Bu çalışma, Zafer Kalkınma Ajansı’nın desteklediği Manisa İli’ndeki İstihdam Edilmiş ve Edilecek Olan Çalışanların Mesleki Yeterliliklerinin Araştırılması projesi kapsamında hazırlanmıştır. İçerik ile ilgili sorumluluk Groupa Araştırma-Danışmanlık ve Eğitim Hizmetleri tarafından gerçekleştirilen proje araştırma ekibine aittir ve Zafer Kalkınma Ajansı’nın görüşlerini yansıtmaz.

MANİSA İLİ’NDEKİ İSTİHDAM EDİLMİŞ VE

EDİLECEK OLAN ÇALIŞANLARIN MESLEKİ

YETERLİLİKLERİNİN ARAŞTIRILMASI

Mart 2014/MANİSA

1

İÇİNDEKİLER I.BÖLÜM: EMEK PİYASALARI, MANİSA İŞGÜCÜ PİYASASI VE MESLEKİ YETERLİLİK POLİTİKALARI ...........5

Giriş ............................................................................................................................................5

1.1. Emek Piyasalarına Yönelik Temel Kavramlar..........................................................................6

1.1.1. İşgücü ............................................................................................................................6

1.1.2. İşgücüne Katılma Oranı .................................................................................................7

1.1.3. İşgücüne Dahil Olmayanlar ...........................................................................................8

1.1.4. İşsizlik ...........................................................................................................................8

1.1.5. İşsizlik türleri .................................................................................................................9

1.1.6. İstihdam ........................................................................................................................9

1.1.7. İstihdam Oranı ............................................................................................................ 10

1.1.8.İstihdam Türleri ........................................................................................................... 10

1.1.8.1.Tam İstihdam ........................................................................................................ 10

1.1.8.2. Eksik İstihdam ...................................................................................................... 10

1.1.8.3. Kayıt Dışı İstihdam................................................................................................ 10

1.1.9. İstihdamın Sektörel Dağılımı ....................................................................................... 12

1.1.10. İstihdam Edilenlerin İşteki Durumu ........................................................................... 13

1.2. Manisa İş Gücü Piyasası ...................................................................................................... 14

1.3. İşgücü Piyasası .................................................................................................................... 16

1.4. İşgücü Piyasasında İstihdam Politikaları .............................................................................. 17

1.4.1. Pasif İstihdam Politikaları ........................................................................................... 18

1.4.1.1.İşsizlik Sigortası ..................................................................................................... 18

1.4.1.2. İşsizlik Yardımları ................................................................................................. 18

1.4.2. Aktif İstihdam Politikaları ........................................................................................... 19

1.4.2.1. İstihdam Danışmanlığı Hizmetleri......................................................................... 19

1.4.2.2. Mesleki Eğitim Politikaları .................................................................................... 19

II.BÖLÜM: MANİSA’DAKİ İŞLETMELERE YÖNELİK MESLEKİ EĞİTİM, MESLEKİ YETERLİLİK VE İSTİHDAM

ARAŞTIRMASI .................................................................................................................................... 20

2.1. Araştırmanın Amacı ve Önemi ............................................................................................ 20

2.2. Araştırmanın Metodolojisi .................................................................................................. 20

2.2.1. Örnekleme ve Veri Toplama ....................................................................................... 20

2.2.2. Ölçek Geliştirme ve Ölçekler ....................................................................................... 20

2.2.3. Veri Analiz Yöntemleri ................................................................................................ 21

2.3. Araştırmanın Bulguları ........................................................................................................ 22

2.3.1. Araştırmaya Kapsamında İncelenen Değişkenlere ait Tanımlayıcı İstatistiksel Analizler

............................................................................................................................................. 22

2

2.3.1.1. İşletmelerin Sektörel Dağılımı ................................................................................ 22

2.3.1.2. İşletmelerin Alt Sektörler Bazında Dağılımı ............................................................ 23

2.3.1.3. İşletmelerin Hukuksal Yapısı .................................................................................. 24

2.3.1.4. İşletmelerin Faaliyet Yılı......................................................................................... 26

2.3.1.5. İşletmelerin Çalışan Sayısı...................................................................................... 27

2.3.1.6. İşletmelerin Personel Artış Beklentisi .................................................................... 28

2.3.1.7. İşletmelerin Gelecek 3 Yıl İçinde Belirli Mesleklere Duydukları İhtiyaç Düzeyi ........ 29

2.3.1.8. İşletmelerin Nitelikli İşgücü Temininde Karşılaştıkları Güçlükler ............................. 32

2.3.1.9. İşletmelerin Nitelikli Eleman Temin Etmekte Zorluk Yaşadıkları Meslekler ............. 33

2.3.1.10. İşletmelerin Eleman Temin Etmekte Zorluk Çektikleri Fonksiyonlar ..................... 35

2.3.1.11. İşletmelerde Çalışanlar İçin Gereken Eğitim Düzeyi .............................................. 36

2.3.1.12. İşletmelerde Çalışanlara Yönelik Hizmet İçi Eğitim ............................................... 36

2.3.1.13. Ulusal Mesleki Yeterlilik Sistemi Hakkında Bilgi Düzeyi......................................... 37

2.3.1.14. Mesleki Eğitim Kurslarının Mezunlarının İstihdamına Yardımcı Olma ................... 38

2.3.1.15. İşletmelerin Konumu ........................................................................................... 39

2.3.1.16. Eğitim Konuları .................................................................................................... 40

2.3.2. Araştırma Kapsamında İncelenen Değişkenlerin Arasındaki İlişkiler ........................... 46

2.3.2.1. Çalışan Sayısı ve Sektör.......................................................................................... 46

2.3.2.2. Çalışan Sayısı ve Alt Sektörler ................................................................................ 47

2.3.2.3. Faaliyet Yılı ve Sektörler ........................................................................................ 48

2.3.2.4. Faaliyet Yılı ve Alt Sektörler ................................................................................... 50

2.3.2.5. Personel Artış Tahmini ve Sektör ........................................................................... 51

2.3.2.6. Personel Artış Tahmini ve Alt Sektörler .................................................................. 54

2.3.2.7. Çalışan Sayısı ve Personel Artış Tahmini ................................................................. 58

2.3.2.8. Faaliyet Yılı ve Personel Artış Tahmini.................................................................... 61

2.3.2.9. Mesleklere Olan İhtiyaç ......................................................................................... 62

2.3.2.10. Mesleklere Olan İhtiyaç ve Sektör........................................................................ 62

2.3.2.11. Mesleklere Olan İhtiyaç ve Alt Sektörler .............................................................. 67

2.3.2.12. Mesleklere Olan İhtiyaç ve Çalışan Sayısı ............................................................. 72

2.3.2.13. Mesleklere Olan İhtiyaç ve Faaliyet Yılı ................................................................ 74

2.3.2.14. İşgücü Teminindeki Güçlükler ve Sektör .............................................................. 75

2.3.2.15. İşgücü Teminindeki Güçlükler ve Alt Sektörler ..................................................... 76

2.3.2.16. İşgücü Teminindeki Güçlükler ve Çalışan Sayısı .................................................... 78

2.3.2.17. İşgücü Teminindeki Güçlükler ve Faaliyet Yılı ....................................................... 79

2.3.2.18. Eleman Temininde Zorluk Yaşanan Fonksiyonlar ve Sektör .................................. 80

2.3.2.19. Eleman Temininde Zorluk Yaşanan Fonksiyonlar ve Alt Sektörler ......................... 80

3

2.3.2.20. Eleman Temininde Zorluk Yaşanan Fonksiyonlar ve Çalışan Sayısı ........................ 82

2.3.2.21. Eleman Temininde Zorluk Yaşanan Fonksiyonlar ve Faaliyet Yılı ........................... 83

2.3.2.22. Eğitim Düzeyi ve Sektör ....................................................................................... 84

2.3.2.23. Eğitim Düzeyi ve Alt Sektörler .............................................................................. 85

2.3.2.24. Eğitim Düzeyi ve Çalışan Sayısı ............................................................................. 86

2.3.2.25. Eğitim Düzeyi ve Faaliyet Yılı................................................................................ 86

2.3.2.26. Hizmet İçi Eğitim ve Sektör .................................................................................. 87

2.3.2.27. Hizmet İçi Eğitim ve Alt Sektörler ......................................................................... 88

2.3.2.28. Hizmet İçi Eğitim ve Çalışan Sayısı ........................................................................ 89

2.3.2.29. Hizmet İçi Eğitim ve Faaliyet Yılı ........................................................................... 91

2.3.2.30. Ulusal Mesleki Yeterlilik Sistemi Bilgisi ve Sektör ................................................. 92

2.3.2.31. Ulusal Mesleki Yeterlilik Sistemi Bilgisi ve Alt Sektörler ........................................ 93

2.3.2.32. Ulusal Mesleki Yeterlilik Sistemi Bilgisi ve Çalışan Sayısı ....................................... 95

2.3.2.33. Ulusal Mesleki Yeterlilik Sistemi Bilgisi ve Faaliyet Yılı .......................................... 96

2.3.2.34. İstihdama Yardımcı Olma ve Sektör ..................................................................... 96

2.3.2.35. İstihdama Yardımcı Olma ve Alt Sektörler ............................................................ 97

2.3.2.36. İstihdama Yardımcı Olma ve Çalışan Sayısı ......................................................... 100

2.3.2.37. İstihdama Yardımcı Olma ve Faaliyet Yılı ............................................................ 101

2.3.2.38. İstihdama Yardımcı Olma ve Personel Artış Tahmini .......................................... 102

2.3.2.39. İstihdama Yardımcı Olma ve Mesleklerin İhtiyaç Düzeyi ..................................... 103

2.3.2.40. Konum ve Sektör ............................................................................................... 104

2.3.2.41. Konum ve Alt Sektörler...................................................................................... 105

2.3.2.42. Konum ve Çalışan Sayısı..................................................................................... 106

2.3.2.43. Konum ve Faaliyet Yılı ....................................................................................... 107

2.3.2.44. Konum ve Personel Artışı .................................................................................. 108

2.3.2.45. Konum ve Mesleklere Olan İhtiyaç .................................................................... 109

2.3.2.46. Konum ve Eleman Temininde Karşılaşılan Güçlükler .......................................... 109

2.3.3. Mesleki Eğitim Konularına İlişkin Analizler ............................................................... 110

2.3.3.1. Sektör ve Genel İşletme ...................................................................................... 111

2.3.3.2. Sektör ve Makina ................................................................................................ 111

2.3.3.3. Sektör ve Tasarım-Üretim.................................................................................... 112

2.3.3.4. Sektör ve Elektrik-Elektronik ............................................................................... 113

2.3.3.5. Sektör ve Kaynakçılık/İnşaat/Madencilik ............................................................. 113

2.3.3.6. Sektör ve Gıda-Tarım ........................................................................................... 114

2.3.3.7. Sektör ve Bilgisayar ............................................................................................. 114

2.3.3.8. Sektör ve Hizmetler ............................................................................................. 115

4

2.3.3.9. Sektör ve Diğer Alanlar ........................................................................................ 115

2.3.3.10. Mesleki Eğitimler ve Alt Sektörler ...................................................................... 115

2.3.3.11. Mesleki Eğitimler ve Çalışan Sayısı ..................................................................... 118

2.3.3.12. Mesleki Eğitimler ve Faaliyet Yılı ........................................................................ 119

2.3.3.13. Mesleki Eğitimler ve Hizmet İçi Eğitim ............................................................... 120

2.3.3.14. Mesleki Eğitimler ve Ulusal Mesleki Yeterlilik Sistemi ........................................ 120

2.3.3.15. Mesleki Eğitimler ve İstihdama Yardımcı Olma .................................................. 121

2.3.3.16. Mesleki Eğitimler ve Konum .............................................................................. 121

SONUÇ ........................................................................................................................................ 122

5

I.BÖLÜM: EMEK PİYASALARI, MANİSA İŞGÜCÜ PİYASASI VE MESLEKİ

YETERLİLİK POLİTİKALARI

GİRİŞ

Günümüz emek piyasalarında işgücü önemli bir faktördür. Sanayi Devrimi öncesi

işgücü daha çok tarım sektöründe istihdam edilmekteydi. Sanayi devrimi sonrası ise sanayi

sektörü geniş bir istihdam imkânı sağlamıştır. Günümüzde ise hizmetler sektörü önemli bir

istihdam alanı olmuştur. Ekonomilerin büyüme trendine rağmen her üç sektörde nüfusa

yeterli istihdam olanakları sunulamamaktadır. Bu durumda işsizlik sorunu her ekonomide

ciddi bir şekilde ortaya çıkmaktadır. İşsizlik insanın psikolojisini etkileyen, aile yaşamına

olumsuz tesir eden ve toplumda olumsuzluklar oluşturarak, dengesizliğe yol açan bir olgu

olarak karşımıza çıkmaktadır.

1980 sonrası dünya üzerinde uygulanan Neo-Liberal politikalar işgücü üzerinde

olumsuz etkilere yol açmaktadır. İşsizliğin azaltmak ve uygulanan Neo-Liberal politikaların

istihdam üzerindeki etkisini en aza indirmek için emek arz ve talebine yönelik araştırmalar

önem kazanmıştır. Araştırmalarla emek arzının durumu ortaya konulduğu gibi emek

talebinde bulunan kesimlerin de hangi niteliklerde işgücü ihtiyacının ortaya konması

açısından önemi artmaktadır. Bu araştırma ile Manisa sanayisinin emek talebinde

bulunurken hangi nitelikli elemanlar aradığı ortaya konmaya çalışılmıştır. Çalışmayla mevcut

işgücü ihtiyacı ortaya konarak gelecekte ne gibi özellikte işgücüne ihtiyaç olacağının ortaya

çıkarılması amaçlanmıştır. Bu çerçevede araştırmacılar tarafından konuyla ilgili farklı ölçekler

içeren bir anket formu geliştirilmiştir. Oluşturulan anket Manisa ve üç büyük ilçesinde

uygulanarak veriler analiz edilmiştir.

Araştırma iki bölümünden oluşmaktadır. Birinci bölümde işgücü, istihdam, emek

piyasaları konusunda temel kavramlar açıklanarak, sayısal veriler eşliğinde Türkiye geneli ve

Manisa ili analiz edilmiştir. İkinci bölümde araştırmacılar tarafından elde edilen veriler analiz

edilmiştir. Analizler sonucunda elde edilen bulgular tartışılmıştır.

6

1.1. Emek Piyasalarına Yönelik Temel Kavramlar

1.1.1. İşgücü

Sermaye, girişimci, doğal kaynaklar ve işgücü mal ve hizmet üretiminde kullanılan

üretim faktörleridir. Bunlardan işgücü, üretim faktörlerin içinde en önemlisidir. İşgücü

faktörü olmadan herhangi bir malın üretimi ya da bir hizmetin karşılanması mümkün değildir.

İşletme sahiplerinin ve çalışanlarının amaçlarına ulaşabilmeleri için gereken fiziksel ve

zihinsel çabaların tümü işgücüdür. İşgücü, diğer üretim faktörlerini bir araya getirip

yönlendirmektedir. Üretimde ne kadar makineleşmeye gidilirse gidilsin, işgücü faktörünü

yani işgücü talebini ortadan kaldırmak mümkün değildir (Özgen ve Yalçın, 2011:19). Bu

nedenle üretim faaliyetinin gerçekleştirilebilmesi için emek talebinde bulunulması

kaçınılmazdır. Emek talebi, emek arzını harekete geçirmektedir. İş gücü bir ülkedeki emek

arzı “işgücü” kavramıyla ifade edilmektedir (Mahiroğulları ve Korkmaz, 2013: 3).

Emek arzını belirleyen yani işgünü belirleyen temel kaynak nüfustur. Nüfus bir ülkede

yaşayan toplam insan sayısıdır. İşgücünün belirlenmesinde kurumsal ve kurumsal olmayan

sivil nüfus kavramları kullanılmaktadır.

Kurumsal nüfus, genel nüfus sayımı sırasında yabancılar, okul, yurt, kışla, hastane,

hapishane gibi yerlerde ikamet eden nüfusa denir.

Kurumsal olmayan nüfus ise toplam nüfustan yabancılar, okul, yurt, kışla, hastane,

hapishane, huzurevi gibi yerlerde ikamet edenler çıkarılarak elde edilen nüfusa kurumsal

olmayan sivil nüfus denir. Bu nüfusun 15 ve daha yukarı yaşlarda olan kısma kurumsal

olmayan çalışma çağındaki sivil nüfusu oluşturur. Nüfusun 15 ve daha yukarı yaş grupları

çalışabilir kesimi gösterdiğinden, kurumsal olmayan çalışma çağındaki sivil nüfusu “aktif

nüfus” denir. (Biçerli, 2007: 54). Bir ülkede kurumsal olmayan çalışma çağı nüfusu içinde

olup da fiilen çalışanlarla, iş arayanlar toplamına işgücü denir. İşgücü, bir ülkedeki emek

arzını insan sayısı bakımından ifade eden üretken nüfustur (Mahiroğulları ve Korkmaz, 2013:

6). Yani işgücü istihdam edilenlerle işsizlerin toplamı işgücünü verir (Güloğlu ve Taş, 2011: 1).

7

1.1.2. İşgücüne Katılma Oranı

İşgücüne katılım oranı, işgünün toplam nüfusa oranı işgücüne katılım oranını

vermektedir (Güloğlu ve Taş, 2011: 1).

İşgücü

İşgücüne katılma oranı = X100

Aktif Nüfus

Türkiye’de Cumhuriyet’in kuruluşunda işgücüne katılma oranı yüksek iken daha

sonraki yıllarda bu oran düşmüştür. İşgücüne katılma oranın zaman içinde azalmasının

nedeni nüfus artış hızının, işgücü artış hızına göre daha hızlı olmasıdır. Örneğin 1989-2001

döneminde çalışabilir nüfus %3,3 oranında artarken, işgücü artış oranı %2,4’te kalmıştır

(Biçerli, 2007: 72).

Tablo 1.1: Türkiye’de Yıllara Göre İşgücüne Katılma Oranları

Yıllar İşgücüne Katılma Oranı(%)

1923 73,5

1933 70,4

1943 70,7

1953 74,7

1963 70,5

1973 67,2

1983 59,2

1989 55,6

1991 52,5

1994 50,4

1997 47,4

2000 49,9

2003 48,3

2010 48,8

2013 50,8

Kaynak: Biçerli, 2007: 71

8

İşgücünün nüfusa oranla daha yavaş artmasının nedeni Türkiye’de okullaşma oranın

artması ve eğitim süresinin uzamasıdır. Bu ilköğretim, lise ve yükseköğretimdeki nüfusun

işgücüne katılımını azaltmaktadır. Diğer bir neden ise erken emeklik nedeniyle işgücüne

katılım oranını olumsuz yönde etkilemektedir (Biçerli, 2007: 72). Cumhuriyet sonrası

işgücüne katılım oranı Tablo 1.1’de yıllara göre gelişimi verilmiştir.

Dünya’da işgücüne katılma oranı ise Tablo’da gösterilmiştir. Türkiye Dünya işgücüne

katılma oranları karşılaştırıldığında, Türkiye’nin Dünya ortalamasının altında kaldığı

görülmektedir.

Tablo 1.2: Dünya’da İşgücüne Katılma Oranları

Yıllar 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

İşgücüne Katılma

Oranı (%)

65,6 65,5 65,7 65,6 65,5 65,5 65,4 65,3 65,4 65,3

Kaynak: Güloğlu vd., 2011:7

1.1.3. İşgücüne Dahil Olmayanlar

İş gücüne dahil olmayanlar ise ev kadınları, öğrenciler, emekliler, engelliler, hastalık

nedeniyle çalışamayanlar ve irat sahipleri gibi emeğini arz etmeyen ya da edemeyen kesimdir

(Mahiroğulları ve Korkmaz, 2013: 5-6).

1.1.4. İşsizlik

İşsizlik çalışma isteği ve yeterliliği olmasına karşın, düzenli ve sürekli gelir

sağlayabilecek bir işi bulunmayan kişilerdir. İşsiz, işi olmayan anlamına gelen ve üretim

faktörlerinden biri olan emek faktörünün tam kullanılamaması durumunu ifade etmektedir

(Işığıçok, 2013: 117-118). İşsizlik, sosyal yönü ağır olan ekonomik bir olgudur. Bu durum

insanların mevcut gelirlerinde azalmaya yol açtığı gibi sosyal ve psikolojik durumlarının daha

da kötüleşmesine neden olmaktadır (Mahiroğulları ve Korkmaz, 2013: 21).

İşsizliğin artması makroekonomik dengelerin bozulmasına da sebep olur. Artan işsizlik

sonucu ekonomide satın alma gücünün ve dolayısıyla da harcama düzeyinin düşmesi, üretim

kaybına yol açar. Amerikalı iktisatçı Arthur Okun tarafından ileri sürülen işsizlik ve üretim

kaybı arasındaki bu ilişki, “Okun Yasası” olarak bilinmektedir. Buna göre, işsizlik oranındaki

9

her %1’lik artış, gayri safi milli hasıla’nın yaklaşık olarak %2,5 oranında düşmesine yol

açmaktadır. İşsizlik en önemli üretim faktörü olan emeğin israfına yol açmakta ve bireyin

üretken kapasitesini etkileyerek onun verimliliğini düşürmektedir. Özellikle uzun süreli

işsizliğe bağlı olarak kişilerin sahip oldukları mesleki niteliklerin aşınması ve eski becerilerin

tekrar bireye kazandırılabilmesi, bireye ve ekonomiye önemli maliyetler yüklemektedir

(Gündoğan, 2013: 131).

1.1.5. İşsizlik türleri

Açık işsizlik; çalışma gücü ve arzusu olduğu halde, cari ücret seviyesinde iş arayıp da

bulamayanların oluşturduğu gruptur.

Geçici işsizlik; çalışanların kendi istekleri ile işten ayrılıp yeni bir işe girinceye kadar

geçen sürede işsiz kalmalarıdır.

Mevsimlik işsizlik, üretimin mevsimsel olarak arttığı dönemlerde çalışan kişilerin

önemli bir kısmı izleyen dönemde işlerini kaybederler ve üretim düzeyi bir sonraki

dönemde artana kadar işsiz kalırlar (Turizm, tarım, inşaat gibi).

Konjonktürel işsizlik; ekonomik dalgalamaların gerileme ve durgunluk dönemlerinde,

toplam talepteki daralmaya bağlı olarak ortaya çıkan işsizlik türüdür.

Yapısal işsizlik; açık işlerle, iş arayanların beceri yönden eksik olmaları nedeniyle

ortaya çıkan işsizlik çeşididir. Yapısal işsizlik teknolojik gelişmelerden kaynaklandığı

için teknolojik işsizlikte denmektedir.

Gizli işsizlik; ekonomide çalışır görünmesine rağmen, kendilerinin o iş alanından

çekilmeleri sonucunda üretimde azalma meydan gelmiyorsa gizli işsizlik vardır

(Bozdağlıoğlu, 2008: 47-48; Işığıçok, 2013: 126).

1.1.6. İstihdam

İstihdam insanların çalıştırmaları, işe kabul edilmeleri şeklinde tanımlanabilir. Emek

bir girdi olarak üretim sürecinde kullanılmaktadır. İstihdam, ürün (mal ve hizmet)) artışı

oluşturmalıdır. İstihdam edilen bireye üretime katılması karşılığında gelir ve saygınlık

sağlamalı ve devamlılık arz etmelidir (Işığıçok, 2013: 116-117). İstihdam işgücünün ekonomik

faaliyet içerisinde olan kısımdır. İstihdamın artmasın sağlayan unsur ekonomik büyümedir.

10

Türkiye’de ekonomik büyüme olmasına rağmen bunun istihdam oluşturmaya etkisi sınırlı

olmuştur. Bu büyüme daha çok verimlilik ile sağlanmıştır (DPT, 2007:1).

1.1.7. İstihdam Oranı

Bir ülkede belirli bir dönemde istihdam edilenlerin aktif nüfusa bölünüp yüz ile

çarpılması istihdam oranını verir.

İstihdam edilenler

İstihdam Oranı= x100

Aktif Nüfus

1.1.8.İstihdam Türleri

1.1.8.1.Tam İstihdam

Tam istihdam, cari ücret düzeyinde çalışmak isteyen herkesin iş bulabilmesidir

(Mahiroğulları ve Korkmaz, 2013: 7). Bir ülkede şayet çalışma arzu, yeteneğinde ve isteğinde

olan herkes iş bulabiliyor ise tam istihdam söz konusudur. Bütün dünyada işgücüne dahil

olan nüfusun tamamının istihdamı yani tam istihdama ulaşmak temel bir hedeftir.

Günümüzde emek arz ve talebinin dengede olduğu ve uzun süreli işsizliğin olmadığı bir iş

piyasası mümkün görülmemektedir (Güloğlu vd. 2011: 9).

1.1.8.2. Eksik İstihdam

Bir kişinin istihdamının belirlenmiş kurallara göre zaman, ücret ve verimlilik

bakımından yetersizliğidir. Bir ülkedeki yasal haftalık çalışma saati toplamını (genellikle 40

saat) ve cari ücret seviyesini içerir. Kişinin istihdamının bu belirlenmiş haftalık çalışma

süresinden daha az olması, buna bağlı olarak düşük ücret alması, işgörenin vasfının yapılan

işin niteliğine uymaması nedeniyle verimsiz çalışması eksik istihdamın sebepleri arasında yer

almaktadır.

1.1.8.3. Kayıt Dışı İstihdam

Bir kişinin istihdamda olmasına rağmen, işveren tarafından bireyin çalışma süresi ve

aldığı ücret miktarıyla ilgili bilgiler kamu kurumlarına bildirilmemektedir ya da eksik

bildirilmektedir (Mahiroğulları ve Korkmaz, 2013: 7-8).

11

Tablo 1.3’de seçilmiş bazı ülkelerde istihdam oranları verilmiştir. Oranlar

incelendiğinde Türkiye’nin istihdam oranı diğer ülkelere göre daha düşük düzeydedir.

Tablo 1.3: Bazı Ülkelerde İstihdam Oranları

Ülke 2005 2006 2007 2008

Güney Afrika Cumhuriyeti 39 39 41 41

Türkiye 42 42 42 42

İtalya 43 43 44 44

Fransa 48 48 48 48

Almanya 50 50 51 52

Japonya 56 56 55 54

Finlandiya 53 54 55 55

Hindistan 56 56 56 56

ABD 60 60 60 59

Kanada 60 60 61 61

Çin 72 72 72 71

Kaynak: Güloğlu vd., 2011: 9

Tablo 1.4: Türkiye’de Kurumsal Olmayan Nüfusun İşgücü Durumu (Bin kişi, 15 +yaş)

Yıll

ar

Nü

fus

(Bin

)

15 v

e d

aha

yuka

rı

yaşt

aki

nü

fus

(Bin

) İş

gücü

(B

in)

İsti

hd

am

edile

nle

r

(Bin

)

İşsi

z (B

in)

İşgü

cün

e

dah

il

olm

ayan

nü

fus

(Bin

) İş

gücü

ne

katı

lma

ora

nı(

%)

İşsi

zlik

o

ran

ı(%

)

Tarı

m

dış

ı iş

sizl

ik

ora

nı(

%)

İsti

hd

am

ora

nı(

%)

2004 66.379 47.544 22.016 19.632 2.385 25.527 46.3 10.8 14,2 41,3

2005 67.227 48.359 22.455 20.067 2.388 25.905 46,4 10,6 13,5 41,5

2006 68.066 49.174 22.751 20.423 2.328 26.423 46,3 10,2 12,7 41,5

2007 68.901 49.994 23.114 20.728 2.376 26.879 46.2 10,3 12,6 41,5

2008 69.724 50.772 23.805 21.194 2.611 26.927 46.9 11.0 13,6 41,7

2009 70.542 51.686 24.748 21.277 3.471 26.938 47.9 14.0 17,4 41.2

2010 71.343 52.541 25.641 22.594 3.046 26.901 48.8 11.9 14,8 43,0

2011 72.376 53.593 26.755 24.110 2.615 26.867 49,9 9,8 12,4 45,0

2012 73.604 54.724 2.518 24.821 2.518 27.385 50.0 9,2 11,5 45,4

2013 74.457 55.608 28.271 25.524 2.747 27.337 50,8 9,7 12,0 45,9

Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK: 2014)

12

İşgücüne ilişkin açıklamalar Türkiye dağılımı Tablo 1.4’de gösterilmiştir. İşgücüne

katılma oranı ve istihdam oranında bir artış olduğu gözlenmektedir.

