1.Marketing konceptModeran marketing koncept moze se izraziti kao ostvarenje korporotivnih ciljeva kroz zadovoljavanje potreba kupaca bolje od konkurencije.Tri uslova moraju biti ispunjena prije nego se marketing koncept moze da bude primjenjen:Prvi,aktivnost kompanije trebalo bi da bude usredsredjena na obezbjedjivanje satisfakcije kupaca,a ne na recimo prostu proizvodnju proizvoda.Ovaj uslov cesto nije lako ispuniti(npr.veliki pad prodaje adidasovih proizvoda na americkoom trzistuu 2003 pripisan je neuspehu u zadovoljavanju ukusa americkih potrosaca. Drugo,ostvarivanje satisfakcija kupaca pociva na integrisanim naporima,odgovornost za primjenu ovog koncepta ne snosi samo odjeljenje za marketing vec bi trebalo da da svoj dio odgovornosti snose svi ( odjeljenje za proizvodnju,finansije,istrazivanje i razvoj,inzenjering,kao i dr odjeljenja)Trece,Da bi se integrisani napori mogli ostvariti menadzment kompanije mora da vjeruje u to da se korporativni ciljevi mogu ostvariti preko zadovoljnih kupaca.U sustini marketing koncept je filozofija poslovanja koja stavlja kupca i satisfakciju kupaca u centar svega.postao je poznat koncept drustvenog marketinga koji govori o tome da kompanije treba da ostvaruju zadovoljstvo kupaca na nacin koji unapredjuje blagostanje i potrosaca i drustva.2.Razvoj marketinga Pocetci modernog marketinga mogu se naci u periodu industrijske revolucije koja se odigrala u Velikoj Britaniji oko 1750 ,i u SAD ,i Njemackoj 1830.Napredak u proizvodnji,distribuciji i migraciji stanovnistva iz ruralnih sredina u gradske stvorili su potencijal za stvaranje trzista velikih razmjera.Posto su poslovni ljudi htjeli da iskoriste takav razvoj trzista institucije marketinga ,kao sto su propagandni mediji i kanali za distribuciju,pocele su da rastu i da se razvijaju.Na marketing se pocelo gledati kao na naucno polje pocetkom 20.veka ,sto je proisteklo iz kurseva koji su se bavili pitanjima distribucije.Kursevi marketinga tada su bili usredsredjeni na to „kako raditi“sa naglaskom na tehnikama marketinga.U skorije vreme paznja se posvecuje filozofiji marketinga kao nacinu poslovanja i prirodi uticaja marketinga na stejkholdere i na celokupno drustvo.Uprkos dugoj tradiciji ne postoji garancija da ce sve kompanije usvojiti marketing orijentaciju.

Kompanije vodjene trzistem Interno orijentisane komp.Pokazuju brigu o kupcima tokom citavog poslovanja

Ugodnost je na prvom mjestu

Poznaju kupceve kriterijume izbora i uklapaju ih sa marketing miksom

Smatraju cjenuo performanse prizvoda kljucnim faktorima u vecini prodaje

Vrse segmentiranje na osnovu razlika medju kupcima

Segmentiraju na osnovu prizvoda

Investiraju u marketing istrazivanja i ulaze u trag promenama na trzistu

Oslanjaju se na anegdote i opsteprihvacene mudrosti

Rado docekuju promene Vole status quoPokusavaju da razumeju konkurenciju Ignorisu konkurencijuMarketing troskove smatraju investicijom Marketing troskove smatraju luksuzomNagradjuju inovaciju Kaznjavaju inovacijuTraze latentna trzista Drze se istih trzistaBudi brz Čemu zurba?Teze ostvarivanju konkurentske prednosti Zadovoljne su same sobom

Mnoge firme danas karakterise usredsredjenost na sebe,fokus je na trenutnim sposobnostima proizvodnje.Svrha organizacije je da napravi proizvode i da ih na takoreci agresivan nacin proda kupcima.(npr. Parni motor).Kompanije koje su orijentisane na marketing fokusiraju se na potrebe kupaca,promene se vide kao uobicajene pojave a sposobnost prilagodjavanja smatra se neophodnom za opstanak.

