MÜHENDİSLİK PROGRAMLARIÖĞRENİM ÇIKTILARI

MÜHENDİSLİK İÇİN ULUSAL YETERLİLİKLER ÇALIŞMA GRUBU

Prof. Dr. Ahmet ARAN İTÜ – Makine, MÜDEK- MAK üyesiProf. Dr. Rıdvan BERBER Ankara Ün. - Kimya, MDK YK üyesiMustafa ÇOBANOĞLU Bir Yapı İnşaat Müh. A.Ş., MÜDEK- MAK üyesiProf. Dr. Ali Rıza KAYLAN Boğaziçi Ün. – Endüstri, MDK YK üyesiProf. Dr. Bülent ÖZGÜLER Bilkent Ün. – Elektronik, MÜDEK YK Bşk Yrd.

16. MDK, Erciyes Ün. Kayseri, 3 Mayıs 2008

• Avrupa Yüksek Öğretim Alanı ve YeterliliklerÇerçevesi (QF-EHEA)

Yükseköğretimin her kademesi sonundakazanılması gereken öğrenim çıktılarını tanımlar

Bologna süreci (1999)Prag (2001)Berlin (2003)Bergen (2005)

45 ülkenin Eğitim Bakanlarının kararı

EUR-ACE: Mühendislik programlarının QF-EHEA çerçevesinde tanımlanan öğrenimçıktıları açısından değerlendirilmesiniyapmak ve bu programların akreditasyonunusağlamak için ortak bir standart oluşturmaprojesi

• Öte yandan, yaşam boyu öğrenimin herkademesine yönelik öğrenim çıktıları(Avrupa Yaşam Boyu ÖğrenimYeterlilikler Çerçevesi, EQF/LLL)

Ulusal Yükseköğretim Yeterlilikler Çerçevesi

Yükseköğretimde “öğrenim çıktıları”; bir eğitim programınınsonunda kazanılan derecelerden beklenen kazanımlarıntanımlanması

• diplomalar için kalite güvencesinin sağlanması• diplomaların ulusal ve uluslararası düzeyde tanınması• saydamlık ve hareketlilik

için önemli

Yükseköğretimde beklenen öğrenim çıktıları ile oluşturulanYükseköğretim Yeterlilikler Çerçevesi,yükseköğretimde kurumsal, ulusal ve uluslararası

ölçeklerde güçlü, dinamik, uyumlu, saydam ve rekabetgücü yüksek bir sistemi kurmayı hedefliyor.

q Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi dikkate alınarakmeslek alanlarında yükseköğretim programları içinözel yeterliliklerin saptanması gereği ortaya çıktı

q Mühendislik programları öğrenim çıktılarının(lisans, yüksek lisans, doktora) belirlenmesi görevi

è Mühendislik Dekanları Konseyine verildi(YÖK’ün 2 Ekim 2007 tarihli yazısıyla)

è MDK Yürütme Kurulunun bir çalışma grubu kurdu(4 Kasım 2007)

è Taslak rapor MDK- Yürütme Kurulunda görüşüldü(23 Şubat 2008)

è Çalışma grubu rapo runu MDK-YK ya sundu(14 Mart 2008)

“Mühendislik• Lisans• Yüksek Lisans• Doktora

programları mezunlarının şuyeterliklere sahip olmaları beklenir”

MÜHENDİSLİK İÇİNULUSAL YETERLİLİKLER

(Öğrenim Çıktıları)

LİSANS SEVİYESİNDE ULUSALYETERLİLİKLER

1. Matematik, fen bilimleri ve kendi alanında yeterlialtyapıya sahip olma; kuramsal ve uygulamalıbilgileri mühendislik çözümleri için beraberkullanabilme

2. Mühendislik problemlerini saptama, tanımlama, formüleetme ve çözme becerisi; bu amaçla uygun analitikyöntemler ve modelleme tekniklerini seçme veuygulama

3. Bir sistemi, sistem bileşenini ya da süreci analiz etmeve istenen gereksinimleri karşılamak üzere gerçekçikısıtlar altında tasarlama becerisi; bu doğrultudamodern tasarım yöntemlerini uygulama

