lược giải kinh pháp hoa
DESCRIPTION
Lược giải kinh pháp hoaTRANSCRIPT
1
Lược Giải Kinh Pháp Hoa
Tác giả: HT. Thích Trí Quảng
Lời tựa
Nói đøn kinh Pháp Hoa, các vị danh Tëng đ÷u høt lòng ca
ngợi. Riöng tôi, từ sơ phát tåm đã có nhån duyön đðc biût
với bộ kinh này. Læn đæu tiön, khi tôi theo một số thæy đøn
chùa Hoìng Khai ở Tån An đù thþnh Phêt, tôi được thæy
Đät Dương tðng bộ kinh Pháp Hoa bìng chữ Hán. Mðc dù
lúc đó tôi chưa biøt thọ trü, nhưng nghe đøn tön kinh, trong
lòng tự nhiön câm thçy thých thú kỳ lä.
Từ đó, câm tình của tôi đối với kinh Pháp Hoa cứ çp ủ
lớn dæn. Tôi mang tâm sự này kù cho cụ thân sinh của tôi.
2
Lúc çy, tôi mới biøt khi tôi còn trong thai mõ, ông thường
chuyên thọ trì kinh Pháp Hoa, phèm Phổ Môn. Đi÷u này gợi
cho tôi có câm nghÿ rìng tôi đã từng nghe kinh này từ lúc
chưa chào đời. Hät giống Pháp Hoa mà cha tôi đã gieo
trồng trong tâm thức, lúc tôi còn đang say ngủ trong thai
mõ lớn dæn theo nëm tháng. Đù rồi hät giống lành vụt bộc
phát mänh mô thúc đèy tôi xuçt gia vào nëm 12 tuổi. Cái
tuổi mà bao tró thơ khác chưa biøt nghÿ gü ngoài vòng tay
thương yöu che chở của cha mõ.
Đơn giân như thø đó, nhưng cũng thêt đæy lô mæu
nhiûm khi nhân duyên với Pháp Hoa cứ tự động phát triùn
theo từng bước chân tu học của tôi. Nëm 17 tuổi, vào
Phêt học đường Nam Viût ở chùa Ấn Quang, tôi nhên
thçy cố Hòa thượng Trí Hữu, người có công sáng lêp chùa
này cũng chuyön thọ trì Pháp Hoa. Người thợ đíp tượng
Phêt Thích Ca ở chánh điûn chùa ngày nay cũng là hành
giâ Pháp Hoa. Đù trang bị cho thân tâm thanh tịnh hướng
trọn v÷ Đức Phêt, ông đã läy từng chữ trong kinh Pháp
Hoa suốt thời gian ông làm tượng Phêt, tổng cộng đøn
hơn 60.000 läy.
Đøn nëm 25 tuổi, tôi được sang Nhêt Bân nghiên cứu
kinh Pháp Hoa ở trường đäi học Rissho. Tôi mới bít đæu
làm quen với tư tưởng Bổn môn của Nhêt Liên Thánh nhân.
Đó là tư tưởng đðc thù của Phêt giáo Nhêt Bân.
Ni÷m khao khát hiùu biøt thúc đèy tôi tham quan một
số đäo tràng chuyên tu Pháp Hoa. Tôi nhên ra rìng muốn
3
hiùu kinh, phâi hành trü đúng pháp. Vü thø, có người đọc
kinh læm tưởng rìng đã hiùu rõ tçt câ nghÿa kinh. Nhưng
dưới mít đäo, họ vén chưa hiùu gì câ. Đåy chýnh là kinh
nghiûm bân thån tôi hơn 20 nëm v÷ trước.
Thêt vêy, tôi tốt nghiûp Tiøn sÿ v÷ kinh Pháp Hoa. Dÿ
nhiên các tác phèm liön quan đøn bộ kinh này, tôi đ÷u đù
tâm tìm hiùu. Tuy nhiên, khi thêt sự thâm nhêp thø giới tâm
linh, thọ trü đọc tụng Pháp Hoa, tôi mới tỏ ngộ rìng khi ngồi
ghø nhà trường, münh chưa hiùu chút gì v÷ Pháp Hoa câ.
Bởi lô trên thực tø, chúng ta có bước vào thø giới tu hành
mới hiùu được täi sao người trünh độ vën hóa kòm, họ läi
làm được những Phêt sự quan trọng. Còn những người học
giỏi, nhưng suốt đời không có đçt dung thân.
Riêng tôi, tiøp thu được lời däy của các danh Tëng
Nhêt. Khi trở v÷ nước hành đäo, tôi âm thæm thọ trü, đọc
tụng kinh Pháp Hoa, lú läy Hồng danh Pháp Hoa. Pháp
hành này nhìm täo mối liên hû giữa tôi với Phêt và Bồ tát.
Và có truy÷n thông được với tâm Phêt, hänh Bồ tát, mới
khâ dÿ nhên được lực gia trì hộ niûm của các Ngài cho
chúng ta hành đäo.
Câm nhên v÷ kinh Pháp Hoa như vêy, tôi càng thọ trì,
đọc tụng kinh này càng câm thçy gæn gũi chư Phêt, chư
Bồ tát hơn. Vü thø, suốt hơn 15 nëm qua, với nhi÷u biøn
động ngoài xã hội cũng như trong Phêt giáo, tôi vén thçy
an lành trong thø giới Pháp Hoa. Và từ sự thanh thân nhõ
nhàng của thø giới quan Pháp Hoa bước ra cuộc đời
4
hành đäo, tôi đã thành tựu được một số Phêt sự nho nhỏ
trong tæm tay.
Đối với tôi, kinh Pháp Hoa không phâi là bộ kinh bìng
giçy tríng mực đen nìm ngoài tôi. Trái läi, kinh đã ở trong
tôi, biøn thành chçt dinh dưỡng nuôi sống thân mäng của
chính tôi. Tôi câm thçy câ một quá trình gín bó cuộc đời
mình với kinh Pháp Hoa một cách sâu xa, mêt thiøt tự
nhiên, không thù thiøu được.
Quan sát täng kinh Pháp Hoa dưới góc độ kinh là
mäng sống của mình, tôi nây sinh những ý tưởng hiùu kinh,
giâng kinh Pháp Hoa không hän cuộc trong ngôn ngữ vën
tự. Tôi cố tìm ý sâu xa ti÷m èn trong kinh đù ứng dụng vào
cuộc sống, được chút køt quâ nào trön bước đường hành
đäo, xin giới thiûu với các bän đồng hành. Ai có nhân
duyön cën lành với kinh Pháp Hoa và đồng quan điùm với
tôi thü dùng đó làm hành trang cùng tiøn bước trên lộ trình
giâi thoát.
Đåy là tác phèm đæu tay của chúng tôi biên soän v÷ kinh
Pháp Hoa, thiøt nghÿ khó tránh khỏi những sơ suçt. Kính
mong các bêc cao minh vui lòng chþ giáo thöm đù læn tái
bân tới, tác phèm được hoàn mỹ hơn. Chúng tôi chån
thành biøt ơn quý vị.
Xin hồi hướng công đức cúng dường Pháp bâo này
đøn toàn thù pháp giới chúng sinh đồng thâm nhêp Pháp
Hoa hâi hội của chư Phêt.
Mùa An cư PL. 2.535 – 1991
5
Lịch Sử Kinh Pháp Hoa
I- NGUỒN GỐC PHÁT XUẤT BỘ KINH
Kinh Pháp Hoa là một bộ kinh được nhi÷u dån tộc
trön thø giới tán ngưỡng. Mỗi người tùy trünh độ tu chứng
khác nhau mà câm nhên v÷ kinh và lý giâi kinh khác
nhau.
Ngài Thø Thån Bồ tát cho kinh này là tối thượng thừa
vü nó vượt trön các kinh và là mục tiöu của tam thừa v.v„
Ngài Trý Giâ đäi sư cho kinh này là một pháp mæu nhiûm
có thù thống nhiøp tçt câ các pháp. Ngài Nhêt Liön
Thánh Nhån cho kinh này là môn đäi đà la ni, người tu
hành chþ niûm đ÷ kinh (tức tön kinh) là tiöu trừ được tçt câ
tội chướng và thành Vô thượng bồ đ÷.
Ngoài ba vị Thánh Tëng nöu trön, tçt câ pháp sư,
thi÷n sư đ÷u thọ trü, đọc tụng, lú bái, thêm chý có người
kýnh lú từng chữ, từng cåu. Ngài Thái Hư đäi sư nói : “Chưa
thçy một bộ kinh nào được kýnh trọng như thø”.
Đối với những vị Bồ tát hay những vị có cën lành đðt
trọn ni÷m tin và thån mäng nơi chư Phêt thü dòng lịch sử
kinh Pháp Hoa vý như dòng trý tuû Phêt trôi chây miön viún
từ thời Phêt Oai Âm Vương và trước đó nữa. Vü bçt cứ một
Đức Phêt nào tu hành đäo Bồ tát đù thành Phêt đ÷u phâi
học và tu theo kinh này. Kinh này là kinh Pháp Hoa vô vën
tự của chư Phêt, Bồ tát đang sống và giữ gün, là kinh mà
Thường Bçt Khinh Bồ tát nghe được khi đốt thån bìng lửa
tam muội và Thái tử Sÿ Đät Ta nghe được sau 49 ngày tư
duy thi÷n định ở Bồ đ÷ đäo tràng. Chýnh nguồn kinh như
vêy đã täo thành một dòng lịch sử Phêt giáo siöu viût, nuôi
dưỡng tuû giác cho những người con Phêt hơn 2000 nëm,
vén còn sống động.
6
Như vêy lịch sử kinh Pháp Hoa không phâi là lịch sử tri
thức con người, lịch sử của gäch vụn và xác khô, mà là
lịch sử của những người đang sống với bân tåm, không bị
thån ngũ çm ngën che, vượt qua được không gian mười
muôn ức thø giới và tự täi với thời gian ngũ bách ức træn.
V÷ mðt học thuêt, kinh Pháp Hoa còn là một thù tài
chứa đựng những tư tưởng phong phú, täo sự thých thú
cho các học giâ khíp thø giới. Vào khoâng đæu thø kỷ
thứ 19, công sứ người Anh là ông Hamilton tüm thçy ở
Nòpal một bộ kinh Pháp Hoa bìng chữ Phän viøt trön lá
bối, thờ trong một động đá (ta quen gọi là Pháp Hoa
Nòpal). Sau đó có 19 bân Pháp Hoa khác chòp tay bìng
Phän ngữ được phái đoàn người Nhêt, Anh, Pháp, Đức tüm
thçy.
Vü là một thù tài siöu tuyût làm say mö các nhà khâo
cứu nön công viûc sưu tæm nguồn gốc kinh Pháp Hoa
không ngừng läi ở con số 20 bân kinh đã tüm thçy. Người
Nhêt phát động phong trào thám hiùm truy nguyön dçu
tých kinh và người Anh bâo trợ cho Hội Nghiön cứu kinh
Pháp Hoa. Køt quâ là bốn phái đoàn thám hiùm Nhêt,
Anh, Đức và Nga đi sang vùng Trung Á tüm thöm được ở
vùng Kotan sáu bộ kinh Pháp Hoa bìng Phän ngữ và một
bộ kinh ở Kucha (quö của Ngài Cưu Ma La Thêp).
Đøn nëm 1932, một bộ kinh Pháp Hoa cổ nhçt được
tüm thçy ở vùng Kashmir nối li÷n với Afghanistan (ta quen
gọi là bộ Pháp Hoa Gilgit). Bộ kinh này gồm có 2/3 bìng
chữ Phän và 1/3 chữ Magadhi là loäi chữ cổ nhçt của
nước Ma Kiût Đà.
Đem so sánh 28 bộ kinh Pháp Hoa tüm được râi rác
khíp nơi, ta thçy bộ kinh thiøu đoän này, bộ thiøu đoän
khác, có ýt nhi÷u sai biût. Đi÷u này cũng dú hiùu, vü tuy từ
7
kim khèu Đức Phêt nói ra, nhưng kinh đã được kiøt têp vào
nhi÷u giai đoän ở nhi÷u địa điùm khác nhau, do những
nhóm người có trünh độ không đồng nhau. Vü vêy, sự
thông hiùu và diún đät tçt nhiön không thù giống nhau.
Tuy có sai biût, nhưng tư tưởng cën bân của kinh
không thay đổi và trọng tåm của kinh nìm trong phèm 2,
11, 16 thü tçt câ bân kinh nào cũng đ÷u có đủ ba phèm
này, chþ khác phæn phụ thuộc.
Tóm läi, theo sự khâo cứu trön, kinh Pháp Hoa được
kiøt têp và hû thống läi vào khoâng 100 nëm trước Tåy lịch
và chþ đäo cho sự cai trị của vua A Dục. Ông cho xåy
84.000 tháp ở khíp nơi theo tinh thæn của phèm Dược
Vương trong kinh Pháp Hoa và cũng mang tinh thæn của
phèm Tựa, giống như tám người con của Đức Phêt Nhêt
Nguyût Đëng Minh, các con của vua A Dục đ÷u bỏ thú
vui thø tục, xuçt gia trở thành những nhà truy÷n giáo đæy
nhiût tåm ở thời bçy giờ. Họ xåy chùa, hoðc mang kinh
Pháp Hoa đi truy÷n bá tên Trung Đông, Trung Á„
Một bìng chứng khác cho sự hiûn hữu trước kỷ
nguyên của kinh Pháp Hoa là một vài tác phèm xuçt bân
vào thø kỷ thứ nhçt đã mang tư tưởng kinh Pháp Hoa. Đðc
biût là Đäi Trý Độ Luên của Long Thọ Bồ tát đã dùng kinh
này đù chứng minh thuyøt Trung đäo. Đøn Ngài Thø Thån
Bồ tát, chîng những dén dụng kinh Pháp Hoa trong bộ
Nhiøp Đäi Thừa Luên mà còn soän ra bộ Pháp Hoa Luên
đù làm n÷n tâng cho các chú giâi v÷ sau.
8
II. SỰ PHÂN BỐ VÀ TRUYỀN DỊCH KINH PHÁP HOA
Nguyön bân Phän vën Sadharma Pundarika Sutra tìm
được ở Tåy Vức và Nòpal mà ta quen gọi là Pháp Hoa
Nòpal và Tåy Vức. Gæn đåy người ta đã dịch hai bân kinh
Pháp Hoa này ra nhi÷u thứ tiøng đù đối chiøu với các bân
dịch xưa mà tôi sô thứ đû trünh bày.
Trong phäm vi bài này, chúng tôi chþ ghi läi một phæn
nhỏ sử liûu hiûn còn đù chứng minh sự phån bố và truy÷n
dịch kinh Pháp Hoa trön thø giới.
1 - Kinh Pháp Hoa bìng chữ Hán :
Trong thư mục Trung Hoa có rçt nhi÷u tác phèm nói
đøn lịch sử kinh Pháp Hoa, nhưng trong bài này chþ cën cứ
vào những sử liûu trong Xuçt Tam Täng Ký Têp, Chúng Kinh
Mục Lục, Lịch Đäi Tam Bâo Ký, Cổ Kim Dịch Kinh Mục Lục,
Đäi Đường Nội Điùn Lục, Đäi Chåu San Định Chúng Kinh
Mục Lục, Khai Nguyön Thých Giáo Lục, Trinh Nguyön Tån
Định Thých Kinh Mục Lục đù tüm các bân dịch Trung Hoa.
A - Chánh Pháp Hoa Kinh :
* Xuçt Tam Täng Ký Têp :
Bộ kinh Pháp Hoa gồm có 27 phèm chia thành 10
quyùn do Ngài Pháp Hộ dịch vào đời Thái Khương nëm
thứ 7, tháng tám (286).
* Lịch Đäi Tam Bâo Ký :
Kinh Pháp Hoa có 10 quyùn do Ngài Trương Sÿ Minh,
Trương Trọng Chánh, Pháp Hiùn, Đàm Thuyön dịch vào đời
Thái Đường nëm thứ 7.
* Đäi Đường Nội Điùn Lục :
10 quyùn 189 tờ do Ngài Trúc Pháp Hộ dịch täi Trường
An vào đời Tåy Tçn niön hiûu Thái Khương.
9
* Cổ Kim Dịch Kinh Đồ Kỷ :
10 quyùn do Ngài Đàm Ma La Sát, người nước Nhục
Chi dịch täi Läc Dương vào đời Tåy Tçn, vua Võ Đø niön
hiûu Thái Thủy nëm thứ nhçt.
* Khai Nguyön Thých Giáo Lục :
10 quyùn cũng gọi là Phương Đîng Chánh Pháp Hoa
kinh do Trương Sÿ Minh, Trương Trọng Chánh và pháp sư
Nhiøp Thừa Viún dịch vào nëm Thái Khương thứ 7 ngày 10
tháng 8.
B - Kinh Diûu Pháp Liön Hoa :
* Cổ Kim Dịch Kinh Đồ Kỷ :
Kinh Diûu Pháp Liön Hoa có 7 quyùn do Ngài Cưu Ma
La Thêp dịch vào nëm thứ 4, niön hiûu Hoìng Thủy đời
Dao Tæn (402).
* Xuçt Tam Täng Ký Têp :
Kinh Diûu Pháp Liön Hoa có 7 quyùn cũng gọi là Tån
dịch kinh Pháp Hoa được dịch täi Trường An vào mùa Hä,
niön hiûu Hoìng Thủy thứ 8 do Ngài Tëng Hữu đ÷ tựa và
Ngài Pháp Hộ tu chþnh täi thành Läc Dương.
* Chúng Kinh Mục Lục :
Kinh Diûu Pháp Liön Hoa 7 quyùn, 175 trang do Ngài
Cưu Ma La Thêp dịch täi vườn Tiöu Dao (Trường An) vào
nëm thứ 7 niön hiûu Hoìng Thủy đời Hêu Tæn.
C - Thöm Phèm Pháp Hoa Kinh :
Thöm Phèm Pháp Hoa kinh tức là bộ kinh Pháp Hoa
được tëng bổ, hiûu đýnh các bân dịch trước và cũng là
ti÷n thån của bộ kinh Diûu Pháp Liön Hoa được thông
dụng ở Trung Hoa, Nhêt Bân, Tri÷u Tiön và Viût Nam ngày
nay.
10
Theo Khai Nguyön Thých Giáo Lục, bộ kinh này do hai
pháp sư người Tåy Vức tön Khuçt Đa và Cçp Đa soän täi
chùa Phổ Diûu vào nëm Nhån Thọ thứ nhçt đời nhà Tùy
(601).
Trong bộ Đäi Đường Nội Điùn Lục cũng ghi rìng :
“Kinh này gồm có 8 quyùn, 155 trang, do Ngài Cçp Đa
dịch täi chùa Hưng Thiûn vào đời nhà Tùy, niön hiûu Nhån
Thọ thứ hai”.
Ngoài ba dịch phèm bìng chữ Hán còn lưu läi trong
bộ Đäi Chánh Tån Tu đäi täng kinh kù trön, một số dịch
bân khác vén được nhíc đøn trong thư mục Trung Quốc,
nhưng không thçy nguyön bân như :
a - Tác Đàm Phån Đà Lợi Kinh :
* Chúng Kinh Mục Lục :
Kinh này thuộc hû thống Pháp Hoa vü trong đó có
phèm Hiûn Bâo Tháp và phèm Đ÷ Bà Đät Đa.
* Dịch Kinh Đồ Kỷ :
Một bộ 6 quyùn do Ngài Đàm Ma La Sát dịch vào đời
Tçn Vũ Đø niön hiûu Thái Thủy thứ nhçt.
* San Định Chúng Kinh Mục Lục :
Kinh này do Trúc Pháp Hộ, người nước Nhục Chi dịch
ra chữ Hán vào đời Tåy Tçn.
b - Phương Đîng Pháp Hoa Kinh :
* San Định Chúng Kinh Mục Lục :
Bộ kinh này do Ngài Chi Đäo Cën dịch. Trúc Đäo Tổ
sao lục vào đời Đông Tçn, niön hiûu Hàm Khương thứ
nhçt.
* Tån Định Thých Kinh Mục Lục :
11
Phương Đîng Pháp Hoa kinh gồm có 5 quyùn đ÷u bị
thçt läc. Một bộ kinh khác mang tön Pháp Hoa Tam Muội
cũng được nhíc đøn trong thư mục Trung Hoa, nhưng
theo San Định Chúng Kinh Mục Lục thü Ngài Chi Cương
Lương Tiøp dịch täi đçt Giao Chåu tức Bíc Viût ngày nay
nön chúng tôi xin ghi vào sự nghiûp dịch kinh của người
Viût Nam (tài liûu trön rút trong bộ Đäi Chánh Tån Tu đäi
täng kinh quyùn thứ 49, 51 và 55).
2- Kinh Pháp Hoa bìng chữ Tåy Täng :
Theo vën học sử Tåy Täng, các nhà truy÷n giáo Phêt
giáo nương theo lối ký åm Sanskrit mà chø tác ra vën tự
Tåy Täng vào tri÷u đäi Sron Btsan Sgampo.
Đøn thø kỷ thứ 8 thü bộ Ldan-Dharma được hoàn
thành, kinh Pháp Hoa bìng tiøng Tåy Täng cũng được
dịch vào thời kỳ này và còn tüm thçy trong những bộ đäi
täng : Shar Thàn, Sde Dge, Bíc Kinh v.v„
3 - Kinh Pháp Hoa bìng chữ Tåy Hä :
Người Tåy Hä dịch kinh Pháp Hoa ra tiøng bân xứ vào
thời Bíc Tống và nguyön bân còn giữ täi Đông Dương vën
khố Nhêt Bân.
4 - Kinh Pháp Hoa bìng tiøng Tri÷u Tiön :
Theo Phêt giáo sử Tri÷u Tiön, nëm 1463 vua Thø Tổ tri÷u
Lý đã ký một síc lûnh cho dịch bộ kinh Diûu Pháp Liön
Hoa bìng chữ Hán ra tiøng bân xứ. Các tri÷u đäi kø tiøp
hiûu đýnh läi và lưu truy÷n đøn ngày nay.
5 - Kinh Pháp Hoa bìng tiøng Mãn Chåu :
Không biøt kinh Pháp Hoa truy÷n sang Mãn Chåu vào
thời nào. Nhưng bộ kinh Pháp Hoa bìng tiøng Mãn Chåu
được giữ täi Sở Nghiön cứu kinh Pháp Hoa của Nhêt ngày
12
nay là bộ Pháp Hoa duy nhçt nìm trong bộ Ngự Dịch đäi
täng kinh của vua Càn Long đời Thanh. Bộ này được dịch
läi từ bộ kinh Diûu Pháp Liön Hoa bìng chữ Hán của Ngài
Cưu Ma La Thêp.
6 - Kinh Pháp Hoa bìng tiøng Mông Cổ :
Kinh Pháp Hoa bìng tiøng Mông Cổ cũng không biøt
rõ được dịch vào thời kỳ nào. Nhưng bân kinh hiûn đang
lưu hành được dịch ra từ bộ kinh Pháp Hoa bìng tiøng Tåy
Täng hoðc một bân chữ Phän khác đồng với bân Tåy
Täng vü cách thức bố cục cũng như nội dung gæn với
tiøng Tåy Täng hơn những bân dịch khác.
7 - Kinh Pháp Hoa bìng tiøng Đức và tiøng Thổ Nhÿ
Kỳ :
Đøn nay các học giâ Phêt giáo cũng chưa xác định
được bộ kinh Pháp Hoa bìng tiøng Thổ Nhÿ Kỳ được dịch
ra vào thời kỳ nào và sự týn ngưỡng của dån tộc çy ra sao.
Nhưng trong thời gian cộng tác với Sở Nghiön cứu kinh
Pháp Hoa, tôi tüm được trong vën khố một tác phèm dày
119 trang với nhan đ÷ “Ein Turkishi Ubersetzung des XXV
Kapithsderchineschen Ausgabe Des Sadharma Pundarika
Sutram”.
Sách có phæn nguyön bân chữ Vigur (thủy tổ dån Thổ
Nhÿ Kỳ), bân dịch tiøng Đức, sau cùng là lời chú giâi. Nội dung
của sách tương ứng với phèm Phổ Môn trong Kinh Diûu Pháp
Liên Hoa (sách này còn giữ täi Sở Nghiön cứu Kinh Pháp
Hoa Tokyo).
13
8 - Kinh Pháp Hoa bìng tiøng Anh :
Hiûn có 4 bân dịch bìng tiøng Anh : The Lotus of the True
Law, The Lotus Scripture Essence, The Lotus of the Wonderful
Law và The Lotus Sutra.
* The Lotus of the True Law :
Bộ này thuộc täng The Sacred Books of the East do
học giâ Kern dịch vào nëm 1880 gồm có 27 phèm, 442
trang, được dịch ra từ bộ Phän ngữ Nòpal.
* The Lotus Scripture Essence :
Bộ này thuộc bộ The New Test Ament of High
Buddhism của Lichard xuçt bân nëm 1900, gồm có 28
phèm và lược dịch từ bộ kinh Diûu Pháp Liön Hoa bìng
chữ Hán.
* The Lotus of the Wonderful Law :
Bộ kinh này gồm có 28 phèm do hai học giâ Soothill
và Kato dịch và xuçt bân täi Luån Đôn nëm 1930.
* The Lotus Sutra :
Bộ Kinh này gồm có 28 phèm do Senchu Murano dịch
từ bộ Diûu Pháp Liön Hoa của Ngài Cưu Ma La Thêp được
tông Nhêt Liön xuçt bân nëm 1974 täi Nhêt Bân.
9 - Kinh Pháp Hoa bìng chữ Pháp :
Pháp vén chþ có một bộ duy nhçt mang tön Le Lotus
de la Bonne Loi do Hàn Låm Học sÿ E. Burnouf dịch ra từ bộ
Phän ngữ Nòpal vào nëm 1925 và còn lưu truy÷n đøn
ngày nay.
Bộ kinh này cũng được cư sÿ Đoàn Trung Còn dịch ra
tiøng Viût vào nëm 1937 và cư sÿ Mai Thọ Truy÷n tÿnh lược
trong Pháp Hoa Huy÷n Nghÿa nëm 1964.
14
10 - Kinh Pháp Hoa bìng chữ Nhêt :
Nhêt có rçt nhi÷u dịch bân, tôi chþ đơn cử 6 bân
thông dụng v÷ học thuêt và týn ngưỡng :
* Phän Hán đối chiøu Tån Dịch Kinh Pháp Hoa :
Bộ này do Hàn Låm Đäi Học Sÿ Nanjoo dịch vào nëm
1913 bìng cách so sánh giữa bộ Diûu Pháp Liön Hoa chữ
Hán và Sadharma Pundarika Sutra mà dịch ra quốc ngữ.
* Phän Bân Hòa Dịch Pháp Hoa Kinh :
Bộ này do hai giáo sư Sakamoto và Iwamoto dịch và
chú giâi từ bân Phän ngữ Nòpal và nguyön bân
Kimarajiva (Cưu Ma La Thêp).
* Phän Täng Truy÷n Dịch Quốc Dịch Pháp Hoa Kinh :
Bộ này do giáo sư Kawaguchi so sánh hai bân tiøng
Phän và Tåy Täng mà dịch ra quốc åm.
* Hòa Dịch Pháp Hoa Kinh :
Bộ này do giáo sư Yamagawa kö cứu các bân kinh
chữ Hán mà dịch ra quốc åm.
* Hán Hòa đối chiøu Diûu Pháp Liön Hoa Kinh :
Bộ này do giáo sư Shimachi và một số học giâ khác
so sánh và kö cứu tçt câ các bân kinh đang lưu hành mà
giám định läi kinh Pháp Hoa chữ Nhêt.
11 - Kinh Pháp Hoa bìng tiøng Viût Nam :
Sự nghiûp dịch kinh của người Viût Nam rçt sớm và
phát triùn mänh nhçt vào thời kỳ Bíc thuộc læn thứ hai.
Theo Lịch Đäi Tam Bâo Ký, bộ kinh Pháp Hoa Tam Muội đã
được Ngài Chi Cương Lương Tiøp hợp tác với các học giâ
Viût Nam và dịch ra chữ Hán täi đçt Giao Chåu vào nëm
260.
15
Và trước đó Ngài Khương Tëng Hội đã trých dịch
phèm Thý Dụ với tön Phêt Thuyøt Tam Xa Dụ kinh.
Lịch sử dịch kinh Pháp Hoa của người Viût Nam có
thù chia ra làm ba thời kỳ khác nhau
là : thời kỳ chữ Hán, thời kỳ chữ Nôm và thời kỳ chữ Quốc
ngữ.
* Thời kỳ chữ Hán :
Theo sử liûu Trung Hoa thü đäo tràng phiön dịch ở
Giao Chåu (Hà Nội) đã được thành lêp vào đời Hêu Hán
do sự giúp đỡ của các quan thứ sử và sự hợp tác của các
danh gia Ấn Độ, Trung Á, Trung Đông v.v„
Một thương gia người Khương Cư (Khương Tëng Hội)
đem cúng høt của hương hỏa và xin hợp tác với đäo
tràng này vào nëm 247 và trở thành một nhà truy÷n giáo
nổi tiøng ở Đông Ngô. Những học giâ khác của Trung
Quốc cũng xin vào nghiön cứu.
Ngài Giác Hi÷n đi từ Kashmir vượt thông lãnh đù tüm
đøn đäo tràng Giao Chåu trước khi sang Trung Quốc, đã
làm cho các sử gia Nhêt Bân lưu tåm.
Một bộ kinh Pháp Hoa sáu quyùn được dịch ra Hán
vën täi đäo tràng Giao Chåu vào nëm 256 đã làm cho
đäo tràng này càng ngày càng thöm sáng chói trön vën
đàn Trung Quốc.
Kø tiøp theo đó là một số tu sÿ Viût Nam được mời vào
cộng đồng phiön dịch täi Trường An (Soän theo tài liûu
trong Đäi Chánh Tån Tu đäi täng kinh).
16
* Thời kỳ chữ Nôm :
Các nhà sư Viût Nam rçt thông Hán học nhưng lòng
yöu nước và tinh thæn độc lêp, tự chủ đã thúc đèy họ
dùng ký hiûu Quốc åm đù thoát ly ânh hưởng vën học
Bíc thuộc. Nhi÷u tác phèm mang thù tài Phêt giáo vừa
mới tüm thçy ở mi÷n Bíc có thù coi như sớm nhçt trong
vën học quốc åm (chữ Nôm).
Bộ Quốc Dịch Pháp Hoa kinh bìng chữ Nôm hiûn
còn giữ täi Đông Dương vën khố Tokyo đã nói lön được
tinh thæn dån tộc, độc lêp và óc sáng täo của ti÷n nhån.
* Thời kỳ Quốc ngữ :
Sau khi bị bít buộc học vën hóa Pháp và dùng lối ký
åm Latin, vào nëm 1937, cư sÿ Đoàn Trung Còn cũng đã so
sánh hai bân dịch của Pháp và Hán mà soän ra bộ kinh
Pháp Hoa bìng Quốc âm.
Mười nëm sau, Hòa Thượng Trý Tịnh cũng ký åm Latin
và dịch nghÿa bộ Diûu Pháp Liön Hoa đù giúp các nhà tån
học tiûn viûc trü tụng và nghiön cứu.
Nhün läi sự nghiûp kù trön, chúng ta thçy dån tộc Viût
Nam đã đóng góp cho sự phát huy tư tưởng “Nhçt Phêt
thừa” không ýt, và kinh Pháp Hoa cũng trở thành nguồn
sống của một dån tộc hiøu hòa.
Đçt nước chúng ta trâi qua bao nhiöu sóng gió thëng
træm trön dòng sanh diût, nhưng Pháp Hoa vén hiûn hữu
sáng ngời nhiûm mæu qua biùu tượng mõ hi÷n Quan Âm
và các Bồ tát mang tünh thương vào đời.
Kinh Đäi Thừa Vô Lượng Nghÿa
Pháp Hoa là con đường dén đøn thø giới mæu nhiûm
của chư Phêt, là giai đoän chót của tam thừa. Ngài Ki÷u
Træn Như, Ca Diøp, Xá Lợi Phçt, v.v„ trâi hơn 40 nëm theo
17
Phêt mới được nghe kinh này. 5000 Tỳ kheo tëng thượng
män đành cam mçt trån bâo, trở läi cuộc sống phàm
phu.
Chúng ta không sanh cùng thời với Phêt, nhưng thọ trü
được kinh Pháp Hoa, câm nhên được công đức kinh. Đi÷u
này chứng tỏ chúng ta thành tựu một phæn nào của bốn
pháp mà Phêt nói trong phèm Phổ Hi÷n : có cën lành,
được chư Phêt hộ niûm, sống trong chánh định và phát
đäi bi tåm. Cën lành đã sïn, chư Phêt luôn hộ niûm cho ta;
nhưng vü sống trong đường hiùm sanh tử, thiøu niûm đäi bi,
xa rời chánh định, nön chúng ta gæn Phêt mà chîng thçy
Ngài, không vào được cửa Pháp Hoa. Vü những chúng
sanh này, Phêt hiûn ra trön thø gian như một đóa sen, một
đçng cứu thø.
Đứng ở vị trý ngũ thừa, kinh Pháp Hoa được coi là
pháp viön đốn, là Tối thượng thừa Viön giáo. Nøu xòt trong
nëm thời thuyøt pháp của Đức Phêt, thü Ngài nói kinh Hoa
Nghiöm, A Hàm, Phương Đîng, Bát Nhã và sau cùng mới
giâng Pháp Hoa. Với vị trý quan trọng như vêy, phương
thức tu hành theo kinh Pháp Hoa høt sức tinh mêt. Vü là
pháp däy cho Bồ tát, hàng phàm phu tæm thường trong
nhån gian khó đðt chån vào thø giới này, trừ khi hội đủ
bốn đi÷u kiûn như đã nói trön.
Chýnh Phêt xác định trong phèm Phương Tiûn, khi
Ngài thành đäo dưới cội Bồ đ÷, muốn mang pháp tối
thượng giâng däy; nhưng quan sát thçy chúng sanh trý
kòm, đang bị nung nçu trong nhà lửa tam giới. Nøu Ngài
chþ nói nhçt Phêt thừa, họ không thù hiùu, sô chüm đím
trong sanh tử.
Pháp Phêt chứng được thường tự víng lðng, chþ có
chư Phêt mới thçu tột và không thù diún tâ bìng ngôn
18
ngữ phàm phu. Muốn chþ cho chúng sanh tướng chån
thêt, Ngài phâi dùng phương tiûn. Trong 40 nëm nói pháp,
Phêt dùng vô số phương tiûn giâng nói các pháp giúp
chúng sanh xa rời ngũ dục thø gian.
Đøn hội Linh Sơn, hàng A la hán dứt säch chçp trước
và lön bờ giâi thoát, Ngài mới däy chån lý Pháp Hoa bìng
cách khai tam thừa nói nhçt thừa hay khai phương tiûn,
chþ chån thêt. Các pháp ứng câm tùy cơ, bön ngoài là
Thanh vën nhị thừa hay quy÷n thừa cho Bồ tát mới phát
tåm, nhưng thực bön trong là èn mêt Pháp Hoa kinh. Các
pháp phương tiûn nói trước, nøu không phâi là nhån của
Pháp Hoa thü khi nghe pháp chån thêt nhçt thừa, các đû
tử của Ngài không thù hiùu và phát tåm tu Pháp Hoa
được. Cũng như chư Phêt quá khứ, ban đæu Ngài nói
pháp Tứ đø đøn Thêp nhị Nhån duyön và Lục độ ba la mêt.
Chúng sanh nương theo tu hành, đíc đäo, đíc quâ, đíc
pháp sai khác. Đi÷u này chứng tỏ kinh Phêt nói có vô
lượng, vô biön, vô số nghÿa. Bước qua được cửa Vô lượng
nghÿa, mới thåm nhêp vào cânh giới Pháp Hoa. Vü vêy,
kinh Pháp Hoa được thuyøt giâng trâi qua nhi÷u nëm
tháng, hành giâ vén câm nhên và tu được. Nøu chþ có
một nghÿa, thü chþ cæn hành trü một læn là thông được với
chư Phêt, không phâi nhọc công suốt đời tu tçt câ pháp.
Hành đäo từ địa vị phàm phu đøn quâ Thánh, tåm
hành giâ triùn chuyùn theo từng niûm sanh diût, nön giáo
pháp của Phêt cũng theo đó mà thay đổi. Từ khi sơ
chuyùn pháp luån đøn hội Pháp Hoa, trâi 40 nëm, Phêt
rñn luyûn và giáo dưỡng chúng tam thừa thuæn thục.
Thanh vën, Duyön giác và Bồ tát vý như ba cçp bêc của
tiùu học, trung học và đäi học. Trong thời gian 40 nëm
đào täo chúng tam thừa, Phêt đưa ra những mô hünh tu
19
têp kiùu méu đù chuèn bị cho họ bước vào täng bý yøu
của Như Lai.
Ngài Trý Giâ đäi sư vý Phêt trao kinh Pháp Hoa giống
như ông trưởng giâ chþ phú chúc gia tài cho người con có
đủ tư cách và khâ nëng trông coi sự nghiûp. Cũng vêy,
Đức Phêt huçn luyûn chúng hội suốt 40 nëm đoän säch
træn cçu, hoàn toàn thanh tịnh, Ngài mới cho gia bâo
Pháp Hoa. Được giáo dưỡng thuæn thục rồi, chúng tam
thừa cùng bước vào thø giới Vô lượng nghÿa gọi là đồng
quy giáo.
Như vêy, kinh Vô lượng nghÿa là cửa ngõ dén vào thø
giới Pháp Hoa, dùng đù tổng kiùm tra læn cuối tư cách
của chúng tam thừa trước khi họ thực sự trở thành hành
giâ Pháp Hoa kiùu méu.
Theo Ngài Thiön Thai, thọ trü Pháp Hoa tam đäi bộ
gồm : Vô lượng nghÿa, Pháp Hoa và Quán Phổ Hi÷n mới
trọn võn được. Trước khi Phêt giới thiûu pháp hội vượt
ngoài tæm thçy biøt của con người, Ngài nói kinh Đäi thừa
Vô lượng nghÿa hay nói những gü mà tåm thức con người
không tiøp thu được, vü sự vêt luôn biøn đổi không dừng.
Lúc trước, chúng hội tu hành theo mô hünh cố định đù diût
trừ tham sån phi÷n não. Đøn nay, bước vào thø giới Vô
lượng nghÿa, thåm nhêp vào dòng thác trý tuû Như Lai,
không còn khuôn méu cố định nào có thù có tác dụng.
Tçt câ pháp trôi chây miön viún, biøn hóa linh hoät vô
cùng tên, chþ hiûn hữu những Bồ tát đa däng, tùy loäi hiûn
thån đù cứu khổ chúng sanh. Linh hoät tánh của Vô lượng
nghÿa diún nói vô cùng tên. Không đät được träng thái tåm
chứng này mà tu hành, Huy÷n Giác thi÷n sư quở trách như
kó đøm ti÷n dùm người khác. Đøm suốt đời münh, vén là kó
ën xin, chîng được lợi ých gü.
20
Trụ trong Vô lượng nghÿa, một cåu một chữ trong kinh
mang ý nghÿa biøn đổi không lường, là nhịp cæu đưa hành
giâ đøn thø giới mæu nhiûm của Pháp thån và Báo thån
Phêt. Thêt vêy, Ngài Trý Giâ thåm nhêp cửa Vô lượng
nghÿa bước vào thø giới Pháp Hoa câm nhên được chữ
Diûu. Ngài giâng cho vua Tuyön Đø nghe suốt ba tháng
vén chưa nói høt ý nghÿa của chữ này. Hoðc Ngài Nhêt
Liön Thánh nhån tổng nhiøp được Vô lượng nghÿa trong
một cåu niûm đ÷ kinh Pháp Hoa. Ngài li÷n thông được tçt
câ pháp, täo thành một lực dụng bçt khâ tư nghü, sóng
bủa ba đào cũng phâi lðng yön và chuyùn đổi câ tư
tưởng xã hội thời bçy giờ.
Trước khi Phêt đưa chúng hội vào cânh giới Pháp Hoa,
Ngài nói kinh Đäi thừa Vô lượng nghÿa. Bồ tát Đäi Trang
Nghiöm hỏi Phêt : “Kinh này từ nơi nào tới, sô đi v÷ đåu và
trụ ở chỗ nào ?”. Ngài trâ lời : “Kinh này từ nhà chư Phêt
mà tới”. Nhà chư Phêt là tåm từ bi. Chúng tam thừa đã ra
khỏi sanh tử, vü tünh thương tràn đæy đối với chúng sanh
mà Phêt trao kinh này cho các Ngài. Tåm từ của các Ngài
lan rộng đøn đåu thü pháp cũng theo đó biøn chuyùn
thành vô lượng.
“Kinh này sô đøn chỗ chúng sanh phát tåm Bồ đ÷”.
Chúng tam thừa chýnh là những hành giâ phát tåm Bồ đ÷.
Các Ngài đã vượt ra ngoài định luêt chi phối của tam giới
và đang tiøp tục đoän đường cæu Vô thượng chánh
đîng giác, cứu độ chúng sanh. Thành tựu tư cách như
vêy, các Ngài mới đủ khâ nëng thåm nhêp trý tuû Như Lai
và trở thành người thay thø Phêt diún dịch Vô lượng nghÿa
pháp.
21
Qua cåu trâ lời của Phêt với Bồ tát Đäi Trang Nghiöm,
chúng ta nhên được ý nghÿa của danh từ “Giáo Bồ tát
pháp” trong tön kinh, không chþ đơn giân có một nghÿa
thông thường là pháp đù däy Bồ tát. Nó còn mang ý
nghÿa quan trọng là pháp đù hünh thành các vị Bồ tát, một
biùu tượng đõp trong nhån gian, khiøn mọi người đ÷u quy
ngưỡng, làm lợi ých cho muôn loài.
Ngoài ba đðc týnh : Đäi thừa, Vô lượng nghÿa, Giáo Bồ
tát pháp, đðc týnh thứ tư của pháp này là Phêt sở hộ niûm.
Tçt câ chư Phêt khi hành đäo Bồ tát là tu nhån, thành Phêt
là køt quâ. Qua quá trünh tu hành, các Đức Phêt đã tüm ra
chån lý, tüm được dòng thác trý tuû Như Lai và đang sống
trong køt quâ đó. Nøu rời bỏ tri giác çy, không còn là Phêt.
Tư cách của một hành giâ tham dự vào cânh giới Vô
lượng nghÿa được triùn khai đæy đủ qua ba phèm của
kinh : Đức hänh, Thuyøt pháp và Công đức. Ba phèm này
tiöu biùu cho ba tæng kiùm tra tư cách hành giâ. Tæng thứ
nhçt kiùm tra đức hänh, tæng thứ hai kiùm tra tri thức và
tæng thứ ba kiùm tra khâ nëng truy÷n bá kinh Pháp Hoa
của hành giâ. Vượt qua ba tæng kiùm tra này, hành giâ là
méu người lý tưởng tràn đæy tư cách thánh thiûn đù bước
vào cânh giới mæu nhiûm Pháp Hoa.
1 - Kiùm tra đức hänh :
Mục tiöu Đức Phêt ra đời, giâng kinh Pháp Hoa, khai
tri kiøn Phêt, giúp cho chúng sanh thành Phêt. Tuy nhiön,
quan sát chúng sanh nghiûp cçu nðng n÷, đæy đủ tham
sån phi÷n não, không thù trong nhçt thời chuyùn đổi
chúng thành thuæn thiûn được. Ngài mới dùng phương
tiûn düu dít họ từng bước vào đäo.
Trâi 12 nëm đæu, Phêt nói pháp Tứ đø, lçy giới làm
cën bân, tác động cho đäi chúng xa rời nghiûp ác, phát
22
triùn tánh lành, trở thành người tốt trong xã hội. 12 nëm
này chþ đù xåy dựng đäi chúng thành người đức hänh,
đào täo con người phàm phu trở thành một Tỳ kheo. Tỳ
kheo là người phâi có dáng giâi thoát, trông xa thçy đõp
như loài cỏ hương, nhưng sống gæn vị Tỳ kheo thçy càng
đõp hơn. Không phâi chþ có tướng hâo bên ngoài mà cử
chþ, lời nói, hành động đ÷u thánh thiûn, có tác dụng làm
cho người vơi đi phi÷n não.
Chúng Thanh vën tu pháp Tứ đø, rñn luyûn đức hänh,
trở thành người đäo đức thực sự, không lỗi læm ở thø gian,
không làm mçt lòng người mới có thù giáo hóa chúng
sanh. Phêt uốn nín Thanh vën trong quá trünh 12 nëm tu,
họ phâi lóng nghe những chþ trých xung quanh đù y pháp
sám hối, tự sửa münh cho trong säch læn và tu cho tròn đủ
37 Trợ đäo phèm. Trong 37 Trợ đäo phèm lçy Bát chánh
đäo làm cën bân đù định giá trị của hành giâ Pháp Hoa.
Trước høt, hành giâ tự xòt cái nhün sự vêt của münh có
chýnh xác hay không, có đúng sự thêt không? Thông
thường cái thçy của phàm phu thường bị thiön lûch hoðc
tæm nhün không quá đường chån trời, còn bị lû thuộc vào
yøu tố tünh câm từng người. Nøu thçy trön cën bân tham
vọng, bñ phái thü còn vô số sai trái khác nữa.
Trön bước đường tu têp, tùy trünh độ tu chứng mà
chúng hội đät được những cái thçy khác nhau. Hàng A la
hán an trụ thi÷n định, thực chứng huû nhãn, biøt được
diún biøn của ba đời trước và ba đời sau. Hàng Bồ tát
chứng đíc pháp nhãn biøt được tổng hợp các pháp và
đøn giai đoän cuối cùng đíc được Phêt nhãn thçy tçt câ
pháp tồn täi biøn hóa một cách chýnh xác như thçy vêt
trong lòng bàn tay.
23
Kø đøn kiùm tra lời nói của hành giâ có đúng như thêt
hay không. Tåm lý thø gian thường muốn cho cåu chuyûn
hçp dén nön thường bịa đðt thöm thít. Vü vêy Đức Phêt
däy chúng ta không được nói thöu dût, nói lưỡi đôi chi÷u.
Sở dÿ Phêt được mọi người tin cêy tôn kýnh vü lời nói của
Ngài luôn luôn đúng thêt. Ngài thường suy nghÿ những lời
hay lô phâi theo đúng chánh pháp. Chúng sanh thường
đù tåm trý chäy theo những ý nghÿ ác độc tà däi, buông
lung, sức têp trung trở thành yøu kòm. Trái läi, Phêt luôn trụ
trong tư duy chån chýnh, nön mọi hiùu biøt không bao giờ
sai læm.
Từ suy nghÿ đúng đín, hành giâ siöng nëng phát huy
những viûc làm tốt đõp, mang lợi ých cho mọi người.
Ngoài ra, đời sống và ngh÷ nghiûp của hành giâ Pháp
Hoa phâi lương thiûn chån chýnh và cuối cùng phâi luôn
sống trong tam täng giáo điùn. Sự hiùu biøt của hành giâ
do træm münh trong giáo pháp Như Lai, đät được thçy biøt
chýnh xác. Thành tựu viön mãn pháp tu Bát chánh đäo,
hành giâ mới tròn đæy giới đức, qua được cửa thứ nhçt
của Vô lượng nghÿa đù thåm nhêp thø giới Pháp Hoa.
Nøu thiøu phæn đức hänh cën bân này, hành giâ tự
bị đào thâi từ vòng thứ nhçt như 5.000 Tỳ kheo tëng
thượng män. Họ không bị ai đuổi mà tự xçu hổ, lú Phêt, rồi
bỏ đäo tràng ra đi.
2 - Kiùm tra khâ nëng hiùu biøt là nội dung của phèm
Thuyøt Pháp :
Trước khi hành giâ thuyøt pháp, phâi thçu rõ pháp.
Nøu không biøt mà giâng nói, pháp trở thành phi pháp. Ở
giai đoän trước, tu Duyön giác, Phêt däy hành giâ quan
sát các pháp. Nghÿa là quan sát sự vêt biøn chuyùn và
24
biøt được sự thay đổi chýnh xác của nó, hành giâ sô nói
không sai læm.
Đức Như Lai không rời thø giới này, Ngài đíc đäo do
quán thø gian pháp. Vü vêy quán sát pháp là quan sát thø
gian. Lüa bỏ thø gian tu hành không thù thành tựu được.
Trang bị bìng hiùu biøt đúng như thêt, từ sơ chuyùn
pháp luån ở Lộc Uyùn đøn Kỳ Hoàn tịnh xá qua Trúc Låm
và sau cùng ở hội Linh Sơn, Đức Phêt thuyøt pháp cho
các đối tượng khác nhau : quốc vương, A la hán, Bých chi
Phêt, Bồ tát. Tùy cơ câm mà chúng hội thọ nhên pháp
tương ứng lợi läc khác nhau.
Tuy nhiön, nøu gðp đối tượng có đủ khâ nëng tiøp
nhên, Phêt mới giâng nói. Như đối với hàng Duyön giác là
những người có trý, do phước đức trý tuû tých lũy từ nhi÷u
đời, sanh ra bèm tánh thông minh. Ngài däy họ pháp
quán nhån duyön, quan sát vũ trụ từ hữu hünh đøn vô hünh,
thçy được cội nguồn của chån thêt pháp và mối tương
quan tương duyön täo nön tồn täi giữa các pháp. Từ đó
Duyön Giác dùng lửa chánh định đốt säch nön không còn
vêt nào dýnh lýu với họ và đät quâ vị Bých chi Phêt.
Phêt cũng däy họ quan sát v÷ sự hünh thành của thån
người do tứ đäi täo nön. Đối với người chþ sống với bân
nëng, cơm ën áo mðc, tçt nhiön họ tuyût phæn ở lãnh vực
tri kiøn này. Hàng Bých Chi Phêt quan sát tên cùng thån ngũ
uèn chþ thçy do nhån duyön giâ hợp mà có, nhån duyön ly
tán, thån sô tự mçt. Dù sao, con người theo lời Phêt däy là
một sinh vêt tối linh so với các loài khác vü chþ có con người
mới có khâ nëng tu thành Phêt, nhờ tám giác quan mà
các loài khác không hội đủ.
Khi tu pháp quán 12 nhån duyön đù trở thành Bých chi
Phêt, Phêt däy hành giâ quan sát ngũ çm có sáu cën tiøp
25
xúc với sáu træn sanh ra sáu thức tổng cộng gọi là 18 giới.
18 giới này tác động trong sáu đường chúng sanh gåy ra
108 phi÷n não. Quan sát cën bân phi÷n não qua pháp
nhån duyön, nhên thçy từ một niûm tåm của hành giâ
phóng ra, xoay væn trong sự tương quan tương duyön
biøn hóa và đưa đøn tám muôn bốn ngàn phi÷n não træn
lao.
Ở giai đoän kiùm tra đợt hai, hành giâ phâi có khâ
nëng hiùu biøt tường tên, biøt được diún biøn vêt lý và
tåm lý đúng như thêt rồi mới thuyøt pháp. Vü vêy bài pháp
của hành giâ thỏa mãn được sở cæu sở nguyûn của
chúng sanh, mới giáo hóa họ được.
Trụ ở từng thứ nhü của Vô lượng nghÿa, hành giâ đang
đi trön con đường Trung thừa. Tư cách đäo đức ở tæng thứ
nhçt của Vô lượng nghÿa phâi gín li÷n với tri thức chýnh
xác như thêt ở giai đoän hai, mới thực sự täo thành hünh
ânh một hành giâ Pháp Hoa thay Phêt tuyön pháp mæu
trön thø gian này.
3 - Tæng thứ ba của Vô lượng nghÿa kiùm tra v÷ khâ
nëng giáo hóa là Bồ tát hänh hay mười đi÷u công đức
của kinh :
Khi đæy đủ đức hänh võn toàn và trang bị một tri kiøn
chýnh xác đúng như thêt, hành giâ dçn thån vào đời
chứng nghiûm những bài pháp học được ngay trong thực
tø cuộc sống.
Mỗi người tùy tư thø và vị trý hành đäo mà sử dụng
được từng phæn công đức khác nhau. Nøu hành giâ may
mín vào được thø giới Pháp Hoa, nhên được một trong
những công đức bçt khâ tư nghü. Nhưng một niûm tåm
khởi lön ngën cách với Phêt, hành giâ li÷n rơi trở läi thực tø
của phàm phu. Bçy giờ tưởng còn mæu nhiûm, nhưng sự
26
thêt không có køt quâ nữa. Cũng như muốn sử dụng máy
phâi có người biøt đi÷u khiùn. Con người của Pháp Hoa
mới thọ trü được kinh Pháp Hoa. Con người của Pháp Hoa
là Bồ tát ở dưới däng thức thứ hai, không phâi là con
người phàm phu này. Vü vêy tu các pháp thuộc nhån
thiön, Phêt vý như ta làm viûc “cái giá một ngày” høt sức
cực khổ mà lợi ých không được bao nhiöu.
Tçt câ viûc hành giâ làm dù hữu lêu hay vô lêu, nøu
biøt nương theo Bồ tát hänh đ÷u được chuyùn sang thø
giới Thêt Báo. Nhờ vêy tuy thân còn ở thø giới này mà đã
liön hû với thø giới kia. Khi hành giâ làm viûc bìng tåm vô
cæu, mọi công đức mæu nhiûm sô tuæn tự hiûn ra. Trái läi,
khi đðt kø hoäch li÷n kõt vào cuộc sống : síc, thọ, tưởng,
hành, thức, nghÿa là bị con người ngũ uèn ngën che,
không thù nhên được mæu nhiûm nữa.
Mười công đức của kinh Pháp Hoa dưới đåy là køt
quâ của Bồ tát ở tam thừa, chþ bìng Bồ tát sơ phát tåm ở
viön thừa.
1 - Công đức thứ nhçt : Chuyùn phi÷n não thành Bồ
đ÷
Khi hành giâ thọ trü kinh, tåm duyön được với kinh và
Phêt, công đức lành sanh ra. Những ngën che của phàm
phu tự tan biøn, sáu cën trở thành thanh tịnh. Tçt câ phi÷n
não trước kia tác häi hành giâ bao nhiöu, nay đ÷u chuyùn
thành phương tiûn tốt đù hành đäo.
Trước đó, khi chuyùn pháp Tứ đø ở thành Ba la näi,
Phêt däy phâi đoän trừ phi÷n não. Vü đối với tåm lượng
chán nân mût mỏi của chúng hội bçy giờ, phi÷n não là
chướng ngäi. Ngược läi, nay tuy Bồ tát bị cách çm, mang
thån phàm phu mà câm được kinh hay niûm danh hiûu
Phêt, tçt câ nghiûp xçu trở thành tánh Bồ đ÷, ác hóa thiûn.
27
Vý như hoa sen hút bùn nhơ chuyùn ra hương sen thơm
ngát.
Nương công đức kinh và thæn lực của chư Phêt, hành
giâ chuyùn đổi toàn bộ con người, những tåm trược ác,
tham lam ganh ghét, sân hên, si mö không còn tác dụng
nữa và biøn thành tåm đäi bi, nhén nhục, trý tuû. Tuy nhiön,
nøu hành giâ khởi niûm đíc được pháp này, tức thì công
đức cũng tự động tiöu tan theo vọng niûm điön đâo.
Sử dụng được công đức bçt khâ tư nghü thứ nhçt,
hành giâ có khâ nëng hành đäo như Bồ tát sơ địa. Chîng
những không qua giai đoän tiûm tu của hàng Thanh vën,
mà bỏ luôn được 40 giai đoän của Bồ tát từ thêp týn đøn
thêp trụ, thêp hänh, thêp hồi hướng đù đi thîng vào Bồ
tát thêp địa. Đät được công đức thứ nhçt, tự nhiön công
đức thứ hai sanh ra.
2 - Công đức thứ hai : Tu một pháp thông tçt câ pháp
Theo Ngài Trý Giâ, từ Phêt giới quan sát tçt câ pháp
Phêt däy xuống đøn tên cùng chýn loài thø giới khác đ÷u
không chướng ngäi. Khởi đæu, Phêt nói pháp Tứ đø cho
nëm anh em Ki÷u Træn Như và các ông tiøp nhên được dú
dàng. Pháp này là tư nghü sanh diût Tứ đø, không phâi là
pháp chån thêt vü có thù tu và hiùu bìng tri thức phàm
phu.
Từ pháp sanh diût læn tu lön, tåm niûm chúng hội đổi
thay từng giai đoän và nhên được nghÿa lý khác nhau.
Quâ vị cũng theo đó mà lớn dæn, đíc được pháp noãn,
pháp đânh, pháp nhén, quâ Tu đà hoàn, Tư đà hàm, A na
hàm. Đøn giai đoän này, chúng hội đã bước sang bçt tư
nghü sanh diût Tứ đø, vượt ngoài hiùu biøt của loài người.
Khi đät đøn quâ vị A la hán, chúng hội vượt qua ranh
giới sanh diût môn, vào cânh giới bçt tư nghü bçt sanh bçt
28
diût Tứ đø. Hành giâ hoàn toàn tự täi, nói pháp không
chướng ngäi. Cũng những ngôn ngữ ban đæu này mà nay
giâi đáp được vô số bài toán của thø gian. Đó là con
đường hành đäo thông thường của mọi người.
Tuy nhiön, hành giâ Pháp Hoa không theo phương
hướng này, hành giâ đốt giai đoän vượt bỏ thời gian 40
nëm theo Phêt, nghe pháp, đù đät đøn ti÷n Pháp Hoa.
Hành giâ dùng tåm hoàn toàn thanh tịnh, vô nhiúm trước
mọi phi÷n não træn lao, tu một pháp thông được tçt câ
pháp. Ở giai đoän này, hành giâ vén làm công viûc bön
ngoài thçy tæm thường như läy Phêt, tụng kinh nhưng täo
được lực dụng bçt khâ tư nghü, tự nhiön thông được tam
thiön đäi thiön thø giới.
Hành giâ thông suốt pháp Phêt và cën tánh hành
nghiûp của chúng sanh. Vü vêy, một cåu, một chữ trong
kinh giâng thành vô số nghÿa, nói một ngày, một tháng,
một nëm cũng không høt. Tçt câ chúng sanh đøn, hành
giâ biøt chúng muốn gü, làm gü, tu pháp gü và tùy cën cơ
mà chþ däy cho họ được lợi ých. Trường hợp điùn hünh ở
Nhêt có ông Ikeda sử dụng được công đức này. Ông mồ
côi cha mõ, làm ngh÷ bán báo, được Nhêt Đät Thượng
Nhån däy niûm đ÷ kinh, bçt thæn ông mçt tướng ngọng
và trở thành pháp sư nói giỏi hơn thæy. Nhờ niûm đ÷ kinh,
ông thông được tçt câ pháp. Nương thæn lực kinh, ông tự
động giâi đáp được tçt câ vçn đ÷ không phâi học.
Thành tựu công đức thứ hai, hành giâ tuy còn mang
thån phàm phu nhưng làm viûc như hàng Bồ tát nhị địa.
29
3 - Công đức thứ ba : Hành giâ còn phi÷n não vén
được tự täi trong ba cõi
Khi thông được tçt câ pháp, hành giâ qua läi ba cõi,
xuống lön chýn đường hoàn toàn không chướng ngäi,
không ô nhiúm. Mðc dù còn mang thån ngũ çm đã liön
hû được với chư Phêt tương tục nön ra vào sanh tử tự do;
từ Bồ tát giới đøn địa ngục giới, tùy ý thay đổi síc thån.
Bçy giờ, hành giâ đủ tư cách đâm nhiûm sứ mûnh mà
Phêt giao phó. Dù ở trong nhà lửa vén an nhiön tự täi đưa
mọi người v÷ thø giới Cực Läc. Đåy là tư thø của Bồ tát ở
Ta Bà đù trợ hóa cho Phêt, tương đương với Bồ tát đû tam
địa.
4 - Công đức thứ tu : Chưa độ münh mà có thù độ
người
Tuy còn thån phàm phu vén làm bän được với Bồ tát
mười phương. Cũng như trường hợp Huû Tư thi÷n sư lêp
giới đàn vô tướng đù đưa Trý Giâ đøn thø giới chư Phêt,
tham dự vào Bồ tát học xứ, ngang hàng với Bồ tát hành
đäo trong mười phương.
Dù chþ mới phát tåm Bồ đ÷, hành giâ cũng được coi
là Pháp vương tử, cha là Phêt, mõ là kinh Pháp Hoa. Bồ Tát
mới phát tåm được vý như hoàng tử, dù còn nìm nôi vén
được thæn dån kýnh nù và làm bän với các con vua khác.
Ở vị trý đồng đîng với Bồ tát mười phương, hành giâ
một mðt trụ thån nơi Ta Bà, một mðt tham dự các Bồ tát
học xứ, trau giồi trý tuû. Vü vêy, tuy hành giâ còn nhỏ nhưng
nhên được Phêt lực, Pháp lực, Bồ tát lực mười phương,
täo được lực dụng bçt khâ tư nghü, ngày đöm đ÷u có
Thiön long bát bộ che chở, ác ma ngoäi đäo không xåm
häi được.
30
5 - Công đức thứ nëm : Tuy còn phi÷n não mà làm
viûc như có thæn thông
Trü kinh Pháp Hoa đät được bốn đi÷u công đức nói
trön, hành giâ tuy còn phi÷n não, trông vào thêt tæm
thường nhưng làm được viûc phi thường. Đó là Bồ tát nội
bý ngoäi hiûn, b÷ ngoài thị hiûn thån phàm phu, Thanh vën,
mà bön trong đæy đủ thæn thông, độ được vô số chúng
sanh. Viûc làm của các Ngài vượt ngoài sự thçy biøt của
phàm phu.
Họ hành đäo dưới däng tåm chơn như, tác động cho
người mà chýnh người này cũng không hay biøt. Kinh vý họ
như Long cung thái tử, mới sanh bây ngày đã có thù làm
måy nổi lön và mưa tuôn xuống. Hành giâ ở giai đoän này
ngang với Bồ tát đû ngũ địa.
6 - Công đức thứ sáu : Tuy còn phàm phu mà làm cho
người dứt phi÷n não
Hành giâ còn đủ phi÷n não ràng buộc nhưng đã là
bóng mát nương tựa cho chúng sanh. Những tåm hồn
đau khổ tuyût vọng đøn độ có thù tan thån mçt mäng,
nøu đøn với hành giâ đ÷u được bünh ổn. Thêm chý chþ
nghe tön, hoðc chþ nghÿ đøn hành giâ, cũng nhên được sự
an lành.
Nương công đức kinh, hành giâ trçn át được nghiûp
lực chúng sanh, trong nhçt thời, ngang hàng với đû lục
địa Bồ tát. Được công đức thứ sáu này, lời nói nào của
hành giâ cũng thành sự thêt, mọi người nương theo tu
hành đ÷u đíc pháp, đíc quâ.
Kinh vý như hoàng tử còn nhỏ mà nhờ uy đức của vua
cha nön cai trị được toàn dån. Hành giâ cũng vêy, tuy
còn ở địa vị phàm phu, nhưng nhên được Phêt lực truy÷n
31
vào, thay thø chư Phêt giáo hóa chúng sanh, mọi viûc
làm đ÷u là Phêt sự.
7 - Công đức thứ bây : Tự nhiön được Ba la mêt và
các thæn thông
Đồ chúng của Phêt như Ngài Ca Diøp, Xá Lợi Phçt, Tu
Bồ Đ÷ v.v„ theo Phêt từ ban đæu, gia công tu hành 37 Trợ
đäo phèm chứng Diût đø Niøt bàn.
Nay hành giâ Pháp Hoa không tu 37 phèm Trợ đäo
mà tự nhiön các Trợ đäo phèm đ÷u thành tựu. Thêt vêy,
hành giâ không cæn phâi trâi qua nhi÷u kiøp đù tu pháp
đoän dục khử ái, chþ nhçt tåm thọ trü kinh Pháp Hoa, tự
động nhàm chán mọi đím say dục läc thø gian. Hoðc
hành giâ không tu Bát chánh đäo, pháp này cũng tự
thành tựu. Vü trong một niûm tåm thanh tịnh tương ưng với
kinh, thçy đúng như thêt, không còn tà däi. Chîng những
37 phèm Trợ đäo mà câ 6 pháp Ba la mêt hành giâ cũng
không tu, nhưng tự nhiön chứng được.
Tuy nhiön, đó không phâi là thực chứng như hàng A
la hán, Bồ tát đät được. Hành giâ nương vào công đức
kinh và thæn lực chư Phêt có được những pháp bçt khâ tư
nghì này. Ngược läi, chþ khởi một niûm tëng thượng män,
li÷n rớt trở läi thån phên hèm hiu của phàm phu.
8 - Công đức thứ tám : Những người chống trái trở
thành thuên hòa
Hành giâ có khâ nëng làm cho người phát tåm Bồ đ÷.
Người đøn với hành giâ thực không phát tåm nhưng nhờ
nương công đức kinh, hành giâ chuyùn đổi được họ.
Bồ tát sơ tåm khởi một niûm thanh tịnh duyön với kinh,
sô khơi dêy tåm Bồ đ÷ cho người khác; nhưng niûm sau
không thanh tịnh, nön không trưởng dưỡng được Bồ đ÷ tåm
này một cách liön tục. Ngược läi, các vị Bồ tát lớn thanh tịnh
32
miön viún, công đức tròn đæy, bçt cứ lúc nào nghÿ tưởng
đøn các Ngài, chúng sanh đ÷u được thanh tịnh.
9 - Công đức thứ chýn : Túc nghiûp dứt, được nhäo
thuyøt biûn tài, chứng được đà la ni
Đøn giai đoän này, những nghiûp còn läi nhçt thời
đ÷u tan hoäi và hành giâ được nhäo thuyøt biûn tài,
chứng được đà la ni, tương đương với Bồ tát cửu địa. Bçy
giờ hành giâ thông suốt mọi vçn đ÷ không cæn phâi học
như hai vợ chồng ông Okano ở Nhêt được gọi là ông Hòa
Thượng, là một người thợ sửa radio tæm thường.
Khi ông phát tåm Bồ đ÷, nương công đức kinh tu têp,
cuộc đời hai người hoàn toàn đổi mới. Từ một người thợ
tæm thường, câ hai ông bà trở thành pháp sư nổi tiøng,
nhäo thuyøt biûn tài. Bçt cứ người nào đøn với ông bà
cũng tüm được sự bünh an cho tåm hồn. Vü độ câm kinh và
lòng từ bi của ông bà liön tục nön công đức sử dụng và
phước báo không thay đổi.
Đíc được pháp này, tuy còn ở địa vị phàm phu, đã
phån thån đi giáo hóa khíp thø giới, thêm chý däy câ loài
thú tu hành. Hành giâ thuyøt pháp, khuyön däy dưới däng
con người thứ hai, nön chýnh hành giâ cũng không biøt. Vü
vêy, mà từ loài người đøn loài cæm thú câm ơn giáo hóa
kòo đøn quy ngưỡng.
10 - Công đức thứ mười : Phàm phu thån hành Bồ tát
đäo
Sử dụng được công đức thứ mười, hành giâ tương
đương với Bồ tát Đîng giác, tuy còn ở chốn phàm phu đã
phát được a tëng kỳ thû nguyûn. Tünh thương của hành
giâ bìng với Quan Âm, phổ cêp đøn muôn loài mọi giới,
nhçt thời đæy đủ 10 hänh nguyûn của Phổ Hi÷n.
33
Nương công đức kinh, hành giâ giáo hóa được khíp
mười phương; một niûm vọng động khởi lön, li÷n rớt trở läi
thø giới phàm phu. Nhưng hành giâ vén nhên được công
đức từ các thø giới kia gởi v÷, nghÿa là bị đọa mà vén tu
được.
Mười công đức nói trön được Đức Phêt xác định chþ
có Bồ tát nhån gian mới sử dụng được. Bồ tát nhån gian là
Bồ tát vü thương chúng sanh trở läi cõi Ta bà đù hóa độ.
Các Ngài thọ ngũ çm thån nön bön ngoài vén có phi÷n
não træn lao như mọi người, còn bị nghiûp têp quán chi
phối, nhưng bön trong hoàn toàn thanh tịnh. Khi thọ trü kinh,
trong ngoài đ÷u thanh tịnh, đương nhiön phá được bức
màn vô minh thông từ trong ra ngoài và lúc trở läi tư thø
phàm phu, các Ngài vén thanh tịnh.
Vü vêy, Phêt nói Bồ tát hiûn vào Ta Bà độ sanh có kinh
bâo vû, không sợ mçt kiøp. Ngược läi, chúng phàm phu
trong ngoài đ÷u nhiúm ô, nghiûp chủng tử là nghiûp tội lỗi,
chưa đối cânh mà tåm ác đã hiûn ra. Đåy là chúng sanh
phàm phu điön đâo vü nëm món dục trôi lën trong sanh tử,
không thù sử dụng được phæn công đức này.
Tóm läi, kinh Vô lượng nghÿa đánh dçu tổng
køt 40 nëm thuyøt pháp của Đức Phêt và mở ra cánh cửa
cho chúng tam thừa đã hoàn tçt quá trünh tu giới, định,
tuû bước vào thø giới Pháp Hoa, nhên lãnh çn chþ của
Phêt, thay Ngài giáo hóa ở cõi Ta Bà, làm lợi läc cho
chúng hữu tünh.
34
Phẩm 1
TỰA
I. LƯỢC VĂN KINH
Một thuở nọ, Đức Phêt ở núi Kỳ Xà Quêt thuộc thành
Vương Xá cùng với chúng Tỳ kheo 12.000 vị, 6.000 Tỳ kheo
Ni, 80.000 Bồ tát, 70.000 chư Thiön, 8 vị Long vương, 4 Càn
thát bà vương, 4 A tu la vương, 4 Ca låu la vương và trëm
ngàn quyøn thuộc của các vị này. Vua A Xà Thø và đoàn
tùy tùng cũng đ÷u hiûn diûn.
Sau khi tứ chúng cúng dường và xưng tán, Phêt nói
kinh Đäi thừa Vô lượng nghÿa giáo Bồ tát pháp Phêt sở hộ
niûm. Nói kinh này xong, Ngài nhêp chánh định Vô lượng
nghÿa xứ. Khi đó trời mưa hoa Män đà la, ma ha Män đà la,
Män thù sa, ma ha Män thù sa, khíp cõi nước Phêt, vang
động sáu cách.
Từ tướng bäch hào của Phêt phóng ra một luồng hào
quang chiøu khíp 18.000 thø giới ở phương Đông, dưới
đøn địa ngục A tỳ, trön đøn trời Síc cứu cánh. Nhờ ánh
quang này, chúng hội thçy rõ sáu loài chúng sanh, chư
Phêt nói pháp, Bồ tát tu hành, thçy câ chư Phêt Niøt bàn
và viûc xåy tháp thờ Xá lợi.
Bồ tát Di Lðc và tứ chúng đ÷u ngäc nhiön trước hiûn
tượng chưa từng thçy. Di Lðc thay mðt cho chúng hội nhờ
Vën Thù giâi thých. Vën Thù cho biøt từ thời Đức Phêt quá
khứ Nhêt Nguyût Đëng Minh Như Lai, ông đã từng thçy
đi÷m lành này. Trước khi Phêt nói pháp quan trọng mà mọi
người khó tin theo, các Ngài phóng quang hiûn cânh như
vêy. Phêt Nhêt Nguyût Đëng Minh Như Lai cũng nói pháp
Tứ đø cho hàng Thanh vën, nói pháp 12 Nhån duyön cho
hàng Duyön giác và nói sáu pháp Ba la mêt cho hàng Bồ
tát.
35
Tiøp theo, có đøn 20.000 Đức Phêt đồng hiûu Nhêt
Nguyût Đëng Minh và đồng một họ là Phâ La Đọa. Đức
Phêt sau cùng lúc chưa xuçt gia có tám vương tử cai trị
bốn phương thái bünh. Nghe vua xuçt gia thành đäo Vô
thượng chánh đîng giác, họ cũng xuçt gia, phát tåm Đäi
thừa, tu hänh thanh tịnh, đ÷u làm pháp sư. Phêt Nhêt
Nguyût Đëng Minh cũng nói kinh Vô lượng nghÿa và nhêp
Vô lượng nghÿa xứ định. Khi çy, trời mưa hoa Män đà la,
Män thù sa và Phêt cũng phóng quang chiøu 18.000 thø
giới phương Đông.
Sau đó, Ngài nói kinh Diûu Pháp Liön Hoa cho Diûu
Quang Bồ tát trâi 60 tiùu kiøp. Người nghe pháp ngồi một
chỗ đøn 60 tiùu kiøp, thån tåm không động, không mût
mỏi, câm thçy thời pháp ngín ngủi như khoâng bữa ën.
Nói kinh này xong, Phêt Nhêt Nguyût Đëng Minh bâo đäi
chúng rìng vào khoâng giữa đöm, Ngài nhêp vô dư Niøt
bàn và thọ ký cho Đức Täng Bồ tát kø tiøp thành Phêt Tịnh
Thån Như Lai Ứng Cúng Chánh Đîng Giác.
Đúng như lời Ngài nói, vào giữa đöm, Ngài nhêp vô
dư Niøt bàn. Diûu Quang Bồ tát trü kinh Diûu Pháp Liön Hoa,
nói pháp trong 80 tiùu kiøp và däy cho 8 người con của
Phêt Nhêt Nguyût Đëng Minh vững tåm nơi đäo Vô
thượng chánh đîng giác. Tçt câ đ÷u læn lượt thành Phêt,
vị sau cùng hiûu là Nhiön Đëng. Trong 800 đû tử của Bồ tát
Diûu Quang, có một người tön là Cæu Danh. Người này
ham ưa danh lợi, tuy đọc tụng kinh nhưng không sống
theo tinh thæn kinh däy. Tuy nhiön, nhờ có nhån duyön
cën lành, nön Ngài cũng được gðp và cúng dường vô
lượng Phêt. Diûu Quang Bồ tát bçy giờ chýnh là ta và Cæu
Danh Bồ tát là Di Lðc.
36
Vën Thù køt luên đi÷m lành mà Phêt cho thçy hôm
nay không khác xưa kia. Ngài nghÿ rìng Đức Như Lai sô nói
kinh Đäi thừa Diûu Pháp Liön Hoa giáo Bồ tát pháp Phêt sở
hộ niûm.
II. GIÂI THÍCH
Qua phèm Tựa mở đæu kinh Pháp Hoa, chúng ta thçy
trụ xứ mà Phêt thuyøt kinh là Linh Thứu sơn hay núi Kỳ Xà
Quêt thuộc thành Vương Xá, thủ đô nước Ma Kiût Đà,
ngày nay là tiùu bang Bihar của Ấn Độ. Đåy là địa danh
sau cùng mà Phêt dừng chån trön bước đường giáo hóa
chúng sanh. Trâi qua 40 nëm düu dít chúng hội đù đưa
đøn đþnh núi Linh Thứu, Ngài mới nói Pháp Hoa, trong khi
các kinh khác Phêt đ÷u giâng ở tịnh xá.
Đi÷u này tiöu biùu cho sự nỗ lực gia công của hành
giâ vượt qua tçt câ khó khën, vên dụng tçt câ khâ nëng
leo lön núi mới lãnh hội được kinh Pháp Hoa. Nói cách
khác, 40 nëm Phêt rñn luyûn cho con người vượt qua sự
chi phối của thån tứ đäi (thån tứ đäi thường được vý như
bốn ngọn núi) mới được Như Lai truy÷n trao täng bý yøu.
Pháp tối thượng của Ngài đã được diún nói ở một
nước do bäo chúa A Xà Thø cai trị cực kỳ hung ác đøn độ
giøt cha häi mõ. Và núi Linh Thứu, chỗ ở của loài di÷u håu
chuyön bay xuống Thi Låm ở kø bön (bãi xác chøt) đù ën
thåy người chøt. Nhưng hoa Ưu Đàm đã nở trọn võn, tỏa
hương thơm ngát trön mânh đçt hung tàn bäo ngược này.
Thêt vêy, Phêt đðt chån đøn nơi đåy, dù chưa nói một lời,
nhưng uy đức và lòng từ vô lượng vô biön của Ngài đã
chuyùn hóa được tåm ác độc của vua A Xà Thø. Ông đã
từng làm viûc tội lỗi như thâ voi say häi Phêt hay xô đá đñ
37
Phêt. Nay ông trở thành người hộ pháp đíc lực nhçt và
cũng dén thæn dån v÷ dự hội Pháp Hoa.
Không giống các pháp hội khác, hàng thýnh chúng
våy quanh Phêt ở hội Pháp Hoa không bị giới hän bởi con
số và chủng loäi. Chúng Thanh vën và Bồ tát được coi là
quyøn thuộc k÷ cên Phêt. V÷ mðt tha thọ dụng thån hay
Phêt sanh diût, quyøn thuộc của Ngài là 12.000 Tỳ kheo, Tỳ
kheo Ni, tức chúng Thanh vën.
Trong số chúng Thanh vën này, có 1.200 vị A la hán.
Các Ngài đã chø ngự được mọi ham muốn, phi÷n não
không còn, được tự täi v÷ hiùu biøt, v÷ mọi lãnh vực, thoát
khỏi sự ràng buộc trong đời sống, có sức têp trung tư
tưởng và không giao động trước mọi hoàn cânh. Vü các
Ngài đã đät được lô sống siöu tự nhiön. Những vị này đã
chứng được sáu pháp thæn thông như : A Nhã Ki÷u Træn
Như, Ma Ha Ca Diøp, Xá Lợi Phçt, Mục Ki÷n Liön, Tu Bồ Đ÷,
v.v„
Ngoài các vị A la hán, còn có những vị được dự vào
dòng Thánh từ sơ quâ đøn tam quâ do Ngài A Nan dén
đæu.
Bön cänh hàng Thanh vën là quyøn thuộc của Phêt
sanh diût, còn có sự hiûn hữu của 80.000 Bồ tát k÷ cên với
Báo thån Phêt hay chån thån Phêt, mà hàng Thanh vën
và loài người không thçy được. Các vị này là đäi Bồ tát
không thối chuyùn ở đäo Vô thượng chánh đîng giác
như Vën Thù Sư Lợi, Quan Thø Âm, Đíc Đäi Thø, v.v„ Các
Ngài có pháp thæn biøn, giâng nói chánh pháp không
ngừng nghþ, luôn sống trong trý tuû Như Lai. Vü các Ngài đã
từng thån cên, cúng dường, tu học với muôn ức đức Phêt,
nổi tiøng thơm khíp mười phương, trang nghiöm thân tâm
bìng lòng từ, thường cứu vớt vô số chúng sanh.
38
Các vị Bồ tát đøn dự hội Pháp Hoa đông đủ như vêy
trong một hội trường hữu hän của núi Kỳ Xà Quêt, nhưng
không chướng ngäi cho Thanh vën. Vü các Ngài hiûn hữu
trong tư thø siöu hünh, thông được với các pháp. Vü vêy,
lúc đó trong đäo tràng, chúng Thanh vën thçy có Đức
Thých Ca bìng xương thịt trước mðt thuyøt pháp. Nhưng
đối với chúng Bồ tát, Đức Phêt nói pháp là Phêt siöu thực,
có tæm vóc lớn tương xứng với họ.
Ngoài ra, còn có Thiön Long bát bộ (Trời, Rồng, Dä
xoa, Càn thát bà, A tu la, Ca låu la, Khèn na la) cũng dự
hội. Thiön Long bát bộ hiùu theo nghÿa thứ nhçt là một
thực thù tồn täi khách quan, nhưng mít chúng ta không
nhên thçy được. Nghÿa thứ hai, hiùu theo triøt học, nhìm
chþ tåm träng con người chúng ta.
Mỗi người có trünh độ nhên thức và cuộc sống, nøu
đem phån tých, thçy giống như cá tánh của Thiön Long
bát bộ. Thý dụ Trời Phäm tiöu biùu cho những người sống
trong thi÷n định có tåm hồn hoàn toàn yön tÿnh, mang
thån người, nhưng không bị dục tünh quçy nhiúu. Hoðc Trời
Đø Thých tiöu biùu cho những người sống ở træn gian đæy
đủ phước läc, thån tướng xinh đõp và tåm hồn luôn vui
sướng. Hoðc Rồng, Dä xoa, A tu la tiöu biùu cho những
người hung dữ ngang bướng ở thø gian. Khi họ vào pháp
hội cũng trở thành hi÷n hêu và thåm nhêp pháp Phêt.
Tçt câ mọi chủng loäi trong pháp hội chíc chín sinh
hoät trong những cânh giới không cùng một luêt tíc và
đi÷u kiûn như thø giới vêt chçt của loài người. Tåm niûm,
hänh nguyûn của Thanh vën và Bồ tát khác nhau, nön uy
lực cùng tuû nhãn không thù giống nhau. Cũng như đối
với chúng trời, người và quỷ thæn, nghiûp lực lôi kòo tåm
thức họ theo những đường hướng không đồng. Tuy nhiön,
39
tçt câ đ÷u được tụ họp läi không chướng ngäi nhau trong
cùng pháp hội bìng một nëng lực bçt khâ tư nghü của
Phêt.
Phêt nói kinh Đäi thừa Vô lượng nghÿa cho Bồ tát. Đåy
là một bộ kinh giâng nói không cùng tên, biøn hóa không
lường. Chþ có hàng Bồ tát mới có khâ nëng thù nhêp
dòng thác trý tuû Như Lai. Đối với các pháp biøn dịch
không cùng, tâm Bồ tát đã hoàn toàn tự täi mới hiùu được
Vô lượng nghÿa vô số muôn màu. Hàng Thanh vën còn kõt
pháp, không thù vào cửa Vô lượng nghÿa.
Nói kinh Vô lượng nghÿa xong, Phêt nhêp Vô lượng
nghÿa xứ định, thån không lay động, tåm hoàn toàn tịch
tÿnh. Nhưng vô tác diûu lực của Ngài có một tác dụng såu
xa. Khi nhêp định, tåm thức của Ngài thông với pháp giới,
trở v÷ cùng tột thêt tướng các pháp, täo thành lực dụng
bçt khâ tư nghü đưa chúng hội vào cânh giới mæu nhiûm
của Phêt.
Träng thái yön lðng của Phêt ở Vô lượng nghÿa xứ
định lôi cuốn pháp hội vào định, täo thành sự thông đồng
giữa Phêt với chúng hội và Như Lai mới giáo hóa bìng
tåm, không bìng ngôn ngữ. Trong sự truy÷n thông qua
tåm, đäi chúng thçy hoa Män đà la, ma ha Män đà la,
Män thù sa, ma ha Män thù sa. Bốn loäi hoa này, hiùu
theo nghÿa thæn thoäi là hoa thực của chư thiön. Hiùu
theo tinh thæn triøt học, nó không phâi là một hiûn tượng
mà chýnh yøu mang ý nghÿa tác dụng của pháp Phêt.
Hoa Män đà la có rơi thêt hay không, không quan
trọng. Nhưng tác dụng của hoa làm cho chúng hội tịnh
nghiûp, nghe Phêt thuyøt pháp, tåm buồn phi÷n tự rơi
rụng. Đåy là đi÷u kiûn tçt yøu đù nói kinh Pháp Hoa, sống
trön cuộc đời không bị nhiúm ô mới vào đäo nhçt thừa.
40
Hay nói cách khác, hoa Män đà la làm phi÷n não mọi
người tiöu tan, giúp chúng hội trở v÷ träng thái tåm hồn
líng yön đồng với tåm Phêt, tiøp nhên được chån lý của
Đức Thø Tôn phô bày.
Theo tinh thæn này, hành giâ muốn cæu đäo phâi cæu
an tåm, đäo chþ có nơi tåm hồn bünh ổn. Xưa kia, Ngài
Thæn Quang sau bao tháng nëm tüm kiøm, chþ bít gðp
được sự bünh ổn hoàn toàn khi diûn kiøn Tổ Đät Ma trong
tuyøt länh phủ ngêp gối chån ở chùa Thiøu Låm. Hoa Män
đà la rơi ở Linh Thứu sơn cũng như tuyøt phủ ở chùa Thiøu
Låm, tçt câ tríng xóa một màu bäch nghiûp. Và đäo chþ
hiûn hữu nơi đåy cho những tåm hồn chý thành cæu pháp,
không còn gợn chút mây may vọng træn.
Khi tünh câm thương ghòt của con người đã rơi theo
hoa Män đà la, bìng tåm hồn trong tríng, chúng hội tiøp
nhên được ni÷m vui kỳ diûu. Một ni÷m vui vô tên, hoàn
toàn thanh tịnh ly træn, không có nguyön nhån, không có
đối tượng. Đó là träng thái tåm của người cæu đäo được
biùu hiûn bìng hoa Män thù sa. Được hai loäi hoa này
tươi nhuên, tåm chúng hội đã biøn thành tåm cực läc,
đäo tràng hoàn toàn thanh tịnh và thù nhêp vào thø giới
Pháp Hoa bao la kỳ diûu.
Chuyùn đổi thån tåm của chúng hội xong, Phêt biøn
Ta Bà thành Tịnh độ. Núi Kỳ Xà Quêt không còn là không
gian bị ngën cách bởi đçt đá núi rừng chêt hõp. Không
gian được trâi dài trong một vũ trụ vô cùng. Không còn gü
ngën cách giữa Thø Tôn và pháp giới.
Đçt chuyùn động sáu cách, biøn thån ngũ çm của
người dự hội täm thời thành thån Như Lai thông suốt pháp
giới. Tçt câ thø giới mười phương cũng biøn động như vêy.
Chúng hội được køt hợp thành một con người thứ hai, họ
41
thçy Phêt không còn là Tỳ kheo Cồ Đàm với mânh áo đơn
sơ, mang thån xác bò nhỏ. Ngài đã an trụ pháp giới bao
la, có thån biøn đổi tự täi không cùng và hiûn hữu thường
hìng bçt biøn gọi là Pháp thån Tỳ Lô Giá Na.
Đù thuyøt giâng pháp mæu tối thượng, khó tin khó
hiùu, không thù dùng ngôn ngữ diún tâ, Đức Thø Tôn
phóng một luồng hào quang từ tướng lông tríng giữa hai
chån mày chiøu suốt 18.000 thø giới ở phương Đông. Bäch
hào tướng này tiöu biùu cho trý tướng, là sự hiùu biøt vô
cùng tên của Phêt. Không chỗ nào ánh quang của Phêt
không chiøu tới, nghÿa là không có gü trong pháp giới Ngài
không biøt.
Sự kiûn chúng hội nương theo ánh quang của Phêt
quan sát pháp giới, hiùu theo thời đäi chúng ta ngày nay
không gü khác hơn là nương lời Phêt däy trong kinh đù biøt
rõ cuộc đời. Riöng tôi, không chờ Phêt ra đời, nhưng træm
münh trong tam täng giáo điùn 40 nëm. Nhờ vång lời Phêt
däy đù phát triùn trý tuû và đäo đức, tôi hiùu Phêt, làm
một vài viûc như Phêt däy. Tôi bít đæu nhün đời, thçy
người qua kinh điùn, không qua nghiûp thức. Bìng tåm
yön tịnh quan sát træn thø, tôi thçy rõ một người có lúc
đau khổ cùng tột như đang ở địa ngục A tỳ, có lúc họ läi
hưởng vui sướng cao độ như đang ở Trời Síc cứu cánh. Từ
cuộc sống thực này, tôi nhün thçy mọi người và chýnh thån
phên münh, tåm luôn biøn đổi từ träng thái này sang träng
thái nọ. Hay nói cách khác, sáu nóo luån hồi có đæy đủ
ngay trong một con người, thay đổi từng sát na, nøu
chúng ta đứng ở lêp trường chån thêt pháp quan sát sáu
đường chúng sanh.
Trong ánh quang của Phêt, chúng hội thçy rõ sinh
hoät của sáu loài chúng sanh từ địa ngục A tỳ đøn Trời
42
Síc cứu cánh. Và ở cânh giới Phêt quan sát ngược läi,
thçy được mọi thay hünh đổi däng của chýnh münh và mọi
người thån của münh từ vô thþ đøn vị lai, từ loài này vụt lën
ra chøt, sanh sang loài khác. Cuộc sống rçt ngín ngủi, khi
thü thọ thån đi bìng hai chån, có lúc đi bốn chån, läi có
lúc đi nhi÷u chån hoðc lën lóc đi bìng bụng. Dưới mít Bồ
tát, mọi trồi sụt trôi lën trong sanh tử như vêy hiûn rõ, vü thø,
dục läc thø nhån trở nön vô nghÿa đối với các Ngài.
Thçy được mọi diún biøn qua tuû giác của Phêt, là
thçy như thêt và siöu thời gian, thçu suốt từ vô thþ đøn tên
vị lai kiøp, không phâi là cái thçy hän hõp theo nghiûp lực
của mỗi loài trước khi dự hội Pháp Hoa.
Nương theo ánh quang Phêt cũng thçy có Phêt ra
đời, thành Phêt, màu thån như núi vàng, tiöu biùu cho bêc
siöu nhån xuçt hiûn đù cứu khổ chúng sanh. Hay đó chýnh
là hünh ânh cao quý nhçt của Phêt Thých Ca ở Ta bà
không dýnh chút bợn nhơ của đời. Trong ánh quang của
Phêt cũng hiûn rõ hünh ânh vô số Bồ tát tiøp nhên sự hộ
niûm của chư Phêt, hoät động khíp pháp giới dưới nhi÷u
däng khác nhau. Bồ tát Di Lðc chþ lược nói một số.
Bồ tát vên dụng mọi phương tiûn đù tu Lục độ ba la
mêt là chýnh hänh của Bồ tát (bố thý, trü giới, nhén nhục,
tinh tçn, thi÷n định, trý tuû). Bố thý mở đæu hänh Bồ tát. Bố
thý hay giúp đỡ nhìm täo đi÷u kiûn cho người phát triùn.
Mai kia họ trưởng thành, thay thø ta tiøp tục công viûc bố
thý. Ngược läi, bố thý đù làm họ tû ra, nghiûp ác tëng thöm
và cuối cùng phâi đọa, là lỗi của ta.
Hành bố thý đúng pháp trong vòng quỹ đäo của Bồ
tát, chúng ta chþ sïn sàng nång đỡ những người có chý
cæu tiøn, làm lợi ých cho nhån quæn xã hội. Hành giâ gieo
43
hät nhån Bồ tát vào tåm chúng sanh, đù sau họ cũng trở
thành Bồ tát, mới thù hiûn được ý nghÿa của bố thý.
Bố thý ở mức độ cao gọi là cúng dường. Hành giâ
cúng Phêt và Tëng là chýnh yøu, vü đó là hai méu người
xứng đáng cúng dường nhçt. Đức Phêt sáng suốt giác
ngộ hoàn toàn, là đäi Đäo sư của sáu loài ở trong sanh tử.
Hiûn hữu của Ngài rçt cæn thiøt cho cuộc đời. Phêt Niøt
bàn, chư Tëng là người thừa kø, mang tåm hồn thoát tục,
hy sinh cuộc đời đù theo đuổi mục tiöu cao câ.
Tiøn lön một nçc, hành giâ bố thý đù đoän xan tham,
vü biøt rõ hät nhån tham lam dén vào sanh tử khổ đau. Khi
bố thý hành giâ phâi kiùm chứng kỹ đi÷u này. Thêt vêy,
tåm lượng Bồ tát, Như Lai hoàn toàn an trú pháp KHÔNG.
Các Ngài gửi cho bçt cứ thứ gü, chúng ta cũng được an
vui giâi thoát. Người tham lam ých kỷ cho, ta không nön
nhên, vü câ một tåm ác được gói ghém kèm theo món
quà. Ôm nhơ bèn nðng trÿu đó, ta không tu được. Pháp
bố thý này không phâi là pháp Như Lai, càng bố thý nhi÷u
càng tëng trưởng nghiûp ác.
Phêt däy muốn bố thý, phâi luôn luôn kiùm tra xem
münh có đủ ba tåm : trực tåm, thåm tåm, bồ đ÷ tåm hay
chưa. Cæm đồ vêt cho người, trước tiön kiùm xem ta có
trực tåm không. Ta cho người đù lợi dụng hay nhìm mục
đých gü. Lòng thực sự ngay thêt thü bố thý xong, ta cũng
truy÷n cho người tåm ngay thêt. Nøu bố thý mà thçy lòng
người nhên cong quõo, là biøt chýnh tåm ta cong quõo
vêy.
Kø đøn, xem xòt tên đáy lòng münh, cốt lõi của nó là
gü, là tham sån phi÷n não hay thực tünh, chþ một lòng hä
quyøt tåm cæu Vô thượng đäo. Theo lêp trường Phêt bố
thý, mới thêt sự hành Bồ tát đäo, chan hòa tünh thương cho
44
chúng sanh một cách tuyût đối được. Hành bố thý với đủ
ba tåm này, người nhên quà cũng sanh được ba tåm như
vêy. Đó mới thực là hành bố thý ba la mêt.
Chúng sanh là tçm gương phân ânh tåm ta, tåm ta
thø nào hiûn lön chúng sanh như vêy. Nhờ đối tượng
chúng sanh, Bồ tát biøt được Bồ đ÷ tåm của münh. Đối với
Bồ tát, thành tựu chúng sanh đồng nghÿa với thành tựu Vô
thượng giác.
Bồ tát mới phát tåm bố thý, læn hồi từ thçp lön cao.
Khởi đæu, bìng lòng thương người, hành giâ đem cho tài
vêt dư. Ở trường hợp này, bố thý còn có giới hän vü chþ cho
những gü không dùng đøn. Tuy nhiön, đã khá hơn người
tham lam tội lỗi, vêt không dùng nhưng cçt vô kho. Nång
lön một nçc nữa, những gü hành giâ đang dùng nhưng
người khác dùng có lợi hơn, hành giâ sïn sàng cho. Trong
kinh ghi hình ânh Bồ tát bố thý xe tứ mã trang hoàng bìng
những thứ báu, với tçt câ lòng hoan hỷ đù trang nghiöm
Phêt độ. Càng bố thý, tåm Bồ tát càng nở hoa, trút bớt
gánh nðng ở Ta bà và thçy gæn chư Phêt hơn, nhàm chán
thø giới này và hướng v÷ nhçt thừa vô thượng.
Bố thý ở giai đoän một còn bünh thường, nhưng đøn
giai đoän hai đã gá tåm được với thø giới Phêt, dũng
mãnh tiøn tu. Cao tột hơn câ, Bồ tát sïn sàng hy sinh thån
mäng, như Hòa Thượng Quâng Đức hiøn thån vü Phêt
pháp, tüm cái chøt thêt có ý nghÿa.
Ngoài pháp bố thý, Thanh vën và Bồ tát đ÷u lçy giới
làm đæu. Tùy trünh độ tu chứng, có quan niûm v÷ giới khác
nhau. Tôi sống trong giới pháp của Phêt câm thçy an lành.
Giới đối với tôi là hàng rào ngën chðn tội lỗi phát sanh.
Trong pháp Tối thượng thừa của kinh Pháp Hoa, Phêt
cho thçy Bồ tát giữ giới trong säch từ tåm hồn cho đøn
45
bön ngoài, được vý như bâo chåu. Chýnh lòng trong säch
đó giúp các Ngài thành tựu tçt câ pháp, vü không trong
säch thü làm bçt cứ viûc gü cũng là phàm phu. Quan trọng
của giới Đäi thừa ở điùm lòng trong säch như bâo chåu.
Bön ngoài Bồ tát làm tçt câ viûc lợi ých chúng sanh, trong
tåm các Ngài không gợn một chút mây træn. Trong khi
Thanh vën theo hünh thức, cố gíng giữ y giới đi÷u, giới
tướng trong säch, nhưng giới thù có khi còn bợn nhơ.
Bên cänh pháp bố thý, trü giới, Bồ tát còn thực hành
pháp tinh tçn. Tinh tçn là nhçt tåm quyøt liût biùu lộ ý chý
con người. Kinh Pháp Hoa cho thçy hünh ânh Bồ tát tinh
tçn kinh hành trâi ngàn muôn ức nëm, chưa từng ngủ nghþ,
đù suy tư Phêt đäo.
Tinh tçn vü vçn đ÷ Phêt đäo còn tồn đọng trong suy tư,
chưa hiùu, nön mãi thao thức với nó. Tåm các Ngài làm
viûc liön tục mãnh liût, suy nghÿ làm thø nào đù thành Phêt,
ra khỏi sanh tử luån hồi. Chưa thçy được tương lai, chưa
đíc đäo, chưa dám ngừng nghþ, cũng giống như Thái tử Sÿ
Đät Ta ngồi suy tư ở Bồ đ÷ đäo tràng. Ngài hä quyøt tåm
nøu không thành Vô thượng chánh đîng giác, dù thịt nát
xương tan cũng không đứng dêy.
Bồ tát quyøt tåm rời bỏ ngũ çm thån, không thọ läi
thån chúng sanh và đät tới cùng tột, sử dụng diûu lực của
các pháp hoàn toàn tự täi, mới thêt là tinh tçn ba la mêt.
