mayıs 2014 cilt 3 sayı 2

Mays 2014

Cilt 3

Say 2

http://www.jret.org

Eitim ve retim Aratrmalar Dergisi

Journal of Research in Education and Teaching

Mays 2014 Cilt 3 Say 2 ISSN: 2146-9199

i

letiim Prof. Dr. Zeki Kaya

Gazi niversitesi

Gazi Eitim Fakltesi

Eitim Bilimleri Blm

06500 Teknik Okullar - Ankara / Trkiye

Tel: +90 312 202 82 30 Fax: +90 312 222 84 83

E. Posta: [email protected]

Dizinlenlenme / ndekslenme

Editrler

Prof. Dr. Zeki Kaya, Gazi niversitesi, Trkiye

Do. Dr. Serin Karata, Gazi niversitesi, Trkiye

Editr Yardmcs

Yrd. Do. Dr. Dilek argan Glten, stanbul niversitesi, Trkiye

Danma Kurulu

Prof. Dr. Ali Murat Snbl, Necmettin Erbakan niversitesi, Trkiye

Prof. Dr. Cokun Bayrak, Anadolu niversitesi, Trkiye

Prof. Dr. Emine Demiray, Anadolu niversitesi, Trkiye

Prof. Dr. Cevat Celep, Kocaeli niversitesi, Trkiye

Prof. Dr. Feyzi Ulug, TODAIE, Trkiye

Prof. Dr. I. Hakki Mirici,Hacettepe niversitesi, Trkiye

Prof. Dr. Mehmet Ali Ksakrek, Ankara niversitesi, Trkiye

Prof. Dr. Mehmet iman, Osman Gazi niversitesi, Trkiye

Prof. Dr. Mohamed Abolgasem Artemimi, Zawia Engineering College, Libya

Prof. Dr. Selahattin Gelbal, Hacettepe niversitesi, Trkiye

Bilim Kurulu

Prof. Dr. Ahmet Mahirolu, Gazi niversitesi, Trkiye

Prof. Dr. Ali Gne, Aydn niversitesi, Trkiye

Prof. Dr. Ali Murat Snbl, Necmettin Erbakan niversitesi, Trkiye

Prof. Dr. Cevat Celep, Kocaeli niversitesi, Trkiye

Prof. Dr. Cokun Bayrak, Anadolu niversitesi, Trkiye

Prof. Dr. Emine Demiray, Anadolu niversitesi, Trkiye

Prof. Dr. Feyzi Ulug, TODAIE, Trkiye

Prof. Dr. H. brahim Yaln, Dou Akdeniz niversitesi, KKTC

Prof. Dr. I. Hakki Mirici, Hacettepe niversitesi, Trkiye

Prof. Dr. Mehmet Ali Ksakrek, Ankara niversitesi, Trkiye

Prof. Dr. Mehmet iman, Osman Gazi niversitesi, Trkiye

Prof. Dr. Mimar Trkkahraman, Akdeniz niversitesi, Trkiye




ii

Prof. Dr. Mohamed Abolgasem Artemimi, Zawia Engineering College, Libya

Prof. Dr. Mustafa akr, Anadolu niversitesi, Trkiye

Prof. Dr. Mfit Kmleksiz, Uluslararas Kbrs niversitesi, KKTC

Prof. Dr. Nedim Grses, Anadolu niversitesi, Trkiye

Prof. Dr. Salih Uun, Mula niversitesi, Trkiye

Prof. Dr. Selahattin Gelbal, Hacettepe niversitesi, Trkiye

Prof. Dr. Semra Mirici, Gazi niversitesi, Trkiye

Prof. Dr. Songl Altnk, TODAIE, Trkiye

Prof. Dr. Sleyman elenk, Abant zzet Baysal niversitesi, Trkiye

Prof. Dr. Uur Demiray, Anadolu niversitesi, Trkiye

Do. Dr. Altay Eren, Abant zzet Baysal niversitesi, Trkiye

Do. Dr. Bahadr Eriti, Anadolu niversitesi, Trkiye

Do. Dr. Deniz Beste evik, Balkesir niversitesi, Trkiye

Do. Dr. Emine Kola, Anadolu niversitesi, Trkiye

Do. Dr. Glay Ekici, Gazi niversitesi, Trkiye

Do. Dr. Hasan Karal, Karadeniz Teknik niversitesi, Trkiye

Doc. Dr. Melek akmak, Gazi niversitesi, Trkiye

Do. Dr. Melek Demirel, Hacettepe niversitesi, Trkiye

Do. Dr. Murat Himanolu, Uak niversitesi, Trkiye

Do. Dr. Nadir elikz, Yldz Teknik niversitesi, Trkiye

Do. Dr. Serin Karata, Gazi niversitesi, Trkiye

Do. Dr. eref Tan, Gazi niversitesi, Trkiye

Do. Dr. Suzan Duygu Eriti, Anadolu niversitesi, Trkiye

Do. Dr. Yavuz Erien, Yldz Teknik niversitesi, Trkiye

Do. Dr. Zekai ztrk, Gazi niversitesi, Trkiye

Yrd. Do. Dr. Ali Murat Krk, Marmara niversitesi, Trkiye

Yrd. Do. Dr. Cengiz Poyraz, stanbul niversitesi, Trkiye

Yrd. Do. Dr. Esed Yac, Hacettepe niversitesi, Trkiye

Yrd. Do. Dr. Mehmet ahin, Yldz Teknik niversitesi,Trkiye

Yrd. Do. Dr. Merih Takaya, Akdeniz niversitesi, Turkey

Yrd. Do. Dr. Nuray Tatan, Krkkale niversitesi, Trkiye

Yrd. Do. Dr. lknur stifci, Anadolu niversitesi, Trkiye

Yrd. Do. Dr. Irfan Yurdabakan, Dokuz Eyll niversitesi, Trkiye

Yrd. Do. Dr. yk z, Celal Bayar niversitesi, Trkiye

Yrd. Do. Dr. Serpil Umuzda, Gaziosmanpaa niversitesi, Trkiye

Yrd. Do. Dr. Ycel Kayaba, Gazi niversitesi, Trkiye

Dr. Erin Karata, Ankara niversitesi, Trkiye

Dr. Glah Batdal Karaduman, stanbul niversitesi, Trkiye

Dr. Songl Aynal Kilimci, ukurova niversitesi, Trkiye




v

Editrlerden

Deerli Meslektalarmz, Deerli Okuyucular,

Farkl kurumlarda grevli 83 deerli meslektamza ait 40 adet makaleyi nc cilt ikinci sayda yaynlam

bulunmaktayz. Editrler kurulunda yer alan arkadalarmz ve hakemler, yaynlanan makaleleri byk bir

zveriyle ve titizlikle deerlendirmilerdir.

24 -26 Nisan 2014 tarihlerinde Antalyada 22 lkenin katlmyla dzenlenmi olan 5th International

Conference on New Trends in Education and Their Implicationsda bildiri olarak sunulmu olan ok sayda bildiri

bavurusu olmutur. Bildiriler editrler kurulunda grevli ve grevli olmayan hakemler tarafndan

deerlendirilmitir. Deerlendirme sonularna gre bir sonraki sayda da 5th International Conference on New

Trends in Education and Their Implicationsda bildiri olarak sunulmu olan baz bildirilere de yer verilecektir.

Dergimiz byk bir ilgiyle karlanmaya devam etmektedir. Deiik niversitelerden ve kurumlardan ok

saydaki makale deerlendirme aamasndadr. Makalelerin deerlendirilmesi grevini stlenen editrler

kurulunda zveriyle alan meslektalarmza, almalarnzla destek veren siz yazarlara ve tm okuyuculara

itenlikle teekkr ederiz.

01 Mays 2014

Sayglarmzla.

Prof. Dr. Zeki Kaya, Gazi niversitesi

Do. Dr. Serin Karata, Gazi niversitesi




ii

NDEKLER...i Editrlerden.......v 01. ORTAOKUL RENCLERNN HPERAKTVTE VE DKKAT EKSKLNE YNELK DURUMLARININ RETMEN VE ALE ALGILARINA GRE NCELENMES (AMASYA L RNE) 01. INVESTIGATION ON SCONDRY-SCHOOL STUDENTS HYPERACTIVITY AND CAREFULLNESS DEFICIENCY RELATED TO THEIR TEACHERS AND PARENTS PERCEPTION (CASE STUDY: AMASYA) Ahmet stn, A. Bra fci, Zeliha BetL Kinaci...01 02. MERKEZ SSTEM ORTAK SINAVLARINDA LK DENEYM: MATEMATK DERS 02. THE FIRST EXPERIENCE IN CENTRAL SYSTEM COMMON EXAMS: MATHEMATICS Deniz Karde Birinci..08 03. OKLU ZEK ALANLARI LE PROBLEM ZME BECERLERNN DEERLENDRLMES: BEDEN ETM RETMEN ADAYLARI ZERNE NCELEME 03. EVALUATION OF PROBLEM SOLVING SKILLS AND THE MULTIPLE INTELLIGENCE DOMAINS: A STUDY ON PHYSICAL EDUCATION TEACHER CANDIDATES Olcay Kiremitci, Meliha Canpolat, Lale Yldz..17 04. ORTAOKUL SINIFLARINDAK RETMEN SANDALYESNN GEREKLL VE SINIF YNETMNE ETKSNE YNELK RENC, RETMEN, VEL VE DARECLERN GRLER 04. THE VIEWS OF STUDENT-TEACHER- STUDENTS PARENTS AND SCHOOL DIRECTORY ABOUT THE TEACHER-CHAIR S NECESSITY IN THE SECONDARY SCHOOLS AND ITS EFFECT ON THE CLASS MANAGEMENT Cihat Demir, Seluk Topdemir, Gksel zgezerim..25

05. MATEMATK DERS RETM PROGRAMI LE LGL TEZLERN NCELENMES (2004-2013) 05. THE EXAMINATION OF THESES TO RELATE WITH MATHEMATICS CURRICULUM (2004-2013) Krat Yenilmez, Nihan Slpk.33

06.BR MZK RETMEN NASIL OLMALIDIR? 06. HOW SHOULD BE MUSIC TEACHERS? Deniz Beste evik Kl43

07. GELTRLEN EVRM ELEKTROGAME OYUNUNUN 4. BASAMAK BLM TEKNOLOJLER DERS BAARISINA ETKS 07. THE EFFECT OF ONLINE ELECTROGAME GAME ON 4TH GRADE INFORMATION TECHNOLOGIES COURSE IN PRIMARY SCHOOLS Hseyin Gne, Mehmet Emin Korkusuz..49

08. TMS VE TTK NIN GETRD UYGULAMALARIN MUHASEBE ETMYLE RTP RTMEDNN RDELENMES 08. THE INVESTIGATION OF TURKISH TRADE LAW AND TURKEY ACCOUNTING STANDARDS APPLICATIONS WHETHER IT OVERLAPS WITH ACCOUNTING PRACTICES Aysel Gney..61

09. RETMENLERN MESLEE YNELK DAVRANI VE YAANTI MODELLERNN ETL DEKENLERE GRE NCELENMES 09. INVESTIGATION OF WORK RELATED BEHAVIORS AND EXPERIENCE PATTERNS OF TEACHERS ACCORDING TO VARIOUS VARIABLES Olcay Kiremitci, R. Timuin Gener, Erdin Demiray.66




iii

10. 11. SINIF RENCLERNN YAADIKLARI EVREYE LKN GRLER 10. 11

TH GRADE STUDENTS VIEWS ABOUT THE ENVIRONMENT THEY LIVE IN

Ebru Ik, Glcan etin75 11. MZK RETMEN ADAYLARININ KTAP OKUMA ALIKANLIKLARI 11. MUSIC TEACHERS READING HABITS OF CANDIDATE Deniz Beste evik Kl87 12. AKADEMK Z-YETERLK: OLUMLU VE OLUMSUZ DUYGULANIMIN YORDAYICI ROL 12. ACADEMIC SELF-EFFICACY: PREDICTIVE ROLES OF POSITIVE AND NEGATIVE AFFECT Abdullah Yalnz95 13. MATEMATK RETM VE MATEMATKSEL DNME 13. MATHEMATICS TEACHING AND MATHEMATICAL THINKING Esen Ersoy, Pnar Gner..102 14. ETM ARATIRMALARINDA MODSAL BETMLEMELERN KULLANIMI 14. THE APPLICATION OF MODAL REPRESENTATION IN EDUCATIONAL RESEARCH Funda Yeilda-Hasanebi, Yksel Gkta, Murat Gnel 114 15. FEN RETMEN ADAYLARININ YARATICILIK KAVRAMINA VE YARATICI DNMEYE LKN GRLERNN FARKLI DEKENLERE GRE NCELENMES 15. INVESTIGATING OF THE VIEWS ABOUT THE CREATIVITY AND CREATIVE THINKING OF PRE-SERVICE SCIENCE TEACHERS TO DIFFERENT VARIABLES Didem nel Ekici125 16. LSE RENCLERNN BYOLOJ DERS BAARILARINDA, CNSYET, SINIF DZEY VE ALE YAPISININ ROL 16. THE ROLE OF GENDER, GRADE LEVEL AND FAMILY ENVIRONMENT IN HIGH SCHOOL STUDENTS' BIOLOGY ACHIEVEMENT zlem Sadi, Miray Uyar, Hatice Yaln.138 17. TRKENN YABANCI DL OLARAK RETMNDE KULLANILABLECEK FZKSELDUYGUSALKLTREL YNTEM: KURAMSAL BR ALIMA 17. THE PHYSICAL-EMOTIONAL-CULTURAL METHOD (PhyEmoC) THAT CAN BE USED IN TEACHING TURKISH AS A FOREIGN LANGUAGE: A THEORETICAL STUDY Grkan Tabak, Ali Ger.152 18. POPLER KLTRN LSE RENCLER ZERNDEK ETKLER 18. THE EFFECTS OF POPULAR CULTURE AMONG HIGH SCHOOL STUDENTS Murat Polat, Nihan Slpk163 19. FEN VE TEKNOLOJ RETMENLERNN PROJE GREVLER LE LGL GRLER 19. SCIENCE AND TECHNOLOGY TEACHERS' OPINIONS ON PROJECT DUTIES Yusuf Kak, afak Ulunar Sar, Salih Deirmenci, Ahmet Bacanak170 20. ALGI YAPIM USTALARI VE ALGI SATI MAAZALARININ NCELENMES: ANTALYA L RNE 20. MASTERS OF INSTRUMENT MADE STORE SALES AND INVESTIGATION OF INSTRUMENT: THE CASE OF ANTALYA Sevilay Gk Akyldz180 21.TRKE DERS KTAPLARINDAK DL BLGS ETKNLKLERNN METNLERLE LKS 21.THE RELATION OF GRAMMAR ACTIVITES WITH TEXTS IN THE TURKISH TEXTBOOKS Melda Karagz, Utku Oryan.187




