metaal & techniek mei 2016
DESCRIPTION
Metaal & Techniek is het vakblad voor het midden- en kleinbedrijf in de metaal en tevens het officiële orgaan van Koninklijke Metaalunie. Het verschijnt 11 keer per jaar.TRANSCRIPT
VAKBLAD VOOR HET MKB-METAAL
HANNOVER MESSE 2016
PILOTPROJECT GET CONNECTED
THEMA: ARBO EN VEILIGHEID
Jos Kleiboer en Michaël van Straalen:
‘Meer ruimte voor MKB-metaal’
5
maandblad • 61e jaargang • mei 2016
T H E U L T I M A T E S T E E L C O M P A N Y
Inductieharden machinefabriek
aandrijftechniekhydrauliekoffshorepapierindustrieagri industrierecycling
T +31 411 673 031www.saboboxtel.nl
inhoud
4 • mei 2016 • METAAL & TECHNIEK
Techniekpact Thema: Arbo en veiligheid
Meer ruimte voor MKB-metaal Hannover Messe 2016
Ministers Kamp en Bussemaker en staatssecretaris Dekker hebben
eind april het geactualiseerde Techniekpact 2020 in ontvangst geno-
men uit handen van Doekle Terpstra, aanjager van het Techniekpact.
In de thema-artikelen over Arbo en veiligheid gaan we in op het actu-
ele probleem van asbest. Het project 5xbeter zet zich in voor een vei-
lige metaalbranche en bestaat tien jaar. Machinebouwer Marvu brengt
samen met een verbetercoach knelpunten aan het licht en het Preven-
tiefonds pakt ‘voorkomen is beter’ pragmatisch aan.
In de aanloop naar de landelijke verkiezingen in 2017 zet directeur
beleid Metaalunie Jos Kleiboer zich samen met voorzitter van
MKB-Nederland Michaël van Straalen in voor een versterking van de
maakindustrie.
Een terugblik op de Hannover Messe 2016. Ruim 120 Nederlandse
bedrijven, waaronder vele Metaalunieleden, en kennisinstellingen
toonden dat Nederland internationaal meetelt op het gebied van
industrie en innovatie.
Verder in dit nummer
Nieuws 6Get connected 24Vakkanjers 30Rechtgezet 31Blik op branches 32
Product 36Kompas 40Agenda 41Op de bres 42
22 14
10 26
Koninklijke Metaalunie
Koninklijke Metaalunie is de grootste Nederlandse ondernemers-
organisatie voor het MKB-metaal. De ruim 13.000 aangesloten
leden bieden werk aan zo’n 150.000 werknemers en realiseren
een gezamenlijke omzet van ruim 22 miljard euro. Meer weten?
Kijk op www.metaalunie.nl of bel 030 – 605 33 44.
METAAL & TECHNIEK • mei 2016 • 5
Fried Kaanen, voorzitter Koninklijke Metaalunie
Kiezen voor MKB-metaal
opleiden en behouden van bestaand personeel
moeilijk maken. Maar bovenal zou op de eerste
bladzijde van een regeerakkoord ‘think small
fi rst!’ gebeiteld moeten staan.
Zo ver is het nog lang niet. Eerst moet bij alle
politieke partijen het belang van het mkb expli-
ciet tot uitdrukking komen. Ik roep dan ook de
politiek op werk te maken van deze punten om
zo het MKB-metaal te ondersteunen bij de groei
van hun verdienvermogen. Naast deze uitgangs-
punten, die de hoofdlijn van een succesvol
kabinetsbeleid voor het MKB-metaal moeten
zijn, spelen thema’s als exportbevordering, het
ontwikkelen van een circulaire economie en een
reëel arbobeleid ook een belangrijke rol voor het
MKB-metaal.
Per slot van rekening is een gezonde maakin-
dustrie één van de pijlers onder een gezonde en
diverse Nederlandse economie.
In het kielzog van de Amerikaanse presidentsver-
kiezingen eind dit jaar, vinden er in Nederland
volgend jaar Tweede Kamer-verkiezingen plaats.
Waar de Amerikanen voor het presidentschap
‘slechts’ hoeven te kiezen uit twee kandidaten met
twee verkiezingsprogramma’s, ligt het in
Nederland een stuk lastiger. Als gewone burger
is het moeilijk om een weloverwogen keuze te
maken uit al die partijprogramma’s en een even-
wicht te vinden in de zaken die van persoonlijk
belang zijn. Laat staan wanneer je ondernemer
bent. Dan kijk je ook naar heel andere zaken.
Dan speelt naast gevoel, geloofsovertuiging of
politieke kleur ook het puur zakelijke mee: wat is
goed voor mijn bedrijf? Van welke partijen kan ik
verwachten dat ze goede dingen gaan doen voor
een mkb-metaalbedrijf? Ondernemers kunnen
daar zelf ook richting aan geven. Ze kunnen lid
worden van een politieke partij of zitting hebben
in gemeenteraden of -besturen. Ook in de Tweede
Kamer zijn gelukkig verschillende oud-onder-
nemers actief. In de maanden waarin partijpro-
gramma’s worden geschreven, is slagkracht
nodig om thema’s extra te belichten en eventueel
politieke standpunten te beïnvloeden. Metaalunie
doet dit voor het MKB-metaal, samen met MKB-
Nederland. Op de Hannover Messe bijvoorbeeld,
heb ik samen met het dagelijks bestuur minis-
ter-president Rutte ontvangen en is het MKB-
metaal extra onder de aandacht gebracht.
Niet voor niets, want het MKB-metaal is een
belangrijk onderdeel van de hele maakindus-
trie en draagt in grote mate bij aan een goed
innovatief en economisch klimaat in Nederland.
Om deze positie te behouden en verder te ver-
sterken, moeten de mkb-metaalbedrijven hun
vakmanschap optimaal kunnen inzetten voor
een productieve maakindustrie, die zowel bin-
nen Nederland als internationaal concurrerend
onderneemt. Tevens moet er sprake zijn van een
arbeidsmarkt die kansen biedt en geen bedrei-
gingen, die het aannemen van nieuw en het
‘Arbeidsmarkt moet kansen bieden, geen bedreigingen’
nieuws
6 • mei 2016 • METAAL & TECHNIEK
Economie in de plusDe Nederlandse economie is in het eerste kwartaal van 2016 opnieuw gegroeid ten opzichte van een kwartaal eerder. Volgens de eerste berekening, gebaseerd op nu beschikbare gegevens, komt de economische groei uit op 0,5 procent. Hiermee geeft CBS een eerste beeld van de stand van de Nederlandse economie.
De groei in het eerste kwar-
taal wordt breed gedragen;
consumptie, investeringen
en uitvoer leveren een posi-
tieve bijdrage. De Neder-
landse economie groeit
gestaag. Er zijn nu acht
kwartalen achter elkaar met
groei. Ten opzichte van het
eerste kwartaal van 2015
kwam de groei uit op 1,4 pro-
cent. De daling van de aard-
gaswinning had een negatief
eff ect op de groei van onge-
veer 0,7 procentpunt.
De groei van de economie is
vooral te danken aan een
hogere uitvoer van vooral
transportmiddelen, elektro-
technische machines en
optische apparaten. Daar-
naast waren er meer investe-
ringen in transportmiddelen
en woningen. Nederland
voerde naast goederen ook
meer diensten uit. De invoer
van goederen en diensten
groeide ook dit kwartaal har-
der dan de uitvoer.
Vooral bij mkb-bedrijven zorgt een betalingsachterstand voor tegenvallers.
Meer grote bedrijven en grote organisaties hebben zich aangesloten bij Betaalme.nu. Dit keer ABN AMRO, ABP, APG, Cargill, Enexis, Gasunie en ING. Daarmee zijn er inmiddels achttien grote afnemers die deelnemen aan het initiatief voor snellere betaling aan mkb-leveranciers, dat wordt ondersteund door het ministerie van Economische Zaken.
Een tijdige betaling van opdrachtgever aan leverancier is essentieel. Vooral bij
mkb-bedrijven zorgt een betalingsachterstand voor tegenvallers. Daarom zet de over-
heid zich in voor het bevorderen van kortere betaaltermijnen via Betaalme.nu. Minis-
ter Kamp van Economische Zaken roept grote Nederlandse bedrijven op om niet lan-
ger te wachten en zich ook aan te sluiten. Dat stimuleert de economische groei en de
werkgelegenheid in Nederland. Bovendien laten bedrijven zo zien dat ze maatschap-
pelijk verantwoord ondernemen.
Binnen vijf jaar
Het streven is dat binnen vijf jaar de helft van de duizend grootste Nederlandse
bedrijven meedoet aan Betaalme.nu, zodat er circa € 2,5 miljard uit openstaande
facturen vrijkomt voor het mkb. De deelnemende bedrijven geven elk in een eigen
manifest aan hoe ze hun deelname in de praktijk brengen. De meeste beloven hun
kleinste leveranciers binnen dertig dagen te betalen. Het gaat om meer dan tiendui-
zend mkb-bedrijven. Alle manifesten staan op de website van Betaalme.nu.
Extra liquiditeit
Grote ondernemingen kunnen het mkb aan extra liquiditeit helpen door openstaande
facturen sneller goed te keuren, en vervolgens sneller te betalen of snelle en gun-
stige fi nanciering via derde partijen aan te bieden. Het is aan leveranciers om hun
facturen tijdig en op de juiste manier te sturen, zodat ze snel goedgekeurd kunnen
worden.
Meer bedrijven bij Betaalme.nu
Colofon
Metaal & Techniek is een vakblad voor het midden- en kleinbedrijf in de metaal en tevens het offi ciële orgaan van Koninklijke Metaalunie. Het verschijnt 11 keer per jaar. De leden van Metaalunie ontvangen Metaal & Techniek uit hoofde van hun lidmaatschap.
Uitgave
AdresMr H.F. de Boerlaan 287417 DA DeventerPostbus 58, 7400 AB DeventerTel.nr. +31 (0)570 50 43 00Faxnr. +31 (0)570 50 43 99
UitgeverMarjan Leenders
RedactieRoel van Vemde (hoofdredacteur)[email protected] Weigand (eindredacteur)Tel.nr. +31 (0)570 50 43 74E-mail: [email protected]
Redactie MetaalunieTony van der Meer
BasisontwerpVormbreker Nieuw-Vennep
MedewerkersRonald Buitenhuis, Hans Koopmans, Alex Kunst, Loek Kusiak, Ewald Lohmann, Frank Senteur, Erik Steenkist, Leon van Velzen
AdvertentieverkoopLian Gebhardt [email protected] op aanvraag+31 (0)6 46 406 853
AbonnementenAbonnementsprijs NL 11 nummers € 122,50. Los nummer € 15,00. Proefabonnement 3 nummers € 19,-. Buitenland € 138,-(alle prijzen excl. 6% btw en € 3,95 administratiekosten).
Opgave abonnementenTel.nr. +31 (0)575 504 385(tussen 09.00 en 12.00 uur)Faxnr. +31 (0)575 504 393E-mail:[email protected] abonnement schrift elijk en uitsluitend drie maanden voor afloop van de abonnementsperiode.Het abonnementsgeld dient bij vooruitbetaling te worden voldaan. Voor de algemene voorwaarden, zie www.mybusinessmedia.nl/algemenevoorwaardenBank: 1421.46.439.
Voor informatie over Koninklijke MetaalunieKoninklijke MetaalunieEinsteinbaan 1Postbus 26003430 GA NieuwegeinTel.nr. +31 (0)30 605 33 44Faxnr. +31 (0)30 605 31 22www.metaalunie.nl
Opmaak Colorscan bv, www.colorscan.nl
DrukDrukkerij Roelofs, Enschede
©2016MYbusinessmediaISSN: 0026-0479Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Hoewel dit tijdschrift zorgvuldig en naar beste weten wordt samengesteld, kan de uitgever niet instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op de in dit tijdschrift gegeven informatie. Gebruikers van het tijdschrift wordt nadrukkelijk aangeraden de vaktechnische informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar altijd mede af te gaan op hun professionele kennis en ervaring, en de te gebruiken informatie te controleren.
METAAL & TECHNIEK • mei 2016 • 7
Zes basisscholen zijn genomineerd voor de TechniekTrofee 2016 en maken daarmee kans op 2.500 euro om hun Wetenschap & Techniek-onderwijs naar een hoger plan te tillen.
De jury onder leiding van Elly Verburg (directeur
OTIB) selecteerde drie scholen die in aanmerking
komen voor de titel ‘beste voorbeeld van W&T-
onderwijs op de basisschool’. Drie andere scho-
len dingen mee naar de Inspiratieprijs, die dit
jaar voor het eerst wordt uitgereikt.
Wetenschap & Techniek op de basisschool wordt
steeds meer standaard. Basisscholen in Nederland
hebben in toenemende mate aandacht en waarde-
ring voor techniek in hun lesprogramma. Steeds
vaker wordt dit vanuit een heldere visie opgetuigd.
De nominaties
Voor de TechniekTrofee Ir. W. Maas Geesteranus-
prijs 2016 zonden 31 scholen hun voorbeeld van
W&T-onderwijs in. Genomineerd zijn: CBS De
Regenboog (Bergschenhoek). Deze school werkt
voor haar W&T-onderwijs nauw samen met de
buurt en schakelt de expertise van ouders en
bedrijven in. Op De Groene Alm (Utrecht). Op
deze school is veel aandacht voor duurzaamheid
en wordt voortdurend de koppeling gemaakt met
W&T. RK Basisschool St. Trudo (Helmond). Aan-
Zes scholen genomineerd voor TechniekTrofee 2016
Het startsein voor de energieprestatie-keuring (EPK) is gegeven. De EPK is een vrij-willig te hanteren instrument waarmee het bedrijfsleven kan aantonen dat er invulling is gegeven aan energiebesparing. Koninklijke Metaalunie is vanaf het prille begin betrok-ken bij de totstandkoming van de EPK en heeft een digitale EPK-tool voor ondernemers in het MKB-metaal beschikbaar.
De EPK is één van de afspraken binnen het
SER-Energieakkoord waarmee het bedrijfsleven
invulling kan geven aan de energiebesparingsop-
gave. De bij het Energieakkoord betrokken par-
tijen, waaronder het ministerie van Infrastructuur
& Milieu, hebben afgesproken dat een onderne-
mer kan kiezen uit drie EPK-varianten om aan zijn
bevoegd gezag duidelijk te maken dat het thema
energiebesparing voldoende is ingevuld.
Metaalunie heeft , samen met collega organisaties
FME en FOCWA, een EPK-tool ontwikkeld die
gebaseerd is op de meest praktische EPK-variant
en gericht is op de implementatie van rendabele
energie besparende maatregelen met minimale
administratieve lasten. Deze ‘doe het zelf tool’ is
getest binnen het werkgebied van DCMR Milieu-
dienst Rijnmond en ontwikkeld door Stichting
Adviescentrum Metaal. “Daarbij is vanzelfspre-
kend aansluiting gezocht bij de erkende maatre-
gelen voor energiebesparing zoals die sinds
begin dit jaar gelden op basis van het Activitei-
tenbesluit milieubeheer”, aldus Gerard Wyfk er,
beleidssecretaris Koninklijke Metaalunie.
Wyfk er: “Met deze tool kan de ondernemer zelf
eenvoudig toetsen of en hoe aan de erkende
maatregelen voor energiebesparing en aan het
daaraan verbonden doelmatig beheer en onder-
houd wordt voldaan of kan worden voldaan.”
De EPK-tool en meer informatie is beschikbaar op
epk.energiecentrum.nl.
Energieprestatiekeuring MKB-metaal beschikbaar
Recordcijfers voor economie DuitslandDuitsland behaalde in maart dit jaar economische recordcijfers. Het handelsoverschot bereikte een recordhoogte en de lopende rekening liep op tot een niet eerder vertoond niveau.
Het overschot op de lopende rekening liep in
maart op tot €30,4 mrd. Dat is ruim een derde
hoger dan in dezelfde maand een jaar eerder,
toen het overschot €21,1 mrd bedroeg. Dat
blijkt uit cijfers van het Duitse federale bureau
voor de statistiek. Het handelsoverschot, een
beperktere maatstaf die alleen de export en
import van goederen en diensten weergeeft ,
liep op tot €26 mrd.
Duitsland en ook Nederland liggen al jaren
onder vuur vanwege hun grote overschotten
op de lopende rekening van de betalingsba-
lans en de handelsbalans. In Nederland is het
overschot op de lopende rekening (spaarover-
schot) inmiddels opgelopen tot circa 10 pro-
cent van het bruto binnenlands product (bbp).
De Europese Commissie hanteert voor deze
graadmeter een driejaarsgemiddelde van 6
procent als bovengrens.
Nederland en Duitsland hebben al jaren een
veel te hoog overschot en dat zou een bedrei-
ging kunnen vormen voor de stabiliteit van de
eurozone. Beide landen produceren meer dan
ze consumeren en zetten het verschil af in het
buitenland. Daarmee parasiteren de Noord-Eu-
ropese landen volgens critici op de vraag in
het buitenland. Zij stellen dat de grote over-
schotten in landen als Duitsland en Nederland
het Zuid-Europese landen moeilijker maakt
hun grote tekorten weg te werken.
Bron: FD
Basisscholen in Nederland hebben in toenemende
mate aandacht en waardering voor techniek in hun
lesprogramma.
dacht voor W&T is een reden waarom ouders voor
St. Trudo kiezen. De school neemt ook andere
scholen mee in het verankeren van W&T. De jury
bezoekt de komende weken de drie genomi-
neerde scholen en kiest daarna de winnaar. De
prijs wordt op 14 juni 2016 door Maurice Lede
(Het Klokhuis) op de winnende school uitgereikt.
Er is ook een TechniekTrofee Inspiratieprijs 2016
waarvoor 55 basisscholen hun ideeën voor
W&T-onderwijs instuurden. Genomineerd zijn:
Laterna Magica (Amsterdam), SBaO De Bolder
(Franeker), en Wethouder Luidensschool (Gouda).
