MODULI 3:

Mikrobiologjia e semundjeve spitalore

KURRIKULA E TRAINIMIT

Lektor: Blerta KIKA & Adela LLAGAMI

Tirane, Shtator 2014

ALBANIA ASSOCIATION OF INDUSTRIAL ENVIRONMENTALISTS

STATISTICAL RESEARCH CENTER, INFORMATION & TECHNOLOGY AAIE - SRC&IT

Rruga Islam Alla No.64, TIRAN, Albania.

http://www.srcit.org

Infeksionet Hospitalore. Nocione te pergjthshme dhe roli i laboratorit

mikrobiologjik.

Perkufizimi.

Quajme infeksione nozokomiale ose spitalore, te gjitha semundjet, infeksionet e marra ne spital,

te lidhura me disa mikro organizma klinikisht dhe/ ose mikrobiologjikisht te njohura qe shfaqen:

- ose te pacienti pas pranimit te tij ne spital si pasoje i kujdesit shendetesor qe ai ka marre,

ose trajtimit te tij ne ambulance

- ose te personeli spitalor gjate praktikes se aktivitetit te tij.

Quajme infeksion spitalore ate qe:

Merret ne nje qender shendeti (spital, ambulane, shtepi te moshuarish etj)/ kujdesi

shendetesor

Shfaqet pas 48h te pranimit

Ka munguar, nuk ka qene prezent ne momentin e pranimit as ne periudhe inkubacioni.

Mund te jete pacient, ose personel-

Shfaqet pas 30 diteve ne infeksionet ne sitin operator (1 vit per implantimet e trupave te

huaj)

shfaqet pas shume vitesh (Semundja Creutzfeldt-Jacob).

Dallimi me infeksionet e zakonshme:

Shafqja e simptomes se pare ne momentin e pranimit eshte deri ne 24 ore

Adaptimi I periudhes se inkubimit precizohet

Theksojme se eshte jashtezakonisht e cmuar ndarja e sakte e cdo rasti te dhene. Theksojme

perseri qe nje infeksion quhet nozokomial nqs ai shfaqet mbas 48 h te pranimit dhe nuk ka qene

prezent ne momentin e pranimit. Ky kriter eshte I aplikueshem per te gjitha infeksionet pa

perjashtim (angine, grip etj). Rivijme dhe nje here te perkufizimi, infeksioni nozokomial mund te

preki pacientin, por dhe personelin gjithashtu.

Pra infeksionet spitalore prekin edhe personelin . Per personelin ekziston nje risk potencial i

aksidenteve nga ekspozimi i tij me gjakun , si dhe infeksionet permes ajrit. (HIV, hepatitis B dhe

C kryesisht). Reanimacioni eshte nje sherbim hiperteknik dhe ketu personeli duhet te jete shume

vigjilent gjate ushtrimit te aktivitetit te perditshem, nderkohe kujdes maksimal duhet treguar ne

momentin e hyrjes ne urgjence ,ku veprimet, manipulimet e cdo gje tjeter duhet te jene te

shpejta. Sjell rastin e nje infermiereje ketu e cila ishte teper e kujdesshme ne rutinen e

perditshme, por deklaron qe ne urgjence nuk gjente kohe te vendoste dorezat.

Menyrat e transmetimit

Rruga endogjene

I semuri infektohet nga mikrobet e tij I favorizuar nga kryerja e nje akti invaziv (porta e hyrjes)

dhe / ose si shkak i nje fragjiliteti te tij te zakonshem.

Rruga ekzogjene

Ketu mund te veprojne

Infeksionet e kryqezuara: transmetimi nga nje i semure tek tjetri nga duart ose

instrumentat e punes se personelit mjeksor dhe paramjeksor;

Infeksione te provokuara nga mikrobe te personelit portator;

Infeksione te lidhura me kontaminimin e ambjentit spitalor : uji (shembull legionella),

ajri, materialet , ushqimi.

Faktoret favorizues te infeksioneve nozokomiale.

koncentrimi I madh I shtameve mikrobike ne ambientet spitalore.

Graviteti I patologjive motivuese te shtrimit ne spital (ne reanimacion: patologji te

indryshme, insuficenca multi- visceral, politrauma, plaget operatore.)

Rendesia e procedurave invasive diagnostike ose terapeutike. Ne konsiderojme qe 45% e

infeksioneve nozokomiale mbivendosen tek pacientet te mbajtes se dispozitiveve invazif

ose pasi marrin nje sherbim mjeksor permes nje akti invaziv.

Shtimi I numrit te pacenteve me imunitet te ulur, qe sjell rritje te sensibilitetit ndaj

infeksioneve.

Shtimi I personave te moshuar (Risku I infeksioneve nozokomiale eshte ne perpjestim te

drejte me moshen)

Shtimi I numrit te personelit qe vertiten rreth te semureve (transmetimi I kryqezuar)

Gabimet e aplikimit te rregullave te higjenes dhe asepsise (mungese formacioni, problem

materialesh, konceptimi arkitektural I sherbimeve).

Karakteri i perhapjes.

Karakteri jatrogen : eshte nje ngjarje qe raportohet nga manipulimet shendetesore (personeli,

proceset invasive, perdorim kateteresh etj).

Epidemi: Shtimi I incidences ten je semundjeje infektive ne nje populate te dhene per nje

periudhe te dhene.

Shtamet shkaktare:

Mikro organizmat e izoluar ne infeksionet nozokomiale,jane kryesisht bakterie (ne 2/3 te rasteve)

Bakterit me shpesh pergjegjese sipas shpeshtise se tyre po I rrdhisim

Escherichia Coli

Staphylococcus aureus

Pseudomonas aeruginosa.