1.1.9. İstihdamın Sektörel Dağılımı

Türkiye’de istihdamın sektörel dağılımı incelendiğinde 2000 yılına kadar istihdamdaki

payı ilk sırada yer alan tarımdır. 2000 yılından itibaren tarım bu özelliğini kaybetmiştir. Bu

sektördeki işgücü tarım dışı faaliyetlere yönelmektedir. Tarımda işgücü, aile işletmesi temelli,

küçük ölçekli, ücretsiz aile işçilerin yoğun olduğu istihdam tipidir. Tarım sektörünün

istihdamdaki payı Avrupa Birliği ve Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD)

ortalamaları ile karşılaştırıldığından tarımsal istihdam Türkiye’de daha yüksektir. Kamu ve

özel sektör yatırımlarının artırılamaması, üretime gereken önemin verilememesi, ekonomik

istikrarsızlık, imalat sanayinde üretimin emek yoğundan, sermaye yoğun üretim yapan

sektörlere kayması, işgücü verimliliğindeki artış gibi nedenlerden dolayı, sanayi sektöründe

istihdam sağlanamamaktadır. Hizmet sektörünün istihdamdaki payının yüksek olması ise

Türkiye’nin bilgi toplumu aşamasına geldiğini göstermemekte, tarımda açığa çıkan işgücünün

sanayide iş imkânları olmadığından bu sektöre geçtiği ve üretkenlik uzak bir yapı

göstermektedir (Tokul, 2012: 509-510).

Tablo 1.5: Türkiye’de İstihdamın Yıllara Göre Dağılımı

Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK, 2014)

13

Türkiye istihdamın dağılımı ile dünya istihdam dağılımı incelendiğinde, Türkiye’de

sanayi ve hizmetler sektörünün dünya ortalamasının üzerinde seyrettiği, tarımın ise dünya

ortalamasının altında olduğu görülmektedir. Bu durumun gelişmiş ülkelerdeki istihdam

dağılımına göre bir eğilimi gösterdiği söylenebilir.

Tablo 1.6: Dünya’da İstihdamın Sektörlere Göre Dağılımı

Sektörler 1999 2007 2008 2009

Tarım 40,2 35,4 35 35

Sanayi 20,6 22,1 22,1 21,8

Hizmetler 39,1 42,5 42,9 43,2

Kaynak: Güloğlu vd., 2011:10

1.1.10. İstihdam Edilenlerin İşteki Durumu

İstihdam edilenlerin işteki durumu Tablo 1.7’de verilmiştir. Ücretlilerin istihdam

içindeki oranları yıllara göre istikrarlı olarak artığı görülmektedir. Ücretsiz aile işçileri ile kendi

hesabına çalışanların oranında bir azalış olduğu gözlenmektedir. İşveren pozisyonunda

olanlarında ise küçük bir azalma olduğu söylenebilir.

Tablo 1.7: Türkiye’de İstihdam Edilenlerin İşteki Dağılımları

Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK, 2014)

14

1.2. Manisa İş Gücü Piyasası

Türkiye İstatistik Kurumu işgücü piyasasına ilişkin bilgilerin altyapısını oluşturan

işgücü, istihdam ve işsizlik göstergelerini temel alarak, Türkiye 26 İstatistikî Bölge Birimi

Sınıflaması (İBBS) Düzey 2 sınıflaması yapmıştır. Bu bağlamda Manisa ilinin yer aldığı İBBS

Düzey 2’de TR33 (Kütahya, Afyonkarahisar, Uşak ve Manisa illerini içeren bölge) için de

geçerlidir. Manisa, Uşak ile benzer sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralamasında yer alırken,

Kütahya ve Afyonkarahisar daha alt sıradadır. Bölgede gelişmişlik sıralaması itibariyle en az

gelişmiş il, 43. sırada olan Afyonkarahisar’dır. Kütahya 38. sırada yer alırken, Uşak 25. ve

Manisa 23. Sırada bulunmaktadır (TÜİK, 2012: 3 ve 30). Tablolar incelendiğinde işsizliğin

Türkiye Geneline göre Manisa’da düşük olduğu görülmektedir. Özellikle Türkiye’de işsizlik

ortamla %9’un üzerinde bulunurken bu durum Manisa için %4,5’larda bulunmaktadır.

Manisa’da daha az işsizlik oranı mevcuttur. Yine işgücüne katılma oranı Türkiye ortalaması

%50 oranında iken Manisa’da daha yüksek bir oranda işgücüne katılma vardır. İstihdam

oranında Manisa’da Türkiye ortalamasını üzerinde olduğu görülmektedir. Oranlar Tablo 1.8

ve 1.9’da gösterilmiştir.

Tablo 1.8: Temel işgücü göstergeleri TR33 (Manisa, Afyon, Kütahya, Uşak), 2004-2012 (Bin kişi)

Yıllar 15 ve daha

yukarı yaştaki

nüfus

(1.000)

İşgücü

(1.000)

İstihdam

edilenler

(1.000)

İşsiz

(1.000)

İşgücüne

katılma

oranı

(1.000)

İşsizlik

oranı(%)

İstihdam

oranı(%)

İşgücüne dahil

olmayan nüfus

(1.000)

2004 2 273 1 087 1 004 83 47,8 7,6 44,2 1 185

2005 2 260 1 018 936 82 45,1 8,1 41,4 1 241

2006 2 223 1 038 961 77 46,7 7,4 43,2 1 185

2007 2 188 980 909 71 44,8 7,3 41,5 1 208

2008 2 164 952 873 79 44,0 8,3 40,3 1 211

2009 2 150 982 874 108 45,6 11,0 40,6 1 169

2010 2 157 1 039 960 79 48,2 7,6 44,5 1 118

2011 2 123 1 119 1 066 53 52,7 4,7 50,2 1 004

2012 2 136 1 170 1 119 51 54,8 4,4 52,4 966

Kaynak : TÜİK (2012) Hanehalkı İşgücü Araştırması Bölgesel Sonuçlar; sayfa 30

15

Tablo 1.9: Manisa’da İşgücüne Katılma Oranı, İşsizlik Ve İstihdam Oranları

Yıl İşgücüne Katılma Oranı(%) İşsizlik Oranı(%) İstihdam Oranı(%)

2011 54,0 4,7 51,5

2012 55,8 4,4 53,4

Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2014

Türkiye İstatistik Kurumu Manisa, Uşak, Kütahya ve Afyon (TR33) içinde bulunduğu

dört ile yönelik istihdamın dağılımı Tablo 1.10’da gösterilmiştir. Tablo’daki verilere göre

Manisa’nın da dahil olduğu dört ildeki tarımdaki istihdamın Türkiye ortalamasının üzerinde

olduğu görülmektedir. Hizmetler sektörü ise Türkiye ortalamasının altında bir istihdam

sağlamaktadır. Sanayi sektöründe istihdam edilenler yine Türkiye ortalamasının altında bir

orana sahiptir. Türkiye ortalamasında inşaat ve sanayi birlikte değerlendirilmiştir.

Tablo 1.10: Manisa, Uşak, Kütahya ve Afyon (TR33) İstihdamın Dağılımı

Yıllar Toplam

(Bin Kişi)

Tarım

(Bin Kişi)

Sanayi

(Bin Kişi)

Hizmet

(Bin kişi)

Tarım(%) Sanayi(%) Hizmet(%)

2004 1 004 502 183 320 50,0 18,2 31,8

2005 936 390 209 337 41,7 22,3 36,0

2006 961 369 238 354 38,4 24,8 36,8

2007 909 332 237 340 36,5 26,1 37,4

2008 873 309 231 333 35,4 26,5 38,1

2009 874 342 231 301 39,2 26,4 34,4

2010 960 383 246 331 39,9 25,6 34,5

2011 1 066 477 233 356 44,7 21,9 33,4

2012 1 119 515 248 356 46,0 22,2 31,8

Kaynak: TÜİK (2012) Hanehalkı İşgücü Araştırması Bölgesel Sonuçlar; Sayfa 30

Tablo 1.11’de istihdam edilenlerin işteki durumu görülmektedir. Manisa’nın

bulunduğu TR 33 bölgesindeki illerde ücretlilerin sayısında istikrarlı bir şekilde artış olmuştur.

Bu durum Türkiye’deki ücretli oranlarındaki artışla paralellik göstermektedir. Ücretsiz aile

işçisi olarak çalışanların yıllara göre önce azalış göstermiş daha sonra ise bir artış vardır.

Türkiye geneli ile bu durum farklılık arz etmektedir. Kendi hesabına çalışan ve işveren

sayısında istikrarlı bir azalış mevcuttur. Bu durum Türkiye ile benzer bir sonuçtur.

Muhtemelen burada kendi hesabına çalışanların azalması daha fazladır.

16

Tablo 1.11: Manisa, Uşak, Kütahya, Afyon(TR33) Bölgesinde İstihdam Edilenlerin İşteki Durumu

Yıllar Ücretli, maaşlı, yevmiyeli (bin kişi) İşveren ve kendi hesabına(bin kişi) Ücretsiz aile işçisi(bin kişi)

2004 389 340 275

2005 416 321 200

2006 462 299 201

2007 457 269 183

2008 455 262 156

2009 440 250 183

2010 485 270 206

2011 503 294 269

2012 530 296 293

Kaynak: TÜİK (2012) Hanehalkı İşgücü Araştırması Bölgesel Sonuçlar; Sayfa 30

1.3. İşgücü Piyasası

İş gücü piyasasında emek arzı ile emek talebi söz konusudur. İş piyasası emeğini arz

edenlerle emek talebinde bulunanların birbirini aradığı bir piyasadır (Güloğlu vd. 2011: 3).

İşgücü piyasası kanalı ile ekonominin en önemli kaynağı olan işgücü, mesleklere, firmalara ve

bölgelere dağıtılır. Hem bireyler hem de toplum, işgücü piyasasının nasıl çalıştığıyla yakından

ilgilidir (Tansel 2012: 19). İş gücü piyasası mal ve para piyasalarından farklılıklar arz eden bir

piyasa türüdür. Bu piyasada çalışanların bir mal gibi alım ve satımı yapılmamakta, çalışanlar

emeklerini kiralanmaktadır. Emeklerini arz edenler, bunun karşılığında ücret geliri elde

ederler. İşgücü piyasasında çalışılan çevre, iş sağlığı ve güvenliği durumu, yöneticilerin kişiliği,

çalışma saatleri ve koşuları gibi parasal olmayan faktörler de emek arz ve talebini

etkilemektedir (Güloğlu vd. 2011: 3).

Bir ülkedeki emek piyasası tipi, ülkenin siyasi rejimi, gelişmişlik düzeyi ve ekonomik

politikalarına göre değişir. Emek piyasaları çeşitleri;

1. Doğal emek piyasası; devletin müdahale etmediği, emek piyasalarını düzenleyici

hukuk ve iktisadi tedbirler almadığı piyasadır. İşçi ve işveren arasındaki ilişkiler liberal

çerçevede ela alınır.

2. İdeal emek piyasası; emek piyasalarında, denge halinde olduğu ve emeğin

hareketliliğini engelleyen unsurlar yoktur. Emek hareketliliğinin serbest, sözleşme

özgürlüğünün ve rekabetin tam olduğu piyasadır. İdeal emek piyasasında uzun vadeli

17

işsizlik yoktur ve homojen bir yapı vardır. Bir malın ve belirli vasıftaki her emeğin

rekabetle oluşan tek bir fiyatı olduğu, her mal ve emek için yeterli derecede arz ve

talebin varlığı, işveren ve işçinin emek piyasası hakkında yeterli bilgi sahibi olduğu,

emek piyasasına özgürce girip çıkabildiği kabul edilir. Gerçek hayatta mevcut böyle bir

piyasa yoktur.

3. Kurumsal emek piyasası; çoğulcu demokratik sistemlerde devlet düzenleyici olarak

işçi-işveren ilişkilerinde doğan dengesizliklere müdahale eder. Devlet işveren olarak

ya da emek piyasaları düzenleyici yasak mevzuatı çıkarak müdahale eder. (Asgari

ücret, sendikalar kanunu gibi)

4. Güdümlü emek piyasası; sosyalist ülkelerde görülür. Emek hareketliliği ve ücretler

devlet tarafından iktisadi planlama yoluyla düzenlenir. Emek piyasalarında tam

istihdam ve istihdam garantisi sağlanmıştır. Bu piyasalarda rekabet ortamı yoktur.

5. Korumacı emek piyasası; iktidarda emekten yana politika izleyen siyasi partilerin

bulunduğu ülkelerde görülür. Sendikaların toplu ilişkiler sistemi içinde etkin

faaliyetleri ile birlikte devlet emek piyasasında, emek lehine destekleyici uygulamalar

görülür (Güçlü bir sendika oluşturmak, işverenler istihdam oluşturmak için teşvikler

vermek gibi).

6. Esnek emek piyasası; emek piyasa işleyiş kurallarını değiştiren, standart/tipik çalışma

türleriyle birlikte kısmı süreli çalışma, çağrı, evde çalışma türleriyle birlikte kısmı süreli

çalışma, çağrı üzerine çalışma, evde çalışma, tele çalışma gibi atipik çalışma şekillerine

imkân tanınarak yayınlaşmış ve bunlara esnek emek piyasası ismiyle yeni bir piyasa

oluşmuştur. Bu piyasa kurumsal emek piyasa ile doğal emek piyasası arasında yeni bir

piyasa olarak ortaya çıkmıştır. Esnek emek piyasasında sendikalar, toplu pazarlık ve

arabuluculuk gibi kurumsal yapılar olsa da, belirlenmiş kurallara dayalı çalışma

şekilleri esnekleştirilerek doğal emel piyasasındaki kuralsızlığa yakınlaştırılmıştır

(Mahiroğulları ve Korkmaz, 2013: 8-16) .

1.4. İşgücü Piyasasında İstihdam Politikaları

İşsizlik günümüzde en büyük sorundur. İşsizlik, birey üzerinde ve toplumda,

ekonomik, sosyal ve psikolojik sorunlara neden olan bir olgudur. Ekonomik bakımdan bireyi

hayatın idamesi için belirli bir gelir güvencesinden yoksun bırakan işsizlik, sosyal sonuçları

açısından da önemli sorunları beraberinde getiren, sosyal yapıyı tahrip eden, bir huzursuzluk

18

kaynağı ve sosyal tehlikedir (Mahiroğulları ve Korkmaz, 2013: 97). Dünya’da yüksek işsizlik

oranları, işsizlik mücadelede istihdam politikalarını uygulanmasını zorunlu hale getirmiştir.

İşsizlikle mücadele de iki ana istihdam politikası uygulanmaktadır.

1. Pasif istihdam politikaları

a. İşsizlik sigortası

b. İşsizlik yardımları

2. Aktif istihdam politikaları

a. İstihdam danışmanlığı hizmetleri

b. Mesleki eğitim politikaları

1.4.1. Pasif İstihdam Politikaları

Bu politikalar işsizliğin neden olduğu sosyal sorunları onarmaya ve işsizlere asgari

düzeyde bir ekonomik güvence sağlamayı amaçlar (Güloğlu vd., 2001:22).

1.4.1.1.İşsizlik Sigortası

İşsizlik sigortası kendi iradesi dışında işini kaybedenlere geçici bir süre ya da yeni bir iş

buluncaya kadar kendisi ve ailesinin asgari ihtiyaçlarını temin etmek için geliştirilmiş bir

sosyal politika aracıdır. İşsizlik sigortasının finansmanı genelde işçi, işveren ve devlet

tarafından ödenen primlerle karşılanır (Tekeli, 2012: 130-131). İşsizlik sigortası

uygulamasında kişinin işten çıkarılması, işsizlik sigortasından yararlanmak için müracaatta

bulunması gibi şartlar vardır. İşsizlik sigortası çalışılan süreye göre değişmekle beraber sınırlı

sürelidir (Güloğlu vd. 2011: 22).

1.4.1.2. İşsizlik Yardımları

İşsizlik yardımları asgari gelir güvencesi sağlayan, ihtiyaç sahibi ancak işsizlik

sigortasından yararlanamayan işsizlere yönelik olarak uygulanan bir yardım sistemidir. İşsizlik

yardımları daha düşük miktardadır fakat yararlanma süresi daha uzundur (Güloğlu vd. 2011:

22). İşsizlik yardımı devlet tarafından finansman edilir. İşsizlik sigortasın yararlanamayanlar,

işsizler ve yoksul aileler bu yardımdan yararlanırlar (Tekeli, 2012: 133).

19

1.4.2. Aktif İstihdam Politikaları

Aktif istihdam politikalarının amacı, emek talebini artırmak ve işsizliği önlemektir. Bu

politikalar işsizlik ve yoksullukla mücadele de önemli bir silahtır. Aktif istihdam politikaları

işgünün iş piyasasına entegrasyonu sağlayan politikalardır (Güloğlu vd. 2011: 21).

1.4.2.1. İstihdam Danışmanlığı Hizmetleri

İstihdam danışmanlığı hizmetleri, kamu ve özel istihdam bürolarınca verilir. Emek

piyasalarındaki bilgi eksikliğini gidermeye, işçi-işveren eşleşmesini sağlamaya yönelik

faaliyetleri kapsar (Mahiroğulları ve Korkmaz, 2013: 106).

1.4.2.2. Mesleki Eğitim Politikaları

İleri teknoloji kullanılmasıyla niteliksiz işgücüne talep azalmıştır. Vasıfsız işgücüne

yeniden istihdama sokabilmek için mesleki eğitimin artırılması hedeflenmektedir. İşgücünün

istihdam edilebilirliğini artıran ve beşeri sermaye yatırımı olan eğitim programları

düzenlemektir. Mesleki yönlendirme ve istihdam araştırma stratejileri geliştirme ile istihdam

politikalarına yol gösterici uygulama olarak karşımıza çıkmaktadır (Mahiroğulları ve Korkmaz,

2013: 104-105).

20

II.BÖLÜM: MANİSA’DAKİ İŞLETMELERE YÖNELİK MESLEKİ EĞİTİM,

MESLEKİ YETERLİLİK VE İSTİHDAM ARAŞTIRMASI

2.1. Araştırmanın Amacı ve Önemi

Manisa’daki işletmelerin ihtiyaçları olan niteliklerde ve sayılarda çalışanlara erişim

olanaklarının artırılması ve il genelindeki istihdamın nitelik ve nicelik olarak geliştirilmesi

amacıyla gerçekleştirilen bu araştırma, ülkemizde mesleki yeterlilik alanında yürütülmekte

olan çalışmalara bulgularıyla katkı vermeyi de amaçlamaktadır.

2.2. Araştırmanın Metodolojisi

Araştırmanın metodolojisi kapsamında örnekleme, veri toplama, ölçekler ve veri

analiz yöntemleri hakkında bilgi verilmektedir.

2.2.1. Örnekleme ve Veri Toplama

Araştırma Manisa ve organize sanayi bölgelerine sahip üç büyük ilçesi olan Akhisar,

Turgutlu ve Salihli ilçelerinde, istihdam potansiyeli yüksek olan orta ve büyük ölçekli

işletmeleri öncelikli olarak hedeflemektedir. Bu amaçla Manisa il merkezi ve söz konusu ilçe

merkezlerindeki işletmelerin listeleri çeşitli kaynaklardan temin edilerek, bu listelerden

istihdam ve sektörel çeşitlilik faktörleri de göz önünde bulundurularak, araştırma kapsamına

alınacak işletmeler yargısal örnekleme ile seçilmiştir. Proje amacı dikkate alınarak böylesi bir

keşifsel araştırma tercih edilmiştir. Analiz birimi işletmeler olduğu için her işletmeden bir

adet insan kaynakları yöneticisine veya çalışanların tedariği konusunda bilgi sahibi üst veya

orta düzey yöneticiye ulaşılmaya çalışılmıştır. İŞKUR’un 2012 tarihli işgücü piyasası raporuna

göre Manisa Organize Sanayi Bölgesi (MOSB) içinde 167 tanesi faal, 202 işletme yer

almaktadır. MOSB ve üç büyük ilçedeki orta ve büyük ölçekli toplam işletme sayıları,

araştırmanın keşifsel niteliği ve zaman ile maliyet kısıtı dikkate alındığında 100 civarında

işletmeden telefonla randevu alıp, internet yoluyla anket gönderilmesi ve verilerin her bir

firma için anket çıktıları halinde toplanması uygun görülmüştür. İhtimalli olmayan bir

örnekleme yöntemi kullanıldığı için bulguların başka araştırma sonuçlarıyla desteklenmesi ve

cevaplayıcı kitle kapsamında değerlendirilmesi doğru olacaktır.

2.2.2. Ölçek Geliştirme ve Ölçekler

Araştırmanın ölçekleri literatüre dayalı olarak araştırmacılar tarafından geliştirilmiştir.

Ölçekler geliştirilirken, İŞKUR’un Manisa ve diğer illerde önceden gerçekleştirdiği araştırma

21

bulgularından ve literatürdeki benzer araştırmalardan ve TUİK’in sınıflandırmalarından

yararlanılmıştır. Özellikle mesleki eğitim türleriyle ilgili soruda, hem Elginkan Vakfı’nın, hem

CBÜ Sürekli Eğitim Merkezi’nin (SEM) sundukları eğitim programları hem de literatürdeki

başka çalışmalarda yer alan çalışan nitelikleri kullanılmıştır. Bunun yanı sıra soru ve ölçeklerin

önemli kısmı uyarlanmış veya yeni oluşturulmuş özgün sorulardır. Cevaplama oranının

artması amacıyla araştırma amacına doğrudan hizmet etmeyen sorular kapsam dışında

bırakılmış olmasına rağmen toplam 6 sayfalık bir anket formu elde edilmiştir. Araştırma

ortaklarının da logolarının olduğu anketin ilk sayfasında, araştırma amacının cevaplayıcılara

aktarıldığı bir kapak yazısı da yer almaktadır.

Anketin içeriği ise şu şekildedir. Anketin ilk bölümünde işletmeye ait sınıflandırma

soruları yer almaktadır. Sektör, hukuki yapı, çalışan sayısı ve faaliyet yılı ilk beş soru ile

belirlenmektedir. 6.soruda ise firmanın hem beyaz hem de mavi yakalı çalışan sayısında

gelecek 12 ay ve gelecek 3 yıl içinde beklenen istihdam artışı sorulmaktadır. 6. soruda ise

hem beyaz hem de mavi yakalılar için gelecek 12 ay ve 3 yıl içinde beklenen personel artış

tahmini sorulmuştur. 7. soruda, 3 yıl içinde hangi meslek gruplarında ihtiyacın yoğunlaştığı

belirlenmeye çalışılmıştır. 8. soru nitelikli işgücü temininde karşılaşılan zorlukları, 9. soru ise

temininde zorluk yaşanan meslekleri sormaktadır. 10. soru hangi işletme fonksiyonlarında

eleman temin etmenin daha zor olduğunu sormaktadır.

11. soru ise işletmenin çalışanlarının eğitim düzeyine verdiği önemi sormaktadır. 12.

soru, işverenlerin gözüyle çalışanların sahip olması gereken niteliklerin 5li likert tarzı bir

ölçekle sorulduğu sorudur. 13. soruda işyerinde hizmet içi eğitim yapılıp yapılmadığı veya ne

sıklıkta yapıldığı sorulmaktadır. 14. Soruda Ulusal Mesleki Yeterlilik Sistemi hakkında

cevaplayıcıların ne kadar bilgili oluğu, 15. Soruda ise mesleki yeterlilik kurslarını bitirmiş

olanların istihdamına ilgili işletmenin ne düzeyde katkı sağlayabileceği sorulmaktadır. Anketin

son kısmında ise isim, adres, telefon, e-posta gibi demografik nitelikte sorular yer almaktadır.

2.2.3. Veri Analiz Yöntemleri

Araştırmada öncelikle soruların cevapları tablo ve grafikler eşliğinde sunulmaktadır.

Daha sonra araştırma amacına yönelik olarak parametrik ve gerektiğinde parametrik

olmayan farklılık ve ilişki analizleri kullanılmaktadır. Bu kapsamda yararlanılan bazı analiz

yöntemleri ise şunlardır: Tek yönlü ANOVA, Welch testi, t testi, Ki-kare, Kolmogorov Smirnov,

Mann Whitney Testi, vb. Parametrik yöntemlerin ön varsayım şartları (normallik ve varyans

22

homojenliği gibi) sağlanamadığında parametrik olmayan yöntem seçeneklerine

başvurulmuştur. Tüm analizlerde ilişkilerin anlamlı olabilmesi için 0,05 anlamlılık düzeyi

kullanılmıştır.

2.3. Araştırmanın Bulguları

Araştırma bulgularının incelenmesinde, anketteki soruların sıralanışı esas alınmış ve

tanımlayıcı istatistikler verildikten sonra her değişkenin ilgili olabileceği bütün diğer

değişkenlerle olası ilişkisi incelenmiştir.

2.3.1. Araştırmaya Kapsamında İncelenen Değişkenlere ait Tanımlayıcı İstatistiksel

Analizler

İlk olarak araştırmaya katılan işletmelere ve verdikleri cevaplara ait tanımlayıcı

istatistikler sunulmaktadır.

2.3.1.1. İşletmelerin Sektörel Dağılımı

Araştırmaya katılan 100 işletmenin 86 tanesi yani büyük çoğunluğu imalat sanayinde

faaliyet göstermektedir. 9 tanesi hizmetler, 4 tanesi tarım ve hayvancılık, 1 tanesi ise

madencilik sanayindedir. Araştırmanın katılımcıları içinde MOSB üyelerinin ağırlıklı olması

imalat sanayi yoğun çıkmasının temel nedenidir.

Tablo 2.1: Araştırmaya Katılan İşletmelerin Sektörel Dağılımı

N

SEKTÖR Tarım ve Hayvancılık 4

Madencilik 1

İmalat 86

Hizmetler 9

23

Şekil 2.1: Araştırmaya Katılan İşletmelerin Sektörel Dağılımı

2.3.1.2. İşletmelerin Alt Sektörler Bazında Dağılımı

ANA METAL VE FABRİKASYON METAL ÜRÜNLERİ İMALATI ile GIDA ÜRÜNLERİ, İÇECEK

VE TÜTÜN İMALATI sektörleri %22 ile katılımcıların en çok yoğunlaştığı sektörler olarak

ortaya çıkmıştır. Öne çıkan diğer sektörler ise PLASTİK VE KAUÇUK ÜRÜNLERİ İMALATI (%12)

ile MAKİNA VE TECHİZAT İMALATI’dır (%11). Bu sektörlerin ağırlıklı olması, Manisa’nın imalat

sanayindeki sektörel yoğunlaşma açısından beklenen bir durumdur ve elde edilecek

bulguların Manisa için geçerli olma olasılığını artırmaktadır.