Meer over TechniekTalent.nu en het Ir. W. Maas
Geesteranusfonds: techniektalent.nu/techniek-
trofee.
product
8 • mei 2016 • METAAL & TECHNIEK
ledennieuwsMet een sifon zonder ruimtevretende zwanenhals
won Reginox de Red Dot Award in de categorie
Product Design. Behalve de roem komt het ont-
werp van de sifon in het Red Dot museum in
Essen (DE) en Singapore te staan. Met deze prijs
komt Reginox in het rijtje van onder meer
Mercedes, Apple en Volvo die ook als eens een
Red Dot hebben gewonnen. Het ontwerp van de
ruimtebesparende sifon is uniek. De sifon is
bekend als de zwanenhals in de afvoerbuis onder
de gootsteen onderin
het keukenkastje en
dient er voor dat er
geen nare luchtjes
naar boven komen uit
het riool. De sifon van
Reginox heeft geen
zwanenhals maar is
een recht buisje met een uniek systeem zodat er
geen luchtjes meer door kunnen.
REGINOX WINT RED DOT AWARD
OUD-VOORZITTER DISTRICT NOORDWEST KRIJGT LINTJE
Jack Zwart, oud-voorzitter district Noord-
west, is benoemd tot Ridder in de Orde van
Oranje-Nassau. Koninklijke Metaalunie
heeft die benoeming van harte onder-
steund. Hij was voor Koninklijke Metaalunie
actief van 1991 tot 2002. Zijn bestuurlijke
inzet voor Koninklijke Metaalunie werd in
2002 gewaardeerd met het levenslange
Lidmaatschap van Verdienste. De heer
Zwart kreeg de Koninklijke onderscheiding
op grond van zijn uitzonderlijke verdien-
sten voor tal van facetten van de samenle-
ving in en buiten Nederland. De inzet ken-
merkt zich door een grote mate van
integriteit, onbaatzuchtigheid en een groot
sociaal gevoel bij zijn handelen. Naast zijn
vrijwillige inzet voor de samenleving onder-
steunt hij fi nancieel tal van activiteiten van
non-profi torganisaties. Zwart is directeur
van Zwart Techniek IJmuiden bv.
SUPPLIER OF THE YEAR
GROTE ZINKVONKMACHINE
Heel Metaal bv uit Doetinchem heeft begin mei
De Boer Structures de Technical Product Supplier
of the Year Award 2015 ontvangen. Een hele eer
voor het team van Heel Metaal. Het bedrijf is
sinds een aantal jaar leverancier van diverse
metalen onderdelen die De Boer Structures ver-
werkt in zijn evenementengebouwen. Heel Metaal
heeft zich als leverancier op diverse gebieden
onderscheiden van de andere leveranciers. Naast
de award ontvingen zij ook nog een goodie bag
en toegangskaarten voor diverse evenementen
waar De Boer Structures zijn producten aan
levert. “We zijn bijzonder trots op de prijs, maar
vooral op onze medewerkers die dit mogelijk heb-
ben gemaakt”, zegt Hendrik Vels van Heel Metaal.
Assmann Verspaningstechniek beschikt sinds
kort over een grote zinkvonkmachine. De Ingersoll
Gantry 800 is de zesde vonkverspaningsmachi-
nes van het bedrijf. Directeur Peet Assmann: “We
zochten al langer een zinkvonkmachine om ook
grote werkstukken voor onze klanten te bewer-
ken.” Volgens Assmann is de machine niet alleen
geschikt voor grote werkstukken. “Als we op de
grote machinetafel meerdere kleine werkstukken
opspannen, draait de machine lang onbemand.”
Met een slag van 850 x 550 x 450 mm is de Gantry
800 één van de grootste zinkvonkmachines van
Nederland. Zinkvonken is vooral bekend als
bewerkingstechniek van spuitgietmatrijzen “Je
kunt zo veel moois maken met vonkverspanen: je
bent niet gebonden aan een beitel of frees”, ver-
telt zoon en mede-directeur Nobby Assmann
enthousiast. De benodigde zinkvonkelektrodes
maakt Assmann in de eigen fi jnmechanische
werkplaats.
Wilt u in aanmerking komen voor publicatie in de
rubriek Ledennnieuws, mail uw bericht dan naar
redactie.metaalentechniek@mybusinessmedia. De
redactie heeft het recht bijdragen zonder opgaaf van
redenen te weigeren of door te plaatsen naar online
op de districtspagina’s van www.metaalunie.nl.
VACUÜMHEFAPPARATUUR ! Een verbetering voor de
arbeidsomstandigheden !
De zwaargewicht kampioen 10-20.000 kg
Toepasbaar in o.a.: de metaal-, hout-, kunststof-. glas-, beton- en natuursteenindustrie. Zowel voor gladde, geprofileerde en ruwe oppervlakken. - zeer sterk in vacuümheffers t.b.v. dak-en gevelplaten - eigen ontwerpafdeling. Klantgerichte adviezen.
- Levering CE conform !
Vacu Stone Lift B.V.
Zuiderkoggeweg 8 1607 MV, Hem
Tel.:++ 31- (0) 228-545200 Fax.:++ 31-(0) 228-545209 Email: [email protected]
Website: www.vacustonelift.nl
www.disselhorstmetaal.nl
Altijd in
bedrijf!
Overkampsweg 26 | 8102 PH Raalte | Tel.: 0572-36 26 00 | Fax: 0572-36 22 98
Dag en nacht in touw
voor uw plaatwerk op maat!
DISSELHORST METAAL
KUNSTSTOF bestellen?
bellen!
073 - 521 9125 www.hemimex.nl
brons aluminium brons messing koper gietijzer kunststoffen
Interview
10 • mei 2016 • METAAL & TECHNIEK
TEKST: TONY VAN DER MEER
BEELD: SANDER VAN DER TORREN
michaël van straalenjos kleiboer
METAAL & TECHNIEK • mei 2016 • 11
2017 wordt een belangrijk jaar voor de maakindustrie in het algemeen en het MKB-metaal in het bijzonder. Want na de lan-delijke verkiezingen zal duidelijk worden of een nieuw kabinet vol gaat inzetten op de maakindustrie, en dan dit keer inclusief het MKB-metaal. In de aanloop daar naartoe, heeft Koninklijke Metaalunie een aantal uitgangspunten geformuleerd, die de hoofdlijn van een succesvol kabinetsbeleid voor het MKB- metaal zijn. “Het MKB-metaal is een belangrijk onderdeel van de hele maakindustrie en draagt in grote mate bij aan het goed innovatief en economisch klimaat in Nederland”, onderstreept Jos Kleiboer, directeur beleid Metaalunie, de uitgangspunten. Samen met MKB-Nederland-voorzitter Michaël van Straalen maakt hij zich sterk voor een versterking van de maakindustrie. Van Straalen: “Mkb-metaalbedrijven moeten de ruimte hebben om hun vakmanschap optimaal te kunnen inzetten voor een pro-ductieve maakindustrie. Een nieuw kabinet moet dat beter gaan faciliteren.”
Wat zijn concreet die ingrediënten voor een MKB-metaal-minded kabinet?
Kleiboer: “Om een solide Nederlandse maakindustrie in stand te houden, moet er een aantal voorwaarden worden ingevuld. Eén daarvan is goed opgeleide vak-mensen, die een leven lang kunnen leren. Want ondanks de discussie over robo-tisering kunnen wij niet zonder vakmensen: Samen maken zij de producten. Daarom vindt Metaalunie dat er veel aandacht moet zijn voor het opleiden van goede technici. Dat vraagt om goed beroepsonderwijs, nu functioneert dat niet optimaal. Daar moeten echt slagen in gemaakt worden.”
Van Straalen: “Op onderwijsvlak is veel gebeurd de afgelopen jaren waar je niet blij van wordt. Er is door verschillende partijen veel inzet gepleegd om techniek onder de aandacht te brengen en het imago te verbeteren. Er is veel geld in geïnvesteerd en menskracht ingezet. Het onderwijs is zelfs meegegaan in die beweging. Toch zie je nu, als je kijkt naar het vmbo, een enorme verschraling ontstaan. Als er al gekozen wordt voor technische opleidingen, dan zijn er te weinig middelen en is er te weinig geld beschikbaar om bijvoorbeeld praktijklo-kalen kwalitatief goed in te richten.”
Kleiboer: “Dat is jammer, want als je goede vakmensen opgeleid hebt, neemt een mkb-metaalbedrijf die graag in dienst. Helaas aarzelen bedrijven op dit moment hiermee, omdat ze vinden dat de arbeidsmarkt niet goed functioneert.
‘Nieuw kabinet moet MKB-metaal ruimte voor ondernemen geven’
12 • mei 2016 • METAAL & TECHNIEK
De regels en risico’s belemmeren het mkb in het aannemen van mensen. Metaalunie noemt dat vliegangst. Als je vliegangst hebt, ga je niet vliegen, oftewel je neemt geen mensen aan. Een nieuw kabinet moet goed kijken naar de arbeidsmarkt zodat onze bedrijven die goed opgeleide vakmensen weer aanne-men.”
Van Straalen: “Het mkb moet niet gehinderd worden in zijn groei en groeiambitie, ook waar het gaat om het aannemen van personeel. Dat is helaas wel het geval nu. Loondoorbetaling bij ziekte en transitievergoeding zijn dan issues. Het bedrijfsleven, met het mkb voorop, is daardoor kopschuw gemaakt. Een nieuw kabinet moet die knelpunten wegnemen. Vooral in het belang van het MKB-metaal, omdat deze bedrijven sowieso met veel regelgeving te maken hebben. Het is een sector die qua regelgeving vol aan de bak moet, er is daar veel regeldruk.”
Regelgeving moet dus geen drempels opwerpen en aansluiten op
het mkb?
Kleiboer: “Wij denken dat er bij wet- en regelgeving altijd moet worden uitgegaan van een mkb-bedrijf. Als je de regels voor een mkb-bedrijf uitvoerbaar maakt, dan kan ieder bedrijf er mee uit de voeten. Doe je het andersom, dan zie je dat mkb- bedrijven daar slecht mee uit de voeten kunnen. Hier spreken wij de politieke partijen in aanloop naar de verkiezingen én het nieuwe kabinet op aan.”
Van Straalen: “Het besef is wel gekomen, dat we het moeten heb-ben van de technische bedrijven, de maakindustrie. Een bedrijfs-tak die veel toegevoegde waarde levert. Maar als je dat consta-teert, horen daar ook passende maatregelen bij. Een belangrijke is de maat van het mkb. Als je regels bedenkt, moet je op je net-vlies hebben dat 99,8 procent van de bedrijven hier, mkb is.”
METAAL & TECHNIEK • mei 2016 • 13
Kleiboer: “Je hebt altijd regels nodig, alleen zijn veel van die regels nu gebaseerd op de uitzonderingen of de specifieke situa-ties. Kijk naar de gewone bedrijven en confronteer niet de meerderheid met de uitzonderingen. Er zijn verbeteringen geweest, alleen is het dan lastig welke grondslag je hanteert. Definieer daarom het mkb eenduidig: als bedrijven met vijftig man personeel, een x-loonsom of een andere equivalent. Denk vanuit het bedrijf dat de regels moet uitvoeren.”
Dat geldt ook voor subsidieregelingen?
Kleiboer: “Onze bedrijven zijn heel innovatief, vaak tijdens het uitvoeren van een opdracht voor een klant. Op dit moment zijn er onvoldoende subsidies die daar op gericht zijn. De stimule-ring van product- en procesinnovatie zou veel meer op maat van het MKB-metaal moeten zijn. Anders zie je de subsidies overal heen gaan, behalve naar de bedrijven die echt productief zijn.”
Van Straalen: “We hebben in Nederland twee soorten industrie-beleid. Je hebt het specifieke en het generieke beleid. Het speci-fieke is meer gericht op de Topsectoren. Maar op het generieke deel, zeg maar de WBSO-achtige regelingen, mag een schepje bij. Daar zijn relatief weinig middelen voor vrijgemaakt. De MIT-regeling is een beperkte regeling met een regionale inkleu-
ring en moeilijk te doorgronden voor een mkb-bedrijf. Daar wordt weinig mee gefaciliteerd. Zeker als je het vergelijkt met het instrumentarium dat we in het verleden hadden, zoals de IPC’s en de voucher-regeling. IPC’s op een nieuwe leest geschoeid zouden meer dan welkom zijn om product- en pro-cesinnovatie vorm te geven. De voucher-regeling is een ideale manier om bedrijfsleven aan kenniscentra te koppelen, zeker als er advies gevende partijen in participeren. Al deze regelin-gen zijn verdwenen en je staat nu op een leeg veld, dat weer ingezaaid moet worden.”
Welke accenten moeten meer verlegd worden?
Kleiboer: “Beleidsmatig wordt er nu teveel gefocust op die hippe startups en te weinig op wat ik de ruggengraat van de Nederlandse economie zou willen noemen. Dat is waar het brood verdiend wordt. Feit is dat 80 procent van alle bedrijven ‘normale’ bedrijven zijn. Het zijn geen startups, geen bedrijven die alleen maar apps ontwikkelen, geen multinationals en geen beursgenoteerde bedrijven. Gewoon bedrijven die zorgen nut-tige producten.”
Van Straalen: “Startups die als spin-off van kennisinstellingen met alle kennis en kunde op een nieuwe markt een nieuw pro-duct zetten, liggen al in gespreid bedje. Terwijl een beginnend metaalbedrijf niet terecht komt in een door de overheid gefaci-liteerde voedingsbodem. Je moet kleine bedrijven faciliteren, niet hinderen. Je moet ze de ruimte geven om te excelleren en hun kennis en kunde in ondernemerschap vergroten.”
Moet het industriebeleid helemaal op zijn kop bij een nieuw kabi-
net?
Kleiboer: “Dat misschien niet, maar in de uitvoering van het Topsectorenbeleid ligt de focus te weinig op mkb-bedrijven in het algemeen en het MKB-metaal in het bijzonder. Het komt niet goed genoeg uit de verf. Dat vinden wij jammer.”
Van Straalen: “Er moeten accenten worden verlegd. Het beleid zou een zuigende werking moeten hebben op de ondersteu-nende economie, dus ook de mkb-metaalbedrijven. Dat zie je relatief weinig: er zit geen versnelling in. Een bepaalde groep mkb-bedrijven sluit makkelijk aan bij het Topsectorenbeleid, maar de grote massa doet dat niet. Er is geen flow ontstaan, maar er is een laag gecreëerd die gefaciliteerd wordt. Dat moet je doorbreken. De overheid moet juist netwerkvorming facilite-ren waarin bedrijven met elkaar iets doen. Een mkb-bedrijf heeft te geringe omvang om baanberekende innovaties te doen: die komen doorgaans niet voort uit een enkel bedrijf. Je moet bedrijven bij elkaar brengen. Je kunt om de hele onderwijsko-lom netwerken bouwen. Niet zozeer Topsectoren gericht, maar wel om top te worden.”
Kleiboer: “Een goed voorbeeld is een consortium van metaalbe-drijven dat samen kassen bouwt. Eén bedrijf levert een deel van de kas, een ander de sproei-installatie en weer een ander het transportsysteem. Samen maak je een product dat zijn weg naar de VS of Japan vindt. Met elkaar ben je sterk, dat moet gefacilieerd en gestimuleerd worden.”•
we moeten het hebben van de technische bedrijven, de maakindustrie
14 • mei 2016 • METAAL & TECHNIEK
Vernieuwde wetgeving
Als inhoudelijk deskundige is Sijmen
Versteegt betrokken bij het tot stand brengen
van vernieuwde wetgeving voor asbestinventa-
risatie en -verwijdering. Het ministerie van
SZW verlangt namelijk dat de huidige regels
worden aangescherpt en vooral ook verduide-
lijkt. Versteegt zegt hierover: “In de huidige
wetgeving zijn bepaalde zaken voor meerdere
interpretaties vatbaar. De goedwillende as -
bestverwijderende bedrijven – en dat zijn
gelukkig de meeste – gaan uit van de juiste
interpretatie, maar sommige bedrijven zijn
minder goed van zin.” De vernieuwde wetge-
ving wordt naar verwachting dit najaar gepu-
bliceerd en wordt per januari 2017 van kracht.
arbo en veiligheidTEKST EN BEELD: ALEX KUNST
Medewerkers van metaalbedrijven die op locatie werken, kunnen nog steeds te maken krijgen met asbesthoudend materiaal. Hoe weten zij of ze met asbest te maken hebben? En wat is de verplichting van de werkgever voor gezondheidsrisico’s die zij daarbij lopen?
WEES BEWUST VAN DE RISICO’S
Asbest blijft actueel probleem
Sijmen Versteegt: ‘Informeer jezelf, wees je bewust
van de mogelijkheid dat je met asbest te maken kunt
krijgen.’
“Het asbestprobleem bestaat nog steeds”, zegt Sij men Versteegt van asbestadviesbureau Q-Results. “Tot in de jaren negentig werd het overal in gebouwen toegepast. Die bouwwerken gaan lang mee en daarom zit in 80 procent van de woningen uit de jaren zestig en zeventig asbest. Een monteur die in een wat ouder pand een leiding ergens op monteert of weghaalt, moet zich altij d afvragen of er in de ruimte waarin hij werkt, asbesthoudend materiaal zit.”
A S B E S T I N V E N T A R I S A T I E R A P P O R TBij een grootschalige verbouwing, renovatie of sloop behoort er een asbestinventarisatierapport
te zij n van het gebouw. Versteegt raadt uitvoer-ders aan om altij d naar dit rapport te vragen, voordat er aan een gebouw gewerkt wordt. “Gelukkig zij n er van veel panden in Nederland asbestinventarisatierapporten”, zegt Versteegt. “De opdrachtgever verstrekt dat rapport niet altij d actief aan degene die daar moet werken. Zo’n asbestinventarisatierapport maakt direct duidelij k of je bij je werkzaamheden met asbest te maken krij gt. De aanwezigheid van asbest hoeft niet altij d een probleem te zij n, als het zich bij voorbeeld in de pakking van een fl ens bevindt of in een wand waar je helemaal niets gaat doen. Zolang het materiaal niet beschadigd is en je geen bewerkingen aan dat materiaal hoeft uit voeren, is er niks aan de hand.”
