mikrobiyolojii

8/13/2019 mikrobiyolojiI

1/35


2/35

Mikroorganizmalar protista (tek hcreli hayvanveya bitki) aleminin yesidirler. Bakteriler,mantarlar, protozoonlar ve helmintleri ierirler.

Protistalar prokaryot ve karyot olarak iki grubaayrlrlar.

Bakterilerprokaryotik hcre yapsna sahipken,mantar ve protozoonlar(tek hcreli en kkhayvan organizmalar) karyotik yapdadr.

Helmintlerhayvanlar alemine dahildir.

Virslertamamen farkl bir gruptur. Bunlar hcredeilse de sadece hcrelerin iinde oalrlar. Ikmikroskobunda grlmezler. En kkenfeksiyz

partikllerdir.


3/35

karyotik hcre nkleusu, nkleer membranaracl ile sitoplazmadan ayrlmtr. karyotikhcre sitoplazmasnda lizozom, ER, ribozom ve

golgi aygt bulunur.Prokaryotlarnbelirgin bir ekirdek yaplar veekirdek membran yoktur.


4/35


5/35

Tbbi adan nemli mikroorganizmalarn

karlatrlmas

zellikler Virsler Bakteriler Mantarlar Protozoonlar

Hcre --- Var Var Var

Ortalama

ller (nm)

0.02-0.2 1-5 3-10 15-20

protozoonNkleik asit DNA veya

RNADNA+RNA DNA+RNA RNA+RNA

ekirdek tipi Yok Prokaryotik karyotik karyotik

Ribozom Yok Var Var Var

Mitokondri Yok Yok Var Var

Hareket Yok Bazlarndavar

Yok Pekoundavar


6/35

Laboratuvara kltr/antibiyogram

iin gelen balca numuneler

BoazKulak

BurunYaradrarGaitaSonda

VajenAkntMantarMayiBalgamBOSSwap testi


7/35

Boaz kltr

Ekvyonda gelen boaz kltrleri, 1 adet koyun kanlpetri plana, tek koloni drme metodu ile ekilir.37 Cde 24-48 saat aerob etvde inkbe edilir.


8/35

drar kltr

Steril kapta gelen idrar hi vakit kaybetmeden 2li petri plana(koyun kanl, EMB) veya 3l petriye (koyun kanl, insan kanl, EMB)

i ap 0,5 mm olan ze ile ekilir. Ekim yaplrken ze dik olarakbatrlr ve zenin bu konumda ald idrar 10 ldir. Bu ilem sterilpipet ucu ile 10 l ekilerek de yaplabilir. 2li petri aerobortamda, 24-48 saat inkbe edilir. Santrifj ilemi yaplmamsteril idrardan bir ze dolusu idrar rnei ile lam zerinde

preparat hazrlanr. Kurutulur ve gram boyama yaplr.

Gelen rnekteki lkosit veeritrosit says neubauerlamnda deerlendirilir veya

santrifj ilemi sonraslkosit ve eritrosit saysnot edilir.


9/35

Gaita kltr

Gelen rnek makroskobik ve mikroskobik yndendeerlendirilir ve kltr defterine not edilir.

Salmonella ve shigella izolasyonu iin numune bekletilmedenkoyun kanl, EMB ve XLD besiyerine ekilir. Aerob koullarda37 Cde, 24-48 saat inkbe edilir. 10 g kadar da GN Broth(selenit) sv besiyeri tpne alnr. zerine hasta bilgileri

yazlarak aerob koullarda 37 Cde bekletilir. 6-8 saatsonra bir baka XLD besiyerine tek koloni drmekamacyla ekim yaplr (pasaj). Dier petrilerle beraberdeerlendirilir.


10/35

Gaita kltr

Campylobacter spp izolasyonu iin, zelliklemikroskobisinde ok sayda eritrosit grlen (beraberindelkosit grlen) numunelere, dier ilemlere ilavetencampylobacter besiyerine ekilir, etraf parafilmle kapatlp% 10 CO2li ortamda inkbe edilirler.


11/35

Vajen kltrVajinal srnt rnekleri direk mikroskobi ile birliktedeerlendirildikleri iin iki ayr ekvyon olmaldr.