Tablo 2.2: Araştırmaya Katılan İşletmelerin Alt Sektörler Bazında Dağılımı

N Sütun N %

ALT SEKTÖR

BİTKİSEL ÜRETİM 1 1,0% HAYVANCILIK 3 3,0%

BALIKÇILIK 0 ,0% MADENCİLİK VE TAŞ OCAKÇILIĞI 1 1,0%

GIDA ÜRÜNLERİ, İÇECEK VE TÜTÜN İMALATI 22 22,0% TEKSTİL VE TEKSTİL ÜRÜNLERİ İMALATI 0 ,0%

DERİ VE DERİ ÜRÜNLERİ İMALATI 0 ,0% AĞAÇ ÜRÜNLERİ İMALATI 3 3,0%

KAĞIT HAMURU, KAĞIT VE KAĞIT ÜRÜNLERİ İMALATI; BASIM VE YAYIM 5 5,0% KOK KÖMÜRÜ, RAFİNE EDİLMİŞ PETROL ÜRÜNLERİ VE NÜKLEER YAKIT İMALATI 0 ,0%

KİMYASAL MADDE VE ÜRÜNLER İLE SUNİ ELYAF İMALATI 3 3,0% PLASTİK VE KAUÇUK ÜRÜNLERİ İMALATI 12 12,0%

METALİK OLMAYAN DİĞER MİNERAL ÜRÜNLERİ İMALATI 2 2,0% ANA METAL VE FABRİKASYON METAL ÜRÜNLERİ İMALATI 22 22,0%

MAKİNA VE TECHİZAT İMALATI 11 11,0% ELEKTRİKLİ VE OPTİK DONANIM İMALATI 2 2,0%

ULAŞIM ARAÇLARI İMALATI 1 1,0%

24

BAŞKA YERDE SINIFLANDIRILMAMIŞ İMALATLAR 3 3,0% ELEKTRİK, GAZ, BUHAR, SICAK SU ÜRETİMİ VE DAĞITIMI 0 ,0%

İNŞAAT 4 4,0% TOPTAN TİCARET 1 1,0%

PERAKENDE TİCARET, KİŞİSEL EV EŞYALARININ ONARIMI 0 ,0% ULAŞTIRMA, DEPOLAMA, HABERLEŞME 0 ,0%

MALİ ARACI FAALİYETLER 0 ,0% GAYRİMENKUL, KİRALAMA VE İŞ FAALİYETLERİ 0 ,0%

EĞİTİM 0 ,0% SAĞLIK İŞLERİ VE SOSYAL İŞLER 0 ,0%

DİĞER SOSYAL, TOPLUMSAL VE KİŞİSEL HİZMETLER 0 ,0% OTEL VE LOKANTALAR, KAHVEHANELER VE PASTANELER 2 2,0%

MOTORLU TAŞITLAR VE MOTORSİKLETLERİN SATIŞI, BAKIM VE ONARIMI 1 1,0% MOTORLU TAŞIT YAKITININ PERAKENDE SATIŞI 1 1,0%

Şekil 2.2: Araştırmaya Katılan İşletmelerin Alt Sektörler Bazında Dağılımı

2.3.1.3. İşletmelerin Hukuksal Yapısı

Araştırmaya katılan işletmelerin %56’sı anonim ve %40’ı limited şirkettir. 2 işletme

kendini ferdi mülkiyet olarak değerlendirirken, 1’er işletme ise adi ortaklık ve kooperatif

olarak değerlendirmiştir. İşletmelerin %96’sının anonim ve limited şirketlerden oluşması,

özellikle istihdam ve mesleki eğitimlerle ilgili potansiyeli ve ilgisi daha fazla olan

cevaplayıcılara ulaşıldığının bir göstergesidir.

25

Tablo 2.3: Araştırmaya Katılan İşletmelerin Hukuki Yapısı

N Sütun N %

İşyerinizin hukuki yapısı nedir?

Ferdi mülkiyet 2 2,0% Adi ortaklık 1 1,0% Kolektif şirket 0 ,0% Komandit şirket 0 ,0% Limited şirket 40 40,0% Anonim şirket 56 56,0% Kooperatif 1 1,0%

Şekil 2.3: Araştırmaya Katılan İşletmelerin Hukuki Yapısı

26

2.3.1.4. İşletmelerin Faaliyet Yılı

Araştırmaya katılan işletmelerin %55’i yani yarıdan fazlası 16 yıl veya daha uzun

süredir faaliyette bulunan köklü işletmelerdir. İkinci sırada %17 ile 1-5 yıl arası, üçüncü sırada

ise %16 ile 6-10 yıl arası faaliyette bulunan işletmeler yer almaktadır. Farklılık analizlerinde 1

yıldan az süredir faaliyette bulunan tek işletme ikinci kategori içine alınmış ve 5 yıl ve daha az

faaliyette bulunanların oranı %18’e çıkmıştır.

Tablo 2.4: Araştırmaya Katılan İşletmelerin Faaliyet Yılı

N Sütun N %

İşletmeniz kaç yıldır faaliyette bulunuyor? 1 yıldan az 1 1,0%

1 – 5 yıl arası 17 17,0%

6 – 10 yıl arası 16 16,0%

11 – 15 yıl arası 11 11,0%

16 yıl ve üstü 55 55,0%

Şekil 2.4: Araştırmaya Katılan İşletmelerin Faaliyet Yılı

27

2.3.1.5. İşletmelerin Çalışan Sayısı

Araştırmaya katılan işletmelerin yaklaşık yarısı 50 ve daha fazla çalışana sahiptir. En

çok sayıda işletme 50-249 çalışana sahip olan gruptadır. 250’den fazla çalışana sahip işletme

sayısı ise 22’dir. En alt grupta yer alan 4 kişi, farklılık analizlerinde ikinci gruba eklenmiştir. Bu

sayede tüm işletmeler dört gruba ayrılmış ve her grupta anlamlı karşılaştırmalar yapmaya

imkan verecek sayıda işletme bulunmaktadır. Böylesi bir dağılım ve büyük işletmelerin

sayısının yeterli olması, konu itibarıyla araştırmanın daha anlamlı bulgular elde etmesine

katkıda bulunmaktadır.

Tablo 2.5: Araştırmaya Katılan İşletmelerin Çalışan Sayısı

N Sütun N %

Çalışan personel sayısı 1-9 kişi 4 4,0% 10-24 kişi 24 24,0% 25-49 kişi 21 21,0% 50-249 kişi 29 29,0% 250’den fazla 22 22,0%

Şekil 2.5: Araştırmaya Katılan İşletmelerin Çalışan Sayısı

28

2.3.1.6. İşletmelerin Personel Artış Beklentisi

Araştırmaya katılan işletmelerin beyaz yakalı (idari personel, yönetici vb.) ve mavi

yakalı (işçi, hizmetli vb.) çalışanları için hem gelecek 12 ay hem de gelecek 3 yıl içinde

bekledikleri personel artışına ilişkin bilgiler Tablo 2.6’da yer almaktadır. Buna göre, her iki

zaman dilimi için de mavi yakalılarda beklenen artış, beyaz yakalıların yaklaşık 6 katına

yakındır. En çok artış, 2989 kişi olarak gelecek 3 yıl için mavi yakalılarda beklenmektedir. Söz

konusu beklentilerin kendi içindeki dağılımı hakkında Şekil 2.6’dan yararlanılabilir. Beyaz

yakalılardaki artış beklentisinin hem talep edilen kişi sayısı hem de talep eden işletme

bakımından mavi yakalılara kıyasla daha düşük olduğu görülmektedir. Bunun yanı sıra, 11

işletme 100’ün, 21 işletme ise 50’nin üzerinde mavi yakalı çalışanı gelecek 3 yılda istihdam

edeceğini düşünmektedir. Buna karşın, 6 işletme 25’in, 16 işletme ise 10’nun üzerinde beyaz

yakalı çalışanı gelecek 3 yılda istihdam edeceğini düşünmektedir.

Tablo 2.6: Araştırmaya Katılan İşletmelerin Personel Artış Beklentisi

Gelecek 12 ay içinde beyaz yakalı personel

artış beklentisi

Gelecek 3 yıl içinde beyaz yakalı personel

artış beklentisi

Gelecek 12 ay içinde mavi yakalı personel

artış beklentisi

Gelecek 3 yıl içinde mavi yakalı personel artış

beklentisi

N 100 100 100 100

Toplam Artış 212 520 1240 2989

Tanımlayıcı İstatistikler

N Min Max Ort Std. Sap.

Gelecek 12 ay içinde beyaz yakalı personel artış beklentisi 100 0 15 2,12 3,138

Gelecek 3 yıl içinde beyaz yakalı personel artış beklentisi 100 0 50 5,20 8,288

Gelecek 12 ay içinde mavi yakalı personel artış beklentisi 100 0 100 12,40 17,555

Gelecek 3 yıl içinde mavi yakalı personel artış beklentisi 100 0 250 29,89 48,298

29

Şekil 2.6: Araştırmaya Katılan İşletmelerin Personel Artış Beklentisi

2.3.1.7. İşletmelerin Gelecek 3 Yıl İçinde Belirli Mesleklere Duydukları İhtiyaç Düzeyi

Araştırmaya katılan işletmelerin gelecek 3 yıl içinde en çok ihtiyaç duydukları meslek

grubu 1584 kişi ile Tesis ve makine operatörleri ve montajcılardır. İkinci sırada 400 kişi ile

teknisyen, tekniker, vb. meslek grubu gelmektedir. Büro hizmetlerinde çalışanlar 298 kişi ile

üçüncü sıradadır. Profesyonel meslek mensuplarını (251 kişi), hizmet ve satış elemanları (237

kişi) takip etmektedir. Yöneticiler ise 125 kişi ile beşinci sıradadır. Burada belirtilmeyen diğer

mesleklerden 535 kişiye de iş imkanı olduğu gözükmektedir.

Şekil 2.7’deki dağılımlara baktığımızda ise yukarıda belirtilen önem sırasına paralel bir

yapı ortaya çıkmaktadır. Yüksek miktarda Tesis ve makine operatörleri ve montajcı ihtiyacı

duyan işletme sayısı oldukça fazladır. Aynı yoğunlukta olmasa da teknisyen, tekniker, vb.

30

meslek grubu için de benzeri bir yorum yapılabilir. Sayısal olarak yönetici ihtiyacı diğer

meslek gruplarına göre daha doğrusal bir şekilde azalmaktadır.

Tablo 2.7: İşletmelerin Gelecek 3 Yıl İçinde Belirli Mesleklere Duydukları İhtiyaç Düzeyi

N Min Max Toplam Ort

Std.

Sap.

Tesis ve makine operatörleri ve montajcılar 100 0 200 1584 15,84 33,064

Teknisyen, tekniker, vb. 100 0 50 400 4,00 7,887

Büro hizmetlerinde çalışan elemanlar 100 0 50 298 2,98 6,875

Profesyonel meslek mensupları (mühendis, doktor,

hemşire, vb.)

100 0 40 251 2,51 5,206

Hizmet ve satış elemanları 100 0 50 237 2,37 6,443

Yöneticiler 100 0 20 125 1,25 2,724

Sanatkâr ve ilgili işlerde çalışanlar 100 0 14 121 1,21 2,544

Nitelikli tarım, ormancılık ve su ürünleri çalışanları 100 0 20 44 ,44 2,262

Diğer meslekler 100 0 170 535 5,35 23,050

31

Şekil 2.7: İşletmelerin Gelecek 3 Yıl İçinde Belirli Mesleklere Duydukları İhtiyaç Düzeyi

32

2.3.1.8. İşletmelerin Nitelikli İşgücü Temininde Karşılaştıkları Güçlükler

Araştırmaya katılan işletmelerden nitelikli işgücü temininde karşılaştıkları güçlükleri

önem derecesine göre belirtmeleri istendi. 5li likert ölçeğinin kullanıldığı bu soruya verilen

cevaplar incelendiğinde söz konusu nedenler Tablo 2.8’deki gibi önem sırasına göre

derecelenmiştir. Buna göre, üç neden diğerlerinden bariz biçimde ayrılmaktadır. Birincisi,

Yüksek Yasal Zorunlu Çalıştırılacak İşçi Oranı; ikincisi Kalifiye Eleman Sıkıntısı; üçüncüsü ise

Sendikalı İşçi Çalıştırmadan Kaynaklanan Zorluklar’dır. Bunların ikisi yasal düzenlemelerle

ilgilidir. Ancak, diğer neden olan Kalifiye Eleman Sıkıntısı’nın ikinci sırada çıkması, mesleki

yeterlilikle ve mesleki eğitimlerle ilgili çalışmaların ne kadar gerekli olduğunu ortaya

koymaktadır. Diğer yandan Manisa gibi coğrafi, sosyal ve ekonomik açıdan avantajlı bir

bölgede bile kalifiye eleman sıkıntısı öne çıkıyorsa, bu durum ilgili güçlüğün Türkiye’nin geneli

için de ciddi bir sorun olabileceğine işaret etmektedir. Fazla Nitelik Gerekmeyen İşlerde

Verilen Ücretin Yetersiz Bulunması dördüncü güçlük olarak işletmeler tarafından

algılanmaktadır. Dikkat çekici bir bulgu ise, Eğitim Kurumlarının Nitelikli Eleman

Yetiştirememesi’nin son sıralarda gelmesidir. Bu durum, ya eğitim kurumlarından nitelikli

eleman yetiştirme hususunda fazla rahatsızlık hissedilmemesinden ya da bu kurumlardan

fazla bir beklenti olmamasından da kaynaklanabilir.

Tablo 2.8: İşletmelerin Nitelikli İşgücü Temininde Karşılaştıkları Güçlükler

Sıra N Ort Std. Sap.

1 Yüksek yasal zorunlu çalıştırılacak işçi oranı 97 4,5155 ,67875

2 Kalifiye eleman sıkıntısı 98 4,3673 ,75146

3 Sendikalı işçi çalıştırmadan kaynaklanan zorluklar 95 4,1368 ,88258

4 Fazla nitelik gerekmeyen işlerde verilen ücretin yetersiz bulunması 95 3,6421 ,94437

5 Sigorta gibi nedenlerle işçilik maliyetlerinin yüksekliği 98 3,4286 1,22685

6 Çalışma ortam ve koşullarının beğenilmemesi 94 3,4043 1,24710

7 Nitelikli elemanların Manisa dışındaki büyük şehirlere gitmesi 50 3,2400 1,00122

8 Nitelikli elemanların yüksek ücret istemesi 92 3,2283 1,13972

9 Eğitim kurumlarının nitelikli eleman yetiştirememesi 94 3,2234 1,12789

10 İş tecrübesine sahip eleman sıkıntısı 73 3,0000 1,25831

33

Şekil 2.8: İşletmelerin Nitelikli İşgücü Temininde Karşılaştıkları Güçlükler

2.3.1.9. İşletmelerin Nitelikli Eleman Temin Etmekte Zorluk Yaşadıkları Meslekler

Araştırmaya katılan işletmelere açık uçlu olarak nitelikli eleman temin etmekte zorluk

yaşadıkları meslekler soruldu. Her cevaplayıcı 3 taneye kadar meslek ismi belirtti ve elde

edilen cevapların incelenip, kategorileştirilmesinden sonra Tablo 2.9’daki sıralama

oluşturuldu. Sağ sütundaki İhtiyaç Derecesi, ilgili mesleğin toplam kaç kere farklı işletmelerce

belirtildiğini göstermektedir. Tablo 2.9 dikkatli biçimde incelendiğinde, Üretim Elemanı-

Operatörü’nün ilk sırada çıkması ve Bakım ve Onarım, CNC, Elektrik personelinin ve Makine

Operatörlerinin onu takip etmesi, daha önce incelenen Mesleklere Duyulan İhtiyaç

Sorusu’nun bulgularıyla benzerlik gözükmektedir. İlk sıralarda yer alan ve teknik olmayan tek

meslek Pazarlama-Satış Elemanı’dır. İhtiyacı duyulan başlıca meslekler arasında Makine ve

Gıda Mühendisleri, ARGE ve Kalite Kontrol elemanları, Kaynakçılar sayılabilir. Özellikle pek

çok alanda Usta ve Tekniker ihtiyacı dile getirilmektedir. Forklift Operatörü, Montaj Elemanı

ve Muhasebe Elemanı da ciddi biçimde temininde zorluklar yaşanan mesleklerdendir.

34

Tablo 2.9: İşletmelerin Nitelikli Eleman Temin Etmekte Zorluk Yaşadıkları Meslekler

35

2.3.1.10. İşletmelerin Eleman Temin Etmekte Zorluk Çektikleri Fonksiyonlar

Araştırmaya katılan işletmeler eleman temin etmekte zorluk çektikleri fonksiyonları

4lü bir derecelemeyle değerlendirmişlerdir. Değerlendirmelerin aritmetik ortalaması önem

sırasına göre Tablo 2.10’da yer almaktadır. Buna göre, Üretim fonksiyonu eleman temininde

en çok zorluk çekilen işletme fonksiyonudur. Bunu sırasıyla ARGE, Yönetim, Pazarlama,

Muhasebe ve Finansman takip etmektedir. İmalat sanayi işletmelerinin ağırlıklı olması

katılımcıların Üretim ve ARGE’ye farklı biçimde öncelik vermesinin başlıca nedeni olabilir.

Tablo 2.10: İşletmelerin Eleman Temin Etmekte Zorluk Çektikleri Fonksiyonlar

Ort Std. Sap. Geçerli N

Üretim 3,20 ,90 100 AR-GE 2,51 1,06 100 Yönetim 2,33 1,10 100 Pazarlama 2,21 1,08 100 Muhasebe 2,09 ,98 100 Finansman 2,01 ,94 100

Şekil 2.9: İşletmelerin Eleman Temin Etmekte Zorluk Çektikleri Fonksiyonlar

36

2.3.1.11. İşletmelerde Çalışanlar İçin Gereken Eğitim Düzeyi

Araştırmaya katılan işletmeler çalışanları için her eğitim düzeyinin önemli olup

olmadığını belirtmişlerdir. Tablo 2.11’de görüldüğü üzere Meslek Lisesi mezunlarının

işletmeler için oldukça fazla önemi vardır. Üniversite ve Meslek Yüksek Okulları bunu takip

etmektedir. Lise mezunları ise cevaplayan işletmeler açısından oldukça düşük bir öneme

sahiptir.

Tablo 2.11: İşletmelerin Çalışanları İçin Gereken Eğitim Düzeyi

N Sütun N %

MESLEK LİSESİ Önemli 74 79,6% Önemli Değil 19 20,4%

ÜNİVERSİTE Önemli 64 69,6% Önemli Değil 28 30,4%

MYO Önemli 61 67,8% Önemli Değil 29 32,2%

LİSE Önemli 42 47,7% Önemli Değil 46 52,3%

2.3.1.12. İşletmelerde Çalışanlara Yönelik Hizmet İçi Eğitim

Araştırmaya katılan işletmeler, işyerlerinde çalışanlarına yönelik hizmet içi eğitim

düzenleyip düzenlemediklerini ve ne sıklıkla düzenlediklerini belirtmişlerdir. Tablo 2.12’ye

göre işletmelerin %58’i en geç 6 ayda bir hizmet içi eğitim yapmakta; %23’ü ise en azından

yılda bir yapmaktadır. %12’si bir yıldan daha seyrek hizmet içi eğitim yapmakta iken %7’si ise

hiç yapmamaktadır.

Tablo 2.12: İşletmelerde Çalışanlara Yönelik Hizmet İçi Eğitim

N Sütun N %

Hizmet İçi Eğitim Hayır, hiç yapılmamaktadır 7 7,0% Evet, bir yıldan daha uzun bir sürede yapılmaktadır

12

12,0%

Evet, yılda bir yapılmaktadır

23

23,0%

Evet, 6 ayda bir yapılmaktadır

58

58,0%

37

Şekil 2.10: İşletmelerde Çalışanlara Yönelik Hizmet İçi Eğitim

2.3.1.13. Ulusal Mesleki Yeterlilik Sistemi Hakkında Bilgi Düzeyi

Araştırma katılımcıları, Ulusal Mesleki Yeterlilik Sistemi’ni ne düzeyde takip ettikleri

sorulduğunda, %11’i yakından takip ettiğini; %18’i çok yakın olmasa da takip ettiğini; %47’si

sadece haberdar olduğunu; %24’ü ise hiç bilmediğini ifade etmiştir. Bu sonuçlara göre,

katılımcıların %71’nin sistem hakkında henüz yeterli düzeyde bir bilgiye sahip olmadığı ve

yeterli bilgilendirmenin gerçekleştirilmediği anlaşılmaktadır.

Tablo 2.13: Ulusal Mesleki Yeterlilik Sistemi Hakkında Bilgi Düzeyi

N Sütun N % Birikimli N %

Ulusal Mesleki Yeterlilik Sistemi hakkında ne kadar bilgilisiniz?

Hiç bilgim yok 24 24,0% 24,0 Haberdarım ama fazla bilgim yok

47

47,0%

71,0

Çok yakın olmasa da takip ediyorum

18

18,0%

89,0

Yakından takip ediyorum

11

11,0%

100,0

38

Şekil 2.11: Ulusal Mesleki Yeterlilik Sistemi Hakkında Bilgi Düzeyi

2.3.1.14. Mesleki Eğitim Kurslarının Mezunlarının İstihdamına Yardımcı Olma

Araştırma katılımcılarının tam yarısı, mesleki eğitim kurs mezunlarına tam zamanlı iş

imkanı sunarken, %22’si ise işe alım sürecinde hiçbir değişiklik istememektedir.%7’si kısmi

süreli iş imkanı tanırken, %21’i ancak staj imkanı sağlayabileceğini ifade etmiştir.

Tablo 2.14: Mesleki Eğitim Kursları Mezunlarına Yönelik İstihdam Yardımı

N Birikimli N %

İşyerinizde mesleki eğitim kurslarını bitirmiş elemanların istihdamına yardımcı olur musunuz?

Hayır, mevcut işe alım sistemimizde değişiklik istemiyoruz

22 22,0%

Evet, staj imkanı sağlayabiliriz 21 21,0% Evet, kısmi süreli iş imkanı sağlayabiliriz 7 7,0% Evet, tam zamanlı iş imkanı sağlayabiliriz 50 50,0%

39

Şekil 2.12: Mesleki Eğitim Kursları Mezunlarına Yönelik İstihdam Yardımı

2.3.1.15. İşletmelerin Konumu

Araştırma katılımcılarının %59’u Manisa Merkezde yerleşik işletmeler iken, %18’i

Turgutlu, %12’si Akhisar ve %11’i Salihli ilçesindedir.

Tablo 2.15: İşletmelerin Konumu

N Sütun N % Birikimli N %

İşyeri Konumu Manisa Merkez 59 59,0% 59,0 Turgutlu 18 18,0% 89,0 Akhisar 12 12,0% 71,0 Salihli 11 11,0% 100,0

40

Şekil 2.13: İşletmelerin Konumu

2.3.1.16. Eğitim Konuları

Araştırmanın temel amaçlarından birisi olan çalışanların hangi alanlarda eğitime

ihtiyaçları olduğu sorusunu cevaplamak için farklı gruplar altında toplanmış çok sayıda eğitim

konusunun ne kadar gerekli olduğu sorusu 5li likert ölçeği ile cevaplayıcılara sorulmuştur.

Değerlendirmeler aritmetik ortalamalar bazında söz konusu eğitimler karşılaştırılarak

yapılmıştır. Tablolarda aritmetik ortalaması yüksek olan eğitimlerin, cevaplayıcılara göre

diğer eğitim konularından daha gerekli olduğu anlaşılmaktadır. Önemli istatistikler kırmızıyla

veya koyu olarak gösterilmiştir. Örneğin, Tablo 2.16’da ortalama değeri 4’ün üzerinde olan

Takım Çalışması, İletişim Becerisi, Kalite Yönetimi, Makine Mekanik Bakımcılığı, Elektrik

Makinaları Bakım Onarımı ve İlk Yardım koyu kırmızıyla gösterilmiştir ve genel olarak en

gerekli eğitim konuları olarak gözükmektedir.

41

Tablo 2.16: Eğitim Konularına İlişkin İstatistikler

N Ort Std. Sap. Çarpıklık Basıklık

İstatistik İstatistik İstatistik İstatistik Std. Hata İstatistik Std. Hata

Dış Ticaret 77 3,3896 ,98883 -,271 ,274 -,459 ,541

Girişimcilik 78 3,1795 1,04127 -,158 ,272 -,596 ,538

Kalite Geliştirme Teknikleri 84 3,9286 ,70772 -,315 ,263 ,096 ,520

Takım Çalışması 88 4,0909 ,75256 -,649 ,257 ,430 ,508

İletişim Becerisi 88 4,0795 ,74620 -,810 ,257 1,035 ,508

Proje Yönetimi 86 3,6047 ,83001 -,658 ,260 ,445 ,514

Satış-Pazarlama 91 3,6923 ,97402 -,597 ,253 ,024 ,500

Muhasebe 91 3,6154 ,94009 -,384 ,253 -,346 ,500

Bilgisayarlı Muhasebe 90 3,6222 ,97816 -,499 ,254 -,454 ,503

Personel Yönetimi 91 3,8132 ,88081 -,719 ,253 ,487 ,500

TS-EN ISO 9001-2008

Kalite Yönetim

93 4,0430 ,73594 -,570 ,250 ,418 ,495

Lojistik ve Tedarik Zinciri

Yönetimi

88 3,5455 ,88290 -,500 ,257 ,399 ,508

Liderlik ve Motivasyon 88 3,6705 ,91879 -,747 ,257 ,509 ,508

Pazarlama Araştırması –

Veri Analizi

86 3,5698 ,97668 -,433 ,260 -,190 ,514

Rekabet Hukuku 84 3,1786 ,92046 ,108 ,263 -,611 ,520

İş Ahlakı 95 3,8842 1,03001 -,658 ,247 -,415 ,490

Hidrolik 68 3,7353 ,94027 -,549 ,291 ,021 ,574

Pnömatik 68 3,7794 ,94388 -,636 ,291 ,125 ,574

Plastik Enjeksiyon

Kalıpçılığı – Tasarımı

45 3,2444 ,93312 ,359 ,354 -,635 ,695

Sac-Metal Kalıpçılığı –

Tasarımı

55 3,3091 1,15266 ,036 ,322 -,972 ,634

Ölçme Kontrol Bilgisi 79 3,7468 1,01865 -,588 ,271 -,409 ,535

Makine Mekanik

Bakımcılığı

80 4,1125 ,81121 -,940 ,269 ,870 ,532

CNC Operatörlüğü 64 3,6250 1,13389 -,421 ,299 -,739 ,590

Mekatronik 61 3,4098 1,00626 -,303 ,306 -,328 ,604

Talaşlı İmalat Tekniği 56 3,4107 ,98676 ,140 ,319 -,958 ,628

Doğalgaz Teknolojisi-Sıhhi

Tesisatçılık

51 3,0196 ,92715 -,353 ,333 -,382 ,656

42

Tablo 2.16: Eğitim Konularına İlişkin İstatistikler

N Ort Std. Sap. Çarpıklık Basıklık

İstatistik İstatistik İstatistik İstatistik Std. Hata İstatistik Std. Hata

Bilgisayar Destekli Tasarım

(AutoCAD)

69 3,5797 ,91404 -,481 ,289 -,056 ,570

Temel Teknik Resim 71 3,6056 ,93318 -,534 ,285 -,120 ,563

3 Boyutlu Katı Modelleme 62 3,4516 ,96966 -,026 ,304 -,948 ,599

Bilgisayar Destekli Analiz 68 3,5147 ,93828 -,323 ,291 -,313 ,574

Bilgisayar Destekli Üretim 68 3,5882 ,90166 -,461 ,291 ,033 ,574

Bilgisayar Destekli Vektörel

Grafik Tas.