B A S I S C U R S U S A S B E S T H E R K E N N I N GWanneer een monteur alleen een nieuwe lei-ding komt leggen of vervangen, kan Versteegt zich voorstellen dat het niet gebruikelij k is om naar een asbestinventarisatierapport te vragen. Daarom vindt hij het belangrij k dat medewer-kers ook zelf kunnen beoordelen of ze te maken hebben met asbesthoudend materiaal. “Het is goed mogelij k om je op dit soort situaties voor te bereiden. Met een basiscursus asbestherken-ning weet iemand: hier neem ik geen risico’s, ik leg die leiding wel op een andere manier waar-door ik zeker weet dat ik niet in asbesthoudend materiaal hoef te boren. De monteur kan ook terug gaan naar zij n werkgever om bij de opdrachtgever alsnog een asbestinventarisatie op te laten vragen.” Er zij n vierduizend bekende asbesttoepassingen die verwerkt zij n in bouw-materialen en installatietechnische materialen. De cursist leert wat de eigenschappen van
asbest zij n, want de eigenschappen van asbest – brandwerend, zuur- of loogwerend bij voorbeeld – bepalen waarin het is toegepast. Hij krij gt foto’s te zien en monsterpotjes met asbest. Vol-gens Versteegt is asbest vaak al aan uiterlij ke kenmerken te herkennen.
B E W U S T Z I J N C R E Ë R E NVersteegt wil medewerkers in de metaalbranche die op locatie eventueel met asbest te maken kunnen krij gen, op het hart drukken zich bewust te zij n van de risico’s. Hoewel er uitstekende wet-geving is en werkgevers vanuit hun werkgever-schap zorgplicht hebben, zegt hij : “Informeer jezelf, wees je bewust van de mogelij kheid dat je met asbest te maken kunt krij gen.”De basiscursus asbestherkenning wordt gegeven door instituten die de gecertifi ceerde opleidin-gen geven voor personen die asbest verwij deren. Versteegt: “De kosten vallen erg mee en het is een prima investering. Een basiscursus duurt een dagdeel of een dag, en kost voor een cursus van een dagdeel 100 à 150 euro per persoon.”
METAAL & TECHNIEK • mei 2016 • 15
Asbest is op allerlei manieren te herkennen. Vaak is het eenvoudig om risico’s uit te sluiten. Een pand valt grofweg te beoordelen door naar de leeftij d ervan te kij ken. “Zitten we in een gebouw van na 1994? Dan hoef je verder niet te letten op asbest”, legt Versteegt uit. “In oudere gebouwen kij k je naar de functionaliteit van iets. Als ergens bij voorbeeld een gaskachel zit, dan kan de beplating rondom die kachel brand-werend zij n. Klop je vervolgens op die beplating en klinkt het hol, dan weet je voor 95 procent zeker dat er asbest in zit verwerkt.” Het nege-ren van asbest in de werkomgeving is gevaarlij k en kan behoorlij k in de papieren lopen. Het werken aan asbesthoudende materialen is alleen toegestaan door gecertifi ceerde asbest-verwij deringsbedrij ven. Als die werkzaamheden worden uitgevoerd door niet-gecertifi ceerde bedrij ven loopt de werkgever de kans op boetes tot wel 20.000 euro, opgelegd door de inspectie SZW. “Dat is het fi nanciële aspect”, zegt Versteegt.
‘Er zijn vierduizend verschillende
asbesttoepassingen bekend’
“Veel erger is dat een persoon heeft blootge-staan aan asbest. Bij een bewerking van asbest-houdend materiaal kunnen de concentraties heel fors zij n. Als ik door een plaat asbesthou-dend materiaal heen boor, kan de concentratie asbestvezels oplopen tot een miljoen vezels per kubieke meter. De gemiddelde achtergrondcon-centratie in de lucht – en die achten we accepta-bel – is tweeduizend vezels per kubieke meter. Als ik een half uurtje in een sterk verhoogde vezelemissie werk, adem ik natuurlij k veel asbe-stvezels in. De meeste adem ik ook weer uit, maar de asbestvezels die blij ven zitten, kunnen ziekmakend zij n.” De incubatietij d – de tij d tot-dat iemand er daadwerkelij k ziek van wordt – is
De aanwezigheid van
asbest hoeft niet altijd een
probleem te zijn, als het
zich bijvoorbeeld in de
pakking van een flens
bevindt.
Subsidie
Vanaf januari 2016 kunt u subsidie aanvragen
voor het verwijderen van asbestdaken. Met
deze regeling stimuleert het Ministerie van
Infrastructuur en Milieu de verwijdering van
asbestdaken vanaf 2016 tot en met 2019.
Asbestdaken verweren in de buitenlucht waar-
door er asbestvezels vrijkomen in de leefom-
geving. Om het risico voor de gezondheid te
beperken is het houden van asbestdaken
vanaf 1 januari 2024 verboden. Het verbod
houdt in dat de eigenaren van asbestdaken in
de periode 2016-2024 het asbestdak moeten
laten verwijderen. U kunt uw aanvraag voor
subsidie uiterlijk op 31 december 2019 tot
17.00 uur indienen bij Rijksdienst voor Onder-
nemend Nederland. Alleen volledige aanvra-
gen worden in behandeling genomen. Aanvra-
gen kunt u doen via mijn.rvo.nl. De subsidie
bedraagt € 4,50 per m2 verwijderd asbestdak
met een maximum van € 25.000,- per adres. U
kunt alleen in aanmerking komen voor de sub-
sidie als de oppervlakte van het geïnventari-
seerde asbestdak meer dan 35 m2 bedraagt.
Voor 2016 is een budget van € 10 miljoen
beschikbaar. Per jaar wordt een subsidiepla-
fond bekendgemaakt. Indien een aanvraag tij-
dig wordt ingediend, maar het subsidiepla-
fond is reeds bereikt, verschuift de datum van
ontvangst naar 1 januari in het daaropvol-
gende kalenderjaar. De regeling vervalt met
ingang van 1 januari 2020.
Aanvragen van de subsidie doet u op www.
rvo.nl/subsidies-regelingen/subsidierege-
ling-verwijderen-asbestdaken.
dertig tot vij ftig jaar. Een asbestgerelateerde ziekte is zo ernstig dat iemand daaraan over het algemeen binnen een jaar overlij dt.
A S B E S T I N D U S T R I EIn Nederland gaan ongeveer achthonderd men-sen per jaar dood aan de gevolgen van asbest-blootstelling. Daarvan is 80 procent gerelateerd aan de asbestindustrie: scheepsbouw, fabrieken waar asbesthoudend materiaal vervaardigd werd en de bouw. Van de overige 20 procent asbestgerelateerde overledenen is niet altij d even duidelij k hoe zij ooit zij n blootgesteld. Het gaat dan soms om medewerkers van een gara-gebedrij f die daar remtrommels hebben uitge-blazen. Remvoeringen bevatten vroeger name-lij k asbest. Maar er zij n ook mensen bij wie een asbestgerelateerde ziekte wordt geconstateerd en waarvan de blootstelling niet valt te trace-ren. Versteegt zegt: “Misschien hebben deze mensen een keer een plaatje verwij derd en daarbij wat asbestvezels ingeademd en is er een asbestvezeltje net verkeerd gevallen. Slechts één vezel asbest kan al longkanker veroorza-ken, ook al is de kans daarop erg klein.” Toch hoeft iemand die ooit een middagje met asbest heeft gewerkt zich niet direct zorgen te maken, benadrukt Versteegt. “Het is niet zo dat meteen het zwaard van Damocles boven je hoofd hangt, als je een keer in asbest hebt geboord. De kans dat je daar ziek van wordt, is en blij ft klein. Het gaat er om dat we elk risico willen uitsluiten. Ben je toch bang, stop dan met roken, zeg ik altij d. Want als je ooit met asbest te maken hebt gehad en erbij rookt, dan wordt de kans dat je longkanker ontwikkelt vij ftig keer zo groot.”•
16 • mei 2016 • METAAL & TECHNIEK
arbo enveiligheidTEKST EN BEELD: LEON VAN
VELZEN
Het project 5xbeter bestaat tien jaar. Eind 2006 besloten werkgevers en werknemers in de metaal gezamenlijk in actie te komen om de bedrijfstak veiliger en gezonder te maken. Wat is er in het afgelopen decennium gereali-seerd en wat zijn de plannen voor de toekomst?
ARBOCATALOGI VOOR DE BELANGRIJKSTE RISICO’S
Samen in actie voor veilige branche
Emily van de Vijver: ‘De aanpak in thema’s heeft goed gewerkt.’
“Cij fers zeggen niet zo veel. Wat wij van de Inspectie SZW te horen krij gen, is dat als ze een bedrij f bezoeken ze onmiddellij k zien of er ver-betercoaches van 5xbeter aan het werk zij n geweest.” In die tien jaar is 5xbeter erin geslaagd een vaste plaats in het veiligheids- en gezondheidsdenken van de metaalbranche te veroveren. Nog even het geheugen opfrissen. 5xbeter is een project van de vij f cao-partij en in de metaalbewerking en metalektro: Koninklij ke Metaalunie, FME, FNV Metaal, CNV Vakmensen en De Unie. Het doel van het project is het ver-beteren van de veiligheid en gezondheid in de bedrij ven die onder de metaal-cao’s vallen. 5xbe-ter kent twee speerpunten. Allereerst de ontwik-keling van de arbocatalogus, die is vertaald naar de 5xbeter verbeterchecks voor de belangrij kste
arborisico’s in de metaal. Belangrij k daarbij is de inzet van zeven verbetercoaches in het land. Zij adviseren en ondersteunen werkgevers en werknemers bij het juiste gebruik van de arbo-catalogus in de bedrij ven.
C O M P L I M E N T“Wat bij zonder goed heeft gewerkt is de aanpak in thema’s”, zegt Van de Vij ver. “Denk aan Las-rook, Schadelij k geluid, Machineveiligheid en Fysieke belasting. Door de inzet van de verbeter-coaches en de verbeterchecks boekten bedrij ven grote stappen vooruit en is de hele branche naar een hoger niveau getild. De verbeterchecks heb-ben als uitgangspunt begrepen te worden door mensen die niet dagelij ks met deze materie bezig zij n. Ze moeten begrepen worden en bovendien moeten de bedrij ven met de verbe-terchecks en andere 5xbeter-instrumenten aan de slag kunnen. Dat is een niet gemakkelij ke opgave, omdat het om ingewikkelde zaken gaat. Neem het thema ‘Gevaarlij ke stoff en’ dat volop in ontwikkeling is. Bij gebruik van producten
Jubileum congres ‘Durf
te dromen’
Als er iemand is die weet wat tijdelijk werken
op grote hoogte betekent dan is dat astronaut
André Kuipers. Hij is dan ook hoofdspreker tij-
dens het jubileumcongres ‘Durf te dromen’
van 5xbeter op 20 juni in de Eft eling te Kaats-
heuvel. Tijdens het gevarieerde programma –
tegelijkertijd de afsluiting van de Week van
Veilig en Gezond Werken - ligt het accent op
het tijdelijk op hoogte werken in de metaal.
“De Arbowet spreekt over werken op hoogte
vanaf het moment dat er boven de 2,5 meter
wordt gewerkt. Dit is de afstand van de voeten
tot de grond. Ook als je even snel iets op de
ladder op die hoogte moet doen. Werken vanaf
deze hoogte brengt specifi eke en aanzienlijke
veiligheidsrisico’s met zich mee. 5xbeter heeft
tijdelijk werken op hoogte opgenomen in de
Arbocatalogus. Dit betekent dat de sociale
partners gezamenlijk afspraken hebben
gemaakt over het
niveau van veiligheid
in relatie tot wat
haalbaar en wense-
lijk is in de praktijk.
De Arbocatalogus
wordt momenteel
getoetst door de
Inspectie SZW.”
Aan concrete cij fers die de verbeteringen in kaart kunnen brengen, waagt communicatiead-viseur van 5xbeter Emily van de Vij ver zich niet.
jaar10
METAAL & TECHNIEK • mei 2016 • 17
als ontvetters, verven en lij men kun je door in -ademing of huidcontact gevaarlij ke stoff en bin-nenkrij gen.
‘5xbeter heeft een vaste plaats in de metaalbranche
veroverd’
Dit kan klachten geven. Denk aan irritatie van huid en luchtwegen. Bepaalde stoff en, zoals oplosmiddelen, kunnen bij langdurige blootstel-ling op langere termij n blij vende schade veroor-zaken. Er zij n duizenden van deze stoff en. Andere branches en de overheid kij ken naar ons om te zien hoe we dit aanpakken. Dat beschou-wen we als een compliment.”
M I N D E R R O M P S L O M PWerkgevers en werknemers willen graag verder met de succesvolle aanpak van 5xbeter. Er wordt aan een nieuw driejarig projectplan gewerkt, dat gaat lopen van 2017 tot 2020. “De Arbowet geeft de kaders aan voor veilig en gezond wer-ken. De overheid heeft in wet- en regelgeving vastgelegd hoe en in welke mate werknemers moeten worden beschermd. Een arbocatalogus bevat werkwij zen, richtlij nen en oplossingen waarmee bedrij ven aan de Arbowet kunnen vol-doen. Een arbocatalogus wordt getoetst door de
Inspectie SZW. Na goedkeuring weten bedrij ven dat wanneer zij werken conform de arbocatalo-gus, ze voldoen aan de Arbowet. 5xbeter heeft arbocatalogi voor de belangrij kste arborisico’s in de metaal opgesteld. Dat scheelt bedrij ven enorm veel administratieve rompslomp waar-door ze tij d hebben om te investeren in een vei-liger en gezondere werkomgeving.”
G E Z O N D H E I D S C U L T U U RDaar waar de aandacht in de eerste tien jaar van 5xbeter vooral op veiliger werken lag, verschuift de aandacht langzamerhand richting gezonder werken. “Elk ongeluk is er één teveel. Die moet je dan ook zien te voorkomen, maar af en toe gaat het onvermij delij k fout. Er zij n ook zaken die werknemers sluipenderwij s kunnen slopen. Schade aan het gehoor bij voorbeeld. Waar we ook veel aandacht aan besteden zij n de verschil-lende groepen werknemers. Jongeren weten heel goed hoe het moet, maar moeten soms opboksen tegen een cultuur op de werkvloer van stoer doen. Mensen die de Nederlandse taal niet volledig machtig zij n, begrij pen pictogram-men wellicht beter, of anders kunnen ze terecht bij ons woordenboek in tien talen. Uiteraard zij n de regels belangrij k en moeten ze worden nageleefd. Maar minstens zo belangrij k is de werkcultuur binnen een bedrij f. Durven mede-werkers elkaar aan te spreken als er geen gehoorbescherming wordt gebruikt? Loop je naar je chef om een bij na-ongeluk te rapporte-
ren? Ons doel als projectteam is om samen met werkgevers en werknemers in die duizenden metaalbedrij ven die veiligheids- en gezondheids-cultuur dichterbij te brengen.”• www.5xbeter.nl
Door de inzet van
de verbetercoaches
en de
verbeterchecks
boekten bedrijven
grote stappen
vooruit.
Week van Veilig en
Gezond Werken
Tijdens de Week van Veilig en Gezond Werken
van 13 tot en met 17 juni maakt de metaal zich
een week lang extra sterk voor veilig en
gezond werk. Een roadshow trekt door het
land en de verbetercoaches zetten inspire-
rende bedrijven in het zonnetje. Alle metaal-
bedrijven kunnen de Week met 5xbeter mee-
vieren. Bestel via 5xbeter.nl een pakket om uw
bedrijf feestelijk aan te kleden. Ook bieden we
speciale pakketten waarmee u een bedrijfsei-
gen veiligheidsweek kunt organiseren. In de
pakketten zit alles wat u daarvoor nodig hebt.
Denk aan een sneak preview van de nieuwe
5xbeter fi lm over tijdelijk werken op hoogte en
toolboxen. Alle pakketten zijn kosteloos te
bestellen. Kijk op www.5xbeter.nl, bestel één
van de pakketten en breng veilig en gezond
werken op een speelse manier onder de aan-
dacht.
18 • mei 2016 • METAAL & TECHNIEK
arbo en veiligheidTEKST: LOEK KUSIAK
BEELD: GER THIJSSEN
Aan veilig werken werd bij machinebouwer Marvu altijd al aandacht besteed. Maar toen vernieuwing van de risico-inventarisatie nodig was, kon preven-tiemedewerkster Ankie van Boxtel best hulp gebruiken. Samen met de verbe-tercoach van 5xbeter zijn met verbeterchecks de knelpunten in beeld gebracht. “De verbeterchecks zijn heel praktisch in gebruik.”
VERBETERCHECKS BRENGEN KNELPUNTEN IN BEELD
‘ Elkaar aanspreken op onveilig gedrag’
Preventiemedewerkster Ankie van Boxtel: ‘De RI&E mag geen papieren tijger zijn.’
Boxtel, “was al het nodige in gang gezet, zoals afscherming van machines tegen draaiende delen, veiligheidsschoenen, otoplastieken tegen machinelawaai, afzuiging van lasrook, tilhul-pen. Verder kennen wij hier al periodiek gezondheidsonderzoek, een opleiding Veilig Hij -sen, een Bedrij fsreglement Arbo en Veiligheid en een map met veiligheidsbladen en tilinstruc-ties. Deze map is in de nieuwe RI&E aangevuld met een register over de risico’s van gezond-heidsschadelij ke stoff en. De map ligt in de kan-tine voor iedere medewerker ter inzage.”
