magazynowanie i transportowanie mechanizmów zegarowych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI NARODOWEJ

Mirosław Kroma Magazynowanie i transportowanie mechanizmów zegarowych 731[05].O1.07 Poradnik dla ucznia

Wydawca Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 1

Recenzenci: mgr inż. Dubis Piotr mgr inż. Śmigielski Grzegorz

Opracowanie redakcyjne: mgr inż. Kroma Mirosław

Konsultacja: mgr inż. Zych Andrzej

Korekta:

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 731[05].O1.07. Magazynowanie i transportowanie mechanizmów zegarowych zawartej w programie nauczania dla zawodu zegarmistrz. Wydawca Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006.


SPIS TREŚCI 1. Wprowadzenie 32 Wymagania wstępne 53. Cele kształcenia 64. Materiał nauczania 74.1 Zabezpieczanie mechanizmów zegarowych przed korozją 7 4.1.1. Materiał nauczania 7 4.1.2. Pytania sprawdzające 9 4.1.3. Ćwiczenia 9 4.1.4. Sprawdzian postępów 124.2. Zabezpieczanie mechanizmów zegarowych przed drganiami, polem

elektromagnetycznym i ładunkami elektrostatycznymi 13 4.2.1. Materiał nauczania 13 4.2.2. Pytania sprawdzające 19 4.2.3. Ćwiczenia 19 4.2.4. Sprawdzian postępów 204.3. Magazynowanie mechanizmów zegarowych 21 4.3.1. Materiał nauczania 21 4.3.2. Pytania sprawdzające 28 4.3.3. Ćwiczenia 29 4.3.4. Sprawdzian postępów 335. Sprawdzian osiągnięć 346. Literatura 39


1. WPROWADZENIE

Poradnik będzie Ci pomocny w opanowaniu umiejętności magazynowania

i transportowania mechanizmów zegarowych. Poradnik zawiera materiał nauczania składający się z trzech tematów, są to:

„Zabezpieczanie mechanizmów zegarowych przed korozją”, „Zabezpieczanie mechanizmów zegarowych przed drganiami, polem elektromagnetycznym i ładunkami elektrostatycznymi”, „Magazynowanie mechanizmów zegarowych”.

Temat „Zabezpieczanie mechanizmów zegarowych przed korozją” pomoże Ci zapoznać się z podstawowymi sposobami ochrony mechanizmów zegarowych przed korozją, ponadto pomoże Ci ukształtować umiejętności konieczne do stosowania właściwych metod i technik podczas zabezpieczania przed korozją mechanizmów zegarowych.

Temat „Zabezpieczanie mechanizmów zegarowych przed drganiami, polem elektromagnetycznym i ładunkami elektrostatycznymi” pomoże Ci zapoznać się z podstawowymi technikami ochrony mechanizmów zegarowych przed drganiami, polem elektromagnetycznym i ładunkami elektrostatycznymi, ponadto pomoże Ci ukształtować umiejętności konieczne do stosowania właściwych technik podczas zabezpieczania mechanizmów zegarowych przed drganiami, polem elektromagnetycznym i ładunkami elektrostatycznymi.

Temat „Magazynowanie mechanizmów zegarowych” pomoże Ci zapoznać się z podstawowymi technikami transportowania i magazynowania mechanizmów zegarowych, ponadto pomoże Ci ukształtować umiejętności konieczne do transportowaniu i magazynowaniu mechanizmów zegarowych.

Poradnik ten posiada następującą strukturę:

1) Wymagania wstępne, czyli wykaz niezbędnych umiejętności i wiedzy, które powinieneś mieć opanowane, aby przystąpić do realizacji tej jednostki modułowej.

2) Cele kształcenia tej jednostki modułowej. 3) Materiał nauczania (rozdział 4) umożliwia samodzielne przygotowanie się do wykonania

ćwiczeń. Materiał nauczania obejmuje: − informacje, opisy, tabele, rysunki z danego tematu, − pytania sprawdzające wiedzę potrzebną do wykonania ćwiczeń, − zestaw ćwiczeń, − sprawdzian postępów. 4) Sprawdzian osiągnięć zawierający zestaw zadań testowych z zakresu całej jednostki modułowej.

Jeżeli masz trudności ze zrozumieniem tematu lub ćwiczenia, to poproś nauczyciela lub instruktora o wyjaśnienie i ewentualne sprawdzenie, czy dobrze wykonujesz daną czynność. Po przerobieniu materiału spróbuj zaliczyć sprawdzian z zakresu jednostki modułowej.

W czasie pobytu w pracowni musisz przestrzegać regulaminów, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz instrukcji przeciwpożarowych, wynikających z rodzaju wykonywanych prac. wymagania te poznasz podczas trwania nauki.


Poniżej przedstawiono miejsce tej jednostki modułowej w strukturze całego modułu: Techniczne podstawy zawodu zegarmistrza

Schemat układu jednostek modułowych

731[05]. O1

Techniczne podstawy zawodu zegarmistrza

731[ 05]. O1.01 Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny

pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony

731[ 05]. O1.02 Posługiwanie się dokumentacją techniczną

731[ 05]. O1.03 Rozpoznawanie podstawowych materiałów

stosowanych w zegarmistrzostwie

731[ 05]. O1.05 Wykonywanie wybranych części mechanizmów

zegarowych

731[ 05]. O1.06 Identyfikowanie wyrobów zegarmistrzowskich

731[ 05]. O1.07 Magazynowanie i transportowanie

mechanizmów zegarowych


2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji tej jednostki modułowej powinieneś umieć: − analizować zjawiska fizyczne, − poszukiwać informacji, − wybierać informacje, − dokumentować informacje, − przeprowadzać proste rozumowania logiczne, − interpretować związki wyrażone za pomocą wzorów, tabel, wykresów, − czytać dokumentację techniczną, − prezentować skutki własnych działań, − obsługiwać komputer osobisty (PC) w stopniu podstawowym, − stosować podstawowe zasady BHP na stanowisku pracy.


3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć: − scharakteryzować sposoby magazynowania mechanizmów zegarowych, − zorganizować stanowiska składowania gotowych wyrobów, − zabezpieczyć magazynowane mechanizmy zegarowe przed korozją, − zabezpieczyć magazynowane mechanizmy zegarowe przed oddziaływaniem pola

elektromagnetycznego, − zorganizować stanowiska pakowania wyrobów, − dobrać opakowania w zależności od konstrukcji i przeznaczenia mechanizmu

zegarowego, − dobrać odpowiednie jednostki opakowaniowe, − zapakować i ocechować wyroby, − wybrać sposoby transportu mechanizmu zegarowego w zależności od konstrukcji, − dobrać środki transportu wyrobów, − określić warunki magazynowania wyrobów, − dokonać magazynowania gotowych wyrobów, − zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej

oraz ochrony środowiska.


4. MATERIAŁ NAUCZANIA 4.1. Zabezpieczanie mechanizmów zegarowych przed korozją 4.1.1. Materiał nauczania

Korozją metali nazywa się stopniowe niszczenie metali wskutek chemicznego lub elektrochemicznego oddziaływania środowiska. Niszczenie rozpoczyna się na powierzchni metalu i postępuje w głąb. Praktycznie wszystkie metale z wyjątkiem platyny, złota, srebra, rtęci i częściowo miedzi ulegają pod wpływem wilgoci korozji.

W zależności od przebiegu procesu korozji rozróżnić można: korozję równomierną – obejmującą całą powierzchnię przedmiotu metalowego, korozję miejscową – występującą tylko w postaci plam lub wżerów sięgających głęboko w materiał, korozję międzykrystaliczną – występującą na granicy ziaren materiału rodzimego (rys. 1).

Rys. 1. Rodzaje korozji: a) korozja równomierna, b) korozja miejscowa, c) korozja międzykrystaliczna [1, s 131].

Korozja miejscowa i korozja międzykrystaliczna są bardzo groźne dla konstrukcji

metalowych, ponieważ powodują znaczące osłabienie konstrukcji, bez wyraźnie widocznych śladów.

Konieczność ochrony metali, wynika ze strat spowodowanych zniszczeniem korozyjnym. Straty te to przede wszystkim: przestoje związane z wymianą skorodowanych elementów, zmniejszenie wydajności technologicznej na skutek korozji, osłabienie wytrzymałości i w konsekwencji zniszczenie skorodowanych elementów i podzespołów.

W celu wyeliminowania, lub zmniejszenia do dopuszczalnego poziomu, zjawiska korozji stosowane są powszechnie rożne metody ochronne. Do metod tych należą:

Ochrona elektrochemiczna – polegająca na sztucznym obniżeniu potencjału elektrochemicznego chronionego przedmiotu (obiektu) i w konsekwencji jego ochrony.

Nakładanie powłok ochronnych – metoda polega na celowym nałożeniu na powierzchnię chronionego przedmiotu specjalnej warstwy ochronnej. Stosowane warstwy ochronne mogą być metalowe lub niemetalowe. Na powłoki metalowe o dużej odporności na korozję używa się: niklu, chromu, miedzi, srebra, cynku, cyny, ołowiu, kadmu i glinu. Powłoki te mogą być nałożone galwanicznie, przez zanurzenie itp. Powłoki niemetalowe są pochodzenia organicznego, takie jak: farby, lakiery, oleje i smary oraz tworzywa sztuczne. Powłoki te oddzielają chroniony przedmiot (obiekt) od agresywnego środowiska, skuteczność powłoki ściśle związana jest z jej trwałością.

Wytwarzanie powłok ochronnych – metoda polega na celowym wytworzeniu na powierzchni chronionego przedmiotu (obiektu) specjalnej powłoki chroniącej przed korozją. Powłoki te wytwarzane są metodami chemicznymi (fosforanowanie), elektrochemicznymi (oksydowanie) lub na skutek wprowadzenia do warstwy wierzchniej metalu ochronnego.