62 3,2903 ,91234 -,351 ,304 -,016 ,599

Temel Elektrik-Elektronik 64 3,6719 ,87387 -,181 ,299 -,589 ,590

Endüstriyel Elektronik 64 3,7031 ,93740 -,319 ,299 -,702 ,590

Dijital Elektronik 62 3,4032 ,93141 -,274 ,304 -,393 ,599

Elektrik Kumanda ve

Otomasyonu

57 3,5439 ,94624 -,131 ,316 -,836 ,623

PLC ve Uygulamaları 58 3,5172 1,03010 -,497 ,314 -,246 ,618

Mikrodenetleyicilerle

Programlama

53 3,1132 ,80049 -,210 ,327 -,139 ,644

Elektrik Makineleri Bakım-

Onarımı

66 4,0606 ,67662 -,688 ,295 1,413 ,582

Elektrik Ark ve Oksijen

Kaynakçılığı

59 3,6441 ,96065 -,547 ,311 -,093 ,613

Doğalgaz ve Çelik Boru

Kaynakçılığı

44 3,1591 1,05529 -,084 ,357 -,714 ,702

Gazaltı Kaynakçılığı 54 3,5926 1,15772 -,499 ,325 -,739 ,639

Diğer Kaynakçılık 53 3,3774 ,98501 -,208 ,327 -,594 ,644

Çimento Kimyası ve Analizi 30 2,6000 ,67466 -,029 ,427 -,025 ,833

Yapı Teknolojisi 31 2,6129 ,66720 -,083 ,421 ,009 ,821

Gıda Endüstrisinde HACCP

Kavramı

44 3,7500 1,27817 -,556 ,357 -,948 ,702

Gıda İşletmelerinde

Hijyen-Sanitasyon

44 3,7500 1,22237 -,615 ,357 -,675 ,702

Hububat Teknolojisinde

Gelişmeler

38 3,0789 1,07506 ,249 ,383 -,357 ,750

İyi Tarım Uygulamaları 39 3,3333 1,22116 -,047 ,378 -1,050 ,741

İleri Excel 68 3,8235 ,86285 -,939 ,291 1,188 ,574

Web Sayfası Tasarımı 55 3,2182 ,95628 ,200 ,322 -,357 ,634

43

Tablo 2.16: Eğitim Konularına İlişkin İstatistikler

N Ort Std. Sap. Çarpıklık Basıklık

İstatistik İstatistik İstatistik İstatistik Std. Hata İstatistik Std. Hata

Web Programcılığı 53 3,1321 ,94131 ,302 ,327 -,226 ,644

Animasyon Tasarımı

(Flash)

49 2,8980 ,87190 ,401 ,340 ,876 ,668

Javascript ve Ajax 49 2,8776 ,80707 ,230 ,340 1,249 ,668

Bilgisayar Donanım ve

Teknik Servis

54 3,2407 ,93031 ,076 ,325 -,304 ,639

Sistem ve Ağ Uzmanlığı 53 3,1509 ,84116 -,095 ,327 -,135 ,644

SQL Server ile Linq 55 3,1636 ,89781 ,143 ,322 -,166 ,634

Veri Tabanı 54 3,1852 ,87035 -,019 ,325 -,152 ,639

Nesne Tabanlı

Programlama

50 2,9000 ,73540 -,160 ,337 -,337 ,662

Aşçılık 36 3,3056 1,11661 ,130 ,393 -,855 ,768

Kat Görevlisi 29 2,7586 ,91242 ,217 ,434 ,283 ,845

Sıhhi Tesisat 34 3,1176 ,91336 ,010 ,403 -,076 ,788

Elektrik Tesisat 47 3,3617 ,89505 -,418 ,347 -,104 ,681

Servis elemanı (garson) 30 2,8667 1,04166 ,479 ,427 ,138 ,833

Mobilyacılık (döşeme,

terzi, vb.)

26 2,6923 ,97033 ,687 ,456 1,092 ,887

Zaman Yönetimi 57 3,6140 ,95906 -,400 ,316 -,178 ,623

Yabancı Dil 88 3,9205 ,93737 -,867 ,257 ,447 ,508

Diksiyon 85 3,6824 1,02599 -,542 ,261 -,276 ,517

İlk Yardım 90 4,2333 ,60056 -,457 ,254 1,173 ,503

NLP 81 3,2963 ,81309 -,170 ,267 -,035 ,529

Stres Yönetimi 84 3,6905 ,83560 -,628 ,263 ,585 ,520

Yönetici Asistanlığı 84 3,4643 ,88422 -,425 ,263 -,244 ,520

44

Şekil 2.14: Eğitim Konularının Gerekliliği

45

Tablo 2.17: Eğitim Konu Gruplarına İlişkin İstatistikler

N Ort Std. Sap.

GENEL İŞLETME 98 3,7203 ,63842

MAKİNA 86 3,6210 ,74420

TASARIM ÜRETİM 72 3,5354 ,80077

ELEKTRİK ELEKTRONİK 69 3,6224 ,73492

KAYNAKÇILIK 61 3,4836 ,90891

İNŞAAT MADENCİLİK 31 2,6129 ,66720

HİZMETLER 52 3,3622 ,93932

DİĞER ALANLAR 94 3,7446 ,62155

Tablo 2.16’da yer alan detaylı eğitim konularını ilgili oldukları, Tablo 2.17’deki genel

konu başlıkları altında topladığımızda, Diğer Alanlar ve Genel İşletme konularının en büyük

öneme sahip olduğunu ama az bir farkla Makina ve Elektrik-Elektronik başlıklarının geldiğini

görüyoruz. (Konu sınıflandırması için Ekler kısmındaki örnek anket formuna bakılabilir)

Şekil 2.15: Eğitim Konu Gruplarına İlişkin Önem Ortalamaları

46

2.3.2. Araştırma Kapsamında İncelenen Değişkenlerin Arasındaki İlişkiler

Bu kısımda, araştırma kapsamında incelenen ve bir önceki başlık altında tanımlayıcı

istatistikleri verilen değişkenlerin aralarındaki ilişkiler çapraz tablolar ve farklılık analizleri

yardımıyla ortaya konacaktır. İstatistiksel olarak anlamlı farklılıklar bulunduğunda bu durum

belirtilecektir. Aksi takdirde söz konusu ilişkiye ilişkin çapraz tablonun verilmesiyle

yetinilecektir.

2.3.2.1. Çalışan Sayısı ve Sektör

İmalat sanayinde en çok sayıda işletme 50-249 çalışan grubunda bulunmakta. Bunu

250’den daha fazla çalışanı içeren grup izlemektedir. 10-24 çalışan arası üçüncü sırada iken

25-49 çalışanın bulunduğu grup dördüncü sıradadır. 1-9 çalışan grubu ise son sıradadır. Tablo

2.18 incelendiğinde hem imalat hem de hizmetler için oldukça dengeli bir dağılım

gözükmektedir.

Tablo 2.18: Çalışan Sayısı ve Sektör İlişkisi

Çalışan Personel Sayısı

Toplam 1-9 kişi 10-24 kişi 25-49 kişi 50-249 kişi 250’den fazla

SEKTÖR Tarım ve Hayvancılık 0 1 3 0 0 4

Madencilik 0 1 0 0 0 1

İmalat 2 20 16 26 22 86

Hizmetler 2 2 2 3 0 9

Toplam 4 24 21 29 22 100

Şekil 2.16: Çalışan Sayısı ve Sektör İlişkisi

47

2.3.2.2. Çalışan Sayısı ve Alt Sektörler

Alt sektörler itibarıyla bakıldığında, ANA METAL VE FABRİKASYON METAL ÜRÜNLERİ İMALATI en

çok sayıda 250’den fazla çalışana sahip işletmenin bulunduğu gruptur. PLASTİK VE KAUÇUK

ÜRÜNLERİ İMALATI sektörü de bu açıdan dikkat çeken diğer bir sektördür. GIDA ÜRÜNLERİ, İÇECEK VE

TÜTÜN İMALATI sektörü de 50-249 kişi grubunda en çok sayıda işletmeye sahip iki sektörden

birisidir.

Şekil 2.17: Çalışan Sayısı ve Alt Sektör İlişkisi

48

2.3.2.3. Faaliyet Yılı ve Sektörler

Tablo 2.20 incelendiğinde imalat sanayindeki işletmelerin büyük çoğunluğu16 yıl ve

üstü geçmişe sahiptir. Diğer yandan 11-15 yıl arası geçmişe sahip işletmelerin sayısı diğer

gruplara kıyasla daha azdır. Hizmetlerde de 16 yıl ve üstü geçmişe sahip işletme sayısı diğer

gruplara göre daha fazladır. Türkiye’de de ortalama işletme ömrü 17-20 yıl olarak ifade

edilmektedir.

Tablo 2.19: Çalışan Sayısı ve Alt Sektör İlişkisi

ALT SEKTÖR Çalışan Personel Sayısı

Toplam 1-9

kişi 10-24

kişi 25-49

kişi 50-249

kişi 250’den

fazla

BİTKİSEL ÜRETİM 0 1 0 0 0 1

HAYVANCILIK 0 0 3 0 0 3

MADENCİLİK VE TAŞ OCAKÇILIĞI 0 1 0 0 0 1

GIDA ÜRÜNLERİ, İÇECEK VE TÜTÜN İMALATI 0 8 6 7 1 22

AĞAÇ ÜRÜNLERİ İMALATI 0 2 1 0 0 3

KAĞIT HAMURU, KAĞIT VE KAĞIT ÜRÜNLERİ İMALATI; BASIM VE YAYIM

0 0 3 1 1 5

KİMYASAL MADDE VE ÜRÜNLER İLE SUNİ ELYAF İMALATI

1 1 0 1 0 3

PLASTİK VE KAUÇUK ÜRÜNLERİ İMALATI 0 1 1 5 5 12

METALİK OLMAYAN DİĞER MİNERAL ÜRÜNLERİ İMALATI

0 0 0 1 1 2

ANA METAL VE FABRİKASYON METAL ÜRÜNLERİ İMALATI

0 2 1 7 12 22

MAKİNA VE TECHİZAT İMALATI 1 4 3 2 1 11

ELEKTRİKLİ VE OPTİK DONANIM İMALATI 0 1 0 0 1 2

ULAŞIM ARAÇLARI İMALATI 0 0 1 0 0 1

BAŞKA YERDE SINIFLANDIRILMAMIŞ İMALATLAR 0 1 0 2 0 3

İNŞAAT 0 1 0 3 0 4

TOPTAN TİCARET 1 0 0 0 0 1

OTEL VE LOKANTALAR, KAHVEHANELER VE PASTANELER

0 0 2 0 0 2

MOTORLU TAŞITLAR VE MOTORSİKLETLERİN SATIŞI, BAKIM VE ONARIMI

1 0 0 0 0 1

MOTORLU TAŞIT YAKITININ PERAKENDE SATIŞI 0 1 0 0 0 1

Toplam 4 24 21 29 22 100

49

Tablo 2.20: Faaliyet Yılı ve Sektör İlişkisi

İşletmeniz kaç yıldır faaliyette bulunuyor?

Toplam

1 yıldan az 1 – 5 yıl arası 6 – 10 yıl arası

11 – 15 yıl

arası 16 yıl ve üstü

SEKTÖR Tarım ve Hayvancılık

0 1 1 0 2 4

Madencilik 0 0 0 0 1 1

İmalat 1 16 13 9 47 86

Hizmetler 0 0 2 2 5 9

Toplam 1 17 16 11 55 100

Şekil 2.18: Faaliyet Yılı ve Sektör İlişkisi

50

2.3.2.4. Faaliyet Yılı ve Alt Sektörler

Gıda ürünleri, içecek ve tütün imalatı, plastik ve kauçuk ürünleri imalatı, ana metal ve

fabrikasyon metal ürünleri imalatı alt sektörlerinde uzun süredir faaliyetlerine devam eden

işletmelerin çok olduğu görülmektedir.

Tablo 2.21: Faaliyet Yılı ve Alt Sektör İlişkisi

İşletmeniz kaç yıldır faaliyette bulunuyor?

Toplam 1 yıldan

az 1 – 5 yıl

arası 6 – 10 yıl

arası 11 – 15 yıl

arası 16 yıl ve

üstü

ALT SEKTÖR BİTKİSEL ÜRETİM 0 0 1 0 0 1

HAYVANCILIK 0 1 0 0 2 3

MADENCİLİK VE TAŞ OCAKÇILIĞI 0 0 0 0 1 1

GIDA ÜRÜNLERİ, İÇECEK VE TÜTÜN İMALATI

0 8 3 1 10 22

AĞAÇ ÜRÜNLERİ İMALATI 0 0 1 0 2 3

KAĞIT HAMURU, KAĞIT VE KAĞIT ÜRÜNLERİ İMALATI; BASIM VE YAYIM

0 1 1 0 3 5

KİMYASAL MADDE VE ÜRÜNLER İLE SUNİ ELYAF İMALATI

0 0 0 1 2 3

PLASTİK VE KAUÇUK ÜRÜNLERİ İMALATI

0 3 0 4 5 12

METALİK OLMAYAN DİĞER MİNERAL ÜRÜNLERİ İMALATI

0 0 0 0 2 2

ANA METAL VE FABRİKASYON METAL ÜRÜNLERİ İMALATI

0 0 3 2 17 22

MAKİNA VE TECHİZAT İMALATI 1 1 3 1 5 11

ELEKTRİKLİ VE OPTİK DONANIM İMALATI

0 0 1 0 1 2

ULAŞIM ARAÇLARI İMALATI 0 1 0 0 0 1

BAŞKA YERDE SINIFLANDIRILMAMIŞ İMALATLAR

0 2 1 0 0 3

İNŞAAT 0 0 0 1 3 4

TOPTAN TİCARET 0 0 1 0 0 1

OTEL VE LOKANTALAR, KAHVEHANELER VE PASTANELER

0 0 1 0 1 2

MOTORLU TAŞITLAR VE MOTORSİKLETLERİN SATIŞI, BAKIM VE ONARIMI

0 0 0 1 0 1

MOTORLU TAŞIT YAKITININ PERAKENDE SATIŞI

0 0 0 0 1 1

Toplam 1 17 16 11 55 100

51

Şekil 2.19: Faaliyet Yılı ve Alt Sektör İlişkisi

2.3.2.5. Personel Artış Tahmini ve Sektör

Gelecek bir yıl içinde en çok imalat sektörü beyaz yakalı eleman talep edeceğini

belirtmiştir. Hizmet sektörü başta olmak üzere diğerlerinin beyaz yakalı personel talebi

imalat sektörüne göre daha azdır. Benzer durum hem mavi yakalılarda hem de gelecek 3

yıldaki beyaz yakalılar için de geçerlidir.

52

53

Şekil 2.20: Personel Artış Tahmini ve Sektörler İlişkisi

54

2.3.2.6. Personel Artış Tahmini ve Alt Sektörler

Gelecek bir yıl içinde gıda ürünleri, içecek ve tütün imalatı, plastik ve kauçuk ürünleri

imalatı, ana metal ve fabrikasyon metal ürünleri, makina ve teçhizat imalatı alt sektörleri en

çok beyaz yakalı eleman istihdam edecek sektörlerdir. Burada dikkati çeken husus bu alt

sektörlerde 16 yıl ve üstü faaliyet süresi olan işletmelerin diğer sektörlere göre daha fazla

olmasıdır.

Şekil 2.21: Gelecek 12 Ayda Beyaz Yakalı Personel Artış Tahmini ve Alt Sektörler İlişkisi

55

Şekil 2.22: Gelecek 3 Yılda Beyaz Yakalı Personel Artış Tahmini ve Alt Sektörler İlişkisi

Gelecek üç yıl içinde gıda ürünleri, içecek ve tütün imalatı, plastik ve kauçuk ürünleri

imalatı, ana metal ve fabrikasyon metal ürünleri, makina ve teçhizat imalatı alt sektörleri en

çok beyaz yakalı eleman istihdam edecek olanlardır.

56

Şekil 2.23: Gelecek 12 Ayda Mavi Yakalı Personel Artış Tahmini ve Alt Sektörler İlişkisi

Gelecek bir yıl içinde gıda ürünleri, içecek ve tütün imalatı, plastik ve kauçuk ürünleri

imalatı, ana metal ve fabrikasyon metal ürünleri, makina ve teçhizat imalatı alt sektörleri en

çok mavi yakalı eleman istihdam edecek olanlardır.

57

Şekil 2.24: Gelecek 3 Yılda Mavi Yakalı Personel Artış Tahmini ve Alt Sektörler İlişkisi

Gelecek üç yıl içinde gıda ürünleri, içecek ve tütün imalatı, plastik ve kauçuk ürünleri

imalatı, ana metal ve fabrikasyon metal ürünleri, makina ve teçhizat imalatı alt sektörleri en

çok mavi yakalı eleman istihdam edeceklerini ifade edenlerdir.

58

2.3.2.7. Çalışan Sayısı ve Personel Artış Tahmini

Tablo 2.22: Çalışan Sayısı ve Personel Artış Tahmini İlişkisi

Çalışan personel sayısı

Gelecek 12 ay içinde beyaz

yakalı personel artış beklentisi

Gelecek 3 yıl içinde beyaz

yakalı personel artış beklentisi

Gelecek 12 ay içinde mavi

yakalı personel artış beklentisi

Gelecek 3 yıl içinde mavi yakalı

personel artış beklentisi

10-24 kişi Ort ,7857 1,8571 3,3929 10,6071

N 28 28 28 28

Std. Sap. ,73822 1,60357 4,03080 20,22895

25-49 kişi Ort 2,6190 4,4762 8,1905 14,0952

N 21 21 21 21

Std. Sap. 3,51392 5,27844 8,36432 13,87770

50-249 kişi Ort 1,6897 4,1034 14,5517 24,5172

N 29 29 29 29

Std. Sap. 2,01961 4,85758 16,42643 25,31603

250’den fazla Ort 3,9091 11,5909 25,0455 76,5909

N 22 22 22 22

Std. Sap. 4,71986 14,23496 26,56614 79,76732

Toplam Ort 2,1200 5,2000 12,4000 29,8900

N 100 100 100 100

Std. Sap. 3,13752 8,28775 17,55511 48,29767

Robust Tests of Equality of Means

İstatistika df1 df2 Anlamlılık

Gelecek 12 ay içinde beyaz yakalı personel artış beklentisi

Welch 5,989 3 40,917 ,002

Gelecek 3 yıl içinde beyaz yakalı personel artış beklentisi

Welch 6,159 3 41,179 ,001

Gelecek 12 ay içinde mavi yakalı personel artış beklentisi

Welch 9,641 3 42,693 ,000

Gelecek 3 yıl içinde mavi yakalı personel artış beklentisi

Welch 5,960 3 49,774 ,001

Çalışan personel sayısı ile gelecek bir ve üç yıl içinde beyaz-mavi yakalı personel

istihdam sayısı arasındaki ilişkiye bakılmıştır. En azdan (10-24 kişi) en çok personel (250’den

fazla) çalıştıran bütün işletmelere kadar tüm gruplar gelecekte mavi yakalı ve beyaz yakalı

yeni eleman işe alacaklardır. Çalıştırılan personel sayısı daha çok olan işletmeler gelecekte

daha fazla mavi ve beyaz yakalı eleman çalıştıracaktır.

59

60

Şekil 2.25: Çalışan Sayısı ve Personel Artış Tahmini İlişkisi

61

2.3.2.8. Faaliyet Yılı ve Personel Artış Tahmini

İşletmelerin faaliyet yılı ve personel artış tahminleri arasında istatistiksel olarak

anlamlı ilişki bulunmamıştır. Faaliyet süresi ile gelecekte alacakları eleman sayısı

ortalamalarına bakıldığında, işletmenin faaliyet süresi arttıkça istihdam edecekleri eleman

sayısı, özellikle üç yıl içinde mavi yakalı eleman sayısının artacağı beklenmektedir.

Tablo 2.23: Faaliyet Yılı ve Personel Artış Tahmini İlişkisi

İşletmeniz kaç yıldır faaliyette bulunuyor?

Gelecek 12 ay içinde beyaz yakalı personel

artış beklentisi

Gelecek 3 yıl içinde beyaz yakalı personel

artış beklentisi

Gelecek 12 ay içinde mavi yakalı personel

artış beklentisi

Gelecek 3 yıl içinde mavi yakalı

personel artış beklentisi

1 – 5 yıl arası Ort 2,6111 5,8333 12,1111 27,0556

N 18 18 18 18

Std. Sap. 3,72810 7,39038 9,67647 26,17019

6 – 10 yıl arası Ort 1,1875 2,3125 9,1875 15,8750

N 16 16 16 16

Std. Sap. 1,32759 1,85180 14,41397 20,35313

11 – 15 yıl arası Ort ,9091 2,2727 16,1818 28,6364

N 11 11 11 11

Std. Sap. 1,04447 2,45320 21,11785 32,64130

16 yıl ve üstü Ort 2,4727 6,4182 12,6727 35,1455

N 55 55 55 55

Std. Sap. 3,49526 10,04009 19,72689 60,49163

Toplam Ort 2,1200 5,2000 12,4000 29,8900

N 100 100 100 100

Std. Sap. 3,13752 8,28775 17,55511 48,29767

62

2.3.2.9. Mesleklere Olan İhtiyaç

En çok gereksinim duyulan meslekler olarak tesis ve makine operatörü, diğer

meslekler ve teknisyen/teknikerin adı geçiyor. En az artış beklentisi tarım ve haynvanılık

alanında tespit edildi.

Tablo 2.24: Mesleklere Olan İhtiyaç

2.3.2.10. Mesleklere Olan İhtiyaç ve Sektör

Şekil 2.26’da her sektörün her meslek grubundan kaç kişiye ihtiyaç duyduğu

görülebilir. Her çubuk o meslek grubundan belirtilen sayıda elemana ihtiyaç olduğunu

göstermektedir.

63

64

65

66

67

Şekil 2.26: Mesleklere Olan İhtiyaç ve Sektör İlişkisi

2.3.2.11. Mesleklere Olan İhtiyaç ve Alt Sektörler

Aşağıdaki şekillerde sağ taraftaki renkli kutularda yazan sayılar o meslekten ihtiyaç

duyulan personel sayılarıdır. Genel fikir vermesi amacıyla her meslek grubuna ait detaylı alt

sektörlere ait şekiller gösterilmektedir. En önemli meslek grubu olarak ortaya çıkan tesis ve

makine operatörleri ve montajcılar ise ayrı bir sayda her ihtiyaç sayısına ait sıklık değeriyle

gösterilmiştir.

68

69

70

71

72

Şekil 2.27: Mesleklere Olan İhtiyaç ve Alt Sektörler İlişkisi

2.3.2.12. Mesleklere Olan İhtiyaç ve Çalışan Sayısı

İşletmelerin büyüklüğü (çalıştırdıkları personel) ile üç yıl içinde mesleklere olan ihtiyaç

arasındaki ilişkiye bakılmıştır. Aşağıdaki tabloda kırmızıyla gösterilenler istatistiksel olarak

anlamlı farklılıkların olduğu mesleklerdir. Bunların hepsinde çalışan sayısı arttıkça, bu meslek

gruplarına olan ihtiyaç artmaktadır. Nitelikli tarım, ormancılık ve su ürünleri çalışanları ile

hizmet ve satış elemanları için ise böylesi bir ilişki yoktur. Bu çerçevede Manisa’da özellikle

tesis ve makine operatörleri ile montajcıların yetiştirilmesine ağırlık verilmesi düşünülebilir.

73

Tablo 2.25: Mesleklere Olan İhtiyaç ve Çalışan Sayısı İlişkisi

Çalışan personel sayısı

Yö

ne

tici

ler

Tesi

s ve

mak

ine

o

pe

ratö

rle

ri

ve

mo

nta

jcıla

r

Tekn

isye

n,

tekn

ike

r, v

b.

San

atk

âr v

e

ilgili

işle

rde

çalış

anla

r

Pro

fesy

on

el

me

sle

k m

en

sup

ları

(mü

he

nd

is,

do

kto

r,

he

mşi

re, v

b.)

N

ite

likli

tarı

m,

orm

ancı

lık v

e

su ü

rün

leri

çalış

anla

rı

Hiz

me

t ve

satı

ş

ele

man

ları

Bü

ro

hiz

me

tle

rin

de

çal

ışan

ele

man

lar

Diğ

er

me

sle

kle

r

24 kişi ve altı

Ort ,3571 4,1429 ,8929

,9286 ,6786 ,1071 1,3214

,8571 1,1071

N 28 28 28 28 28 28 28 28 28 Std. Sap. ,4879

5 15,9669 1,2

2744

1,58532

1,02030 ,31497 1,36228

,97046

4,16635

25-49 kişi

Ort 1,4286

3,6667 2,5238

1,7143 1,2857 ,1429 2,0952

2,1429

4,9048

N 21 21 21 21 21 21 21 21 21 Std. Sap. 2,399

4 6,10191 4,0

3261

2,68594

1,64751 ,35857 4,73186

1,93095

11,1306

50-249 kişi

Ort 1,2759

15,9310 4,0000

1,4483 2,2414 1,0000 1,5862

2,4138

2,1379

N 29 29 29 29 29 29 29 29 29 Std. Sap. 2,462

5 24,5922 4,4

9603

3,26875

1,70410 3,82660 1,89957

3,33292

3,36711

250’den fazla

Ort 2,1818

42,2273 9,3636

,7727 6,3636 ,4091 5,0000

7,2273

15,4091

N 22 22 22 22 22 22 22 22 22 Std. Sap. 4,371

3 54,0748 14,

2713

2,34890

9,91653 1,91881 12,5508

13,3128

46,9555

Toplam Ort 1,2500

15,8400 4,0000

1,2100 2,5100 ,4400 2,3700

2,9800

5,3500

N 100 100 100 100 100 100 100 100 100 Std. Sap. 2,724

2 33,0639 7,8

8683

2,54374

5,20585 2,26221 6,44268

6,87549

23,0499

Robust Tests of Equality of Means

İstatistika df

1

df2 Anlamlılık

Yöneticiler Welch 3,613 3 39,301 ,021

Tesis ve makine operatörleri ve montajcılar Welch 5,586 3 46,683 ,002

Teknisyen, tekniker, vb. Welch 7,237 3 40,640 ,001

Profesyonel meslek mensupları (mühendis, doktor,

hemşire, vb.)

Welch 7,804 3 45,917 ,000

Büro hizmetlerinde çalışan elemanlar Welch 5,442 3 42,958 ,003

74

2.3.2.13. Mesleklere Olan İhtiyaç ve Faaliyet Yılı

Tablo 2.26: Mesleklere Olan İhtiyaç ve Faaliyet Yılı İlişkisi

İşletmeniz kaç yıldır faaliyette bulunuyor? Y

ön

etic

iler

Tesi

s ve

m

aki

ne

op

erat

örle

ri

ve

mo

nta

jcıla

r Te

knis

yen

, te

knik

er,

vb.

San

atkâ

r ve

ilg

ili iş

lerd

e ça

lışan

lar

Pro

fesy

on

el

me

slek

m

en

sup

ları

(m

üh

end

is,

do

kto

r,

hem

şire

, vb

.)