iv

22. TOPLUMSAL CNSYET VE EDEBYAT RETM: ORTARETM TRK EDEBYATI DERS KTAPLARINDA KADIN YAZARLAR 22. GENDER AND TEACHING LITERATURE: WOMEN WRITERS IN SECONDARY SCHOOL TURKISH LITERATURE TEXTBOOKS Nuray Kkler Kucu..195 23. TRKE RETMNDE DNLEME BECERS LE LGL KAYNAKA ALIMASI 23. BIBLIOGRAPHY STUDY RELATED WITH LISTENING SKILL IN TURKISH LANGUAGE EDUCATION Fulya Topuolu nal, Fatih zer 203 24. ORTARETM BRAN RETMENLERNN YNETCLERLE OLAN LKLERNDEN KAYNAKLANAN STRES 24. SECONDARY SCHOOL BRANCH TEACHERS STRESS ORIGINATING FROM RELATIONSHIPS WITH THEIR PRINCIPALS lhan Gnbay, Asiye Tokel, Tayfun Yrk, Serdar zetin.219 25. MOODLE KULLANILARAK GEREKLETRLEN WEB DESTEKL ETM HAKKINDAK RENC GRLER 25. STUDENT VIEWS UPON THE WEB BASED EDUCATION BY USING MOODLE Sekvan Kuzu, Fatih Balaman234 26. ALIMA YAPRAKLARININ RENCLERN YKSELTGENME VE NDRGENME KAVRAMLARINI ANLAMALARI ZERNE ETKS 26. THE EFFECT OF WORKSHEETS ON STUDENTS UNDERSTANDING OF THE CONCEPTS OF OXIDATION AND REDUCTION Hlya Demirciolu, Gkhan Demirciolu, Mustafa Yadigarolu.243 27. ETM FAKLTES RENCLERNN RENME STRATEJLERNN BELRLENEREK BLMLERE GRE KARILATIRILMASI 27. THE COMPARATIVE ANALYSIS OF DEPARTMENTS ON LEARNING STRATEGIES FROM THE FACULTY OF EDUCATION BY DETERMNING THE LEARNING STRATEGIES Sekvan Kuzu, Fatih Balaman, Murat Canpolat.257 28. BEYN TEMELL RENMENN AILIMI NEDR? 28. WHAT IS THE ESSENCE OF BRAIN BASED LEARNING? Murat Polat....265 29. MESLEK TRK MZ VE BATI MZ ETM ALMAKTA OLAN NVERSTE RENCLERNN NAMUSA LKN TUTUMLARI 29. ATTITUDES OF THE UNIVERSITY STUDENTS STUDYING VOCATIONAL TURKISH MUSIC AND WESTERN MUSIC TOWARD HONOR Tarkan Yazc, efika zgi Topalak.275 30. LKOKULLARDA SANATSAL DENETM VE RETMEN MOTVASYONU ZERNE RETMEN GRLER 30. ARTISTIC SUPERVISION AT PRIMARY SCHOOLS AND TEACHERS OPINIONS ABOUT ARTISTIC SUPERVISION UPON TEACHER MOTIVATION Trkan Argon, Mehmet smetolu, Buket eri..286




v

31. MESLEK YKSEKOKULLARINDA OKUYAN RENCLERN SAYISAL DERSLERDEK BAARISINI OLUMSUZ YNDE ETKLEYEN NEDENLERN RENC GRLERNDEN YARARLANARAK NCELENMES (AKDENZ NVERSTES TEKNK BLMLER MESLEK YKSEKOKULU RNE ) 31. POLYTECHNICS STUDENTS DIGITAL COURSES TAKE ADVANTAGE OF THE SUCCESS OF THE INVESTIGATION OF THE CAUSES ADVERSELY AFFECT STUDENT OPINIONS (AKDENIZ UNIVERSTY SCHOOL OF TECHNICAL SCIENCES VOCATIONAL SCHOOL EXAMPLE) Mahmut Sar..297 32. KMYA RETMENLERNN FATH PROJESNE LKN GRLER 32. VIEWS OF CHEMISTRY TEACHERS ABOUT THE FATIH PROJECT Gkhan Demirciolu, Mustafa Yadigarolu..302 33. ORTAOKUL RENCLERNN FEN VE TEKNOLOJYLE LGL MERAK ETTKLER SORULARIN BRANLARA GRE DAILIMININ BELRLENMES 33. DETERMINATION OF THE QUESTIONS RELATED TO SCIENCE AND TECHNOLOGY WONDERED BY MIDDLE SCHOOL STUDENTS ACCORDING TO THEIR BRANCHES Gamze Dolu, brahim Vesek.311 34. ZHNSEL YETERSZL OLAN BREYLERE -MESLEK ETM VEREN KURUMLARA LKN VERLERN GZDEN GERLMES 34. A REVIEW OF THE INSTITUTIONS PROVIDING EMPLOYMENT AND VOCATIONAL EDUCATION TO INDIVIDUALS WITH INTELLECTUAL DISABILITIES Tuna ahsuvarolu.318 35. TCARET MESLEK LSELERNDE BLGSAYAR MESLEK DERS ALAN ORTARETM RENCLERNN BLGSAYAR KULLANIMLARININ ETK AIDAN DEERLENDRLMES (BR ARATIRMA) 35. AN ETHICAL EVALUATION ABOUT COMPUTER USING BEHAVIOR WITH HIGH SCHOOL STUDENTS WHO ATTEND COMPUTER CLASS IN TRADE VOCATIONAL HIGH SCHOOL (A RESEARCH) Zekai ztrk, Hatice Filiz325 36. DERSHANELERN ETM SSTEMMZDEK YER VE NEM 36. ROLE AND IMPORTANCE OF DERSHANES IN OUR EDUCATION SYSTEM lknur Nezaket Baran, Taner Altun..333

37. OKULNCES ETM RETMENLERNN TEMEL BLMSEL SRE BECERLERN KULLANIM DZEYLERN BELRLEME LENN GEERLLK VE GVENLRLK ALIMASI 37. VALIDITY AND RELIABILITY STUDY OF IDENTIFICATION SCALE FOR UTILIZATION DEGREE OF BASIC SCIENTIFIC PROCESS SKILLS OF PRE-SCHOOL TEACHERS Sara Kefi, Nadir elikz345 38. FEN BLGS RETMEN ADAYLARININ BELRSZLK LKESN ANLAMA DZEYLERNE 7E RETM MODELNN ETKS 38. EFFECTS OF 7E TEACHING MODEL ON PRE-SERVIVE SCIENCE TEACHERS CONCEPTUAL UNDERSTANDING ABOUT UNCERTAINTY PRINCIBLE Meryem G. Baybars, Hseyin Kkzer...365 39. FEN RETMEN ADAYLARININ PROBLEME DAYALI RENME YNTEMNE LKN GRLER VE ZYETERLK ALGILARI 39. PRE-SERVICE SCIENCE TEACHERS VIEWS AND SELF-EFFICACY PERCEPTIONS ABOUT PROBLEM BASED LEARNING METHOD Didem nel Ekici, Hilal Kk, Huriye Deni eliker.378




vi

40. ORTAOKUL 8. SINIF RENCLERNN ATATRK LKE VE NKILPLARINI KAVRAMA DZEYLERNE LKN TUTUMLARI 40. COMPREHENSION REGARDING TO LEVELS ATTITUDES OF MIDDLE SCHOOL 8th CLASS STUDENTS ATATURKS PRINCIPLES AND REFORMS Meral ner, Galip ner..390



Mays 2014 Cilt:3 Say:2 Makale No: 01 ISSN: 2146-9199

1

ORTAOKUL RENCLERNN HPERAKTVTE VE DKKAT EKSKLNE YNELK DURUMLARININ RETMEN VE ALE ALGILARINA GRE NCELENMES

(AMASYA L RNE) Do.Dr.Ahmet stn

Amasya niversitesi Eitim Fakltesi

[email protected]

A. Bra fci


[email protected]

Zeliha BetL Kinaci


[email protected]

zet Dikkat Eksiklii ve Hiperaktivite Bozukluu (DEHB) ocukluk dnemlerinde balayp yaam boyu devam edebilen

bir bozukluktur. Bu almann amac, ortaokul rencilerinin hiperaktivite ve dikkat eksikliine ynelik

durumlarnn retmen ve aile alglarna gre incelenmesidir. almann aratrma grubunu ortaokul birinci

snfa devam eden 44 renci hakknda bilgisine bavurulan 10 retmen ve 44 veli oluturmaktadr. retmen

ve velilere Conners Deerlendirme lekleri uygulanmtr. Betimsel yntem kullanlan bu almada elde

edilen verilerin analizinde Crosstabs kullanlmtr. rencilerin retmen ve ebeveyn formlarndan aldklar

puanlar aralarndaki fark ve cinsiyete gre dalmlar Crosstabs sonularna gre incelenmi ve elde edilen

bulgular tartlmtr. Ulalan sonulardan biri DEHB nin cinsiyete gre farkllk gstermesidir. Bu rahatszlklar

iin erken tan ve ailelere ynelik bilgilendirme byk nem tamaktadr.

Anahtar Szckler: Hiperaktivite ve Dikkat Eksiklii, retmen, Ebeveyn..

INVESTIGATION ON SCONDRY-SCHOOL STUDENTS HYPERACTIVITY AND CAREFULLNESS DEFICIENCY RELATED TO THEIR TEACHERS AND PARENTS PERCEPTION

( CASE STUDY: AMASYA) Abstract Deficiency of carefullness and hyperactivity deficiencies start when a child is young and goes on through out

his life. The purpose of this study is to find out the hyperactivity and deficiencies of primary school students

related to their parents and teachers' perceptions. The sample of the study consists of 44 students attending

to the primary school and 10 teachers working at these schools and 44 parents. Conners evaluation scale was

used for the teachers and the parents. The obtained data was analysed by using crosstabs.In the

study,descriptive method was used. The data was analysed related to the gender and the obtained score

differences. Then, the results were discussed. One of the obtained result is that DEHB has changed related to

the gender. To solve the problem, it is neccessary to consult the parents when the problem arises and to have

pre-diagnosis for the children by the teacher.

Key Word: Hyperactivity and Deficiencies, Teachers, Parents. GR

Dikkat eksiklii ve hiperaktivite bozukluu (DEHB), gemiten gnmze ocukluklarda sklkla grlen ruhsal

sorunlardan biridir. Yaygnlk oran % 3-10 arasnda deimektedir (enol ve ener, 1998). ocuk ve ergenlerde

grlen dikkat eksiklii ve hiperaktivite bozukluunun davran belirtileri DSM-IV e gre hiperaktivite,




2

impulsivite (drtsellik) ve dikkatsizlik olarak belirlenmitir. Uygun zamanda tanlanmad ve uygun tedavi ve

eitim hizmetleri dzenlenmedii zaman okulda, evde ve dier sosyal ortamlarda pek ok ilev bozukluklarna

yol aarak bireyin yaamnda zorluklara neden olan nemli bir soruna dnt bilinmektedir (enol, 1997;

enol ve ener, 1998). Bu nedenlerle erken tehiste bulunabilmenin nemi byktr. Tehis edilebilmeleri iin

de problemleri doru bir ekilde deerlendirmek gereklidir. Uzmanlar, genel olarak DEHB olan ocuklar ve

ergenleri DSM- IV tan ltlerine gre deerlendirirler. Bunun yan sra ebeveynlerle, retmenlerle ve

ocuun kendisiyle grme yaplmas ve bu kaynaklara dayal dereceleme lekleri kullanmas da gereklidir.

retmenler ve ebeveynler geliimin kritik dnemlerinde gzlenen pek ok bozuklukla ilgili nemli ve en ok

bilgi alnan kaynaklar olmakla birlikte, ocuklar zellikle ergenlik dnemine girdiklerinde ergenlerle ilgili

bilgilerin direkt olarak kendilerinden alnmasnda yarar vardr (Conners ve ark. 1997). ocuklarn ve genlerin

davranlarn ebeveynler ve retmenler eve ya da okula zg olarak algladklar iin, ebeveynler ve

retmenlerden elde edilen bilgiler tutarsz olabilmektedir. Bu nedenle de, sadece anne baba ya da sadece

retmen bilgisine dayanmak, ocuun ya da gencin sorununu tam olarak iletemeyebilmektedir (Conners,

1997).