Najmniejszą odporność na korozję wykazują metale i stopy zawierające zanieczyszczenia. Struktury jednoskładnikowe wykazują większą odporność na korozję. Wprowadzenie dodatków nie korodujących zwiększa lub całkowicie zabezpiecza chroniony metal lub stop. Właściwa konstrukcja elementów i dobór materiałów łączących elementy (np.: śruby, nity) ma duże znaczenie w ochronie przed korozją, korozja występuje najczęściej w miejscach połączenia elementów. Dobierając materiały, należy uwzględnić ich miejsce w szeregu elektrochemicznym. Zła konstrukcja elementów sprzyja korozji, zwłaszcza wtedy, gdy tworzą się miejsca gdzie gromadzi się woda lub inny czynnik wywołujący korozję.

Ponieważ mechanizm zegarowy, jest urządzeniem o wysokiej precyzji wykonania, nie wszystkie techniki konserwacyjne lub ochronne możliwe są do zastosowania.

Powłoka malarska jest to najpowszechniej stosowna z pośród wszystkich metod ochrony wyrobów metalowych przed korozja technika ochronna. Technika ta polega na wytworzeniu na powierzchni chronionego elementu specjalnej ochronnej warstwy (pomalowania powierzchni przedmiotu farbą lub lakierem). Metoda ta niemożliwa jest do zastosowania dla ochrony mechanizmów małych zegarów i zegarków. Technika ta daje zadowalające efekty tylko dla konstrukcji wielkogabarytowych, a ostateczny efekt zależy do techniki nakładania powłoki i precyzji wykonania. Zalecanym sposobem nakładania może być malowanie proszkowe, malowanie w polu elektrostatycznym lub z wykorzystaniem sprężonego powietrza. Nakładanie powłoki przy użyciu pędzla, jakkolwiek skuteczne jest mało estetyczne. W wielu przypadkach estetyka powłoki odgrywa również dużą rolę. Elementy małe i najmniejsze po pokryciu farbą ochronną tracą swoją dokładność co praktycznie dyskwalifikuje je jako części mechanizmu.

Czasowe zabezpieczenie przed korozją polega, na pokryciu powierzchni elementów czasową powłoką ochronną, metoda ta stosowana często podczas produkcji oraz magazynowania części i podzespołów, polega na pokryciu elementu (wyrobu) smarem lub wazeliną techniczną. Metoda stosowana podczas produkcji większych elementów, Zaletami metody są: łatwość nakładania i suwania powłoki, krótki czas nakładania, wystarczająca trwałość i skuteczność ochrony (w krótkim czasie). Wadami powłoki: są niska skuteczność ochrony (w dłuższym okresie czasu), niska przyczepność powłoki (powłoka „schodzi” i brudzi), kłopotliwe metody czyszczenia oraz duża przyczepność zanieczyszczeń. Metoda nie nadająca się de konserwacji drobnych elementów mechanizmu zegarowego, jak również do konserwacji działającego mechanizmu (zwiększenie oporu ruchów, osadzanie zanieczyszczeń i wręcz całkowite zalepienie mechanizmu).

Wykonanie mechanizmu zegarowego z materiałów odpornych na korozję – metoda stosowana powszechnie. Podstawowym powodem jej stosowania jest fakt, że większość materiałów konstrukcyjnych wykorzystywanych w zawodzie zegarmistrza charakteryzująca się odpowiednimi właściwościami technologicznymi jest w dużym stopniu odporna (np.: stale chromowe, mosiądze) lub całkowicie odporna na korozję (np.: złoto, platyna).

Pokrycie elementów mechanizmu zegarowego galwaniczną powłoką ochronną – metoda polegająca na wykonaniu elementów mechanizmu zegarowego z materiału o odpowiednich właściwościach technologicznych ale podlegającego korozji, a następnie pokryciu wykonanego elementu powłoką ochronną a dla elementów zewnętrznych dekoracyjno – ochronną. Taką powłokę najlepiej nałożyć metodą galwaniczną.

Czasowa ochrona przed korozją – metoda polega na krótkotrwałej ochronie przed korozją (np.: podczas magazynowania lub transportu) metoda polega na czasowym oddzieleniu mechanizmu zegarowego od czynników mogących potencjalnie wywołać efekty korozji. Oddzielenie lub znaczące ograniczenie wpływu czynników głównie atmosferycznych lub chemicznych, można uzyskać stosując zamknięte lub hermetyczne opakowania uzupełnione o pośrednie warstwy ochronne – woskowany lub natłuszczony papier oraz środki chemiczne spowalniające efekty korozji (inhibitory korozji). W wielu przypadkach stosowane jest


firmowe (ze szlachetnego drewna) pudełko z papierem firmowym nasączonym lekkich środkiem ochronnym lub estetycznym woreczkiem foliowym i zamieszczonym wewnątrz środkiem chemicznym pochłaniającym wilgoć. 4.1.2. Pytania sprawdzające Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. 1. Czym jest korozja metali? 2. Jakie są skutki korozji? 3. Jakie są rodzaje korozji metali? 4. Jakie są metody ochrony przeciwkorozyjnej mechanizmów zegarowych?

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1 Dokonaj demontażu mechanizmu zegarowego (rys. do ćwiczenia 1), mechanizm nie

musi być sprawny, Oceń wizualnie stopień zużycia poszczególnych elementów. Dokonaj identyfikacji poszczególnych części. Na podstawie obserwacji oceń stopień odporności na korozję poszczególnych części mechanizmu. Wyniki zapisz w tabeli.

TABELA do ćwiczenia 1 Nazwa części koroduje koło pośrednie tak zębnik nie wychwyt tak ..... nie ..... tak

Rys. Do ćwiczenia 1.

Sposób wykonania ćwiczenia Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) przeanalizować dokumentację demontowanego mechanizmu, 2) zdemontować podstawowe podzespoły i części mechanizmu, 3) zidentyfikować zdemontowane elementy, 4) zweryfikować (wizualnie) stan zużycia zdemontowanych elementów mechanizmu, 5) odnaleźć ślady korozji zdemontowanych elementów, 6) ustalić, na podstawie poradnika i literatury rodzaj materiału z jakiego wykonane zostały

elementy mechanizmu zegarowego (np.: mosiądz, stal lecz nie MO60, 45H), 7) oszacować, na podstawie obserwacji, stopień odporności poszczególnych części

mechanizmu na korozję, 8) sprawdzić zgodność uzyskanych wyników z dokumentacją, 9) dokonać samooceny, 10) zaprezentować wykonanie zadania.


Wyposażenie stanowiska pracy: − wyposażone stanowisko montażowe (zegarmistrzowskie), − przyrządy optyczne (lupa, mikroskop), − poradnik ucznia, − poradnik mechanika, − detale ćwiczeniowe (ćwiczebne mechanizmy zegarowe) wraz z dokumentacją. Ćwiczenie 2

Dokonaj demontażu mechanizmu zegarowego (rys. do ćwiczenia 2), mechanizm powinien być sprawny. Zdemontowane elementy oczyść z pozostałości zanieczyszczeń i środków smarnych. Oceń wizualnie stopień zużycia poszczególnych elementów. Dokonaj montażu i konserwacji mechanizmu. Podczas smarowania zastosuj różne środki smarne.

Rys. do ćwiczenia 2.


1) przeanalizować dokumentację demontowanego mechanizmu, 2) zdemontować podzespoły i części mechanizmu, 3) oczyścić zdemontowane elementy, 4) ocenić (wizualnie) stan zużycia zdemontowanych elementów mechanizmu, 5) zmontować oczyszczony mechanizm zegarowy, 6) zakonserwować zmontowany mechanizm, 7) ocenić prawidłowość chodu zmontowanego mechanizmu, 8) ocenić przydatność poszczególnych środków konserwujących, 9) sprawdzić zgodność uzyskanych wyników z dokumentacją, 10) dokonać samooceny, 11) zaprezentować wykonanie zadania.

Wyposażenie stanowiska pracy:

− wyposażone stanowisko zegarmistrzowskie, − stanowisko do mycia elementów, − przyrządy optyczne (lupa, mikroskop), − poradnik ucznia, − poradnik mechanika, − detale ćwiczeniowe (ćwiczebne mechanizmy zegarowe) wraz z dokumentacją.


Ćwiczenie 3 Pokryć powłoką ochronną malarską panewkę łożyska ślizgowego LPZ (rys. do ćwiczenia

3), dobierz narzędzia kontrolno-pomiarowe do kontroli elementu, załóż, że zakład produkcyjny posiada niezbędne wyposażenie. Materiał stal – panewka ćwiczebna wykonana ze stali, w ćwiczeniu można użyć zużytej panewki wykonanej ze spieku.

a) b) TABELA do ćwiczenia 2 WYMIAR ODCHYŁKI Ø 0.5 H6 + 0,006

+ 0,000

Ø 1.6 k6 + 0,000 - 0,006

Rys. do ćwiczenia 2.


1) wyszukać odpowiednie strony poradnika ucznia, 2) wybrać właściwą technikę malarską, 3) wykonać powłokę malarską na elemencie mechanizmu, 4) obejrzeć w powiększeniu (z zastosowaniem lupy lub mikroskopu) pomalowany element

mechanizmu, 5) ocenić przydatność powłoki malarskiej jako powłoki ochronnej, 6) zaprezentować wykonanie zadania.

Wyposażenie stanowiska pracy: − wyposażone stanowisko zegarmistrzowskie, − poradnik ucznia, − poradnik mechanika, − materiały malarskie (farba w aerozolu, farba szybko schnąca, pędzel, rozpuszczalnik,

czyściwo), − przyrządy optyczne (lupa, mikroskop), − detale ćwiczeniowe (ćwiczebne mechanizmy zegarowe) wraz z dokumentacją. Ćwiczenie 4

Dobierz, metodę czasowej ochrony mechanizmu zegarowego przed korozją (np.: na czas transportu), załóż, że zakład produkcyjny posiada niezbędne materiały i środki konserwujące. Materiał mechanizmu – stal – materiał korodujący.