Nit

elik

li ta

rım

, o

rman

cılık

ve

su

ü

rün

leri

ça

lışan

ları

Hiz

me

t ve

sa

tış

elem

an

ları

Bü

ro

hiz

me

tler

ind

e ça

lışan

el

ema

nla

r D

iğer

m

esl

ekle

r

1 yıldan az

Ort 12,000 25,0000 10,0000 ,0000 5,0000 ,0000 ,0000 10,0000 ,0000

N 1 1 1 1 1 1 1 1 1

1 – 5 yıl arası

Ort ,7647 10,5882 3,0000 ,7647 1,3529 ,0588 1,4118 1,9412 5,2941

N 17 17 17 17 17 17 17 17 17

Std. Sap 1,2514 21,2487 4,63681 1,48026 1,86886 ,24254 1,73417 1,81902 12,5885

6 – 10 yıl arası

Ort 1,2500 6,7500 1,5625 ,8125 1,6250 1,8125 1,5625 2,3125 2,5625

N 16 16 16 16 16 16 16 16 16

Std. Sap 2,5690 13,3291 1,45917 1,68201 1,82117 5,07568 1,71148 3,62802 5,54940

11 – 15 yıl arası

Ort ,7273 24,8182 3,9091 ,4545 1,0909 ,0909 1,3636 1,6364 ,7273

N 11 11 11 11 11 11 11 11 11

Std. Sap 1,0090 35,4677 6,30007 1,21356 1,37510 ,30151 1,74773 2,06265 1,84883

16 yıl ve üstü

Ort 1,3091 18,1455 4,9273 1,6364 3,3636 ,2364 3,1455 3,6364 7,2000

N 55 55 55 55 55 55 55 55 55

Std. Sap 2,9744 39,1357 9,80335 3,11724 6,74225 1,23174 8,51016 8,89104 30,1203

Toplam Ort 1,2500 15,8400 4,0000 1,2100 2,5100 ,4400 2,3700 2,9800 5,3500

N 100 100 100 100 100 100 100 100 100

Std. Sap 2,7242 33,0639 7,88683 2,54374 5,20585 2,26221 6,44268 6,87549 23,0499

İstatistiksel olarak anlamlı farklılıklar olmasa da Tablo 2.26’daki ortalamalar, ilgili

mesleklerde duyulan ihtiyacın faaliyet yılına bağlı olarak nasıl değiştiği hakkında bir fikir

verebilir. Örneğin, tesis ve makine operatörleri ile montajcılara duyulan ihtiyaç en fazla 11-15

yıl arası faaliyette bulunan işletmelerde karşımız çıkmaktadır. Dikkat edilmesi gereken

değerler koyu renk ile; istatistiksel anlamlı farklılığın olduğu değerler ise tüm tablolarda

kırmızıyla gösterilmiştir.

75

2.3.2.14. İşgücü Teminindeki Güçlükler ve Sektör

Tablo 2.27: İşgücü Teminindeki Güçlükler ve Sektör İlişkisi

SEKTÖR

Sigorta gibi nedenlerle ücretlerin yüksekliği

Fazla nitelik gerekmeyen işlerde verilen ücretin yetersiz bulunması

Nitelikli elemanların yüksek ücret istemesi

Yüksek yasal zorunlu çalıştırılacak işçi oranı

Kalifiye eleman sıkıntısı

İş tecrübesine sahip eleman sıkıntısı

Sendikalı işçi çalıştırmadan kaynaklanan zorluklar

Eğitim kurumlarının nitelikli eleman yetiştirememesi

Çalışma ortam ve koşullarının beğenilmemesi

Nitelikli elemanların Manisa dışındaki büyük şehirlere gitmesi

Tarım ve Hayvancılık

Ort 4,2500 3,3333 2,3333 5,0000 4,5000 2,0000 3,7500 3,0000 3,0000 3,0000

N 4 3 3 3 4 3 4 3 4 1

Std. Sp

,50000 2,0816 1,5275 ,00000 1,0000 1,0000 ,50000 1,7320 ,81650 .

Madencilik

Ort 4,0000 3,0000 4,0000 5,0000 5,0000 1,0000 4,0000 2,0000 2,0000 4,0000

N 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

İmalat Ort 3,3929 3,6585 3,2125 4,5000 4,3571 3,0313 4,1341 3,2439 3,4625 3,2727

N 84 82 80 84 84 64 82 82 80 44

Std. Sp

1,2516 ,91920 1,1328 ,68548 ,75479 1,2340 ,91304 1,1283 1,2421 1,0424

Hizmetler Ort 3,3333 3,6667 3,6250 4,4444 4,3333 3,6000 4,3750 3,2500 3,2222 2,7500

N 9 9 8 9 9 5 8 8 9 4

Std. Sp

1,2247 ,86603 1,0606 ,72648 ,70711 1,3416 ,74402 1,0351 1,4813 ,50000

Toplam Ort 3,4286 3,6421 3,2283 4,5155 4,3673 3,0000 4,1368 3,2234 3,4043 3,2400

N 98 95 92 97 98 73 95 94 94 50

Std. Sp

1,2268 ,94437 1,1397 ,67875 ,75146 1,2583 ,88258 1,1278 1,2471 1,0012

Başka yerlerde olduğu gibi burada da örnek işletme sayıları yüzünden sektörler arası

karşılaştırma yapmak zordur. Ancak, imalat sektörünün içinde farklı nedenler birbiriyle

kıyaslanabilir. Örneğin, yüksek yasal zorunlu çalıştırılacak işçi oranı burada 4,5 ile en önemli

güçlük olarak ortaya çıkmıştır. Kalifiye eleman bulmada yaşanan zorluklar ikinci sırada ve

sendikalı işçi çalıştırmadan kaynaklana zorluklar ise üçüncü sıradadır.

76

2.3.2.15. İşgücü Teminindeki Güçlükler ve Alt Sektörler

Tablo 2.28: İşgücü Teminindeki Güçlükler ve Alt Sektörler İlişkisi

ALT SEKTÖR Sigo

rta

gib

i ne

de

nle

rle

işçi

lik m

aliy

etl

eri

nin

yüks

ekl

iği

Fazl

a n

ite

lik

gere

kme

yen

işle

rde

ve

rile

n ü

cre

tin

ye

ters

iz

bu

lun

mas

ı N

ite

likli

ele

man

ları

n

yüks

ek

ücr

et

iste

me

si

Yü

kse

k ya

sal z

oru

nlu

çalış

tırı

laca

k iş

çi o

ran

ı

Kal

ifiy

e e

lem

an s

ıkın

tısı

İş t

ecr

üb

esi

ne

sah

ip

ele

man

sık

ıntı

sı

Sen

dik

alı i

şçi

çalış

tırm

adan

ka

ynak

lan

an z

orl

ukl

ar

Eğit

im k

uru

mla

rın

ın

nit

elik

li e

lem

an

yeti

ştir

em

em

esi

Çal

ışm

a o

rtam

ve

koşu

lları

nın

be

ğen

ilme

me

si

Nit

elik

li e

lem

anla

rın

M

anis

a d

ışın

dak

i bü

yük

şeh

irle

re g

itm

esi

BİTKİSEL ÜRETİM

Ort 5,0000 4,0000 2,0000 5,0000 5,0000 3,0000 4,0000 4,0000 4,0000 3,0000

N 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

HAYVANCILIK Ort 4,0000 3,0000 2,5000 5,0000 4,3333 1,5000 3,6667 2,5000 2,6667

N 3 2 2 2 3 2 3 2 3

Std. Sp ,00000 2,82843 2,12132 ,00000 1,15470 ,70711 ,57735 2,12132 ,57735

MADENCİLİK VE TAŞ OCAKÇILIĞI

Ort 4,0000 3,0000 4,0000 5,0000 5,0000 1,0000 4,0000 2,0000 2,0000 4,0000

N 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

GIDA ÜRÜNLERİ, İÇECEK VE TÜTÜN İMALATI

Ort 3,5000 3,6500 3,2105 4,3810 4,4500 3,5000 4,4000 3,6190 3,9091 3,8333

N 22 20 19 21 20 14 20 21 22 12

Std. Sp 1,37148 ,93330 ,97633 ,80475 ,75915 1,16024 ,68056 1,20317 1,10880 ,71774

AĞAÇ ÜRÜNLERİ İMALATI

Ort 3,6667 3,6667 2,0000 4,6667 5,0000 2,0000 4,3333 2,5000 2,3333 3,0000

N 3 3 3 3 3 3 3 2 3 1

Std. Sp ,57735 ,57735 ,00000 ,57735 ,00000 ,00000 ,57735 2,12132 ,57735 .

KAĞIT HAMURU, KAĞIT VE KAĞIT ÜRÜNLERİ İMALATI; BASIM VE YAYIM

Ort 3,2000 3,2000 2,8000 5,0000 4,6000 2,7500 4,8000 4,0000 3,0000 3,0000

N 5 5 5 5 5 4 5 4 5 3

Std. Sp 1,64317 1,48324 1,48324 ,00000 ,54772 1,70783 ,44721 1,15470 1,22474 2,00000

KİMYASAL MADDE VE ÜRÜNLER İLE SUNİ ELYAF İMALATI

Ort 4,3333 3,3333 2,6667 4,3333 4,0000 2,6667 4,3333 3,6667 4,6667 4,0000

N 3 3 3 3 3 3 3 3 3 1

Std. Sp ,57735 1,15470 1,15470 ,57735 1,00000 1,15470 1,15470 ,57735 ,57735 .

PLASTİK VE KAUÇUK ÜRÜNLERİ İMALATI

Ort 3,6000 3,7000 3,7000 4,2727 4,0000 3,0000 3,7000 3,4545 3,0000 3,6000

N 10 10 10 11 12 8 10 11 11 5

Std. Sp ,96609 ,48305 ,82327 ,46710 ,73855 1,19523 ,67495 ,68755 ,89443 ,54772

METALİK OLMAYAN DİĞER MİNERAL ÜRÜNLERİ İMALATI

Ort 3,0000 3,0000 3,0000 3,0000 3,0000 3,0000 3,0000 3,0000 4,0000

N 2 2 2 2 2 2 2 2 1

Std. Sp 2,82843 1,41421 1,41421 1,41421 1,41421 1,41421 1,41421 1,41421 .

ANA METAL VE FABRİKASYON METAL ÜRÜNLERİ İMALATI

Ort 3,2727 4,0000 3,3182 4,5000 4,3182 3,1875 4,1818 3,0909 3,1579 2,9167

N 22 22 22 22 22 16 22 22 19 12

Std. Sp 1,07711 ,75593 1,17053 ,59761 ,71623 1,16726 ,73266 1,06499 1,30227 ,99620

MAKİNA VE TECHİZAT İMALATI

Ort 3,2727 3,6364 3,0000 4,7273 4,6364 2,6000 3,8182 2,6364 3,7273 3,0000

N 11 11 11 11 11 10 11 11 11 7

Std. Sp 1,34840 ,92442 1,18322 ,64667 ,67420 1,34990 1,25045 1,20605 1,48936 1,15470

ELEKTRİKLİ VE Ort 4,5000 4,0000 5,0000 5,0000 4,0000 4,0000 4,5000 3,5000 3,5000 3,0000

77

Tablo 2.28: İşgücü Teminindeki Güçlükler ve Alt Sektörler İlişkisi

ALT SEKTÖR Sigo

rta

gib

i ne

de

nle

rle

işçi

lik m

aliy

etl

eri

nin

yüks

ekl

iği

Fazl

a n

ite

lik

gere

kme

yen

işle

rde

ve

rile

n ü

cre

tin

ye

ters

iz

bu

lun

mas

ı N

ite

likli

ele

man

ları

n

yüks

ek

ücr

et

iste

me

si

Yü

kse

k ya

sal z

oru

nlu

çalış

tırı

laca

k iş

çi o

ran

ı

Kal

ifiy

e e

lem

an s

ıkın

tısı

İş t

ecr

üb

esi

ne

sah

ip

ele

man

sık

ıntı

sı

Sen

dik

alı i

şçi

çalış

tırm

adan

ka

ynak

lan

an z

orl

ukl

ar

Eğit

im k

uru

mla

rın

ın

nit

elik

li e

lem

an

yeti

ştir

em

em

esi

Çal

ışm

a o

rtam

ve

koşu

lları

nın

be

ğen

ilme

me

si

Nit

elik

li e

lem

anla

rın

M

anis

a d

ışın

dak

i bü

yük

şeh

irle

re g

itm

esi

OPTİK DONANIM İMALATI

N 2 2 2 2 2 1 2 2 2 1

Std. Sp ,70711 ,00000 ,00000 ,00000 ,00000 . ,70711 ,70711 ,70711 .

ULAŞIM ARAÇLARI İMALATI

Ort 4,0000 4,0000 4,0000 5,0000 5,0000 3,0000 4,0000 3,0000

N 1 1 1 1 1 1 1 1

BAŞKA YERDE SINIFLANDIRILMAMIŞ İMALATLAR

Ort 1,6667 2,3333 2,5000 5,0000 4,6667 3,0000 3,6667 2,3333 3,3333 2,5000

N 3 3 2 3 3 2 3 3 3 2

Std. Sp 1,15470 1,52753 2,12132 ,00000 ,57735 2,82843 2,30940 1,52753 2,08167 2,12132

İNŞAAT Ort 3,5000 4,0000 3,7500 4,0000 4,0000 4,0000 4,2500 3,5000 3,5000 3,0000

N 4 4 4 4 4 2 4 4 4 2

Std. Sp 1,29099 ,81650 ,95743 ,81650 ,81650 1,41421 ,95743 ,57735 ,57735 ,00000

TOPTAN TİCARET

Ort 2,0000 2,0000 2,0000 4,0000 4,0000 1,0000

N 1 1 1 1 1 1

OTEL VE LOKANTALAR, KAHVEHANELER VE PASTANELER

Ort 3,0000 4,0000 3,5000 5,0000 4,5000 2,0000 4,5000 4,0000 5,0000 3,0000

N 2 2 2 2 2 1 2 2 2 1

Std. Sp 1,41421 ,00000 ,70711 ,00000 ,70711 . ,70711 ,00000 ,00000 .

MOTORLU TAŞITLAR VE MOTORSİKLETLERİN SATIŞI, BAKIM VE ONARIMI

Ort 3,0000 3,0000 5,0000 5,0000 3,0000 4,0000 3,0000 3,0000 2,0000

N 1 1

1 1 1 1 1 1 1

MOTORLU TAŞIT YAKITININ PERAKENDE SATIŞI

Ort 5,0000 4,0000 5,0000 5,0000 5,0000 5,0000 5,0000 1,0000 1,0000

N 1 1 1 1 1 1 1 1 1

Toplam Ort 3,4286 3,6421 3,2283 4,5155 4,3673 3,0000 4,1368 3,2234 3,4043 3,2400

N 98 95 92 97 98 73 95 94 94 50

Std. Sp 1,22685 ,94437 1,13972 ,67875 ,75146 1,25831 ,88258 1,12789 1,24710 1,00122

Nitelikli işgücü teminine yaşanan sıkıntıları, tesis ve makine operatörleri mesleği, ana

metal ve fabrikasyon metal ürünleri imalatı, gıda ürünleri, içecek ve tütün imalatı ile makina

ve teçhizat imalatı alt sektörleri sırasıyla; yüksek yasal zorunlu çalıştırılacak işçi oranı, kalifiye

eleman bulmada yaşanan zorluklar ve sendikalı işçi çalıştırmadan kaynaklanan zorluklar

olarak ifade etmişlerdir.

78

2.3.2.16. İşgücü Teminindeki Güçlükler ve Çalışan Sayısı

Tablo 2.29: İşgücü Teminindeki Güçlükler ve Çalışan Sayısı İlişkisi

Çalışan personel sayısı

Sigorta gibi nedenlerle işçilik maliyetlerinin yüksekliği

Fazla nitelik gerekmeyen işlerde verilen ücretin yetersiz bulunması

Nitelikli elemanların yüksek ücret istemesi

Yüksek yasal zorunlu çalıştırılacak işçi oranı

Kalifiye eleman sıkıntısı

İş tecrübesine sahip eleman sıkıntısı

Sendikalı işçi çalıştırmadan kaynaklanan zorluklar

Eğitim kurumlarının nitelikli eleman yetiştirememesi

Çalışma ortam ve koşullarının beğenilmemesi

Nitelikli elemanların Manisa dışındaki büyük şehirlere gitmesi

1-9 kişi Ort 3,0000 3,2500 3,0000 4,7500 4,7500 3,3333 4,6667 3,0000 3,2500 3,0000

N 4 4 3 4 4 3 3 3 4 3

Std. Sp ,81650 ,95743 1,00000 ,50000 ,50000 ,57735 ,57735 ,00000 1,70783 1,00000

10-24 kişi

Ort 3,6667 3,5000 2,7826 4,4583 4,4583 2,8095 4,1739 2,8333 3,1667 3,0714

N 24 24 23 24 24 21 23 24 24 14

Std. Sp 1,30773 1,02151 1,04257 ,83297 ,65801 1,28915 ,98406 1,12932 1,30773 1,07161

25-49 kişi

Ort 3,8000 3,9412 3,3529 4,7368 4,5000 3,0000 4,2632 3,6250 3,5789 3,3333

N 20 17 17 19 20 13 19 16 19 6

Std. Sp 1,05631 ,96635 1,05719 ,56195 ,76089 1,47196 1,04574 1,20416 1,38707 ,51640

50-249 kişi

Ort 3,4286 3,6071 3,4074 4,5000 4,3571 3,4762 4,2143 3,2759 3,6667 3,4615

N 28 28 27 28 28 21 28 29 27 13

Std. Sp 1,19965 ,95604 1,08342 ,57735 ,78004 1,16701 ,78680 1,09859 1,20894 1,05003

250’den fazla

Ort 2,9091 3,6818 3,4091 4,3636 4,0909 2,5333 3,8182 3,3182 3,2000 3,2143

N 22 22 22 22 22 15 22 22 20 14

Std. Sp 1,26901 ,83873 1,33306 ,72673 ,81118 1,12546 ,73266 1,12911 1,00525 1,12171

Toplam Ort 3,4286 3,6421 3,2283 4,5155 4,3673 3,0000 4,1368 3,2234 3,4043 3,2400

N 98 95 92 97 98 73 95 94 94 50

Std. Sp 1,22685 ,94437 1,13972 ,67875 ,75146 1,25831 ,88258 1,12789 1,24710 1,00122

İşletmelerin büyüklüğü (çalışan sayısı) ile yüksek yasal zorunlu çalıştırılacak işçi oranı,

kalifiye eleman bulmada yaşanan zorluklar ve sendikalı işçi çalıştırmadan kaynaklanan

zorluklar arasında bir ilişki var gibi gözükmektedir. Burada dikkat çeken bir durum ise,

işletmelerin kalifiye eleman sıkıntısı konusunda yaşanan sıkıntıları ifade etmelerine rağmen

eğitim kurumlarının nitelikli eleman yetiştirememeleri konusunda daha düşük bir zorluk

seviyesinin karşımıza çıkmasıdır. Bu da paradoksal bir durum olarak görülebilir.

79

2.3.2.17. İşgücü Teminindeki Güçlükler ve Faaliyet Yılı

Tablo 2.30: İşgücü Teminindeki Güçlükler ve Faaliyet Yılı İlişkisi

İşletmeniz kaç yıldır faaliyette bulunuyor?

Sigorta gibi nedenlerle işçilik maliyetlerinin yüksekliği

Fazla nitelik gerekmeyen işlerde verilen ücretin yetersiz bulunması

Nitelikli elemanların yüksek ücret istemesi

Yüksek yasal zorunlu çalıştırılacak işçi oranı

Kalifiye eleman sıkıntısı

İş tecrübesine sahip eleman sıkıntısı

Sendikalı işçi çalıştırmadan kaynaklanan zorluklar

Eğitim kurumlarının nitelikli eleman yetiştirememesi

Çalışma ortam ve koşullarının beğenilmemesi

Nitelikli elemanların Manisa dışındaki büyük şehirlere gitmesi

1 yıldan az

Ort 2,0000 4,0000 4,0000 5,0000 5,0000 4,0000 4,0000 2,0000 5,0000 5,0000

N 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

1 – 5 yıl arası

Ort 2,9375 3,3333 3,1429 4,4375 4,4118 3,7273 4,2667 3,2667 3,6000 3,8333

N 16 15 14 16 17 11 15 15 15 6

Std. Sp 1,28938 ,97590 ,77033 ,81394 ,61835 1,10371 ,88372 1,09978 1,12122 ,75277

6 – 10 yıl arası

Ort 3,6875 3,6875 2,8750 4,4375 4,4000 3,0000 3,8000 3,1429 2,9333 2,8000

N 16 16 16 16 15 14 15 14 15 10

Std. Sp 1,19548 1,07819 1,25831 ,72744 ,63246 1,51911 1,26491 1,23146 1,57963 1,03280

11 – 15 yıl arası

Ort 3,5455 3,7273 3,9000 4,6000 4,1818 3,1429 4,0000 3,2727 3,4545 3,4000

N 11 11 10 10 11 7 10 11 11 5

Std. Sp ,68755 ,64667 ,87560 ,51640 ,87386 ,69007 ,81650 1,10371 1,29334 ,89443

16 yıl ve üstü

Ort 3,5000 3,6923 3,2157 4,5370 4,3704 2,7500 4,2222 3,2453 3,4423 3,1786

N 54 52 51 54 54 40 54 53 52 28

Std. Sp 1,28489 ,96077 1,20522 ,66483 ,80789 1,23517 ,76889 1,14196 1,16170 ,98333

Toplam Ort 3,4286 3,6421 3,2283 4,5155 4,3673 3,0000 4,1368 3,2234 3,4043 3,2400

N 98 95 92 97 98 73 95 94 94 50

Std. Sp 1,22685 ,94437 1,13972 ,67875 ,75146 1,25831 ,88258 1,12789 1,24710 1,00122

80

2.3.2.18. Eleman Temininde Zorluk Yaşanan Fonksiyonlar ve Sektör

Tablo 2.31: Eleman Temininde Zorluk Yaşanan Fonksiyonlar ve Sektör İlişkisi

SEKTÖR Üretim Pazarlama Muhasebe Finansman Yönetim AR-GE

Tarım ve Hayvancılık Ort 3,5000 2,2500 1,7500 1,0000 1,0000 2,0000

N 4 4 4 4 4 4

Std. Sp ,57735 1,50000 ,95743 ,00000 ,00000 ,81650

Madencilik Ort 2,0000 3,0000 4,0000 4,0000 2,0000 3,0000

N 1 1 1 1 1 1

Std. Sp . . . . . .

İmalat Ort 3,2791 2,1279 2,0465 2,0349 2,4070 2,5116

N 86 86 86 86 86 86

Std. Sp ,84924 1,04933 ,94442 ,87377 1,07788 1,08187

Hizmetler Ort 2,4444 2,8889 2,4444 2,0000 2,2222 2,6667

N 9 9 9 9 9 9

Std. Sp 1,13039 1,05409 1,13039 1,32288 1,30171 1,00000

Toplam Ort 3,2000 2,2100 2,0900 2,0100 2,3300 2,5100

N 100 100 100 100 100 100

Std. Sp ,89893 1,07586 ,97540 ,93738 1,10147 1,05883

Ortalamalara bakıldığında, tarım ve hayvancılık ile imalat sanayinde üretim,

hizmetlerde ise pazarlama eleman temininde en çok zorluk yaşanan işletme fonksiyonları

olarak ortaya çıkıyor. Bir tane olan madencilik işletmesi ise muhasebe-finans konusunda

zorluk çekiyor.

2.3.2.19. Eleman Temininde Zorluk Yaşanan Fonksiyonlar ve Alt Sektörler

Üretim alanında eleman temininde zorluk çeken alt sektörler tarım ve hayvancılık,

gıda ürünleri, içecek ve tütün imalatı, plastik ve kauçuk ürünleri imalatı, makina ve teçhizat

imalatıdır. Otel ve lokantalar, kahvehaneler ve pastaneler alt sektörü ise yönetim alanında

eleman temin etmekte zorlanmaktadır.

81

Tablo 2.32: Eleman Temininde Zorluk Yaşanan Fonksiyonlar ve Alt Sektörler İlişkisi

ALT SEKTÖR Üretim Pazarlama Muhasebe Finansman Yönetim AR-GE

BİTKİSEL ÜRETİM Ort 4,0000 3,0000 2,0000 1,0000 1,0000 2,0000

N 1 1 1 1 1 1

HAYVANCILIK Ort 3,3333 2,0000 1,6667 1,0000 1,0000 2,0000

N 3 3 3 3 3 3

MADENCİLİK VE TAŞ OCAKÇILIĞI

Ort 2,0000 3,0000 4,0000 4,0000 2,0000 3,0000

N 1 1 1 1 1 1

GIDA ÜRÜNLERİ, İÇECEK VE TÜTÜN İMALATI

Ort 3,4091 2,8636 2,5000 2,4091 2,9091 2,7273

N 22 22 22 22 22 22

AĞAÇ ÜRÜNLERİ İMALATI Ort 3,3333 2,6667 2,0000 2,0000 2,3333 3,3333

N 3 3 3 3 3 3

KAĞIT HAMURU, KAĞIT VE KAĞIT ÜRÜNLERİ İMALATI; BASIM VE YAYIM

Ort 3,6000 2,2000 2,2000 2,0000 2,2000 2,0000

N 5 5 5 5 5 5

KİMYASAL MADDE VE ÜRÜNLER İLE SUNİ ELYAF İMALATI

Ort 3,0000 2,3333 2,0000 1,3333 2,0000 3,0000

N 3 3 3 3 3 3

PLASTİK VE KAUÇUK ÜRÜNLERİ İMALATI

Ort 3,0000 1,5833 1,5000 1,5833 2,0833 1,8333

N 12 12 12 12 12 12

METALİK OLMAYAN DİĞER MİNERAL ÜRÜNLERİ İMALATI

Ort 2,5000 2,0000 1,5000 2,0000 1,5000 2,5000

N 2 2 2 2 2 2

ANA METAL VE FABRİKASYON METAL ÜRÜNLERİ İMALATI

Ort 3,3182 1,9091 2,2273 2,2273 2,4545 2,5455

N 22 22 22 22 22 22

MAKİNA VE TECHİZAT İMALATI Ort 3,3636 1,9091 1,8182 1,9091 2,4545 2,8182

N 11 11 11 11 11 11

ELEKTRİKLİ VE OPTİK DONANIM İMALATI

Ort 3,0000 2,0000 1,0000 1,5000 2,0000 2,0000

N 2 2 2 2 2 2

ULAŞIM ARAÇLARI İMALATI Ort 4,0000 1,0000 2,0000 2,0000 2,0000 1,0000

N 1 1 1 1 1 1

BAŞKA YERDE SINIFLANDIRILMAMIŞ İMALATLAR

Ort 3,0000 1,0000 1,3333 1,3333 1,3333 2,6667

N 3 3 3 3 3 3

İNŞAAT Ort 3,2500 2,7500 3,2500 2,7500 2,5000 3,0000

N 4 4 4 4 4 4

TOPTAN TİCARET Ort 3,0000 4,0000 1,0000 1,0000 1,0000 1,0000

N 1 1 1 1 1 1

OTEL VE LOKANTALAR, KAHVEHANELER VE PASTANELER

Ort 1,5000 2,0000 2,0000 2,0000 2,5000 2,5000

N 2 2 2 2 2 2

MOTORLU TAŞITLAR VE MOTORSİKLETLERİN SATIŞI, BAKIM VE ONARIMI

Ort 2,0000 4,0000 2,0000 1,0000 1,0000 4,0000

N 1 1 1 1 1 1

MOTORLU TAŞIT YAKITININ PERAKENDE SATIŞI

Ort 1,0000 3,0000 2,0000 1,0000 3,0000 2,0000

N 1 1 1 1 1 1

Toplam Ort 3,2000 2,2100 2,0900 2,0100 2,3300 2,5100

N 100 100 100 100 100 100

82

2.3.2.20. Eleman Temininde Zorluk Yaşanan Fonksiyonlar ve Çalışan Sayısı

İstatistiksel anlamlı çıkan tek ilişkiye göre, az çalışanı olanların pazarlama konusunda

eleman temininde daha çok zorluk çektikleri anlaşılıyor. Pazarlamanın ufak işletmelerce

öneminin anlaşılması olumlu bir durum olarak görülebilir. Diğer yandan, tüm işletme

büyüklüklerinde işletmelerin üretim alanında eleman çekmekte zorlandıkları görülmektedir.

İkinci sırada 10-24 kişi çalıştıran işletmelerde pazarlama; 25-49 ve 50-249 kişi çalıştıran

firmalarda ARGE, 250’den fazla kişi çalıştıran işletmelerde ise yönetim alanında eleman

bulmada zorlanmaktalar.

