ministry of education · 2016-11-10 · die nasionale kurrikulumriglyne wat van toepassing is op...

Republic of Namibia

MINISTRY OF EDUCATION

NAMIBIA SENIOR SECONDARY CERTIFICATE (NSSC)

2010

DEVELOPED IN COLLABORATION WITH UNIVERSITY OF CAMBRIDGE INTERNATIONAL EXAMINATIONS

AFRIKAANS SECOND LANGUAGE SYLLABUS

ORDINARY LEVEL

SYLLABUS CODE: 4115

GRADES 11 - 12

Republic of Namibia

MINISTRY OF EDUCATION

NAMIBIA SENIOR SECONDARY CERTIFICATE (NSSC)

AFRIKAANS SECOND LANGUAGE SYLLABUS

ORDINARY LEVEL

This syllabus replaces previous NSSC syllabuses and will be implemented in

2010 in Grade 11

Ministry of Education National Institute for Educational Development (NIED) Private Bag 2034 Okahandja Namibia © Copyright NIED, Ministry of Education, 2009 NSSCO Afrikaans Second Language Syllabus Gr 11 - 12 ISBN: 99916-58-75-0 Printed by NIED Publication date: 2009

INHOUDSOPGAWE

1. Inleiding ......................................................................................................................................... 1

2. Rasionaal ........................................................................................................................................ 1

3. Doelstellings ................................................................................................................................... 2

4. Oorsig oor die leerinhoud ............................................................................................................... 2

4.1 Algemeen ............................................................................................................................... 2

4.2 Lys van goedgekeurde letterkundewerke .............................................................................. 2

4.3 Ander bronne ......................................................................................................................... 2

5. Leerinhoud ..................................................................................................................................... 3

5.1 Luister .................................................................................................................................... 3

5.2 Praat ....................................................................................................................................... 5

5.3 Lees........................................................................................................................................ 7

5.4 Skryf ...................................................................................................................................... 9

5.5 Taalgebruik .......................................................................................................................... 11

6. Assessering ................................................................................................................................... 13

6.1. Assesseringsdoelstellings .................................................................................................... 13

6.2 Skematiese uiteensetting van vraestelle............................................................................... 13

6.3 Gewigswaarde van vraestelle .............................................................................................. 14

6.4 Beskrywing van vraestelle ................................................................................................... 15

6.5 Verband tussen die assesseringsdoelstellings en die vraestelle ........................................... 17

7. Omskrywing van simbole (NSSCO Afrikaans Tweede Taal) ...................................................... 18

8. Woordelys .................................................................................................................................... 20

Bylae A: Inligting oor die afneem van die mondelinge komponent .......................................... 21

Bylae B: Nasienskema vir mondelinge kommunikasie ............................................................. 26

Bylae C: Nasienskema vir geskrewe werk ................................................................................. 27

NSSCO Afrikaans 2nd Language Syllabus NIED 2009 1

1. INLEIDING

Die sillabusse vir die Namibiese Senior Sekondêre Sertifikaat (NSSCO) is ontwerp as kursusse wat twee jaar duur en word geëksamineer na suksesvolle voltooiing van die Junior Sekondêre Sertifikaat. Die sillabus is ontwerp om te voldoen aan die vereistes van die National Curriculum for Basic Education in Namibia en is deur die National Examinations, Assessment and Certification Board (NEACB) goedgekeur. Die hoofafdelings is: • Doelstellings • Leerinhoud • Assessering • Omskrywing van simbole Die nasionale kurrikulumriglyne wat van toepassing is op Senior Sekondêre Onderwys (Graad 11 & 12) en op gelykwaardige stadiums in nieformele onderwys, as deel van lewenslange studie, erken die unieke karakter van die leerder en onderskryf die filosofie van leerdergerigte onderwys. Die nasionale riglyne vir die Namibiese kurrikulum streef om: • te erken dat leer die ontwikkeling van waardes en houdings sowel as kennis en

vaardighede behels; • selfbewussyn sowel as begrip vir die houding, waardes en oortuigings van ander in 'n

meertalige en multikulturele gemeenskap te bevorder; • respek vir menseregte en vryheid van spraak aan te moedig; • insig en begrip te kweek vir kritieke globale aangeleenthede in 'n vinnig veranderende

wêreld wat die lewenskwaliteit van mense beïnvloed: die MIV/vigs-pandemie, planetêre opwarming, omgewingsdegradering, wanverspreiding van rykdom, toenemende konflik, tegnologiese revolusie en toenemende globalisering.

• te erken dat, soos inligting in verskillende vorme meer toeganklik raak, leerders hoër kognitiewe vaardighede van analise, interpretasie en evaluering moet ontwikkel om die inligting effektief te kan gebruik;

• leerders uit te daag en aan te moedig om hulle volle potensiaal te ontwikkel en positief by te dra tot die omgewing, ekonomie en samelewing.

Daarom moet die Namibiese sillabusse geleenthede bied vir die ontwikkeling van sleutelvaardighede wat van toepassing is op al die verskillende studievelde. Sulke vaardighede kan nie in isolasie ontwikkel nie en kan verskil in verskillende kontekste, afhangende van die studieveld. Hierdie vaardighede sluit die volgende in (die vaardighede wat by taalonderrig van toepassing is, word met 'n asterisk aangedui): • kommunikasievaardighede* • syfervaardighede • inligtingsvaardighede* • probleemoplossing* • selfdissipline en mededingende vaardighede* • sosiale en samewerkingsvaardighede* • fisieke vaardighede • werk- en studievaardighede*

2. RASIONAAL

Die tale wat as tweede tale in die gemeenskap gepraat word en in die skole onderrig word, maak 'n belangrike bydrae tot die Namibiese sameleweing. Tale stimuleer persoonlike groei en dra by tot die ontwikkeling van 'n wye algemene kennis, gesindhede, kirtiese vaardighede en morele waardes. Hierdie potensiaal word versterk deur die ryk en gevarieerde erfenis van literêre en vakkundige werk wat in die nasionale tale byeengebring is. Afrikaans word steeds deur 'n aansienlike deel van die Namibiese bevolking as tweede taal gepraat, en bied as sodanig 'n wye spektrum van studie- en werkgeleenthede.


3. DOELSTELLINGS

Die doelstellings van die sillabus is dieselfde vir alle leerders. Dit word hier onder uiteengesit en dit beskryf die opvoedkundige doel van 'n kursus in Afrikaans Tweede Taal vir die NSSCO-eksamen. Die lys is nie in volgorde van belangrikheid nie. Die sillabus het ten doel om: • die vermoë te ontwikkel om Afrikaans effektief, akkuraat en gepas te gebruik in gesproke

en geskrewe kommunikasie; • leerders in staat te stel om gepas te reageer op wat hulle hoor, lees en beleef; • leerders aan te moedig om variasie in die taal te waardeer en te geniet; • leerders aan te moedig om die lees van literatuur te geniet en aspekte van universele belang

verder te verken; • 'n gesonde basis te skep vir die vaardighede wat vereis word vir verdere studie en

werkgeleenthede in Afrikaans; • 'n bewustheid te ontwikkel van die aard van taal asook vaardighede van 'n meer algemene

aard (bv. vaardighede van analise of sintese).

4. OORSIG OOR DIE LEERINHOUD

4.1 ALGEMEEN

Die leerinhoud is dieselfde vir alle leerders. Die gedeelte van die sillabus waarin die leerinhoud aangegee word, bevat doelstellings vir die bemeestering van vaardighede in: 4.1.1 Luister 4.1.2 Praat 4.1.3 Lees 4.1.4 Skryf 4.1.5 Taalgebruik 'n Uitvloeisel van die kommunikatiewe benadering tot taalonderrig is dat die basiese taalvaardighede geïntegreerd aangebied word, soos taal in die werklike lewe gebruik word, en nie geforseerd in onderdele geskei moet word nie. Daarom moet die doelstellings vir luister- en praatvaardigheid asook dié vir lees- en skryfvaardigheid geïntegreerd aangebied word en die toepaslike aspekte van taalgebruik voortdurend daarby betrek word.