Materyal hi vakit kaybetmeden 3l petriye ( koyunkanl, modifiye Thaer-Martin, EMB) ekilir.3l petri % 10CO2li ortamda 24-48 saat inkbe edilir. Ayn ekvyonile diamond besiyerine ekim yaplr ve 48-72 saat iindeher gn reme kontrol yaplarak inkbe edilir.

Direk mikroskobi iin gnderilen dier ekvyon, 40lkobjektif ile candida ve trichomonasvaginalis, lkosit ve epitel, cluecell

ynnden incelenir. Ekimlerden sonragram ve giemsa ile boyal preparatlarhazrlanr.


12/35

Gelen rnek k mikroskobunda x100 bytmede incelenir.Epitel says bu bytme alannda 10 adetten fazla, lkosit

says 25 adetten az olan rnekler, tkrkle kontamineolmu kabul edilip reddedilir.

Materyalin en mukoid ve prlan (iltihapl grnml)grlen ksmndan ze ile alnarak 3l petri plana (koyukanl, ikolatams, EMB) ve bir adet saboraud besiyerineekilir. 3l petri % 10 CO2li ortamda, saboraud besiyeriise aerobik ortamda 24-48 s inkbeedilir. Mantar kltr de istenen

rneklerde mantar kltrprotokolu uygulanr.Ekimlerden sonra gram vegiemsa boyal preparatlar hazrlanr.

Balgam kltr


13/35

Kateter ve sondalar

Kateter;

Damar ii kateter ve endotrakeal-trakeostomi tpleriiinden aspirasyon yaplm kateterlerin hi vakitkaybetmeden 3l petriye (koyun kanl, ikolatams,EMB) ve 1 adet saboraud besiyerine ekimi yaplr.Mantar kltr de istenen rneklerde mantar kltr

protokolu uygulanr. Ayn materyal 2 ml %0.9 NaCl ileykanr. lem sonunda 10 l alnarak, 3l petriye (koyunkanl, ikolatams, EMB) ve 1 adet saboraud besiyerineekimi yaplr. 3l petri % 10 CO2li ortamda, saboraud

besiyeri ise aerobik ortamda 24-48 s inkbe edilir.Ekimlerden sonra gram, giemsa ile boyal preparatlarhazrlanr.


14/35

Sondalar;drar sondalar hi vakit kaybetmeden 2li petri plana

(koyun kanl, EMB) veya 3l petriye (koyun kanl,insan kanl, EMB) ve 1 adet saboraud besiyerine ekilir.Mantar kltr de istenen rneklerde mantar kltrprotokolu uygulanr. Ayn materyal 2 ml %0.9 NaCl ile

ykanr. lem sonunda 10 l alnarak, 2li petriye (koyunkanl, EMB) ve 1 adet saboraud besiyerine ekimi yaplr. 2lipetri % 10 CO2li ortamda, saboraud besiyeri ise aerobikortamda 24-48 s inkbe edilir.Hastann ayn gn idrar rneinin gelip gelmedii aratrlp

gelmemi ise idrar kltr iin steril idrar rnei istenir.Ekimlerden sonra gram, giemsa ile boyal preparatlarhazrlanr.


15/35

Ekvyonda gelen yara, abse ve p kltrleri

Gelen ekvyon 3l petri plana (koyun kanl, ikolatams,EMB) ve bir adet saboraud besiyerine ekilir. 3l petri% 10 CO2li ortamda, saboraud besiyeri ise aerobikortamda 24-48 s inkbe edilir. Mantar kltr deistenen rneklerde mantar kltr protokolu uygulanr.

Ekimlerden sonra gram, giemsa ve metilen mavisi ileboyal preparatlar hazrlanr.


16/35

BOS kltr

Gelen rnek makroskobik olarak deerlendirilir. Kanl,prlan vs. olup olmad not edilir.

Bekletilmeden 3l petri plana (koyun kanl,

ikolatams, EMB) ve bir adet saboraud besiyerineekilir. 3l petri % 10 CO2li ortamda, saboraud besiyeriise aerobik ortamda 24-48 s inkbe edilir.Zenginletirme besiyeri olarak kan kltr besiyerikullanlabilir. Pediatrik kan kltr iesine 1-3 ml

aktarlr ve kan kltr cihazna yerletirilir.Ekimlerden sonra gram, giemsa ve metilen mavisi ileboyal preparatlar hazrlanr.