4. Gerekli modern teknik ve araçları seçme ve kullanmabecerisi; bilişim teknolojilerini etkin kullanma

5. Deney tasarlama, deney yapma, veritoplama, sonuçları analiz etme veyorumlama

6. Bilgiye erişebilme ve bu amaçla kaynakaraştırması yapabilme, veri tabanları vediğer bilgi kaynaklarını kullanabilme

7. Bireysel olarak ve çok disiplinli takımlardaetkin çalışabilme, sorumluluk alma özgüveni

8. Türkçe sözlü ve yazılı etkin iletişim kurma;en az bir yabancı dil bilgisi

9. Yaşam boyu öğrenmenin gerekliliği bilinci; bilimve teknolojideki gelişmeleri izleme ve kendinisürekli yenileme

10. Mesleki ve etik sorumluluk bilinci11. Proje yönetimi, işyeri uygulamaları, çalışanların

sağlığı, çevre ve iş güvenliği konularında bilinç;mühendislik uygulamalarının hukuksal sonuçlarıhakkında farkındalık

12. Mühendislik çözümlerinin ve uygulamalarınınevrensel ve toplumsal boyutlardaki etkilerininbilincinde olmak; girişimcilik ve yenilikçilikkonularının farkında olmak ve çağın sorunlarıhakkında bilgi sahibi olmak.

Y. LİSANS SEVİYESİNDEULUSAL YETERLİLİKLER

1. Bilimsel araştırma yaparak bilgiye genişlemesineve derinlemesine ulaşabilme, bilgiyi değerlendirme,yorumlama ve uygulama

2. Sınırlı ya da eksik verileri kullanarak bilimselyöntemlerle bilgiyi tamamlayabilme ve uygulama;değişik disiplinlere ait bilgileri bütünleştirebilme

3. Mühendislik problemlerini kurgulayabilme,çözmek için yöntem geliştirme ve çözümlerdeyenilikçi yöntemler uygulama

4. Yeni ve orijinal fikir ve yöntemler geliştirme; sistem,parça veya süreç tasarımlarında yenilikçi çözümlergeliştirebilme

5. Mühendislikte uygulanan modern teknikve yöntemler ile bunların sınırlarıhakkında kapsamlı bilgi

6. Analitik, modelleme ve deneysel esaslıaraştırmaları tasarlama ve uygulama; busüreçte karşılaşılan karmaşık durumlarıanaliz etme ve yorumlama

7. Gereksinim duyulan bilgi ve verileritanımlama, bunlara ulaşma vedeğerlendirmede ileri düzeyde beceri

8. Çok disiplinli takımlarda liderlik yapma,karmaşık durumlarda çözüm yaklaşımlarıgeliştirebilme ve sorumluluk alma

9. Çalışmalarının süreç ve sonuçlarını, o alandaki veyadışındaki ulusal ve uluslar arası ortamlardasistematik ve açık bir şekilde yazılı ya da sözlüolarak aktarabilme

10.Verilerin toplanması, yorumlanması, duyurulmasıaşamalarında ve mesleki tüm etkinliklerdetoplumsal, bilimsel ve etik değerleri gözetmeyeterliliği

11.Mesleğinin yeni ve gelişmekte olan uygulamalarıhakkında farkındalık; gerektiğinde bunları incelemeve öğrenebilme

12.Mühendislik uygulamalarının sosyal ve çevreselboyutlarını anlama ve sosyal çevreye uyum

DOKTORA SEVİYESİNDEULUSAL YETERLİLİKLER

1. Alanıyla ilgili temel bilimleri ve mühendislik bilimlerini ileridüzeyde anlama ve uygulama becerisi

2. Alanında en son gelişmeler dahil olmak üzeregenişlemesine ve derinlemesine bilgi

3. Alanındaki özgün bir konuda araştırma sürecinibağımsız olarak algılama, tasarlama, uygulama vesonuçlandırma; bu süreci yönetebilme

4. Bir alanda en yeni bilgilere ulaşabilme ve bunlarıkavrayarak araştırma yapabilmek için gerekli yöntem vebecerilerde üst düzeyde yeterlik

5. Bilime veya teknolojiye yenilik getiren, yeni bir bilimselyöntem veya teknolojik ürün/süreç geliştiren ya da bilinenbir yöntemi yeni bir alana uygulayan kapsamlı bir çalışmayapma

6. Çalışmalarının sonucunu saygın, hakemli birdergide yayınlayarak bilime katkıda bulunma

7. Uzmanlık alanındaki fikirlerin ve gelişmelerineleştirel analizini, sentezini vedeğerlendirmesini yapma

8. Uzmanlık alanında çalışanlarla ve daha genişbilimsel ve sosyal topluluklarla Türkçe ve biryabancı dilde yazılı ve sözlü etkin iletişimkurabilme