Disa nga keto bakterie perbejne problem mbi te gjitha per multirezistencen e tyre karshi

antibiotikeve, kryesisht S.Aureus Rezistent ndaj Meticillines (SARM). Jo vetem infeksionet

nozokomiale jane te shpeshta , por ato jane te lidhura me llojet gjithnje e me shume rezistente

ndaj antibiotikeve deri ne ate pike sa e bejme trajtimin problematic.

Infeksionet kryesore nozokomiale ne reanimacion dhe faktoret e riskut.

Infeksionet urinare (IU)

Pneumopatite

Infeksionet ne sitin operator

Infeksionet e lidhura me kateteret vaskulare

Bakteremite dhe Septicemite

Infeksionet urinare

IU paraqesin 40% te infeksioneve nozokomiale

Shpeshtesia e rasteve asimptomatike, zakonshit ne pacientet me sonde urinare, sjell keqkuptime

ne interpretimet e rasteve, ndaj kontrolli sistematik eshte I keshillueshem, pasi deri me sot nuk

eshte praktike.

E.Coli eshte mikroorganizmi i izoluar me shpesh, i ndjekur nga enterokoket, P. aeruginosa, dhe

enterobakteret.

Gjithashtu, dhe ne normalitet infeksionet urinare jane te shtuara, por te IN sonda e shton me

shume. Ne rastet e personave me sonde vezikulare infeksion shtohet shumezim me 10, shtoji

kesaj dhe rritjet ne rast te kohezgjatjes se sondes.

Infeksionet e rrugeve respiratore dhe pneumopatite.

Shpeshtesia e infeksioneve respiratore nozokomiale eshte rreth 10-15%. Ne sherbimete

reanimacionit, ato jane shume te shprehura , dhe paraqesin mesatarisht rreth 30% te IN.

Burimi kryesor I infeksionit eshte flora orofaringeale dhe bakteriet me origjine digjestive qe

kolonizojne rruget respiratore me rruget e siperme dhe te prapme. Permes inhalimit te

microorganizmave nga refluksi, ekzistenca e sondes gastrike dhe anti-acidet qe alterojne barieres

gastrike, favorizojne kolonizimin.

Ventilimi artificial , rradhitet nder shkaqet kryesore te favorizojne infeksionin.

Sonda e intubimit dhe canyla e trakeotomise jane trupat e huaj qe pregatisin terrenin per procese

inflamatore te mukozes se laringut dhe ose trakeale ne pjesen e kontaktit.

Nga ana tjeter , mjetet e mbrojtjes locale te pacientit nen ventilim mekanik jane me pak efikase.

roli i filtrit, i paraqitur te fosat nazale dhe farinks eshte totalisht me qarkullim te shkurter.

refleksi i kollitjes dhe i teshtimave nuk mund ta luajne me rolin e tyre.

Cilesia e mukusit dhe strukturat ciliare jane te alteruara. Sekrecionet bronkiale jane me te

shumta dhe me pak te evaku uara, kjo eshte e favorizuar dhe nga imobilizimi pacientit.

Intubimi e shumfishon riskun e pneumopative nozokomiale me 20.

Aspirimet trakeale nga sonda e inyubimit ose trakeotomia mund gjithashtu te jene burim

infeksioni, sigurisht kur ato nuk jane realizuar ne kushte te respektimit te rregullave te higjenes

dhe asepsise.

Infeksionet e sitit operator

Ne perkufizim jane cilesuar si infeksione nozokomiale te sitit operator ato qe shfaqene deri ne

30 dite pas interventit dhe ne 1 vit ne ato raste kur vihet nje proteze apo implant.

Infeksionet e sitit operator mbivendosen tek 3%-7% te te operuarve. Infeksionet jane

siperfaqesore ne 50%-60% te rasteve por, rreth 20%-30% te rasteve , jane te thella dhe eshte e

nevojshme nje rinderhyrje kirurgjikale.

Infeksionet mbi kateteret vaskulare

Keto paraqesin rreth 4% te infeksioneve nozokomiale.

Ne reanimacion, pacientet kane nje ose me shume dispositive intravaskulare: rruget venoze,

rruget periferike, rruget venoze central., kateteret arterial. Keto rruge te ndryshme lejojne

realizimin e shpejte te shtrirjes volemike, administrimin e medikamenteve, ushqimin parenteral,

transfuzionet e gjakut dhe produkteve te gjakut, survejancen cardiovaskulare. Keto dispositive

intravaskulare paraqesin portat e hyrjes se infeksioneve permes rupturave te barieres natyrale

kutane. Rrisku I infeksioneve shtohet me kkohen e mbajtjes se katetereve dhe shpeshtesia e

manipulimeve ne linjen e perfuzionit.

Bakteremi/ Septicemi

Keto paraqesin rreth 6% te infeksioneve nozokomiale. Bakteremite jane shkaku I pare I vdekjes

qe I atribohet infeksioneve nozokomiale, megjithese letaliteti nga bakteremite eshte ulur

pergjate viteve te fundit. Dispozitivet intravaskulare jane burimi kryesor, dhe paraqesin 1/3 e

bakteremive nozokomiale. Nje vater infeksioni ne distance munt te jete njekohesisht e shoqeruar

nga nje bakteremi nozokomiale, zakonisht nje vater urinare, pulmonare ose digjestive.

Pasojat e semundjeve nosokomiale

Infeksionet nozokomiale kane njekohesisht ,kosto humane dhe ekonomike.

Semundshmeria/ Vdekshmeria

Infeksionet no