B E K N O P T E N L E V E N D I G“Tij dens het invullen van de nieuwe RI&E”, ver-volgt Van Boxtel, “kwam ik onderdelen tegen die ik best ingewikkeld vond. Ik las ook, want dat wist ik nog niet, dat je hulp van 5xbeter kunt inschakelen voor verbeterchecks. Die vor-men de Arbocatalogus Metaal, zij n praktisch te gebruiken en je voldoet ermee aan alle wetge-ving. Ideaal natuurlij k. Elke verbetercheck is een verdieping van een arbothema, inclusief een plan van aanpak voor verbeteringen.”Marvu werd gekoppeld aan verbetercoach Peter Kanters, die metaalbedrij ven in Zeeland, Bra-bant en Limburg in 5xbeter begeleidt. “Kleinere bedrij ven help ik om voorschriften tot een beknopt en levendig verhaal terug te brengen. Ik scheid hoofdzaken en bij zaken. Alles hoeft ook niet in één keer gedaan te worden. Ik vertel ook waar de inspectiedienst I-SZW, de vroegere Arbeidsinspectie, op let. Dat vinden bedrij ven wel prettig.” Wat Kanters bij de eerste kennis-making met Marvu opviel was dat het een arbo-minded bedrij f is. “De directeur was aan-wezig bij het gesprek met de preventiemede-werkster en mij . Daarmee liet hij zien zij n wet-telij ke zorgplicht serieus te nemen. Dat kom ik nog niet bij elk bedrij f tegen. Bovendien krij gt de preventiemedewerkster voldoende tij d en ruimte om met voorlichting en rondjes op de werkvloer de veiligheidscultuur te verbeteren. Bij Marvu durven mensen elkaar aan te spreken op onveilig gedrag.” Het viel Kanters ook op dat
Met de groei in productie groeit het aantal werknemers en het areaal aan machines en gereedschappen. Bij deze groei moet de aan-dacht voor veilig en gezond werken gelij ke tred houden. Dat gebeurt door het tij dig inventarise-ren van nieuwe risico’s op de werkvloer. Hierbij kan een metaalbedrij f kosteloos ondersteuning inroepen van ‘5xbeter, IJ zersterk voor veilig werk.’ Hiervoor koos ook Marvu Machine- en Apparatenbouw bv, een in 1993 opgericht
metaalbedrij f met 33 werknemers in het Bra-bantse Sint-Oedenrode en een jaaromzet van circa 5,5 miljoen euro. Marvu maakt trans-portsystemen en speciaalmachines voor de voedselverwerkende industrie, zoals brood en banket, vlees, vis en groente. Preventiemede-werkster Ankie van Boxtel kreeg van de directie de vraag of zij zich wilde buigen over het actua-liseren van de risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E). “Op arbo- en veiligheidsgebied”, zegt Van
METAAL & TECHNIEK • mei 2016 • 19
de RI&E door Marvu ‘volledig en kritisch’ was ingevuld. “Dus geen afgeraff eld lij stje waar de vragen alleen met ja of nee aangekruist waren. Marvu had per antwoord ook een toelichting gegeven, met in het plan van aanpak de vermel-ding van een verbeteractie.” “Arbo- en veilig-heidsmaatregelen”, voegt Van Boxtel toe, “com-municeren we in een nieuwsbrief naar het personeel, oftewel: wat pakt het bedrij f aan, wat wordt er van de werknemers verlangd. Dat moet je wel blij ven vertellen om het veiligheidsbe-wustzij n fris te houden. De RI&E mag geen papieren tij ger zij n.”
A A N K N O P I N G S P U N T E NDe verbetercheck bij Marvu op geluid - maxi-maal 80 decibel is de wettelij ke norm - leverde alvast interessante aanknopingspunten op.
‘Praktisch werken en veilig werken kunnen elkaar
in de weg zitten’
“Er was”, legt Kanters uit, “een verschil in de metingen die Marvu had uitgevoerd en wat de verbetercheck aangaf. Om helemaal zeker te zij n, doen we binnenkort nog enkele metingen op diverse plaatsen in de productiehal. Dan
weten we helemaal zeker of en waar maatrege-len nodig zij n. De uitslag van de metingen ga ik in een interactieve toolboxmeeting bespreken met de werknemers, zodat ze alert blij ven op oorzaken en risico’s van geluidshinder.” Van Boxtel: “Metaal klinken met een hamer is een forse geluidsbron. Het klinken duurt maar kort maar komt wel boven de 80 decibel. Het alterna-tief is om alleen nog hamers met een kop van kunststof te gebruiken. Ook bij slij pen en ver-spanen zit je al gauw boven de schadegrens. Het te harde geluid van de radio op de werkvloer is al teruggeschroefd.” Kanters: “Bedrij ven moeten proberen risico’s bij de bron aan te pakken. Maar slij pen onder de 80 decibel is een moeilij k verhaal. Oordoppen zij n dan een must.”
L A S R O O K Ook de blootstelling aan lasrook is bij Marvu met een verbetercheck beoordeeld. De grens-waarde voor lasrook ligt sinds 2010 op 1 mg per kubieke meter. Te veel blootstelling aan lasrook kan op den duur chronische longklachten ver-oorzaken. Kanters: “Belangrij k is om bronafzui-ging, ruimteventilatie en het gebruik van per-soonlij ke beschermingsmiddelen op de juiste manier te combineren. De verbetercheck is onderbouwd met metingen naar lasrook, zodat een bedrij f deze metingen niet meer hoeft uit te voeren. Bij Marvu is geen schadelij ke blootstel-ling vastgesteld.” Van Boxtel: “Wel is ons geadvi-
seerd om tussen de lassers een afscherming te creëren vanwege de blootstelling aan uv- straling. Die straling is schadelij k voor ogen en huid.” Een veel voorkomend misverstand is dat lasrook vanzelf wordt weggezogen als de bronaf-zuiging aanstaat. Vaak staat de afzuigmond van een bronafzuiging te ver van de laswerkplek. Kanters: “De rook gaat dan vooral langs de afzui-ging. De lasser staat dan in een rookpluim als hij geen adembescherming gebruikt.”
T O O L B O X M E E T I N G SBij Marvu worden binnenkort de verbeterchecks op fysieke belasting en machineveiligheid inge-vuld. “Daar zullen geen schokkende dingen uit-komen”, verwacht Van Boxtel. “Fysieke belas-ting verminderen we nu al met tilhulpen, een lier en heftrucks, waarvoor een speciaal rij be-wij s verplicht is. Onze machines beschikken over CE-markering, noodstop, afgeschermde delen. Het komt dus vooral aan op veilig gedrag van medewerkers. Om dat verder te stimuleren, zullen we regelmatig toolboxmeetings organise-ren.” Kanters: “Van bedrij ven hoor ik vaak dat praktisch werken en veilig werken elkaar in de weg zitten. Dan vraag ik: ‘Kun je dan helemáál niet meer werken, of wordt het alleen lastiger?’ Meestal is het lastiger. Vervolgens bereik je vaak wel een praktische oplossing. En vaak zonder grote investeringen, maar door middelen die er al zij n, slimmer te gebruiken.”•
Je moet blijven vertellen wat er van werknemers wordt verlangd, om het veiligheidsbewustzijn fris te houden.
20 • mei 2016 • METAAL & TECHNIEK
arbo en veiligheidTEKST EN BEELD: EWALD
LOHMANN
Investeren in preventie wordt economisch belangrijker nu de vakman langer actief is en op niveau wil blijven presteren. Preventiefonds Optimaal, een Mevas-initiatief in samenwerking met Metaalunie en Zilveren Kruis pakt ‘voorkomen is beter’ pragmatisch aan: werkgevers incasseren forse kortin-gen op maatwerkmiddelen als otoplastieken en veiligheidsbrillen. Boers & Co FijnMetaal Groep te Schiedam is prima te spreken over het fonds.
INVESTEREN IN PREVENTIE ECONOMISCH BELANGRIJK
Veilig werken loont in het MKB-metaal
Janet van Putten, teamleider zorg en inkomen Mevas:
‘Preventiefonds Optimaal zet in op langer gezond aan
het werk blijven, ook na de 65.’
Preventiefonds Optimaal zit niet zo ingewikkeld in elkaar. Janet van Putten, teamleider Zorg en Inkomen bij Mevas te Alkmaar geeft een toelich-ting: “Mevas werkt als verzekeringskantoor voor Metaalunie-ondernemingen vanuit het oogpunt van de leden. Ook verzekeraar Zilveren Kruis, waar de collectieve verzekering voor de aange-sloten bedrij ven is ondergebracht, vindt het belangrij k om het MKB-metaal te ondersteunen in preventieve maatregelen. Daarom hebben Metaalunie, Zilveren Kruis en Mevas het initia-tief genomen tot Preventiefonds Optimaal. Het fonds faciliteert zowel praktisch als fi nancieel aankoop en gebruik van fysieke beschermings-middelen zoals otoplastieken, ergomatten, vei-ligheidsbrillen en beeldschermbrillen.” De beschermingsmiddelen dragen bij aan gezond en veilig werken en voorkomen op termij n hoge ziektekosten. Daarin ligt het economische ren-dement van preventie. Uit praktische en princi-piële redenen voeden Mevas en Zilveren Kruis het fond beide voor 50 procent. Dit substantiële bedrag vloeit naar de Metaalunie-ondernemers in de vorm van aantrekkelij ke tot zeer aantrek-kelij ke kortingen op de beschermingsmiddelen én de praktische service op bedrij fslocatie. “Doel van het initiatief is langer gezond aan het werk blij ven, ook na de 65”, zegt Van Putten. “Dat vinden Zilveren Kruis en Mevas net zo belangrij k als Metaalunie en de bedrij ven in het MKB-metaal.”
C O M P L E T E R O N D EBoers & Co PlaatWerk Industrie in Schiedam is een van de inmiddels bij na honderd Metaalunie-leden die gebruik maken van Preventiefonds
Optimaal. Inkoper en verantwoordelij ke voor persoonlij ke beschermingsmiddelen Dirk Simon: “Ons bedrij f – een van de drie werkmaat-schappij en in de Boers & Co Group – telt 30 tot 35 medewerkers en is momenteel aan het opschalen. We hadden een complete vervan-gingsronde otoplastieken in de planning toen Preventiefonds Optimaal op ons pad kwam. Gemiddeld gaat een otoplastiek ongeveer vij f jaar mee, daarna is vervanging aan de orde door slij tage en omdat het menselij k oor blij ft groeien. Bovendien hadden we enkele nieuwe medewerkers die nog werkten met de bekende universele plugjes.”
‘Gezond aan het werk blijven, ook na de 65’
T E V R E D E NWe hebben de koppen bij elkaar gestoken en contact gelegd met Secur Protects @ Work, die de service uitvoert namens Zilveren Kruis en Mevas. Dat is prima bevallen: men komt op loca-tie inmeten en afl everen. Het wordt bij afl eve-ring netjes getest en mocht het onverhoopt niet perfect zij n, dan wordt het direct opgelost. Een van onze collega’s had een zachte otoplastiek, maar omdat hij frequent overleg voerde, is deze keurig door een harde met hogere slij tagebe-stendigheid vervangen. Het wordt ook compleet met onderhoudssetje afgeleverd. Dus we zij n tevreden: kwaliteit goed, service goed en de prij s is goed. Noem het een ‘totaal ontzorgings-plaatje’, precies zoals Boers & Co de eigen klan-ten wil ontzorgen”, zegt Simon. “We hebben in deze ronde ook al enkele collega’s van zusterbe-drij f Fij nMechanische Industrie van otoplastie-ken voorzien, na een inventarisatie schakelt de hele groep over op Preventiefonds Optimaal. Niet alleen voor otoplastieken, ook voor de vei-ligheidsbrillen op sterkte, waarvoor een opti-ciensketen is geselecteerd. Wellicht breidt zich
METAAL & TECHNIEK • mei 2016 • 21
dat in de toekomst verder uit, bij voorbeeld met ergomatten. En de prij s? Nou, preventie staat voorop, maar met 50 procent korting is de slag toch gemakkelij ker te maken.”
F I T H O U D E NBoers & Co Fij nMetaal Groep bestaat uit drie zelfstandig opererende zusterbedrij ven: Plaat-Werk Industrie, Fij nMechanische Industrie en de nieuwe divisie MechaTronica Industrie. Er werken een kleine honderd mensen. De groep ziet graag jonge vakmensen komen, maar heeft net als collega’s in de techniek te maken met een relatief hogere gemiddelde leeftij d.
E R V A R I N GOok Simon behoort tot de groep die kan bogen op veel ervaring: hij viert binnenkort zij n veer-tigjarig jubileum. Vroeger een eindpunt, maar voor deze allrounder is de gouden vij ftig een reëel perspectief. De vakman van vandaag werkt tegenwoordig immers door tot zij n 67ste en mogelij k langer. “Met plezier”, zegt hij , en illus-treert met fraai precisiewerk de dynamiek van zij n bedrij f én zij n baan. Op zij n achttiende startte hij als graveur en vervolgens in de fij n-
mechanica, zette het lasersnij den op en combi-neerde al deze kennis in de engineering. Zij n huidige functie als inkoper is al even breed: het omvat inkoop van plaatmateriaal, gereedschap-pen en verbruiksartikelen, evenals onderhoud en BHV.
V E R B E T E R I N G“In ons bedrij f spannen we ons structureel in om als hele team fi t te blij ven. We hebben van-zelfsprekend prima persoonlij ke beschermings-middelen, zorgen voor fruit, schenken aandacht aan ergonomisch werken. We hebben een prachtig bedrij f, investeren actief in ergonomie en preventie. We hebben dan ook gelukkig geen problemen met ziekteverzuim, maar werken natuurlij k altij d aan verbetering.” Zelf heeft Simon zij n setje otoplastieken altij d bij de hand. Zodra hij in de fabriek komt, doet hij ze in. Col-lega’s die de neiging hebben wat minder gedisci-plineerd met PBM’s om te gaan, worden aange-sproken. “Helaas heb ik zelf tinitis, en dat is geen pretje. Vroeger was amper bekend dat geluid schadelij k kan zij n, nu kunnen we het voorkomen met otoplastieken op maat. Daar ben ik direct ‘ambassadeur’ van geworden.”•
Dirk Simon, inkoper Boers & Co
Plaatwerkindustrie: ‘We waren
toe aan een complete
vervangingsronde
otoplastieken. Gebruikmaking
van het preventiefonds was
snel, gemakkelijk en goed.’
Preventiefonds
Optimaal
Metaalunieleden kunnen heel gemakkelijk
gebruik maken van Preventiefonds Optimaal.
Op de achtergrond hebben Metaalunie, Mevas
en Zilveren Kruis en de uitvoeringspartners
waaronder Secur Protects @ Work te Emmen
alle organisatorische punten en komma’s
geregeld. De ondernemer vult online de sim-
pele aanvraaggegevens in op www.mevas.nl
of neemt direct contact op met Secur. De kor-
ting op preventiemiddelen bestaat uit drie
componenten: Mevas-relatie, werknemersver-
zekering via de collectieve Zilveren Kruis-polis
(Present! Gezondheidsmanagement) van
Koninklijke Metaalunie en tenslotte een kwan-
tumstaff el. De korting kan oplopen tot 85 à 90
procent, bij maximale vergoedingen uit
Zilveren Kruis- en Metaalunie-/Mevas Preven-
tiefonds. Service op locatie inclusief voorrij-
kosten, nazorg en tweejarige verzekering zijn
opgenomen in het pakket.
22 • mei 2016 • METAAL & TECHNIEK
onderwijs
Maandag 18 april hebben de ministers Kamp en Bussemaker en staatssecre-taris Dekker het geactualiseerde Techniekpact 2020 in ontvangst genomen uit handen van Doekle Terpstra, aanjager van het Techniekpact. Om mee te kunnen bewegen met de impact van technologische ontwikkelingen in de maatschappij is het Techniekpact geactualiseerd. Koninklijke Metaalunie hee� het geactualiseerde document mede ondertekend.
TECHNIEKPACT OP WEG NAAR 2020
Inspelen op ontwikkelingen
Vlnr: Staatsecretaris Dekker, aanjager van het Techniekpact Doekle Terpstra, minister Bussemaker en minister Kamp.
De inzet voor 2016-2020 van het Techniekpact bestaat uit twaalf doelen. Zo is het doel dat alle basisscholen hun leerlingen structureel Weten-schap & Technologie aanbieden in 2020, met een prominente plek voor digitale vaardigheden. Leerkrachten moeten beter toegerust worden in het primair onderwij s op het aanbieden van Wetenschap & Technologie. Publiek-private samenwerkingen ten behoeve van primair en voortgezet onderwij s worden versterkt. Het aan-tal leerlingen in het voortgezet onderwij s dat
voor een bètatechnisch profi el kiest, moet toe-nemen en vastgehouden worden net als de inzet van loopbaanoriëntatie en –begeleiding (lob). Aansluiting van het voortgezet onderwij s, mid-delbaar beroepsonderwij s en hoger onderwij s moet verbeterd worden. Zittende docenten en meer docenten met een educatieve master in het voortgezet onderwij s moeten geprofessiona-liseerd worden. Actieve samenwerking tussen onderwij s en bedrij fsleven bij het opleiden en bij scholen van docenten in het beroepsonder-
wij s moet uitgebouwd en versterkt worden. Ver-duurzamen van publiek-private samenwerkin-gen in het beroepsonderwij s is een must.
A F S T E M M I N GVerder moet een goede afstemming van het onderwij saanbod met het regionale bedrij fsle-ven en instellingen in het voortgezet en het middelbaar beroepsonderwij s plaatsvinden en moeten er voldoende geschikte stageplaatsen/leerwerkplekken (voor zowel jongens als meis-jes) aanwezig zij n. Er dient een goede afstem-ming te zij n tussen hogere onderwij sinstellin-gen met het bedrij fsleven en binnen het hoger onderwij s en er moet meer aandacht komen voor internationaal en technisch talent.
‘Van omdenkers naar omdoeners
lijkt de volgende stap’
Technische vakkrachten moeten behouden wor-den om hun talent te benutten voor de tech-niek. Daarnaast moet integrale samenwerking van regionale en sectorale netwerken en betere arbeidsmarktinformatie bevorderd worden. Het benutten en behouden van vakkrachten en hun talenten voor het bedrij f, voor de sector en voor de techniek, door te investeren in duurzame inzetbaarheid van technici is ook een doel.
I N S T R O O M“Dit Techniekpact zorgt voor aandacht voor instroom in techniek, wat we als MKB-metaal hard nodig hebben. Wij staan als sector voor vakmanschap, mens én machine, en dan is instroom cruciaal”, aldus Jos Kleiboer, directeur beleid Koninklij ke Metaalunie en bestuurslid TechniekTalent.nu. “In dit tweede Techniekpact ligt nog meer focus op techniek verankeren in het basisonderwij s, voldoende techniekdocen-ten voor de klas en een goede match tussen leer-
METAAL & TECHNIEK • mei 2016 • 23
ling en (leer)bedrij f.” Metaalunie-regiosecretaris Marie-Claire van Doremalen leidde tij dens het jaarevent rond Techniekpact een workshop over het thema ‘onderkant arbeidsmarkt’. Van Dore-malen: “Er zij n jongeren met potentie, waarbij de potentie in het reguliere onderwij s onvol-doende uit de verf komt. Met een goede en geza-menlij ke aanpak tussen overheid, onderwij s en het bedrij fsleven kunnen we jongeren uiteinde-lij k marktconform laten werken. Met de juiste begeleiding kunnen ze groeien naar mbo niveau 2 en zelfs niveau 3.”