3.Stvaranje vrednosti za kupce i satisfakcije kupacaKljuc uspjeha marketinga je u premasivanju vrednosti koju nudi konkurencija.Kupci donose odluke o kupovini na osnovu sudova o vrednosti koju nude proizvodjaci.Posle kupovine nekog proizvoda,zadovoljstvo kupaca zavisi od odnosa izmedju uocenih performansi tog prizvoda i ocekivanja kupca.Zadovoljstvo kupaca je ostvareno onda kada uocene performanse zadovoljavaju ili prevazilaze ocekivanja. Ocekivanja se formiraju kroz iskustvo prije kupovine,razgovori sa drugim ljudima i marketing aktivnosti proizvodjaca. Kompanije ne bi trebalo da prave gresku preteranim podizanjem ocekivanja kroz neodmerene propagandne kampanje,posto to moze da dovede do nezadovoljstva ukoliko performanse ne zadovolje ocekivanja.U danas prisutnoj atmosferi nadmetanja obicno nije dovoljno usaglasiti performanse i ocekivanja ,potrebno je prevazici ocekivanja na takav nacin da kupci budu odusevljeni ishodom.Da bi se razumeo koncept satisfakcije kupaca (model Kano) pomaze u razlikovanju karakteristika koje izazivaju nezadovoljstvo,zadovoljstvo i odusevljenje.

Tri karakteristike su u osnovi ovog modela : „ono čega mora biti“„viče znači bolje“„ono što oduševljava“Karakteristike odredjene kao „ono čega mora biti“ su one koje su ocekivane pa se one uzimaju zdravo za gotovo.„više znači bolje“ mogu da prevedu zadovoljstvo iz neutralne zoone u zonu pozitivnog zadovoljstva„ono što oduševljava“ su neocekivane karakteristike koje iznenadjuju kupca.Njihovo odsustvo ne izaziva nezadovoljstvo ali njihovo prisustvo odusevljava kupce.Medjutim ove karakteristike koje odusevljavaju vremenom postaju ocekivane pa marketari moraju neprestano da teze da pronalaze nove nacine odusevljavanja ;inovativno razmisljanje i slusanje kupaca kljucni su elementi tog procesa.

4.Isporuka vrednosti za kupcePored toga sto je filozofija marketinga koja stavlja kupca u centar poslovanja ,to je i poslovna funkcija koja obuhvata niz aktivnosti koje se moraju izvrsiti da bi se isporucila vrednost za kupce. Ove aktivnosti ukljucuju sprovodjenje marketing istrazivanja zarad razumijevanja potreba kupaca i njihovog ponasanja ,segmentiranje trzista u podtrzista koja postaju ciljna za kompanije,razvoj proizvoda i brendova i pozicioniranje istih na trzistu,donosenje odluka o formiranju cijena,odlucivanje o promotivnom miksu ,prodaji i distribuciji proizvoda,i marketing planiranje i menadzment.Marketari i marketing se neprestalno mijenjaju i novi metodi isporuke vrednosti –kao sto je menadzment odnosa sa kupcima (customer relationship management-CRM) –se razvijaju.Marketing je stoga jedna uzbudljiva i visestrana profesija.Odgovornost marketing menadzera je da obezbjedi to da organizacija isporuci vrednost za kupce. ;ali dok to cine oni se mogu sluziti uslugama istrazivaca ,zaposlenih u prodaji,strucnjaka za komunikaciju,propagandnih agencija i strucnjaka za maloprodaju. 5.Marketing miksKljucna marketing aktivnost je upravljanje marketing miksom.Marketing miks se sastoji od cetiri glavna elementa:-proizvoda -cijene-promocije-distribucijeKoji su kljucni u donosenju odluka i predstavljaju najznacajniji aspekt primjene marketing koncepta.Proizvod izbor prizvoda /usluga i koristi koje treba ponuditi grupi kupaca poznat je pod nazivom „odluke o proizvodu“ Vazan element u tome je razvoj novog proizvoda/usluge. Posto se tehnologija i ukusi mijenjaju,proizvodi zastarjevaju i postaju slabiji u odnosu na proizvode konkurencije ,pa ih kompanije moraju zameniti karakteristikama koje kupci cijene. Odluke o proizvodu takodje ukljucuju izbor imena brenda ,garancije,pakovanja i usluga koje treba da idu uz ponudu proizvoda.garancije mogu biti znacajna komponenta proizvodjaca.Cijene Posto jedinicna cijena predstavlja ono sto kompanija dobija za proizvod/uslugu koju promovise,ona je kljucni element marketing mikasa.Svi drugi elementi predstavljaju troskove (npr.troskovi dizajniranja proizvoda ,troskovi oglasavanja,troskovi transporta i dr.) Marketari,stoga,treba da vrlo jasno postave ciljeve i metode formiranja cijena i faktore koji uticu na odredjivanje cijena. Oni takodje moraju da uzmu u obzir neophodnost davanja popusta i olaksica u nekim transakcijama.Promocija Odluke treba donositi uzimajuci u obzir promotivni miks:oglasavanje ,lina prodaja,unapredjenje prodaje,odnosi s'javnoscu,direktni i interni marketing.Ovim sredstvima se ciljni auditorijum upoznaje sa proizvodom,uslugom i koristima koje oni donose kupcima.Svaki element ima svoje prednosti i mane.Oblik promocije koji je sve zastupljeniji je koristenje interneta kao promotivnog sredstva.Kljucna prednost ovog medija je u tome da male lokalne kompanije mogu da prosire svoje trziste uz relativno niske troskove.Distribucija Aspekti distribucije ticu se onih odluka koje se odnose na distribucione kanale koji ce biti koristeni i njihov menadzment.,lokaciju prodajnih objekata,metode transporta,i nivo zaliha koje treba odrzavati.Cilj je da se omoguci da proizvodi i usluge budu dostupni u odgovarajucoj mjeri u pravo vreme i na pravom mjestu. Distribucioni kanali sastoje se od organizacija kao sto su maloprodavci ili veleprodavci preko kojih roba prelazi svoj put do kupaca.