1) wyszukać odpowiednie strony poradnika ucznia, 2) wybrać właściwą technikę ochronną, 3) zabezpieczyć czasowo kompletny mechanizm zegarowy, 4) ocenić jakość wykonania zadania, 5) dokonać samooceny, 6) zaprezentować wykonanie zadania.


Wyposażenie stanowiska pracy: − wyposażone stanowiska do pakowania mechanizmów zegarowych, − poradnik dla ucznia, − detale szkoleniowe (części mechanizmu zegarowego), − opakowania różnego typu i wielkości, − inne materiały do pakowania w zależności od potrzeb (szary papier pakowy, papier

woskowany, papier impregnowany, taśma klejąca, sznur pakowy), − materiały pomocnicze (papier, długopis, ołówek), − literatura (dotyczącą transportu i komunikacji), − katalog środków transportowych (transport wewnętrzny, zewnętrzny). 4.1.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz: Tak Nie1) scharakteryzować metody ochrony przed korozją elementów

i całych mechanizmów zegarowych? � �

2) dobrać metody ochrony przed korozją elementów i całych mechanizmów zegarowych?

� �

3) dobrać czasowe metody ochrony przed korozją elementów i całych mechanizmów zegarowych?

� �

4) zabezpieczyć przed korozją elementy i mechanizmy zegarowe? � �


4.2. Zabezpieczanie mechanizmów zegarowych przed drganiami, polem elektromagnetycznym i ładunkami elektrostatycznymi 4.2.1. Materiał nauczania

Ochrona przed drganiami i wibracjami stanowi podstawowe zadanie podczas magazynowania i transportowania maszyn i urządzeń precyzyjnych. Wymagana dokładność działania, wskazania podczas wykonywania swoich zadań i drgania to dwa przeciwstawne zjawiska których pogodzenie jest niezmiernie trudne. Drgań wyeliminować nie można, należy ograniczyć je do akceptowalnego dla prawidłowego funkcjonowania mechanizmów zegarowych lub wyrobów zegarmistrzowskich poziomu. Co to są drgania?

Drgania są to okresowe zmiany układu fizycznego, wokół położenia równowagi pod wpływem dostarczanej do układu energii. Zmiany te to najczęściej niskoczęstotliwościowe wibracje, nieraz o dużej amplitudzie rozchodzące się w otoczeniu i oddziałujące na mechanizmy, maszyny i urządzenia oraz ludzi.

Drgania wywołują wiele zakłóceń w prawidłowym działaniu maszyn i urządzeń, powodują np.: zakleszczanie się mechanizmów, luzowanie połączeń kształtowych (np.: gwintowych), generują trudności w uzyskiwaniu pożądanej dokładności działania (np.: dokładność chodu mechanizmu zegarowego), nieszczelności (np. przy drganiu zaworów) i inne utrudnienia Drgania, mają poza tym szkodliwy wpływ na operatora lub użytkownika maszyn lub mechanizmów i przeważnie są źródłami hałasu.

Podczas pracy każdej maszyny występują drgania. Jest to następstwo pracy maszyny i nie stanowi to zagrożenia. Problem stanowią nadmierne drgania, gdyż mogą powodować wadliwą pracę maszyny lub jej mechanizmów, oraz w końcowym efekcie doprowadzić do jej uszkodzenia lub zniszczenia. Nadmierne drgania maszyn lub mechanizmów, również precyzyjnych, powodują również duże zagrożenia dla jej operatorów (np.: wagi) lub współpracujących z maszyną pracowników (np.: żurawie budowlane).

Występujące drgania są powodem powstawania zmiennych naprężeń w mechanizmach i maszynach. Doprowadzają on do zniszczeń o charakterze zmęczeniowym. Zniszczenia te dotyczą nie tylko wybranych elementów maszyn ale i ich całych podzespołów. Drania wpływają także pośrednio na szybsze zużycie elementów, powodują nierównomierny wzrost obciążenia na określonych fragmentach podzespołu (np.: drgania motoreduktora mogą spowodować uszkodzenia określonych zębów koła przekładni). Drgania powodują szysze zużycie łączników stalowo – gumowych, elementów z tworzyw sztucznych, wyrobów gumowych itp. Drgania powodują również osiadanie fundamentów, podpór maszyn itp. Jeżeli występujące drgania nie spowodują zniszczenia maszyny lub urządzenia to na pewno spowodują wyraźne skrócenie czasu jej eksploatacji.

Występujące drgania są szkodliwe dla ludzi. Szczególnie niebezpieczne są drgania o małych częstotliwościach wywołane kołysaniem kabiny roboczej (np.: dźwigi, podnośniki regałowe lub koszowe) oraz drgania o częstotliwościach rezonansowych organów wewnętrznych człowieka. Odrębnym problemem są drgania narzędzi udarowych i wibracyjnych bardzo szkodliwie oddziałujących na obsługę. Drgania na operatora mogą oddziaływać poprzez : kabinę, podesty, urządzenia sterownicze i inny sposób.

Hałas to także drgania – słyszalne drgania. Źródłem hałasu są zarówno drgania mechaniczne, jak i drgania gazów i cieczy. Hałas utrudnia, a przy zbyt dużym natężeniu uniemożliwia wykonywanie określonych zadań zawodowych podczas pracy. Hałas może doprowadzić do trwałych zmian w organizmie człowieka i znacznego uszkodzenia lub nawet zniszczenia narządu słuchu.


Najogólniej drgania można podzielić na: drgania okresowe – powtarzające się w określonej sytuacji technicznej, drgania nieokresowe – występujące losowo, Spośród drgań okresowych najważniejszą rolę odgrywają drgania proste (zwane również harmonicznymi) (rys. 2) charakteryzujące się wysoką stałością w czasie (stałość amplitudy w okresie drgań).

Rys. 2. Drgania niegasnące.

Jeżeli drgania występują w dłuższym okresie czasu ich amplituda (maksymalne

odchylenie od punktu równowagi) nie zmienia się – to takie drgania nazywamy niegasnącymi. Jeżeli jednak na skutek różnych czynników (np.: specjalnych tłumików drgań - amortyzatorów) amplituda drgań maleje (rys. 3), to drgania takie nazywamy gasnącymi.

Rys. 3. Drgania gasnące.

Inne rodzaje drgań: drgania swobodne – po wytrąceniu z położenia równowagi ciało

pozostawione samo sobie drga – po pewnym czasie, drgania zanikną na skutek braku energii podtrzymującej drgania i strat energii ciała drgającego. Przykładem mogą być drgania pochodzące od uderzeń lub wstrząsów. Drgania wymuszone – drgania wywołane przez siłę zewnętrzną, która okresowo (lub w sposób ciągły) oddziałuje na ciało lub mechanizm – są to z reguły drgania „trwałe” w czasie na skutek ciągłego dostarczania energii do układu. Przykładem mogą być drgania wywołane przez pracujący silnik elektryczny. Pełna klasyfikacja drgań nie jest tematem tej pracy – zainteresowane osoby Autor odsyła do literatury.

Wśród głównych czynników odpowiedzialnych za występowanie drgań wyróżnić należy: występowanie położeń równowagi i sił zwrotnych w konstrukcji, bezwładność oraz niezbyt duże opory.

Każda konstrukcja (mechanizm lub maszyna) w warunkach normalnych znajduje się w spoczynku (wykonując swoje zadania zawodowe jest zamocowana do podłoża). W momencie eksploatacji w trakcie wykonywania zadań technologicznych, następuje wytrącenie jej z położenia równowagi (rys. 4), mówimy tu o drobnych odchyleniach, czy wręcz oscylacjach wokół tego punktu, na skutek wielu czynników zarówno wewnętrznych jak i zewnętrznych. Każda maszyna zbudowana jest z fizycznych elementów konstrukcyjnych, które charakteryzują się określonymi właściwościami (np.: sztywność, podatność, sprężystość) i te elementy zgodnie z prawami mechaniki stają się źródłem określonych (nieraz bardzo dużych) sił reakcyjnych – sił zwrotnych. Siły zwrotne są w głównej mierze odpowiedzialne za drgania.


Wszystkie wykonywane podzespoły i mechanizmy charakteryzują się określonymi właściwościami fizycznymi. Jedną z tych podstawowych właściwości jest masa. Z punktu widzenia dynamiki masa ciała jest miarą jego bezwładności. Rozpatrując bezwładność ciała jako cechę przeciwstawiającą się ruchowi i uwzględniając fizyczne nie teoretyczne właściwości ciał, należy szczególną uwagę zwrócić na zachowanie się ciał pod wpływem sił zewnętrznych. To rzeczywiste elementy konstrukcji odkształcają się, gromadząc energię, która zostaje później wydzielona w postaci drobnych wahnięć (rys. 4), drobnych ruchów – jednym słowem drgań.

Drgania to nie tylko elementy maszyn (ciała stałe), to także ciecze i gazy. Na skutek tarcia pomiędzy cieczą (dotyczy to również powietrza) a przewodem transmisyjnym (rurociągiem) w okolicy ścianek rurociągu następuje załamanie przepływu laminarnego i powstanie w strudze cieczy określonych zawirowań (turbulencji), zachodzi to szczególnie podczas przepływu ze zwiększoną prędkością. Te turbulencje są doskonale słyszalne nawet z dość dużej odległości.