4.2 LYS VAN GOEDGEKEURDE LETTERKUNDEWERKE

Alhoewel kandidate wat die NSSCO Afrikaans Tweede Taal-kursus volg nie geëksamineer word oor letterkunde nie, vorm dit deel van hulle leesprogram en moet onderwysers prosa- en dramatekste asook gedigte by die onderrig insluit. Hierdie tekste kan gekies word uit die goedgekeurde lys van letterkundewerke wat in die amptelike handboekkatalogus gepubliseer word.

4.3 ANDER BRONNE

Die taalhandboeke wat deur die Afrikaans Kurrikulumkomitee goedgekeur is vir gebruik in die skole word in die handboekkatalogus aangedui. Skole mag ook handboeke gebruik wat voorheen in die handboekkatalogus verskyn het, maar tans nie meer daarin gelys word nie. Benewens hierdie handboeke sal dit ook nodig wees om tekste uit 'n verskeidenheid ander bronne by die onderrig te betrek, byvoorbeeld uit koerante, tydskrifte, ensiklopedieë en die Internet. Verder is dit belangrik dat die onderwyser 'n goeie Afrikaanse verklarende woordeboek, soos die Handwoordeboek van die Afrikaanse Taal, 'n Engels-Afrikaans tweetalige woordeboek asook die Afrikaanse Woordelys en Spelreëls by die onderrig sal betrek.


5. LEERINHOUD

5.1 LUISTER

Vaardighede Algemene Doelstellings Leerders sal:

Spesifieke Doelstellings Leerders behoort in staat te wees om:

1. Luister met begrip na 'n verskeidenheid tekste luister • begrip te demonstreer van fynere besonderhede in inligting en semi-formele aankondigings, bv. lesse, praatjies, nuusberigte, radio-uitsendings, onderhoude, dialoë, stories, weervoorspellings, liedjies, roosters, gedigte, reisprogramme, telefoongesprekke

2. Uitvoer van instruksies

na instruksies luister en dit verstaan • sleutelwoorde te identifiseer en dit te vertolk, bv.: - vergelyk - bespreek - definieer - kontrasteer - benoem

• mondelinge instruksies in die klas en eksamen te verstaan en uit te voer • rigtingaanwysings te volg

3. Aandagtig luister aandagtig luister na inligting vir 'n verskeiden-heid opdragte

• vir genot te luister (bv. na gedigte, kortverhale, ens.) • begrip te demonstreer • volgorde te identifiseer • oorsaak en gevolg te identifiseer • inligting wat gehoor word te gebruik en toe te pas • inligting te kombineer en interpreteer (bv. ooreenkomste en verskille, voor- en

nadele vas te stel) • moontlike gebeure in tekste te voorspel • inligting wat gehoor word te gebruik om 'n taak te voltooi • kort aantekeninge (notas) te maak van inligting

4. Begrip tussen verskillende soorte vrae onderskei en gepas daarop reageer

• gepas op objektiewe en oop vrae te reageer • gepas op "Ja-" en "Nee-" vrae te reageer • met presiesheid en gepas op vrae te reageer wat verdere inligting vereis • retoriese vrae te herken • op 'n verskeidenheid soorte vrae te reageer

inligting uit verskeie bronne vir 'n spesifieke doel verstaan en gepas reageer

• gepaste styl en register te gebruik • 'n eie opinie van die inligting te vorm • afleidings te maak en die verband tussen idees in die inligting te identifiseer • inligting te vergelyk en kontrasteer


5.1 Luister (vervolg)



4. Begrip (vervolg) inligting uit verskeie bronne vir 'n spesifieke doel verstaan en gepas reageer

• verslag te lewer oor mondelinge inligting • algemene begrip te demonstreer van sprekers se ingesteldhede waar gepas • 'n bewuswording te toon van belangrike variasies in register

5. Algemene doel (strekking) identifiseer

die bedoeling van 'n gesprek of bespreking kan identifiseer

• aantekeninge (notas) te maak • die hoofpunte van 'n mondelinge aanbieding te herken (bv. radio-uitsending of

preek) • gepaste hoofpunte te selekteer • die spreker se stemtoon te interpreteer • bedoeling, houding, emosie en temas te herken

6. Evaluering evalueer wat hulle hoor • af te lei wat 'n spreker impliseer • afleidings te maak • tussen belangrike en minder belangrike inligting te onderskei


5.2 PRAAT



1. Kommunikasie inligting en idees oordra • inligting en feite helder en duidelik oor te dra • idees op 'n logiese manier te ontwikkel • idees samehangend aan te bied

2. Gebruik van artikulasie, intonasie en aksent

duidelik praat en gebruik maak van gepaste intonasie en woordaksent

• hulle stem in gesprekke te projekteer • uitspraak van woorde en spraakritme te benut om begrip duidelik oor te dra • emosie uit te druk deur middel van stembuiging en woordaksent

3. Woordeskatge-bruik

gepaste woordeskat in verskillende situasies gebruik

• 'n wye spektrum van woordeskat te gebruik • woorde en frases binne konteks te verklaar

4. Uitruil van inligting

taal inspan om inligting te verkry of oor te dra en om suksesvol te onderhandel

• inligting te vra • inligting op aanvraag te verskaf • aanwysings te vra of verskaf • bestellings te plaas of spesifieke dienste aan te vra • toestemming te vra • inligting oor te dra rondom tyd, kenmerke, hoeveelhede, mates, rigting, areas • outobiografiese besonderhede omtrent hulleself, hul gesinne en omgewing,

stokperdjies, belangstelling en toekomsplanne te verskaf5. Aanpasbaarheid

by gehoor taal aanpas om geskik te wees vir verskillende doeleindes en gehore

• standaardafrikaans in amptelike of formele situasies aan te wend (om bv. met owerhede te praat, by seremoniële funksies op te tree en om onderhoude te voer)

• informele Afrikaans in gepaste situasies aan te wend (bv. in gesprekke met familie en vriende)

• taalregisters korrek aan te wend in verskillende situasies en omgewings (bv. mediese terme in 'n hospitaal of kliniek)

6. Relevant reageer gepaste verbale reaksie binne konteks toon • meer buigsaamheid te openbaar ten opsigte van nuwe, aktuele idees • bewustheid van gehoor te toon, sowel as van styl en register • relevante vrae te stel ten einde helderheid te verkry ten opsigte van dit wat hulle

gehoor het • gepas te reageer in 'n gesprek of dialoog • 'n opinie uit te spreek ten opsigte van 'n bespreking

7. Aanbieding vaardighede ontwikkel ten opsigte van monde-linge aanbieding

• vaardigheid te toon ten opsigte van 'n verskeidenheid spraakaktiwiteite, bv. reageer op vrae oor 'n beperkte onderwerp soos hulle skoolloopbaan, toekomsplanne, sake van die dag

• 'n volgehoue gesprek te voer binne 'n gesimuleerde situasie ( bv. rolspel)


5.2 Praat (vervolg)



7. Aanbieding (vervolg)

vaardighede ontwikkel ten opsigte van monde-linge aanbieding

• gepaste lyftaal en oogkontak in te span om hulle boodskap effektief oor te dra • duidelik en hoorbaar te praat • gepaste toonhoogte, toonaard en taal in alle vorme van kommunikasie aan te wend

(bv. Om ’n storie te vertel, rolspel en drama) • ‘n kort toespraak voor ‘n groep te lewer (bv. Klasmaats, klublede, ens.) • ‘n voorbereide toespraak voor ‘n groep te lewer (bv. ‘n debat, skoolbyeenkoms) • ‘n onvoorbereide praatjie oor ‘n bepaalde onderwerp te lewer