9. Mühendislik dallarını ilgilendiren her türlüteknolojik, sosyal ve kültürel gelişmeleriizleyebilme ve topluma tanıtabilme yeteneği

MÜHENDİSLİKYETERLİLİKLERİNİN

ULUSAL SEVİYETANIMLAYICILARIYLAKARŞILAŞTIRILMASI

LİSANS

ULUSAL SEVİYE MÜHENDİSLİK

1. Belli bir alanda genel ortaöğretimdekazanılan bilgi, beceri ve yetkinlikler üzerineinşa edilmiş ve kendi alanının en yenibilgilerini içeren ders malzemeleri ve diğerbilimsel kaynaklarla desteklenen ileridüzeyde bilgi ve kavrayışa sahip olmak vekullanabilmek.

2. Sahip olduğu bilgi, kavrayış ve becerilerini,geniş bir alandaki kavramları, fikirleri veverileri bilimsel yöntemler iledeğerlendirmek, karmaşık problem vekonuları belirlemek ve analiz etmek içinkullanabilmek; kendi alanındaki sıradanproblemlerin dışında kanıta ve araştırmalaradayalı öneri ve tartışmalar yapabilmek.

3. Uzman ya da uzman olmayan dinleyicigruplarına alanları ile ilgili ya da toplumsalkonularda açıklamalar yapabilmek, onlarıbilgilendirmek ve onlara düşüncelerini,problemleri ve çözümlerini açık bir biçimdeyazılı ve sözlü olarak aktarabilmek.

4. Öğrenmeyi öğrenme becerilerindekazandıkları düzey ile bağımsız olarak ileridüzey çalışmaları sürdürebileceğinigöstermek.

1.Matematik, fen bilimleri ve kendi dalları ileilgili mühendislik konularında yeterlialtyapıya sahip olma; bu alanlardakikuramsal ve uygulamalı bilgileri mühendislikçözümleri için beraber kullanabilme becerisi2. Mühendislik problemlerini saptama,tanımlama, formüle etme ve çözmebecerisi; bu amaçla uygun analitikyöntemler ve modelleme tekniklerini seçmeve uygulama becerisi3. Bir sistemi, sistem bileşenini ya da sürecianaliz etme ve istenen gereksinimlerikarşılamak üzere gerçekçi kısıtlar altındatasarlama becerisi; bu doğrultuda moderntasarım yöntemlerini uygulama becerisi5. Deney tasarlama, deney yapma, veritoplama, sonuçları analiz etme veyorumlama becerisi6. Bilgiye erişebilme ve bu amaçla kaynakaraştırması yapabilme, veri tabanları vediğer bilgi kaynaklarını kullanabilmebecerisi,8. Türkçe sözlü ve yazılı etkin iletişimkurma becerisi; en az bir yabancı dil bilgisi9. Yaşam boyu öğrenmenin gerekliliğibilinci; bilim ve teknolojideki gelişmeleriizleme ve kendini sürekli yenileme becerisi

5. Mesleki faaliyet ve projelerde öngörülemeyenkarmaşık durumlarda sorumluluk alarak kararverebilmek.

6. Alanındaki kişi ve grupların, meslekigelişimine yönelik çalışmaları planlayıpyönetebilmek.

7. Alanındaki bilgileri takip edip kullanabilecekve meslektaşları ile iletişim kurabilecekdüzeyde en az bir yabancı dil bilgisine sahipolmak.

8. Alanının gerektirdiği düzeyde bilgisayaryazılımı ve donanımı bilgisi ile birlikte bilişimve iletişim teknolojilerini kullanabilmeyetkinliğine sahip olmak.

9. Alanı ile ilgili verilerin toplanması,yorumlanması ve duyurulması aşamalarındatoplumsal, bilimsel ve etik değerleri gözetmeyeterliliğine sahip olmak.

10. İş güvenliği ve çevre koruma konusundayeterli bilgi ve bilince sahip olmak.