Kinh diún tâ Phêt thành tựu pháp tinh tçn ba la mêt qua
hünh ânh Ngài phóng quang cho chúng hội thçy 18.000
thø giới, mà Ngài không h÷ di chuyùn thån. Không đi
không v÷, không có giáo hóa chúng sanh, nhưng không
một chúng sanh nào không được Phêt giáo hóa, không
viûc gü trön thø gian mà Phêt không thành tựu.
46
Trong ánh quang của Phêt, cho thçy những vị quốc
vương bỏ cung điûn, vợ con, cäo säch råu tóc, làm Sa
môn đù cæu đäo Vô thượng. Đi÷u này khiøn chúng ta liön
tưởng đøn ti÷n thån của Phêt Di Đà là vua Vô Tránh Niûm
và ti÷n thån của Đức Thých Ca là Bâo Hâi đäi thæn. Bâo
Hâi thông minh, xåy dựng quốc gia phồn vinh. Nhưng khi
có Phêt ra đời, Bâo Hâi xuçt gia và vua Vô Tránh Niûm
cũng bỏ ngôi báu phát tåm xuçt gia theo.
Trong ánh quang cũng thçy Bồ tát vào núi såu rừng
rêm, đọc tụng kinh điùn, suy tư lời Phêt däy. Chúng ta
ngày nay đọc tụng kinh điùn, hünh dung lời Phêt, câm
nhên được thø giới mæu nhiûm của chư Phêt. Nhưng vü
chúng ta không luôn sống trong kinh nön mọi thçy biøt
không quá đường chån trời.
Bồ tát an trụ giáo pháp, chứng được sáu phòp thæn
thông, biøt được tåm niûm của mọi người. Thçy được trünh
độ, khâ nëng của chúng nhån, các Ngài phá hủy tánh ác
và làm cho phước lành của họ mỗi ngày thöm tëng
trưởng. Uy đức của Bồ tát thêt lớn lao, xuçt hiûn ở chỗ nào,
trời người đ÷u cung kýnh, mà các Ngài cũng chîng mừng.
Hünh ânh Bồ tát tu sáu pháp ba la mêt đù hồi hướng
Phêt đäo, đ÷u hiûn rõ trong ánh quang Phêt. Chúng ta vü
gín chðt cðp kýnh nghiûp vào nhục nhãn, không thù nào
thçy biøt cânh tượng mæu nhiûm çy. Tuy nhiön, qua kinh
điùn, chúng ta nhên được tinh thæn cæu đäo vô song của
Bồ tát, trâi vô lượng kiøp xâ thån hành sáu pháp ba la mêt.
Từ đó, chúng ta câm tåm Bồ tát mỗi ngày mãnh liût sâu
síc hơn, nhờ đó trý tuû cũng phát huy theo. Dù không có
Phêt, không có ánh quang chư Phêt, Bồ tát vén hiûn hữu
bön cänh chúng ta, ngay trong tåm ta, ngay trong pháp
giới tánh.
47
Qua những hiûn tượng diún tiøn khi Phêt Thých Ca
nhêp Vô lượng nghÿa xứ định trön non Linh Thứu và sự kiûn
Ngài thành đäo ở Bồ đ÷ đäo tràng, theo tôi hai hiûn tượng
này là một. Nó nhìm diún tâ tam minh của Phêt hoðc
quay läi cuộn phim Phêt thành đäo. Thêt vêy, tinh thæn
Đäi thừa mô tâ Phêt vào định, thåm nhêp chån lý bìng
hünh ânh hoa Män đà la, Män thù sa rơi. Ngài ngồi yön
lðng đøn mức quön thån người và sống trong ni÷m vui
tåm linh cao độ, không còn lû thuộc cuộc sống. Và đó
cũng chýnh là mô hünh tham thi÷n kiùu méu của Sÿ Đät Ta ở
Bồ đ÷ đäo tràng. Ngài trâi qua thø giới sơ thi÷n, nhị thi÷n,
tam thi÷n, tứ thi÷n, đøn Ngũ Tịnh Cư Thiön của La hán. Và
bước qua thø giới thi÷n định cao nhçt, thçy läi vô số kiøp
trước của chýnh bân thån Ngài.
Tiøp đøn, kinh diún tâ thiön nhãn minh của Phêt bìng
hünh ânh sáu đường sanh tử của chúng sanh và Bồ tát
mười phương đang hành đäo trong ánh quang Phêt. Cuối
cùng lêu tên minh của Phêt thçy diún tiøn vô số kiøp
tương lai, diún tâ bìng những hoät động của Bồ tát sau
khi Phêt Niøt bàn.
Trong träng thái đíc đäo ở thi÷n định, kinh nguyön
thủy ghi nhên có Phäm Thiön đøn thþnh Phêt thuyøt pháp.
Dưới kiøn giâi Đäi thừa, Phäm Thiön là tiøng nói đäi bi cçt
lön từ tåm chơn như của người ngộ đäo, thôi thúc Phêt rời
bỏ thø giới lý tưởng, trở läi thực tø cuộc sống giáo hóa
chúng sanh.
Tựu trung, mọi diún biøn ở mười phương hiûn ra trong
ánh quang Phêt nhìm trợ giúp tåm bồ đ÷ hành giâ phát
triùn. Chþ có kinh Pháp Hoa mới có hiûn tượng đðc biût
này. Đåy là cânh giới kỳ diûu của Pháp Hoa. Là bài thuyøt
pháp sống của Phêt gọi là vô tác diûu lực. Phêt yön lðng
48
nhưng mọi người câm nhên, hiùu biøt và cùng tiøn bước
đøn Vô thượng bồ đ÷ không bao giờ lui sụt. Cânh giới
mæu nhiûm, trý tuû mæu nhiûm, tu hành mæu nhiûm, v.v„
đ÷u hiûn lön trong ánh quang Phêt, được coi là quá trünh
một đời giáo hóa của Ngài.
Ngài Di Lðc muốn giâi quyøt chỗ nghi của münh và câ
chúng hội, hỏi Bồ tát Vën Thù Sư Lợi nhån duyön mà Phêt
hiùn bày thæn lực. Cåu hỏi của Ngài Di Lðc nhìm khai
triùn cho hành giâ thçy phương cách tu hành của Bồ tát
theo kinh Pháp Hoa vốn là pháp tịch diût, khó dùng lời chþ
bày. Vü lợi ých của chúng sanh đời sau mà Ngài hỏi, không
phâi Ngài không biøt. Sự thêt trön lộ trünh tu Bồ tát hänh,
muốn thọ giới Bồ tát, hành giâ phâi thþnh Bồ tát Di Lðc làm
giáo thọ và Bồ tát Vën Thù Sư Lợi làm yøt ma.
Bồ tát Di Lðc mang hünh thức xuçt gia và Bồ tát Vën
Thù tiöu biùu cho trý tuû. Theo tôi, Bồ tát Di Lðc nghi và hỏi
đù Vën Thù giâi thých, nhìm diún tâ tåm träng của trưởng
tử Như Lai sau Phêt diût độ, có trách nhiûm phâi biøt nghi,
biøt hỏi và biøt giâi thých. Muốn giáo hóa chúng sanh,
người xuçt gia ở thời kỳ sau Phêt Niøt bàn, phâi lðn såu
vào tam täng giáo điùn suy tư, tüm hiùu, tự đðt cåu hỏi và
vên dụng trý tuû đù hiùu chýnh xác và diún giâi cho người.
Vën Thù cho biøt Ngài từng sống với các Đức Phêt
quá khứ, nön thçy đi÷m lành này diún ra trước khi Phêt nói
kinh Diûu Pháp Liön Hoa. Vën Thù trong quá khứ hiùu được
hiûn tượng kỳ diûu, đối với tôi, có nghÿa là hành giâ phâi
nhün đời qua lëng kýnh Pháp Hoa đù biøt træn thø theo
Phêt däy, không thù hiùu theo thçy biøt của thø gian.
Ngài Vën Thù liön tưởng đøn quá khứ låu xa, có đøn
20.000 Đức Phêt Nhêt Nguyût Đëng Minh. Ký ức của Vën
Thù không chþ nhớ hän hõp trong một đời. Ngài ghi nhớ
49
những sự kiûn låu xa như vêy, vü tåm hoàn toàn thanh tịnh,
các pháp diún biøn như thø nào Ngài biøt rõ chính xác.
Thuở quá khứ, có 20.000 Đức Phêt Nhêt Nguyût Đëng
Minh, tön đ÷u giống nhau, đồng một họ Phâ La Đọa. Có
nghÿa là 20.000 Đức Phêt này ở däng thù tánh sáng suốt,
không là phàm cũng không là Thánh, chưa có tội lỗi, chưa
mang thån người chui vô nhà phi÷n não, chưa vào ngục
tù tam giới. Tåm của Ngài vý như ngọn đñn sáng tỏ hơn câ
trëng sao. Nhưng bçt giác một niûm vô minh vọng động
nổi dêy, thü ông Phêt thứ 20.000 ra đời, sanh vào thø giới
sanh diût. Vçn đ÷ được đðt ra từ lúc đó !
Cæn lưu ý rìng khi ta khởi một niûm dù là niûm tốt hay
niûm xçu đ÷u là vô minh. Vü niûm tåm sanh ra, chúng ta
đã rời bân thù, lüa xa chơn tåm. Ông Phêt Nhêt Nguyût
Đëng Minh thứ 20.000 từ bân tánh thanh tịnh khởi lön một
niûm tốt, đi vào sanh tử, nön có đủ những thứ của sanh tử
và læn biøn däng thành xçu.
Khởi đæu sanh vào nhà tam giới với tư cách một
người tốt đi quan sát træn lao tục lụy, thçy biøt bao các
thứ xçu xa tội lỗi. Tçt câ những hiûn tượng xçu ác đêp vào
mít, ghim vào tåm ông, tràn ngêp trong lòng, đèy ông từ
ngôi nhà tam giới chui thöm một tæng cửa nữa đù vào
nhà phi÷n não. Trong kinh diún tâ ông làm vua. Nói cách
khác, ông lüa chơn tåm đøn quan sát cuộc đời với tư cách
một ông vua hay một đçng sáng thø. Nhưng khi cai trị ông
chþ thçy những viûc không vừa lòng.
Ở trong nhà thø tục sống với ngũ dục, đæy đủ lợi
danh tünh ái mà sao lòng ông vén câm thçy chán ngán.
May mín thay, ông biøt nhün läi, nhớ läi cuộc hành trünh
của münh từ cội nguồn chơn như lang thang vào thø giới
sanh tử. Rồi læm tưởng thø giới sanh diût là thø giới bân thù
50
hìng hữu, chịu biøt bao phi÷n lụy, trói buộc. Nay chợt tþnh
läi, ông vội vàng xuçt gia, bỏ tục cæu chơn.
Riöng tôi cũng vêy, trước đåy, thường phi÷n não, vü
đã ngộ nhên mọi người cũng giống như tôi, tôi khó chịu
khi họ làm khác ý münh. Tuy nhiön, tu hành, câm nhên
được hồi quang phân chiøu của Phêt Nhêt Nguyût Đëng
Minh thứ 20.000, tôi thçy nhõ nhàng hơn trön bước đường
hành đäo. Cứ đù cho mỗi người tùy thån phên riöng mà
hiùu đäo, đứng ở vị trý riöng tu hành, phát huy theo khâ
nëng của họ. Còn tôi có lô sống của riöng tôi. Tçt câ rồi ai
cũng đ÷u thëng hoa, có gü mà phâi cưu mang, lo sợ !
Người tu bỏ tục xuçt gia hay bỏ phàm nhêp Thánh,
cũng có nghÿa là bỏ những đi÷u kiûn cçu thành người
phàm và køt hợp những yøu tố đù thành Thánh. Đæu tiön,
người xuçt gia phâi bỏ âo ânh hay bỏ sanh diût pháp.
Chúng ta thường nghÿ læm rìng các pháp không sanh
diût, lo theo đuổi nó. Trong khi tçt câ mọi vêt luôn biøn đổi
không dừng, làm thø nào chúng ta ním giữ cho được. Vü
vêy, xuçt gia bỏ âo ânh, sống với cái thực, chçp nhên cái
thực mà tu lön. Kinh gọi là pháp nhÿ như thị. Nhờ đó, vượt
qua những trói buộc, buồn phi÷n nhỏ nhðt và tåm dæn
dæn bừng sáng trở läi, giống như læn đæu hành giâ mới
nhêp cuộc vào træn lao.
Các vị Phêt Nhêt Nguyût Đëng Minh trước kia ở bân
thù, không cæn đðt vçn đ÷ xuçt gia. Đøn vị Phêt Nhêt
Nguyût Đëng Minh thứ 20.000 mới xuçt gia, không mang ý
nghÿa gü khác hơn là bỏ phi÷n não, trở läi bân tåm thanh
tịnh sáng suốt ban đæu. Nói cách khác, các Ngài vào
cuộc đời, rồi läi từ cuộc đời mà đi ra.
Đi vào cuộc đời của đức Phêt Nhêt Nguyût Đëng
Minh thứ 20.000, có đi÷u hay ở điùm Ngài sanh 8 vương tử.
51
Hiûn hữu 8 vương tử, vçn đ÷ được đðt ra. Nó trở ngäi cho
Ngài, nhưng cũng làm lợi cho Ngài không ýt. 8 vương tử
này có uy đức thống lãnh bốn phương thiön hä, được mọi
người cung kýnh. Họ tài giỏi như vêy, nhưng nghe vua cha
xuçt gia, cũng bỏ ngôi đi tu. Tư tưởng này là ý niûm cën
bân xåy dựng thø giới Pháp Hoa theo tinh thæn Bồ tát đäo,
læn tác động quyøn thuộc của hành giâ và câm hóa
những người xung quanh tu theo. Biøn đổi nghịch thành
thuên, đù täo thành một thø giới an lành.
8 vương tử là tám người con thực của Phêt Nhêt
Nguyût Đëng Minh. Hiùu như vêy cũng được. Nhưng hiùu
theo Ngài Thø Thån, 8 người con này tiöu biùu cho tám
thức (nhãn thức, nhÿ thức, tỷ thức, thiût thức, thån thức, ý
thức, mät na thức, a läi da thức). Tám người con đ÷u
mang tön có chữ Ý, chứng tỏ họ không phâi là con xác
thịt, nhưng là con tinh thæn.
Đæu tiön nhün sự vêt, thçy, nghe, biøt theo tham vọng.
Nhưng khi xâ tục xuçt gia, lòng không nghÿ đøn, thü vêt
chúng ta thçy, åm thanh chúng ta nghe, hoàn toàn đổi
khác. Hay tåm thanh tịnh, vêt tùy thuên theo. Ý này được
kinh diún tâ là Phêt Nhêt Nguyût Đëng Minh xuçt gia, 8
vương tử cũng xuçt gia theo. 8 vương tử đi xuçt gia, có
thù hiùu là khi hành giâ phát tåm tu, 8 thức rçt thông lợi,
trở thành dụng cụ giáo hóa chúng sanh.
Phêt Nhêt Nguyût Đëng Minh thứ 20.000 đi vào træn ai,
cuối cùng cũng thành Phêt giống 20.000 Phêt Nhêt
Nguyût Đëng Minh trước, khiøn chúng ta liön tưởng đøn
Phêt Thých Ca chưa sanh và sanh rồi mang thån người
cũng giống như ta. Ngài tu thành đäo dưới cội Bồ đ÷, trở
v÷ träng thái chơn tåm ban đæu của Ngài; nghÿa là qua läi
52
con đường hai chi÷u từ bân thù đi vào hiûn tượng giới và
từ hiûn tượng giới trở v÷ bân thù giới.
Phêt Thých Ca và Phêt Nhêt Nguyût Đëng Minh đ÷u
nói pháp giống nhau và theo cùng một nghi thức giống
nhau, đã thù hiûn chån lý chþ có một. Nøu hai Đức Phêt
nói pháp không giống nhau, thü pháp đó không phâi là
pháp chån thêt, chþ là phương tiûn.
Phêt Nhêt Nguyût Đëng Minh thuyøt xong kinh Vô
lượng nghÿa, cũng ngồi yön lðng nhêp Vô lượng nghÿa xứ
định, phóng quang hiûn cânh, dén chúng hội tiøp cên
chån lý giống như Phêt Thých Ca. Phêt Nhêt Nguyût Đëng
Minh phóng quang cho thçy toàn bộ thø giới sanh diût,
thçy tçt câ Phêt ra đời thuyøt pháp giáo hóa, cũng có
nghÿa là tçt câ diún biøn không nìm ngoài trý hay hiùu
biøt của Phêt.
Vü vêy, kinh Pháp Hoa là pháp tối thượng của chư
Phêt. Nhưng mang tåm träng phàm phu nhị thừa hiùu kinh
thü kinh vụt trở thành tæm thường nhỏ bò như tåm phàm
phu nhị thừa, chứ không thù là tuû giác của chư Phêt.
Toàn cânh hiûn ra trong ánh quang Phêt, hay muốn
sử dụng thêt tướng đi vào thø giới Pháp Hoa, đòi hỏi hành
giâ phâi có trünh độ tu chứng cao. Vü pháp linh hoät vô
cùng, không phâi là viûc cố định. Tuy ngồi yön nhưng tçt
câ sự viûc diún tiøn phâi theo sự chþ đäo của hành giâ.
Qua quá trünh tu hành, mỗi læn hành giâ phá một phæn vô
minh là một phæn Pháp thån hiûn ra, giúp cho tương quan
giữa hành giâ và cuộc đời tốt thöm một phæn.
Chúng ta tu thường khíc phục mðt xçu và phát triùn
cái tốt. Nhưng ta phäm phâi sai læm chþ lo khíc phục bön
ngoài. Phêt däy chýnh yøu cæn khíc phục phæn xçu bön
trong, đù tương quan xçu giữa ta và người giâm læn. Đøn
53
khi tương quan xçu mçt hîn, tương quan tốt phát triùn
toàn bộ. Bçy giờ, đối với chúng sanh, hay nói chung đối
với các pháp, ta không bị động trong thø giới nghiûp, mà
chuyùn toàn bộ liön hû trong pháp giới thuæn tịnh.
Phêt là méu người tiöu biùu thực hiûn được sự đi÷u
động pháp giới bìng cách chþ ngồi yön, sử dụng lực bçt
tư nghü, mọi vêt trở thành tốt. Đøn thời Pháp Hoa, Ngài mới
thù hiûn trọn võn tinh thæn vô tác diûu lực, không bó buộc,
cưỡng òp hay dùng khôn khòo bít người làm. Ngài đi÷u
động bìng đäo đức, bìng câm tünh tốt, người tự động
làm theo Ngài.
Nói xong kinh Pháp Hoa, phô bày chån lý xong, Phêt
vào Niøt bàn. Phêt Niøt bàn không có nghÿa là Ngài chøt.
Vü dù Phêt không hiûn hữu nơi đåy, chúng ta vén đang
bước theo lộ trünh của Ngài. Đức Phêt Thých Ca vén đang
đi÷u động dưới däng diûu lực, chúng ta không h÷ câm
thçy bị bó buộc.
Một điùm đðc biût của kinh Pháp Hoa so với kinh
khác, là từ thời Phêt Nhêt Nguyût Đëng Minh đã có Ngài
Vën Thù Sư Lợi mang tön Diûu Quang, Ngài Di Lðc mang
tön Cæu Danh. Dén từ vô lượng ức kiøp đøn nay, hai vị Bồ
tát này thường làm đäo song hành với nhau. Đứng trön
bünh diûn Báo thån, các Ngài vén là quyøn thuộc thån
cên với Phêt.
Sự hiûn hữu miön viún của hai Bồ tát này khiøn ta
câm nhên ngoài thø giới hữu hän nhün thçy được bìng
mít phàm và cuộc sống đoän kiøn của con người giâ
täm, còn có tåm thức không sanh diût. Đó là Pháp thån
Phêt tồn täi bçt sanh bçt diût, ở thø giới Thường Tịch
Quang.
54
Đức Phêt và các đäi Bồ tát nhờ trụ pháp, mọi thçy
biøt đ÷u thông suốt và tçt câ pháp hiûn hữu trước mðt tùy
ý muốn. Trái läi, ta vü trụ ngũ çm thån, trụ nghiûp, không
thçy được quá khứ. Khi phát tåm tu, læn thåm nhêp tuû
giác, sống trọn võn trong pháp, hành giâ sô thçy nhi÷u đời
trước, hiùu được từng kiøp và biøt được tương quan giữa
hành giâ với người khác, nön không còn sợ hãi kinh nghi.
Mọi khó khën, khổ đau do hành giâ vô tünh täo từ vô thủy
kiøp, nay mới lãnh thọ quâ báo này. Tuy nhiön, nhên chån
được rìng chúng ta tồn täi trong Pháp thån và chþ nương
vào Pháp thån mới đíc đäo. Khi chưa sử dụng được Pháp
thån, ta phâi tu các pháp khác đù sau hiùn hiûn Pháp
thân.
Kinh mượn hai nhån vêt Vën Thù và Di Lðc hiûn hữu từ
quá khứ dén đøn hiûn täi, đù nói lön tinh thæn từ bi và trý
tuû phâi luôn luôn song hành với nhau. Di Lðc thường tới
nhà sang giàu, bỏ quön viûc đọc tụng kinh điùn, gợi nhíc
chúng ta trön bước đường làm Phêt sự, cæn lưu ý viûc làm
của chúng ta có giống Di Lðc hay không.
Di Lðc dịch từ chữ Maitreya nghÿa là Từ Thị, tiöu biùu
cho lòng từ bi đối với chúng sanh. Nghÿ tới chúng sanh và
sống với chúng sanh nhi÷u quá, không tiøp cên Phêt,
quön mçt kinh điùn. Lo tu phước nhi÷u, nön mçt phæn trý
tuû.
Trong khi Vën Thù Sư Lợi hay Diûu Quang tiöu biùu
cho người giữ täng trý tuû của Như Lai. Di Lðc mà thiøu
Vën Thù, mọi viûc sô bø tíc, nön Di Lðc phâi nhờ Vën Thù
giâi đáp. Vën Thù cho biøt nhün hiûn tượng của Phêt Thých
Ca và Phêt Nhêt Nguyût Đëng Minh không khác. Ngài køt
luên Phêt sô nói kinh Pháp Hoa.
55
Tóm läi, trọn võn cuộc đời giáo hóa của Đức Phêt
Thých Ca miön viún từ kiøp låu xa, không kù xiøt được thù
hiûn trong phèm Tựa, mở đæu bộ kinh. Ngài đã phô diún
thæn lực cho chúng hội thçy được thêt tướng các pháp
bçt tư nghü bçt sanh bçt diût, thêp nhị Nhån duyön, vô tác
Tứ đø và giới thiûu cânh giới Phêt, trong đó có đæy đủ chýn
cânh giới khác đù chúng ta hướng tåm v÷ đó mà thọ trü.
Køt hợp được hiûn tượng giới và bân thù giới mới bao
hàm đæy đủ nhån hänh quâ đức của mười phương chư
Phêt. Vü vêy, Thi÷n tông xem phèm Tựa høt sức quan trọng.
Ngài Hâi Ấn thi÷n sư xøp phèm này vào phæn tổng hiùn
hay toàn cânh của Pháp Hoa.
56
Phẩm 2
PHƯƠNG TIỆN
I. LƯỢC VĂN KINH
Đức Phêt xuçt định và nói với Xá Lợi Phçt : “Trý tuû của
các Đức Phêt rçt såu vô lượng, tçt câ Thanh vën, Bých chi
Phêt đ÷u không thù biøt. Vü trý tuû çy là køt quâ của sự gæn
gũi trëm ngàn muôn ức chư Phêt, của sự tu hành vô lượng
pháp Phêt, của sự thçu đät pháp mæu mà các ông từ
trước chưa bao giờ nghe. Từ khi thành Phêt đøn nay, ta
đã nói pháp bìng nhi÷u phương tiûn đù làm cho chúng
sanh xa lüa lòng chçp. Ta có đæy đủ phương tiûn và tri kiøn
ba la mêt, mới thành tựu được như vêy. Chþ có Phêt mới
thçu rõ tướng chån thêt của các pháp”.
Hàng Thanh vën, tứ chúng đ÷u ngäc nhiön không
biøt täi sao hôm nay Đức Thø Tôn lêp đi lêp läi pháp Ngài
chứng được và ca ngợi phương tiûn như thø. Ngay như
vçn đ÷ chứng Niøt bàn họ đã hoàn tçt, täi sao đức Phêt
còn đ÷ cêp đøn.
Xá Lợi Phçt biøt tứ chúng nghi ngờ và chýnh ông cũng
chưa rõ lời Phêt däy, nön xin Phêt giâi thých. Phêt từ chối vü
nói rõ thü trời người sô kinh sợ. Xá Lợi Phçt thþnh cæu thöm
hai læn nữa. Đøn læn thứ ba, Phêt bìng lòng giâi thých. Lúc
çy, 5.000 Tỳ kheo, Tỳ kheo Ni, nam nữ cư sÿ trong pháp hội
đứng lön lú Phêt và đi ra, vü họ tự cho đã đíc đäo, không
cæn nghe.
Thø Tôn yön lðng, không ngën cân và nói với Xá Lợi
Phçt : “Những người tëng thượng män bỏ đi càng tốt, nhờ
đó chúng hội còn thuæn những người chån thêt. Chư Phêt
đúng thời mới nói pháp, như hoa Linh Thoäi đøn thời tiøt
mới nở một læn. Pháp çy không thù dùng trý suy lường
57
phån biût mà hiùu được. Đù mọi người thåm nhêp pháp,
ta phâi dùng vô số phương tiûn như nhån duyön, ngôn
ngữ, thý dụ.
“Mục tiöu các Đức Phêt ra đời chþ nhìm khai mở tri
kiøn Phêt, chþ cho chúng sanh thçy tri kiøn Phêt, làm cho
chúng sanh nhên rõ tri kiøn Phêt và giúp chúng sanh đi
vào con đường tri kiøn çy, nghÿa là thành Phêt. Chþ có một
Phêt thừa (nhçt thừa) là con đường dén chúng sanh đøn
quâ vị Phêt, không có hai hay ba thừa. Ba đời chư Phêt
quá khứ, hiûn täi, vị lai cũng đ÷u däy như vêy và chúng
sanh nghe theo tu hành đ÷u thành Phêt.
“Đối với chúng sanh ở đời ác trược, ta phâi dùng
phương tiûn nói tam thừa. Nøu Thanh vën, Duyön giác
tưởng rìng đã chứng Niøt bàn, không tin pháp nhçt thừa
là hàng tëng thượng män, không phâi đû tử Phêt, không
phâi thực chứng La hán”.
Phêt nhíc läi những tư duy, đín đo của Ngài lúc mới
đíc đäo dưới cội Bồ đ÷. Trong suốt 21 ngày, Ngài luôn suy
nghÿ làm thø nào däy chúng sanh tham ái, mö muội, hiùu
được trý tuû bêc nhçt của Ngài. Nøu chþ däy Phêt thừa
cho chúng sanh, họ sô không tin và đọa vào ba đường ác,
chüm mãi trong biùn khổ. Ngài nhớ läi pháp phương tiûn
giáo hóa của chư Phêt quá khứ, li÷n phån chia giáo pháp
thành tam thừa đù người trý kòm cũng tin theo được. Sự
thêt Phêt ra đời đù chþ bày chån lý, không phâi đù sử
dụng pháp phương tiûn mãi.
Nay Phêt nhên thçy đã đøn lúc cæn giâng däy Phêt
thừa. Tuy nhiön, những viûc làm tæm thường như cúng
dường xá lợi, xåy tháp, täc tượng, niûm Phêt, lú läy cho
đøn chþ đưa một tay hay cúi đæu trước tượng Phêt v.v„
được Phêt xác định cũng là những bước tiøn dén đøn giâi
58
thoát giác ngộ.
II. GIÂI THÍCH
Kinh Pháp Hoa thường được các vị cao Tëng chia
làm hai phæn chýnh. Ngài Pháp Vån chia 27 phèm thành
nhơn môn gồm 13 phèm đæu và quâ môn gồm 14 phèm
sau (thời Ngài Pháp Vån, kinh Pháp Hoa chþ có 27 phèm vü
chưa có phèm Đ÷ Bà Đät Đa).
Ngài Gia Tường (Tam Luên tông) cũng chia kinh Pháp
Hoa ra làm hai phæn : 14 phèm đæu thuộc thừa quy÷n
thêt và 14 phèm sau thuộc thån quy÷n thêt đù giâi thých.
Trý Giâ đäi sư cũng chia kinh thành hai : từ phèm 1
đøn 14 thuộc tých môn, từ phèm 15 đøn 28 thuộc bổn
môn.
Tých môn chþ cho Đức Phêt thị hiûn trön cuộc đời và
giáo pháp cùng viûc làm của Ngài ở cõi Ta Bà chþ nhìm
mục đých duy nhçt đưa người v÷ thø giới an lành vÿnh cửu.
Phèm Phương Tiûn là trung tåm điùm của nhơn môn hay
tích môn và ý chýnh của bổn môn ở phèm 16 Như Lai thọ
lượng.
Tựu trung, các Tổ sư đ÷u phån kinh Pháp Hoa làm hai
phæn : phæn 1 thuộc phương tiûn và phæn 2 là cứu cánh.
Bìng kinh nghiûm tu chứng riöng, các Ngài thèm định như
vêy. Riöng tôi, đåy vén còn là đ÷ tài đang nghiön cứu suy
nghÿ, tu têp. Chúng ta không thù nhím mít đi theo lối
mòn cũ, lêp y lời người trước. Theo tôi, nön hiùu và ním
bít được tư tưởng của các vị ti÷n bối, có nghÿa là chúng
ta phâi đät đøn tư cách như các Ngài. Không phâi chþ lêp
läi lời của các Ngài.
59
Trong phèm Tựa, Phêt nhêp Vô lượng nghÿa xứ định,
hiûn vô số cânh giới mæu nhiûm của Bồ tát thån chứng
được, khiøn Thanh vën nghÿ rìng không biøt lý do gü mà
Phêt hiùn bày thæn thông. Khi họ khởi niûm đó, Phêt xuçt
thi÷n, trở läi thø giới loài người bìng an tường tam muội.
Vào cửa Vô lượng nghÿa, thü tçt câ sai biût thæn thông
của Phêt hiûn rõ và ra bìng an tường tam muội, chúng
hội đ÷u thçy an lành. An tường tam muội của Phêt Thých
Ca diún tâ träng thái tåm của Ngài không biøn động,
không bị træn thø làm ô nhiúm, dù Ngài sống trong cânh
víng hay đông người. Tuy tåm Phêt víng lðng, nhưng vén
tỏa sức sống, có tác dụng làm người an vui. Tåm này khác
với träng thái læm lü của người têp trung đù nghiön cứu
vçn đ÷ gü trở thành ngåy ngô, không biøt những diún biøn
xung quanh.
An tường tam muội của Phêt làm vui cho cuộc đời
một cách tự nhiön. Tuy ở chánh định, liön hû giữa Ngài và
các A la hán thanh tịnh qua an tường tam muội, khiøn họ
câm thçy ni÷m vui kỳ diûu không diún tâ được. Trong khi
5.000 tëng thượng män với tåm tham trước, không thù
bước vào thø giới hỷ läc này, phâi bỏ đäo tràng ra đi.
Phêt sử dụng an tường tam muội, nghÿa là từ bân thù
bước qua thø giới hiûn tượng, hay từ đäo tràng bao la kỳ
diûu của Báo thån viön mãn Lô Xá Na Phêt nói với tám
mươi ngàn ức na do tha đäi Bồ tát từ mười phương đøn.
Đức Phêt xâ định, trở v÷ với ứng thån của con người, nói
pháp cho đäo tràng thứ hai với chúng hội là 12.000 Thanh
vën. Ở träng thái không giao động của an tường tam
muội, Phêt nói với Xá Lợi Phçt v÷ trý tuû của Như Lai rçt såu
vô lượng. Chþ có chư Phêt mới thçu hiùu cùng tột các
60
pháp, täo thành lực dụng bçt khâ tư nghü mà hàng Thanh
vën, Duyön giác, Bồ tát không hiùu nổi.
Chúng hội rçt ngäc nhiön, vü sao Phêt läi ca ngợi trý
tuû Như Lai. 1200 vị đã được Phêt çn chứng là A la hán, tự
nghÿ münh và Phêt địa vị ngang nhau, đ÷u có quâ vị Ưng
cúng, bìng với Phêt. Täi sao hôm nay, Phêt läi nói tçt câ A
la hán, Bých chi Phêt không hiùu được, không thù vào
được trý tuû Như Lai. Phêt nói một nghÿa giâi thoát, họ đã
chứng được Niøt bàn. Như vêy hiùu biøt của Như Lai là gü
và quâ vị Niøt bàn mà họ chứng đíc ra sao ?
Phêt trâ lời rìng pháp của A la hán chứng đíc thü chþ
diût høt kiøt sử phi÷n não, không còn khổ đau. Nøu thêt
chứng diût đø, phâi làm cho tçt câ người chung quanh
không còn phi÷n não. Vý như ma ni bâo chåu bỏ vào
nước, nước li÷n trong. Còn thủy tinh dù có ngàn viön vào
nước, nước vén đục.
Đức Phêt ra đời, mọi người đ÷u lợi läc. Ngài là A la
hán và các Tỳ kheo khác cũng là A la hán. V÷ đức hänh
ngang nhau, v÷ phi÷n não cũng høt nhưng sức hiùu biøt
pháp giới, chþ có Phêt biøt được tường tên. Vü Ngài đã
từng thån cên cúng dường các Đức Phêt và thành tựu
được muôn vän hänh lành của Bồ tát. Chîng những biøt
rõ vêt, Phêt còn đi÷u động vêt tự täi theo ý muốn, Ngài là
một A la hán toàn võn.
V÷ vçn đ÷ quâ vị Niøt bàn mà đû tử Phêt chứng đíc,
theo Trý Giâ đäi sư, tùy trünh độ tu chứng mà có Niøt bàn
sai khác. Ngài chia pháp Tứ đø làm 4 cçp bêc. Pháp Tứ đø
ở tæng thứ nhçt, phàm phu hiùu được là pháp Tứ đø tư
nghü sanh diût. Từ pháp ở cçp bêc một, người có tåm
hướng quâ vị Niøt bàn như Ngài Ki÷u Træn Như chþ chứng
được pháp Tứ đø tư nghü bçt sanh diût.
61
Thêt chứng được pháp thứ hai, sô sanh được pháp
thứ ba mà Xá Lợi Phçt đang truy cæu, không còn dùng
tåm træn quan sát vêt. Trý Bồ tát quan sát cânh Tứ đø mæu
nhiûm này không biøt được viûc münh làm, chþ hoàn toàn
nhờ Phêt lực gia bị đù thành tựu công đức nön gọi là bçt
tư nghü sanh diût Tứ đø. Trý Giâ vý nhãn quan của Bồ tát như
cái kiøng đa thù thçy được muôn màu síc và đổi däng
liön tục. Tuy nhiön, dù biøn đổi vêt như thø nào, cũng nìm
trong hiùu biøt và đi÷u động của Như Lai. Đó mới thêt là
pháp Tứ đø hoàn toàn bçt tư nghü bçt sanh diût, là Niøt
bàn thêt sự của Như Lai.
Chứng đíc quâ vị Niøt bàn của Như Lai phâi chuyùn
được vêt, không phâi là diût độ riöng rô như A la hán. Phêt
chuyùn được vêt, vü Ngài hiùu tên nguồn ngọn các pháp
và không còn sót một vêt gü trong vũ trụ mà Ngài không
biøt gọi là tri kiøn ba la mêt.
Sự hiùu biøt thêt tướng các pháp được nöu trong
thêp như thị : như thị tướng, như thị tánh, như thị thù, như
thị lực, như thị tác, như thị nhån, như thị duyön, như thị quâ,
như thị báo, như thị bân mät cứu cánh. Nghÿa là một pháp
được quan sát ở mười träng thái biøn chçt khác nhau.
Pháp là vêt hữu hünh, vô hünh, hữu vi hay vô vi, là tçt câ cái
gü giữ được tư chçt của nó, ta nhün biøt được và đðt tön
được.
Muốn thçy thêt tướng các pháp, Phêt däy đæu tiön
xem tướng chån thêt của nó là gü. Tướng này Ngài bâo là
giâ tướng, luôn luôn biøn đổi không ngừng từ nhỏ đøn lớn,
từ lớn trở v÷ nhỏ. Đi÷u động được sự biøn đổi này, Tổ mới
thốt lön cåu :
Càn khôn tên thị mao đæu thượng,
Nhêt nguyût bao hàm giới tử trung.
62
Nghÿa là lớn như mðt trời, mðt trëng cũng chui gọn
vào hät câi, cho đøn vũ trụ càn khôn có đủ trong đæu một
sợi lông.
Kø đøn quan sát tánh là týnh chçt của pháp. Kiùm
soát được tánh vui mừng, đau khổ, tham vọng v.v„, thçy
được tánh của pháp lúc nó di động và pháp đổi từ träng
thái này sang träng thái khác là thù. Ở khoâng giữa có
một lực. Biøt được tác dụng của lực và sử dụng ngay lực
này mà đi÷u khiùn, täo thành sức mänh bçt khâ tư nghü.
Chýnh Phêt sử dụng thæn lực đù biøn chúng hội thành Bồ
tát thån mà quan sát thø giới Phêt. Và từ Bồ tát thån, Ngài
biøn trở läi thån phàm phu cho chúng hội, trâ v÷ cânh vêt
hiûn thực.
Trong sự biøn đổi tương quan các pháp của thêp như
thị, Phêt thçy suốt từ quá khứ đøn vị lai của mọi người và
tçt câ pháp, không phâi một pháp, Ngài mới thọ ký được.
Không còn gü Ngài không hiùu, dù là viûc nhỏ nhçt, låu xa
nhçt gọi là bân mät cứu cánh. Thù hiûn pháp này, Phêt
phóng quang cho chúng hội thçy cuộc đời tu hành của
Ngài từ vô thþ kiøp đøn khi thành Phêt. Ngài đã bố thý tài
sân, thån mäng hoðc thi÷n định, giáo hóa pháp khíp
mười phương.
Trong thêp như thị, tùy trünh độ tu chứng, mỗi người
quán sát pháp dưới khýa cänh khác nhau. Ngài Trý Giâ
đứng ở vị trý “tướng như thêt” chứng nghiûm, thçy được
trong một niûm tåm có 3.000 pháp biøn đổi. Ngài lý giâi 10
träng thái của một pháp trong thêp giới (bốn thánh, sáu
phàm) chịu sự chi phối của luêt hỗ tương nön biøn thành
10 x 10 = 100 pháp. 100 pháp này tác dụng với 10 như thị:
100 x 10 = 1.000 như. 1.000 như phối hợp với tam thø gian
(là ngũ çm, chúng sanh và quốc độ) thành 3000 thø giới
63
(1000 x 3 = 3000 thø giới). Con số 3000 có trong một niûm
là con số biøn, tiöu biùu cho sự biøn hóa không lường của
các pháp trong vũ trụ bao la.
Ngoài tri kiøn ba la mêt, không có viûc gü trön đời mà
Phêt không làm được, gọi là phương tiûn ba la mêt. Tri
kiøn là minh và phương tiûn là hành, đæy đủ tri kiøn tột
đþnh và phương tiûn vô cùng, Phêt có danh hiûu là Minh
Hänh Túc. Với hiùu biøt cùng tột trong vũ trụ và làm được
tçt câ, Phêt hướng dén chúng sanh, nhçt định họ đät quâ
vị Chánh đîng chánh giác.
Phêt có tri kiøn và phương tiûn ba la mêt, vü Ngài có
cçu trúc cơ thù đðc biût, đã täo công đức tu hành đäo
Bồ tát ở vô lượng Phêt quá khứ và đã gieo trồng tçt câ tri
kiøn Phêt. Chýnh vü vêy, Ngài trở thành một người vän
nëng, tự täi vô ngäi. Dù Ngài hiûn hữu trön cuộc đời hay
không, thü Phêt sự vén trôi chây miön viún, không dứt.
Hàng Thanh vën, Bých chi Phêt có nhi÷u vô số, hợp läi
cũng không thù hiùu được đi÷u này.
Xá Lợi Phçt từ låu thao thức v÷ sự chứng đíc của
münh. Ông tự nghÿ cũng đồng ở trong bù pháp tánh Như
Lai, täi sao giữa ông và Phêt vén có sự cách biût to lớn.
Nay nghe Phêt ca ngợi pháp nhiûm mæu khó hiùu của
chư Phêt, ông vội ån cæn ba læn thþnh Phêt giâng.
Læn thứ nhçt, Xá Lợi Phçt thþnh Phêt nói pháp cho
toàn chúng hội. Phêt từ chối, vü pháp vô thượng không thù
đem trao cho những người chưa phát tåm bồ đ÷. Xá Lợi
Phçt thþnh læn thứ hai, xin giâng cho hàng Thanh vën trở
lön nghe, vü họ có trý sáng suốt. Phêt cũng từ chối. Ngài
bâo trý tuû của những vị này không thù hiùu được pháp
thêm thåm vi diûu, vü càng suy lường càng trở nön bø tíc
và đọa địa ngục.
64
Đøn læn thứ ba, Xá Lợi Phçt thþnh Phêt nói pháp cho
Bồ tát. Phêt nhên lời vü họ đời đời đã từng theo Phêt nghe
pháp và đðt trọn ni÷m tin tuyût đối nơi Đức Thø Tôn. Phêt
cho biøt ni÷m tin là cửa ngõ duy nhçt dén vào pháp täng
bý yøu của Như Lai. Khi Phêt bìng lòng giâng däy, 5000
người tëng thượng män bỏ hội trường, lú Phêt và đi ra.
Phêt không ngën cân, còn cho là tốt, vü họ chưa có khâ
nëng nghe kinh, nön đù họ đi. Khi bỏ đi, họ sô suy nghÿ läi,
thçy những người ở läi nhên được pháp mæu. Họ hối hên,
câm thçy thiût thòi, khi đó sô phát tåm läi.
Người hoìng truy÷n kinh Pháp Hoa đời sau phâi
nương theo ý này mà hành đäo. Khi cơ duyön chưa đøn,
ta không nön òp buộc köu gọi. Vü làm như vêy, người
nghe sô sanh lòng tëng thượng män, đøn độ thành nhçt
xiùn đ÷ và đọa địa ngục.
Trước khi giâng v÷ pháp phương tiûn, Phêt xác định
rìng pháp chån thêt Ngài chứng được chþ có chư Phêt
mười phương mới hiùu. Bồ tát không thù hiùu nổi, huống
chi Thanh vën. Đối với chúng ta, tçt nhiön còn cách xa
vän dðm. Thêt vêy, Phêt nhên thçy thù lực chúng ta
không tốt, khâ nëng hiùu biøt chúng ta kòm, hai vốn quý
giá đù đíc đäo chúng ta không đủ. Ngài động lòng từ bi,
triùn khai phương tiûn cho chúng ta tu.
Quan sát cuộc đời tu hành của Phêt, thçy rõ Ngài có
sức khỏe phi thường. Khi chưa xuçt gia, lịch sử ghi không
có lực sÿ nào mänh hơn Ngài. Nhờ sức khỏe kỳ diûu, Ngài
tríc nghiûm các pháp một cách tường tên. Điùn hünh như
Ngài thý nghiûm pháp tu khổ hänh trong 6 nëm, ngày ën
một hột mñ vén sống được và hä thủ công phu trong 49
ngày, không ën vén không ngã gục, còn đät đøn đþnh
cao của sự minh mén gọi là giác ngộ.
65
Các vị thi÷n sư cũng có thù lực vượt bünh
thường. Ngài Thiön Thai tu trön núi 12 nëm, ën toàn rau.
Đi÷u kiûn vû sinh chíc chín không tốt như ngày nay,
nhưng sức đ÷ kháng của cơ thù Ngài mãnh liût, vượt qua
ám khý, nóng länh và bûnh têt của núi rừng, dú dàng đíc
đäo. Chúng ta ngày nay, đi÷u kiûn ën ở, thuốc men, tiûn
nghi sống quá tốt, nhưng nay đau mai yøu. Thời khóa
công phu bünh thường không trọn, nói gü đøn viûc tríc
nghiûm các pháp cao hơn.
Ngoài ra, phæn trý lực hay khâ nëng tri giác của người
tu mới thực quan trọng. Đức Phêt có sức thông minh tuyût
vời. Chưa xuçt gia, không một vị thæy nào ở thø gian đủ
sức däy Ngài. Đíc đäo, Ngài được tôn là bêc Chánh biøn
tri, hiùu biøt các pháp diún tiøn tên cội nguồn. Trünh độ tri
thức của các Tổ sư cũng vêy, luôn luôn vượt hơn thø gian
và chþ đäo cho cuộc đời.
Ngày nay, trünh độ dån trý bön ngoài tương đối cao.
Trong khi hiùu biøt của chúng ta không bìng thø gian
huống là vượt thø gian, làm thæy thiön hä. Với thù lực yøu,
trý lực kòm, ác nghiûp quá såu. Biøt bao khó khën đang
chờ đón trước mðt, chúng ta không còn cách nào hơn là
nương theo pháp phương tiûn tu hành.
Phương tiûn dùng cho người mới phát tåm vào đäo
đù đät đøn quâ Vô thượng giác. Nhưng đíc đäo rồi, mở
cửa phương tiûn đù giáo hóa chúng sanh như Phêt Thých
Ca. Chúng ta cæn phån định rõ như vêy. Chþ mở phương
tiûn được, với đi÷u kiûn chúng ta đã thành Vô thượng
chánh đîng giác.
Phêt đưa ra 84.000 phương tiûn hay 84.000 pháp môn
tu. Chúng ta tu pháp nào cũng được, nhưng đừng läc ra
ngoài những pháp này. Täo những phương tiûn khác là tự
66
đèy münh ra ngoài Phêt pháp. Theo tôi, dùng phương tiûn
đúng, từng bước sô phá bỏ nhiúm ô træn cçu và trý tuû
phát sanh, dén đøn quâ vị giác ngộ. Sử dụng sai đù træm
luån sa đọa là phäm tội phá pháp.
Không nön læm pháp phương tiûn với cứu cánh.
Nhưng không hiùu rõ lợi ých såu xa mà bác bỏ pháp
phương tiûn, đù tüm giâi thoát, cũng sai. Hành giâ cån
nhíc, suy nghÿ sử dụng phương tiûn thø nào đù phá trừ
phi÷n não cho münh và giáo hóa chúng sanh thành tựu,
mới là đi÷u quan trọng.
Hành giâ học Phêt pháp, nghÿa là đi qua cửa phương
tiûn đù ra khỏi sanh tử. Trong kinh Pháp Hoa diún tâ muốn
ra khỏi nhà lửa tam giới, chþ có một cửa duy nhçt nhỏ hõp.
Đó là cửa phương tiûn của Phêt.
V÷ sau Thi÷n tông mở thöm cửa KHÔNG. Tuy nhiön,
chþ có hàng thượng cën thượng trý như Ca Diøp, Đät Ma,
Huû Nëng mới bỏ giáo môn, không vào cửa phương tiûn,
bước thîng qua KHÔNG môn. Không Môn hay Thi÷n môn
là cánh cửa mở ngược vô tåm, đòi hỏi hành giâ phâi thçy
được tự tánh hay bân thù sự vêt. Nghÿa là thành Phêt,
phâi ním bít cái không ním bít được, vên dụng cái
không có làm thành có như Tổ sư däy :
Đäi đäo quâng khai, thố giác trượng, phiöu đàm đù
nguyût,
Thi÷n môn giáo dưỡng quy mao thìng phược lão
đæu phong.
Nghÿa là lçy lông con rùa làm dåy đù cột gió trön đæu
ngọn cåy, không cho gió bay. Lçy sừng con thỏ làm cåy
sào thọc trëng dưới ao. Lông rùa, sừng thỏ, cột gió, mò
trëng, đối với hàng phàm phu chúng ta hoàn toàn tuyût
67
phæn, không bao giờ với tới được, đøn độ có thù nghÿ læm
rìng không tưởng.
Vü thø cửa KHÔNG, tuy không có cửa, mà vén länh
lùng then cài khòp kýn. Ngàn đời không bao giờ hò mở
cho những người chưa ngộ tánh. Chýnh vü sự khó khën
trong viûc thåm nhêp thø giới bân thù víng lðng, không
nói được, Phêt mới mở các pháp phương tiûn tương ứng.
Và người trön trái đçt chþ làm một viûc duy nhçt là bàn đi
bàn läi phương tiûn. Nói cách khác, đưa Phêt pháp vào
tåm, đøn ngày nào tåm bừng sáng, cũng ngộ tánh thành
Phêt.
Riöng tôi, tự biøt münh thuộc häng trung hä, đem høt
cuộc đời træm münh vào 84.000 pháp tu. Suy tæm, nghiön
cứu, tüm áo nghÿa trong giáo điùn, ứng dụng vào cuộc đời,
đät được thành quâ nào đem giáo dưỡng cho lớp thừa
kø, đù báo Phêt ån đức. Thiøt nghÿ khi gín li÷n cuộc đời
mình với giáo lý siöu tuyût, tüm được lô sống giâi thoát, thü
không còn gü trön cuộc đời có khâ nëng hçp dén lôi kòo
chúng ta được.
Tëng Ni phâi phát chý nương theo phương tiûn của
bêc đàn anh. Cố gíng tüm cái gü vượt lön trön, đừng an
phên với bát cơm manh áo. Đừng sống trong bù Phêt
pháp mà không được chút hương vị giâi thoát nào. Ở
trong kho báu của Như Lai mà như kó không có tay chîng
lçy được gü, thêt là phý câ cuộc đời vô ých.
Phương tiûn thü tùy thời, tùy chỗ, tùy người thay đổi,
có vô số pháp phương tiûn thých hợp khác nhau. Suốt quá
trünh thuyøt pháp của Phêt hơn 300 hội, từ Lộc Uyùn đøn
Ta La song thọ, täo cho chúng ta phương tiûn, được ghi läi
thành vën tự kinh điùn. Tuy nhiön, trong kinh Vën Thù, Phêt
đã khîng định suốt 49 nëm, Như Lai chưa từng nói một lời.
68
Một lời là pháp chån thêt thường nhiön, không thù nói
được. Và Như Lai ở träng thái vô sanh, không từ đåu đøn
và không đi v÷ đåu, làm thø nào có thù nói với người trön
cuộc đời.
Kinh Vën Thù ở lêp trường bân thù xác định Như Lai
chưa nói một lời. 49 nëm thuyøt pháp là Thých Ca mở
phương tiûn cho người ở trong sanh tử, nön Thých Ca viön
tịch, Như Lai không tịch. Đức Phêt chån thêt Tỳ Lô Giá Na
không chøt. Đức Phêt Thých Ca Niøt bàn đù Đức Phêt thực
phổ biøn khíp thø giới, trở thành con người của nhån loäi
và luôn hiûn hữu trong pháp tánh của người tu hành đíc
đäo.
Hành giâ chứng được một pháp nào, sô thçy Phêt ở
khýa cänh đó. Hai mðt cứu cánh và phương tiûn vén là
một, trong con người Phêt. Cứu cánh là Phêt thực hay
chơn như tåm không sanh, không mçt trön cuộc đời. Và
phương tiûn hiûn ra con người sanh diût thuyøt pháp. Đó
là thån Phêt 32 tướng tốt, 80 vó đõp và tçt câ giáo pháp
của Ngài, đ÷u là phương tiûn của Đức Tỳ Lô Giá Na.
Ngài Thiön Thai chia kinh điùn Phêt thành ngũ thời
giáo, theo đó Phêt thuyøt kinh Hoa Nghiöm trong 21 ngày,
kinh A Hàm 12 nëm, kinh Phương Đîng 8 nëm, kinh Bát
Nhã 22 nëm, kinh Pháp Hoa 8 nëm. Ở lêp trường Pháp
Hoa xòt, tuy Pháp Hoa thuộc thời sau cùng, nhưng kinh
này thông được bốn thời kỳ trước, gọi là viön giáo.
Ngài Thiên Thai cũng chia kinh Pháp Hoa thành nëm
loäi (ngũ chủng Pháp Hoa), trong đó vën tự Pháp Hoa
gồm tçt câ những gü Đức Phêt đã thuyøt giâng trön cuộc
đời và đû tử Ngài ghi läi, gồm đủ tam täng giáo điùn. Kinh
Hoa Nghiöm, Bát Nhã, A Hàm đ÷u là Pháp Hoa, cũng là
69
Phêt thừa. Vü đối với người sử dụng ngũ çm thån, Phêt
phâi triùn khai phương tiûn, dùng ngữ ngôn vën tự.
Hiùu như vêy, kinh Pháp Hoa không chþ giới hän trong
28 phèm. Nó gồm toàn bộ giáo điùn Phêt đã được kiøt
têp, gọi chung là Pháp Hoa. Nhưng täi sao chþ 28 phèm
này mang tön Pháp Hoa, còn các kinh khác không gọi là
Pháp Hoa ? Vý dụ kinh Hoa Nghiöm không tön Pháp Hoa vü
ở däng Bồ tát tu hành, nói v÷ ti÷n thån Phêt Thých Ca tu Bồ
tát đäo đù thành Phêt.
Kinh Hoa Nghiöm cũng là một phương tiûn của Phêt.
Kinh này vô ra lộ trünh tu của một chúng sanh phát tåm từ
ngục A Tỳ tiøn dæn đøn quâ vị Như Lai, phâi tuæn tự trâi
qua quá trünh thêp týn, thêp trụ, thêp hänh, thêp hồi
hướng, Đîng giác, Diûu giác. Khi Phêt thành đäo ở Bồ đ÷
đäo tràng, những người có tư cách tiøp cên Ngài phâi là
Đîng giác Bồ tát. Các Bồ tát này đông như vi træn, nhưng
phàm phu không thçy được. Phêt thuyøt kinh Hoa Nghiöm
cho Bồ tát Đîng giác, diún tâ toàn bộ sự nghiûp tu hành
của Ngài trong 21 ngày ngín ngủi.
Phêt bít đæu nhêp định đù thuyøt kinh Hoa Nghiêm,
là từ ngoài đi vào nội tåm. Thi÷n gọi là phân vën tự kỷ.
Chúng ta là phàm phu khó sống được với thø giới nội tåm.
Vü chúng ta thường hướng tåm ra ngoài, gom nhðt bụi
bêm, rác rưởi phủ lön người, rồi tự cho đó là “TA”. Læn hồi
đánh mçt con người thực của münh. Ngài Duy Nhiön thi÷n
sư diún tâ chúng ta ngu muội, đánh mçt con người thực
của münh trong bài sám Quy Mäng “Đû tử chúng đîng, tự
di chơn tánh, uổng nhêp mö lưu”.
Hãy thử suy nghÿ xem v÷ phæn vêt chçt, một ngày
chúng ta phâi đem vào thån này mçy bát cơm và coi đó
là TA. Nøu một ngày không nhồi vô bao nhiöu thức ën thü
70
“CÁI TA” này cũng chçm dứt ngay. Xa hơn nữa, thçy rõ
chúng ta sử dụng nëm giác quan đù tiøp thu vinh nhục
træn thø. Đåy là nëm ti÷n träm khiøn chúng ta tròng thöm
lön münh những buồn khổ và xem buồn khổ đó là “TA”.
Như vêy, tứ đäi và ngũ uèn chuyön lượm lðt nhơ bèn từ
ngoài, không phâi thực là TA.
Theo Phêt huû quan sát, người tu khởi đæu dứt khoát
gät bỏ những gü không phâi là TA. Thực tu, không däi gü
đem vui buồn træn thø vào tåm. A la hán bỏ những thứ lðt
vðt, bìng cách đóng kýn nëm giác quan hay nëm cửa
tiøp xúc với bön ngoài.
Ngën chðn nëm ti÷n träm này xong, còn läi phæn tinh
thæn là thọ, tưởng, hành, thức cũng theo đó bị xóa säch.
Vü 6 cën không tiøp xúc 6 træn, vçn đ÷ không được đðt ra.
Hiùu biøt chuyûn thø tục, vui buồn vinh nhục do mít thçy
tai nghe bị cít đứt, tåm hồn hành giâ trở thành líng yön.
Tuy sanh thån tứ đäi của hành giâ vén còn, nhưng tác
động của thån làm tåm đau khổ không có.
Trước kia, däi khờ lçy cái khổ làm TA. Nay xóa cái khổ,
chþ còn läi cái TA là chơn ngã. Kiùm soát thån tứ đäi một
læn nữa, thçy nó không còn đòi hỏi những cái vô lý như
trước. Vü thọ, tưởng, hành, thức đã bị dõp bỏ, thån đòi hỏi
rçt ýt, ngược läi nó giúp ta rçt nhi÷u.
Trön bước đường tu, thåm nhêp Phêt huû bìng cửa
ngõ này sô dú dàng bít gðp câm nhên çy. Thêt vêy, yöu
cæu của cuộc sống con người không nhi÷u, nhưng lòng
tham con người bao nhiöu cũng không đủ. Tuy nhiön, xóa
lòng tham rồi thü những gü không cæn thiøt cho thån,
không chi phối ta được nữa.
Phêt cũng däy “ngũ çm xý thänh khổ”, khổ sanh ra chþ
vü cung ứng cho thån quá dư thừa. Ý thức như vêy, hành
71
giâ giâm thiùu viûc ën uống, đời sống trở nön thanh thân,
khác với người thø tục. Đó là träng thái chuèn bị bước vào
cửa thi÷n, thåm nhêp Phêt huû. Ăn uống đơn giân vén
khỏe mänh và sinh hoät cơ thù của hành giâ không giống
người bünh thường. Nhịp tim đêp tự hä xuống, hơi thở rçt
nhõ, số lượng máu lưu chuyùn trong cơ thù cũng chêm,
nön lượng hữu cơ không bị đốt nhi÷u. Phêt không ën trong
49 ngày thi÷n định dưới cội bồ đ÷, vü Ngài biøt sử dụng
nëng lượng tých trữ trong cơ thù.
Đi såu vào thø giới thi÷n định hay thø giới tåm linh là
đã diût ngũ uèn. Chúng ta trở thành gỗ đá đối với người
thø gian, nhưng sô bít gðp và sống với những người bän
không ën, không tranh dành, nói với ta kinh nghiûm tu
chứng. Đánh dçu từ khởi điùm này mới coi như thêt sự bít
đæu tu. Hành giâ nhün läi thçy giai đoän từ trước đøn sơ
quâ thêt là vô ých, làm chuyûn không đáng làm mà Tổ
Huy÷n Giác quở trách phý câ cuộc đời tu hành. Như người
giang hồ dãi níng dæm sương, lang thang làm kó phong
træn cho đøn già, cũng chîng được gü “đa niön uổng tác
phong træn khách”.
Từ sơ quâ bước vào nhị thi÷n, tam thi÷n, tứ thi÷n, Phêt
mới gðp Kamala và đi lön thø giới tứ không, Ngài gðp Uçt
Đæu Lam Phçt. Đi cùng tột thø giới tåm linh này, Ngài gðp
Bồ tát từ sơ địa đøn thêp địa, Đîng giác Bồ tát. Phêt kiùm
tra toàn bộ quá trünh tu hành Bồ tát đäo của họ đúng hay
sai, bìng cách thuyøt kinh Hoa Nghiöm cho Bồ tát Đîng
giác trong 21 ngày ở thø giới thi÷n định, không phâi nói
cho loài người chúng ta.
Có thù nói kinh Hoa Nghiöm là phương tiûn thứ nhçt
của Phêt đưa ra cho Bồ tát lớn. Nói xong kinh Hoa Nghiöm,
Phêt định nhêp Niøt bàn. Trời Phäm Thiön hay nói khác là
72
người những gæn đät đøn tåm thanh tịnh thþnh Phêt thuyøt
pháp. 80.000 Phäm Thiön nghe xong chứng quâ vị vô sanh
nhén. Tçt câ sự giáo hóa này chþ diún ra trong thø giới
thi÷n định ở bân tåm.
Đức Phêt xâ định, trở läi thực tø cuộc sống gðp nëm
anh em Ki÷u Træn Như, giâng pháp Tứ đø. Ngài mới có
thöm đối tượng loài người trön cuộc đời. Phêt ngồi Bồ đ÷
đäo tràng nhêp thi÷n định, người thø gian không biøt Ngài
làm gü. Nhưng trở läi thực tø cuộc sống, Ngài đi giáo hóa,
chúng ta mới biøt có một Đức Phêt ở thø gian. Có thù nói
Phêt ở thø gian là phương tiûn đối với Đức Phêt thiût và
pháp của Phêt phương tiûn nói tçt nhiön cũng là pháp
phương tiûn.
Suốt quá trünh Phêt thuyøt pháp bìng ngôn ngữ từ
Lộc Uyùn đøn Ta La song thọ täo cho chúng ta vën tự
Pháp Hoa kinh. Còn chån thêt Pháp Hoa là pháp chþ có
chư Phêt hiùu được. Phêt Thých Ca phâi đi÷u động Đức
Đa Bâo Như Lai đøn chứng minh pháp chån thêt. Ngài
Nhêt Liön khîng định chån thêt Pháp Hoa chþ có Phêt
Thých Ca nói, Phêt Đa Bâo nghe. Từ Bồ tát trở xuống đ÷u
nghe pháp phương tiûn. Pháp phương tiûn thứ nhçt được
Phêt nói cho Bồ tát Đîng giác, phương tiûn hai nói cho
Phäm Thiön, qua phương tiûn ba là pháp diún tâ bìng
ngôn ngữ, nói cho nhån gian. Đøn pháp phương tiûn thứ
tư, nói cho những người theo Phêt đã nhêp thi÷n định.
Hàng Thanh vën nghe pháp ngôn ngữ, læn læn sống
trong cânh giới thi÷n định, nghe Phêt thuyøt pháp qua
tåm. Tåm họ tiøp nhên pháp, tåm với pháp là một, biøn
thành tåm pháp. Nhờ đó tuû sanh, họ bít đæu thçy sự vêt
giống Phêt thçy, không qua däng vinh nhục của cuộc đời.
Họ nghe được pháp ở däng không nghe mà nghe, vü Phêt
73
và La Hán đ÷u nhêp thi÷n định, trong yön lðng tỏa sức
sống kỳ diûu. Sinh hoät của cânh giới tinh thæn này, người
træn không nghe được. Từ đó, Phêt düu dít các La hán tiøn
lön quâ vị Bồ tát. Nghÿa là họ cũng trở v÷ pháp vô ngôn,
đù thçy chån thêt tướng các pháp hay Pháp Hoa.
Chúng ta thường læm lén, chçp pháp phương tiûn
làm cứu cánh thü phương tiûn không còn tác dụng giâi
thoát, läi trở thành ràng buộc ta. Vý dụ tượng Phêt nhìm
giúp chúng ta hünh dung Đức Phêt thiût và quan sát lời nói,
hành động, suy tư của Phêt đù làm theo mới là viûc chýnh
yøu. Thø nhưng phæn lớn chúng ta vén coi tượng Phêt là
Phêt. Phêt bö tông không cứu chúng ta được. Có một vị
Tổ đã nhíc nhở : “Ông Phêt bìng gỗ không độ được lửa,
ông Phêt bìng vàng không độ được lò đúc, ông Phêt
bìng đçt không độ được nước”. Tuy nhiön, nương với
Phêt tượng trưng là phương tiûn đù tüm ra ông Phêt độ
thoát chúng sanh. Riöng tôi, từ nhỏ đã sớm ý thức được
tác dụng của Phêt phương tiûn. Tôi siöng läy Phêt xi mëng,
tụng kinh bìng giçy. Nhờ đó, trý tuû mỗi ngày một phát
huy, giâi quyøt viûc xây đøn với münh tốt đõp hơn.
Đối trước tượng Phêt, độ thành kýnh giúp ta phá được
màn vô minh ngën che ta và Phêt. Tượng có sức thu hút
mänh, kòo ta rời thực tø, phi÷n não vụt tan biøn theo. Têp
trung tư tưởng đøn độ quön câ sinh mûnh, quön đi sự hiûn
hữu của thån tứ đäi, thçy được Phêt thực với 32 tướng
hâo, khiøn tåm ta hoan hỷ, mới câm thông, liön hû với
Phêt được. Tượng chþ có giá trị đối với người nhên được
hương vị giâi thoát. Người thçy tượng vén sừng sững một
khối bö tông, thü hoàn toàn tuyût phæn. Muôn đời họ vén
đứng ngoài thø giới an vui mæu nhiûm của chư Phêt.
74
Giáo pháp Phêt soi sáng tåm con người, thường
được vý như ngón tay chþ mðt trëng hay thuy÷n dùng qua
sông, tức là phương tiûn làm cho tåm từ mở rộng, trý tuû
phát sanh mới chýnh yøu. Người nghe pháp, trý không phát
triùn, đäo đức không tëng, họ đã kõt phương tiûn. Vçn đ÷
quan trọng ở điùm biøt vên dụng giáo lý làm phương tiûn
sống của münh, giống như cơm ën hay hơi thở hàng ngày
đù giúp chúng ta sống khỏe mänh. Nøu cơm và hơi thở
này cứ mang vô mà không thâi ra, chíc chín sô chøt.
Cũng vêy, Phêt pháp cứ gom vô, làm chúng ta míc bûnh
giáo đi÷u, chîng khác gü người chøt vü bội thực, ën không
tiöu. Cũng từ ý này, Tổ sư däy :
Kinh điùn lưu truy÷n tám vän tư,
Học hành không thiøu cũng không dư,
Đøn nay týnh läi đà quön høt,
Chþ nhớ trön đæu một chữ NHƯ
Học không thiøu cũng không dư, nghÿa là học đù tu.
Học nhi÷u đù phi÷n não nhi÷u, thêt vô ých. Học đủ nhưng
không giữ läi, vü giữ läi sô thành bûnh. Chþ nhớ trön đæu
một chữ NHƯ là tåm chơn như bünh đîng tuyût đối hay đó
là trý tuû của Phêt, là đäi viön cânh trý theo Duy thức học vý
như đài gương sáng hoðc viön ngọc ma ni theo Pháp Hoa.
Tçt câ màu síc hünh ânh đ÷u hiûn đủ trong đó. Hành giâ
không giữ läi một thứ nào, nhưng không có gü không biøt.
Học xong và tu đíc đäo, tçt câ bỏ läi phýa sau. Lời
nói là phương tiûn đù tåm hành giâ thanh tịnh dæn. Người
sơ tåm học đäo cæn phương tiûn thçp nhçt là ngữ ngôn
vën tự. Phêt dùng vô số phương tiûn khai ngộ cho häng
cën cơ thçp. Nhưng đøn nước Ma Kiût Đà, Phêt yön lðng,
từng bước chuyùn tåm hàng Thanh vën qua Bồ tát đäo.
Ba nëm ở Ma Kiût Đà, Phêt lðng thinh không nói, Bồ tát
75
nhün viûc làm của Ngài mà làm theo, læn hồi đi såu vào
träng thái tu hành bìng tåm. Đåy là giai đoän hai, thuộc
thån giáo của Phêt. V÷ sau Thi÷n tông triùn khai pháp này,
Thi÷n sinh học hänh thi÷n sư không qua ngôn ngữ gọi là
giáo ngoäi biût truy÷n, bçt lêp vën tự. Không thuyøt pháp,
vü càng nói nhi÷u càng vướng míc giáo tướng, ngôn ngữ.
Vướng míc nhi÷u trở thành hý luên, tåm vọng động thöm.
Giai đoän ba mới thực sự thuyøt Pháp Hoa kinh ở núi
Linh Thứu, thåu 60 tiùu kiøp thành một niûm đù thåm nhêp
đäo tràng Pháp Hoa.
Trong một đời Đức Phêt giáo hóa, Ngài giúp đû tử
trồng cën lành từ thời Lộc Uyùn, trưởng dưỡng thån tåm ở
thời Kỳ Viön, Trúc Låm tịnh xá và đøn đåy nở hoa Linh
Thoäi hay không trung thuyøt pháp của hội Pháp Hoa.
Thanh vën, Duyön giác, Bồ tát đät đøn tåm KHÔNG,
không còn vướng bên træn thø, nhên được kinh Pháp Hoa
do Phêt truy÷n trao. Hay đó là giai đoän tåm çn tåm, thæn
truy÷n thæn, vượt ngoài lưới ma, thåm nhêp huû Như Lai.
Không còn dùng lời nói và hành động đù chþ däy, nhưng
tåm hành giâ linh hoät đøn độ cao. Một niûm tåm mà
thông câ pháp giới, thçy suốt 18.000 thø giới. Giai đoän
ba thuộc phæn phát triùn tịnh tåm. Giai đoän một, hai là
tịnh hóa tự tåm.
Nøu không theo thứ tự này, không đät køt quâ. Tự
cho đã học høt kinh điùn, không có gü đù trưởng dưỡng tự
tåm cũng vô ých. Nhi÷u khi thành chướng ngäi, tåm
chîng những không trong sáng, còn hóa ra phi÷n não,
hành giâ đã tu sai pháp, càng tu låu càng đọa såu. Người
xưa có nói :
Nhçt niön Phêt täi ti÷n,
Nhị niön Phêt thëng thiön,
76
Tam niön Phêt bçt kiøn.
Nghÿa là học nhi÷u, nghe pháp nhi÷u, läy sám hối
nhi÷u. Đøn khi đụng viûc, lêp tức tham sån phi÷n não. Vü
nghe nhi÷u, tự tánh bị ngën che, tåm thành mờ không
thçy đäo. Cæn tịnh hóa tự tåm trước, cố gíng giữ tåm
trong sáng mới phát ban đæu, đừng cho thay đổi.
Pháp Phêt có công nëng tèy säch tåm phi÷n não.
Người dùng giáo pháp sai, làm tåm nhiúm ô, thành bûnh
nhçt xiùn đ÷, Phêt không cứu được. Người chưa tu, họ
phi÷n não, nhưng thçy Phêt läi phát tåm. Ngược läi, người
trong đäo nhün Phêt, läy Phêt mỗi ngày, vén sanh phi÷n
não, đành chịu thua. Họ giống như kó sử dụng lờn thuốc,
không còn tác dụng. Hünh ânh tiöu biùu cho ý này là Vô
Não hung dữ thçy Phêt buông dao thành La hán. Nhưng
Thiûn Tịnh Tỳ kheo là em họ của Phêt, sống gæn Phêt mà
Ngài không độ nổi.
Nghe thuyøt pháp, tåm bừng sáng. Cuộc đời dù sóng
gió bao nhiêu, hành giâ vén an trụ pháp, tiøn tu được.
Ngược läi, nghe thuyøt pháp, cuộc sống vén đæy bçt
mãn khó chịu và nghiûp ùn ùn nổi dêy. Phâi biøt đó không
phâi là chỗ của ta tu. Nøu không bỏ đi, ta sô đọa nhçt
xiùn đ÷.
Giai đoän một, lçy giáo pháp trưởng dưỡng tự tåm,
tåm thành thanh tịnh. Giai đoän hai, không nghe pháp,
tåm vén thanh tịnh. Ta quan sát, suy nghÿ thành quâ của
người và chọn được lô sống cho münh, người nhün thçy
phát tåm theo. Giai đoän ba từng niûm tåm ta phát triùn
những đi÷u mà trước chưa có, Thæy không däy.
Ở giai đoän này hành giâ Pháp Hoa lçy Phêt hộ niûm
làm chýnh. Phêt huû rọi tåm, tåm bừng sáng, biøt viûc
chýnh xác và làm có køt quâ. Còn giai đoän trước, làm
77
đúng lời Phêt, lời Thæy däy läi thành phân Phêt, phân Thæy.
Vü hoàn cânh đổi khác thü y kinh giâi nghÿa, Phêt oan tam
thø.
Đức Phêt xác định ở thời mät pháp, không còn kinh
nào khác ngoài kinh Pháp Hoa lưu truy÷n trong Diöm phù
đ÷. Chúng ta phâi hiùu kinh Pháp Hoa là kinh phát xuçt từ
tåm bừng sáng của người ngộ đäo, kinh do Phêt hộ niûm,
do Bồ tát Đäi Trang Nghiöm mang đøn, do lòng đäi bi
thương chúng sanh mà hành đäo. Chþ có kinh Pháp Hoa
đó tồn täi sau Phêt nhêp diût 500 nëm, không phâi là 28
phèm kinh Pháp Hoa chúng ta tụng thường ngày.
Phæn lớn chúng ta chçp vën tự, nön chøt ngộp trong
28 phèm. Chúng ta không phủ nhên kinh Pháp Hoa vën tự.
Tuy nhiön, phâi biøt dùng 28 phèm rọi vào tåm, đù thçy
biøt như thêt và làm đúng chån lý, lợi ých muôn loài. Đó là
Pháp Hoa tåm, do tåm khai ngộ mới có.
Ngài Nhêt Liön phán giáo cũng chia thành ba vòng.
Vòng thứ nhçt gồm tçt câ kinh mà Phêt thuyøt trước kinh
Pháp Hoa nìm trong phương tiûn thuộc Tiùu thừa. Vòng
thứ hai là kinh Pháp Hoa 28 phèm thuộc Trung thừa. Và
vòng thứ ba là kinh Pháp Hoa của Đäi thừa lưu xuçt từ tåm
thanh tịnh; theo đó tùy chỗ, tùy duyên giáo hóa chúng
sanh, không có mô hünh cố định.
Đối với tåm thanh tịnh trong sáng của hành giâ Pháp
Hoa, kinh ghi : “Nhçt thiøt thø gian tư sanh sự nghiûp”,
nghÿa là bçt cứ viûc nào trön thø gian cũng là đäo, không
phâi chþ giới hän ở chùa. Hành giâ Pháp Hoa nøu xuçt gia
thü làm Tỳ kheo kiùu méu. Nøu là chýnh khách thü dån kýnh,
dån thương. Nøu là nông dån, nëng suçt cũng vượt hơn
người. Tçt câ viûc đ÷u lợi ých cho münh, cho người và làm
78
đõp cuộc đời. Bồ tát giáo hóa chúng sanh ở lãnh vực nào
cũng xuçt síc, làm thæy, mới thực là hành giâ Pháp Hoa.
Đức Phêt cũng thù hiûn đi÷u này. Đọc lịch sử, chúng
ta thçy Phêt Thých Ca là người khỏe mänh nhçt so với các
lực sÿ khác. Đối với triøt gia, Ngài là người thông minh nhçt.
Đối với nghû sÿ, Ngài là người đàn hay nhçt„ Đức Phêt đa
tài như vêy, mới được tôn xưng là thæy của trời người.
Các sư ngộ đäo, theo kinh Pháp Hoa là người được
Phêt hộ niûm. Gðp khó khën, các Ngài ổn định được.
Điùn hünh như Khuông Viût, Vän Hänh, Tuû Tÿnh giâi quyøt
được mọi vçn đ÷ bức bách mà xã hội bó tay chịu thua,
nön được kýnh nù.
Có thù khîng định kinh Pháp Hoa đồng nghÿa với
đáp ứng được nhu cæu của xã hội, của con người. Nó
đưa loài người đøn hänh phúc an vui, giúp người trở thành
bêc Thánh, làm được thêt nhi÷u viûc lợi ých trön thø gian,
lòng vén trong säch, hìng ở trong chánh định, an trụ thø
giới bçt tư nghü của Phêt.
Phương tiûn là những gü mà Phêt xøp đðt và sống với
thø gian đù giúp chúng ta gðp Đức Phêt cứu cánh. Kinh
Pháp Hoa diún tâ phương tiûn đưa tçt câ Thanh vën, Bồ
tát mười phương và Bồ tát Tùng địa dũng xuçt thåm nhêp
Phêt huû trở v÷ thø giới Thường tịch quang của Phêt.
Phương tiûn không chþ hän hõp trong phèm Phương tiûn
của kinh.
Phương tiûn của Phêt có hai phæn : phương tiûn lực
và phương tiûn trý lực. Phæn truy÷n vào cho hành giâ đù
hiùu biøt, suy luên thuộc phương tiûn trý lực của Phêt.
Phương tiûn lực của Phêt thü thiön biøn vän hóa. Tùy cën
cơ, hoàn cânh từng người một mà Phêt ban cho họ
79
phương tiûn thých nghi khác nhau đù tu hành. Và những
phương tiûn khác biût này không chống trái nhau.
Phương tiûn dù thuên hay nghịch, tốt hay xçu đ÷u
đưa hành giâ đøn giâi thoát. Hiùu được phương tiûn lực
của Phêt, nhün läi cuộc đời hóa độ của Ngài, từ nghịch
duyön như A Xà Thø hay Đ÷ Bà Đät Đa, dưới mít của Nhị
thừa là chướng ngäi cho viûc hoìng đäo của Phêt.
Nhưng theo Pháp Hoa, đó chýnh là phương tiûn mà Ngài
đưa ra đù giáo hóa chúng sanh. Hoðc những tranh chçp
ở Kỳ Hoàn tịnh xá làm mọi người chán nân, cũng là
phương tiûn đù họ hướng tåm v÷ cânh giới Tåy phương
Cực läc của Đức Phêt A Di Đà. Cho đøn các Bồ tát, Thanh
vën hỏi Phêt v÷ vçn đ÷ gü đ÷u nìm trong phương tiûn trý
lực của Ngài truy÷n xuống cho họ hỏi. Nương công đức
của Phêt, Tú Vương Hoa Bồ tát hỏi được viûc làm và thæn
thông bçt khâ tư nghü của Bồ tát Dược Vương.
Hiùu xa hơn nữa, khi chúng ta ở bước đường cùng,
tríng tay vü sự nghiûp, của câi hoàn toàn sụp đổ mà phát
tåm Bồ đ÷, an nhiön tự täi thọ trü kinh Pháp Hoa, là chúng
ta đã ním bít được một trong muôn ngàn chiøc phao
phương tiûn của Phêt ban cho. Nøu không có phương
tiûn trý lực của Phêt đi÷u động làm phát khởi và trưởng
dưỡng Bồ đ÷ tåm, chúng ta cũng trở thành thån tàn ma
däi như bao nhiöu chúng sanh u mö khác. Nhưng nghịch
duyön làm ta đau khổ chîng còn thiøt sống, không phâi
là phương tiûn lực của Phêt. Với trý tuû ba la mêt, Phêt
thçy rõ cën tánh hành nghiûp của chúng sanh, đáng
dùng pháp gü độ họ. Có người phâi đù cho rơi vào địa
ngục mới phát tåm được, vü hänh phúc đæy đủ chþ làm
cho họ chüm đím trong nëm món dục, cuốn họ trôi lën
trong sanh tử luån hồi.
80
Câm nhên được đi÷u này, ta thçy viûc làm của quỷ
vương hành hä tội nhån cũng không nìm ngoài màng
lưới phương tiûn lực của Phêt. Nhưng có người đáng dùng
phước lộc hưởng an lành đù tiøn tu, thü Phêt cung cçp tçt
câ đi÷u kiûn thuên lợi. Thêm chý Ngài khiøn câ trời Đø Thých
hay tám muôn bốn ngàn thiön nữ đých thån trổi kỷ nhäc
đøn rước.
Ním được chiøc phao phương tiûn ban đæu của
Phêt ban cho, ta phát tåm bước vào đäo. Nương công
đức của Phêt tu têp, hột giống lành nèy mæm, khiøn ta
phát được đäi nguyûn thọ trì kinh Pháp Hoa. Muôn ngàn
phương tiûn mæu nhiûm khác sô dæn dæn đøn với ta đæy
đủ.
Dưới mít hành giâ Pháp Hoa, chîng những sự giúp
đỡ tùy thuên là phương tiûn lực của Phêt cho ta, câ đøn
những åm mưu chống phá, xuyön täc cho đøn giøt häi
cũng là phương tiûn lực của Phêt.
Ngài Nhêt Liön Thánh nhån đã chứng nghiûm một
cách såu síc những nghịch duyön mà Phêt đã bố trý cho
Ngài trön đường hành đäo. Ba læn bị tông phái khác và
các lãnh chúa giøt häi, ba læn bị đưa đi đày đøn những
vùng chþ có bëng tuyøt không một loài cåy cỏ nào sống
được. Ngài vén thân nhiön đứng vững trön đþnh Pháp Hoa.
Läi còn vui mừng xem đó là một dịp tốt hiøm có đù Ngài
cúng dường thån mäng cho chư Phêt, cho pháp tối
thượng thừa. Và chþ có con đường tít này giúp Ngài sớm
thành tựu Pháp thân.
Theo Pháp Hoa, phương tiûn của Phêt rộng đøn độ
tçt câ sinh hoät thø gian v÷ mọi phương diûn chýnh trị, xã
hội, kinh tø hay tôn giáo v.v„ đ÷u thuộc phương tiûn trý
lực của Ngài. Một cuộc khủng hoâng kinh tø hay sự xuçt
81
hiûn của một tà đäo, hoðc một chø độ độc tài đ÷u có lợi
ých của nó, vü đó là những chiøc phao của Phêt bố trý cho
những ai có nhån duyön cën lành nương theo ngược
dòng sanh tử trở v÷ bøn giác.
Chúng ta câm nhên được síp xøp vô hünh mæu
nhiûm này qua trường hợp chứng đíc Pháp Hoa tam
muội của Ngài Khuy Cơ. Khi Võ Hêu lön ním quy÷n, trong
phong trào triût hä những khai quốc công thæn của nhà
Đường, bà đã tru di câ dòng họ của Ngài Khuy Cơ. Chþ
trön bước đường vån du hóa độ, Ngài đã thù nhêp Pháp
Hoa tam muội ở một ngôi chùa nghño nàn, hóo lánh.
Trong khi Đường Thái Tông trọng vọng kýnh nù, cung cçp
phương tiûn đæy đủ cho Ngài ở Trường An, không đủ đù
đưa con người tràn đæy suy tư thù nhêp thø giới Phêt.
Phương tiûn lực không cùng. Mỗi đoän đường vượt
qua, nhün läi thçy mọi viûc thành tựu đ÷u nhờ Phêt lực gia
bị. Hành giâ không biøt cũng như cåy hçp thụ nước,
không tự biøt sự hçp thụ của nó. Phêt xác định rìng trong
quá khứ, các Đức Phêt dùng vô số phương tiûn, nhưng tçt
câ pháp này đ÷u là nhçt Phêt thừa. Trong vị lai cũng vêy
và hiûn täi ở mười phương, trëm ngàn muôn ức Phêt cũng
dùng mọi phương tiûn đù diún giâng pháp nhçt thừa.
Chúng sanh nghe pháp đ÷u chứng nhứt thiøt trý.
Ngài là Thých Ca Måu Ni hiûn ra trong đời ngũ trược,
tùy cën tánh không đồng của chúng sanh, tùy vị trý và thời
gian nói pháp khác nhau. Các pháp sai biût này cũng chþ
nhìm một mục tiöu duy nhçt là đưa v÷ pháp nhçt Phêt
thừa. Nøu Phêt nói thîng nhçt thừa, chúng sanh trý kòm,
đang bị nung nçu trong nhà lửa tam giới, không thù hiùu,
không thù tu được.
82
Phêt phâi dùng phương tiûn khai ra tam thừa : Thanh
vën, Duyön giác và Bồ tát. Khởi đæu đối tượng là Thanh
vën, Ngài thçy rõ các vị này giống như người bị mũi tön
độc, cæn được cứu mäng sống ngay; nghÿa là cæn chữa
gçp vøt thương đau khổ của họ. Thêt vêy, những vị này là
những người bị thçt bäi, chñn òp, bóc lột, nön họ mang
tåm niûm ghö sợ thø gian. Phêt phâi ban cho họ pháp
thých hợp là Niøt bàn. Viûc làm của Bồ tát như tịnh Phêt
quốc độ, bố thý cúng dường, cứu độ chúng sanh không
thù đem giâng däy cho người chán đời, chþ muốn lánh xa
cõi træn.
Phêt mới däy họ hänh sa môn, ngày ngày mang bünh
bát đi khçt thực. Nương vào Niøt bàn của tam thừa,
Thanh vën không bị phi÷n não làm nhiúm ô và cũng
không còn ham mö nëm món dục thô hñn, nön không
đọa trong sanh tử. Læn hồi họ tiøn tu được. Khi tåm lượng
các vị Thanh vën rộng lớn hơn, Phêt däy họ đäo Bồ tát.
Nhưng họ không tu, läi däy người khác tu; vü lúc nào họ
cũng mang tåm niûm Không, vô tác, vô nguyûn. Tới hội
Pháp Hoa, những người được Thanh vën däy, đíc đäo,
đíc quâ, đíc pháp như nhóm Bät Đà Bà La Bồ tát và
được Phêt thọ ký. Lúc bçy giờ các vị Thanh vën tþnh ngộ,
phát tåm Bồ đ÷. Phêt mới diût hóa thành đù dén họ đøn
bâo sở. Ngài cho biøt nøu cứ trụ mãi Niøt bàn, đøn khi Thø
Tôn nhêp diût, Niøt bàn sô mçt. Vü đó cũng chþ là phương
tiûn lực do Phêt täo ra đù Thanh vën täm nghþ ngơi mà
thôi.
Trong 49 nëm nói pháp, Phêt dùng vô số phương tiûn
giâng nói các pháp giúp chúng sanh không kõt trong ngũ
dục thø gian. Đøn hội Linh Sơn, Thanh vën xa rời sự chçp
trước và lön được bờ giâi thoát. Ngài mới däy Pháp Hoa
83
gọi là khai tam thừa hiùn nhçt thừa hay khai phương tiûn
bày chån thêt.
Riöng những người coi phương tiûn là cứu cánh,
nghe Phêt däy xa lüa âo tưởng điön đâo của cuộc đời. Họ
läi nhên læm bỏ luôn cuộc đời, nhên læm bỏ tục xuçt gia là
bỏ luôn tri thức và mäng sống, trở thành khôi thån đoän trý.
Ngày nay, nhi÷u người cũng læm tưởng tu phâi vào chùa
và bỏ tçt câ. Nhưng vào chùa không học hành, rồi cũng
chîng làm được gü, phý câ cuộc đời và cuối cùng trở
thành tëng thượng män như Tổ Quy Sơn quở trách “Niön
cao läp trưởng không phúc cao tåm”.
Ngài Nhêt Liön vý người tu đù bỏ høt, không được gü,
chîng khác nào như cá bị bít lön bờ đù khô læn đøn chøt.
Thanh vën thừa hay pháp Tứ đø mà Phêt däy cho hàng
Thanh vën thçy được cái thực của cuộc đời, đi÷u đáng
bỏ và đi÷u không nön bỏ. Nhờ đó, chên đứng được dục
nhiúm, trau giồi đäo hänh, tåm trở nön sáng suốt. Thçy
đúng và sống đúng theo hoàn cânh của münh, làm gương
tốt cho người.
Gðp hàng Duyön giác vốn có sïn phước đức trý tuû,
Phêt phån tých cho thçy mũi tön và chçt thuốc độc.
Duyön giác có thù vý như nhà nghiön cứu chuyön đ÷. Họ
biøt sử dụng trý khôn, đät được nëng suçt cao thay cho
sức lao động bìng tay chån. Dưới mít quan sát của
Duyön giác, mọi hiûn tượng được tiøp nhên bìng suy tư
qua pháp Thêp nhị nhån duyön, đưa họ đøn một đời sống
giâi thoát. Một chiøc lá rơi, một cơn gió thoâng hay ánh
sao lung linh đ÷u là những bài pháp giúp họ ngộ đäo.
Cuối cùng, đối với Bồ tát có đủ đức hänh và hiùu biøt,
Phêt däy những vị này sáu pháp ba la mêt; nghÿa là vên
dụng hiùu biøt và đäo đức đù giáo hóa chúng sanh. Bồ
84
tát có khâ nëng nhên thức såu xa v÷ siöu hünh, Phêt chþ rõ
cho thçy ån oán liön hû nhi÷u đời của Bồ tát đối với
chúng sanh và däy cách gỡ rối từ từ. Nói cách khác, liön
hû xçu ác của chúng ta chìng chịt từ vô lượng kiøp đổi
thành hương sen, là cách tu của Bồ tát đù thành Phêt.
Thanh Vën, Duyön giác hay Bồ tát là ba pháp
phương tiûn ứng câm, tùy cơ. Bön ngoài là Thanh vën hay
quy÷n thừa Bồ tát, nhưng thực bön trong là èn mêt Pháp
Hoa kinh, ngæm giáo hóa pháp của Bồ tát. Các pháp
phương tiûn Ngài däy trước nøu không phâi là nhån của
Pháp Hoa, thü khi nghe pháp chån thêt nhçt thừa, các đû
tử không thù nào hiùu và phát tåm tu được.
Đức Phêt có đủ hai phæn phương tiûn lực và phương
tiûn trý lực và khai ra tçt câ phương tiûn thých ứng đù sau
cùng dén v÷ nhçt Phêt thừa. Vü vêy, Ngài làm bçt cứ viûc
gü trön thø gian, cũng quy v÷ Phêt thừa. Trong cuộc đời
hành đäo của Phêt, mọi đi÷u nghịch thuên xây đøn.
Nhưng cuối cùng, tçt câ đ÷u quy ngưỡng Ngài. Và sau khi
Đức Thø Tôn nhêp diût hơn 2.500 nëm, chúng ta vén còn
nương được công đức Ngài, an nhiön tu học.
Tuy nhiön, cæn lưu ý rìng Phêt ním được quy luêt mới
vên dụng quy luêt, biøt rõ các pháp môn mới däy chúng ta
ứng dụng các pháp môn, mới từ cứu cánh khai ra phương
tiûn. Không phâi ai cũng khai phương tiûn được. Khi chưa
thành Phêt, ta đang ở vị trý nào thü phương tiûn của ta ở vị
trý đó. Vị trý là phi÷n não, tçt nhiön khai phương tiûn cũng
phi÷n não. Nøu ta không có trý lực của Phêt đù quan sát
sự biøn đổi liön tục của pháp, mọi phương tiûn của ta áp
dụng không thù dén v÷ Phêt thừa và chþ đưa đøn tội lỗi
mà thôi.
85
Mục tiöu ra đời của Đức Phêt đù giúp chúng ta thçy
được Phêt, hiùu Phêt, làm theo Phêt và sống như Phêt.
Từng bước tu hành, chúng ta sô đät được bốn phæn : khai,
thị, ngộ, nhêp Phêt tri kiøn.
Đức Phêt khai tri kiøn bìng cách đưa ra nhi÷u pháp
môn tu. Chúng ta tu pháp nào cũng được với đi÷u kiûn
duy nhçt là phâi phát triùn tri kiøn của chýnh münh. Đức
Phêt hiûn hữu trön cuộc đời mang thån người nhìm nói
với chúng ta rìng Ngài tu thành Phêt và ta tu cũng sô
thành Phêt. Từ ý này, các kinh đ÷u diún tâ nëng lực con
người, nøu biøt sử dụng sô đät nhứt thiøt chủng trý. Chúng
sanh mö læm läi dùng nëng lực của họ vào viûc tội lỗi. Với
tư cách một con người, Đức Phêt sống, hành đäo, sinh
hoät như thø nào là Ngài bít đæu công viûc khai tri kiøn.
Có thù nói khai tri kiøn không phâi chþ có ở phèm
Phương Tiûn. Thực sự tçt câ viûc Phêt làm trong cuộc đời
đ÷u là chüa khóa mở tri kiøn cho chúng ta thçy.
Tuy nhiön, thçy được cũng không đơn giân. Từng
chðng đường một, tu theo Thanh vën thừa cít bỏ phi÷n
não bám vào tåm làm chúng ta däi khờ. Mỗi người tùy
hoàn cânh và hiùu biøt riöng, vên dụng khâ nëng của
münh, phát triùn hiùu biøt. Khai tri kiøn và thị tri kiøn đù hành
giâ nhün vào thçy Phêt là tçm gương sáng, là người biøt
tçt câ và làm được tçt câ. Hay nói cách khác, giúp chúng
ta hiùu được thø nào là tri kiøn Như Lai.
Làm mọi người ngộ Phêt tri kiøn là nhên được Phêt tri
kiøn. Nhên được tri kiøn không có nghÿa là nhên tri kiøn
của Phêt Thých Ca, nhưng phâi nhên tri kiøn của chýnh
chúng ta. Thời đức Phêt täi thø, con người bị Bà La Môn
mö hoðc, trao quy÷n quyøt định cho Thượng đø, thủ tiöu
tri kiøn của münh. Đức Phêt hiûn thån con người, chþ cho
86
thçy chýnh münh mới có quy÷n quyøt định vên mäng của
münh. Nhên được ta là người có khâ nëng thành Phêt,
chúng ta mới bước theo con đường của Phêt Thých Ca đi,
đäo đức mỗi ngày cao hơn, nëng lực lớn thöm và trý tuû
phát triùn nhi÷u hơn là đã nhêp vào tri kiøn Như Lai. Từng
bước chån đi, hành giâ có Phêt Thých Ca ở bön cänh.
Hành giâ gðp Ngài trong trünh độ tu chứng của münh. Có
thåm nhêp trý tuû Như Lai mới hiùu được tri kiøn Như Lai.
Muốn độ ba häng người nhên thức sai læm, Phêt phâi
khai ba phương tiûn Thanh vën, Duyön giác, Bồ tát đù dú
nhên biøt. Cũng như vü có người tu khổ hänh, Phêt phâi
lao vào cuộc sống khổ hänh và khổ hänh vượt hơn người
khác cho đøn ngã gục xuống, đù chþ cho mọi người pháp
tu này hoàn toàn sai læm, càng tu cơ thù càng yøu, trý
càng đæn độn.
Ngài khai ra pháp Trung đäo, không chäy theo dục
vọng xa hoa tàn phá con người, cũng không đốt thån
theo những người khổ hänh. Chþ ën những thứ cæn thiøt
nuôi cơ thù khỏe mänh và giữ trý tuû sáng suốt. Tu theo
Trung đäo, trý tuû mỗi ngày phát triùn hơn, hiùu biøt chýnh
xác læn, đøn độ tự nhiön thành đäo.
Giáo sư Motai kiøn giâi sự thành đäo của Đức Phêt là
một sự phát triùn tự nhiön. Theo ông, nøu chúng ta biøt
nuôi trí tuû, nó sô phát triùn đ÷u đðn. Với kinh nghiûm tu
hành, ông nhên thçy có những đi÷u lúc nhỏ ông không
biøt vên dụng trý đù hiùu. Nhưng đøn 30 tuổi, ông vên
dụng được nó, từ đó từng nçc trý tuû phát huy thöm. Đối
với những đi÷u ông phâi đñ nòn chịu đựng thü sau 30 tuổi,
tự nhiön nó mçt læn và ông nhün sự vêt chýnh xác hơn, có
câm tưởng ông đang bước vào tri kiøn Phêt, câm thçy
phi÷n não không đoän mà tự høt. Vü mãi theo đuổi mục
87
tiöu, dồn sinh hoät cho viûc phát triùn trý tuû, phi÷n não tự
tiöu hao læn, đñn trý tuû tự sáng. Ông køt luên những phi÷n
não trước kia nuôi tåm Bồ đ÷ của ông. Nhờ ông dám giáp
mðt với phi÷n não, ën nuốt tçt câ phi÷n não đù biøn
thành tri giác, làm lợi ých cho münh và người.
Hai phæn khai và thị tri kiøn là công viûc của Phêt đã
làm xong. Còn läi ngộ và nhêp tri kiøn hay không, tùy nơi
chúng ta. Lộ trünh đi đøn nhçt Phêt thừa có sai biût. Từ
Thanh vën tu pháp Tứ đø, Duyön giác tu pháp Thêp nhị
nhån duyön và sáu pháp ba la mêt của Bồ tát, cho đøn tu
phước báu nhơn thiön, giữ ngũ giới hay thêp thiûn giới
cũng læn thành Phêt.
Xa hơn, Phêt còn triùn khai 84.000 pháp môn thých
ứng với tçt câ nghiûp lực của chúng sanh từ địa ngục A tỳ
đøn Bồ tát, ai tu cũng được và tu hünh thức nào đæy đủ
công đức đ÷u thành Phêt, không thù thành gü khác ngoài
Phêt. Tçt câ viûc lớn nhçt đøn nhỏ nhçt, như người chþ
cúng dường một cánh hoa hay cúi đæu chào Phêt cũng
trồng cën lành với Ngài. Hoðc người lòng tán loän vụt nhớ
Phêt, chþ xưng Nam mô Phêt, lòng họ vơi buồn, cũng là hät
nhån của Bồ đ÷. Họ læn chứa nhóm công đức sô thành
Phêt. Nghÿ đøn Phêt, chþ một niûm tåm câm thçy an lành là
người có ni÷m tin. Chúng ta học nhi÷u và giỏi đøn đåu
chëng nữa, nhưng không nhên được sự an lành trong
giáo pháp Phêt cũng trở thành vô ých.
Phêt xác định trý tuû bêc nhçt như Xá Lợi Phçt còn
phâi dùng ni÷m tin vào đäo. Ngài Thø Thån däy ao nước
dù đục nhưng phîng lðng, ánh trëng vén hiûn vào. Cũng
vêy, tåm người dù tội lỗi đøn đåu, nhưng có ni÷m tin, cũng
vào Phêt đäo được. Ngược läi, nước ao dù trong säch
cách mçy mà sóng gợn hoài, cũng không thù thçy trëng.