Efektivni marketing miks sastavljen je od cetiri glavne karakteristike:-miks mora biti dizajniran tako da zadovoljava potrebe ciljnih kupaca-on mora doprinjeti stvaranju konkurentske prednosti-marketing mora da se prilagodi resursima koji stoje na raspolaganju kompaniji -efektivni marketing miks mora biti dobro uklopljen,tako da ima kozistentnu temu6.Upravljanje marketing aktivnošćuIako je razlog zbog kojeg se jedna kompanija treba orijentisati na marketing lako razumjeti,postizanje te orjentacije u praksi mnogo je teze .Kombinacija faktora je potrebna da bi se uspjesno usmjerio fokus na kupca.najpre zajednicke vrednosti i uvjerenja su neophodan preduslov za uspjesnu implementaciju marketinga;postizanje tog cilja moze predstavljati problem za kompanije sa dugom tradicijom koje do sada nisu kupca stavljale na prvo mjesto.Druga dimenzija tiče se vještina razumijevanja i reagovanja na zahtjeve kupaca,ili onga što Peters i Waterman zovu“približavanje i zadržavanje blizu kupca“. U svojim istraživanjima Kohli i Javorski došli su do zaključka da je polazna tačka orjentacije na tržištu sakupljanje informacija ,što ne podrazumjeva samo potrebe i sklonosti kupaca,već i analizu i interpretaciju faktora koji utiču na potrebe i sklonosti.Skupljanje informacija nije isključivo odgovornost odjeljenja za marketing i da pojedinci i odjeljenja često neformalno sakupljaju informacije.Zatim informacije treba distribuirati kroz cijelu kompaniju formalnim i neformalnim sredstvima.Treće,fokus na kupca podrazumjeva primjenu strategija vodjenih tržištem i želju da se njihove potrebe zadovoljebolje od konkurencije.Medjutim realna situacija na tržištu trebalo bi da bude uskladjena sa prednostima kompanije.Četvrto,organizaciona struktura mora da odražava marketing strategiju.Kako se mijenjaju tržišta tako je mijenja i marketing strategija.,i mogu biti potrebne izmjene strukture i sistema da bi se primjenila nova strategija. Poslednja dimenzija menadzmenta koji pokrece tržište je implementacija,koja zahtjeva jasno saopštavanje strategije da ne bi bila narušena od strane onih koji direktno posluju sa kupcem.7.Opseg marketingaLako se može primjetiti da su marketing koncept,i marketing alati i tehnike prisutni i u mnogim drugim kontekstima.Npr političke partije,one mnogo koriste marketing istraživanja da bi se upoznale sa stavovima glasača,takodje koriste oglašavanje i odnose sa javnošću da bi upoznale javnost sa svojim stavovima.Obrazovne institucije se sve više rukovode tržištem pošto su demografske promjene proširile nadmetanje za studente ,na čiji izbor se sve više utiče objavljivanjem tabela zasnovanih na performansama . Univerziteti reaguju osmišljavanjem novih logoa i rebrendiranjem ,sprovodjenjem promotivnih kampanja. Korištenje marketinga poprima različite oblike u umjetnosti i medijima.Često je ukazivano na to da mnogi mediji kao npr.novine i tv kanali bivaju preterano uprošćeni da bi zadovoljili odredjene segmente tržišta. Spektar mogućih primjena marketinga izazvao je dosta rasprava medju stručnjacima u oblasti marketinga o opsegu marketinga.za naše ciljeve,suština marketinga je u konceptu kupca i potrebe da se razumeju njegove potrebe i da se na njih odgovori.8.Funkcionisanje marketing konceptaVtrlo je teško predvidjeti unapred da li će neki marketing ili promotivna kampanja dati rezultate.U nekim kompanijama marketing se smatra glavnim pokretačem porasta poslovanja.Za neke nije važno da li on funkcioniše već u tome da on dobro funkcioniše.Nekima smeta to sto je marketing prodro u svaki aspekt našeg života.Ukratko marketing funkcioniše ,izazov je u tome da se on uspješno primjeni u bilo kojoj datoj situaciji.