Tablo 2.33: Eleman Temininde Zorluk Yaşanan Fonksiyonlar ve Çalışan Sayısı İlişkisi

Çalışan personel sayısı Üretim Pazarlama Muhasebe Finansman Yönetim AR-GE

10-24 kişi Ort 3,3214 2,7857 2,1429 1,9643 2,3214 2,6429

N 28 28 28 28 28 28

Std. Sp ,94491 ,95674 ,93152 ,96156 1,02030 ,95119

25-49 kişi Ort 3,0476 2,3333 2,3810 2,0952 2,1429 2,4762

N 21 21 21 21 21 21

Std. Sp 1,02353 1,27802 1,07127 1,04426 1,19523 1,03049

50-249 kişi Ort 3,2759 1,8966 1,9655 1,9655 2,3448 2,5862

N 29 29 29 29 29 29

Std. Sp ,70186 ,93903 ,98135 ,94426 1,11085 1,15007

250’den fazla

Ort 3,0909 1,7727 1,9091 2,0455 2,5000 2,2727

N 22 22 22 22 22 22

Std. Sp ,97145 ,86914 ,92113 ,84387 1,14434 1,12045

Toplam Ort 3,2000 2,2100 2,0900 2,0100 2,3300 2,5100

N 100 100 100 100 100 100

Std. Sp ,89893 1,07586 ,97540 ,93738 1,10147 1,05883

Robust Tests of Equality of Means

İstatistika df1 df2 Anlamlılık

Pazarlama Welch 6,168 3 50,464 ,001

83

2.3.2.21. Eleman Temininde Zorluk Yaşanan Fonksiyonlar ve Faaliyet Yılı

Tablo 2.34: Eleman Temininde Zorluk Yaşanan Fonksiyonlar ve Faaliyet Yılı İlişkisi

İşletmeniz kaç yıldır faaliyette bulunuyor? Üretim Pazarlama Muhasebe Finansman Yönetim AR-GE

1 – 5 yıl arası Ort 3,1111 2,0000 1,7778 2,0000 2,4444 2,4444

N 18 18 18 18 18 18

Std. Sp 1,02262 1,23669 ,94281 ,90749 1,24722 1,29352

6 – 10 yıl arası Ort 3,2500 2,0000 2,0000 1,8125 1,8125 2,3750

N 16 16 16 16 16 16

Std. Sp ,85635 1,09545 ,81650 ,83417 ,91059 ,88506

11 – 15 yıl arası Ort 3,1818 2,3636 2,0000 1,7273 2,5455 2,5455

N 11 11 11 11 11 11

Std. Sp ,75076 ,92442 ,89443 ,78625 1,12815 1,29334

16 yıl ve üstü Ort 3,2182 2,3091 2,2364 2,1273 2,4000 2,5636

N 55 55 55 55 55 55

Std. Sp ,91674 1,05185 1,03573 1,00101 1,08184 ,99561

Toplam Ort 3,2000 2,2100 2,0900 2,0100 2,3300 2,5100

N 100 100 100 100 100 100

Std. Sp ,89893 1,07586 ,97540 ,93738 1,10147 1,05883

Faaliyet yılı ne olursa olsun en önemli sorun üretim fonksiyonunda görülmektedir.

ARGE ise ikinciliğini sadece 11-15 yıl arası işletmelerde yönetime kaptırmaktadır.

84

2.3.2.22. Eğitim Düzeyi ve Sektör Tablo 2.35: Eğitim Düzeyi ve Sektör İlişkisi

SEKTÖR

Tarım ve Hayvancılık

Madencilik İmalat Hizmetler

N Sütun N % N Sütun N %

N Sütun N %

N Sütun N %

LİSE Önemli 4 100,0% 0 ,0% 35 46,1% 3 42,9% Ön. Değil 0 ,0% 1 100,0% 41 53,9% 4 57,1%

MESLEK LİSESİ

Önemli 1 50,0% 1 100,0% 67 80,7% 5 71,4% Önemli Ön. Değil

1 50,0% 0 ,0% 16 19,3% 2 28,6%

MYO Önemli 2 100,0% 1 100,0% 53 67,1% 5 62,5% Ön. Değil 0 ,0% 0 ,0% 26 32,9% 3 37,5%

ÜNİVERSİTE Önemli 2 100,0% 1 100,0% 57 71,3% 4 44,4% Ön. Değil 0 ,0% 0 ,0% 23 28,8% 5 55,6%

Bütün sektörler eğitim olarak endüstri meslek liselerini önemli bulmaktadır. İkinci

sırada meslek yüksekokullarını önemli görmektedirler. İmalat sektörü üniversite mezunu

olmanın önemli olduğunu ifade etmektedir.

Şekil 2.28: Eğitim Düzeyi ve Sektör İlişkisi

85

2.3.2.23. Eğitim Düzeyi ve Alt Sektörler

Ana metal ve fabrikasyon metal ürünleri imalatı, makine ve teçhizat imalatı, plastik ve

kauçuk ürünleri imalatı alt sektörleri meslek lisesi eğitimini çok önemli bulmaktadırlar.

Tablo 2.36: Eğitim Düzeyi ve Alt Sektör İlişkisi

86

2.3.2.24. Eğitim Düzeyi ve Çalışan Sayısı

Çalışan sayısı daha fazla olan işletmeler üniversite mezunu çalışanlara sahip olmanın

daha önemli olduğunu düşünüyor. Diğer eğitim düzeyleri için istatistiksel olarak anlamlı

farklılık tespit edilemedi.

Tablo 2.37: Eğitim Düzeyi ve Çalışan Sayısı İlişkisi

2.3.2.25. Eğitim Düzeyi ve Faaliyet Yılı

Faaliyet düzeyi 5 yıl ve altı, 6-10 yıl arası ve 16 yıl ve üzeri olan işletmeler meslek lisesi

eğitiminin çok önemli olduğunu düşünmektedirler.

Tablo 2.38: Eğitim Düzeyi ve Faaliyet Yılı İlişkisi LİSE MESLİSESİ MYO ÜNİVERSİTE

Önemli Önemli Değil

Önemli Önemli Değil

Önemli Önemli Değil

Önemli Önemli Değil

N Satır N %

N Satır N %

N Satır N %

N Satır N %

N Satır N %

N Satır N %

N Satır N %

N Satır N %

İşletmeniz kaç yıldır faaliyette bulunuyor?

5 yıl ve altı

9 60,0% 6 40,0% 12 80,0% 3 20,0% 9 64,3% 5 35,7% 11 68,8% 5 31,3%

6 – 10 yıl arası

7

50,0%

7

50,0%

13

92,9%

1

7,1%

9

64,3%

5

35,7%

9

69,2%

4

30,8%

11 – 15 yıl arası

5

55,6%

4

44,4%

6

54,5%

5

45,5%

4

36,4%

7

63,6%

6

54,5%

5

45,5%

16 yıl ve üstü

21

42,0%

29

58,0%

43

81,1%

10

18,9%

39

76,5%

12

23,5%

38

73,1%

14

26,9%

87

2.3.2.26. Hizmet İçi Eğitim ve Sektör

Genel olarak tüm sektörlerdeki işletmelerde hizmet içi eğitim yapıldığı söylenebilir.

Tablo 2.39: Hizmet İçi Eğitim ve Sektör İlişkisi

Hizmet İçi Eğitim

Hayır hiç

yapılmamaktadır

Evet, bir yıldan daha

uzun bir sürede

yapılmaktadır

Evet, yılda bir

yapılmaktadır

Evet, 6 ayda bir

yapılmaktadır

SEKTÖR N Sıra N % N Sıra N % N Sıra N % N Sıra N %

Tarım ve Hayvancılık

2

50,0%

1

25,0%

0

,0%

1

25,0%

Madencilik 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0% 1 100,0% İmalat 2 2,3% 11 12,8% 21 24,4% 52 60,5% Hizmetler 3 33,3% 0 ,0% 2 22,2% 4 44,4%

Şekil 2.29: Hizmet İçi Eğitim ve Sektör İlişkisi

88

2.3.2.27. Hizmet İçi Eğitim ve Alt Sektörler

Tablo 2.40: Hizmet İçi Eğitim ve Alt Sektörler İlişkisi

Ana metal ve fabrikasyon metal ürünleri imalatı ile makina ve teçhizat imalatı alt

sektörleri hizmet içi eğitim çalışmalarına oldukça ilgi göstermektedir. Plastik ve gıda da bu

hususta dikkati çekmektedir.

89

Şekil 2.30: Hizmet İçi Eğitim ve Alt Sektörler İlişkisi

2.3.2.28. Hizmet İçi Eğitim ve Çalışan Sayısı

Çalışan sayısı arttıkça işletmeler genel olarak hizmet içi eğitimlerini sıklaştırma ve en

sık olan 6 ayda bir seçeneğine yönelmektedir. Özellikle 250 ve daha fazla personeli olan

işletmeler bu hususa çok önem vermektedir.

90

Tablo 2.41: Hizmet İçi Eğitim ve Çalışan Sayısı İlişkisi

Hizmet İçi Eğitim

Hayır hiç

yapılmamak

tadır

Evet, bir yıldan daha

uzun bir sürede

yapılmaktadır

Evet, yılda bir

yapılmaktadır

Evet, 6 ayda bir

yapılmaktadır

N Satır N % N Satır N % N Satır N % N Satır N % Çalışan personel sayısı

10-24 kişi 5 17,9% 3 10,7% 9 32,1% 11 39,3%

25-49 kişi 1 4,8% 5 23,8% 2 9,5% 13 61,9%

50-249 kişi 1 3,4% 3 10,3% 9 31,0% 16 55,2%

250’den fazla 0 ,0% 1 4,5% 3 13,6% 18 81,8%

Chi-Square Tests

Value df Asymp. Anlamlılık (2-sided)

Pearson Chi-Square 18,758a 9 ,027

Likelihood Ratio 19,182 9 ,024

Linear-by-Linear

Association

9,610 1 ,002

N of Valid Cases 100

Şekil 2.31: Hizmet İçi Eğitim ve Çalışan Sayısı İlişkisi

91

2.3.2.29. Hizmet İçi Eğitim ve Faaliyet Yılı

İşletmelerin faaliyet süreleri arttıkça hizmet içi eğitim verme sayısının da arttığı

gözlenmektedir. Ancak, en sık yapanlar ise 5 yıl altı yani yeni işletmelerdir.

Tablo 2.42: Hizmet İçi Eğitim ve Faaliyet Yılı İlişkisi

Hizmet İçi Eğitim

Hayır hiç

yapılmamaktadı

r

Evet, bir yıldan

daha uzun bir

sürede

yapılmaktadır

Evet, yılda bir

yapılmaktadır

Evet, 6 ayda bir

yapılmaktadır

N Satır N % N Satır N % N Satır N

%

N Satır N

% İşletmeniz kaç yıldır faaliyette bulunuyor?

5 yıl ve altı 1 5,6% 2 11,1% 1 5,6% 14 77,8%

6 – 10 yıl arası 3 18,8% 0 ,0% 6 37,5% 7 43,8%

11 – 15 yıl arası 1 9,1% 2 18,2% 4 36,4% 4 36,4%

16 yıl ve üstü 2 3,6% 8 14,5% 12 21,8% 33 60,0%

Şekil 2.32: Hizmet İçi Eğitim ve Faaliyet Yılı İlişkisi

92

2.3.2.30. Ulusal Mesleki Yeterlilik Sistemi Bilgisi ve Sektör

Ulusal mesleki yeterlilik sistemi bilgisi ve sektör hakkında, firmaların genel olarak

haberdar olmadığı söylenebilir.

Tablo 2.43: Ulusal Mesleki Yeterlilik Bilgisi ve Sektör İlişkisi

Ulusal Mesleki Yeterlilik Sistemi hakkında ne kadar bilgilisiniz?

Hiç bilgim yok Haberdarım ama

fazla bilgim yok

Çok yakın olmasa da

takip ediyorum

Yakından takip

ediyorum

SEKTÖR N Satır N % N Satır N % N Satır N % N Satır N

%

Tarım ve

Hayvancılık

1 25,0% 3 75,0% 0 ,0% 0 ,0%

Madencilik 0 ,0% 1 100,0% 0 ,0% 0 ,0%

İmalat 21 24,4% 39 45,3% 16 18,6% 10 11,6%

Hizmetler 2 22,2% 4 44,4% 2 22,2% 1 11,1%

Şekil 2.33: Ulusal Mesleki Yeterlilik Bilgisi ve Sektör İlişkisi

93

2.3.2.31. Ulusal Mesleki Yeterlilik Sistemi Bilgisi ve Alt Sektörler

Plastik ve kauçuk ürünleri imalatı, ana metal ve fabrikasyon metal ürünleri imalatı,

makina ve teçhizat imalatı alt sektöründe çalışan işletmeler ulusal mesleki yeterlilik sistemi

bilgisi hakkında daha fazla bilgi sahibidir.

Şekil 2.34: Ulusal Mesleki Yeterlilik Bilgisi ve Alt Sektörler İlişkisi

94

Tablo 2.44: Ulusal Mesleki Yeterlilik Bilgisi ve Alt Sektörler İlişkisi

Ulusal Mesleki Yeterlilik Sistemi hakkında ne kadar bilgilisiniz?

Hiç bilgim yok Haberdarım ama fazla bilgim yok

Çok yakın olmasa da takip

ediyorum Yakından takip

ediyorum

ALT SEKTÖR

N Satır N

% N Satır N

% N Satır N

% N Satır N

%

BİTKİSEL ÜRETİM 0 ,0% 1 100,0% 0 ,0% 0 ,0%

HAYVANCILIK 1 33,3% 2 66,7% 0 ,0% 0 ,0%

BALIKÇILIK 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0%

MADENCİLİK VE TAŞ OCAKÇILIĞI 0 ,0% 1 100,0% 0 ,0% 0 ,0%

GIDA ÜRÜNLERİ, İÇECEK VE TÜTÜN İMALATI 6 27,3% 13 59,1% 3 13,6% 0 ,0%

TEKSTİL VE TEKSTİL ÜRÜNLERİ İMALATI 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0%

DERİ VE DERİ ÜRÜNLERİ İMALATI 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0%

AĞAÇ ÜRÜNLERİ İMALATI 1 33,3% 1 33,3% 1 33,3% 0 ,0%

KAĞIT HAMURU, KAĞIT VE KAĞIT ÜRÜNLERİ İMALATI; BASIM VE YAYIM

3 60,0% 0 ,0% 1 20,0% 1 20,0%

KOK KÖMÜRÜ, RAFİNE EDİLMİŞ PETROL ÜRÜNLERİ VE NÜKLEER YAKIT İMALATI

0 ,0% 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0%

KİMYASAL MADDE VE ÜRÜNLER İLE SUNİ ELYAF İMALATI

2 66,7% 1 33,3% 0 ,0% 0 ,0%

PLASTİK VE KAUÇUK ÜRÜNLERİ İMALATI 2 16,7% 5 41,7% 3 25,0% 2 16,7%

METALİK OLMAYAN DİĞER MİNERAL ÜRÜNLERİ İMALATI

0 ,0% 2 100,0% 0 ,0% 0 ,0%

ANA METAL VE FABRİKASYON METAL ÜRÜNLERİ İMALATI

4 18,2% 9 40,9% 4 18,2% 5 22,7%

MAKİNA VE TECHİZAT İMALATI 1 9,1% 5 45,5% 4 36,4% 1 9,1%

ELEKTRİKLİ VE OPTİK DONANIM İMALATI 0 ,0% 1 50,0% 0 ,0% 1 50,0%

ULAŞIM ARAÇLARI İMALATI 1 100,0% 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0%

BAŞKA YERDE SINIFLANDIRILMAMIŞ İMALATLAR 1 33,3% 2 66,7% 0 ,0% 0 ,0%

ELEKTRİK, GAZ, BUHAR, SICAK SU ÜRETİMİ VE DAĞITIMI

0 ,0% 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0%

İNŞAAT 2 50,0% 1 25,0% 1 25,0% 0 ,0%

TOPTAN TİCARET 0 ,0% 1 100,0% 0 ,0% 0 ,0%

PERAKENDE TİCARET, KİŞİSEL EV EŞYALARININ ONARIMI

0 ,0% 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0%

ULAŞTIRMA, DEPOLAMA, HABERLEŞME 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0%

MALİ ARACI FAALİYETLER 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0%

GAYRİMENKUL, KİRALAMA VE İŞ FAALİYETLERİ 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0%

EĞİTİM 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0%

SAĞLIK İŞLERİ VE SOSYAL İŞLER 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0%

DİĞER SOSYAL, TOPLUMSAL VE KİŞİSEL HİZMETLER 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0%

OTEL VE LOKANTALAR, KAHVEHANELER VE PASTANELER

0 ,0% 1 50,0% 1 50,0% 0 ,0%

MOTORLU TAŞITLAR VE MOTORSİKLETLERİN SATIŞI, BAKIM VE ONARIMI

0 ,0% 1 100,0% 0 ,0% 0 ,0%

MOTORLU TAŞIT YAKITININ PERAKENDE SATIŞI 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0% 1 100,0%

95

2.3.2.32. Ulusal Mesleki Yeterlilik Sistemi Bilgisi ve Çalışan Sayısı

İşletmede çalışan sayısı arttıkça ulusal mesleki yeterlilik sistemini yakından takip etme eğilimi

artmaktadır. İlişki istatistiksel olarak anlamlıdır.

Tablo 2.45: Ulusal Mesleki Yeterlilik Bilgisi ve Çalışan Sayısı İlişkisi Ulusal Mesleki Yeterlilik Sistemi hakkında ne kadar bilgilisiniz?

Hiç bilgim yok

Haberdarım ama fazla bilgim yok

Çok yakın olmasa da takip ediyorum

Yakından takip ediyorum

N Satır N % N Satır N % N Satır N % N Satır N %

Çalışan personel sayısı

24 kişi ve altı 7 25,0% 17 60,7% 3 10,7% 1 3,6%

25-49 kişi 5 23,8% 9 42,9% 6 28,6% 1 4,8%

50-249 kişi 8 27,6% 13 44,8% 7 24,1% 1 3,4%

250’den fazla 4 18,2% 8 36,4% 2 9,1% 8 36,4%

Ki-Kare Testi

Value df

Asymp. Anlamlılık (2-sided)

Pearson Chi-Square 22,457a 9 ,008

Likelihood Ratio 18,901 9 ,026

Linear-by-Linear Association 5,387 1 ,020

N of Geçerli Cases 100

Şekil 2.35: Ulusal Mesleki Yeterlilik Bilgisi ve Çalışan Sayısı İlişkisi

96

2.3.2.33. Ulusal Mesleki Yeterlilik Sistemi Bilgisi ve Faaliyet Yılı

En çok 16 yıl ve üstü faaliyet süresi olan işletmeler ulusal mesleki yeterlilik sistemi

bilgisini takip etmektedirler.

Tablo 2.46: Ulusal Mesleki Yeterlilik Bilgisi ve Faaliyet Yılı İlişkisi

Ulusal Mesleki Yeterlilik Sistemi hakkında ne kadar bilgilisiniz?

Hiç bilgim

yok

Haberdarım ama

fazla bilgim yok

Çok yakın olmasa da

takip ediyorum

Yakından takip

ediyorum

N Satır N

%

N Satır N

%

N Satır N

%

N Satır N

% İşletmeniz kaç yıldır faaliyette bulunuyor?

5 yıl ve altı 6 33,3% 9 50,0% 2 11,1% 1 5,6%

6 – 10 yıl

arası

1 6,3% 9 56,3% 5 31,3% 1 6,3%

11 – 15 yıl

arası

2 18,2% 5 45,5% 3 27,3% 1 9,1%

16 yıl ve üstü 15 27,3% 24 43,6% 8 14,5% 8 14,5%

Şekil 2.36: Ulusal Mesleki Yeterlilik Bilgisi ve Faaliyet Yılı İlişkisi

2.3.2.34. İstihdama Yardımcı Olma ve Sektör

Hizmetler ve imalat sektörü işletmeleri mesleki eğitim kursu almış elemanlar işe

almada yardımcı olacaklarını ifade etmektedirler.

97

Tablo 2.47: İstihdama Yardımcı Olma ve Sektör İlişkisi

İşyerinizde mesleki eğitim kurslarını bitirmiş elemanların istihdamına yardımcı olur musunuz?

Hayır, mevcut işe

alım sistemimizde

değişiklik

istemiyoruz

Evet, staj imkanı

sağlayabiliriz

Evet, kısmi süreli iş

imkanı sağlayabiliriz

Evet, tam zamanlı iş

imkanı sağlayabiliriz

SEKTÖR N Satır N

%

N Satır N

%

N Satır N

%

N Satır N

%

Tarım ve

Hayvancılık

1 25,0% 1 25,0% 0 ,0% 2 50,0%

Madencilik 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0% 1 100,0%

İmalat 20 23,3% 18 20,9% 6 7,0% 42 48,8%

Hizmetler 1 11,1% 2 22,2% 1 11,1% 5 55,6%

Şekil 2.37: İstihdama Yardımcı Olma ve Sektör İlişkisi

2.3.2.35. İstihdama Yardımcı Olma ve Alt Sektörler

Plastik ve kauçuk ürünleri imalatı, makina ve teçhizat imalatı, metal ürünleri imalatı

sektöründe faaliyette bulunan işletmeler mesleki eğitim almış elemanları istihdam

edebileceklerini ifade etmişlerdir.

98

Şekil 2.37: İstihdama Yardımcı Olma ve Alt Sektörler İlişkisi

99

Tablo 2.47: İstihdama Yardımcı Olma ve Alt Sektörler İlişkisi

İşyerinizde mesleki eğitim kurslarını bitirmiş elemanların istihdamına yardımcı olur musunuz?

Hayır, mevcut işe alım sistemimizde

değişiklik istemiyoruz

Evet, staj imkanı sağlayabiliriz

Evet, kısmi süreli iş imkanı

sağlayabiliriz

Evet, tam zamanlı iş imkanı

sağlayabiliriz

ALT SEKTÖR N

Satır N % N

Satır N % N

Satır N % N

Satır N %

BİTKİSEL ÜRETİM 0 ,0% 1 100,0% 0 ,0% 0 ,0%

HAYVANCILIK 1 33,3% 0 ,0% 0 ,0% 2 66,7%

BALIKÇILIK 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0%

MADENCİLİK VE TAŞ OCAKÇILIĞI 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0% 1 100,0%

GIDA ÜRÜNLERİ, İÇECEK VE TÜTÜN İMALATI 6 27,3% 5 22,7% 2 9,1% 9 40,9%

TEKSTİL VE TEKSTİL ÜRÜNLERİ İMALATI 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0%

DERİ VE DERİ ÜRÜNLERİ İMALATI 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0%

AĞAÇ ÜRÜNLERİ İMALATI 1 33,3% 2 66,7% 0 ,0% 0 ,0%

KAĞIT HAMURU, KAĞIT VE KAĞIT ÜRÜNLERİ İMALATI; BASIM VE YAYIM

1 20,0% 2 40,0% 0 ,0% 2 40,0%

KOK KÖMÜRÜ, RAFİNE EDİLMİŞ PETROL ÜRÜNLERİ VE NÜKLEER YAKIT İMALATI

0 ,0% 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0%

KİMYASAL MADDE VE ÜRÜNLER İLE SUNİ ELYAF İMALATI

2 66,7% 0 ,0% 0 ,0% 1 33,3%

PLASTİK VE KAUÇUK ÜRÜNLERİ İMALATI 3 25,0% 4 33,3% 0 ,0% 5 41,7%

METALİK OLMAYAN DİĞER MİNERAL ÜRÜNLERİ İMALATI

0 ,0% 1 50,0% 0 ,0% 1 50,0%

ANA METAL VE FABRİKASYON METAL ÜRÜNLERİ İMALATI

5 22,7% 3 13,6% 2 9,1% 12 54,5%

MAKİNA VE TECHİZAT İMALATI 2 18,2% 0 ,0% 1 9,1% 8 72,7%

ELEKTRİKLİ VE OPTİK DONANIM İMALATI 0 ,0% 1 50,0% 0 ,0% 1 50,0%

ULAŞIM ARAÇLARI İMALATI 0 ,0% 0 ,0% 1 100,0% 0 ,0%

BAŞKA YERDE SINIFLANDIRILMAMIŞ İMALATLAR 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0% 3 100,0%

ELEKTRİK, GAZ, BUHAR, SICAK SU ÜRETİMİ VE DAĞITIMI

0 ,0% 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0%

İNŞAAT 0 ,0% 1 25,0% 1 25,0% 2 50,0%

TOPTAN TİCARET 1 100,0% 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0%

PERAKENDE TİCARET, KİŞİSEL EV EŞYALARININ ONARIMI

0 ,0% 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0%

ULAŞTIRMA, DEPOLAMA, HABERLEŞME 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0%

MALİ ARACI FAALİYETLER 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0%

GAYRİMENKUL, KİRALAMA VE İŞ FAALİYETLERİ 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0%

EĞİTİM 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0%

SAĞLIK İŞLERİ VE SOSYAL İŞLER 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0%

DİĞER SOSYAL, TOPLUMSAL VE KİŞİSEL HİZMETLER

0 ,0% 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0%

OTEL VE LOKANTALAR, KAHVEHANELER VE PASTANELER

0 ,0% 1 50,0% 0 ,0% 1 50,0%

MOTORLU TAŞITLAR VE MOTORSİKLETLERİN SATIŞI, BAKIM VE ONARIMI

0 ,0% 0 ,0% 0 ,0% 1 100,0%

MOTORLU TAŞIT YAKITININ PERAKENDE SATIŞI 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0% 1 100,0%

100

2.3.2.36. İstihdama Yardımcı Olma ve Çalışan Sayısı

Çalışan sayısı artıkça işletmeler mesleki eğitim almış elemanları istihdam

edebileceklerini söylemektedirler.

Tablo 2.48: İstihdama Yardımcı Olma ve Çalışan Sayısı İlişkisi

İşyerinizde mesleki eğitim kurslarını bitirmiş elemanların istihdamına yardımcı olur musunuz?

Hayır, mevcut işe alım sistemimizde

değişiklik istemiyoruz

Evet, staj imkanı sağlayabiliriz

Evet, kısmi süreli iş imkanı

sağlayabiliriz

Evet, tam zamanlı iş imkanı

sağlayabiliriz

Çalışan personel sayısı

N Satır N %

N Satır N %

N Satır N %

N Satır N %

24 kişi ve altı 8 28,6% 6 21,4% 0 ,0% 14 50,0% 25-49 kişi 8 38,1% 5 23,8% 3 14,3

% 5 23,8%

50-249 kişi 2 6,9% 6 20,7% 3 10,3%

18 62,1%

250’den fazla 4 18,2% 4 18,2% 1 4,5% 13 59,1%

Şekil 2.38: İstihdama Yardımcı Olma ve Çalışan Sayısı İlişkisi

101

2.3.2.37. İstihdama Yardımcı Olma ve Faaliyet Yılı

Tablo 2.49: İstihdama Yardımcı Olma ve Faaliyet Yılı İlişkisi

İşyerinizde mesleki eğitim kurslarını bitirmiş elemanların istihdamına yardımcı olur musunuz?

Hayır, mevcut işe alım sistemimizde

değişiklik istemiyoruz

Evet, staj imkanı sağlayabiliriz

Evet, kısmi süreli iş imkanı

sağlayabiliriz

Evet, tam zamanlı iş imkanı

sağlayabiliriz

İşletmeniz kaç yıldır faaliyette bulunuyor?

N Satır N %

N Satır N %

N Satır N %

N Satır N %

5 yıl ve altı 5 27,8% 2 11,1% 2 11,1% 9 50,0% 6 – 10 yıl arası 4 25,0% 4 25,0% 0 ,0% 8 50,0% 11 – 15 yıl arası 3 27,3% 2 18,2% 1 9,1% 5 45,5% 16 yıl ve üstü 10 18,2% 13 23,6% 4 7,3% 28 50,9%

Bütün işletmelerin tüm faaliyet sürelerinde yaklaşık yarısı mesleki eğitim almış elemanları

tam zamanlı istihdam edebileceklerini belirtmişlerdir.