88
Ni÷m tin của hành giâ vý như mðt phîng của nước. Ni÷m tin
là nhịp cæu dén chúng ta thâm nhêp Phêt tri kiøn. Kinh Hoa
Nghiöm xác định ni÷m tin là mõ sanh ra các công đức.
Hành giâ vững ni÷m tin, Phêt lực nhçt định rọi đøn tốt đõp.
Phêt lực được giáo sư Suzuki cụ thù hóa bìng đài
truy÷n hünh và tåm hay ni÷m tin của chúng sanh là máy
truy÷n hünh. Đài truy÷n hünh lúc nào cũng sïn sàng truy÷n
xuống hünh ânh và åm thanh. Nhưng máy truy÷n hünh hư
nön không bít được hünh và không nghe được åm thanh.
Cũng như Phêt lực tỏa ra cho mọi chúng sanh, nhưng
ni÷m tin chúng ta lúc mänh lúc yøu, tåm chúng ta khi
thanh tịnh lúc nhơ bèn, không thù liön tục tiøp nhên được
Phêt lực. Bồ tát đi÷u chþnh thån tåm đøn độ hünh ânh và
ngôn ngữ Phêt luôn ânh hiûn nơi thån, bçt cứ viûc làm nào
của các Ngài cũng lợi ých cho chúng hữu tünh. Ngay câ chþ
nghe đøn tön của các Ngài, chúng sanh li÷n phát tåm Bồ
đ÷, thoát luån hồi khổ.
Ngài Trý Giâ cën cứ vào kinh Pháp Hoa giâi thých
pháp phương tiûn và pháp chån thêt hay Đức Phêt Pháp
thån thường trú và Đức Phêt sanh diût như sau :
- Vị liön cố hoa, hoa khai liön hiûn, hoa läc liön thành
(Liön Hoa luên).
- Vị thêt thi quy÷n, khai quy÷n hiùn thêt, phø quy÷n
tồn thêt (Quy÷n Thêt luên).
- Vị bổn thùy tých, khai tých hiùn bổn, phø tých lêp bổn
(Bổn Tých luên).
Nghÿa là vü chúng sanh không hiùu nổi pháp chån
thêt, Đức Thø Tôn phâi mçt 40 nëm nói pháp phương tiûn
hay quy÷n thừa. Và chúng sanh cũng không thçy được
Phêt Pháp thån Tỳ Lô Giá Na, Ngài mới hiûn ra đời một
Đức Phêt Thých Ca bìng xương thịt.
89
Đức Phêt Pháp thån là Phêt không sanh diût, nön
phâi có một Đức Phêt Thých Ca mang thån sanh diût nói
pháp. Ý này được kinh Pháp Hoa diún tâ bìng hünh ânh
ông trưởng giâ cởi chuỗi anh läc, mðc áo thô rách, tay
cæm đồ hốt phån đù chþ cho bổn Phêt hay Phêt Pháp
Thån Tỳ Lô Giá Na đæy đủ uy đức. Nhưng Ngài xuçt hiûn ở
thø gian làm thái tử Sÿ Đät Ta, mang thån tứ đäi ngũ uèn.
Và kñm theo tay cæm đồ hốt phån chþ cho phương tiûn
của Phêt sử dụng đi vào cuộc đời.
Phêt thuyøt pháp, giáo hóa nhìm mục tiöu hốt dọn
phån nhơ, nghÿa là dõp tan những tranh luên không có lối
thoát của 93 học thuyøt ngoäi đäo thời bçy giờ bừa bãi
trong xã hội. Ngài thương mọi người trön cuộc đời suy nghÿ
sai læm, hành động sai læm dén đøn quâ khổ đau. Ngài
mới đưa ra tam thừa quy÷n đù hiùn nhçt thừa thêt. Hay
84.000 phương tiûn tu nhìm quòt dọn 84.000 phi÷n não
træn lao cho chúng sanh, dén mọi người đøn cứu cánh
thành Phêt.
Mang thån con người sanh diût hữu hän đi vào nhån
gian, Ngài tu hành thành Phêt, nghÿa là làm nở tung con
người bünh thường đù con người chån thêt bön trong hiûn
ra. Quá trünh 5 nëm tüm đäo, 6 nëm khổ hänh và 49 nëm
thuyøt pháp chứng tỏ Thých Ca không là người bünh
thường như bao nhiöu người khác. Đi÷u đó mở ra cho
chúng ta thçy cốt lõi Tỳ Lô Giá Na Phêt bön trong của
Ngài. Khi mọi người nhên được chån thêt pháp thü phâi bỏ
phương tiûn. Cũng như thçy được Phêt Pháp thån thường
trú Tỳ Lô Giá Na thü Phêt Thých Ca vào Niøt bàn.
Ngài bỏ giâ thån sanh diût đù Pháp thån còn mãi,
thåm nhêp vào pháp giới, vào trong tåm khâm mọi người.
Thêt vêy, từ Phêt Niøt bàn đøn nay hơn 25 thø kỷ trôi qua,
90
nhån cách thánh thiûn và lời däy cao quý của Đức Thø
Tôn vén còn hướng dén sự sống của loài người ở khíp mọi
nơi, được từng thø hû nối tiøp, phát huy, täo nön sức sống
Phêt giáo với muôn màu muôn vó.
Dưới kiøn giâi Phêt giáo Đäi thừa không cố chçp vào
mô hünh cố định nào. Đù phát huy tinh ba đäo Phêt, cæn
vên dụng giáo lý, vên dụng những phương tiûn khác nhau
tùy hoàn cânh, tùy sinh hoät từng nước, từng thời kỳ làm
lợi ých. Đù triùn khai chån giáo nghÿa của Phêt, các nhà
truy÷n giáo Đäi thừa đã khòo lòo sử dụng phương tiûn.
Các Ngài dung hợp hài hòa lời Phêt däy với dån tộc týnh,
với vën hóa của từng nước, täo thành sức sống Phêt giáo
mãnh liût chþ đäo sinh hoät xã hội.
Điùn hünh như hünh thức Phêt giáo Ấn Độ đi khçt thực,
mðc y Trời truy÷n sang Trung Hoa. Nøu giữ nguyön hünh
thức nhà sư đæu træn chån đçt, ën mðc nghño nàn, không
thù nào tồn täi được trong một nước Trung Hoa trọng v÷ lú
giáo và chủ thực tiún. Các vị Tổ sư đã khòo lòo câi biøn
hünh thức khçt thực cho phù hợp với tinh thæn thực tiún
bìng cách täo ra những nông thi÷n. Theo đó, các sư vừa
học vừa sân xuçt, đù giâi quyøt vçn đ÷ sinh sống hàng
ngày. Và cũng đù phù hợp với vën hóa Trung Hoa mang
nðng hünh thức lú nghi, họ đã chø ra những síc phục cho
sư mðc tương xứng với áo mão cån đai của tri÷u đünh.
Tuy nhiön, Phêt giáo đøn Viût Nam, gðp bối cânh
khác, nön suy tư và vên dụng giáo lý của thi÷n sư Viût
Nam cũng khác. Nøu không biøt đổi khác, chþ sống y
khuôn với giáo lý nguyön thủy, chíc chín chúng ta sô
không có những trang sử đõp được mûnh danh là thời kỳ
vàng son của Phêt giáo Lý Træn. Các thi÷n sư Viût Nam
tiøp thu và vên dụng giáo lý vào cuộc sống thực tiún, täo
91
thành sự thçy biøt chýnh xác, mang đøn những đóng góp
tých cực đáng kù cho dån tộc, nöu cao một đời sống
gương méu đäo đức, được mọi người kýnh ngưỡng. Các
Ngài xuçt hiûn dưới nhi÷u däng khác nhau. Khi thü đóng
vai Thái sư Khuông Viût hay người chño đò Đỗ Thuên, lúc
läi là thæy thuốc Tuû Tÿnh hay thợ đúc đồng Nguyún Minh
Không. Thêm chý có lúc tự täi ở ngôi vị đø vương xông pha
trước mũi tön lìn đän đù chống đỡ cho muôn dån thoát
khỏi nän dày xòo của ngoäi bang.
Nhờ biøt ứng dụng phương tiûn một cách linh động
toàn hâo, trâi qua bao thëng træm đổi thay của lịch sử,
Phêt giáo Viût Nam vén tồn täi sáng ngời với thời gian. Tồn
täi trong những tác phèm thi vën, hội họa, kiøn trúc của
các thi÷n sư đù läi cho đời, tồn täi trong sự nghiûp cao
quý của những thi÷n sư đã hòa thån cùng dån tộc, tồn täi
trong tư cách cao thượng của những thi÷n sư không
màng lợi danh phú quý. Suốt cuộc đời các Ngài chþ hành
động vü tåm nguyûn đäi từ đäi bi, mang lợi läc an vui cho
dån tộc.
Nhên thức såu síc ý nghÿa 84.000 phương tiûn của Đức
Thých Ca Như Lai mở ra cho chúng ta tiøn đøn chån trời
giác ngộ giâi thoát, đồng thời kø thừa được phương tiûn
tốt đõp của các bêc ti÷n bối, Tëng Ni Phêt tử cæn sáng
suốt vên dụng những phương tiûn phù hợp với thời kỳ đổi
mới của đçt nước đù dựng xåy cuộc sống trý tuû và đäo
hänh trön bước đường phục vụ đäo pháp và dån tộc.
92
Phẩm 3
THÍ DỤ
I. LƯỢC VĂN KINH
Xá Lợi Phçt vui mừng bäch Phêt rìng : “Hôm nay con
theo Phêt nghe pháp, thçy các vị Bồ tát được thọ ký
thành Phêt. Trong khi chúng con läi không được, nön rçt
buồn, tự nghÿ rìng chúng con và Bồ tát đồng một pháp
tánh. Täi sao Đức Như Lai läi dùng pháp Tiùu thừa däy
chúng con. Nay con mới biøt Phêt dùng phương tiûn đù
dụ dén chúng con. Lúc mới nghe nói con sô thành Phêt,
con tự hỏi phâi chëng ma giâ Phêt đù não loän tåm con ?
Båy giờ, con đã høt nghi và tin chíc rìng con là Phêt tử,
từ miûng Phêt sanh, từ pháp hóa sanh, được pháp phæn
của Phêt, con sô thành Phêt”.
Phêt cho Xá Lợi Phçt biøt xưa kia Ngài đã từng giáo
hóa ông tiøn đøn quâ vị Phêt. Nhưng ông quön, tưởng
rìng được diût độ. Trong khi thực sự ông chưa đät đøn
cứu cánh giâi thoát. Đù nhíc Xá Lợi Phçt nhớ đøn bổn
nguyûn xưa và đäo Bồ tát mà ông đã tu, Phêt nói kinh Đäi
thừa Diûu Pháp Liön Hoa giáo Bồ tát pháp Phêt sở hộ
niûm. Và Ngài thọ ký cho Xá Lợi Phçt trong vô lượng kiøp vị
lai sô thành Phêt hiûu là Hoa Quang Như Lai, nước tön Ly
Cçu, kiøp tön Đäi Bửu Trang Nghiöm. Đức Phêt Hoa
Quang thọ 12 tiùu kiøp. Đäi chúng thçy Phêt thọ ký cho Xá
Lợi Phçt, lòng rçt vui mừng, dång y và râi hoa cúng dường
Phêt.
Xá Lợi Phçt li÷n thưa : “Trước kia, Phêt däy nøu lüa
sanh già bûnh chøt là đøn Niøt bàn. Hàng Thanh vën đã
thực hành theo, ai cũng tưởng được Niøt bàn rồi. Nay
Phêt läi đưa ra một pháp mới chưa từng nghe, cho rìng
Niøt bàn của chúng con chưa rốt ráo. Con e rìng hàng
93
Thanh vën còn nhi÷u nghi ngờ. Cúi xin Đức Thø Tôn giâi
thých”.
Phêt đáp rìng trước kia, tôi đã từng nói tçt câ giáo
pháp giâng däy đ÷u là phương tiûn đưa đøn Vô thượng
chánh đîng giác. Nhưng nay đù nhíc läi cho hàng trý
thức hiùu được, tôi dùng thý dụ sau. Có một người giàu có,
tuổi lớn, có một cën nhà rộng nhưng läi mục nát và thú
độc rçt nhi÷u, läi thöm đang bị lửa cháy mà cửa ra thü chþ
có một cái nhỏ hõp. Dù nguy hiùm trước mít, các con
của ông vén chơi giỡn, không sợ sût và cũng không muốn
chäy ra. Họ không biøt lửa là gü, chøt thiöu là gü. Ông li÷n
dùng phương tiûn nói với các con rìng : “Cha có đồ chơi
đõp lím, nào là xe dö, xe hươu, xe tråu. Hãy mau ra đåy,
cha cho”. Các con nghe vêy kòo nhau ra khỏi nhà lửa,
đøn bön cha đòi đồ chơi. Ông li÷n cho các con một thứ
xe lớn rçt tốt đõp.
Đøn đåy, Phêt hỏi Xá Lợi Phçt : “Ông trưởng giâ hứa
cho ba thứ xe, nhưng nay läi cho một thứ lớn tốt nhçt. Như
vêy ông có nói dối không ?”. Xá Lợi Phçt thưa rìng dù ông
trưởng giâ chîng cho một vêt gü cũng không phäm tội nói
dối, huống chi là cho thứ lớn tốt nhçt. Viûc hứa cho xe chþ
là phương tiûn đù cứu các con ông ra khỏi nhà lửa.
Phêt khen “Đúng thø, Như Lai là cha của tçt câ
chúng sanh. Thçy chúng sanh khổ sở trong nhà lửa, mà cứ
vui chơi không biøt đang bị lửa đốt, chîng sợ sût, chîng
nhàm chán. Như Lai mới nghÿ phương cách cứu chúng.
Như Lai dù đã ra khỏi thø gian, vén trở läi đù cứu chúng
sanh khỏi nän lửa sanh già bûnh chøt, lo buồn khổ não,
ngu si, tối tëm, däy cho chúng đäo Vô thượng chánh
đîng giác.
94
“Như Lai biøt rõ không thù giâng trý tuû cho chúng
sanh đang bị thiöu đốt hiùu được. Ngài phâi dùng phương
tiûn nói tam thừa : Thanh vën, Duyön giác, Bồ tát. Giống
như ông nhà giàu cho các con mỗi người một xe lớn khi
chúng ra khỏi nhà lửa. Như Lai cũng vêy, khi chúng sanh
đã thoát khỏi khổ não của tam giới bìng cửa Thanh vën,
Duyön giác hay là Bồ tát, Như Lai đ÷u đem pháp Đäi thừa,
cho họ hưởng thú vui thi÷n định, giâi thoát”.
Sau cùng, Phêt cën dðn đừng nön nói kinh này cho
häng người phàm phu trý kòm, ham mö ngũ dục, kiöu män,
lười biøng, nhi÷u tự ái. Họ sô không tin, phþ báng lời Phêt
däy, phâi chịu quâ báo thêt đáng sợ. Chþ nön nói kinh này
cho häng người lợi cën, trý tuû sáng suốt, học rộng nhớ dai,
lòng mong cæu Phêt đäo, lánh xa phàm phu bän ác, giữ
giới trong säch, không giên, hi÷n dịu, hay thương xót mọi
loài, thanh tịnh tu hành, chuyön thọ trü kinh Đäi thừa v.v„
II. GIÂI THÍCH
Phêt nói pháp phương tiûn xong, hàng nhị thừa đ÷u
bàng hoàng. Trước kia Phêt däy pháp Tứ đø, họ đã chứng
diût đø Niøt bàn. Nay Ngài läi khîng định tçt câ viûc làm
của Ngài đ÷u là phương tiûn, luôn câ sự hiûn thån của
Phêt trön cuộc đời này cũng chþ là phương tiûn. Vêy tam
thừa mà các vị này tu chứng được ra sao ? Hay nói cách
khác, Niøt bàn của họ là thực hay giâ ? Nøu tçt câ pháp
Ngài däy là phương tiûn, thü Niøt bàn của họ chíc chín
cũng giâ. Ngoài ra, những người được dự vào dòng Thánh
từ sơ quâ đøn tam quâ, nghe nói pháp münh đang tu học
là giâ, cũng hoang mang.
Phæn køt của phèm Thý dụ nói rìng khi nghe kinh này,
hàng thượng cën tin hiùu, hàng trung hä khởi tåm nghi.
Hàng thượng cën như Xá Lợi Phçt nghe xong pháp chån
95
thêt, lãnh hội được ý thåm såu của Phêt, høt sức vui mừng.
Từ trước đøn nay, Xá Lợi Phçt đã hìng suy tư, khao khát
pháp mæu này.
Xá Lợi Phçt theo Phêt nghe pháp, là theo Đức Phêt
hiûn thån trön cuộc đời, sống với Phêt trong tünh thæy trò.
Nương theo phương tiûn, læn hồi Ngài chứng đíc quâ vị
La hán, huû nhãn được khai mở. Ngài thçy Phêt không
phâi là một Sa môn tæm thường, ngày ngày mang bünh
bát đi khçt thực, không phâi là một Đức Phêt hữu hünh, tu
pháp hữu vi; nhưng là Đức Phêt siöu hünh, thông đät pháp
vô vi và chung quanh có vô số Bồ tát ngày đöm thị tùng
nghe pháp. Trong khi Xá Lợi Phçt vén trụ mãi ở địa vị
Thanh vën. Nhên chån được ngoài Đức Phêt thị hiûn ở thø
giới phàm phu, còn có Đức Phêt thường hìng bçt biøn
trong thø giới Thêt Báo trang nghiöm và thçy Bồ tát siöu
hünh được thọ ký. Ngài tự câm nghÿ münh có thực là Phêt tử
hay không, có mçt tri kiøn Như Lai hay không, có thành
Phêt hay không ?
Phêt nhên thçy Xá Lợi Phçt trâi qua một quá trünh tu
dưỡng, trọn ngày đöm luôn kinh hành tham thi÷n, suy nghÿ
chýn muồi, tiøp cên chån lý, Ngài mới khai ngộ và thuyøt
minh chån lý cho Xá Lợi Phçt. Hàng tëng thượng män
nghe Phêt xác định các pháp trước chþ là phương tiûn, họ
không thù chçp nhên và bỏ đi. Xá Lợi Phçt và các Tỳ kheo
khác ở läi, nhên lãnh yøu chþ, vü họ đã đøn gæn chån lý,
mường tượng thçy man mán chån ly mà Phêt chþ bày.
Xá Lợi Phçt đäi diûn chúng hội nói lön liúu ngộ của
Ngài. Từ nay mới biøt münh không mçt phæn tri kiøn Như Lai,
thực là Phêt tử, từ miûng Phêt sanh ra, từ pháp hóa sanh,
được pháp phæn của Phêt. Từ miûng Phêt sanh ra, hay
những hành giâ khởi tu từ ngoài đù tiøn læn vào nội giới.
96
Do nghe pháp, tåm hồn yön tÿnh, lçy pháp Phêt làm sinh
mûnh; Pháp thån nhờ đó hiùn hiûn, phát triùn. Tuy Pháp
thån còn bò nhỏ, nhưng không sống theo nghiûp hay vinh
nhục của người đời. Mọi viûc làm của hành giâ không
chống trái Như Lai, được Như Lai khai ngộ. Nghÿa là hành
giâ từ pháp hóa sanh.
Theo lộ trünh Pháp Hoa, chúng ta cån nhíc xem münh
có phâi là Phêt tử không. Viûc làm, suy nghÿ, khởi niûm
của chúng ta có đúng như Phêt däy trong kinh hay
không ? Nøu chúng ta làm theo lịnh của cá nhån hay
tham vọng, nhçt định không phâi là Phêt tử. Riöng tôi, khi
tụng kinh, kiùm chứng läi, tự thçy những lời nói và viûc làm
của tôi trước kia không sai trái với lời Phêt däy, mðc dù lúc
đó tôi chưa h÷ đọc kinh. Tôi câm nghÿ rìng nhờ túc
nghiûp nhi÷u đời đã tu, nay gðp mưa pháp, cën lành tự
phát.
Cën lành đã gieo trồng, Pháp thån lớn dæn, làm bçt
cứ viûc gü cũng không ra ngoài chánh pháp Như Lai. Đó là
lộ trünh Xá Lợi Phçt trâi qua 40 nëm theo Phêt nghe pháp
phương tiûn, nhưng tu pháp chån thêt, Pháp thån được
tëng trưởng. Và đøn hội Pháp Hoa, Ngài thçy được chån
lý, gọi là được pháp phæn của Phêt. Đọc ý này, gợi nhíc
chúng ta tu hành, nøu không có Phêt pháp phæn nào, chþ
uổng phý câ cuộc đời, thêt đáng buồn.
Vçn đ÷ được pháp phæn của Phêt hay giống Phêt thü
theo kinh Pháp Hoa được giâi thých khác. Trước đó, người
nào mang hünh thức xuçt gia, cäo tóc đi khçt thực, người
đó giống Phêt. Nay Phêt xác định läi rìng nøu thông minh,
sớm đíc đäo, làm lợi ých cuộc đời, hay đó là hünh ânh Bồ
tát mới thực là con Ngài, giống Ngài, thay Ngài đi cứu khổ
chúng sanh, không phâi là người đói khổ nhờ người cứu
97
giúp. Đøn giai đoän này, hình thức xuçt gia và täi gia
không quan trọng, chủ yøu phâi giống Phêt ở nhên thức
và viûc làm. Tçt nhiön, tu luyûn cho thành đức, thành tài
phâi trâi qua vô số kiøp gian khổ, không đơn giân. Vü thø,
chúng ta chîng ngäc nhiön khi hàng tëng thượng män
không chçp nhên, bỏ đi.
Riöng Xá Lợi Phçt nhên thçy Ngài cũng giống Phêt, ýt
nhçt cũng theo Phêt nghe pháp 60 tiùu kiøp. Nay mới
thông minh như vêy và tu đät quâ vị nhanh hơn các đû tử
khác. Phêt cho biøt từ muôn ức kiøp trước Ngài đã từng
däy kinh Pháp Hoa cho Xá Lợi Phçt. Vü thø, nay vừa được
nhíc läi, ông li÷n phát tåm ngay. Xá Lợi Phçt thông hiùu
được sinh mûnh tương tục miön viún trön lộ trünh Bồ tát
đäo. Cứ mỗi kiøp tái sanh có thay đổi læn, cho đøn khi Bồ
tát hänh viön mãn, ông cũng thành Phêt đæy đủ 32 tướng
tốt hiûu là Hoa Quang.
Đåy là læn đæu tiön Phêt thọ ký cho Thanh vën. Trước
kia Bồ tát mới được thọ ký, đối với Thanh vën chþ được çn
chứng thành A la hán. Quâ vị A la hán mà Phêt çn chứng,
được hiùu từng chðng đường khác nhau. La hán hiùu
theo nghÿa ngoäi đäo là người xứng đáng được cúng
dường, nghÿa là lçy mức độ cúng dường đù xác định tư
cách La hán. Theo Phêt, La hán không những là người
xứng đáng cho trời người cúng dường, mà phæn tu chứng
bön trong quan trọng hơn. La hán không còn læm lỗi,
không có phi÷n não, đã hoàn tçt viûc tự lợi, không bị ràng
buộc trong tam giới : Dục giới, Síc giới, Vô síc giới, tåm
được tự täi.
Phêt thọ ký cho Thanh vën, chư Thiön rçt ngäc nhiön,
Thých Đ÷ Hoàn Nhån tán thán như là viûc chưa từng có.
Læn đæu ông thçy Phêt chuyùn pháp Tứ đø mà ngoäi đäo,
98
ma Ba tuæn không chuyùn được. Nhưng nay còn tuyût
diûu hơn thø nữa, vü chuyûn không bao giờ mong, läi
được.
Quan niûm con vua làm vua, hay Bồ tát thành Phêt là
viûc bünh hường. Đøn Pháp Hoa, Phêt xác định ai tu cũng
thành Phêt, thù hiûn tinh thæn bünh đîng tuyût đối. Bà la
môn giáo thü áp đðt bốn giai cçp không thù nào thay đổi.
Tuy mọi người đ÷u có khâ nëng làm Phêt, nhưng người đã
phát tåm Bồ đ÷, có quá trünh tu Bồ tát đäo, tçt nhiön viûc
tu hành của họ trong hiûn đời sô dú dàng hơn, ýt vçp ngã
hơn. Vü thø, Phêt däy các Bồ tát phâi täo cho münh tư
cách làm Phêt trước. Chuèn bị tư cách làm Phêt đæy đủ
mới quan trọng.
Ý thức đi÷u này, từ nhỏ, tôi xuçt gia tu hành không
ham làm trụ trü hay pháp sư sớm. Chþ ham học, nỗ lực tu
hành phát triùn nội chứng. Køt quâ trön bước đường
thuyøt pháp lợi sanh ngày nay, tôi thành tựu nhờ quá trünh
40 nëm miût mài rñn luyûn khâ nëng theo kinh điùn.
Những bän đồng hành với tôi thých làm pháp sư sớm,
không có đi÷u kiûn đù học, thường bị gãy đổ trong viûc
hành đäo.
Phêt däy chúng ta tu hành nội bý ngoäi hiûn. Ai đánh
giá thø nào cũng được. Chúng ta lo một lòng chuyön cæn
nỗ lực tu dưỡng cho đủ tài đức, gðp cơ duyön sïn sàng
dçn thån phục vụ. Đi÷u đáng ngäi là khi cơ hội đøn,
chúng ta läi không có khâ nëng, không sïn phương tiûn
đù dùng.
Xá Lợi Phçt được thọ ký, hàng trung cën và hä cën
nghi ngờ v÷ pháp tu hành của họ. Xá Lợi Phçt biøt lòng
nghi çy, li÷n thþnh Phêt vü những người chưa giâi thoát,
giâng rõ phương tiûn đù họ đừng thối chuyùn, tiøp tục tu
99
hành. Phêt mới nói thý dụ cho hàng trung cën hiùu được.
Đåy là thý dụ đæu tiön trong 9 dụ của kinh Pháp Hoa gọi là
dụ nhà lửa và ba xe.
Chúng ta đừng læm thý dụ với sự thêt. Nøu không èn ý
của Phêt, chçp thý dụ là thêt, cũng giống như người chçp
ngón tay chþ mðt trëng là mðt trëng. Trong viûc giáo hóa,
phæn lớn Phêt dùng thý dụ đù chúng ta nương theo đó,
hiùu chån lý. Vü phàm phu không thù hiùu chån lý và chån
lý cũng không thù diún tâ bìng ngôn ngữ. Kinh Pháp Hoa
cao nhçt trong kinh điùn Đäi thừa, Phêt cũng xác định
Ngài không chþ thîng chån lý được, phâi dùng thý dụ.
Phêt diún tâ chån lý qua hiûn thực cuộc đời, nhím vô
sinh hoät con người đưa ra thý dụ nhà lửa ba xe. Nhà lửa
chþ cho thø giới chúng ta đang sống, ba xe là giáo lý tam
thừa của Phêt däy. Khi nào chúng ta còn sống ở Ta bà,
pháp Phêt vén còn tác động. Và chýnh tác động này luôn
thay đổi, biøn dịch, sanh trưởng, nhên thức chúng ta không
bao giờ chçm dứt. Từ đó, trön bước đường tu, hiùu biøt và
câm nhên của hành giâ v÷ thý dụ nhà lửa và ba xe cũng
không cùng tên.
Dưới nhãn quan xuçt thø, vũ trụ bao la, cho đøn xã
hội chúng ta đang sống, hay thu hõp läi trong thån một
con người, được hünh dung như nhà lửa cũ mục nguy
hiùm, không b÷n chíc. Thån con người trong đäo Phêt
thường được xem là một tiùu vũ trụ, có đæy đủ những gü
của thø giới bön ngoài. Thêt vêy, thån của chúng ta lúc
mới sanh giống như cái nhà mới, đøn 70, 80 tuổi nhà trở
thành cũ mục. Tuổi càng lớn, nghiûp và phi÷n não càng
đổ ra nhi÷u, những đi÷u bçt như ý tràn đæy trong “chúng
ta”. “Chúng ta” này chþ cho chơn tánh hay con người
thực của chúng ta. Con người thực nìm trong thån tứ đäi
100
nhơ nhớp mà kinh gọi là viön minh chåu. Ý thức được sự
giâ täm không bünh yön của nhà lửa tam giới, hành giâ
luôn mang ý niûm thoát ly tam giới.
Riêng tôi cũng vêy, tuy sống trön cuộc đời, trong tåm
niûm hìng mong thoát ly tam giới, không có gü trön cuộc
đời có khâ nëng hçp dén tôi. Từ ý thức nhün đời muốn
thoát ly, dén đøn hành động tu têp đù thoát ly, là giáo lý
cën bân của đäo Phêt. Chúng ta không thù nhìn khác.
Nhưng thoát ly sanh tử rồi, sô có däng tu têp khác của Bồ
tát. Chúng ta đừng lén lộn người træn tục và Bồ tát giâi
thoát. Nøu chưa thoát ly sanh tử, chíc chín không phâi
là Bồ tát.
Phèm này diún tâ giáo lý thoát ly đưa người træn thø
đau khổ ra khỏi nhà lửa tam giới đøn Niøt bàn. Và Niøt
bàn trong phèm này gọi là bãi đçt trống, ngã tư đường.
Đøn bãi đçt trống, tư cách hành giâ đổi khác, viûc làm
của hành giâ cũng sô khác. Trái läi, đối với chúng ta còn
trong sanh tử, Phêt däy chþ có một cửa duy nhçt đù thoát
ra là yùm ly sanh tử. Nghÿa là sanh tåm nhàm chán sanh tử,
chúng ta mới chäy ra được.
Ý này trong kinh diún tâ bìng hünh ânh nhà của ông
trưởng giâ rộng lớn, chþ có một cửa nhỏ đù ra vào. Muốn
vượt qua cửa nhỏ hõp duy nhçt, hành giâ phâi xâ bỏ tçt
câ những gü liön hû, cho đøn một tåm niûm nhỏ nhçt cũng
không được lưu giữ. Hành giâ phâi thu dọn con người münh
cho thêt nhỏ. Tinh luyûn đøn mức tåm hồn phóng khoáng,
cao thượng thêt sự, đæy đủ trý nëng, không còn gì ràng
buộc, hành giâ mới vượt ra ngoài sanh tử. Nói cách khác,
hành giâ quòt säch tham, sån, si, män, nghi, ác kiøn, thån
kiøn, biön kiøn, tà kiøn, kiøn thủ, giới cçm thủ, phèn, hên,
phú, não, têt, xan, cuồng, xiùm, häi, kiöu, vô tàm, vô quý,
101
v.v„ Những thứ vô hünh này đeo đîng theo con người vô
hünh, đốt chøt chơn tánh của hành giâ. Cửa nhỏ hõp gợi
cho chúng ta liön tưởng đøn cåu chuyûn Ca Diøp být cửa
động không cho A Nan vào kiøt têp kinh điùn læn thứ nhçt ở
Kỳ Xà Quêt. A Nan ở bön ngoài tu têp, gỡ bỏ hoàn toàn
phi÷n não. Đøn nửa đöm đíc quâ La hán, vượt qua được
cửa sanh tử này mới vào động dự hội kiøt têp.
Đi÷u này ngụ ý rìng kinh điùn của tam thừa giáo là
kinh điùn của người đã ra khỏi sanh tử. Muốn kiøt têp
được, phâi có tư cách của con người ở ngoài sanh tử,
ngoài nhà lửa tam giới.
Nhà lửa tiöu biùu cho sự thiöu đốt, mà ngọn lửa thiöu
đốt chýnh là phi÷n não của con người. Trön bước đường
tu, vứt bỏ được một phæn phi÷n não nào, tæm nhün hành
giâ läi đổi khác.
Cën bân của phi÷n não là lòng tham. Đức Phêt däy
lòng tham đóng vai trò chủ động, tác häi tåm hồn chúng
ta rçt lớn. Tham tài, síc, danh, lợi, ën, ngủ, tham nëm món
này dén chúng ta đøn chỗ chøt. Tuy nhiön, gỡ bỏ säch
lòng tham không đơn giân. Có lúc lòng chúng ta hoàn
toàn víng lðng, tưởng chừng như đã lột säch nó. Nhưng
được một lúc, nó läi bộc khởi bám chðt lçy ta.
Quán sát lời Phêt däy, chúng ta thçy rõ cuộc sống vô
nghÿa, nøu sống đù chøt. Tôi luôn nghÿ cái chøt đøn với tôi
bçt cứ lúc nào và nhün thîng vào cái chøt xem câm giác
münh ra sao. Đọc kinh, tüm xem Phêt diún tâ sau khi chøt
münh sô thø nào. Có ý thức chøt rồi, trước tiön lòng tôi câm
thçy dú dãi với mọi người và chọn cách tu cho münh.
Sống ở thø gian luôn suy nghÿ như vêy, chúng ta mới
bít đæu gỡ bỏ từng phæn lòng tham đù không bị lửa tham
đốt cháy tåm hồn. Lửa bön ngoài đốt chøt thån vêt chçt
102
không sợ, vü sô có thån sau tốt hơn. Nhưng lửa tham đốt
chøt giới thån huû mäng của chúng ta, thü có sống cũng
như chøt. Hay đó chþ là người sống thừa, sống vô ých, trý
tuû không còn, lời nói không chýnh xác, không ai chçp
nhên, lö thån tàn đøn đåu, thiön hä tránh xa.
Mỗi người chúng ta tùy thån phên riöng, nương theo
pháp Phêt, thoát ra khỏi nhà lửa tam giới : Dục giới, Síc
giới, Vô síc giới. Dục giới, Síc giới, Vô síc giới chþ cho ba
tæng tåm thức của chúng ta. Dục giới hay cânh dục ta có
vü mang thån ngũ uèn, chúng ta luôn bị síc, thọ, tưởng,
hành, thức bao våy bức ngðt nung nçu đốt cháy. Häng
thứ hai thuộc v÷ Síc giới, họ có thån nhưng dục nhiúm
không tác dụng, không ham muốn vêt đối trước mðt,
nhưng ham muốn những cái đang biøn chuyùn trong tåm.
Tuy sống trong am tranh hèm hiu, vén tüm thçy an lành
trong nøp sống thi÷n định do họ đðt ra. Đó là những người
kõt vô bốn träng thái của tứ thi÷n thiön gồm 18 cõi của
Síc giới.
Häng thứ ba chþ còn thức thuộc tæng Vô síc giới, kõt
trong tứ không thiön. Họ không sống với am tranh, không
cæn ën uống, cânh bön ngoài không có, chþ sống với tåm
thức tých lũy nhi÷u đời, nay ngồi yön nhêp định, nó hiûn
lên.
Từ cuộc sống vêt chçt của cõi Dục đøn cuộc sống
tinh thæn của Síc giới và sống với ký ức của Vô síc giới,
ba cách sống này muôn đời đeo đîng, nhên chüm mọi
người træm luån sanh tử trong tam giới. Đức Phêt lðn lội
trong tam giới, đi đủ ba đường này đù giáo dưỡng düu họ
ra khỏi sanh tử, chþ cho thçy chỗ tu chứng của họ chưa rốt
ráo. Chúng ta không tu hành theo tåm träng của những
103
người trön, nön khó hiùu tam thừa giáo của Phêt däy cho
họ.
Đối với hàng ngoäi đäo bị vướng míc trong pháp tu,
nay theo Phêt, được thoát ly sanh tử, đíc La hán, mới
câm nhên såu síc ơn tø độ của đức Thø Tôn thêt vô cùng
tên. Vü muốn cứu những người con ra khỏi nhà lửa, Phêt
phâi nhím vô yöu cæu, khâ nëng của chúng mà däy dỗ,
đưa ra giáo lý tam thừa. Trong kinh diún tâ hünh ânh ông
trưởng giâ có khâ nëng dùng mọi cách đù đưa con ra
khỏi nhà lửa, nhưng ông không làm như vêy.
Theo Giáo sư Kubota, Đức Phêt cũng vêy, Ngài là
bêc Chánh biøn tri, chþ làm những viûc đáng làm. Ngài có
thù cho ta thø giới của báu, có thù cứu chúng sanh.
Nhưng cứu chúng ra khỏi nhà lửa tam giới, được an lành,
đù rồi chúng läi sống bö tha theo ngũ dục, cho đøn phá
sân cuộc đời, täo thành nhà lửa thứ hai, rồi Ngài läi tiøp
tục cứu nữa hay sao ?
Đi÷u chýnh yøu là Phêt uốn nín, täo đi÷u kiûn giúp
chúng ta vươn lön, tự phát triùn khâ nëng, giâi phóng tåm
hồn ta ra khỏi nhà lửa tam giới. Ngài không giáo dưỡng
đù nô lû hóa tinh thæn ta hay biøn chúng ta thành người
ën häi. Thiøt nghÿ, trön bước đường tự lực xåy dựng cuộc
sống giâi thoát, hoàn cânh khó khën là thước đo ni÷m tin
và nghị lực của chúng ta.
Giáo pháp tam thừa tác động cho ta täo được thån
giới đức và tuû giác, thçy được cuộc sống thực trön nhån
gian, nön không bị thiöu đốt và ra khỏi sanh tử. Giáo pháp
này không phâi đù nói chơi. Không tu chþ nói, chîng được
lợi ých gü mà còn chồng chçt thöm phi÷n não. Ở trong
sanh tử không có Phêt, nhưng nương theo tam thừa giáo
tu hành, thoát ly sanh tử, sô gðp Phêt.
104
Kinh Pháp Hoa tóm tít tçt câ các kinh, rút gọn läi còn
tam thừa là Thanh vën, Duyön giác, Bồ tát. Pháp Hoa Tối
thượng thừa là lý tưởng chúng ta kýnh lú, nhưng thực ra
hàng ngày chúng ta tu tam thừa. Tam thừa giáo của kinh
Pháp Hoa là tam thừa cộng học, nön theo tôi có lúc
chúng ta tu Bồ tát đäo, có lúc tu Thanh vën, Duyön giác.
Trường hợp cæn pháp nào đù đøn cửa giâi thoát, thü theo
pháp đó, không nön cố định pháp nào. Đó là kinh nghiûm
Xá Lợi Phçt däy chúng ta, khi không thực hành được pháp
Đäi thừa, chúng ta thu münh läi, èn tu hänh Thanh vën.
Phêt cho biøt Ngài đã từng däy đäo Bồ tát cho Xá Lợi
Phçt, nhưng ông quön, tự cho münh là Thanh Vën. Xá Lợi
Phçt ở 92 ức Phêt quá khứ, Ngài vừa phát tåm bồ đ÷ phát
nguyûn bố thý không tiøc thån mäng, móc mít cho người.
Nhưng kó thọ nhên đ÷n đáp läi tçm lòng vị tha không tiøc
thån mäng của Ngài bìng hành động liûng bỏ, chà đäp
lön đôi mít Ngài vừa cho. Trước ma chướng bçt ngờ
đánh mänh vào tåm hồn chúng ta như vêy, phâi chëng
chúng ta chîng còn cách nào khác hơn đù tèy säch
phi÷n não bìng cách mðc kû cuộc đời, ngồi yön tu quán
pháp KHÔNG của Thanh vën.
Trong thời sám hối, chúng ta thường đọc : “Ngã kim
phát tåm bçt vị tự cæu nhơn, thiön phước báo, Thanh vën,
Duyên giác, nãi chý quy÷n thừa chư vị Bồ tát. Duy y tối
thượng thừa, phát bồ đ÷ tåm, nguyûn dữ pháp giới chúng
sanh nhçt thời đồng đíc A nêu đa la tam miûu tam bồ
đ÷„”. Mỗi khi đối trước Phêt phát nguyûn cåu này, tôi rçt
kinh sợ. Vü chúng ta nói không cæn phước báu nhân thiên
là sai. Thêm chý không cæn câ Thanh vën, Duyön giác, Bồ
tát thừa là ba phương tiûn của Phêt däy chúng ta phâi
nương theo đù ra khỏi nhà lửa thü hoàn toàn sai. Đối với Bồ
tát đã ra khỏi nhà lửa tam giới, gðp Như Lai, mới đủ tư
105
cách nói phước báo nhån thiön không có giá trị. Tam thừa
giáo không nghÿa lý gü, vü các Ngài đã thoát khỏi sự chi
phối của thån ngũ uèn.
Khi còn lû thuộc chðt chô với thån ngũ uèn, nó vén là
phương tiûn chở chúng ta vượt sanh tử. Tam thừa giáo là
thuy÷n bñ đưa chúng ta qua bù khổ đøn Niøt bàn. Tuy nó
là nhà tranh, nhưng bỏ nó với đi÷u kiûn ta có tòa låu các,
đã ra khỏi sanh tử. Nó giúp ta thành tựu đäo Vô thượng,
nön chúng ta phâi trở läi thån phên hñn mọn, không còn
cách nào khác hơn là nương tam thừa giáo.
Đi vào tam thừa giáo, chúng ta phâi nhịp nhàng trâi
qua các pháp tu. Tùy trường hợp, tùy người mà nhanh
chêm có khác. Giờ trước tu đäo Bồ tát, niûm tåm sau tu
Thanh vën cũng được. Tuy nhiön, cæn phâi nìm trọn trong
tam thừa giáo, vü läc ra ngoài tam thừa, sô đọa. Chþ có
tam thừa giáo đưa chúng ta thoát ly sanh tử, đät trý tuû
Bát nhã, gðp được Đức Như Lai.
Trước tiön là Thanh vën thừa hay Tiùu thừa, tuy xe nhỏ,
nhưng phâi có nhån duyön cën lành mới có khâ nëng lön
được. Thêt vêy, tu theo Thanh vën thừa, chþ mới thực
chứng sơ quâ đã là vçn đ÷ không đơn giân. Phàm phu
chúng ta muốn đät đøn trünh độ tu chứng sơ thi÷n của
Thanh vën cũng thêt khó. Vü cuộc sống là một thực täi
trong đó vêt chçt và tinh thæn luôn hỗ tương tác động lén
nhau, chúng ta khó tách rời. Làm thø nào tách con người
tåm linh ra khỏi con người vêt chçt của chúng ta. Không
cho cuộc sống vêt chçt ânh hưởng tinh thæn và ngược läi
tinh thæn không được chi phối vêt chçt, đù chúng ta có
một cuộc sống hoàn toàn độc lêp. Có thù mường tượng
như người ta giâi phéu đù tách hai đứa bò sinh đôi dýnh
nhau. Bít đæu thực hiûn pháp tu này, người ngoài thçy tôi
106
tàn tä. Riöng tôi, câm thçy tinh thæn thêt sâng khoái, câm
nhên được tåm chứng ly sanh hỷ läc của sơ thi÷n, nghÿa là
có träng thái tåm linh riöng, vêt chçt riöng.
Chứng được hỷ läc ở sơ thi÷n, tçt câ vui buồn vinh
nhục, đói khát nóng länh không tác động đời sống tåm
linh hành giâ. Hành giâ sống với trý, mở đæu cho viûc phát
triùn Trý thån. Ở giai đoän sơ thi÷n, tríc nghiûm biøt được
tåm chứng. Nhưng đøn nhị thi÷n, tam thi÷n, tứ thi÷n,
chúng ta khó nhên biøt. Với một thý dụ đơn giân v÷ một
phæn nhỏ của pháp tu Thanh vën cũng đã chứng minh
rìng chþ có con của Phêt trong tam giới mới có thù lön xe
tam thừa. Nøu không phâi là con của Phêt, dù xe nhỏ
cũng không lön được.
Theo Thanh vën thừa, trước tiön Phêt däy tứ Thánh đø.
Người nào có khâ nëng nghe, tin và tu tứ Thánh đø, mới
nương theo Thanh vën thừa ra khỏi sanh tử. Phêt däy rìng
cuộc đời là bù khổ træm luån. Xòt cho cùng từ khi sanh đøn
lúc nhím mít lüa đời, tự nghÿ läi xem lúc nào ta sung sướng.
Dù sung sướng cũng ngæm chứa nhân khổ bön trong.
Chúng ta tin lời Phêt däy, tåm không ham muốn, không bị
lửa phi÷n não đốt cháy.
Từ đó, Phêt däy phương pháp diût khổ hay 37 Trợ đäo
phèm. Phâi dùng 37 Trợ đäo phèm làm phương tiûn qua
bù khổ, vü nëm tụ phi÷n não đoän cho høt đù nhêp Bát
nhã rçt khó. Bỏ 37 Trợ đäo phèm, hành giâ không bao giờ
đoän trừ phi÷n não được. Quan sát kỹ 37 Trợ đäo phèm
từng bước tu lön, diût tên gốc tham ái, hành giâ høt khổ,
chứng được Niøt bàn KHÔNG. KHÔNG là không ham
muốn, sïn sàng bỏ bçt cứ cái gü của thø gian. Tuy hành
giâ vén hiûn hữu ở thø gian, mà được coi là đã ra khỏi thø
gian.
107
Đi÷u này phæn lớn người xuçt gia hay læm. Quá trünh
tu của Thanh vën muốn ra khỏi nhà tam giới, trước nhçt
phâi ra khỏi nhà thø tục. Nghÿa là những gü người thø tục
nói, làm, ưa thých, người xuçt gia hoàn toàn không dýnh lýu
gọi là “tåm hünh dị tục”. Tôi xuçt gia, đæu tròn, tåm KHÔNG,
đứng ở bờ giâi thoát nhün xuống bù khổ træn gian, thçy rõ
chuyûn thø gian quá khổ, nay cười mai khóc. Chúng ta
không ham, tự cít bỏ. Gät bỏ læn đøn dứt säch là con
đường tu của Thanh vën thừa, chứng được pháp KHÔNG.
Trong 37 Trợ đäo phèm, khởi đæu hành giâ tu Tứ niûm
xứ đù lüa tham dục, vü biøt rõ tham dục là nhån của sanh
tử luån hồi. Tứ niûm xứ hay bốn pháp quán, hành giâ phâi
đù tåm đừng cho lûch ra ngoài. Đi÷u thứ nhçt luôn tåm
niûm thån bçt tịnh, thån này là nhà lửa cũ mục chứa
không biøt bao nhiöu tội lỗi, là nghÿa địa từ khi sanh đøn
già chôn bao nhiöu là sanh linh và chçt chồng oán thù.
Chúng ta kiùm tra thçy rõ thån người bçt tịnh v÷ vêt chçt
với những thứ đồ ô uø và bçt tịnh câ v÷ tinh thæn với
những nghiûp oan không giâi được.
Tåm niûm như vêy, hành giâ hän chø læn, bớt ën,
không lo cung phụng bồi dưỡng thån nữa nhưng giữ nó
cho khỏe mänh, vü nó là chiøc thuy÷n đưa ta ra khỏi sanh tử.
Tự tịnh hóa thån chúng ta, tội lỗi cũng theo đó được ngën
ngừa bớt, thù oán giâm. Ý thức nhàm chán thån bçt tịnh là
phương tiûn giúp hành giâ ra khỏi tam giới.
Đi÷u thứ hai hành giâ quán thọ là khổ. Trön bước
đường tu, cæn lưu ý rìng nhên lãnh của người thü phâi lụy
vü người. Nön hän chø tối đa viûc thọ nhên, sự giúp đỡ của
người khác, v÷ vêt chçt lén tinh thæn đù xe chúng ta nhõ
dú đi. Vü đường hiùm sanh tử dài xa, viûc khó chưa giâi
quyøt còn nhi÷u. Hành giâ phâi lượng sức mà làm, sức yøu
108
cưu mang người nhi÷u, không thù lön bờ giâi thoát được.
Tu với tåm niûm Tiùu thừa như vêy, có chøt chúng ta cũng
thçy nhõ nhàng.
Đi÷u thứ ba, hành giâ quán tåm vô thường, tåm luôn
thay đổi theo sự biøn đổi của vêt, của viûc. Biøt như vêy,
chúng ta không buồn giên trước sự thay lòng đổi dä của
người, høt thương đøn ghòt. Sau cùng, hành giâ quán
pháp vô ngã. Mọi viûc, mọi vêt ở trong sanh diût không
có thực thù, do nhån duyön hợp mà thành, nhån duyön
høt thü tan.
Quán thuæn thục Tứ niûm xứ, tæm nhün của hành giâ
đổi khác. Thçy rõ thån, tåm và pháp không b÷n chíc. Chþ
còn läi nghiûp tham đeo dýnh ta, nó là món mồi cåu
quyøn rũ chúng ta, dçn thån vào, thån tàn ma däi ngay.
Chúng ta vào sanh ra tử cũng vü nó, nön không däi gü
không cít bỏ. Hàng Thanh vën qua quá trünh tu pháp Tứ
niûm xứ thuæn thục, đät đøn sơ quâ, không vướng bên
træn gian từ thån tåm đøn hoàn cânh.
Đoän lòng tham rồi, hành giâ tiøp tục kiùm tra lòng
münh. Trước ta tham quá, tåm trý đen như khối mực. Nay
an trụ pháp KHÔNG của Tứ niûm xứ, nhün läi con người
thực của chúng ta là gü ? Như trön đã nói, thån, tåm và
pháp, câ ba đ÷u không phâi là “TA”, không phâi là “con
người thực của chúng ta”, thü những gü dýnh lýu đøn thån,
tåm và pháp có tác dụng đøn “TA” đåu mà phi÷n.
Ngài Huû Tư thi÷n sư tu chứng pháp này, giâng phèm
An Läc Hänh của kinh Pháp Hoa, Ngài nói rìng khi bị
người míng, ta giên, khen thü ta thương. Thử nghÿ khen và
míng cái gü ? Trong lúc ta làm tốt hoðc hợp với họ thü họ
khen. Nhưng khen là khen viûc, không phâi khen TA.
Chúng ta læm lén mới xem viûc là TA. Theo Ngài Huû Tư,
109
cái thån người cũng là nghiûp, không phâi TA. Thiön hä
míng chửi là míng chửi nghiûp, không phâi míng chửi
TA. Nhờ họ míng chửi, nghiûp ta bay mçt, chơn tánh hiûn
ra.
Như vêy, hành giâ cæn phån biût TA và nghiûp. Thçy
rõ đi÷u này, ai chửi đù rước nghiûp, hành giâ sïn sàng
cho ngay. Bỏ đi phæn nghiûp, cái TA thực xuçt hiûn, đó là
chån ngã. Chúng ta quý trọng, lo nuôi dưỡng con người
thực bön trong cho phát triùn. Mọi thay đổi giâ dối, biøn
dịch bön ngoài, cứ mðc cho nó trôi theo dòng đời.
Kø tiøp, Phêt däy tu pháp Tứ chánh cæn. Tứ chánh
cæn nghÿa là đi÷u ác đã sanh, ta phâi diût trừ, đi÷u ác
chưa sanh không cho phát sanh, viûc thiûn đã làm, ta
phâi phát huy, viûc thiûn chưa làm phâi cố gíng thực
hiûn.
Trön bước đường tu, chúng ta cæn phån biût thiûn ác
theo thø gian và thiûn ác của xuçt thø gian. Thiûn ác theo
thø gian được đo lường bìng phong tục têp quán từng
nước, từng thời kỳ khác nhau. Làm những gü được luêt
pháp, xã hội chçp nhên là thiûn, làm trái läi là ác. Tuy
nhiön, trön thực tø nhi÷u khi chúng ta khởi niûm thương
người, giúp người, sau đó người läi làm phi÷n, làm khổ ta.
Bçy giờ, chúng ta bực tức, hỏi täi sao münh làm thiûn läi
thọ quâ báo xçu. Vü thø, tu theo thiûn ác thø gian, nay
thiûn mai ác, vừa lòng người này thü mçt lòng người khác.
Køt cuộc, cùng lím chþ được hưởng chút ýt phước läc thø
gian. Còn phæn nhi÷u gðp trớ tröu muôn mðt, chþ chuốc
lçy phi÷n muộn.
Từ đó, chúng ta thçy quan niûm thiûn ác theo træn
thø khác với thiûn ác theo Thanh vën, Duyön giác, Bồ tát.
Đứng trön lêp trường Thánh đäo của tam thừa giáo quan
110
sát træn lao đù nhên ra đåu là thiûn hay ác. Và chþ có
pháp tu làm thiûn, dứt ác theo chúng tam thừa, mới đưa
hành giâ ra khỏi sanh tử.
Phêt däy những gü làm chúng ta câm thçy an lành
trong tåm là thiûn, những gü không bünh ổn trong lòng là
ác. Như vêy thiûn của Thanh vën là chánh niûm, ác của
Thanh vën là vọng tåm. Thiûn ác không ở ngoài, mà chủ
yøu trở v÷ nội tåm. Ý thức như vêy, tôi cố gíng tu têp sửa
đổi thiûn ác trong lòng, hơn là tiøp xúc phån bua với
người ngoài. Không cæn đýnh chýnh, vü nói phâi trái làm gü
vô ých. Chúng ta cứ nhün gương Đức Phêt đù theo. Khi
Ngài täi thø, không bao giờ dành phæn đúng, nhưng trön
đời này ai dám nói Ngài sai læm. Trong khi lục sư ngoäi đäo
chuyön tranh cãi hơn thua, cố dành phæn phâi và køt
cuộc họ tồn täi được bao låu. Đi÷u này cho thçy rõ chþ có
nhån cách của chúng ta mới quyøt định ta đúng hay sai,
thiûn hay ác.
Bâo vương tam muội däy rìng khi gðp oan ức, hành
giâ không cæn biûn minh, huống chi là không oan ức.
Người hiùu Phêt đäo nỗ lực tu b÷ trong, không thçy münh
oan. Vü thực tø chúng ta có hiûn tướng nghiûp ác, nøu đời
này không có thü đó là nghiûp của đời trước. Hành giâ
nương theo sự phát hiûn nỗi oan ức mà tự diût nghiûp bön
trong, thành tåm đối trước Tam Bâo sám hối. Cæn tüm thiûn
ác trong tåm, vü bön trong không thanh tịnh, lú Phêt cũng
thành phá Phêt, dù tu suốt đời cũng không có køt quâ.
Chúng ta tinh tçn lú sám mỗi ngày, bön ngoài nhün
thçy được. Nhưng chúng ta tự kiùm tra münh xem có thực
lòng hay không, có quyøt tåm diût trừ phi÷n não hay lú
sám đù người thçy münh tinh tçn ?
111
Pháp tu phương tiûn bön ngoài giúp chúng ta có
đi÷u kiûn tịnh hóa thån tåm. Khi tåm thanh tịnh, những thứ
này không còn cæn thiøt lím. Tôi ýt lú bái tụng niûm,
thường chú trọng tu sửa b÷ trong, luôn kiùm tra bốn oai
nghi và khèu nghiûp. Làm thø nào cho dú nhün và an lành
nhçt, nói những gü người chçp nhên được. Tuy nhiön,
chúng ta phâi đù ý nøu nghiûp ác bön trong còn, dù có
làm tốt cũng biøn thành xçu, không được ơn còn míc
oán, vü trang bị tåm bìng nghiûp ác.
Đức Phêt däy nëm anh em Ki÷u Træn Như ở Lộc Uyùn
tu thiûn ác trong yön lðng, nhün vô không thçy các Ngài tu.
Riöng dưới mít Phêt, các Ngài thực tu nön khi thành đäo,
Phêt tüm đøn giáo hóa những vị này trước nhçt. Các Ngài
lo diût phi÷n não trong tåm cho đøn hoàn toàn trong
säch thuæn thiûn, không còn chút ác gợn trong lòng. Đối
với các Ngài, thiûn đồng nghÿa với sự an tÿnh của tåm hồn.
Nhờ vêy sức têp trung tư tưởng cao hay luôn sống trong
thi÷n định. Huû sanh nhün đời sáng hơn, thçy rõ cäm béy
cuộc đời và bít gðp con người thêt của münh là Phêt tri
kiøn hay tåm Bồ đ÷. Từ đó tu têp phát huy Phêt tri kiøn,
không còn lỗi læm trön cuộc đời, bỏ thån này chíc chín
được giâi thoát.
Riöng tôi đät đøn thành quâ ngày nay nhờ quá trünh
tu học, đọc kinh Phêt không mût mỏi, mang tam täng
Thánh điùn vào lòng và nuôi lớn tåm Bồ đ÷. Nhün đời qua
lëng kýnh giáo điùn của Phêt, vü tự biøt cái nhün của münh
chưa chýnh xác.
Trön bước đường gieo trồng hät giống Bồ đ÷ theo lời
Phêt däy, chúng ta phát hiûn, câi hóa thiûn ác bön trong.
Thçy rõ tịnh là thiûn, động là ác. Chúng ta cố gíng giữ
112
tåm như như bçt động, đù quan sát sự vêt chýnh xác, dù
phâi đối diûn với viûc xây ra như trời long đçt lở.
Cuộc đời của tôi phæn lớn ânh hưởng đøn đäi chúng
bìng tåm thanh tịnh. Ít khi tôi đðt vçn đ÷ phâi làm chuyûn
này chuyûn khác. Vü theo tôi, càng làm càng động, càng
động thü càng ác. Bớt viûc làm đù tåm hồn líng yön, cít
bỏ phi÷n não, động niûm. Ít nhçt thiûn chưa sanh, thü ác
cũng không có. Hành giâ luôn ghi nhớ münh thực tu, bìng
mọi cách giữ tåm hồn yön tÿnh trong pháp Như Lai.
Khi Phêt täi thø, những người có cën lành nương theo
pháp Tứ đø, không còn tham vọng thø gian, không bị phi÷n
não chi phối. Tåm thanh thoát khø ngộ nguồn chơn, thçy
tánh của münh, nhờ đó được giâi thoát. Ý này được kinh vý
như người con theo xe dö ra khỏi nhà lửa. Đó là trường hợp
1.200 La hán nương Thanh vën thừa tu, Phêt đưa các Ngài
ra khỏi sanh tử chứng Niøt bàn.
Từ thiûn ác của Thanh vën, nång lön thiûn ác của
Duyên giác là quán nhân duyên. Quán sát nhân duyên
thuæn thục, có nghÿa là hành thiûn đối với Duyön giác.
Hàng Duyön giác là những người ở trong tam giới đã bố
thý, cúng dường, siöng nëng nghe pháp, trý tuû đæy đủ, có
hoàn cânh sống cao, nhưng không bìng lòng với đời
sống vêt chçt tæm thường. Các vị này khao khát sự hiùu
biøt v÷ chån lý, Phêt mới nói với họ pháp 12 nhån duyön,
chþ däy quan sát vũ trụ từ hữu hünh đøn vô hünh. Các Ngài
thçy được cội nguồn của pháp, cùng với mối tương quan
tương duyön täo nön sự tồn täi giữa các pháp; nhên thçy
rõ từ một vêt nhỏ như con ong cái kiøn cho đøn vũ trụ
hành tinh thay đổi không ngừng, vü vốn nó không có thực
thù. Thêm chý đøn thån của ta ngày hôm nay cũng không
phâi thån của ta ngày hôm qua. Nói cách khác, thçy rõ
113
träng thái biøn chuyùn của tåm thức chúng sanh hay sự
sanh diût các pháp theo quy trünh của vòng míc xých
luån hồi.
Từ đó, Duyön giác dùng lửa chánh định đốt säch,
không còn vêt nào dýnh lýu đøn họ và đíc quâ vị Bých chi
Phêt, an trú Niøt bàn giâi thoát. Kinh vý như người con
muốn cæu xe hươu ra khỏi nhà lửa.
Đøn giai đoän ba, tu têp Bồ tát đäo. Quan niûm thiûn
ác của Bồ tát thay đổi theo công hänh tự hành hóa tha
của các Ngài. Bồ tát không những chþ cæu tự nhiön trý, vô
sư trý, đù thçy pháp như Bých chi Phêt, mà còn mang chý
lớn muốn đät đøn Phêt trý, chuyùn được vêt tai häi thành
lợi ých chúng sanh. Hàng Bồ tát với lòng từ bao la, mang
đäi nguyûn cæu giác ngộ cho bân thån và düu dít người
cùng đøn bờ giác. Dưới nhãn quan Bồ tát, giáo hóa mọi
người đồng giâi thoát là thiûn, không cứu độ người là ác.
Vü vêy, Phêt däy Bồ tát tu sáu pháp ba la mêt, dù làm tçt
câ viûc thø gian, tåm vén an nhiön tự täi. Kinh tượng trưng
bìng hünh ânh người cæu xe tråu ra khỏi nhà lửa.
Như vêy, hàng tam thừa : Thanh vën, Duyön giác, Bồ
tát tu thiûn ác phån minh rõ rût. Nhưng tiøn đøn cách
hành sử của Phêt thü không còn thiûn ác; vü thiûn và ác là
một, trong thiûn có ác, trong ác có thiûn. Đối với chúng
sanh mö muội không biøt sử dụng, thiûn cũng thành ác.
Nhưng với Đức Thø Tôn sáng suốt, ác biøn thành thiûn.
Như trường hợp Vô Não dưới sự giáo hóa của Phêt, từ một
sát nhån trở thành bêc La hán. Trön tinh thæn thiûn ác là
một của Phêt thừa, kinh Duy Ma quán sát người ën mày
bìng với Đức Vô Nan Thíng Như Lai.
Nương theo tam thừa giáo, Thanh vën, Duyön giác,
Bồ tát ra khỏi sanh tử. Trong kinh vý như trưởng giâ cho các
114
con đồ chơi báu đõp đù chúng thoát khỏi nhà lửa. Đức
Phêt cũng vêy, Ngài dùng phương tiûn nói giáo lý tam
thừa đù hướng thiûn chúng hội, không phâi đù tëng
trưởng lòng tham của họ. Ngài nhên thçy tåm con người
tràn đæy tham muốn, thù hên đốt cháy, läi bị hoàn cânh
xã hội bức ngðt bao våy. Sống trong môi trường đæy nhơ
uø với tåm trý đâo điön như vêy, họ không biøt gü khác
ngoài lo sợ, nön phát sinh trön 62 phái ngoäi đäo. Những
pháp mö hoðc của tà giáo khiøn họ dú tin nhên hơn
những viûc bố thý, cúng dường, tịnh Phêt quốc độ. Ngoài
những người muốn chäy ra khỏi nhà lửa, cũng có những
kó vén vui vó däo chơi trong đó. Vü họ đã sống với ngũ
dục từ vô thþ kiøp, nön không thù bỏ được, giống như
những đứa tró nghe cha nói nhà đang bị cháy mà không
biøt sợ.
Khởi đæu Phêt nói Niøt bàn hay diún tâ cânh Cực Läc
đù chuyùn lòng ham thø tục thành lòng ham ưa giâi thoát.
Đó là phương tiûn giúp Thanh vën thoát khỏi sanh tử,
không phâi cứu cánh. Nhưng Thanh vën læm chçp là cứu
cánh. Đức Phêt täo đi÷u kiûn cho Thanh vën tu, ứng với
thø gian mà Ngài khai triùn thành tam thừa. Ngài däy
pháp tu têp thù cho Thanh vën hay pháp tu cá nhån cho
Duyên giác.
Tuy nhiön, dù là Thanh vën, Duyön giác hay Bồ tát
đ÷u phâi an trụ pháp KHÔNG, đù ra khỏi sanh tử, đøn chỗ
an toàn, tức đät được trý Bát nhã. Tåm hoàn toàn tự täi
giâi thoát, mới nhün thçy thø giới bao la của đức Như Lai.
Riöng chúng ta còn bị dåy thừng của ba cõi sáu
đường quçn chðt, chưa ra khỏi nhà lửa, phâi nương theo
bçt cứ pháp phương tiûn nào đù tåm trống không, mới
vào thø giới Phêt được. Trụ ở trý Bát nhã, tçt câ mọi viûc
115
xây ra trön cuộc đời còn hay mçt, dưới mít hành giâ
không quan trọng. Kù câ mäng sống cũng không tiøc, vü
chuyûn chýnh yøu hành giâ phâi thçy đäo. Khi chưa đøn
được khoâng đçt trống mà nói pháp KHÔNG, chþ là
NGOAN KHÔNG. Chþ có hàng Thanh vën, Duyön giác, Bồ
tát mới vào được lý Bát nhã.
Những người theo Phêt 40 nëm, tu pháp KHÔNG, ra
khỏi sanh tử, đøn bãi đçt trống ngã tư đường, gðp được
Đức Thø Tôn. Khác với ngoäi đäo tu pháp KHÔNG, quön
høt rồi không được gü, cũng lèn quèn trong tam giới. Trong
khi hàng Thanh vën tu hành, tåm nguội länh, quön tçt câ.
Nhưng vén còn đối tượng là Đức Phêt đù hướng tåm đøn,
nön đät đøn đþnh cao của Bát nhã, các Ngài mới diûn
kiøn Như Lai.
Thanh vën, Duyön giác, Bồ tát là ba đường từ tam
giới chäy ra, gðp nhau ở giao điùm tiøp nối bìng con
đường thứ tư là Phêt thừa. Đøn đåy chúng hội đã vượt ra
định luêt chi phối của ba cõi, huû nhãn khai mở, lãnh ngộ
được yøu chþ. Đức Phêt mới trao kinh Pháp Hoa, giao cho
đäi bäch ngưu xa. Ngồi trön đäi bäch ngưu xa hay tu theo
Phêt thừa, nghÿa là phâi sống với thực tø, giáo hóa tçt câ
người xung quanh bünh yön giâi thoát, hành giâ mới có an
lành vÿnh cửu. Khác với trước kia, trụ trong Niøt bàn tam
thừa, câm nhên an lành thü chþ là Niøt bàn giâ täm.
Đức Phêt däy nøu rời bỏ thø gian đù tüm Niøt bàn,
chîng khác gü tüm lông rùa, sừng thỏ, không bao giờ có.
Tuy nhiön, đøn giai đoän sau cùng, khi thçy đû tử đoän
säch tham sån phi÷n não, Thø Tôn däy họ trở läi cuộc đời
với tinh thæn từ bi, vị tha, vô ngã. Nghÿa là từ bỏ thø giới khổ,
đøn với Phêt và đứng lêp trường Phêt, quán chiøu läi
chúng sanh đù cứu độ, là lộ trünh Pháp Hoa.
116
Ở tư thø säch nghiûp của Phêt nhün thçy chúng sanh
khác với chúng sanh thçy chúng sanh. Chúng sanh thçy
chúng sanh bìng nghiûp, nön luôn đối đæu nhau, nhün
nhau bìng tåm ganh ghòt thù nghịch. Trái läi, bìng tåm
hoàn toàn trong säch, Phêt thçy tçt câ chúng sanh đ÷u
dú thương. Ngài trâi lòng từ đøn tçt câ muôn loài, tùy cën
tánh hành nghiûp của chúng sanh mà Ngài giáo hóa. Với
đôi mít trý tuû, Ngài thçy rõ khâ nëng của người, triût đù
khai thác ti÷m nëng giúp họ thëng hoa. Như Phêt quán
sát Vô Não hay Ampaballi dù là sát nhån hay dåm nữ
nhưng có cën tu, Ngài hóa giâi những viûc làm xçu ác
của họ, däy họ thành La hán. Đi÷u này thù hiûn tinh thæn
Phêt däy rìng không có người tốt người xçu. Nøu biøt sử
dụng đúng chỗ, tçt câ trở thành tốt.
Ở trön Phêt quâ quán sát chúng sanh chýnh xác, theo
đó Ngài khai triùn khâ nëng, phát huy tánh sáng suốt của
họ, đưa đøn hünh thành chúng tam thừa Thanh vën,
Duyön giác, Bồ tát; nhưng sau cùng, Ngài quy v÷ cứu
cánh nhçt Phêt thừa. Nói cách khác, tam thừa là nhån,
nhçt thừa là quâ.
Trong phèm Thý dụ, Phêt däy cách tu đù ra khỏi nhà
lửa. Và từ ngoài nhà lửa, với tåm giâi thoát nhün ngược läi
chúng sanh, đøn giáo hóa chúng sanh. Vü vêy ở giai đoän
đæu của lộ trünh tu têp, bìng tçt câ khâ nëng, chúng ta
phâi phát triùn nội tåm đù sống trong nhà Phêt pháp, lựa
chọn pháp môn tu thých hợp trong 84.000 pháp môn.
Đù vượt đường hiùm sanh tử, xin hành giâ cứ thîng
đường mà đi. Đừng lo đù tåm đøn viûc thiön hä, đừng lo
phö phán. Bao giờ chúng ta ra khỏi sanh tử gðp được Như
Lai, lön đäi bäch ngưu xa, hãy nhün läi cuộc đời cũng
không muộn. Lúc çy, ta sô thçy tçt câ đ÷u dú thương, mới
117
tùy theo cën tánh hành nghiûp từng người mà giáo hóa.
Bçy giờ, hành giâ mới thực tiöu biùu cho méu người thay
Phêt cứu độ chúng sanh, qua läi trong tam giới tự täi và
làm người khách quý mà mọi người mong chờ. Đó mới là
Pháp Hoa chån thêt, chþ có đối với những hành giâ đã ra
khỏi sanh tử và là mục tiöu hiûn hữu của Đức Phêt trön
cuộc đời này vêy.
Phêt nhíc nhở chúng ta rìng kinh này chþ nön trao
cho những người có ni÷m tin tuyût đối như Xá Lợi Phçt.
Nghe rồi tin hiùu thọ trü, lçy lời däy của Phêt trang nghiöm
cho cuộc sống. Ngày nay, chúng ta có cën lành thọ trü
được kinh Pháp Hoa, nhưng thường gðp tai biøn trön
bước đường tu. Chîng qua nhi÷u đời trước, chúng ta đã
phäm tội phá pháp, túc nghiûp có sïn, nön đời này køt
thành quâ báo. Và kinh Pháp Hoa mà ta nghe trong sanh
tử chíc chín thuộc v÷ èn mêt Pháp Hoa nìm trong phæn
giáo pháp phương tiûn mà thôi.
Tóm läi, từ một thø giới bao la diûu vợi, tràn đæy của báu,
Đức Như Lai trở läi cânh ô trược này. Không thù dùng
ngôn ngữ phàm phu diún tâ pháp tịch diût, Ngài dùng
thæn thông đưa chúng hội đi thëm suốt ba cõi chýn đường.
Nhưng mục tiöu của Ngài không chþ phô diún thæn lực.
Ngài muốn tçt câ chúng sanh sử dụng được nëng lực bçt
khâ tư nghü như Ngài. Từ đó, Thø Tôn dùng mọi thý dụ, ngôn
từ, đưa ra tam thừa giáo, diún tâ cho chúng hội hiùu pháp
chån thêt. Duy chþ có bêc đäi trý Xá Lợi Phçt mới thåu
nhên được yøu chþ của Phêt. Một læn nữa, Phêt läi vü
những đứa con ngu däi, vô ra cânh nhà lửa tam giới hiùm
nguy, đæy những ác quỷ, trùng độc, thú dữ, đù nhíc nhở
chúng ráng tránh khỏi hiùm họa çy. Câm nhên lòng từ
bao la vô hän của Đức Thø Tôn giáo hóa chúng sanh
118
không biøt mût mỏi, chúng ta đem câ thån mäng này mà
đânh lú Ngài.
Phẩm 4
TÍN GIÂI
I. LƯỢC VĂN KINH
Tu Bồ Đ÷, Ca Chiön Diön, Đäi Ca Diøp, Mục Ki÷n Liön
thçy Phêt thọ ký cho Xá Lợi Phçt, li÷n bäch Phêt câm nghÿ
của các ông. Trước kia các ông dù đứng đæu trong hàng
Tëng, tuổi đã già, nön đối với đäo Vô thượng chánh đîng
giác không h÷ ưa thých. Nay được biøt hàng Thanh vën
cũng thành Phêt, tự nghÿ münh không cæu, mà được pháp
báu vô giá.
Vý như có người lúc thơ bò bỏ cha trốn đi, qua mçy
mươi nëm trôi giät. Trong khi đó người cha giàu có, ti÷n
của đæy kho, ông thường mong được gðp các con đù
giao gia tài sự nghiûp. Một hôm, gã cùng tử tünh cờ đøn
nhà ông. Nhün thçy ông quá sang trọng, anh ta hoâng sợ,
li÷n bỏ chäy trốn. Nhưng ông đã nhên ra cùng tử là con
münh, nön sai hai người rượt bít. Gã cùng tử bị bít, ngã
xuống ngçt xþu. Ông ra lûnh “Lçy nước rưới lön mðt cho gã
tþnh, rồi thâ đi”. Sau đó, ông sai hai người ti÷u tụy, mít
chột chån quñ đøn chỗ gã ở đù rủ làm thuö hốt dọn phån
rác. Anh ta nghe trâ ti÷n gçp đôi, li÷n nhên hốt rác ở phýa
sau nhà ông trưởng giâ.
Nhün thçy con cực khổ, ông thương xót vô cùng. Ông
thay quæn áo sang trọng, mðc đồ thô rách, tay cæm đồ
hốt phån, đøn gæn đứa con. Một hôm, ông bâo “Con nön
tiøp tục làm viûc, ông trâ ti÷n thöm, có cæn thứ gü ông sô
cçp cho và nön coi ông như là cha”.
119
Lòng gã rçt vui mừng, nhưng vén nghÿ mình là người
làm công hñn hä. Ít låu sau, ông gọi gã đøn, giao cho
quân lý gia tài và được quy÷n thu xuçt đồ đäc trong nhà.
Gã rçt chu toàn công viûc, nhưng vén tiøp tục ở chỗ cũ.
Trâi qua một thời gian, ông trưởng giâ biøt münh síp chøt
li÷n họp thån tộc và tuyön bố trước mọi người rìng : “Gã
cùng tử này là con ta, đã bỏ đi từ lúc thơ çu. Nay được
gðp läi, ta giao gia tài cho nó”. Người con tự nghÿ viûc
không mong cæu mà được.
Kù xong, Tu Bồ Đ÷, Ca Chiön Diön, Ca Diøp, Mục Ki÷n
Liön bäch Phêt : “Ông trưởng giâ vý như đức Như Lai,
chúng con giống như gã cùng tử. Chúng con vü ba thứ
khổ ở trong sanh tử, đau đớn mö læm. Chþ ham ưa pháp
Tiùu thừa, làm công viûc quòt dọn phån nhơ và tự hài
lòng với “cái giá một ngày” đät được. Đức Như Lai không
h÷ nói chúng con có kho tàng tri kiøn, vü Ngài biøt ý chý
chúng con thçp hñn. Chúng con không biøt münh là con
của Như Lai, không mong tiøp nối pháp Đäi thừa. Đức Như
Lai phâi dùng phương tiûn thuên theo chúng con mà chþ
däy. Nay täng báu không cæu mà tự nhiön được”.
II. GIÂI THÍCH
Bốn vị đäi đû tử Ca Diøp, Mục Ki÷n Liön, Ca Chiön
Diön, Tu Bồ Đ÷ nghe xong thý dụ nhà lửa bìng tánh linh.
Các Ngài lãnh hội được yøu chþ của Phêt nói trong phèm
Thý dụ và lý giâi sự thçu hiùu của các Ngài trön cën bân
ni÷m tin, nön phèm này mang tön là TÍN GIÂI.
Týn nghÿa là tin, giâi là lý giâi. Người chþ tin suông dú sai
læm, läc vào đường tà kiøn mö týn, đưa tới sa đọa træm
luån. Ngược läi, giâi giáo lý Phêt không bìng ni÷m tin, thü
đời đời kiøp kiøp vén mang thån phên con người; vü chþ
120
sống theo nghiûp lực và kiøn chçp thø gian. Pháp Phêt
không tươi nhuên tåm hồn, nön vén luôn đau khổ.
Bốn vị đû tử Phêt nương theo pháp Tiùu thừa tu têp,
đíc pháp, không bị vêt chi phối và an trụ quâ vị Niøt bàn
giâi thoát, không mong cæu gü hơn. Các Ngài tưởng đó là
pháp chån thêt. Đøn hội Pháp Hoa mới thçy sự hiùu biøt
và chỗ trụ này chưa phâi rốt ráo viön mãn. Các Ngài giác
ngộ rìng sự bünh ổn có được là nhờ Đức Như Lai che chở
täo nön. Khi thçy Phêt thọ ký cho Bồ tát thành Phêt, hàng
Thanh vën không bao giờ dám nghÿ münh cũng thành Phêt.
Họ chþ muốn theo hæu Phêt. Hôm nay, thçy Phêt thọ ký
cho Thanh vën và tçt câ mọi người thành Phêt, các Ngài
bừng sáng, nói lön sự tþnh ngộ của münh qua thý dụ cùng tử
và nhờ Phêt xác định sự hiùu biøt này có đúng không.
Có Phêt çn chứng, mọi viûc coi như đúng vü Ngài
thçy suốt được các pháp trong ba đời. Phêt đưa ra dụ
nhà lửa và bốn vị đû tử đáp läi bìng dụ cùng tử, thù hiûn
mối liön hû câm thông såu síc giữa Ngài và các đû tử. Dụ
nhà lửa tiöu biùu cho nhà Phêt pháp do Như Lai sáng lêp.
Khi Ngài bỏ đi hay diût độ, nhà thành cũ mục. Con cháu
trong nhà trở nön hư hỏng, ám chþ hiûn tượng yøu kòm
của đû tử Phêt ở thời mät pháp.
Ngược läi, trong dụ cùng tử, người chủ không bỏ đi.
Nhà mục nát không phâi do thiøu chủ, mà chýnh người
con bỏ cha trốn đi. Đøn đåy, ta thçy rõ tuy cùng là pháp
Phêt, nhưng đứng dưới hai góc độ thçy khác nhau. Một
đìng là cha bỏ đi, một đìng là con bỏ đi, mở ra cho
chúng ta hai quan niûm v÷ pháp, cuối cùng sô được køt
läi trong phèm Như Lai thọ lượng.
Cåu chuyûn cùng tử đọc qua thçy đơn giân, nhưng
mỗi thý dụ hàm chứa ý nghÿa quan trọng gợi cho chúng ta
121
nhi÷u suy nghÿ. Ngài Thiön Thai tüm thçy trong cåu chuyûn
này toàn bộ giáo lý 49 nëm thuyøt pháp của Đức Phêt và
chia giáo lý thành ngũ thời bát giáo. Riöng chúng ta đọc
phèm này, đứng ở lêp trường nào đù hiùu cuộc đời Phêt,
hiùu sự tu hành của Ngài ? V÷ phæn tôi, rút kinh nghiûm tu
chứng của các vị Thánh Tëng đi trước, täo cho münh một
kiøn giâi riöng. Và tçt câ quý vị mỗi người cũng thçy theo
nhãn quan khác nhau, đù cuối cùng chúng ta tiøn đøn
quâ vị Vô thượng chánh đîng giác.
Trong dụ cùng tử, bốn vị Ca Diøp, Mục Ki÷n Liön, Ca
Chiön Diön, Tu Bồ Đ÷ thổ lộ với Phêt khi các Ngài từ ngoäi
đäo trở v÷, đối trước sự cao sang của Đức Phêt, các Ngài
câm thçy thån phên münh hñn mọn như gã cùng tử. Tåm
niûm đó của Thánh chúng cũng là tåm niûm của chúng
ta thçy ước mơ thành Phêt của münh quá xa vời, khi so
sánh vị trý của münh và Đức Phêt cách nhau một trời một
vực. Đức Phêt xuçt thån từ hàng vua chúa đæy đủ uy
quy÷n, läi thông minh xuçt chúng, hiùu biøt siöu viût. Thçy
Ngài cao quý bao nhiöu, chúng ta câm thçy münh càng
thçp hñn bçy nhiöu. Đức Phêt hàng phục chúng ma,
truy÷n bá giáo pháp quá dú dàng. Trong khi chúng ta
hành đäo, đối đæu với biøt bao khó khën chướng ngäi.
Giâi quyøt được là câ một vçn đ÷ không đơn giân cho ta.
Tåm niûm của bốn vị La hán hồi tưởng läi thời vàng
son của münh đã từng sống giâi thoát ở chån như môn. Vü
một niûm bçt giác vô minh nổi dêy, khởi phi÷n não trùng
trùng điûp điûp bao våy, xúi các Ngài rời bỏ thø giới an
lành của chư Phêt, lao đæu vào træn thø. Mang thån người,
phâi khổ với cën træn thức của münh, là những thứ hoàn
toàn ngën che chơn tánh. Khổ với sanh già bûnh chøt
đày đọa nổi trôi trong sáu nóo luån hồi.
122
Gã cùng tử bỏ cha trốn đi, 50 nëm làm thuö mướn,
sống thêt khổ sở, nói lön tåm träng các vị Thánh chúng rơi
vào træn ai. Sống với huyún vọng trâi 50 nëm ở trong ngũ
thú, thay hünh đổi däng không biøt bao læn. Và nay kõt
cứng với ngũ çm thån, nhưng tåm niûm cæu giâi thoát
không mçt. Họ theo tu học với ngoäi đäo khổ cực, køt
quâ chîng được bao nhiöu. Trong thời gian dài, họ bị giới
cçm thủ buộc chðt, tåm vướng míc trong tà pháp, trở
thành đoän trý. Tuy nhiön, nhờ cën lành đời trước, họ nhớ
läi man mán, dù không gðp Phêt, vén có chý hướng
thượng đi tüm đäo. Đåy là ý thứ nhçt đối với viûc bỏ cha
trốn đi của hàng Thánh chúng.
Tuy nhiön, theo kiøn giâi của Đäi thừa, viûc bỏ cha
trốn đi mang ý nghÿa rộng hơn, nhìm chþ cho mọi người
hiûn hữu trön cuộc đời. Nøu nhün tçt câ dưới däng bân thù,
đ÷u hoàn toàn giống nhau, nguyön tố täo hünh giống
nhau. Nhưng từ bân thù giới khởi lön hiûn tượng giới,
mang hünh dáng và và tåm träng khác nhau, tùy theo
nghiûp câm.
Không riöng gü bốn vị La hán, chúng ta đ÷u có Phêt
tánh hay chơn tánh. Chúng ta tự rời bỏ bân vị thanh tịnh
của münh, lën vào sanh tử, nhên læm khổ đau là hänh
phúc, từ đó phiöu træm trong sanh tử. Nøu hành giâ líng
tåm suy tư, sô nhên rõ được chîng những nhi÷u đời bỏ
cha trốn đi. Thêm chý trong một ngày, chúng ta đã rời bỏ
chơn tåm, chäy theo vọng træn vô số læn. Bỏ Phêt trốn đi
câ trëm læn, xa rời bân tánh thanh tịnh, xa rời Đức Phêt
thường trú bçt sanh bçt diût ở trong tåm chúng ta.
Từ bçt sanh bçt diût hiûn lön sống với sanh diût, càng
lën lóc trong sanh diût càng tri÷n miön đau khổ với bao
đi÷u bçt như ý. Vü chúng ta giâi quyøt viûc trong sanh tử,
123
dù có giâi quyøt thø nào cũng chîng khác gü giâi quyøt
trong chiöm bao. Thêt vêy, chúng ta hiûn hữu trön cuộc
đời, tüm đáp số cho mọi vçn đ÷ theo phán đoán của cën
træn thức, thü khi nhím mít lüa đời, phæn síc chçt của
thån ngũ uèn mçt đi. Phæn thọ, tưởng, hành, đương nhiön
mçt theo. Chþ còn läi phæn thức, là hồn ma bóng quø.
Nhưng sau 49 ngày, thức cũng tan biøn vü thiøu sức nuôi
dưỡng. Nøu người thø gian còn nghÿ đøn, liön hû với nó,
thức sô sống låu hơn thành quỷ. Thức không phâi là chơn
tánh. Khi mang thån phàm phu, chúng ta sống luån
chuyùn xoay væn, không vượt ra ngoài thån ngũ uèn.
Chøt chþ còn mang theo nghiûp thức đi thọ báo.
Như vêy, từ vô thþ đøn nay, chúng ta sống lèn quèn,
trong mỗi đời nuôi thức cho lớn thöm, làm hành trang
đem theo qua kiøp sau. Mỗi læn tái sanh mang thöm khổ
mới. Cứ như vêy lang thang nhi÷u kiøp trong sanh tử. Và
cuối cùng, các vị này tu hành theo ngoäi đäo. Nhưng
cuộc đời họ cũng không khá hơn. Trở v÷ với thån phên
của chúng ta, có bao giờ quý vị nghÿ rìng trước kia münh
đã từng ở trong pháp hội các đức Như Lai hay không ?
Đức Phêt däy rìng sanh làm người khó, gðp Phêt
pháp khó, hiùu Phêt pháp càng khó và sống trong pháp
Như Lai càng khó hơn nữa. Quý vị đã được hai đi÷u khó
có và giờ đåy trong khi bao nhiöu người còn mãi bôn ba
với lợi danh, quý vị bìng tçt câ nhiût tünh đøn nghe pháp.
Đi÷u này chứng tỏ giữa chúng ta và Đức Phêt đã có mối
liön hû såu xa. Những lúc líng lòng, thçy nhi÷u kiøp quá
khứ chúng ta đã từng xuçt gia. Nhưng vü vô số lý do, ta đã
từ bỏ đäo đù đi vào sanh tử, trở läi mang thån người đau
khổ. Tuy đau khổ mà hột giống bồ đ÷ vén còn åm þ, nön có
sức thu hút quý vị trở v÷ chùa tu têp nghe pháp.
124
Riöng tôi, trön bước đường tu, thường luôn an trụ
trong pháp, vui sống với lý tưởng Phêt däy. Còn những
người bän đồng hành với tôi, tuy thân sống trong chùa mà
tåm buồn chán. Ở trong chốn giâi thoát, không hưởng
được pháp nhũ Như Lai. Vü vô minh vọng động che lçp,
bỏ áo Phêt ra đi, biøn đổi cuộc đời münh thành xçu, làm
thuö mướn thêt khổ sở, chîng khác gü gã cùng tử.
Từ kinh nghiûm thực tø cuộc sống, nhün vào pháp giới,
thçy những người có câm tünh với đäo Phêt, chúng ta biøt
họ đã tu trong kiøp quá khứ. Nhờ nhån duyön cën lành
này, đưa họ trở v÷ đäo. Nhån duyön mỗi người đøn với
đäo khác nhau. Tuy nhiön, phæn lớn những người cùng
đường tuyût mäng, mới đøn với Phêt. Vü bao låu còn hy
vọng phçn đçu với cuộc đời, thü họ còn ra sức phçn đçu,
vui vó däo chơi trong sanh tử.
V÷ phæn tôi, thuở bò, mới 6 tuổi đã biøt chán đời kinh
khủng. Ý niûm chøt luôn ám ânh tôi. Xuçt gia đøn với Phêt,
tôi chþ cæu bçt tử. Mang tåm niûm quyøt lòng tüm cuộc
sống trường cửu có ý nghÿa, ở chùa, tôi tiøp nhên được
đời sống bünh ổn kỳ diûu trong pháp Phêt. Tåm träng tôi
không khác gü tåm träng cùng tử của Ngài Ca Diøp, Tu Bồ
Đ÷, Ca Chiön Diön, Mục Ki÷n Liön, lang thang cæu đäo
khíp nơi, mỏi gối chồn chån, chþ gðp tà sư ác hữu, chîng
được gü đáng kù.
Sau cùng, các Ngài dừng chån phiöu bät dưới bóng
mát an lành của Đức Thø Tôn, tüm được cái thường hìng
bçt biøn vượt ngoài sanh tử và ôm chiøc phao Phêt pháp
này mðc cho dòng đời trôi. Đøn với đäo bìng tư cách Bồ
tát mang tåm lượng đäi bi cứu khổ chúng sanh như Duy
Ma, Vën Thù hay Quan Âm Bồ tát có vô số phương tiûn,
thừa sức giáo hóa chúng sanh. Chíc chín khác với tư
125
cách cùng tử của Thanh vën hay thån phên thçp kòm
của tôi. Thuở mới tu, tôi chþ nghÿ đøn cứu bân thån münh,
không lo cứu người. Suốt quá trünh hơn 20 nëm, tôi ýt tiøp
xúc với người ngoài, một lòng chuyön èn münh tu học.
Tuy cùng tử bỏ cha, nhưng người cha vén nhớ con,
chäy đi tüm, vý cho Đức Phêt ở thø giới thanh tịnh đõp đô
Thêt báo trang nghiöm. Vü thương chúng sanh, Ngài trở läi
thø giới Ta bà, mang thån phàm phu giống mọi người.
Người cha tüm con không gðp, li÷n ở läi một thành. Ông
vốn là người thông minh và có sïn vốn liøng; chþ ýt låu sau,
ông trở thành giàu có. Cũng như Đức Phêt, với phước đức
tu täo, tých lũy từ vô lượng kiøp mà hiûn thån con người
phàm. Chþ trong một thời gian ngín, Ngài đã đät được
quâ vị Vô thượng giác. Sự nghiûp lớn lao của trưởng giâ
thåu phát của câi, ngæm chþ cho lực của Thých Ca Như Lai
liön hû được với mười phương chư Phêt và vô số Bồ tát,
täo thành Hoa Täng thø giới tràn đæy của báu.
Qua một thời gian dài cực khổ lang thang sinh sống,
người con tünh cờ đøn chỗ cha ở. Nghÿa là lao đæu vào
sanh tử, sống låu trong đó thành quen, tưởng münh là
người sanh tử đánh mçt bân tåm. Bçt chợt trở läi vị trý xưa
của münh ở giâi thoát môn, thçy münh hoàn toàn khác,
không nhên ra được nön sanh hoâng sợ ngçt xþu.
Hünh ânh người con ngéu nhiön gðp cha trön bước
đường tha phương cæu thực cũng nói lön giai đoän các
trưởng lão tu chứng đíc tứ thi÷n. Bỗng nhiön thçy được
thø giới Thêt báo của Đức Phêt và Ngài đang thuyøt kinh
Hoa Nghiöm. Các vị này gðp Phêt tràn đæy uy đức trong
Tỳ Lô Giá Na låu các của hội Hoa Nghiöm với vô số Bồ tát
thæn thông biøn hóa không lường, nön câm thçy khiøp sợ,
không khác gã cùng tử gðp trưởng giâ ngồi tòa sư tử có
126
lọng báu, người hæu. Đøn đåy nói lön sự khác biût lớn lao
giữa quâ vị chứng đíc của ngoäi đäo và Phêt đäo.
Trước kia, ngoäi đäo däy họ muốn đíc quâ phâi òp
thån xác tu khổ hänh. Nay bước vào thø giới Thêt Báo của
Như Lai thçy hoàn toàn khác. Như Lai không mang thån
ốm yøu nghño khổ. Ngài có thån biøn hóa không cùng,
đæy đủ phước đức trý tuû. Ngài không phâi là người đoän
trý mà là Nhứt thiøt chủng trý, biøt tçt câ pháp thø gian và
xuçt thø gian, không giống hiùu biøt cục bộ của ngoäi
đäo chưa ra khỏi tam giới. Nëng lực của Như Lai làm được
tçt câ, chuyùn được mọi vêt theo ý muốn, không phâi bỏ
tçt câ như ngoäi đäo đù trở thành con người bçt lực.
Họ sợ ngçt xþu, vü nghÿ rìng tu chþ cæn phủi säch mọi
viûc træn thø là đủ. Nay läc bước vào thø giới Hoa Nghiöm,
nghe Đức Phêt däy Bồ tát rìng muốn tu phâi thông tçt câ
pháp và độ tçt câ chúng sanh. Giống như Thiûn Tài đồng
tử hành đäo tự täi trong những cânh giới xçu ác, lòng vén
an nhiên.
Đứng trước cânh Thêt Báo lộng léy và hành trang là
giáo lý Hoa Nghiöm, các vị Thanh vën giống như gã cùng
tử hñn hä, vội bỏ chäy v÷ xóm nghño. Ý này vý cho viûc
các Ngài đã trở läi an trú thø giới tứ thi÷n.
Trưởng giâ thçy biøt người này là con, nhưng con
không biøt cha. Nghÿa là đứng trön bân tánh ở lêp trường
giác ngộ, Đức Phêt nhün thçy những người đû tử đáng
thương häi, có đủ đi÷u kiûn trở thành Như Lai, mà không
chçp nhên khâ nëng giâi thoát của münh; läi tự ràng buộc
bìng cách sống với vô minh, chçp lçy nhên thức sai læm
của cën træn thức.
Ông trưởng giâ biøt gã này là con, li÷n sai người hæu
cên đuổi theo bít. Hay đó là hünh ânh Bồ tát Vën Thù và
127
Phổ Hi÷n đem giáo pháp Hoa Nghiöm đøn truy÷n trao.
Mới tiøp nhên giáo pháp vô thượng, các Ngài choáng
váng ngçt xþu, köu oan. Vü hàng Thanh vën với ý chý hä liût,
chîng những không mong cæu, mà còn kinh sợ giáo lý Đäi
thừa. Theo Ngài Trý Giâ, điùm này tiöu biùu cho thời kỳ đæu,
Đức Phêt thuyøt kinh Hoa Nghiöm nói v÷ Tỳ Lô Giá Na
Pháp thån, tổng hợp giữa trý chån thêt và pháp chån thêt.
Một träng thái tu chứng quá cao siöu của Đức Như Lai,
làm thø nào chúng sanh ở trong sanh tử hiùu được. Ở
pháp hội Hoa Nghiöm, Đức Phêt độ các Bồ tát mười
phương dưới däng tåm như Vën Thù, Phổ Hi÷n, Duy Ma
đæy đủ tư cách tham dự. Hàng Thanh vën không thù nào
bước chån vào cânh giới tåm chứng giâi thoát của Bồ
tát.
Trưởng giâ sai lçy nước tät vào mðt gã cùng tử cho
tþnh và thâ đi. Ý nói các Thanh vën trở v÷ an trú trong vỏ
ốc của cânh giới tứ thi÷n, câm thçy an ổn không dám ra
ngoài nữa. Ở cânh giới bçt tư nghü của hội Hoa Nghiöm
với hiûn hữu của Bồ tát mười phương, Thanh vën không
liúu ngộ được. Hay nói cách khác, không có chúng Thanh
vën. Đức Phêt trở v÷ cuộc sống bünh thường của Sa môn,
đøn Lộc Uyùn độ nëm anh em Ki÷u Træn Như thü bít đæu
có đû tử hữu hünh trön cuộc đời.
Đù thuên theo pháp tu khổ hänh đã có trước, Phêt
cũng mðc áo phçn tâo, mang bünh bát đi khçt thực, ngày
ën một bữa, ngủ dưới gốc cåy. Ngài sống với hänh đæu
đà, không ai có thù chịu khổ cực hơn Ngài, khiøn mọi
người khåm phục, tu theo. Trong thời gian này gọi là
chuyùn pháp luån hai, Phêt khai phương tiûn môn nói kinh
A Hàm, giâi thých Tứ Thánh đø, chþ rõ vô số khổ của con
người trön cuộc đời. Mọi người thçy đúng tåm träng của
họ, họ li÷n chçp nhên dú dàng. Riöng đối với đäi Bồ tát
128
thåm nhêp thø giới giâi thoát, thü không gợn chút mây træn
đau khổ.
Kinh nói trưởng giâ sai hai người chột mít và quñ
chån dụ dén cùng tử v÷, nhìm diún tâ pháp tu của Thanh
vën, Duyön giác được Phêt däy đù tương ứng với tåm
träng và khâ nëng của hàng nhị thừa. Trong suốt 12 nëm
triùn khai pháp Tứ đø và Thêp nhị nhån duyön, Phêt độ
được 1200 vị đíc quâ A la hán và 2000 vị trụ tam Hi÷n.
Ngài đưa ra hai pháp tu cho hàng nhị thừa là Thanh vën,
Duyön giác. Kinh vý như hai người ti÷u tụy, một người chột,
một người quñ. Trước tu theo ngoäi đäo khổ cực, chþ trụ
được tứ thi÷n. Nay v÷ nhà trưởng giâ làm viûc hñn hä hốt
phån, läi được trâ lương gçp đôi. Nghÿa là theo Phêt
chứng được Niøt bàn, hoàn toàn tự täi, không phâi trốn
cuộc đời, an nhiön sống trong træn thø, không bị phi÷n lụy
chi phối.
Chột mít chþ cho pháp tu của hàng trụ định La hán,
tin Phêt däy thø nào, làm y theo như vêy. La hán đi khçt
thực, người nhün thçy cũng phát tåm thương kýnh. Nhưng
thực chçt bön trong của họ không phâi là Phêt, nhờ mðc
áo Phêt, làm theo viûc của Phêt, cũng được giâi thoát,
tiöu biùu cho hünh ânh Thanh vën đøn với Phêt. Riöng
chúng ta ngày nay, tụng kinh nhưng chưa hiùu nghÿa lý,
vén câm thçy an lành thanh thân là tu mò, hay là người
chột làm vua trong xứ mù mà vén được hưởng lương gçp
đôi, so với các pháp tu khác.
Quñ chån chþ cho pháp tu của Duyön giác. Họ
không tụng niûm, chþ hướng tåm v÷ thiön nhiön, nhün non
xanh nước biøc, lá rơi, måy bay, suối chây mà quön đi oi
bức cuộc đời, xóa được những suy nghÿ không cæn thiøt.