Bu amala gelitirilmi birok ara bulunmaktadr. Bunlarn iinde en ok kullanlanlardan biri de Connersn

ana-baba, retmen ve ergen yantlarna dayal deerlendirme lekleridir (Conners, 1997; Conners, Wells,

Parker, Sitarenios, Diamond, & Powell, 1997). Conners dereceleme leklerinin eitli formlar farkl lkelerde

yaygn olarak kullanlmaktadr. Conners leklerinin 1978 ylnda yaymlanan ksa formlar (Goyette ve ark.

1978) olan 28 maddelik Conners retmen Derecelendirme lei (CD-28) ve 48 maddelik Conners Ana

baba Derecelendirme leini (CAD-48) Trkiyede kullanmak iin 1989 ylnda eviri ve geerlik almalar

yaplmtr (Dereboy ve ark. 2007).

Conners leklerinin ksa, puanlamas ve uygulamas kolay olarak dzenlenmi olmas lekleri kullanl hale

getirmitir. Bu zellikler Conners leklerinin, zellikle ayn anda birden fazla lek uygulamay gerektiren,

zaman ve maliyetin nemli olduu durumlarda tercih edilmesini salamtr.

CDnin hem i gvenilirlik ve zaman gvenilirliinin bulunduu, hem de yordama ve yap geerliklerinin olduu

deiik almalarla belirlenmitir (Conners 1990). Yaplan aratrmalarda CD iin balca kullanm alan

olduunu saptanmtr. Bu kullanm alanlar; belirli bir tany netletirmek iin yardmc ara , tedavi sonularnn

deerlendirilmesinde lm arac ve ocuklarda grlen sorunlu davranlarn saptanmasnda genel bir tarama

arac olmasdr (Giannaris ve ark. 2001).

Dikkat eksiklii Hiperaktivite Bozukluu (DEHB) genellikle okul ncesi dnem ve okul a ocuklarnda belirgin

hale gelen bir bozukluktur. ocuun davranlarn kontrol etmesi ve dikkatini vermesinde problem vardr. Bir

trl yerinde durmayan, hayallere dalan, dnmeden davranan, dalgn, unutkan, dikkatsiz, akn vs.

gibi pek ok sfatla nitelendirilen ocuklardr.

Dikkat Eksiklii ve Hiperaktivite Bozukluu, DSM-IV tan ltleri dorultusunda dikkat eksiklii,ar hareketlilik

(hiperaktivite) ve drtsellik olmak zere incelenmektedir. Dikkatsizlik durumu grlen ocuklarda; dikkatini

vermeme, balad ii bitirememe, organize olamama, srekli aba gerektiren grevlerden kanma,bir eyleri

kaybetme, unutma ve dikkatlerinde kolayca dalma gibi zellikler gzlenebilmektedir (Doarolu 2013).

Hiperaktivite durumu grlen ocuklarda; yerinde duramama, snfta srasnda oturamama, ar koma ve

trmanma eiliminde olma, sakin bir ekilde oynayamama ve alamama, srekli hareket halinde olma ve ou

zaman fazla konuma gibi zellikler gzlenebilmektedir (Doarolu, 2013).

Drtsellik durumu grlen ocuklarda ise; ou zaman konuma, yantlar azndan karma, srasn

bekleyememe, bakalarnn szn kesme ve bakalarnn yaptklarnn arasna girme gibi temel davranlar

grlr (Doarolu 2013).

Ayrca davranm bozukluu (DB) DSM-IV de ykc davranm bozukluunun bir alt dal olarak yer almaktadr

(zen,2010). DB ; ba kaldrma, toplum kurallarn ineme, insanlara, hayvanlara ve eyalara zarar verici

davranlarn tekrarlayc ekilde olmas olarak belirtilmektedir (Tahirolu ve Avc,2005).




3

Bu bilgiler dorultusunda belirtilen nedenlere bal olarak bu makalenin amac; ortaokul rencilerinin

hiperaktivite ve dikkat eksikliine ynelik durumlarnn retmen ve aile alglarnn farkl deikenler asndan

incelenmesidir. Bu ama dorultusunda aadaki sorulara yant aranmtr.

rencilerin, hiperaktivite ve dikkat eksikliine ynelik durumlar;

1- retmen deerlendirmelerine gre cinsiyet dalmlar nasldr? 2- Anne baba deerlendirmelerine gre cinsiyet dalmlar nasldr? 3- retmen ve aile alglarna gre farkllk gstermekte midir?

YNTEM Betimsel yntemle yaplan bu aratrmada 2013-2014 Eitim-retim ylnda Amasya ili merkezindeki 78

Ortaokuldaki birinci snfta okuyan 1625 renci evren olarak ele alnmtr. almann rneklemini, yalar 10-

11 arasnda deien 22si kz ( % 50), 22si erkek (% 50) olmak zere 44 renci oluturmaktadr. retmen ve

aile alglarn deerlendirmek iin bu 44 renci zerinden, gnll 10 retmen ve 44 veli seilerek; Conners

retmen deerlendirme ve ebeveyn deerlendirme formlar doldurtulmutur. Uygulama ncesinde

katlmclara, almann amac ve ilem sresi hakknda bilgi verilmitir. Veri Toplama Aralar Bu almada, almaya katlan retmenlere, 44 rencinin DEHB dzeylerini lmek zere 28 maddeden

oluan bir form, ailelere ise 48 maddeden oluan bir form uygulanmtr. Conners retmen leinin nceki

ksa versiyonu olan CD-28, retmenlerin, snf iindeki davranlarna ilikin gzlemlerine dayal olarak

rencilerinin davranlarn deerlendirmelerini salayan 28 maddelik bir lektir. lkemize uyarlama

almalar Dereboy ve arkadalar tarafndan yaplmtr (Dereboy ve ark. 2007, Dereboy ve ark. 1997, ener ve

ark. 1995). Conners Ana baba Dereceleme lei CAD-48 ise 48 maddeden ve drt alt lekten olumaktadr.

CAD-48in dilimize uyarlama almalar ener ve arkadalar tarafndan yaplmtr. leklerdeki ifadelere

drtl likert tipi bir lek zerinden yant verilmektedir. Cevap seenekleri ve puanlama; hibir zaman, 0 puan;

nadiren, 1 puan; sklkla, 2 puan; her zaman, 3 puan eklindedir. Genel olarak yksek puanlar, belirtilerin youn

olduunu ifade etmektedir. retmen deerlendirme formu sonularna gre ise; bir renci iin 10

retmenden 5inin 17 puan ve zeri vermi olmas dikkat eksiklii ve hiperaktivite bozukluunun o rencide

var olduunu belirlemek iin yeterli kabul edilmitir. leklerdeki psikolojik tanlamaya ynelik baz maddeler

bu almada kullanlmamtr.

lem almada rencilerin DEHB konusundaki davran dzeylerini lmek iin kullanlan anket retmenlere ders

d saatlerde, grltsz ve dikkat eldirici dier uyarclarn bulunmad bir ortamda uygulanmtr. Ebeveyn

formu ise uygulanmak zere velilere renciler aracl ile gnderilip belli bir sre sonunda toplanmtr.

Uygulama ncesinde, katlmclara, yaplan aratrmann amac ve uygulama sresi hakknda bilgi verilmi;

katlmclara anket sorularn dikkatli okumalar, gereklilik var ise, anlamadklar maddelerin kendilerine bir kez

daha aklanabilecei sylenmitir. Ayrca katlmcya her soruda bulunan drt seenekten hangisi mevcut

durumunu en iyi ifade ediyorsa, o seenei iaretlemesi gerektii hatrlatlmtr.

Verilerin Analizi Veri analizi SPSS 17.0 paket program kullanlarak, ortalamalar ve snflamalar deerlendirilmitir. Frekans

analizi ve crosstabs analizi yaplarak; grubun cinsiyet dalmna ve retmen ve ebeveyn deerlendirme

sonularna baklmtr.

Aratrmann Snrllklar Aratrma; ortaokullarda grev yapan 10 retmen ve 44 renci seilerek yapldndan sonular tm

retmen ve rencilere genellenemez. Aratrma, yapld tarih, amaca uygun olarak kullanlan veri toplama

formu ve grubun verdii yantlar ile snrldr.




4

BULGULAR Aratrma grubu iersinde 10 retmen ve 44 anne-baba bulunmaktadr. Bu kiiler rneklemdeki 44 renciyi

deerlendirmilerdir. 44 renciden 22 si ( %50) kz, 22 si ( % 50) erkek olarak belirlenmitir. renciler orta

okul birinci snfta olup, yalar 10 ve 11 arasnda deiiklik gstermektedir.

Tablo 1: Conners Anne- Baba Formu Dikkat Eksiklii Alt lei Crosstabs Cinsiyet Sonular

Dikkat Eksiklii

Yok Var

Toplam

erkek 20 2 22 Cinsiyet

kz 18 4 22

Toplam 38 6 44

Aratrmada kullanlan Conners Anne-baba formunda dikkat eksiklii alt lei sonularna gre; 22 erkek

renci ierisinde 2 rencide, 22 kz renci ierisinde ise 4 rencide dikkat eksiklii olabileceine ilikin

bulgular ortaya kmtr. Kz ve erkek renci toplamnda ise % 13.6 orannda dikkat eksiklii grlmektedir.

Tablo 2: Conners Anne- Baba Formu Kar Gelme Bozukluu Alt lei Cinsiyet Crosstabs Sonular

Kar Gelme Bozukluu

Yok Var

Toplam

Erkek 20 2 22 Cinsiyet

Kz 22 0 22

Toplam 42 2 44

Aratrmada kullanlan Conners Anne-baba formunda kar gelme bozukluu alt lei sonularna gre; 22

erkek renci ierisinde 2 rencide kar gelme bozukluu olabileceine ilikin bulgular ortaya kmtr. 22 kz

rencide ise, kar gelme bozukluuna ilikin bir bulgu ortaya kmamtr. Kar gelme bozukluunu

rencilerde toplam grlme oran ise % 4.5dir.

Tablo 3: Conners Anne- Baba Formu Hiperaktivite Bozukluu Alt lei Cinsiyet Crosstabs Sonular

Hiperaktivite Bozukluu

Yok Var

Toplam

Erkek 16 6 22 Cinsiyet

Kz 22 0 22

Toplam 38 6 44

Aratrmada kullanlan Conners Anne-baba formunda hiperaktivite bozukluu alt lei sonularna gre; 22

erkek renci ierisinde 6 rencide hiperaktivite bozukluu olabileceine ilikin bulgular ortaya kmtr. 22

kz rencide ise, hiperaktivite bozukluuna ilikin bir bulgu ortaya kmamtr. Anne-baba form sonularna

gre kz ve erkek ocuklardaki toplam oran ise %13.6dr.




5

Tablo 4: Conners retmen Formu Hiperaktivite Bozukluu Alt lei Cinsiyet Crosstabs Sonular

Cinsiyet

Erkek Kz Toplam

Yok 20 21 41 Hiperaktivite Bozukluu

Var 2 1 3

Toplam 22 22 44

Uygulanan Conners retmen formunda hiperaktivite bozukluu alt lei sonularna gre; 22 erkek renci

ierisinde 2 rencide, 22 kz renci ierisinde ise 1 rencide hiperaktivite bozukluu olabileceine ilikin

bulgular ortaya kmtr.

Tablo 5: Conners retmen Formu Dikkat Eksiklii Alt lei Cinsiyet Crosstabs Sonular

Cinsiyet

Erkek Kz Toplam

Yok 20 18 38 Hiperaktivite Bozukluu

Var 2 4 6

Toplam 22 22 44

Conners retmen formunda dikkat eksiklii alt lei sonularna gre; 22 erkek renci ierisinde 2

rencide, 22 kz renci ierisinde ise 4 rencide hiperaktivite bozukluu olabileceine ilikin bulgular ortaya

kmtr.

Tablo 6: Conners retmen Formu ve Anne-Baba Formu Dikkat Eksiklii Alt lei Crosstabs Sonular

Dikkat Eksiklii retmen Grubu

Yok Var Toplam

Yok 32 6 38 Dikkat Eksiklii Anne-Baba Grubu

Var 6 0 6

Toplam 38 6 44

alma yaplan retmen ve anne- baba gruplarndaki dalma bakldnda dikkat eksikliinin retmen grubu

sonularna gre 6 rencide bulunduu, anne-baba grubu sonularna gre ise yine 6 rencide dikkat

eksikliine rastlanlmtr.