Podczas ruchu ciała stałego zmieniające się chwilowo opory wynikające z odkształceń warstwy powierzchniowej przedmiotu, chwilowych warunków smarnych powodują zmienne stany naprężeń wewnętrznych i w konsekwencji pod ich wpływem drgania. Sytuacja staje się skomplikowana przy analizie struktury wewnętrznej materiału konstrukcyjnego poddanemu odkształcaniu. Rozpatrując zachodzące zjawiska musimy poddać analizie strukturę metalu, jej rzeczywiste cechy odpowiedzialne za powstawanie drgań lub wyjaśniające podatność elementów maszyn i urządzeń na drgania. Zakres tematyczny tej pracy jest jednak zbyt szeroki by go tu przytoczyć.

gdzie: m – masa elementu g – przyspieszenia ziemskie l – długość elementu Θ – kąt odchylenia od położenia równowagi

Rys. 4. Model obrazujący drgania mechanizmów.

Analizując mechanizm, maszynę, konstrukcję, możemy wyróżnić zespół czynników i sytuacji w których wystąpienie drgań mechanicznych jest bardzo realne. Podstawowymi źródłami drgań i hałasu są:

Wirujące niewyrównoważone masy – np.: wirniki silników elektrycznych, przekładnie mechaniczne itp.

Obciążone zmiennymi siłami konstrukcje – transportery, maszyny i konstrukcje dźwigowe, podnośniki (szczególnie podczas ruchu), mechanizmy o pracy nawrotnej, itp. obciążone siłami konstrukcje o zmiennej sztywności – wszystkie maszyny produkcyjne, pakujące, obrabiarki, mechanizmy napędowe, itp.

Konstrukcje ciśnieniowe – w których są przesyłane lub gromadzone media typu ciecz lub gaz np.: rurociągi, przewody pneumatyczne, hydrauliczne, zbiorniki, zawory itp.

Mechanizmy maszyn – w których elementy o dużej masie osadzone są lub połączone z elementem sprężystym i łącznie wykonują określone ruchy – mechanizmy robotów przemysłowych, podajniki, elementy maszyn pakujących, wskazówki dużych zegarów, oraz proporcjonalnie mniejsze, ale generujące podobne naprężenia w elementach i podzespołach maszyny i urządzenia precyzyjne ora mechanizmy zegarowe.


Inne podzespoły lub mechanizmy maszyn – zużyte sprzęgła, łożyska, koła zębate, pasy napędowe, uszkodzone łączniki stalowo – gumowe, amortyzatory, lub np.: uszczelnienia siłowników itp.

Ze względu na negatywny wpływ drgań na maszyny i urządzenia oraz na ludzi, należy dążyć do maksymalnego ograniczenia występowania drgań i ich tłumienia. W wielu przypadkach konstruktorzy wykorzystują do tego celu specjalne tłumiki drgań, powoduje to jednak zwiększenie kosztów maszyn i urządzeń jak również komplikuje budowę maszyn i mechanizmów. Najlepszym rozwiązaniem jest stosowanie w maksymalnym stopniu naturalnych metod tłumienia i pozostawieniu specjalnych tłumików tylko tam gdzie jest to niezbędne.

Tarcie wewnętrzne – metoda ta obejmuje rozproszenie energii mechanicznej wewnątrz ciała drgającego. Stosując w budowie maszyn materiały o szczególnie dużym tarciu wewnętrznym np.: guma i tworzywa sztuczne, możliwe staje silne tłumienia drgań maszyny.

Tarcie konstrukcyjne – metoda ta obejmuje rozproszenie energii mechanicznej na styku ciał połączonych nieruchomo. Podczas obciążenia takich elementów następuje ich wzajemny poślizg części powierzchni i w skutek tarcia następuje rozproszenia energii drgań.

Tarcie w połączeniach ruchomych – metoda ta obejmuje rozproszenie energii mechanicznej w łożyskach prowadnicach i innych podzespołach umożliwiających ruch względny. Wykorzystuje się tu zamianę energii drgań na energię ruchu.

Tłumienie hydrauliczne i aerodynamiczne – metoda ta obejmuje rozproszenie energii wykorzystując opór ośrodka, szczególnie płynów.

Podczas tłumienia drgań dąży się do zamiany możliwie największej ilości energii drgań mechanicznych na inne formy energii np.: energię ruchu, ciepło itp., lub też dąży się do rozproszenia jednolitego strumienia energii na kilka o mniejszym natężeniu i fazie.

Drania generowane w mechanizmach i urządzeniach precyzyjnych powstają nie tylko podczas ich pracy. Drgania przenoszone są bezwiednie na mechanizmy zegarowe lub wyroby zegarmistrzowskie zarówno podczas transportu jak i jego magazynowania. Ze względu na precyzję wykonania, jak i pożądaną dokładność działania (prawidłową pracę – np.: waga laboratoryjna), ważne jest ciągłe monitorowanie drgań jakie oddziałują na te mechanizmy lub całe wyroby oraz ich minimalizowanie. Podstawowym źródłem drgań w tym okresie są metody i środki transportu. Ważnym czynnikiem ograniczającym wpływ drgań na mechanizm precyzyjny jest właściwe opakowanie, najlepiej wykonane z miękkiego drewna lub grubej wielowarstwowej tektury (dla lekkich mechanizmów) oraz wypełnione specjalnie przygotowanymi spiralnymi (o dużej długości) wiórami drewnianymi.

Ładne i starannie wykonane drewniane opakowanie, estetycznie ocechowane pełni oprócz ochrony również rolę dekoracyjną – może być uzupełnione gadżetem – typu: ładny pojemnik ze smarem do konserwacji i białe rękawiczki.

Podczas transportu, operator wózka czy kierowca środka transportowego powinien zwracać uwagę na sprawność stosowanego środka transportowego, w szczególności choć to może być trudne, na łączniki gumowo – stalowe łączące ruchome i stałe elementy konstrukcji wózka, na konstrukcje amortyzatorów hydraulicznych – szczególnie na wycieki oleju, zwracać uwagę na działanie elementów sprężystych (sprężyn) resorów, ponadto na właściwe ciśnienie w oponach i jakość ciągów komunikacyjnych podczas transportowania maszyn i urządzeń precyzyjnych.

Pierwszym sygnałem potencjalnego uszkodzenia jest występowanie podczas eksploatacji środków transportowych drgań, o większej niż zwykle amplitudzie, bądź większego niż zwykle hałasu.

Zakłócenia przenoszone przez pola elektromagnetyczne dotyczą przede wszystkim wysokich częstotliwości. Każdy obwód w którym płynie prąd o wysokiej częstotliwości, staje się źródłem fali elektromagnetycznej – również zakłóceń i zwrotnie, każdy odcinek przewodu


lub materiału przewodzącego działa jak antena odbiorcza. Pole elektromagnetyczne może działać zakłócająco na znaczne odległości, nawet wtedy inne oddziaływania są już pomijalne.

Rys. 5. Przykładowe źródła zakłóceń elektromagnetycznych [9, s 24].

Najczęściej źródłem zakłóceń są obwody i urządzenia gdzie występują sygnały o stromych zboczach (rys. 5). Pomimo małej pojemności i indukcyjności, przy wysokich częstotliwościach zasięg zakłóceń elektromagnetycznych jest duży.

Skutecznym środkiem ochrony przed zakłóceniami elektromagnetycznymi jest ekranowanie. By ekran spełnił swoje zadanie musi być połączony do masy urządzenia a zamiast cienkiej folii należy zastosować blachę (najlepiej stalową) o grubości 0,1 – 0,2 mm. Należy jednak pamiętać, że blacha ta nie stłumi dostatecznie zakłóceń magnetycznych o częstotliwościach sieci energetycznej (50 Hz). Metalowa obudowa przeciętnego mechanizmu jest ochroną w zupełności wystarczająca. Pewien problem stanowić może okno ze szkła i tworzywa sztucznego. Zakłócenia bowiem mogą do wnętrza wniknąć, przez otwory w obudowie.

Jeżeli konieczne jest przemieszczanie się po podłożu z warstwą izolującą i jeżeli osoba poruszająca (rys. 6) się ubrana jest w ubiór z tworzywa sztucznego (elementy ubioru

Rys. 6. Ładunki elektrostatyczne [5, s 355].


wykonane z nylonu, perlonu, elastanu lun polyacrylu) dochodzi do zjawiska uporządkowania ładunków elektrycznych, co w konsekwencji objawia się naładowaniem elektrostatycznym. Wyładowania te nie są niebezpieczne dla ludzi ponieważ przepływająca energia jest zbyt mała, mają natomiast szkodliwy (lub niszczący) wpływ na struktury elektroniczne. Szczególnie zagrożone są unipolarne podzespoły elektroniczne, które stanowią podstawę wszystkich układów mikroprocesorowych. Zjawisko to, występuje również w różnych maszynach np.: taśma transportera biegnąca po rolkach, maszyny z przekładnią z pasem parcianym itp. Biegnący pas transmisyjny, taśma transportera, pas napędowy generują ładunki elektrostatyczne zarówno w samym pasie (taśmie) jak i w elementach maszyny. Nagromadzone ładunki wynoszą często nawet kilkadziesiąt tysięcy wolt, co kończy się zwykle przeskokiem iskry elektrycznej ( określonych sytuacjach nagromadzone ładunki mogą być znacznie wyższe). Nie bez znaczenia dla prawidłowego działania mechanizmu zegarowego lub wyrobu zegarmistrzowskiego, zarówno elektronicznego, elektrycznego czy typowo mechanicznego jest gromadzący się na obudowie lub szczególnie wewnątrz kurz przyciągany właśnie przez nagromadzone ładunki, a utrudniający prawidłową pracę mechanizmu zegarowego i konsekwentnie prowadzący do przedwczesnego jego zużycia. By zapobiec, a raczej maksymalnie zmniejszyć skutki elektryczności statycznej, stosuje się połączenia wyrównawcze, odprowadzające nadmiar ładunków z maszyny do masy oraz wyrównujące (stąd nazwa) poziomy ładunków pomiędzy poszczególnymi maszynami w ciągu produkcyjnym lub transportowym. Podczas pakowania wyrobów zegarmistrzowskich układami elektronicznymi należy zachować szczególną ostrożność. Zalecane jest specjalne stanowisko zabezpieczone przed wyładowaniami elektrostatycznymi (rys. 7). W przypadku nie spełnienia określonych wymagań mogą powstać uszkodzenia układu na skutek nagromadzenia się niebezpiecznego ładunku na stanowisku pakowania, magazynowym czy środku transportu.