8. Uitdrukking van gesindheid

taal aanwend om persoonlike gesindheid uit te druk en vas te lê

• goedkeuring en afkeer uit te druk • genot, teleurstelling, vrees, ens. Uit te druk • beleefd van iemand anders te verskil • ’n bepaalde siening van ’n saak aan te bied of om van iemand se siening te verskil • onsekerheid aan te dui of op te klaar

9. Bespreking en debattering

twispunte oplos deur �ft e� van bespreking en debattering

• ‘n rol in groepbesprekings te speel • idees in ‘n bespreking oor te dra • te vra vir ‘n verduideliking of die nodige inligting • ‘n onderwerp voor te stel • ‘n standpunt te verdedig • iemand anders se standpunt te bevraagteken • ‘n argument �ft e sluit • oplossings te verken ten opsigte van werklike of verbeelde probleme

10. Onderhandeling onderhandelingsvaardighede inspan • hulle eie siening duidelik oor te dra • ander sprekers se sienings te verstaan en akkuraat �ft e�e gee • alternatiewe sienings voor te stel, waar toepaslik • ander sprekers se opinies te erken • idees en voorstelle sinvol saam te vat ten einde tot ’n vergelyk te kom of ’n

kompromie te bereik


5.3 LEES


Spesifieke Doelstelings Leerders behoort in staat te wees om:

1. Instruksies en aanwysings volg

instruksies en aanwysings lees en verstaan • take uit te voer volgens geskrewe instruksies • sleutelwoorde te identifiseer en korrek te �ft e�e�ter, bv.:

- verduidelik / dui aan - identifiseer - opstel - bepaal - beskryf - illustreer - vergelyk - kontrasteer - definieer - stel saam / lys

2. Begrip ‘n wye verskeidenheid tekste lees en verstaan wat binne hulle ervaringsveld val en die belang-stellings van jongmense uit verskillende kulturele agtergronde verteenwoordig

• die oorsigtelike strekking van ‘n teks te bepaal • die inhoud van gelese tekste in eie woorde �ft e�e gee • spesifieke inligting uit tekste te haal:

- vorms - briewe - brosjures - openbare kennisgewings - roosters - advertensies - verslae - artikels (uit koerante, tydskrifte, ens.) - resensies (van boeke en films)

• die betekenis van woorde en frases �ft e lei uit die konteks waarin dit gebruik word • inligting uit tabelle, diagramme, grafieke en ander skematiese voorstellings korrek te

interpreteer

3. Gebruik van leestegnieke

‘n verskeidenheid leestegnieke toepas • ’n verskeidenheid tekste te vluglees om die oorsigtelike strekking te bepaal • soekleestegnieke te gebruik om spesifieke inligting te vind • intensief te lees vir begrip • naslaanwerke effektief te gebruik, bv.:

- woordeboeke vir verskillende doeleindes - ensiklopedieë vir algemene en spesifieke inligting


5.3 Lees (vervolg)


Spesifieke Doelstelings Leerders behoort in staat te wees om:

4. Uitgebreid lees uitgebreid lees vir 'n breër algemene kennis en genot deur gebruik te maak van beskikbare biblioteekfasiliteite

• 'n verskeidenheid tekste vir genot te lees en verstaan, bv. boeke, koerante, tydskrifte • tekste te lees om spesifieke inligting en algemene kennis te bekom (bv. gidse) • tekste uit verskillende genres (romans, kortverhale, dramas en gedigte) te lees,

verstaan en geniet 5. Krities lees tekste uit verskillende bronne krities lees • te onderskei tussen feite en menings

• die skrywer se bedoeling en uitgangspunt te identifiseer • gevolgtrekkings te maak uit tekste • tekste te kan vergelyk (om verbande in te sien) • verskillende tekste konstruktief en logies te ontleed


5.4 SKRYF



1. Die skryf van vloeiende, weldeurdagte skryfstukke

goed georganiseerde en samehangende sinne, paragrawe en langer stukke skryf

• volsinne korrek te skryf • paragrawe oor 'n spesifieke idee of tema te skryf • inleidende, inhouds- en slotparagrawe te skryf • gedagtes te ontwikkel en te verbind • konsepstukke te beplan, te orden en te redigeer • gepaste styl en register te gebruik met aanvoeling vir die teikengehoor

2. Die skryf van 'n verskeidenheid tekste

gepaste tekste skryf vir verskillende doeleindes

• informele briewe te skryf • die volgende formele briewe te skryf:

- aansoek om betrekking - klagtes

• artikels vir skool- en plaaslike koerante te skryf • die volgende tipes verslae te skryf:

- ongeluk - misdaad - sport - sosiale aangeleenthede

• die volgende tipes opstelle te skryf: - verhalend - beskrywend

• die volgende tipes opsommings te maak: - paragraafvorm - opsommings in aantekeningvorm

• toesprake te skryf • dagboekinskrywings te maak • vorms in te vul

3. Stylgebruik differensieer tussen gesproke en geskrewe taal

• die korrekte register te gebruik (bv. in briewe) • idiomatiese en figuurlike taal in skryfwerk te gebruik • die korrekte skryfstyl aan te wend in die skryf van verskillende stukke soos

onderhoude, artikels, verslae • skryfstukke sodanig te struktureer dat dit tot beter begrip lei


5.4 Skryf (vervolg)



4. Duidelikheid en bondigheid

buigsaamheid toon in die skryf van stukke met feitelike inligting, gevoelswaarde en stukke wat menings/opinies oordra

• die onderwerp korrek te interpreteer • feitelike inligting duidelik oor te dra (invul van vorms) • gedagtes en gevoelens in verskillende registers uit te druk • eie menings en standpunte logies en oortuigend te verdedig

5. Spelling en interpunksie

korrek spel en leestekens korrek aanwend • die volgende leestekens korrek te gebruik: - punt - komma - aanhalingstekens - dubbelpunt - kommapunt - aandagstreep - vraagteken - uitroepteken - hoofletters - hakies

• die volgende skryftekens korrek te gebruik: - afkappingsteken - kappie - deelteken - koppelteken

• leestekens effektief te gebruik om begrip van skryfwerk te verhoog • basiese spelbeginsels te begryp en dit korrek toe te pas:

- lettergreepverdeling - los en vas skryf van woorde - verwarrende woorde (bv. ly x lei, ens.) - besitlike vorm van die voornaamwoord

6. Woordeskatge-bruik

gepaste woordeskat in 'n verskeidenheid kontekste gebruik

• gepaste woordeskat duidelik en ondubbelsinnig toe te pas • gepaste woordeskat in 'n verskeidenheid situasies te gebruik (bv. persoonlik, sosiaal,

akademies) • 'n ryke verskeidenheid woordeskat te gebruik om te beskryf, verduidelik en beredeneer • korrekte terminologie en spesifieke woorde te gebruik vir bepaalde temas en/of

onderwerpe


5.5 TAALGEBRUIK

Alhoewel die verskillende aspekte van taalgebruik hier apart gelys word, vorm dit die grondslag van alle taalvaardighede en moet dus deurlopend geïntegreerd onderrig word. Die hoofdoel met die bestudering van taalstruktuur is om leerders te help om die taal meer akkuraat en gepas te gebruik. Kennis van en vaardigheid in die aanwending van taalstruktuur is 'n voorvereiste vir analise, evaluering, verbandlegging, ens.