Nói cách khác, đối với những người có khâ nëng suy tư,
129
Phêt đưa ra những ti÷n đ÷ cho họ trụ tåm. Cuối cùng thçy
đäo, họ cũng được giâi thoát.
Hàng đû tử của Phêt ở trong sanh tử låu, đã mçt bân
tåm, cũng phâi trở läi cách tu của Thanh vën, Duyön giác
là siöng nëng dọn säch phån nhơ cçu uø trong tåm, đät
được ba pháp Không, vô tác, vô nguyûn. Nghÿa là đối với
tçt câ mọi viûc trön đời, các Ngài thçy đ÷u là KHÔNG,
nên không làm gọi là vô tác và không ham muốn gọi là vô
nguyûn.
Nhờ trụ ba pháp çn, các Ngài dọn säch nghiûp và
phi÷n não, dõp những pháp hý luên, sống trong thi÷n định
mà quön cuộc đời. Tåm hồn các Ngài được nhõ nhàng,
an tÿnh và thú vị với cuộc sống mới. Từ đó, ngày qua ngày
an phên với viûc làm như vêy, vü tự nghÿ chỗ an toàn này
tốt nhçt. Theo Trý Giâ đäi sư, đåy là thời Đức Phêt thuyøt
kinh Bát Nhã 22 nëm. Ý này được diún tâ trong kinh bìng
hünh ânh cùng tử v÷ sống với trưởng giâ, mà vén luôn ở
am tranh. Bçy giờ trưởng giâ cởi chuỗi anh läc, mðc áo
thô rách, đøn gæn cùng tử, khen hín ta làm viûc giỏi,
không giống những người làm công hñn hä khác. Nghÿa là
các vị Thanh vën biøt an trú trong giáo pháp Như Lai, sống
cuộc đời phäm hänh, giới đức tinh nghiöm.
Gã cùng tử læn quen viûc, bớt sợ, trưởng giâ mới sai
giữ kho này, quân lý viûc kia, không hốt phån nữa. Gã
cùng tử bìng lòng với bồn, chêu, gäo, muối được ban
thưởng, không dám nghÿ gü hơn. Cũng vêy, các vị Thanh
vën tèy säch phi÷n não, tåm hoàn toàn thanh tịnh, vui
sướng trụ ở pháp KHÔNG. Và khuyön mọi người tu hänh
Bồ tát, mà lòng các Ngài tuyût không ham muốn, không
làm.
130
Trön bước đường tu hành, càng tụng phèm Týn Giâi,
tôi càng câm thông såu síc tåm träng gã cùng tử. Thuở
nhỏ, xuçt gia, tôi rời bỏ chốn quö mùa nghño khổ, lön
chùa tu học. Nhün thçy chùa đồ sộ nguy nga, cột chùa
chäm rồng, tôi khiøp sợ (dÿ nhiön chùa lớn dưới đôi mít
chú bò chþ ở cën nhà lụp xụp). Thçy đñn bêt sáng lön, tôi
giêt münh, thçy chú điûu nào tôi cũng run. Đi÷u này giúp
tôi hiùu rõ tåm träng cùng tử ngã lën xuống đçt bçt tþnh
trước sang giàu của trưởng giâ. Hay đó là tåm träng của
tôi låu ngày sống trong xóm nghño, nön thçy bçt cứ ai và
bçt cứ cái gü cũng làm cho tôi hoâng sợ. Từ đó, ýt nhçt tôi
tüm ra cách tu của münh là an phên. Vü låu đời låu kiøp ở
trong sanh tử, nön không mong muốn gü khác hơn, bìng
lòng với công viûc hốt phån. Tôi không chờ đợi hưởng
lương gçp đôi như cùng tử, chþ nghÿ có một chỗ dung
thån trong Saigon và ngày được hai bữa cơm đäm bäc là
đủ. Vü thø sống ở bçt cứ chùa nào, tôi cũng câm thçy an
lành trong Phêt pháp. Tôi dũng mãnh tinh tçn tu hành,
khác với các chú điûu cùng sống chung. Trung bünh ngoài
thời công phu với đäi chúng, tôi đ÷u có những thời khóa
läy sám hối riöng, høt lòng làm công quâ cho Phêt và tự
học kinh không h÷ biøt chán. V÷ sau, tôi mới đíc ý v÷
nghÿa hốt dọn phån nhơ mà Phêt däy và câm thông với
các vị Thanh vën thực tu pháp dọn säch nhơ uø trong
lòng, bỗng ngày nào tåm hồn bừng sáng. Suốt quá trünh
hơn 20 nëm không có thú vui nào ngoài kinh, miût mài
sám hối, đọc tụng kinh điùn, tự træm münh suy tư giáo lý
Phêt, tåm hồn tôi sáng læn. Tçt câ những gü ô uø tých lũy
nhi÷u đời trong tåm dæn dæn bị xóa säch. Nhờ đó, trý tuû
phát sanh, cuộc đời tôi đổi khác hoàn toàn, từ sinh hoät
của riöng tôi cho đøn cách xử sự của mọi người đối với tôi.
131
Khi kinh Đäi thừa thåm nhêp vào lòng, kých thých tôi
phát tåm, bít đæu vào lúc tôi gðp Hòa thượng Quâng
Đức tự thiöu. Từ quyøt ý đem thån münh hiøn trọn cho đäo,
tôi mới thçy khác và lãnh hội được ý nghÿa cùng tử từ nơi
am tranh được vào coi sóc trong nhà. Đó là giai đoän từ
nëm 1963, đời sống tôi thay đổi, tåm hồn cũng thay đổi.
Tôi câm nghÿ trong vô hünh, Đức Như Lai giao phó cho tôi
quân lý sự nghiûp. Tôi xông xáo làm Phêt sự không mỏi
mût, không buồn phi÷n, làm những chuyûn khó làm, làm
những viûc người chö bỏ với tçt câ tçm lòng sung sướng.
Nhên được sự mêt tá của Như Lai trong những hoàn cânh
khó khën, tôi câm thçy an lành một cách kỳ diûu. Tưởng
không sống nổi khi đối đæu với hung ác, nhưng chýnh
người hung ác läi giúp đỡ tôi thoát chøt. Sau này tôi câm
nhên được đó chýnh là Pháp Hoa thủ hộ Thæn đã che chở
tôi lúc khó khën hoän nän.
Trong quá trünh hành đäo, tôi thành tựu Phêt sự nhờ
may mín được ở nhà Như Lai, được Như Lai giao cho công
viûc. Không bao giờ nghÿ lçy của Như Lai nửa xu, tôi vượt
mọi thử thách, täo cho münh cái nhün tương đối chýnh xác,
gợi nhíc tôi thông hiùu đoän cuối cùng của phèm này là
Như Lai họp thån tộc tuyön bố giao phó gia tài.
Đối với các vị Thanh vën hiûn diûn ở hội Pháp Hoa,
Đức Phêt phú chúc gia tài bìng cách phóng quang mời
mười phương chư Phêt v÷ dự hội, thọ ký cho các Ngài
thành Phêt. Riöng đối với cuộc đời tu hành của tôi, tôi lãnh
nhên gia tài Đức Phêt giao phó kù từ khi tôi du học sang
Nhêt. Tôi thực sự trưởng thành, không phâi làm công hèn
hä như người quân gia, mà tự làm được những viûc lớn.
Suốt quá trünh từ xuçt gia đøn phát tåm Đäi thừa cho
đøn ngày nay, tôi vén là tôi trong tư thø độc lêp và bön
132
cänh tôi luôn có Đức Như Lai täo những thíng duyön
thuên cũng như nghịch đù tôi tự quyøt định cuộc sống
của münh thëng hoa trön đường hành đäo. Hay đó là quá
trünh tu từ Thanh vën chuyùn sang Bồ tát, từ quân lý sự
nghiûp của Như Lai lòng không chút mong cæu, bỗng
nhiön trở thành viûc của münh, làm trong tư thø tự täi.
Phèm này nói lön tåm tư của các Thanh vën đíc đäo
được Phêt thọ ký. Thý dụ gã cùng tử cùng bốn vị trưởng
lão nöu lön rçt đúng trön cương vị của chúng đương cơ
mà quan sát. Tuy nhiön, nøu Phêt chçp nhên thý dụ cùng
tử thü lòng từ của Ngài chþ giới hän cho một tæng lớp xã hội
nào hay sao. Vü thø sau phæn trünh bày của bốn trưởng lão
v÷ thý dụ cùng tử, Đức Phêt khîng định đối với tçt câ
chúng sanh, Ngài đ÷u mang giáo pháp bünh đîng ban
cho, đồng dén đøn bờ giâi thoát. Ý này được giâi thých rõ
hơn trong phèm Dược Thâo dụ kø tiøp.
133
Phẩm 5
DƯỢC THÂO DỤ
I. LƯỢC VĂN KINH
Đức Phêt khen ngợi Ma Ha Ca Diøp và các đäi đû tử
đã khòo nói công đức chån thêt của Đức Như Lai. Ngài
cho biøt dù trâi qua vô lượng ức kiøp cũng không thù kù
høt công đức của Như Lai. Đức Phêt biøt rõ các pháp,
biøt rõ thåm tåm chúng sanh. Mðc dù biøt rõ thêt tướng,
Ngài dùng phương tiûn nói pháp. Pháp Phêt tuy khác nhau
nhưng đ÷u đưa chúng sanh đøn nhứt thiøt chủng trý.
Thý dụ như một trên mưa đổ xuống, các loài cåy cỏ
dù lớn hay nhỏ đ÷u tùy sức nó mà hçp thụ nước khác
nhau. Tuy cùng ở trön mðt đçt, cùng thçm nước mưa, cåy
cỏ đ÷u đơm hoa køt trái sai khác.
Phêt xuçt hiûn trön đời, nói pháp như væng måy lớn
tuôn nước mưa xuống bao phủ chúng sanh. Giống như
cåy cỏ, mọi người tùy sức tiøp thu giáo pháp bünh đîng
đ÷u được lợi läc. Pháp Phêt còn được vý như ánh sáng
mðt trời, mðt trëng bünh đîng chiøu đøn mọi nơi làm lợi ých
chúng sanh, tùy theo yöu cæu mà thçy sai khác. Vý như
một người thợ làm đồ gốm dùng một thứ đçt sòt, tùy nhu
cæu của người tiöu dùng mà chø täo ra những vêt dụng
khác nhau.
Cũng vêy, giáo pháp của Phêt chþ có một thừa, vü
chúng sanh có cën tánh khác nhau, nön Ngài nói hai
hoðc ba thừa sai khác. Tuy sai khác, mà chþ có một Niøt
bàn. Và Phêt đưa ra thý dụ một người bị mù từ lúc mới
sanh. Dù nói thø nào anh cũng không tin hünh dáng, màu
síc, mðt trời, mðt trëng, tinh tú, các vêt„ May thay có
một ông thæy thuốc thương häi anh mù và nghÿ ra cách
134
chữa trị cho anh. Ông biøt trön núi có bốn thứ cỏ thuốc trị
được bûnh mù : loäi có mùi vị và màu síc, loäi chữa được
các bûnh, loäi trừ các thuốc độc và loäi làm cho an läc
trong mọi hoàn cânh. Ông li÷n lön núi lçy v÷ cho anh.
Uống xong người mù sáng mít, thçy được ngoäi cânh và
viûc xây ra ở chung quanh anh. Bçy giờ anh tự cho münh
là người sáng suốt trön đời, không còn ai hơn.
Lúc çy một vị tiön chứng được ngũ nhãn đøn nói với
anh : “Không nön tự mãn, vü anh chưa biøt được nhi÷u.
Ngồi ở trong nhà, không thçy bön ngoài, không thù biøt
người khác thương hay ghòt anh. Anh cũng không thù
nghe được åm thanh, tiøng người, tiøng vêt khi anh không
ở gæn nó. Được nuôi dưỡng ở trong thai mõ mà anh
không nhớ chút gü v÷ bào thai çy, như thø anh đừng cho
tối là sáng”.
Khi nghe tiön nhån nói xong, anh mới vội hỏi : “Thưa
Ngài, tôi phâi làm gü đù được trý tuû thçy biøt tçt câ ?”.
Tiön nhån đáp : “Anh hãy sống nơi thanh víng, suy tư các
pháp và dõp bỏ dục vọng xçu xa. Khi nào đíc định, anh
sô thçy biøt tçt câ”. Làm theo lời tiön nhån, anh được ngũ
nhãn, anh mới hiùu rìng trước kia anh quâ thêt là mù, dù
đôi mít đã sáng.
Đức Phêt läi bâo Ca Diøp thý dụ Ngài nói cæn hiùu
rìng mù từ khi mới sanh ra, chþ cho chúng sanh trôi lën
trong sanh tử luån hồi, không biøt pháp chån thêt, chçt
chứa dục vọng xçu xa. Họ mù vü những quan niûm danh,
síc, làm cho đau khổ tri÷n miön. Ngũ nhãn của tiön ông
thçy biøt sáng suốt chþ cho Bồ tát làm viûc giác ngộ
chúng sanh. Vị đäi lương y là Đức Như Lai, bốn thứ cỏ
thuốc là Không, vô tướng, vô nguyûn và Niøt bàn.
135
Thanh vën, Duyön giác giống như người mù vừa mới
sáng mít, vừa mới thoát khỏi sanh tử luån hồi, vừa mới ra
khỏi ngục tù tam giới, nön nghÿ như vêy đã hoàn tçt rồi.
Tuy nhiön, thçy biøt của hàng nhị thừa không phâi toàn
võn như Phêt. Ngài mới däy họ tri kiøn Như Lai.
II. GIÂI THÍCH
Trong phèm Týn giâi, các đû tử biùu lộ tåm träng
quyøt chý tu hành thoát ly sanh tử. Giống như gã cùng tử
quân lý gia tài của Đức Phêt, không có ý niûm thåm läm
dù bìng một bữa ën, nön được Đức Phêt tðng cho đäi
bäch ngưu xa nhçt thừa, bỗng nhiön thành giàu có.
Đức Phêt e ngäi hàng nhị thừa Thanh vën sô hiùu læm
Ngài là người phú chúc gia tài, là người ban phước giáng
họa. Ngài mới đưa ra phèm Dược Thâo dụ kø tiøp gợi lön
vai trò dén đường của Ngài. Ngài không bao giờ cho và
không có gü đù cho, chþ đưa ra phương thức giúp mọi
người ra khỏi sanh tử. Phèm này là hät nhån tư tưởng cho
đäi chúng tự münh vươn lön cùng đi với Đức Đäo sư đøn
bâo sở, sô được nói rõ hơn trong phèm Hóa thành dụ.
Trong phèm Dược Thâo dụ, Đức Phêt vý Đức Như Lai
xuçt hiûn trön cuộc đời như væng måy lớn tuôn mưa
xuống. Tçt câ cåy lớn nhỏ tùy sức hçp thụ nước khác
nhau. Ý này trong bân kinh Pháp Hoa chữ Hán của Ngài
Cưu Ma La Thêp và bân chữ Phän giống nhau. Tuy nhiön
bân chữ Phän, ngoài phæn thý dụ ba cỏ hai cåy đù chþ
cho sinh hoät mọi loài trön thø gian, còn có thöm phæn thý
dụ bốn thứ cỏ thuốc tiöu biùu cho pháp Phêt đưa mọi
người ra khỏi sanh tử, dụ ánh sáng mðt trời, dụ người thợ
làm đồ gốm và dụ người mù từ thuở nhỏ được lương y
chữa lành bìng bốn thứ cỏ thuốc.
136
Nøu cën cứ vào tön phèm Dược Thâo dụ, chúng ta
cũng suy đoán được bân dịch của Ngài Cưu Ma La Thêp
thiøu sót, vü không có phæn nói v÷ thuốc thü không thù gọi
là Dược Thâo được.
Đức Phêt vý sự hiûn hữu của Ngài trön cuộc đời như
væng måy trùm khíp không gian. Một trên mưa xuống, tuy
rơi xuống bünh đîng nhưng cåy cỏ tùy loäi lớn nhỏ hçp thụ
nhi÷u ýt khác nhau. Cũng vêy, đức Phêt nói pháp không
phån biût thượng, trung, hä. Vü cën tánh chúng sanh
không đồng, nön thçy có sai khác. Sự thêt chþ có duy nhçt
Phêt thừa.
Thuyøt thứ nhçt cho rìng dụ ba cỏ hai cåy tượng
trưng cho ngũ thừa. Cỏ nhỏ gồm người, Trời, A tu la. Cỏ
bực trung là häng Thanh vën, Duyön Giác. Cỏ bực thượng
là hàng Bồ tát trong nhån gian. Cåy nhỏ tiöu biùu cho tçt
câ Bồ tát trong thø giới Thêt Báo của chư Phêt và cåy lớn
là Bồ tát tùng địa dũng xuçt ở thø giới Thường Tịch Quang.
Loäi cỏ nhỏ khi ta ngít säch, nhưng củ còn nìm
trong lòng đçt, gðp mưa xuống vén lön, là cỏ đáng sợ
nhçt. Tuy ta phi÷n muộn khó chịu với nó, nhưng đối với đäi
lương y biøt sử dụng chýnh phi÷n não đó đù chữa bûnh
cho ta. Cỏ nhỏ được vý cho trời, người, A tu la thay hünh
đổi däng không ngừng. Có phước sanh lön trời hưởng läc,
tåm hồn vui vó, thån thù khỏe mänh, có bän trung thành,
có kho báu dùng không høt và được sự hiùu biøt hơn
người. Nhưng thiön đường này không an toàn, bị tham
lam ghòt ganh gieo mæm chiøn tranh. Vü vêy họ ước mơ
có Đức Phêt ra đời đù giâi tỏa khó khën. Sự ước mơ này
giống như chþ có cụm måy nhỏ, không đủ đi÷u kiûn đù
mưa xuống; nói cách khác không đủ đi÷u kiûn cho Đức
Phêt xuçt thø.
137
Ngoài chư Thiön, còn có hàng A tu la là quỷ thæn. Dù
phước báo lớn, nhưng thån tåm không yön vü tràn đæy sân
hên, luôn dùng sức mänh đe dọa chinh phục người khác,
cuối cùng sức mänh đó trở thành đe dọa chýnh họ. Khi có
khủng hoâng cùng cực, hàng A tu la mơ ước Đức Phêt
xuçt hiûn mang tünh thương đøn, ngõ hæu xoa dịu không
khý cëng thîng hiøu sát síp bùng nổ. Ý niûm thiûn của A
tu la khởi lön li÷n có một væng måy lành nổi trön hư không.
Häng cỏ nhỏ thứ ba là loài người chúng ta bị chư
Thiön và A tu la chi phối. Ta sợ câ hai, nön ước mơ Đức
Phêt xuçt hiûn che chở. Khi mong ước như vêy, væng måy
thứ ba xuçt hiûn hay sự mong cæu có một Đức Phêt trong
loài người.
Kø tiøp cæu nguyûn cho Đức Phêt ra đời lan rộng đøn
hàng chån nhån đang trụ thi÷n định mà vén không bünh
ổn với sự lan tràn đe dọa của ba loäi cỏ nhỏ. Tức thü xuçt
hiûn væng måy thứ tư của hàng đäo sÿ.
Sau cùng những nhà nhån bân đæu tư của câi, sức
lực, trý tuû đù xåy dựng thø giới an lành cho mọi người,
nhưng sức người có giới hän. Hoðc theo đuổi mục tiöu
một thời gian câm thçy viûc làm của họ như xåy låu đài
trön cát, họ sanh ra chán nân và ước mơ một đçng Toàn
nëng xuçt hiûn đù lãnh đäo. Từ đó, væng måy thứ nëm
hiûn lön.
Nëm häng người này ước mơ, cæu nguyûn thü nhån
duyön đæy đủ, täo thành một trên mưa lớn làm tươi mát
mọi người. Mưa tiöu biùu cho tåm từ của Đức Phêt, Ngài
hiûn hữu trön cuộc đời đáp ứng đúng lòng mong cæu của
câ nëm häng người nói trön.
Thêt vêy, các vua đang đánh nhau, Đức Phêt đøn
thuyøt pháp giâi hòa, những người chưa được độ làm cho
138
được độ, người chưa an làm cho an. Ba häng Trời, người,
A tu la, tuy còn sanh tử luån hồi, nhưng Đức Phêt ra đời, họ
cũng bünh ổn, cæu phước báu được phước báu, mong an
vui được an vui. A tu la täm ngừng đánh nhau hưởng sự
an läc thái bünh. Chư thiön thü được hưởng phước läc låu
dài.
Ba loäi cỏ nhỏ trön nhån gian tùy sức hçp thụ sai biût,
tiøp thu giáo pháp khác nhau. Tuy nhiön, đ÷u chung một
gốc phát xuçt từ nơi tåm từ bi của Đức Phêt. Cỏ bực trung
tiöu biùu cho hàng Thanh vën, Duyön giác không màng
phú quý lợi danh, chþ cæu ra khỏi sanh tử. Họ cố gíng tu
mọi pháp khổ cực vén không bao giờ thoát được ngục tù
tam giới. Nay nương theo Phêt nghe pháp, tu chứng Niøt
bàn, thoát ly sanh tử dú dàng, như Ca Diøp, Xá Lợi Phçt,
Mục Ki÷n Liön v.v„
Häng người sau cùng, cæu lợi ých cho chúng sanh là
Bồ tát trong nhån gian như nhóm Bät Đà Bà La Bồ tát v.v„
Mọi suy tư và viûc làm của họ chþ mong đem phước läc
đøn cho mọi người. Tuy nhiön, họ không có đủ khâ nëng
düu dít người khác. Nương theo trý tuû và sự chþ đäo của
Đức Phêt, những Bồ tát trong nhån gian thực hiûn nhi÷u
viûc lợi ých cho chúng sanh dú dàng hơn tự làm một mình,
là cỏ bực thượng.
Mưa xuống, nëm häng Trời, người, A tu la, Thanh vën,
Duyön giác đ÷u ån triöm pháp vũ, hưởng läc giống nhau.
Còn hai häng người vý như cåy nhỏ và cåy lớn, tuy
không cæn Đức Phêt ra đời vén được lợi ých. Cåy nhỏ tiöu
biùu cho tçt câ Bồ tát trong thø giới Thêt Báo của chư
Phêt. Khi Đức Phêt ra đời, những vị này cùng theo làm viûc
dưới sự chþ däy của Ngài. Sau đó, trở läi an trú cânh giới
Niøt bàn.
139
Trong hội Pháp Hoa có đøn nhị vän, bát vän, bát
thêp vän ức na do tha Bồ tát mười phương tới dự. Các
Ngài hành đäo không mỏi mût dưới sự hộ niûm của Đức
Phêt. Các Bồ tát xuçt thø gian lúc thị hiûn trön cuộc đời,
mang thån phàm phu, khiøn mọi người læm tưởng là
chúng sanh. Vý như cåy nhỏ khi còn bò, thçy giống và lén
lộn với cỏ. Nhưng gðp mưa, cåy này vượt lön thành cåy
lớn, trong khi cỏ muôn đời vén là cỏ.
Cåy lớn tượng trưng cho Bồ tát tùng địa dũng xuçt ở
thø giới Thường tịch quang, thị tùng của Pháp thån Phêt.
Chýnh các Bồ tát hành đäo ở mười phương cũng không
biøt sự hiûn hữu của các vị Bồ tát này. Đøn khi Đức Phêt
nói pháp chån thêt ở hội Pháp Hoa, các Ngài mới xuçt
hiûn. Và Đức Phêt dùng thæn lực phú chúc cho các Ngài
giữ täng bý yøu Như Lai tồn täi mãi trön thø gian, làm lợi läc
cho chúng hữu tünh.
Tuy mưa xuống cứu khổ nhån gian nhưng hai häng Bồ
tát ở Tịnh độ vén hưởng lợi ých. Vü Phêt ra đời, các Ngài có
cơ hội hành đäo và tëng trưởng công đức lành. Tåm Đức
Phêt bünh đîng chan hòa tçt câ loài. Tùy khâ nëng mà
các loài hưởng vị không giống nhau, tựu trung, tçt câ đ÷u
thỏa lòng mong muốn.
Thuyøt thứ hai cho rìng trong sáu đường sanh tử, ba
cỏ hai cåy chþ cho nhơn đäo, địa ngục, ngä quỷ, súc sanh,
A tu la, không kù chư thiön. Ba cỏ hai cåy tượng trưng cho
nëm häng người đøn với Đức Phêt.
Loäi thứ nhçt đøn với Phêt, được giao cho quân lý gia
tài mà không thåm läm chút xýu gü. Đó là hàng Thanh vën
hay méu người tốt trön cuộc đời không còn tham vọng,
chþ nghÿ đøn sống thø nào cho đõp, được vý như là cỏ
nhỏ.
140
Häng thứ hai gọi là Duyön giác có phước báu, trý tuû
mang chý cæu tiøn, muốn tüm hiùu xem cuộc sống con
người là gü, trước khi mang thån này ta như thø nào và sau
khi chøt ta ra sao. Häng người này sïn sàng đánh đổi thån
mäng đù được pháp thù thíng, được vý như cỏ bực trung.
Häng người thứ ba là Bồ tát cũng có chý thù thíng.
Họ nhün thçy người chung quanh đau khổ không thù ngồi
yön được, phâi nghÿ cách cứu khổ.
Câ ba häng người trön đ÷u là cỏ, ở trong sanh tử
không vươn lön được. Vü vêy tam thừa giáo mà Đức Phêt
däy cho Thanh vën, Duyön giác, Bồ tát học trön thø gian
đù xóa bỏ đau khổ, thực sự cũng không quan trọng; vü
cuối cùng không ra khỏi sanh tử được thü đ÷u køt thúc
giống nhau bìng cái chøt.
Tuy nhiön, có häng bçt tử Đức Phêt vý như hai thứ cåy.
Loäi cåy thứ nhçt chþ cho Bồ tát mười phương thị tùng Báo
thån Phêt như Bồ tát Vën Thù, Quan Âm, Dược Vương„
Các Ngài đøn với Đức Phêt bìng độ câm tåm. Tùy yöu
cæu và mục tiöu, các Ngài xuçt hiûn khíp nơi, ra đi đù läi
trong lòng người biøt bao kýnh trọng, tiøc thương. Tuy
hàng Bồ tát mười phương đóng vai trò quan trọng đã ở
ngoài sanh tử mà Đức Phêt vén còn xem như cåy nhỏ.
Chþ hàng Bồ tát tùng địa dũng xuçt đøn phèm thứ 15
xuçt hiûn mới được Đức Phêt xác định giống như cåy lớn.
Các Bồ tát tùng địa dũng xuçt ở ngay cõi Ta bà, mà Bồ
tát Vën Thù và Di Lðc hành đäo khíp mười phương cũng
không biøt các Ngài là ai. Hünh ânh cåy cỏ lớn nhỏ gợi
cho chúng ta thçy tçt câ những gü nìm trong sanh diût
đ÷u phâi chịu quy luêt của sanh diût dù là Thanh vën,
Duyön giác hay Bồ tát. Riöng hàng Bồ tát vượt ngoài sanh
tử là Bồ tát vô sở đíc, hiûn hữu ngay trong cuộc đời, ngay
141
trong tåm người ở khíp mọi nơi, lớn không gü bìng và nhỏ
cũng không ai thçy, mới thực sự là Bồ tát lớn.
Ba cỏ hai cåy nhờ hçp thụ nước, trở thành lớn mänh.
Nghÿa là chúng ta ở nhån gian nương tam thừa giáo tu,
trở thành người giâi thoát, hiùu biøt, làm lợi läc cho đời.
Đồng thời nhờ đức Phêt xuçt hiûn, hai häng Bồ tát bçt tử
cũng có đi÷u kiûn làm Phêt sự.
Tóm läi, câ hai lối kiøn giâi ý nghÿa của ba cỏ hai cåy
đ÷u đðt trön cën bân từ nhỏ đøn lớn, tu theo Phêt đ÷u
thành Phêt. Vü nghiûp lực trünh độ mỗi người mà có pháp
khác nhau, rồi cuối cùng nương theo pháp sai biût đù đi
đøn pháp chån thêt. Giống như trong cânh giới Pháp Hoa,
Phêt phóng quang cho thçy mọi người đ÷u hiùu biøt
giống nhau, mọi loài thông nhau đøn độ không thçy Long
Nữ hünh rồng.
Đức Phêt giới thiûu cho đäi chúng viûc hành đäo của
họ bìng hünh ânh ba cỏ hai cåy, còn Ngài là Thých Ca
Måu Ni xuçt hiûn như væng måy lớn. Væng måy lớn này
theo yöu cæu của ba cỏ hai cåy mà có. Hay nói cách
khác, Đức Phêt phát xuçt từ hiûn thực cuộc sống của
chúng ta, tåm từ của Ngài khởi lön vü có tåm đau khổ của
chúng sanh. Giữa væng måy lớn và ba cỏ hai cåy, giữa
væng måy và bù câ, có sự liön hû chðt chô. Nước bốc hơi
thành måy, hay Phêt đáp ứng yöu cæu cứu khổ chúng
sanh mà hiûn thån trön cuộc đời, cũng như sen mọc trong
bùn, không thù mọc nơi gh÷nh đá. Tùy loäi hünh và khâ
nëng từng loài tiøp thu giáo pháp lợi ých khác nhau. Đó là
ý nghÿa thứ nhçt của thý dụ mưa rơi.
Ngoài ra, đù hiùu thý dụ mưa rơi cao hơn một nçc,
thçy rìng hơi nước bốc lön là måy, nhưng rơi xuống là
nước. Đi÷u này nhìm chþ trön mðt sanh diût có hai thứ :
142
måy và nước. Nhưng câ hai cùng ở một thù thống nhçt,
thëng hoa lön thü thành Phêt, mà rớt xuống thành chúng
sanh; nói lön pháp nhçt thừa của Pháp Hoa, không có
Phêt riöng và chúng sanh riöng. Chúng sanh và Phêt là
một.
Đức Phêt xác định đøn giai đoän này, hàng đû tử A la
hán mới đủ tuû nhãn đù Ngài nói sự thêt rìng gia tài của
họ có sïn trong tay, không phâi Phêt cho. Ngài không
đem cái gü khác mới lä áp đðt vô cho họ. Ngài chþ däy đû
tử phương cách sống và khai thác gia tài sïn có, đù trở
thành người trý thức, đäo đức cứu độ chúng sanh.
Khi Đức Phêt nói không có tam thừa, Ca Diøp hỏi
thöm täi sao Đức Phêt läi lêp tam thừa. Họ có chứng quâ
tam thừa thực sự, được những công đức và đã là Thæy
trong thiön hä. Đức Phêt li÷n đưa ra thý dụ mðt trời.
Ánh sáng mðt trời chiøu xuống, tiöu biùu cho trý tuû
của Đức Phêt. Khi mðt trời chiøu xuống không phån biût
vêt tốt xçu, người thông minh hay ngu dốt, kó sang hay
người hñn. Pháp Phêt cũng vêy, dù giâi thích các pháp
theo muôn ngàn cách khác nhau, mọi người tiøp nhên
đ÷u đëng Thánh vị. Từ người tối tëm không thuộc nổi hai
chữ như Bàn Đðc, cho đøn Xá Lợi Phçt thông minh bêc
nhçt cũng được chứng quâ giâi thoát giống nhau.
Đức Phêt vý Ngài xuçt hiûn trön cuộc đời này như mðt
trời mọc phương Đông, lðn v÷ phương Tåy. Từ lúc bít đæu
mọc đøn khi lðn đ÷u hữu ých cho tçt câ mọi loài.
Ý nghÿa Như Lai xuçt hiûn trön cuộc đời như ánh sáng
mðt trời được Ngài Hi÷n Thủ giâi thých rìng khi Đức Phêt
thành Vô thượng giác, Ngài nói kinh Hoa Nghiöm vý như
mðt trời mới mọc từ thçp lön cao gọi là nhêt xuçt tiön
143
chiøu, chiøu thîng v÷ thø giới Thêt Báo. Chþ có Bồ tát đäi
trý tiøp thu được và trở v÷ trợ hóa cho Đức Phêt.
Khi mðt trời lön đþnh cao nhçt, chiøu đøn tçt câ muôn
loài, chþ cho thời gian Đức Phêt rời Bồ đ÷ đäo tràng đøn
Lộc Uyùn và bít đæu đi du hóa khíp nơi. Tùy người, tùy
chỗ, Ngài nói các pháp không đồng.
Giáo pháp khác nhau mà Đức Phêt giâng däy trong
suốt 49 nëm là giáo lý phương tiûn tam thừa nói với người
træn thø. Khi thü Ngài xỏ kim cho bà lão, khi thü rửa chån
cho sư bị hủi„ Nói chung, những gü Phêt làm cho con
người, ghi nhên kiøt têp được, đ÷u thuộc giáo pháp
phương tiûn dành cho ba häng cỏ. Còn giáo pháp Hoa
Nghiöm loài người không hiùu, không chçp nhên được,
dành cho Bồ tát vi træn ở ngoài sanh tử.
Đøn lúc ánh sáng mðt trời phổ cêp đøn mọi nơi, gọi là
nhêt thëng phổ chiøu, chiøu tên hang cùng ngõ hóm,
biùu hiûn cho tçt câ thành phæn xã hội, kù câ những
người xçu dở cũng đøn với Đức Phêt. Bçy giờ chúng ta
thçy Phêt giáo rçt thänh, nhưng trong thänh, đã có mæm
mống suy vi. Vü Tëng đoàn ở Vương Xá, thực chçt tu hành
khác xa ở thời Lộc Uyùn. Ở Lộc Uyùn chþ có nëm Tỳ kheo,
nhưng nëm người này hoàn toàn thanh tịnh. Trong khi
12.000 Tỳ kheo ở Vương Xá vừa nghe Đức Phêt giâng nói
chån lý Pháp Hoa, phâi tự nỗ lực tu hành Bồ tát đäo,
không thù nương tựa Phêt mãi, thü có đøn 5000 người li÷n
bỏ đi.
Lúc mðt trời xø phương Tåy, chþ cho thời Bát Nhã. Và
đøn hội Pháp Hoa, Ngài Hi÷n Thủ gọi là nhêt một hoàn
chiøu, ánh sáng ở phương Tåy chiøu ngược đþnh cao v÷
phương Đông. Læn này Bồ tát tùng địa dũng xuçt xuçt
hiûn, khác với thời Hoa Nghiöm có Bồ tát mười phương
144
xuçt hiûn, vý như cåy nhỏ. Chþ đøn hội Pháp Hoa mới giới
thiûu cåy lớn là Bồ tát tùng địa dũng xuçt ở ngay nhån
gian, ở khíp mọi nơi, ở trong lòng người. Thêt là bçt tư
nghì.
Theo tôi, chúng ta nön nhün Phêt đäo dưới lëng kýnh
Pháp Hoa mà Đức Phêt giới thiûu nó tồn täi ở däng Bồ tát
tùng địa dũng xuçt, không thçy bìng mít, không dùng trý
phàm suy tư hiùu được, mới nuôi dưỡng mäng mäch của
đäo Phêt mãnh liût và låu dài. Nøu Phêt giáo chþ đánh
dçu bìng sinh hoät đơn giân của con người træn gian,
chíc chín đäo Phêt không tồn täi đøn ngày nay.
Thêt vêy, dù có bao nhiöu trường däy Phêt giáo, bao
nhiöu nhà truy÷n giáo, nhưng học trön vën tự ngữ ngôn,
giáo đi÷u, đ÷u trở thành số không, khi phæn thực chçt của
tôn giáo ti÷m èn bön trong không có. Chýnh phæn nội lực
tu chứng ânh hưởng cho đời mới thực sự cæn thiøt.
Trön thực tø, chúng ta thçy các vị Tổ sư tỏa sáng
chánh pháp trong cuộc sống của các Ngài. Am tranh
các Ngài ở trở thành cânh sống kỳ diûu, thu hút mọi người
đøn tu học, tuy đời sống vêt chçt hèm hiu cực khổ. Ngược
läi, ngày nay nhi÷u chùa cao Phêt lớn cũng chþ là di tých
lịch sử vën hóa, không còn là cơ sở týn ngưỡng; vü thiøu
người tu hành xåy dựng phæn tåm linh.
Tiøp theo, Đức Phêt läi cụ thù hóa bìng thý dụ người
thợ làm đồ gốm. Đức Phêt vý sự hiûn hữu của Ngài như
một người thợ làm đồ gốm dùng một thứ đçt sòt, nhưng
tùy nhu cæu người đðt hàng täo nön đủ loäi cæn dùng.
Như cæn lợp nhà thü đçt biøn thành ngói, cæn bünh đựng
nước thü đçt sô dùng chø täo bünh, thêm chý đøn biøn làm
đồ đựng phèn uø„ Nghÿa là từ loài thçp nhçt trong địa
ngục cho đøn Bồ tát đ÷u nương nhờ pháp vũ của Phêt
145
mà được lợi läc. Ai tu pháp gü cũng chứng được Nhứt thiøt
chủng trý. Đối với tçt câ pháp được tự täi, thçy được mối
tương quan các pháp, biøt được tçt câ pháp, tùy nhu
cæu chø täo mọi vêt không còn chướng ngäi. Pháp nhçt
thừa là pháp làm cho tçt câ trở thành con người toàn
diûn như Phêt.
Thực hiûn được mục tiöu này mới thçy rõ phi÷n não là
Bồ đ÷, sanh tử là Niøt bàn. Và đøn hội Pháp Hoa, Đức Phêt
mới nói Tịnh độ và Ta Bà chþ là một. Đức Phêt ở thø giới
này tu têp thành Vô thượng giác và chúng sanh cũng từ
thån con người sống trong thø giới này mà tiøn tu. Bỏ thån
người ở thø giới Ta bà đù đi tüm giác ngộ giâi thoát chþ
luống công vô ých.
Đức Phêt ở bön cänh chúng ta hộ niûm düu dít,
nhưng chúng ta không thçy Ngài; vü chúng ta là những
người mù bị vô minh che lçp. Hàng ngoäi đäo tranh luên
nhau, cũng chþ là người mù trong tam giới. Bçy giờ có một
vị lương y đi tüm bốn thứ cỏ thuốc hòa hợp với nhau cho
người mù đíp mít và uống, mít li÷n sáng ra.
Vị lương y tượng trưng cho Đức Phêt. Ngài biøn chø
thuốc trị những bûnh cën có từ nhi÷u đời. Thuốc này là
pháp tu cho Thanh vën, Duyön giác, Bồ tát. Trước kia,
Ngài nói dụ ba xe, nhưng chúng hội không hiùu vü thực tø
họ đang bûnh. Nay nhờ sử dụng bốn thứ thuốc Tứ diûu đø
li÷n sáng mít, huû nhãn sanh ra, thçy sự vêt dưới däng
nguyön thù của nó, chứng đíc quâ vị La hán.
Nhưng nøu bìng lòng với pháp chứng đíc và an trú
Niøt bàn, không chịu tiøn lön, Đức Phêt phâi phá pháp Tiùu
thừa, đù quy v÷ Đäi thừa. Bìng cách Ngài hiùn thæn lực
chư Phêt, täo những diûu dụng ngoài tæm hiùu biøt của
146
Thanh vën, Duyön giác nhìm gợi ý cho họ phát tåm Bồ
đ÷.
Bước sang giai đoän hai, hành Bồ tát đäo, xâ thån
vào đời, thù nhêp tçt câ pháp của Bồ tát, các Ngài mới
thçy chýnh xác và chứng pháp nhãn. Quan sát bìng
pháp nhãn vén thçy pháp và tåm tách rời riöng biût. Tiøn
đøn giai đoän chứng được Phêt huû, tçt câ pháp đ÷u
dung thông và køt hợp với tåm nön pháp và tåm chþ là
một.
Dụ mưa rơi đù ba cỏ hai cåy tëng trưởng sức sống,
nói lön lòng từ bi của Đức Phêt. Và dụ ánh sáng mðt trời
chþ cho trý tuû của Đức Phêt. Hai phæn này køt hợp läi, vô
ra cho chúng ta hünh dung được Báo thån Phêt. Dụ thợ
làm đồ gốm và lương y tüm cỏ thuốc tiöu biùu cho sự køt
hợp sanh thån và Pháp thån thường trú bçt sanh bçt diût.
Với đæy đủ bốn thý dụ này, chúng ta dú dàng nhên lãnh
được ý nghÿa của phèm Dược Thâo dụ hơn là chþ nöu thý
dụ ba cỏ hai cåy như trong bân kinh Pháp Hoa của Ngài
Cưu Ma La Thêp. Khi đức Phêt giâng đøn đåy, bốn trưởng
lão tỏ ngộ được yøu chþ của Phêt và phát tåm tu hänh Bồ
tát, được tuæn tự thọ ký thành Phêt trong phèm kø tiøp.
Các Ngài không thù an trụ quâ vị Thanh vën và ôm giữ
mãi chiøc bünh nhỏ bò đã biøn chø, mà phâi trở thành
người biøn chø được mọi sở cæu sở nguyûn của chúng
sanh trong mười phương như chư Phêt đã làm vêy.
147
Phẩm 6
THỌ KÝ
I. LƯỢC VĂN KINH
Lúc bçy giờ, Đức Thø Tôn bâo đäi chúng : “Ma Ha Ca
Diøp trong đời vị lai sô phụng thờ, cúng dường, cung kýnh
tôn trọng, ngợi khen, giâng nói vô số giáo pháp của 300
muôn ức Phêt. Và ở thån sau cùng sô thành Phêt hiûu là
Quang Minh, nước tön Quang Đức, kiøp tön Đäi Trang
Nghiêm. Đức Phêt Quang Minh thọ 12 tiùu kiøp, chánh
pháp trụ thø 20 tiùu kiøp, tượng pháp cũng vêy.
“Thø giới Phêt Quang Minh tốt đõp, không có gai góc,
đçt bìng lưu ly, cåy báu thîng hàng, dåy vàng giëng
bön đường, hoa báu râi khíp nơi và mọi chỗ đ÷u trong
säch. Trong nước đó, Bồ tát và Thanh vën đông vô số. Tuy
có ma và dån ma nhưng họ không làm viûc xçu ác mà
chþ hộ trü Phêt pháp”.
Khi Phêt nói xong, Mục Ki÷n Liön, Tu Bồ Đ÷, Đäi Ca
Chiön Diön đ÷u chíp tay bäch Phêt rìng : “Nøu Ngài
thçu hiùu thåm tåm chúng con, xin Ngài thọ ký cho chúng
con. Chúng con như kó đói được cho ën, mà chưa dám
ën. Dù Phêt đã nói tçt câ sô thành Phêt, nhưng chưa
được Ngài thọ ký, lòng chúng con vén còn lo sợ nghi
ngờ”.
Đức Phêt biøt tåm niûm của các vị đäi đû tử này li÷n
nói với Tu Bồ Đ÷ : “Trong tương lai, Tu Bồ Đ÷ sô phụng thờ,
cúng dường các Đức Phêt, tu hänh thanh tịnh, đủ đäo Bồ
tát. Và ở thån cuối cùng sô thành Phêt hiûu Danh Tướng
Như Lai, Ứng cúng Chánh đîng giác. Thø giới cũng tốt
148
đõp như thø giới của Phêt Quang Minh. Đức Phêt Danh
Tướng thọ 12 tiùu kiøp, chánh pháp và tượng pháp đ÷u
trụ 20 tiùu kiøp”.
Tiøp theo, Đức Phêt thọ ký cho Ngài Ca Chiên Diên
trong tương lai thành Phêt hiûu Diöm Phù Na Đ÷ Kim
Quang, sau khi ông cúng dường Phêt, xåy dựng và cúng
dường tháp miøu đæy đủ đäo hänh Bồ tát. Đức Phêt thọ
12 tiùu kiøp. Thø giới trang nghiöm thanh tịnh như hai vị
trên.
Và sau cùng Ngài Mục Ki÷n Liön cũng được Phêt thọ
ký. Trong tương lai, trâi qua quá trünh cúng dường chư
Phêt và xåy dựng tháp miøu sô thành Phêt hiûu là Đa Ma
La Bät Chiön Đàn Hương Như Lai Ứng cúng Chánh đîng
giác. Kiøp tön Hỷ Mãn, nước tön Ý Läc. Đức Phêt thọ 24
tiùu kiøp, chánh pháp và tượng pháp đ÷u trụ ở đời 40 tiùu
kiøp. Thø giới cũng trang nghiöm như các vị trön.
II. GIÂI THÍCH
Trong phèm Thý dụ, Đức Phêt đã thọ ký cho Xá Lợi
Phçt là người trý tuû bêc nhçt nhưng chþ thọ 12 tiùu kiøp.
Trong khi các vị La hán kø tiøp và những hàng đû tử đang
tu học là những người chưa đíc A la hán läi được thọ vô
lượng kiøp. Täi sao quâ báo của những người được thọ ký
trước nhỏ hơn những người sau ?
Chúng ta nhớ läi trong phèm Phương Tiûn, Đức Phêt
däy những gü Ngài nói và làm trön cuộc đời mà chúng ta
nhün thçy được, không phâi chån thêt. Tçt câ đ÷u là
phương tiûn độ chúng sanh rời bỏ tåm chçp trước đù tiøn
tới Vô thượng giác. Với trý tuû của bêc Chánh biøn tri, Đức
Phêt nói pháp tương ưng với tåm niûm chúng hội. Trước
khi Ngài nói kinh Pháp Hoa, chþ có Bồ tát được thọ ký
149
thành Phêt. Vü Bồ tát được xem như người từ miûng Phêt
sanh ra, từ pháp hóa sanh, được pháp phæn Phêt, mới đủ
tư cách và khâ nëng thành Phêt.
Đức Phêt dùng phương tiûn xác định sự bünh đîng
của mọi người khi nước mít cùng mðn, máu cùng đỏ. Vü
đột nhiön, nøu Ngài dõp bỏ hoàn toàn bộ luêt cay nghiût
phån chia giai cçp và quy÷n têp çm có từ låu đời, mọi
người khó chçp nhên nghe theo. Đức Phêt là bêc thçy
đúng, nói đúng lúc, đúng chỗ, Vü vêy, đối trước quan niûm
nðng v÷ thừa kø theo huyøt thống “con vua mới được làm
vua”, Ngài thuên theo pháp thø gian däy rìng chþ có Bồ
tát sô thành Phêt. Còn Thanh vën không phâi Phêt tử,
không thọ ký cho Thanh vën thành Phêt được, giống như
con của dòng họ thường dån không làm vua được.
Vü thø læn đæu tiön Đức Phêt thọ ký cho Bồ tát và duy
nhçt chþ có Bồ tát Di Lðc thành Phêt, vü con vua thü chþ có
một người được làm vua. Các Bồ tát là con đçng Pháp
vương và Bồ tát Di Lðc giống Phêt, gæn Phêt nhçt vü thừa
kø tåm từ của Đức Phêt Thých Ca. Ngài ở đúng vị trý của
Phêt Thých Ca nơi Đåu Suçt nội viûn, làm đúng viûc của
Phêt Thých Ca làm, nhêp được từ tåm tam muội, phổ cêp
lợi ých tçt câ muôn loài. Ngài được chọn lựa và thọ ký
thành Phêt là đi÷u tçt yøu, không gåy thíc míc nghi ngờ.
Ở giai đoän trünh độ chúng hội còn thçp, Đức Phêt
chþ giới thiûu Bồ tát Di Lðc là người thừa kø mà hàng
Thanh vën không h÷ biøt. Nhưng đøn thời giáo hóa
chuyùn từ Tiùu sang Đäi của kinh Duy Ma, vçn đ÷ thọ ký
được hiùu såu síc hơn dưới däng khác.
Duy Ma chçt vçn Di Lðc được đức Phêt thọ ký một
đời thành Phêt, một đời này là đời nào ? Theo Duy Ma,
một đời đối với quan niûm thø gian là một læn sanh, một
150
læn chøt. Nøu thọ ký thành Phêt chþ có như vêy, Duy Ma
chîng mong được thọ ký.
Thọ ký một đời là đời trön sanh diût hay pháp tánh ?
Trön sanh diût môn luôn biøn đổi, có gü đáng cho hành giâ
xuçt træn quan tåm, nön thọ ký trön däng sanh diût trở
thành vô nghÿa. Nói cách khác, làm Phêt ở thø giới sanh
diût, Duy Ma không muốn làm.
Trái läi, đứng trön bçt sanh bçt diût thọ ký thü cæn gü
thọ ký. Vü bân thù vốn vô sanh, bân lai diûn mục của ta từ
nghün xưa cho đøn ngày nay và mãi đøn nghün sau không
thay đổi. Ở trön pháp tánh thü Duy Ma, Di Lðc, Thých Ca và
tçt câ mọi người đ÷u là Phêt.
Từ thíc míc gợi ý của Duy Ma, trước khi Niøt bàn,
Đức Phêt thọ ký ở hội Pháp Hoa đù giâi quyøt vçn đ÷ tồn
täi cho hàng trý thức. Vü vêy vçn đ÷ thọ ký có ba cçp.
Cçp thứ nhçt xác định chþ có Di Lðc làm Phêt, đi÷u
này biùu hiûn rõ nòt Đức Phêt ứng theo pháp thø gian và
tåm lượng con người bçy giờ mà nói.
Đøn hội Pháp Hoa Đức Phêt quán thçy đã đúng thời
tiøt nhån duyön nói lön sự thêt rìng hàng Thanh vën cũng
thành Phêt. Và Ngài chọn Xá Lợi Phçt là bêc thượng thủ
trong đäi chúng đù thọ ký. Vü Xá Lợi Phçt tu têp thi÷n định,
hä thủ công phu phá vỡ được cái vỏ phån biût dày đðc
từ bao đời của ý thức trön hiûn tượng giới, thçy được Ngài
cũng như Di Lðc, Phêt và chúng sanh đồng một thù nön
xứng đáng được hưởng sự bünh đîng thọ ký.
Khi quan sát tåm träng đäi chúng nửa mừng nửa sợ
trước viûc Xá Lợi Phçt được thọ ký, Đức Phêt biøt được họ
có chi÷u hướng tiøn bộ, có khởi lön ý niûm hy vọng làm
Phêt. Khác với trước kia, họ nghÿ rìng được làm dån trong
nước Phêt đã quá đủ hay an phên với quâ vị La hán trọn
151
yön lành rồi, không ước mơ gü hơn và cũng không dám
mong thành Phêt. Đức Phêt tiøp tục thọ ký cho bốn vị
thượng thủ đæy đủ oai đức Ca Diøp, Ca Chiön Diön, Tu Bồ
Đ÷, Mục Ki÷n Liön và các vị Thanh vën khác.
Đøn thọ ký ở mức độ thứ ba, dành cho tçt câ hành
giâ sau khi Đức Phêt diût độ, được Ngài xác định trong
phèm thứ 10 rìng những người đời sau nghe kinh Pháp
Hoa một bài kû một cåu cho đøn một niûm tùy hỷ, Ngài
đ÷u thọ ký. Tçt nhiön chúng ta là người nhên lãnh sự thọ ký
ở däng này.
Đøn đåy vçn đ÷ thọ ký Duy Ma thíc míc đã được
giâi quyøt. Thọ ký ở pháp tánh mới là thọ ký thực. Lðn såu
vào pháp tánh ai cũng thành Phêt. Trön pháp tánh, ta là
Phêt đã thành, nhưng ở trön pháp tướng ta là Phêt sô
thành. Nhên sự thọ ký là nhên ở bân thù, nhưng tu hành
trön phương tiûn. Vü vêy hành giâ phát tåm bồ đ÷ phâi
phát từ bân thù và từ bân thù hiûn lön nhån gian sanh diût
hành đäo.
Dung hòa được câ hai mðt này, hành giâ mới thçy
chån lý, mới thành Phêt. Ý này được Duy Nhiön thi÷n sư
diún tâ trong bài Sám Quy Mäng “Bçt xâ pháp giới, biøn
nhêp træn lao”. Nghÿa là hiûn hữu trön cuộc đời nhưng
tåm không rời bân thù, làm mọi viûc đ÷u vü lợi ých tha nhån.
Như đức Phêt Thých Ca giáo hóa tùy người, tùy chỗ, tùy
thời đù khơi dêy tåm bồ đ÷ cho người. Nhờ tåm luôn sống
với pháp tánh, sống trong tünh thương của Đức Phêt, dù
có biøn cố gü xây ra cũng không chi phối tåm hành giâ.
Đät được như vêy, hành giâ mới đủ sức làm đäo trong cõi
Ta Bà ác trược này.
Trở läi vçn đ÷ một cách chi tiøt hơn, täi sao Đức Phêt
không thọ ký cho hàng Thanh vën ? Chúng ta thường nghÿ
152
Đức Phêt thọ ký nghÿa là gia hộ cho người đó và Ngài sô
rước lön Niøt bàn.
Theo tinh thæn Phêt giáo Nguyön thủy, Đức Phêt là vị
đäi Đäo sư tüm ra chån lý, mang nøp sống lý tưởng này
däy chúng ta. Chúng ta muốn thành Phêt phâi đi theo lộ
trünh Ngài đã đi, làm những viûc Ngài đã làm. Từ đó, Phêt
giáo Đäi thừa cën cứ vào lời Phêt däy đào täo con người
vô ngã vị tha, xåy dựng đçt nước trù phú an vui cho đøn
bìng với Phêt, cùng sống trong Phêt quốc thanh tịnh.
Đi÷u này khác với tinh thæn yøm thø tiöu cực của Thanh
vën, xa lánh cuộc đời, không nghÿ tới sinh hoät xã hội.
Vü thø, dưới nhãn quan của Đäi thừa, Thanh vën là
người tiöu nha bäi chủng, nghÿa là hät giống chøt nön
không lên cây. Nói cách khác, hàng Nhị thừa không được
làm Phêt, vü họ không có ý muốn làm Phêt, vý như ông thæy
thuốc giỏi cũng không thù nào cứu được người muốn
chøt.
Trong khi Bồ tát hiûn täi chưa thành Phêt, nhưng
tương lai sô thành Phêt. Vü đời đời kiøp kiøp các Ngài nuôi
dưỡng ước vọng thành Phêt một cách nhiût tünh và thù
hiûn ý chý đó bìng cách tých cực nhêp thø, đem høt khâ
nëng xåy dựng cho münh và tha nhån cùng thëng hoa.
Tuy nhiön, đøn khi nhên thçy hàng Thanh vën từ bỏ
tåm Tiùu thừa, hướng v÷ Đäi thừa, phát tåm bồ đ÷, Đức
Phêt mới däy phương cách làm Phêt. Bốn vị Ca Diøp, Mục
Ki÷n Liön, Ca Chiön Diön và Tu Bồ Đ÷ tiöu biùu cho hàng
Thanh vën hồi tåm phân tþnh, câm nhên được tam thừa
mà Đức Phêt trao cho, chþ nhìm mục tiöu duy nhçt düu
dít những người khổ trong tam giới ra khỏi sanh tử đøn
Niøt bàn. Và Niøt bàn này chþ là Niøt Bàn täm. Vü bỏ thực
tø không dýnh lýu cuộc đời, đời sô đù ta yön, bünh yön này
153
có týnh cách giâ täm. Đức Phêt däy muốn xåy dựng con
đường an lành vÿnh cửu, hành giâ không thù đi ngoài lộ
trünh Bồ tát đäo.
Đức Phêt xòt thçy nhên thức của đû tử Thanh vën
hiûn nay khác với tåm niûm chán đời khi còn ở Lộc Uyùn
hay thành Xá Vû. Vü các Ngài đã qua quá trünh 20 nëm
gän lọc tåm. Tåm hồn bünh ổn, tých lũy ýt nhi÷u công đức,
bít đæu hiùu Phêt, gæn Phêt, muốn làm theo Phêt, hướng
thượng cæu Bồ đ÷. Bçy giờ Đức Phêt mới düu dít chúng
Thanh vën đi lön, vô ra con đường tiøp cên giáo hóa
chúng sanh, hành Bồ tát đäo đù thành Phêt và thọ ký cho
các Ngài.
Thiön Thai Trý Giâ gọi phæn này là Nhị thừa đíc ký.
Trước kia hàng Thanh vën chưa phát tåm bồ đ÷, không
muốn thành Phêt. Hay họ chưa có tåm thương chúng
sanh, chưa h÷ nghÿ đøn giáo hóa chúng sanh, huống chi
là làm công viûc giáo hóa.
Tçt câ tåm niûm này của Thanh vën không tương ưng
với lòng từ bi bao la và công hänh xâ kỷ vị tha của đức
Thø Tôn. Làm thø nào Ngài thọ ký cho Thanh vën được.
Tuy nhiön, Đức Phêt däy rìng mðc dù tu hänh Thanh vën,
kỳ thực là nhån Bồ tát. Vü nøu không có Phêt ra đời, các vị
này là Thanh vën không có tåm hướng thượng. Nhưng
dưới sự chþ däy của Đức Phêt, hänh Thanh vën của các
Ngài biøn thành Bồ tát hänh.
Thêt vêy, hünh dáng và cuộc sống của Thanh vën
giống như Đức Phêt, gợi cho người nhün thçy tưởng nghÿ
đøn Phêt và trở v÷ quy y với Phêt. Như vêy, Thanh vën tuy
mang tåm niûm tiöu cực vén gián tiøp đóng vai trò giáo
hóa chúng sanh như Bồ tát.
154
Sự thêt, hành giâ theo Phêt nghe pháp, thåm nhêp
và sống với pháp được, đương nhiön giữa hành giâ và
Phêt có mối liön hû såu xa. Cho nön nghe, học, sống với
pháp Phêt, tçt yøu phâi thành Phêt. Pháp Thanh vën,
Duyön giác chþ là phương tiûn giáo hóa của Phêt mà thôi.
Đi÷u kiûn thành Phêt của bốn vị đäi đû tử Ca Diøp,
Mục Ki÷n Liön, Ca Chiön Diön và Tu Bồ Đ÷ cùng 500 A La
Hán giống như của Xá Lợi Phçt trước đåy, nhưng không
đồng với chúng ta. Vü các Ngài đi theo đường vòng qua
ba a tëng kỳ kiøp mới đíc đäo.
Giai đoän một, các Ngài tu Thanh vën chứng quâ vị La
hán, ra khỏi nhà lửa tam giới. Vý như giai đoän chúng ta
học xong rời khỏi nhà trường.
Giai đoän hai, phát tåm bồ đ÷, têp sự làm viûc và
đøn giai đoän chýnh thức hành Bồ tát đäo. Người tu Tiùu
thừa phâi qua ba a tëng kỳ kiøp dài nhưng dú hơn chúng
ta. Vü chúng ta là người đi tít, không qua hai giai đoän
trước, tuy nhanh nhưng có phæn khó khën.
Chúng ta đi thîng vào hänh Bồ tát, nön cùng một lúc
làm hai viûc, vừa phá vô minh, vừa chứng Pháp thån. Vý
như người vừa làm viûc vừa đi học, phâi vçt vâ hơn người
chþ chuyön đi học. Trong khi Thanh vën nội giới hoàn toàn
thanh tịnh, phi÷n não đã dứt säch, không còn sanh tử luån
hồi, trý tuû đã phát sanh. Hoàn cânh và các loài không
còn chi phối được họ, nön khi hành Bồ tát đäo, thån tåm
các Ngài hoàn toàn thanh tịnh.
Tuy nhiön, chúng ta hành đäo nương nhờ công đức
kinh và sự hộ niûm của chư Phêt, chư Bồ tát mới làm được
những viûc bçt khâ tư nghü. Nøu không nương công đức
kinh và thæn lực của chư Phêt, chư Bồ tát, chúng ta cũng
155
như người bị Tiùu thừa chþ trých chưa biøt bơi mà muốn cứu
người chøt đuối.
Mðc dù chưa biøt bơi, nhưng người hành Bồ tát đäo, vý
như người có thuy÷n của Phêt và Bồ tát cho mượn, có thù
đi sang bờ bön kia không nhọc sức. Hành giâ thọ trü kinh
Pháp Hoa cũng như kinh Di Đà, là những người nguyûn
nương theo thæn lực của chư Phêt. Vü phàm phu muốn đi
tít lộ trünh Bồ tát, đù thành Phêt, cæn phâi nhờ sự hộ niûm
che chở của chư Phêt và Bồ tát mười phương. Đó cũng
chýnh là hänh nguyûn của các Ngài.
Đức Phêt hộ niûm cho hành giâ Pháp Hoa sau khi
Ngài diût độ. Vü Ngài biøt rõ trong đời mät pháp, người
hung dữ nhi÷u vô số. Họ không từ chối một thủ đoän xçu
ác nào, gåy khó khën chướng ngäi cho hành giâ Pháp
Hoa trön bước đường tu không ýt.
Tuy nhiön, đi÷u kiûn chýnh yøu muốn được Phêt hộ
niûm, hành giâ phâi có cën lành. Nghÿa là tåm niûm tốt và
viûc làm thánh thiûn lợi ých của hành giâ trön cuộc đời.
Thiøu cën lành, không khác chi thiøu ngọn đñn chánh
pháp soi sáng, hành giâ không thù nào đøn với Phêt
được.
Nhưng cën lành quá nhỏ, trong khi nghiûp ác quá lớn,
Đức Phêt cũng không thù cứu được. Như cåu chuyûn anh
học trò trön đường đøn trường thi, đã cứu một con nhûn
thoát chøt. Khi anh đọa địa ngục vü täo nhi÷u tội lỗi hơn là
làm phước thiûn, đøn ngày rìm tháng 7, nương nhờ công
đức lực của Ngài Địa Täng Bồ tát phát nguyûn cứu độ bçt
cứ chúng sanh nào đã có một hành động thiûn dù nhỏ
bìng cåy kim. Anh được con nhûn trước kia anh từng cứu
sống thòng sợi dåy tơ xuống. Anh vội ním sợi dåy đù trño
lön và quay läi thçy sau lưng anh bao nhiöu chúng sanh
156
đau khổ khác cũng đang bám theo dåy. Anh co chån
đäp họ rớt xuống đù lön một münh. Thø là sợi dåy nhûn này
bị cít đứt và anh học trò läi tò xuống theo tåm niûm và
hành động ých kỷ của münh.
Cåu chuyûn hàm chứa triøt lý của Phêt giáo Đäi thừa,
đù chúng ta suy nghÿ cứu người chýnh là cứu münh. Nhưng
khi lòng tham chúng ta quá lớn, có muốn cứu cũng không
được.
Hành giâ nuôi lớn cën lành, täo sự liön hû giữa Phêt
và chúng ta, bìng cách tịnh hóa tåm münh. Cố gíng giữ
gün tåm tương ưng với Phêt thü cæu nguyûn mới có køt quâ.
Hành giâ têp trung tåm tư nguyûn vọng đù duy trü làn sóng
liön läc giữa hành giâ và Phêt. Đøn khi ra khỏi sanh tử mới
được an lành.
Nhờ nhån duyön cën lành làm nhịp cæu nối tiøp với
Phêt, giúp cho hành giâ sống trong Tịnh độ hóa thành.
Như vêy, mới tiøn tu được trong đời ác, mới sử dụng được
pháp phương tiûn của Phêt, mới không lùi bước nân lòng
trước những nguyûn lớn phâi dçn thån.
Nøu đánh mçt sự tương ưng với Phêt, vü tåm niûm và
viûc làm của chúng ta hoàn toàn trái với Phêt, chúng ta
không thù nào tiøp nhên được sự gia bị, thü ta cũng xác xơ
như bướm rụng cánh.
Đức Phêt däy ngay khi Ngài täi thø, còn có người oán
ghòt kinh Pháp Hoa, huống là sau khi Ngài diût độ. Vü vêy
nhån duyön cën lành là đi÷u kiûn cæn thiøt dùng đù bổ
túc cho nëm pháp tu phương tiûn của chúng ta ngày nay
là thọ trü, đọc, tụng, biön chòp, giâng nói.
Tuy chưa phâi là Phêt, nhưng tác dụng của hành giâ
giống như Phêt. Vý như Đức Phêt là đài phát thanh, hành
giâ có radio nön bít được làn sóng điûn và åm thanh của
157
Phêt, làm cho chánh pháp còn mãi trön thø gian, lợi läc
chúng hữu tünh.
Thọ ký hiùu theo chúng ta ngày nay là tiön đoán vên
mäng con người. Nhưng chúng ta đừng læm với tiön đoán
của thæy bói. Thọ ký của Phêt giống như sự bâo nhiûm
của giáo sư đối với nghiön cứu sinh. Ông thæy có thực tài
nhün thçy khâ nëng của học trò và tiön đoán họ sô bâo vû
được luên án hay không.
Đức Phêt thọ ký cho Thanh vën thành Phêt được, vü
Ngài thçy tçt câ viûc đúng như thêt. Đức Phêt ở vị trý cuối
đoän đường đi của chúng ta, mới thọ ký bâo nhiûm được
những gü xây ra trön bước đường đi của chúng ta. Ngài
quan sát cën tánh, hành nghiûp, xem thù lực, trý lực, đức
hänh của ta như thø nào mới xác định được tương lai.
Ngài dùng Phêt nhãn thçy rõ được viûc làm của đû tử
trong vô số kiøp tới.
Ngoäi trừ Phêt nhãn, những sự hiùu biøt khác của
Thanh vën cho đøn Bồ tát đ÷u không thù thọ ký. Vü đó
không phâi là nhãn quan chýnh xác rốt ráo, chưa thçy
được chư pháp thêt tướng. Không thù giâi đáp được bài
toán đời quá dài của mọi loài từ vô thþ đøn vô chung.
Có nëm cách nhün v÷ con người và vũ trụ, hay nói
chung tçt câ các pháp theo thứ bực từ thçp lön cao.
1.- Nhục nhãn : dùng mít thường con người thçy
không xa quá đường chån trời. Läi thöm cái thçy này còn
lû thuộc tåm tünh từng người, nön khi thương thçy trái çu
cũng tròn. Nøu thçy trön cën bân tham vọng còn sanh ra
vô số sai khác nữa. Vü vêy dùng nhục nhãn đù biøt thực tø
còn không đúng huống gü thçy những viûc cao xa.
2.- Thiön nhãn : thường được Nhêt gọi là đôi mít khoa
học, vượt hơn sự hiùu biøt hän hõp thông thường. Dưới
158
mít khoa học, sự vêt thø nào phâi thçy đúng như vêy.
Thçy được nguyön lý cçu täo nön sự vêt. Vý dụ quan sát
con người thçy không phâi đàn ông hay đàn bà, nhưng
cçu täo bìng hai thứ vêt lý và tåm lý. Từ đó chúng ta có
khoa học tự nhiön thçy được sinh hoät của täo hóa và
khoa học xã hội thçy sinh hoät con người.
Tuy nhiön, cái thçy theo khoa học cæn trang bị bìng
một số đi÷u kiûn và phương tiûn. Những phương tiûn ta có
ngày nay cũng ở tæm mức hữu hän, cũng chþ là người mò
mém trong đám người mù.
3.- Huû nhãn : là cái thçy bìng trực giác, không
chứng minh được. Vý như một người dùng trý hiùu biøt v÷
triøt học phán đoán sự vêt. Do suy tư mà hiùu, không mò
mém tríc nghiûm đù biøt.
Đíc được huû nhãn, người ta quan sát những biøn
động của vêt trong vô hünh. Dưới mít các Ngài, chúng
sanh chþ là giâ hợp, là bọt nước trön bù. Vü các Ngài sống
với pháp tánh, thçy được chu kỳ thêt của chúng trước khi
sanh và sau khi chøt. Đåy là giai đoän không còn phån
tých được, các vị này an trụ trong thi÷n định, biøt được
mọi viûc xây ra, thçy được diún biøn của ba đời trước và
ba đời sau. Vị A la hán tiöu biùu đät được huû nhãn cao
nhçt là A Na Luêt. Ngài thçy tam thiön đäi thiön thø giới
như thçy trái xoài đù trön lòng bàn tay.
Và cái thçy bìng nhục nhãn của A la hán bị Duy Ma
chçt vçn có phâi là thçy bìng cụ thù hóa hay không ?
Nøu có hünh thành ra vêt chçt mà thçy sô không khác gü
ngũ thông của ngoäi đäo chþ thçy được bóng của vêt
chçt, chứ không phâi vêt chçt. Vü vêt chçt luôn biøn đổi
không dừng.
159
Nøu thçy được bân thù của sự vêt, không thù nào gọi
là thçy. Vü ở lêp trường bân thù không sanh diût quán
pháp không sanh diût, thü vçn đ÷ thçy đåu cæn đðt ra.
4.- Pháp nhãn : hay cái nhün của Bồ tát. Có hai lối kiøn
giâi, một cho rìng Bồ tát do kinh nghiûm hành đäo trong
mười phương biøt được. Lối kiøn giâi thứ hai läi vý Bồ tát
như nghû sÿ nhün đời với cðp mít nghû thuêt, nön thçy
nguy hiùm khổ sở mà vén vui, thçy xçu thành tốt vü do
tưởng tượng.
Các lối kiøn giâi trön không đúng. Vü nhục nhãn của
loài người bị nghiûp lực chi phối không đồng nhau, läi
thöm tam độc tham sån si và thån ngũ uèn ràng buộc,
làm sao phán đoán được pháp nhãn của Bồ tát. Nhục
nhãn của chúng ta bị giới hän bởi định luêt thời gian và
không gian thü thø giới của chư Bồ tát tçt nhiön phâi ở
ngoài tæm mít của chúng ta và häng phàm phu vô trý läi
cho đó là tưởng tượng.
Trong các nhãn quan kù trön, pháp nhãn của Bồ tát
chýnh xác hơn câ, nhưng cũng chưa đủ đù thọ ký cho
người thành Phêt.
Hàng A ha hán thực chứng huû nhãn, biøt được quá
khứ và vị lai rồi, Đức Phêt mới däy họ pháp køt hợp giữa
CÓ và KHÔNG. Ở giai đoän thiön nhãn, hành giâ chþ quan
sát v÷ phương diûn CÓ. Đøn giai đoän huû nhãn, hành
giâ thçy trön mðt KHÔNG. Và khi chứng pháp nhãn mới
thçy tương quan tương duyön giữa CÓ và KHÔNG. Vü
chçp CÓ, chçp KHÔNG đ÷u sai læm.
Chứng đíc pháp nhãn, hành giâ trụ ở Trung đäo đû
nhçt nghÿa, biøt được tổng hợp các pháp. Đó là lộ trünh
của Bồ Tát tu đù chứng thêt tướng. Bçy giờ, hành giâ là
pháp và pháp là hành giâ. Bồ tát Phổ Hi÷n đưa tåm vào
160
pháp giới thü mọi vêt hữu hünh vô hünh đ÷u biøn thành Ngài.
Vü vêy, Bồ tát câm được khổ vui của chúng sanh, vü các
Ngài đã thåm nhêp vào tåm chúng sanh, nön biøt nó một
cách chýnh xác. Chư Bồ tát hoàn toàn tự täi, síc thån
không còn chi phối Ngài được, huống chi là hoàn cânh.
Tuy không còn sanh tử luån hồi, nhưng các Ngài hiûn hữu
bön cänh chúng ta chþ vü nguyûn lực hành Bồ tát đäo.
Trön lộ trünh tu hành, Bồ tát đem pháp køt hợp với tåm,
quan sát, phån tých đøn đåu sô mở rộng pháp nhãn đøn
đó. Và cuối cùng, đät đøn hiùu tçt câ pháp chýnh xác,
thçy suốt câ ba thời quá khứ, hiûn täi và vị lai.
Như vêy, lộ trünh tu hành của chúng ta có nëm chðng
đường. Đøn giai đoän cuối cùng, đíc được Phêt nhãn,
thçy tçt câ hiûn tượng trong pháp giới một cách chýnh
xác và chuyùn được vêt một cách tự täi theo ý muốn.
Đức Phêt quan sát thçy suốt mọi diún biøn cuộc đời
từ vô thþ đøn tên vị lai tø của bốn vị đäi đû tử Ca Diøp,
Mục Ki÷n Liön, Ca Chiön Diön, Tu Bồ Đ÷. Ngài mới thọ ký
cho các vị này được.
Sự thọ ký còn bao hàm sự bâo chứng của bêc Đäo
sư toàn nëng, toàn trý, có trách nhiûm đối với những đû tử
k÷ cên tu học với Ngài. Đức Phêt thọ ký cho các vị này với
đi÷u kiûn họ phâi đi theo lộ trünh thån cên, cúng dường
bao nhiöu ức Đức Phêt.
Điùm này có nhi÷u người thường hiùu læm thån cên
cúng dường các Đức Phêt nghÿa là ở gæn tượng Phêt thờ
trong chùa và mang hoa trái cúng dường cho Phêt
tượng.
Thån cên các Đức Phêt phâi được hiùu là hänh thån
cên hay viûc làm của münh gæn với Đức Phêt. Suy nghÿ và
161
viûc làm của hành giâ låu ngày gæn với Phêt, giống Phêt
mới biøn thành Phêt sự.
Nhên định rõ như vêy, chúng ta rọi läi kinh điùn Đäi
thừa, xem Đức Phêt làm gü mà thành Phêt. Từ đó từng
bước hành giâ làm theo và đøn khi thành tựu trọn võn,
mới thành Phêt. Trong kinh Đức Phêt thường nhíc rìng
đæy đủ tåm đäi bi mới thành Phêt.
Ngoài đi÷u kiûn gæn Phêt trong suy tư và hành động,
hành giâ cæn cúng dường Phêt. Cúng dường Phêt không
đơn thuæn dùng bông trái. Đức Phêt däy thành tựu chúng
sanh là tối thượng cúng dường. Nghÿa là phát triùn cuộc
sống münh và người cùng thëng hoa, xã hội cùng an vui
tiøn bộ, mới thù hiûn thực sự ý nghÿa cúng dường.
Như vêy thçu hiùu sự thọ ký của Đức Phêt, trở v÷ thực
tø của chúng ta, trước tiön phâi thù hiûn lời Phêt däy
trong cuộc sống. Từ nëm giới cçm đøn tu thêp thiûn
nghiûp, đi÷u chþnh ba nghiûp thån khèu ý và dũng mãnh
tiøn theo 37 Trợ đäo phèm mà Đức Phêt väch ra, chíc
chín mười phương chư Phêt sô thừa nhên chúng ta là
Phêt tử. Và thø giới chúng ta gieo trồng hät nhån 37 Trợ
đäo phèm sô køt thành Tịnh độ trang nghiöm bìng hoa
quâ của Hi÷n Thánh.
Thời Đức Phêt täi thø, thuộc thời kỳ đồ đồng. Phương
tiûn đi läi chþ có cỡi tråu hay đi bộ, đường ngoìn ngoño,
hæm hố gai chông, núi non hiùm trở. Đức Phêt mới giới
thiûu thø giới lý tưởng bìng như bàn tay, có đường thîng
chäy tám phương, có trồng cåy, treo đñn sáng.
Ngày nay nøu đøn một thành phố vën minh, chúng
ta nhün v÷ b÷ mðt của xã hội, thçy gæn giống những gü
diún tâ trong Phêt quốc. Nhưng v÷ phương diûn tåm linh
162
thü thua xa vü còn nhi÷u hố thîm xçu xa tội lỗi, cæn triût đù
xåy dựng, đi÷u chþnh nhån tåm.
Trong thø giới của Ngài Ca Diøp được thọ ký, tuy có
ma và dån ma, nhưng đ÷u tôn trọng hộ trü chánh pháp.
Hünh ânh này thù hiûn rõ nòt sự khác biût giữa thø giới
Phêt và thø giới chúng ta.
Thø giới loài người chþ mới tốt v÷ vêt chçt, nhưng mðt
tinh thæn quan trọng hơn läi chưa được trong sáng. Chúng
ta có thù khîng định vën minh thực sự chþ tüm thçy được
trong thø giới Phêt với sự hiûn hữu của toàn chúng Bồ tát.
Thêt vêy, Bồ tát là những người có đæy đủ ba tåm : trực
tåm, thåm tåm và bồ đ÷ tåm. Nghÿa là người có tåm hồn
ngay thîng, không giâ dối, thích xây dựng cho người khác
hưởng. Họ thông minh hiùu biøt, thçy được nguyön nhån
täo nön vũ trụ, täo nön hänh phúc hay khổ đau của con
người.
Trong khi thø giới chúng ta được mûnh danh đang ở
tột đþnh của vën minh, nhưng có bao nhiöu người biøt
sống thành thêt. Những tội träng lừa đâo gian dối, giâ
mäo đæy réy hìng ngày ở khíp nơi. Có bao nhiöu tåm
hồn phóng khoáng, vị tha hay chþ tràn ngêp những người
thých tranh danh đoät lợi, ngồi không thụ hưởng. Và số
người ngu dốt, kòm hiùu biøt gåy ra tû nän tràn lan cũng
không ít.
Ngoài ra, nøu cuộc sống con người chþ nhím đøn
thỏa mãn nhu cæu vêt chçt v÷ ën mðc, đi läi, nhà ở, giâi
trý, thü con người ngày nay quâ tünh đang sống trong cânh
Cực Läc với hàng loät kiùu cách tiûn nghi mới lä. Thø
nhưng chưa lúc nào như lúc này, nhån loäi đang lo sợ một
cuộc chiøn tranh hủy diût loài người bìng vũ khý hät nhån
do vën minh khoa học chø täo. Một phút giåy nào đó, ác
163
tåm hiøu sát mù quáng nổi lön, câ trái đçt này biøn thành
tro bụi. Vü thø, tuy vën minh tiøn bộ, con người vén đæy íp
khổ đau, sống trong bën khoën, lo sợ, nghi ngờ, thü Tịnh độ
hay thø giới Phêt, chíc chín chîng thù hiûn ra.
Khi thọ ký cho Ngài Ca Diøp, Phêt däy ông phâi tự
phát triùn khối óc và bàn tay, không phâi chờ người khác
làm cho hưởng. Hoàn chþnh phæn tri thức và đäo đức tự
thån xong, muốn kiøn täo Tịnh độ, phâi chuyùn toàn bộ
tåm của mọi người, düu dít nång đỡ mọi người cùng đi lön.
Mọi người đ÷u phát huy tài nëng và đức hänh, Tịnh độ sô
ở ngay trước mðt.
Trön thực tø, chúng ta thçy rõ từ trước đøn nay, đời
sống phát triùn được nhờ những người giàu lòng hy sinh ở
mọi phương diûn. Nøu chþ có những người yøm thø,
chúng ta khó phát huy xåy dựng.
Hơn nữa, con người tối linh trong muôn loài, không
phâi muôn đời lêp đi lêp läi sinh hoät chừng çy như con
ong cái kiøn. Vü chúng ta có đủ đi÷u kiûn phát triùn trý tuû,
ứng dụng linh hoät hiùu biøt vào cuộc sống, đù biøn đổi
từ phàm phu thành bêc Toàn giác, kiøn täo Tịnh độ.
Đức Phêt däy chþ có con đường thù hiûn Bồ tát hänh mới
dén đøn quâ vị Vô thượng giác và dựng xåy thø giới Phêt.
Đi ngoài lộ trünh này, chúng ta chþ là kó mù lang thang tüm
hoa đốm trong hư không.
164
Phẩm 7
HÓA THÀNH DỤ
I. LƯỢC VĂN KINH
Đức Phêt bâo các Tỳ Kheo rìng trong quá khứ låu xa
v÷ trước, có Đức Phêt Đäi Thông Trý Thíng Như Lai ra đời.
Từ khi Phêt đó diût độ đøn nay cũng rçt låu xa, không thù
týnh được. Đức Phêt Đäi Thông Trý Thíng thọ 540 vän ức na
do tha kiøp. Lúc Ngài ngồi đäo tràng phá xong ma quån
nghÿ rìng sô được Vô thượng đîng giác, nhưng pháp
Phêt vén không hiûn ra. Ngài phâi tiøp tục nhêp định đøn
hơn 10 tiùu kiøp mới thành Vô thượng giác.
Lúc Phêt Đäi Thông Trý Thíng chưa xuçt gia, Ngài có 16
người con trai. Người thứ nhçt tön là Trí Tích. Các con nghe
cha thành Phêt, tçt câ li÷n bỏ của báu đi đøn đäo tràng
của Phêt. Ông nội là Chuyùn luån Thánh vương và 100 đäi
thæn cùng trëm ngàn quyøn thuộc cũng đøn cúng dường
Phêt.
Mười sáu vị vương tử thþnh Phêt Đäi Thông Trý Thíng
nói pháp. Đức Phêt Thých Ca cho biøt khi Đức Đäi Thông Trý
Thíng thành Phêt, các nước trong mười phương đ÷u
chçn động, những chỗ tối tëm cũng đ÷u sáng rỡ. Chư
thiön biøt có Đức Phêt ra đời li÷n kòo đøn thþnh Phêt
chuyùn pháp luån.
Đức Phêt Đäi Thông Trý Thíng nhên lời thþnh của Đäi
Phäm thiön vương và 16 vương tử nói pháp Tứ đø, Thêp
nhị nhån duyön, tçt câ bốn læn làm cho hìng hà sa chúng
sanh giâi thoát. Bçy giờ 16 vương tử xuçt gia làm sa di trý
tuû sáng suốt, tịnh tu phäm hänh. Các vị này mong cæu tri
165
kiøn Như Lai và xin Phêt nói pháp Vô thượng chánh đîng
giác. Tám muôn ức người theo hæu Chuyùn luån Thánh
vương thçy 16 vị vương tử xuçt gia cũng xin xuçt gia và
được vua chçp thuên.
Đức Phêt Đäi Thông Trý Thíng nhên lời thþnh của sa di
qua hai muôn kiøp sau mới ở trong hàng tứ chúng nói kinh
Đäi thừa Diûu Pháp Liön Hoa giáo Bồ tát pháp Phêt sở hộ
niûm. Đức Phêt nói kinh này liön tục trong 8.000 kiøp. Nói
xong Ngài trụ thi÷n định, 16 vị sa di li÷n thay Phêt giâng
kinh Pháp Hoa trong 84.000 kiøp, độ hìng sa chúng phát
tåm Vô thượng chánh đîng giác. Qua 84.000 kiøp, đức
Đäi Thông Trý Thíng xuçt định khen ngợi 16 vị sa di cën
tánh thông lợi và khuyön các hàng Thanh vën, Bồ tát nön
kýnh tin, thọ trü pháp của các vị çy sô được Vô thượng
giác.
Đức Phêt Thých Ca läi bâo các Tỳ kheo rìng hìng sa
chúng sanh dưới sự giáo hóa của 16 vị sa di Bồ tát đó, đời
đời sanh ra đ÷u cùng nghe pháp với các vị çy. 16 vị sa di
Bồ tát nay đã thành Phêt, ở phương Đông là A Súc và Tu
Di Đânh, ở phương Đông Nam là Sư Tử Âm và Sư Tử Tướng,
ở phương Nam là Hư Không Trụ và Thường Diût, ở Tåy Nam
là Đø Tướng và Phäm Tướng, ở phương Tåy là A Di Đà, Độ
Nhçt Thiøt Thø Gian Khổ Não, ở Tåy Bíc là Tu Di Tướng và
Đa Ma La Bät Chiön Đàn Hương Thæn Thông, ở phương
Bíc là Vån Tự Täi và Vån Tự Täi Vương, ở phương Đông
Bíc là Hoäi Nhçt Thiøt Thø Gian Bố Úy và Thých Ca Måu Ni.
Đức Phêt Thých Ca nói tiøp : “Lúc chúng ta làm sa di,
mỗi người giáo hóa vô lượng chúng sanh. Những chúng
sanh đó đøn nay đã có người trụ bêc Thanh vën. Hìng sa
chúng sanh đã được hóa độ trong thời đó nay là các ông
và những Thanh vën đời vị lai. Nhưng cũng có những đû tử
166
không nghe kinh này, không biøt hänh Bồ tát. Họ đinh ninh
rìng với công đức tu têp là được Niøt bàn. Sự thêt chþ có
Phêt thừa mới được diût độ, không có thừa nào khác.
“Vý như có một kho tàng của báu, cách xa 500 do
tuæn đường nguy hiùm. Có một nhóm người đi tüm của
báu. Họ được một người thông minh sáng suốt dén đường.
Sau khi đi được hai phæn ba đường, họ mỏi mût, chán nân,
sợ sût, muốn quay trở v÷. Người dén đường thương xót,
mới hóa ra một cái thành cho họ vào ở. Sau khi nghþ ngơi
an ổn, høt mût mỏi, người dén đường mới cho biøt thành
này chþ là nơi biøn hóa đù täm nghþ và khuyøn khých họ
tiøp tục đi đøn kho báu không còn bao xa.
Đức Phêt cũng vêy, Ngài là vị dén đường täm đưa ra
hai Niøt bàn cho Thanh vën, Duyön giác; vü biøt rõ tåm
chúng sanh sợ con đường thành Phêt dài xa quá gian nan,
vçt vâ. Và khi an trú trong hai Niøt bàn yön ổn, họ tưởng
đó là cứu cánh. Bçy giờ Phêt mới dõp hóa thành, đưa ra
sự thêt, chþ rõ viûc tu hành của các vị này chưa xong. Họ
cæn phâi tiøp tục đoän đường còn läi là Bồ tát đäo mới
đøn nhứt thiøt chủng trý”.
II. GIÂI THÍCH
Trong phæn køt thúc kinh Pháp Hoa có nói : “Pháp Hoa
hâi hội Đức Phêt thån tuyön, ba chåu chýn dụ nghÿa kýn
mæu„”.
Ba chåu gồm thuyøt pháp chåu, thý dụ chåu và nhån
duyön chåu. Phæn pháp thuyøt chåu thọ ký cho hàng
thượng cën, chþ có Xá Lợi Phçt thåm nhêp được chån lý,
tiøp nhên được quy luêt sinh tồn diún tiøn từ bân thù khởi
ra hiûn tượng và từ hiûn tượng trở v÷ bân thù. Đi÷u này
167
khác với trước kia Thanh vën tu, từ bỏ thø giới hiûn tượng,
xa rời cuộc đời đù tüm Niøt bàn.
Công viûc đi tüm cái không sanh tử trong sanh tử quá
khó, chþ duy nhçt có Xá Lợi Phçt thực chứng. Thêt vêy,
nøu đứng trön mðt hiûn tượng quan sát hiûn tượng thü đời
đời vén là phàm phu. Cuộc sống chúng ta thực khổ. Đức
Phêt cũng sống như vêy mà Ngài không bao giờ xa rời
Niøt bàn. Đức Phêt từ bân thù quan sát thø giới hiûn tượng,
nön hiûn tượng của Ngài thçy chýnh xác đúng như thêt,
không phâi là hiûn tượng của chúng sanh trong tam giới
thçy tam giới. Từ đó viûc làm và đời sống của Phêt bön
ngoài trông đơn giân, nhưng läi có tác dụng thêt mãnh
liût. Cho đøn ngày nay hơn 25 thø kỷ, lời däy và viûc làm
của Ngài vén là lý tưởng cho hàng tỷ người tôn thờ noi
theo.
Phát xuçt từ bân thù hiûn lön sanh diût, mọi viûc làm
của Phêt đ÷u cao quý như hoa sen tỏa hương thơm ngát
trong vũng bùn nhơ, thù hiûn bön ngoài một đóa sen và
ti÷m èn såu kýn bön trong Diûu Pháp. Từ Diûu Pháp thçy
được Liön Hoa hay từ con người ở hiûn tượng chþ cho
chúng ta thçy con người trön bân thù.
Xá Lợi Phçt nhờ lðn såu vào Diûu Pháp, ním bít
được chån lý, mới được Phêt thọ ký. Hành giâ muốn phát
tåm Bồ đ÷ cũng phâi lðn såu vào bân thù, tức từ tåm
chơn như mà phát. Phát tåm từ träng thái đíc đäo ở thi÷n
định là câ một vçn đ÷ không đơn giân trön bước đường tu
chứng. Vü thø vòng thứ nhçt là pháp thuyøt châu dành
riöng cho häng thượng cën thượng trý trực ngộ bân tåm
như Ngài Xá Lợi Phçt, nön rçt hiøm người đät được.
Đức Phêt phâi dùng phương tiûn nói pháp thý dụ tiøp
độ hàng trung cën, tiöu biùu bìng bốn vị Ca Diøp, Mục
168
Ki÷n Liön, Ca Chiön Diön, Tu Bồ Đ÷ nhờ nghe pháp, tåm
thanh tịnh. Nghÿa là đi theo con đường phương tiûn dú hơn
vào cửa thứ nhçt là cửa thi÷n. Nghe pháp Phêt, hiùu tåm
Phêt, bçy giờ vên dụng tåm Phêt vào tåm münh, hành giâ
cũng thanh tịnh theo và phát tåm đäi bi. Từ Niøt bàn đi
ngược dòng v÷ sanh tử, hiûn hữu trön cuộc đời vü lợi ých
chúng sanh. Vòng thứ hai gọi là thý dụ chåu, Đức Phêt thọ
ký cho hàng trung cën.
Đøn vòng thứ ba nhån duyön chåu gồm những người
đøn với Phêt do câm tåm, không bìng lý luên như hai
chåu trước. Họ thçy Phêt, tự nhiön phát tåm thương ngay.
Giữa Phêt và họ có một sự gín bó vô hünh såu xa, vượt
ngoài hiùu biøt giâi thých. Đó chýnh là nhån duyön.
Đức Phêt nhíc läi nhån duyön xa xưa, những đû tử
của Phêt đ÷u có liön hû với Ngài từ thời Phêt Đäi Thông Trý
Thíng. Do nhi÷u đời những người này cùng sanh chung
với Ngài, høt lòng với Ngài nön täo thành nhån duyön. Đời
này gðp läi, họ hy sinh câ tài sân thån mäng, xuçt gia theo
Phêt. Đðc biût là 1.250 vị La hán, tuy theo ngoäi đäo
nhưng thực sự các Ngài đã køt duyön với Phêt Thých Ca từ
thời Phêt Đäi Thông Trý Thíng. Sở dÿ Phêt thành tựu được
nhi÷u viûc trön thø gian, vü những người xung quanh quá
thương Ngài. Hay nói đúng hơn, nhờ thương Phêt mà đû
tử của Ngài vơi đi phi÷n não, gæn nhçt là Phú Låu Na và
500 La hán, A Nan, La Hæu La và 2.000 vị chưa đíc La hán.
Các Ngài đã nương theo sợi chþ vàng tünh thương xuyön
suốt từ tåm Phêt đøn tåm các Ngài, trở thành thanh tịnh.
Các Ngài không tự thanh tịnh được mà chþ tüm thçy ni÷m
an läc trong sự thanh tịnh của Đức Phêt. Vü thø trước khi
Đức Phêt thành Phêt, các Ngài không thanh tịnh và Phêt
Niøt bàn, các Ngài cũng không thanh tịnh.
169
Nhên chån được như vêy, ngày nay chúng ta tu
hành cæn có độ câm tåm hướng v÷ Phêt. Nhån duyön çy
giúp chúng ta dú tiøn tu và chúng ta cæn cố gíng giữ gün,
nuôi dưỡng cën lành này cho lớn mänh thöm.
Đức Phêt thuyøt minh nhån duyön qua cåu chuyûn
của Phêt Đäi Thông Trý Thíng đù xác định với chúng hội
rìng nøu không tu Bồ tát hänh, không düu dít chúng sanh
thü không thành Phêt được, chþ thành Độc Giác mà thôi.
Nhờ nhån duyön hành Bồ tát đäo từ thời Đức Phêt
Đäi Thông Trý Thíng, khi Phêt Thých Ca tái sanh, Bồ tát và
chư Phêt mười phương mang tåm niûm trâ ơn, cùng sanh
läi với Phêt.
Líng lòng theo dõi cuộc đời hành đäo của Đức Phêt,
chúng ta câm nhên câ một sự síp xøp và bố trý quá tinh
mêt theo nhån duyön. Các Bồ tát và chư Phêt sanh läi
theo Phêt Thých Ca, làm tçt câ ngành ngh÷, đóng đủ thứ
vai thuên nghịch, nhưng tựu trung chþ nhìm làm nổi bêt
vai trò của Đức Phêt. Như trường hợp nëm ông vua ở
mi÷n ngũ hà Ấn Độ nghe Phêt giâng däy pháp trái ngược
với quy÷n lợi của họ mà vén cúi đæu chçp nhên. Các vua
ác hay vua thiûn hoðc Đ÷ Bà xô đá đñ Phêt, A Xà Thø thâ
voi say giøt Phêt, sát nhån Vô Não häi Phêt hay người đàn
bà mang bụng chửa vu oan Phêt, người hốt phån, người
hớt tóc, một dåm nữ v.v„ Tçt câ đ÷u là những người
đóng kịch trön sån khçu cuộc đời. Vü dù tû ác đøn đåu,
sau cùng họ đ÷u đíc quâ La hán. Và rõ ràng cũng chþ có
một sát nhån Vô Não đíc La hán, một dåm nữ thành
Thánh, một người hốt phån đíc quâ„ Vü thø, dưới nhãn
quan của Phêt giáo Đäi thừa, tçt câ những người này là
diún viön xuçt síc trön sån khçu cuộc đời, nhìm làm sáng
danh hünh ânh đäo đức thánh thiûn của Phêt.
170
Và đøn thời Pháp Hoa, Đức Phêt mới cho biøt sự thêt
những gü Ngài nói và làm trước kia thuộc v÷ phương tiûn
đù giáo pháp phổ cêp truy÷n thông đøn mọi tæng lớp.
Ngay câ trường hợp Đ÷ Bà Đät Đa, theo tôi, có thù là một
vị cổ Phêt đøn biùu diún vai xçu ác cho Đức Phêt lý giâi
pháp môn thiûn ác bçt nhị, chứng minh nghịch duyön là
thíng duyön giúp hành giâ mau đíc quâ Vô thượng bồ
đ÷. Bồ tát hiûn vào đời dưới däng sát nhån, hä tiûn và
vượt lön quâ vị Hi÷n Thánh nhìm khých lû, khơi dêy tåm Bồ
đ÷ cho những người ở giai cçp thçp.
Phèm Hóa Thành dụ mở đæu cho phæn nhån duyön
chåu trong bộ kinh Pháp Hoa, nói lön sự liön hû giữa Phêt
và chúng đương cơ. Ngài giới thiûu Đức Phêt Đäi Thông Trý
Thíng nhêp diût cách nay rçt xa, không thù týnh đøm
được. Nhưng dùng Phêt nhãn quan sát thçy rõ như sự kiûn
đang xây ra trước mít.
Nhån cách và hoàn cânh đíc đäo của Đức Phêt Đäi
Thông Trý Thíng thêt là đðc thù. Trước khi xuçt gia, Ngài
cai trị dån bìng đức hänh. Cha của Ngài là Chuyùn luån
Thánh vương và 16 vương tử con Ngài lãnh đäo bốn
phương đ÷u được thái bünh. Với địa vị cao sang tột đþnh
và quyøn thuộc tài giỏi như vêy, Ngài không an hưởng
cuộc sống đæy đủ nëm món dục. Trái läi, Ngài luôn khao
khát một đời sống chån thêt, vÿnh cửu bçt diût.
Ngài rời cung điûn đøn thi÷n định täi Bồ đ÷ đäo tràng
trâi qua 10 tiùu kiøp, được chư Thiön liön tục râi hoa cúng
dường và vua trời Đø Thých trâi tòa cho Ngài ngồi. Trong
khi Đức Phêt Thých Ca ngồi tư duy dưới gốc cåy Bồ đ÷ chþ
trong 49 ngày. Vü tu nhån như vêy nön thọ mäng giữa Ngài
và Phêt Thých Ca có sai biût. Đức Phêt Đäi Thông Trý Thíng
thọ mäng đøn 540 vän ức na do tha kiøp. Đời sống này
171
quá dài so với cuộc sống chúng ta, cho nön có người
dùng trý phàm quan sát cho rìng không có thực, chþ là
nhân cách hóa tâm.
Riöng đối với chúng ta, bìng ni÷m tin và suy tư câm
nhên được thọ mäng dài ngín khác nhau của muôn loài
trong lục đäo. Ở trön cõi trời, thọ mäng không týnh bìng
nëm tháng mà dựa vào phước đức. Khi høt phước, ngũ
suy tướng hiûn là đi÷m báo síp đọa xuống nhån gian.
Còn ở địa ngục thọ mäng rçt ngín, một ngày ở nhån gian
bìng 10.000 kiøp ở đåy. Riöng súc sanh, thọ mäng khác
nhau tùy loäi, như loài phù du không sống quá một ngày.
Nøu chúng ta không chçp nhên được thọ mäng 540 vän
ức na do tha kiøp của Đức Phêt Đäi Thông Trý Thíng thü
cũng giống như chúng sanh ở địa ngục không chçp nhên
ở Ta bà có Đức Phêt Thých Ca sống đøn 292.000.000 kiøp
(80 nëm x 365 ngày x 10.000 kiøp).
Ngồi đäo tràng phá ma quån 10 tiùu kiøp, Phêt Đäi
Thông Trý Thíng không h÷ nói pháp, vü nhån duyön chưa
đæy đủ. Đi÷u này khiøn chúng ta câm nhên được dù có
Phêt hay không, pháp vén thường trú. Pháp là chån lý nön
luôn luôn hiûn hữu. Khi Ngài thành Phêt thù nhêp chån lý,
ánh sáng chån lý køt hợp với Phêt huû của Ngài phóng đi
khíp mười phương, làm mờ hîn ánh sáng của các vị Đäi
Phäm thiön vương là vị được Ấn Độ giáo xem như đçng
täo hóa vän nëng.