9.Efikasnost naspram efektivnostiRazumijevanje razlike izmedju efikasnosti i efektivnosti je veoma važno.Efikasnost se tiče uloženih sredstava i rezultata proizvodnje.Efikasna firma proizvodi robu ekonomično ,korist je u tome što su troškovi po jedinici proizvoda niski pa mogu da ponude niske cijene i tako ostvare udeo na tržištu. Medjutim pored efikasnosti da bi bila uspješna mora da radi i efektivno.Efektivno znači raditi prave stvari,sto znači poslovanje na atraktivnim tržištima i pravljenja proizvoda kog potrošači žele da kupe.Nasuprot tome kompanija koja je neefikasna i neefektivna brzo će bankrotirati jer su joj troškovi proizvodnje visoki a njene proizvode potrošači ne žele da kupe.Kompanija koja je efikasna i neefektivna može malo duže da potraje jer zbog niskih troškova proizvodnje može da stvori više profita od prodaje koja opada.Firme koje su efektivne ali neefikasne vjerovatno će opstati ,ali im njihova neefikasnost nece dozvoliti maksimiziranje profita.Kombinacija efikasnosti i efektivnosti je ono sto dovodi do optimalnih poslovnih rezultata.Osnovna razlika izmedju ova dva pojma je u tome što je efikasnost usredsredjena na troškove a efektivnost je usredsredjena na kupca.Efektivna kompanija ima sposobnost da privuče i zadrži kupce.10.Marketing i poslovne performansePrimjena marketing koncepta ce unaprediti poslovne performanse-to je osnovna premisa.Uspješnost primjene marketinga utvrdjuje se na osnovu indikatora kao što su profitabilnost i traženo učešće.Uticaj marketinga na performanse je pozitivan sto su dokazala i istraživanja u Evropi i S.Americi.Narver i Slater su istraživanjem dosli do zaključka da odnos poslovnih performansi i marketing orjentacije vrlo linearan,pri čemu firme koje pokazuju najviši stepen marketing orjentacije imaju imaju najviše nivoe profitabilnosti. Studija konsultantske firme Bain & Company u SAD koju su objavili u Britaniji Hooley,Lynch i Shepherd ;i u njoj su pokusali da razviju tipologiju pristupa marketinga i da povežu te pristupe sa poslovnim performansama, Oni su identifikovali četiri vrste kompanija:-Marketing filozofi su na marketing gledali kao na funkciju čija je primarna odgovornost da utvrdi i zadovolji potrebe kupaca,kao na filozofiju koju vodi čitava organizacija ,Nisu ga videli samo kao podršku prodaji. -Podstrekači koji smatraju da je primarna funkcija marketinga podrška prodaji i promociji.Marketing je bio ograničen na aktivnosti odjeljenja za marketing,i nije imao bas veze sa zadovoljavanjem potreba kupaca.-Marketari su delili stavove marketing filozofa i uz to su verovali takodje vjerovali da je marketing ograničen na aktivnosti marketing odjeljenja.-Nesigurni koji su bili neodlučni u pogledu svog pristupa marketinguMarketing filozofi ispoljili su neke posebne karakteristike: usvojili su proaktivniji,agresivniji pristup budućnosti,imali su proaktivniji pristup razvoju novih proizvoda,više važnosti su pridavali obuci u marketingu,usvojili su dugoročne okvire za marketing planiranje,marketing je imao viši status u okvirima kompanije,marketing je imao veću šansu da bude zastupljen pred upravnim odborom kompanije,imao je više šansi da blisko saradjuje sa drugim funkcionalnim oblastima,marketing je imao više uticaja na strateške planove.Zaključak studije bio je da na marketing ne treba gledati samo kao na funkciju jednog odjeljenja već kao na filozofiju kojom se rukovodi čitava generacija.Doyle predlaže koncept marketinga koji je baziran na vrednosti ,gdje je cilj marketinga da doprinese maksimizaciji vrednosti za akcionare što postaje sveobuhvatna težnja direktora u mnogim kompanijama.Taj pristup pomaže u pojašnjavanju važnoosti investiranja u vrednost marketinga ,kao što su brendovi i marketing znanje,i da se menadzment odvrati od rez.troškova.

