mİl-gÖbek baĞlantilari...

03.11.2015

1

SAKARYAÜNİVERSİTESİ

MİL-GÖBEK BAĞLANTILARI(KAMALAR)

SAKARYA ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNE ELEMANLARI-I DERS NOTU

Mil-Göbek BağlantılarıSAKARYAÜNİVERSİTESİ

Makine Elemanları-I Ders Notu: Mil-Göbek Bağlantıları

Bağlama elemanları önemli bir makine elemanları grubudur. Bir makineyi oluşturan parçaların özellikleri korunarak birbirine bağlanması için kullanılır.

Standart elemanlar olarak seriler halinde imal edilirler. Hesapla bulunan büyüklüğe uygun bir standart eleman kullanmak gerektiğinden ilgili standartlar iyi bilinmelidir.

Bağlantının yapılma prensibine göre Şekil, Kuvvet ve Malzeme bağlı bağlantılar olmak üzere üç gruba ayrılırlar:

2 / 40

03.11.2015

2



Şekil Bağlı Bağlantılar: Kuvvet ve hareket iletimi bağlantı elemanının şekli ile sağlanır. Örneğin bir pim bağlantısında pimin şekli bozulmadıkça bağlantı devam eder. Pim ve pernolar, paralel yüzlü kamalar şekil bağlantı elemanlarıdır.

Kuvvet Bağlı Bağlantılar: Parçalar uygun şekilde sıkılarak temas yüzeylerinde normal kuvvetler (ön gerilme) oluşturulur. Hareket ve kuvvet iletmesi halinde, harekete zıt yönde etkiyen sürtünme kuvvetleri bağlantının devamını sağlar. Sıkı geçmeler, konik geçmeler, pres geçmeler tipik örnekleridir.

Malzeme Bağlı Bağlantılar: Parçalar bağlantı yerinde malzemenin birleşmesi ile çözülemeyecek bir şekilde bağlanır. Bağlantıda ilave malzeme de (elektrot, lehim malzemesi, yapıştırıcı) kullanılabilir.

3 / 40



4 / 40

03.11.2015

3



Bağlantılar çözülebilen ve çözülemeyen bağlantılar olarak da sınıflandırılır:

Çözülebilen Bağlantılar: Gerek bağlanan parçada ve gerekse bağlantı elemanında bir hasar, bozulma olmadan istenildiği kadar sökülüp takılabilir. Cıvatalar, kamalar, konik geçmeler vb. bu gruba girerler.

Çözülemeyen Bağlantılar: Parça veya bağlantı bölgesi bozularak bağlantı çözülür ve bağlantının tekrar yapılması mümkün olmaz. Perçin, kaynak, lehim bu bağlantılar için iyi birer örnektir.

5 / 40

1. Mil ve flanşın yekpare üretilmesi,2. Sıkı geçme toleransı uygulayarak presleme,3. Tırtıl çekme işlemi uygulayarak bağlama,4. Konik mile taçlı somun ve çatal pim kullanarak bağlama,5. Kare kesitli mile somun ve rondela ile bağlama,6. Kama kullanarak bağlama,

Mil-Göbek Bağlantı YöntemleriSAKARYAÜNİVERSİTESİ


6 / 40

03.11.2015

4

7. Kamalı mil uygulaması,8. Kama, somun ve rondela ile bağlama,9. Sert lehimleme yoluyla bağlama,10. Tespit vidası ile bağlama,11. Pim ile bağlama,12. Sıkma kovanı kullanarak sürtünme bağıyla bağlama.

Mil-Göbek Bağlantı YöntemleriSAKARYAÜNİVERSİTESİ


7 / 40

Mil-flanş arasında moment iletimini sağlamak üzere kullanılan eleman kama olarak isimlendirilir. Başlıca kama çeşitleri düz kama, burunlu kama, uygu kaması, yarım ay kama, oyuk kama ve teğet kama şeklinde sıralanabilir. Burunlu kamalarda kama üst yüzeyi 1:100 oranında eğimlidir. Kuvvet ve şekil bağlı elemanlar olarak yerlerine çakılarak takılırlar. Kamalar genişlik/yükseklik/uzunluk ölçüleri verilerek TS147 standardında belirtilirler:

“Uygu kaması A bxhxl TS 147/2”

“Burunlu kama bxhxl TS 147/6”

“Oyuk kama bxhxl TS 147/7-8”

“Düz kama bxhxl TS 147/9”

“Teğet kama bxhxl TS 147/20”

KamalarSAKARYAÜNİVERSİTESİ


8 / 40

03.11.2015

5

a) Paralel yüzlü uygu kaması (A: yuvarlak alınlı feder)

Şekil Bağlı KamalarSAKARYAÜNİVERSİTESİ


9 / 40

d) Kamalı mil

b) Paralel yüzlü uygu kaması (B: düz alınlı feder) c) Yarım-ay kama f) Yuvarlak kama (boyuna pim)

e) Profil mil

a) Gömme kama (Üst yüzeyde 1:100 eğim var)

Kuvvet Bağlı KamalarSAKARYAÜNİVERSİTESİ


10 / 40

c) Teğetsel kama b) Burunlu çakma kama

d) Oyuk kama

03.11.2015

6

Kama Yuvası ve Kama KanalıSAKARYAÜNİVERSİTESİ


11 / 40

Kama YuvasıSAKARYAÜNİVERSİTESİ


12 / 40

03.11.2015

7

Uygu kamaları, milin kama kanalına sıkıca alıştırılarak ve vidayla tespit edilerek, hiçbir doğrultuda oynamayacak şekilde yerine takılırlar. Kama üst yüzeyiyle flanşın kama kanalı arasında boşluk vardır. Yan yüzeyleriyle moment iletirler. Alın yüzeyinin düz veya yuvarlak olması, tespit vidası, çektirme vidası ve pah kriterlerine göre sekiz farklı türü vardır:

Tip A: Yuvarlak alınlı, tespit vidasız,

Tip B: Düz alınlı, tespit vidasız,

Tip C: Yuvarlak alınlı, bir tespit vidalı,

Tip D: Düz alınlı, bir tespit vidalı,

Tip E: Yuvarlak alınlı, iki tespit vidalı, bir çektirme vidalı,

Tip F: Düz alınlı, iki tespit vidalı, bir çektirme vidalı,

Tip G: Düz alınlı, pahlı, bir tespit vidalı,

Tip H: Düz alınlı, pahlı, iki tespit vidalı.