C O N C R E T E D A D E NEen aantal acties is al direct omgezet in concrete daden. Staatssecretaris Dekker nam het voor-touw bij het aansporen van het bedrij fsleven om meer te gaan samenwerken met het onderwij s.
“Dat je niet met een diploma van school komt, wil niet zeggen dat je niets kan. Met de juiste begeleiding kunnen we een ‘moeilij ke’ leerling toch laten bloeien”, aldus van Doremalen. “Op basisscholen is er wel aandacht voor techniek, maar die aandacht is vooral projectmatig en dus niet structureel. We hebben wel programma’s die leerlingen benaderen als ict-gebruiker, maar niet als mogelij ke ict-producent. Het aanbieden van deze onderwerpen is een uitdaging. We gaan nu met scholen en leraren om de tafel zit-ten”, aldus Dekker.
L E R A R E N T E K O R TDoekle Terpstra presenteerde een denkrichting voor het oplossen van het lerarentekort in het beroepsonderwij s (vmbo/mbo). Het plan is opge-steld door een groep ‘omdenkers’ in opdracht van de minister Bussemaker. Deze denkrichting stelt voor carrièrepaden van leraren circulair te maken; meer fl exibeler en hybride. Anne Marie Heij , Metaalunie beleidssecretaris onderwij s, meent dat het plan een goede aanzet is om het vak van techniekdocent kwalitatief beter en aantrekkelij ker neer te zetten. “Ook de huidige docenten krij gen hierdoor meer waardering en ondersteuning. Met een tekort dat de komende vij f jaar oploopt tot 2400, waarvan 1500 beroeps-gericht, hebben we nog heel wat te doen op dit dossier. Van belang is dat onderwij s en bedrij fs-leven schouder aan schouder staan voor een integrale aanpak. Van ‘omdenkers’ naar ‘omdoe-ners’ lij kt de volgende stap”, aldus Heij .
B E W E G I N GSinds de ondertekening van het Techniekpact in 2013 hebben partners (waaronder Metaalunie) op
alle fronten een beweging in gang gezet die voor resultaten zorgt. Meer jongeren kiezen voor tech-niek, er is een toenemende betrokkenheid van het bedrij fsleven én het aanbod in het hoger beroepsonderwij s is transparanter en breder geworden. De urgentie van het Techniekpact blij ft echter onverminderd groot. Er is nog veel winst te behalen in het aantal leerlingen op het vmbo en mbo dat kiest voor een technische opleiding en in het aandeel meisjes in technische opleidingen. Daarnaast wordt er een groot tekort verwacht aan gekwalifi ceerde techniekdocenten voor het beroepsonderwij s. Cij fers van het UWV geven aan dat er op middellange termij n in de technische en ict-arbeidsmarkt nog steeds krap-teberoepen te verwachten zij n. Voldoende en vakbekwame technici op alle niveaus en allerlei terreinen zij n essentieel voor Nederland om een toppositie in de wereldeconomie te handhaven.
G O E D E R E S U L T A T E NDe Voortgangsrapportage en de monitor van het Techniekpact 2015 laten goede resultaten zien op de doelen binnen ‘Kiezen, Leren en Werken’. Meer jongeren kiezen voor techniek: in het schooljaar 2014/2015 koos 51 procent van de scholieren in 4 havo/vwo voor een Natuur en Techniek of Natuur en Gezondheid-profi el (in 2004/2005 was dat nog 39 procent. In het mid-delbaar beroepsonderwij s volgt 31 procent een technische opleiding (in 2005/2006 was dit 29 procent). Het aandeel instromende studenten bè tatechniek steeg in het hoger beroepsonder-wij s van 18 procent in 2004/2005 naar 22 pro-cent in 2014/15, in het wetenschappelij k onder-wij s is het percentage gestegen van 26 procent in 2004/05 naar 35 procent in 2014/2015.•
De presentatie van het geactualiseerde Techniekpact vond plaats tijdens de jaarconferentie in de Onderzeebootloods op de RDM Campus te Rotterdam.
Verbinding
Het Techniekpact speelt in op de technologi-
sche ontwikkelingen en legt daarom stevig de
verbinding met ict, in het bijzonder via de
actieagenda Smart Industry, de Human Capital
Agenda ICT, het Codepact en de opbrengsten
van Onderwijs2032. De toenemende digitali-
sering vraagt immers om meer aandacht voor
digitale vaardigheden. Als Nederland ook in
de toekomst maximaal wil profi teren van de
door digitalisering gecreëerde mogelijkheden,
zullen overheid, werkgevers, werknemers,
wetenschap en onderwijs, gezamenlijk ict-
kansen moeten benutten.
24 • mei 2016 • METAAL & TECHNIEK
ondernemen
Slimme verbindingen van technologieën, uitdagingen, mensen en kennis, bedrijven nieuwe kansen bieden, innovatie en duurzame groei voor een toe-komstbestendige maakindustrie. Dat zijn de uitgangspunten van een door M2 gesubsidieerd pilotproject van Koninklijke Metaalunie, FME en Parbleu bv in district Noordwest. Het project startte in februari jl. en kreeg in april een vervolgbijeenkomst bij Rolan Robotics bv in Zwaag.
GET CONNECTED
Samen voor een slimme maakindustrie
Al tijdens de kennismakingsronde bleek dat er in de zaal enorm veel kennis aanwezig was.
Samenwerken met bedrij ven in de eigen keten maar (juist) ook daarbuiten, wordt steeds belangrij ker. Om te kunnen opschalen, totaal-concepten te kunnen leveren, maar ook om kennis te delen en innovatie/vernieuwing te versnellen. Al tij dens de kennismakingsronde bleek dat er in de zaal enorm veel (actuele) kennis en ervaring op zeer diverse terreinen
aanwezig was en dat er allerlei nieuwe en interessante verbindingen te leggen zij n. Het idee voor een (innovatie)netwerk van Noord-Hollandse technologiebedrij ven, dat tij -dens de interviews het vaakst als wens werd genoemd, werd collectief opgepakt. Mede door de locatie kreeg dit netwerk ter plekke de naam ‘TechnoSpitsen NH’. De twintig bedrij ven
praatten, discussieerden en fi losofeerden over hoe bedrij ven verbonden kunnen worden op thema’s als R&D, internationaal zakendoen, lean werken, gebruik van big data, nieuwe dien-sten ontwikkelen, etc. Tij dens de bij eenkomst op 1 februari werden de resultaten gepresen-teerd van interviews afgenomen door Parbleu bv bij de twintig bedrij ven. Hieruit bleek onder meer dat er behoefte was aan een TechnoSpitsen-netwerk. De intentie van die bedrij ven is tij d te investeren om elkaar en elkaars bedrij ven echt te leren kennen, om zo kennis te nemen van elkaars expertise en om vertrouwen in elkaar opbouwen. Uiteindelij k doel is om netwerken samen te stellen op diverse niveaus/thema’s binnen de bedrij ven. Over welke thema’s dat dan zouden moeten zij n, werd tij dens de bij eenkomst bij Rolan Robotics gesproken. Ook werden de verdere doelstellingen voor het TechnoSpitsen-netwerk bepaald.
‘Samen ontwikkelen, op vertrouwen en voor de
langere termijn’
De vier thema’s die centraal in het netwerk moeten staan, zij n volgens de ondernemers: ser-vice(s) en servicestrategie, (technologische) trends en ontwikkelingen, samenwerken en zelfsturende teams. In Zwaag werd per thema bepaald wat dan precies de ingrediënten zij n waar ondernemers binnen het netwerk van zou-den kunnen leren.
S E R V I C E E N S E R V I C E S T R A T E G I EHierbij is volgens de ondernemers TCO (Total Cost of Ownership) een belangrij k uitgangspunt. Het kan een verdienmodel zij n, naast bij voor-beeld servicedata. Daarmee wordt service gekop-peld aan duurzaamheid. Voor spareparts zou er een ontwikkelingsstrategie moeten zij n in
METAAL & TECHNIEK • mei 2016 • 25
plaats van ze te beschouwen als standaard koop-delen. Service kan geborgd worden door onder-houdscontracten af te sluiten en door het opzet-ten van servicelevels, (goud, zilver en brons). Service en onderhoud (S&O) is natuurlij k ook internationaal belangrij k. Talenkennis en 24/7 bereikbaarheid spelen dan een rol. Een geza-menlij k gedragen servicepunt kan daarbij hel-pen. Verder werd geopperd een eerstelij ns direct-service aan te bieden in plaats van een programmeur (cloud) en verder om te kiezen voor een directe servicemelding voor preventief onderhoud, om storing te voorkomen vanuit de machine, nog voordat de klant iets merkt.
T R E N D S E N O N T W I K K E L I N G E NDe aanwezige ondernemers vinden dat opge-bouwde kennis en ervaring toegepast moet wor-den op de problemen van het netwerk. Er werd meer gesproken over big data-achtige ontwikke-lingen dan de technologische. Zo zien de TechnoSpitsen veel in cloudoplossingen en ont-sluiting van data (ook zonder wifi ), preventieve logaritmen en data als bron van verkoop. Secu-rity protocols en privacy zij n dan wel aandachts-
punten. Andere belangrij ke ontwikkelingen zul-len plaatsvinden op het vlak van elektronica, fij nmechanica en lean.
S A M E N W E R K E N Hoewel samenwerken het overkoepelende doel is van het netwerk, werd het als afzonderlij k thema behandeld. Want: hoe tuig je samenwer-kingen op; wie neemt het initiatief; hoe vind je elkaar? Met wie werk je samen; focus lange ter-mij n, wat is belangrij k? Reduceren overlegtij den moet voorop staan, samenwerken moet niet ver-zanden in urenlang overleg.
S C R U MOndernemers zien veel in het toepassen van scrum-technieken. Scrum is niet zozeer een aan-pak, maar eerder een fi losofi e. Het betreft een manier van werken die voor allerlei soorten ver-anderingen en projecten toepasbaar is. Het is de fi losofi e van ‘see-feel-change’. Oftewel leren door doen. Het ontwikkelteam is multidiscipli-nair met deelname van opdrachtgever, klant en gebruiker. Aan de hand van sprints (korte cycli: iteraties) blij ft men kort op de bal te zitten.
Proeftuinen of pilots van elke volgende sprint zij n essentieel om met elkaar te kij ken of we op de goede weg zij n. Op basis van inzichten uit de praktij k van alledag zet men dan de volgende stap/sprint, waarbij feedback van gebruiker, klant, opdrachtgever essentieel is om direct tot aanpassingen te kunnen komen. Samen ontwik-kelen moet volgens de TechnoSpitsen in ieder geval klantgericht, zonder dikke contracten, op vertrouwen en voor de langere termij n.
K E N N I S B R E N G E NWat betreft de samenwerking tussen de TechnoSpitsen vond men het vooral belangrij k om bij elkaar gekomen om kennis te brengen en te halen. Samenwerken in dit netwerk moet gericht zij n op thema’s als HR, export en new business-concepten, oordeelden de Noord- Hollandse ondernemers. Tot slot werden op basis van de thema’s en de input die het tij dens deze dag opleverde, teams van deelnemende ondernemers gemaakt die ieder een thema ver-der gaat oppakken en uitwerken tij dens komende bij eenkomsten. Wordt vervolgd.•
Hoe tuig je samenwerkingen op; wie neemt het initiatief; hoe vind je elkaar?
26 • mei 2016 • METAAL & TECHNIEK
Metaalunievoorzitter Fried Kaanen (links naast Rutte) ontving Rutte, waarna hij hem een rondleiding langs de
Nederlandse maakbedrijven op het paviljoen gaf. Rechts naast Rutte luistert Metaaluniedirecteur Organisatie
Bert Jaarsma aandachtig mee.
vakbeurs
De toekomst ligt in het nu. De Hannover Messe is de beurs bij uitstek om deze uitspraak te onderstrepen. Nederland nam dit jaar weer met vele exposanten deel aan deze belangrijkste industriebeurs ter wereld. Ruim 120 Nederlandse bedrijven, waaronder vele Metaalunieleden, en kennisinstellingen toonden dat Nederland internationaal meetelt op het gebied van industrie en innovatie.
HANNOVER MESSE 2016
MKB-metaal zij aan zij met nieuwe technologieën
De 3D-Cocooner stal dit jaar de show bij Festo. Het is
een soort 3D-printer, die 3D-structuren direct bouwt.
Ontwikkelaars van Festo kijken vaak naar de natuur
om daarvan te leren. Bij lichtgewicht constructies is
de natuur een grote inspiratiebron, omdat er heel
zorgvuldig wordt omgesprongen met materiaal-
gebruik.
Er waren meerdere voorbeelden van VR-brillen. Hier
een VR-bril met een smartphone als basis. VR-brillen
kunnen worden ingezet bij onderhoudswerkzaam-
heden. De producent van de machine kan op afstand
meekijken, de klant kan zelf repareren en onder-
houden.
De opening van de Messe bestond uit dansende robots, emotionele speeches en vriendschappe-lij ke rivaliteit tussen de Amerikaanse president Barack Obama en de Duitse bondskanselier Angela Merkel. De VS waren partnerland van de Hannover Messe, juist nu de VS door haar re- industrialisatie weer een zeer aantrekkelij ke zakenpartner wordt voor de industrie. Voor de Duitse machine-industrie en producenten zij n de VS weer de nummer één markt. Ook voor
Nederlandse bedrij ven liggen er grote kansen in de VS. Merkel liet weten dat samenwerking essentieel is voor de toekomst van de industrie. Cross-sectoraal netwerken is meer dan ooit belangrij k voor de industrie. De vele grote én kleine bedrij ven lieten dat in Hannover zien.
I N V L O E D Een deel van de leden van Metaalunie presen-teert zich op de Hannover Messe en een ander
METAAL & TECHNIEK • mei 2016 • 27
Frame van Audi R8. Voorbeeld van een moderne combinatie van
materiaalgebruik (aluminium en carbon) en lijmtechnieken.
Lichtgewicht en sterk.
Solarteam Eindhoven was aanwezig met de Stella Lux, de energiepositieve gezinsauto. Dit houdt in dat de
Stella Lux zo effi ciënt is dat hij gedurende het hele jaar meer energie opwekt dan dat hij verbruikt. De auto
extreem licht ontworpen door gebruik te maken van materialen als koolstofvezel en aluminium.
Voertuig ontworpen voor de ‘Power Screwdriver Race 2016’. ’s Werelds
eerste race met 3D-geprinte voertuigen aangedreven door een
conventionele accuboormachine. Het voertuig moet één persoon
kunnen dragen.
3D-geprinte drone van zo’n 250 x 250 cm. Het oranje deel is in één sessie geprint. 3D-printers worden
steeds groter en kunnen daarmee ook steeds grotere en complexere structuren produceren.
deel gaat er op bezoek. Waarom besteedt Metaalunie zoveel aandacht aan deze beurs? De industrie staat door verschillende ontwikkelin-gen sterk in de belangstelling. Negatieve of posi-tieve: het zij n voor ondernemers uitdagende ontwikkelingen die de hele sector raken. Denk daarbij aan ontwikkelingen op de arbeidsmarkt, het opleiden van kwalitatief goede vakmensen,
automatisering van productieprocessen en nieuwe technologieën die we moeten gaan omarmen en gaan toepassen waar dat zin heeft.
K A B I N E T S B E L E I DAllemaal onderwerpen waar Metaalunie in aan-loop naar de Tweede Kamerverkiezingen in 2017 aandacht voor vraagt bij de beleidsmakers in
‘Vierhonderd Nederlandse scholie-ren kwamen kijken
naar digitale hoogstandjes’
Den Haag. Laten die nu net in groten getale in Hannover aanwezig zij n. Metaalunie heeft samen met Brainport Industries, Mikrocentrum en Nevat, het Holland Paviljoen met 63 bedrij -ven op de Hannover Messe georganiseerd. Tij -dens de rondleidingen en gesprekken met de ondernemers zij n op verschillende momenten de uitgangspunten voor succesvol kabinetsbe-
28 • mei 2016 • METAAL & TECHNIEK
leid voor het MKB-metaal aan de orde geweest. Zo heeft minister-president Mark Rutte het Holland Paviljoen bezocht. Metaalunievoorzitter Fried Kaanen ontving Rutte, waarna hij hem een rondleiding langs de Nederlandse maakbedrij -ven op het paviljoen gaf. Ook delegaties van het ministerie van Economische Zaken en de SER bezochten het paviljoen. De Hannover Messe kreeg daarmee een goed vervolg op de ‘Dag van de industrie’ in januari dit jaar, waarbij politici in een goed gesprek met ondernemers een beter beeld kregen van het belang van de industrie in Nederland.
G E Z O N D E M A A K I N D U S T R I EPer slot van rekening is een gezonde maakin-dustrie één van de pij lers onder een gezonde en diverse Nederlandse economie. In een gesprek tussen Rutte en het Dagelij ks Bestuur van Metaalunie is aandacht besteed aan de noodzaak
om het MKB-metaal meer als uitgangspunt te nemen voor het ontwikkelen van nieuwe regels. Teveel wordt dat nog afgestemd op het grote bedrij fsleven, wat tot onwerkbare situaties leidt. Voorzitter Kaanen benadrukte dat ‘think small fi rst’ het uitgangspunt moet zij n.
R E L A T I E B I E D T K A N S E NMetaalunie en haar Duits-regionale partner ‘VDMA Nordrhein-Westfalen’, kondigden tij dens een ‘get together and networking event’ een verdergaande samenwerking met elkaar aan. Zowel op het gebied van handelsbevordering als op het gebied van kennisdeling rondom innova-tie liggen er kansen, die nog beter kunnen wor-den benut. Deze intensievere relatie onder-steunt Duitse en Nederlandse ondernemers nog beter bij hun exportinspanningen. Dat Duits-land van groot belang is voor de Nederlandse economie blij kt uit het feit dat Nederland jaar-
Het Holland Paviljoen met 63 bedrijven.