Rys. 7. Stanowisko pracy zabezpieczone przed wyładowaniami elektrostatycznymi [5, s 355].


4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. 1. Jakie czynniki zakłócają działanie układów i mechanizmów zegarowych? 2. W jaki sposób różne czynniki zakłócają działanie układów i mechanizmów zegarowych? 3. Jakie są skutki oddziaływania czynników zakłócających pracę układów i mechanizmów

zegarowych? 4. W jaki sposób możliwe jest zminimalizowanie wpływu czynników zakłócających na

pracę układów i mechanizmów zegarowych? 5. Czy możliwe jest całkowite wyeliminowanie czynników zakłócających pracę układów

i mechanizmów zegarowych? 4.2.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1

Dokonaj kontroli pracy (dokładności chodu) mechanizmu zegarowego (rys. do ćwiczenia 1), poddanego drganiom. Załóż, że zakład produkcyjny posiada niezbędne wyposażenie.

UWAGA – zbyt duża amplituda drgań może spowodować uszkodzenie mechanizmu. Dopuszczalne jest zastąpienie rzeczywistego ćwiczenia jego symulacją. Dopuszczalna jest modyfikacja ćwiczenia prowadząca do określenia wpływu drgań na działanie maszyn i urządzeń precyzyjnych.

Tabela do ćwiczenia 1 Różnica wskazań Lp. Czas

pomiaru Parametry

drgań W spoczynku

Podczas drgań

1. 1 minuta 0.05 G 2. 5 minut 0.05 G 3. 10 minut 0.1 G 4. 15 minut 0.1 G 5. 20 minut 0.1 G

6. ......... Rys. do ćwiczenia 1.


1) wyszukać odpowiednie strony poradnika ucznia, 2) umieścić badany mechanizm zegarowy na stole wibracyjnym, 3) włączyć wibracje (UWAGA - zbyt duża amplituda drgań może uszkodzić mechanizm), 4) metodą porównawczą określić błąd wskazań badanego mechanizmu, 5) regularnie kontrolować przebieg ćwiczenia, 6) wykonać zestawienie uzyskanych wyników (np.: w zamieszczonej tabeli), 7) dokonać oceny uzyskanych wyników, 8) dokonać samooceny, 9) zaprezentować wykonanie zadania.


Wyposażenie stanowiska pracy: − stanowisko badawcze wyposażone w sterowany stół wibracyjny, − poradnik ucznia, − poradnik mechanika, − wzorcowe narzędzia pomiarowe (zegar wzorcowy, stoper), − mechanizmy i detale ćwiczeniowe. 4.2.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz: Tak Nie1) określić istotę zakłóceń w układach i mechanizmach zegarowych? � � 2) rozróżnić różne rodzaje zakłóceń oddziałujących na układy

i mechanizmy zegarowe?

�

� 3) scharakteryzować różne rodzaje zakłóceń oddziałujących na układy

i mechanizmy zegarowe?

�

� 4) dobrać sposoby ochrony układów i mechanizmów zegarowych przed

czynnikami zakłócającymi?

�

�


4.3. Magazynowanie mechanizmów zegarowych 4.3.1. Materiał nauczania

Opakowanie jest to produkt, którego podstawową funkcją jest ochrona innych produktów przed uszkodzeniem, na skutek oddziaływania różnych czynników zewnętrznych. Ochrona powinna być zapewniona podczas składowania (magazynowania) i transportowania w drodze od producenta do użytkownika.

Podstawowymi zadaniami opakowań transportowych są: zabezpieczenie zapakowanych w te opakowania produktów przed czynnikami zewnętrznymi i ubytkami naturalnymi, dostarczenie produktu do miejsca docelowego w stanie nienaruszonym, ułatwienie działań przeładunkowych i składowych, tworzenie jednostek detalicznego obrotu, ułatwienie tworzenia jednostek ładunkowych, bezpieczne odbycie transportu ponadto szata graficzna opakowania może służyć do reklamy zapakowanego wyrobu. Opakowania można podzielić w zależności od: Kryterium funkcjonalności – opakowania jednostkowe- zawierające pojedyncze sztuki wyrobu, opakowania zbiorcze – łączące określoną ilość opakowań jednostkowych w całość i opakowania transportowe – służące do transportowania i przechowywania wyrobów. Kryterium tworzywa – opakowania : drewniane, metalowe, papierowe, szklane, z tworzywa sztucznego itp. Kryterium formy geometrycznej – opakowania : prostopadłościenne, o podstawie okrągłej, specjalnym kształcie. Kryterium formy konstrukcyjnej – opakowania typu : skrzynka, pudło, hobok, worek itp. Kryterium rodzaju – opakowanie typu : worek papierowy o pojemności 25 kg, beczki drewniane, klatki drewniane, pudła tekturowe itp. Przykłady opakowań przedstawione są na rysunku (rys 8).

a)

b) c)

d)

e)

Rys. 8. Przykłady opakowań: a) skrzynki, b i c) klatki różnych typów, d) ) pudła i pudełka [2, s 26-29].

W celu pełnego wykorzystania powierzchni ładunkowej palety płaskiej uprzywilejowanej

o pow. ładunkowej 800 x 1200 mm, przy układaniu na nie ładunku w opakowaniach prostopadłościennych lub o przekroju kołowym, wprowadzono system wymiarowy opakowań szczegółowo przedstawiony w PN – 78 / O – 79021 „ Opakowania – System wymiarowy”. Podstawą projektowania opakowań jest moduł wspólny dla palet 800 x 1200 mm i 1000 x 1200 mm.

Warunkiem zachowania odpowiedniej współzależności wymiarów: opakowanie – paleta – środek transportowy – powierzchnia magazynowa, jest zachowanie koordynacji wymiarowej (rys. 9).

W przypadku transportu ładunków szczególnie cennych lub bardzo wrażliwych na narażenia mechaniczne można wykorzystać opakowania z atestem. Atestacja opakowań


polega na stwierdzeniu – na podstawie badań laboratoryjnych – zgodności z wymaganiami wynikającymi z normalnych warunków transportu. Według krajowych przepisów (szczególnie na polskich kolejach) stosowanie opakowań atestowanych jest obowiązkowe w odniesieniu do ładunków z deklarowaną wartością.

Rys. 9. Współzależność wymiarowa [2, s 31].

W przypadku transportu ładunków szczególnie cennych lub bardzo wrażliwych na narażenia mechaniczne można wykorzystać opakowania z atestem. Atestacja opakowań polega na stwierdzeniu – na podstawie badań laboratoryjnych – zgodności z wymaganiami wynikającymi z normalnych warunków transportu. Według krajowych przepisów (szczególnie na polskich kolejach) stosowanie opakowań atestowanych jest obowiązkowe w odniesieniu do ładunków z deklarowaną wartością.

Jednostka ładunkowa, to określona ilość ładunku zestawionego w jedną całość, w sposób zapewniający trwałość zestawienia przez cały łańcuch transportowy. Prawidłowe uformowanie tej jednostki polega na doborze właściwego środka transportu, odpowiadającego technicznej i ekonomicznej podatności przewozowej ładunku, właściwym ułożeniu ładunku na lub w tym środku oraz zabezpieczenia ładunku podczas transportu. Jednostki ładunkowe stanowić mogą: palety (jednostki paletowe), pakiety, kontenery, nadwozia wymienne, naczepy siodłowe itp.

Znakowanie mechanizmów zegarowych ma na celu umożliwić rozpoznawanie wyrobów docierających do odbiorcy lub do placówek handlowych. W dużym stopniu znakowanie jest wizytówką sprzedawanych wyrobów. Pełni także ważne funkcje w obronie interesów klienta. Mechanizmy zegarowe (również wyroby zegarmistrzowskie) – jak każdy towar, powinny być w trwały sposób zaopatrzony w zawieszki o oznakowaniem, tj. etykiety, obwoluty lub mieć dodatkowe ulotki.

Oznakowanie pełni również funkcję ochronną informując przewoźnika o wrażliwości przesyłki. Zgodnie z przepisami rozróżnia się następujące grupy znaków:

Znaki zasadnicze, określające nazwę wyrobu, znak firmowy określający nazwę producenta oraz zastosowanie wyrobu. Znaki informacyjne, dostarczające informacje o właściwościach i cechach wyrobu. Znaki niebezpieczeństwa określające i wskazujące na niebezpieczeństwa dla ludzi i otoczenia wynikające z cech towaru. Znaki manipulacyjne, informujące o sposobie obchodzenia się z opakowaniem w czasie manipulacji towarem. Pełnią również funkcję ochronną dla wyrobu. Znaki reklamowe, mają przede wszystkim zwrócić uwagę nabywcy i zachęcić go do kupna. W celach reklamowych producent często na opakowaniach jednostronnych umieszcza informacje o wyróżnieniach na imprezach handlowych, krajowych i między narodowych.

Kod kreskowy – służy przede wszystkim do identyfikacji wyrobów za pomocą symbolu, który może być odczytywany przez urządzenia elektroniczne (kasy rejestrujące, komputery) oznaczenie wyrobu kodem kreskowym usprawnia ich sprzedaż, przyśpiesza obrót towarowy


i zmniejsza koszty obrotu. Najbardziej powszechnym kodem kreskowym jest kod EAN, nadawany przez Centrum Kodów Kreskowych. Składa się z części graficznej i liczbowej.