Uygu KamasıSAKARYAÜNİVERSİTESİ


13 / 40

Uygu KamasıSAKARYAÜNİVERSİTESİ


14 / 40

03.11.2015

8

Uygu Kamasında Ezilme&KesilmeSAKARYAÜNİVERSİTESİ


15 / 40

Uygu Kamasının BoyutlandırılmasıSAKARYAÜNİVERSİTESİ


16 / 40

03.11.2015

9



17 / 40



b) Göbek-kama arasındaki ezilmeye göre hesap:

c) Kama kesilmesine göre hesap:

emdt Pdt

MtFP

...2

. 111

emdt Pdth

MthFP

.).(.2

).( 112

emdt

dbM

bF

...2

.

a) Göbek-kama arasındaki ezilmeye göre hesap:

18 / 40

03.11.2015

10

Kama StandartlarıSAKARYAÜNİVERSİTESİ


19 / 40

Yarım daire şeklinde olan kama, mil üzerine daire şeklinde açılmış olan yuvaya yerleştirilir. Göbekteki kama kanalının boydan boya ve eğimli olarak işlenmesi durumunda ön gerilme verilebilir. Yarım ay kama yuvasında kolaylıkla döndüğünden kendisini eğimli olan göbeğe uydurur ve belirli bir ön gerilme elde edilir. Kama yuvasının derin olması nedeniyle mil önemli ölçüde zayıfladığından, ancak küçük döndürme momentlerinin iletilmesinde kullanılır. Yarım ay kamanın hesabı feder hesabı gibidir.

Yarım Ay (Woodruff) KamaSAKARYAÜNİVERSİTESİ


emb Pthd

MP

1.

.2

20 / 40

03.11.2015

11

Yarım Ay Kama StandartlarıSAKARYAÜNİVERSİTESİ


21 / 40

a) Kamalı mil, b) Üçgen dişli mil

Kamalı MillerSAKARYAÜNİVERSİTESİ


22 / 40

03.11.2015

12

c) Evolvent dişli mil, d) Poligon profilli mil



23 / 40

dm: Ortalama çaph: Kama yüksekliğiz: Kama adedil: Kama boyuk: Merkezleme katsayısıİçten merkezleme: k= 0,75 Yandan merkezleme: k= 0,9Pem: Emniyetli yüzey basıncı

(Pem= 100…120 N/mm2)



emm

b Pkzlhd

MP ....

.2

24 / 40

03.11.2015

13



25 / 40

Boyuna Yuvarlak Kama (Pim)SAKARYAÜNİVERSİTESİ


26 / 40

03.11.2015

14

Enine Yuvarlak Kama (Pim)SAKARYAÜNİVERSİTESİ


27 / 40

Enine Yuvarlak Kama (Pim)SAKARYAÜNİVERSİTESİ


em

d

PdMd..621

em

d

PdDMd

).(.4

221

em

d

dMd ..

.41

a) Mil-pim arasındaki ezilmeye göre pim çapı hesabı:

b) Göbek-pim arasındaki ezil-meye göre pim çapı hesabı:

c) Pim kesilmesine göre pim çapı hesabı:

28 / 40

03.11.2015

15

Ön Yüklemeli (Eğik) KamalarSAKARYAÜNİVERSİTESİ


29 / 40

Oyuk KamalarSAKARYAÜNİVERSİTESİ


emdn Plbd

MSlbFP

....

. dnss MSdFdFM ...2

.2

30 / 40

03.11.2015

16

Bilezik KamalarSAKARYAÜNİVERSİTESİ


31 / 40


Makine Elemanları-I Ders Notu: Vidalı Bağlantılar

32 / 40

03.11.2015

17


Makine Elemanları-I Ders Notu: Vidalı Bağlantılar

33 / 40

Teğetsel KamalarSAKARYAÜNİVERSİTESİ


Teğetsel kamalar, taş kırma makinesi ve pistonlu pompa gibi iki yönde moment iletimi olan sarsıntılı uygulamalarda kullanılır.Kama yuvasına çift olarak ve zıt yönlerde çakılırlar. Genellikle 90veya 120 açı farkı ile iki çift teğetsel kama kullanılır. Mil üzerine açılan yuvanın kenarı merkezden geçer, diğer kenarı ise buna diktir. Kamaların yan yüzeyleri ile mil ve göbeğin eş çalışan yüzeyleri ezilir.

emt P.tFP

34 / 40

03.11.2015

18

KarşılaştırmaSAKARYAÜNİVERSİTESİ


35 / 40

Malzeme ÖzellikleriSAKARYAÜNİVERSİTESİ


36 / 40

03.11.2015

19

UygulamaSAKARYAÜNİVERSİTESİ


37 / 40



38 / 40

03.11.2015

20



39 / 40



40 / 40

mİl-gÖbek baĞlantilari...

Documents