Een Rolls Royce straalmotor op de stand van
Microsoft . Door slimme sensoren verzamelt een
straalmotor al gauw een terabyte aan gegevens per
uur. Hierdoor is beter een onderhoudsschema te
maken en is noodzakelijk onderhoud zelfs te
voorspellen. ‘Predictive maintenance’ is geen
toekomstmuziek meer.
METAAL & TECHNIEK • mei 2016 • 29
lij ks voor ruim 100 miljard aan producten naar Duitsland exporteert. En dat er voor 60 miljard aan producten en diensten aan Nederland gele-verd wordt.
A R B E I D S M A R K TMinister Bussemaker van Onderwij s, Cultuur en Wetenschap (OCW) was ook aanwezig op de Hannover Messe. De beurs draait immers niet alleen om techniek, maar ook om de talenten van de toekomst. Maar liefst vierhonderd Nederlandse scholieren kwamen kij ken naar robots en digitale hoogstandjes. De arbeids-markt verandert door nieuwe technologieën en innovaties razendsnel. Studenten moeten opge-leid worden voor beroepen die nog niet bestaan. Meer jongeren in contact brengen met techniek is daarom belangrij k. Dit is voor Metaalunie ook een van de vier punten die in aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen in 2017 nadrukke-lij k de aandacht gaan krij gen. Een goed onder-nemersklimaat geeft de mkb-metaalbedrij ven de ruimte om hun vakmanschap optimaal te kunnen inzetten voor een productieve maakin-
dustrie, die zowel binnen Nederland als interna-tionaal concurrerend onderneemt.
A U T O M A T I S E R I N GDe Messe schonk dit jaar meer dan ooit aan-dacht aan automatisering. Big data, Internet of Things, en Industrie 4.0: de bezoeker kon niet om de gigantische stands van Siemens, IBM, Microsoft, Bosch en vele andere grote concerns heen. Haakt Nederland als het gaat om slim ver-zamelen van data hier af ten opzichte van andere landen? Dat lij kt een boute stelling, maar dat de Nederlandsche maakindustrie, en dan vooral de ondernemers, goed na moeten denken over de kansen die het oplevert is duide-lij k. Overigens doen veel ondernemers in het MKB-metaal dat al, maar de Messe maakte dui-delij k dat het einde van de mogelij kheden nog lang niet in zicht is.
In Op de Bres op pagina 42 en het artikel over de Get Connected-bij eenkomst op pagina 24 meer hierover.•
Big data: niet spannend om te zien maar misschien wel de belangrijkste trend op de Hannover Messe.
De mogelijkheden van Automatic Guided Vehicles
(AGV) zijn door slimme wielen ongekend.
Jurk en handtas die gemaakt zijn met een kleine
3D-printpen. 3D-soft ware is niet nodig om hem te
gebruiken. Dit is letterlijk 3D-tekenen.
vakkanjers
30 • mei 2016 • METAAL & TECHNIEK
LASKAMPIOEN BRENT KOEKKOEK NAAR EUROSKILLS
Met zijn 17 jaar is Brent Koekkoek de jongste Vakkanjer in de selectie voor EuroSkills. Hij gaat ‘meters maken’ op weg naar Göteborg. De kersverse kam-pioen lassen BMBE/MIGMAG weet waarvoor hij het doet. “Dit staat goed op je cv.”
Meters maken voor het hogere doel
Voor iemand die lassen ooit ‘eng’ vond, heeft Brent Koekkoek het in betrekkelij k korte tij d ver geschopt in het lasvak. “Als kind keek ik weleens bij mij n vader, als hij thuis aan het lassen was. Ik schrok altij d van de vonkenregen. Pas op het vmbo zag ik hoe mooi dit vak eigenlij k is. Toen dacht ik: hier wil ik goed in worden.”
T A L E N TInmiddels volgt Brent een BBL-opleiding con-structiebankwerken bij SMEOT in Hengelo: twee dagen per week naar school, drie dagen per week praktij k bij Machinefabriek Westerhof in zij n woonplaats Denekamp. Opleider SMEOT zag al snel dat Brent bovengemiddeld getalen-teerd was en schreef hem in voor de Vakkanjer-Wedstrij den.
Göteborg
Dertien Vakkanjers hebben zich geplaatst voor
EuroSkills 2016. Deze Europese kampioen-
schappen voor jonge vakmensen zijn van 1
t/m 3 december in Göteborg. In Zweden staan
35 verschillende wedstrijdvakken op het pro-
gramma, met meer dan 500 deelnemers uit
heel Europa. Volg de Vakkanjers op weg naar
Göteborg via www.facebook.com/vakkanjers.
“Dat werd dus heel veel trainen met oude wed-strij dopdrachten”, zegt Brent. “Elke positie heb ik wel gehad. Ik vind dat je er alles uit moet halen als je mag meedoen aan zo’n wedstrij d. Ik heb dus heel wat vrij e avonden opgeoff erd om te oefenen. Talent is één, want zonder oog voor details word je geen goede lasser. Maar het maken van meters is noodzakelij k als je vooruit wilt komen. En dat wil ik: ik wil graag lasingeni-eur worden. Dan moet je echt weten waar je het over hebt”
F I N A L E V A K K A N J E R SDe investering in trainingsuren betaalde zich al snel uit: Brent werd in april de beste lasser van Nederland in de fi nale van de Vakkanjer-Wedstrij den. “Ik was best zenuwachtig. Opeens
moet je daar ingewikkelde werkstukken lassen terwij l allerlei mensen staan mee te kij ken. Het niveau van de concurrentie was hoog. Dat zag ik wel aan hun laswerk. En toen stond ik ineens op dat podium.”
G E E N N A D E E LIn december mag Brent ook nog de Nederlandse eer hooghouden tij dens EuroSkills in Göteborg. “Daar heb ik nu al zin in. Ik ben de jongste van het stel, maar dat zie ik niet als een nadeel. Je kunt het ook omdraaien: ik heb nu al zo veel geleerd en kan nog veel beter worden. Daar ga ik de komende maanden dus hard aan werken. Onder meer met Richard Roolvink, die vorig jaar meedeed aan WorldSkills. Het wordt hoe dan ook een geweldige ervaring die ik mooi op mij n cv kan zetten.”
J E Z E L F V E R K O P E NDe media weten de jonge lasser nu al te vinden. RTV Oost interviewde hem voor radio en tv, Tubantia had een groot artikel met kampioen Brent na zij n gouden medaille. “Best spannend in het begin”, zegt de nuchtere Twent. “Lassers zij n meestal jongens die de spotlights niet opzoeken. Maar zo’n interview is ook wel weer leerzaam. In je werk moet je jezelf of je product toch ook kunnen verkopen.”•
Brent Koekkoek over EuroSkills: ‘Het wordt hoe dan ook een geweldige ervaring.’
rechtgezet
METAAL & TECHNIEK • mei 2016 • 31
Metaalunie Rechtsbijstand behandelt in deze rubriek interessante
juridische kwesties op een luchtige manier. De namen en
plaatsen zijn verzonnen, gelijkenissen met personen of bedrijven
zijn louter toevallig.
Juridische professionals tegen gunstige tarieven
Metaalunie Rechtsbijstand is een zelfstandige dienst. Door de
relatie met deze organisatie, weet zij als geen ander waar u als
ondernemer in de metaalsector behoeft e aan heeft . Zij biedt u een
zorgvuldig geselecteerd netwerk van deskundige advocaten en
een speciaal voor leden ontwikkelde advocatenpolis.
U kunt bij Metaalunie Rechtsbijstand terecht voor:
Advocaten
Octrooigemachtigden
Juridische bedrijfsanalyse
Incasso
Maatcontracten
Algemene voorwaarden
Meer weten? 030-605.33.44 of
www.metaalunierechtsbijstand.nl.
Moet een bedrijf aan wie uitsluitend een kandidaat is voorgesteld door een uitzend-/werving- en selectiebureau, dit bureau betalen en zo ja, hoeveel?
TEKST: MR. MIRJAM BOS
BEELD: LUUK POORTHUIS
Loon naar werken?
De directeur van Snellas bv heeft dringend nieuw personeel nodig. Een advertentie in de regionale courant leverde niks op. Hij is daarom blij met de tip van zij n zoon om op Facebook een oproep te plaatsen. Het duurt vij f dagen voor de eerste reac-tie binnen komt. Deze is niet afkomstig van een frisse nieuwe kracht, maar van werving- en selec-tiebureau Laswerk. Via een direct bericht op Facebook biedt deze aan om een geschikte kandi-
Let goed op bij het gebruik maken van diensten
van uitzend-/ en werving en selectiebureaus.
Uiteraard bent u hen een vergoeding verschul-
digd zodra zij u aan een werknemer helpen. Wij
merken regelmatig dat de vergoeding die in con-
tracten of in algemene voorwaarden bedongen
wordt, hoger is dan waar de leden vooraf op
rekenden. Als u (zonder goed te lezen) akkoord
gaat met voorwaarden, dan zit u aan de bedon-
gen vergoeding vast. Verder dient u ook alert te
zijn op de boetes voor het rechtstreeks in dienst
nemen van aangedragen kandidaten, die con-
tracten en algemene voorwaarden vrijwel altijd
bevatten.
Let op
daat te vinden. Het contact vindt een vervolg via de mail en in één van de mails stuurt Laswerk een plan van aanpak en ook haar voorwaarden mee. Snellas slaat hier geen acht op. Hij is al lang blij dat iemand hem wil helpen bij zij n zoektocht naar nieuwe mensen.
En inderdaad, na twee dagen draagt Laswerk het Curriculum Vitae van kandidaat Robert aan.
Robert is net terug van een jaar om de wereld reizen en weer toe aan een normaal leven, inclusief vaste baan. Snellas neemt contact op met Robert en na een eerste gesprek zij n beide partij en zo enthousiast, dat Robert de week erna al aan de slag kan bij Snellas. Robert past goed in het team. Snellas is enorm tevreden. Veel minder blij wordt Snellas zodra de nota van Laswerk ad 7.500 euro op de mat valt. Dit brengt Laswerk in rekening voor de bemiddeling. Snellas vindt het bedrag absurd. Wat heeft Laswerk nou helemaal gepresteerd om aan-spraak hierop te maken? Snellas maakt daarom maar 500 euro over en beschouwt de zaak hier-mee afgedaan. Laswerk besluit met haar reste-rende vordering naar de rechter te gaan. Zij wij st de rechter op de voorwaarden die zij aan Snellas stuurde en waarmee Snellas, weliswaar stilzwij gend, heeft ingestemd. Hierin staat een formule om de bemiddelingskosten te bereke-nen. De rechter oordeelt dat hier geen speld tus-sen te krij gen is en veroordeelt Snellas tot beta-ling van 7000 euro plus kosten.•
32 • mei 2016 • METAAL & TECHNIEK
BRANDMANCHET SLUIT RUIMTE AF
Compartimentering is sleutelwoord
TEKST EN BEELD: LEON VAN
VELZEN
De gevolgen van brand zijn altijd heft ig. Schade, uitval van productie, gewon-den of nog erger. Met de juiste technische hulpmiddelen is er op bouwkundig terrein veel mogelijk. Neem de innovatieve, brandvertragende doorvoerman-chetten van Walraven in Mijdrecht. Maar brandveiligheid scoort niet overal even hoog.
Brand, dat is iets voor de buren. Niets blij kt minder waar. Het aantal slachtoff ers van brand lag in 2013 op 52 doden en 600 gewonden. Naast de emotionele impact van brand is de fi nanciële schadelast groot. Verzekeraars becij ferden – op basis van claims – dat jaarlij ks zo’n 115.000 huis-houdens de dupe zij n van een kleine of grote brand in hun woning. Ook de schade bij bedrij fsbranden is ernstig: 2013 was een ‘brand-recordjaar’ met liefst 636,5 miljoen euro schade.
Walraven heeft op het terrein een testoven staan waarmee destructieve proeven worden uitgevoerd.
Dan tellen we het verlies aan productie nog niet eens mee. Het honderd procent voorkomen van brand is een utopie. Breekt er brand uit dan is het zaak de gevolgen voor medewerkers, have en goed zo klein mogelij k te houden. Sleutel-woord hierbij is compartimentering. Uit brand-technisch oogpunt is een ruimte met nul ope-ningen ideaal, maar ja, die deuren en trappen moeten ergens staan. En ook die leidingen en buizen moeten ergens heen.
Kasper Mandersloot is productmanager fi re pro-tection systems bij Walraven in Mij drecht. De onderneming startte in 1942 met het hergebruik van oude metalen in onder andere ophangbeu-gels om door te groeien tot een internationale organisatie met eigen productie en verkoopves-tigingen in onder andere Nederland, Duitsland, België Frankrij k, Tsjechië, Groot-Brittannië, Spanje, Turkij e, Amerika en China. Bij het bedrij f werken nu circa duizend mensen, waar-van tweehonderd in Mij drecht. Daar staat naast het hoofdkantoor, de Nederlandse verkoopvesti-ging alsook de fabriek, die onder andere beugels en ophangsystemen maakt
B R A N D M A N C H E T Een belangrij ke poot onder het bedrij f zij n de brandwerende systemen voor doorvoeren van buizen en kabels. Het principe is simpel, de uit-voering gepatenteerd en uitvoerig getest.
‘Uit brandtechnisch oogpunt is een ruimte met
nul openingen ideaal’
Wanneer in een ruimte een brand uitbreekt, verwarmt de hitte een brandmanchet – vaak een combinatie van metaal en opzwellend mate-riaal – die de doorvoer dichtknij pt en zo verhin-derd dat het vuur kan doorslaan. Bij de demon-stratie van een van de producten pakt Mandersloot zonder blikken of blozen dan ook een brandende manchet vast die opmerkelij k koel blij ft vlak bij de hittebron. “We doen veel eigen onderzoek. We hebben op het terrein een testoven staan waarmee we destructieve proe-ven uitvoeren om de grenzen van de producten op te zoeken en nieuwe ideeën te testen. De wet in Nederland stelt over het algemeen dat brand-compartimenten minimaal 60 minuten de brand tegen moet kunnen houden. In andere landen is dit meestal meer. Bij voorbeeld in
blik opbranchesBBN
METAAL & TECHNIEK • mei 2016 • 33
‘De ervaring leert dat
wanneer er brand
uitbreekt je binnen drie
minuten moet zorgen
dat je weg bent’, zegt
Kasper Mandersloot.
Bouwkundige controlepunten
Eind vorig jaar
verscheen alweer de
tiende editie van
‘Essentiële
bouwkundige
controlepunten’, een
uitgave van Brandveilig
Bouwen Nederland
(BBN). De vereniging
werkt samen met onder
meer Brandweer Nederland en Bouw- en
Woningtoezicht aan het brandveiliger maken van
gebouwen. Directeur BBN Leo Oosterveen: “Een
rookmelder is nuttig, maar signaleert alleen. Een
brandwerende deur of brandwerende manchet
beschermt daadwerkelijk. Zowel de melders als
de bouwkundige ingrepen zijn noodzakelijk: ze
vullen elkaar aan. In meer algemene zin is het
van belang de Bouwkundige,
Installatietechnische en organisatorische
maatregelen goed op elkaar aan te laten sluiten
en elkaar te laten versterken. Met deze uitgave en
de trainingen die we als BBN verzorgen willen we
een bijdrage leveren aan het brandveiliger
maken van gebouwen in Nederland. De BBN-
leden leveren industriële branddeuren,
brandschermen, voetgangersdeuren,
brandwerend glas en constructies, platen,
blokken, isolatiemateriaal en doorvoeringen plus
brandvertragingsmiddelen voor hout- en
plaatmateriaal. Voor alle materialen bestaat een
controlelijst waarop gelet moet worden. Met deze
uitgave en onze trainingen proberen we mensen
die verantwoordelijk zijn voor de brandveiligheid
bewuster te maken van de mogelijkheden die er
liggen.”
België geldt een standaard norm van 120 minu-ten en Duitsland 90 minuten. Wij testen onze systemen om zo goed mogelij k te voldoen aan alle eisen en wensen.”
O N R E A L I S T I S C H E S C E N A R I O ’ SWalraven is lid van Brandveilig BouwenNederland (BBN). Deze vereniging zet zich in om nieuwe, maar ook bestaande gebouwen brand-veiliger te maken. “Als Walraven dragen we graag ons steentje bij . Bij aannemers, architec-ten, constructeurs, maar ook onder woning-bouwverenigingen en architecten staat brand-veiligheid niet altij d hoog op de prioriteitenlij st. Opmerkelij k is dat bij het doorrekenen van con-structies vaak wordt uitgegaan van onrealistisch positieve scenario’s. Er wordt bij voorbeeld gere-kend met een windkracht van nul Beaufort tij -dens een brand, of een dakbelasting zonder sneeuw.
L A S T I GIn oude gebouwen is het regelmatig lastig om op een juiste manier te compartimenteren, maar de juiste materialen zij n voor iedere aan-nemer en installateur voorhanden. Het ont-breekt te vaak aan de innerlij ke overtuiging om
serieuze preventiemaatregelen te nemen. Men-sen die beslissen zij n niet altij d de gebruikers van een pand. Dan gaat de blik eerder richting kosten, dan naar brandpreventie.”
J U I S T E M I D D E L E NAan die bewustwording werkt Walraven met een eigen trainingscentrum, een faciliteit waar BBN overigens ook over beschikt. “Binnen BBN buigen we ons regelmatig over de vraag hoe we ons assertiever kunnen inzetten op het gebruik van de juiste technische en bouwkundige mid-delen om branden te vertragen. De ervaring leert dat wanneer er brand uitbreekt je binnen drie minuten moet zorgen dat je weg bent. Dat is een erg korte tij d. Alle maatregelen op bouw-technisch of organisatorisch gebied die je neemt, maken de kans op gewonden of nog erger kleiner en dragen er aan bij dat de mate-riele schade beperkt kan blij ven.”