Znak jakości – umieszczony na towarach, to wspaniała wizytówka reklamowa producenta, dla konsumenta zaś stanowi, iż towar jest naprawdę dobry, a cena ustalona obiektywnie.

Rodzaje znaków jakości: znak kontroli jakości (KJ) – są świadectwem dokonania kontroli przez producenta, certyfikowane znaki jakości – są świadectwem dokonania kontroli przez firmę zewnętrzną niezależną od producenta potwierdzającą jakość wyrobu w sposób obiektywny ma podstawie określonych metodą certyfikowania kryteriów.

Znaki niebezpieczeństwa – specjalne znaki które muszą mieć te towary krajowe oraz ich odpowiedniki pochodzące z importu, które mogą stwarzać zagrożenie dla zdrowia, życia lub środowiska naturalnego użytkownika. Dotyczy to np.: wyrobów zawierających metale ciężkie – np.: w bateriach podtrzymujących pamięci w niektórych układach zegarowych.

Znaki magazynowe – to system oznaczania wyrobów umożliwiający przypisanie konkretnego numeru seryjnego (lub numeru magazynowego) każdemu egzemplarzowi towaru. Można przypisać grupie towarów grupę numerów seryjnych o podanym wzorcu. Współczesny system znakowania (najczęściej komputerowy) musi zapewnić dostęp do informacji o każdy egzemplarzu oraz jego aktualne położenie. Operator systemu może decydować o tym, który egzemplarz wydany zostanie z magazynu, który zostanie sprzedany hurtowo, detalicznie, oraz łato ustali który z różnych powodów został zwrócony przez klienta. Wydruk dokumentów zakupu, wydania lub zwrotu może być uzupełniony o druk dodatkowych etykiet . Dla każdego egzemplarza towaru z dokumentu drukowana może być specjalna lub okolicznościową. Na etykiecie można umieszczać indywidualne cechy wyrobu (np.: kolor obudowy mechanizmu zegarowego) czy dostawy: nazwę, symbol, numer seryjny, kod kreskowy, informację o lokalizacji w magazynie, oznakowanie dokumentu dostawy, datę ważności, cenę, jednostkę miary itp.

Magazyn jest to wyodrębniony teren, budynek lub wydzielone pomieszczenie dostosowane do przyjmowania, przechowywania i wydawania towarów. Mówiąc o towarze w pracy tej poświeconej mechanizmom zegarowym i wyrobom zegarmistrzowskim słowa takie jak towar, produkt lub wyrób należy rozumieć jako słowa tożsame z mechanizmem zegarowym lub wyrobem zegarmistrzowskim. Ze względu na cechy budowlano- konstrukcyjne magazyny można podzielić na:

otwarte – np. place składowe – służące do przechowywania towarów odpornych na czynniki atmosferyczne lub też do przechowywania towarów zabezpieczonych przed oddziaływaniem tych czynników (np.: dzięki opakowaniom).

półotwarte – np.: wiaty – są to powierzchnie zadaszone bez ścian lub z jedną do trzech ścian, proste budowle typu szopy, przeznaczone do przechowywania towarów zabezpieczonych przed oddziaływaniem czynników atmosferycznych lub odpornych na te czynniki.

zamknięte – np. nadziemne budynki – są to powierzchnie praktycznie zabezpieczone przed oddziaływaniem wszystkich lub prawie wszystkich czynników atmosferycznych, przeznaczone do przechowywania większości towarów (wyrobów, surowców, materiałów), z wyjątkiem tych które wymagają specjalnych warunków magazynowania. W przypadku mechanizmów zegarowych lub wyrobów zegarmistrzowskich ten typ magazynu wykorzystywany jest najczęściej.

Specjalne – np.: silosy – magazyny o specjalnej konstrukcji przeważnie o specjalnym wyposażeniu, dostosowane do jednego produktu (wyrobu lub surowca) rzadziej do grupy, spełniające określone wąsko specjalizowane wymagania (np.: ciśnienie w przestrzeni magazynowej). Ogólne sposoby przechowywania towarów – wyrobów w magazynie


określają zasady których przestrzeganie gwarantuje bezpieczeństwo przechowywanych towarów.

Właściwe rozmieszczenie towarów – rozmieszczenie to jako podstawowe kryterium rozmieszczenia towarów uwzględnia masę i asortyment wyrobu, przy właściwym rozmieszczeniu należy uwzględnić również kształt i objętość. Czynniki te decydują o odpowiednich sposobie składowania, chroniącym towary przed zniszczeniem bądź uszkodzeniem.

Zapewnienie wymaganych warunków fizycznych przechowywania – np.: temperatury, wilgotności, czasu wymiany powietrza, ochrony przed nasłonecznieniem. Warunki te powinny zagwarantować wartości użytkowe towaru.

Zabezpieczenie towarów przed szkodnikami – dotyczy to pewnej grupy towarów, ochrona zmniejsza straty powstałe w cyklu magazynowania spowodowane gryzoniami, owadami itp.

Zapewnienia higieny pomieszczeń i BHP osób – zapewnienie właściwych warunków higieniczna-sanitarnych zarówno dla towarów jak również dla osób obsługujących oraz BHP tych osób.

Podczas prac magazynowych, jak również podczas prac związanych z za i wyładunkiem, zachodzi konieczność przetransportowania towaru w ramach magazynu lub pomiędzy magazynem a miejscem wykonywania prac ładunkowych. Transport ten może wykonywany być z wykorzystaniem środków transportu z napędem mechanicznym lub napędem ręcznym. Podczas transportowania ładunków o małej masie i małych gabarytach, w sposób doraźny wystarczającym środkiem będzie ręczny wózek paletowy o udźwigu maksymalnym 1200 kg (rys. 10). Podczas transportowania ładunków o większej masie, na dalsze odległości lub

Rys. 10. Ręczny wózek paletowy [2, s 73].

wykonywania zadań transportowych częściej, lepszym środkiem transportowym jest wózek akumulatorowy prowadzony. Wózek ten znacznie ułatwia prace transportowe – nie wymaga od operatora stosowania dużej siły oraz znacznie ułatwia manewrowanie w magazynie i na placu załadunkowym, dzięki układom sterowania wózkiem. Widok wózka przedstawia rysunek (rys. 11).

Rys. 11. Wózek akumulatorowy prowadzony [2, s 73].


W przypadku ładunków o większej masie i większych gabarytach niezbędne stanie się zastosowanie jako środków transportowych i jednocześnie załadunkowych, wózków podnośnikowych widłowych o napędzie mechanicznym. Po względem funkcjonalnym wśród wózków których wyposażeniem są widły – wyróżnić można wózki unoszące umożliwiające uniesienie palety lub ładunku na niewielką wysokość (kilkadziesiąt centymetrów) w celu poziomego przemieszczenia (rys. 10 i 11), oraz wózki podnośnikowe – w większości przypadków jako wózki czołowe – umożliwiające wykonywanie prac transportowych i jednocześnie umożliwiające układanie ładunków na wielopoziomowych regałach czy też wzajemne piętrzenie jednostek paletowych (rys. 12 i 13).

Rys. 12. Wózek podnośnikowy akumulatorowy [2, s 74].

Wózek ten z powodu niskiej wysokości może stosowany być podczas pracy w krytych środkach transportu (kryty wagon, samochód z zamkniętym nadwoziem), Ze względu na rodzaj napędu – elektryczny – wózek ten może pracować w pomieszczeniach zamkniętych o małej kubaturze lub w pomieszczeniach gdzie ze względu na wydajność układów wentylacji nie wolno wykorzystać wózków o lepszych parametrach transportowych ale o napędzie spalinowym (rys. 13).

Rys. 13. Wózek podnośnikowy spalinowy [2, s 74].

Wykresy załączone do rysunków (rys. 12 i 13) ilustrują wykres udźwigu wózka w funkcji położenia siły ciężkości ładunku w stosunku do czoła wideł wózka.

Drogi przejazdowe transportu wewnętrznego dla wózków podnośnikowych powinny odpowiadać wymaganiom normy PN – 68 / M – 78010. Drogi te powinny umożliwiać dla ruchu dwukierunkowego swobodne mijanie się wózków z określonym bezpiecznym zapasem odległości, umożliwiać swobodne manewry robocze. Nawierzchnia powinna być pozioma ( o niewielkim pochyleniu), gładka, o dobrej przyczepności i odporna za zużycie. Warunki te najlepiej spełniają nawierzchnie betonowe i asfaltowe. Rampy załadunkowe powinny spełnić wymagania dróg przejazdowych. Wymiary otworów drzwiowych powinny pozwalać na swobodny przejazd wózka.


Zasady bezpieczne pracy przy dźwiganiu i przenoszeniu (wybrane): dopuszczalna wartość masy przy dźwiganiu i przenoszeniu przypadająca na jednego pracownika nie może przekraczać 50 kg dla mężczyzny i 30 kg dla kobiety na odległość do 25 metrów, w przypadkach szczególnych dopuszczalne jest przenoszenie ładunków o masie do 50 kg jednak nie dalej niż 75 metrów. Ładunki długie nie mogą przekraczać masy 30 kg i długości 4 m na jedną osobę. Podczas przenoszenia ładunków należy stosować środki pomocnicze (kleszcze, pasy oraz obowiązkowo rękawice). Podczas przemieszczania ładunków wózkami transportowymi dopuszczalna masa ładunku przewożonego na jednym wózku nie może przekraczać 400 kg na osobę, a odległość przewozu ładunku nie może przekraczać 250 metrów, przy większej odległości masa ładunku nie może przekraczać 300 kg . Wózek musi posiadać sprawne hamulce i ogumione koła. Zachowanie bezpieczeństwa pracy przy wykonywaniu wszelkich prac przeładunkowych wymaga dyscypliny, wyobraźni i odpowiedzialności. Transportowanie ładunków z wykorzystaniem wózków podnośnikowych regulują odrębne przepisy. Kierujący wózkiem podnośnikowym musi posiadać specjalne uprawnienia.