Taalgebruik 'n verskeidenheid woordsoorte in die regte konteks gebruik

• die onderstaande aspekte van naamwoorde korrek te gebruik: - selfstandige naamwoorde - enkelvoud en meervoud - verkleining - manlik en vroulik - die kies en/of invul van die korrekte woord - afleidings en samestellings - anglisismes

• die onderstaande voornaamwoorde korrek te gebruik: - persoonlike en onpersoonlike voornaamwoorde - besitlike voornaamwoorde - vraende voornaamwoorde - wederkerende voornaamwoorde - aanwysende voornaamwoorde - betreklike voornaamwoorde

• die onderstaande aspekte van byvoeglike naamwoorde korrek te gebruik: - trappe van vergelyking - intensiewe vorme - sinonieme en antonieme - vergelykings - verboë vorme

• die bepaalde en onbepaalde lidwoorde, alleen en in saamgestelde vorme, korrek te gebruik

'n verskeidenheid woordsoorte in die regte konteks gebruik (vervolg)

• die onderstaande aspekte van die werkwoord korrek te gebruik: - tyd (teenwoordige, verlede en toekomende) - hoofwerkwoorde - hulpwerkwoorde - koppelwerkwoorde - die infinitief - skeibare en onskeibare werkwoorde - lydende en bedrywende vorm (passief en aktief)


5.5 Taalgebruik (vervolg)



Taalgebruik (vervolg) 'n verskeidenheid woordsoorte in die regte konteks gebruik (vervolg)

• die verskillende soorte bywoorde korrek te gebruik: - bywoorde van tyd - bywoorde van plek - bywoorde van wyse

• voegwoorde korrek te gebruik om sinne of sinsdele te skakel • hoof- en rangtelwoorde korrek te gebruik en korrek te spel • voorsetsels in vrye en vaste uitdrukkings korrek te gebruik

basiese aspekte van betekenis verstaan en in konteks korrek gebruik

• letterlike en figuurlike taalgebruik korrek aan te wend • die mees gebruiklike idiome in Afrikaans korrek te gebruik • die onderstaande betekenisaspekte te verstaan en korrek te gebruik:

- sinonieme - antonieme - homonieme

basiese aspekte van sinsbou in Afrikaans korrek gebruik

• die onderstaande sinstipes korrek te gebruik: - stelsinne - vraagsinne - bevelsinne

• eenvoudige sinne te kan uitbrei • enkelvoudige sinne te kan saamvoeg om saamgestelde sinne te vorm • sinne en sinsdele te kan reduseer (verkort) • sinne te kan omskakel van een soort na 'n ander, bv. vraagsinne verander na stellings • die omgekeerde woordorde te herken en gebruik • direkte en indirekte rede korrek te gebruik • ontkenning korrek te gebruik


6. ASSESSERING

6.1. ASSESSERINGSDOELSTELLINGS

Leerders behoort in staat te wees om aan die hand van 'n reeks stimuli: 1. inligting te verstaan en oor te dra; 2. feite, idees en opinies te orden en aan te bied; 3. inligting te evalueer en daaruit te kies wat gepas is vir spesifieke doeleindes; 4. algemene strekking van 'n teks te volg, hoofpunte te identifiseer, afleidings te

maak en tot gevolgtrekkings te kom; 5. implisiete bedoelings en houdings te herken; 6. ondervinding te verwoord en uitdrukking te gee aan gevoelens, gedagtes en

verbeelding; 7. geslaagd te kommunikeer in gesproke en geskrewe taal en gepaste woordeskat

te gebruik; 8. 'n gepaste aanvoeling vir die gehoor en bewustheid van styl te openbaar; 9. 'n bewustheid te toon van grammatikale strukture, paragrafering, spelling en

punktuasie.

6.2 SKEMATIESE UITEENSETTING VAN VRAESTELLE

Onderwysers is daarvoor verantwoordelik om leerders in te skryf vir die vlak wat hulle vermoëns die beste pas en maksimum sukses sal verseker. Die norm is dat leerders wat gemiddeld tot bogemiddeld presteer vir die Uitgebreide Vlak ingeskryf word, terwyl leerders wat ondergemiddeld presteer vir die Kernvlak ingeskyrf word. Leerders wat die Kernvlak volg, skryf Vraestelle 1, 3 en 4 en kan slegs simbole C tot G verwerf. Leerders wat die Uitgebreide Vlak volg, skryf Vraestelle 2, 3 en 4 en kan slegs simbole A* tot E verwerf. In beide die Kern- en Uitgebreide Vlak sal al drie vraestelle bydra tot die finale punt. Die vraestelle sien soos volg daar uit:

Kernvlak

Simbole C tot G

Uitgebreide Vlak

Simbole A* tot E

Vraestel 1 (1¾ uur) Lees en Gerigte Skryfwerk

Vraestel 2 (2½ uur) Lees en Gerigte Skryfwerk

Vraestel 3 (ongeveer 45 minute) Luisterbegrip

Vraestel 4 (Ongeveer 15 minute) Mondelinge kommunikasie


6.3 GEWIGSWAARDE VAN VRAESTELLE:

Kernvlak Uitgebreide Vlak Vraestel Punte Gewigswaarde Vraestel Punte Gewigswaarde

1 60 60% 21 90÷3X2 60% 3 30 30% 3 30 30% 4 10 10% 4 10 10%

TOTAAL 100 100% TOTAAL 100 100%

1Let Wel: Vraestel 2 sal 90 punte (maksimum) tel. Om die regte gewigswaarde te kry, sal die punte na 60 (maksimum) verwerk word.


6.4 BESKRYWING VAN VRAESTELLE

6.4.1 Vraestelle 1 en 2

Kernvlak Uitgebreide Vlak

Vraestel 1 Lees en Gerigte Skryfwerk (1¾ uur)

Vraestel 2 Lees en Gerigte Skryfwerk (2½ uur)

Afdeling 1 Doelstelling: Klem op leesvaardighede 1.1.1 Kort tekste, bv. kennisgewings,

advertensies waaroor kort, feitelike vrae gevra word. [5]

2.1.1 Soos Vraestel 1, met meer en moeiliker vrae.

[9] 1.1.2 Teks met vrae gemik op die toets van

vlugleesvaardighede. [5] 2.1.2 Teks met vrae wat toets of leerders 'n

argument kan volg en inhoud kan beoordeel en evalueer. [6]

1.1.3 Teks met vrae wat spesifieke besonderhede toets. [5]

2.1.3 Soos Vraestel 1, maar die moeilikheidsgraad van die vrae of die teks mag verskil. [7]

Afdeling 2 Doelstelling: Geïntegreerde lees- en skryfvaardighede 1.2.1 Teks met vrae wat die volgende

taalvaardighede toets: direkte en indirekte rede, lydende en bedrywende vorm, leestekens, voegwoorde, verkorting, ontkenning. [8]

2.2.1 Soos Vraestel 1 plus parafrase en herformulering, en die taalvaardighede word met moeiliker vrae of teks getoets.

[10]

1.2.2 Die invul van vorms. [7]

2.2.2 Teks wat visuele / grafiese inligting bevat. Vrae toets die weergee van spesifieke inligting. Begripsvrae toets interpretasie, analise, en vereis antwoorde in sinne. (2 - 3 punt vrae) [10]

1.2.3 Teks met 'n vraag wat 'n opsomming in aantekening- of paragraafvorm vereis. (80 - 100 woorde) [8]

2.2.3 Teks met 'n vraag wat 'n opsomming in paragraafvorm vereis. (80-100 woorde)

[10]

Afdeling 3 Doelstelling: Klem op skryfvaardighede 1.3.1 Geskrewe respons (rakende persoonlike

ervaring of (feite) moet op hoofsaaklik visuele stimulus gelewer word. (100 woorde) [10]

2.3.1 Soos Vraestel 1. (150 woorde) [10]

1.3.2 Geskrewe respons op verbale of visuele stimulus wat die vermoë vereis om te kan vertel, beskryf, ens., bv. artikel, verslag, dagboekinskrywing. (Kandidate mag 'n keusevraag kry.) (150 woorde) [12]

2.3.2 Soos Vraestel 1. (150 woorde) [12]

2.3.3 Geskrewe respons op stimulus materiaal wat die vermoë toets om taal vir 'n doel aan te wend, bv. beskryf, oortuig, kommentaar lewer. Skryfstukke soos opstelle, resensies, verslae (polisie, misdaad, sport), en artikels sal vereis word. (200 woorde) [16]

TOTAAL: 60 punte TOTAAL: 90 ÷ 3 X 2 = 60 punte


6.4.2 Vraestel 3: Luisterbegrip (ongeveer 45 minute)

Alle leerders (Kern- sowel as Uitgebreide Vlak) skryf hierdie vraestel. Voorafopgeneemde kassette sal voorsien word.