Tablo 7: Conners retmen Formu ve Anne-Baba Formu Hiperaktivite Bozukluu Alt lei Crosstabs Sonular

Hiperaktivite Bozukluu retmen Grubu

Yok Var Toplam

Yok 35 3 38 Hiperaktivite Bozukluu Anne-Baba Grubu

Var 6 0 6

Toplam 41 3 44




6

alma yaplan retmen ve anne- baba gruplarndaki dalma bakldnda hiperaktivite bozukluunun

retmen grubu sonularna gre 3 rencide bulunduu, anne-baba grubu sonularna gre ise 6 rencide

bulunduu ortaya kmtr.

TARTIMA VE SONU Dikkat eksiklii hiperaktivite bozukluu (DEHB), dikkatsizlik, ar hareketlilik ve drtsellik belirtilerinin ortaya

ktnda, yaam boyu devam edebilen bir bozukluktur. ocuklarda en sk tan konan ruhsal rahatszlklar

arasndadr. Son elde edilen bulgulara gre ABDde oran %4-10 arasnda deimektedir (Jensen ve ark. 2001).

Bu almada ortaokul rencileri arasnda bu bozukluklar olan renciler belirlenmek istenmitir. Aratrma

sonularna gre aileler ocuklar iinde erkek rencilerin 2 sinde kz rencilerinde 4 nde dikkat eksiklii

bulunduunu ortaya koymulardr. Hiperaktivite bozukluunu ise 6 erkek rencide bulunduunu kz

rencilerin hi birinde olmadn belirtmilerdir. Literatr aratrmas yapldnda da bu orann dikkat

eksiklii bozukluunun kzlarda daha fazla olduu, hiperaktivite bozukluunun ise erkeklerde daha fazla olduu

sonucuna ulalmtr (Aktepe ve ark. 2010).

Bu almada elde edilen bulgular da bunu sonucu destekler niteliktedir. Aratrma sonularna baktmzda

kar gelme bozukluunun anne- baba form sonularna gre sadece iki erkek rencide olduu ortaya kmtr.

Yaplan aratrmalarda da okul a ocuklarnn yaklak %2 il %16snda kar gelme bozukluu ortaya

kabilmektedir ve erkeklerde daha sk grlmektedir (Uzba 2013). Yine bulgular bu sonucu destekler

niteliktedir. Davranm bozukluu ocuklarda sklkla grlen bir bozukluk olmasna ramen bu almada bir

sonuca ulalamamtr. Yaplan aratrmalarda davranm bozukluunda yntemlerin farkl oluu nedeniyle

grlme sklna ilikin deien oranlar verilmektedir. Kz- erkek oran ise farkllk gsterilmektedir. Kzlarn

erkeklere gre ykc davranlarnn daha rtk olmas bu oranda etkilidir (Fidan, 2012). Bu almada ise

davranm bozukluuna ait bir bulguya rastlanmamas, aratrmaya alnan renci saysnn yetersizliinden

kaynaklanyor olabilir. almaya alnan retmenlerin sonular ise ailelerin sonular ile paralellik

gstermektedir. retmen formu sonularna gre hiperaktivite bozukluu 2 erkek renci ve 1 kz rencide

bulunmaktadr. Bu da yaplan aratrmalarla anlaml bir farkn olduunu gstermektedir. Dikkat eksiklii

bozukluu ise retmen formu sonularna gre 2 erkek , 4 kz rencide bulunmaktadr. Bu sonular

literatrdeki oranlarla paraleldir. retmen ve ailelerin sonular karlatrldnda belirgin farklar olmad

grlmektedir. Son olarak retmen ve aile alglarna gre sonular incelendiinde belirtileri tespit edilen

rencilerin bir ksmnn ayn olmas Conners Deerlendirme leklerinin DEHB de erken tanda faydal olduu

sonucunu ortaya koymaktadr.

NERLER

Dikkat eksiklii hiperaktivite bozukluu sk karlalan bir bozukluk olmas, yaam kalitesini olumsuz ynde

etkilemesi, tedavi edilmediinde kalc, psikiyatrik ve sosyal bozukluklara yol amas, okul ncesi dnemden

erikinlie dek geliimsel problemlerle srp gitmesi ve baar ile tedavi edilebilmesi gibi nedenlerden dolay

ocuk ve ergen psikiyatrisinin en nemli bozukluklarndan biridir. Bu nedenle bu bozuklukta erken tehis ok

nemlidir. Ayrca, aratrmaclar zellikle erken yalardaki ila kullanm konusunda ebeveynleri

uyarmaktadrlar, nk ila kullanm, okul ncesi ocuklarda daha kuvvetli yan etkilere sebep olabilmektedir.

Bu nedenle de ocuklar o yalarda daha hzl gelitikleri iin, geliimleri kt ynde etkilenebilmektedir

(Sherman, 2002). Bunun iin DEHB zerinde dnlmesi gereken bir bozukluktur. Aileler bu problemi

kabullenip, ocuklarna her adan destek olmaldr. Tedavi de ilk olarak ailelerin bu konuda bilinlendirilmesi

nem tamaktadr.nk; yaplan literatr taramas sonularna gre ailelerin ila kullanmna olumsuz ynde

bakt sonucuna rastlanmtr.retmenler de bu konuda ailelerle ibirlii ierisinde rencilerine yardmc

olmal ve gereken nlemleri almaldr. Ailelerin bilinlendirilmesi iin okullarda aile eitimlerine nem

verilmesi, ailelerin de okullarda yaplan eitimlere katlmas gerekmektedir.

Ayrca, lkemizde DEHBin nedenleri, geliimi ve tedavisi konusunda daha ayrntl aratrmalara gerek

duyulmaktadr. Bu aratrma sonularnn Milli Eitim Bakanl ile paylalmas ve okul tabanl uygulamalarn

gelitirilmesi gerekmektedir.




7

Not: Bu alma 24-26 Nisan 2014 tarihlerinde Antalyada 21 lkenin katlmyla dzenlenen 5th

International

Conference on New Trends in Education and Their Implications ICONTE de szl bildiri olarak sunulmutur.

KAYNAKA

Aktepe, E. Demirci, K. alkan, AM. Snmez, Y. (2010). ocuk ve Ergen Psikiyatrisi Polikliniine Bavuran

Hastalarda Belirti ve Tan Dalmlar. Dnen Adam Psikiyatri ve Nrolojik Bilimler Dergisi,23:100-108.

Conners, CK. (1994). Conners abbreviated symptom question- naire. North Tonawanda NY, Multi Health

System.

Conners, CK. (1990). Conners Rating Scales Manual: Instruments for Use with Children and Adolescents. New

York, Multi-Health Systems.

Conners, CK. Wells, KC. Parker, JD. ve ark. (1997). A new self- report scale for assessment of adolescent

psychopathology: Factor structure, reliability, validity and diagnostic sensitivity. J Abnorm Child Psychol,

25:487-497.

Dereboy, . enol, S. ener, P. ve ark. (2007). Conners ksa form retmen ve anababa derecelendirme

leklerinin geerlikleri. Trk Psikiyatri Dergisi, 18: 1-12.

Dereboy, C. Senol, S. Sener, S. Dereboy, F. (2007). Validation of the Turkish versions of the short-form Conners

teacher and parent rating scales. Trk Psikiyatri Dergisi , 18(1):48-58.

Goyette, CH.Conners, CK. Ulrich, RE. ve ark. (1978). Normal data on the revised Conners parent and teacher

rating scales. J Abnorm Child Psychol, 6:221-236.

Giannaris, WJ.Golden, CJ. Greene, I. ve ark. (2001). The Conners Parent Rating Scales: a critical review of the

literature. Clin Psychol Rev, 21:1061-1093.

Jensen PS, Hinshaw SP, Swansom, JM. ve ark. (2001). Findings from the NIMH Multimodal Treatment Study of

ADHD (MTA): Implications and applications for primary care providers. J Dev Behav Pediatr, 22(1):60-73.

Kk Doarolu, T. (2013). Vanderbilt Dikkat Eksiklii ve Hiperaktivite Bozukluu Aile Deerlendirme lei

Trke Uyarlama almas. Gaziantep niversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,(http://jss.gantep.edu.tr) 2013

12(3):385-401

Sherman, C. (2002). Methylphenidate not ideal for preschool ADHD. Pediatric News, 36, 26-27

ener, . Dereboy, . Dereboy, YF. ve ark. (1995). Conners retmen derecelendirme lei Trke uyarlamas.

ocuk ve Genlik Ruh Sal Dergisi, 2:131-141.

enol, S. (1997). Dikkat Eksiklii Ykc Davra Bozukluklarnn Klinik zellikleri, Ayn Grup ve Dier DSM-IV

Tanlaryla Birliktelikleri, Risklerin ve Tedavi Eiliminin Belirlenmesi. Yaynlanmam uzmanlk tezi. Gazi

niversitesi, Ankara.

enol, S., ener, P. (1998). Dikkat eksiklii/hiperaktivite bozukluu. Psikiyatri temel kitab, C. Gle, E. Krolu

(Ed), Ankara : Hekimler Yayn Birlii, s.1119-1130.

Uzba, A. (2009). Okul Psikolojik Danmanlarnn Okulda Saldrganlk ve iddete Ynelik Grlerinin

Deerlendirilmesi. Mehmet Akif Ersoy niversitesi Eitim Fakltesi Dergisi, Say 18, 90-11.




8

MERKEZ SSTEM ORTAK SINAVLARINDA LK DENEYM: MATEMATK DERS

Ara. Gr. Deniz Karde Birinci

Fatih niversitesi

[email protected]

zet Temel eitimden ortaretime gei sistemi gemiten gnmze birok yaplandrmaya ahit olmutur.

Mevcut eitim-retim yl itibariyle yeni model olarak Merkezi Sistem Ortak Snavlar uygulamaya konulmutur.

Bu almada ilk kez uygulanan merkezi sistem ortak snavlarnn matematik dersi baznda incelenmesi ve

sorularnn kuramsal ereve olarak belirlenen Webbin Bilginin Derinlii seviyelerine gre analiz edilmesi

amalanmtr. Bu balamda, yorumlayc paradigmaya sahip aratrmann yntemini dokman analizi

oluturmaktadr. Veriler betimsel analiz tekniklerinden faydalanlarak zmlenmitir. Aratrmann sonucunda

snav sorularnn, snava ilikin n bilgilendirmede yer alan baz renme alanlarn ve kazanmlar kapsamad

grlmtr. Ayrca bulgular, snav sorularnn hatrlama ve yeniden retme ile beceri ve kavram seviyelerinde

younlatn gstermitir. Ayn kazanm ayn bilisel seviyede len birden fazla sorunun yer alyor olmas,

aratrmann dier sonular arasndandr. neri olarak snava ilikin n bilgilendirmenin daha detayl yaplmas,

sorularn kapsam geerlilii ve bilisel seviyeler dikkate alnarak hazrlanmas veya seilmesi sunulmaktadr.

Bylece lme-deerlendirmenin daha salkl olacana inanlmaktadr.

Anahtar Szckler: Merkezi sistem, ortak snav, matematik, Webbin Bilginin Derinlii seviyeleri.

THE FIRST EXPERIENCE IN CENTRAL SYSTEM COMMON EXAMS: MATHEMATICS Abstract Transition system to secondary education from primary education has been witnessed to many constructions

from past to present. Central system common exams have been implemented as a new model in the current

academic year. The aims of the study are investigation of central system common exams within the context of

mathematics and analysis of the questions by using webb's depth of knowledge which is determined as the

theoritical framework. In this respect, it was used document analysis method in the study which follows a

qualitative paradigm. The data of study was analyzed by using descriptive analysis methods. The study showed

that the exam questions do not include some of the learning domains and attainments which are located in

preliminary informing. In addition, The exam questions concantrates in the levels of recall/reproduce and

skill/concepts. It is suggested that preliminary informing should be more detailed and the exam questions

should prepare and select by considering the cognitive levels and content validity. Thus, It is believed that the

assessment will be more reliable.

Key Words: Central system, common exams, mathematics, Webbs Depth of Knowledge.