Khi 16 vị sa di Bồ tát thþnh Phêt nói kinh Đäi thừa, Ngài
nhên lời. Nhưng đøn hai muôn kiøp sau, Ngài mới nói kinh
Pháp Hoa. Thời gian này tương ưng với thời gian Đức Thých
Ca nói Bát Nhã. Pháp KHÔNG của Phêt Đäi Thông Trý
Thíng thuộc v÷ vô ngôn thuyøt, vô danh tự, vô tåm duyên,
không dùng ý thức suy lường được. Đó là pháp tåm çn
172
tåm trong hai muôn kiøp đù tåm thánh chúng thuæn thục,
trống không mà lãnh nhên Đäi thừa Diûu Pháp Liön Hoa.
Trái läi, đối tượng của Đức Thých Ca Måu Ni là phàm phu
nön Ngài phâi dùng trý phương tiûn đù diún đät trý Bát
Nhã.
Đức Phêt Thých Ca nói kinh Pháp Hoa 8 nëm, trong khi
Đức Phêt Đäi Thông Trý Thíng trâi qua 8.000 kiøp nói kinh
Pháp Hoa, dùng kû nhi÷u như số cát sông Hìng.
Từ trước phèm Hóa Thành dụ, chúng ta chþ thçy một
Đức Phêt Thých Ca cùng các đû tử Thanh vën theo tu học.
Nhưng đøn đåy, Đức Phêt chþ cho đäi chúng thçy ứng
thån của Ngài ở phýa Đông Bíc là một trong số 16 vương
tử ở thời Phêt Đäi Thông Trý Thíng. Ngài dén sự tých Phêt
Đäi Thông Trý Thíng nhìm nói lön nhån duyön liön hû giữa
Ngài và Thánh chúng đã có từ thời xa xưa. Lúc Ngài còn là
một trong 16 vương tử của Phêt Đäi Thông Trý Thíng đã độ
được 600 muôn ức na do tha quyøn thuộc. Và Thánh
chúng hiûn đang ngồi trong đäo tràng ở núi Linh Thứu là
những người đã ở trong số 600 muôn ức quyøn thuộc nói
trên.
Nói nhån duyön liön hû này cũng nhìm phá tan nghi
ngờ của các Thanh vën, đù chuyùn các vị này từ Tiùu
thừa sang Đäi thừa. Vü khi chuyùn tåm từ an định qua tu
pháp Bồ tát dçn thån vào đời là đi÷u khó. Các Ngài nghi
ngờ sô đi läc, không tu được nøu đời sau không gðp Phêt.
Đức Phêt mới xác định rìng các vị Thanh vën đã
theo Ngài từ thời Đức Đäi Thông Trý Thíng và mãi đøn hội
Pháp Hoa còn theo Phêt nghe pháp được, chứng tỏ tåm
Bồ đ÷ không bao giờ mçt. Một khi đã phát tåm køt duyön
với Phêt, hät giống Bồ đ÷ chþ mänh hay yøu chứ không
mçt. Hành giâ sanh chỗ nào, có Bồ tát thị hiûn theo
173
hướng dén tu hành, vü đó là hänh nguyûn của các Ngài.
Ngay như ở thø gian, chúng ta nói Phêt nhêp diût, nhưng
sự thêt Ngài thành Phêt ở cõi khác. Bao nhiöu ứng hóa
thån trong bốn loài khíp pháp giới, Ngài đ÷u hiûn hữu. Ai
có cën lành đ÷u gðp Phêt.
Đi÷u này khiøn chúng ta câm nhên såu síc rìng
chúng ta hiûn còn thọ trü đọc tụng Pháp Hoa một cách
bünh ổn trong đời ngũ trược ác thø, là nhờ sự hộ niûm của
chư Phêt và Bồ tát mười phương. Chúng ta đã køt duyön
Pháp Hoa với Phêt Thých Ca ở thời Phêt Đäi Thông Trý
Thíng trong số 600 muôn ức na do tha quyøn thuộc của
Ngài.
Đoän køt của phèm này nói v÷ hóa thành đù chþ hai
Niøt bàn mà Phêt đã nói trong suốt bốn mươi nëm. Và nêu
lön vý dụ Đức Phêt tiöu biùu cho vị Đäo sư và các Tỳ kheo
là người đi tüm của báu. Đức Phêt khîng định Ngài chþ là
một Đäo sư, một người chþ đường cho loài người. Đức Phêt
và ta đồng nhau không khác, cũng như người dén đường
đối với người đồng hành giống như nhau. Ngài khai
phương tiûn môn, giâng nói nhi÷u, đù læn dén mọi người
v÷ nhçt Phêt thừa, làm cho tçt câ thành Phêt.
Giai đoän trước, Phêt nói đủ cách, phæn lớn nhçn
mänh đøn tha lực; vü chúng sanh tham lam, ých kỷ, hñn
mọn, không dám nghÿ tự münh vươn lön, chþ thých cêy nhờ.
Đức Phêt phâi hiûn thån làm người cho chúng ta nương
tựa.
Đøn giai đoän này Phêt muốn ta phát khởi ý chý dũng
mãnh, tự tu hành đíc đäo thành Phêt, bìng với Phêt. Vü
vêy Ngài xác định läi vai trò của Ngài trön cuộc đời là Đäo
sư, không thù là trên mưa hay ông trưởng giâ nữa.
174
Vị Đäo sư trong phèm này là Đäi Thông Trý Thíng Như
Lai, một Đäo sư mà bao người ước mơ gðp gỡ. Từ trời
người đøn Đäi Phäm thiön vương mười phương đ÷u mong
mỏi Ngài chþ cho họ một cuộc sống đúng đù cuối cùng
bỏ xác thån chứng Niøt bàn.
Vị Đäi Phäm thiön vương thốt lön rìng låu lím mới có
một Đäo sư ra đời. Vị này biøt rõ những viûc quá khứ, hiûn
täi và tương lai, thçy rõ trước khi đøn đåy ta ở đåu, làm gü
và nay phâi sống như thø nào cho có ý nghÿa và sau cuộc
đời này, ta đi v÷ đåu.
Thíc míc này của Đäi Phäm thiön vương cũng chýnh
là thíc míc của mọi người chúng ta hay ni÷m bën khoën
của Phêt Thých Ca trön bước đường tüm chån lý. Khi mang
thån ngũ çm, Ngài cũng bị bốn phæn tinh thæn : thọ,
tưởng, hänh, thức che lçp chån tåm như bao nhiöu người
khác. Nhưng nhờ nhån duyön cën lành bön trong thôi
thúc mãnh liût, Ngài bỏ nhà thø tục đi xuçt gia. Khi bỏ sự
nghiûp rồi, Phêt mới khám phá được những ràng buộc
bön ngoài không quan trọng. Trái läi, giðc ở bön trong
chúng ta hay ngục tù ngũ çm mới thêt nguy hiùm. Vü
mang vào thån ngũ uèn, nó trang bị cho ta những thứ
chướng ngäi là thọ, tưởng, hành, thức. Nó hành hä, trói
buộc chðt chô trý tuû siöu viût của chúng ta, không cho trý
tuû phát triùn. Vü vêy Phêt không những bỏ nhà bön ngoài
mà còn bỏ câ nhà ngũ çm síc, thọ, tưởng, hành, thức.
Síc là thån vêt chçt tứ đäi, nó đòi hỏi ta phâi chüu theo nó,
đáp ứng cho nó ën uống, ngủ nghþ„
Trön bước đường tu, khởi đæu Ngài chø ngự được
phæn síc chçt dú dàng đøn độ mỗi ngày chþ cho nó ën
một hột mñ, giâm thiùu viûc ngủ nghþ của tứ đäi bìng
phương pháp tham thi÷n. Chîng những phæn síc chçt
175
của thån, câ phæn vêt chçt bön ngoài không thù làm
hoen ố tåm hồn Phêt.
Tiøn đøn phæn tinh thæn do sáu cën tiøp xúc với sáu
træn khởi lön phån biût đõp xçu, hay dở, khen chö, thương
ghòt v.v„ Nó bao phủ quay cuồng trong tåm, ngën che
làm mờ chơn tåm, khiøn chúng ta không thçy chån lý.
Nhên rõ nguyön nhån hoành hành của anh giðc câm thọ
này, Phêt phá thọ uèn bìng cách dùng xâ thọ, nghÿa là
không quan tåm đøn nó. Sự vêt dù có hay không, hành
giâ täm thời không khởi tåm đù ý phån biût. Vü còn lưu
tåm đøn sáu træn bön ngoài, chíc chín hành giâ phâi rớt
vô một trong hai thứ, hoðc khổ thọ hoðc läc thọ. Và câ
hai câm giác khổ vui đ÷u chi phối tåm, làm hành giâ
không yön tÿnh được. Đät được xâ thọ, phæn tưởng uèn tự
động mçt. Vü hiûn thực còn không quan tåm, huống chi là
suy tư, tưởng tượng. Tưởng uèn không bao giờ đúng thêt,
chíc chín đưa đøn hiùu biøt sai trái, tức thức uèn hoàn
toàn ở trong vô minh. Cuối cùng Phêt phá vỡ phæn vô
minh, chứng được chån lý, thçy được người thợ xåy ngôi
nhà ngũ çm.
Đức Phêt từ trön chån lý hay từ bân thù trở läi cuộc
đời, vô ra cho chúng ta con đường Ngài đã đi từ thø giới
phàm phu đøn thø giới Phêt qua hünh ânh 500 do tuæn
đường hiùm. 500 do tuæn dén đøn bâo sở lçy của báu,
tiöu biùu cho nëm tæng của ngũ çm mà Phêt däy phâi
gän lọc säch hoàn toàn mới đät đøn Phêt quâ.
Tåm thức chúng sanh phi÷n não và tåm lượng giâi
thoát của Phêt cách nhau thêt xa giống như 500 do tuæn
đường hiùm hay hai thø giới Ta bà và Tịnh độ cách biût
muôn trùng vän dðm. Nhưng vị Đäo sư biøt rõ vü Ngài
thường qua läi, nghÿa là Ngài đã tự chứng nghiûm thông
176
suốt pháp tu từ cânh giới con người chứng được Niøt bàn
và từ Niøt bàn Ngài hiûn thån trở läi đåy. Nøu nói rõ sự
hiùm nguy trön một lộ trünh dài xa như vêy, những người
tåm trý hä liût không dám tiøn bước.
Thêt vêy, trön bước đường tu, vượt 500 do tuæn
đường hiùm là câ một vçn đ÷ không đơn giân. Các đû tử
Phêt dù thương Phêt đøn đåu, nhưng gðp khó khën dồn
dêp liön tục, lòng họ cũng phâi nao núng. Thực tø chúng
ta thçy lòng hy sinh của con người đương nhiön có mức
độ, òp quá chîng những không được, đôi khi còn phân
tác dụng.
Đức Phêt là vị Đäo sư sáng suốt giác ngộ hoàn toàn,
biøt rõ khâ nëng trünh độ, tæm mức hy sinh của chúng
nhån như thø nào. Ngài tùy theo đó đưa ra pháp tu tương
ứng và thời điùm nghþ ngơi thých hợp. Các đû tử từ hàng
phàm phu bät địa vượt lön chứng A la hán, phá luôn một
loät síc çm, thọ çm, tưởng çm là những bộc phá quá lớn
lao đối với họ. Đức Phêt phâi cho họ täm nghþ ngơi ở Niøt
bàn.
Giai đoän đæu vượt qua bức tường síc chçt cũng
không dú. Vü mang thån người, đứng trön vêt chçt mà
quan sát sự vêt, an trú pháp KHÔNG đät được một giâi
thoát trong tám giâi thoát của Phêt. Nói cách khác,
không bị mọi vêt xung quanh chi phối, không bị cuộc đời
làm ô nhiúm. Thoát ly phæn síc chçt, hành giâ đã đi qua
100 do tuæn đường hiùm, chứng sơ quâ.
Phêt läi bâo tiøp tục đi vào thø giới tåm linh. Ở trong
pháp KHÔNG quán KHÔNG đù giâi thoát. Giai đoän trước
là từ CÓ quán KHÔNG. Các Ngài tu têp phá bỏ phæn thọ
uèn tiöu hủy hoàn toàn 12 xứ (6 cën + 6 træn) chứng được
tam quâ, vượt qua 200 do tuæn đường hiùm. Qua được
177
200 do tuæn đường hiùm này đã xứng đáng được nghþ
ngơi. Tuy nhiön, Phêt thçu suốt khâ nëng chúng hội nön
bâo đi tiøp đoän đường 300 do tuæn còn läi. Từ Niøt bàn,
không quan tåm, không tiøp xúc cuộc đời, diût luôn suy tư
mà các Thanh vën thường tåm sự với Phêt rìng ngày đöm
các Ngài chþ nghÿ đøn KHÔNG, vô tác, vô nguyûn. Ở giai
đoän này các Ngài tu têp phá được tưởng uèn vượt qua
300 do tuæn đường hiùm, bước vào thø giới KHÔNG của A
la hán. Đøn đåy Phêt täo ra hóa thành cho họ an trú.
Sau đó ở hội Pháp Hoa, Phêt cho biøt những đi÷u mà
các đû tử Ngài an hưởng là do công đức tu hành đäo Bồ
tát của Ngài đem chan hòa cho, là hóa thành do Đäo sư
biøn hóa ra, không phâi họ tự täo được. Đi÷u này cho
thçy Đäo sư phâi có khâ nëng biøn hóa, tức gðp khó khën
nguy hiùm phâi đủ sức che chở.
Đức Phêt biùu hiûn đæy đủ tư cách của một vị Đäo sư.
Ngài hiûn thån trön cuộc đời có đæy đủ phước báu, trý tuû
và đức hänh siöu tuyût, làm Thæy của trời người, giâi quyøt
cho họ mọi khó khën. Nøu Ngài nói với họ lộ trünh tu hành
phâi trâi qua ba a tëng kỳ kiøp dài xa, thü sô không ai dám
theo. Ngài mới chþ con đường đi đøn bâo sở rçt dú. Nhưng
khi bít đæu tu hành gðp ma chướng khó khën, vý như trön
cuộc hành trünh tüm chåu báu, hành giâ gðp đủ loäi thú
dữ hiùm nguy. Tuy đæy chông gai hung dữ nhưng từng
bước theo Đäo sư, hành giâ vén câm thçy an lành vü Đäo
sư đã từng qua läi đường hiùm sanh tử rồi và biøt rõ cách
đối phó.
Ngày nay, Phêt đã vào Niøt bàn, trön bước đường tu
hành tüm cæu vị Đäo sư, hành giâ phâi nương tựa với người
biøt rõ đường hiùm sanh tử, mới ngën chðn phi÷n não
nghiûp chướng cho hành giâ được. Vị này chþ đäo cho
178
hành giâ làm viûc gü đ÷u mang läi køt quâ tốt đõp. Nøu
không đät được lợi ých ngay trön cuộc đời, hành giâ
không nön tiøp tục theo vị đó, vü pháp còn trong sanh tử
mà không giâi quyøt được, huống chi là pháp ngoài sanh
tử.
Theo Đäo sư, hành giâ có một cuộc sống bünh ổn,
đi÷u này chưa đủ. Vü sự bünh ổn mai kia sô chçm dứt khi
xác thån tan hoäi. Tiøn đøn giai đoän hai, Đäo sư triùn khai
cuộc sống tåm linh, mang läi ni÷m an läc giâi thoát cho
hành giâ an trú, bỏ läi phýa sau những nhu cæu tæm
thường của thø gian, từng bước xa rời sanh tử và tiøn đøn
Niøt bàn. Tåm chứng của hành giâ nương vào Đäo sư mà
có, thån tåm đ÷u an lành. Nëm món dục trön đời tuy đæy
đủ mà chúng không còn chi phối hành giâ nữa, vén sống
tự täi giâi thoát. Như vêy, hành giâ đã đi theo Đäo sư qua
một chðng đường sanh tử, vý như đã phá được một çm.
Cuối cùng cuộc đời, hành giâ phá được ngũ çm. Sự liön
hû với thø gian không còn, nön không tái sanh và thoát
khỏi sanh tử luån hồi.
Ngược läi, nøu thực hành pháp tu giâi thoát của Phêt
mà vén chçt chứa buồn phi÷n, tham giên, đố kỵ, ghòt
ganh thü đã lọt vào quỹ đäo của ma và đang áp dụng tà
pháp vêy.
Trön lộ trünh tu têp, Đäo sư thông suốt đường hiùm,
biøt rõ cën tánh hành nghiûp chúng sanh. Ngài đã tháo
gỡ cho hành giâ những gút míc, nön khi tụng kinh hay
quán tưởng Ngài, phi÷n não tự rơi rụng. Đøn phèm thứ 7
này, Ngài mới nói đi÷u đó do Ngài bố trý, không phâi hành
giâ tự nhiön được.
Đối với chúng nhån đang sống trong thø giới đæy khổ
đau, cæn hướng tåm v÷ chỗ an lành tu têp, Phêt đưa ra
179
hai quâ vị Niøt bàn, một Niøt bàn của A la hán an trụ. Tåm
các vị này tự täi giâi thoát, vào định, chứng Niøt bàn nhờ
nương lực của Phêt. Niøt bàn thứ hai là Niøt bàn Tịnh độ ở
mười phương, bỏ cõi Ta Bà v÷ cõi khác thánh thiûn hơn.
Đó là pháp dụ dén chúng ta tiøn lön. Nhưng trở läi thực tø,
pháp sau cùng Phêt däy hành giâ tüm chỗ an trú trong khi
xung quanh còn đæy bçt tríc, thü chþ là an lành giâ täm.
Hành giâ bỏ chäy tới đåu, phi÷n não nghiûp chướng theo
tới đó, vý như đuôi tråu dýnh li÷n với con tråu.
Đøn đåy Phêt phá bỏ hai Niøt bàn trước. Điùm này
không nön hiùu læm là hai quâ vị Niøt bàn kia không có.
Hóa thành rçt cæn thiøt cho người sơ tåm như chúng ta
còn đæy phi÷n não nhiúm ô. Nhưng đät đøn giai đoän Bát
Nhã, Phêt mới phá bỏ hóa thành, nghÿa là bỏ pháp tu
phương tiûn trước, cũng như qua bờ giâi thoát, chứng
được Niøt bàn, thuy÷n phương tiûn mới không cæn nữa. Ý
này ở phèm thý dụ diún tâ chúng nhån chäy ra khỏi nhà
lửa, đøn khoâng đçt trống, mới lön đäi bäch ngưu xa.
Suốt 40 nëm vü không đưa thîng v÷ thø giới Phêt
được, Ngài düu dít chúng nhån vào nghþ ngơi ở Niøt bàn
của Ngài. Sau một khoâng thời gian dài, mọi người høt
mỏi mût, chứng được quâ vị rồi, Ngài mới diût hóa thành,
đù họ tiøp tục hành trünh đøn bâo sở.
Những người đi được 300 do tuæn dụ cho chúng
Thanh vën, Duyön giác đã đi hơn nửa đường, ra khỏi sanh
tử luån hồi, có trý tuû. Khác hơn những người ở khởi điùm,
các Ngài không còn gðp hiùm trở bao nhiöu so với 300 do
tuæn đã qua. Từ chỗ nghþ ngơi của Niøt bàn hóa thành,
hay từ thø giới KHÔNG của A la hán, tuy hơn thø gian, hơn
các bêc tiön nhån; nhưng sự thêt chưa bìng Đäo sư, nön
Phêt dén những đû tử có tinh thæn cæu tiøn trở läi thø giới
180
hiûn tượng, tiøp tục đoän đường 200 do tuæn còn läi đù
hành Bồ tát đäo.
Hành Bồ tát đäo, phá trừ phæn tồn đọng trong ngũ
çm của chýnh hành giâ, cũng như đù giâi quyøt những
tồn täi xung quanh. Hành giâ không thù sống an lành, nøu
câ thø giới này đ÷u sụp đổ. Đối với Bồ tát, giáo hóa chúng
sanh là trang nghiöm Phêt quốc của münh vêy. Với hành
trang tünh thương và trý tuû, hành giâ xåy dựng mọi người,
nång họ lön Niøt bàn thực sự. Được như vêy, nhà lửa này
vụt biøn ra hóa thành, ở ngay trong tam giới mà kiøn täo
Tịnh độ an vui. Đó chýnh là chỗ trú èn hoàn hâo của hành
giâ.
Thý dụ hóa thành áp dụng cho chúng đương cơ,
không phâi cho chúng ta. Trý tuû của các Ngài đã đæy đủ,
chþ cæn tu täo thöm công hänh của Bồ tát. Chþ có lộ trünh
duy nhçt dén v÷ Phêt đäo là con đường Bồ tát, không có
con đường nào khác.
Đối với chúng ta chưa đíc quâ A la hán, chưa ra khỏi
sanh tử luån hồi, chþ có một pháp tu đðc biût của Pháp
Hoa không trâi qua 300 do tuæn. Tuy còn đæy phi÷n não,
nhưng chúng ta làm được viûc như Bồ tát là nhờ nương
sức hộ niûm của chư Phêt và công đức kinh Pháp Hoa. Từ
đó, hành đäo một cách bünh ổn, phi÷n não không xåm
häi được.
Những vị A la hán, tåm đi÷n của họ hoàn toàn thanh
tịnh, gieo hät giống Pháp Hoa dú tốt hơn. Còn chúng ta
không có phương tiûn phá rừng thành đồng trống tức thời.
Nhưng chúng ta may mín bít được kinh Pháp Hoa sớm
hơn, chþ phá một khoâng đçt nhỏ thôi, rồi đðt mæm Bồ đ÷
xuống, læn læn Bồ đ÷ lớn lön. Phi÷n não còn läi được coi
như dư nghiûp đù chúng ta nuôi chý vượt khó, thëng hoa.
181
Nøu cën lành và nhån duyön đã có từ thời Phêt Đäi Thông
Trý Thíng, hät giống đã gieo rồi, chþ cæn giữ gün và phát
tâm tu tinh tçn lön, chúng ta sô được thọ ký thành Phêt.
Đó chýnh là tåm çn mà Đức Đäo sư muốn truy÷n trao cho
tçt câ mọi người, muốn cho tçt câ mọi người thành Phêt,
bìng với Ngài, không khác.
Phẩm 8, 9
NGŨ BÁ ĐỆ TỬ THỌ KÝ,
THỌ HỌC VÔ HỌC NHƠN KÝ
I. LƯỢC VĂN KINH
Sau khi nghe Phêt nói pháp và thọ ký cho các đû tử
lớn, nghe nhån duyön đời trước và thæn thông tự täi của
Phêt, Phú Låu Na vui mừng thanh tịnh bäch Phêt rìng :
“Thø Tôn thêt là siöu tuyût, Ngài khòo lòo dùng vô số
phương tiûn nói pháp, cứu vớt chúng sanh. Chúng con
không thù nói høt công đức của Thø Tôn. Xin Ngài cho
biøt bổn nguyûn của chúng con”.
Phêt đáp : “Ở trong 90 ức Đức Phêt thuở quá khứ,
Phú Låu Na đã từng hộ trü, trợ tuyön chánh pháp Như Lai.
Ông là bêc nhçt trong những người nói pháp thuở đó,
thông suốt pháp KHÔNG, được bốn trý vô ngäi, nói pháp
thanh tịnh, đæy đủ thæn thông của Bồ tát.
“Người ta tưởng ông là Thanh vën, nhưng thực ông
dùng thån Thanh vën đù làm lợi ých vô lượng chúng sanh
trụ nơi đäo Vô thượng giác. Trong thời bây Đức Phêt quá
khứ cũng như thời của ta, Phú Låu Na cũng là người nói
pháp bêc nhçt. Và trong tương lai, ông cũng là bêc nhçt
nói pháp, thọ trü trợ tuyön chánh pháp của vô lượng chư
Phêt.
182
“Vü muốn tịnh thø giới Phêt, Phú Låu Na thường siöng
nëng giáo hóa chúng sanh. Læn đủ đäo Bồ tát, ông sô
thành Phêt hiûu là Pháp Minh. Thø giới tön Thiûn Tịnh, đçt
bìng bây báu, không có núi gò, khe suối, nhà bìng bây
báu. Người và trời giao tiøp được với nhau. Không có ba
đường dữ. Chúng sanh ở nước này do hóa sanh, không
có dåm dục. Thån chiøu ánh sáng, thæn thông tự täi, chý
niûm vững chíc, trý tuû sáng suốt, đ÷u dùng pháp hỷ thực
và thi÷n duyût thực. Bồ tát và Thanh vën đông vô lượng”.
1.200 A la hán nghe Phêt thọ ký cho Phú Låu Na, tự
nghÿ nøu họ được thọ ký như các đû tử lớn, thü thêt là sung
sướng biøt mçy. Đức Phêt biøt tåm niûm çy, li÷n læn lượt
thọ ký cho 500 vị A la hán, bít đæu là Tỳ kheo Ki÷u Træn
Như. Tçt câ đ÷u sô thành Phêt, đồng một hiûu là Phổ
Minh.
Được thọ ký xong, 500 La hán vui mừng đânh lú Phêt
và bäch rìng : “Từ trước đøn nay chúng con thường nghÿ
münh đã được diût độ, cho trý nhỏ của münh là đủ, là nhçt,
giống như một người nghño đøn chơi nhà bän. Sau bữa
tiûc, anh nghño nìm ngủ say. Chủ nhà lçy ngọc vô giá
cột vào vät áo bän, rồi bỏ đi. Tþnh dêy, anh này không biøt
trong münh có viön ngọc, đøn một nước khác, làm ën vçt
vâ. Ít låu sau, gðp läi bän cũ, thçy anh rách rưới khổ sở,
mới hỏi täi sao anh không dùng viön ngọc trong vät áo đù
kinh doanh sô được giàu có, sung sướng.
“Bäch đức Thø Tôn, chúng con cũng vêy, Thø Tôn
từng giáo hóa chúng con, từng gieo trồng cën lành cho
chúng con. Thø nhưng chúng con ngu si chîng biøt, vừa
được hưởng chút phæn Niøt bàn đã tự cho là đủ, không
cæu gü hơn. Nay chúng con mới biøt münh thực là Bồ tát,
183
được thọ ký thành đäo Vô thượng chánh đîng giác, lòng
rçt vui mừng”.
Lúc bçy giờ, A Nan và La Hæu La li÷n đânh lú, bäch
Phêt rìng : “Chúng con nghÿ münh cũng xứng đáng được
thọ ký. Chþ có Đức Như Lai là chỗ nương tựa của chúng
con. Chúng con quen biøt tçt câ trời người. A Nan là thị
giâ hộ trü pháp täng, La Hæu La là pháp tử. Nøu được thọ
ký thü lòng nguyûn cæu sô viön mãn”.
2.000 Thanh vën đang tu học cũng lú Phêt, bày tỏ
cùng một nguyûn cæu giống như A Nan và La Hæu La.
Đức Phêt bâo A Nan : “Đời sau ông sô thành Phêt
hiûu Sơn Hâi Huû Tự Täi Thông Vương Như Lai, Ứng cúng
Chánh đîng giác. Ông sô cúng dường 62 ức Phêt, hộ trü
täng pháp. Sau khi được Vô thượng Chánh đîng giác,
giáo hóa 20 ngàn ức hìng hà sa Bồ tát thành tựu đäo Bồ
đ÷. Thø giới của Đức Phêt Sơn Hâi Huû Tự Täi Thông Vương
tön là Thường Lêp Thíng Phan thanh tịnh, đçt bìng lưu ly.
Kiøp tön Diûu Âm Biøn Mãn.
“Đức Phêt Sơn Hâi Huû Tự Täi Thông Vương thọ mäng
vô lượng nghün muôn ức a tëng kỳ kiøp. Vô lượng Đức
Phêt ở mười phương đồng ngợi khen công đức của ông”.
8.000 Bồ tát mới phát tåm trong pháp hội đ÷u nghÿ
rìng täi sao hàng Thanh vën läi được thọ ký, trong khi các
ông chưa h÷ nghe các Bồ tát lớn được như vêy. Đức Thø
Tôn biøt tåm niûm của các Bồ tát, li÷n bâo rìng : “Ta và A
Nan cùng phát tåm Vô thượng chánh đîng giác từ thời
đức Phêt Không Vương. A Nan thường ưa học rộng, còn
ta siöng nëng tu hành, cho nön ta đã được Vô thượng
giác. Còn A Nan theo bân nguyûn hộ trü täng pháp của ta.
Trong tương lai ông tiøp tục hộ trü täng pháp của chư Phêt,
giáo hóa thành tựu các Bồ tát. Bổn nguyûn của ông như
184
thø nön được thọ ký tương ưng”. A Nan vui mừng, nhớ läi
täng pháp của vô lượng ngàn muôn ức Phêt quá khứ và
nhớ câ lời thû nguyûn của münh.
Đức Phêt nói với La Hæu La : “Ông sô cúng dường chư
Phêt nhi÷u như vi træn của 10 thø giới và thường làm
trưởng tử của các Đức Phêt. Ông sô thành Phêt hiûu là
Đäo Thçt Bâo Hoa. Thø giới Phêt Bâo Hoa trang nghiöm,
kiøp số thọ mäng, giáo hóa đû tử, chánh pháp, tượng
pháp cũng giống như của Đức Phêt Sơn Hâi Huû Tự Täi
Thông Vương và sau sô được Vô thượng Chánh đîng
giác”.
Sau đó, Phêt nhên thçy 2.000 Thanh vën hoàn toàn
thanh tịnh, một lòng hướng v÷ Phêt. Ngài li÷n nói với A
Nan : “Tçt câ những vị này sô cúng dường chư Phêt đông
như vi træn trong 50 thø giới, cung kýnh hộ trü pháp täng.
Sau cùng ở các nước trong mười phương, mỗi người đ÷u
thành Phêt, đồng một hiûu là Bâo Tướng Như Lai, sống låu
một kiøp. Thø giới trang nghiöm, Thanh vën, Bồ tát, chánh
pháp, tượng pháp đ÷u đồng nhau”. Được Phêt thọ ký,
các vị hữu học và vô học vui mừng như được rưới cam lồ.
II. GIÂI THÍCH
Khi Phêt nói xong dụ Hóa Thành, chþ rõ nhån duyön
của các đû tử đã tu hành theo Phêt từ thời Phêt Đäi
Thông Trý Thíng đøn nay, gợi nhíc các Ngài nhớ läi từng
kiøp quá khứ. Đức Phêt đã từng düu dít, nång các Ngài
đøn quâ vị Hi÷n Thánh ngày nay.
Các Ngài høt sức ngäc nhiön, vui mừng, câm động.
Dén đæu là Phú Låu Na và 500 La hán hiùu được Niøt bàn
của các Ngài chứng đíc trước kia thành tựu nhờ nương
uy lực Phêt. Và từ đåy v÷ sau, trön lộ trünh tiøn đøn Vô
185
thượng giác, phâi tu Bồ tát hänh, xâ kỷ vị tha, tự täo
phước đức đù trang nghiöm thån tåm, quốc độ.
Thçu rõ được ý thức và khâ nëng thực tu thực chứng
của các vị này, trước tiön Phêt thọ ký cho Ngài Phú Låu
Na thành Phêt hiûu Pháp Minh. Ngài mang tåm niûm nhu
hòa nhén nhục rộng lớn, vượt chông gai nguy hiùm đù
hoìng truy÷n chánh pháp Như Lai tồn täi mãi trön thø
gian, làm lợi läc chúng hữu tünh. Ngài thành Phêt ngay täi
cõi Ta bà sóng gió ác trược.
Làm giáo chủ cõi Ta bà, một nước toàn người hung
dữ nghño đói. Nhưng Đức Phêt läi xác định khi Phú Låu Na
thành Phêt, quốc độ của Ngài rçt đðc thù, người với trời
giao tiøp nhau. Đi÷u khiùn được trời người mang hai bân
chçt hoàn toàn trái ngược nhau cùng chung sống là một
viûc khó thực hiûn. Người trời không giao tiøp được vü còn
ở trünh độ thçp, nhưng nång độ cao sô giao tiøp được.
Hay đó là cốt lõi mà Phêt muốn däy rìng trön chån lý,
bân thù là một.
Khi chưa tu, Phêt giống như ta. Sau quá trünh gọt dũa
thån tåm hoàn toàn trong säch, Phêt tiøp cên chư Thiön,
thuyøt pháp cho chư Thiön nghe là pháp Bçt Nhị Ngài nói
trong kinh Duy Ma. Ý này nhíc nhở chúng ta nøu thực là
méu người đäo đức và tri thức cao, sống với bçt cứ ai
cũng được, không phâi ở vị trý cao, rồi sống cách biût
người. Ngoài ra, những người ở trong nước của Phú Låu
Na có lục thông, tam minh, tứ vô ngäi biûn, täo thành một
nước thực sự vën minh hoàn toàn an lành thanh tịnh.
Phæn lớn các xã hội hiûn nay không bünh an vü thiøu
khâ nëng nhên thức, gåy ra tội lỗi, tự tçn công nhau, tiöu
diût nhau. Còn ở thø giới của Phêt Pháp Minh, mọi người
đ÷u có tam minh : túc mäng minh, thiön nhãn minh, lêu
186
tên minh. Nghÿa là con người có khâ nëng nhün diún biøn
của münh và người suốt chi÷u dài lịch sử từ quá khứ kòo
dài đøn hiûn täi một cách chýnh xác rõ ràng. Nhờ đó,
väch ra hướng đi tương lai đúng đín và đưa đøn køt quâ
không sai læm.
Ngoài ra, đời sống của người ở thø giới Pháp Minh
Như Lai còn được trang bị bìng lục thông. Mọi người hiùu
lòng nhau, tự câm thông với nhau, không cæn yöu cæu,
đòi hỏi. Mọi thíc míc èn khúc tự xóa tan. Biøt tçt câ và
làm được tçt câ, làm gü còn tranh chçp xung đột.
Thø giới Phêt của Ngài Phú Låu Na không ở nơi xa
xëm nào, Tịnh độ ở ngay đåy và được hünh thành xåy
dựng bìng những con người đoän säch vô minh. Đôi tay
và khối óc của họ siöu tuyût gọi là tam minh và lục thông.
Hay đó là mô hünh thø giới lý tưởng của kinh Pháp Hoa đ÷
ra cho người muốn kiøn täo nước Phêt phâi có bân chçt
Bồ tát.
Sau khi thọ ký cho Phú Låu Na, Phêt thçu rõ tåm träng
của La hán trong chúng hội. Họ cũng đang mong mỏi
được thành Phêt và phát nguyûn tiøp tục đi trön lộ trünh
của Phú Låu Na. Ngài li÷n thọ ký cho 1.200 vị La hán, đứng
đæu là Ki÷u Træn Như và kø tiøp 500 La hán thành Phêt hiûu
Phổ Minh.
Các vị này bừng tþnh, høt sức vui mừng nói lön tåm
niûm của münh, vý như một người say nghño khổ được bän
cho viön ngọc. Nhờ có hät chåu, các Ngài đøn với Phêt,
nghÿa là tåm Phêt và tåm La hán đồng một thù. Nhưng vü
thọ sanh läi, mang ngũ çm thån, bị vô minh ngën che, họ
quön mçt, nön cứ ngỡ mới gðp Phêt và tu trong hiûn đời,
rồi sợ khổ muốn an trụ Niøt bàn. Nhưng nghe xong thý dụ
187
Hóa Thành, biøt münh kỳ thực đã phát tåm bồ đ÷ và đã
được Phêt thọ ký trong quá khứ.
Đức Phêt cũng xác định trong phèm Hóa Thành dụ
rìng Ngài đã từng giáo hóa các vị này khi còn là Sa di Bồ
tát ở thời Đức Phêt Đäi Thông Trý Thíng. Tåm Bồ đ÷ Phêt đã
gieo trồng nơi tåm các La hán, däy các vị này pháp trau
giồi đức hänh đù thành tựu công đức của Bồ tát, hưởng
phước läc thực của chýnh münh, không phâi nương nhờ vị
Đäo sư mãi.
Nhưng họ như người say sau buổi tiûc không hay biøt
gì câ, nhêp vào sông mö chơi vơi trong sanh tử. Nay gðp
läi Phêt, Ngài chþ cho Phêt tánh có sïn giống như hät
chåu cçt trong chòo áo mà läi cam tåm làm thuö mướn.
Trâi qua vô lượng kiøp, họ mang thån nghño khổ, không
biøt sử dụng viön ngọc vô giá.
Hät chåu có, Phêt tánh hay bân tåm thanh tịnh có,
chþ cæn mài dũa cho sáng. Thù nghiûm Bồ tát hänh, dçn
thån vào đời, đoän høt phi÷n não træn lao, sô minh tåm
kiøn tánh. Các vị La hán chợt bừng tþnh, chơn tåm lưu lộ,
thçy được quãng đường tu hành thọ trü chánh pháp với
Phêt từ quá khứ, không khác hänh nguyûn Bồ tát mà Phêt
däy ngày nay. Các Ngài hồi tåm và phát nguyûn tiøp tục
lộ trünh vị tha vô ngã, được Phêt bâo chứng thành Phêt.
Vý dụ hät chåu cũng nhìm chþ rõ mục tiöu Đức Phêt
ra đời mở ra cho chúng ta thçy Phêt tánh ti÷m èn trong
tçt câ mọi người. Ai cũng có bân tåm sáng suốt, nøu biøt
cách sử dụng, cũng đät đøn toàn nëng toàn giác như
Đức Phêt.
Riöng đối với chúng ta, tuy còn nhi÷u buồn phi÷n, vô
minh còn ngën che, thành quâ tu hành chưa đät được
bao nhiöu. Nhưng chúng ta tự phát tåm tüm đường tu
188
hành, dù sanh trong đời mät pháp, không gðp Phêt, vén
cố gíng dùng pháp Phêt trang nghiöm tåm hồn. Đi÷u
này chứng tỏ Phêt cũng đã thọ ký cho chúng ta rồi.
Chúng ta đã có hät chåu trong lòng, hay có sïn Phêt
tánh, chþ cæn tu hành trau giồi cho Phêt tánh hiùn hiûn. Trý
tuû phát sanh đøn đåu, Thánh tài theo đøn đó. Hiùu theo
ngày nay, giống như tài nguyön có sïn trong lòng đçt. Tùy
trünh độ, khâ nëng khoa học cao thçp, sô khai thác sử
dụng được tài nguyön thiön nhiön lợi läc khác nhau.
Nhược bìng chúng ta an phên với con người đæn độn,
không chịu học hỏi, động não cho trý tuû phát sanh, thü
muôn đời ôm kho báu trong tay mà vén chịu nghño đói.
Sau đó, Phêt thọ ký cho Ngài A Nan và La Hæu La
cùng 2.000 đû tử Thanh vën gồm những người đang tu
học và đã hoàn tçt viûc tu học. Viûc thọ ký cho 2.000 vị
chưa đíc quâ La hán cũng là một viûc đáng suy nghÿ
trong thời phong kiøn, báo hiûu thời điùm Phêt nång tæm
nhün mọi người cho tiøp cên chån lý mới phô bày sự thêt
này.
Các học giâ thường xøp loäi Phú Låu Na, A Nan và
La Hæu La thuộc hàng hä cën, nghe giáo lý và thý dụ
không hiùu, phâi nương theo nhån duyön đù vào đäo.
Nhên xòt này không đúng. Nøu Phú Låu Na, A Nan và La
Hæu La thuộc hàng hä cën, täi sao các Ngài được thọ ký
thành Phêt quâ vị lớn hơn những vị thượng cën và trung
cën trước ?
Theo tôi, Phêt biût ký cho Ngài Phú Låu Na, A Nan, La
Hæu La và thọ ký chung cho 500 vị La hán và 2.000 Thanh
vën đang tu học. Riöng đối với Phú Låu Na, A Nan, La Hæu
La, Phêt xác định rìng hàng trời người tưởng họ là Thanh
vën, nhưng thực sự họ là Bồ tát lớn.
189
Phú Låu Na đã từng là đäi pháp sư trong thời 7 Đức
Phêt quá khứ. A Nan là pháp lữ với Đức Phêt Thých Ca từ
thời Phêt Không Vương. Nøu cën cứ vào nội dung kinh,
không thù phån chia các vị này thuộc hàng thượng, trung,
hay hä; nhưng phâi xøp từ Tiùu thừa sang thông giáo
Quy÷n thừa, đøn biût giáo Đäi thừa và sau cùng là viön
giáo Thượng thừa.
Thêt vêy, phæn nhi÷u Phêt chö trách hàng Thanh vën
đù chuyùn tåm họ sang Đäi thừa. Mở đæu ta thçy Xá Lợi
Phçt nương theo pháp Tịnh độ, tu hành hướng tåm v÷ cõi
Tåy phương. Vü thời đó, hàng ngoäi đäo tu pháp sanh v÷
cõi Trời, nön Phêt tùy theo phương tiûn chþ họ cânh giới
Tåy phương trang nghiöm hơn. Đåy là phæn thông giáo
Quy÷n thừa, Xá Lợi Phçt được thọ ký thành Phêt.
Chuyùn sang phæn biût giáo Đäi thừa, với bốn vị đäi
đû tử được thọ ký. Ngài Tu Bồ Đ÷ giâi pháp KHÔNG đû
nhçt, Mục Ki÷n Liön thæn thông đû nhçt, Ca Diøp đæu đà
đû nhçt, Ca Chiön Diön biûn tài bêc nhçt.
Đøn phæn Viön thừa, đðc biût khác hơn. Các vị này
không phâi thuộc ngoäi đäo chuyùn sang Phêt giáo như
Xá Lợi Phçt, hay Ca Diøp, Mục Ki÷n Liön v.v„ Hoðc chþ là
bêc đồng chơn nhêp đäo trong hiûn kiøp, mà là những
người đã từng theo Phêt từ nhi÷u đời trước, tu hành thuæn
Bồ tát đäo. Đó là Phú Låu Na, A Nan và La Hæu La lãnh
đäo ba têp đoàn lớn của Phêt giáo. Ba vị này b÷ ngoài
hiûn tướng bünh thường, nhưng bön trong đæy đủ hänh Bồ
tát. Chúng sanh có nhi÷u nghiûp thü Bồ tát thị hiûn hänh
tương ưng đù dén dít chúng. Ta đơn cử lön 5 hänh tiöu
biùu như sau :
190
1- Thánh hänh - Bồ tát bön ngoài trông tæm thường,
sống chung với chúng đang tu học, tùy theo trünh độ của
họ, các Ngài dùng phương tiûn dén dít chúng, nhưng
bön trong giữ hänh trong säch bêc nhçt.
Dưới cái thçy của phàm phu, có những viûc Bồ tát
làm không đúng, không tròn giới hänh. Tuy nhiön, vü thực
sự phát xuçt từ tåm thanh tịnh, các Ngài vén đủ tam tụ
tịnh giới và chứng đíc Kim Cang Bâo giới.
Hành đäo thay thø Phêt, diún nói tçt câ pháp, các
Ngài vén luôn sống trong thi÷n định, không bị hoàn cânh
chi phối. Vý như sen nở trong bùn không bị nhiúm ô, hôi
tanh. Các Ngài thành tựu được những viûc vượt hơn
người, sử dụng trý tuû høt sức lợi ých cho chúng đương cơ
và hêu thø. Tçt câ pháp của Phêt däy Bồ tát, các Ngài
thçu hiùu và thåm nhêp trọn võn. Tåm các Ngài luôn trụ
trong đäi thi÷n định và liúu giâi được täng bý yøu của Như
Lai.
Bìng nhãn quan thçu tột chån lý såu xa, các Ngài
tùy cën tánh của người mà giáo hóa, nhìm trưởng dưỡng
tåm bồ đ÷ và sinh mäng tương tục của Bồ tát cho họ.
Điùn hünh như Phú Låu Na là người thuyøt pháp bêc nhçt.
Ngài đæy đủ tài đức, giữ trọn võn Thánh hänh, an nhiön tự
täi thuyøt pháp ở nơi hung dữ nhçt. Và hàng ngoäi đäo
không xåm häi được Ngài, đù sau cùng Ngài đưa họ quay
v÷ Phêt đäo.
Ngài cũng là người thuyøt pháp bêc nhçt nơi 90 ức
Đức Phêt quá khứ và vị lai. Đức Phêt cho biøt Phú Låu Na
đã hộ trü pháp täng của 7 Đức Phêt quá khứ. Ý này gợi lön
cho chúng ta thçy rìng mỗi người sanh trön cuộc đời,
đóng những vai khác nhau. Nhưng chúng ta phâi nhün kỹ
191
lòng họ, b÷ ngoài giống nhau nhưng bön trong hàm chứa
khác biût quan trọng.
Đức Phêt nång tæm nhün của chúng ta, chþ cho thçy
b÷ trong tåm hồn, sô nhên ra Phú Låu Na là Bồ tát. Ngài
thông minh biûn bác, thuyøt pháp bêc nhçt vü đã có quá
trünh tu hành ở 7 Đức Phêt quá khứ.
Nói chung, mọi người hiûn hữu trön cuộc đời như thø
nào, đ÷u do nghiûp nhån quá khứ täo thành. Nøu mang
ác nghiûp đời trước nhi÷u, ai thçy cũng khinh ghòt. Hoðc
hiûn đời, đi÷u gü ta cũng không biøt là do nhi÷u đời ở trong
địa ngục hay từ ba đường ác thọ sanh läi. Có người sinh ra
bân chçt thông minh, có lòng từ, không ham ưa danh lợi.
Đåy là những người có cën lành, có đi÷u kiûn mau thành
Phêt.
Những đû tử nhên lãnh được ý Phêt, nhờ có yøu tố
bồ đ÷, hät nhån thành Phêt. Điùm này Đức Phêt nhçn
mänh người nào có hät nhån thành Phêt mới thành Phêt.
Đøn đåy, Ngài xác định häng xiùn đ÷ là người không tin
Phêt, không thù nào thành Phêt.
Kø đøn, Phêt thọ ký cho A Nan thành Phêt hiûu Sơn
Hâi Huû Tự Täi Thông Vương Như Lai, một vị Phêt có trý tuû
như trời cao bù câ. Vü Ngài A Nan là bêc đa vën đû nhçt,
nön thành Phêt với køt quâ tçt yøu vÿ đäi như vêy.
Đức Phêt cho biøt Ngài A Nan không phâi mới phát
tåm trong kiøp này. Ngài phát tåm bồ đ÷ đồng một lượt với
Phêt Thých Ca từ thời Phêt Không Vương. Chúng ta hiùu có
một Đức Phêt Không Vương thực cũng được. Hoðc đồng
phát tâm ở Phêt Không Vương là đồng với Phêt Thých Ca ở
bân thù hay bân tåm. Nhưng trön mðt sanh diût của hiûn
tượng có sanh thån Phêt Thých Ca và A Nan khác nhau.
192
Ngoài ra, Phêt mượn cåu chuyûn A Nan cùng phát
tåm bồ đ÷ với Ngài cũng đù chþ cho thçy rìng chơn tåm
mọi người có từ vô thþ. Ta và Phêt đồng một thù tánh sáng
suốt, nhưng Đức Phêt giác ngộ giâi thoát, biøt sống với
tánh sáng suốt. Còn ta tự rời bỏ chơn tánh, đành phâi
chçp nhên nổi trôi đau khổ.
Cùng phát tåm từ Phêt Không Vương hay từ trý tuû
Bát Nhã trön däng thù tánh chưa phån chia Thánh phàm,
chơn vọng, A Nan thü ưa học rộng, còn Thých Ca siöng
nëng tinh tçn tu hành. Siöng nëng tinh tçn mài dũa tåm,
đào luyûn tinh thæn cho trong säch đù trở v÷ bân tánh
sáng suốt, nön sớm thåm nhêp bù KHÔNG, vào pháp tánh.
Vü vêy, Phêt biøt tçt câ không sai sót, biøt đủ câ hai däng
bân thù và hiûn thực.
A Nan ưa học rộng, nghÿa là phát triùn hiùu biøt v÷
hiûn tượng, ôm chðt vọng kiøn, xa rời bân tánh, biøt nhi÷u
phi÷n não nhi÷u. Tu hành chúng ta cæn lưu ý điùm này. Khi
chúng ta lượm lðt hiùu biøt của cuộc đời nhòt vào đæu óc,
biøt tçt câ mà trở thành người mù ở thêt tướng các pháp.
Biøt qua kinh nghiûm nön hoàn toàn đánh mçt trực giác.
Chúng ta càng đi theo con đường huån têp tri kiøn
kiùu này, càng giống kó nçu cát muốn thành cơm, nói gü
cũng giỏi, nhưng cuộc sống không thù hiûn chút phæn
giâi thoát. Nghiûp và phi÷n não càng nhi÷u, bân tåm ta
càng lu mờ. Từ đó, ta chþ lóng nghe tiøng nói ai oán đau
khổ của træn thø, đem đðt vào lòng. Và cứ như vêy tåm
chúng ta läi mờ thöm trước chån lý.
A Nan phát tåm từ thời Phêt Không Vương là từ Pháp
thån vô thþ vô chung của Bồ tát ở bân thù, mới được thọ ký
thành Phêt lớn hơn các Phêt phương tiûn trước kia và câm
thành thọ mäng vô cùng tên. Nói cách khác, nương nhån
193
duyön cën lành đù trở v÷ bân tåm thanh tịnh thành Phêt,
không phâi thành một ông Phêt mới lä nào, mà vốn dÿ ta
đã là Phêt. Thọ ký này chýnh là thọ ký Pháp thån, không
phâi thọ ký sanh thån.
Đức Phêt thọ ký theo thứ bêc, từ thçp lön cao, đù
cuối cùng mở ra cho chúng ta thçy sự bünh đîng trön
chơn tánh. Và sự thọ ký chån thêt, có giá trị cao tột là thọ
ký Pháp thån, bìng cách đưa ra hünh ânh Phêt Thých Ca
và A Nan đồng phát tåm ở Đức Phêt Không Vương, nghÿa
là đồng thù tánh bünh đîng.
Từ thù tánh có sïn mà phát tåm cũng được diún tâ
dưới däng lau säch gương đóng bụi. Đó là cách tu thi÷n
của Thæn Tú. Gương vý cho tåm, bồ đ÷ vý cho thån. Hành
giâ lo tu dưỡng cåy bồ đ÷, tự täo phước đức, làm lợi ých
cho người, gia công lau chùi tåm gương cho sáng, cæu
học đù mở mang hiùu biøt. Khi tåm gương và cåy bồ đ÷
phát triùn hoàn toàn, hành giâ đät quâ vị Phêt. Hành trü
như vêy, hành giâ đi theo con đường phương tiûn hay
tiûm tu, phæn phá vô minh phæn chứng Pháp thån.
Ngược läi, pháp tu của Huû Nëng đốn ngộ, minh tåm
kiøn tánh thành Phêt, không cæn hä thủ công phu. Hành
giâ thành tựu pháp hoàn toàn bçt ngờ. Chþ hàng thượng
cën mới biøt được thành quâ này. Tuy họ vén mang thån
phàm phu, nhưng quán sát kỹ bön trong thçy chơn tåm
trong sáng. Như Phêt Thých Ca bìng Phêt huû, nhün thçy A
Nan dù chưa đíc quâ La hán, mà cốt lõi bön trong là
Phêt.
Đức Phêt Thých Ca thçy được mới thọ ký. Sự thọ ký
không mang ý nghÿa ban cho. Bìng trý tuû của Ngài thçy
đû tử thø nào thü nói cho biøt. V÷ sau gọi là cæu çn chứng
của Thi÷n sinh đối với Thi÷n sư. Thi÷n sinh nhờ Thi÷n sư xem
194
đi÷u münh hiùu trön bước đường tu chứng có bị läc ra ma
sự hay không. Nøu thực tu ngộ bân tåm, các pháp thø
gian không chi phối hành giâ, tham sån phi÷n não hoàn
toàn víng lðng. Hành giâ sống dưới däng chơn tåm thực
sự.
Ngoài Phú Lâu Na, A Nan, trong hàng Thanh vën còn
có La Hæu La tiöu biùu cho Thánh hänh. La Hæu La lãnh đäo
một têp đoàn tró gồm 1.000 vị đã hoàn tçt viûc tu học.
Ngài tu mêt hänh đû nhçt, thường täo môi trường thử
thách cho các người đồng tu đù họ vượt qua và thành
tựu pháp.
2 - Phäm hänh thanh tịnh - Bồ tát dù đæy đủ phước
läc thø gian, lòng vén thuæn thanh tịnh. Các Ngài vào
træn thø cứu độ chúng sanh, khởi đäi bi tåm düu dít họ ra
khỏi bù khổ. Các Ngài mang tåm niûm nhêp vào træn lao,
sống lën lóc trong cuộc đời, không bị đời làm ô nhiúm,
luôn là biùu tượng mô phäm cho người noi theo, thù hiûn
trọn võn tư cách sứ giâ Như Lai. Điùn hünh như Phú Låu Na,
A Nan, La Hæu La. Câ ba tướng hâo, thông minh và hoàn
cânh vêt chçt sung túc. Phú Låu Na xuçt thån từ giai cçp
trưởng giâ, A Nan con của Học Phän Vương, La Hæu La là
cháu Tịnh Phän Vương. Có thừa nëm món dục của træn
gian, ba vị này thân nhiön từ bỏ tçt câ. Với tåm høt sức
thanh tịnh, các Ngài nương theo Phêt tu hành hướng v÷
quâ vị Vô thượng chánh đîng giác.
Ngài Phú Låu Na luôn nghÿ đøn giân dị hóa kinh Phêt
đù mọi người hiùu được, thù hiûn vào cuộc sống, phát huy
phước đức và trý tuû. Ngài A Nan mang hänh nguyûn kiøt
têp giáo pháp cao quý của Đức Thø Tôn, lưu truy÷n cho
chúng sanh làm kim chþ nam, thåm nhêp Phêt huû.
195
3 - Thiön hänh - Ba vị này hiùu cùng tột thêt tướng
các pháp, không bị đi÷u kiûn vêt chçt, thiön nhiön, nội
giới và ngoäi giới chi phối. Các Ngài là Bồ tát thị hiûn
Thanh vën, hành đäo hoàn toàn tự täi, có khâ nëng
chuyùn chướng ngäi khó khën thành phương tiûn truy÷n
đäo tốt nhçt, đæy đủ tư cách làm thæy mọi người.
Đức Phêt xác định ngoài Như Lai ra, không ai hiùu
được viûc làm của các vị này. Đức Phêt thọ ký cho Phú
Låu Na không cæn qua thø giới nào thành Phêt, mà biøn
cõi Ta bà thành thø giới an vui.
Bồ tát thành tựu được thiön hänh, thçy rõ tçt câ vêt
chýnh xác, giống như dùng đôi mít khoa học, không còn
vướng míc tünh câm và tham vọng. Các Ngài có trý tuû
siöu viût, lý giâng những pháp khó hiùu bìng mọi cách
cho chúng sanh tin phục và thuên theo. Ngoài ra, trön
bước đường truy÷n bá giáo lý Như Lai, các Ngài am tường
và sử dụng được nhi÷u ngôn ngữ khác nhau của chúng
sanh.
Đối với chúng sanh ưa thých ngh÷, cæn học ngh÷, Bồ
tát phâi biøt và däy được tçt câ ngành ngh÷ trön thø gian.
Điùn hünh như vào thời Lý, Ngài Nguyún Minh Không là tổ
đúc đồng, Ngài còn là tổ thợ mộc, tổ ngh÷ thuốc, chữa
bûnh cho Lý Thæn Tông và được phong Quốc sư. Hoðc
Thi÷n sư Vän Hänh là tổ ngành kiøn trúc, cũng như đóng vai
trò cột trụ xåy dựng nội chýnh cho nhà Lý. Tóm läi, các Bồ
tát hiûn hữu trön cuộc đời, chþ đù giâi quyøt mọi nhu cæu
cho chúng sanh, đæy đủ trọn võn tư cách người con Phêt
trên thø gian.
4 - Anh nhi hänh - Tuy ba hänh trön đæy đủ, Bồ tát vén
sống bünh dị như những người bünh thường, không phô
196
trương tài nëng, người khác tưởng họ kòm dở. Tuy đóng
vai nhỏ, họ giâi quyøt được tçt câ viûc của người lớn.
Điùm này gợi nhíc hành giâ thçy rõ Bồ tát sống
ngược läi thø nhån phàm tünh. Người đời thực sự tài nëng
không đøn đåu, mà lúc nào cũng thých làm lớn. Bồ tát
hành đäo hoðc tự làm hoðc chþ gợi ý cho người làm, tüm
mọi cách giúp người đồng tu. Trông Bồ tát ngåy thơ, hi÷n
lành như tró thơ, nhưng hướng dén được người lớn. Vü các
Ngài đã hoàn toàn chứng pháp gọi là nội bý ngoäi hiûn.
La Hæu La khi v÷ têp đoàn Sa di, cũng sống như Sa di.
Bön ngoài không täo hänh gü đù được cung kýnh như các
vị khác từ ngoäi đäo chuyùn sang. Ngoài ra, Ngài Vën Thù
Sư Lợi hay Phổ Hi÷n Bồ tát cũng là biùu hiûn của anh nhi
hänh được gọi là đồng tử Thiûn Tài. Dù đủ tài đức võn
toàn của một vị đäi Bồ tát, các Ngài sống trön cuộc đời,
tåm høt sức trong tríng, không so đo suy týnh hoðc vướng
míc phâi tåm kiöu män của một người giỏi cứu nhån độ
thø. Đức hänh các Ngài càng cao, tåm các Ngài càng
khiöm tốn, luôn phụng sự chúng sanh với tçt câ chån tünh.
5 - Bûnh hänh nghÿa là thị hiûn nghiûp hänh. Sự thêt
Bồ tát Pháp thån đã giâi thoát, đã cít đứt tçt câ phi÷n
não trên cuộc đời; nhưng Bồ tát hiûn hữu đù cứu độ
chúng sanh, nön phâi mang thån đồng nghiûp, đồng
hänh với chúng. Tiöu biùu cho hänh này là Bồ tát Duy Ma
Cêt.
Riöng trong hàng Thanh vën, Phêt xác định Ngài Phú
Låu Na, A Nan, La Hæu La chung sống với người tæm thường,
ham ưa pháp Tiùu thừa và hiûn đủ nghiûp giống họ. Từ đó,
các Ngài tu hành chứng quâ A la hán, trở thành người siöu
viût kiùu méu, trời người đ÷u cung kýnh. Nhờ vêy, các Ngài
có đi÷u kiûn däy họ rìng xưa kia các Ngài cũng mang
197
tåm niûm như họ, nhưng biøt nương pháp Như Lai, đät
được quâ vị cao quý.
Ngài A Nan thị hiûn tu rçt dở. Dù sống gæn Phêt, được
coi là đa vën bêc nhçt vén không đíc quâ A la hán,
nhìm trçn át tåm cao män của hàng học thức thời çy.
Ngài hơn họ bội phæn, là con Học Phän vương, được
người trý thức kýnh nù. Họ nghe lời Ngài, nön không sanh
tåm kiöu ngäo đối với người khác.
Riöng tôi, thuở còn đi học thường nghÿ chþ thých sống
với người ngang bìng trünh độ tu học với münh. Sống
chung với người khác trünh độ, tôi câm thçy mût quá ! Tuy
nhiön, đọc kinh Pháp Hoa, câm được hänh nguyûn của
Ngài A Nan hiûn thån vào chúng Thanh vën, sống cùng
người trünh độ thçp đù giáo hóa họ, tôi li÷n đổi tåm niûm.
Không tüm bän với người ngang bìng hay hơn tôi, mà đøn
với tçt câ mọi người nøu họ chçp nhên được tôi đù giúp
đỡ họ.
Bước theo dçu chån Bồ tát tçt yøu phâi như vêy.
Ngược läi, chúng ta mới khá, li÷n xem người không ra chi,
không phâi là đäo, không phâi là người giỏi. Người giỏi thü
phâi sống được với mọi người, mới giỏi thực.
Chúng ta học hänh A Nan thçy rõ Ngài ním giữ täng
pháp bý mêt của chư Phêt ba đời, mà vén sống bünh
thường, thêm chý không đíc đäo, chþ chứng tam quâ, còn
quâ cuối cùng không chứng. Đi÷u này gợi ý cho thçy
hänh nguyûn lưu nghiûp đù giáo hóa chúng sanh của Bồ
tát ở Ta bà.
Ngoài ra, A Nan còn mang hänh nguyûn lớn, không
ưng trụ Niøt bàn. Ngài phát nguyûn làm thị giâ cho Phêt
đù kiøt têp kinh điùn, duy trü sự sống còn của giáo pháp.
Ngày nay giáo pháp vô thượng của Phêt còn lưu truy÷n
198
cho chúng ta thọ trü đọc tụng là nhờ công đức lớn của
Ngài, một vị Bồ tát hiûn thån trön cuộc đời soi đường cho
chúng ta bước vào thø giới chư Phêt.
Mỗi khi nân chý sờn lòng trong viûc tu hành, chúng ta
tưởng nhớ đøn Ngài, vội sửa đổi tåm tánh và thù hiûn
pháp mæu vào đời sống tu hành, nối gót Ngài trön bước
đường làm räng danh giáo pháp Như Lai.
Với viûc làm bçt khâ tư nghü như vêy, A Nan đã tròn đủ
tư cách của một Đức Phêt, nhưng thị hiûn làm vị Thanh vën
bị Ma Đëng Già dụ dỗ đù täo nhån duyön cho Phêt giáo
hóa các Tỳ kheo chùnh mâng viûc tu hành, không trau giồi
giới đức.
Ngoài ra, trön đường hành đäo, Ngài Phú Låu Na đã
thị hiûn bûnh hänh độ được 500 vị A la hán trở thành
quyøn thuộc của Ngài. Khi 500 vị này đøn chçt vçn, Ngài
cáo bûnh không tiøp và đã câm hóa được họ mà không
cæn tranh cãi.
Bồ tát trang nghiöm thån tåm bìng nëm hänh nói
trön, bước vào træn lao thị hiûn cùng nghiûp với chúng
sanh, læn hồi dén dít họ ra khỏi rừng rêm tà kiøn. Thêm chý,
thị hiûn thành người tội lỗi như Ma Đëng Già cũng đíc
quâ A la hán, làm gương sáng khuyøn khých những người
tội lỗi khởi tåm tu têp.
Giáo đoàn của Đức Phêt đã dung hóa được mọi giai
cçp xã hội từ vua đøn Sa môn, Bà la môn. Dưới nhãn quan
của hành giâ Pháp Hoa, lịch sử Đức Phêt và sự truy÷n bá
của giáo đoàn không phâi chþ giân dị như vêy. Bìng ni÷m
tin và suy tư, chúng ta câm nhên được mục tiöu ra đời
của các vị đû tử Phêt. Những người này nguyûn sanh ra
cùng một thời với Phêt trong tư thø quyøn thuộc đù trợ
hóa Ngài trön bước đường hành đäo. Nhån duyön liön hû
199
giữa họ và Phêt đã có từ nhi÷u đời và thay hünh đổi däng
dưới tçt câ khýa cänh trong mọi cânh giới.
Ngoài chúng Thanh vën hành đäo với Đức Phêt ứng
thån, còn có Báo thån Phêt, mà quyøn thuộc là lục vän
hìng hà sa Bồ tát và Hộ pháp long thiön. Chýnh quyøn
thuộc siöu hünh này duy trü sự tồn täi của chánh pháp.
Viûc làm bçt khâ tư nghü của Ngài Phú Låu Na, A Nan,
La Hæu La, được Phêt tán thán rìng chþ có Phêt mới thçu
hiùu được. Vü vêy, quâ vị Phêt thọ ký cho các Ngài cao
hơn các vị trước, quốc độ trang nghiöm đðc biût và thọ
mäng đøn vô số kiøp.
Phẩm 10
PHÁP SƯ
I. LƯỢC VĂN KINH
Đù däy 80.000 Bồ tát, Đức Thø Tôn nói với Bồ tát Dược
Vương rìng : “Trong đäi chúng gồm Thiön long bát bộ, Tỳ
kheo, Tỳ kheo Ni, Ưu bà tíc, Ưu bà di, người cæu Thanh
vën, cæu Bồ tát hay Phêt đäo, bçt cứ ai ở trước Phêt,
nghe một cåu, một bài kû kinh Pháp Hoa, cho đøn một
niûm tùy hỷ, ta đ÷u thọ ký cho thành Vô thượng đîng
giác.
“Sau khi Như Lai diût độ cũng vêy, nøu có người nghe
kinh Pháp Hoa một cåu, một bài kû cho đøn một niûm tùy
hỷ, ta cũng sô thọ ký thành Vô thượng chánh đîng giác.
“Nøu có người thọ trü, đọc tụng, giâng nói, biön chòp
kinh Pháp Hoa, phâi biøt người này đã thành tựu đäi
nguyûn. Vü thương nhån gian mà sanh läi cuộc đời.
200
“Nøu có người hỏi trong đời vị lai, chúng sanh nào sô
thành Phêt. Phâi nói rìng những người vừa kù trön sô
thành Phêt.
“Chö míng Phêt còn nhõ tội hơn chö míng người
đọc tụng kinh Pháp Hoa. Công đức ca ngợi Phêt không
bìng công đức khen ngợi người trü kinh Pháp Hoa.
“Trong vô lượng kinh của ta nói, kinh Pháp Hoa khó
hiùu, khó tin nhçt. Vü đó là kho tàng bý yøu của chư Phêt,
được chư Phêt giữ gün, chưa từng đem ra giâng däy. Vü
vêy, không nön truy÷n trao kinh này một cách bừa bãi.
Như Lai täi thø, kinh này còn bị oán ghòt, huống là sau khi
Như Lai diût độ.
“Sau khi Như Lai diût độ, người nào thọ trü, đọc tụng,
biön chòp, cúng dường, giâi nói, người çy được Như Lai
lçy y trùm cho, được chư Phêt ở phương khác hộ niûm.
Người çy có đức tin lớn, chý nguyûn vững, cën lành såu.
Người çy được cùng Như Lai ở chung, được Như Lai xoa
đæu.
“Nơi nào có người giâng nói, đọc tụng, biön chòp
kinh Pháp Hoa, hoðc nơi nào có kinh này, nön dựng tháp
bây báu đù thờ, không cæn Xá lợi vü trong tháp çy đã có
toàn thån Như Lai.
“Nøu có người hành Bồ tát đäo, mà không thù thçy
nghe, đọc tụng, biön chòp, thọ trü, cúng dường kinh Pháp
Hoa, phâi biøt người đó chưa khòo tu đäo Bồ tát. Vý như
đào giøng trön gò cao, thçy đçt khô, biøt cách nước còn
xa, nön cố gíng ra sức đào thöm. Khi thçy đçt ướt, đçt
bùn, biøt là gæn có nước.
“Bồ tát cũng như thø, chưa nghe chưa hiùu kinh Pháp
Hoa thü còn cách xa đäo Vô thượng. Nøu được nghe, hiùu,
suy tư, tu têp kinh này, mới được gæn Chánh giác.
201
“Nøu Bồ tát nghe kinh Pháp Hoa, mà kinh nghi sợ sût
là Bồ tát mới phát tåm. Hàng Thanh vën nghe kinh, mà
kinh nghi sợ sût thuộc v÷ hàng tëng thượng män.
“Thiûn nam, thiûn nữ nào muốn giâng kinh Pháp Hoa,
sau khi Như Lai diût độ, phâi vào nhà Như Lai, mðc áo Như
Lai, ngồi tòa Như Lai. Thành tựu như vêy, ta ở nơi khác sô
khiøn hàng hóa nhån đøn nghe pháp. Nøu người nói
pháp nơi víng vó, ta sô khiøn Thiön long bát bộ đøn nghe.
Ta dù ở nơi khác nhưng luôn luôn làm cho người nói pháp
được thçy thån ta và nhíc nhở nghÿa lý kinh cho họ”.
II. GIÂI THÍCH
Mở đæu hội Pháp Hoa, Phêt phóng quang cho thçy
một cânh giới dung hóa được tçt câ các loài cửu địa tứ
sanh, cùng sinh hoät chung không bị chướng ngäi. Sang
phèm Phương tiûn đøn phèm Thọ học vô học nhơn ký,
Phêt xâ định hướng v÷ 12.000 vị Thanh vën mang thån con
người mà giâng nói.
Và khi køt thúc phèm 9, chçm dứt giai đoän thứ nhçt.
Chúng hội đã vượt qua một đoän đường tu chứng, thoát
ly con người ngũ çm, đøn gðp Đức Phêt Không Vương.
Nghÿa là chúng hội đã thù nhêp vào bân thù, nång con
người hünh thành ở däng Pháp Thån. Tæm nhün đổi khác,
thçy được tçt câ mọi người sô thành Phêt hay là Phêt đã
thành trön bân thù.
Qua phèm Pháp sư thứ 10, chuyùn sang pháp hội thứ
hai rộng lớn hơn, dung hóa được tứ Thánh lục phàm, là thø
giới của Bồ tát hay Bồ tát học xứ. Vü vêy, mở đæu phèm này,
Phêt không nói với chúng Thanh vën, Ngài gọi Dược Vương
Bồ tát.
202
Dược Vương Bồ tát đã từng mang tön Nhçt Thiøt
Chúng Sanh Hỷ Kiøn, ai thçy cũng thương và høt lòng kýnh
trọng. Ngài có đæy đủ tư cách đðc thù như vêy mới được
Phêt giao phó cho viûc khó tin, khó làm. Dược Vương Bồ
tát là nhịp cæu giữa hành giâ và Phêt, là gäch nối giữa thø
giới Ta bà đau khổ với thø giới an lành của chư Phêt. Bồ
tát Dược Vương làm người trợ hóa trong cõi ô trược của
phàm phu và trong câ cânh giới thanh tịnh của chư Phêt.
Dược Vương Bồ tát đa däng đa hünh, hiûn được mọi
síc thån trön bước đường tu hành. Ở bçt cứ däng nào,
Ngài cũng giúp tåm hành giâ an tÿnh và thåm nhêp tri kiøn
Như Lai. Không có Dược Vương làm thiûn tri thức khai
thông cho hành giâ qua nëm tæng vô minh, hành giâ
không thù thçy Như Lai, vü chþ tu trön điön đâo vọng tưởng,
càng tu càng xa đäo. Đåy là viûc quan trọng đù chuèn bị
tư thø cho hành giâ bước vào pháp hội không trung
thuyøt pháp, một thø giới siöu hünh, nön Phêt gọi Bồ tát
Dược Vương đù däy.
Trong phèm 3 đøn phèm 9, Phêt thọ ký cho chúng
đương cơ; nhưng đøn phèm này, phæn thọ ký được mở
rộng. Tçt câ mọi loài, Thiön Long, Dä xoa, Càn thát bà, A
tu la, Ca låu la, Khèn na la, Ma hæu la dà, nhån, phi nhån
đ÷u được thọ ký.
Ý tưởng mọi loài đ÷u sô thành Phêt làm đâo lộn định
kiøn từ låu của các Thanh vën. Các vị này vén quen với
quy định nøp sống rõ ràng của hai chúng xuçt gia và täi
gia. Chúng xuçt gia là người giữ täng pháp, chúng täi gia
có nhiûm vụ hộ pháp. Vü vêy, đøn lúc cæn nói lön chån lý
bünh đîng tuyût đối, Phêt phâi nói với Bồ tát Dược Vương
là người có khâ nëng chçp nhên, giữ gün và truy÷n đät tư
tưởng cao tột này.
203
Chîng những người nghe pháp trong đương hội, mà
tçt câ chúng sanh đời sau, không nhçt thiøt phâi là A la
hán. Họ cũng không cæn phâi làm viûc lớn, chþ cæn thọ trü
một kû, một cåu cho đøn một niûm tùy hỷ; Đức Phêt ở thø
giới Thường Tịch Quang cũng thọ ký cho họ thành Vô
thượng chánh đîng chánh giác.
Đøn đåy, kinh Pháp Hoa đánh dçu thời điùm đưa ra
chån lý bünh đîng tuyût đối. Tuy nhiön, chúng ta quan sát
kỹ dù Phêt ban cho bünh đîng thực sự, ai muốn làm gü
cũng thành Phêt. Nhưng trön thực tø, có mçy người thực
hiûn được. Đù cån bìng läi những đi÷u Phêt quy định mới
nghe qua thçy quá dú dãi, quá đơn giân, chúng ta cæn
suy nghÿ lời Phêt däy kø tiøp. Rìng kinh này là bý mêt täng
của Như Lai không thù đem truy÷n trao bừa bãi cho người
không có tư cách. Và Phêt khîng định người trü kinh Pháp
Hoa là người thành xong Vô thượng đîng giác, vü thương
nhån gian sanh läi, mới trü được kinh này.
Vü vêy, chúng ta cæn hiùu thọ ký cho người có một
niûm tùy hỷ là sự thọ ký cho người phát tåm bồ đ÷, tùy hỷ
ở bân tåm thanh tịnh. Không phâi thọ ký cho con người
còn mang đæy nghiûp lực của ngũ çm thån.
Ngoài ra, công đức của người truy÷n bá kinh Pháp
Hoa thêt là vô lượng, được coi là sứ giâ của Như Lai, được
Trời người cung kýnh cúng dường. Nøu có ai dùng lời chö
míng họ, tội còn nðng hơn là đối trước Phêt chửi míng
trong một kiøp.
Muốn hiùu được ý của cåu này, ta đâo ngược cåu läi,
sô thçy được tư cách của người truy÷n bá kinh Pháp Hoa
thêt quan trọng. Người nào sanh trön đời, được Trời người
cung kýnh cúng dường, là sứ giâ của Như Lai. Là sứ giâ
của Như Lai tức đã thành xong Vô thượng chánh đîng
204
giác, vü thương chúng sanh mà sanh läi đù giữ täng bý yøu
Như Lai, đù ban vui cứu khổ chúng sanh, đương nhiön
được chúng sanh cung kýnh tôn trọng.
Phèm Pháp sư gồm hai phæn, phæn một nói v÷ hành
trü kinh Pháp Hoa cho đúng pháp sau khi Phêt nhêp diût.
Phæn hai là sự truy÷n bá kinh Pháp Hoa.
Pháp sư là người chuyùn được pháp của Như Lai, làm
lợi ých cho muôn loài. Dược Vương Bồ tát là pháp sư có
khâ nëng cứu chữa được tåm bûnh của con người. Bçt
cứ chúng sanh nào đau khổ nhün thçy Ngài, mọi phi÷n
não đ÷u tan hoäi. Hành giâ Pháp Hoa ngày nay, nøu tròn
đủ tư cách pháp sư như Dược Vương, thay thø đức Như
Lai mang an läc cho loài người, chíc chín không ai có
thù phá häi họ.
Tư cách của pháp sư thêt quan trọng, dùng ngôn
ngữ nói không cùng. Điùn hünh như Ngài Nhêt Liön Thánh
nhån khi sanh ti÷n hành đäo, đao kiøm chòm Ngài tự gãy,
người không làm häi được và kó thù trở thành đû tử. Tuy
Ngài đã nhêp diût trön 700 nëm, nhưng týn đồ của Ngài
trön 40 triûu người.
Phæn 1 : CÁCH HÀNH TRÌ KINH PHÁP HOA.
Kinh Pháp Hoa chia pháp sư thành nëm häng gọi là
ngũ chủng pháp sư : thọ trü pháp sư, đọc pháp sư, tụng
pháp sư, thơ tâ pháp sư và giâng nói pháp sư.
1 - Thọ trü Kinh Pháp Hoa : Thọ là nhên kinh từ Phêt và
trì là giữ được trong tåm. Tçt câ pháp của Phêt được
hành giâ tiøp thu, giữ gün một cách trọn võn và làm lợi ých
cho chúng sanh, đù pháp còn mãi trön cuộc đời. Làm như
vêy là thọ trü được täng bý yøu Như Lai.
205
Người thọ được kinh này, ni÷m tin đối với Phêt, đối với
Pháp Hoa không lay chuyùn, dù có tan thån mçt mäng.
Kinh Pháp Hoa luôn lưu chuyùn trong tåm niûm tương tục,
từ giờ này sang giờ khác, mới đúng nghÿa của viûc trụ
pháp và giữ pháp.
Người luôn luôn an trụ và giữ pháp, thü phi÷n não
nhiúm ô bön ngoài không xåm häi được. Vü có sự bố trý
tinh mêt che chở cho hành giâ Pháp Hoa. Vòng ngoài có
bát bộ Thiön long, vòng trong có thæn Kim Cang thủ hộ và
sau cùng được các Bồ tát đồng học trợ lực, thành tựu
viön mãn mọi công viûc.
Thọ trü là phæn chánh hänh, khó thực hiûn. Vü khi còn
mang thån phàm phu đæy tham sån phi÷n não, làm sao
thçy được Như Lai mà nhên kinh. Không nhên được kinh
làm thø nào giữ được kinh. Vü thiøu tư cách Phêt đù thọ trü
kinh Pháp Hoa, hành giâ phâi tu phương tiûn, nghÿa là
mượn lực Phêt trang nghiêm thân tâm mình.
Pháp Hoa là chån lý, tçt nhiön viûc hộ trü chån lý
không dú. Người tà däi nhi÷u và mänh gçp mười læn
người thiûn, tu ở nhån gian chúng ta cæn ý thức kỹ đi÷u
này. Tuy ma lực mänh nhưng không tác häi được Phêt. Vü
Phêt mượn lực ma làm đäo, dù hung tàn bäo ngược đøn
với Ngài, cũng trở thành hi÷n. Hành giâ muốn thọ trü
chánh pháp, cũng phâi có tư cách Phêt hoðc mượn sức
Như Lai đù thành Phêt. Vü vay mượn Như Lai, nön chúng ta
chþ là Phêt giâ. Tuy nhiön, khi chúng ta trang bị pháp Phêt
đù täo thành ông Phêt giâ, cũng nhên được køt quâ
nhi÷u ýt khác nhau, tùy mức độ khòo lòo sử dụng sự vay
mượn pháp Như Lai.
206
Vü nhi÷u khó khën trong viûc thực hiûn phæn thọ trü
chánh hänh, hành giâ phâi tu bốn trợ hänh: đọc, tụng,
giâi nói, biön chòp.
2 - Trợ hänh 1 : Đọc tụng kinh Pháp Hoa
Hành giâ ở một münh hay ở trong chúng thường
xuyön đọc kinh và nương theo đó tu hành. Đọc cho chýnh
münh nghe tëng trưởng bồ đ÷, đọc cho người khác nghe
khiøn họ phát tåm. Đọc kinh trong träng thái tåm bünh ổn.
Từng chữ, từng lời thçm vào tåm não, hiùu được nghÿa lý
såu xa của kinh, khiøn cuộc sống biøn đổi, câm thçy an
vui và tëng thöm sức sống. Hành giâ tự giâm thiùu được
mọi dục läc tæm thường của thø nhån.
Nøu đọc mà còn giao động trước hoàn cânh và
người khác nghe khởi tåm phi÷n não, thü chưa phâi là
pháp sư. Hoðc đọc kinh, nhưng thiøu ni÷m tin, cũng giống
như người không có tay vào kho báu, không thù lçy được.
3 - Trợ hänh 2 : Tụng kinh Pháp Hoa
Hành giâ tụng kinh bìng tçt câ lòng thành kýnh và độ
câm, phát ra ngôn ngữ giâi thoát và người nghe cũng
được thanh tịnh theo. Pháp sư tụng kinh Pháp Hoa, đời
sống thëng hoa, vü loài người cho đøn chư Thiön nghe đ÷u
phát tåm tu hành đäo Vô thượng chánh đîng giác.
Ngay lúc thọ trü, không cæn tụng, nhưng thọ trü trong
tåm niûm liön tục. Bốn oai nghi của pháp sư đ÷u täo nön
thø bünh ổn và cânh giới giâi thoát cho những người
chung sống. Đọc tụng Pháp Hoa kinh thuộc phæn khèu trü
niûm.
4 - Trợ hänh 3 : Thơ tâ kinh Pháp Hoa
207
Thơ tâ là biön chòp đù truy÷n bá rộng rãi. Biên chép
kinh có hai tác dụng. Nøu biön chòp và được mọi người
trao tay thọ trü đọc tụng tu hành, hành giâ có công đức.
Nøu đem truy÷n bá mà người không đọc tụng chþ đem v÷
thờ, đợi đøn lúc đủ phước duyön gðp pháp sư chþ däy,
mới đem tụng, thü lúc đó chúng ta mới có chút ýt công
đức.
Ngược läi, nøu đem phån phát cho người không týn
tåm, rồi họ dùng đù gói đồ, hành giâ không có công đức,
mà còn täo tội cho người khác. Thơ tâ thuộc phæn thån trü
niûm.
5 - Trợ hänh 4 : Giâi thuyøt kinh Pháp Hoa
Pháp sư giâng kinh Pháp Hoa mang køt quâ tu hành
của münh truy÷n đät cho người khác, không phâi truy÷n
mớ ngôn ngữ có sïn trong sách vở. Sở đíc của hành giâ
tươi nhuên cho đời sống của chýnh bân thån và người
nghe cũng phát tåm đi theo con đường giâi thoát. Nøu
ngược läi, dùng trý thø gian hiùu lûch läc, giâi sai, khiøn
người nghe täo muôn ngàn tội lỗi, tçt câ sô sa vào địa
ngục.
Thuyøt Pháp Hoa không có nghÿa gü khác hơn là
mang an vui cho chúng sanh. Vü mục tiöu của Pháp Hoa
chþ đù giúp người an vui, høt khổ. Hành giâ thù hiûn tam
chuyùn pháp luån, thuyøt Pháp Hoa bìng thån khèu ý,
không phâi nói suông. Nhün thçy pháp sư, người được giâi
thoát, nghe thuyøt pháp, họ liúu ngộ Đäi thừa và nghÿ đøn
pháp sư, họ câm thçy an lành. Trái läi, thực sự chúng ta
còn đói ròt, đau khổ, bực bội, thü có Pháp Hoa đåu mà
thuyøt.
Tu têp bốn trợ hänh trön, giúp hành giâ tiøn gæn đøn
bân tánh thanh tịnh, phát huy chánh hänh. Læn hồi hành
208
giâ đøn gæn Như Lai hơn, nhên được täng bý yøu của Như
Lai và trở thành người hộ trü pháp trong thø gian.
Trong kinh vý sự gia công tu têp của chúng ta đù trở
thành hành giâ Pháp Hoa với hünh ânh một người khát
nước đào giøng ở trön cao nguyön. Hünh ânh chúng ta
đau khổ trong đồng hoang sanh tử, đi tüm đäo, chîng
khác gü người thñm nước, đang bị khô bỏng cổ giữa sa
mäc. Mỏi gối chồn chån tüm được Bồ tát hay Phêt trön
cuộc đời cho ta dòng suối mát giâi thoát, ít hîn không
phâi là viûc đơn giân.
Đứng trön vùng đçt khô, cao, đào tüm nước tçt nhiön
khó quá. Nhưng ráng sức đào qua lớp đçt cứng, đøn lớp
đçt m÷m, khác nào chúng ta hä quyøt tåm tüm đäo không
biøt mỏi mût, ni÷m tin đät đøn đþnh cao. Vượt qua được
những tæm thường của cuộc đời, sô thçy được phi thường
hiûn hữu ở phýa sau, bít gðp những tåm hồn lớn. Nøu
chúng ta đào một lúc, thçy đçt cứng quá và buông bỏ.
Giống như người loay hoay tüm kiøm ở træn gian, không
gðp ác Tëng cũng gðp nghiûp Tëng.
Hành giâ phâi ra công đào không ngừng. Từ khô
cháy nóng bỏng cổ trong đồng hoang sanh tử chưa gðp
được Phêt nói kinh Pháp Hoa, nhưng gðp bêc chån tu La
hán nào đó; chúng ta cũng mát lòng là gðp đçt ướt.
Hành giâ ra công đào såu nữa sô gðp bùn, chưa phâi
nước, nghÿa là sô gðp Bých chi Phêt. Trong bùn, nước bít
đæu rþ; nói cách khác, chån lý bít đæu xuçt hiûn. Bých chi
Phêt chþ cho thçy, giâi thých cho hành giâ hiùu. Từ đó v÷
sau lộ trünh tu của hành giâ trở thành nhõ hơn, chịu cực
đào såu xuống thöm một chút sô có nước trong hay gðp
Bồ tát. Mọi vçn đ÷ tự nhiön được giâi quyøt, khỏi thíc
míc, buồn phi÷n, khỏi làm những viûc vô lý.
209
Rçt tiøc, chúng ta vü sống ở cao nguyön quá xa dòng
sông, từ bao đời quay cuồng trong sanh tử đèy ta xa dæn
dòng thác trý tuû Như Lai. Tuy nhiön, ngày nay nương được
tam thừa giáo, tüm được nước uống. Đøn ngày nào đó
cũng gðp được Pháp Hoa, đät được giâi thoát, được chư
Phêt phóng quang gia bị.
Dù hành giâ ở nơi víng vó, không có người nghe
pháp, Phêt sô sai hóa Tỳ kheo đøn nghe và sai thæn nhån
hộ trü người nói pháp. Nøu giâng kinh, có quön ý nào, Phêt
sô nhíc. Thực sự là hành giâ Pháp Hoa, phâi được Phêt hộ
niûm, phâi được Phêt khiøn người đøn nghe pháp và bâo
vû pháp sư. Trái läi, Như Lai không gia bị cho hành giâ
được, vü hành giâ chưa thực sự có kinh Pháp Hoa, không
phâi là Pháp thån Bồ tát, nön Pháp thån Phêt không gia bị
đøn được. Hành giâ phâi thọ nän là tçt yøu, chøt là bünh
thường.
Muốn biøt münh thọ trü đúng hay sai pháp, hãy xem
cuộc sống hìng ngày của chúng ta. Thọ trü rồi đời sống
hành giâ mỗi ngày thëng tiøn hơn, cuộc sống giâi thoát
hơn, được Phêt hộ niûm, thiûn thæn che chở. Dù hoàn
cânh nào cũng an ổn và thường xuyön liön hû với Phêt, Bồ
tát trong cânh giới Pháp Hoa. Đó mới chþ là công đức của
người đang đi tüm đäo, chưa phâi là Bồ tát. Riöng đối với
những người nay nghe tin, mai đổi ý, họ thọ trü chưa đúng
cách và nghiûp ác đồng khởi theo kinh, chíc chín
không thù nào vượt qua 500 do tuæn đường hiùm đù đøn
bâo sở.
Phæn thứ nhçt của phèm này thuộc phæn tự hành,
däy rìng nøu ta chưa đủ sức làm người khác phát tåm, thü
cũng đừng làm họ oán ghòt. Phêt cũng nói kinh này khó
tin, khó làm. Chýnh Ngài cũng trâi qua 40 nëm dùng
210
phương tiûn dén dít và còn 5.000 Tỳ kheo bỏ chúng hội
mà đi, huống gü sau khi Phêt diût độ.
Phêt däy rìng không phâi bçt cứ ai cũng trao cho
kinh này. Lịch sử kinh Pháp Hoa ở nước ta từ thời Chi
Cương Lương Tiøp đøn nay hơn 1.500 nëm, số người thọ trü
đọc tụng rçt hiøm. Xưa kia, những vị cao Tëng trong núi
mới thọ trü, đọc tụng kinh Pháp Hoa, không phổ biøn rộng
rãi như ngày nay.
Phæn 2 : SỰ TRUYỀN BÁ KINH PHÁP HOA
Pháp sư truy÷n bá kinh Pháp Hoa đúng nghÿa là sứ giâ
của Như Lai, xứng đáng được trời người tôn thờ, phâi hội
đủ ba đi÷u kiûn tiön quyøt đù liön hû tương ưng với Phêt.
Người chưa đät được ba pháp này mà nói kinh Pháp Hoa,
høt sức nguy hiùm, sô bị xuyön täc, đánh đêp, bỏ tù v.v„
Ba đi÷u kiûn đó là :
1 - Nhà Như Lai là lòng đäi từ, đäi bi. Chúng ta truy÷n
bá kinh Pháp Hoa trön cën bân tünh thương, nhìm mục
tiöu hướng dén mọi người đøn giác ngộ. Täi sao gọi là nhà
Như Lai ? Vü tçt câ chư Phêt mười phương đ÷u thương
người, lçy từ tåm và bi tåm làm n÷n tâng hành đäo, cứu
khổ và đem an läc cho chúng sanh. Không có tåm đäi từ
bi, không thù nào tiöu biùu cho Phêt. Đức Phêt vü thương
chúng sanh, hiûn thån trön cuộc đời. Hành giâ Pháp Hoa
cũng vêy. Phêt xác định người thọ trü được kinh này là Bồ
tát thành xong Vô thượng chánh đîng giác, vü thương
chúng sanh mà nguyûn sanh läi, nön là sứ giâ của Như Lai.
Ngày nay, ta mang thån đæy chướng ngäi, phâi tự biøt ta
sanh läi đù trâ quâ báo.
Bồ tát thương nhån gian sanh läi bước vào đời bìng
đôi chån từ bi. Chån phâi hành giâ bước là ban vui, chån
trái là cứu khổ. Sử dụng tåm từ bi đối với chúng sanh, thçy
211
người được viûc, hành giâ sanh tåm hoan hỷ quý møn.
Đối với viûc phâi, hành giâ trån trọng thực sự, khác với
tåm ganh tỵ trước kia. Và chån trái hành giâ bước đøn,
nhün thçy sai trái của cuộc đời, hung ác tội lỗi dén họ đøn
quâ khổ đau mà khởi lòng thương, nghÿ cách cứu khổ.
Cứ như vêy, hai bước chån từ bi của hành giâ nhõ
nhàng đi vào cuộc đời, đøn khi nhêp một, thành bçt nhị
pháp môn. Nhược bìng không có đôi hài từ bi, không
phâi là hành giâ Pháp Hoa, ít hîn phâi dém đäp trön
đau thương của kó khác.
Bồ tát là sứ giâ của Như Lai, thay thø Như Lai hiûn hữu
trön đời, đøn với chúng sanh, vü chúng sanh mong cæu
các Ngài. Làm xong sứ mûnh Như Lai giao phó, các Ngài
quay thuy÷n v÷ bøn giác. Còn chúng sanh làm xong
thường hay kù công. Bìng từ tåm, Bồ tát đøn theo nhu
cæu của người, mang an vui cho họ, không phâi tới đù thọ
lãnh cúng dường. Chúng sanh thọ ơn Bồ tát cứu mäng,
không bao giờ quön được. Tåm họ luôn hướng v÷ Ngài,
không bị phi÷n lụy thø gian chi phối. Cuối cùng, họ cũng
được giâi thoát.
Bồ tát đøn với chúng sanh, vý như ánh sáng mðt trëng
mang đøn sự mát mó. Nước dù đục hay trong, ánh trëng
vén rọi vào. Cũng vêy, tåm chúng sanh đæy phi÷n não
nhiúm ô, nhưng Bồ tát Nguyût Quang đøn, tåm tội lỗi vụt
bừng sáng và phát được tåm đäi từ bi. Bồ tát ânh hưởng
vào tåm hành giâ và biøn thành hành động, thü hành giâ
là Bồ tát trön nhån gian, không phâi Bồ tát ở cõi khác hiûn
tới.
Mang tư tưởng Pháp Hoa truy÷n bá, mọi viûc làm của
Bồ tát đ÷u thù hiûn trọn võn lòng đäi từ bi, sanh ti÷n hành
đäo được chúng sanh cung kýnh cúng dường, v÷ Niøt bàn
212
được mọi người møn tiøc thương nhớ. Bồ tát trü Kinh Pháp
Hoa bìng đäi bi tåm, đối với chúng sanh không chút vụ
lợi.
Riöng chúng ta thương người với đi÷u kiûn họ phâi
phục tùng, đó là tünh thương giâ dối của nhån gian. Tåm
Phêt thương người. Người nghe lời Ngài, đi trön đường
Thánh đäo. Hiûn đời, họ được phước läc, đời sau thëng
tiøn quâ vị Hi÷n Thánh. Nhưng đối với người phá häi,
không nghe Phêt, thü Ngài khởi tåm thương nhi÷u hơn. Vü
nghÿ đøn quâ báo đau khổ mà họ phâi chuốc lçy trong
hiûn täi và mai sau.
Vào đời với tư cách hành giâ Pháp Hoa, phâi thương
người thuên và thương người nghịch nhi÷u hơn. Nói đúng
hơn, là sứ giâ Như Lai phâi mang thông điûp tünh thương
của Như Lai đøn muôn loài. Trong tåm hành giâ không
còn träng thái thương ghòt, tçt câ mọi loài đ÷u là quyøn
thuộc phâi hộ trü. Tåm từ mở rộng đøn cùng tột, tương ưng
được với tåm từ của Như Lai, thü huû lực của Như Lai mới
truy÷n đät cho hành giâ và lời nói của hành giâ mới làm
chúng sanh mát lòng. Khi tåm từ không đủ, hành giâ mçt
tư cách hộ trü chánh pháp. Nøu tự xưng là sứ giâ Như Lai,
sô míc tội đäi vọng ngữ, quâ báo không lường được.
Muốn nối gót chư Phêt mười phương, phâi xòt läi tư
cách münh có giống Phêt hay không. Chúng ta có täo
dòng suối mát cho nhån gian chưa, vít đçt ra nước đù
làm mát lòng người hay chưa. Nói cách khác, tünh thương
chúng sanh và viûc cứu độ họ chưa tròn đủ, đừng mong
gü có Pháp Hoa. Chúng ta tự hỏi lòng münh, trên quá trình
tu Thanh vën, Duyön giác, Bồ tát, lòng từ bi của ta tới vị trý
nào ? Còn ở đçt khô, hay đçt ướt, đçt bùn hay đã gðp
nước ?
213
Nøu truy÷n bá Pháp Hoa, bị người chþ trých, phâi nghÿ
rìng vü tünh thương của chúng ta đối với họ chưa trọn võn.
Đi÷u kiûn tiön quyøt là chúng ta phâi tëng trưởng tåm từ bi.
Chýnh lòng từ hóa giâi tåm ác của người. Người trü kinh
không gðp tai nän, vü với lòng từ luôn nghÿ đøn cách làm
cho tha nhån vui sướng, không làm họ bớt vui, huống chi
nói đøn làm khổ. Từ tåm thêt sự trâi rộng như Phêt thü muôn
thú còn tüm đøn dång cúng, huống là nhån thiön.
Tëng trưởng lòng từ đøn cao độ bìng chư Phêt mới
chýnh thức vào nhà Như Lai. Thêt sự đã vào nhà Như Lai, là
sứ giâ của Như Lai, chíc chín không ai xåm phäm được.
Nhưng vü chúng ta còn là phàm phu đæy nghiûp lực, nön
phâi gðp nhi÷u chướng duyön. Tåm từ và tåm bi của
hành giâ phâi được nuôi dưỡng và an trú liön tục trong
Phêt đäo. Nøu có kô hở, sô sanh phi÷n não và bị quâ báo.
Trön bước đường tu hành, đột nhiön ta thçy một
người ác hoðc một viûc không bìng lòng hiûn ra trön
thực tø hay trong ti÷m thức, ta nhên biøt ngay münh đã
đánh mçt tåm từ bi. Thêt vêy, Phêt däy chúng ta phâi
thúc liúm sơ tåm, giữ cho tåm lúc nào cũng tốt đõp, dũng
mãnh như tåm ban đæu. Đừng däi khờ đánh mçt tåm
thanh tịnh ban đæu, sô bị bùn nhơ chúng sanh đổ trút lön
chôn vùi ta.
Cứu khổ ban vui cho chúng sanh là chánh hänh của
Bồ tát. Bồ tát thù nhêp vào tåm chúng sanh đøn độ quön
mçt bân ngã, coi chúng sanh là münh và münh là chúng
sanh. Đøn đåy, chúng sanh không cæn cæu nguyûn Bồ tát
và Bồ tát không cứu chúng sanh nhưng “câm ứng đäo
giao”, cũng như trëng không chui vào nước, nước cũng
không lön trëng mà trëng vén có trong nước vêy.
214
2 - Nhu hòa nhén nhục hay áo Như Lai
Khi Phêt chưa thành đäo, Ngài mðc áo nghiûp như
chúng ta. Trâi qua quá trünh nëm nëm tüm đäo, sáu nëm
khổ hänh đøn Bồ đ÷ đäo tràng đöm mùng 8 tháng chäp,
køt thành áo Như Lai. Đó là chiøc y vô hünh phủ lön Ngài.
Suốt 49 nëm, Ngài giáo hóa độ sanh, tåm hồn thanh thân,
trý huû sáng suốt, viûc làm thánh thiûn của Ngài hoàn toàn
siöu tuyût.
Các đäi đû tử câm nhên được Đức Phêt cởi bỏ chuỗi
anh läc, nghÿa là rời bỏ cõi thanh tịnh, mang thån phàm
phu, mðc vào áo thô rách là áo ngũ çm như chúng ta. Và
từ ngũ çm thån này chuyùn thành Pháp thån hay mðc áo
Như Lai.