2. Mühendislik problemlerini saptama,tanımlama, formüle etme ve çözme becerisi;bu amaçla uygun analitik yöntemler vemodelleme tekniklerini seçme ve uygulamabecerisi7. Bireysel olarak ve çok disiplinli takımlardaetkin çalışabilme becerisi, sorumluluk almaözgüveni12. Mühendislik çözümlerinin veuygulamalarının evrensel ve toplumsalboyutlardaki etkilerinin bilincinde olmak;girişimcilik ve yenilikçilik konularının farkındaolmak, çağın sorunları hakkında bilgi sahibiolmak;7. Bireysel olarak ve çok disiplinli takımlardaetkin çalışabilme becerisi, sorumluluk almaözgüveni8.Türkçe sözlü ve yazılı etkin iletişim kurmabecerisi; en az bir yabancı dil bilgisi4. Mühendislik uygulamaları için gerekli olanmodern teknik ve araçları seçme ve kullanmabecerisi; bilişim teknolojilerini etkin becerisi10. Mesleki ve etik sorumluluk bilinci11. Proje yönetimi, işyeri uygulamaları,çalışanların sağlığı, çevre ve iş güvenliğikonularında bilinç; mühendislikuygulamalarının hukuksal sonuçları hakkındafarkındalık

MÜHENDİSLİKYETERLİLİKLERİNİN

ULUSAL SEVİYETANIMLAYICILARIYLAKARŞILAŞTIRILMASI

DOKTORA

ULUSAL SEVİYE MÜHENDİSLİK

� Alanıyla ilgili temel bilimleri ve mühendislikbilimlerini ileri düzeyde anlama ve uygulamabecerisi� Alanında en son gelişmeler dahil olmaküzere genişlemesine ve derinlemesine bilgi� Alanındaki özgün bir konuda araştırmasürecini bağımsız olarak algılama, tasarlama,uygulama ve sonuçlandırma; bu süreciyönetebilme becerisi

� Alanında en son gelişmeler dahil olmaküzere genişlemesine ve derinlemesine bilgi

� Bir alanda en yeni bilgilere ulaşabilme vebunları kavrayarak araştırma yapabilmek içingerekli yöntem ve becerilerde üst düzeydeyeterlik

�. Bilime veya teknolojiye yenilik getiren,yeni bir bilimsel yöntem veya teknolojikürün/süreç geliştiren ya da bilinen biryöntemi yeni bir alana uygulayan kapsamlı birçalışma yapma becerisi

�. Çalışmalarının sonucunu saygın, hakemlibir dergide yayınlayarak bilime katkıdabulunma

1. Genellikle yüksek lisans derecesiyeterliliklerine dayalı bir alanda, bilgileringenişletilmesi ve derinleştirilmesi ilebirlikte, özgün bir konuda bir araştırmasürecini bilimsel saygınlık içinde bağımsızolarak; algılıma, tasarlama, uygulama vesonuçlandırma yeterliliklerine sahipolmak.

2. Bir alanda en yeni bilgilere sistematik biryaklaşımla sahip olma ve kavramanınyanında bu alanla ilgili araştırmalarda,yöntem ve becerilerde üst düzeydeustalık kazanmak.

3. Bilime yenilik getiren, yeni bir bilimselyöntem geliştiren ya da bilinen bir yöntemibir alana uygulayan kapsamlı birçalışmanın en az bir bölümünü, ulusal veuluslararası hakemli dergilerdeyayınlayıp, alanındaki bilginin sınırlarınıgenişleterek bilime katkıda bulunmak.

4. Yeni ve karmaşık fikirlerin eleştirelanalizini, sentezini vedeğerlendirilmesini yapmayeterliliğine sahip olmak,

5. Uzmanlık alanları ile ilgili olarakalanında çalışanlarla, alanıdışındaki daha geniş bilimseltopluluklarla ve toplumun geneliile hem kendi resmi dilinde hemde bir yabancı dilde yazılı vesözlü iletişimi ileri düzeyde kurmayetkinliğine ulaşmak,

6. Akademik ve profesyonelbağlamda teknolojik, sosyal veyakültürel ilerlemeleri, bilgitoplumunda tanıtıp yüceltebilmeyeteneğini kazanmak.

� Uzmanlık alanındaki fikirlerinve gelişmelerin eleştirel analizini,sentezini ve değerlendirmesiniyapma becerisi

� Uzmanlık alanındaçalışanlarla ve daha genişbilimsel ve sosyal topluluklarlaTürkçe ve bir yabancı dilde yazılıve sözlü etkin iletişim kurabilmebecerisi

� Mühendislik dallarınıilgilendiren her türlü teknolojik,sosyal ve kültürel gelişmeleriizleyebilme ve toplumatanıtabilme yeteneği

MÜHENDİSLİKYETERLİLİKLERİNİN

ULUSAL SEVİYETANIMLAYICILARIYLAKARŞILAŞTIRILMASI

Y. LİSANS

ULUSAL SEVİYE MÜHENDİSLİK

Teşekkürler...