17/35

BOS kltr

Gelen rnein neubauer veya thoma saym kamaralarnda,lkosit ve eritrosit saymlar yaplr. Kalan BOS rneisteril artlarda 3000 rpmde 5 dk santrifj edilir. Eer tektp numune geldiyse spernatan biyokimyasal almalariin kullanlr. Sedimentten gram, giemsa ve metilen mavisiile boyal preparatlar yeniden hazrlanr.Bir miktar BOS sterilitesini korunarak 2-8 Cde saklanr.


18/35

Kan kltr

Kan kltr ielerinin zerinde cihazn okuduu barkod,numunenin alnd gn, saat yazlm m diye kontrol edilir.Numuneler Bactec 9050 cihazna yklenir.

Aerob, Anaerob, Peds Plus vesiyeri iine alnan rnekler 7gnlk inkbasyonlarnn ardndan cihazdan manuele uygunkartlrlar. Bu ieler negatif numune olarak kabul edilirve gram boyal preparatlar hazrlanr. Boyadeerlendirmesinde mikrooranizma grlr ise gerekli

sayda 3l petri plana (koyun kanl, ikolatams, EMB)ekilir.


19/35

Kan kltr

nkbasyonlar srasnda, pozitif alarm veren ieler,cihazdan manuele uygun kartlrlar. Materyal hi vakitkaybetmedenAerob ve Peds Plus ie ise 3l petri plana (koyun

kanl, ikolatams, EMB) ekilir, % 10 CO2li ortamda 48 sinkbe edilir.Eer Anaerob ie ise 2 adet 3l petri plana (koyunkanl, ikolatams, EMB) ekilir. Petrilerden biri aerobkoullarda inkbe edilirken dieri anaerobik jara

kaldrlr, 48 s inkbe edilir.Bir lam zerinde gram boyal preparatlar hazrlanr.


20/35

Herhangi bir ortamda bulunan btn canlorganizmalarn ldrlmesi veya uzaklatrlmas olaraktanmlanr. Mikrobiyoloji iin ok nemlidir. nkmikrobiyolojideki deneyler saf kltrle gerekletirilir.Steril artlar yerine getirilmemise, istenmeyen

mikroorganizmalar (kontaminantlar) geliecek ve eldeedilen sonucun hangisine ait olduu anlalamayacaktr.

Sterilizasyon tpleri:scaklk kullanlarak (direk alevle, kuru scaklkta, nemliscaklkta)kimyasalradyasyonlafiltrasyonla


21/35

Direk alevle sterilizasyon:Alevle direkt olarakyakma ile yaplan en basit sterilizasyon tipidir.ze ve cam malzemelerin ak azlar gibiscaklktan etkilenmeyen malzemeler buyntemle sterilize edilirler.Kuru scaklkla sterilizasyon:Scak hava

frnlarnda yaplan sterilizasyondur. Genelde 175Cde 1 saat eklinde yaplr. Petri kutusu, erlen,beher, mezr gibi bo cam malzemeler iinkullanlr.

Nemli scaklkla sterilizasyon:En okkullanlan yntemdir. Scakl 100 Cnin zerinekarlmayan svlarn basn yardmyla 121Cde 15 dk eklinde, otoklavlar yardmylasalanr. Besiyerleri iin kullanlr.

Scaklkla sterilizasyon


22/35

Kimyasal sterilizasyon

Isya duyarl kat malzemelerin sterilizasyonukimyasal maddelerle yaplr. En yaygn olanetilenoksittir, bu madde protein ve nkleikasitleri inaktive eder ve mikroorganizmalarldrr.Plastik petri, rnga gibi malzemeler iinkullanlr.