Thån xác thường được Phêt xem là áo che chở Pháp
thån bön trong. Nøu không có sanh thån, Phêt không
thuyøt pháp độ sanh được. Đối với Phêt, áo mục, Ngài
thay áo khác. Nghÿa là thçy cæn diût độ, Ngài sïn sàng bỏ
thån, thay bìng thån khác. Tùy yöu cæu của chúng sanh
cæn loäi hünh nào, Ngài hiûn thån đó.
Áo Như Lai là áo nhu hòa nhén nhục. Nhu là m÷m,
đối với người, hành giâ luôn luôn m÷m mỏng, lời nói
thường dịu dàng. Hòa là giữa hành giâ và người hiùu
nhau, câm thông nhau. Bồ tát hòa với chúng sanh đøn độ
tuyût đối, câ hai biøn thành một. Bồ tát không có lêp
trường riöng, vü đã thành xong Vô thượng chánh đîng
giác, nhưng thương chúng sanh mà đøn với họ, không
đøn vü quy÷n lợi nön không đụng chäm nhau.
Ở lêp trường chúng sanh, Bồ tát câm thông với
chúng, læn hồi tháo gỡ những gút míc khó khën, xåy
dựng cho họ như xåy dựng cho chýnh münh. Dù chúng
sanh cang cường ngang ngược đøn đåu, Bồ tát vén
215
cương quyøt không bỏ, đù tåm từ bi không bị tổn hoäi.
Đøn ngày nào nghiûp và phi÷n não bớt bao våy, trý tuû
sáng thöm, họ sô có thiûn câm với Bồ tát. Lúc đó, giâi bớt
được oan nghiûp và gieo thöm hät giống Bồ đ÷ trön cõi
đời ô trược này.
Ngoài pháp nhu hòa, hành giâ cæn tu pháp nhén.
Hành giâ trang nghiöm bìng tåm nhén nhục, đi vào træn
thø với mục tiöu làm người an vui høt khổ. Nhưng họ läi
nghÿ hành giâ đøn đù lợi dụng. Va chäm thực tø phũ
phàng này, hành giâ tự nghÿ münh đøn Ta bà không cæn
bçt cứ gü, täi sao läi chịu nhục như thø, li÷n rũ áo trở v÷
ngay. Thái độ dứt khoát như vêy không phâi là Bồ tát
Pháp Hoa, không thù hiûn hänh nhén nhục của Bồ tát
Pháp Hoa.
Bồ tát Pháp Hoa có sức kham nhén lä lùng. Chúng
sanh càng đối xử tû ác bao nhiöu, tåm từ bi các Ngài
càng phát triùn bçy nhiöu. Nói cách khác, hünh ânh kham
nhén kiùu méu không ai khác hơn là Đức Phêt chịu đựng
49 nëm ở Ta bà.
Trön bước đường giáo hóa độ sanh của Phêt, không
phâi lúc nào cũng phîng lðng bünh an. Với nhén lực siöu
tuyût, Ngài vượt mọi tai ách. Điùn hünh như cåu chuyûn
lịch sử có ghi rõ một Bà la môn giøt con, rồi vu oan cho
Phêt hiøp dâm và giøt con ông. Nhưng Phêt kiön nhén ở läi
cuộc đời, chþ vü lòng thương tưởng đối với đời. Mười phương
Phêt hay Phêt cửu viún sai Kim Cang thủ hộ hữu hünh và vô
hünh hộ vû Phêt Thých Ca. Và trön thực tø, vua Ba Tư Nðc
là vị hộ pháp đíc lực nhçt. Ông ra lûnh đi÷u tra, chýnh
người Bà la môn đã giøt con đù vu khống, bôi lọ Phêt.
Đi÷u kiûn tiön quyøt thứ hai, hành giâ Pháp Hoa cæn
trang bị sức kham nhén chịu đựng. Có một số người nghÿ
216
đơn giân rìng ta chþ nhịn đối phương, mọi viûc sô öm.
Trước høt cæn xác định nhén nhục không phâi là sự cố
gíng nhịn nhục. Bìng nghiûp thức con người hiùu biøt,
phån biût, nhịn chịu, hành giâ đang tu nhén nhục của thø
nhån, không phâi nhén nhục pháp của Bồ tát, của Như
Lai. Riöng chúng sanh trong ngục vô gián, chịu đựng ngày
này qua tháng nọ, nhưng không bao giờ thành Phêt,
càng chịu đựng chúng càng đau khổ sån hên.
Cæn hiùu rìng nhén nhục của Bồ tát là làm thø nào
kó ác không còn phá rối được nữa. Hành giâ phâi trừ tên
gốc, vü nhịn hoài, họ kiøm chuyûn hoài. Đøn lúc không
nhịn nổi, sô bung ra tåm ác và thái độ đối phó càng dữ
hơn.
Pháp nhén Phêt däy thuộc giới tánh, có công nëng
đoän säch chướng ngäi cho hành giâ. Pháp nhén được
triùn khai thành ba loäi là chúng sanh nhén, pháp nhén
và đäi nhén. Hội đủ ba pháp nhén này mới hünh thành
nhén nhục Ba la mêt. Nói cách khác, khi nào không còn
gü trön træn thø mà hành giâ phâi chịu đựng, mới đät được
pháp nhén Ba la mêt.
Nhén của thø gian cít lòng ta, nhưng mðc áo Như
Lai rồi, hành giâ thân nhiön trước mọi sự kiûn, không phâi
nhịn bìng ý thức nhịn. Khoác áo giáp nhén của Như Lai,
hành giâ bünh ổn lä thường, không có đối phó, dù là đối
phó bìng cách nhịn.
Sự nhén nhục do thọ trü đọc tụng kinh sanh ra, bộc
phát tự đáy lòng, là một nhén lực tự nhiên, phát ra ngôn
ngữ nhu hòa, xoa dịu lòng người.
217
a - Chúng sanh nhén : Phêt hiûn thån vào thø giới Ta
bà, biøt rõ cën tánh hành nghiûp chúng sanh, nön Ngài
giáo hóa chúng sanh không chướng ngäi. Bồ tát hành
đäo cũng vêy, dùng vô số phương tiûn đi÷u phục chúng
sanh cang cường. Các Ngài tu pháp nhén, nhường nhịn
chúng sanh đù không chäm tự ái của chúng. Và theo dõi
nghiûp ác, suy nghÿ, ham muốn của chúng sanh, læn sửa
đổi, phát huy tri thức và đäo đức cho chúng tốt hơn.
Phêt däy hành giâ Pháp Hoa phâi nhén nhục vü tu
Pháp Hoa hiûn thån con người thánh thiûn ít phâi đối
nghịch với người ác. Viûc tốt hành giâ làm nhçt định phâi
gåy tác häi cho người xçu. Thêt vêy, khi có hai hünh chúng
ta dú so sánh, cái xçu hiûn rõ vü có đi÷u tốt, hünh ác hiûn rõ
vü có hünh thánh thiûn. Phêt tiöu biùu cho ánh sáng và ma
tiöu biùu cho bóng đen, ánh sáng xuçt hiûn thü bóng tối
phâi tan biøn.
Ở Ta bà, luôn luôn tồn täi hai mðt tương phân. Hành
giâ Pháp Hoa quan sát rõ như vêy, khởi tåm từ cứu người
ác nghịch, sïn sàng gánh chịu đi÷u kỳ quðc, tû xçu của
họ. Tuy ông Phêt trong họ quá nhỏ, chþ có một điùm tåm
thôi, hành giâ cũng cố gíng tüm điùm dú thương nhçt, tìm
điùm tốt nhçt của họ đù cứu giúp, nuôi dưỡng điùm thiûn
nhỏ nhçt của họ cho phát triùn.
Với trý tuû chþ đäo, Bồ tát nhén nhục dú dàng. Bồ tát
càng nhén, công đức càng tëng và quyøn thuộc càng
đông hơn. Thường Bçt Khinh Bồ tát thực hiûn hänh nhén
cao độ với những người tëng thượng män. Sau này, họ
đ÷u trở thành quyøn thuộc của Ngài với đæy đủ các
thành phæn Tỳ kheo, Tỳ kheo Ni, cư sÿ, Bồ tát.
Thực hành pháp nhén, chuyùn hóa hiùu biøt của
người, đøn khi tæm nhün của họ và Bồ tát giống nhau, họ
218
và Bồ tát đã thành một. Bồ tát đã thành tựu pháp chúng
sanh nhén.
b - Pháp nhén : nghÿa là tçt câ pháp thuộc hữu hünh,
vô hünh, hữu vi, vô vi được hành giâ quan sát cùng tột ngọn
nguồn đù phục vụ lợi läc cho chúng sanh. Đæu tiön, hành
giâ đối phó với pháp hữu hünh, hữu vi. Thực tø là cơm ën,
áo mðc, nhà ở, thuốc men, phâi giâi quyøt trước. Hành giâ
tự khíc phục, têp bỏ ën ngon chþ ën no, tiøn đøn ën vừa
đủ đù duy trü sự sống bünh thường. Vü chúng ta ý thức rõ ba
viûc ën, mðc, ở ràng buộc suốt cuộc đời. Hành giâ tự hän
chø, bớt lû thuộc chúng, dành thü giờ, trý khôn, sức khỏe
cho viûc tiøn tu.
Đøn khi thành tựu pháp nhén, tçt câ pháp vô tünh, vô
vi, hay nói chung hành giâ tác động được mọi loài trong
pháp giới theo ý muốn, đi÷u động thiön nhiön tự täi.
Chîng những hoàn cânh thiön nhiön không chi phối bức
ngðt hành giâ, ngược läi hành giâ chuyùn vêt, biøn nó trở
thành phục vụ cho münh và người.
c - Đäi nhén : Sau khi đã biøn chúng sanh và các
pháp thuên theo hành giâ, tự động pháp nhén thứ ba
sanh ra, trở v÷ ngũ uèn pháp ở däng nguyön thù. Ta,
chúng sanh và pháp đồng nhçt thù hay Phêt, tåm, chúng
sanh trở thành một. Hành giâ đät đøn quâ vị Như Lai.
Pháp đäi nhén thuộc phæn tåm chứng của đäi Bồ tát, khó
dùng ngôn ngữ diún bày được.
Ba pháp nhén : chúng sanh nhén, pháp nhén, đäi
nhén thành tựu, dén hành giâ đøn cứu cánh Phêt quâ.
Trön bước đường tu, muốn nhu hòa nhén nhục, hành
giâ phâi tự hä thçp münh xuống. Ngay như Phêt ra đời đù
tuyön bày chån lý Pháp Hoa, nhưng vü đäi chúng chưa
219
chçp nhên được, Ngài phâi sống tùy thuên đù dæn dæn
xåy dựng tünh thương rộng lớn cho họ.
Pháp sư thù hiûn pháp nhén cao tột, såu síc là Nhêt
Liön Thánh nhån. Trön bước đường lêp giáo khai tông,
Ngài chîng những bác bỏ kinh sách của ngoäi đäo, mà
câ các kinh khác của Phêt nói ra. Ngài nói 14 phèm đæu
của kinh Pháp Hoa dành cho chúng đương cơ, không
phâi của Bồ tát hay chúng hêu thø. Vü chúng ta đåu có
theo ngoäi đäo mà phâi câi täo tư tưởng ngoäi đäo sang
tư tưởng Phêt đäo, cũng như không theo Tiùu thừa nön
không phâi chuyùn từ Tiùu thừa sang Đäi thừa.
Chúng ta trực tiøp nhên được giáo lý Đäi thừa, thü cứ
từ đó mà đi lön. Nøu tu các kinh khác chþ là phú chướng
giáo hay vị đíc đäo giáo. Những người này sánh bìng
cæm thú, không thù là nhà truy÷n giáo được và những
danh sư thời đó, Ngài coi là trùng độc trong thån sư tử.
Ngài chþ trých mänh mô như vêy, nhưng vü là Bồ tát thị hiûn,
nön không giøt Ngài được mới đưa Ngài đi lưu đày ngoài
đâo. Khi sóng bủa ba đào, Ngài đã hòa với thiön nhiön
đøn độ cao nhçt täo thành một lực dụng bçt khâ tư nghü.
Ngài chþ niûm Nam Mô Diûu Pháp Liön Hoa Kinh tức thü
sóng lðng bù yön. Sau khi đày Ngài ra đâo, tünh hünh trong
nước càng ngày càng bi đát, gðp nhi÷u chống đối, kinh
tø khủng hoâng, thiön tai dồn dêp đổ xuống và ngoäi
xåm hëm dọa. Lúc đó vua mới ra lûnh rước Ngài v÷ và
nước Nhêt từ đó thay đổi sáng sủa hơn. Tçt câ huy÷n
nhiûm Ngài täo nön làm người Nhêt vững ni÷m tin, tôn
kýnh Ngài như Thượng Hänh Bồ tát.
Hoìng truy÷n kinh Pháp Hoa, sô gðp khó khën như
vêy. Chúng ta tự lượng sức münh có đủ khâ nëng làm
những viûc thæn bý như Ngài Nhêt Liön hay không. Nøu
220
không, chúng ta phâi nhu hòa nhén nhục như Thánh Đức
thái tử đã làm trước đó 5 thø kỷ, täo thành tư thø mà người
chống đối phâi mang vũ khý đøn nộp đù đúc tượng Tỳ Lô
Giá Na.
Chýnh Ngài Nhêt Liön khi được rước từ đâo v÷, cũng
trở läi thái độ nhu hòa khiøn mọi người ngäc nhiön. Ngài
bâo đäi chúng rìng nøu Ngài tự thçy thành công, thü sô
thành kó tëng thượng män, không phâi là hành giâ Pháp
Hoa.
Ngài khuyên chúng ta phâi cèn thên, nön truy÷n bá
kinh Pháp Hoa trong tư thø nhu hòa nhén nhục. Đừng gåy
måu thuén, täo thành thø chống đối, khi thån phên chúng
ta còn bçt lực trước hoàn cânh thiön nhiön và những kó
tàn bäo. Người đời sau phæn nhi÷u đ÷u áp dụng pháp
nhu hòa nhén nhục, tùy trường hợp và mức độ tu hành tới
đåu có køt quâ tới đó. Đøn độ cao nhçt như mðc áo giáp
chư Phêt thü không còn gü đù nhén nữa, mà mọi loài đ÷u
quy ngưỡng.
3 - Tòa Như Lai là tçt câ pháp KHÔNG. Điùm này dú
læm vü Thanh vën cũng tu ba pháp : KHÔNG, Vô tác, Vô
nguyûn. Đøn Đäi thừa Bát Nhã cũng tu pháp KHÔNG và
Pháp Hoa cũng đðt trön cën bân KHÔNG.
Ba trường hợp này khác nhau vü KHÔNG của Tiùu
thừa là KHÔNG của kó chán đời, tiöu cực. Thời Phêt täi thø,
giới trý thức không hợp tác với vua chúa, được gọi là Sa
môn đối lêp với hàng Bà la môn là công cụ của vua. Vü
mang tåm niûm yøm thø, Đức Phêt däy họ không làm gü,
gọi là vô tác, đù đừng đụng chäm tới vua chúa, đừng bị
tù tội. Họ không làm bçt cứ gü, vü thçy mọi cố gíng đ÷u vô
ých, đ÷u là KHÔNG. Sự nghiûp của họ đã mçt høt và đù
diût lòng tham dục đøn tên cùng, nön phâi vô nguyûn.
221
Sống chþ biøt ngày nay và cũng không có ý niûm xåy
dựng, đù täo một nøp sống bünh ổn trong xã hội phức täp.
Ngoài ra, dưới lëng kýnh của người tu Bát Nhã, mọi vêt
trên cuộc đời đ÷u không có thực thù, do nhån duyön hòa
hợp mà thành, từ điön đâo vọng tưởng mà sanh. Không h÷
có pháp cố định, tçt câ pháp biøn đổi không ngừng đù
täo thành thø thëng bìng tồn täi mọi vêt trong vũ trụ.
Bồ tát hành đäo tiøp cên chån lý, hội nhêp chân lý,
làm mọi viûc chþ nhìm mục tiöu giúp người phát tåm Bồ
đ÷, xa rời chçp trước. Theo kiøn giâi của Bồ tát, mọi viûc
làm ở thø gian cuối cùng sô hoàn KHÔNG. Nøu nghÿ nó
tồn täi, sô sanh tåm cố chçp kiöu män.
Các pháp đ÷u KHÔNG, nön tåm hành giâ không
chướng ngäi, không còn điön đâo vọng tưởng, dù đó là
cứu cánh Niøt bàn. Mọi viûc thành tựu không được ôm çp
trong lòng, dù là viûc thiûn. Phêt däy pháp (chþ cho viûc
tốt) còn bỏ, huống chi là phi pháp. An trú pháp KHÔNG,
phi÷n não không còn dçy loän, tçt câ công đức lành đ÷u
hồi hướng Phêt đäo đù tåm hoàn toàn giâi thoát.
Tçt câ pháp KHÔNG nói trön không phâi là tòa Như
Lai, mà là pháp tòa của A la hán, của Bồ tát. Tuy bünh ổn,
nhưng chưa đủ tư cách đù giâng Pháp Hoa. Phâi ngồi tòa
Như Lai, tức thçy được tánh của sự vêt mà kinh lëng
Nghiöm diún tâ bìng cåu “Tánh SẮC chơn KHÔNG, tánh
KHÔNG chơn SẮC, thanh tịnh bân nhiön chåu biøn pháp
giới”. Nghÿa là nhün vêt qua hiûn tượng là síc chçt, nhưng
ngồi tòa Như Lai thçy tánh của vêt là KHÔNG. Vü trong vêt
đã ti÷m tàng cái KHÔNG tồn täi và ngược läi trong cái
chơn KHÔNG chưa xuçt hiûn vêt ra ngoài cho chúng ta
thçy bìng mít, cũng đã ti÷m èn phæn síc hay vêt. Vý dụ
nëm ngày trước hoa chưa nở, ta nói không có, nhưng
222
Phêt nói có. Ta bìng lòng chëng? Cũng vêy, mọi người
đang đau khổ, Ngài nói chúng ta là Phêt. Ta chçp nhên
được chëng ? Đøn khi hoa nở, Phêt läi bâo không có.
Chúng ta nghÿ sao ? Dưới mít quan sát của người có trý
tuû, tánh síc là chơn không và tánh không là chơn síc. Ở
bân thù, vêt hoàn toàn thanh tịnh, tùy tåm thø nào vêt
theo đó hiûn. Ngài Long Thọ gọi là giâ danh. Hoa không
có thực. Do suy nghÿ, hiùu biøt hay nói khác do thức biøn,
ta đðt tön cho nó là hoa.
Tuy nhiön, đi÷u đðc biût là pháp KHÔNG của Pháp
Hoa hoàn toàn khác với KHÔNG của Bát Nhã vü đìng sau
pháp KHÔNG này là diûu hữu bçt khâ tư nghü. Chýnh Phêt
Thých Ca thù hiûn såu síc trọn võn sự chứng đíc pháp
KHÔNG diûu hữu, Ngài mới trường tồn mãi với thø gian.
Tuy Ngài vào Niøt bàn hơn 25 thø kỷ, giáo pháp của Ngài
vén hội nhêp såu síc vào cuộc sống của nhån loäi.
Riöng chúng đương cơ được Phêt dén vào thø giới
KHÔNG diûu hữu, vượt tåm thức con người, chuèn bị tư
cách chiöm ngưỡng tháp Đa Bâo, nghe Đức Phêt Đa Bâo
phát ra lời nói chứng týn “Thiûn tai, thiûn tai, Thých Ca Måu
Ni, chỗ Ngài nói đó là pháp chån thêt”. Phêt đưa chúng
hội từ thø giới con người phàm phu vào cânh giới mæu
nhiûm của chư Phêt, được nói đøn trong phèm kø tiøp.
223
phẩm 11
HIỆN BÂO THÁP
I . LƯỢC VĂN KINH
Trước Đức Phêt Thých Ca, một tháp bìng bây báu
cao 12 cåy số, từ dưới đçt nổi lön rồi đứng giữa hư không.
Trong tháp vang ra tiøng khen ngợi kinh Pháp Hoa. Bồ tát
Đäi Nhäo Thuyøt thçy đäi chúng kinh ngäc, li÷n hỏi Phêt
nhån duyön gü mà tháp báu xuçt hiûn và läi có tiøng khen
như thø. Ngài đáp : “Toàn thån Như Lai đang ngự trong
tháp báu này. Vào thời quá khứ cách nay thêt låu xa, có
Đức Phêt Đa Bâo ở nước Bâo Tịnh đã phát lời thû nguyûn
rìng nøu Ngài thành Phêt, sau khi diût độ, bçt cứ chỗ nào
nói kinh Pháp Hoa, Ngài sô khiøn cho tháp báu hiûn ra
khen ngợi đù chứng minh. Và toàn thån Phêt trong tháp
sô nói : “Hay thay, hay thay, Thých Ca Måu Ni, đi÷u Ngài
nói đó là pháp chån thêt”.
Bồ tát Đäi Nhäo Thuyøt xin Phêt cho đäi chúng được
thçy thån của Phêt Đa Bâo. Ngài đáp : “Theo nguyûn của
Phêt Đa Bâo, Phêt nào muốn chþ cho tứ chúng thçy thån
của Ngài đang ở trong tháp báu, Phêt çy phâi têp họp
các phån thån đang thuyøt pháp trong mười phương”.
Lúc çy, Phêt Thých Ca phóng một luồng hào quang từ
lông tríng giữa hai chån mày, khiøn cho chúng hội thçy
rõ hìng sa thø giới ở phương Đông.
Nhên được ánh sáng çy, chư Phêt mười phương bâo
các Bồ tát : “Chúng ta phâi sang thø giới Ta bà, chỗ ở của
đức Thých Ca, đù cúng dường tháp báu của Đa Bâo Như
Lai”. Chư Phêt çy đ÷u là phån thån của Đức Thých Ca.
Ngay lúc çy, Ta bà biøn thành Tịnh độ.
224
Các Đức Phêt phån thån qua đøn Ta bà, lön ngồi
trön tòa sư tử dưới gốc cåy báu. Đù có chỗ cho các Phêt
phån thån têp họp, Đức Thých Ca dời Trời người đi nơi
khác và biøn thöm 400 muôn ức na do tha nước thanh
tịnh. Khi phån thån Phêt mười phương v÷ đủ, các Ngài sai
thị giâ qua Ta bà cúng dường hoa báu, hỏi thëm sức khỏe
Đức Thých Ca và thþnh Ngài mở tháp báu.
Đức Thých Ca li÷n đứng dêy trụ trong hư không, lçy
ngón tay mðt mở tháp. Chúng hội đ÷u thçy Đa Bâo Như
Lai ngồi trön tòa sư tử trong tháp báu, toàn thån không rã,
như người nhêp định và cũng nghe Đa Bâo Như Lai nói :
“Hay thay, hay thay, Phêt Thých Ca nói pháp thêt vi diûu.
Ta đøn đåy đù nghe kinh này”.
Sau đó, Đức Đa Bâo chia nửa tòa sư tử trong tháp
báu cho Đức Thých Ca, Ngài li÷n vào tháp ngồi. Nhün thçy
hai Đức Như Lai trong tháp báu, đäi chúng thæm nguyûn :
“Đức Phêt ngồi cao quá, cúi xin Ngài dùng thæn thông
cho chúng con được gæn Ngài”.
Đức Thých Ca bñn dùng thæn thông tiøp đäi chúng
lön hư không và nói lớn rìng : “Nay chýnh đã đøn lúc cho
những ai muốn nói kinh ở cõi Ta bà. Như Lai sô vào Niøt
bàn, muốn đem phú chúc kinh này”.
Tiøp theo, Ngài nói bài kû, chþ cho đäi chúng thçy rõ
sau khi Phêt diût độ, viûc đọc tụng, biön chòp, giâng nói,
nghe hiùu, tüm nghÿa lý såu xa trong kinh, tôn trọng, thực
hành kinh Pháp Hoa, là những đi÷u khó làm nhçt; khó hơn
câ viûc đù quâ đçt trön ngón chån rồi bay lön đøn Trời
Phäm Thiön hoðc khó hơn người gánh cỏ khô vào lửa
không bị cháy v.v„ Vü thø, ai làm được, chư Phêt rçt hoan
hỷ, người đó là mít sáng của Trời người, xứng đáng cho
Trời người cúng dường.
225
II - GIÂI THÍCH
Với thiûn cën thuæn thục và một quá trünh tu học dài
låu, hàng Thánh chúng từng bước theo Phêt vào thø giới
siöu thực, an lành. Và được Phêt trao cho hành trang nhà
Như Lai, áo Như Lai và tòa Như Lai, thân tâm các Ngài
thoät nhiön thanh tịnh, thçy được tháp Đa Bâo hiûn ra.
Đøn đåy, đã chuyùn sang pháp hội thứ hai là hội
không trung thuyøt pháp, di chuyùn chúng hội từ thø giới
quan hän hõp của síc thån sang thø giới quan bao la
của siöu thức. Từ con người chþ sinh hoät với hiùu biøt của
thức uèn, hành giâ hä thủ công phu tu têp thi÷n định. Đät
tới träng thái diût tên định, các lỗi læm đã høt, không còn
phi÷n não, mới có khâ nëng tham dự pháp hội thứ hai. Đó
là pháp hội của những người có đæy đủ thæn lực thu ngín
60 tiùu kiøp bìng khoâng một buổi ën, một pháp hội mà
hành giâ bước vào bìng con người tåm linh sống với trực
giác, không phâi từ con người vêt chçt bước vào thø giới
âo tưởng.
Chúng phàm phu chþ sống với quy÷n lợi thực tø,
không thù nào theo chån Phêt tham dự pháp hội thứ hai,
giống như 5000 Tỳ kheo tëng thượng män đã bỏ đi khi
nghe Phêt nói phèm Phương tiûn.
Thåm nhêp pháp hội thứ hai, hành giâ đã nång được
tæm vóc, tåm từ bi của hành giâ mở rộng hoàn toàn. Vý
như đang đứng ở địa vị của đçng täo hóa nhün xuống
thương xót cho những con người nhỏ bò đæy nghiûp
chướng. Ở trön cuộc đời, không còn gü chướng ngäi, tçt
câ đ÷u tùy thuên theo ý muốn của hành giâ.
Ngoài ra an trụ được pháp KHÔNG, hành giâ thành
tựu tçt câ viûc, nhưng không bị vướng míc viûc gü. Có
226
bao nhiöu công đức, hành giâ hồi hướng Phêt đäo, chan
hòa cho tåm người từ đời này sang đời khác. Pháp
KHÔNG là träng thái tåm chứng, không phâi träng thái vêt
lý. Làm viûc đøn mức tan biøn con người münh vào vũ trụ
bao la, tan biøn vào lòng người, chíc chín người đó phâi
hiûn hữu và sinh hoät ở một däng khác.
Trụ pháp KHÔNG hay trụ đäi thi÷n định, không bị thån
vêt chçt chi phối, tçt nhiön hành giâ cũng phâi có một
thø giới quan khác với thø giới chúng ta đang sống. Trang
nghiöm thån tåm như vêy, hành giâ nhün vêt không giống
kó đæy đủ ngũ dục thçy, vü đã vượt ra ngoài sanh tử luån
hồi mà quan sát ngược läi sanh tử luån hồi. Thån tåm hoàn
toàn tự täi và hoàn cânh không còn chướng ngäi đät tới
bçt nhị pháp môn. Hai mðt của cuộc đời, bþ ngän thử
ngän hay thø giới hiûn tượng và thø giới siöu thực thông
thành một cõi.
Lúc çy, đột nhiön tháp Đa Bâo hiûn ra cao 12 cåy số,
rộng 6 cåy số, không thù nghÿ bàn. Ý này được kinh Thủ
Lëng Nghiöm diún tâ bìng cåu “Tánh síc chơn không,
tánh không chơn síc, thanh tịnh bân nhiön, chåu biøn
pháp giới” (đã giâi thých trong phèm 10). Chþ có thù dùng
mít huû hay mượn Như Lai huû mới thçy tháp Đa Bâo và
Phêt Đa Bâo hiûn ra trong chơn không.
Ở thø giới síc chçt hän hõp, không thù nào có tháp
Đa Bâo. Tháp Đa Bâo và Phêt Đa Bâo đ÷u hiûn hữu trong
thø giới hoàn toàn thanh tịnh, được tinh luyûn thành bây
báu. Thø giới bây báu này rçt thực, không phâi trừu tượng.
Nó hünh thành từ sự giác ngộ của Đức Phêt mà kinh Lëng
Nghiöm gọi là “KHÔNG sanh đäi giác trung”.
Đức Phêt bìng trý tuû giác ngộ, khám phá được
nguyön lý, theo đó vũ trụ và con người đ÷u sanh ra từ
227
chơn không. Thø giới hiûn tượng nìm trong KHÔNG và từ
KHÔNG hiûn CÓ. Đức Phêt truy÷n đät cho Thánh chúng
thçy được thø giới KHÔNG này rçt đa däng và đó mới là
Pháp Hoa chån thêt. Hàng La hán thåm nhêp thø giới
KHÔNG, tin được những đi÷u Phêt däy.
Tri kiøn Phêt đem däy cho chúng ta được täm vý như
hiùu biøt của nhà khoa học, thçy được trong lòng đçt
chứa nhi÷u của báu; nøu biøt khai thác, đem läi lợi ých
giàu có. Tçt nhiön phâi ở trünh độ tương đối nào mới có
thù hiùu được, tin được những gü nhà khoa học khám phá.
Từ thø giới Ta bà nhơ uø lồi lõm, Phêt biøn nó thành thø
giới thçt bâo, tương tự như nhà bác học biøn chø than đá
thành thực phèm vêy.
Hội đủ đi÷u kiûn tçt yøu nói trön, mới đủ tư cách nghe
pháp chån thêt mæu nhiûm của Phêt Thých Ca và Phêt Đa
Bâo nói với nhau trong hội không trung thuyøt pháp. Trái
läi, mang thån ngũ çm tràn đæy phi÷n não tham chçp mà
kiøn giâi hiûn tượng Bâo Tháp, cho là một hiûn tượng
không tưởng hoðc Phêt hóa tâm mình hay có tính cách
giâ dụ. Đó là những kiøn giâi hoàn toàn sai læm, kiøn giâi
của những con người chưa vào nhà Như Lai, chưa mðc
áo Như Lai và chưa ngồi tòa Như Lai.
Phêt Đa Bâo đã thành Phêt, ở trong cânh giới Phêt,
có thæn thông diûu dụng như chư Phêt. Một ngày nào đó,
chúng ta thành Phêt, cũng sô có đủ pháp tự täi bçt tư
nghü như Đức Đa Bâo. Nhưng còn là phàm phu đæy
nghiûp lực, thü không thù nào quy tháp Đa Bâo v÷ tåm ô
trược này.
Đức Phêt Đa Bâo nhêp diût từ låu và có nguyûn hiûn
ra đù mọi người tin nhên. Nøu chưa đủ trünh độ đù nhün
thçy tháp Đa Bâo thực, thü tùy theo tu chứng mỗi người
228
mà có tháp Đa Bâo khác nhau. Theo Ngài Nhêt Liön, tu
hành trong một hoàn cânh cực kỳ khó khën của đời ngũ
trược ác thø, mỗi læn có một thiûn tri thức đøn giúp đỡ,
hoðc tùy hỷ, hay thåm nhêp được pháp, là hành giâ đã
thçy tháp Đa Bâo hiûn ra. Vü thực sự mang thån phên
phàm phu còn dæy đðc phi÷n não, không thù nào thçy
tháp Đa Bâo.
Riöng đối với tôi, những đi÷u chưa hiùu, chưa chứng
nghiûm, thü tự nhên không biøt, không hiùu. Không nên
phủ nhên, nhçt là phủ nhên một đi÷u do Phêt nói ra. Khi
tôi thuyøt pháp, đäi chúng nghe và tin nhên được, nghÿa
là vô hünh trung, tôi thuyøt pháp có tháp Đa Bâo xuçt hiûn
làm chứng týn. Tuy nhiön, muốn đät køt quâ này, tôi phâi
có một quá trünh 40 nëm tu học. 40 nëm tu học thay cho
tháp Đa Bâo vô hünh, đù chứng minh đi÷u tôi nói đúng và
có giá trị.
Khi tháp Đa Bâo hiûn ra, Ngài Đäi Nhäo Thuyøt Bồ tát
đäi diûn chúng hội bäch Phêt muốn thçy Phêt Đa Bâo.
Đức Phêt li÷n phóng quang têp trung phån thån của Ngài
trong mười phương v÷ đù mở tháp. Læn phóng quang này
khác læn đæu trong phèm Tựa, Phêt phóng quang cho
chúng hội thçy chư Phêt, Bồ tát đang hành đäo trong
mười phương đù chúng hội phát tåm. Læn này biøn Ta bà
thành Tịnh độ, tám phương dung chứa phån thån Phêt
cũng biøn thành Tịnh độ„
Nhån dịp tháp Đa Bâo xuçt hiûn, Phêt Thých Ca giới
thiûu cho chúng ta phån thån của Ngài trong khíp mười
phương. Từ trước, chúng ta vén tưởng ở Ta bà chþ có một
Phêt Thých Ca. Nhưng nay Phêt cho biøt Ngài phâi têp
trung phån thån đù tháp Đa Bâo hiûn ra. Đi÷u này gợi ý
rìng muốn thành Phêt phâi có nhi÷u thån hay thiön bá ức
229
hóa thån thuyøt pháp mười phương. Nøu chþ có một thån,
là Bých chi Phêt hay Độc giác Phêt.
Phêt täi thø, thiön ma ngoäi đäo không nhiúu häi
Ngài được. Người thương Phêt theo làm đû tử và câ người
chống phá cũng trở thành đû tử. Phêt Thých Ca có vô số
đû tử, nön phâi có vô số phån thån khác nhau, thü mới vừa
lòng được từng người. Vü vêy, Ngài được tôn danh là bêc
Đi÷u Ngự Trượng Phu.
Phêt biøt rõ cën tánh hành nghiûp chúng sanh, giáo
hóa tçt câ không chướng ngäi, thù hiûn rõ rût phån thån
Phêt giáo hóa thých ứng cho từng loäi hünh; ngay câ thých
ứng với từng cá nhån một, từng hoàn cânh một. Và cho
đøn ngày nay, tæm giáo hóa của Phêt vén còn ânh
hưởng mänh mô khíp mọi nơi. Dù chúng ta ở đåu cũng là
Phêt tử, là đû tử của Phêt Thých Ca, chứng tỏ såu síc
phån thån Phêt còn hiûn hữu tồn täi trön thø gian này. Nơi
nào có đäo Phêt nơi đó có Phêt Thých Ca phån thån
thuyøt pháp giáo hóa.
Phêt phån thån giáo hóa mười phương tùy nhån
duyön, tùy cơ câm của đối tượng, nön giáo pháp này
mçt týnh chçt thuæn nhçt, trở thành pháp phương tiûn.
Pháp thuæn nhçt hay chån lý chþ có một, thù hiûn bìng sự
lðng thinh giữa Thých Ca Như Lai và Đa Bâo Như Lai.
Tuy phån thån Phêt trâi ra khíp mười phương, mà
Ngài têp trung các phån thån này trong chớp mít. Có
nghÿa là mỗi người đ÷u thçy Phêt là cha münh, của riöng
münh, nhưng Phêt vén là Phêt, không vướng bên một
chúng sanh nào. Nói cách khác, Phêt xuçt hiûn vào lòng
mọi người, tùy thuên với họ, tiöu biùu bìng Liön Hoa. Ngài
tùy thuên nhưng không bị người chi phối, làm mçt bân vị
giâi thoát của Như Lai, tiöu biùu cho phæn Diûu Pháp.
230
Đức Phêt Thých Ca thành tựu sự køt hợp giữa Diûu
Pháp và Liön Hoa hay giữa bân thù và sanh diût, thù hiûn
hành giâ Pháp Hoa kiùu méu ở Ta bà. Ngài là pháp sư
thuyøt Pháp Hoa bìng câ ngôn ngữ, tåm hồn, cuộc sống
thánh thiûn siöu tuyût.
Muốn đät đøn thành quâ này, trong kinh ghi rõ hành
giâ cæn hội đủ những đi÷u kiûn høt sức cao. Thứ nhçt phâi
có tháp Đa Bâo xuçt hiûn. Tháp Đa Bâo hay đó là køt quâ
của nhån địa tu hành Bồ tát đäo, mà Đức Thých Ca Như
Lai tých lũy nhi÷u đời. Trong kinh tiöu biùu bìng hünh ânh
tháp Đa Bâo có vô số phòng ốc tốt đõp. Đi÷u thứ hai
quan trọng hơn nữa là hành giâ phâi có phån thån và têp
trung được phån thån.
Khi phån thån Phêt têp họp, Phêt dời Trời người đi chỗ
khác, mà họ không h÷ hay biøt. Sự kiûn trời người không
hay biøt münh bị dời chỗ, thường được kiøn giâi bìng thí
dụ con kiøn ở trön trái bưởi không h÷ biøt nó bị di chuyùn
khi chúng ta mang trái bưởi đðt nơi khác.
Tháp Đa Bâo trụ ở hư không đồng với pháp chúng
Tëng đang an trú pháp KHÔNG. Thæn lực của Phêt täo
cho chúng hội một thån kỳ diûu đù du hóa trong thø giới
Phêt. Thoät nhiön, tçt câ đ÷u KHÔNG, chþ có Bâo Tháp
hiûn ra. Đät đøn cái KHÔNG này, hành giâ mới có diûu
hữu của Pháp Hoa.
Trước đó, Phêt cởi chuỗi anh läc mðc áo vâi thô,
cæm bünh đi khçt thực mỗi ngày. Chúng hội tưởng læm
Phêt cũng chþ có một thån phàm giống như họ. Đøn pháp
hội thứ hai, Phêt mới hiùn thæn lực cho mọi người thçy
thån thứ hai của Ngài, một Báo thån viön mãn diûu dụng.
Và Phêt dén họ vào thø giới thuæn tịnh không có ba
đường ác và câ trời người cũng không đøn được. Ở pháp
231
hội hai, những tåm hồn đau khổ là týnh chçt đù täo nön
thø giới Ta bà đau khổ không còn, thü Ta bà tự mçt và biøn
thành Tịnh độ. Ngài Trý Giâ thçy được Báo thån thuyøt
pháp, nói rìng pháp hội thứ hai chưa tan.
Sự hiùn bày thæn lực của Phêt cùng với sự khîng định
mọi người đ÷u là Phêt vượt ngoài suy tư, hiùu biøt của
phàm phu. Phêt Đa Bâo phâi hiûn lön làm chứng týn. Vü
vêy từ phèm 10 trở v÷ trước được xem là phương tiûn,
chuèn bị đưa chúng hội vào thø giới Pháp Hoa. Và phèm
Hiûn Bâo tháp mới nói Pháp Hoa chån thêt. Chúng sanh
đời trược ác, nghiûp dæy phước mỏng không tin Đức Thých
Ca thành đäo ở cõi Ta bà, huống chi những hiûn tượng
thiön nhiön như Bâo Tháp hiûn ra hay Phêt phóng quang
têp trung phån thån trong mười phương hoðc mọi người
có đi÷u kiûn đù thành Phêt. Những đi÷u này đ÷u khó tin,
khó chçp nhên, vü chúng ta chưa thçy, chưa đủ trünh độ.
Đừng nghÿ rìng những viûc çy không có. Mọi người có
trünh độ khác nhau, thø giới quan cũng theo đó mà đổi thay.
Người có trünh độ cao tçt nhiön sô thçy và tin được những
đi÷u cao. Người kòm chþ thçy sự vêt ngay tæm mít của họ.
Vý như có người suốt đời chưa ra khỏi thôn çp münh sống,
nghe kù läi vën minh tiøn bộ của nước khác, họ cũng
không tin được.
Đức Thých Ca xác nhên trong phèm Phương tiûn rìng
những thæn bý của Ngài và Đức Đa Bâo, chþ có chư Phêt
mới hiùu nguồn gốc tên cùng của các pháp và sử dụng
trọn võn các thæn bý này. Hàng Bồ tát trở xuống nhi÷u như
lúa mñ, cũng chþ hiùu được một phæn nhỏ.
Tháp Đa Bâo hay kho báu xuçt hiûn, vçn đ÷ quan
trọng là mở kho và sử dụng của báu trong đó. Ai mở được
và sử dụng được tháp báu này ? Trong Ta bà duy nhçt có
Thých Ca Như Lai đủ khâ nëng mở kho tàng của chư Phêt,
232
sử dụng tçt câ công đức tých lũy của chư Phêt. Đøn phèm
này, chúng ta mới thçy tư cách siöu viût của Đức Thích Ca.
Ngài mở kho bý mêt của ba đời mười phương chư Phêt,
lçy của báu chia đ÷u cho Thanh vën, Bồ tát. Người tu
nhi÷u hưởng nhi÷u, tu ýt hưởng ýt. Ai cũng được chút pháp
phæn đù sống an vui.
Tháp Đa Bâo mở ra và Thých Ca Như Lai vào ngồi
chung tòa với Đa Bâo Như Lai. Hünh ânh một Phêt quá khứ
và một Phêt hiûn täi cùng ngồi chung trong tháp báu. Hay
đó là sự køt hợp giữa người chøt và người sống đù chứng
minh Pháp Hoa được hünh thành từ sự tổng hợp trý tuû của
Phêt Đa Bâo quá khứ xa xưa với trý tuû hiûn thực mười
phương của Phêt Thých Ca.
Theo Ngài Từ Ân, hai Phêt ngồi chung, nói lön tư
tưởng cổ kim bünh đîng bçt nhị. Phêt xưa, Phêt nay và
mãi v÷ sau, ba đời các Đức Phêt đ÷u bünh đîng, đ÷u có
đæy đủ mười hiûu như nhau. Tuy nhiön, cæn hiùu rìng Phêt
xác nhên sự bünh đîng trön chån lý. Nghÿa là thành Phêt
thü giữa Phêt với Phêt mới ngang nhau, không phâi bünh
đîng trön thực tø. Vü thực tø thuộc v÷ sai biût giới, làm sao
bünh đîng được.
Trön chån lý, Phêt däy chúng ta có khâ nëng thành
Phêt. Nhưng thực tø chúng ta chưa là Phêt. Dù có cho bình
đîng với Phêt, chúng ta cũng không thù nào lön ngồi
chung với Phêt Đa Bâo. Vü tháp Đa Bâo chîng bao giờ mở
ra cho những thån phên phàm phu nghiûp chướng bước
vào. Đó là chưa nói đøn người tội lỗi såu nðng không thù
nào thçy được tháp, huống chi là mở tháp và sống trong
tháp.
Pháp của Phêt Thých Ca và Đa Bâo nói với nhau trong
yön lðng, hành giâ không thù biøt được. Sau đó, nghe
233
Phêt Thých Ca thuêt läi rìng tçt câ cái khó của thø gian
mà ma, Phäm, Sa môn làm được thü không khó. Pháp của
Phêt nói cho Phêt Đa Bâo nghe được mới là đi÷u khó.
Pháp khó nghe, khó hiùu, khó nhên, khó tin này là sự
thêt mà Đức Đa Bâo đã chứng nghiûm rìng thành tựu
chúng sanh là thành tựu Pháp thån, kiøn täo Phêt độ.
Phêt xác định ta không thù thành Phêt bìng một
thân nào khác, ngoài thån ngũ çm chúng sanh và ta chþ
thành Phêt ngay trön nhån gian. Vü đåy là môi trường thých
hợp nhçt cho viûc thành tựu quâ vị Như Lai. Tçt câ hàm
linh khác không thù thành Phêt được, vü không có ngũ çm
thån. Riöng loài người mang thån ngũ çm, nhưng không
biøt cách sử dụng, đù täo muôn ngàn tội lỗi. Dưới mít
của người trünh độ thçp, thü thån này nguy hiùm. Tuy nhiön,
biøt sử dụng đúng pháp, thån người sô biøn thành dụng
cụ tốt nhçt cho viûc chứng đíc quâ vị Vô thượng bồ đ÷.
Trong mọi thứ hiûn hữu ở nhån gian, sự tồn täi của
con người là quý giá nhçt. Từ trước đøn nay, đối với người
tham đím thån vêt chçt và chäy theo dục vọng do thån
đòi hỏi, Phêt phâi däy thån người nhơ uø, vô thường,
không quý. Nhưng đối với người không còn bị síc thån chi
phối, có đời sống tåm linh thanh tịnh, Phêt mới däy thån
người là quý.
Vü cçu hợp của thån người høt sức đðc biût tinh vi mà
các loài khác không có. Thån người vý như một nhà máy
nguyön tử, cho ën một số lượng thực phèm và sô thâi ra
những cðn bã phån, nước tiùu, mồ hôi v.v„ Đó là nhà máy
thån người thâi ra phóng xä và cung cçp cho ta trý khôn và
tình câm thêt quý giá, đó là những yøu tố cæn thiøt giúp
chúng ta thành Phêt. Trong khi các loài sinh vêt khác cũng
cung cçp cho chúng lượng thực phèm, nhưng chúng chþ
234
thâi ra cðn bã. Chúng sanh diût theo bân nëng tự nhiön
mà thôi, không có tünh câm cao thượng và trý khôn như loài
người.
Phêt nhün thçy loài người không biøt sử dụng đi÷u kiûn
thành Phêt, đù thành chúng sanh đau khổ. Phêt Thých Ca
cũng từ thån ngũ çm, nhưng không qua màn lọc tham
lam của chúng sanh. Ngài an trú từ bi, nhén nhục và thåm
nhêp thi÷n định, nön biøt được diún biøn trong vũ trụ từ
quá khứ đøn tên vị lai, trở thành Thæy của Trời người. Phêt
nhờ nương thån ngũ uèn tu têp thành tựu Pháp thån. Ngài
muốn chþ cho mọi người thçy Pháp thån khó thçy, khó
hiùu, nön Phêt Đa Bâo mới hiûn lön làm chứng týn.
Hành giâ chưa thành tựu ba pháp çn : nhà Như Lai,
áo Như Lai, tòa Như Lai, tháp Đa Bâo không thù hiûn ra.
Tuy nhiön, trön bước đường tu, chợt một phút giåy nào,
hành giâ nghe được mùi hương qua tåm thức khi an trú
pháp KHÔNG. Ly được træn cçu, không còn đau khổ và
hưởng được ni÷m vui vô tên của cõi trời, hành giâ đã gián
tiøp tham dự pháp hội. Hành giâ câm nhên được hiûn
tượng Bâo Tháp không diún ra trong thø gian, nhưng linh
hoät trong ti÷m thức.
Một cên vû của Thiön hoàng là A Phêt Phòng ra đâo
giøt Ngài Nhêt Liön, đã câm ngộ được đi÷u này, buông
dao xin làm đû tử khi được Ngài khai ngộ bìng cåu “Tháp
Đa Bâo là ông và ông là tháp Đa Bâo. Bỏ ông, ta không có
tháp Đa Bâo”.
Chúng ta mang thån phàm phu muốn thçy tháp Đa
Bâo phâi têp trung tư tưởng, nghÿa là an trú pháp KHÔNG
và thåm nhêp cânh giới thi÷n định đù phát sinh Như Lai
huû và dùng Như Lai huû quan sát pháp giới. Đåy là viûc
khó làm, nön Phêt däy ở thời mät pháp, ai muốn trü được
235
kinh Pháp Hoa, phâi phát đäi nguyûn trước Đức Thých Ca
và Phêt Đa Bâo.
Trong phèm này, Phêt đưa ra 9 đi÷u dú và 6 đi÷u khó
làm. Giâ sử có người đem núi Tu Di nòm qua phương xa
không khó, hoðc nói tám muôn bốn ngàn pháp môn sai
biût làm cho vô số chúng sanh chứng quâ A la hán cũng
chưa khó. Sau khi Như Lai diût độ vü người nói kinh Pháp
Hoa này mới khó.
Nói cho một người nghe hiùu và thực hành pháp này
khó. Vü thực sự nghe được pháp mæu, đi÷u trước tiön, phâi
xa rời cçu nhiúm, thån tỏa mùi hương, không còn buồn
phi÷n và sau đó luôn an trú thø giới Phêt.
Giâ sử gðp kiøp thiöu, hỏa tai, thủy tai, đao binh tai,
lửa tự nhiön đốt cháy tới Trời Tứ thiön vương, thủy tai tới Trời
Dä ma thiön vương, binh tai tàn phá tới Trời Síc cứu cánh.
Nói chung, thø giới bị tàn phá thành nëng lượng, sụp đổ
hoàn toàn, có một người mang cỏ khô ngang qua không
bị cháy thü cũng không khó. Sau khi Phêt diût độ, người trü
kinh này vü một người mà nói mới là khó.
Cỏ tiöu biùu cho chúng sanh liön hû với ta. Cõng một
người tham vọng dú bị thiöu đốt mà Phêt nói không khó.
Tuyön nói được pháp chån thêt này mới khó, nön phâi phát
nguyûn trước Như Lai.
Sáu đi÷u khó làm được Phêt nöu lön là cái khó của
viûc trü kinh Pháp Hoa ở thø gian. 6 đi÷u khó làm so với 9
đi÷u dú, gợi cho chúng ta suy nghÿ kinh Pháp Hoa là gü và
trü kinh Pháp Hoa như thø nào mà khó quá vêy. Trön bước
đường tu, tôi câm nhên såu síc sự khó khën vô vàn của
Đức Phêt nöu ra. Thêt vêy, tự tôi thanh tịnh không khó;
nhưng làm cho người thanh tịnh, høt phi÷n não không đơn
giân. Tự tôi phát triùn tri thức, thåm nhêp cânh giới Phêt
236
không khó; nhưng dén người cùng vào sống trong thø giới
tri thức như münh, là câ vçn đ÷ khó thực hiûn.
Hàng A la hán tự đoän säch phi÷n não không khó;
nhưng giúp cho tha nhån cùng vào Niøt bàn thành La hán
như các Ngài, quâ thêt là khó.
Ngày nay, chúng ta sống trong thời đäi vën minh
khoa học, thường chủ trương làm cho mọi người được
hänh phúc. Tuy nhiön, trön thực tø, viûc phát triùn một
nước cho sung túc hänh phúc đã khó; huống chi thịnh
vượng hóa toàn thù quốc gia trön địa cæu này. Ở đåy chþ
mới đ÷ cêp đøn phæn phát triùn vêt chçt đã không thực
hiûn nổi; nói gü đøn phát huy vêt chçt và tåm linh như Đức
Thých Ca biøn Ta bà thành Tịnh độ.
Hành giâ Pháp Hoa đời sau muốn đủ tư cách thọ trü
kinh Pháp Hoa, nghÿa là thừa kø sự nghiûp đức Như Lai,
chîng những phâi thành tựu bìng như Phêt Thých Ca, còn
đòi hỏi chúng ta phâi vượt trội hơn câ Ngài. Đi÷u khó khën
này ít hîn không đủ ngôn từ đù diún tâ !
Trü kinh Pháp Hoa thêt sự quá khó khën, vì kinh Pháp
Hoa là sự køt hợp giữa thù và dụng của các pháp. Do đó,
duy trü Pháp Hoa tồn täi phâi là người køt hợp được thø giới
hiûn thực và thø giới của bân thù. Hai thø giới này có thù
được họ biøn đổi qua läi một cách tự täi. Ở Ta bà, có Đức
Thých Ca là người tiöu biùu thù hiûn trọn võn công viûc køt
hợp này. Ngài đã trụ Niøt bàn hơn 25 thø kỷ, vén giáo hóa
chúng ta an lành trên nhân gian.
Trön bước đường tiøn đøn Vô thượng chánh đîng
giác, Bồ tát là nhån và Phêt là quâ. Hành giâ phát nguyûn
tu phæn nhån hänh của Bồ tát đù lợi ých ở træn gian, vén
không bị træn gian làm nhiúm ô. Và đät đøn phæn quâ
đức, dù hành giâ ở thø gian hay vào Niøt bàn cũng mang
237
lợi ých cho trời người trong mười phương. Giống như quâ
đức của Phêt Thých Ca vén còn liön hû đøn sinh hoät thø
gian của chúng ta ngày nay qua sự thông suốt giữa tåm
đäi bi của Phêt và chúng ta.
Thực hiûn sự køt hợp toàn võn hai phæn nhån hänh và
quâ đức, hành giâ mới là vị lai Phêt nhên lãnh sự chúc lụy
trước Phêt Đa Bâo và Phêt Thých Ca. Nói cách khác, hành
giâ trü kinh Pháp Hoa phâi có tư cách vị lai Phêt, là người
có khâ nëng tổng hợp tri thức của Phêt quá khứ Đa Bâo
và Phêt Thých Ca hiûn täi đù phát sinh ra tư tưởng chþ đäo,
đáp ứng lợi läc cho mọi người.
Phêt phú chúc cho người thù hiûn ý nghÿa như vêy.
Riöng chúng ta chưa đæy đủ nhån hänh của Phổ Hi÷n, dù
chúng ta chþ täm trü thôi, thiøt nghÿ Phêt cũng rçt hoan hỷ
với phæn nhån hänh nhỏ bò của chúng ta. Vü hơn ai høt,
Ngài thçu rõ khâ nëng của chúng ta quá yøu so với công
viûc quá lớn lao mà Ngài giao phó.
Đối trước khó khën muôn vàn của viûc thọ trü kinh
Pháp Hoa, Phêt köu gọi Bồ tát hãy phát nguyûn. Bồ tát
phát nguyûn thọ trü kinh Pháp Hoa trước hai Đức Như Lai là
Bồ tát tåm. Các Ngài đã vào nhà Như Lai, mðc áo Như Lai,
ngồi tòa Như Lai, đã thçy tháp Đa Bâo, nön phát nguyûn
trực tiøp và nay hiûn hữu đù tuyön pháp mæu là đi÷u
đương nhiön. Điùn hünh như Ngài Nhêt Liön đã phát
nguyûn từ thời Đức Thých Ca. Ngày nay sanh läi, Ngài làm
được tçt câ viûc mà người thường không làm được. Pháp
Hoa của Ngài lüa vën tự và thù hiûn qua cuộc sống một
cách trọn võn. Tuy đã vào Niøt bàn hơn 700 nëm, những
đi÷u Ngài däy vén tác động một cách mãnh liût và tốt
đõp cho cộng đồng nhån loäi.
238
Đối với hành giâ Pháp Hoa ngày nay, chưa vào được
cânh giới chư Phêt; nhưng chúng ta nương vào hiûn
tượng mæu nhiûm này, bước theo chån các Ngài, thoát
khỏi cânh ô trược đù xåy dựng một thø giới an läc cho
chýnh münh và cho một số người chung quanh. Từ đó, câm
nhên được thiûn ác, uø tịnh đ÷u do chúng ta täo ra. Vý dụ
thức ën là vêt tịnh trước khi ën, nhưng sau khi ën biøn
thành uø. Tuy vêy, người vën minh vén biøn chø được vêt
uø thành hữu dụng.
Quan Thø Âm Bồ tát diún tâ một phæn v÷ thêt tướng
pháp trong Tåm kinh khi Ngài quan sát các hiûn tượng
trong vũ trụ, thçy tçt câ đ÷u do nghiûp lực hay nguyûn lực
biøn đổi. Thiûn ác cũng vêy, biøn đổi không cùng, tùy
nghiûp của chúng sanh. Tuy cùng một vêt, nhưng người
vën minh biøt sử dụng sô täo nön tiûn nghi. Người kòm hơn
sô biøn chø thành vêt thô sơ hơn và đối với người có trünh
độ thçp hơn nữa, sô trở thành vêt chướng ngäi. Vý dụ nøu
không phâi là người vën minh biøt køt hợp xi mëng và cát,
tìm quðng mỏ làm sít v.v„ sô không có tòa nhà. Nøu
cũng những vêt này ở trong tay người läc hêu, chîng
những là vêt vô dụng mà còn chướng ngäi cho họ.
Chư Phêt và Bồ tát thçy được thêt tướng các pháp, sử
dụng được toàn võn các hiûn tượng trong vũ trụ, täo
thành lực dụng bçt khâ tư nghü trang nghiöm bân thån và
quốc độ. Chþ một niûm tåm của các Ngài, Ta bà li÷n biøn
thành Tịnh độ.
Trön dòng sinh mäng tương tục của hành giâ Pháp Hoa,
trước khi sử dụng được quy luêt biøn chø như chư Phêt,
chúng ta phâi triût đù phát huy tinh thæn lợi tha vô ngã.
Trên cën bân phước đức và trý tuû, chúng ta kiøn täo thø
giới an lành và xã hội tünh người, đem an vui cho muôn
loài mọi giới.
239
Phẩm 12
ĐỀ BÀ ĐẠT ĐA
I. LƯỢC VĂN KINH
Phêt bâo các Bồ tát và tứ chúng : “Trong vô lượng
kiøp quá khứ, ta đã cæu kinh Pháp Hoa không biøt mỏi
mût. Trong nhi÷u kiøp, ta thường làm vua phát nguyûn
cæu đäo Vô thượng bồ đ÷, không thối chuyùn. Vü lòng ưa
thých pháp cao tột, ta nhường ngôi cho thái tử và truy÷n
rìng ai giâng pháp Đäi thừa cho ta nghe, ta sô trọn đời
hæu hä. Bçy giờ có một vị Tiön cho biøt nøu không trái ý
ông, ông sô däy pháp Đäi thừa tön Diûu Pháp Liön Hoa
kinh. Ta li÷n theo hæu vị Tiön rçt cực khổ đøn 1.000 nëm.
Nhà vua thuở çy là ta, còn vị Tiön là Đ÷ Bà Đät Đa. Ta nhờ
thiûn tri thức çy mà nay thành Vô thượng đîng giác.
Trong vô lượng kiøp sau, Đ÷ Bà Đät Đa sô thành Phêt hiûu
là Thiön Vương, nước tön Thiön Đäo”.
Phêt bâo các Tỳ kheo trong đời vị lai nøu có người
nào nghe phèm Đ÷ Bà Đät Đa, sanh lòng kýnh tin sô không
đọa vào ba đường ác, được sanh v÷ nước Phêt, thường
được nghe kinh Pháp Hoa. Nøu sanh vào cõi Trời người,
được hưởng vui sướng tột cùng.
Bồ tát Trý Tých, thị giâ của Phêt Đa Bâo xin Ngài trở v÷
nước. Đức Thých Ca li÷n bâo Bồ tát Trý Tých chờ giåy lát, sô
có Bồ tát Vën Thù đøn luên nói pháp mæu. Ngay lúc đó,
Bồ tát Vën Thù và các Bồ tát tùy tùng ngồi hoa sen báu từ
cung rồng Ta Kiût La bay đøn núi Linh Thứu, từ hoa sen
bước xuống đânh lú Phêt Đa Bâo và Phêt Thých Ca và hỏi
thëm Trý Tých Bồ tát.
Trý Tých hỏi Vën Thù hóa độ được bao nhiöu chúng
sanh ở cung rồng. Vën Thù vừa dứt lời, vô số Bồ tát ngồi
hoa sen đøn núi Linh Thứu. Những vị này do Ngài giáo hóa.
240
Vën Thù cho biøt Ngài ở biùn thường giâng nói kinh Pháp
Hoa.
Trý Tých Bồ tát hỏi : “Vêy có chúng sanh nào tu theo
kinh này mau thành Phêt không ?”. Vën Thù đáp : “Có con
gái của Long Vương 8 tuổi đæy đủ trý đức có thù đøn Bồ
đ÷”. Bồ tát Trý Tých không tin. Bỗng nhiön Long Nữ xuçt hiûn
đânh lú và xưng tán Phêt.
Xá Lợi Phçt li÷n nói với Long Nữ : “Thån gái nhơ uø có
5 đi÷u chướng và Phêt đäo dài xa phâi trâi qua vô lượng
kiøp mới thành tựu mà ngươi nói không bao låu chứng
được Vô thượng đîng giác, làm thø nào tin được ?”.
Long Nữ li÷n biùu diún cho thçy Ngài thành Phêt còn
nhanh hơn động tác Ngài dång hät chåu cúng Phêt.
Toàn chúng hội lðng thinh tin nhên khi thçy Long Nữ thoät
nhiön biøn thành thån nam tử đủ hänh Bồ tát, qua cõi Vô
Cçu phương Nam ngồi hoa sen báu, thành bêc Đîng
chánh giác.
II. GIÂI THÍCH
Công hänh của Đức Đa Bâo là công hänh của Bồ tát
thuæn thiûn khiøn cho người tëng trưởng ni÷m tin. Bçt cứ
nơi nào có trü tụng Pháp Hoa, Ngài hiûn ra yùm trợ viûc tu
hành của họ. Hänh nguyûn của Đ÷ Bà Đät Đa thü hoàn
toàn trái ngược với Phêt Đa Bâo. Ngài chþ làm những viûc
xçu ác. Nhưng dưới kiøn giâi của Đäi thừa, viûc làm ác
của Ngài là pháp tu bçt khâ tư nghü của Bồ tát.
Trong quá trünh hành đäo Bồ tát, Đ÷ Bà Đät Đa luôn
có những hành động chống trái Phêt Thých Ca. Ngay
trong hiûn thø, lúc Phêt Thých Ca hiûn thån thái tử Sÿ Đät Ta,
Đ÷ Bà Đät Đa xuçt thån là con Học Phän Vương, em ruột
241
của Tịnh Phän Vương, tức Đ÷ Bà Đät Đa là em chú bác với
Phêt.
Hai người có týnh khý trái ngược nhau. Trong mọi cuộc
tranh tài, lúc nào thái tử Sÿ Đät Ta cũng nổi bêt hơn. Đ÷ Bà
Đät Đa có ác câm với thái tử ngay từ lúc Ngài chưa xuçt
gia và khi thành đäo, Đ÷ Bà Đät Đa là người phá Phêt
nhi÷u nhçt. Đðc biût khi vua Tæn Bà Sa La ở thành Vương Xá
cúng dường và xåy tịnh xá Trúc Låm cho Phêt, Đ÷ Bà Đät
Đa đøn dụ dỗ A Xà Thø soán ngôi.
Vương tử A Xà Thø nghe lời xúi giục của Đ÷ Bà Đät Đa,
bít vua cha hä ngục đù chiøm ngôi, xåy läi thành Vương
Xá và thu hồi høt của câi nhån dån. Lön ngôi rồi, viûc làm
đæu tiön của A Xà Thø là thu hồi ruộng đçt, lúa gäo dự trữ
của chư Tëng kiøt hä trön núi. Đức Phêt nói đó là quâ báo
của chư Tëng, nhưng chþ phâi chịu trong ba tháng.
Sau đó, A Xà Thø có con bị mụt li÷n kö miûng hút mủ
cho con. Mõ A Xà Thø thçy vêy, bà khóc và bâo : “Ngày
xưa bû hä còn nhỏ trön vai cũng có mụt, chýnh Tæn Bà Sa
La kö miûng hút mủ cho bû hä”. A Xà Thø thức tþnh, chäy
đøn ngục thëm cha, nhưng Tæn Bà Sa La đã chøt. Và người
có công nhçt là Đ÷ Bà Đät Đa li÷n bị nhốt vào ngục. Sau khi
hä ngục Đ÷ Bà Đät Đa, vua A Xà Thø đâm nhên vai trò của
Tæn Bà Sa La trước đåy, phát tåm kòo gäo lön núi cúng
dường chư Tëng.
Phêt giâng đøn phèm này, Ngài sai A Nan là em ruột
của Đ÷ Bà Đät Đa đøn thëm Đ÷ Bà Đät Đa. Đ÷ Bà Đät Đa
thçy A Nan đøn, mþm cười nhờ em chuyùn lời thëm Phêt
cùng Thánh chúng và nói Đ÷ Bà Đät Đa ở đåy cũng giống
như ở cõi trời Hữu đânh. Sự thêt trong thời gian ở địa ngục,
Đ÷ Bà Đät Đa tiøn tu đäo nghiûp, câm nhên được hänh
nguyûn và viûc làm của münh từ nhi÷u đời trước.
242
Trong phèm này, Phêt nói v÷ sự liön hû giữa Ngài và
Đ÷ Bà Đät Đa từ vô lượng kiøp trước. Đ÷ Bà Đät Đa chýnh
là người ơn của Phêt, giúp Ngài mau thành Vô thượng
đîng giác. Viûc làm của Đ÷ Bà Đät Đa khó nhçt trong
các hänh của Bồ tát. Vü làm thiûn đù tých tụ công đức
tương đối dú. Lën lộn với đời làm viûc xçu ác mà thực sự
tåm vén thanh tịnh, không đơn giân. Khi cùng tu với Phêt,
Đ÷ Bà Đät Đa có nguyûn làm đối tượng cho Phêt thành
đäo, täo môi trường thử thách đù Phêt tiøn tu đäo hänh.
Tçt câ viûc làm ác của Đ÷ Bà Đät Đa đ÷u nhìm mục đých
trưởng dưỡng thiûn cën, giúp Phêt mau đät đäo chứng
quâ, không phâi là hành động phát khởi từ tham sån si
như thø nhån.
Thuở quá khứ, ti÷n thån Phêt là thái tử Tu Đäi Noa,
nguyûn tu hänh bố thý bçt nghịch như ý. Đ÷ Bà Đät Đa
đøn xin tçt câ, xin luôn cái đæu của thái tử. Trong tåm
niûm thánh thiûn nhçt, viûc làm của Đ÷ Bà Đät Đa đã
nång tåm của thái tử lớn lön đøn độ cao nhçt, thành tựu
pháp bố thý ba la mêt. Phâi có người làm hänh ác như Đ÷
Bà Đät Đa đøn xin mới có dịp bố thý, täo môi trường cho
Bồ tát hành đäo.
Trong phèm này, Phêt tán thán công đức bçt khâ tư
nghü của thiûn tri thức Đ÷ Bà Đät Đa. Trong vô lượng kiøp
quá khứ, Ngài đã từng học kinh Pháp Hoa với Đ÷ Bà Đät
Đa. Lúc çy, Ngài là vua chuyön tu hänh bố thý rçt giàu có
gọi là Đàn Vương (vua bố thý), ai xin gü cũng cho. Ý này
nhìm diún tâ Bồ tát dư thừa phương tiûn giáo hóa chúng
sanh, mới thực là hành giâ Pháp Hoa thỏa mãn được yêu
cæu của mọi người. Còn chúng ta có quá nhi÷u yöu cæu
không được thỏa mãn, làm gü đáp ứng được yöu cæu của
người khác.
243
Trong nước của Đàn Vương trù phú thái bünh, không
có giðc giâ, cũng không có thiön tai. Tçt câ thæn dån đ÷u
quy ngưỡng đçng Thánh vương này. Chánh báo và y báo
của vua chứng tỏ Ngài đæy đủ phước đức, câm hóa dån
bìng đức, không dùng thủ đoän mưu kø đù chinh phục.
Trong đi÷u kiûn sống tốt đõp dư thừa như vêy, đối với
tåm lý phàm phu thường sïn sàng an hưởng. Trái läi, Ngài
xem ngôi vua như chiøc giày rách, muốn bỏ lúc nào cũng
được. Tuy đæy đủ mọi thứ nhån gian ưa thých, Ngài tự nghÿ
nøu cứ sống hưởng thụ đù thỏa mãn xác thån này, đøn
ngày nào đó høt phước báo, cũng rớt vào sanh tử luån
hồi. Vü vêy, Ngài vén khao khát tüm con đường giâi thoát
cho Ngài và cho mọi người, đù có một đời sống vÿnh cửu
vượt ngoài kiøp sống hän hõp của con người.
Vua nghe trường thọ Tiön sống trön 100 tuổi, có pháp
giúp người ra khỏi sanh tử, vua li÷n theo học. Đåy là tåm
träng của Bồ tát quá dư thừa phước đức, sïn sàng mang
toàn bộ tài sân đù đổi pháp vô thượng, nói lön ý niûm cæu
kinh Pháp Hoa là cæu cái gü cao tột nhçt.
Vị Tiön sống trön 100 tuổi chứng tỏ ông không chøt,
mới có tư cách nói pháp däy cho người thoát chøt. Và
pháp bçt tử của Tiön nhån däy, gợi cho chúng ta suy nghÿ
chíc chín đåy không phâi là kinh Pháp Hoa bìng ngôn
ngữ vën tự chúng ta thường đọc tụng, mà vén kõt trong
sanh già bûnh chøt. Vị Tiön nhån đó chýnh là ti÷n thån của
Đ÷ Bà Đät Đa.
Tiön nhån ra đi÷u kiûn nøu Đàn Vương không trái ý
ông, ông sô cho Diûu Pháp. Vua bìng lòng ngay, ông li÷n
giao nước cho thái tử, rồi theo Tiön nhån v÷ núi tu học
Diûu Pháp Liön Hoa. Nhưng chúng ta đọc trong kinh, chþ
thçy ghi vua phâi gánh nước, bửa củi trâi qua 1.000 nëm
bị Tiön nhån hành hä đủ đi÷u, không h÷ oán than. Nhờ đó,
244
vua luyûn được tåm tánh, thuæn được ba pháp çn tiöu
biùu cho hành giâ Pháp Hoa phâi dçn thån vào đời, chịu
đựng tçt câ khổ nhục, đäo tåm mới lớn.
Vua đã học Pháp Hoa hay giáo lý vô thượng với Đ÷
Bà Đät Đa mà người chung quanh không bao giờ thçy
được bìng mít phàm. Cũng như Huû Nëng học đäo và
đíc đäo với Tổ Huỳnh Mai bìng bý mêt täng. Người xung
quanh quan sát chþ thçy Ngài giã gäo, bửa củi.
Đối với người tæm thường, viûc hành hä của Tiön ông
thêt đáng sợ. Dưới kiøn giâi của Bồ tát, Tiön nhån là người
trao cho Pháp Hoa. Hay nói cách khác, trong hành động
ác của Tiön nhån đã ngæm chứa hät nhån thiûn.
Đối với giáo lý Tiùu thừa phån biût thiûn ác, thü Đ÷ Bà
Đät Đa là người ác thực. Nhưng quan niûm Đäi thừa nhün
sự vêt câ hai mðt, thçy trong thiûn có ác và trong ác có
thiûn. Cuối cùng køt hợp được hai phæn thiûn ác trong
một thù thống nhçt gọi là bçt nhị pháp môn hay đþnh cao
của tinh thæn Pháp Hoa. Theo Đäi thừa, viûc làm ác của
Đ÷ Bà Đät Đa thực sự thiûn, vü mang läi tác dụng thiûn, køt
quâ thiûn. Làm ác của Đ÷ Bà Đät Đa cũng thành Phêt, gợi
cho chúng ta thçy đó là phương tiûn hành đäo của Bồ tát,
cũng như trường thọ Tiön nhån sử dụng phương tiûn, däy
vua tu pháp bố thý.
Đi÷u quan trọng Phêt däy là phâi nhün sự vêt đúng
như thêt. Bồ tát hành đäo trước nhçt thçy rõ cën tánh
hành nghiûp chúng sanh và tùy theo đó ứng dụng pháp
giáo hóa. Nøu là một người nào khác, không phâi là hành
giâ Pháp Hoa, không phâi là trường thọ Tiön nhån, khi
được vua theo, họ sô lợi dụng vua cho một mưu đồ nào
đó hoðc đòi hỏi vua phâi cung ứng mọi quy÷n lợi. Tuy
nhiön, vị Đäo sư däy Pháp Hoa ở đåy là trường thọ Tiön
245
nhån đã đíc đäo, sống trön thù bçt nhị, không còn ham
muốn, chþ có mục tiöu độ thoát ông vua giàu lòng bố thý.
Tiön nhån vên dụng đúng pháp và vua đíc đäo, vü thø
pháp bửa củi, gánh nước ông däy là pháp đúng đín
nhçt cho Đàn Vương.
Thực ra, nghÿ cho cùng, nhờ vua làm viûc lao động
bửa củi, gánh nước, chíc chín không được køt quâ
bìng mượn người khác. Đã là Tiön nhån bçt tử thü Ngài
không thiøu gü, đøn nỗi phâi bít vua hæu hä gánh nước,
bửa củi. Theo tôi, vua bửa củi gánh nước mang ý nghÿa
hành giâ Pháp Hoa muốn thù hiûn chån lý phâi giáp mðt
cuộc đời, phâi thực hiûn trong cuộc sống mới biøt rõ
tường tên. Bít vua làm những viûc khó nhọc ông chưa
từng làm hay những nghịch cânh xây ra đù hành giâ tự
kiùm tra tåm münh có thêt sự cæu đäo không. Trong thử
thách khó khën, mới luyûn được ý chý và nó là môi trường
cæn thiøt cho sự tëng tçn đäo hänh của chúng ta, biøt
được mức độ dõp bỏ tham sån phi÷n não của ta đøn đåu.
Tuy nhiön, khó khën tốt nhçt là vừa sức münh đù đời sống
thëng hoa, không bị nhên chìm.
Người hành đäo Bồ tát, mỗi niûm liön tục khòo đi÷u
chþnh thån tåm vượt qua mọi xçu ác trön nhån gian cho
đøn ngày thành Vô thượng chánh giác. Chþ trong môi
trường nhơ xçu, hành giâ Pháp Hoa mới thù hiûn trọn võn
tinh thæn trong sáng.
Muốn thành tựu Thánh hänh, phâi bünh an ngay trong
nghịch cânh. Trái läi, luôn nuôi dưỡng trong hoàn cânh
thuên tiûn, hành giâ dú sanh tåm tëng thượng män hay
ngờ nghûch. Khi thông được với Phêt, hành giâ nhên
được hộ niûm của Ngài, vượt qua mọi nguy hiùm; nøu
246
còn tham chçp, bực tức, tçt nhiön không đồng hänh
nguyûn với Phêt thü Phêt lực không thù truy÷n đøn được.
Nhà vua muốn trở thành người vô thượng, cæu đäo
vô thượng, Tiön nhån đðt những vçn đ÷ hoàn toàn trái
ngược cho vua làm. Từ địa vị sung sướng nhçt phâi chịu
cực khổ nhçt, nghÿa là tinh thæn Diûu Pháp Liön Hoa
không rời bân vị giâi thoát ở Niøt bàn mà vén hiûn hữu tự
täi trong sanh tử. Đæy đủ tốt đõp câ hai mðt bân thù
thường hìng và sanh diût biøn đổi, mới chứng được giáo
lý bçt nhị.
Giáo nghÿa này không dùng lời nói được, phâi thù
nghiûm trong cuộc sống. Phâi có hai đối tượng thuên
nghịch đù quan sát, vui chứng thù bçt nhị. Khi giàu sang
đæy quy÷n lực xem tåm münh ra sao và lúc tríng tay, hành
giâ câm nhên thø nào. Ở trong cùng cực đau khổ có rơi
vào tuyût vọng không ? Gðp cay đíng, hành giâ mới có
đi÷u kiûn đi÷u chþnh thån tåm.
Phêt xác định Đ÷ Bà Đät Đa là đäi thiûn tri thức, là
thíng phước nhån duyön giúp Ngài mau thành Phêt. Ý
này trong kinh Duy Ma diún tâ rìng Bồ tát Duy Ma nhên
chúng ma làm pháp lữ. Nhờ ma làm đối tượng đù phát
triùn Phêt tåm. Vü tu hành không chướng ngäi, không thù
đíc đäo hay vô ma khâo bçt thành đäi đäo. Riöng chúng
sanh gðp chúng sanh thü vỏ quýt dày móng tay nhọn hay
ën miøng trâ miøng.
Phêt däy vü có người ác häi, thiûn tåm chúng ta mới
phát sinh. Từ vô lượng kiøp đøn nay, bön cänh Phêt luôn
có Đ÷ Bà Đät Đa đóng vai mðt đen, đù vai Phêt sáng lön.
Đ÷ Bà Đät Đa mang mðt quỷ nhưng chứa đựng tåm Phêt.
Không có Đ÷ Bà Đät Đa, chúng ta không thçy được tåm
từ bi vô lượng của Phêt. Thêt vêy, sự hiûn hữu của một Đ÷
247
Bà Đät Đa xçu ác thường song hành bön Đức Phêt thuæn
thiûn, đã làm nổi bêt trọn võn tư cách thánh thiûn của Thø
Tôn. Nhi÷u kiøp xa xưa trước, Đức Thých Ca đã nhờ Đ÷ Bà
Đät Đa giáo hóa và hiûn kiøp Đ÷ Bà Đät Đa cũng täo
những chống phá thử thách giúp cho Phêt thù hiûn lòng
từ, thành tựu những hänh khó làm. Đi÷u này gợi nhíc rìng
đối tượng tu hành của hành giâ là người tû ác. Họ càng tû
ác, hành giâ càng phát triùn đäo đức, mới thực sự tiöu
biùu cho hành giâ Pháp Hoa kiùu méu. Học kinh Pháp
Hoa với Tiön nhån hay Đ÷ Bà Đät Đa, Phêt thù hiûn tåm từ
bi, nhén nhục, nhu hòa cao độ, diût säch tåm kiöu män,
mới thành tựu trọn võn hänh Bồ tát.
Đ÷ Bà Đät Đa bìng lòng đọa địa ngục vü làm viûc
phá häi xçu ác cho Phêt thëng hoa trön đường giác ngộ.
Quâ thêt Ngài là đäi ån nhån, là đäi thiûn tri thức của Phêt,
đáng được cung kýnh cúng dường. Ngài thù hiûn hünh ânh
Bồ tát nghịch hänh, không phâi con người mang tåm ác
thực sự như phàm phu.
Trön bước đường tu, khởi đæu chúng ta rçt sợ và tránh
người ác, vü gæn họ ta dú sån hên. Tuy nhiön, Phêt däy
nøu không tu tåm từ, không thương người ác được, dù có
tụng ngàn bộ kinh Pháp Hoa, cũng coi như vô ých.
Trong kinh xác định thọ trü được Pháp Hoa là viûc khó
làm. Khi chưa tu, ta là chúng sanh, nó đánh, ta đánh läi, nói
xçu, ta nói xçu läi. Nhưng theo Phêt rồi, chúng ta thử nhịn,
lçy chúng sanh độc ác làm đối tượng tu hành, sô bít gðp
nhi÷u thú vị. Đối với tôi, nhớ lời Phêt däy rìng nhờ người ác,
ta mau thành tựu Pháp thån. Tôi vội gän lọc thân tâm,
không nghÿ đối phó với người ác. Nhưng nghÿ phâi đối phó
với tåm không lành của chýnh tôi, đối trị ngay tön giðc ác
đang ngự trị trong tåm tôi.
248
Nhờ có đối phương ác bön ngoài, tôi phát hiûn được
phi÷n não tham lam ých kỷ trong tåm tôi. Vü có đối tượng,
phi÷n não mới xuçt hiûn, chúng ta mới đi÷u chþnh. Tôi biøt
nó làm chướng ngën Thánh đäo, nön đoän trừ ngay. Tåm
nhõ læn và thiûn tåm từ đó dæn dæn phát sinh đù hünh
thành ông Phêt vị lai cho chýnh münh.
Chúng ta thường rơi vô sai læm, tuy läy Phêt nhi÷u,
nhưng không chịu đi÷u chþnh tåm, cũng thành vô ých. Trön
bước đường tu, tôi càng gðp khó khën càng thých thú
trong viûc làm, càng nỗ lực bçy nhiöu. Từng bước đi÷u
chþnh thån tåm mới hi÷n ra, khôn ra. Và nhün läi thử thách
münh đã vượt qua, mới biøt những người chống phá ta là
ån nhån của ta. Tôi lêp chý đi lön như vêy, cứ nghÿ mỗi læn
vượt qua được một khó khën läi có khó khën mới lớn hơn
chờ đón chúng ta. Đøn cuối cùng còn phâi đọ sức với
Thiön Ma. Thíng được nó mới thành Vô thượng giác.
Tôi luôn luôn ý thức con đường đøn bâo sở còn xa
lím, phâi nỗ lực chuèn bị sức tu, không đủ ý chý không tu
được. Khi phá được một tánh ác trong lòng, tướng ác bön
ngoài sô theo đó mçt đi. Hành giâ sanh một niûm tåm đäi
bi, sô hiûn được một tướng thánh thiûn của Phêt. Và cuối
cùng, toàn thån hành giâ hiûn hâo tướng Như Lai, tåm đäi
bi mới viön mãn.
Bồ tát mười phương nghe Phêt Thých Ca nói v÷ ti÷n
thån Ngài đã tu hänh bố thý, thành tựu køt quâ ngày nay
làm Thých Ca Như Lai. Các Ngài mới vững tåm nghÿ rìng
Phêt làm được, các Ngài cũng nguyûn xin làm theo Phêt.
Cæu mong mười phương chư Phêt phóng quang gia bị.
Nói cách khác, tåm niûm của hành giâ Pháp Hoa khi
đối đæu với khó khën chướng ngäi, ni÷m tin phâi càng
mãnh liût kiön cố mới tu được, hành đäo được ở Ta Bà.
249
Trong khi đó Bồ tát sơ phát tåm và hàng Nhị thừa Thanh
vën vü chäm trán nhi÷u với khó khën ác độc, câm thçy sợ.
Bồ tát lớn quan niûm có khó mới khôn. Nhưng đối với Bồ
tát nhỏ và Thanh vën thü khó quá thành không khôn.
Từ ý niûm không đủ sức đương đæu với tû ác ở Ta bà,
v÷ sau triùn khai thành mười phương Tịnh Độ, theo đó
muốn vào Ta bà hành đäo, hành giâ phâi có gốc. Nói
cách khác, hàng Nhị thừa Thanh vën hay Bồ tát sơ phát
tåm muốn hàng phục ma, phâi mänh hơn nó, khôn hơn
nó. Nøu không đæy đủ đäo lực tçt nhiön bị ma vêt chøt.
Bồ tát lớn là sứ giâ Như Lai, chúng sanh cang cường,
nhưng nhén lực Bồ tát cao hơn, mới thừa sức giáo hóa
chúng. Vü vêy, hàng Nhị thừa Thanh vën hay Bồ tát sơ tåm
phâi qua phương Đông học Pháp Hoa với Phêt Dược Sư,
sang phương Tåy học Pháp Hoa với Đức Di Đà, mới trở läi
Ta bà hành đäo, tu Pháp Hoa ở môi trường ngũ trược ác
thø này được.
Sự liön hû giữa Đ÷ Bà Đät Đa và Phêt Thých Ca không
phâi tæm thường. Cũng như hänh nguyûn bçt khâ tư nghü
của Đ÷ Bà Đät Đa chþ có Phêt thçu rõ. Vü vêy, Ngài được
Đức Thých Ca thọ ký thành Phêt hiûu là Thiön Vương. Và
chþ có kinh Pháp Hoa mới kiøn giâi được nghịch hänh của
Đ÷ Bà Đät Đa. Khi kiøt têp kinh Pháp Hoa, phèm Đ÷ Bà Đät
Đa bị loäi ra và mãi đøn nëm 602 mới được Ngài Cçp Đa
sát nhêp vào.
Viûc Đ÷ Bà Đät Đa được thọ ký thành Phêt nói lön tinh
thæn bünh đîng tuyût đối của kinh Pháp Hoa, thiûn ác
bünh đîng bçt nhị. Người ác hay người thiûn, đối với
chúng ta đ÷u cæn thiøt cho sự gội rửa thån tåm trön bước
đường tu hành, đ÷u là một phæn trong Như Lai thån.
250
Ác hay thiûn, tốt hay xçu, thån hay thù đ÷u nìm
trong pháp tương đối. Vü trở v÷ chån lý tuyût đối, tçt câ
pháp đồng nhçt thù, không có hai thù. Phêt däy trong
kinh Hoa Nghiöm, tçt câ mọi vêt trön thø gian do tåm ta
täo ra. Ta nghÿ tốt v÷ tha nhån, họ sô trở thành tốt và
ngược läi ta nghÿ họ xçu, họ sô xçu với ta.
Tåm niûm của con người luôn biøn đổi không ngừng.
Ngài Trý Giâ quan sát trong một niûm tåm có đøn 3.000
hünh tượng và ý nghÿ khác nhau. Từ một con người ác có
thù trở thành con người tốt khi ta hýt vào hơi thở từ bi của
Phêt. Nøu hýt vào hünh ânh của ma vương, ta sô thành
hung ác. Kinh Đäi thừa có công nëng chuyùn hóa con
người từ phàm phu biøn thành Phêt, nön nói Phêt là
chúng sanh và chúng sanh là Phêt, Phêt và chúng sanh là
một.
Khi Như Lai còn täi thø, đức hänh và tài nëng siöu viût
của Ngài cùng hàng đû tử lỗi läc tài ba đã nói lön chån lý
tuyût đối, còn có người không nghe. Huống chi Phêt vào
Niøt bàn, ta chþ có một münh, xung quanh trëm người dữ.
Liûu ta có truy÷n bá nổi pháp chån thêt này không ?
Trong khi Xá Lợi Phçt và Trý Tých Bồ tát còn do dự trước
cái khó vô ngæn, thü Vën Thù Sư Lợi Bồ tát xuçt hiûn giâi
quyøt nghi ngờ cho đäi chúng. Thoät nhiön Ngài từ biùn
vọt lön, ngồi trön hoa sen 1.000 cánh và vô số Bồ tát ngồi
hoa sen đøn trước pháp hội.
Mở đæu phèm Tựa, Ngài Vën Thù giới thiûu Phêt Nhêt
Nguyût Đëng Minh và sau đó từ phèm 2 đøn phèm 10,
không thçy nói đøn Vën Thù. Như vêy, trong 8 nëm Phêt
giâng kinh Pháp Hoa ở pháp hội thứ nhçt cho hàng Thanh
vën, không có Vën Thù. Và đøn nay, Ngài mới xuçt hiûn ở
pháp hội thứ hai trong phèm này, nói v÷ viûc đøn và đi
251
của Vën Thù. Ngài hiûn diûn hay víng mðt đ÷u đúng theo
yöu cæu của từng nơi, từng lúc và mang ý nghÿa khác
nhau.
Vën Thù nói với Trý Tých Bồ tát rìng Ngài víng mðt ở
pháp hội thứ nhçt đù qua cung rồng Ta Kiût La giâng kinh
Pháp Hoa suốt 8 nëm. Trong thời gian này, Ngài giáo hóa
chúng sanh với tư cách là Bồ tát, không có Như Lai hiûn
hữu bön cänh. Và Ngài giáo hóa ở trong bù khổ, nơi
chúng sanh hung dữ tham lam, nhìm khých lû hành giâ
Pháp Hoa sau khi Phêt vào Niøt bàn, vén có thù xiùn
dương kinh Pháp Hoa, với đi÷u kiûn trang bị được cho
münh một trý tuû Vën Thù nhün sự vêt đúng như thêt.
Ở trong biùn khổ của cung rồng Ta Kiût La, Vën Thù sử
dụng trý tuû siöu viût biøn nó thành thø giới thanh tịnh như
thø giới của Phêt A Di Đà có trëm ngàn Bồ tát våy quanh
nghe pháp. Trý Tých còn nghi ngờ v÷ sự kiûn Vën Thù là bêc
đäi Bồ tát, läi mang Pháp Hoa chån thêt cao tột vào cung
rồng, tiöu biùu cho nơi hä tiûn nhçt mà giáo hóa. Thêt là vô
lý, khó tin, Ngài hỏi Vën Thù số chúng sanh hóa độ được
bao nhiêu.
Tức thü có vô lượng Bồ tát không týnh kù được, ngồi
hoa sen báu từ biùn vọt lön đøn trụ trước tháp Đa Bâo. Và
một læn nữa đù chứng minh chån lý nhçt Phêt thừa, Long
Nữ 8 tuổi, con gái của vua rồng Ta Kiût La xuçt hiûn trước
pháp hội. Long Nữ nghe được kinh Pháp Hoa, thành tựu
đäo hänh Bồ tát và nói kû hiùn bày pháp tánh mà chþ có
Phêt Đa Bâo và Phêt Thých Ca biøt được. Còn chúng hội
không hiùu Long Nữ nói gü.
Ngài Xá Lợi Phçt, trý tuû bêc nhçt cũng khởi lòng nghi
cho rìng thån gái nhơ uø có nëm đi÷u chướng không thù
thành Phêt được. Hiùu theo Xá Lợi Phçt như vêy thuộc v÷
252
hiùu biøt của Tiùu thừa. Dưới nhãn quan Đäi thừa của Trý
Tých Bồ tát, muốn thành Phêt, Đức Thých Ca phâi trâi vô
lượng kiøp tu hành đäo Bồ tát. Không có mây træn nào
Ngài không tu, mới thành Phêt, nön Long Nữ chíc chín
không thành Phêt được.
Riöng chþ có kiøn giâi theo tinh thæn kinh Pháp Hoa
hay hiùu theo Tối thượng thừa viön giáo thü bçt cứ người
nào cũng thành Phêt với đi÷u kiûn ním được yøu chþ
thành Phêt. Đøn đåy, Long Nữ đóng vai tiöu biùu hiùn bày
pháp khó tin, khó hiùu, là pháp tức thån thành Phêt. Trong
một sát na, sử dụng trëm ngàn đà la ni môn, thông suốt
pháp giới, thoät nhiön biøn thành nam tử qua cõi Vô Cçu
ở phương Nam, ngồi tòa sen báu thành Phêt.
Ngài Thiön Thai chia ra pháp tướng và pháp tánh
Chơn như duyön khởi. Ở trön Chơn như duyön khởi thuộc
v÷ tánh Không. Nhưng trön hiûn thực cuộc đời có Xá Lợi
Phçt, Long Nữ, hay mỗi người đ÷u mang hünh dáng khác
nhau. Tuy vêy, cuối cùng ai cũng đ÷u thành Phêt, nøu biøt
lçy đối tượng Phêt tu hành. Vô minh tham ái do mö læm
mà ra. Bỏ mö læm, trý giác thoät nhiön sanh, vý như mðt trời
lön bóng tối tự mçt.
Mọi loài vêt trön cuộc đời không tồn täi vÿnh viún,
không có tánh cố định, nön kinh Pháp Hoa gọi là Phêt
chủng tùng duyön khởi. Nøu nhån duyön gðp Phêt ra đời,
theo Phêt nghe pháp hành giâ thành Phêt. Gðp và tu
theo Bồ tát, hành giâ là Bồ tát. Do đó đối tượng tu của ta
trở thành quan trọng. Khi lçy Phêt làm đối tượng tu hành,
quan sát kỹ xem Ngài tu thø nào thành Phêt, chúng ta
theo đó huån têp những ý tưởng và hành động của Phêt.
Càng huån têp công đức bao nhiöu, tåm hành giâ sáng
bçy nhiöu, hät giống Phêt trong tåm càng lớn dæn. Vý dụ
253
Phêt chan hòa bốn tåm vô lượng từ bi hỷ xâ cho tçt câ
muôn loài. Chúng ta cũng têp mang bốn tåm này vô lòng.
Đøn ngày nào từ bi hỷ xâ thêt sự ngự trị trong tåm hồn,
trong tư duy, trong thi÷n định và hành giâ thù hiûn ra
bìng hành động, lời nói, cử chþ. Toàn thån toàn tâm hành
giâ không khác Như Lai, hành giâ là Phêt. Trön lêp trường
Phêt thừa, bçt cứ ai suy nghÿ và hành động theo Phêt đ÷u
thành Phêt.
Long Nữ ở thiön cung là Ngọc Nữ, một biùu tượng tôn
quý trön cõi Trời, là sự sống của chư Thiön; nhưng khi rớt
vào biùn khổ là công nương của Ta Kiût La. Và lúc xuçt
hiûn trước Đức Thých Ca, Ngài thị hiûn thån nữ thành Phêt.
Đåy là sự thù hiûn tinh thæn nam nữ bünh đîng bçt nhị hay
người ngu và người trý bünh đîng không khác. Đức Thých
Ca là bêc Thø Tôn cao quý và Long Nữ tiöu biùu cho một
chúng sanh trong biùn khổ. Câ hai ở trön chån như môn
đ÷u bünh đîng giống nhau không khác.
Sự hiùn bày nhi÷u thån khác nhau của Long Nữ cho
thçy rõ Ngài là Phêt đã thành. Từ thø giới Phêt, Ngài hiûn
qua thø giới phàm phu và từ thø giới phàm phu trở v÷ thø
giới Phêt. Giống như ta bỏ chiøc áo rách bön ngoài,
nhưng bön trong có sïn áo Phêt vêy.
Hai hiûn tượng Đ÷ Bà Đät Đa và Long Nữ thành Phêt
nìm ngoài sự hiùu biøt thông thường của con người,
thuộc phæn bý mêt täng. Ngài Xá Lợi Phçt đäi diûn cho
Thanh vën và Trý Tých đäi diûn cho Bồ tát còn không rõ,
huống chi là phàm phu chúng ta. Vü vêy Ngài Từ Ân đäi sư
xøp phèm này thuộc phæn thø giới Thêt báo của Phêt và
Đức Thých Ca Måu Ni không phâi là một vị Phêt đơn độc
trön thø gian. Ngài là một phån thån của Báo thån viön
mãn Lô Xá Na Phêt. Các phån thån Phêt thuyøt pháp
254
mười phương trong tçt câ các loài mang hình thù không
giống nhau, do bổn Phêt này phån ra nói pháp.
Nương theo giáo lý của Phêt Thých Ca trön cuộc đời,
những người trong pháp hội một mới vào được pháp hội
hai, không còn tướng đối đãi tû ác của chúng sanh. Vü thø,
khi Bâo Tháp xuçt hiûn, Ta bà biøn thành Tịnh độ, người
được dời đi nơi khác. Ngài Từ Ân gọi đó là Pháp Hoa cânh,
là cânh giới mæu nhiûm của kinh nói lön tçt câ vêt đồng
nhçt thù, tçt câ dồn v÷ một chån lý. Ai tu pháp này cuối
cùng đ÷u thành Phêt, diún tâ nëm đi÷u không khác nhau
gọi là ngũ trùng bçt nhị.
1.- Cổ kim bçt nhị : Đức Phêt quá khứ Đa Bâo xuçt
hiûn đù chứng minh trong thø giới Phêt, ý niûm xưa và nay
không có. Tçt câ đ÷u là hiûn täi.
2.- Tịnh uø bçt nhị : Thø giới ô uø hay thanh tịnh tùy nơi
hành giâ. Ta bà và Tịnh độ là một không khác. Phêt Thých
Ca têp trung phån thån đù thçy tháp Đa Bâo, Ta bà li÷n
biøn thành Tịnh độ.
3.- Thiûn ác bçt nhị : Ở trong các pháp, thường Phêt
däy làm lành được phước, làm ác sanh tội. Kinh Tiùu thừa
quy định Đ÷ Bà Đät Đa đang thọ báo ở địa ngục. Nhưng
đøn kinh Pháp Hoa, Phêt thọ ký cho Đ÷ Bà Đät Đa thành
Phêt, nói lön chån lý thiûn ác bçt nhị.
Đối với thø giới Phêt, tuyût đối không có quan niûm
thiûn ác. Và theo Ngài, tçt câ hữu tünh vô tünh đ÷u thành
Phêt. Đ÷ Bà Đät Đa thåm nhêp vào pháp tánh bünh đîng
thü Đ÷ Bà Đät Đa vén là Phêt. Ở träng thái chån tánh bünh
đîng, Đ÷ Bà Đät Đa và Phêt không h÷ thù nghịch häi
nhau. Tçt câ viûc lành trön thø gian đối với thêt tướng
pháp chþ là giçc chiöm bao. Trong phèm Tùy hỷ Công đức,
Phêt nói nuôi một người cho ën uống đæy đủ tới 80 tuổi và
255
däy cho họ đíc quâ A la hán, công đức không bìng
người thứ 50 tùy hỷ với kinh này. Tác dụng của hành giâ
trong pháp giới mới thêt quan trọng. Còn tác dụng trön
hiûn thực cuộc đời giống như giọt nước trön mðt biùn mà
thôi.
4.- Nam nữ bçt nhị : Được biùu hiûn qua viûc Long Nữ
mang hünh nữ khi thù nhêp vào chơn như cũng thành Phêt,
nhanh hơn động tác dång ngọc chåu cho Phêt.
5.- Ấu lão bçt nhị : Đät đøn nhçt thù, tçt câ trở thành
bçt sanh bçt diût, không còn đối đãi già tró.
Tóm läi, bước vào Pháp Hoa cânh nghÿa là sống trong thø
giới chån thêt, một thø giới hoàn toàn bünh đîng tuyût đối,
nơi đó bân tåm thanh tịnh mọi người thông suốt nhau. Chþ
khi nào thực sự đðt chån vào thø giới mæu nhiûm này,
chúng ta mới biøt rõ được ý nghÿa của ngũ trùng bçt nhị.
Mọi sự phån biût hiùu biøt trön vën tự bìng trý phàm phu
chþ là phương tiûn täm dùng trön bước đường tu têp pháp
giâi thoát của Như Lai mà thôi.
256
Phẩm 13
TRÌ
I. LƯỢC VĂN KINH
Bồ tát Dược Vương và Đäi Nhäo Thuyøt cùng 20.000
Bồ tát quyøn thuộc ở trước Phêt phát lời thû nguyûn sau
khi Phêt diût độ, các Ngài sô thọ trü, đọc tụng, giâng nói
kinh Pháp Hoa không tiøc thån mäng.