GR Eitim, gnmzde insan davranlarn gelitiren bir sistem olarak grlmektedir (Baykul, 2000, s. 89). Bu

sistem Ertrk (1993) tarafndan bireyin davranlarnda nceden belirlenmi amalar dorultusunda olumlu ve

istendik deiiklikler kazandrma sreci olarak ifade edilmektedir. Bu kazanm, ancak sistematik bir eitim

program ile salanabilir. Sistematik bir eitim program, ama, ierik, retim sreci ve lme-deerlendirme

olmak zere drt unsurdan olumaktadr (Demirel, 2005: 47). Bu srecin son aamas olan lme-

deerlendirme, rencilerin edinmesi amalanan bilgiyi elde edip etmediinin belirlenmesinin tek yoludur.

lme-deerlendirme srecinin, bir sacayann bileenlerini oluturan renci, retmen ve retim sreci




9

zerinde birok fonksiyonu bulunmaktadr. Bu fonksiyonlar, renciye davrann nasl deitirecei, nasl

gelitirecei hakknda bilgi verme, yeterince baarl olan renciyi motive etme, renci hakknda verilecek

kararlara dayanak olma, retmenin kendi retiminin ne derece etkili olduunu kestirmesine yardmc olma,

yneticilere ve dier ilgililere bilgi verme olarak ifade edilebilir (Turgut, 1992: 21).

lkemizde lme-deerlendirme, yerel ve merkezi olmak zere iki ekilde gerekletirilmektedir (epni,

zsevgen ve Gkdere, 2003). Yerel lme-deerlendirme retmenler tarafndan snf ii faaliyetler zerinden

performanslarn belirlemek amacyla yaplrken, merkezi lme-deerlendirme Milli Eitim Bakanl ile renci

Seme ve Yerletirme Merkezi tarafndan rencilerin bir st retim kurumuna yerletirmeleri amacyla

yaplmaktadr. Lokal lme-deerlendirmeler sonucundan baarl bulunmu renciler bir st kademeye

geebilmek iin merkezi lme-deerlendirmeye tabi tutulurlar. Bu srecin yaand en nemli rneklerden biri

ise temel retimden ortaretime gei srecidir. Tarihsel geliimi itibariyle bu sre, lkemizde 1950li yllara

uzanmaktadr. Sekiz yllk zorunlu eitim uygulamasna kadar ilkokul sonrasnda merkezi snavla bir st retim

kurumuna geilebilirken 1999 ylndan itibaren sekizinci snf rencilerine merkezi snav uygulamas yaplmtr.

Bu uygulamalar, 2006 ylna kadar Liselere Giri Snav (LGS), 2009 ylna kadar Ortaretim Kurumlar Snav

(OKS), 2013 ylna kadar Seviye Belirleme Snav (SBS) olarak deiime uramtr. 2013 yl itibariyle ise gei

srecinde Temel Eitimden Ortaretime Gei Snav (TEOG) uygulamas balatlmtr (Milli Eitim Bakanl

[MEB], 2013a). Bu uygulama kapsamnda renciler Trke, Matematik, Fen ve Teknoloji, Yabanc Dil, Din

Kltr ve Ahlak Bilgisi, T.C. nklap Tarihi ve Atatrklk derslerinden iki ayr gnde er seans olmak zere

krkar dakikalk snavlara tabi tutulmutur. Snavda yer alan sorular oktan semelidir ve snav, yanl cevaplar

doru cevap saysn etkilemeyecek ekilde dzenlenmitir. rencilere bu snavlara giremedikleri takdirde

geerli gerekelerini bildirmek suretiyle mazuriyet snavlarna girme hakk domutur. Snav ncesinde

zihinlerde oluan sorular giderilmek zere birok tantmlar yaplm ve ilgili alanlar baznda rnek sorular

yaynlanmtr.

Yaplan bu merkezi snavlarn amalarna ulaabilmesi iin snavlarda yer alan sorularn nitelii, byk nem

tamaktadr. Sorularn bilisel dzeyindeki farkllklar, bu niteliklerin banda gelmektedir. Bilisel dzey

belirlemek iin Bloom Taksonomisi (Bloom, 1956), MATH taksonomisi (Smith ve dierleri, 1996), Webbin

Bilginin Derinlii snflandrmas (Webb, 2009) gibi birok rubrik oluturulmu ve de kullanlmtr. Bu almada,

test sorularnn bilisel seviyelerinin belirlenmesinde ise Webbin (2009) Bilginin Derinlii (Depth of Knowledge)

seviyeleri referans alnmtr.

Bilginin Derinlii seviyeleri (BDS) modeli, renenlerin bilisel gerekliliklerini karlayacak eitim materyalleri

zerine almalarn analiz etmek ve standartlar ile deerlendirme arasndaki tutarll incelemek iin

gelitirilen bir erevedir. Matematik, fen bilimleri, yabanc dil ve sosyal bilimler olmak zere drt nemli

alanda kullanlan bu model bilisel geliimin ulaabilecei en st seviyeye erimeyi amalar. Model, akademik

standartlarda ve retim programlarndaki eitli seviyelerdeki bilisel karmaklklar analiz etmek zerine

kuruludur. Ayrca bu model bir taksonomiden ziyade bir snflamadr ve bu snflama drt seviyeden

olumaktadr: hatrlama ve yeniden retme, beceri ve kavramlar, stratejik dnme, geni dnme. Bu

seviyelerle ilgili olarak Webb (2009) geni lekli deerlendirme almalar iin ilk seviyenin uygun olduunu

ancak drdnc seviyenin sadece yerel deerlendirmelerde kullanlmasn tavsiye etmitir.

Hatrlama/ Yeniden retme Seviyesi (Seviye 1): Bu seviye tanm, terim ve basit sre bilgisinin geri arlmasn veya basit ilemlerin/ formllerin uygulamasn ierir. Matematikte tek basamakl ve iyi

tanmlanm algoritmalar bu en dk seviyenin iindedir. Daima bir tane doru cevap vardr. Bu seviye

renciden beklenen matematik performanslardan bazlar yledir (Webb, 2002; 2009) :

Bir tanm, terimi veya durumu hatrlama, aklama yi bilinen bir algoritmay uygulama Forml uygulama Uzunluk lme Belirli veya rutin prosedr uygulama Tek aamal kelime problemi zme Saylar (kesirler, ondalkl saylar ve yzdeler) ve temsillerini belirleme ve aralarnda dnm yapma Saylar say dorusu zerinde iaretleme




10

Beceriler ve Kavramlar (Seviye 2): Allm cevaplarn tesinde baz zihinsel srelerin kullanmn kapsar. Birinci seviyedeki rencinin sadece iyi bilinen bir algoritmay uygulamas, aka tanmlanm ilemler serisini

takip etmesi beklenirken bu seviyede renci probleme ya da aktiviteye nasl yaklaacaklarn dnmesi

gerekmektedir. Bu dzeyde eylemler birden fazla bilisel sreci ve basama ierir. Bu seviye renciden

beklenen matematik performanslardan bazlar yledir (Webb, 2002; 2009):

Matematiksel kavramlar gstermek iin modeller kullanma ok aama gerektiren rutin problemleri zme veya oklu kavramlarn uygulamasn yapma ekil ve durumlar karlatrma ekilleri karlatrma ve aralarndaki farkllklar gsterme rnty geniletme Kriterlere uygun prosedr belirleme ve uygulama

Stratejik Dnme (Seviye 3): Planlamann yapld, ispatn kullanld ve akl yrtme gerektiren seviyedir. Birden fazla cevap olabilir. nceki iki seviyeden yksek mertebeden dnmeyi yani kompleks ve soyut

dnmeyi gerektirir. rencilerin varsaym oluturmasn gerektiren aktiviteler de bu seviyededir. Sre

asndan bu seviyedeki aktiviteler genellikle on dakikadan daha ksa srer. Bu seviye renciden beklenen

matematik performanslardan bazlar yledir (Webb, 2002; 2009):

Bir kavram iin mantksal argmanlar gelitirme Problemleri zme iin kavramlar kullanma ok basamakl ve karar alma noktalar olan prosedrleri uygulama Bir rnty genelleme zm yntemlerini aklama, karlatrma ve aralarndaki fark gsterme Kompleks bir durum iin matematiksel bir model oluturma Matematiksel gerekeler oluturma zm matematiksel olarak desteleyen ok basamakl problem zme

Geni Dnme (Seviye 4): likilendirme yapmay gerektiren ve problem durumlarna farkl yollardan yaklalmas beklenen seviyedir. nceleme yapma, planlama, gelitirmeyi ierir. Sre asndan bu seviyedeki

aktiviteler rutin olmayan maniplasyonlar yapmak iin genellikle on dakikadan daha uzun srer. Yeni

durumlarda gerek hayat uygulamas yapmay ierir. Bu seviye renciden beklenen matematik

performanslardan bazlar yledir (Webb, 2002; 2009):

Matematiksel kavramlar dier alanlarla ilikilendirme Matematiksel kavramlar gerek hayat problemleri ile ilikilendirme Bir problem veya durumu aydnlatmak iin matematiksel model uygulama Proje yrtme (problemi belirleme, zm yollar gelitirme, problemi zme ve sonularn raporlandrma) Soyut bir durumu aklamak iin matematiksel bir model tasarlama

Bu modelde zorluk ile karmaklk arasnda nemli bir ayrm sz konusudur. Bu ayrma gre, zorluk ka tane

rencinin soruyu doru cevaplad ile ilgilenir, karmaklk ise soruyu cevaplamak iin ka basamak gerekli

olduu ille ilgilidir. Webb (2009), bu ayrm ile ilgili olarak eitimciler ve lek gelitiriciler iyi bildikleri bir geree

vurgu yapar ve snava katlan renciler iin hibir sorunun eit zorlukta olmadn ancak, bu rencilerin bir

maddenin karmaklnn deerlendirmesinin ok daha tutarl olacan belirtir. Ayrca, sorunun karmak

olmasnn soruda problem olduu anlamna gelmediini aksine snava katlanlar rencilerin doru cevaba

ulamak iin gerekli bilisel basamaklar gemek zorunda olduu anlamna geldiini ekler. Zorluk ve karmaklk

aadaki rneklerle aklanabilir:

6+7 S1, kolay

4678895+9578885 S1, zor.

Bu iki rnekte, iki farkl toplama ilemi yaplmaktadr. Bu farkllk saylarn deerlerinden kaynaklanmakta ok

basamakl saylarn toplanmas ilemi zor, bir basamakl saylarn toplam kolay olarak deerlendirilmektedir.

Fakat her iki rnekte de tek admda ilem yaplyor olmas ise BDSye gre ayn seviyede yer almasn gerektirir.




11

Bu balamda, aratrmada Temel retimden Ortaretime Gei yazl snav iin Milli Eitim Bakanl

tarafndan belirlenmi ierik ile uygulanan snav ieriinin karlatrlmas ve uygulanan snav sorularnn

Webbin Bilginin Derinlii seviyelerine gre snflandrlmas amalanmtr. TIMSS, PISA, OKS, SBS, SS gibi

merkezi snavlarda yer alan sorularn bilisel dzeylerinin betimlenmesi birok aratrmaya konu olmutur

(Kce ve Baki, 2009; regen, Oral, zkirii ve nal, 2011; Uurel, Moral ve Kesgin, 2012; Gler, zdemir ve

Dikici, 2012). Bu almay farkl klan ise ilk defa uygulanan merkezi sistem yazl snav sorularnn analiz ediliyor

olmas ve analiz birimi olarak seilen rubriin zorluk dzeyinden ziyade karmakl nemsiyor olmasdr.

YNTEM Bilimsel aratrma srecinin en nemli basamaklarndan bir olan yntem yrtlen aratrmaya yn veren,

aratrmann niin ve nasl yaplacan gsteren sreler olarak tanmlanr (Ekiz, 2003). Aratrmann bu

basama ile ilgili bilgiler aratrmann paradigmas ve deseni ile veri toplama arac ve veri analizi alt balklar

altnda ifade edilmitir.

Aratrmann Paradigmas ve Deseni Aratrma desenine ve tekniklerine karar vermeden nce aratrmacya rehberlik eden dnya gr ya da

temel inan sistemi olarak tanmlanan paradigmann belirlenmesi gereklilii Guba ve Lincoln (1994: 105)

tarafndan ifade edilmitir. Bu almada, nitel yaklamn sosyal olgular derinlemesine incelemesi ynnden

nicel aratrmalara gre eitim aratrmalarnn doasna daha uygun olduunun dnlmesi ve bu yaklamn

temel faydalar ve zellikleri dikkate alndnda nitel yorumlayc paradigma kullanlmtr. Aratrmann

amacna uygun olarak, belli bir metnin, kitabn, belgenin zelliklerinin ierik zmlemesi yaplmas ve

zmlemenin saysallatrlmas olarak ifade edilen dokman analizi, aratrmann deseni olarak belirlenmitir

(Karasar, 2012: 184).

Veri Toplama Arac ve Veri Analizi Aratrmann verisini, 2013-2014 retim yl Temel Eitimden Ortaretime Gei Sistemi kapsamnda yaplan

Merkezi Sistem Ortak Snavlarda kullanlan 8. Snf I. Dnem Matematik Dersi Ortak Snav iin yaynlanan rnek

sorular ve snav sorular oluturmaktadr (MEB, 2013b, 2013c). Veri analizinde betimsel analiz yntemlerinden

frekans ve yzdelik dalmlar ile ierik analizi yntemi kullanlmtr. erik analizi Milli Eitim Bakanl

tarafndan yaynlanan ilkretim matematik 8. Snf matematik dersi kazanmlarna ve Webbin Bilginin Derinlii

seviyelerine gre yaplmtr.