Wetgeving die zichzelf tegenspreekt, contra- intuïtieve aannames bij het construeren, een te laag veiligheidsbewustzij n; wie de zaken zo op een rij tje zet, vreest het ergste voor bedrij ven die zich bezighouden met brandpreventie. Mandersloot kan niet voor de hele markt spre-ken, maar constateert bij Walraven al jaren een gestage groei die niet werd geremd door de malaise die de bouw achtervolgde. “Wij werken op een zeer breed terrein in een groot geogra-fi sch gebied. Die spreiding draagt er aan bij dat je wat minder gevoelig bent voor markten dicht bij huis. Dat wil niet zeggen dat we er al zij n. Bij een thema als brandveiligheid ben je verplicht om continu te streven naar verbetering op elk niveau. Alle maatregelen die je neemt, zij n winst.”•
www.walraven.nl
www.bbn.nu
34 • mei 2016 • METAAL & TECHNIEK34 • mei 2016 • METAAL & TECHNIEK
PRECISIEDELEN VOOR GROOTSTE RADAR
Werkplaats volledig automatiseren
TEKST: KASPER WEIGAND
BEELD: GER THIJSSEN
Topaas Metaal uit Hengelo (Overijssel) is hard op weg om de hele werkplaats te automatiseren. Twee bewerkingscentra zijn al voorzien van een Romias Automatiseringssysteem. Voor de nieuwe Grob G350 levert Romias binnen-kort ook een robot voor automatische belading. Topaas Metaal verspaant onderdelen voor grote radarinstallaties op marineschepen, en het bedrijf heeft ook een eigen product: de stralingsmeter RadEagle.
De behuizing van de stralingsmeter wordt door Topaas Metaal uit zeventien kilo massief alumi-nium gefreesd, vertelt Ronnie Jongman, die het bedrij f samen met zij n broer Edwin leidt. “En daar is nu anderhalve kilo van over. In totaal bestaat een behuizing uit twaalf verschillende onderdelen.” Omdat hij weet hoe populair de RadEagle is, heeft Jongman zich ingekocht in het bedrij f. Zo heeft hij een eigen product en is hij verzekerd van werk. Hoewel de meter eerst van gietwerk werd gemaakt, kwam de oorspron-
Ronnie Jongman (rechts): ‘Het werk aan de machine en eromheen verandert’
kelij ke ontwikkelaar bij Topaas Metaal omdat het poreuze gietwerk niet geschikt was voor een onderwatervariant van de meter. Daarom moest het uit massief. Bij komend voordeel is dat als er een wij ziging plaatsvindt, niet het hele product aangepast hoeft te worden, maar slechts het deel waar de wij ziging op van toepassing is. F A M I L I E B E D R I J FTopaas Metaal werd opgericht door vader en drie broers Jongman. Tegenwoordig staan de
broers Edwin en Ronnie aan het hoofd. Er wer-ken 22 mensen. Thales Nederland en Thales- gerelateerde bedrij ven als Norma, HVPC en Benchmark zij n grote klanten van het bedrij f. “Defensie dus. Alles wat er draait aan radar op de Nederlandse marineschepen, daar zitten onderdelen van ons in”, zegt Jongman. Maar de precisieverspaner is ook actief in andere takken van sport. Voor een Duitse klant die ooglaser-operatietafels bouwt bij voorbeeld maakt het alle mechanische onderdelen. “We hebben een bepaalde visie voor ogen voor Topaas Metaal”, legt Jongman uit. “Daar hoort een aantal machi-nes bij , een bepaalde manier van werken, een kwaliteitsgedeelte, maar vooral automatisering. Dat hebben we ingezet en we hebben het idee dat we redelij k dichtbij zij n.”
V E R B O N D E NEen ERP-systeem had het bedrij f al lang. Alle machines zij n via het netwerk met de CAD/CAM-software verbonden. Elk product komt in een 3D-bestand binnen of er wordt een 3D - bestand van gemaakt. In het bedrij f zij n nu twee robotsystemen. Voor de nieuwe Grob is een robotsysteem in bestelling, verwacht wordt dat die in week 30 staat. Jongman is erg blij met het nieuwe systeem van Romias. “Dat draait en draait maar door, zo simpel”, zegt hij .
‘Als er iets kapot is, vervang je de module en
dan loopt hij weer’
Het probleem bij het robotiseren van machines die daar niet voor bedacht zij n, is dat ze kunnen weigeren geven. Een machine die 24 uur per dag draait, terwij l hij voor 8 uur werk per dag is ont-worpen, zal met regelmaat storing geven, dat is volledig begrij pelij k.” De nieuwe Grob komt uit de automotive en is ontwikkeld om continu te werken. “Als er iets kapot is, vervang je de
blik opbranchesdpt
METAAL & TECHNIEK • mei 2016 • 35METAAL & TECHNIEK • mei 2016 • 35
De Grob G350 met op de voorkant
een illustratie van de uiteindelijke
situatie met robot.
Dutch Precision
Technology
DPT is de branchevereniging voor bedrijven
die actief zijn op het gebied van precisiever-
spaning. “DPT wil dat techniek en innovatie
weer de boventoon gaat voeren”, vertelt bran-
chemanager Frans van der Brugh. “Daar kun je
verspaners die lid zijn of willen worden, voor-
uit mee helpen naar een hoger kwaliteitsni-
veau.” Eén van de manieren waarop DPT dat
doet is door bedrijfsbezoeken te organiseren.
“Er is een aantal bedrijven dat vooruitloopt op
de troepen en daar kun je veel van leren”, zegt
Van der Brugh. Op 6 juni is er in dat kader een
bezoek gepland aan researchafdeling van VDL
ETG in Eindhoven met daaraan gekoppeld een
workshop over het meten van gereedschappen
op basis van visionsystemen.”
betreff ende module en dan loopt hij weer. Een andere machine waar de spindel van kapot was, heeft drie weken stilgestaan. Omdat deze machine een horizontale spindel heeft, zou die binnen vier uur vervangen kunnen worden”, schetst Jongman.
R A D A RTopaas Metaal levert aan Benchmark uit Almelo, dat op zij n beurt weer onderdelen levert aan Thales Nederland voor de nieuwste en grootste radar die nu bestaat, de Smart L EWC. “Er is pas een test geweest met de Amerikaanse Marine. Als er ergens een raket wordt afgeschoten, dan wordt dat gedetecteerd door een Nederlands marineschip met Smart L EWC dat 2000 km ver-derop ligt. Die geeft dit door aan een Ameri-kaans schip dat nog weer 2000 km verder ligt en die schakelt de raket uit”, legt Jongman uit. “Van één van de producten die we voor ze maken, zitten er 250 in één radarsysteem. En één kant van dat product loopt al anderhalf uur in de machine.” Dit soort opdrachten is dus heel goed te automatiseren. “Naast die 250 stuks van één product zitten er ook een heel aantal zuster-producten in de radar, het is een hele range. Voor ons zij n dit leuke opdrachten, leuk genoeg om te automatiseren. We maken alleen voor Thales misschien wel 10.000 verschillende pro-ducten”, vertelt hij .
A N D E R S D E N K E NJongman wij st er op dat als je gaat automatise-ren, je wel anders moet gaan denken. Je bent er niet alleen met een robotsysteem. “Je machine
gaat drie keer zoveel uren maken. Je kunt dus drie keer zoveel producten maken, maar je hebt ook drie keer zoveel slij tage, verbruikt drie keer zoveel materiaal en hebt drie keer zoveel fout-marge. Een dure spindel die je eerst eens in de drie jaar moest vervangen, moet je nu elk jaar vervangen. Houd daar wel rekening mee”, waar-schuwt hij .
I N T E L L I G E N T E RTopaas Metaal beschikt hoofdzakelij k over bewerkingscentra en die worden steeds intelli-genter. “Vroeger was je zo goed als je beste man in de werkplaats”, vertelt Jongman. “Als hij ziek was, dan had je een probleem. Tegenwoordig zit de techniek in de machine. Het model gaat van de computer naar de machine, en werkt een machine niet of is de bediener er van ziek, dan stuur je het naar een andere machine, want die kan het ook maken”, legt hij uit. Het werk aan de machine en eromheen verandert. “Ik heb nog steeds vakmensen in dienst, sommigen al 25 jaar. Alleen hun werk is anders geworden. En als er iemand weggaat, kan ik hem iets gemak-kelij ker vervangen dan vroeger.”
I S O 9 0 0 1Op het moment van spreken vindt er een ISO 9001-keuring plaats bij Topaas Metaal. Ook dat is onderdeel van de nieuwe visie die Jongman voor ogen heeft. “Op een website wordt toch als eer-ste gekeken welke certifi caten je allemaal hebt”, merkt hij . Vandaar dat er binnenkort een nieuwe website verschij nt, met alle informatie over de nieuwe machines van Topaas, en welke
certifi caten het bedrij f bezit. Daarnaast wil Jongman een 360 graden fi lm over Topaas Metaal laten maken. Zo hoeft hij niet uit te leg-gen aan potentiële klanten hoe hij te werk gaat en hoe zij n bedrij f er uit ziet, hij kan het gewoon laten zien.•
www.dptech.nl
www.topaasmetaal.nl
productproduct
36 • mei 2016 • METAAL & TECHNIEK
DUBBELZIJDIG MULTISNIJKANT-ONTWERP
Voor een hoge productivi-
teit en lage kosten per snij-
kant, heeft de CoroMill 745
een dubbelzijdig, multisnij-
kantontwerp dat ideaal is
voor het produceren van
grote series. Door zijn
gekantelde wisselplaatpo-
sitioneringssysteem en de
scherpe snijkanten, zorgt
deze frees voor een licht
snijwerking met een laag
energieverbruik. Met een
totaal van veertien snijkan-
ten per wisselplaat, is de
CoroMill 745 een kosteneffi -
ciënte keuze voor vlakfre-
zen. Het assortiment omvat
drie vertandingversies. Het
diff erentiële vertandingont-
werp van de MD-ver-
tanding is de beste
keuze wanneer trilling
een belangrijke factor
is en is radiaal gecom-
penseerd om voor elke
wisselplaat een gelijk-
matige spaandikte te
garanderen. De M-
vertanding is de beste
keuze voor algemene toe-
passingen en de H-
vertanding heeft een groter
aantal tanden waardoor
deze de beste keuze is voor
een hogere productiviteit.
De M- en MD-vertandingen
hebben hetzelfde aantal
tanden.
Sandvik Coromant,
tel: 010 - 208 02 08,
www.sandvik.coromant.com
ENTREEMAT VOOR LOGISTIEK
Naar binnengereden vuil en vocht heeft
vele nadelen en kost geld. Emco biedt
nu een praktische en unieke oplossing
met de nieuwe entreemat X-treme. Deze
is speciaal ontwikkeld voor entrees waar
extreem zwaar verkeer naar binnen
wordt gereden (tot 7,5 ton), zoals bij
logistieke centra, fabrieken en parkeer-
garages. De entreemat verwijdert meer
dan 80 procent vuil van de wielen en
zorgt er voor dat entrees en de achterlig-
gende ruimtes die door zware mechani-
sche voertuigen worden bereden, langdurig schoon blijven. De kernelementen van de mat zijn
de schuin gepositioneerde borstelstrips en de speciaal op functie afgestemde vorm en materia-
len. De spanning op de borstelstrips zorgt voor de nodige drukkracht waardoor de entreemat
resistent is tegen het zwaar verkeer. De combinatie van hard en zacht kunststof geeft een lang-
durige en geruisloze borstelende werking. Het vuil valt via de schuin lopende borstelstrips in de
geïntegreerde vuilvangbak.
Emco Benelux bv, tel: 073 - 599 83 00, www.emco-bau.com
Gasveren
Mparts presenteert het nieuwe Quick Ship-programma van Bansbach Easylift
GmbH. Onderscheidend is dat de standaard gasveren uit dit nieuwe pro-
gramma uit voorraad leverbaar zijn ofwel binnen 48 uur. Alle modellen zijn
voorzien van een ventiel, waardoor de gasveren gemakkelijk bij te vullen zijn
en kunnen worden afgelaten, indien gewenst. Deze standaard gasveren zijn
met name handige hulpmiddelen in een prototype fase, om uiteindelijk de
ideale gasveer te kunnen selecteren voor een bepaalde toepassing. Afh anke-
lijk van het gekozen model kan de diameter van de zuigerstang variëren van
3 tot 30 mm en de diameter van de cilindermantel van 10 tot 70 mm. In
tegenstelling tot bij de maatwerkoplossingen van Bansbach Easylift , hebben
alle modellen uit dit Quick Ship-programma een
vaste, van te voren ingestelde slag. De slag kan,
afh ankelijk van het geselecteerde model, uiteenlo-
pen van 20 tot 1.000 mm (oplopend in hele, ronde
getallen).
Mparts bv, tel: 0252 - 43 37 33, www.mparts.nl
METAAL & TECHNIEK • mei 2016 • 37METAAL & TECHNIEK • mei 2016 • 37
ZWENKBUIGCONCEPT
Het nieuwe zwenkbuigconcept van RAS, de XL-Center, is een automatisch buigcentrum voor het
buigen van stalen profi elen voor onder andere kozijnen, dak- en gevelafwerking en kabelgoten.
Met een buiglengte van 3200 mm bij 1,5 mm plaatdikte, maakt de RAS XL-Center, automatisch
opvolgende op- en neergaande zettingen in plaatmateriaal met minimale plaathandling. De soft -
ware kiest met één klik automatisch het gewenste profi el, zelfs met conische vormen. Binnen-
kort levert Metall, die de verkoop, installatie en onderhoud van de RAS zwenkbuigmachines in
Nederland verzorgt, de tweede XL-Center aan Van Nieulande Staalbouw in Koewacht. De buig-
balk van de XL-Center maakt op- en neergaande zettingen in plaatmateriaal in een automatisch
procesverloop. De gepatenteerde 300 gra-
den vrije ruimte in de voorkant van de wan-
gen maakt een onbeperkte ontwerpvrijheid
van onderdelen mogelijk. Bovendien maakt
de open machineconstructie aan de binnen-
zijde van de XL-Center het mogelijk profi elen
te zetten die ver binnen de machine steken.
RAS, Metall, tel: 023 - 571 79 41,
www.metall.nl
MAGNEET VOOR ROBOTGRIJPERS
Goudsmit Magnetics Group uit Waalre presenteert een vernieuwd ontwerp
van de magneetgripper. Deze dient voor het opnemen of vastgrijpen van
onder andere gestampte staaldelen, blanks en geperforeerde staalplaten in
robottoepassingen. De ultralichte magneetgrijper is uitgerust met perma-
nente magneten en kan worden toegepast in grijpers aan robotarmen. De
magneten zijn met behulp van lucht aan- en uit te schakelen. Hierdoor kan
het systeem ook zeer dunne staalplaten één voor één optil-
len en transporteren. De rubberen pad aan het uiteinde
voorkomt verschuiven van het werkstuk tijdens verticaal
oppakken, evenals beschadigingen van dit werkstuk. Het
eenvoudig aan te sluiten systeem is al in gebruik bij een
aantal grote autofabrikanten. Bij toepassing van de mag-
neetgrijper aan robotarmen vervangt magnetisme de traditi-
onele vacuümtechniek. Nadeel van vacuümgrijpers is dat
deze storingsgevoelig zijn en onderhevig aan slijtage. Elec-
tromagneten bieden ook geen oplossing omdat deze te
zwaar zijn. Een magneetgrijper met permanente magneten
is aanzienlijk lichter.
Goudsmit Magnetics, tel: 040 - 221 32 83,
www.goudsmitmagnetics.com
Meetwielen
Posital introduceert zijn eigen
lijn meetwielen als toebehoren
bij de IXARC roterende encoder-
familie. Zodra een meetwiel
wordt bevestigd aan de uit-
gaande as van een IXARC-
encoder is het resultaat een
nauwkeurig en betrouwbaar
meetinstrument voor lineaire
beweging en positionering. Met
de nieuwe lijn meetwielen biedt
Posital een handige oplossing
voor het meten van lineaire ver-
plaatsing, gebruik makend van
haar grote selectie aan rote-
rende encoders. De nieuwe
meetwielen zijn beschikbaar in
omtrekken van 200 en 500 mm.
Wanneer je het wiel aansluit op
een multiturn IXARC absoluut
encoder, haalt het systeem een
meetbereik tot wel 500 kilome-
ter. Ondersteunend aan deze
meetwieloplossing biedt Posital
ook een wijd gamma aan adap-
tieflenzen en montagebeugels.
De Posital meetwielen komen in
drie loopvlakuitvoeringen die,
afh ankelijk van het te meten
materiaal, een optimale tractie
garanderen: gekarteld alumi-
nium, glad polyurethaan en
genopt polyurethaan.
tsb-bescom, tel: 0316 - 250800,
www.tsb.bescom.nl
productproduct
38 • mei 2016 • METAAL & TECHNIEK
ELEKTRISCHE ACTUATOREN ZONDER MOTOR
SMC biedt klanten de optie
om elektrische actuatoren
(LE-serie) aan te schaff en
zonder bijbehorende motor.
Dit zorgt voor meer keuze-
vrijheid en minder arbeids-
tijd. De actuator die klanten
bij SMC aanschaff en, is
geschikt voor diverse leve-
ranciers van AC servomoto-
ren, waaronder OMRON,
Siemens, Beckhoff Automa-
tion en Yaskawa. SMC zorgt
er vervolgens voor dat de
gewenste actuator is voor-
zien van de juiste flensaan-
sluiting voor één van de
veertien geselecteerde mer-
ken. Daarmee is het product
gebruiksklaar. De actuato-
ren met de motorvrije optie
zijn vijf modellen uit SMC’s
meest populaire LE-serie:
LEFS, LEFB, LEJS, LEY en
LEYG. Door ze klantgerichter
te maken, is de LE-serie nog
aantrekkelijker voor de
OEM-markt.
SMC Pneumatics bv,
tel: 020 - 531 88 88,
www.smcpneumatics.nl
NIEUWE TELESCOPISCHE GELEIDING
Rollon, producent en leverancier van lineaire assen en geleidingen voor de industrie, breidt zijn
assortiment SYS-systemen uit met een compacte en veelzijdige telescopische geleiding. Het sys-
teem, dat op basis van de Tecline-as is gebouwd, staat garant voor precieze lineaire geleiding in
kleine ruimtes. De nieuwe telescopische geleiding kan in tegengestelde richtingen uitschuiven
en is flexibel inzetbaar: horizontaal, verticaal of in een wandmontage. Wanneer vergrendeld kan
de geleiding zelfs tweemaal de oorspronkelijke lengte of langer reiken. Een systeem met een
lengte van 1.500 millimeter kan bijvoorbeeld nog eens 1.500 millimeter uitschuiven. Oorspron-
kelijk is het systeem gebouwd voor horizontale bewegingen, waarbij in serie opgestelde assen
vanuit een basiselement in beide richtingen uitgeschoven kunnen worden. Hierdoor hoeft
slechts één systeem gemonteerd te wor-
den om in beide richtingen uit te kunnen
schuiven en te belasten. De ruimtebespa-
ring die het systeem hiermee oplevert,
zorgt voor een effi ciëntere inrichting van
de werkvloer en kostenbesparing.