Afdeling 1 3.1.1 Ses baie kort begripsvrae na aanleiding van 'n reeks situasies [6] Afdeling 2 3.2.1 Twee vrae: 'n semiformele gesprek of monoloog wat begrip van feitelike gegewens

vereis in kort geskrewe response (bv. een-woord-antwoorde of voltooiing van diagramme en byvoeg van byskrifte. [12]

Afdeling 3 4.3.1 Gesprek of monoloog met vrae wat toets of kandidate:

• die essensie van die gesprek/monoloog verstaan; • in staat is om houdings en emosies te interpreteer; • oorsaaklike verbande raak te sien. Vrae vereis soms sinslengte antwoorde. [12]

TOTAAL: 30 punte

6.4.3 Vraestel 4: Mondelinge Kommunikasie (15 minute)

Alle leerders (Kern- sowel as Uitgebreide Vlak) lê hierdie vraestel af. Die Mondelinge Kommunikasie vraestel bestaan uit 'n gesprek tussen die kandidaat en die eksaminator/onderwyser. Elke jaar word 'n reeks kaarte, wat oor kontemporêre sake handel, deur die DNEA aan sentrums gestuur. Gedetailleerde riglyne oor die afneem van die eksamen word saam met die kaarte aan sentrums gestuur en is in Bylae A van die sillabus vervat. Die eksaminator/onderwyser ontvang ook 'n stel kaarte met riglyne oor hoe om die gesprek te struktureer. Die doel van hierdie vraestel is om gesproke taal te assesseer en nie vakkennis nie.

TOTAAL: 30 ÷ 3 = 10 punte


6.5 VERBAND TUSSEN DIE ASSESSERINGSDOELSTELLINGS EN DIE VRAESTELLE

Assesserings-doelstellings

Vraestel 1 & 2 Lees & Gerigte

Skryfwerk

Vraestel 3 Luister

Vraestel 4 Mondeling

1 √ √ √ 2 √ √ √ 3 √ √ √ 4 √ √ √ 5 √ √ 6 √ √ √ 7 √ √ 8 √ √ √ 9 √

Let wel:

Omdat assessering, soos onderrig, geïntegreerd geskied, is dit nie moontlik om vir elke vaardigheid 'n presiese puntetotaal aan te dui nie. Een vaardigheid (assesseringsdoelstelling) oorvleuel met ander.


7. OMSKRYWING VAN SIMBOLE (NSSCO AFRIKAANS TWEEDE TAAL)

Die onderstaande omskrywings van simbole word verskaf om 'n algemene aanduiding te gee van die vlakke van vaardigheid wat deur leerders bereik behoort te word om 'n spesifieke simbool te behaal. Die omskrywings moet geïnterpreteer word in samehang met die leerinhoud soos uiteengesit in die sillabus en gedagtig aan die feit dat leerders die taal op tweedetaalvlak neem. Die simbool wat toegeken word, sal afhang van die mate waarin die leerder in die geheel voldoen het aan die kurrikuluminhoud. Tekortkomings in sommige aspekte kan gebalanseer word deur beter prestasie in ander. Vir 'n A-Simbool behoort die leerder: 1. argumente en inligting op 'n gevorderde vlak te kan verstaan, oordra en verdedig; 2. feite, idees en opinies op 'n gevorderde vlak te kan verstaan, orden en aanbied; 3. relevante inligting uit tekste te kan evalueer en selekteer om onafhanklike denke te toon; 4. die algemene strekking in 'n verskeidenheid tipes tekste te kan verstaan en die hoofpunte en

detail te identifiseer, afleidings te maak en tot gevolgtrekkings te kom; 5. subtiele onderliggende bedoelings en houdings te kan herken en verduidelik; 6. ervaring, gevoelens en verbeelding uiters effektief te kan uitdruk en beskryf; 7. effektief, gepas en duidelik te kan kommunikeer met gebruik van 'n gesofistikeerde

woordeskat; 8. styl in verskillende take te kan afwissel sodat dit pas by die doel en teikengehoor; 9. goedgekonstrueerde sinne en paragrawe te skryf, die meeste grammatikareëls na te kom en

korrek te spel en punktueer. Vir 'n C-Simbool behoort die leerder: 1. argumente en inligting te kan verstaan, oordra en gedeeltelik verdedig; 2. feite, idees en opinies voldoende te kan verstaan, orden en aanbied; 3. relevante inligting uit tekste te kan evalueer en selekteer en verduidelikings te kan verskaf

om 'n mate van onafhanklike denke te toon; 4. die algemene strekking in 'n verskeidenheid tipes tekste te kan verstaan en die hoofpunte te

identifiseer, afleidings te maak en tot gevolgtrekkings te kom; 5. duidelike onderliggende bedoelings en houdings te kan herken en verduidelik; 6. ervaring, gevoelens en verbeelding effektief te kan uitdruk en beskryf; 7. effektief, gepas en duidelik te kan kommunikeer met gebruik van 'n wye verskeidenheid

woordeskat; 8. styl in verskillende take te kan afwissel sodat dit in 'n mate pas by die doel en teikengehoor; 9. korrekte sinne en paragrawe te skryf, die meeste grammatikareëls na te kom en korrek te

spel en punktueer. Vir 'n E-Simbool behoort die leerder: 1. argumente en inligting te kan verstaan en oordra; 2. feite, idees en opinies op 'n elementêre vlak te kan verstaan, orden en aanbied; 3. inligting uit tekste te kan evalueer en selekteer en eenvoudige verduidelikings te kan

verskaf; 4. sommige hoofpunte in tekste te kan identifiseer en enkele afleidings daaruit te maak; 5. ooglopende bedoelings en houdings te kan herken; 6. ervaring, gevoelens en verbeelding te kan beskryf en verduidelik; 7. geslaagd te kan kommunikeer met gebruik van 'n geskikte woordeskat; 8. styl in geringe mate in verskillende take te kan afwissel; 9. eenvoudige sinne en paragrawe te skryf, enkele grammatikareëls na te kom en so te spel en

punktueer dat kommunikasie nog slaag.


Vir 'n G-Simbool behoort die leerder: 1. inligting op 'n baie elementêre vlak te kan verstaan en oordra; 2. feite, idees en opinies op 'n baie elementêre vlak te kan verstaan, orden en aanbied; 3. inligting uit tekste te kan evalueer en selekteer in antwoord op vrae en baie elementêre

verduidelikings te kan verskaf; 4. sommige hoofpunte in tekste te kan verstaan; 5. die mees ooglopende bedoelings te kan herken; 6. ervaring, gevoelens en verbeelding te kan beskryf; 7. gedeeltelik geslaagd te kan kommunikeer met gebruik van 'n beperkte woordeskat; 8. eenvoudige sinne te kan gebruik; 9. baie elementêre sinne en paragrawe te kan skryf, enkele grammatikareëls na te kom en so te

spel en punktueer dat kommunikasie gedeeltelik slaag.