BULGULAR Aratrmann bulgular, rnek sorulara ynelik bulgular, snav kapsamna ynelik bulgular ve snav sorularna

ynelik bulgular olmak zere alt balklardan olumaktadr.

rnek Sorulara Ynelik Bulgular Milli Eitim Bakanl tarafndan merkezi snavlara gei srecinde soru tiplerine rnek olarak, snav kapsamnda

yer alan her bir ders iin er soru yaynlanmtr. Matematik dersi sorular incelendiinde, sorular kapsam

itibariyle sl saylar, dnm geometrisi ve gerek saylar alt renme alanlarndan olumaktadr. Snav

kapsam ile ilgili yaplan bilgilendirmede yukarda da ifade edildii gibi sl saylar, karekkl saylar, rnt ve

sslemeler, dnm geometrisi ile tablo ve grafikler alt renme alanlarndan olutuu belirtilmektedir. Fakat

rnek sorularda gerek saylar alt renme alanndan bir sorunun yer almas bir phe oluturmaktadr. Snav

kapsamnda yer alan iki soru bilisel seviye dzeylerine gre incelendiinde sorulardan birinin hatrlama ve

yeniden dnme seviyesinde (seviye 1) ve dierinin beceri ve kavramlar seviyesinde (seviye 2) olduu

sylenebilir. Daha st seviyede soru rnek olarak verilmemitir.

Snav Sorular Kapsamna Ynelik Bulgular Uygulanan snavdaki sorular incelendiinde, matematik snav 20 sorudan olumaktadr. Bu sorularda ikisi iptal

edilmitir. Bu bakmndan snava ynelik deerlendirme kalan 18 soru zerinden yaplmtr. Snav kapsamnda

yer alan sorular alt renme alanlarna gre dalm Tablo 1deki gibidir:




12

Tablo 1: Sorularn Alt renme Alanlarna Gre Dalm

Alt renme Alan Frekans Yzde (%)

sl Saylar (S) 7 38,9

Karekkl Saylar (KS) 8 44,4

rnt ve Sslemeler (S) 1 5,6

Dnm Geometrisi (DG) 2 11,1

Tablo ve Grafikler (TG) 0 0,0

Tabloda grld zere sorular en ok sl saylar ve karekkl saylar alt renme alanlarndan seilmitir.

Tablo ve grafikler alt renme alanndan ise hi soru bulunmamaktadr. Snavda yer alan sorular kazanmlara

gre dalm ise Tablo 2de gsterilmektedir.

Tablo 2: Sorularn Alt renme Alanlarna Gre Dalm

Kazanmlar Frekans Yzde (%) Kazanmlar Frekans Yzde (%)

S1 1 5,6 KS4 1 5,6

S2 0 0,0 KS5 2 11,1

S3 5 27,8 KS6 1 5,6

S4 1 5,6 S1 1 5,6

KS1 0 0,0 DG1 2 11,1

KS2 2 11,1 DG2 0 0,0

KS3 2 11,1 TG1 0 0,0

Soru dalm kazanmlar balamnda deerlendirildiinde % 27,8 yzdesiyle en ok sorunun sl saylar alt

renme alannda yer alan sl saylarda arpma blme ilemini yapar. kazanmna ynelik sorulduu

grlmektedir. Ayrca snavda, sl saylar alt renme alanndan Ondalkl kesirlerin veya rasyonel saylarn

kendileriyle tekrarl arpmn sl say olarak yazar ve deerini belirler., karekkl saylar alt renme

alanndan Tam kare doal saylarla bu saylarn karekkleri arasndaki ilikiyi modelleriyle aklar ve

karekklerini belirler., dnm geometrisi alt renme alanndan ekillerin telemeli yansmasn belirler.

ile tablo ve grafikler alt renme alanndaki Histogram oluturur ve yorumlar. kazanmlarna ynelik soru yer

almamaktadr.

Snav Sorular Seviyesine Ynelik Bulgular Matematik dersi ortak snavnda sorulan sorular bilisel karmaklk dzeyine gre incelendiinde her bir

dzeydeki soru says ve yzdelik dalm tablodaki gibidir:

Tablo 3: Sorularn Bilisel Dzeye Gre Dalm

Bilginin Derinlii Seviyeleri Frekans Yzde (%)

S1 Hatrlama ve Yeniden retme 12 66,67

S2 Beceri ve Kavramlar 4 22,22

S3 Stratejik Dnme 2 11,11

S4 Geni Dnme 0 0

Sorular Webbin Bilginin Derinlii seviyelerine gre analiz edildiinde testte yer alan sorularn yarsndan

fazlasnn hatrlama ve yeniden retme seviyesi yani birinci dzeyde younlat grlmektedir. kinci ve

nc dzeyde eit sayda soru bulunmaktadr. Bilginin Derinlii seviyeleri snflamasnn en st basama olan

geni dnme seviyesinde ise hi soru bulunmamaktadr.

Snav Sorularnn Kapsam ve Seviye Asndan Deerlendirilmesi Matematik dersi ortak snavnda yer alan sorular kapsam ve seviye asndan deerlendirildiinde ise tablo

aadaki gibidir.




13

Tablo 4: Sorularn Kapsam ve Seviye Asndan Dalm

S1 S2 S3 S1 S2 S3 Kazanmlar

f % f % f % Kazanmlar

f % f % f %

S1 1 5,6 KS4 1 5,6

S3 4 22,2 1 5,6 KS5 1 5,6 1 5,6

S4 1 5,6 KS6 1 5,6

KS2 2 11,1 S1 1 5,6

KS3 1 5,6 1 5,6 DG1 2 11,1

Tablo 4 incelendiinde, testte en ok soru, sl saylar alt renme alannn sl saylarda arpma blme

ilemini yapar. kazanmnda hatrlama ve yeniden retme seviyesinde yer almaktadr. Her bilisel seviyede

sorunun sorulduu kazanm bulunmamaktadr. Snava ait rnek sorular tabloda 5te yer almaktadr.

Tablo 5: rnek Sorular ve Karakteristikleri

rnek Soru Soru Karakteristii

Kazanm: Koordinat dzleminde bir okgenin eksenlerden

birine gre yansma, herhangi bir doru boyunca

teleme ve orijin etrafndaki dnme altnda

grntlerini belirleyerek izer.

Bilisel Seviye: Seviye 1: Hatrlama ve yeniden retme

Kazanm:

Karekkl bir sayy eklinde yazar ve

eklindeki ifadede katsayy kk iine alr.

Bilisel Seviye: Seviye 2: Beceriler ve Kavramlar




14

Kazanm: sl saylarla arpma ve blme ilemlerini yapar.

Bilisel Seviye: Seviye 3: Stratejik Dnme

TARTIMA VE SONU Aratrma kapsamnda, mevcut retim yl itibariyle ilk kez uygulanan merkezi sistem ortak snavlarnn

matematik dersi baznda incelenmi ve snav sorular kuramsal ereve olarak belirlenen Webbin Bilginin

Derinlii seviyelerine gre analiz edilmitir. Aratrmann sonucunda snav sorularnn, snava ilikin n

bilgilendirmede yer alan baz renme alanlarn ve kazanmlar kapsamad grlmtr. Ayrca n

bilgilendirme iim yaynlanan rnek sorularda yer alan bir sorunun snav kapsamnda yer almamas dikkat

ekmitir. Gerek saylar alt renme alannda retilecek olan irrasyonel say kavramnn rnek sorularda yer

almas fakat bu renme alannn snav kapsamna dhil edilmemi olmas, bu renme alannn soru olarak

rencilerin karsna kp kmayaca hususundan zihinlerde soru olumasna neden olmutur.

Matematik snav sorular bilisel seviyelerine gre deerlendirildiinde, sorularn hatrlama ve yeniden retme

seviyesinde younlat grlmektedir. Yani rencilerin iyi bilinen bir algoritmay veya forml uygulayacaklar,

tek aamal problemleri zecekleri sorular testtin byk bir ksmn oluturmaktadr. Webbin (2009) de ifade

ettii zere geni dnme seviyesi genel snavlar iin uzun zaman gerektiriyor olmas gibi sebeplerinden tr

pek uygun deildir. Fakat beceri ve kavramlar seviyesi ile stratejik dnme seviyesine uygun olan sorularn

says arttrlp seviye baznda sorularn dalmnn dengeli olmas salanabilir. Bu durum, Milli Eitim Bakanl

tarafndan ortaretime gei sistemi ile ilgili ynetmelikte sorularn nitelii olarak Sorular, snavlarn

yaplaca tarihe kadar ilenen retim programlarnn belirlenen kazanmlar esas alnarak rencinin eletirel

dnme, analiz yapma, problem zme, sonu karma, yorumlama ve benzeri becerilerini lecek nitelikte

hazrlanr. eklinde aklanmaktadr (MEB, 2013d). Bu aklama lme deerlendirmede yer alacak olan

sorularn karakteristikleri hakkndadr ve daha st bilisel seviyelerde sorularn olmasn hedeflemektedir.

ncelenen snav sorularnn karakteristikleri ise arlkl olarak daha temel bilisel dzeyde kalmtr. Bu

aratrmada elde edilen sonular, matematik dersi kapsamnda farkl seviyelerde yaplan eitli aratrmalarn

sonular ile de rtmektedir (Kce ve Baki, 2009; regen ve di., 2011; Uurel ve di., 2012; Gler ve di.,

2012). Ayrca ortak snavda baz kazanmlara ynelik sorular yer almazken ayn kazanm ayn bilisel seviyede

len birden fazla sorunun yer alyor olmas snavla ilgili dikkat eken baka bir husustur.

NER Yaplan aratrmann sonularna ynelik olarak, snava ilikin n bilgilendirmenin daha detayl yaplmas, snav

sorularnn kapsam geerlilii ve bilisel seviyeler dikkate alnarak hazrlanmas veya seilmesi nerilmektedir.

Bu ekilde, lme-deerlendirmenin daha salkl olacana ve akl yrtme, muhakeme etme gibi becerilerinin

nemsendii uluslararas yaplan snavlarda rencilerimizin performansnn olumlu ynde etkileneceine

inanlmaktadr. Ayrca Webbin Bilginin Derinlii seviyeleri snflamasna niversitelerin matematik eitimi

blmlerindeki derslerde yer verilmesi ve bu snflamann uygulamalarnn yaplmas salanabilir. Bu

snflamann, matematik retmeni adaylarnn lme-deerlendirme anlaylarna vizyon kataca

dnlmektedir.

Not: Bu alma 24-26 Nisan 2014 tarihlerinde Antalyada 21 lkenin katlmyla dzenlenen 5th

International





15

KAYNAKA

Baykul, Y. (2000). Eitimde ve Psikolojide lme: Klasik Test Teorisi ve Uygulamas. Ankara: SYM Yaynlar.

Bloom, B.S. (1956). Taxonomy of Educational Objectives Handbook 1. Cognitive Domain. London: Longmans.

epni, S., zsevgen, T. ve Gkdere, M. (2003). Bilisel Geliim ve Formal Operasyon Dnem zelliklerine Gre

SS Fizik ve Lise Fizik Sorularnn ncelenmesi. Milli Eitim Dergisi, 157, 30-39.

Demirel, . (2005). Kuramdan Uygulamaya Eitimde Program Gelitirme. Ankara: PegemA Yaynclk.

Ekiz, D. (2003). Eitimde Aratrma Yntem ve Metodlarna Giri: Nitel, Nicel ve Eletirel Kuram Metodolojileri.

Ankara: An Yaynclk.

Ertrk, S. (1993). Eitimde Program Gelitirme. Ankara: Meteksan Yayn Datm.

Guba, E. G. & Lincoln, Y. S. (1994). Competing Paradigms in Qualitative Research. Bulunduu eser: Denzin, N. &

Lincoln Y. (Ed.), Handbook of qualitative research (ss. 105-117). London: Sage Publications.

Gler, G., zdemir, E. ve Dikici, R. (2012). lkretim Matematik retmenlerinin Snav Sorular ile SBS

Matematik Sorularnn Bloom Taksonomisine Gre Karlatrmal Analizi. Erzincan niversitesi Eitim Fakltesi

Dergisi, 14-1.

Karasar, N. (2012). Bilimsel Aratrma Yntemi (23. bask). Ankara: Nobel Yayn Datm.

Kce, D. Ve Baki, A. (2009). Matematik retmenlerinin Yazl Snav Sorular ile SS Snavlarnda Sorulan

Matematik Sorularn Bloom Taksonomisine Gre Karlatrlmas. Pamukkale niversitesi, Eitim Fakltesi

Dergisi, 26, 70-80.

MEB, (2013a). Temel Eitimden Ortaretime Gei. 15.12.2013 tarihinde

http://oges.meb.gov.tr/docs2104/sunum.pdf adresinden alnmtr.

MEB, (2013b). rnek Sorular. 15.12.2013 tarihinde http://oges.meb.gov.tr/docs2104/ornek_sorular.pdf adresinden alnmtr.

MEB, (2013c). 8. Snf, I. Dnem, Matematik Dersi Ortak Snav A Kitap. 15.12.2013 tarihinde

http://oges.meb.gov.tr/ktp/Matematik_A.pdf adresinden alnmtr.

MEB, (2013d). Ortaretim Kurumlarna Gei Ynergesi. 15.12.2013 tarihinde

http://oges.meb.gov.tr/docs2104/oges_yonerge.pdf adresinden alnmtr.

Smith, G.H., Wood, L.N., Coupland, M., Stephenson, B., Crawford, K. & Ball, G. (1996). Constructing

mathematical examinations to assess a range of knowledge and skills. International Journal of Mathematics

Education in Science and Technology, 27(1), 65-77.