11.Planiranje marketing aktivnostiMarketingu se mora doslovno posvetiti pažnja jer se tržišta mijenjaju i ništa ne traje vječno.Da bi marketinški napori bili efektivni neophodno je planirati pristup.Planiranje se tiče odlučivanja gdje želimo da idemo i kako tamo možemo da stignemo.Proces marketing planiranja uključuje analizu okruženja ,sposobnosti organizacije i odlučivanje o pravcima djelovanjai načinima da se te odluke primjene.Postojanje plana pruža menadzerima osnovu za odluke i akcije.Ono takodje stimuliše dostignuća dajući organizaciji jasne ciljeve kojima treba da teži.12.Ekonomske sile i marketingPreko efekta koji ima na ponudu i tražnju ,ekonomsko okruženje može imati presudan uticaj na uspjeh kompanije.One moraju da odaberu one ekonomske uticaje koji su od važnosti za njihovo poslovanje i da nadgledaju.Tri su glavna ekonomska uticaja na marketing:-ekonomski rast i nezaposlenost-kamatne stope i devizni kursevi-razvoj ekonomskih oblastiEkonomski rast i nezaposlenost Opšte stanje i nacionalne i medjunarodne ekonomije može imati značajan uticaj na uspjeh jedne kompanije.Većina svejtskih ekonomija prošla je kroz period velikog rasta od sredine devedesetih koji je u najvećoj mjeri bio posljedica povećanja produktivnosti zbog razvoja kompjuterskih i telekomunikacionih tehnologija.Slično tome je i rast ekonomije u Kini 2000.god (velika tražnja za automobilima,stambenim prstorom i trajnim proizvodima) .Veliki problem za marketing predstavlja predvidjanje brzog ekonomskog rasta sto dovodi do velikog odliva novca ukoliko potrošnja iznenada opadne.Niska stopa rasta ima za posljedicu visok nivo nezaposlenosti što utiče na kupovnu moć potoršača.U periodu ekonomske recesije potrosači odlažu kupovinu za „kasnije“ ili kupuju ondje gdje je najpovoljnije. Kamatne stope i devizni kurs Širom svijeta se zaduzuje,sto firme sto potrošači ,naravno zaduzivanje je više ukoliko su kamatne stope niske. Tu je uključena i neumjereno koristenje kreditnih kartica .Sve to povećava nivo zaduženosti stanoovništva.Dvizni kursevi su stope po kojima se za jednu valutu može kupiti druga.Te stope su promjenjive pa je u tome i opasnost(2004 pad kursa američkog dolara sto je dovelo do pada vrednosti robe u Americi)Razvoj ekonomskih oblasti U prošlosti je osnovna ekonomska jedinica bila država koja je bila autonomna i pogledu donošenja odluka o ekonomiji i ponudi i tražnji.Medjutim neke kompanije su danas moćnije od nekih zemalja. Istovremeno države se udružuju praveći ekonomske oblasti da bi efektivnije upravljali svojim poslovima (Evropska unija 1986,12 tadašnjih članica)13.Evropska unija i marketingPotpisivanje jedinstvenog evropskog akta 1986 označilo je prekretnicu ka stvaranju slobodnog unutrašnjeg tržišta Evropske unije .Cilj je bio da se stvori tržište koje bi pariralo tadašnjem tržištu SAD i Japan-om tržištu nad kojim država nece imati kontrolu,tako što će biti uklonjene barijere slobodnom protoku proizvoda,usluga,kapitala,i ljudi izmedju tadašnjih 12 članica.Zatim su ugovor iz Mastrihta 1992.,ugovor iz Nice 2000.,i uvodjenje Evra 2002. god.bili su dalji koraci ka razvoju pune ekonomske unije. Ona danas broji 25 članica a u 13 zemalja je u upotrebi evro sto olakšava putovanja ,uporedjivanje cijena ,i prekograničnu trgovinu.Razvoj Evropske unije ima odredjen broj posljedica na poslovanje a to su:-proširivanje opsega-reorganizacija i panevropski marketingPromjene koje donosi jedinstveno evropsko tržište mogu da utiču i na elemente marketing miksa (proizvod,cijena,promocija i distribucija)