Transport kolejowy – kolejowy wagon towarowy – jest pojazdem szynowym bez własnego napędu przeznaczony do przewozu ... ładunków. Wagony towarowe dzieli się na rodzaje : wagony uniwersalne (np.: kryte, platformy i węglarki), wagony specjalizowane – wagony uniwersalne dostosowane dodatkowo do przewozu określonych rodzajów ładunków, wagony specjalne np.: cysterny.

Konstrukcja wagonu wynika z jego przeznaczenia. W zależności od przeznaczenia nadwozie wagonu ma różny kształt, wielkość rodzaj nadwozia itp. Dobór wagonu do konkretnego zadania przewozowego zależy od :rodzaju ładunku, wielkości ładunku i jego postaci, wielkości jednorazowej partii ładunku, stopnia podatności ładunku na czynniki zewnętrzne i odległości przewozu.

Rys. 14. Wagon uniwersalny [2, s 196].

Transport drogowy-ciężarowe pojazdy drogowe stanowią grupę środków transportu przeznaczonych do przewozu ładunków po drogach. Ciężarowe pojazdy drogowe dzielą się na pojazdy silnikowe i bezsilnikowe (przyczepy, naczepy). Z eksploatacyjnego punktu widzenia pojazdy samochodowe podzielić można na : samochody dostawcze do 2 ton, samochody nisko, średnio i wysokotonażowe, ciągniki zwykłe i siodłowe. Najbardziej rozpowszechnione są pojazdy średniotonażowe (6–12 ton) o wielostronnym przeznaczeniu (rys. 15).

Pojazdy uniwersalne, są to pojazdy ogólnego przeznaczenia i powszechnego użytkowania. Praktycznie można nimi przewieźć każdy ładunek nie wymagający zachowania


specjalnych warunków przewozu. Pojazdy skrzyniowe niekryte (rys. 15b) są dostępne do prac za i wyładunkowych ze wszystkich stron, w ostatnich czasach są wyposażane w proste urządzenia rozładunkowe obsługiwane przez kierowcę. Przed wpływem warunków Przed wpływem warunków atmosferycznych ładunek chroniony jest opończą (plandeką). a) b)

Rys. 15. Pojazdy skrzyniowe ogólnego przeznaczenia: a) furgon, b) samochód skrzyniowy [2 s 51].

Furgony – pojazdy skrzyniowe ze stałą osłoną nadwozia (rys. 15a) są używane

do przewozu ładunków wymagających szczególnych ochrony w czasie przewozu. Furgony cechuje mniejsza dostępność powierzchni ładunkowej. Dobór rodzaju pojazdu do zadania transportowego w porównaniu z transportem kolejowym wykazuje pewną różnicę. Przewóz ładunków na odległości powyżej 25 km powinien odbywać się taborem uniwersalnym – istnieje bowiem możliwość wykorzystania przebiegu powrotnego do przewozu innego ładunku oraz maleje procentowy udział postoju pojazdu. Ponadto w sytuacjach szczególnych, gdy firma przewozowa dysponuje określonym taborem, z zastosowanie najbardziej ekonomicznego rozwiązania wymaga zastosowania specjalnego pojazdu powoduje to niewykorzystanie posiadanego taboru.

Należy pamiętać że im mniejsza jest naturalna podatność transportowa, tym bardziej uzasadnione jest użycie taboru specjalizowanego lub specjalnego. W takim przypadku małe jest prawdopodobieństwo wykorzystanie środków transportowych w kierunku powrotnym.

Przesyłka powinna rozmieszczona zostać na lub w środku transportu w sposób równomierny i nie naruszający obrysu skrajni ładunkowej. Pojazd nie może być przeciążony. Podczas przewozu ładunków wielkość narażeń mechanicznych ładunku zależy od stanu technicznego pojazdu, profilu i stanu technicznego nawierzchni po której porusza się pojazd, sposobu poruszania się pojazdu (prędkości, przyspieszeń). Maksymalne przyspieszenie wzdłużne (równoległe do kierunku ruchu nie powinno przekraczać 4g (czterokrotnego przyspieszenia ziemskiego). W kierunku poprzecznym 0,4g (np.: podczas transportu morskiego na skutek fal). Przyspieszenia takie dopuszczalne są dla ładunków masowych, z racji przeznaczenia i dokładności wykonania na mechanizmy zegarowe lub wyroby zegarmistrzowskie oddziaływanie takich przeciążeń jest niedopuszczalne. Bezpieczeństwo ładunku zależy od: sposobu przygotowania ładunku, prac załadunkowych, urządzeń załadunkowych oraz sposobu zabezpieczenia ładunku na pojeździe, ponadto od obsługi (personelu) i bezpieczeństwa ruchu.

W przypadku niepełnego wykorzystania pojemności lub ładowności pojazdu, ładunek powinien być umieszczony bezpośrednio przy przedniej ścianie skrzyni ładunkowej pojazdu, tak by przy gwałtownym hamowaniu nie nastąpiło uderzenie ładunku o przednia ścianę skrzyni, lub nie doprowadziło do uszkodzenia kabiny kierowcy, jednak rozmieszczenie


ładunku nie powinno spowodować przekroczenia dopuszczalnych nacisków na poszczególne osie pojazdu. Ładunek podczas transportu powinien zostać unieruchomiony. Przykłady sposobów rozmieszczenia i zabezpieczenia ładunków przedstawiają rysunki.

a)

b)

Rys. 16. Przykładowe sposoby zabezpieczenia ładunków [2, s 63].

Przykładowe rozwiązanie drewnianej konstrukcji wspornikowej (rys. 16a) wypełniającej luzy na szerokości kontenera. Szczegóły konstrukcji (rys. 16b). Wykonanej z drewna: a - listwa mocująca, b – listwa rozpierająca, c – listwa łącząca, d – łącznik, e – legarek, f – listwa separacyjna. W przypadku przewożenia w beczkach – wystarczającym zabezpieczeniem jest połączenia wszystkich beczek pasami (rys. 17a), podczas przewożenia ładunków w kontenerach paletowych można uniemożliwić ich przesuw wykorzystując palety (rys. 17b).

a)

b)

Rys. 17. Przykładowe sposoby zabezpieczenia ładunków [2, s 64]. 4.3.2. Pytania sprawdzające Odpowiadając pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń. 1. Jakie mogą być opakowania? 2. Co to jest jednostka ładunkowa? 3. Jak Co to jest opakowanie? 4. znakuje się gotowe wyroby? 5. Jak można magazynować gotowe wyroby? 6. Jak można transportować gotowe wyroby?


4.3.3. Ćwiczenia Ćwiczenie 1

Dokonaj wyboru opakowania dla gotowego wyrobu zegarowego o wymiarach (rys. do ćwiczenia 1), na palecie ładunkowej jednopłytowej o wymiarach 800 x 1200 mm. Ilość warstw nie powinna przekroczyć czterech opakowań. Zabezpiecz ładunek na czas transportu i magazynowania. Załóż, że zakład produkcyjny posiada niezbędne środki.

a) b)

Rys. Do ćwiczenia 1: a) wymiary mechanizmu zegarowego, b) widok palety.


1) wyszukać odpowiednie strony poradnika ucznia, 2) dobrać metodę pakowania wyrobów zegarowych, 3) dokonać pakowania wyrobów zegarowych, 4) dokonać oceny wykonania zadania, 5) dokonać samooceny, 6) zaprezentować wykonanie zadania.

Wyposażenie stanowiska pracy: − wyposażone stanowiska do pakowania mechanizmów zegarowych, − poradnik dla ucznia, − detale szkoleniowe (np.: pudełka papierowe, imitujące zapakowane mechanizmy

zegarowe o zadanych wymiarach), − opakowania różnego typu i wielkości, − inne materiały do pakowania w zależności od potrzeb (szary papier pakowy, papier

woskowany, papier impregnowany, taśma klejąca, sznur pakowy, folia PE w rolce), − pomocnicze materiały do pakowania (kulki styropianowe, wstęgowe wióry drewniane lub

grube trociny), − materiały pomocnicze (papier, długopis, ołówek). Ćwiczenie 2

Dokonaj magazynowania gotowych wyrobów zegarowych na palecie ładunkowej jednopłytowej (rys. do ćwiczenia 2) o wymiarach 800 x 1200 mm, wiedząc że gabaryty opakowania jednostkowego (opakowania wyrobu zegarowego) wynoszą 190 x 180 x 120 mm. Ilość warstw nie powinna przekroczyć czterech opakowań. Zabezpiecz ładunek na czas magazynowania. Załóż, że zakład produkcyjny posiada niezbędne środki.


a)

b)

Rys. Do ćwiczenia 2: a) wymiary palety, b) widok palety.