500 A la hán và 8.000 vị đang tu học và đã hoàn tçt
viûc tu học, đã được thọ ký, cũng phát nguyûn truy÷n bá
kinh này ở nước khác.
Tỳ kheo Ni Ma Ha Ba Xà Ba Đ÷ cùng 6.000 Tỳ kheo Ni
đứng dêy, chiöm ngưỡng Phêt. Ngài biøt tåm niûm các vị
này, li÷n thọ ký cho Ki÷u Đàm Di sau khi đæy đủ đäo Bồ tát
sô thành Phêt, hiûu Nhçt Thiøt Chúng Sanh Hỷ Kiøn Như Lai
và 6.000 Tỳ kheo Ni cũng tuæn tự được thọ ký. Tiøp theo,
đức Phêt thọ ký cho Gia Du Đà La thành Phêt hiûu Cụ Túc
Thiön Vän Quang Tướng Như Lai. Sau khi được thọ ký, các
Tỳ kheo Ni cũng phát nguyûn nói kinh Pháp Hoa ở nước
khác.
Và sau cùng, 80 muôn ức na do tha Bồ tát bçt thối
chuyùn thçy Phêt yön lðng, cũng phát nguyûn sau khi Như
Lai diût độ, các Ngài sô đi mười phương thø giới khiøn cho
chúng sanh thọ trü, đọc tụng, biön chòp, giâng nói kinh
Pháp Hoa, đúng như pháp tu hành. Và các Ngài xin đức
Thø Tôn ở phương xa phóng quang gia hộ.
257
II. GIÂI THÍCH
Phèm 13 mang tön là phèm Trü nói đủ là khuyøn trü,
nghÿa là khuyøn khých giữ gün mäng mäch của đäo pháp
sau khi Như Lai nhêp diût. Tinh thæn Pháp Hoa trong phèm
Hiûn Bâo tháp và phèm Đ÷ Bà Đät Đa thù hiûn yøu nghÿa
là tinh thæn bünh đîng tuyût đối, một tư tưởng mà Như Lai
täi thø còn không được chçp nhêp, huống chi sau khi Như
Lai diût độ.
Phêt thành Vô thượng chánh đîng giác ở Bồ đ÷ đäo
tràng, muốn truy÷n đät chån lý này. Nhưng vü khâ nëng
của chúng sanh quá thçp kòm, Ngài phâi từng bước dén
dít. Trâi qua 40 nëm, Ngài nói kinh Tiùu thừa, Quy÷n thừa
và bước vào Đäi thừa. Sau cùng, Ngài mới nói Viön thừa
bünh đîng tuyût đối.
Mở đæu pháp Tiùu thừa, Phêt tự hä thçp münh cho
bìng với đối tượng mà Ngài giâng nói. Đäi chúng hiùu và
suy nghÿ thø nào thü Phêt nói theo hiùu biøt và suy nghÿ của
họ. Phêt thçy câ thø giới bao la chýnh xác như thçy trái
cam ở trön bàn tay, nhưng Ngài chþ däy những đi÷u đơn
giân, bünh dị đù họ nghe và chçp nhêp được. Læn hồi
chúng hội trưởng thành.
Đøn giai đoän Quy÷n thừa thông giáo, Phêt nói pháp
cho Bồ tát, không nói với Thanh vën. Ngài læn lượt giới
thiûu Bồ tát mười phương như Quan Âm ở Tåy phương
Cực Läc có thêt nhi÷u quy÷n nëng, trong một niûm hiûn
được vô số thån hünh. Hoðc Bồ tát Đäi Thø Chý phóng ánh
sáng từ đþnh đæu đøn cứu người, hoðc chþ nhün thçy Bồ tát
Dược Vương, chúng sanh li÷n høt bûnh.
Phêt đã phån ngôi thứ Bồ tát, Thanh vën và phàm
phu, Ngài chþ rõ những thæn thông bçt tư nghü của Bồ tát.
Mọi người đ÷u chçp nhên được sự phån biût này. Đøn
258
thời Bát Nhã, Phêt quy v÷ pháp KHÔNG. Dưới mít huû, tçt
câ đ÷u do nhån duyön giâ hợp mà có, từ điön đâo vọng
tưởng mà sanh. Bồ tát Quan Âm sử dụng được pháp này
một cách trọn võn. Ngài biøn thån khíp pháp giới, cæn thü
hiûn, không cæn thü mçt.
Qua pháp KHÔNG của Bát Nhã là chơn không đù
chúng ta không còn cố chçp, Phêt mới nói Pháp Hoa là
diûu hữu, có mà không, không mà thực có. Ngài nång
khâ nëng của con người đøn mức hoàn toàn sống theo
phước đức trý tuû. Tçt câ vêt hiûn hữu trön cuộc đời cho
đøn thời gian đ÷u là KHÔNG, nhưng trong pháp KHÔNG
đó có đæy đủ tçt câ. Khi cæn thü tùy phước đức và trý tuû,
vêt tự hiûn theo ý ta.
Điùm này khó hiùu, khó chçp nhên. Theo pháp Tiùu
thừa phâi tu và làm mới có. Nhưng pháp Đäi thừa däy bỏ
tçt câ đù được tçt câ. Những người tëng thượng män
chưa an trú pháp KHÔNG, nói đøn CÓ mæu nhiûm này, họ
không chçp nhên được và 5.000 Tỳ kheo tëng thượng
män phâi rời bỏ pháp hội. Hành giâ Pháp Hoa bỏ høt đù
thành tựu công đức, thành tựu Pháp Hoa, thành tựu huû
mäng.
Thực tu và thực chứng pháp diûu hữu, các vị Tổ sư
thường tuyön dương pháp mæu với hai bàn tay không. Đó
là hünh ânh Måu Bác, Chi Cương Lương, Ma Ha Kỳ Vực
v.v„ theo các đoàn thương thuy÷n đøn Viût Nam.
Thương buôn mời các Ngài đi chung đù an tåm vững lòng
trước hiùm nguy ngoài biùn câ. Ta không thçy một vị Tổ sư
nào trön bước đường hành đäo, mang của câi từ nước
này sang nước khác. Đối với các Ngài, tçt câ pháp biøn
hóa không lường, vêt tự hiûn ra theo nhu cæu làm đäo.
Trước khi Sư tới ở, trong vùng thường hay gåy gổ, đánh
259
nhau, cướp bóc„ Các Ngài đã câm hóa mọi người, tró
con trở thành hi÷n lành, thông minh, đời sống trong vùng
được an vui sung túc hơn. Dù ở nơi đồng trống, hang đá,
rừng såu, chỗ các Ngài bước chån đøn đ÷u được chúng
sanh xåy tháp thờ.
Muốn truy÷n bá kinh Pháp Hoa, nön ý thức rìng sự
hiûn hữu của chúng ta phâi cæn thiøt và mang an lành
cho người. Hiùu và sống được như vêy mới là người trü kinh
Pháp Hoa, giữ gün bân chçt của Phêt, giữ gün Phêt huû. Vü
thực tø, Phêt đøn nơi nào thü tünh thương, phúc läc và
thịnh vượng chan hòa đøn đó.
Hiùu pháp này khó, nói pháp này khó hơn và làm cho
người khác tin theo, thực hành theo càng khó hơn nữa.
Trong phèm Hiûn Bâo tháp, Phêt däy ai muốn trü kinh Pháp
Hoa thü ngay trong hội Linh Sơn phâi nön phát nguyûn.
Nhờ Phêt quá khứ và Phêt hiûn täi gia bị đù đủ nghị lực tu
hành trong vị lai.
Chúng hội còn do dự chưa phát nguyûn thü kø tiøp
xuçt hiûn hai hiûn tượng Đ÷ Bà Đät Đa và Long Nữ thành
Phêt đù minh chứng chån lý mà Phêt vừa nöu lön. Câm
nhên được pháp chån thêt qua hai hiûn tượng nói trön,
Ngài Dược Vương và Đäi Nhäo Thuyøt Bồ tát cùng với 20
vän Bồ tát đồng đứng trước Thø Tôn phát nguyûn. Dù sau
Phêt Thých Ca nhêp diût, chúng sanh cën lành ýt, lòng
tham ác nhi÷u, trön bước đường tu hành gðp bao nhiöu
chống trái, các Ngài vén mðc áo giáp nhén nhục, thọ trü,
đọc tụng, diún nói, duy trü kinh này tồn täi mãi trön thø
gian, làm lợi läc cho chúng hữu tünh.
Sau khi các Bồ tát phát nguyûn, 500 vị A la hán vừa
được thọ ký thành Phêt và 8.000 vị từ sơ quâ đøn tam quâ
260
được thọ ký thành Phêt cũng phát nguyûn hoìng truy÷n
kinh Pháp Hoa, nhưng xin hoìng truy÷n ở nơi khác.
Ta nhên thçy lúc mới giâng Pháp Hoa, chþ có 2.000 vị
Thanh vën từ sơ quâ đøn tam quâ. Đøn pháp hội hai, con
số Thanh vën lön đøn 8.000 vị. Điùm này chứng minh Pháp
Hoa rçt đðc biût, lúc mới giâng có người không theo nổi,
phâi rời bỏ pháp hội. Nhưng đøn chung cuộc, số lượng
người phát nguyûn tham dự läi đông hơn gçp 4 læn.
500 A la hán và 8.000 Thanh vën đang tu học và đã
hoàn tçt viûc tu học đ÷u phát nguyûn hoìng truy÷n kinh
Pháp Hoa ở thø giới khác. Vü ở Ta bà, chúng sanh tham
lam ghòt ganh, cën tánh không lành, rçt nhi÷u người có
tánh ngã män luôn thçy münh hơn người khác. Họ nhün sự
vêt không chýnh xác. Hành giâ hoìng truy÷n Pháp Hoa,
nghÿa là nói viûc đúng, chíc chín họ không thù chçp
nhên. Vü thø, A la hán, Bých chi Phêt tự câm thçy không đủ
khâ nëng truy÷n bá kinh Pháp Hoa cho hàng tëng thượng
män ở Ta bà.
Ngoài ra, chúng sanh Ta bà thường ngoan cố. Nøu
hành giâ tranh cãi với chúng, thü sô mçt tư cách một Tỳ
kheo. Làm thø nào hành giâ không đánh họ, không gåy
với họ mà hàng phục được họ, trong khi đäo hänh của
hành giâ không đủ sức câm hóa họ. Sống trong thø giới Ta
bà có nhi÷u người hung ác, các vị Thanh vën quen trụ
Niøt bàn, nhün thçy chúng sanh và chúng sanh nghiûp mà
ngán sợ. Tuy các Ngài phát tåm, nhưng phâi có Phêt ở
bön cänh đù nương tựa, mới dám chung sống với chúng
sanh và däy dỗ họ.
Chýnh vü vêy, kinh Pháp Hoa không thých hợp với
người tu hänh viún ly hoðc sống đóng khuôn theo công
261
thức. Kinh Pháp Hoa chþ thuên cho người biøt tùy duyön
giáo hóa, không cố chçp trong mô hünh cố định.
Thêt vêy, kinh Pháp Hoa tiöu biùu cho Đức Phêt. Duy
trü hoìng truy÷n được kinh này tồn täi là viûc ngoài khâ
nëng của Thanh vën. Vü các Ngài bị giới luêt ràng buộc,
không thù thay đổi thých nghi theo từng hoàn cânh khác
nhau. Vý dụ trong thời đäi mà người ta thường quan niûm
rìng người tốt phâi làm ra nhi÷u của câi cống hiøn cho
đời. Trong khi Tỳ kheo bị giới luêt trói cứng, chîng những
không được giøt häi chúng sanh, mà cåy cỏ cũng không
được giøt. Nøu giữ đúng giới luêt, thü sống trong xã hội vën
minh, ta không làm được gü nữa. Vü sự khó khën của viûc
vừa giữ đúng giới luêt vừa lợi läc cho đời, tu sÿ Phêt giáo
Nhêt Bân không thọ giới Tỳ kheo, chþ thọ giới Bồ tát.
Tỳ kheo phâi giữ đúng mô hünh, không thù nào sinh
hoät thých ứng với xã hội, tçt nhiön đưa đøn køt quâ
không thù nào tồn täi trön thø gian. Chýnh vü vêy, các Ngài
không dám phát nguyûn hoìng truy÷n Pháp Hoa ở Ta bà.
Bát vän ức na do tha Bồ tát bçt thoái chuyùn từ đû
bát địa trở lön, sống bçt cứ nơi nào cũng giữ được tư chçt
Bồ tát. Các Ngài phát nguyûn hoìng truy÷n Pháp Hoa
trong khíp mười phương. Chúng ta thçy rõ nhiûm vụ giữ
gün kinh này là công viûc của Bồ tát. Trong đời ngũ trược,
chúng sanh hung ác, các Ngài có sức nhén nhục lớn,
không phâi là người mới phát tåm như 8.000 vị tån học
hay A la hán. Các Ngài có khâ nëng chinh phục tçt câ
cái khó đù trở thành bêc Đi÷u Ngự. Chúng sanh càng
cang cường, tåm Bồ đ÷ các Ngài càng lớn. Bồ tát bçt
thoái chuyùn là Bồ tát ở Viön thừa của kinh Pháp Hoa.
Các Ngài không cæn phâi đóng vai Tỳ kheo cố định
nhưng trục loäi tùy hünh, nghÿa là loài hữu tünh nào cæn gü
262
các Ngài làm viûc đó, đáp ứng yöu cæu cho họ. Vý dụ họ
cæn học thức, Bồ tát đóng vai giáo sư xuçt síc, họ đðt
vçn đ÷ lao động thü Bồ tát sân xuçt không kòm ai. Chúng
sanh đưa ra vçn đ÷ nào, Bồ tát cũng thành tựu, ứng theo
nhu cæu của họ, mới giáo hóa hoìng truy÷n kinh Pháp
Hoa ở Ta bà được.
Ý niûm Thanh vën chþ phát tåm hoìng truy÷n kinh
Pháp Hoa ở thø giới an lành trùng hợp với sự kiûn lịch sử
xây ra ở Ấn Độ. Khoâng thø kỷ thứ 7, thứ 8, các nhà sư Ấn
không thù chịu nổi sự tàn sát của Bà la môn giáo, các
Ngài phâi trốn ra nước ngoài. Đøn thø kỷ 12, không còn
hünh bóng Tëng già trön đçt Ấn. Giữa thø kỷ 20, Thủ tướng
Nerhu kỷ niûm 2.500 nëm Phêt Niøt bàn, mới có các nhà
sư Ấn Độ từ nước ngoài trở v÷. Ta câm nhên được Phêt
giáo Ấn Độ ở giai đoän nói trön, mçt v÷ hünh thức, nhưng
hiûn hữu trong tåm hồn của người có trý tuû. Hiûn hữu dưới
nhi÷u hünh thức khác nhau, ngay câ ânh hưởng vào tåm
nhà lãnh đäo hay chýnh khách.
Ta bà là nơi Thánh phàm đồng sống chung. Trong thø
giới hỗn độn này, các Bồ tát xuçt hiûn bìng cách tùy loäi
ứng hiûn thån, xuçt hiûn đúng theo yöu cæu chúng sanh,
không cåu nû vào hünh thức, mới tồn täi được. Tåm Như
Lai không đổi, miún là đät được mục đých dén mọi người
tới bờ giâi thoát. Với hänh nguyûn vü chúng sanh, Bồ tát
thường däo chơi trong biùn sanh tử. Nhờ vêy, tuy không
có Phêt, trön bước đường hành đäo nhi÷u sóng gió hiùm
nguy, hành giâ vén an lành quâng tuyön lưu bố kinh Pháp
Hoa. Với sự che chở của Bồ tát, hành giâ quyøt bâo trü
Phêt pháp không tiøc thån mäng. Có tåm niûm như vêy là
biøt hành giâ đã phát tåm từ thời Phêt còn täi thø.
263
Những khó khën đáng ghö sợ khi hoìng truy÷n kinh
Pháp Hoa, chúng ta cæn ý thức nó đương nhiön sô xây
đøn. Khi Phêt täi thø, nhån cách siöu viût và thæn lực
không nghÿ bàn được của Ngài đã khiøn tåm người nghe
thành hi÷n hòa. Nhưng Phêt Niøt bàn, trön cuộc đời này
không có biùu tượng đáng tôn thờ, chþ có nhi÷u người
mang nghiûp ác làm cho chúng sanh bực bội, nön tåm
ác của họ cũng tự nhiön tëng. Người này nhün người kia
thçy khó chịu và tánh ác hỗ tương tëng lön.
Hàng Bồ Tát sơ phát tåm không đủ khâ nëng ngën
chðn các tánh ác sïn có, nön chîng dám phát nguyûn
truy÷n bá kinh Pháp Hoa ở Ta bà. Các vị đäi Bồ Tát thü
ngược läi, nguyûn khó khën mçy cũng xiùn dương giáo lý
tối thượng. Ngài Nhêt Liön Thánh nhån gọi Bồ tát hoìng
truy÷n kinh Pháp Hoa ở Ta bà là đäi Bồ tát hay hêu tåm Bồ
tát và Bồ tát vừa được thọ ký là sơ tåm Bồ tát.
Đối với Bồ tát đã đæy đủ đức hänh, đang tu têp 10
pháp ba la mêt, chướng duyön là đi÷u kiûn tốt đù mau
thành đät quâ Vô thượng bồ đ÷. Nhưng Bồ tát sơ tåm liûu
sức không giáo hóa chúng sanh cang cường nổi, xin phát
nguyûn hoìng truy÷n ở thø giới an lành hơn.
Đức Phêt xác định ở phèm Pháp sư, ngay khi Như Lai
täi thø, pháp này còn có người oán ghòt, huống là sau khi
Phêt diût độ. Vü vêy, chư Bồ tát phát nguyûn dù có häng
chúng sanh cực ác, các Ngài vén vững lòng hoìng
truy÷n kinh này và xin Phêt phóng quang hộ niûm. Các
Ngài đðt trọn ni÷m tin mãnh liût nơi Phêt, nön không thçy
sợ.
Hàng Bồ tát mới phát tåm đối trước ba häng thù
nghịch cũng phâi run sợ, đó là tục chúng tëng thượng
264
män, đäo môn tëng thượng män và tiøm Thánh tëng
thượng män.
1. Tục chúng tëng thượng män
Là người ở ngoài Phêt pháp, theo định kiøn tà giáo.
Họ không ưa Phêt pháp. Tuy ta không chống họ, nhưng
họ luôn gay gít và sïn sàng ám häi ta. Cæn nhớ rìng tục
chúng tëng thượng män là thø lực xçu, luôn luôn đối
nghịch với cái tốt. Ta làm viûc tốt, tçt nhiön có häi cho
người xçu. Thø lực xçu lúc nào cũng nhi÷u tham vọng. Tục
chúng tëng thượng män dở, nhưng muốn được người coi
trọng.
Hành giâ đóng vai tốt phâi biøt đối thủ xçu luôn ở
bön cänh đù phá häi. Nøu hành giâ không tránh được,
phâi chøt thôi. Như Ngài Mục Ki÷n Liön khi v÷ với Phêt,
viûc đæu tiön là Ngài bị hàng ngoäi đäo phþ báng. Phêt täi
thø, nương vào uy týn của Phêt, các Tỳ kheo truy÷n giáo
một cách bünh ổn, chþ gðp đôi chút khó khën do ngoäi
đäo gåy nön. Đøn khi Phêt Niøt bàn, Ngài Mục Ki÷n Liön
quâng tuyön lưu bố tư tưởng nhçt thừa, bị ngoäi đäo giøt
chøt, vùi xác xuống bùn.
Đối với häng người cực ác này, Bồ tát hàng phục
chúng bìng trý tuû. Các Ngài tên dụng khâ nëng thiön
biøn vän hóa, đáp ứng yöu cæu chúng sanh. Vý dụ gðp trụ
xứ mà người ác nòm đá sư khçt thực, chíc chín Bồ tát có
trý tuû không mðc áo sư, mang hünh dáng sư. Dưới kiøn giâi
Đäi thừa, Bồ tát hiûn thån dưới mọi hünh thức, như Bồ tát
Quan Âm tùy trường hợp xuçt hiûn theo yöu cæu chúng
sanh, làm thø nào họ chống cự được. Cæn hiùu rìng Bồ
tát hàng phục chúng ma là thých nghi theo yöu cæu, thù
hiûn nhén lực của Bồ tát. Nhén ở đåy là nhén với chýnh
münh, không phâi nhén với người khác. Đù người khác
265
đánh, münh nhịn chþ là viûc vô ých. Bồ tát kham nhén,
nghÿa là tùy đối tượng, tùy hoàn cânh mà làm những viûc
münh không ưa thých, nhưng lợi cho người đù giáo hóa họ.
Các bêc Thi÷n sư đ÷u thù hiûn trọn võn tư cách Bồ tát
kham nhén. Điùn hünh như Đỗ Thuên pháp sư thực sự là một
Tëng Lục đäo sÿ không thuyøt pháp, mà biøn däng thành
anh lái đò trön dòng sông trước đ÷n Hoa Lư. Trong lúc nhà
Đinh mới dựng nước, sư mỗi ngày đưa khách sang sông
đù theo dõi, hiùu rõ tin tức, nhån tünh từ Trung Quốc sang
Hoa Lư, giúp vua giâi quyøt thêt nhi÷u vçn đ÷ khó khën.
Hoðc hünh ânh Thi÷n sư Ngô Chån Lưu đã cởi bỏ áo Thi÷n sư,
kham nhén mðc vào chiøc áo Thái sư, mang høt tåm lực
phục vụ, hoàn thành sứ mäng lịch sử giao phó.
Với hai hünh ânh Thi÷n sư tiöu biùu nöu trên, chúng ta
thçy rõ muốn hàng phục häng tục chúng tëng thượng
män, phâi đồng hành với họ, nỗ lực tu hành. Rñn luyûn sao
cho người thø gian phâi công nhên rìng ta tốt, thü häng tục
chúng tëng thượng män tự biøn mçt. Trön bước đường tu,
thçy xã hội đối xử với ta thø nào, thü tự biøt được bộ mðt
thực của chýnh münh thø çy. Xã hội là tçm gương cho ta soi
bóng, hünh thø nào, bóng như vêy.
Phêt däy nøu quâ thực chúng ta tốt, những xçu ác sô
không có. Tçt câ oan gia nghiûp báo nhi÷u đời chúng ta
tých tụ, đù hiûn đời mang quâ báo có thån tướng khó
thương và viûc làm sai trái. Tuy nhiön, cố gíng tu hành
đi÷u chþnh læn læn thành cao câ, sô không còn gðp hàng
tục chúng tëng thượng män. Ngược läi, chúng ta èn trön
sơn låm cùng cốc, đứng ngoài phö phán chống đối, chþ
đưa đøn køt quâ chîng lợi ých gü cho đäo và cho chýnh
bân thån münh.
266
Tài nëng, đức hänh của Ngài Đỗ Thuên và Ngô Chån
Lưu đã giới thiûu một cách trung thực hünh ânh Đức Phêt
trön cuộc đời. Nøu không có các Ngài, chíc chín chúng
ta không có trang sử vàng son của Phêt giáo Đinh Lö.
Trở läi cuộc đời giáo hóa của Phêt Thých Ca, lúc mới
thành Phêt, ai biøt Ngài là Phêt. Đøn khi giáo hóa độ sanh,
Ngài phủi säch mọi thử thách cám dỗ như hoa sen không
dýnh nước, thù hiûn tư cách một bêc Đi÷u ngự trượng phu.
Vua A Xà Thø là người chống Phêt đäo mãnh liût, từng thâ
voi say häi Phêt. Nhưng ông không häi được Phêt, läi trở
thành đû tử trung thành. Phâi chëng Phêt đã xóa được sự
tồn täi của hàng tục chúng tëng thượng män.
Ngày nay, sống trong đời ngũ trược ác thø, với đæy
réy những con người tham lam, ghòt ganh hung dữ. Nøu
chúng ta hoìng truy÷n kinh này, họ sô nguy÷n rủa, đánh
đêp, giøt häi. Đó là đi÷u chíc chín ta phâi gánh chịu và
sïn sàng chçp nhên. Tuy nhiön, chúng ta đã phát nguyûn
bước theo các Bồ tát trön đường Phêt đäo. Chúng ta cứ
vững tåm tu hành với tçm lòng chý thành hộ trü Phêt pháp.
Tçt nhiön Phêt lực, Bồ tát lực sô che chở chúng ta. Đối
phương càng häi ta, khổ càng rớt v÷ họ và ta khởi tåm
đäi bi đối với họ, không h÷ oán ghòt. Như pháp tu hành,
tçt câ lời míng chửi, gêy đá, ám häi sô biøn thành
phương tiûn tu hành. Bồ tát làm được như vêy mới là sen
trong bùn, là hành giâ Pháp Hoa kiùu méu, mọi người phâi
quy ngưỡng.
Thanh vën cố giữ münh trong säch, bước chån vào
đời, dú bị chúng sanh cực ác bôi lọ. Trước khó khën nguy
hiùm ở thời mät pháp, hàng Tỳ kheo mới phát tåm không
dám lën xâ vào đời, chþ dám hành đäo ở nơi nào có Phêt.
2. Đäo môn tëng thượng män
267
Ngoài häng thø tục không hiùu đäo chống đối, ta
còn gðp những người cùng xuçt gia tu hành, nhưng mang
tåm niûm hõp hòi, ých kỷ. Họ thçy viûc làm của ta, sanh
tåm ganh tỵ thù hi÷m. Vü vêy, ngay trong chùa, chúng ta
cũng gðp chống đối. Häng này đáng sợ hơn người ngoài,
vü người sống chung phá häi, khó đ÷ phòng. Họ sïn sàng
dùng thủ đoän nói xçu, ám häi. Nhưng hành giâ như pháp
tu hành không được dùng phương chước xçu xa đó đù
chống trâ läi họ.
Hàng đäo môn chuyön sống theo hünh thức, không
có tài cao học rộng, không làm được viûc läi hay chþ trých,
có thù phö phán Ngô Chån Lưu hay Đỗ Thuên hoàn tục,
tham chýnh. Tuy nhiön, cuối cùng chúng ta thçy chýnh cố
chçp của họ trói chðt tay chån họ läi và tự họ chøt thôi.
Đi÷u này tçt yøu khi xã hội vën minh tiøn lön, sô đèy lùi
những nhà sư không học trở thành người läc hêu và chøt
trong quên lãng.
Sống trong phi÷n toái tranh chçp nội bộ với đæy réy
đäo môn tëng thượng män, hành giâ không thù hoìng
truy÷n kinh này. Hành giâ phâi làm thø nào ? Đối trước
hiûn tượng xçu ác này, hàng Thanh vën đành chùn bước,
phâi bỏ têp thù vào núi rừng tu. Nhưng Bồ tát không sợ
häng này. Dù họ ác độc, xâo quyût thø nào, các Ngài
cũng đủ sức nhén chịu, xin Phêt phóng quang hộ niûm.
Hàng phục đäo môn tëng thượng män, Bồ tát vén
sống mũ cao áo rộng như các quan khác, sống với đủ
ngành ngh÷ trong xã hội. Nhưng cốt lõi của Bồ tát không
thay đổi. Tư cách và cuộc sống các Ngài thêt cao câ,
như hoa sen thơm ngát trong bùn nhơ. Tinh thæn mang
đäo vào đời làm đõp mà không bị ô nhiúm, được Phù Vån
Quốc sư truy÷n trao cho vua Træn Thái Tôn. Phù Vån
268
khuyön ông v÷ làm vua, nhưng đừng đù tåm Thi÷n bị hoen
ố. Đáp ứng yöu cæu của đçt nước dån tộc xong, vua trở
v÷ núi Yön Tử với tư chçt một nhà sư cao quý, khâ kýnh của
vị Tổ phái Trúc Lâm.
Riöng tôi, thiøt nghÿ thành phæn đäo môn hay người
tu không hîn là người tốt. Khi thçy chúng ta đøn, họ
thường khởi tåm xçu, sợ ta dành quy÷n lợi. Trön bước
đường tu, münh xuçt thån nghño đói thường gðp chống
đối là đi÷u tçt yøu. Muốn xóa tëng thượng män này hay
nói cách khác xóa mối nghi ngờ chống đối chúng ta đøn
đù ën chia quy÷n lợi, chúng ta không còn cách nào khác
hơn là mang thức ën đøn cho người, xåy chùa cho rộng
lớn thöm, làm cho chùa sung túc hơn. Nghÿa là münh tự
xóa nghño đói trong chýnh münh, và đem phước läc cho
người.
Phêt cën dðn Bồ tát bước chån hành đäo đøn nơi
nào chþ mang thöm phước läc. Không làm được như vêy,
Bồ tát không đøn. Vü ý niûm ën nhờ ở đêu là cái gü tồi tû
nhçt, không bao giờ đù gợn lön trong tåm Bồ tát. Bồ tát
trâi qua quá trünh hành đäo giúp nước, làm viûc khó khën
cho đời thêt lợi ých đù hàng phục được tục chúng tëng
thượng män. Và khi xong viûc, Bồ tát trở v÷ chùa, tåm hồn
trong tríng như thuở nào, không có chút tỳ vøt tội lỗi, mới
xóa tan được chống đối xuyön täc của hàng đäo môn.
Không phâi trở v÷ bìng tåm hồn đen tối, khổ đau.
3 - Tiøm Thánh tëng thượng män
Là những người tu låu, lớn tuổi nhưng có nhi÷u tû ác.
Trong kinh Pháp Hoa, Bồ tát cho biøt häng này được
người đời coi họ là lục thông La hán. Do phước báo đời
trước, đời này họ đæy đủ thiûn duyön, dung mäo dú coi
nhưng tåm hồn hñn mät. Họ được chút ýt công đức, li÷n
269
liön hû với nhóm quy÷n thø đù hưởng lợi lộc và phục vụ
cho mục tiöu phi đäo đức. Bön ngoài họ là Thánh, nhưng
bön trong đæy đủ ba nghiûp ác. Họ có thø lực, được giới
quy÷n quý nù vü và lçn át gåy khó khën cho chúng ta
trong công viûc hoìng truy÷n tư tưởng Pháp Hoa.
Muốn đối phó với hàng tiøm Thánh tëng thượng män,
hành giâ phâi có quá trünh tu học dài låu, chịu đựng kham
nhén. Đät đøn trünh độ tri thức và đäo đức cao, mới mong
thực hiûn mục tiöu thay thø Phêt hành đäo trön nhån gian.
Tçt nhiön đåy không phâi là vçn đ÷ đơn giân.
Trong lịch sử, sự hiûn hữu của một Đỗ Thuên pháp sư
hay pháp sư Ngô Chån Lưu, Thi÷n sư Vän Hänh, Trúc Låm
tam Tổ v.v„ đã køt thành chuỗi dài Phêt giáo Viût Nam
hưng thịnh đøn 300 nëm. Các Ngài là Bồ tát hiûn thån trön
cuộc đời, làm đủ các ngành ngh÷ và trong mọi lãnh vực
đ÷u thù hiûn rõ nòt vai trò thừa kø Như Lai mang lợi ých
cho nhån gian. Nøu thu hõp trong hünh tướng Thanh vën
chíc chín không thành tựu được như vêy.
Đøn cuối đời Træn, không có Bồ tát xuçt hiûn, chþ toàn
ba häng tëng thượng män thống lãnh đäo pháp. Các sư
chuyön xem sao, bít ma, cúng tø, không đóng góp thiøt
thực gü cho đời, cuối cùng bị đời đèy vào bóng đöm và
kòo theo Phêt giáo Viût Nam xuống hố såu tội lỗi.
Theo Ngài Trý Giâ, chúng ta vượt qua được hai häng
cực ác trước. Còn häng này thø lực quá mänh, khó vượt
nổi. Ngài Nhêt Liön Thánh nhân đã phâi đương đæu với loäi
tiøm Thánh tëng thượng män này. Khi Ngài hành đäo, Phêt
giáo Nhêt Bân có 21 tông phái và tà giáo ngoäi đäo cũng
chen lén vào đù mö hoðc con người. Duy chþ có Ngài
dám xiùn dương giáo lý Đäi thừa và gðp sức chống đối lớn.
Lúc đó, có một Hòa thượng tön Lương Khoan, b÷ ngoài
270
dáng hi÷n lành, được vua chúa høt sức kýnh trọng. Lương
Khoan rçt ghòt Nhêt Liön, gðp người nào ông cũng nói :
“Ngày nào Nhêt Liön còn ở đåy, tôi không an tåm”. Ông
sai người đû tử thån týn nhçt là ông chçp quy÷n (Thủ tướng)
bít Nhêt Liön đem xử. Khi ra lûnh chòm Ngài, lịch sử ghi
rìng võ đao bước lön thçy uy nghi Ngài, thanh kiøm li÷n rớt
xuống. Vũ khý sô thành vô dụng, nøu lòng người không
muốn sử dụng. Vü phâi nghe lûnh Hòa thượng Lương Khoan,
nhưng người chçp quy÷n cho đøn võ đao đ÷u không có ý
giøt Ngài, cuối cùng họ đưa Ngài đi đày.
Sau khi Phêt Niøt bàn, trön bước đường tu hành,
chíc chín hành giâ phâi gðp häng người này, høt sức
nguy hiùm. Ta hoìng truy÷n kinh Pháp Hoa sô đụng chäm
đøn quy÷n lợi của những người tà tåm. Họ khởi phi÷n não,
lçp mçt chơn tánh, sïn sàng giøt ta, ta không đủ sức
chống đỡ. Ngài Nhêt Liön vượt qua những khó khën và
thù hiûn công đức, nön người đời tôn Ngài là đäi Thánh
nhån. Người Nhêt xem Ngài là Bồ tát Thượng Hänh tái
sanh mới đủ sức câm hóa đối thủ lớn như vêy.
Trở v÷ kinh nghiûm tu hành của bân thån, thiøt nghÿ
thành quâ tôi đät được ngày nay là nhờ các bêc trưởng
lão tôn túc nång đỡ. Thuở nhỏ đi tu tôi cũng khởi những ý
niûm kỳ khôi bướng bþnh, hay khinh chö người dốt nát.
Theo tôi, đó là tåm lý của tuổi nhỏ háo thíng, học được
chút xýu, thçy người khác sai læm li÷n chþnh ngay. Thêm chý
tôi thçy có người dám chþ trých câ Hòa thượng Yøt Ma hay
trụ trü nön bị đánh đuổi là đi÷u tçt yøu.
Riöng tôi, may mín biøt đổi läi cách nhün. Nøu thçy
đi÷u gü hay nhưng không được người lớn chçp nhên, tôi
cố giữ trong lòng. Chờ thời gian kiùm chứng läi xem nó
hay thực không. Trön quá trünh tu, có những đi÷u lúc nhỏ
tôi thçy hay nhưng lớn lön tôi läi thçy dở. Chýn chín trưởng
271
thành, quan sát trön sanh diût pháp, tôi nhên ra Phêt có
84.000 pháp tu, trëm sông cuối cùng cũng đổ v÷ biùn.
Thực tåm münh như biùn câ thü phâi dung được nước
nguồn. Nói cách khác, ở lêp trường Đäi thừa phâi dung
nhiøp tçt câ. Có người đøn với đäo bìng con đường tri
thức, nghiön cứu tüm hiùu đù ứng dụng vào cuộc đời là
chý đäo. Nhưng cũng có người đøn bìng con đường lú
bái cung kýnh. Nøu chúng ta đi vào bìng tri thức khinh dú
họ mö týn, chíc chín tai họa sô giáng lön đæu ta.
Trước kia tôi vào đäo bìng con đường tri thức nön
câm thçy cô đơn, vü ở Viût Nam nðng phæn týn ngưỡng.
Trâi qua quá trünh tu học dài låu, tæm hiùu biøt của tôi đổi
khác, thçy rõ phâi nhün thực tø chúng ta đang sống đù tùy
theo đó đưa người vào đäo. Không thù vô ra con đường
chúng ta đã đi đù áp đðt cho người, vü họ không phâi là
ta. Ngày xưa nøu Phêt bít người làm theo Ngài, thü mçy ai
theo được, làm được.
Bçt cứ người nào quyøt tåm tu Pháp Hoa hay nhçt
Phêt thừa, nhçt định phâi gðp ba đối thủ tëng thượng
män vừa nói. Vü người tu theo lối mòn cũ, chúng ta theo
hướng mới, họ khó chçp nhên được. Người ta lớn münh
nhỏ, khuyön rçt khó. Các Thánh nhån ra đời cũng phâi đối
đæu với ba häng tëng thượng män. Thuyøt pháp vô
thượng khó nghe, khó hiùu, khó chçp nhên. Còn thuên
theo thø gian, tçt nhiön dú dàng. Hành giâ không đủ nghị
lực, không đủ đäo đức, trý tuû, khó lòng chống đỡ nổi ba
đối thủ trön.
Đức Phêt däy ta nỗ lực tu hành, xóa bỏ ba häng tëng
thượng män, mới tồn täi trön cuộc đời. Bìng không,
chúng ta sô đối lêp với tçt câ. Đối lêp với ba häng tëng
thượng män, tức những người có thø lực tôn giáo cho đøn
272
thø lực chýnh trị, làm sao chúng ta sống nổi ở Ta bà này ?
Hàng Thanh vën liûu sức không kham nổi những viûc cực
ác của häng người này, mới xin hoìng truy÷n kinh ở chỗ
khác. Hoðc ở núi såu rừng rêm có người cæu học kinh, các
Ngài høt lòng däy họ. Các Ngài không dám vào thø gian
hóa độ, hay nói khác không dám truy÷n bá đäo Phêt ở nơi
có đäo Phêt rồi, vü có nøp sống đóng khuôn, không sửa
đổi nổi.
Khi hàng Thanh vën ngäi truy÷n bá kinh này ở Ta bà,
bát thêp vän ức na do tha Bồ tát hành đäo ở mười
phương phát nguyûn sau khi Như Lai diût độ, các Ngài sô
đi khíp nơi, nöu cao ngọn cờ chánh pháp. Mðc dù có ba
häng người thù nghịch, các Ngài cũng vượt qua, không
tiøc thån mäng. Dù họ sát häi, nhưng sát häi xong, cũng
phâi phát tåm. Sau khi Phêt Niøt bàn nguyûn lực kiön cố
của đäi Bồ tát được thù hiûn qua hành động cao câ của
Thánh Đ÷ Bà là phó vương của đâo Tých Lan. Ngài phát
nguyûn làm Tỳ kheo hoìng truy÷n kinh Pháp Hoa ở Ấn Độ
và theo học với Ngài Long Thọ Bồ tát.
Khi một ngoäi đäo đøn đối chçt và không biûn bác
nổi với Đ÷ Bà, đû tử của Bà la môn này mới đøn rửa nhục
cho thæy và hỏi Đ÷ Bà : “Tçt câ pháp có thực hay không
có thực ?”. Đ÷ Bà đáp : “Tçt câ pháp hữu vi đ÷u không có
thực”. Tön ngoäi đäo hỏi tiøp : “Thån Ngài là hữu vi hay vô
vi ?”. Đ÷ Bà đáp : “Thån này là hữu vi”. Tön ngoäi đäo läi
hỏi : “Thån này là hữu vi, tức không thực thü Ngài có tiøc
không ?”. Đ÷ Bà đáp : “Pháp hữu vi ta coi như mộng
huyún bào ânh, thån này cũng là bọt nước ở trong biùn
khơi”. Tön ngoäi đäo càng nổi giên và nói : “Như vêy thực
tünh Ngài không tiøc phâi không ?”, rồi hín đåm nhát kiøm
vào bụng Đ÷ Bà. Đ÷ Bà vén đi÷m nhiön lçy y ngoài của
Ngài đưa cho tön Bà la môn và nói : “Anh nön quàng y này
273
và ra khỏi nơi đåy mau kóo bị bít”. Câm động trước nghÿa
cử cao đõp của Đ÷ Bà, anh ngoäi đäo không chäy đi
được, quay läi quỳ dưới chån của Đ÷ Bà và sau trở thành
đû tử trung thành của Ngài. Qua viûc làm cao quý của
Thánh Đ÷ Bà, chúng ta câm nhên Ngài là một trong muôn
ngàn ức Bồ tát đã phát nguyûn, được nói đøn trong
phèm này. Ngài bünh thân cho người giøt đù họ phát tåm,
thù hiûn bài thuyøt pháp sống cao đõp v÷ hänh nguyûn
quâng tuyön lưu bố pháp mæu tối thượng.
Đối với các Ngài, Bồ tát giâ thån chøt nhưng nguyûn
lực thån không mçt. “Bồ tát nguyûn thån” không bao giờ
mçt. Nhờ chøt giâ thån mà các Ngài có “thực thån”. Thực
thån này tồn täi mãi trong lòng mọi người, là gương sáng
cho hành giâ Pháp Hoa ở đời trược ác.
Chúng ta ngày nay thçy khó khën mà chùn bước thü
chưa phâi là hành giâ Pháp Hoa. Tåm chúng ta còn sợ sût
trước những khó khën, tự biøt ta là Bồ tát giâ. Sống trong
đời ngũ trược ác thø, bön ngoài đã gðp những người hung
ác, ta vào chùa tüm pháp lữ cũng gðp những người tû xçu.
Và tüm đøn những người tu hành, ta läi biøt thöm hàng tiøm
Thánh tëng thượng män. Còn trước mít ta là chông gai
sanh tử phâi vượt qua.
Trong hoàn cânh cực kỳ khó khën bi đát như vêy, Vën Thù
Sư Lợi hỏi Phêt sau khi Như Lai diût độ, hành giâ Pháp Hoa
ở đời mät pháp phâi làm thø nào cho đúng pháp. Phâi tu
hành thø nào đù hoìng truy÷n kinh này trong nhån gian,
không bị tổn hoäi thån mäng. Phêt chþ rõ cho chúng ta
pháp an läc ở phèm 14 kø tiøp.
274
Phẩm 14
AN LẠC HẠNH
I. LƯỢC VĂN KINH
Bồ tát Vën Thù bäch Phêt làm thø nào các vị Bồ tát
có thù nói kinh Pháp Hoa trong đời ác trược. Đức Phêt däy
nøu Bồ tát ở đời ác trược, muốn nói kinh này phâi an trú
trong bốn pháp :
1- Hành xứ : Bồ tát phâi luôn ở träng thái nhén nhục,
nhu hòa, không nóng nây cũng không sợ sût, không đù
hoàn cânh hay vêt chi phối, nhün thçy sự vêt đúng như
thêt của sự vêt.
2 - Thån cên xứ : Bồ tát không gæn gũi vua quan hay
những người quy÷n thø, người tu theo ngoäi đäo, vën
nhån, thi sÿ thø tục, những người hung ác„ Bồ tát phâi
thçy các pháp đ÷u KHÔNG, không có thực thù.
3 - An läc hänh : Sau khi Như Lai diût độ muốn nói kinh
Pháp Hoa ở đời mät pháp phâi trụ trong an läc hänh.
Nghÿa là không nön ưa nói sự lỗi læm của người và của
kinh điùn, không nön khinh ró, kiöu ngäo đối với các pháp
sư, không nön nói tốt xçu hay dở của người khác.
Bồ tát muốn thuyøt pháp phâi giữ lòng an vui thanh
tịnh, trừ bỏ ý tưởng ỷ läi, lười biøng, nói pháp đù mở tåm trý
chúng sanh mà không bao giờ mong cæu được cúng
dường. Người nào thọ trü đọc tụng kinh này không nön
chứa chçp oán hờn ganh tỵ, khinh khi người học Phêt,
không làm thối tåm người khác, không đem đäo pháp ra
bàn luên chơi. Phâi khởi lòng đäi bi với tçt câ chúng sanh,
phâi sanh lòng cung kýnh đối với Như Lai như cha lành. Đối
với Bồ tát, phâi cung kýnh cúng dường như bêc thæy.
275
4 - Phát đäi bi tåm : Trong đời mät pháp ai muốn thọ
trü kinh này phâi sanh tåm đäi bi với hàng täi gia và xuçt
gia. Đối với người chưa phâi Bồ tát, cũng khởi tåm thương
xót. Họ không nghe, không hiùu, không tin kinh này thêt là
mçt lợi lành lớn. Đối với họ, ta nguyûn ngày nào được Vô
thượng đîng giác sô dùng trý lực, phương tiûn lực mà dén
họ vào pháp lớn.
Khi Như Lai diût độ, Bồ tát thành tựu được pháp an
läc thứ tư, sô thuyøt được kinh Pháp Hoa không bao giờ
sai læm, được mọi người cung kýnh cúng dường, chư Thiön
luôn theo hộ vû, vü kinh này được chư Phêt ba đời giữ gün.
Trong vô lượng nước, tön kinh còn chưa được nghe,
huống là được thọ trü đọc tụng. Vý như dõp giðc xong, vua
thưởng cho các binh tướng đçt đai, y phục, xe ngựa,
nhưng không bao giờ cho viön ngọc vô giá trön mão vua.
Như Lai cũng vêy, Ngài là vua các pháp. Như Lai sai Hi÷n
Thánh đánh ma vương. Khi thíng ma, Như Lai ban cho
thi÷n định giâi thoát Niøt bàn, täm nói là diût độ đù düu dít
tåm họ, nhưng chưa h÷ nói cho họ kinh Pháp Hoa. Đøn khi
đội quån Hi÷n Thánh chiøn thíng ma ngũ çm, ma phi÷n
não, ra khỏi ba cõi, mới ban cho kinh Pháp Hoa là kinh bêc
nhçt của Như Lai.
II. GIÂI THÍCH
Sau khi Phêt Niøt bàn, chúng sanh tåm tham lam ác
độc, chþ nghÿ đøn quy÷n lợi riöng tư. Vü thø khó hoìng
truy÷n kinh Pháp Hoa, nghÿa là khó tuyön bày chån lý
tuyût đối, khó có một méu người lý tưởng thù hiûn trọn võn
tài nëng, đức hänh, trý tuû và những viûc làm thánh thiûn
tiöu biùu cho Đức Phêt trön cuộc đời. Läi thöm gðp ba
häng người tëng thượng män (đã nói trong phèm 13)
276
không có tri thức ním giữ quy÷n thø lãnh đäo xã hội. Nøu
hành giâ Pháp Hoa mang chån lý đøn cho họ, họ không
chçp nhên và dú dàng häi hành giâ. Hành giâ phâi
hoìng truy÷n chån lý bìng cách nào ?
Đối trước những chông gai nguy hiùm của đời mät
pháp, nhị vän, bát vän, bát thêp vän ức na do tha Bồ tát
dũng mãnh phát nguyûn truy÷n bá kinh Pháp Hoa. Theo
các Ngài, cứ mänh dän nói lön sự thêt, chøt cũng được,
miún là chån lý thù hiûn được trön cuộc đời.
Chúng ta rçt câm kých trước hänh nguyûn vì đäo
không tiøc thån mäng của các Ngài. Tuy nhiön, đứng trön
lêp trường Phêt thừa quan sát, viûc hành đäo như vêy
không đúng với đường hướng của Phêt đi. Thêt vêy, chúng
ta trở läi tìm hiùu cách hành đäo của Phêt, sô thçy rõ. Khi
Ngài thành đäo ở Bồ đ÷ đäo tràng, trý tuû siöu viût mà Ngài
chứng đíc chþ có chư Phêt thçu hiùu được. Bçy giờ, nøu
Phêt đem hiùu biøt cao tột này giâng nói cho cuộc đời, ai
là người chçp nhên được.
Vü thø, từng bước Ngài giáo hóa nång tri thức đû tử
lön. Pháp đæu tiön khi Ngài đøn Lộc Uyùn gðp nëm anh
em Ki÷u Træn Như giâng nói, nào phâi là Phêt thừa. Vü Phêt
biøt rõ các vị này đang tu hänh xuçt thø, Ngài nói pháp lüa
xa sanh tử. Trong phèm Phương tiûn, Phêt cũng xác định
nøu nói nhçt Phêt thừa, chúng sanh không tin sô đọa ba
đường ác. Ngài thà vào Niøt bàn, không nói pháp còn
hơn.
Bồ tát Vën Thù thçy nguyûn lực tràn đæy đäo tåm của
những Bồ tát có con tim, nhưng không có trý tuû, sïn sàng
đù cho chúng sanh giøt. Chúng sanh ngang bướng, hành
giâ ngang bướng hơn. Đù cho chúng giøt là hành giâ đã
phäm lỗi læm, đưa chúng sanh vào địa ngục. Nøu hành
277
giâ không nói ngược läi chúng, chúng sô không phäm tội
ngũ nghịch.
Bồ tát Vën Thù kinh ngäc trước hy sinh vô lý của những
hành giâ thiøu trý tuû. Với trách nhiûm của một bêc đäi trý,
Ngài li÷n hỏi Phêt phương cách hành đäo như thø nào đù
hành giâ Pháp Hoa đời trược ác không bị tổn hoäi thån
mäng.
Phêt bâo Vën Thù Sư Lợi sau khi Phêt diût độ, ở đời mät
pháp muốn thọ trü Pháp Hoa, hoìng truy÷n kinh Pháp Hoa,
phâi trụ bốn pháp An läc hänh. Mät pháp là thời đäi mà trý
tuû không được tôn trọng, chån lý không được đ÷ cao giữ
gìn, không có pháp luêt, chþ có sức mänh quy÷n thø ngự trị.
Nøu không trụ trong bốn pháp Phêt däy, hành giâ không
thù an lành giâng nói kinh Pháp Hoa.
Phêt däy sống an läc, chøt mới giâi thoát. Có người
thường hiùu læm rìng khi sống chúng ta cố gíng chịu
đựng mọi đau khổ, chøt sô v÷ thiön đường. Đi÷u này hoàn
toàn sai. Trong kinh Pháp Hoa Phêt xác định hành giâ phâi
lçy tåm niûm an lành, đời sống an lành làm chýnh, sống
không an lành chøt bâo đâm vào địa ngục.
Bốn an läc hänh được Phêt đưa ra đù giâi tỏa những
khó khën bao våy hành giâ và täo thành đời sống an lành.
Tuæn tự tu têp bốn an läc hänh sô vượt được mọi khó khën,
không tổn giâm Bồ tát thån. Vü vêy trön bước đường tu têp,
hành giâ phâi nương vào bốn pháp an läc đù thành tựu
công đức, läc ra ngoài sô thọ quâ báo.
Bốn pháp an läc có nhi÷u kiøn giâi khác nhau.
Chúng ta nương theo bốn an läc hänh của Ngài Huû Tư
thi÷n sư đời Træn ở Trung Hoa và giáo sư Kubota người
Nhêt đù hiùu nghÿa.
278
I- Pháp an läc theo Ngài Huû Tư thü có hai thứ an läc
hänh : Vô vi hay vô tướng an läc hänh và hữu tướng an
läc hänh.
1/ Vô tướng an läc hänh là pháp lüa ngôn ngữ vën tự.
Sống trong pháp này, hành giâ truy÷n bá kinh Pháp Hoa
bìng con người thứ hai, tức con người tåm linh. Trụ vào
con người thứ hai này đù truy÷n bá, hành giâ luôn luôn an
läc, không có gü chi phối não loän được.
2/ Hữu tướng an läc hänh gồm nhà Như Lai, áo Như
Lai, tòa Như Lai và vô duyön đäi từ bi tåm.
a/ Nhà Như Lai hay tåm từ bi. Người truy÷n bá kinh
đät được an läc hänh này là đäi Bồ tát, không phâi Bồ tát
sơ phát tåm mới hành đäo, làm đối tượng cho thiön hä
chống phá nữa. Thực sự thü Bồ tát hành đäo ở đời ác sau,
công đức và tư thø các Ngài sô làm chúng sanh cang
cường khuçt phục, không có khâ nëng nhiúu häi được.
Các Ngài trụ trong cânh giới Phêt. Vü bân nguyûn thương
chúng sanh mà hiûn thån tứ đäi trön cõi đời ô trược, chịu
mọi định luêt chi phối của thø gian đù gieo duyön với
chúng sanh.
Nøu có chúng sanh được phước duyön gðp Bồ tát,
dù đó là người ác, læn hồi cũng phát tåm Bồ đ÷. Như vua
A Dục nhờ Ngài Mục Ki÷n Liön hóa độ, đã chuyùn ý thức
chống phá trở thành tùng phục và hộ pháp đíc lực nhçt.
Các đäi Bồ tát gðp chống đối hiùm nguy không nân
chý sờn lòng. Đối với các Ngài, sự hiûn thån trön cõi Ta bà
chþ nhìm mục đých làm đối tượng cho chúng sanh køt
duyên, dù là duyên ác hay duyên lành, vì vô duyên không
thù nào độ được.
279
b/ Nhu hòa nhén nhục tåm. Với hành trang từ tåm đi
vào cuộc đời, hành giâ dú dàng nhén chịu khổ nhục,
nhường phæn tốt cho người và gánh bớt đau khổ cho họ.
Bồ tát mðc áo nhén nhục là những người mänh khỏe và
tài giỏi đồng hành với chúng sanh bûnh hoän ngu dốt läi
phâi gồng gánh khối nghiûp nðng n÷. Bồ tát hoàn toàn
säch nghiûp đi tay không, nön phát tåm k÷ vai gánh khổ
cho chúng sanh, chịu khổ thø cho chúng sanh đù düu dít
chúng đi đøn bâo sở.
c/ Ngồi trön KHÔNG tòa. Người truy÷n bá kinh từ tư
tưởng Bát Nhã bước sang, quán các pháp đ÷u không có
thực tướng, từ điön đâo vọng tưởng mà sanh. Quán được
pháp KHÔNG nön tåm xçu không sanh ra, không sợ sût
sån hên. Tåm luôn bünh ổn trụ ở pháp giới, gðp bçt cứ
hoàn cânh nào cũng không dao động. Quán thuæn thục
đøn độ như Thánh Đ÷ Bà bị người Bà la môn đåm đổ ruột
vén thân nhiön. Dù mang phước läc đøn cho người và
nhên lãnh khổ đau v÷ münh, Bồ tát vén an trú pháp
KHÔNG, bỏ những thứ này läi ở phýa sau, không dýnh lýu
chút gì trong lòng.
d/ Hänh thứ tư là vô duyön đäi từ bi tâm. Đåy là hänh
của các Bồ tát đã sử dụng được chơn tåm đù truy÷n bá
kinh Pháp Hoa. Các Ngài thông được với Phêt và Bồ tát,
thông được từ tåm của tçt câ, từ cõi trời đøn nhån gian.
Các Ngài trở thành biùu tượng của Trời người, không ai
động đøn được. Trời, người, A tu la đ÷u đøn nghe pháp,
chư Thiön đồng tử trở thành thị tùng theo hộ vû. Nøu có
người ác khởi niûm, họ vừa mở miûng, miûng li÷n cåm být,
quâ báo không lường được.
Trön đåy là phæn an läc hänh của Bồ tát. Ai tu hành
và chứng nghiûm đi÷u này tự biøt, không thù dùng ngôn
280
ngữ diún tâ dù là vô tướng hay hữu tướng an läc. Đối với
chúng sanh mö muội đời sau, bốn phæn an läc hänh khó
hiùu. Giáo sư Kubota bỏ phæn vô tướng an läc hänh, chþ
giâng phæn hữu tướng an läc hänh.
II- Bốn pháp an läc theo Giáo sư Kubota
Theo Giáo sư Kubota an läc không phâi là tüm nơi an
lành ngồi nghþ, sống một cuộc đời nhàn hä. Trái läi, an läc
có một tác dụng lớn cho người hành đäo. Phæn hữu
tướng an läc hänh gồm thån an läc, khèu an läc, ý an läc
và thû nguyûn an läc hänh, tức vô duyön đäi từ bi tåm.
Trong bốn pháp an läc, thû nguyûn an läc là phæn
cën bân quan trọng. Vü ba pháp thån khèu ý an läc dú
kiùm soát hơn. Tuy nhiön, nøu bỏ ba pháp an läc thån
khèu ý, hành giâ sô bị hư. Thêt vêy, hành giâ mang ý chý
lớn, muốn thành tựu Phêt quâ cứu độ chúng sanh trong
lúc tài đức kòm, hành đäo dú bị gãy, làm chþ chuốc họa
vào thån và chøt bị đọa.
Ngài Huû Tư cũng däy chúng ta kinh nghiûm tu
chứng này. Trön bước đường hành đäo, Ngài bị thuốc
độc và bỏ đói. Trong bốn pháp an läc hänh, Ngài không
sử dụng hai pháp đæu, chþ thọ hai pháp cuối. Sau Ngài
däy bốn pháp này phâi giữ gün đæy đủ, mçt nó, hành giâ
không an thån và không thành tựu công đức.
1/ Thån khèu ý an läc. Ở thø giới Ta bà, trong thời mät
pháp cách Phêt xa, ba nghiûp thån khèu ý của chúng
sanh thường bộc khởi và phát triùn mänh. Thån nghiûp
của chúng sanh thường ưa sát häi, lçy cái chøt của người
khác làm vui cho münh hoðc thých trộm cíp hay say mö
dåm dục.
Khèu nghiûp của chúng sanh thường ưa nói lời độc ác
hay nói dối, lçy dối trá làm vui đøn mức trong xã hội không
281
ai tin nhau được. Hoðc thých nói lời thöu dût đù cho người
bực tức, cëm thù nhau.
Ý nghiûp thü lòng tham không giới hän chþ muốn gom
v÷ cho münh. Khi truy cæu không được läi nổi giên. Quy÷n
lợi làm mờ mít, khiøn họ chîng còn nghÿ đøn đäo nghÿa
nhån tünh. Do quá tham lam mà täo thành khối óc ngu si.
Trong thời đäi tồi tàn, tåm lượng chúng sanh đæy
nghiûp ác như vêy, không thù nào đem giáo pháp cao
thượng này truy÷n thông được. Đức Phêt däy chúng ta đổi
ba nghiûp ác thån khèu ý thành ba thiûn nghiûp. Theo
Ngài, thiûn hay ác không có thực thù, vü nó tùy thuộc nơi ta.
Tu hành theo Pháp Hoa, hành giâ đổi mười nghiûp ác bìng
cách triùn khai ba nghiûp thån khèu ý thành mười nghiûp
lành. Có mười nghiûp lành này, hành giâ đã chuyùn Ta bà
đau khổ thành thiön đường ở træn gian, không phâi đợi chøt
mới vào thiön đường ở nơi nào khác. Thành tựu được như
vêy mới thực sự là người truy÷n bá kinh Pháp Hoa ở đời sau.
Viûc này khó làm, nhưng các Bồ tát gíng sức nỗ lực
thực hiûn. Phêt däy rìng người không trụ pháp an läc mà
hành đäo, thường rớt vào ba nghiûp ác nói trön. Lúc đó
ta khuyön người làm lành, chíc chín sô không køt quâ. Vü
vêy, hành giâ cæn ý thức rìng khi ta chưa chuyùn hóa
chýnh ta mà đòi chuyùn hóa người là đi÷u vô ých, không
thù được. Có thù ta đã bị người chuyùn hóa hư rồi, mà cứ
tưởng münh còn tốt. Đi÷u này läi càng nguy hiùm hơn.
Phêt däy khi hành giâ nhün vêt, vêt in vào tåm, hành
giâ mới có vêt. Vý dụ hành giâ nhün một người ác, ta giên
họ và đem họ vào tåm. Từ khởi niûm sån hên thành ác rồi,
hành giâ phát ra lời nói ác và đối phương nghe mới khó
chịu chống trâ läi. Hành giâ li÷n dùng bäo lực đù đối phó
282
thü läi täo thöm thån ác. Bçy giờ hành giâ đæy đủ ba
nghiûp ác, mà không h÷ thçy münh ác, chþ thçy người ác.
Trước những chướng duyön của môi trường xçu xa
như vêy, Thanh vën không muốn tu ở thø giới Ta bà; vü gðp
đối tượng xçu, münh sô biøn thành xçu và bị đọa. Trái läi, ở
cânh giới Tåy phương không có đối tượng ác, tåm ác của
hành giâ không có đi÷u kiûn phát sinh. Nơi đó toàn những
bêc thượng thiûn nhån khiøn hành giâ dú sanh tåm cung
kính.
Do đó, xåy dựng Tịnh độ ở Ta bà là viûc khó, phâi có
khâ nëng tu chứng mới không bị đồng hóa. Muốn được
như vêy, hành giâ cæn trụ pháp an läc. Nhờ an trú an läc
hänh, hành giâ sô có trëm ngàn muôn ức đà la ni. Nøu đối
tượng của hành giâ là ác, hành giâ nhên cái ác của
người và trao cái thiûn cho người. Đåy là viûc nguy hiùm,
hành giâ cæn phâi sử dụng đà la ni môn đù câi đổi tánh ác
của người thành thiûn. Hành giâ nhên cái ác của người
đem vào tåm, nøu không sử dụng đà la ni đù tiöu hóa,
những khó khën buồn phi÷n đem trút vào hành giâ và
chçt chứa låu ngày sô bộc phát mänh, càng phi÷n hơn.
Nhờ đà la ni môn, Bồ tát rửa säch cái ác, biøn ác
thành thiûn và dùng thiûn này truy÷n đøn cho người. Vü vêy
người ác sống gæn Bồ tát låu ngày trở thành thiûn. Nói
cách khác, hành giâ Pháp Hoa phâi có khâ nëng biøn
phi÷n não thành Bồ đ÷. Người ác thçy hành giâ tự nhiön
thay đổi trong tåm, sanh tåm cung kýnh và nói lời cung
kýnh. Có như vêy, bi tåm hành giâ mới không bị tổn hoäi,
chçt lượng tu hành mới không mçt.
Bồ tát hành đäo vý như Bồ đ÷ thọ vương có khâ nëng
hút phån, đçt, nước. Phån đçt nước là chúng sanh, chúng
sanh nghiûp, chúng sanh phi÷n não. Bồ tát trong nhån
283
gian lçy høt nghiûp và phi÷n não chúng sanh mà køt
thành hoa quâ. Chúng sanh cang cường hung bäo bao
nhiöu, bi tåm hành giâ lớn bçy nhiöu.
Thån khèu ý an läc là ba pháp cën bân phâi giữ gün
cèn mêt. An trú ba pháp này, hành giâ chưa làm lợi ých
chúng sanh, chþ mới giữ träng thái thån tåm của chýnh
münh cho bünh thường. Hành giâ có an läc, tåm trý mới
sáng suốt, từ đó mới tiøp cên chån lý. Bìng không, hành
giâ làm bçt cứ viûc gü, chîng khác người xåy låu đài trön
cát. Vü vêy muốn tu đäo Vô thượng, trước nhçt phâi tu
pháp an läc. Dù gðp hoàn cânh thø nào, cũng phâi giữ
thån khèu ý bünh thường, đừng cho biøn chçt. Và khởi
điùm từ träng thái bünh thường này tùy nhu cæu cæn thiøt
của chúng sanh mà hành giâ tø độ họ. Nøu bị chúng sanh
làm bçt bünh thường, làm thø nào däy họ được.
*Thån an läc. Muốn có thån an läc, ta phâi có cơm
ën, áo mðc, thuốc men, nhà ở hợp pháp đù sống. Không
mong cæu dư dâ, chþ có mức tối thiùu đủ sống. Vü thån
này trôi dät nay đåy mai đó, sáng đói chi÷u no, bûnh
hoän liön miön, tåm sô khởi phi÷n não không tu được.
Täo đời sống an lành, hành giâ phâi trở läi cuộc sống
thực tø, không sống theo tham vọng. Hoàn cânh hành giâ
thø nào, ta síp xøp sống theo đó, giữ cho thån an läc.
Hành giâ ën đù sống và sống đù tu, không phâi đù täo tội
lỗi. Ngược läi chúng ta không theo lời Phêt däy, đánh mçt
an lành trön cën bân, mà cæu Phêt gia bị an lành, chíc
chín Ngài không cứu chúng ta đåu.
Hänh Bồ tát nguyûn độ tçt câ chúng sanh là đi÷u mà
ta nhçt tåm theo đuổi. Tuy nhiön bân thån ta chưa lo
được, đòi lo cho người, là chuyûn không phù hợp với thực
284
tø. Mọi người phâi tròn tư cách trong xã hội đù khỏi bị chö
bai, dñm pha, đánh đêp mới rânh tay làm viûc khác.
Giữa ta và người chung quanh phâi có sự hòa hợp.
Họ phâi tán đồng viûc làm của ta và ngược läi, ta cũng
chçp nhên được viûc của họ. Có một sự tương quan tương
duyön hợp lý sô an läc, còn mỗi người tự thủ phæn münh
không bao giờ an thån. Hành giâ theo lộ trünh của Bồ tát
phâi täo đi÷u kiûn hòa hợp, mới tiøn tu đäo nghiûp được.
Nøu một münh ta đæy đủ, nhưng người chung quanh
thiøu thốn, họ sô gåy khó khën cho ta. Những người ën
trộm giøt người, phæn lớn cũng vü họ quá thiøu thốn. Vü vêy
tu trong nhån gian, ngoài sự an lành v÷ cuộc sống vêt
chçt giàu có của chýnh bân thån, ta phâi lo cho người
chung quanh có đời sống đæy đủ, là viûc tçt yøu cæn thiøt.
Đi÷u này thù hiûn rõ rût qua viûc làm của các Tổ sư từ Ấn
Độ sang hành đäo ở Viût Nam. Đời sống các Ngài træm
mðc đõp đô và ânh hưởng qua nhån gian, mỗi ngày thu
tánh ác của nhån gian và biøn thành thiûn. Vü chúng sanh
nghÿ đøn vêt chçt nön các Ngài dùng vêt chçt mà đối trị,
nghÿa là täo cho họ một đời sống vêt chçt sung túc. Các
Ngài hiûn thån trong các ngành ngh÷, xoa dịu khổ đau
cho họ. Bồ tát đối diûn với đời, tên dụng trý tuû đù xåy
dựng đời tốt đõp hơn, täo thành thiön đường ở ngay trön
træn gian. Đó chýnh là Bồ tát thành tựu được an läc của
thån, khác với an läc của Thanh vën.
Trong phæn thån an läc, nøu mở rộng, chúng ta nhên
thçy Phêt nhìm däy hàng sơ tåm như chúng ta. Đäo đức
còn kòm, trý tuû tài nëng yøu ớt, người đời khó kýnh trọng
ta. V÷ mọi phương diûn, ta không hơn họ mà làm thæy họ.
Đi÷u này không thù chçp nhên được. Trön cuộc đời còn
nhi÷u người hơn ta. Nøu mang hoài bão giáo hóa họ, ta
li÷n chäm trán với häng người này. Ta läi xøp họ vào hàng
285
tục môn tëng thượng män, tiøm Thánh tëng thượng män
v.v„ Như trường hợp Lương Khoan được vua thời đó høt
sức kýnh trọng và luôn tüm cách ám häi Ngài Nhêt Liön.
Nøu nương theo phèm 12 thçy Đ÷ Bà Đät Đa được
thọ ký thành Phêt, tôi thiøt nghÿ Ngài Lương Khoan làm
viûc xçu ác này đù Ngài Nhêt Liön thù hiûn trọn võn pháp
tu của hành giâ Pháp Hoa sau khi Phêt Niøt bàn. Vü nøu
Lương Khoan là một người tû ác tæm thường thêt sự, thü
không thù nào được nhi÷u người kýnh trọng. Có lô Ngài
đóng vai nghịch hänh đù xiùn dương kinh Pháp Hoa, làm
đối tượng duyön khởi cho Nhêt Liön thuyøt pháp và däy
đồ chúng.
Ngài Nhêt Liön däy khi chưa có khâ nëng làm như
các Bồ tát lớn, ta phâi lùi xuống, giữ cho thån an läc bìng
cách không gæn gũi mười häng người hay phâi cèn thên
lúc giao thiûp với họ.
Mười häng người này chþ cho những thành phæn xçu
trong xã hội. Các Bồ tát lớn, đäo lực cao, gðp häng người
nào cũng độ thoát được. Còn ta tæm thường đæy nghiûp
chướng, người nhün thçy không phát tåm và coi ta không
ra gü. Ta chçp nhên sự tæm thường này èn nhén tu hành,
miût mài làm những viûc trong tæm tay của münh đù täo
träng thái an läc cho thån.
Bồ tát sơ tåm phâi xòt xem nön gæn gũi người nào.
Những người có quy÷n thø như vua, con vua, quan lớn,
ba häng người này có thù tốt hay xçu. Nøu thực họ là
người tốt ra đời cùng thời với đức Phêt đù xåy dựng thø
giới an lành, hộ vû người trü kinh Pháp Hoa. Nhưng nøu là
vua chúa ác độc, họ thường dùng quy÷n lực đù khống
chø thiön hä, không được dån thương.
286
Nøu ta thån cên họ, phục vụ cho quy÷n lực khống
chø người dån và bâo vû địa vị kó ác như vêy, ta sô trở
thành tiøm Thánh tëng thượng män. Chúng ta phâi cån
nhíc xem lêp trường của họ nhìm phục vụ cho nhån dån
hay cho bân thån. Ngoài ra gæn gũi những người quy÷n
thø, ta khó tu. Vü họ sống với quy÷n thø thường có åm mưu
thủ đoän. Họ thành công ta được hưởng, thçt bäi đương
nhiön ta bị tù tội.
Muốn thån an läc, ta chþ làm đúng bổn phên của
người dån. Viûc đøn thëm, phục dịch, cæu thån họ,
chúng ta tuyût đối không nön. Tuy nhiön, khi những người
này sa cơ thçt thø, hoàn toàn bçt lực và đau khổ cùng tột,
họ tüm đøn nhờ khai ngộ, ta sïn sàng giúp đỡ. Vü xem họ
như đối thủ là ta tự sát.
Hành giâ Pháp Hoa không gæn gũi vua, con vua hay
quan lớn, tức không gæn người có quy÷n thø. Đi÷u này
còn có èn ý däy chúng ta muốn cæu giâi thoát an läc,
đừng sống với tánh tham danh, hoðc đừng sanh ra ý thức
chi phối người, cai trị người.
Hành giâ không gæn gũi người làm viûc ác thých đåm
nhau, đánh nhau, làm viûc giøt häi đù mưu sống, vü họ là
những người tåm trý không bünh thường. Không tới với
người làm âo thuêt, họ làm tinh thæn ta tồi tû thöm. Chþ
đøn bêc minh triøt đù tu học.
Hành giâ cũng không gæn gũi đàn bà, nghÿa là bỏ
những tánh làm chướng ngën Thánh đäo ti÷m èn ngay
trong con người chúng ta. Không phâi tránh người đàn bà
thực bön ngoài. Vü trong kinh Pháp Hoa, Phêt däy chúng ta
tu hành chýnh yøu phâi mài dũa, kiùm điùm tåm münh. Trön
thực tø những tánh ác chướng ngën Thánh đäo, chúng ta
thường thçy có nhi÷u nơi người đàn bà. Nói chung, chúng
287
ta không gæn gũi những häng người kù trön, không đòi hỏi
bçt cứ đi÷u gü ở họ. Có đòi hỏi là đòi hỏi ở ta làm lợi ých
cho người.
Hành giâ thương người, giúp người, hy vọng mai kia
dú nhờ vâ họ. Sự giúp đỡ như vêy phát xuçt từ lòng tham,
không phâi là tünh thương. Ngay như cha mõ nuôi dưỡng
con cái, không nhìm mục đých bít nó nuôi läi khi ta già
yøu. Trái läi, ta dồn høt tåm lực nuôi con nön người. Chúng
ta tự sung sướng với viûc làm này của münh. Và đứa con
cũng câm thçy mang nðng tünh thương đối với cha mõ.
Ngoài ra, muốn thån an läc, hành giâ luôn luôn ghi
nhớ, giữ gün tåm nhén nhục nhu hòa, tùy thuên với người
một cách khòo lòo. Với áo giáp nhu hòa nhén nhục, hành
giâ tự hä thçp münh cho ngang hàng hay thçp hơn người,
đù giữ vững vị trý đứng của münh và læn hồi chuyùn họ
theo mình.
Hành giâ Pháp Hoa đừng bao giờ nổi nóng với người.
Phâi bünh tÿnh, không đù cânh vêt bön ngoài chi phối tåm.
Vü động tåm sô mçt bünh tÿnh, không còn sáng suốt, lúc đó
sô bị họ quêt ngã. Tuy sống hòa hợp với mọi người, hành
giâ vén không bị đồng hóa, đó là đi÷u cën bân quan
trọng. Sống chung với người ác, chống họ ta sô bị giøt.
Nhưng theo họ làm ác, ta sô bị đọa. Như Ngài Huû Nëng
khòo tu pháp tùy thuên. Vü nghiûp duyön, Ngài sống
chung với những người thợ sën hung dữ. Ngài cũng làm
công viûc sën bín y như họ, nhưng không bao giờ bín
trúng, nön chúng bít Ngài nçu cơm. Bön trong Ngài vén
giữ được tánh Phêt, bön ngoài hiûn tướng gü cũng được.
Hành giâ tùy thuên nhưng có thái độ cương quyøt, nhçt
định truy÷n bá kinh Pháp Hoa dưới mọi hünh thức, đưa
người tới bờ giác. Nhén nhục của Pháp Hoa làm chúng
sanh phâi khuçt phục, không phâi sợ mà nhén.
288
Trong đời mät pháp, đa số người không đðt cën bân
trön đäo đức. Vü vêy, hành giâ phâi trang bị những đức
tánh nói trön đù giữ cho thån an läc.
Cơm ën, áo mðc, thuốc men, nhà ở hợp pháp và
những liön hû chung quanh của hành giâ tốt đõp. Tçt câ
những viûc này chþ täo sự an lành bön ngoài giúp hành
giâ täm thời ổn định viûc tu hành. Nøu hành giâ dừng
bước ở đåy, thü muôn đời vén là chúng sanh.
Trön bước đường thực hiûn pháp tu đù được an thån,
tinh thæn Đäi thừa triùn khai thån của chúng ta thành ba
thứ. 1/ Ngũ uèn thån là thån vêt chçt tồn täi trön cuộc đời.
2/ Báo thân là thån phước đức trý tuû hay nghiûp thån bön
trong của từng người. 3/ Pháp thån là thù của sự vêt.
Từ ngoài tuæn tự đi såu vào bön trong, chúng ta có
ba tæng thån như vêy. Chúng ta phæn nhi÷u thường muốn
tránh bỏ ngũ uèn thån, nhưng không chịu bỏ nghiûp. Đức
Phêt däy nghiûp là nguyön nhån chýnh yøu täo cho thån
ngũ uèn thành dú thương hay dú ghòt. Còn ngũ uèn thân
vêt chçt của mọi người đ÷u giống nhau.
Ngài Huû Tư thi÷n sư tham thi÷n sử dụng nhçt tåm
tam quán, thçy được sai læm tác häi của nghiûp đã làm
cho Ngài thuyøt pháp mà vén bị bỏ đói và bị thuốc độc.
Qua kinh nghiûm tu chứng, Ngài däy chúng ta rìng khi
thiön hä đánh chửi, khinh chö, sþ vâ là tçn công cái nghiûp
của münh, không phâi tçn công münh. Nhờ thiön hä bín
phá, nghiûp ác rớt xuống, không còn vçn đ÷ xây đøn với
hành giâ nữa.
Vü thø ngũ uèn thån không quan trọng, nhưng quan
trọng ở điùm hành giâ phâi đi÷u chþnh nghiûp bön trong.
Đi÷u chþnh được nghiûp bön trong, hành giâ đã đi÷u
chþnh được hünh rồi thü bóng bön ngoài là thån ngũ uèn
289
cũng tự đổi theo. Chýnh Ngài Huû Tư sau khi tham thi÷n,
xóa säch nghiûp. Trở läi cuộc đời, chîng những người
đồng tu, mà câ vua chúa đ÷u phâi kýnh nù, phong Ngài
chức Đäi Nhäc thi÷n sư.
Đức Phêt khuyön muốn thån an läc đừng täo thêm
nghiûp. Đối với nghiûp quá khứ đã täo, không tránh được.
Cứ đù cho thiön hä phát hiûn tçn công, nó sô tiöu tan theo
gia công tu hành của chúng ta. Như trường hợp Vô Não tu
theo Phêt, nhưng ra đường vén bị đánh, vü tướng sát nghiûp
còn.
Hành giâ xóa nghiûp bìng cách lợi dụng hoàn cânh
khó khën của münh mà trụ nhén nhục địa. Chçp nhên sự
gia hünh của ba loäi tëng thượng män, bìng lòng bçt cứ
đi÷u gü giáng lön tåm hồn münh đù trâ nợ. Tôi tu suốt 40
nëm trụ nhén lực, gia công tu hành đù täo phước läc.
Người ta càng tû với tôi bao nhiöu, tôi càng đóng góp
công quâ bçy nhiöu, mới thành tựu køt quâ như ngày nay.
Đi÷u cæn thiøt đối với chúng ta là khi gðp khó khën phâi
phát triùn ni÷m tin v÷ Tam Bâo mänh hơn. Sám hối nghiûp
chướng, cæu chư Phêt gia bị cho chúng ta đủ sức chịu
đựng những gü træn gian đổ trút lön. Chúng ta đừng làm kó
quịt nợ, muốn ën mà không chịu trâ, không thù được. Vü
nghiûp theo ta như hünh với bóng. Chúng ta nhçt định trâ
nợ quá khứ và không täo nghiûp tương lai, cuối cùng
không còn là con nợ. Và khi có thừa của câi, thừa tri thức,
viûc tốt đõp tçt nhiön chào đón chúng ta.
Sau khi hành giâ síp xøp cuộc sống đơn giân nhçt,
đù không tổn hoäi sức lực và phá sân tinh thæn, Phêt däy
nön thån cên những nơi làm tëng trưởng tri thức münh.
Theo lời Phêt däy, Bồ tát an trú pháp KHÔNG, nghÿa là
sống với trý Bát Nhã. Vü trý Bát Nhã là chỗ an trú tốt nhçt
290
của chư Phêt ba đời. Bồ tát thừa kø sự nghiûp của chư
Phêt, sử dụng trý Bát Nhã qua lëng kýnh thêp nhị nhån
duyön, thçu rõ nguyön nhån thúc đèy viûc thọ sanh trön
cuộc đời, nguyön nhån cçu täo của ngũ uèn. Xa hơn,
quan sát ngũ çm thø gian, đù biøt vũ trụ là gü. Đó là pháp
KHÔNG của Bồ tát tu. Chîng phâi như nhi÷u người læm
tưởng pháp KHÔNG là phủi säch, bỏ mðc tçt câ, sống
buông trôi không đù ý gü, lãng phý câ cuộc đời.
Nương pháp nhån duyön, biøt tçt câ vêt từ KHÔNG
thành CÓ và từ CÓ v÷ KHÔNG, Bồ tát không bên tåm tới
nó, không bị phi÷n hà bön ngoài quçy ræy. Khi Bồ tát quán
nhån duyön chứng pháp Không, đät trý Bát Nhã, Phêt däy
từ trý Bát Nhã nhün qua các pháp thçy nó như thêt, nghÿa
là thçy thêt tướng các pháp. Bçy giờ sống đúng với pháp
chån thêt, thø giới Chån Không của Bồ tát sô biøn thành
diûu hữu.
Như vêy muốn an thån phâi nương tựa pháp KHÔNG
hay trý Bát Nhã và nương tựa thêt tướng các pháp. Đåy
mới là chỗ nương tựa an toàn nhçt cho Bồ tát làm đäo.
Chư Phêt đang sống trong trý Bát Nhã, đang trụ trong
chån thêt pháp. Hành giâ nào đät đøn cânh giới tu
chứng này, sô thçy Phêt vén hiûn hữu trön cuộc đời.
An thån lêp mäng trong trý Bát Nhã, sống với thêt
tướng pháp, Bồ tát trở läi cuộc đời, thçy rõ chúng sanh
nghÿ gü, muốn gü, có khâ nëng làm gü, mới tùy yöu cæu
chúng sanh mà giáo hóa, thü làm sao họ chống đối Bồ tát
được.
Bồ tát trâi qua quá trünh khởi đæu tu từ ngũ uèn thån
mang đæy nghiûp ác, læn sửa đổi nghiûp thån thành thån
phước đức trý tuû. Vü biøt nghiûp có thiûn ác, nhưng câ hai
đ÷u phát xuçt từ một thù của sự vêt “Thiûn ác đôi b÷
nước một sông”. Bồ tát hành đäo mượn tướng sanh diût,
291
quan sát tu têp đù đi đøn pháp không sanh diût là bân
thù sự vêt thü tướng nghiûp tự thủ tiöu.
Chuyùn đổi nghiûp thån đøn độ cao nhçt thành
Pháp thån. Từ Pháp thån hiûn thån läi cuộc đời với Báo
thån phước đức trý tuû giáo hóa chúng sanh, mới thực sự
trụ thån an läc hoàn toàn.
* Khèu an läc. Nương pháp thi÷n định, suy nghÿ lời
Phêt däy, täo được thån an läc. Và từ thi÷n định, trở läi
thực tø, nhün đời bìng tåm tùy hỷ, tåm đäi bi, nön thçy
được mọi người đ÷u dú thương, không giống như cái thçy
bìng tåm ác độc trước khi hành giâ vào định. Lời nói của
hành giâ phát xuçt từ lòng từ, trở thành hoàn toàn chån
thêt, biøt kýnh trön nhường dưới, không còn ai tranh cãi với
hành giâ được.
Thån khèu của hành giâ an läc, bìng lòng làm tçt câ
mọi viûc trong tư thø xåy dựng của münh. nhưng đừng cho
rời vị trý, đừng đù lòng bực bội. Vü bực bội sô phát ra lời nói
ác. Đức Phêt däy hành giâ Pháp Hoa không tranh chçp
cãi vã hơn thua. Nøu còn lçy sở đíc của münh nói cho
người khác, không phâi là người truy÷n bá kinh. Trước kia,
hành giâ đứng ở lêp trường của riöng münh mà phö phán
người, thçy ai cũng dở, cũng đáng ghòt. Và từ đó, khởi
tåm sån hên kiöu män, nön giâng kinh thành bực bội khó
chịu, khèu không an läc.
Nhưng nay từ định trở ra, hành giâ nhün thçy chúng
sanh trong thời mät pháp nghño nàn, ngu dốt, bän bñ
hung ác, xã hội tëm tối. Bân thån và môi trường của
chúng sanh tû ác như vêy, họ không thù nào giỏi, không
thù nào sống an läc, không thù hiùu và chçp nhên được
pháp này, là lô tçt yøu.
292
Quán sát thçy rõ nghiûp và phi÷n não bao våy bức
ngðt thån tåm họ, hành giâ dú dàng khởi lòng từ đối với họ.
Hành giâ giâng nói kinh Pháp Hoa bìng tünh thương đối
với chúng sanh, không phâi là lời nói hoa mỹ trön đæu môi
chót lưỡi thø gian. Bồ tát trâi tåm từ thêt sự rộng lớn, đøn
độ chúng hội nghe pháp quön tçt câ bức bách thù
nghịch. Đi÷u này rçt cæn trong thời mät pháp, một thời
điùm của đæy réy tranh chçp hên thù.
Ở phèm Trü, người truy÷n bá kinh Pháp Hoa thường bị
chống đối, vü lúc đó vị trý của hành giâ ngang hàng với
chúng sanh. Nay thành tựu bốn pháp an läc, hành giâ từ
thø giới Phêt mang tåm từ đøn cứu hộ chúng sanh. Làm
sao chúng chống đối được. Hành giâ bước chån vào træn
thø, phá vỡ những tëm tối của cuộc đời. Những đau khổ
buồn phi÷n trong lòng chúng sanh được xóa tan theo
từng lời giâi thuyøt của pháp sư. Thåm nhêp pháp vi diûu,
người nghe pháp câm thçy hoan hỷ nhõ nhàng, thanh
thân và pháp luôn luôn luån chuyùn trong tåm, chþ đäo
cho đời sống họ mỗi ngày một thëng hoa.
Thành tựu công đức như vêy, mới thực sự diún nói
pháp Như Lai. Vü pháp Như Lai ứng câm tùy cơ. Tçt câ
ngôn từ của Ngài sử dụng chþ nhìm đưa mọi người đøn
an lành giâi thoát. Còn những lời nói nào mang đøn buồn
phi÷n khổ đau, chíc chín không phâi là pháp Như Lai.
Hành giâ Pháp Hoa đứng ngoài mọi tranh chçp của
cuộc đời. Họ không có quy÷n lợi gü trön thø gian. Hiûn hữu
nơi nào chþ nghÿ đøn mang lợi läc cho nơi đó.
Phêt däy Bồ tát không bao giờ được chö tránh kinh
điùn, không được nói lỗi của người hành đäo. Đừng phö
phán pháp môn tu không đồng với münh. Vü làm như vêy
sô chäm tự ái họ, tçt nhiön hành giâ khó an lành. Nhưng
293
cũng đừng khen họ, sô rớt vô giâ dối cũng thọ quâ báo.
Chuyûn xçu ác của họ ta lờ đi, vü nói đúng cũng chøt, nön
chúng ta phâi lựa lời mà nói. Hơn nữa khi chþ trých lỗi người,
hành giâ nhên ngay rìng münh đã khởi lön tåm phån biût
là tåm sai trái xçu ác mà người tu hành cæn dứt đoän.
Phát xuçt từ tâm tham lam ghét ganh mà chê bai
pháp và pháp sư, là những viûc hành giâ cæn đoän trừ
hîn. Tuy nhiön, ta có thù nöu lön những điùm tốt xçu,
những đi÷u cæn chþnh đốn trong Phêt pháp đù làm sáng
đäo. Sự phö bünh của hành giâ đù cùng chung lo xåy
dựng thực sự, ở giai đoän ta đã trừ säch tåm ghòt ganh, là
viûc làm cæn thiøt nhìm mục tiöu hàng phục chúng ma,
thiûu long Tam Bâo.
Đæy đủ tư cách nói pháp như trön, những người đøn
nghe đ÷u thuên theo, không trái ý pháp sư. Trong kinh
diún tâ là những thiûn thæn đøn nghe pháp. Không phâi
thiûn thæn ở thø giới nào khác hiûn ra nghe pháp, mà
chýnh là tư cách của pháp sư thánh thiûn phát ra những
lời giâng chån thêt đúng như pháp đã chuyùn đổi tåm
chúng hội trở thành thanh tịnh trong sáng, vý như thiûn
thæn. Bçy giờ được mười phương Như Lai phóng quang
che chở, hành giâ là người thay thø Như Lai làm lợi ých
cho đời.
Ở trön sanh diût môn, hành giâ nhün thçy chúng sanh
muôn hünh vän träng sai khác. Hai người còn không giống
nhau, huống gü chúng sanh. Nhưng quán sát trön chơn
như môn không có gü khác biût. Cái nhün v÷ chúng sanh
bünh đîng, nhõ nhàng đøn độ thçy người chþ đưa một tay
hay cúi đæu trước Phêt cũng sô là Phêt. Quán thuæn thục
như vêy, hành giâ không khởi tåm thương những đi÷u
thuên, ghòt những đi÷u nghịch và tåm ganh tỵ cũng tan
biøn. Đối với phước báu của người, hành giâ Pháp Hoa
294
sïn sàng tùy hỷ, phát tåm nång đỡ mọi người tu hành. Vü
hành giâ thường tåm niûm mọi người cæu đäo đang tiøn
bước trön lộ trünh Bồ tát đäo, tçt câ sô thành Phêt.
* Ý an läc. Nhün thçy đối tượng bön ngoài chúng ta
thường sanh ra suy nghÿ bön trong. Chúng ta không chö ra
mðt, ra lời nhưng chö trong lòng. Đó là bûnh của tôi thuở
nhỏ. Sự thêt thån münh không hơn ai, nhưng ai münh cũng
chö. Trong ý nghÿ, münh khinh người ta, thiön hä biøt nön
tüm cách häi münh. Ngay như chúng ta không có ý xçu, họ
còn häi, huống chi là có ý xçu. Biøt như vêy, chúng ta têp
cho ý nghiûp bünh thân với tçt câ. Đừng khởi ý niûm tốt
hay xçu đối với người. Tåm hành giâ Pháp Hoa phâi hoàn
toàn thanh thân. Đó là đức týnh cæn thiøt trong thời mät
pháp, khi lòng chúng sanh lúc nào cũng tràn ngêp hơn
thua tranh chçp.
Thêt vêy, ở thời kỳ hỗn loän Tam quốc, Ngô Tôn
Quy÷n nương theo tåm hồn thanh cao giâi thoát của
pháp sư Khương Tëng Hội. Ông nhên được mọi an lành dù
nước Đông Ngô của ông là một nước nhỏ.
Trong bài kû của phèm an läc hänh, Phêt däy người
trý trong lòng không bực bội, lo åu, ganh ghòt. Đät được
träng thái an läc của tåm chứng này, các Tỳ kheo dù
sống ở núi rừng hoang dã mà tinh thæn rçt trong sáng. Thø
giới quan của các Ngài không bao giờ âm đäm, thö
lương, buồn phi÷n.
Khi thọ trü kinh Pháp Hoa, hành giâ đừng khởi niûm ác,
không cho phát sanh những ý nghÿ xçu. Hành giâ luôn
luôn kiùm tra ý của münh trong từng niûm xem có khởi ác
không, có còn ham muốn không. Vü sau mỗi ham muốn,
thường tiøp nối theo muôn ngàn đi÷u ác khác. Hành giâ
cố gíng giữ tåm ở träng thái bünh thường, như hư không.
295
Không cho khởi bçt cứ niûm nào, dù là niûm phâi hay
niûm trái. Khởi đæu hành giâ thường bị dụ bởi một niûm
phâi. Lúc çy, hành giâ sô rời chánh định và rớt qua niûm
trái. Rời chánh định nghÿa là rơi vào vòng sanh tử, không
tiøn tu được nữa. Vü vêy tåm hành giâ phâi an trú chánh
định và từ đåy khởi đäi bi tâm.
Đäi từ bi tåm phát xuçt từ chánh định mới thực sự
nìm trong tåm Phêt gọi là từ tam muội và bi tam muội.
Thành tựu tåm này mới truy÷n bá kinh Pháp Hoa được.
Nhờ an trú chánh định, hành giâ không có nøp sống
giống træn gian. Tåm hành giâ tan biøn vào vũ trụ và bao
hàm câ vũ trụ. Trong bù pháp tánh, sự hiûn hữu của hành
giâ và người, cùng muôn vêt, đ÷u đæy đủ. Bçy giờ mọi loài
đ÷u nìm trong tåm hành giâ.
Đäi từ bi tåm khởi điùm từ đåy thü mọi viûc làm của
hành giâ chan hòa với nhau, tuy nhi÷u nhưng thực là một.
Chúng sanh khổ, Bồ tát câm nhên được khổ đau này. Vü
tåm Bồ tát đã thực sự mở rộng, dung chứa được muôn
loài và Bồ tát vên dụng tåm chúng sanh đó mà kiøn lêp
Phêt quốc.
Phæn tu ý an läc này rçt khó. Ai cũng nhên thçy rõ ta
tránh mðt dú, mà khó tránh lòng. Những xçu ác ta đã
đuổi nó ra khỏi thån, nhưng nó vén sống mãnh liût ở träng
thái tåm. Ta càng cố xa, thü nó càng tiøn gæn ta. Tuy nhiön,
khi nhên chån được pháp dưới däng đäi bi tåm rồi, hành
giâ hiùu rõ nøu không cứu chúng sanh xçu ác, ta cũng
chøt.
Hành giâ tùy thuên cứu độ chúng sanh, nhưng sự thêt
là cứu độ chýnh münh, nön thành tựu chúng sanh là thành
tựu Phêt độ. Đối với chúng sanh đau khổ, ngang ngược
bướng bþnh, hành giâ phâi sanh tåm đäi bi, vü thực sự nøu
296
họ biøt và giỏi như ta, họ đã không phäm tội lỗi. Bồ tát khởi
lòng đäi bi, tüm mọi cách giúp đỡ chúng sanh, đù ngày
nào họ cũng thành Phêt như hành giâ.
Đối với hàng Bồ tát là những bän đồng tu, hành giâ
luôn khởi tåm từ, gánh bớt khổ cho họ, câm thông với khó
khën của họ, khých lû họ an vui tiøn tu trön đường đäo.
Trong kinh Duy Ma có däy, những người tu trong thời mät
pháp, gðp nhi÷u khó khën muốn xâ tåm đäi bi vào Niøt
bàn. Duy Ma dðn chúng ta cæn khuyön nhủ, nhíc nhở,
sách tçn họ. Dù đời có khổ, cũng xin đừng vào Niøt bàn,
đù chúng ta và họ cùng song hành làm đäo, tëng trưởng
mäch sống cho đäo.
* Thû nguyûn an läc của Bồ tát là chánh hänh của
người tu, køt hợp giữa ý chý và hành động. Ý cën hoàn
toàn thanh tịnh, không bị hoàn cânh chi phối, tåm tư líng
đọng trong säch, không khởi ý niûm mong cæu lợi läc,
giúp hành giâ có một cái nhün chýnh xác gæn đúng như
thêt (vü thçy đúng như thêt là Như Lai). Bçy giờ, hành giâ
thçy tçt câ vêt theo cái thçy của Như Lai. Đó là cái thçy
phát khởi từ ý cën thanh tịnh, rồi thåm nhêp thi÷n định,
không kõt trong phi÷n não nhiúm ô, tham chçp. Thçy
hoàn toàn khách quan không dựa trön tünh câm con
người.
Tới giai đoän này, Phêt mới chþ cho hành giâ thø nào
là tri kiøn Như Lai. Tçt câ pháp trước thuộc phương tiûn,
nhìm thanh tịnh hóa thån khèu ý, thuộc phæn khai tri kiøn.
Đøn phæn thứ hai, Phêt chþ cho hành giâ cái thçy của Như
Lai.
Bìng huû nhãn mở đæu cho bước đi vào huû Như Lai,
hành giâ thçy chư Phêt và Bồ tát mười phương hành đäo,
cứu vớt trëm ngàn muôn ức chúng sanh. Các Ngài phát
297
nguyûn thêt rộng lớn, nhưng không có gü có thù não häi
được Ngài. Dưới sự giáo hóa của Bồ tát, tçt câ trở thành
thanh tịnh. Những chúng sanh cang cường khó däy đ÷u
biøn thành đồng tử cõi Trời.
Dçn thån vào đời mang thû nguyûn độ tçt câ chúng
sanh không bỏ sót một ai, nön các Ngài được chúng sanh
mừng đón. Kó nào muốn míng chửi, miûng li÷n cåm být,
dao gêy không häi được và người tới nghe pháp cũng
không trái ý. Ai nghe pháp rồi ghi nhớ trong tåm, luôn suy
tư và đem truy÷n cho người khác. Læn læn täo thành thø
giới kỳ diûu, tçt câ mọi người đ÷u thương yöu nhau.
Với ba nghiûp thanh tịnh và lðn såu trong tåm thức,
hành giâ quan sát, nhên rõ những viûc làm cao quý phi
thường và thø giới của Bồ tát thêt đõp như vêy. Hành giâ
khởi tåm ưa thých, muốn mang thø giới Thêt Báo đó v÷
cho mọi người cùng hưởng, mọi người cùng được khâ
nëng siöu viût như Phêt và Bồ tát. Xưa tu hành đäo Bồ tát,
Phêt Thých Ca và Phêt Di Đà cũng vêy. Thåm nhêp vào
thø giới của Phêt Đäi Thông Trý Thíng, Phêt Thých Ca trở v÷
chuyùn Ta bà thành Tịnh độ và Phêt Di Đà xåy dựng thø
giới Cực Läc ở phương Tåy.
Thçy được Như Lai, nghe được pháp åm và phát tâm
Bồ đ÷, hành giâ Pháp Hoa từ thø giới Thêt Báo quay läi Ta
bà, biøn ý chý thành hành động, thành cuộc sống hiûn
thực gọi là thû nguyûn.
Giáo sư Kubota nhên xòt rìng người có ý chý vào thø
giới Thêt Báo, nhưng v÷ thø giới Ta bà thü ngán sợ. Chäm
thực tø gðp toàn khó khën, vü những người xung quanh dở
ác, không giống người ở thø giới Cực Läc là thượng thiûn
nhån, nön sanh chán nân.
298
Ý chý lớn lao mà không thực hiûn đù thời gian trôi qua,
thü nguyûn này thành không tưởng. Khi hành giâ thû
nguyûn dçn thån vào con đường Bồ tát, hä quyøt tåm
dồn tçt câ khâ nëng đù đät mục tiöu, høt lòng làm những
viûc như chư Phêt và Bồ tát đã làm. Chư Phêt và Bồ Tát
mười phương thçy hành giâ đồng hänh đồng nguyûn, mới
phóng quang hộ niûm.
Hành giâ ở Ta bà làm đäo một, nhưng Bồ tát và chư
Phêt gia bị cho hành giâ hàng ngàn, hàng vän. Từ lực vô
hünh mà gia bị đøn thø giới hữu hän, nön sự gia bị rçt lớn.