Turgut, M. F. (1992). Eitimde lme ve Deerlendirme Metodlar. Ankara: Saydam Matbaaclk.

Uurel, I., Moral, H. S: ve Kesgin, . (2012). OKS, SBS ve TIMSS Matematik Sorularnn MATH Taksonomi

erevesinde Karlatrmal Analizi. Gaziantep niversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11 (2), 423-444.

regen, R. N., Oral, K. H., zkirii, N. A. ve nal, H. (2011). 2007-2008 OKS Matematik Sorularnn Webbin

Taksonomisine Gre Karlatrmal Analizi. III. Uluslar aras Trkiye Eitim Aratrmalar Kongre Kitab, ss. 382-

391. KKTC.




16

Webb, N.L. (2002). Depthof-Knowledge (DOK) Levels for Mathematics. 01.11.2013 tarihinde

http://www.pdesas.org/main/fileview/DOK_Math_levels.pdf adresinden alnmtr.

Webb, N.L. (2009). Webbs Depth of Knowledge Guide, Career and Technical Education Definitions. 01.11.2013

tarihinde http://www.aps.edu/rda/documents/resources/Webbs_DOK_Guide.pdf adresinden alnmtr.




17

OKLU ZEK ALANLARI LE PROBLEM ZME BECERLERNN DEERLENDRLMES: BEDEN ETM RETMEN ADAYLARI ZERNE NCELEME

Dr. Olcay Kiremitci

Ege niversitesi, zmir

[email protected]

Dr. A. Meliha Canpolat


[email protected]

Lale Yldz


[email protected]

zet almada, Ege niversitesi Beden Eitim ve Spor Yksekokulunda renim gren beden eitimi retmen

adaylarnn oklu zek alanlar ile problem zme beceri dzeylerinin belirlenmesi ve oluabilecek etkileimin

incelemesi hedeflenmitir. almaya 60 kadn (%39.5), 92 erkek (%60.5) olmak zere 152 renci katlm

gstermitir. Aratrmada oklu zek envanteri ve problem zme envanteri olmak zere iki lm arac

kullanlmtr. Uygulama sonrasnda elde edilen veri setine, bamsz gruplar iin t-testi, Pearson korelasyon ve

oklu regresyon analizleri uygulanmtr. Yaplan analizlerde, katlmclarn problem zme beceri dzeylerinin

orta seviyede olduu ve cinsiyet deikenine gre farkn anlaml olmad (p>.05) belirlenmitir. Bununla

birlikte, katlmclarn oklu zek alanlar ile problem zme becerileri arasnda pozitif ynde istatistiksel olarak

anlaml iliki olduu saptanmtr (p.05). In addition, the results of the multiple regression

analysis present that verballinguistic, logicalmathematical, bodilykinesthetic and naturalistic domains are

significant determiners of levels of problem solving skills (p




18

GR Eitim, bireyin geliimini salkl bir ekilde srdrebilmesi amacyla, kiisel ve mesleki uyaranlar salayan aktif

bir sretir (Altun, 2003). Srecin aktif olmas, gnmz toplum yaps ierisinde bireylerin bilgiye kolay

eriebilme, analiz, sentez ve deerlendirme yapabilme, eletirel dnme becerilerine sahip olma, kendisini

srekli gelitirerek yenileyebilme ve retken olma gibi deerlere sahip olmasnn gerekliliidir (Saracalolu,

Yenice ve Karasakalolu, 2009). Bu sre kapsamnda ama, bireyin karlat sorunlarn stesinden

gelebilmesi iin gerekli bilgi, beceri ve tutumlar kazanmas ve gelitirmesinde yardmc olmaktr (Altun, 2003).

Bu bak as, demokratik, yaratc, eletirel ve ok ynl dnebilen, renmeyi renen ve problem

zebilen bireyler yetitirmeyi, gnmz eitim kurumlarnn en nemli grevi haline getirmitir (Gk ve

Erdoan, 2011).

Eitim kurumlarnn grevleri ierisinde vurgulanan problem zme becerisinin gelitirilmesi, bireysel

yeteneklerin gelitirilmesinde olduu kadar, etkili renmenin oluumunda da son derece nemlidir (Kaptan ve

Korkmaz, 2002). Problem zme becerileri, bireylerin sosyal yaamlar iersinde oluan deiikliklere uyum

gstermek amacyla ortaya koyduklar bilisel ve duygusal kaynakl davranlar olarak tanmlanabilir (Shewchuck

Johnson ve Elliott 2000). Bu davransal sre ierisinde problem zme, genel yaklam, problemin

tanmlanmas, zme ynelik seeneklerin yaratlmas, uygulamaya karar verme ve uygulama sonras elde

edilen sonular deerlendirme olmak zere be aamadan olumaktadr (DZurilla ve Goldfried, 1971). Ancak,

bireylerin problem zmeye yaklam tarz ve kullandklar yntemler, tpk kiiliklerinde, fiziksel zelliklerinde,

alglama ve anlama yeteneklerinde olduu gibi farkllklar iermektedir (Kl, 2002). Farkllklarn vurguland

bu bak asyla, bir ya da daha fazla kltrel yapda deeri olan bir rne ekil verme ve problem zebilme

yetenei olarak tanmlanan zeknn tek boyutlu dnlmesi de imknszdr (Gardner, 1997). Bu nedenle

Gardner (1993) zeky szel-dilsel, matematiksel-mantksal, grsel-uzamsal mziksel-ritmik, bedensel-

kinestetik, kiiler aras-sosyal, isel ve doa zek olmak zere sekiz farkl alanda yorumlanmaktadr.

oklu zek kuramnn k noktas, bireylerin farkl ilgi ve yeteneklerinin ayr ayr ele alnarak, eitim ortamn

ezbercilikten uzak, uygulama ve eitlilik asndan zengin bir formda oluturulmasn salamaktr (Azar, Presley

ve Balkaya, 2006). Bunun nedeni oklu zek kuramnn, bireyin zeksn gelitirme yeteneine sahip olduu ve

zeknn ok ynl olmasna karn kendi ierisinde bir btn olarak ele alnmas gerektiini savunmasdr.

Bununla birlikte bu kuram bireylerin tm zek trlerine sahip olduunu ancak bunlarn bazlarnn dierlerine

gre fark edilebilir ekilde baskn olabilecei ve sahip olunan farkl zek alanlarnn birbirleriyle uyum ierisinde

alabilecei grn de iermektedir (Saban, 2002).

Zek alanlarndan szel-dilsel zeks baskn bireyler, kelimeleri szl ya da yazl olarak etkin kullanabilme

zelliine sahipken, Mantksal-matematik zeks baskn olan bireyler ise, saylar etkin kullanmada ve neden

sonu ilikisi kurabilmede dierlerine gre daha stndr. Bununla beraber, grsel-uzamsal zeks baskn kiiler

evrelerini alglamada ve algladklarn doru bir ekilde aktarmada dier bireylere gre n plana karken,

bedensel-kinestetik zeks baskn bireyler ise, duygu ve dncelerini ifade etmede ve uzman olduklar

becerileri sergilemekte vcut dilini kullanma konusunda farkllk oluturmaktadr. Mziksel-ritmik zeks baskn

bireyler, mzik formlarn alglamada, yorumlamada ve dntrmede; kiileraras-sosyal zeks baskn kiiler,

dier bireylerin ruh halini, duygu ve dncelerini yorumlama ve ayrt edebilmede; isel zeks baskn bireyler,

kendi yeterlilikleri hakknda bilgi sahibi olmada ve bunu eyleme dntrmede; doa zeks baskn bireyler ise,

doal yaam alanlar hakknda bilgi sahibi olmada ve bunlar deerlendirmede uzmanlk sahibi olarak

farkllklarn ortaya koymaktadr (Gardner, 1993; Armstrong, 2000).

Bireyin yeteneklerinin tannmas ve bu yeteneklere uygun eitim ortamlarnn oluturulmasnda son derece

gerekli olan zek hakknda bilgi sahibi olunmas, ayn zamanda kiinin mantn kullanma, eletirel dnme ve

problem zme becerisi gibi zellikleri hakknda yorum yapabilmeyi mmkn klabilir (Talu, 1999). Bu grten

hareketle, almann amac, beden eitimi ve spor retmen adaylarnn oklu zek alanlar hakknda bilgili

sahibi olmak ve n plana kan zek alanlar ile problem zme becerileri arasnda oluabilecek ilikileri ortaya

koyarak, oluabilecek etkiyi yorumlamak eklinde belirlenmitir.




19

YNTEM Katlmclar Bu almaya, Ege niversitesi Beden Eitimi ve Spor Yksekokulunda eitim gren 60 (%39.5) kadn ve 92s

(%60.5) erkek olmak zere toplam 152 beden eitimi retmen aday katlmtr. almaya katlan kadn beden

eitimi retmen adaylarnn ya ortalamalar 21.071.89 ve erkek beden eitimi retmen adaylarnn ya ortalamalar 21.302.33 olarak hesaplanmtr.

Veri Toplama Aralar Problem zme Envanteri: Heppner ve Peterson (1982) tarafndan gelitirilen Problem zme Envanteri, bireyin problem zme becerisi konusundaki alg dzeyini len, z deerlendirme tr bir lektir. lein

Trke uyarlamas ahin, ahin ve Heppner (1993) tarafndan yaplm ve envanterin i tutarlk katsays

(Cronbachs Alfa) .88 olarak hesaplanmtr. Bu aratrmada ise problem zme envanterinin i tutarlk

katsaysnn .86 olduu bulunmutur. Her zaman byle davranrm (1) ve Hi bir zaman byle davranmam

(6) olmak zere 6l Likert tipindeki lm arac 35 maddeden olumaktadr. Olumsuz ifade ieren maddelerin

(1., 2., 3., 4., 11., 13., 14., 15., 17., 21., 25., 26., 30., 34. maddeler) ters evrilmesi ve kontrol amal olarak

lekte yer alan 3 maddenin (9., 22., 29. maddeler) uzaklatrlmas sonras yaplan puanlamada ranj 32 ile 192

arasnda deimektedir. Alnan toplam puann ykseklii bireyin problem zme becerisinin dk olduunu

gstermektedir.

oklu Zek Envanteri: Gardnern oklu zek kuram zerine yapt almalardan yola karak oluturduu oklu Zek Envanteri, Szel-Dilsel, Mantksal-Matematik, Grsel-Uzamsal, Mziksel-Ritmik, Bedensel-Kinestetik,

Kiileraras-Sosyal, sel ve Doa Zeka olmak zere 8 zeka alanndan olumaktadr. Envanter zden (1997)

tarafndan Trkeye uyarlanmtr. Envanterin i tutarlk katsays (Cronbachs Alpha) bu almada olduu gibi

.92 olduu belirtilmitir. Her biri 10 madde ieren 8 farkl blmden oluan envanter 5li Likert tipinde bir lm

aracdr. Cevap skalas 1=Hi uygun deil ile 5=Tamamen uygun aralnda dzenlenmitir.

Uygulama ve Aratrma Modeli lm aralar, aratrmaclar tarafndan Ege niversitesi Beden Eitimi ve Spor Yksekokullu, beden eitimi

retmenlii blmnde renim gren retmen adaylarna snf ortamnda uygulanmtr. Uygulama

ncesinde gerekli aklamalar aratrmaclar tarafndan katlmclara yneltilmitir. almadan elde edilen

sonular, gnll olarak katlm gsteren retmen adaylarnn verdii yantlarla snrldr.

Aratrmada beden eitimi retmen adaylarnn mevcut problem zme beceri dzeylerini ortaya koymada

betimsel yntem, mevcut problem zme becerisinin ve oklu zek alanlarnn cinsiyet deikenine gre

incelenmesi iin nedensel yntem ve sahip olduklar oklu zek alanlar ile problem zme becerisi arasnda

oluabilecek ilikiyi ortaya koymak amacyla balantsal model kullanlmtr.

Verilerin Analizi Elde edilen nicel veri setine uygulanan analizlerde ilk olarak, oklu zek alanlarndan ve problem zme beceri

dzeylerinden elde edilen puanlarn cinsiyet bamsz deikenine gre dalmlarn incelemek zere ortalama

farklara dayal t-testi kullanlmtr. Daha sonra oklu zeka alanlar ve problem zme beceri dzeyleri

arasndaki ilikiler nce Pearson korelasyon analizi ile incelenmi, daha sonra bu iliki kmesi ierisindeki etki

oklu regresyon analizleriyle aklanmaya allmtr.

BULGULAR Betimsel analizler sonrasnda, problem zme beceri dzeyi ve oklu zeka alanlarndan elde edilen puanlar,

standart sapma ve normal dalm testleri ile bamsz t testi sonular Tablo 1de verilmitir. Skewness

(arpklk) ve Kurtosis (Basklk) puanlar dikkate alndnda veri setinin normal dalm gsterdii belirlenmitir

(Peat ve Barton, 2005). Beden eitimi retmen adaylarnn en yksek ortalamay bedensel-kinestetik zek

alannda elde ettikleri grlmektedir (Tablo 1).