1) wyszukać odpowiednie strony poradnika ucznia, 2) dobrać metodę pakowania wyrobów zegarowych, 3) dokonać pakowania wyrobów zegarowych, 4) dokonać zabezpieczenia wyrobów zegarowych na czas magazynowania, 5) dokonać magazynowania wyrobów zegarowych, 6) dokonać oceny wykonania zadania, 7) zaprezentować wykonanie zadania.



woskowany, papier impregnowany, taśma klejąca, sznur pakowy, folia PE w rolce), − pomocnicze materiały do pakowania (kulki styropianowe, wstęgowe wióry drewniane lub

grube trociny), − materiały pomocnicze (papier, długopis, ołówek), − katalog środków transportowych (transport wewnętrzny, zewnętrzny). Ćwiczenie 3

Dokonaj, wysyłki gotowych wyrobów zegarowych, z magazynu do punktu sprzedaży detalicznej, odległego o 2 km, na palecie ładunkowej jednopłytowej (rys. do ćwiczenia 3), o wymiarach 800 x 1200 mm, wiedząc że gabaryty opakowania jednostkowego (opakowania wyrobu zegarowego) wynoszą 190 x 180 x 120 mm. Ilość warstw nie powinna przekroczyć czterech opakowań. Zabezpiecz ładunek na czas transportu. Załóż, że zakład produkcyjny posiada niezbędne środki.


a)

b)



1) wyszukać odpowiednie strony poradnika ucznia, 2) określić czynniki oddziałujące na wyroby zegarowe podczas transportu, 3) dobrać metodę pakowania wyrobów zegarowych, 4) dokonać pakowania wyrobów zegarowych, 5) dobrać metodę i środek transportu, 6) ocenić, bezpieczeństwo zapakowanych wyrobów zegarowych podczas transportowania, 7) dokonać oceny wykonania zadania, 8) dokonać samooceny, 9) zaprezentować wykonanie zadania.



woskowany, papier impregnowany, taśma klejąca, sznur pakowy, folia PE w rolce, gruba folia PE),

− pomocnicze materiały do pakowania (kulki styropianowe, wstęgowe wióry drewniane lub grube trociny),

− materiały pomocnicze (papier, długopis, ołówek), − literatura (dotyczącą transportu i komunikacji), − katalog środków transportowych (transport wewnętrzny, zewnętrzny), − mapa drogowo-kolejowa (lub plan miasta). Ćwiczenie 4

Dokonaj, wysyłki gotowych wyrobów zegarowych, z magazynu do punktu sprzedaży detalicznej, odległego o 300 km, transportem morskim (do portu transportem drogowym). Transportu dokonaj na palecie ładunkowej dwupłytowej (rys. do ćwiczenia 4) o wymiarach 800 x 1200 mm, z zastosowaniem ramy paletowej, wiedząc że gabaryty opakowania jednostkowego (opakowania wyrobu zegarowego) wynoszą 190 x 180 x 120 mm. Ilość warstw nie powinna przekroczyć czterech opakowań. Zabezpiecz ładunek na czas transportu. Załóż, że zakład produkcyjny posiada niezbędne środki.


a) b)



1) wyszukać odpowiednie strony poradnika ucznia, 2) określić czynniki oddziałujące na wyroby zegarowe podczas transportu, 3) dobrać metodę pakowania wyrobów zegarowych, 4) dokonać pakowania wyrobów zegarowych, 5) dobrać metodę i środek transportu, 6) ocenić, bezpieczeństwo zapakowanych wyrobów zegarowych podczas transportowania, 7) dokonać oceny wykonania zadania, 8) dokonać samooceny, 9) zaprezentować wykonanie zadania.



woskowany, papier impregnowany, taśma klejąca, sznur pakowy, folia PE w rolce, gruba folia PE),

− pomocnicze materiały do pakowania (kulki styropianowe, wstęgowe wióry drewniane lub grube trociny)

− materiały pomocnicze (papier, długopis, ołówek), − literatura (dotyczącą transportu i komunikacji), − katalog środków transportowych (transport wewnętrzny, zewnętrzny), − mapa drogowo – kolejowa (lub plan miasta), − prognoza pogody (na czas transportu).


4.3.4. Sprawdzian postępów Czy potrafisz: Tak Nie1) scharakteryzować funkcje opakowania � � 2) sklasyfikować opakowania � � 3) wyjaśnić sposób znakowania gotowych wyrobów � � 4) scharakteryzować środki transportowe � � 5) scharakteryzować metody transportowania wyrobów zegarowych � � 6) dobrać sposoby transportowania wyrobów zegarowych � �


5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ Instrukcja dla ucznia 1. Przeczytaj uważnie instrukcję. 2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych. 4. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi. 5. W przypadku odpowiedzi zbliżonych wybierz tę, która wydaje ci się najlepsza. 6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny. 8. Na rozwiązanie testu masz 60 min.

Materiały dla ucznia: − zestaw zadań testowych, − instrukcja, − karta odpowiedzi. ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH 1. Podstawowym czynnikiem wywołującym korozję atmosferyczną jest:

a) temperatura powietrza, b) ciśnienie powietrza, c) wilgotność powietrza, d) nasłonecznienie powietrza.

2. Do tłumienia drgań mechanicznych wykorzystuje się materiały o:

a) dużej wewnętrznej sztywności, b) dużym tarciu wewnętrznym, c) dużej wielkości, d) dużym ciężarze.

3. Przedstawione poniżej opakowania służą do transportu produktów i wyrobów:

a) ciekłych, b) gazowych, c) mineralnych, d) technicznych.

4. Do czasowego zabezpieczenia elementów mechanizmów zegarowych przed korozją,

należy wykorzystać: a) farbę olejną, b) powłokę fosforanową, c) specjalne smary, d) powłokę z tworzywa sztucznego.


5. Na opakowaniu wyrobu powinien znajdować się znak identyfikujący: a) wyrób i miejsce produkcji, b) wyrób i producenta, c) wyrób i odbiorcę, d) producenta i odbiorcę.

6. Stanowisko do pakowania mechanizmów zegarowych wyposażone jest w:

a) opakowania, materiały pakowe i materiały konserwujące, b) opakowania, materiały pakowe i materiały smarujące, c) opakowania, materiały pakowe i materiały natłuszczające, d) opakowania, materiały pakowe i materiały osuszające.

7. Trwałą metodą ochrony mechanizmów zegarowych przed korozja jest:

a) wypełnienie obudowy maszyny lub urządzenia precyzyjnego specjalnym smarem, b) zastosowanie powłok malarskich, c) zmniejszenie wymiarów maszyny lub urządzenia precyzyjnego, d) zastosowanie materiałów niekorodujących.

8. Zastosowanie ekranu (patrz rysunek) skutecznie zabezpiecza mechanizm zegarowy przed

wpływem zakłóceń:

a) magnetycznych, b) elektromagnetycznych, c) mechanicznych, d) świetlnych.

9. Zabronione jest przenoszenie ładunku o masie do 50kg na odległość ponad:

a) 13 m, b) 19 m, c) 22 m, d) 25 m.

10. Przedstawiony na rysunku widok

obrazuje:

a) magazynowania ładunków, b) transportowania ładunków, c) podnoszenia ładunków, d) ładowania ładunków.


11. Umieszczone w opakowaniu, środki higroskopijne, zabezpieczają wyrób przed: a) zapyleniem, b) korozją, c) zapaleniem, d) wybuchem.

12. Wypełniające opakowanie transportowe, grube wióry drewniane lub trociny zabezpieczają

wyrób przed czynnikami: a) mechanicznymi, b) chemicznymi, c) elektrycznymi, d) magnetycznymi.

13. Przedstawiony na rysunku środek transportu umożliwia przewóz towarów:

a) po drogach publicznych, b) po torach kolejowych, c) po terenie zakładu produkcyjnego, d) po terenie miasta.

14. Pole elektromagnetyczne ma największy wpływ na:

a) układy tłumiące drgania, b) układy elektroniczne, c) układy przenoszenia napędu, d) układy hydrauliczne.

15. Wymiary typowej palety (na rysunku) wynoszą:

a) 800 x 1100 mm, b) 900 x 1200 mm, c) 800 x 1300 mm, d) 800 x 1200 mm.

16. Wybierając miejsce do przechowywania towaru w magazynie należy uwzględnić:

a) masę i wielkość towaru, b) tylko masę towaru, c) tylko wielkość towaru, d) masa i wielkość towaru nie ma znaczenia.

17. Największym zagrożeniem dla mechanizmów zegarowych podczas transportu są:

a) udary cieplne, b) opady atmosferyczne, c) drgania i uderzenia mechaniczne, d) fale radiowe.


18. Przedstawiony na rysunku środek transportu umożliwia przewóz towarów:

a) po drogach publicznych, b) po torach kolejowych, c) po terenie magazynu, d) po szlakach wodnych.

19. Mechanizmy zegarowe magazynuje się:

a) w stertach na podłodze, b) poukładane na półkach regałów, c) podwieszone na ścianie, d) luzem w szufladach.

20. Mechanizmy zegarowe przechowywane są najczęściej: a) w magazynie otwartym, b) w magazynie zamkniętym, c) w magazynie półzamkniętym, d) w magazynie połotwartym.


KARTA ODPOWIEDZI Imię i nazwisko ......................................................................................... . „Magazynowanie i transportowanie mechanizmów zegarowych” Zakreśl poprawną odpowiedź

Nr zadania Odpowiedź Punkty

1 a b c d 2 a b c d 3 a b c d 4 a b c d 5 a b c d 6 a b c d 7 a b c d 8 a b c d 9 a b c d 10 a b c d 11 a b c d 12 a b c d 13 a b c d 14 a b c d 15 a b c d 16 a b c d 17 a b c d 18 a b c d 19 a b c d 20

Razem:


6. LITERATURA 1. Górecki A.: Technologia Ogólna – podstawy technologii mechanicznej. WSiP Warszawa

1984 2. Jakubowski L.: Technologia prac ładunkowych . Politechnika Warszawska 2003 3. Osiński Zb.: Tłumienie drgań mechanicznych. PWN Warszawa 1986 4. Podwapiński Al.: Technologia mechanizmów zegarowych. WSiP Warszawa 1986 5. Schmidt D.: Mechatronika. REA Warszawa 2002 6. Topulos A.: Technologia Mechaniczna. WNT, Warszawa 1988 7. Tryliński W.: Poradnik konstruktora przyrządów precyzyjnych i drobnych. WNT,

Warszawa 1971. 8. Mały poradnik mechanika. Praca zbiorowa. WNT, Warszawa 1999 9. Elektronika dla wszystkich – czasopismo. Warszawa, rocznik 2003

magazynowanie i transportowanie mechanizmów zegarowych

Education