8. WOORDELYS

assessering - In die verlede het Afrikaans die woord evaluering gebruik om twee verskillende aspekte van evaluering aan te dui: (1) assessment = evaluering van kandidate se vaardigheid, en (2) evaluation = evaluering van die program, of kurrikulum. Om dié probleem te oorkom, word die woord assessering nou aanvaar, in navolging van Afrikaanse onderwysdokumente in Suid-Afrika, en na aanleiding van die betekenis van assessment in Engels.

doelstelling - Die ou onderskeid tussen doelstelling en doelwit is redelik kunsmatig

en lei tot verwarring. Daarom word in hierdie sillabus slegs die term doelstelling gebruik, en word onderskei tussen algemene doelstellings en spesifieke doelstellings.


BYLAE A: INLIGTING OOR DIE AFNEEM VAN DIE MONDELINGE KOMPONENT

1. Algemeen Die mondelinge evaluering vind plaas in die tydperk voor die hoofeksamen soos gestipuleer op die eksamenrooster. Elke sentrum moet self besluit op die mees geskikte datum vir die mondelinge eksamen. Sentrums moet vroegtydig verseker dat die afneem van die mondelinge evaluering in 'n geskikte, afgesonderde lokaal gaan plaasvind en dat die digitale opnemer in 'n goeie werkende toestand is. Sentrums moet hou by die datums wat vasgestel is vir die afhandeling van die mondelinge evaluering en vir die betydse deurstuur van die puntelyste en opnames na die DNEA sodat daar genoeg tyd is vir eksterne moderering om plaas te vind. Dit is uiters belangrik dat hierdie materiaal nie laat is nie. Waar moontlik, moet daar slegs een eksaminator per sentrum aangewys word. Elke sentrum moet sy eie eksaminator aanwys. Gewoonlik is hierdie eksaminator een van die taalonderwysers, maar dit mag ook iemand wees wat nie aan die skool verbonde is nie. 'n Groep buurskole mag besluit om dieselfde persoon te kies om die eksamen in hul skole af te neem, in welke geval elke sentrum verantwoordelik sal wees vir die korrek ingevulde vorms en volledige opnames. (Die DNEA is nie verantwoordelik vir enige fooie wat aan 'n buitepersoon betaal moet word nie.) By sentrums waar daar groot getalle kandidate is wat geëvalueer moet word en daar van meer as een eksaminator gebruik gemaak sal moet word, moet interne moderering plaasvind sodat al die kandidate volgens dieselfde standaard geëvalueer word. Elke sentrum sal 'n stel evalueringskaarte met aantekeninge vir die eksaminator ontvang. Eksaminatore/Onderwysers wat vir die afneem van die mondelinge evaluering verantwoordelik gaan wees, moet voor die afneem van die toets verseker dat hulle op die hoogte is van die instruksies en inligting daarin vervat. Hierdie dokumente bly vertroulik en moet in veilige bewaring bly tot aan die einde van die eksamen. Elke sentrum moet die volgende na DNEA stuur: (1) 'n klankskyf met die digitale klankopnames van 'n verteenwoordigende groep kandidate; (2) voltooide MSI vorms; (3) voltooide Opsommende Puntelys(te) vir Mondelinge Evaluering (Oral Assessment Summary Form). Sentrums moet baie nougeset hou by die instruksies wat op die vorms gegee word vir die voltooiing en terugstuur daarvan.

2. Klankopnames van die kandidate Elke sentrum sal verantwoordelik wees om 'n voorbeeld van die klankopnames van kandidate op 'n klankskyf te verskaf. Die vereistes van die grootte van die voorbeeld van kandidate is agter op die Opsommende Puntelys uitgespel. Die onderwyser wat verantwoordelik is vir interne standaardisering van die sentrum, moet verseker dat die voorbeeldopnames verteenwoordigend is van die hele spektrum van punte. Die opnames moet verteenwoordigend wees van punte van die hoogste tot die swakste punt. Waar daar meer as een onderwyser betrokke is, moet die voorbeeld dieselfde hoeveelheid geëvalueerde kandidate van elke onderwyser insluit. Paragraaf 6 bevat die instruksies vir die opnames van die voorbeeld wat ingestuur moet word. Die klankskyf sowel as die ander relevante dokumente moet na DNEA gestuur word. Die voorbeeldkandidate wie se mondelinge evaluering opgeneem is, se besonderhede moet duidelik op die klankskyf aangedui word.


3. MS1 Vorm Die rekenaargedrukte puntelys vir evaluering wat deur die skool voltooi word, bestaan uit drie dele: • die boonste kopie moet in die koevert na DNEA versend word. • die middelste kopie (dit is vir gebruik deur die eksteme moderator) moet ook saam met die

klankskyf met die voorbeeldkandidate se opnames en die Opsommende Puntetelys na DNEA versend word.

• Die laaste kopie moet by die sentrum bewaar word ingeval stukke deur die pos verlore raak of vir verdere navrae, tot nadat die uitslae gepubliseer is.

Die MS1 Vorm moet voltooi word deur die punt van elke kandidaat vanaf die kolom vir Totale Punt op die Opsommende Puntelys op hierdie vorm oor te dra.

4. Opsommende puntelys vir Mondelinge Evaluering (Oral Assessment Summary Form) Hierdie dokument word gebruik om elke kandidaat se punt in die verskillende kategorieë in te dra. lnstruksies vir die invul van hierdie dokument word op die agterkant van die vorm gegee. Maak asseblief seker dat al die punte korrek opgetel is. Die Opsommende Puntelys vir Mondelinge Evaluering moet punte vir elke kategorie en van elke kandidaat aandui, nie slegs die wat gekies is as die voorbeeldkandidate nie. Plaas asseblief 'n asterisk (*) in die kantlyn langs die name van die kandidate wie se opnames gekies is as die voorbeeldgroep. Die klankskyf met die opnames van die voorbeeldgroep kandidate, die voltooide MS1 en die Opsommende Puntelys vir die Mondelinge Evaluering moet so gou as moontlik na die afhandeling van die mondelinge evaluering by elke sentrum aan DNEA versend word. Moenie wag vir die sperdatum voordat dit versend word nie.

5. Die afneem van die mondelinge evaluering behoort as volg te geskied: Stap 1: Oorhandig die Evalueringskaart aan die kandidaat. Voordat die kandidaat die geleentheid gegun word om vir ‘n paar minute voor te berei, moet enige onduidelikhede op die kaart opgeklaar word. Terwyl ‘n eksaminator besig is met die gesprek van Kandidaat A, kan Kandidaat B solank in ‘n afgesonderde lokaal voorberei. Geen aantekeninge mag tydens die voorbereidingsfase gemaak word nie. Stap 2: Skakel die digitale opnemer aan. Gee die kandidaat se naam en eksamennommer. Verwelkom die kandidaat en verduidelik kortliks wat in die verloop van die evalueringsessie gaan gebeur. Stap 3: Opwarmingsfase: Lei 'n algemene bespreking deur die kandidaat 'n paar vrae oor homself/haarself, die skool, ensovoorts, te vra om hom/haar so gewoond te laat raak aan die eksamensituasie. Die doel van hierdie afdeling is om die kandidate op hul gemak te stel. Hierdie afdeling behoort tussen 2 -3 minute te duur. Hierdie fase word nie geëvalueer nie. Stap 4: Die hoofgedeelte van die toets: die gesprek gebaseer op die Evalueringskaart. Die eksaminator of die kandidaat kan met die gesprek begin. (Die aantekeninge op elk van die Evalueringskaarte gee aanduidings van vrae en moontlike aspekte wat tydens die gesprek aangeroer kan word.) Hierdie afdeling van die toets moet ongeveer 8 -10 minute duur. Die totale tydsduur van die mondelinge evalueringstoets, van die begin af (Stap 2) tot aan die einde (Stap 4), behoort ongeveer 15 minute te duur. Neem kennis dat alhoewel Stap 2 tot Stap 4 opgeneem moet word, slegs Stap 4 geëvalueer moet word.