Rollon, tel: +49 (0)211 957 470,
www.rollon.nl
UNIVERSELE ZWENKEENHEID
Schunk introduceert universeel inzetbare SRU-
pluseenheden voor pneumatische zwenk- en draaibe-
wegingen. De zwenkkeenheden van de SRU-plusserie
maken het mogelijk dat bij veel toepassingen klei-
nere maten volstaan. Op deze manier verminderen zowel het gewicht als de inves-
teringskosten. Bovendien is er minder ruimte nodig. Er zijn drie dempingvarianten
beschikbaar: De harde gedempte versie SRU-plus H voor minimale storende con-
touren bij bijzonder hoge belastingen; de zachte gedempte versie SRU-plus W voor
korte cyclustijden met minimale inbouwruimte en de high-performance gedempte
versie SRU-plus S voor grote aantallen cycli per uur en bijzonder compacte syste-
men. In alle drie de versies van de SRU-plus 20, kan de ventielbox VCU25-SRU-VM
toegevoegd worden. De kantelhoek van 90° of 180° met eindpositie instelbaarheid
van +3°/-3° respectievelijk +3°/-90° biedt een hoge mate van flexibiliteit in het ont-
werp van montageprocessen.
Schunk, tel: 073-6441779, www.schunk.nl
METAAL & TECHNIEK • mei 2016 • 39METAAL & TECHNIEK • mei 2016 • 39
GEBRUIKSVRIENDELIJKE BEDIENING
Yaskawa biedt nu een interessante
innovatie:
MotoLogix, de integratie van PLC en
robotbesturing. Hierdoor kunnen robots
eenvoudig rechtstreeks worden geïnte-
greerd in de PLC en zonder diepgaande
kennis van robots worden geprogram-
meerd. De volledige bediening door de
operator / eindgebruiker kan heel
gebruiksvriendelijk worden ingericht via
de HMI van de PLC-besturing, zodat ook
een operator geen specifi eke robotken-
nis meer nodig heeft . De voordelen van twee high-performance systemen worden hierbij gecombi-
neerd: het gemak van het direct programmeren van de robot via de ‘Programmable Logic Controller’
(PLC) en de hoge precisie van de DX200 robotbesturing. Een speciaal bedieningspaneel voor de robot
is niet meer nodig. Alle relevante gegevens voor bediening en diagnose kunnen worden opgevraagd en
verwerkt via het eigen bedieningspaneel van de machine.
Yaskawa Benelux bv, tel: 040 - 289 55 00,
www.yaskawa.eu.com
Ewald Lohmann, Wingerdstraat 63, 6641 BM BeuningenT +(31) (0) 24 675 18 93 – E [email protected] – W www.alinea-stokvisch.nl
• reportages• interviews• persberichten• nieuwsbrieven
• huis- en relatiemagazines• jubileumuitgaven• columns & blogs• jaarverslagen
Journalistieke en redactionele projecten
ALUMINIUM
Comhan Holland BVJoh. Enschedeweg 11
1422 DR UITHOORN
t +31 297 513636
f +31 297 513639
i www.comhan.com
AUTOMATISERING
Komdex ERP Soft wareVennestraat 10A
2161 LE Lisse.
t 0252 68 29 18
i www.komdex.nl
• Soft ware voor Metaalunieleden
Limis BVHengelosestraat 705, 7521 PA Enschede
Postbus 545, 7500 AM Enschede
t 053 - 483 65 36
i www.limis.nl
MKG ERP soft wareLintelerweg 15, 7556 PD Hengelo
t 074-2423654
f 074-2914934
i www.mkg.nl
• ERP soft ware voor MKB metaalbedrijven
Ridder ERP soft wareLorentzstraat 36-38, 3846 AX Harderwijk
t 0341-412984, f 0341-412980
i www.ridder.nl / i www.erp.nl
CAD/CAM
Bemet International B.V.Fokkerstraat 31, 3905 KV Veenendaal
Postbus 1040, 3900 BA Veenendaal
t 0318 – 495858
f 0318 – 551611
i www.bemet.nl
TEC / CAD CollegeKerkenbos 1018 B
6546 BA Nijmegen
t 024-3565677
i www.cadcollege.nl
DIENSTVERLENENDE GROOTHANDEL
Staalmarkt Nederland B.V.Postbus 2
5550 AA Valkenswaard
t o40 2088 400
i staalmarkt.nl
• Uw partner in metalen en kunststoff en.
• Vestigingen in: Alkmaar, Almelo, Almere,
Beuningen, Breda, Culemborg, Den Bosch,
Doetinchem, Hapert en Nederweert.
DRAADBEWERKING
C&E Draad Bewerking BVJan van de Laarweg 30
2678 LH De Lier
t 0174-512419, F 0174-515893
GEREEDSCHAPPEN, VERSPANEND
Technisch Bureau Den HeukerPostbus 17
7490 AA Delden
t 074-3765050, f 074-3764646
i www.denheuker.nl
GIETEN
Brabantse Non Ferro Gieterij BVPostbus 92, 4870 AB Etten-Leur
t 076-5012950, f 076-5020975
i www.bnfgieterij.nl
• Aluminium en brons: zand- en coquille-
gieten
INDUSTRIEEL REINIGEN
Previ Service b.v.Bijlmermeerstraat 20a
2131 HG Hoofddorp
t 023-5621313
e offi [email protected]
i www.droogijsstralen.nl
• reiniging machines / parken
• reiniging zonder water
• verwijderen spouwmuurisolatie
MECHANISATIE EN AUTOMATISERING
AWL-Techniek B.V.Nobelstraat 37, 3846 CE Harderwijk
Postbus 245, 3840 AE Harderwijk
t 0341-411811
f 0341-411822
i www.awl.nl
• Geautomatiseerde lasinstallaties voor
alle vormen van verbindingstechniek.
Automatisering met en zonder robots.
OPPERVLAKTEBEHANDELING
LOA Lak B.V.Siriusstraat 11
5015 BT Tilburg
t: 013-5427627
f: 013-5427607
i www.loa.nl
i www.loa-sp.nl
• Voor stralen, kataforese lakken,
poedercoaten en natlakken
• Wij verzorgen ook transport,
assemblage en warehousing
• Van enkele stuks tot grote series
PVD COATING
Dekracoat BVDe Maas 22G, 5684 PL Best
Postbus 365, 5680 AJ Best
t + 31 (0)88 0235320
i www.dekracoat.nl
• PVD coating verbetert de levensduur
van uw gereedschappen;
• 24 uurservice;
• Ook plasmanitreren icm coaten.
Oerlikon Balzers Coating BeneluxNewtonstraat 15, 4004 KD Tiel
t +31 344 655 490 / f +31 344 655 287
i www.oerlikon.com/balzers/be
• Marktleider in innovatieve PVD coatings
voor gereedschappen inclusief klanten-
advies.
• Eigen transportservice.
• Voor- en nabehandelingen mogelijk.
ROBOTS
Valk Welding B.V. Postbus 60
2950 AB Alblasserdam
T 31 (0)78 69 170 11
I www.valkwelding.com
SLIJPEN
Van Geenen BV Metaalfi nishingIndustrieweg 13
7461 AA Rijssen
t 0548-543793
f 0548-519565
i www.vangeenen.nl
• Slijpen en polijsten
• Reinigen en CLEANROOM verpakken
• Meer info zie website
TECHNISCHE KERAMIEK
Ceratec Technical Ceramics BVPoppenbouwing 35
4191 NZ GELDERMALSEN
t 0345 58 0101
i www.ceratec.nl”
• Ontwikkeling, bewerking en samenstelling
van keramische componenten.
• Ceramic on the right spot!
kompas
agenda
METAAL & TECHNIEK • mei 2016 • 41
Data en locaties van evenementen zijn aan
verandering onderhevig. Neem daarom eerst
contact op met de betreff ende organisatie. De
redactie van Metaal & Techniek neemt geen
verantwoording voor gemaakte (reis)kosten.
Koninklijke Metaalunie verzorgt diverse (branche)
bijeenkomsten en essentiële evenementen. De
meest actuele agenda vindt u op www.metaalunie.nl.
= door Koninklijke Metaalunie geïniti-
eerde activiteiten
VAKBEURZEN
1 - 2 JUNI 2016Vision & Robotics
LOCATIE: NH Conference Centre Koningshof, VeldhovenINFO: www.vision-robotics.nl
16 JUNI 2016Techconn
LOCATIE: Hazemeijercomplex, HengeloINFO: www.techconn.nl
21 - 24 JUNI 2016Automatica
LOCATIE: Munich Trade Fair Centre, München (DE)INFO: www.automatica-munich.com
22 - 24 JUNI 2016Industrial Technologies
LOCATIE: RAI, AmsterdamINFO: www.industrialtechnologies2016.eu
6 - 8 JUNI 2016TIV
LOCATIE: Evenementenhal, HardenbergINFO: www.evenementenhal.nl
CURSUSSEN/WORKSHOPS
1 JUNI 2016Vergadertechnieken
LOCATIE: Metaalunie, Einsteinbaan 1 in NieuwegeinTIJD: 9.00 uur tot 17.00 uurKOSTEN: € 375,- (excl. btw) per deelnemerINFO: www.metaalunieacademie.nl of
2 JUNI 2016Ondernemen, risico’s en algemene voorwaar-den
LOCATIE: Metaalunie, Einsteinbaan 1 in NieuwegeinTIJD: 9.30 uur tot 16.45 uurKOSTEN: € 350,- (excl. btw) per deelnemerINFO: www.metaalunieacademie.nl of
2 JUNI 2016Veilig en gezond werken in metaalbedrijven
LOCATIE: Metaalunie, Einsteinbaan 1 in NieuwegeinTIJD: 10.00 uur tot 16.45 uurKOSTEN: € 350,- (excl. btw) per deelnemerINFO: www.metaalunieacademie.nl of
3 EN 10 JUNI 2016Constructief onderhandelen (2-dagen)
LOCATIE: Metaalunie, Einsteinbaan 1 in NieuwegeinTIJD: 9.00 uur tot 17.00 uurKOSTEN: € 750,- (excl. btw) per deelnemerINFO: www.metaalunieacademie.nl of
6 JUNI 2016Samenwerken met de ondernemingsraad
LOCATIE: Metaalunie, Einsteinbaan 1 in NieuwegeinTIJD: 9.30 uur tot 17.00 uurKOSTEN: € 375,- (excl. btw) per deelnemerINFO: www.metaalunieacademie.nl of
6 JUNI 2016Managen van ziekteverzuim
LOCATIE: Metaalunie, Einsteinbaan 1 in NieuwegeinTIJD: 9.30 uur tot 16.45 uurKOSTEN: € 375,- (excl. btw) per deelnemerINFO: www.metaalunieacademie.nl of
9 JUNI 2016De overdracht van uw bedrijf
LOCATIE: Metaalunie, Einsteinbaan 1 in NieuwegeinTIJD: 9.30 uur tot 17.00 uurKOSTEN: € 350,- (excl. btw) per deelnemerINFO: www.metaalunieacademie.nl of
10 JUNI 2016Functioneringsgesprekken 2.0, het vervolg
LOCATIE: Metaalunie, Einsteinbaan 1 in NieuwegeinTIJD: 9.30 uur tot 16.45 uurKOSTEN: € 375,- (excl. btw) per deelnemerINFO: www.metaalunieacademie.nl of
13 JUNI 2016Werkgeversaansprakelijkheid
LOCATIE: Metaalunie, Einsteinbaan 1 in NieuwegeinTIJD: 9.45 uur tot 16.30 uurKOSTEN: € 350,- (excl. btw) per deelnemerINFO: www.metaalunieacademie.nl of
13 JUNI 2016Jaarstukken lezen ongeoefenden
LOCATIE: Metaalunie, Einsteinbaan 1 in NieuwegeinTIJD: 9.30 uur tot 16.45 uurKOSTEN: € 350,- (excl. btw) per deelnemerINFO: www.metaalunieacademie.nl of
14 JUNI 2016Social Media in de metaal voor beginners
LOCATIE: Metaalunie, Einsteinbaan 1 in NieuwegeinTIJD: 9.00 uur tot 17.00 uurKOSTEN: € 375,- (excl. btw) per deelnemerINFO: www.metaalunieacademie.nl of
1 JUNI 2016Leidinggeven in metaalbedrijven, leidinggeven aan generaties in Arnhem
LOCATIE: Van der Valk Hotel Arnhem, Amsterdamseweg 505, Arnhem
TIJD: 9.30 uur tot 17.00 uurKOSTEN: € 375,- (excl. btw) per deelnemerINFO: www.metaalunieacademie.nl of
BIJEENKOMSTEN
2 JUNI 2016Metaalunie Jong Management: bijeenkomst ‘Organisatie van de toekomst’
LOCATIE: Itter bv, IJslandweg 9, 7772 TG HardenbergTIJD: 14.00 uur - 19.00 uurKOSTEN: € 35,- (excl. btw) p.p.INFO: www.metaalunie.nl > Agenda
10 JUNI 2016Jaarvergadering, district Zeeland
LOCATIE: De Bever Verhuur, Dijkstelweg 12, OuddorpTIJD: 15.00 uur tot 22.00 uurINFO: www.metaalunie.nl > Agenda
17 JUNI 2016 Jaarvergadering, district West-Brabant LOCATIE: Boterhal, Grote Markt 19, BredaTIJD: 15.00 uur tot 22.00 uurKOSTEN: € 45,- (excl. btw) p.p.INFO: www.metaalunie.nl > Agenda
20 JUNI 2016Congres 5xbeter ‘Durf te Dromen’
LOCATIE: Eft eling, KaatsheuvelTIJD: 9.00 uur tot 16.00 uurKOSTEN: € 35,- (excl. btw) p.p.INFO: www.5xbeter.nl > Agenda
op de bres
42 • mei 2016 • METAAL & TECHNIEK
Begin deze maand was er in de Tweede Kamer een debat waarin robotisering centraal stond. Minister Asscher kreeg het verwijt het onderwerp wel te heb-ben geagendeerd, maar er vervolgens niets aan gedaan te hebben.
Kiezen uit kansen
De voltallige Tweede Kamer vindt dat we ons niet bang moeten laten maken door de voortschrij dende robotisering, maar wel moeten zorgen dat de maatschappij en de werknemers goed worden klaarge-stoomd voor de veranderingen op de arbeidsmarkt. Er moet meer aan om-, her- en bij scholing wor-
den gedaan, is het advies. Voor Prinsjesdag moet er een plan lig-gen. Een soortgelij k bericht stond deze maand in het FD. Een consultant van PwC gaf zij n mening onder de krantenkop: ‘Nederlandse maak-industrie onderschat belang vierde industriële revolutie.’ Dit deed hij aan de hand van zij n ervaringen op de Hannover Messe. De kern van zij n betoog is dat Nederland denkt voorop te lopen, maar als je naar de ontwikkelin-gen en investeringen in andere landen kij kt, dan lij kt naar zij n mening Nederland de boot te mis-sen. Dit jaar stond de Hannover Messe inderdaad (weer) voor een belangrij k deel in het teken van Industrie 4.0. Dat kan ik bevesti-gen, want wij waren samen met vele leden op ons collectief en ook het Dagelij ks Bestuur was op de beurs. Het was indrukwekkend om te zien wat er allemaal kan en wat ons nog te wachten staat.
Wat bij mij opkomt, is echter genuanceerder dan het Tweede Kamerdebat en het FD-artikel uit-stralen. Lopend over de beurs, met de ondernemers uit ons bestuur, zagen wij vele kansen. Maar wij zagen ook ontwikkelingen waar-van je jezelf kunt afvragen of die direct nuttig en noodzakelij k zij n. Ik denk dat de digitalisering en technologische ontwikkelingen
sneller gaan dan we ons voorstel-len. Maar aan de andere kant lij kt het soms ook een doel op zich te worden en dat is volgens mij niet aan de orde. Het gaat om een con-currerende en effi ciënte maakin-dustrie, waarbij techniek en ICT ondersteunend zij n. Onderne-mers, en hun werknemers, zullen zich goed moeten vergewissen van alle ontwikkelingen en daar tij dig op anticiperen. Maar uitein-
delij k is het de keuze aan de ondernemer of hij er in meegaat of bewust een andere keuze maakt, met alle consequenties van dien. Als Metaalunie onder-steunen we ondernemers daar graag bij via Teqnow, maar de ondernemer maakt de keuze.•
Jos Kleiboer,
Directeur Beleid
Metaalunie
Het SPRINT™ analoge scansysteem
Voor meer informatie kijk op www.renishaw.nl/sprint
Het SPRINT systeem introduceert baanbrekende analoge scanmogelijkheden voor CNC bewerkingsmachines en is volledig
geïntegreerd in de CNC-besturing. Metingen worden snel, nauwkeurig en volledig in 3-D uitgevoerd. Het systeem biedt unieke
mogelijkheden voor een uiteenlopende range van industriële toepassingen.
Renishaw Benelux BV Nikkelstraat 3, 4823 AE, Breda, Nederland
T +31 76 543 11 00 F +31 76 543 11 09 E [email protected]
www.renishaw.nl
Revolutionair contact scansysteem voor on-machine procesbeheersing
Centrifugaal gegoten bronzen bussen en kraagbussen
WEST-FRIESLAND METAGISbrons & non ferro gieterij
TM
www.wfmbrons.nl
APPROVED
MANUFACTURER Vlakslijpen
• Hoonwerk • Rondslijpen • Gereedschapslijpen
HOONCENTRUM
LEXMOND V.O.F.
www.hooncentrum.nl
0347 - 342 168
CNC & CONVENTIONEEL
k • RondHOON
LEXMwww.h
034
Demag.nl/V-ligger
+ 31 70 40 20 100 www.demag.nl - [email protected]
van den BergTransporttechniek
+ 32 321 33 030www.demag.be - [email protected]