23/35

Radyasyonla sterilizasyon

Isya duyarl kat malzemelerin sterilizasyonu iinBazen kimyasal str. yerine bu yntem kullanlr.Genelde radyoaktif kobalt-60 veya sezyum-139dan elde edilen gama radyasyonu uygulanr.Gama radyasyonu hcredeki su

molekllerine etki ederek serbest radikaloluuma neden olur. Oluan bu serbestradikaller, olduka reaktiftirler ve bataenzim ve nkleik asitler olmak zere

hcredeki birok molekln bozulmasnaneden olur.Plastik maddeler bu yolla sterilizeedilebilirler.


24/35

Filtrasyonla sterilizasyon

Vitamin ve antibiyotik gibi sya duyarlmaddelerin ve gazlarn sterilizasyonu iinkullanlr. Gnmzde ounlukla membranfiltrelerkullanlr. Bu filtreler deiik delik

aplarna sahiplerdir. Bakteriler iin genelde 0,45m delik apna sahip olan filtreler kullanlr.Sterilize edilecek sv, enjektr yardmylafiltreden geirilir. Bu esnada svda bulunan

mikroorganizmalar filtreden geemezler veyzeyde kalrlar, sv steril elde edilmi olur.


25/35

Mikroorganizmalar retmek iin kullanlan besinkarmnabesiyeri denir. retmek istenilenmikroorganizmaya gre deiik ekillerde hazrlanr.

Besiyeri kabaca kat, yarkat ve sveklinde

gruplandrlr. Kat besiyerinde % 1,5-2, yarkatbesiyerinde % 0,75 orannda agar vardr. Tek kolonielde etmek iin kullanlr. Sv besiyerinde agarbulunmaz, homojen retimde kullanlr.

Genel besiyeri birok mikroorganizmann


26/35

Genel besiyeri birok mikroorganizmanngeliimine uygundur. Mikroorganizmalarngenel retimi ve saklanmas iinhazrlanr.

Ayrc besiyeri,istenenmikroorganizmay gelitiren dierleriniyok eden besiyeridir. Ayrc besiyeri,

antibiyotik, boyalar veya tuz ilavesiyleseici hale gelir. rnein, nutrient agar(NA), yksek tuzlu agar (YTA) ve mannitoltuz agar (MTA).

NA,genel amal, seici ve ayrcolmayan bir besiyeridir ve en yaygnolarak kullanlandr.


27/35

Yksek tuzlu agar YTA),% 7,5 orannda NaCl ierirve birok mikroorganizma bu tuz konsantrasyonundagelimezken sadece Staphylococcuscinsi gelimegsterir. Bu nedenle seici besiyeri olarak

tanmlanr.

Mannitol tuzlu agar MTA),hem ayrc hem deseicidir. % 7,5 orannda NaCl ierir, bu yzdenseicidir. Fenol ve mannitol ierdiinden de

ayrcdr. Bakteri ancak tuza tolerans varsageliebilir. Geliebilenlerden bazlar, mannitolufermente ederse kolonilerin etrafndaki pH der vefenoln rengi pembeden saryadner.Staphylococ aureusgibi pek ok patojen safilokokmannitolu fermente ederlerken, patojen olmayan ve

insan derisinde bulunan s.epidermidis mannitolufermente etmez. Bu ekilde stafilokoklar ayrlmolur.


28/35

Besiyerinde bulunmas gereken maddeler:

sukarbon kaynaenerji kayna

azot kaynamineral maddelergelime faktrlerihidrojen iyonu konsantrasyonuboya madeleri

antibiyotikleragar


29/35

Lab-Lamb powder 1 grYeast extract 2 gr

Peptone 5 grSodium chloride 5 grAgar 15gr

28 gr besiyeri 1000 ml distile suda zlr. Kaynataraktamamen znmesi salanr. 121 Cde 15 dk sterilize edilirStaphylococcus aureus: iyi geliir, saman renkli/beyaz koloniEscherichia coli: iyi geliir, saman renkli koloni

Besiyerlerinin hazrlanmasNutrient agar besiyeriGenel kullanm amal bir besiyeri olup kan veya

dier biyolojik svlar eklenerek zenginletirilir.


30/35

S. aureus

Kanl agarda s. aureus


31/35

S. aureus mannitol tuzlu agarda


32/35

Staphyococcus antibiyogram


33/35

E.coli


34/35

E.coli on blood plate

E.coli EMB de


35/35

mikrobiyolojii

Documents