Die mondelinge evalueringstoets mag slegs in Afrikaans afgeneem word. Gedurende die afneem van die mondelinge evaluering moet eksamenomstandighede deurentyd in die lokaal gehandhaaf word. Genoegsame toesig moet voorsien word sodat kandidate wat die eksamenlokaal verlaat na die afneem van die toets, nie met die ander kandidate wat wag om geëvalueer te word, kan kommunikeer nie. Geen ander persoon, behalwe 'n ander onderwyser/eksaminator of afgevaardigde van DNEA, behoort gedurende die afneem van die toets in die lokaal toegelaat te word nie. Kandidate mag individueel of in pare geëksamineer word. Die klankopnames van die voorbeeldgroep mag nie uit pare bestaan nie, maar slegs uit individue. Kandidate mag nie toegelaat word om enige aantekeninge in die eksamenlokaal in te bring of om woordeboeke te raadpleeg nie. 'n Verskeidenheid van onderwerpe word voorsien en die eksaminator (nie die kandidaat nie) sal die keuse maak oor die Evalueringskaart vir elke kandidaat. 'n Verspreiding van al die Evalueringskaarte moet tydens die eksamen gebruik word vir evaluering by elke sentrum. Die Evalueringskaart wat vir elke kandidaat gekies word, moet met sorg gekies word sodat elke kandidaat sy volle potensiaal ten toon kan stel. Onthou dat die toets oor die mondelinge vaardigheid van die kandidaat gaan en nie 'n algemene kennis toets is nie. As dit blyk dat die kandidaat die onderwerp totaal onvanpas en te moeilik vind, is dit heeltemal aanvaarbaar om die gesprek te verander na dinge waaroor die kandidaat makliker kan gesels. Dit is onnodig om in sulke omstandighede rigied by die riglyne van die Evalueringskaart te hou. Die eksaminator moet so sit dat hy/sy na die kandidaat front met 'n tafel of lessenaar tussen hulle. Kandidate moenie sien as die eksaminator enige aantekeninge op die Opsommende Puntelys of enige ander papiere maak nie.

6. Die maak van die opnames Sentrums moet vroegtydig verseker dat hul apparaat in 'n goeie werkende toestand is. Slegs digitale opnemers mag gebruik word. Die opnemer en die klankskyf moet 'n geruime tyd voor die afneem van die eksamen, verkieslik met 'n kandidaat of iemand anders, in die lokaal getoets word. Die opwarmingsessie kan ook as 'n geleentheid beskou word waartydens die klankgehalte getoets word. Waar moontlik, is dit verkieslik om 'n digitale opnemer te gebruik wat 'n eksterne mikrofoon het sodat aparte mikrofone vir die eksaminator en kandidaat gebruik kan word. As daar slegs een mikrofoon beskikbaar is, is dit verkieslik dat die mikrofoon so opgestel word dat dit na die kandidaat gedraai word. Dit is baie belangrik dat die klankgehalte voor die afneem van die eksamen getoets word; aanpassings aan die volume gedurende die afneem van die toets moet vermy word. Voorsorg moet getref word om geraas buite die lokaal en ook lang stiltes tydens die toets te vermy. Gedurende die afneem van die mondelinge evaluering moet gereelde toetse gedoen word om te verseker dat die klankskyf deurentyd duidelik hoorbaar is. Die opnemer mag onder geen omstandighede afgeskakel word tydens die afneem van die toets nie. Aan die einde van die opname moet die eksaminator sê: "Geen verdere opnames op hierdie klankskyf nie."


Elke klankskyf moet met die volgende aankondiging deur die eksaminator begin word: Sentrumnommer: (bv.) NA9x Sentrumnaam: (bv.) ABC Akademie Eksamen: (bv.) 0556 Afrikaans Tweede Taal Naam van eksaminator: (bv.) Me A. Xyz Datum: (bv.) 1 Oktober 2006

Die opname van elke kandidaat moet baie duidelik as volg deur die eksaminator aangekondig word:

Kandidaatnommer: (bv.) 0700 Naam van die kandidaat: (bv.) Abdi Zacharia

Aan die einde van al die opnames moet die eksaminator baie duidelik sê: "Dis die einde van die opname." Voordat die klankskyf weggestuur word, moet die eksaminator baie seker maak dat die opname van elke kandidaat baie duidelik is. Die inhoud van die klankskyf moet baie duidelik op die etiket aangedui word.

7. Algemene raad Hou asseblief die volgende in gedagte tydens die evalueringsessie: Wees te alle tye objektief. Moenie toelaat dat enige kennis ten opsigte van die kandidaat se karakter of ingesteldheid u objektiewe evaluering beïnvloed nie. (Byvoorbeeld, kennis dat 'n kandidaat uiters konsensieus is, is irrelevant tydens die evalueringsessie.) As die kandidaat se vertoning tydens die evalueringsessie op enige wyse beïnvloed word deur moeilike persoonlike omstandighede (byvoorbeeld die dood van 'n ouer), kan daar aansoek gedoen word op die betrokke dokumentasie vir Spesiale Oorweging. Eksaminatore moenie self spesiale toegewings in sulke gevalle maak nie. Wees realisties: Onthou Afrikaans hoef nie die kandidaat se moedertaal te wees om volpunte te verdien in een van die kategorieë nie. Dis ook belangrik dat 'n eksaminator nie moontlike foute sal oorsien as die kandidaat wel 'n moedertaalspreker is nie. Wees konsekwent: Dis belangrik dat die nasienskema op dieselfde wyse aangewend word vir aIle kandidate sodat 'n betroubare merietelys van die kandidate deur die sentrum verkry kan word.

Wees positief: Tydens die evaluering is dit belangrik om in gedagte te hou dat die toets gaan oor dit wat die kandidate kan doen en nie om hulle te penaliseer vir dit wat hulle nie kan doen nie. (Dit beteken nie dat aspekte soos akkuraatheid in byvoorbeeld grammatika en uitspraak misgekyk moet word nie. Hierdie is 'n herinnering dat die NSSCO mondelinge evaluering oor positiewe bepunting gaan.)

Om die mondelinge evaluering effektief af te neem, sal eksaminatore: • altyd die kandidate op hul gemak stel aan die begin van die toets (glimlag as die kandidaat

die lokaal binnekom, wys waar hulle moet sit, ensovoorts) terwyl hulle nogtans die indruk behou dat dit 'n formele eksamen is;

• nooit rondloop en die kandidate tydens die toets onnodig steur nie; • altyd geïnteresseerd lyk, al is dit baie vervelig; • nooit kandidate in die rede val met hul eie sienings nie; • nooit foute korrigeer nie; • nooit onnodige verrassing of ongeduld toon nie; • nooit die indruk gee dat daar slegs 'n 'regte' antwoord op die vrae is nie;


• altyd die beste uit hul kandidate haal deur 'oop' vrae aan die kandidate te stel wat hulle in staat sal stel om goeie respons te lewer en nie net 'n klomp geslote vrae te vra waarop kandidate slegs ja/nee kan antwoord nie;

• nooit die toets afneem asof dit 'n algemene kennis toets is nie; • nooit hul opinie oor die kandidaat se vertoning tydens, of na die toets, aan die kandidaat

laat blyk nie. 'n Goeie eksaminator sal gewoonlik daarin slaag om 'n kandidaat met 'n glimlag te laat gaan, ongeag van hoe goed of swak sy/haar vertoning was.