14.Društvene sile i marketingPostoje četiri društvene sile koje posebno utiču na marketing :-promjene u demografskom sastavu populacije-kulturne razlike u okviru jedne i izmedju više nacija-društvena odgovornost i marketing etika-uticaj pokreta potoršačaDemografske sile Tri glavna činioca su porast svjetske populacije ,promjene u starosnm sastavu i povećanje broja domaćinstavasa dva prihoda.Preko polovine parova sa izdržavanom djecom u Britaniji su porodice sa dva prihoda.To se dosta razlikuje od perioda kada su zene bile uglavnom domaćice a muškarci su bili zaposleni i zaradjivali novac.Porast ovakvih domaćinstava znači da ovaj segment tržišta ima visok raspoloživi prihod,što ima za posljedicu smanjenje osjetljivosti na cijene i sposobnosti kupovine luksuznih roba.Kulturne sile Kultura je mješavina vrijednosti ,ubjedjenja i stavova koji su zajednički za jednu nacionalnu grupu.Kulturne razlike imaju posljedice na način obavljanja posla.Obrasci ponašanja lidera i organizaciona kultura se dosta razlikuju u različitim dijelovima Evrope.Korporativna društvena odgovornost Odnosi se na etički princip po kome osoba ili organizacija treba da budu odgovorni za to kako njihova djela utiču na fizičku okolinu i opštu javnost.KDO je termin koji se često koristi da bi se opisalo kako aktivnosti kompanija treba ne samo da uzimaju u obzir potrebe kupaca,već i čitavo društvo.Pokret potrošača je ime koje nosi skup pojedinaca ,grupa i organizacija čiji je cilj da osiguraju prava potrošača.Neki od pokreta sprovode kampanje u ime potrošača i obezbjedjuju informacije o proizvodima,što omogućava potrošačima da budu bolje informisani prilikom izbora proizvoda i usluga.Pokret potrosača je angažovan u oblastima kao što su kvalitet i bezbjednost proizvoda i tačnost informacija.15.Političke i zakonske sileMarketing odluke mogu biti izložene uticaju političkih i zakonskih sila koje odredjuju pravila po kojima se obavlja posao.Političke sile imaju važnu ulogu na medjunarodnim tržištima gdje odluke vlade mogu često imati velike posledice na kompanije.Organizacije često održavaju bliske odnose sa političarima da bi nadgledale političko okruženje i mogle da utiču na njega.(npr kompanije koje proizvode cigarete imaju lični interes da održe bliske veze sa vladom) Kompanije ponekad doniraju znacajne sume nvca za finansiranje političkih stranki koje njima naravno uzvracaju odredjenim protuuslugama.Političke akcije u vidu zakonodavstva i manje formalnih direktiva mogu imati značajan uticaj na način poslovanja.Tu su situacije sa raznim monopolima ,takodje tu je i regulativna praksa koja ja ima uticaj zabrane onih praksi koje suzbijaju,ograničavaju i pogrešno predstavljaju konkurenciju.Pored različitih djelatnosti i zakona koji su na snazi kompanije su razvile i kodekse ponašanja koji su i nekim slučajevima rezultat političkih pritisaka da bi zastitila interese potrošača.Marketing menadzment mora imati u vidu ograničenja koja njegovoj aktivnosti nameću političke partije i zakonsko okruženje .On mora da procjeni do koje mjere je potrebno uticati na političke odluke i koje mogu da utiču na poslovanje i do kojeg stepena poslovne prakse treba da budu samoregulatorne da bi se održali visoki standardi satisfakcije kupaca i usluga kupcima.

16.Fizičke sile i marketingEkolozi teže da zaštite fizičku okolinu od štetnih uticaja povezanih sa proizvodnjom i marketiranjem proizvoda i usluga.Oni se bave društvenim troškovima potrošnje.Šest ekoloških pitanja su od posebne važnosti-upotreba sastojaka koji doprinose očuvanju životne sredine-korišćenje ambalaže koja se može reciklirati-zaštita ozonskog omotača-testiranje novih proizvoda na životinjama-zagadjenje -očuvanje zaliha energijeMarketari moraju biti svjesni opasnoosti i šansi koje u sebi nosi svako od ovih pitanja.18.