Şekil 2.39: İstihdama Yardımcı Olma ve Faaliyet Yılı İlişkisi

102

2.3.2.38. İstihdama Yardımcı Olma ve Personel Artış Tahmini

Gelecek 3 yıl içinde mavi yakalı personel artış beklentisi yüksek olanların, mesleki

eğitim alanlara istihdam olanağı sağlama bakımından daha istekli olduğu gözükmektedir.

Gelecek 3 yıl içinde beyaz yakalı personel artış beklentisi yüksek olanlarda da benzeri bir

eğilim olmakla birlikte söz konusu ilişki istatistiksel olarak anlamlı değildir.

Tablo 2.50: İstihdama Yardımcı Olma ve Personel Artış Tahmini İlişkisi

İşyerinizde mesleki eğitim kurslarını bitirmiş elemanların istihdamına yardımcı olur musunuz?

Gelecek 12 ay içinde beyaz

yakalı personel artış beklentisi

Gelecek 3 yıl içinde beyaz

yakalı personel artış beklentisi

Gelecek 12 ay içinde mavi yakalı

personel artış beklentisi

Gelecek 3 yıl içinde mavi yakalı

personel artış beklentisi

Hayır, mevcut işe alım sistemimizde değişiklik istemiyoruz

Ort 2,3636 4,1818 7,1364 13,4091

N 22 22 22 22

Std. Sp 4,20369 7,85364 9,24943 19,26423

Evet, staj imkanı sağlayabiliriz

Ort 1,3810 4,2857 10,7143 21,6190

N 21 21 21 21

Std. Sp 2,13251 8,42700 22,96550 44,52693

Evet, kısmi süreli iş imkanı sağlayabiliriz

Ort 2,1429 4,4286 27,1429 36,7143

N 7 7 7 7

Std. Sp 2,11570 3,95209 20,78805 30,64155

Evet, tam zamanlı iş imkanı sağlayabiliriz

Ort 2,3200 6,1400 13,3600 39,6600

N 50 50 50 50

Std. Sp 3,09997 8,92374 16,49707 58,08917

Toplam Ort 2,1200 5,2000 12,4000 29,8900

N 100 100 100 100

Std. Sp 3,13752 8,28775 17,55511 48,29767

Robust Tests of Equality of Means

İstatistika df1 df2 Anlamlılık

Gelecek 12 ay içinde beyaz

yakalı personel artış

beklentisi

Welch ,785 3 25,797 ,513

Gelecek 3 yıl içinde beyaz

yakalı personel artış

beklentisi

Welch ,431 3 30,476 ,732

Gelecek 12 ay içinde mavi

yakalı personel artış

beklentisi

Welch 2,802 3 22,991 ,063

Gelecek 3 yıl içinde mavi

yakalı personel artış

beklentisi

Welch 3,289 3 24,952 ,037

103

2.3.2.39. İstihdama Yardımcı Olma ve Mesleklerin İhtiyaç Düzeyi

Tesis ve makine operatörleri ve montajcılar bakımından ihtiyacı fazla olan

işletmelerin, staja kıyasla daha büyük oranda tam zamanlı iş imkânı sağlama niyetinde

oldukları görülmektedir. Diğer mesleklerde böylesi anlamlı bir ilişki tespit edilememiştir.

Tablo 2.51: İstihdama Yardımcı Olma ve Mesleklerin İhtiyaç Düzeyi İlişkisi

İşyerinizde mesleki eğitim kurslarını bitirmiş elemanların istihdamına yardımcı olur musunuz?

Yöneticiler

Tesis ve makine operatörleri ve montajcılar

Teknisyentekniker, vb.

Sanatkâr ve ilgili işlerde çalışanlar

Profesyonel meslek mensupları (mühendis, doktor, hemşire, vb.)

Nitelikli tarım, ormancılık ve su ürünleri çalışanları

Hizmet ve satış elemanları

Büro hizmetlerinde çalışan elemanlar

Diğer meslekler

Hayır, mevcut işe alım sistemimizde değişiklik istemiyoruz

Ort 1,6364 12,4091 4,0909 1,3636 2,0909 ,0909 1,7273 3,4545 8,0909

N 22 22 22 22 22 22 22 22 22

Std. Sp 4,6244 34,48072 11,07081 2,95273 6,02304 ,29424 6,34847 10,56376 31,96413

Evet, staj imkanı sağlayabiliriz

Ort ,9048 3,0476 2,3333 1,1905 2,0000 ,3333 2,5238 2,5238 2,5714

N 21 21 21 21 21 21 21 21 21

Std. Sp 1,4108 4,72733 4,27005 1,80607 3,50714 1,31656 4,74994 3,66905 4,80179

Evet, kısmi süreli iş imkanı sağlayabiliriz

Ort 1,2857 21,7143 6,5714 2,2857 2,0000 ,2857 2,2857 3,1429 11,1429

N 7 7 7 7 7 7 7 7 7

Std. Sp 1,3801 33,51474 7,76439 3,68394 2,16025 ,48795 2,13809 1,86445 17,62979

Evet, tam zamanlı iş imkanı sağlayabiliriz

Ort 1,2200 21,9000 4,3000 1,0000 2,9800 ,6600 2,6000 2,9400 4,5000

N 50 50 50 50 50 50 50 50 50

Std. Sp 2,1598 37,87803 7,48945 2,47436 5,75872 3,07465 7,52140 6,44731 23,99766

Toplam Ort 1,2500 15,8400 4,0000 1,2100 2,5100 ,4400 2,3700 2,9800 5,3500

N 100 100 100 100 100 100 100 100 100

Std. Sp 2,7242 33,06398 7,88683 2,54374 5,20585 2,26221 6,44268 6,87549 23,04996

Robust Tests of Equality of Means

İstatistika df1 df2 Anlamlılık

Tesis ve makine operatörleri

ve montajcılar

Welch 4,800 3 21,772 ,010

104

2.3.2.40. Konum ve Sektör

Tablo 2.52: Konum ve Sektör İlişkisi

İşyeri Konumu

Manisa Merkez Akhisar Turgutlu Salihli

SEKTÖR N Sütun N %

N Sütun N %

N Sütun N %

N Sütun N %

Tarım ve Hayvancılık 2 3,4% 1 8,3% 0 ,0% 1 9,1% Madencilik 0 ,0% 1 8,3% 0 ,0% 0 ,0% İmalat 54 91,5% 9 75,0% 14 77,8% 9 81,8% Hizmetler 3 5,1% 1 8,3% 4 22,2% 1 9,1%

Gıda ürünleri, içecek ve tütün imalatı işletmeleri en çok Salihli’de bulunurken, diğer

alt sektörlere ait işletmeler genelde Manisa merkezindedir.

Şekil 2.40: Konum ve Sektör İlişkisi

105

2.3.2.41. Konum ve Alt Sektörler Tablo 2.53: Konum ve Alt Sektörler İlişkisi

İşyeri Konumu Manisa Merkez Akhisar Turgutlu Salihli

ALT SEKTÖR N

Sütun N % N

Sütun N % N

Sütun N % N

Sütun N %

BİTKİSEL ÜRETİM 0 ,0% 1 8,3% 0 ,0% 0 ,0%

HAYVANCILIK 2 3,4% 0 ,0% 0 ,0% 1 9,1%

BALIKÇILIK 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0%

MADENCİLİK VE TAŞ OCAKÇILIĞI 0 ,0% 1 8,3% 0 ,0% 0 ,0%

GIDA ÜRÜNLERİ, İÇECEK VE TÜTÜN İMALATI 4 6,8% 4 33,3% 6 33,3% 8 72,7%

TEKSTİL VE TEKSTİL ÜRÜNLERİ İMALATI 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0%

DERİ VE DERİ ÜRÜNLERİ İMALATI 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0%

AĞAÇ ÜRÜNLERİ İMALATI 2 3,4% 1 8,3% 0 ,0% 0 ,0%

KAĞIT HAMURU, KAĞIT VE KAĞIT ÜRÜNLERİ İMALATI; BASIM VE YAYIM

4 6,8% 0 ,0% 1 5,6% 0 ,0%

KOK KÖMÜRÜ, RAFİNE EDİLMİŞ PETROL ÜRÜNLERİ VE NÜKLEER YAKIT İMALATI

0 ,0% 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0%

KİMYASAL MADDE VE ÜRÜNLER İLE SUNİ ELYAF İMALATI

2 3,4% 1 8,3% 0 ,0% 0 ,0%

PLASTİK VE KAUÇUK ÜRÜNLERİ İMALATI 11 18,6% 0 ,0% 0 ,0% 1 9,1%

METALİK OLMAYAN DİĞER MİNERAL ÜRÜNLERİ İMALATI

1 1,7% 0 ,0% 1 5,6% 0 ,0%

ANA METAL VE FABRİKASYON METAL ÜRÜNLERİ İMALATI

20 33,9% 0 ,0% 2 11,1% 0 ,0%

MAKİNA VE TECHİZAT İMALATI 4 6,8% 3 25,0% 4 22,2% 0 ,0%

ELEKTRİKLİ VE OPTİK DONANIM İMALATI 2 3,4% 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0%

ULAŞIM ARAÇLARI İMALATI 1 1,7% 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0%

BAŞKA YERDE SINIFLANDIRILMAMIŞ İMALATLAR

3 5,1% 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0%

ELEKTRİK, GAZ, BUHAR, SICAK SU ÜRETİMİ VE DAĞITIMI

0 ,0% 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0%

İNŞAAT 1 1,7% 1 8,3% 1 5,6% 1 9,1%

TOPTAN TİCARET 0 ,0% 0 ,0% 1 5,6% 0 ,0%

PERAKENDE TİCARET, KİŞİSEL EV EŞYALARININ ONARIMI

0 ,0% 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0%

ULAŞTIRMA, DEPOLAMA, HABERLEŞME 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0%

MALİ ARACI FAALİYETLER 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0%

GAYRİMENKUL, KİRALAMA VE İŞ FAALİYETLERİ

0 ,0% 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0%

EĞİTİM 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0%

SAĞLIK İŞLERİ VE SOSYAL İŞLER 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0%

DİĞER SOSYAL, TOPLUMSAL VE KİŞİSEL HİZMETLER

0 ,0% 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0%

OTEL VE LOKANTALAR, KAHVEHANELER VE PASTANELER

2 3,4% 0 ,0% 0 ,0% 0 ,0%

MOTORLU TAŞITLAR VE MOTORSİKLETLERİN SATIŞI, BAKIM VE ONARIMI

0 ,0% 0 ,0% 1 5,6% 0 ,0%

MOTORLU TAŞIT YAKITININ PERAKENDE SATIŞI

0 ,0% 0 ,0% 1 5,6% 0 ,0%

106

Şekil 2.41: Konum ve Alt Sektörler İlişkisi

2.3.2.42. Konum ve Çalışan Sayısı

Çalışan sayısı fazla olan işletmeler Manisa Merkez’de faaliyetlerine devam

etmektedir. 24 kişi ve altı kişi çalıştıran işletmeler ise heryere dağılmaktadır.

Tablo 2.54: Konum ve Çalışan Sayısı İlişkisi

İşyeri Konumu

Manisa Merkez Akhisar Turgutlu Salihli

Çalışan personel sayısı N Sütun N %

N Sütun N %

N Sütun N %

N Sütun N %

24 kişi ve altı 8 13,6% 7 58,3% 8 44,4% 5 45,5% 25-49 kişi 10 16,9% 4 33,3% 5 27,8% 2 18,2% 50-249 kişi 20 33,9% 0 ,0% 5 27,8% 4 36,4% 250’den fazla 21 35,6% 1 8,3% 0 ,0% 0 ,0%

107

Şekil 2.42: Konum ve Çalışan Sayısı İlişkisi

2.3.2.43. Konum ve Faaliyet Yılı

Faaliyet süresi açısından daha eski işletmeler Manisa merkezde yoğunlaşmışlardır.

Tablo 2.55: Konum ve Faaliyet Yılı İlişkisi

İşyeri Konumu

Manisa Merkez Akhisar Turgutlu Salihli

İşletmeniz kaç yıldır faaliyette bulunuyor?

N Sütun N %

N Sütun N %

N Sütun N %

N Sütun N %

5 yıl ve altı 11 18,6% 0 ,0% 3 16,7% 4 36,4% 6 – 10 yıl arası 8 13,6% 2 16,7% 4 22,2% 2 18,2% 11 – 15 yıl arası 7 11,9% 1 8,3% 2 11,1% 1 9,1% 16 yıl ve üstü 33 55,9% 9 75,0% 9 50,0% 4 36,4%

108

Şekil 2.43: Konum ve Faaliyet Yılı İlişkisi

2.3.2.44. Konum ve Personel Artışı

Gelecek bir yıl ve üç yıl içinde en çok Manisa merkezde mavi yakalı çalışan talep

edilecektir. Turgutlu bu açıdan diğerlerine göre daha geri durumdadır.

Tablo 2.56: Konum ve Personel Artış Beklentisi İlişkisi

İşyeri Konumu

Gelecek 12 ay içinde beyaz yakalı

personel artış beklentisi

Gelecek 3 yıl içinde beyaz yakalı

personel artış beklentisi

Gelecek 12 ay içinde mavi yakalı personel

artış beklentisi

Gelecek 3 yıl içinde mavi yakalı personel

artış beklentisi

Manisa Merkez Ort 2,6441 6,1017 16,2712 36,9153

N 59 59 59 59

Std. Sp 3,73595 8,62173 20,32820 52,05643

Akhisar Ort 1,0000 6,5833 3,0833 27,6667

N 12 12 12 12

Std. Sp ,95346 13,82658 2,57464 70,19626

Turgutlu Ort 1,4444 2,5556 6,2222 12,6111

N 18 18 18 18

Std. Sp 1,33823 1,91656 9,77726 17,41581

Salihli Ort 1,6364 3,1818 11,9091 22,9091

N 11 11 11 11

Std. Sp 2,87307 2,85721 14,92953 23,49661

Toplam Ort 2,1200 5,2000 12,4000 29,8900

N 100 100 100 100

Std. Sp 3,13752 8,28775 17,55511 48,29767

109

2.3.2.45. Konum ve Mesleklere Olan İhtiyaç

Manisa, Turgutlu ve Salihli’deki işletmeler meslek olarak en çok tesis ve makine

operatörleri ve montajcılar, Akhisar’daki işletmeler ise hizmet ve satış elemanlarına ihtiyaç

duymaktadır.

Tablo 2.57: Konum ve Mesleklere Olan İhtiyaç İlişkisi

İşyeri Konumu

Yöneticiler Tesis ve makine operatörleri ve montajcılar

Teknisyentekniker, vb.

Sanatkâr ve ilgili işlerde çalışanlar

Profes yonel meslek mensup ları (mühendis, doktor, hemşire, vb.)

Nitelikli tarım, ormancılık ve su ürünleri çalışanları

Hizmet ve satış eleman ları

Büro hizmetle rinde çalışan eleman lar

Diğer meslekler

Manisa Merkez

Ort 1,5763 24,5932 5,0000 1,3898 3,4237 ,2373 2,1695 3,3898 4,1525

N 59 59 59 59 59 59 59 59 59

Std. Sp 3,3845 40,55142 7,90024 3,00010 6,48926 1,19394 5,43029 7,56584 19,66777

Akhisar Ort ,9167 3,2500 5,2500 1,8333 1,5000 ,1667 5,6667 3,6667 15,0000

N 12 12 12 12 12 12 12 12 12

Std. Sp 1,4433 8,48662 14,14294 2,44330 2,74690 ,38925 14,07340 9,91173 48,82808

Turgutlu Ort ,5000 2,3889 ,9444 ,7222 ,7222 1,1111 1,2222 1,2222 1,9444

N 18 18 18 18 18 18 18 18 18

Std. Sp ,70711 3,77513 1,05564 1,36363 ,89479 4,71405 1,35280 1,21537 4,58222

Salihli Ort 1,0909 4,6364 2,2727 ,3636 1,6364 ,7273 1,7273 2,9091 6,8182

N 11 11 11 11 11 11 11 11 11

Std. Sp 1,4460 8,70945 2,00454 ,50452 1,28629 1,79393 1,67874 4,27679 14,64799

Toplam Ort 1,2500 15,8400 4,0000 1,2100 2,5100 ,4400 2,3700 2,9800 5,3500

N 100 100 100 100 100 100 100 100 100

Std. Sp 2,7242 33,06398 7,88683 2,54374 5,20585 2,26221 6,44268 6,87549 23,04996

2.3.2.46. Konum ve Eleman Temininde Karşılaşılan Güçlükler

Manisa, Turgutlu ve Akhisar’da eleman temininde karşılaşılan en büyük güçlük

yüksek yasal zorunlu çalıştırılacak işçi oranı iken, Salihli’deki işletmeler kalifiye eleman

bulmakta zorlanmaktadırlar.

110

Tablo 2.58: Konum ve Eleman Temininde Karşılaşılan Güçlükler İlişkisi

İşyeri Konumu

Sigorta gibi neden lerle işçilik maliyet lerinin yüksekliği

Fazla nitelik gerek meyen işlerde verilen ücretin yetersiz bulun ması

Nitelikli eleman ların yüksek ücret istemesi

Yüksek yasal zorunlu çalıştırı lacak işçi oranı

Kalifiye eleman sıkıntısı

İş tecrübe sine sahip eleman sıkıntısı

Sendika lı işçi çalıştır madan kaynak lanan zorluk lar

Eğitim kurumlarının nitelikli eleman yetiştirememesi

Çalışma ortam ve koşullarının beğenilmemesi

Nitelikli eleman ların Manisa dışında ki büyük şehirle re gitmesi

Manisa Merkez

Ort 3,1404 3,6786 3,2407 4,4561 4,2203 2,6818 3,9649 3,1818 3,2264 3,1724

N 57 56 54 57 59 44 57 55 53 29

Std. Sp 1,17167 ,97435 1,21213 ,68322 ,76717 1,21565 ,98134 1,09021 1,21910 1,10418

Akhisar Ort 3,6667 3,9167 2,9167 4,8333 4,5833 3,1111 4,2500 3,3333 3,6667 3,2727

N 12 12 12 12 12 9 12 12 12 11

Std. Sp 1,07309 ,51493 ,99620 ,38925 ,90034 1,16667 ,75378 1,15470 1,07309 ,46710

Turgutlu Ort 4,0556 3,5000 3,2667 4,6471 4,5882 3,7273 4,4375 3,1250 3,5000 2,5000

N 18 16 15 17 17 11 16 16 18 4

Std. Sp 1,21133 ,89443 1,27988 ,49259 ,61835 1,27208 ,62915 1,14746 1,50489 1,29099

Salihli Ort 3,6364 3,3636 3,4545 4,2727 4,6000 3,5556 4,5000 3,4545 3,8182 4,0000

N 11 11 11 11 10 9 10 11 11 6

Std. Sp 1,36182 1,20605 ,68755 1,00905 ,51640 1,13039 ,52705 1,36848 1,07872 ,63246

Toplam Ort 3,4286 3,6421 3,2283 4,5155 4,3673 3,0000 4,1368 3,2234 3,4043 3,2400

N 98 95 92 97 98 73 95 94 94 50

Std. Sp 1,22685 ,94437 1,13972 ,67875 ,75146 1,25831 ,88258 1,12789 1,24710 1,00122

2.3.3. Mesleki Eğitim Konularına İlişkin Analizler

Bu kısımda, araştırma kapsamında incelenen değişkenlerle, mesleki eğitim

konularının karşılaştırması yapılmış ve söz konusu ilişkilere ait istatistikler verilmiştir. Farklılık

analizleri sonucunda istatistiksel olarak anlamlı ilişkiler tespit edildiğinde, diğerleri ihmal

edilerek bu ilişkiler tablolarda verilmiştir.

Öncelikle mesleki eğitimler, ait oldukları konu başlıkları bazında sektörlere göre

incelenerek tablolaştırılmıştır. Sonrasında bu karşılaştırma alt sektörler bazında yapılmıştır.

Tablolarda ortalaması yüksek olan eğitimler cevaplayıcılar tarafından daha gerekli

görülmektedir. Değerlendirmelerde geçerli örnek sayısının büyüklüğü de dikkate alınmalıdır.

111

2.3.3.1. Sektör ve Genel İşletme

İşletme konusunda mesleki eğitim olarak işletmeler imalat sektöründe en gerekli

takım çalışmasını ifade ederken; hizmet sektörü ise iş ahlâkı konusunda olmasını

vurgulamıştır. Tarımsal işletmeler pazarlama araştırması eğitiminin verilmesini

istemektedirler.

Tablo 2.59: Sektör ve Genel İşletme İlişkisi

SEKTÖR

Tarım ve Hayvancılık

Madencilik İmalat Hizmetler

Ort Geçerli N

Ort Geçerli N

Ort Geçerli N

Ort Geçerli N

Dış Ticaret 3,33 3 3,00 1 3,39 72 4,00 1 Girişimcilik 3,25 4 5,00 1 3,16 68 3,00 5 Kalite Geliştirme Teknikleri 3,75 4 5,00 1 3,95 76 3,33 3 Takım Çalışması 3,75 4 5,00 1 4,08 77 4,33 6 İletişim Becerisi 3,75 4 5,00 1 4,07 76 4,29 7 Proje Yönetimi 2,75 4 4,00 1 3,63 76 3,80 5 Satış-Pazarlama 3,75 4 5,00 1 3,59 78 4,50 8 Muhasebe 3,25 4 5,00 1 3,54 78 4,38 8 Bilgisayarlı Muhasebe 3,50 4 5,00 1 3,56 78 4,14 7 Personel Yönetimi 3,75 4 4,00 1 3,81 81 3,80 5 TS-EN ISO 9001-2008 Kalite Yönetim

3,75 4 4,00 1 4,07 81 3,86 7

Lojistik ve Tedarik Zinciri Yönetimi

3,50 4 4,00 1 3,57 77 3,17 6

Liderlik ve Motivasyon 3,25 4 5,00 1 3,64 78 4,20 5 Pazarlama Araştırması – Veri Analizi

4,00 4 4,00 1 3,51 75 4,00 6

Rekabet Hukuku 3,50 4 4,00 1 3,14 73 3,33 6 İş Ahlakı 3,50 4 5,00 1 3,83 84 4,67 6

2.3.3.2. Sektör ve Makina

İmalat ve hizmetler sektörü makine alanında makine ve mekanik konularında eğitim

verilmesini en yüksek düzeyde istemektedirler.

112

Tablo 2.60: Sektör ve Makina İlişkisi

SEKTÖR

Tarım ve Hayvancılık

Madencilik İmalat Hizmetler

Ort Geçerli N

Ort Geçerli N

Ort Geçerli N

Ort Geçerli N

Hidrolik 2,67 3 . 0 3,78 63 4,00 2 Pnömatik 2,33 3 . 0 3,84 63 4,00 2 Plastik Enjeksiyon Kalıpçılığı – Tasarımı

2,00 1 . 0 3,27 44 . 0

Sac-Metal Kalıpçılığı - Tasarımı

2,00 1 . 0 3,38 53 1,00 1

Ölçme Kontrol Bilgisi 2,50 2 . 0 3,79 75 3,50 2 Makine Mekanik Bakımcılığı

3,50 2 . 0 4,12 75 4,33 3

CNC Operatörlüğü 2,00 2 . 0 3,69 61 3,00 1 Mekatronik 3,00 2 . 0 3,42 57 3,50 2 Talaşlı İmalat Tekniği 2,50 2 . 0 3,47 53 2,00 1 Doğalgaz Teknolojisi-Sıhhi Tesisatçılık

3,00 2 . 0 3,00 48 4,00 1

2.3.3.3. Sektör ve Tasarım-Üretim

Tasarım-üretim konusunda imalat sektöründe çalışan işletmeler bilgisayar destekli

üretim ve temel teknik resim konularında eğitim verilmesini istemektedirler.

Tablo 2.61: Sektör ve Tasarım-Üretim İlişkisi

SEKTÖR

Tarım ve

Hayvancılık

Madencilik İmalat Hizmetler

Ort Geçerli

N

Ort Geçerli

N

Ort Geçerli

N

Ort Geçerli

N Bilgisayar Destekli Tasarım (AutoCAD)

2,50 2 4,00 1 3,57 63 4,33 3

Temel Teknik Resim 2,50 2 4,00 1 3,60 65 4,33 3 3 Boyutlu Katı Modelleme

2,50

2

.

0

3,44

57

4,33

3

Bilgisayar Destekli Analiz

2,50

2

4,00

1

3,52

62

4,00

3

Bilgisayar Destekli Üretim

2,50

2

4,00

1

3,60

62

4,00

3

Bilgisayar Destekli Vektörel Grafik Tas.

2,50

2

4,00

1

3,27

56

4,00

3

113

2.3.3.4. Sektör ve Elektrik-Elektronik

Tarım ve imalat sektörü elektrik makineleri onarım ve bakımı konusunda eğitim

verilmesini istemektedir.

Tablo 2.62: Sektör ve Elektrik-Elektronik İlişkisi

SEKTÖR

Tarım ve

Hayvancılık

Madencilik İmalat Hizmetler

Ort Geçerli

N

Ort Geçerli

N

Ort Geçerli

N

Ort Geçerli

N

Temel Elektrik-

Elektronik

3,50 2 3,00 1 3,68 59 4,00 2

Endüstriyel Elektronik 3,00 2 3,00 1 3,73 59 4,00 2

Dijital Elektronik 3,00 2 3,00 1 3,40 57 4,00 2

Elektrik Kumanda ve

Otomasyonu

3,00 2 4,00 1 3,54 52 4,00 2

PLC ve Uygulamaları 2,50 2 3,00 1 3,61 54 1,00 1

Mikrodenetleyicilerle

Programlama

3,00 2 3,00 1 3,10 49 4,00 1

Elektrik Makineleri

Bakım-Onarımı

4,00 2 4,00 1 4,05 62 5,00 1

2.3.3.5. Sektör ve Kaynakçılık/İnşaat/Madencilik

İmalat sektörü işletmeleri elektrik ark ve oksijen kaynakçılığı konusunda öncelikli

olarak eğitim verilmesini istemektedir. Daha sonra ise gaz altı kaynakçılığı gelmektedir.

Tablo 2.63: Sektör ve Kaynakçılık/İnşaat/Madencilik İlişkisi

SEKTÖR

Tarım ve Hayvancılık

Madencilik İmalat Hizmetler

Ort Geçerli N

Ort Geçerli N

Ort Geçerli N

Ort Geçerli N

Elektrik Ark ve Oksijen Kaynakçılığı

4,00 1 . 0 3,67 57 2,00 1

Doğalgaz ve Çelik Boru Kaynakçılığı

4,00 1 . 0 3,17 42 2,00 1

Gazaltı Kaynakçılığı 4,00 1 . 0 3,59 51 3,50 2 Diğer Kaynakçılık 5,00 1 . 0 3,34 50 3,50 2 Çimento Kimyası ve Analizi

. 0 . 0 2,57 28 3,00 2

Yapı Teknolojisi . 0 . 0 2,59 29 3,00 2

114

2.3.3.6. Sektör ve Gıda-Tarım

Tarım ve hayvancılık sektörü her konuda eğitim talep ederken, imalat sektörü ise ilk

olarak gıda işletmelerinde hijyen sanitasyon eğitiminin önemli olduğunu düşünmektedir.

Tablo 2.64: Sektör ve Gıda-Tarım İlişkisi

SEKTÖR

Tarım ve

Hayvancılık

Madencilik İmalat Hizmetler

Ort Geçerli

N

Ort Geçerli

N

Ort Geçerli

N

Ort Geçerli

N Gıda Endüstrisinde HACCP Kavramı

3,50 2 . 0 3,77 40 3,50 2

Gıda İşletmelerinde Hijyen-Sanitasyon

3,50

2

.