NSSCO Afrikaans 2nd Language Syllabus, NIED 2009 26

BYLAE B: NASIENSKEMA VIR MONDELINGE KOMMUNIKASIE

Ken 'n punt uit 10 toe in elke kategorie (Struktuur, Woordeskat, Vloeiendheid). Tel dan hierdie punte bymekaar om 'n totaal uit 30 te kry en deel deur 3 vir die punt uit 10.

Punte Struktuur (10) Woordeskat (10) Vloeiendheid (10)

9 - 10

Die kandidaat demonstreer die vermoë om 'n verskeidenheid strukture akkuraat en konsekwent te gebruik. Foute mag insluip wanneer gepoog word om meer gesofistikeerde strukture te gebruik, maar die eksaminator is oortuig dat die kandidaat met selfvertroue die strukture kan gebruik.

Die kandidaat toon genoegsame bemeestering van woordeskat om met 'n mate van korrektheid te reageer. Sekere vorme van betekenis word bereik en 'n mate van gesofistikeerde inligting/idees word gekommunikeer. Daar sal slegs die enkele foutiewe gebruik van woordeskat plaasvind.

Die kandidaat toon 'n volgehoue vermoë om die gesprek aan die gang te hou en 'n bydrae te lewer. Die kandidaat kan reageer as die strekking van die gesprek verander en selfs nuwe idees inisieer. Uitspraak en intonasie is akkuraat met slegs enkele foute.

7 - 8 Daar word meestal van eenvoudige strukture gebruik gemaak, maar meer komplekse strukture kan ook suksesvol aangewend word. Foute kom wel voor, maar dit verhinder nie kommunikasie nie.

Die kandidaat beskik oor genoegsame woordeskat om idees en inligting oor te dra, maar daar is 'n leemte aan absolute korrektheid. Woordeskat is nie baie wyd en afwisselend nie.

Die kandidaat reageer geredelik op vrae gedurende die gesprek sodat gereelde aansporing onnodig is. Klem en intonasie is gewoonlik korrek. Baie min inspanning word deur die luisteraar benodig.

5 - 6

Die kandidaat sal geneig wees tot foute as daar wyer as die eenvoudige strukture gewaag word. Eenvoudige akkuraatheid word gewoonlik bereik en kommunikasie word gehandhaaf.

Woordeskat dra basiese idees en inligting oor, maar daar is 'n leemte aan akkuraatheid. As daar wyer as die bekende gewaag word, is daar huiwering en word na die korrekte woord gesoek.

Die kandidaat probeer hard om op al die vrae te antwoord. Hy/sy sal gereeld aangespoor moet word en waag slegs een sin op 'n slag, maar slaag tog daarin om die gesprek aan die gang te hou. Daar is duidelike foute met klem en intonasie, maar dit verhinder nie kommunikasie nie.

3 - 4

Respons sal gewoonlik slegs uit enkele woorde of baie eenvoudige sinne bestaan - met foute. Foute sal kommunikasie strem, maar nie verhinder nie.

Woordeskat sal soms onvoldoende wees om selfs eenvoudige idees oor te dra en daar sal gereelde stiltes wees.

Antwoorde sal kort en wydverspreid wees. Die kandidaat moet aangemoedig word om wyer as die eenwoord-response te antwoord. Verkeerde gebruik van klem en intonasie bemoeilik kommunikasie, maar die kandidaat kan gewoonlik deur 'n baie simpatieke luisteraar verstaan word.

1 - 2

Eenwoord-response sal aan die orde van die dag wees. Pogings om volsinne te gebruik, slaag nie daarin om kommunikasie te bewerkstellig nie. Daar word pogings aangewend om te reageer op sekere aspekte gedurende die gesprek.

Genoegsame Afrikaanse woorde is bekend om klein brokkies inligting oor te dra, maar kommunikasie sal baie beperk en deurmekaar wees.

Antwoord is so kort en onakkuraat dat baie min gekommunikeer word. Die gebruik van enkele woorde is aan die orde van die dag en daar sal lang stiltes wees. Verkeerde gebruik van klem en intonasie veroorsaak probleme selfs vir die baie simpatieke luisteraar. Herhaling is nodig om kommunikasie te verkry.

0 Totaal beperk/geen poging word aangewend om te reageer nie.

Totaal beperk/geen poging word aangewend om te reageer nie.

Verkeerde gebruik van klem en intonasie verhoed kommunikasie, selfs al word herhaalde pogings aangewend.

NSSCO Afrikaans 2nd Language Syllabus, NIED 2009 27

BYLAE C: NASIENSKEMA VIR GESKREWE WERK

NSSCO AFRIKAANS

TWEEDE TAAL

INHOUD & STYL TA

AL

& S

TR

UK

TU

UR

1 2 3 4 5 ·Verbeeldingryke gebruik van woordeskat ·Idioom en sinsbou feitlik foutloos ·Vorm, aanbieding en register feitlik foutloos ·Interessante paragrafering

·Vloeiende, geskikte gebruik van woordeskat en idioom ·Enkele kleiner foute ·Feitlik korrekte vorm, aanbieding en register ·Korrekte para-grafering

·Eenvoudige sinne en verbindingstruktuur korrek gebruik ·Eenvoudige, vol-doende woordeskat ·Be-perkte idioom ·Foute kom voor, maar belemmer nie begrip ·Vorm , aanbieding en register toon leemtes · Leemtes in paragrafering

·Idioom- en sinsboufoute veroorsaak verwarring ·Beperkte en/of niepassende woordeskat ·Vorm en aanbieding erg hinderlik ·Register onvanpas ·Swak/geen paragrafering

·Totale onvermoë om te kommunikeer ·Gebrekkige woordeskat ·Onvolledige sinne ·Geen paragrafering ·Geen skryftegnieke ·Foute oorweldigend

TOTALE 10 12 16 10 12 16 10 12 16 10 12 16 10 12 16

1 ·Oorspronklik ·Instruksies ten volle uitgevoer ·Inligting korrek geïnterpreteer ·Vorm uiters gepas

9-10 11-12 14-16 8 9-10 12-13 7 8 10-11 6 7 9 5 6 8

2 ·Oortuigend ·Die meeste instruksies kor-rek uitgevoer ·Die meeste inligting korrek geïnterpreteer ·Afwykings affekteer nie die teks as geheel nie ·Vorm geskik

8 9 12-13 7 8 10-11 6 7 9 5 6 8 4 5 7

3

·Net-net oortuigend ·Sommige instruksies is uitgevoer ·Afwykings kom voor ·Nierelevante inligting word gebruik ·Vorm aanvaarbaar ·Doodgewone, gemiddelde inhoud

7 8 10-11 6 7 9 5 6 8 4 5 7 3 4 6

4 ·Inhoud slegs plek-plek relevant ·Afwykings pla ·Die meeste instruksies nie uitgevoer nie ·Vorm toon leemtes ·Herhalend

6 7 9 5 6 8 4 5 7 3 4 6 2 3 4-5

5 ·Deurmekaar ·Heeltemal nierelevant ·Geen instruksies uitgevoer nie ·Geen vorm ·Waninterpretasie van tema ·Onsamehangend

5 6 8 4 5 7 3 4 5-6 2 2-3 3-4 0-1 0-1 0-2

Punteberekening: Inhoud & Styl 3 = 4 OF 5 OF 7 Taal & Strukt. 4 10 12 16 (As die Inhoud en Styl in Kategorie 3 val, en die Taal en Struktuur in Kategorie 4, sal die punte wees soos aangedui in die voorbeeld. Indien die onderwerp heeltemal verkeerd geïnterpreteer is, word geen punte toegeken nie.

The National Institute for Educational Development P/Bag 2034 Okahandja NAMIBIA Telephone: +264 62 509000 Facsimile: +264 62 509073 E-mail: [email protected] Website: http://www.nied.edu.na © NIED 2009

ministry of education · 2016-11-10 · die nasionale kurrikulumriglyne wat van toepassing is op...

Documents