20

Tablo 1: oklu Zek Alanlar (X1-8) ve Problem zme Becerisi (PB)ne Ait Betimsel Analizler ve t-Testi

Sonular

Kadn Erkek Envanter Alt Boyutlar

Ss. Ss. t

Skewness (arpklk)

Kurtosis (Basklk)

Szel-Dilsel Zek (X1) 3.10 .522 3.09 .514 .024 -.124 .197

Mantksal-Matematik Zek (X2) 3.38 .647 3.45 .551 -.658 .032 -.174

Grsel-Uzamsal Zek (X3) 3.58 .574 3.36 .523 2.48* .040 -.051

Mziksel-Ritmik Zek (X4) 3.34 .741 3.32 .816 .190 -.191 -.520

Bedensel-Kinestetik Zek (X5) 4.04 .508 3.96 .448 .904 -.279 -.101

Kiileraras-Sosyal Zek (X6) 3.85 .502 3.77 .508 .926 .114 -.462

sel Zek (X7) 3.50 .604 3.45 .490 .566 -.058 .328

oklu Zek Alanlar

Doa Zek (X8) 3.45 .730 3.40 .683 .443 .133 -.694

PB Toplam Puan 133.20 16.30 134.62 18.46 -.485 .274 -.525

*p.05). Dier taraftan,

oklu zek alanlar ierisinde yer alan grsel-uzamsal zek ortalama puanlarnn, cinsiyet deikenine gre

anlaml fark ierdii tespit edilmitir (t=2.48, p




21

Tablo 3: oklu Zek Alanlar (X1-8) ve Problem zme Becerisine (PB) likin oklu Regresyon Analizi Sonular

Bamsz Deikenler Baml Deiken

Problem zme Becerisi (PB) oklu Zek Alanlar (X1-8)

B t p

Sabit 61.526 5.109 .000

Szel-Dilsel Zek (X1) -6.749 -.198 -1.995 .048

Mantksal-Matematik Zek (X2) 10.373 .347 3.669 .000

Grsel-Uzamsal Zek (X3) -2.316 -.073 -.693 .489

Mziksel-Ritmik Zek (X4) -.321 -.014 -.164 .870

Bedensel-Kinestetik Zek (X5) 7.899 .212 2.115 .036

Kiileraras-Sosyal Zek (X6) 4.869 .140 1.481 .141

sel Zek (X7) -.792 -.024 -.238 .812

Doa Zek (X8) 5.752 .229 2.265 .025

F = 6.997 (p=.000), R2 = .281, R

2 = .241

PB = 61.526 6.749.X1 + 10.373.X2 2.316.X3 .321.X4 + 7.899.X5 + 4.869.X6 .792.X7 +5.752.X8 TARTIMA VE SONU Bu almada, beden eitimi retmen adaylarnn sahip olduklar oklu zek alanlar ile problem zme beceri

dzeyleri cinsiyet deikeni asndan deerlendirilmi ve bununla birlikte aralarnda oluabilecek iliki ile

etkileimin belirlenmesi hedeflenmitir. Yaplan analizler sonuncunda, cinsiyet bamsz deikenine gre, erkek

ve kadn beden eitimi retmen adaylarnn problem zme beceri dzeylerine ilikin sahip olduklar ortalama

puanlar arasnda oluan farkn anlaml olmad belirlenmitir (p>.05). Alan yazda, yer alan dier almalar

dikkate alndnda, bu almada elde edilen sonucun Tmkaya, Aybek ve Alda (2009), Gven (2010) ve Saygl

(2012)nn niversite rencileri zerinde yapm olduklar almalar destekledii grlmektedir. Bu

sonulardan farkl olarak, Keskin ve Yldrm (2008), yaptklar almalarnda erkek niversite rencilerinin,

kadn niversite rencilerine gre daha yksek puan aldklarn; Seluk, alkan ve Erol (2007) ise kadn

retmen adaylarnn, erkek retmen adaylarna gre daha yksek puan aldklarn ve oluan farkn istatistiksel

olarak anlaml olduu sonucuna varmlardr. Tm bu sonular dikkate alndnda, cinsiyet deikeninin

problem zme becerileri zerindeki etkisinin varlndan kesin olarak bahsetmek mmkn deildir.

Beden eitimi retmen adaylarnn sahip olduklar oklu zek alanlarnn, cinsiyet asndan deerlendirilmesi

sonucunda, grsel-uzamsal zek alannda farkn anlaml olduu tespit edilmitir (p




22

Bununla birlikte problem zme becerisini aklamada, doa zek ve bedensel-kinestetik zek alanlarnn pozitif

ynl, szel-dilsel zek alannn negatif ynl ve anlaml belirleyicisi olduu bulunmutur. Beden eitimi

retmen adaylarnn doa zek alanlaryla problem zme becerileri arasndaki iliki, sportif aktivitelerde

sklkla ak alanlarda ve doal evre ierisinde yaplmasnn bir sonucu olarak dnlebilir. Bununla birlikte,

beden eitimi retmen adaylarnn sportif msabakalar ierisinde kendilerini ifade etme biiminin bedensel

olarak gerekletirdii dnldnde, karlatklar problemleri daha ok kinestetik olarak zmeleri, szl

ifadeye daha az ihtiya duyabilecekleri eklinde yorumlanabilir. Bu durum beden eitimi retmen adaylarnn

problem zme beceri dzeylerinin oluumunda, bedensel-kinestetik zek alannn pozitif, szel-dilsel zek

alannn ise negatif ynl belirleyici olmasn aklayabilir.

Tm bu sonular dikkate alndnda, beden eitimi retimi alanna ynelik dzenlenen ders ierik ve

programlarnn, retim teknik ve yntemleri asndan sadece harekete ynelik olarak deil, mantksal ve

evresel dzenlemelerinde katlmyla planlanmas, yetiecek olan beden eitimi retmen adaylarnn problem

zme becerileri dzeylerinin oluumunda olumlu ynde etki salayaca dnlebilir. Bu durum, problem

zme becerilerinin geliim asndan zek alanlarnn bir btn olarak deerlendirilmesi gerektiini bir kez daha

vurgular niteliktedir.

Not: Bu alma 24-26 Nisan 2014 tarihlerinde Antalyada 21 lkenin katlmyla dzenlenen 5

th International


KAYNAKA Al-Faoury O.H.A, Khataybeh, A., & Al-Sheikh, K. (2011). Multiple intelligences of students at Jordanian

universities. Journal of International Education Research, 7(4), 83-94.

Altun, I. (2003). The perceived problem solving ability and values of student nurses and midwives. Nurse

Education Today, 23: 575-584.

Armstrong, T. (2000). Multiple intelligences in the classroom (2nd edition). Alexandria, VA: Association for

Supervision and Curriculum Development.

Azar, A., Presley, A. I. ve Balkaya, . (2006). oklu zek kuram temelli retimin rencilerin baar, tutum,

hatrlama ve bilisel sre becerilerine etkileri. Hacettepe niversitesi Eitim Fakltesi Dergisi, 30, 67-75.

Bowles, T. (2008). Self-rated estimates of multiple intelligence based on approaches to learning. Australian

Journal of Educational and Developmental Psychology, 8, 15-26.

inkl, . ve Soyer, F. (2013). Beden eitimi retmen adaylarnn oklu zek alanlar ile problem zme

becerileri arasndaki ilikinin incelenmesi. Spor Ynetimi ve Bilgi Teknolojileri Dergisi, 8(1), 4-16.

DZurilla, T.J, & Goldfried, M. (1971). Problem solving behavior modification. Journal of Abnormal Psycology, 78(1), 107-126.

Gardner, H. (1993). Multiple intelligences: The theory in practice. New York: A Division of Harper Collins

Publishers.

Gardner, H. (1997). Multiple intelligences as a partner in school improvement. Educational Leadership, 55(1),

20-21.

Gk, B. ve Erdoan, T. (2011). Snf retmeni adaylarnn yaratc dnme dzeyleri ve eletirel dnme

eilimlerinin incelenmesi. Ankara niversitesi Eitim Bilimleri Fakltesi Dergisi, 44(2), 29-51.




23

Gven, M. (2010). An analysis of the vocational education undergraduate students levels of assertiveness and

problem-solving skills. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 2, 2064-2070.

Hajhashemi, K., Akef,K., & Anderson N. (2012). The relationship between multiple intelligences and reading proficiency of Iranian EFL students. World Applied Sciences Journal, 19(10), 1475-1483.

Heppner, P.P., & Petersen, C.H. (1982). The development and implications of a personal problem solving

inventory. Journal of Counseling Psychology, 29(1), 66-75.

Kaptan, F. ve Korkmaz, H. (2002). Trkiyede hizmet ncesi retmenlerin problem zme becerilerine ynelik

alglar zerine bir inceleme. Journal of Qafqaz University, 9(1), 183-188.

Keskin, G., & Yldrm, G.. (2008). The evaluation of university students in terms of problem solving, autonomy,

multiple intelligences based on constructive approach norms. nn University Journal of the Faculty of

Education, 9, 16, 67-88.

Kl, . (2002). oklu zek kuramnn Amerikan okullarndaki uygulamalar zerine ulusal bir alma (Sumit

projesi). Eitim Aratrmalar Dergisi, 8, 165174.

zden, Y. (1997). renme ve retme. Ankara: Pegem A Yaynclk.

Peat, J., & Barton, B. (2005). Medical statistics: A guide to data analysis and critical appraisal. Blackwell

Publishing.

Razmjoo, S.A. (2008). On the relationship between multiple intelligences and language proficiency. The Reading

Matrix, 8(2), 155-174.

Saban, A. (2002). oklu zek teorisi ve eitim. Ankara: Nobel Yayn.

Saracalolu, A.S., Yenice N. ve Karasakalolu, N. (2009). retmen adaylarnn iletiim ve problem zme

becerileri ile okuma ilgi ve alkanlklar arasndaki iliki. Yznc Yl niversitesi Eitim Fakltesi Dergisi, 6(2),

187-206.

Saygl, G. (2012). Determination of the problem solving level of gifted / talented students. International Online

Journal of Primary Education, 1(1), 31-36.

Seluk G.S., alkan S., & Erol, M. (2007). The effects of gender and grade levels on Turkish physics teacher

candidates problem solving strategies. Journal of Turkish Science Education, 4(1), 92-100.

Serin N.B., Pehlivan A., Serin O., ahin S., & Saygl G. (2012). Relationship between intelligence areas and

interpersonal problem solving skills according to multiple intelligences theory. International Online Journal of

Primary Education, 1(2), 16-24.

Shahzada G., Ghazi S.R., Khan H.N., Iqbal S., & Shabbir M.N. (2011). Self-perceived multiple intelligences of male and female. Mediterranean Journal of Social Sciences, 2(1), 2039-2117.

Shewchuck, R.M., Johnson, M.O., & Elliott, T.R. (2000). Self-appraised social problem solving abilities,

emotional reactions and actual problem solving performance. Behaviour Research and Therapy, 38, 727-740.

ahin, N., ahin, N.H., & Heppner, P.P. (1993). Psychometric properties of the problem solving inventory in a

group of Turkish university students. Cognitive Therapy and Research, 17(4), 379-396.

Talu, N. (1999). oklu zek kuram ve eitime yansmalar. Hacettepe niversitesi Eitim Fakltesi Dergisi, 5, 64-

72.




24

Tmkaya S., Aybek, B., & Alda, H. (2009). An investigation of university students critical thinking disposition

and perceived problem solving skills. Eurasian Journal of Educational Research, 36, 57-74.




25

ORTAOKUL SINIFLARINDAK RETMEN SANDALYESNN GEREKLL VE SINIF

YNETMNE ETKSNE YNELK RENC, RETMEN, VEL VE DARECLERN GRLER

Yrd. Do. Dr. Cihat Demir

Dicle niversitesi, Z.G. Eitim Fakltesi

lkretim Blm Fen Bilgisi ABD, Diyarbakr

[email protected]

Seluk Topdemir

Milli Eitim Vakf mam Hatip Ortaokulu, Diyarbakr

[email protected]

Gksel zgezerim

[email protected] zet

Bu alma ortaokul snflarndaki retmen sandalyesinin gereklilii ve snf ynetimine etkisi hakknda renci-

retmen- okul idarecisi ve renci velisinin grlerinin incelenmesi amacyla yaplmtr. alma, 2013-2014

retim yl Diyarbakr il merkezinde bulunan be ortaokulda 87 renci, 73 veli, 34 retmen ve 15 okul

idarecisi ile yrtlmtr. Aratrmada nitel aratrma yntemlerine bal kalnmtr. retmenlerle

grmeler yaplm ve veriler aratrmac tarafndan hazrlanan bir yar yaplandrlm soru ile toplanmtr.

Verilerin analizinde betimsel analizden faydalanlmtr. almadan elde edilen bulgulara gre, almaya

katlan rencilerin ve velilerin byk bir ounluu (87 renciden 67 si, 73 veliden 57 si) retmen

sandalyesinin gerekli olduunu sylemitir, almaya katlan 34 retmenden 17si retmen sandalyesinin

gerekli olduunu sylerken, 15 okul idarecisinden sadece 4 retmen sandalyesinin gerekli olduunu

sylemilerdir.

Anahtar Szckler: retmen sandalyesi, snf ynetim

mayıs 2014 cilt 3 sayı 2

Documents