0

3,78

40

3,50

2

Hububat Teknolojisinde Gelişmeler

3,50

2

.

0

3,03

35

4,00

1

İyi Tarım Uygulamaları 3,50 2 . 0 3,31 36 4,00 1

2.3.3.7. Sektör ve Bilgisayar

Bilgisayar konusunda bütün sektördeki işletmeler öncelikle ileri Excel konusunda

eğitim verilmesini istemektedirler.

Tablo 2.65: Sektör ve Bilgisayar İlişkisi

SEKTÖR

Tarım ve Hayvancılık

Madencilik İmalat Hizmetler

Ort Geçerli N

Ort Geçerli N

Ort Geçerli N

Ort Geçerli N

İleri Excel 4,00 3 4,00 1 3,79 62 4,50 2 Web Sayfası Tasarımı 3,00 1 4,00 1 3,18 51 4,00 2 Web Programcılığı 3,00 1 4,00 1 3,12 50 3,00 1 Animasyon Tasarımı (Flash)

3,00 1 3,00 1 2,89 46 3,00 1

Javascript ve Ajax 3,00 1 3,00 1 2,84 45 3,50 2 Bilgisayar Donanım ve Teknik Servis

4,00 1 4,00 1 3,20 51 4,00 1

Sistem ve Ağ Uzmanlığı

3,00 1 4,00 1 3,14 50 3,00 1

SQL Server ile Linq 3,00 1 3,00 1 3,16 51 3,50 2 Veri Tabanı 3,00 1 4,00 1 3,18 51 3,00 1 Nesne Tabanlı Programlama

2,00 1 4,00 1 2,89 47 3,00 1

115

2.3.3.8. Sektör ve Hizmetler

Tablo 2.66: Sektör ve Hizmetler İlişkisi

SEKTÖR

Tarım ve Hayvancılık

Madencilik İmalat Hizmetler

Ort Geçerli N

Ort Geçerli N

Ort Geçerli N

Ort Geçerli N

Aşçılık 4,00 1 . 0 3,24 34 5,00 1 Kat Görevlisi 3,00 1 . 0 2,67 27 5,00 1 Sıhhi Tesisat 4,00 1 . 0 3,03 32 5,00 1 Elektrik Tesisat 4,00 1 . 0 3,32 44 4,00 2 Servis elemanı (garson)

. 0 . 0 2,79 29 5,00 1

Mobilyacılık (döşeme, terzi, vb.)

. 0 . 0 2,68 25 3,00 1

İmalat sektörü işletmeleri öncelikli olarak elektrik tesisat eğitimi verilmesini isterken,

hizmet sektörü kat görevlisi, aşçılık, servis elemanı eğitimi verilmesini istemektedirler.

2.3.3.9. Sektör ve Diğer Alanlar

Tablo 2.67: Sektör ve Diğer Alanlar İlişkisi

SEKTÖR

Tarım ve Hayvancılık Madencilik İmalat Hizmetler

Ort Geçerli

N

Ort Geçerli

N

Ort Geçerli

N

Ort Geçerli

N

Zaman Yönetimi 5,00 1 . 0 3,53 51 4,20 5

Yabancı Dil 4,33 3 4,00 1 3,90 78 4,00 6

Diksiyon 4,50 2 4,00 1 3,59 75 4,43 7

İlk Yardım 4,33 3 4,00 1 4,23 79 4,29 7

NLP 3,00 2 3,00 1 3,28 72 3,67 6

Stres Yönetimi 4,00 3 4,00 1 3,68 74 3,67 6 Yönetici Asistanlığı

4,00

3

4,00

1

3,40

75

4,00

5

2.3.3.10. Mesleki Eğitimler ve Alt Sektörler

Tablo 2.68’de tüm eğitim konuları ile alt sektörler arası ilişkiler gösterilmektedir.

Önemli görülen eğitimlerde değerlendirme skoru arttıkça renk koyulaşmaktadır. Ancak ilgili

eğitim için kaç kişinin değerlendirme yaptığına da dikkat etmek gerekir.

116

Tablo 2.68: Mesleki Eğitimler ve Alt Sektörler İlişkisi

117

118

2.3.3.11. Mesleki Eğitimler ve Çalışan Sayısı

Tablo 2.69’daki değişkenler istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunan değişkenlerdir.

Bir başka deyişle, söz konusu eğitimlere verilen önem işletmenin çalışan sayısına bağlı olarak

farklılık göstermektedir. Farklılığın ne yönde olduğu ise ortalama değerin büyüklüğüne

bakılarak karar verilebilir.

Pazarlama küçük işletmeler için daha önemliyken, çoğu teknik alan çalışan sayısı fazla

olan işletmelerce daha önemli gözükmektedir.

Tablo 2.69: Mesleki Eğitimler ve Çalışan Sayısı İlişkisi

Çalışan personel sayısı

10-24 kişi 25-49 kişi 50-249 kişi 250’den fazla

Ort

Geçerli N Ort

Geçerli N Ort

Geçerli N Ort Geçerli N

Girişimcilik 3,63 19 3,16 19 2,71 21 3,26 19

Satış-Pazarlama 4,15 26 3,86 21 3,40 25 3,26 19

Liderlik ve Motivasyon 3,78 23 3,68 19 3,25 24 4,00 22

Pazarlama Araştırması – Veri Analizi 3,96 23 3,80 20 3,08 24 3,47 19

Rekabet Hukuku 3,41 22 3,33 18 2,65 23 3,38 21

Hidrolik 3,27 11 3,44 16 3,70 20 4,24 21

Sac-Metal Kalıpçılığı - Tasarımı 3,00 11 3,17 12 2,85 13 3,89 19

CNC Operatörlüğü 3,23 13 3,17 12 3,53 17 4,18 22

Mekatronik 2,82 11 3,25 12 3,11 18 4,10 20

Bilgisayar Destekli Tasarım (AutoCAD) 3,59 17 3,00 12 3,53 19 3,95 21

Temel Elektrik-Elektronik 3,00 11 3,83 12 3,65 20 3,95 21

Endüstriyel Elektronik 3,00 11 3,50 12 3,90 20 4,00 21

PLC ve Uygulamaları 2,60 10 3,40 10 3,35 17 4,14 21

Hububat Teknolojisinde Gelişmeler 3,14 14 3,88 8 2,80 10 2,33 6

Web Sayfası Tasarımı 3,73 15 3,44 9 2,87 15 2,94 16

Web Programcılığı 3,67 15 3,00 7 2,71 14 3,06 17

Aşçılık 3,25 8 3,92 13 3,00 9 2,50 6

ANOVA

Toplam of Squares df Ort Square F Anlamlılık

Girişimcilik Between Groups 8,570 3 2,857 2,822 ,045

Within Groups 74,917 74 1,012

Toplam 83,487 77

Satış-Pazarlama Between Groups 11,744 3 3,915 4,625 ,005

Within Groups 73,640 87 ,846

Toplam 85,385 90

Rekabet Hukuku Between Groups 8,833 3 2,944 3,831 ,013

Within Groups 61,488 80 ,769

Toplam 70,321 83

Hidrolik Between Groups 9,106 3 3,035 3,875 ,013

Within Groups 50,129 64 ,783

119

Toplam 59,235 67

Sac-Metal Kalıpçılığı - Tasarımı

Between Groups 10,597 3 3,532 2,946 ,042

Within Groups 61,148 51 1,199

Toplam 71,745 54

CNC Operatörlüğü Between Groups 11,518 3 3,839 3,315 ,026

Within Groups 69,482 60 1,158

Toplam 81,000 63

Mekatronik Between Groups 15,290 3 5,097 6,390 ,001

Within Groups 45,464 57 ,798

Toplam 60,754 60

Bilgisayar Destekli Tasarım (AutoCAD)

Between Groups 7,005 3 2,335 3,047 ,035

Within Groups 49,807 65 ,766

Toplam 56,812 68

Temel Elektrik-Elektronik

Between Groups 6,940 3 2,313 3,372 ,024

Within Groups 41,169 60 ,686

Toplam 48,109 63

Endüstriyel Elektronik Between Groups 8,559 3 2,853 3,658 ,017

Within Groups 46,800 60 ,780

Toplam 55,359 63

Hububat Teknolojisinde Gelişmeler

Between Groups 9,241 3 3,080 3,124 ,039

Within Groups 33,523 34 ,986

Toplam 42,763 37

Web Sayfası Tasarımı Between Groups 7,555 3 2,518 3,071 ,036

Within Groups 41,826 51 ,820

Toplam 49,382 54

Web Programcılığı Between Groups 6,944 3 2,315 2,898 ,044

Within Groups 39,132 49 ,799

Toplam 46,075 52

Aşçılık Between Groups 9,716 3 3,239 3,055 ,042

Within Groups 33,923 32 1,060

Toplam 43,639 35

Robust Tests of Equality of Means

İstatistika df1 df2 Anlamlılık

Liderlik ve Motivasyon Welch 3,117 3 44,023 ,036

Pazarlama Araştırması – Veri Analizi Welch 4,341 3 44,013 ,009

PLC ve Uygulamaları Welch 9,296 3 20,646 ,000

2.3.3.12. Mesleki Eğitimler ve Faaliyet Yılı

Mesleki eğitim konuları ile faaliyet yılı arasındaki ANOVA ve Welch testlerine göre

istatistiksel olarak anlamlı bulunan ilişkiler Tablo 2.70’de yer almaktadır. Ortalama daha

yüksek olduğunda, ilgili eğitim daha önemli görülmektedir.

120

Tablo 2.70: Mesleki Eğitimler ve Faaliyet Yılı İlişkisi

İşletmeniz kaç yıldır faaliyette bulunuyor?

1 – 5 yıl arası 6 – 10 yıl arası 11 – 15 yıl arası 16 yıl ve üstü

Ort Geçerli

N Ort Geçerli

N Ort Geçerli

N Ort Geçerli

N

İletişim Becerisi 4,12 16 3,69 13 3,70 10 4,24 49

Mekatronik 3,18 11 2,33 6 3,44 9 3,66 35

Talaşlı İmalat Tekniği 2,70 10 3,43 7 3,00 8 3,74 31

İlk Yardım 4,19 16 4,00 13 3,78 9 4,38 52

2.3.3.13. Mesleki Eğitimler ve Hizmet İçi Eğitim

Tablo 2.71: Mesleki Eğitimler ve Hizmet İçi Eğitim İlişkisi

Hizmet İçi Eğitim

Hayır, hiç yapılmamaktadır

Evet, bir yıldan daha uzun bir

sürede yapılmaktadır

Evet, yılda bir yapılmaktadır

Evet, 6 ayda bir yapılmaktadır

Ort Geçerli N

Ort Geçerli N

Ort Geçerli N

Ort Geçerli N

PLC ve Uygulamaları 2,00 2 3,20 5 3,08 12 3,77 39

Mobilyacılık (döşeme, terzi, vb.)

5,00 2 2,00 3 2,43 7 2,64 14

2.3.3.14. Mesleki Eğitimler ve Ulusal Mesleki Yeterlilik Sistemi

Tablo 2.72: Mesleki Eğitimler ve Ulusal Mesleki Yeterlilik Sistemi İlişkisi

Ulusal Mesleki Yeterlilik Sistemi hakkında ne kadar bilgilisiniz?

Hiç bilgim yok Haberdarım ama

fazla bilgim yok

Çok yakın olmasa

da takip ediyorum

Yakından takip

ediyorum

Ort Geçerli

N

Ort Geçerli

N

Ort Geçerli

N

Ort Geçerli

N

Hidrolik 3,94 18 3,41 29 3,67 12 4,44 9

Ölçme Kontrol Bilgisi 3,79 19 3,41 37 4,07 14 4,56 9

Mekatronik 3,44 16 3,12 25 3,36 11 4,22 9

SQL Server ile Linq 3,24 17 2,93 27 3,29 7 4,25 4

Zaman Yönetimi 3,75 16 3,13 23 4,00 10 4,25 8

121

2.3.3.15. Mesleki Eğitimler ve İstihdama Yardımcı Olma

Tablo 2.73: Mesleki Eğitimler ve İstihdama Yardımcı Olma İlişkisi

İşyerinizde mesleki eğitim kurslarını bitirmiş elemanların istihdamına yardımcı olur musunuz?

Hayır, mevcut işe alım

sistemimizde

değişiklik istemiyoruz

Evet, staj imkânı

sağlayabiliriz

Evet, kısmi süreli iş

imkânı sağlayabiliriz

Evet, tam zamanlı iş

imkânı sağlayabiliriz

Ort Geçerli N Ort Geçerli N Ort Geçerli N Ort Geçerli N

TS-EN ISO 9001-

2008 Kalite

Yönetim

3,68 22 4,32 19 3,50 6 4,17 46

İlk Yardım 4,17 18 4,61 18 3,71 7 4,19 47

Stres Yönetimi 3,12 17 3,95 19 3,43 7 3,85 41

2.3.3.16. Mesleki Eğitimler ve Konum

Tablo 2.74: Mesleki Eğitimler ve Konum

İşyeri Konumu

Manisa Merkez Akhisar Turgutlu Salihli

Ort Geçerli N Ort Geçerli N Ort Geçerli N Ort Geçerli N

Dış Ticaret 3,15 46 3,20 10 4,00 13 4,00 8

Satış-Pazarlama 3,29 52 4,00 11 4,47 17 4,09 11

Pazarlama Araştırması –

Veri Analizi

3,28 50 3,91 11 3,94 17 4,13 8

Doğalgaz ve Çelik Boru

Kaynakçılığı

3,09 32 3,00 4 2,50 4 4,50 4

Gıda Endüstrisinde

HACCP Kavramı

3,24 21 4,00 7 3,88 8 4,75 8

Gıda İşletmelerinde

Hijyen-Sanitasyon

3,19 21 4,00 7 4,13 8 4,63 8

İyi Tarım Uygulamaları 2,79 19 3,33 6 3,83 6 4,25 8

İleri Excel 3,70 40 3,80 10 4,22 9 4,00 9

Web Sayfası Tasarımı 2,94 32 3,57 7 3,89 9 3,29 7

Bilgisayar Donanım ve

Teknik Servis

2,97 32 3,43 7 3,56 9 4,00 6

122

SONUÇ

Bu çalışmayla Manisa merkez ve ilçelerinde (Salihli, Akhisar, Turgutlu) faaliyette olan

işletmeler çalışan işgücüne yönelik olarak bir keşifsel araştırma ile incelenmiştir. Araştırma ile

işletmelerin işgücündeki ihtiyaç duydukları niteliklerin neler olduğu ortaya konmaya

çalışılmıştır. Gelecekle ilgili projeksiyon oluşturulmaya çalışılmıştır.

İşsizlik dünyada olduğu gibi Türkiye’de de büyük bir sorundur. Türkiye İstatistik

Kurumunun Aralık-2013’de yayınladığı işsizlik oranı %10’dur. Çeşitli istihdam politikaları

uygulanarak işsizlik önlenmeye çalışılmaktadır. Bu çerçevede işsizliği önlemek için pasif ve

aktif istihdam politikaları uygulanmaktadır. Aktif istihdam politikalarından birisi, mesleki

eğitim politikalarının uygulanmasıdır. Mesleki eğitim politikaları uygulanarak işgücünün

niteliği artırılarak işgücü daha rekabetçi bir yapı kazanabilir. Bu çalışmayla işletmelerin

gelecekte bölgesel olarak ne tür işgücüne ihtiyaç duyacağı ortaya konmuştur. Yani aktif

istihdam politikalarının uygulanmasına yol gösteren bir araştırmadır denebilir.

Araştırma bulguları değerlendirildiğinde gelecek bir yıl ve üç yıl içinde en çok mavi

yakalı işgücüne ihtiyaç olacaktır. Böyle bir sonuç çıkmasında imalat sektörü firmalarının

sayısının fazla olması etkilidir. Beyaz yakalı elemana daha az talep beklenmektedir.

Araştırmaya katılan işletmelerin gelecek 3 yıl içinde en çok ihtiyaç duydukları meslek grubu

1584 kişi ile Tesis ve makine operatörleri ve montajcılardır. İkinci sırada 400 kişi ile teknisyen,

tekniker, vb. meslek grubu gelmektedir. Büro hizmetlerinde çalışanlar 298 kişi ile üçüncü

sıradadır. Profesyonel meslek mensuplarını (251 kişi), hizmet ve satış elemanları (237 kişi)

takip etmektedir. Yöneticiler ise 125 kişi ile beşinci sıradadır. Burada belirtilmeyen diğer

mesleklerden 535 kişiye de iş imkânı olduğu gözükmektedir.

Yüksek miktarda Tesis ve makine operatörleri ve montajcı ihtiyacı duyan işletme sayısı

oldukça fazladır. Aynı yoğunlukta olmasa da teknisyen, tekniker, vb. meslek grubu için de

benzeri bir yorum yapılabilir. Özellikle bu mesleklere yönelik eğitim imkânlarının artırılması

gerekmektedir.

Araştırmaya katılan işletmelerden nitelikli işgücü temininde karşılaştıkları güçlükler

birincisi, yüksek yasal zorunlu çalıştırılacak işçi oranı; ikincisi, kalifiye eleman sıkıntısı; üçüncü

ise, sendikalı işçi çalıştırmadan kaynaklanan zorluklardır. Bunların ikisi yasal düzenlemelerle

ilgilidir. Ancak, diğer neden olan kalifiye eleman sıkıntısının ikinci sırada çıkması, mesleki

123

yeterlilikle ve mesleki eğitimlerle ilgili çalışmaların ne kadar gerekli olduğunu ortaya

koymaktadır. Diğer taraftan Manisa gibi coğrafi, sosyal ve ekonomik açıdan avantajlı bir

bölgede bile kalifiye eleman sıkıntısı öne çıkıyorsa, bu durum ilgili güçlüğün Türkiye’nin geneli

için de ciddi bir sorun olabileceğine işaret etmektedir. Fazla nitelik gerekmeyen işlerde

verilen ücretin yetersiz bulunması dördüncü güçlük olarak işletmeler tarafından

algılanmaktadır. Dikkat çekici bir bulgu ise, eğitim kurumlarının nitelikli eleman

yetiştirememesinin son sıralarda gelmesidir. Bu durum, ya eğitim kurumlarından nitelik li

eleman yetiştirme hususunda fazla rahatsızlık hissedilmemesinden ya da bu kurumlardan

fazla bir beklenti olmamasından da kaynaklanabilir.

İşletmelerin nitelikli eleman temin etmekte zorluk yaşadıkları meslekler arasında

Üretim Elemanı-Operatörü’nün ilk sırada çıkması ve Bakım ve Onarım, CNC, elektrik

personelinin ve makine operatörlerinin onu takip etmesi, daha önce incelenen mesleklere

duyulan ihtiyaç sorusu’nun bulgularıyla benzerlik göstermektedir. İlk sıralarda yer alan ve

teknik olmayan tek meslek pazarlama-satış elemanı’dır. İhtiyacı duyulan başlıca meslekler

arasında makine ve gıda mühendisleri, AR-GE ve kalite kontrol elemanları, kaynakçılar

sayılabilir. Özellikle pek çok alanda Usta ve Tekniker ihtiyacı dile getirilmektedir. Forklift

Operatörü, Montaj Elemanı ve Muhasebe Elemanı da ciddi biçimde temininde zorluklar

yaşanan mesleklerdendir.

İşgücünün eğitim seviyesi, meslek lisesi mezunlarının işletmeler için oldukça fazla

önemli olduğunu ortaya koymaktadır. Bunda imalat işletmelerin araştırmada ağırlıklı olarak

yer almalarının etkisi olabilir. Üniversite ve meslek yüksekokulları bunu takip etmektedir.

Lise mezunları ise cevaplayan işletmeler açısından oldukça düşük bir öneme sahiptir.

Araştırmaya katılan işletmelerin büyük çoğunluğu hizmet içi eğitim düzenledikleri

ifade etmişlerdir. Hizmet içi eğitim düzenlemeyen işletme sayısı oldukça azdır. Araştırma

katılımcıları, ekseriyetle Ulusal Mesleki Yeterlilik Sistemi hakkında bilgi sahibi olmadıklarını ve

takip etmediklerini belirtmiştir. Mesleki eğitim kurslarını bitiren mezunları ise işletmelerin

yarısı işe alacaklarını beyan etmişlerdir.

Araştırmanın temel amaçlarından birisi olan çalışanların hangi alanlarda eğitime

ihtiyaçları olduğu sorusunu cevap aranmıştır. İşletmeler takım çalışması, iletişim becerisi,

kalite yönetimi, makine mekanik bakımcılığı, elektrik makinaları bakım onarımı ve ilk yardım

çalışanlara yönelik olarak en gerekli eğitim konuları olarak gözükmektedir.

124

İşletme fonksiyonlarına göre elaman ihtiyacı duyulan alanlar üretim fonksiyonu

eleman temininde en çok zorluk çekilen işletme fonksiyonudur. Bunu sırasıyla ARGE,

yönetim, pazarlama, muhasebe ve finansman takip etmektedir. İmalat sanayi işletmelerinin

ağırlıklı olması katılımcıların üretim ve ARGE’ye öncelik vermesinin başlıca nedeni olabilir.

Nitelikli işgücü temininde yaşanan sıkıntılardan biride senikalı işçi çalıştırılmasından

kaynaklanan zorluklar olarak ifade edilmektedir. İşletmeler sendikalı çalışanları istihdam

etmeyi ciddi bir zorluk olarak algılamaktadırlar.

Manisa’da işsizliğin azaltılması ve niteliklerini artırmak için;

1. Manisa’da mesleki eğitim alan kişi sayısı artırılabilir. Bunun için İŞKUR ve Elginkan Vakfı

aracılığıyla meslek eğitim kursları düzenlenebilir. Özellikle lise mezunlarına yönelik

mesleki eğitim kursları açılarak, nitelik kazandıralabilinir. Örneğin tesis ve makine

operatörleri ve montajcı ile teknisyen, tekniker, vb. meslek grubuna yönelik kurslar

düzenlenebilir. Düzenlenecek kurslar işletmelerle işbirliği içinde açılırsa fayda

sağlayacaktır. İşletmelerin büyük çoğunluğu bu mesleki eğitim kurslarını bitirenleri

istihdam edebileceklerini belirtmişlerdir. Bu durum kurslara katılımı daha ilgi çekici hale

getirecektir.

2. Celal Bayar Üniversitesi ile sanayi arasındaki işbirliği artırılmaya çalışmalıdır. Sürekli

eğitim merkezi ve diğer araştırma merkezler ile işletmeler arasında etkin bir işbirliği

sağlanmalıdır. Bu işbirliğine yönelik örnekler uygulanmakla birlikte artan bir şekilde

bütün işletmelere yönelik üniversite işbirliği ortamı geliştirilmelidir.

3. Halk eğitim merkezi, Belediye, İŞKUR, Elginkan Vakfı gibi kurumların açacakları mesleki

edindirme kursları için ortak işbirliğin sağlanması faydalı olacaktır.

4. İşletmelerin işgücü yönelik beklentileri, sorunları gibi konularda araştırmalar yapılarak

işgücü niteliklerine yönelik bilgiler sürekli güncellenmelidir.

5. Bu araştırmada çıkan sonuca göre işletmeler en çok endüstri meslek lisesi mezunlarına

talepte bulunmaktadır. Bu çerçevede ilköğretim düzeyinde öğrencilere yönelik meslek

danışmanlığı yaygınlaştırılmalıdır.

6. Mesleki eğitim ve istihdam alanında, İŞKUR, Elginkan Vakfı, Manisa Ticaret Odası ve diğer

ilçe ticaret odaları, Esnaf ve Sanatkârlar Odası işbirliği yaparak yeni projeler üretmelidir.

7. Celal Bayar Üniversitesi yüksek lisans ve doktora tez çalışmaları Manisa’da faaliyette

bulunan işletmelere yönelik yaptırılarak, bilimsel katkılar yapılabilinir.

125

8. İşletmelerin kalifiye eleman bulma konusunda yaşanan sıkıntıları ifade etmelerine

rağmen eğitim kurumlarının verdiği eğitimler konusunda ise sıkıntı olarak ilk sıralarda

görmemektedirler. Bu aslında çelişkili bir durumdur. Bu durumu aşmak için mesleki

eğitim programlarını uygulayan kurumlar(İŞKUR, Elgingan Vakfı, Halk Eğitim Merkezi gibi)

işletmelerle işbirliği yapılarak işsizlerin bir bölümün işbaşı eğitiminden geçirilmesidir. Bu

yolla formal eğitimin mevcut işlerin ihtiyaç duyduğu nitelikleri karşılayamaması ya da

kişinin mevcut deneyimi ile uyuşmaması durumunda kişinin istihdam edebilme imkânı

artırılabilir.

Artan göç ve niteliksiz işgücü, istihdam konusunda ciddi sorunlar oluşturmaktadır.

Manisa’da istihdam sorunun çözülmesi önemli bir konudur. Bu çerçevede işsizliği azaltmak

için işgücünün niteliklerini artıracak çalışmalar yapılmalıdır. İşsizliği azaltacak istihdam

poltikalarının geliştirilmesinde sivil toplum örgütleri, özel sektör ve kamu kurumlarının

arasındaki işbirliği ve toplum kesimlerin desteği sayesinde başarı sağlanacaktır.

126

KAYNAKÇA

Biçerli Kemal, (2007), Çalışma Ekonomisi, Beta Yayınları, Genişletilmiş 4. Baskı, İstanbul.

Bozdağlıoğlu E. Yasemin uyar, (2008), Türkiye’de İşsizliğin Özellikleri ve İşsizlikle Mücadele

Politikaları, Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Üniveritesi, 20, 45-65.

Güloğlu Tuncay, Ateş Hamza, Aydın Kemal, Sarıkaya Muammer, (2011), Yalova İli İşgücü

Piyasası Araştırması ve Analiz Çalışması, Areda Yayınları, İzmit.

Güloğlu Tuncay, Taş Yunus, (2011), Rize İşgücü Piyasası Analizi, Areda Yayınları, İzmit.

Gündoğan Naci, (2013), Çalışma Ekonomisi II, Edit Kitap, Editörler Naci Gündoğan, M. Kemal

Biçerli, T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını No: 2755, Eskişehir, 130-175.

Işığıçok Özlem, (2013), Sosyal Politika, Edit Kitap, Editörler Aysen Tokol-Yusuf Alper, Dora

Yayınları, 4.Baskı, Bursa, 113-154.

Özgen Hüseyin, Yalçın Azmi, (2011), Temel İşletmecilik Bilgisi, Nobel Kitapevi, 5.Baskı, Adana.

Mahiroğulları Adnan, Korkmaz Adem, (2013), İşsizlikle Mücadelede Emek Piyasası Politikaları,

Türkiye ve AB Ülkeleri, 3. Baskı, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa.

Tansel Aysıt, 2012, 2050’ye Doğru Nüfus Bilim ve Yönetim: İşgücü Piyasasına Bakış, TÜSİAD

Yayın No: 40, Sis Matbaacılık, İstanbul.

Tekeli Seda, (2012), İstihdam ve İşsizlik, T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını No: 2678, Eskişehir.

Tokol Aysen, (2012), Dünden Bugüne Türkiye’nin Toplumsal Yapısı, Edit Kitap, Editör Memet

Zencirkıran, Dora Yayınları, 3. Baskı, Bursa, 507-523.

DPT, (2007), Devlet Planlama Teşkilatı, Dokuzuncu Kalkınma Planı 2007-2013, İşgücü Piyasası

Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Ankara.

TÜİK, (2012), Türkiye İstatistik Kurumu, Hane Halkı İşgücü Araştırması Bölgesel Sonuçları

2012.

TÜİK, (2014), Türkiye İstatistik Kurumu.

127

128

129

130

131