Tçt câ đøn với hành giâ trön bước đường tu hành đ÷u trở
thành bçt khâ tư nghü. Tùy mức độ thû nguyûn và các
viûc làm của hành giâ đøn đåu, mức gia bị các Ngài đøn
đó. Ngài không gia bị cho chúng ta, khi lòng chúng ta còn
ých kỷ, chưa dõp phi÷n não, ý chý thçp hñn không chịu
dçn thån vào cứu độ chúng sanh. Vü gia bị cho người đæy
tư chçt tû xçu như vêy, họ sô trở thành kó phá đäo.
Riöng chúng ta là những người sơ phát tåm quyøt chý
tu hành, tịnh xong ba nghiûp, thêt sự thương người, muốn
cứu giúp người. Tuy nhiön, chúng ta nói người không nghe.
Ta phâi nhớ đøn hünh ânh Phêt Thých Ca ngồi trong tháp
Đa Bâo. Ngài toàn thiûn toàn nëng, thuyøt pháp giáo hóa,
mọi người nghe, quý trọng Ngài như bêc Thæy. Còn chúng
ta chưa được xem là thæy, ta phát khởi thû nguyûn trong
lòng. Mai kia ta có tháp Đa Bâo như đức Thých Ca, ta sô
đøn giáo hóa họ.
Thêt vêy, Đức Thých Ca thành tựu được viûc hoìng
hóa độ sanh dú dàng, vü Ngài có tháp Đa Bâo, phån thån
được. Nghÿa là Ngài chứa nhóm đæy đủ đäo đức tri thức,
đæy đủ quyøn thuộc.
299
Đû tử Phêt hay phån thån Ngài thời bçy giờ quá lớn
gồm 12.000 Tỳ kheo, 6.000 Tỳ kheo Ni và vô số đû tử täi gia.
Muốn häi Ngài, kó ác phâi nhün trước xem sau. Ngày nay
chúng ta có một münh, họ dú häi quá. Chúng ta đơn độc
chưa làm được viûc, hõn läi kiøp nào đó, chúng ta có vô
số đû tử, có sức mänh v÷ người, v÷ của câi, v÷ tri thức.
Dùng ba sức mänh này dú dàng giáo hóa những người
ngang bướng.
Nhên được Phêt lực truy÷n vào, kinh vý cũng như vua
Chuyùn Luån Thánh Vương đưa viön minh chåu trong búi
tóc cho ta. Đức Như Lai cũng vêy, thçy chúng hội tu tçt
câ công hänh, thíng ma ngũ çm, ma phi÷n não, diût ba
độc, ra khỏi ba cõi, phá được lưới ma, Ngài mới đem trao
kinh Pháp Hoa. Trong chiöm bao nghÿa là trong tương lai
người trü kinh sô thçy cânh giới mæu nhiûm của chư Phêt,
hàng Bồ tát nói pháp và Tỳ kheo våy quanh, thçy münh
giâng nói kinh Pháp Hoa khiøn mọi người phát tåm Bồ đ÷.
Và thçy được Đức Phêt thọ ký thành Vô thượng chánh
đîng giác.
Tóm läi, kinh Pháp Hoa tiöu biùu cho những gü cao
quý nhçt trön cuộc đời. Kinh này không đối lêp với đời,
không tách rời cuộc đời mà có đủ hai mðt, viûc làm trön
thø gian và viûc làm trong tåm. Đức Phêt däy chúng ta
không bỏ thø tục, nhưng bỏ tåm thø tục. Vü mang tåm thø
tục đi vào træn thø, tçt nhiön sô gðp đụng chäm chống
đối. Hành giâ nhên biøt tçt câ tranh chçp hơn thua làm
chướng ngäi Thánh đäo, nön muốn tu hành kinh Pháp
Hoa, phâi trụ bốn pháp an läc, mới truy÷n bá được.
Thành tựu bốn pháp an läc, hành giâ sô là hiûn thån của
Đức Như Lai trön cõi đời này, không gü có thù não loän
được. Khi đó Bồ tát tùng địa dũng xuçt mang kinh Pháp
300
Hoa đøn cho ta. Tu theo các Ngài, hành giâ mới được an
läc hoàn toàn.
Phẩm 15
TÙNG ĐỊA DŨNG XUẤT
I. LƯỢC VĂN KINH
Lúc bçy giờ, Bồ tát từ phương khác đông vô số chíp
tay xin Phêt cho các Ngài giữ gün, đọc tụng, biön chòp,
cúng dường và giâng nói kinh Pháp Hoa ở Ta bà sau khi
Như Lai diût độ. Đức Phêt không chçp thuên lời thþnh cæu
này, vü ở Ta bà có vô số Bồ tát có khâ nëng làm viûc çy.
Khi Phêt nói lời này, đçt của 3.000 đäi thiön quốc độ
đ÷u rúng nứt và vô lượng Bồ tát đồng thời xuçt hiûn. Các
Bồ tát này thån síc vàng ròng đủ 32 tướng tốt, trụ trong
hư không ở hä phương nghe tiøng Phêt Thých Ca, nön hiûn
lön. Các Bồ tát çy đøn đânh lú tháp báu và các phån
thån Phêt, rồi chíp tay chiöm ngưỡng Phêt Đa Bâo và
Đức Thých Ca.
Từ lúc các Bồ tát này xuçt hiûn cho đøn khi đânh lú
trâi qua 50 tiùu kiøp. Nhưng nhờ sức thæn của Phêt, đäi
chúng thçy như nửa ngày và thçy các Bồ tát đæy khíp hư
không, trong çy có bốn vị đứng đæu là Thượng Hänh, Vô
Biön Hänh, Tịnh Hänh, An Lêp Hänh.
Bồ tát Di Lðc và 8.000 hìng sa Bồ tát trong pháp hội
đ÷u ngäc nhiön v÷ sự hiûn hữu của vô số Bồ tát từ đçt vọt
lön. Bồ tát Di Lðc đäi diûn tçt câ hỏi Phêt rìng các Bồ tát
này từ đåu đøn và đøn đù làm gü. Ai là người thuyøt pháp
giáo hóa các Ngài, các Ngài tu hành theo kinh nào mà
có thæn thông như vêy.
Đức Thých Ca cho biøt những Bồ tát này do chýnh
Ngài giáo hóa sau khi đíc Vô thượng chánh đîng giác.
301
Các vị này thường ở nơi víng lðng, siöng tu tinh tçn cæu
Vô thượng huû.
Bồ tát Di Lðc nghi ngờ, li÷n bäch Phêt : “Các Bồ tát
này là người đã trồng cën lành ở vô lượng vô biön Phêt
trong trëm ngàn muôn ức kiøp mới được thæn thông lớn
như thø. Vêy mà Đức Thø Tôn từ khi thành Vô thượng
chánh đîng giác đøn nay hơn 40 nëm, làm thø nào trong
thời gian ngín, Thø Tôn có thù giáo hóa các Bồ tát này
được. Riöng chúng con hoàn toàn tin Phêt không bao giờ
nói sai. Nhưng xin Ngài vü những Bồ tát mới phát tåm tu
hành sau khi Phêt diût độ mà giâi thých cho họ khỏi đọa
vào đường ác”.
II. GIÂI THÍCH
Kinh Pháp Hoa chia làm hai phæn, từ phèm 1 đøn
phèm 14 là nhơn môn hay tých môn, từ phèm 15 đøn
phèm 28 là quâ môn hay bổn môn. Đứng v÷ nhơn địa tu
hành nön gọi là nhơn môn và đứng v÷ mðt thị hiûn ra đời
còn đù läi dçu vøt gọi là tých môn.
Sự thêt Đức Phêt thành Phêt từ ngũ bách ức træn kiøp
là bổn Phêt hay bổn môn của thø giới siöu thực. Trung tåm
điùm của phæn bổn môn nìm ở phèm Như Lai thọ lượng.
Trước khi nói v÷ Như Lai thọ lượng, một vçn đ÷ chýnh yøu
của bộ kinh Pháp Hoa, chúng ta thçy có phæn mở đæu
mà Ngài Nhêt Liön gọi là phæn cánh cửa hò mở trước, bít
đæu từ phèm 10 đøn phèm 15.
Khởi đæu từ phèm 10 với ba pháp quan trọng : nhà
Như Lai, áo Như Lai, tòa Như Lai, nghÿa là đi÷u kiûn tiön
quyøt hành giâ muốn nghe Pháp Hoa, thçy được Như Lai
phâi xa rời træn cçu, phi÷n não, nhiúm ô không còn chi
phối tåm, chứng được Bát Nhã an trụ pháp KHÔNG.
302
Từ pháp KHÔNG, phát tåm từ, tünh thương của hành
giâ bao phủ muôn loài. Dưới mít hành giâ, không có
người xçu, mọi người đ÷u là Như Lai. Hành giâ, Như Lai và
chúng sanh, câ ba là một, đ÷u thông nhau dưới däng thù
tánh. Đät được phương tiûn cæn thiøt ban đæu này, tháp
Đa Bâo mới xuçt hiûn. Tháp Đa Bâo tiöu biùu cho Báo
thån Phêt hay phước đức trý tuû do tu têp tých lũy nhi÷u
đời. Từ đó hành giâ hünh thành được thø giới Phêt, một thø
giới bünh đîng tuyût đối.
Từ pháp KHÔNG, ta rớt vào thø giới này, thü hiûn
tượng đổi khác, đçt bìng lưu ly, mọi viûc trön cuộc đời
không còn chướng ngäi. Cửa thứ nhçt là cửa KHÔNG và
cửa thứ hai của thø giới Thêt Báo do thành quâ tu hành
mà Đức Thých Ca đät được và tác dụng vào xã hội hiûn
thực Ngài sống. Nøu kõt ở tých môn, hành giâ chþ thçy
phæn hiûn tượng trön cuộc đời. Nương theo sanh thån
Phêt hiûn hữu trön cuộc đời mà tiøn såu vào Bồ tát täng
của Ngài với vô số phån thån Phêt thuyøt pháp mười
phương. Thåm nhêp được thø giới Thêt Báo của Phêt rồi,
hành giâ quan sát ngược läi những viûc làm của Ngài ở
Ta bà sô không ngäc nhiön hay thíc míc v÷ những thành
quâ phi thường mà Ngài đät được.
Hiûn cânh Bâo Tháp xong, Phêt nhíc nhở ai muốn
thành Phêt phâi phát nguyûn ngay. Lúc çy, chúng hội đã
bước vào pháp hội không trung, thçy được thành quâ mới
phát tåm tu hành. Đó là những Bồ tát sơ tåm phát nguyûn
hoìng truy÷n ở quốc độ khác và 80 hìng hà sa đäi Bồ tát
trụ ở quâ vị bçt thoái, tức Bồ tát từ đû bát địa trở lön. Các
Ngài đã thçy được Báo thån Phêt mới phát nguyûn giữ gün
kinh này ở Ta bà, không tiøc thån mäng.
303
Vën Thù Sư Lợi Bồ tát thçy ý nguyûn kiön cố không sợ
chøt của các Bồ tát Báo thån rçt tốt, nhưng không phâi
dú làm và có phæn nguy hiùm. Ngài li÷n đäi diûn chúng
hội hỏi Phêt v÷ cách hoìng truy÷n kinh Pháp Hoa sau khi
Như Lai diût độ, nghÿa là làm thø nào thù hiûn một cách
sống giâi thoát bçt tử.
Đức Phêt li÷n däy bốn an läc hänh. Khi hành giâ li÷u
chøt sô không thçy Phêt, nhưng trở v÷ trụ an läc hänh,
chíc chín sống được với Ngài. Những Bồ tát này nổi
tiøng mười phương, dén đæu Bồ tát bçt thoái chuyùn là
Vën Thù Sư Lợi. Các Ngài là Bồ tát ở thø giới Thêt Báo trang
nghiöm đã đät được thành quâ trön bước đường tu do
cúng dường, thån cên các Đức Phêt và trọn tu sáu pháp
ba la mêt, làm lợi ých cho trëm ngàn muôn ức chúng sanh.
Đi÷u này gợi nhíc chúng ta trön bước đường hành Bồ tát
đäo, cæn thù hiûn viûc tu hành bìng những hành động
thực tiún mang lợi ých cho mọi người.
Các Bồ tát bçt thoái chuyùn thị tùng Báo thån Phêt
từng giâng nói Pháp Hoa trong mười phương. Tuy các
Ngài gðp khó khën, nhưng đã thành tựu công đức trön
cuộc đời và tròn đæy bốn pháp an läc. Vü thø, các Ngài
không còn gü phâi sợ sût và không chướng ngäi nào có
thù cân ngën bước chån hành đäo của các Ngài. Nhờ
đó các Ngài dũng mãnh phát nguyûn hoìng truy÷n Pháp
Hoa. Đối với hàng Bồ tát này, Phêt mới triùn khai Đức Phêt
thường trú và Pháp thån Bồ tát. Các Bồ tát thị tùng Báo
thån Phêt, đã hành đäo chung với Phêt. Nhưng nay täi
sao Phêt không cæn các Ngài và cho biøt ở Ta bà có sáu
vän hìng hà sa Bồ tát sau khi Như Lai diût độ sô giữ gün
kinh Pháp Hoa.
304
Các Bồ tát sanh ra hoang mang nghÿ rìng ở Ta bà
chúng sanh hung dữ, các Ngài đøn đåy trợ giúp Phêt khai
hóa mà chîng thçy Bồ tát nào, chþ thçy những người ưa
thých hơn thua, míng chửi nhau. Nøu có, täi sao từ trước
đøn giờ các vị Bồ tát này không làm, các vị này ở đåu mà
các Ngài không thçy. Đäi diûn cho hàng Bồ tát bçt thoái
chuyùn là Bồ tát Di Lðc cũng không thçy được Bồ tát tùng
địa dũng xuçt vü Ngài là Bồ tát Báo thån, nön không thù
thçy Bồ tát Pháp thån.
Phêt muốn triùn khai Pháp thån Bồ tát và Pháp thån
Phêt cho hàng Bồ tát Báo thån, làm cho các Ngài thçy
được Pháp thån bìng cách mở cửa cho thçy ở Ta bà có
sáu vän hìng hà sa Bồ tát tùng địa dũng xuçt hay Bồ tát
Pháp thån sau khi Như Lai diût độ sô hoìng truy÷n kinh
Pháp Hoa. Và phèm Tùng địa dũng xuçt mở ra cánh cửa
sau cùng cho chúng hội bước vào thø giới chån thêt.
Phêt vừa dứt lời, vô số Bồ tát tùng địa dũng xuçt từ đçt vọt
lön. Các vị này thån síc vàng, đæy đủ 32 tướng tốt tiöu
biùu cho thån tåm hoàn toàn säch nghiûp.
Bồ tát tùng địa dũng xuçt hoàn toàn trong säch
không có tỳ vøt vü sống trong Ta bà, chúng sanh lòng dä
hõp hòi, ác độc, thých bươi móc chþ trých. Muốn giáo hóa
chúng, trong kinh ghi Bồ tát phâi hoàn toàn thuæn vàng,
nghÿa là không có lỗi læm, nhün ở khýa cänh nào cũng
thánh thiûn, không phö phán được, mới đủ khâ nëng và
tư cách hành đäo ở Ta bà.
Các Bồ tát bçt thoái chuyùn thị hiûn mọi hünh thức,
được người thương nhưng cũng có người ghét nên còn có
khuyøt điùm. Trong khi Bồ tát tùng địa dũng xuçt hoàn toàn
thuæn tịnh. Nhờ nhìn thçy đối tượng là những Bồ tát thuæn
305
vàng, thuæn tịnh này mà các Bồ tát bçt thoái chuyùn đi÷u
chþnh, gội rửa những sai læm còn sót läi của họ.
Bồ tát tùng địa dũng xuçt từ kô hở của mðt đçt ở Ta
bà trồi lön. Thø giới Ta bà nhìm chþ cho thø giới tåm thức,
hơn là thø giới hiûn tượng của chúng ta sống. Vý dụ chúng
ta sống chung nhau nhưng thù hên, tranh chçp, gåy hçn
với nhau thü đó là cânh giới Ta bà. Trái läi, cùng sống hài
hòa thanh thân an vui, ta đã täo được thø giới tịnh läc
hay tịnh độ. Vü vêy tịnh hay uø đ÷u tùy thuộc nơi chúng ta.
Tåm đau khổ chíc chín täo thành thø giới đau khổ. Tuy
nhiön ở điùm này, chúng ta không nön læm với thø giới
duy tâm.
Phêt däy thø giới hiûn tượng muôn đời vén là hiûn
tượng, còn nguyön tố hünh thành thø giới tốt hoðc xçu từ
thời Phêt Oai Âm Vương đøn nay vén không thay đổi. Thý
dụ nguyön tố täo thành thø giới vën minh hàng ngàn nëm
trước vén có, nhưng vü không có người vën minh, nön
không sử dụng được. Giống như thø giới Phêt vén hìng
hữu, nhưng phâi đợi đøn khi Đức Phêt xuçt hiûn trön cuộc
đời, chúng ta mới biøt thø giới Phêt.
Các Bồ tát nhờ tu chứng tròn đủ bốn an läc hänh,
mới xò tung được bộ mðt trái của Ta bà và chuyùn đổi thø
giới xçu xa này thành cânh giới hoàn toàn tốt. Nói cách
khác, chýnh ở ngay thø giới Ta bà xuçt hiûn các vị Bồ tát
tùng địa dũng xuçt, không phâi Bồ tát nơi khác đøn.
Phêt cho biøt khi Ngài thành tựu đäo Vô thượng
chánh đîng giác, đã giáo hóa các Bồ tát tùng địa dũng
xuçt tròn hänh Bồ tát. Đi÷u này khiøn hìng hà sa Bồ tát
bçt thoái chuyùn ngäc nhiön thöm. Vü trön thực tø Đức
Phêt thành Phêt mới hơn 40 nëm, còn các Bồ tát tùng địa
dũng xuçt có thån síc vàng, đæy đủ 32 tướng, chíc chín
306
phâi trồng cën lành từ nhi÷u đời ở các Đức Phêt quá khứ,
nön phâi có quá trünh tu hành låu hơn.
Di Lðc Bồ tát đã từng trồng cën lành ở mười phương
các Đức Phêt quá khứ còn chưa có thån síc vàng. Làm
sao mới hơn 40 nëm, Phêt có thù giáo hóa những vị này
thuæn thục giỏi đøn độ những người này ở ngay trước mít,
mà các Bồ tát bçt thoái chuyùn không thçy. Các Ngài
biøt Phêt không hư vọng nhưng vü sợ chúng sanh đời sau
không tin được, nön xin Phêt giâi nói.
Điùm này lä hơn các kinh khác chþ nói cho chúng
đương cơ, trong khi kinh Pháp Hoa thường nói vü chúng
sanh đời sau. Cën cứ vào ý này, Ngài Nhêt Liön cho rìng
ngày nay chúng ta tu hành triùn khai kinh Pháp Hoa là mô
hünh kiùu méu thých hợp nhçt và đáp ứng được nhu cæu
của thời đäi chúng ta.
Đức Phêt xác định các Bồ tát tùng địa dũng xuçt do
chýnh Ngài giáo hóa. Sự giáo hóa này cæn được hiùu dưới
däng Pháp thån. Phæn giáo hóa của Phêt có hai : bổn
môn và tích môn. Tích môn là những dçu vøt mà Phêt lưu
läi trön cuộc đời có thù thçy biøt suy nghÿ được, là phæn
hiûn thực của chúng ta. Tuy nhiön, những gü thực dưới mít
ta läi là giâ âo đối với Phêt và chư Bồ tát, vü nó không tồn
täi vÿnh viún, cái gü có sanh phâi có diût.
Đức Phêt cũng vêy, Ngài hiûn thån trön cuộc đời,
mang xác thån hữu hän, tçt nhiön phâi nhêp diût. Ngài
mượn những cái không thêt, trong kinh thường diún tâ
giáo lý như ngón tay chþ mðt trëng, hay tçt câ viûc làm
của Phêt nhìm giúp chúng ta thoát khỏi chçp trước.
Dưới kiøn giâi của phàm phu, thçy một sự thêt đơn
giân là Đức Phêt xuçt thån ở cung dòng họ Thých, xuçt gia
thành đäo dưới cội bồ đ÷. Và trong 40 nëm thuyøt pháp,
307
Ngài giáo hóa với tư cách một người bünh thường như bao
nhiöu người khác. Nhưng nång tæm nhün lön một nçc,
chúng ta sô thçy Phêt là một người không giống như mọi
người, nghÿa là thçy v÷ Báo thån Phêt.
Đối với người bünh thường có mðt phâi mðt trái, tức
còn ở trong vòng tương đối. Riöng Đức Phêt là người võn
toàn. Ngài thân nhiön từ bỏ cuộc sống nhung lụa, xa rời
những gü phàm phu ưa thých. Ngài không hưởng thụ cuộc
sống vêt chçt đæy đủ. Suốt cuộc đời, Ngài thù hiûn những
viûc người thường không làm được, nön mọi người xem
Ngài là phi thường. Từ đó bít đæu thuyøt pháp giáo hóa,
biøn đổi hoàn toàn phong tục xã hội Ấn Độ, xóa bỏ truy÷n
thống giai cçp thống trị của Bà la môn với lời khîng định
mọi người đ÷u có khâ nëng thành Phêt.
Chþ däy chån lý này xong, Phêt thù hiûn ngay đi÷u đó
bìng cách đưa người thçp nhçt, dở nhçt là ông Bàn Đðc
đøn quâ vị La hán. Nghÿa là chứng minh được rìng giáo lý
của Ngài có tác dụng tèy säch træn cçu trong tåm niûm,
giúp chúng ta phát sinh trý tuû, thçy được chån lý.
Từ Báo thån Phêt, nång tæm nhün lön một læn nữa, sô
thçy Pháp thån Phêt. Qua tác dụng của Pháp thån, mọi
viûc của Phêt ở thø gian thành tựu dú dàng mà không
cæn làm. Sự giáo hóa của Đức Phêt có chëng, chþ có đối
với chúng sanh cën cơ hä liût. Còn các đû tử lớn của Phêt
tự xøp đðt cuộc đời họ, không đợi Phêt däy. Có những
người tu cao hơn, chưa bao giờ thçy Phêt nhưng đã làm y
như Phêt gọi là câm tåm, khi họ đät đøn träng thái tiøp
cên chån lý. Các Bồ tát lớn tuy Phêt không däy, viûc làm
và suy nghÿ của các Ngài vén tương ưng với Phêt, được
Phêt gia bị vü các Ngài đã tiøp cên với Pháp thån Phêt.
308
Với ba thån, Phêt giáo hóa chúng sanh dưới ba däng
khác nhau. Ứng thån giáo hóa thù hiûn bìng Đức Phêt
Thých Ca mang thån hữu hän của con người giâng däy
các pháp nhên được bìng mít thçy tai nghe. Báo thân
giáo hóa với những tác động hoàn toàn vô hünh, có
quyøn thuộc là Bồ tát bçt thoái chuyùn mười phương đøn
xin hoìng truy÷n kinh Pháp Hoa. Và Pháp thån giáo hóa
hàng Bồ tát tùng địa dũng xuçt mà chýnh Bồ tát Di Lðc
cũng chưa biøt. Từ Pháp thån Phêt thông đồng với Pháp
thån Bồ tát, tự nhiön thành tựu sự giáo hóa. Kinh diún tâ là
Phêt đã giáo hóa nhi÷u đời, hay giáo hóa dưới däng bổn
môn, không däy mà tự biøt.
Trong bổn môn cũng có hai phæn : bổn nhơn và bổn
quâ. Ở tých môn, các Tỳ kheo đang tu nhơn và Phêt là
quâ. Quâ này là quâ của con người hay Đức Phêt của
loài người trön thø gian.
Pháp thån Phêt hay Bồ tát tùng địa dũng xuçt ở thø
giới Thường Tịch Quang hoàn toàn tịch tÿnh, nơi đó các
pháp thường tự víng lðng. Trong thø giới này là bổn môn,
thü bổn quâ chþ có Phêt và Bồ tát tùng địa dũng xuçt nhên
biøt được mà thôi.
Di Lðc Bồ tát còn không thçy được, huống chi là
phàm phu chúng ta. Mðc dù không thçy, nhưng chúng ta
câm nhên được Pháp thån Ngài. Thêt vêy, theo suy nghÿ
thông thường sau khi Như Lai diût độ, mọi người chúng ta
khó an lành. Khâ dÿ còn tu được chëng, chþ trong khoâng
500 nëm sau khi Phêt diût độ mà thôi.
Tuy nhiön trön thực tø, chúng ta thçy ngược läi. 600
nëm sau Phêt diût độ, có Long Thọ Bồ tát ra đời triùn khai
Pháp thån thường trú. Và càng sống cách xa Phêt, sự hiûn
hữu của Pháp thån thường trú càng sáng tỏ với chúng ta
309
hơn, đúng như lời Tổ nói : “Cên nhi bçt kiøn, viún nhi tự
thông”.
Nhçt là ngày nay chúng ta cách Phêt hơn 2.000 nëm,
một khoâng cách thời gian quá dài sau khi Phêt diût độ.
Ai cũng nghÿ rìng chánh pháp không còn tồn täi. Thø mà
chúng ta vén an nhiön tu têp trong pháp hội của Đức
Phêt một cách thanh thân kỳ diûu, nói lön được sự hìng
hữu của Pháp thån thường trú đang bao bọc chúng ta.
Chþ vü chúng ta mang thån ngũ uèn tràn đæy phi÷n não, bị
chçp trước bao våy trói buộc quá chðt, che mờ trý tuû,
nön không nhên biøt được Pháp thån bçt sanh bçt diût
của Phêt.
Nøu không có Pháp thån Ngài che chở, chúng ta
không thù nào tu hành được trong đời ngũ trược ác thø
đæy sóng gió này. Và Bồ tát tùng địa dũng xuçt bçy giờ
không ai khác hơn là chýnh chúng ta. Chúng ta là người
nhên di chúc đức Phêt hoìng truy÷n kinh Pháp Hoa trong
thời mät pháp. Bao låu chúng ta còn hòa hợp an ổn tu
hành trön cuộc đời, Phêt vén xem chúng ta là biùu tượng
của thø gian tướng thường trụ.
Chúng ta và thường trú Pháp thån là một, không phâi
hai. Khi phát tåm, chúng ta li÷n biøn thành Pháp thån
Phêt. V÷ điùm này cæn nhên định rõ “chúng ta” này ở
däng Pháp thån hay bân thù, không phâi chúng ta bìng
con người đang mang thån sanh diût.
Nøu tự nhün thçy thån phàm của chúng ta ở trön hiûn
tượng giới là Bồ tát tùng địa dũng xuçt thêt, hành giâ đã
rời bân thù thanh tịnh rớt qua vọng tưởng điön đâo, phäm
tội đäi vọng ngữ, đọa vào häng tëng thượng män.
Hành giâ muốn thåm nhêp vào thø giới của Bồ tát
tùng địa dũng xuçt, phâi trâi qua quá trünh tu hành bước
310
theo chån Phêt qua ba cânh giới khác nhau từ thçp tiøn
dæn lön cao. Khởi đæu ở thø giới phàm phu với một Đức
Phêt Thých Ca mang sanh thån y như mọi người, Ngài đưa
chúng hội vào thø giới thứ hai kỳ diûu là Thêt Báo trang
nghiöm độ, được hiùn bày trong phèm Hiûn Bâo Tháp. Và
đøn phèm Tùng địa dũng xuçt, Phêt mới mở ra thø giới
chån thêt thứ ba. Mục tiöu ra đời của Phêt cũng nhìm
giới thiûu thø giới bçt sanh bçt diût này vêy.
Dưới däng thù tánh của sự vêt, dù ở nơi nào cũng
như nhau, Ta bà và Tịnh độ là một. Vü vêy, thø giới bçt
sanh bçt diût này không tüm thçy ở nơi xa xôi nào khác,
mà nìm ngay ở thø giới Ta bà.
Thø giới chúng sanh mà nghiûp chướng phi÷n não
tràn đæy gọi là Ta bà đau khổ. Nhưng Phêt từ thø giới chån
thêt hiûn thån trön thø gian, Ngài vén hoàn toàn tự täi
bünh ổn. Với tri kiøn như thêt, Phêt thçy rõ quá trünh trôi lën
vô tên của chúng sanh. Từ bân thù chúng ta mö thiøp,
sanh lön cuộc đời, bước vào thø giới hiûn tượng. Và khi
chøt, läi trở v÷ với bân thù. Cứ như vêy mà thay hünh đổi
däng trong sáu nóo luån hồi.
Các Bồ tát đối mðt với đời và nhên chån được sự thêt
của cuộc đời do mộng mà có, điön đâo vọng tưởng mà
sanh. Các Ngài sống với tåm thức bao la, không bị phi÷n
não nhiúm ô chi phối. Từ tùng địa dũng xuçt, tức từ quâ
môn, thçy được sự thêt của sự vêt, các Ngài trở läi, hiûn
thån vào cuộc đời làm lợi läc cho quæn sanh. Vü vêy đối
với các Ngài, Ta bà là Tịnh độ, hay Ta bà và Tịnh độ không
khác gü hai mðt của bàn tay.
311
Phẩm 16
NHƯ LAI THỌ LƯỢNG
I. LƯỢC VĂN KINH
Đức Thých Ca bâo các Bồ tát và đäi chúng phâi nön
tin lời thành thêt của Ngài. Sau khi Phêt lêp läi ba læn đi÷u
này, Bồ tát Di Lðc đäi diûn chúng hội thþnh Phêt giâi thých.
Vü các Bồ tát đã ba læn thþnh cæu, Phêt li÷n nói : “Các ông
hãy líng nghe bý mêt thæn thông của Đức Như Lai. Tçt câ
thø gian đ÷u tưởng rìng Đức Phêt Thých Ca vừa rời hoàng
cung đøn thành Già Da ngồi đäo tràng, chứng quâ Vô
thượng bồ đ÷. Nhưng sự thêt, ta thành Phêt từ vô lượng vô
biön trëm ngàn muôn ức kiøp, không thù týnh được. Từ đó
đøn nay, ta luôn ở Ta bà thuyøt pháp giáo hóa và cũng ở
vô lượng nước giáo hóa chúng sanh. Mỗi nơi ta tự xưng
danh hiûu khác nhau và tuổi tác lớn nhỏ cũng khác nhau.
Ta läi nói sô nhêp Niøt bàn và còn dùng nhi÷u phương tiûn
khác đù chþ däy pháp vi diûu.
“Như Lai thçy chúng sanh ưa thých pháp nhỏ, đức
mỏng, tội nðng, Ngài vü những häng người này mà nói
rìng lúc tró Ngài xuçt gia được Vô thượng chánh đîng
giác. Đåy chþ là phương tiûn giáo hóa chúng sanh đù họ
vào Phêt đäo. “Như Lai thçy rõ không sai læm tướng của
ba cõi, vü chúng sanh cën tánh khác nhau nön Như Lai
phâi thuyøt pháp khác nhau cho họ sanh cën lành.
“Viûc Phêt sự, ta chưa từng ngừng nghþ. Như vêy, từ
khi ta thành Phêt đøn nay rçt låu xa, thọ mäng ta dài vô
lượng. Từ xa xưa, ta tu hành đäo Bồ tát, køt thành thọ
mäng, đøn nay vén chưa høt, mà còn hơn số như vêy. Vü
thø, dù chưa thực diût độ, ta vén nói diût độ đù làm
phương tiûn giáo hóa chúng sanh.
312
“Vü nøu Phêt ở låu trön đời, những người đức mỏng
không chịu trồng cën lành, ham ưa nëm món dục, sanh
tåm lười biøng kiöu män, không sanh lòng khát ngưỡng
gðp Phêt. Thý dụ có một ông thæy thuốc giỏi chữa được
nhi÷u bûnh, ông có rçt đông con. Khi bên viûc đi xa, các
con ở nhà uống læm thuốc độc. Lúc cha trở v÷ nhà, có
đứa mçt bân tåm, có đứa còn bân tåm, nhưng tçt câ
thçy cha v÷, đ÷u quỳ läy xin cứu mäng. Người cha đưa
thuốc cho uống. Những người con không mçt bân tåm
li÷n uống và lành bûnh. Còn những người mçt bân tåm,
dù cæu xin cha chữa bûnh, nhưng không chịu uống thuốc.
Vü họ đã bị thuốc độc thçm såu làm mçt tåm trý.
“Người cha thương häi những đứa con này li÷n nghÿ
ra phương kø, nói với chúng rìng ông đã già yøu síp chøt,
có các thứ thuốc hay ông đù läi, nön giữ lçy mà dùng. Nói
xong ông bỏ đi qua nước khác và nhờ người báo tin ông
đã chøt. Hay tin çy, các con mçt bân tåm hoâng sợ lçy
thuốc uống, tåm li÷n tþnh ngộ. Sau đó người cha trở v÷
cho các con thçy mðt”.
Đức Phêt køt luên Ngài cũng vêy, từ lúc thành Phêt
đøn nay vô lượng kiøp. Vü phương tiûn cứu độ chúng sanh
mà Ngài nói diût độ, không thù nói Thø Tôn phäm lỗi nói
dối.
II. GIÂI THÍCH
Phèm này là trung tåm điùm của bổn môn, nói v÷ sở
hành của chư Phêt, nön ýt ai dám đ÷ cêp đøn. Mọi người
đ÷u công nhên rìng kinh Pháp Hoa quá quan trọng. Nøu
chúng ta không diún đät được chån ý của kinh, làm giâm
giá trị bộ kinh sô phäm tội. Nhçt là triùn khai v÷ thọ lượng
313
của Như Lai là vçn đ÷ chýnh yøu mà chúng ta chưa chứng
đíc, nön không dám nói, vü nói dú trở thành nói láo.
Tôi cũng dñ dðt trong viûc giâng phèm này, e rìng
không hiùu được chån ý của Phêt sô diún tâ sai. Và người
nghe không hiùu được ý tôi, läi hiùu sai thöm nữa. Phæn
tých môn nhçn mänh v÷ hiûn thực của Phêt trön cuộc đời,
chúng ta phö phán còn không trọn võn chýnh xác. Huống
chi là phæn bổn môn mở ra thø giới siöu thực của Như Lai.
Chýnh Phêt xác định hàng Bồ tát trở xuống không thù hiùu
được sự bý mêt thæn thông của Như Lai. Trong khi chúng ta
còn mang thån phàm phu, làm thø nào thçu hiùu được
thọ mäng Như Lai.
Những gü tôi triùn khai trong phèm này thuộc phæn
câm tåm v÷ Pháp thån Phêt. Riöng phæn chứng đíc chưa
đät được. Thêt vêy, khi bước vào pháp hội hai “không
trung thuyøt pháp”, hành giâ phâi trụ trong hư không.
Nghÿa là vượt lön trön ngũ çm, trön tæm suy nghÿ bìng tri
thức của con người phàm phu.
Vü vêy, khi tôi mang phæn này giâng däy trong hiùu
biøt hữu hän của con người, chíc chín còn cách thø giới
Phêt xa lím. Nhưng không có phương cách nào khác đù
diún tâ tri kiøn Như Lai. Tuy nhiön, hành giâ nào nương tựa
được phương tiûn giâ täm này dứt trừ phi÷n não, nhêp
thù tánh KHÔNG, sô tự phát hiûn thø giới chån thêt.
Phêt cũng däy rìng các pháp tánh thường víng
lðng, không dùng ngôn ngữ phàm phu läm bàn được.
Đäo nói được không phâi là đäo, cái chþ được nìm trong
phäm vi sinh hoät bünh thường của con người.
Những gü hành giâ câm nhên không diún tâ được,
thuộc phæn tåm chứng của đäi chúng đã thåm nhêp hư
không, phi÷n não træn lao không làm nhiúm ô họ. Bçy giờ
314
tæm nhün hành giâ đổi khác, thçy Bồ tát tùng dịa dũng
xuçt và Phêt quá khứ Đa Bâo. Đó là cái thçy và nghe mà
người bünh thường không vói tới được, không còn nghe và
thçy bìng sáu giác quan của loài người. Do gương tåm
hoàn toàn víng lðng, thçy được thêt tướng các pháp gọi
là pháp nhÿ như thị.
Mở đæu phèm, Phêt nói với chúng hội ba læn : “Các
ông phâi tin hiùu lời nói chíc thêt của Như Lai”. Di Lðc đäi
diûn chúng hội trâ lời ba læn : “Chúng con sô tin nhên lời
Phêt”. Di Lðc Bồ tát là người thừa kø Phêt trön cuộc đời,
mới có đủ tư cách trâ lời và đäi diûn cho các Bồ tát đøn
nghe pháp. Các vị này đ÷u thuộc hàng A bû bät trý là Bồ
tát bçt thoái chuyùn đang ở giai đoän cuối của lộ trünh
tríc nghiûm Bồ tát pháp.
Sau ba læn thþnh cæu của Bồ tát Di Lðc, Phêt xác định
cho chúng hội thçy rõ tư cách của Ngài ở thø gian. Ngài
giới thiûu một Đức Phêt thường trú mà trước hội Pháp Hoa
chưa h÷ nói. Phêt khîng định rìng Ngài thành Phêt từ vô
lượng kiøp trước. Nhưng Trời, người, A tu la thçy Phêt vừa
rời cung họ Thých, đøn cội Bồ đ÷ thành Vô thượng chánh
đîng giác.
Cái thçy sai læm của Trời, người, A tu la v÷ Phêt gợi
cho chúng ta suy nghÿ. Trời, người, A tu la chþ cho người
đức mỏng tội nðng, läi tëng thượng män, nghÿ rìng münh
nhçt trön đời. Ngày nay gọi đó là bûnh chủ quan. Họ
không nhün được sự thêt của sự vêt, quyøt đoán sai læm,
dén đøn køt quâ hư häi nghiöm trọng. Häng người đức
mỏng tội nðng chþ nhün thçy sự vêt bìng mít qua hiûn
thực, không thçy được bìng tư duy, ý thức.
Cái thçy giân đơn bìng mít trở nön quá thçp kòm
trong thời đäi khoa học ngày nay, khi trý khôn đðc thù của
315
con người được tên lực phát huy. Di Lðc tin Như Lai, nhưng
sáu loài trong thø giới hữu tünh, tu pháp hữu vi thçy Phêt
vừa thành đäo dưới cội Bồ đ÷ không bao låu và đi giáo
hóa chúng sanh. Đối với häng người đức mỏng tội nðng
không thçy quá đường chån trời, Phêt phâi hiûn thån con
người. Và Ngài tu thành Phêt đù làm kiùu méu giâng däy
họ.
Tuy nhiön, đối với Bồ tát đät được trünh độ tu chứng
biøt rõ các pháp như Bồ tát Di Lðc trở lön không thçy Đức
Phêt Thých Ca là con người bìng xương thịt trön đời này.
Vü đứng ở góc độ của Bồ tát tiøp cên Phêt huû mới thçu
rõ quá trünh thành Phêt låu xa của Phêt Thých Ca.
Đối với người chưa có trý tuû hay với trý tuû giới hän
đang lðn ngụp trong sanh tử, chþ bít kịp một Đức Phêt
mang thån con người hữu hän y hût họ, không khác.
Phêt xác định Ngài thành Phêt từ ngũ bách ức træn
điùm cho đøn nay vén ở thø giới Ta bà thuyøt pháp giáo
hóa chưa từng ngừng nghþ, nhưng có người thçy Phêt, có
người không thçy. Vü thương chúng sanh nghiûp cçu nðng
không thçy Phêt, sanh tåm buông lung kiöu män, Phêt
dùng phương tiûn nói có Phêt ra đời và Phêt Niøt bàn. Sự
thêt Ngài vén thường trụ thø giới này nói pháp.
Phêt vý dụ như ông lương y trý tuû sáng suốt có nhi÷u
con cái, vü công viûc ông phâi đøn nước xa khác. Khi trở
v÷, ông thçy con bị thuốc độc hành hä. Dù còn hay mçt
bân tåm, nhưng nhờ cën lành đời trước, họ thçy cha v÷
đ÷u vui mừng quỳ läy, xin cha cứu nän. Nghÿa là chúng
sanh gðp Phêt là biùu tượng tri thức và đäo đức được mọi
người thương quý. Họ thçy vêy, đ÷u hỏi phâi làm sao đù
được như Ngài.
316
Những người con không mçt bân tåm được cha cho
thuốc, li÷n uống ngay và lành bûnh. Những người con này
ngæm chþ cho chúng đương cơ là 1200 La hán trong thời
Phêt täi thø. Các Ngài theo Phêt tu hành, tåm høt điön
đâo nhiúm ô, đät đøn Niøt bàn. Từng bước tu hành từ
Thanh vën sang Bồ tát đäo, thông qua tam thừa giáo,
siöng nëng tu têp pháp Tứ đø, sáu pháp ba la mêt. Và
cuối cùng các Ngài vui với cái vui giâi thoát, vui của Tứ
chánh cæn, Tứ như ý túc, Ngũ cën, Ngũ lực, Thçt bồ đ÷
phæn, Bát chánh đäo, sống hoàn toàn trong thø giới tri
thức.
Các Ngài từ thø giới con người vượt trön các từng trời,
qua läi ba cõi tự täi, tiöu biùu cho méu người không mçt
bân tåm. Riöng những người mçt bân tåm, bị chçt độc
ngçm tên xương tủy, không thù tin Phêt, không chịu uống
thuốc. Họ thçy trái thành phâi, không chịu trừ nghiûp. Họ ở
trong sanh tử, vén ham mö với cái khổ sanh tử. Những
người này ôm thuốc không chịu uống. Vý như ta tụng kinh,
mà tác dụng kinh không ânh hưởng, nön vén tri÷n miön
đau khổ.
Người cha phâi dùng phương tiûn bỏ đi, dðn các
con rìng ông có đù läi thuốc tốt và sai người trở v÷ báo
ông đã chøt. Các con nghe tin cha chøt, câm thçy münh
côi cút, li÷n tþnh ngộ lçy thuốc uống, bûnh lành.
Cũng vêy, vü những người không chịu tu, cứ núp bóng
Phêt mà hưởng thụ, sanh lười biøng, kiöu män, Phêt mới
dùng phương tiûn nhêp diût. Chúng ta được vý như người
mçt bân tåm, không thçy được Phêt, trong thời đó không
chịu uống thuốc, trôi lën trong sanh tử. Cho đøn båy giờ
hiûn hữu trön cuộc đời này, gðp vô số khổ nän. Chúng ta
nghÿ tới mät vên, mới chịu đem kinh ra trü tụng, áp dụng
317
trong cuộc sống tu hành. Trü tụng đøn độ kinh và cuộc
sống hành giâ có liön quan mêt thiøt. Càng trü tụng thü træn
lụy nhiúm ô càng rời xa và hành giâ càng đøn gæn Như
Lai. Bçy giờ thçy Phêt ngay trön cuộc đời, thường ở đåy
nói pháp, không nhêp diût.
Thçy Phêt không có nghÿa là Phêt thiût hiûn trước mðt.
Hành giâ có lời nói, suy nghÿ, viûc làm giống y Phêt là đã
diûn kiøn Ngài. Hay nói cách khác, tu hành đúng như
pháp thü hành giâ chýnh là thường trú Pháp thån Phêt.
Phêt xác định Ngài luôn hiûn hữu song hành với
chúng ta. Những người uống thuốc rồi, tåm trở thành
ngay thêt, ý niûm diûu hòa, một lòng muốn thçy Phêt
không tiøc thån mäng, mới đủ tư cách thçy được Phêt
hiûn hữu thường trú.
Trái läi, người ham ưa nëm món dục, bị vô minh ngën
che, không thù thçy Phêt. Ngài Từ Ân vý họ như người mù
không thçy ánh sáng, dù ánh sáng lúc nào cũng thường
hìng. Vü những chúng sanh mù lòa không có Đäo sư, Phêt
hiûn hữu trön cuộc đời đù khai tri kiøn cho họ. Đøn khi họ
høt bûnh, sáng mít, thçy được Phêt thường hìng miön
viún täi chốn Ta bà.
Câm nhên ý này, Ngài Thiön Thai däy rìng kinh Pháp
Hoa không phâi vừa được giâng ở hội Linh Sơn. Sơ khởi
ngay từ Lộc Uyùn, pháp Tứ đø đã thù hiûn một däng của
kinh Pháp Hoa là èn mêt Pháp Hoa.
Dưới nhãn quan của hàng Bồ tát cën tánh thông lợi,
pháp Tứ đø cũng là Pháp Hoa. Ý này được diún tâ trong
phèm Như Lai thọ lượng, Phêt cho biøt đối với những
chúng sanh điön đâo, dù họ gæn Phêt nhưng chîng thçy
Phêt. Và đối với người nghiûp nðng hơn, họ läi thçy thø
giới này cháy rụi, trong khi Tịnh độ của Phêt ở ngay Ta bà
318
hoàn toàn an ổn. Tịnh độ çy trang hoàng những báu vêt,
có vườn rừng cåy báu nhi÷u bông trái, thường trỗi kỹ nhäc,
rưới hoa Män đà la cúng Phêt và đäi chúng.
Qua lời Phêt däy, thù hiûn rõ nòt giá trị của Đức Phêt
và đäo Phêt hiûn hữu trường tồn trön cuộc đời qua hơn 25
thø kỷ. Nøu thçy Đức Thých Ca chþ là một con người như
bao nhiöu người khác, nghÿa là Ngài ra đời, thuyøt pháp
và già chøt tàn lụn như cỏ cåy theo quön lãng của thời
gian, chúng ta sô rớt qua đoän kiøn, chîng tu làm gü cho
phý công. Chîng những thường trú thuyøt pháp giáo hóa
chúng sanh Ta bà, Ngài còn hiûn hữu làm lợi ých chúng
sanh trong khíp mười phương, chưa h÷ ngừng nghþ.
Qua gợi ý này, chúng ta phâi bàng hoàng suy tư, vü
thời Phêt täi thø thuộc thời thæn quy÷n. Mọi người chþ biøt
trön thiön đường có đçng täo hóa, dưới có địa ngục và ta
ở vị trý trung gian, chịu sự chi phối của thiön đường.
Nay Phêt mở ra cho chúng ta thçy một thø giới quan
bao la vô cùng tên, được kinh diún tâ bìng hünh ânh là có
người nghi÷n nát 500 ngàn muôn ức na do tha cõi tam
thiön đäi thiön thành vi træn, từ chỗ ta ở đi qua phương
Đông cách 500 ngàn muôn ức na do tha cõi nước rơi một
bụi træn. Cứ như thø cho đøn høt số vi træn, mười phương
thø giới vô cùng tên đ÷u thuộc phäm vi giáo hóa của Đức
Thích Ca Mâu Ni.
Ở chỗ khác, Ngài thành Phêt có tön khác, ở Ta bà
Ngài mang tön Thých Ca Måu Ni. Tùy câm nghiûp của
chúng sanh từng nơi mà Phêt hiûn thån không giống nhau,
thọ mäng cũng khác nhau. Ý này gợi chúng ta suy nghÿ
đøn Phêt Thých Ca hiûn thån thọ mäng quá ngín ngủi
của con người Ta bà, so với hiûn thån vô lượng thọ của
Phêt A Di Đà ở phương Tåy.
319
Ngài làm Phêt sự trong mười phương chưa ngừng
nghþ mà trời, người, A tu la thçy mới làm trong 40 nëm. Tuy
thường xuyön ở Ta bà, nhưng Phêt không h÷ víng mðt ở
thø giới nào và không lúc nào không làm lợi ých chúng
sanh. Như vêy, những đi÷u Ngài làm chưa ngừng nghþ,
chíc chín phâi làm dưới däng con người vô hünh. Ngài
nói có Phêt Nhiön Đëng, Phêt A Di Đà, Phêt Dược Sư v.v„
Tçt câ giâng däy này chþ là phương tiûn đù giáo hóa
chúng sanh. Hoðc nói thån münh, hoðc nói thån người,
hoðc chþ viûc münh, hoðc chþ viûc người, hiûn lön vô số
chỗ khác nhau bìng vô số viûc làm khác nhau.
Đøn đåy, Phêt muốn hiùn bày bý mêt thæn thông của
Ngài và chúng ta cæn tüm hiùu ý này. Các Tổ sư thường
cën cứ vào phèm Như Lai thọ lượng, đù phån ra ba thån
Phêt. Thån thứ nhçt mang tön Thých Ca, hiûn hữu ở Ta bà,
ngồi dưới cội Bồ đ÷ thành Vô thượng đîng giác. Và trâi
qua quá trünh 49 nëm giáo hóa của Phêt, mọi tæng lớp xã
hội đã được Ngài hướng dén theo con đường sáng suốt,
phäm hänh, trở thành những người đäo đức kiùu méu
trong xã hội.
Tuy nhiön, đøn khi Phêt Niøt bàn, những viûc làm,
những lời giáo huçn, những tư tưởng tých cực trong sáng
Ngài đù läi, vén được xem là di sân quý báu hữu ých cho
loài người. Xuyön suốt cuộc đời gương méu của Phêt, nhün
läi tçm gương trong sáng v÷ trý tuû và đäo đức của Ngài,
các bêc ti÷n bối trong thời kỳ Phêt giáo phát triùn bít đæu
có cái nhün đổi mới v÷ Phêt. Ngoài sanh thån đã nhêp diût,
Phêt vén hiûn hữu dưới hai däng Báo thån và Pháp thån.
Ngày nay, hướng tæm nhün v÷ Phêt qua ba khýa cänh :
sanh thân, Báo thân và Pháp thân và tìm hiùu Phêt tồn täi
sống động dưới däng ba thån này. Chúng ta hành động
theo Phêt, thëng tiøn trön con đường phát triùn tri thức và
320
đäo đức, ngõ hæu thành tựu tốt đõp mọi hänh nguyûn
phục vụ lợi ých chúng sanh, đät đøn quâ vị giác ngộ hoàn
toàn như Phêt.
Ngược dòng thời gian cách đåy hơn 2500 nëm, Ngài
ra đời dưới cåy Vô Ưu trong vườn Låm Tỳ Ni của nước Ca Tỳ
La Vû thuộc Trung Ấn Độ. Lớn lön, Thái tử thông minh xuçt
chúng, vën võ toàn tài không ai sánh kịp. Vua Tịnh Phän
buộc thái tử ở läi ngôi báu bìng cách làm lú thành hôn
cho thái tử với công chúa Gia Du Đà La.
Song với bân týnh træm mðc, vị tha và lòng thương
yöu vô hän với kiøp sống træm luån khổ đau của con
người, Ngài đã từ bỏ cuộc đời nhung lụa quy÷n quý, sống
cuộc đời nay đåy mai đó của người tu hành đi tüm chån lý
giâi thoát. Trâi qua 6 nëm tu khổ hänh không đưa đøn
giác ngộ, Ngài chçm dứt viûc nhịn ën. Sau khi sức khỏe
được phục hồi, Ngài tham thi÷n dưới gốc cåy Bồ đ÷, liön
tục qua 49 ngày tư duy, Ngài đíc quâ Vô thượng bồ đ÷,
trở thành bêc Toàn giác.
Từ đó suốt 49 nëm, tùy cơ câm và trünh độ của chúng
nhån, Phêt nói trëm vän pháp môn. Hơn 300 hội từ Lộc
Uyùn đøn Linh Thứu sơn, Ngài đã gieo trồng hät giống bồ
đ÷, khai tri kiøn Phêt cho chúng sanh. Trön bước đường
vån du hóa độ, Phêt ním giữ những quy luêt khách quan
đi÷u động chi phối sinh hoät con người và xã hội. Ngài
thân nhiön bünh ổn, tự täi trước mọi khó khën chướng ngäi
của cuộc đời.
Ngài đưa ra những luên thuyøt phá vỡ truy÷n thống
cố chçp của hàng quy÷n thø Bà la môn có từ låu đời, ën
sâu vào nøp nghÿ, nøp sống của mọi người. Ngài phö
phán những sai læm của người tu đương thời, nhçt là nhên
thức sai läc của lục sư ngoäi đäo được đức Phêt đưa ra
321
phân tých rõ ràng. Họ không có nhçt thiøt trý, tçt nhiên phâi
hành động sai. Điùn hünh như Ca Diøp, Xá Lợi Phçt, Mục
Ki÷n Liön là những giáo chủ của thæn đäo. Phêt chþ thîng
sai læm của họ và họ đ÷u phát tåm theo Phêt, trở thành đäi
đû tử của Ngài.
Với khâ nëng thuyøt phục khòo lòo của một bêc sáng
suốt tràn đæy uy đức, Phêt đã khiøn người phâi chçp nhên
những viûc khó làm. Ngài thay đổi hoàn toàn truy÷n
thống giai cçp có từ låu đời. Vý dụ trường hợp 7 vị vương
tử dòng họ Thých vång lời Phêt däy đøn đânh lú ra mít Ưu
Ba Ly. Trong khi ông này trước lúc gia nhêp giáo đoàn, chþ
thuộc häng người phục dịch cho họ.
Hay trường hợp vua Ba Tư Nðc câm thçy khó chịu khi
nghe nói Phêt độ Sunita là người hốt phån mà cho ông
gia nhêp giáo đoàn ngang hàng với các vị khác. Nhưng
đøn lúc gðp Đức Thø Tôn, ông cũng bìng lòng với lời däy
bünh đîng giai cçp trong dòng máu cùng đỏ, nước mít
cùng mðn.
Hoðc Phêt đých thån đøn chiøn trường đù ngën chðn
chiøn tranh giữa hai đäo binh síp sửa tàn sát nhau, đù
tranh dành một đêp nước. Với sức câm hóa lớn mänh,
Phêt cũng đã phá vỡ phong tục têp quán cổ hủ. Hàng Bà
la môn đang sửa soän cúng tø 500 dö bò, phâi bìng lòng
nghe lời Phêt däy, dõp bỏ quy÷n lợi của họ.
Trön bước đường hoìng hóa độ sanh dọc theo tri÷n
sông Hìng, không phâi lúc nào Phêt cũng được tiøp rước
cung kýnh. Ngài đã đương đæu với nhi÷u chống đối hiùm
nguy. Có lúc Ngài bị nhục mä, đánh đuổi. Những kó có
thø lực lêp mưu đù ám häi và bôi lọ uy týn Phêt, mướn
pháp sư ngoäi đäo và sát nhån thủ tiöu Ngài. Nhưng kỳ
diûu thay, phân ứng của một bêc đäi bi, đäi trý, đäi hùng,
322
không thù hên, không bäo động. Uy lực toát ra từ lời nói,
viûc làm của Phêt, ngay câ khi Ngài im lðng, đã câm hóa
những kó hung ác phâi hồi tåm phân tþnh.
Sự thành tựu tốt đõp những viûc khó làm qua các sự
kiûn lịch sử nói trön biùu hiûn rõ rût sự thçy biøt xác thực và
uy đức câm hóa của Phêt. Đi÷u đó vô ra cho chúng ta
thçy ngoài sanh thån như mọi người, Phêt còn có một cái
gü đðc biût phi thường. Đó là thån thứ hai của Phêt gọi là
Báo thân.
Báo thån Phêt không phâi là một thån nơi xa xôi nào
khác. Nó ở ngay trong sanh thån Ngài, là một thån hünh
do sự køt hợp trý tuû và những hành vi đäo đức của Ngài.
Phâi chëng sự hiûn hữu tồn täi một Báo thån mà Ngài
được xem là Phêt, là vị thæy sáng suốt dén đường cho
chúng ta, mðc du Ngài cũng mang thån người như chúng
ta.
Chíc chín ngày nay chúng ta không thờ phượng, lú
bái một Đức Phêt chþ có thån sanh diût bünh thường như
mọi người. Chúng ta tưởng niûm tôn thờ Báo thån Phêt,
nghÿa là quý trọng noi theo những viûc làm đäo đức
thánh thiûn của Đức Thø Tôn trong 80 nëm trụ thø, tôn
sùng kýnh ngưỡng trý tuû siöu tuyût của Phêt đã hướng dén
giáo đoàn cùng xã hội đương thời sống hài hòa an lành.
Và mãi cho đøn ngày nay, trâi qua hơn 25 thø kỷ, những
lời Phêt däy vén còn là kim chþ nam soi đường cho hàng
đû tử của Ngài ở khíp nơi trön thø giới.
Báo thån Phêt køt tinh bìng phước đức và trý tuû.
Phước đức không phâi vô hünh, nhưng thực là những viûc
tốt đõp lợi ých mà Phêt đã chan hòa cho đời. Hành động
đäo đức của Phêt luôn luôn được trý tuû hướng dén chþ
đäo, nön không bao giờ Ngài phäm sai læm mù quáng.
323
Trong 49 nëm Phêt thuyøt pháp không bìng lời nói
suông như các triøt gia khác. Những gü Phêt mang ra
giâng däy cho người, đ÷u là sự thêt Ngài đã chứng
nghiûm có køt quâ ngay trong cuộc sống. Trön bước
đường truy÷n bá chánh pháp, thån giáo là phương tiûn
được Phêt sử dụng đù giáo hóa chúng sanh. Với tæm nhìn
chýnh xác của tri kiøn thçy đúng như thêt, Ngài hiùu rõ
hoàn cânh từng người, biøt rõ khâ nëng trünh độ của họ.
Ngài tùy theo đó düu dít, họ đ÷u được lợi läc.
Nhån cách của Phêt đã hoàn thiûn một cách tốt
đõp, với trý tuû thçy đúng xác thực và đäo đức trong sáng
không có lỗi læm. Ngài dú dàng thành công trong viûc cứu
độ chúng sanh và làm lợi ých cho họ là vêy.
Với trý tuû của bêc Chánh biøn tri, Phêt biøt chọn
đúng đối tượng và giao nhiûm vụ đúng, nön Ngài luôn
thành tựu tốt đõp công viûc giáo hóa. Điùn hünh như khi
đøn một thành nọ, Ngài thçy rõ không có nhån duyön
hóa độ những người trong thành và biøt rõ đû tử Mục Ki÷n
Liön là người duy nhçt có khâ nëng giáo hóa 500 người
hung dữ ở đåy.
Nhün rõ nhån duyön đíc độ của từng người cũng như
biøt rõ thời điùm họ sô phát tåm và Ngài sô dùng pháp gü
đù däy họ. Phêt læn lượt düu dít từ vương tôn công tử,
những người giàu sang nhçt như trưởng giâ Cçp Cô Độc,
cho đøn người nghño như Sunita, hoðc người có trý tuû
bêc nhçt như Xá Lợi Phçt, đøn người dốt nhçt là Bàn Đðc.
Hoðc bön cänh bà Ki÷u Đàm Di là mõ nuôi của Phêt,
cũng có hoàng hêu hay thứ phi, cho đøn những thiøu nữ
con nhà thợ thuy÷n, những người tội lỗi„ Tçt câ đ÷u trở
thành người trý tuû sáng suốt, phäm hänh kiùu méu trong
giáo đoàn của Phêt.
324
Chîng những giáo hóa người hi÷n lành, Phêt còn
hướng dén, uốn nín được những kó ác nghịch toan sát
häi Ngài. Bìng Phêt huû, Đức Thø Tôn nhün thçy Vô Não
không phâi là tön sát nhån đáng bị loäi bỏ ra ngoài xã hội,
mðc dù ông đã giøt 999 người và định giøt thöm Phêt cho
đủ số 1000 người theo lời däy của ông thæy ngoäi đäo.
Dưới cái thçy đúng như thêt của Phêt, Vô Não là
người hiøu học, hëng say nhiût tünh trong viûc cæu đäo
đøn độ tuyût đối vång lời Thæy, mà trở thành kó sát nhån.
Chþ vü người hướng dén sai đèy ông ta vào con đường tội
lỗi. Hiùu rõ được khâ nëng và bân chçt thực sự của Vô Não,
Phêt đã trâi tåm từ đøn ông. Ngài câm hóa ông bìng cåu
nói thêt hi÷n lành đơn giân “Như Lai đã dừng và dừng läi
mãi mãi rồi. Như Lai đã từ bỏ không còn làm dữ và gåy häi
cho bçt cứ loài nào. Còn ngươi đøn bao giờ mới dừng läi,
không giøt nữa !”. Vô Não đột nhiön tþnh ngộ và quîng
dao. Ông đã được Phêt nhên vào giáo đoàn ngay từ lúc
đó. Sau ông cũng trở thành người đäo hänh thanh tịnh
đíc quâ A la hán, giống như mọi người.
Dưới sự giáo hóa của Phêt, Ngài đã chinh phục và quy
tụ không ýt thành phæn Sa môn, Bà la môn, uốn nín họ trở
thành người gương méu lợi ých cho xã hội. Thêt vêy, quan
sát thực träng xã hội bìng cái thçy biøt xác thực, Phêt
thçy được chø độ giai cçp hà khíc bçt công đã dành
cho giai cçp thống trị mọi quy÷n hành, kù câ quy÷n cướp
của giøt người, täo nön số đông thành phæn bçt mãn đối
kháng là Sa môn. Phêt đã đứng v÷ phýa những người bị áp
bức đù chuyùn hóa họ từ người chán đời sống lang thang
tiêu cực, thành người sống an vui giâi thoát, mang tåm
niûm và viûc làm xâ kỷ vị tha.
325
Ngoài ra, Phêt biøt được nguyön nhån, hoàn cânh
đưa hàng Bà la môn vào con đường tà ác tội lỗi, chuyön
luyûn bùa chú đù mö hoðc dối gät người, như ba anh em
Ưu Låu Tæn Loa Ca Diøp. Phêt đã phá các nguyön nhån
thúc đèy họ làm viûc độc ác. Ngài giúp họ có đi÷u kiûn
bước theo con đường chån chýnh, sửa đổi họ thành những
người trý thức biøt sống hi÷n lương chån thêt.
Trön bước đường giáo hóa chúng sanh, cuối cuộc
đời, Phêt đã dừng chån trön núi Linh Thứu. Với Phêt huû,
Ngài thçy được bön trong con người cực ác của bäo
chúa A Xà Thø chứa đựng những hät giống thiûn. Ngài
cũng thçy các tu sÿ Bà la môn mänh ở vùng Trung Ấn.
Nhưng xuống phýa Đông Ấn, nơi đó nây sinh ý thức mới,
không phục tùng Bà la môn. Và A Xà Thø là người tiön
phong có khuynh hướng cách mäng muốn phø bỏ thæn
quy÷n Bà la môn.
Phêt hoàn toàn câm thông với quan niûm tiøn bộ
của A Xà Thø xem những tu sÿ Bà la môn là người mö týn ën
häi. Vü vêy, chọn mânh đçt hung tàn bäo ngược Ma Kiût
Đà mà ai cũng khiøp sợ làm nơi hành đäo, Phêt đã thù
hiûn sự thçy biøt chýnh xác. Khi đðt chån đøn nơi đåy, dù
chưa nói một lời, nhưng uy đức và lòng từ vô lượng của
Đức Thø Tôn đã chuyùn hóa tåm ác độc của vua A Xà
Thø. Ông từng làm viûc tội lỗi, häi Phêt, mà nay trở thành
người hộ pháp đíc lực nhçt, thành ông vua cai trị hi÷n
lành sáng suốt. Và đøn khi Phêt Niøt bàn, chýnh A Xà Thø là
người đủ uy týn nhçt đứng ra phån chia xá lợi.
Chýnh ở môi trường cực ác Ma Kiût Đà mà Phêt lựa
chọn đù thù hiûn chån lý bünh đîng tuyût đối. Với trý giác
và lòng từ của Ngài, thiûn ác đ÷u không khác. Biøt rõ
được quy luêt và vên dụng được quy luêt, thü xçu cũng
326
biøn thành tốt. Nhưng không biøt và không khòo vên
dụng, thiûn cũng thành ác. Cũng trön tinh thæn khòo vên
dụng giáo hóa chuyùn xçu thành tốt, mười đäi đû tử của
Phêt, trong đó hơn phån nửa xuçt thån từ dòng dõi Bà la
môn và Sát đø lợi, được Đức Thø Tôn khai ngộ trở thành
những người phäm hänh, xâ kỷ vị tha. Các Ngài tiöu biùu
cho những gü tốt đõp nhçt trong thời Phêt täi thø.
Khởi đæu tu hành với sanh thån, Phêt gia công tu bồi
phát triùn hành vi đäo đức và trý tuû đù køt thành Báo
thån. Từ đó, Ngài xåy dựng một giáo đoàn, một xã hội
hoàn toàn đäo đức sáng suốt, lçy pháp Lục hòa làm luêt
tíc sống chung. Thiøt nghÿ viûc hướng dén giáo đoàn
gồm những thành phæn phức täp, trünh độ khác nhau với
số lượng đông đâo 12.000 Tỳ kheo, không phâi là viûc đơn
giân.
Trong 80 nëm trụ thø, Phêt câm hóa mọi tæng lớp xã
hội cùng thëng hoa trön con đường thánh thiûn. Một sự
liön køt giữa con người với nhau bìng tri thức và đäo đức
như vêy là đi÷u quý báu, täo thành một xã hội mang tön
thø giới Thêt Báo của con người. Phêt xác định Ngài tu
hành đäo Bồ tát câm thành Báo thån, thọ mäng dài låu
chîng những không chçm dứt, mỗi ngày cứ phát triùn
thöm gọi là thån hữu thþ vô chung. Hữu thþ, vü có khởi điùm
tu hành thành Phêt. Nhưng vô chung, vü thån này không
bao giờ mçt. Vü vêy, trong phæn Đức Phêt thọ ký, Ngài
thường nhíc các đû tử muốn đät quâ vị Phêt, phâi tu
hành đäo Bồ tát trâi qua bao nhiöu kiøp, mới thành Báo
thân viên mãn.
Bồ tát tuy có Báo thån nhưng chưa viön mãn, nön chþ
thành tựu một số viûc, được một số người thương, cũng
có một số người ghòt. Từ đåy đøn khi thành tựu được Báo
327
thân viên mãn, chúng ta phâi trâi qua quá trình. Bình
thường, chúng ta có nghiûp thån nön gðp vô số khó khën
chống đối chướng ngäi. Thoát được mäng lưới này không
đơn giân. Nøu ta có vài tướng phước hoðc vài viûc đáng
khen, người sô có câm tünh tốt, thương ta. Nhờ đó lòng ta
vơi đi, bớt phâi đối phó và ôm tünh thương này vào lòng
mà tiøn tu, tiøp tục khíc phục vô số điùm khó khën còn
tồn đọng.
Tuy nhiön, khi thành tựu Báo thån, tự Báo thån hành
động không cæn dụng công. Ý này được diún tâ trong bài
Sám Quy Mäng “Kỳ hữu kiøn ngã tướng, nãi chý vën ngã
danh, giai phát Bồ đ÷ tåm, vÿnh xuçt luån hồi khổ”. Nghÿa
là Bồ tát có Báo thån viön mãn, người nhün thçy tự phát
tåm, không cæn phâi giáo hóa. Có Báo thån viön mãn
đæy đủ phước đức trý tuû, Phêt dùng vốn quý giá này làm
nhån đù täo thành một thån thứ ba gọi là Pháp thån.
Sử dụng Pháp thån nghÿa là dùng ánh sáng trý tuû tác
động vào vêt chçt, biøn nó phục vụ cho con người. Tçt
câ vêt nguyön thù, khi chưa khai thác, không dùng được.
Nhưng cũng vêt này được một người có trý khôn biøn chø,
nó sô trở thành vêt rçt hữu ých phục vụ chúng ta.
Trý khôn con người phát triùn đøn đåu thü những tiûn
nghi cho đời sống theo đó mở rộng. Cũng vêy, bìng Phêt
huû, Phêt thçy rõ thêt tướng các pháp. Nghÿa là Ngài biøt
rõ và sử dụng được nguyön lý täo nön con người và thø
giới. Các pháp không còn đối kháng chướng ngäi Ngài.
Trái läi, Phêt chi phối toàn bộ các pháp, đi÷u động
chuyùn vêt thành công cụ sử dụng hoàn toàn theo ý
muốn. Các pháp trở thành thån Ngài.
Pháp thån Phêt không phâi là cái gü man mác trong
hư không, mà chýnh là tri thức bao hàm câ luêt tíc đi÷u
328
động vũ trụ và đäo đức thánh thiûn tỏa rộng sưởi çm
nhån sinh. Phêt sử dụng Pháp thån chuyùn hóa xã hội
đương thời. Bçy giờ sanh thån Phêt biøn thành Pháp thån
hay được coi là Pháp thån.
Khi chưa thành Phêt, ta vén có Pháp thån, nhưng vü
không có Báo thân viên mãn, nên Pháp thân không có
tác dụng, gọi là Như Lai täi tri÷n. Giống như trong lòng đçt
có nhi÷u của báu vén không dùng được, vü không biøt
cách khai thác. Cũng vêy, Pháp thån tuy có nhưng nó tự
chi phối, trói buộc ta. Nói cách khác, khi ta kòm cỏi däi
khờ, vêt chçt trở thành chướng ngäi. Ngược läi, người vën
minh khôn ngoan buộc vêt chçt phục vụ họ.
Như Lai sử dụng được Pháp thån nön đi÷u động các
pháp phục vụ Như Lai. Trong khi chúng sanh không sử dụng
được Pháp thån, luôn bị các pháp ràng buộc.
Thành tựu Pháp thån và Báo thån viön mãn, hành giâ
thành Phêt. Tuy nhiön, muốn thçy và biøt được Pháp thån,
Báo thån, phâi đem hai thån này đðt vào sanh thån, tức
trở läi vị trý chýnh là con người. Phêt däy ta hãy lợi dụng
sanh thån hữu hän đù phát triùn Pháp thån. Tçt câ sở hữu
của ta v÷ nội tài và ngoäi tài đ÷u mang truy÷n đät cho
người. Tri thức ta truy÷n trao cho hai người, thån ta lớn gçp
đôi, truy÷n trao cho triûu người, thån ta lớn thành triûu
người. Cứ phát triùn như thø, thån ta lớn mãi tới vô cùng.
Lçy thån hữu hän chi phối toàn bộ vô cùng, nøu ta
tốt và làm lợi ých cho người, sô têp trung được người cùng
chý hướng. Nøu ta giúp ých cho câ dån tộc, dån tộc sô
quý møn. Và viûc làm lợi ých cho câ muôn loài thü thån ta
tràn đæy pháp giới. Đó chýnh là Pháp thån của ta.
Tuy cũng mang thån tứ đäi ngũ uèn, nhưng Phêt biøt
sử dụng nó đù phát triùn Pháp thån và Báo thån, nön Ngài
329
là Phêt, là đçng giác ngộ sáng suốt. Còn chúng sanh sử
dụng và phát triùn nghiûp, phi÷n não thü muôn đời làm
phàm phu mö muội.
Từ đời sống bünh thường của một sanh thån, Phêt
phát huy tinh thæn, nghÿa là phát triùn tri thức và đäo đức
của Báo thån. Và từ tinh thæn này hội nhêp läi vêt chçt,
trở v÷ sanh thån, tác động vào các pháp một cách tự täi
hoàn toàn là sử dụng Pháp thån. Tuy ba thån nhưng thực
là một thån, thu gọn trong một con người thêt của lịch sử.
Ngày nay, sanh thån Phêt không còn, tri thức lợi läc
quæn sanh của Ngài vén là mô hünh kiùu méu chþ đäo cho
người đồng hänh nguyûn với Ngài trön khíp nëm chåu. Vü
vêy, sanh thån Phêt víng bóng trön cuộc đời, trong khi
Pháp thån vén thường trụ hìng hữu. Nó được từng thø hû
nối tiøp, triùn khai täo thành mäng mäch Phêt giáo qua
suốt 25 thø kỷ.
Hài hòa trong dòng sinh mûnh tương tục này, chúng
ta có thù tự hào Phêt giáo Viût Nam không những đã kø
thừa được tinh thæn cứu khổ độ sanh của Đức Bổn sư, mà
còn biøn đổi nó thành tünh yöu nước son sít nồng thím.
Rçt đáng trån trọng hồi tưởng läi hünh ânh các vị
Thi÷n sư từ Khuông Viût, Vän Hänh, Đi÷u Ngự Giác Hoàng
đøn Tuû Trung Thượng sÿ v.v„ Các Ngài đã có công làm
sáng danh đäo Phêt Viût Nam, câi biøn từ Phêt giáo
quy÷n nëng duy lý, gän lọc thành một Thi÷n tông mang
dån tộc týnh Viût Nam. Triøt lý Thi÷n Viût Nam hoàn toàn
nhêp thån và song hành với cuộc sống chiøn đçu của
dån tộc, gín chðt lịch sử Phêt giáo Viût Nam với lịch sử
dån tộc.
Ôn läi bối cânh lịch sử xã hội thời bçy giờ, chúng ta
nhên chån rõ ràng giáo lý cứu khổ cứu nän của đäo Phêt
330
được thù hiûn tých cực sáng ngời trong viûc cứu dån cứu
nước của Thi÷n tông Viût Nam dưới thời Đinh, Lö, Lý, Træn.
Truy÷n thống Phêt giáo Viût Nam gín li÷n với tinh
thæn yöu nước của dån tộc, gæn đåy biùu hiûn rõ nòt qua
ngọn lửa thiöng của Hòa Thượng Quâng Đức, của nữ Phêt
tử Nhçt Chi Mai v.v„ Đó là những ngọn đuốc soi đường
cho người đi theo chánh pháp, hướng dén Phêt giáo hòa
münh cùng mọi tæng lớp nhån dån đèy lùi thø lực ác.
Trön bước đường thượng cæu Phêt đäo hä hóa
chúng sanh, chúng ta hướng tåm v÷ Đức Phêt thường trú,
hướng v÷ trý tuû và đäo đức của Ngài. Chúng sanh nghiûp
nðng vô minh ngën che, không thù tiøp cên được với Đức
Phêt køt hợp bìng trý tuû và đäo đức. Nhưng đức Thø Tôn
vén hiûn hữu miön viún bön cänh những người mang
hänh nguyûn soi sáng giáo pháp vào cuộc sống đù mang
an vui giâi thoát cho mọi người.
Ta kýnh trọng Đức Phêt và đi theo con đường của
Ngài vü Phêt thù hiûn trý tuû sáng suốt thçy biøt đúng như
thêt. Ta học Phêt là học đäo hänh cao thượng làm lợi ých
cho vô số quæn sanh. Đäo hänh này không do tự nhiön
mà có, phâi nỗ lực tu hành, đi÷u chþnh thån tåm mới
thành tựu.
Phêt giáo thời Đinh, Lö, Lý, Træn đã biøt thừa kø và
phát huy Báo thån Phêt, täo thành nøp sống trong sáng
đäo hänh, luôn luôn gín bó với cuộc sống an vui hänh
phúc của dån tộc. Nhờ đó mới xåy dựng được n÷n móng,
täo nön sinh khý cho chúng ta ngày nay.
Kø thừa sự nghiûp của cha anh và thiøt thực báo ơn
Phêt, chúng ta phâi cố gíng phát triùn đäo đức và trý tuû
của Báo thån, đù duy trü di sân quý báu của các bêc ti÷n
331
bối, duy trü Pháp thån tồn täi mãi trön thø gian làm lợi ých
chúng hữu tình.
Phẩm 17
PHÂN BIỆT CÔNG ĐỨC
I. LƯỢC VĂN KINH
Đức Thø Tôn bâo Di Lðc Bồ tát rìng khi Ngài nói v÷
thọ mäng dài låu của Như Lai, thü có vô số Bồ tát không
thù týnh đøm, chứng được vô sanh pháp nhén, hoðc vën
trü đà la ni, hoðc nhäo thuyøt biûn tài hoðc chuyùn pháp
luån bçt thoái, hoðc được Vô thượng chánh đîng giác
v.v„ Phêt nói xong, mưa hoa báu, mưa hương bột chiön
đàn, mưa thiön y từ hư không rơi xuống râi trön các phån
thån Phêt, trön Phêt Thých Ca, trön Phêt Đa Bâo cùng bốn
bộ chúng.
Phêt nói với Di Lðc : “Này A Dêt Đa, chúng sanh nào
nghe Phêt thọ mäng dài låu như thø mà chþ sanh được
một niûm týn giâi, sô được công đức không thù týnh được.
Công đức này lớn hơn công đức của người tu nëm pháp
ba la mêt trong tám mươi muôn ức na do tha kiøp.
“Người nào nghe thọ mäng dài låu của Phêt mà hiùu
được ý nghÿa såu xa thü được công đức vô lượng và có
thù phát khởi trý tuû vô thượng của Như Lai. Thọ trü kinh
Pháp Hoa và bâo người thọ trü, thü người çy được vô lượng
công đức, có thù sanh nhçt thiøt chủng trý.
“Người nào sanh lòng tin, hiùu v÷ thọ mäng dài låu
của Phêt, người çy thường thçy Phêt ở núi Kỳ Xà Quêt nói
pháp, thçy Ta bà bìng lưu ly có Bồ tát ở. Tin hiùu được
như thø, không cæn xåy tháp, chùa và cúng dường tứ sự.
“Nøu thọ trü được kinh này và tu thöm sáu pháp ba la
mêt, täo tháp, xåy chùa, cúng dường, người đó đã đøn
332
đäo tràng, gæn Vô thượng chánh đîng giác. Chỗ của
người này ở, Trời người phâi nön cúng dường như cúng
chư Phêt”.
II. GIÂI THÍCH
Phèm Như Lai thọ lượng đ÷ ra một Đức Phêt lý tưởng
của hành giâ Pháp Hoa, một Đức Phêt bçt sanh bçt diût
nìm ngoài sự chi phối của tam thø gian. Tçt câ Đức Phêt
xuçt hiûn trön cuộc đời cũng chþ nhìm một mục tiöu duy
nhçt, dén chúng ta trở v÷ sống với Đức Phêt bçt tử.
Muốn thçy Phêt bçt tử thường hìng, hành giâ Pháp
Hoa cæn nương theo pháp tu trong phèm Phån biût công
đức. Pháp tu này dành cho chúng đương cơ sanh cùng
thời với Phêt trực tiøp nghe pháp Phêt và nương theo Phêt
Thých Ca hữu hän ở thø gian, cuối cùng đíc đäo thçy
được Phêt vÿnh hìng.
Phèm này, ở phæn sau xác định nøu có người nào
phát tåm týn giâi lời nói của Phêt trong phèm Như Lai thọ
lượng, thü được công đức không thù lường được. Chþ một
niûm tåm thôi, không cæn suốt đời tu hành mà công đức
đã không týnh được. Vý như có người trâi qua vi træn kiøp tu
nëm pháp ba la mêt : bố thý, trü giới, tinh tçn, nhén nhục,
thi÷n định, trừ trý tuû ba la mêt. Công đức đó so với công
đức týn giâi không bìng một phæn trëm nghün.
Tuy nhiön, quan sát kỹ trön thực tø, tôi nhên thçy
nhi÷u người tin kinh, nghe kinh và trü kinh Pháp Hoa. Nhưng
sao cuộc đời họ ño uột quá, vui ýt mà khổ nhi÷u, khiøn cho
tôi càng đù tåm suy nghÿ v÷ lời Phêt däy. Riöng tôi, chþ
phát khởi ni÷m tin đối với kinh Pháp Hoa, cuộc đời tôi đã
đổi thay tốt đõp. Và từng bước hiùu được kinh, tæm nhün,
hiùu biøt trở nön sáng suốt hơn, tôi giâi quyøt mọi vçn đ÷
333
nhõ nhàng thanh thoát hơn, chưa nói đøn công đức nghe
kinh và trì kinh.
Täi sao chþ khởi một niûm týn giâi läi được công đức
rộng lớn như vêy. Đó là vçn đ÷ chúng ta cæn tư duy đù
thù nghiûm vào cuộc sống tu hành cho được an läc giâi
thoát. Chúng ta nhên thçy tu một pháp ba la mêt đã quá
khó. Vý dụ như chþ tu một hänh läy Phêt đøn träng thái ba
la mêt, đânh lú được Phêt mười phương như Phổ Hi÷n Bồ
tát “Nhứt thån phục hiûn sát træn thån, nhứt nhứt biøn lú
sát træn Phêt”. Vêy mà hành giâ thành tựu nëm pháp ba
la mêt, đem so với một niûm tåm týn giâi, một chút phæn
công đức cũng không bìng.
Hiùu được pháp Phêt do Bồ tát kiøt têp giữ gün được
nói trong phèm này đã khó và truy÷n đät cho người hiùu
càng khó hơn. Vü đi÷u çy không còn nìm trong phäm vi tri
thức của thø giới hiûn thực.
Đọc phèm này, chúng ta câm thçy thêt bao la, khó
ním bít được. Ngày nay, đù täm phån biût giâi thých,
chúng ta nương theo phæn phán giáo của Ngài Nhêt Liön
mới diún đät được phæn trọng tåm của kinh Pháp Hoa.
Theo Ngài, phâi đứng ở vị trý Pháp thån mà phån biût
công đức, không phâi là phån biût bìng trý nëng của
chúng nhån thiön. Công đức ghi trong phèm này thuộc
v÷ công đức của Bồ tát tùng địa dũng xuçt tham dự pháp
hội ở Thường tịch quang Tịnh độ, nghe pháp của Pháp
thån Tỳ Lô Giá Na chuyùn.
Công đức này gồm có bốn phæn gọi là hiûn täi tứ týn.
Hàng Thanh vën trực tiøp nghe Đức Thých Ca thuyøt pháp,
muốn thçy được Phêt thường trú vÿnh hìng phâi tu chứng,
thåm nhêp bốn phæn công đức của hành giâ Pháp Hoa
như sau :
334
1 – Nhçt niûm týn giâi
Hành giâ Pháp Hoa chþ khởi một niûm tåm câm được
Pháp thån thường trú vÿnh hìng, công đức sanh ra thêt là
vô lượng, hơn câ người tu nëm pháp ba la mêt trong vô số
kiøp.
Kinh nöu lön pháp tu này mới nghe thêt đơn giân. Tuy
nhiön, thực tu thực chứng, tüm được một niûm tåm týn giâi
là câ một vçn đ÷ quá khó, chưa nói đøn phæn týn giâi.
Ngài Trý Giâ thuyøt pháp suốt tám nëm täi Kim Lëng cũng
chþ nhìm mục tiöu khơi dêy cho đäi chúng bộc phát niûm
tåm này, mà không ai được. Ngài phâi bỏ v÷ núi Thiön
Thai. Ở trön cuộc đời, chþ có duy nhçt Đức Phêt Thých Ca
tự tüm thçy tåm này. Riöng Thánh chúng, phâi nương Phêt
lực gia bị tu hành mới có được.
Muốn đi vào niûm tåm thanh tịnh, phâi sử dụng vô số
phương tiûn. Thêm chý có lúc hành giâ phâi lãnh thọ
những tai họa lớn đù phát hiûn điùm tåm nói trön. Tụng
kinh, lú sám, tham Thi÷n là một trong những pháp phương
tiûn đù têp trung. Cột tåm, gom läi thành một điùm nhìm
mục tiöu duy nhçt kých thých Phêt chủng của chúng ta,
làm cho hät giống Phêt nứt mæm lön. Đột nhiön, từ đáy
lòng bộc phát mà chýnh ta cũng không biøt được niûm
tåm này.Vü ta không thù biøt bìng ngũ çm thån và ta
cũng không biøt ai làm cho tåm ta thanh tịnh. Bçt chợt
trong lúc trü kinh hay tham Thi÷n, nghe pháp, nhờ công
đức lực của kinh, trong tåm khởi lön thanh tịnh có sức thu
hút giữ con người ngũ çm của ta không cho nổi lön.
Từ trong bù KHÔNG, hành giâ phát hiûn được một
niûm týn giâi, cuộc sống từ đó cũng chuyùn đổi theo, từ
335
một người nghño khổ ngu dốt chuyùn thành Bồ tát. Phát
xuçt từ cùng tột đáy lòng mới thçy và biøt được những
đi÷u bünh thường không thçy biøt. Sở đíc này thuộc v÷
phước báo vô lêu ở trong thêt tướng các pháp, täo thành
lực dụng không thù nghÿ bàn. Nøu đem so sánh täm hiùu
giống như sức mänh của nguyön tử. Phêt däy hành giâ
Pháp Hoa thành tựu niûm týn giâi được công đức lớn gçp
trëm ngàn læn công đức khác. Tuy nhiön, đi÷u kiûn chýnh
yøu là niûm tåm này phâi từ thanh tịnh tåm hay Phêt tánh,
thuộc tri kiøn Như Lai phát lön. Nøu khởi từ thức biøn, vọng
tưởng điön đâo chþ là tà niûm.
Người có nhån duyön cën lành từ bân tåm thanh tịnh
bộc phát, thçy thương Phêt đøn độ không tiøc thån mäng.
Một sự liön hû mêt thiøt giữa ta và Phêt nhen nhúm từ bân
thù, chýnh ta cũng không biøt täi sao. Đó là träng thái týn
giâi hay tåm Bồ đ÷ phát từ chơn như tåm, không kiùm
soát được, mới sanh ra công đức lä như vën trü đà la ni.
Các pháp nghe qua đ÷u ghi såu vào tåm ta, không bao
giờ quön. Ta nhớ rõ những gü nghe được từ thời thơ çu hay
từ đời trước một cách không sai læm.
Đät được một niûm týn giâi, cách suy tư và nhün đời, lý
giâi của hành giâ không giống như trước nữa. Thêt vêy,
phæn lớn chúng ta hiùu læm ý nghÿa tin kinh, nghe kinh và
trì kinh Pháp Hoa. Hành giâ tin kinh Pháp Hoa như người tin
thæn thánh ma quỷ, tưởng rìng van xin cæu nguyûn Phêt
sô ban cho chúng ta mọi thứ. Kinh Pháp Hoa không bao
giờ däy như vêy.
Đù hiùu rõ vçn đ÷ týn giâi, hãy xòt ngược läi phèm Týn
Giâi ở phæn Tých môn. Chúng ta nhên thçy A la hán mới
khởi tåm tin Phêt và hiùu Phêt theo ý riöng của các Ngài,
thü đã đíc A la hán. Trong khi trước đó các Ngài khổ công
tu mà không được gü. Trường hợp điùn hünh như nëm anh
336
em Ki÷u Træn Như bỏ câ cuộc đời tüm giâi thoát, chîng
hưởng chút pháp phæn. Nhưng vừa nhün thçy Phêt từ Bồ
đ÷ đäo tràng đøn, phi÷n não træn lao tức thü rơi rụng và
đíc quâ A la hán.
Đi÷u này cho chúng ta câm nhên được ni÷m tin thêt
quan trọng. Các vị La hán chþ tin và thçy được Đức Phêt
sanh thån toát ra uy lực của một con người tràn đæy tri
thức, đức hänh. Các Ngài li÷n thành tựu pháp lành,
hưởng thọ quâ vị cung kýnh cúng dường của mọi người.
Thánh quâ này có được là nhờ nương bóng mát của
Phêt.
Sau khi tin sanh thån Phêt và trở thành La hán, các
Ngài thçy được thån thứ hai của Phêt là Báo thån. Thçy
Báo thån và tin Báo thån, nghÿa là ni÷m tin của bốn đäi đû
tử Tu Bồ Đ÷, Ca Chiön Diön, Ca Diøp và Mục Ki÷n Liön.
Các Ngài tin những gü trước kia chưa thçy chưa tin.
Thçy và tin được Báo thån Phêt, các Ngài trở thành
Bồ tát. Và từ đåy tu hành dưới däng Bồ tát, không còn tu ở
däng Thanh vën thường đðt nðng trön hünh thức. Giữa
các Ngài và Phêt có sự liön hû thåm såu v÷ tåm. Bön
ngoài thçy länh lùng, nhưng bön trong là câ một sức sống
mãnh liût nối li÷n các Ngài và Phêt. Nhờ lực vô hünh đó
mới duy trü được Tëng đoàn.
Tu dưới däng Báo thån, các Ngài cố rñn luyûn đức
tánh. Các Ngài thçy rõ Đức Phêt cũng là con người,
nhưng täi sao được kýnh trọng. Phâi chëng giữa ta và Phêt
chþ khác nhau ở lời nói, suy tư, hành động, còn bön ngoài
sanh thån thü ai cũng như ai. Những nòt đõp và đi÷u đáng
quý trọng phát xuçt từ tåm hồn Phêt thù hiûn ra bön ngoài
thành 32 tướng tốt, 80 vó đõp, cho đøn viûc làm, đäo đức,
trý tuû của Phêt võn toàn. Hünh ânh này được kinh Pháp
337
Hoa diún tâ bìng cåu “Nhçt thiøt thø gian tư sanh sự
nghiûp”.
So sánh như vêy læn hồi hành giâ thçy được Báo thån
Phêt là cái gü quý giá nhçt. Từ đó, sửa đổi trau giồi trý tuû,
giới đức đù đät được Báo thån như Phêt. Nhên chån
được thån giới đức, mäng trý tuû, hành giâ luôn sống với
giới thån huû mäng này. Vü vêy, hành giâ nuôi dưỡng
nhục thån đù phát hiûn và tëng trưởng thån giới đức trý
tuû của münh, không phâi đù lû thuộc nó.
Phát huy Báo thån đøn độ cao, hành giâ Pháp Hoa
sử dụng thån tự täi, hiûn hữu sáng ngời trong tam giới làm
kiùu méu cho người noi theo, như Tổ Quy Sơn däy “Vãng
lai tam giới chi tån, xuçt một vị tha tác tíc”.
Phêt däy các Tỳ kheo đoän trừ ba nghiûp sát, đäo,
dåm, tự nhiön hâo tướng sanh ra. Đi÷u này cũng dú câm
nhên vü đối trước một người ưa sát häi, tçt nhiön ai cũng sợ.
Thçy người chuyön trộm cíp, ai cũng phâi nghi ngờ. Và
thçy người hay loän dåm khiøn người dú ghö tởm.
Ngoài viûc đoän ba nghiûp của thån, hành giâ dứt
trừ bốn nghiûp của miûng : nói dối, nói thöu dût, nói hai
chi÷u, nói lời hung ác. Trong suốt cuộc đời giáo hóa của
Phêt, lời nói của Ngài luôn chýnh xác và đû tử Phêt chứng
Hi÷n vị đ÷u do khèu nghiûp thanh tịnh. Từ Tu Đà Hoàn đøn
A Na Hàm tu khèu nghiûp, ýt nói nön ýt lỗi, mới được coi là
người hi÷n trön thø gian.
Tuy hi÷n, nhưng tåm chưa sáng suốt, hành giâ phâi tu
ba nghiûp của ý. Bön ngoài hoàn toàn thanh tịnh, hành
giâ bít đæu kiùm tra bön trong tåm, xem còn kõt tham
sån si không. Phêt däy rìng động cơ nội tåm mới thêt
quan trọng. Nøu thêt sự không còn ham muốn, chíc
chín không giên. Nøu còn giên hay buồn, biøt münh còn
338
nhi÷u lòng tham. Trön bước đường hành đäo, mọi quy÷n
lợi (kù câ tünh bän) rời bỏ ta, đó là cơ hội tốt nhçt đù kiùm
tra lòng münh còn vướng míc tham sån hay không.
Tåm hoàn toàn víng lðng, ba nghiûp tham sån si
không còn, hành giâ sô nhün vêt chýnh xác. Các vị La hán
đoän säch ba nghiûp thån khèu ý, Phêt däy phâi hành
sáu pháp ba la mêt thuộc phæn giác tha. Phêt đã trâi qua
100 kiøp tu hành đäo Bồ tát làm lợi ých chúng sanh, họ mới
sanh tåm kýnh trọng Ngài. Và chýnh nhị vän, bát vän, bát
thêp vän ức na do tha Bồ tát đøn nghe pháp ở hội Pháp
Hoa, đ÷u chịu ơn tø độ của Phêt. Bồ tát mười phương tu
lục độ vän hänh ở giai đoän hai, có làm mới có køt quâ.
Nhưng đøn giai đoän ba, đối với Bồ tát tùng địa dũng xuçt
thuộc Bồ tát thị tùng Pháp thån Phêt, Đức Phêt cho biøt
các Ngài không làm mà vén có køt quâ. Vü tác dụng của
Bồ tát lúc bçy giờ là tri thức, không cën cứ trön hành động.
Đó chýnh là vçn đ÷ mà phèm này đðt ra.
Các Bồ tát Báo thån Phêt làm viûc bìng tay chån,
trâi qua 80 muôn ức na do tha kiøp tu nëm pháp ba la
mêt mà bỏ quön trý tuû ba la mêt, không bìng Bồ tát tin
được Đức Phêt thọ mäng trường viún.
Trước đó trong phèm Hiûn Bâo tháp, Phêt có nói tu
kinh Pháp Hoa này khó hơn người mang cỏ khô vào lửa
không bị cháy hay người dùng ngón chån nång quâ địa
cæu bay tới trời Phäm Thiön. Những viûc làm bìng hành
động như vêy không quan trọng, nhưng đi÷u động viûc
bìng trý tuû mới thực sự quan trọng. Thêt vêy, chúng ta
ngày nay làm viûc bìng cơ giới, dú nhün thçy tæm quan
trọng của tri thức. Mọi viûc làm thiøu trý tuû chþ đäo, dú rớt
qua hành động ngu xuèn, sô trở thành tác häi nguy hiùm.
339
Đù chþ Pháp thån vÿnh hìng, Bát Nhã gọi là bát bçt
(bçt sanh, bçt diût, bçt cçu, bçt tịnh, bçt tëng, bçt giâm,
bçt thường, bçt đoän). Theo tinh thæn Pháp Hoa gọi là tứ
phi : phi thêt, phi hư, phi như, phi dị. Phêt thuyøt pháp bát
bçt và tứ phi, gæn như phủ nhên hoàn toàn thø giới hiûn
tượng của chúng ta. Rõ ràng trön bước đường hành đäo,
Phêt không quan tåm đøn tổ chức giáo đoàn và cũng
khuyön đû tử như thø. Tuy nhiön, giáo pháp của Ngài vén
lưu truy÷n mãnh liût hơn 25 thø kỷ, một tôn giáo tồn täi låu
nhçt với týn đồ đông nhçt, mà không nhờ vào tổ chức,
toan týnh như thông thường. Ngày nay, không nơi nào
không có ýt nhçt một bàn thờ Phêt hay một người nghÿ v÷
Ngài.
Tồn täi của đäo Phêt nìm trong tư duy của con người,
trong ý thức quan tåm của nhån loäi. Tồn täi dưới hünh
thức tứ phi, không thçy, không kiùm soát được. Tuy sinh
hoät của đäo Phêt rçt bünh thường, nhưng không thø lực
nào tiöu diût được, dù trâi qua bao nhiöu thời đäi, bao
nhiöu khó khën. Muốn thçy được sự vêt theo trý thường
cùng lím chþ thçy chùa. Trong khi sức sống tương tục của
Phêt giáo không giới hän ở điùm đó. Người ngoài khó hiùu
được là vêy.
Từ điùm này, chúng ta mới thçy trung đäo đû nhçt
nghÿa trong bát bçt của Bát Nhã và thường trụ tướng trong
tứ phi của Pháp Hoa. Phủ nhên theo “8 cái Không” của Bát
Nhã hay theo “4 cái không phâi” của Pháp Hoa, đưa đøn
“cái phâi” không thù chứng minh mà Pháp Hoa thường
diún tâ là “Các pháp từ bổn lai, tướng thường tự víng
lðng, Phêt tử hành đäo rồi, đời sau được thành Phêt”.
Hiùu được tồn täi qua tứ phi, hành giâ tin vào tồn täi
nìm ngoài tứ phi. Tin và sống với thường trụ tướng thü công
340
đức tin đó lớn hơn công đức trâi 80 muôn ức na do tha
kiøp tu nëm pháp ba la mêt. Và đã đät đøn hiùu biøt nìm
ngoài hiùu biøt của chúng sanh trong tam giới. Tu nëm
pháp ba la mêt, không giâi quyøt vçn đ÷ trön thường trụ
tướng, mà chþ đứng trön cën bân sanh diût tướng, nön
không thù tồn täi với thời gian.
Sự tồn täi miön viún được Phêt diún tâ trong phèm Như
Lai thọ lượng rìng từ khi thành Phêt đøn nay, Ngài thường
ở Linh Thứu nói pháp, chúng sanh có người thçy được, có
người không thçy. Lúc nào cũng có Phêt hiûn hữu bön
cänh chúng ta, khi ta vào sanh tử thọ sanh cũng có Phêt và
khi ta mãn phæn cũng có Ngài, nhưng ta không thçy.
Nhên chån được cốt lõi này, vçn đ÷ tåm huyøt của
hành giâ Pháp Hoa là phâi tüm thçy được Phêt thường trú
vÿnh hìng và sống với Đức Phêt này.
Hàng Thánh chúng trực tiøp nghe Phêt nói pháp
“một niûm týn giâi” khởi lön từ Phêt tánh của các Ngài, thü
cuộc sống, tåm tư, hoàn cânh các Ngài hoàn toàn đổi
khác. Từ đåy, ânh hưởng đøn con người thứ hai, giúp các
Ngài chþ tái sanh một læn nữa.
2 – Liúu giâi
Liúu giâi phát xuçt từ ni÷m tin thanh tịnh ban đæu vừa
nói ở phæn trön. Từ mæm chơn tåm bung lön, tự nó phát
triùn, nön pháp thứ nhçt thành tựu, tự nhiön đät được
pháp thứ hai. Sau khi khởi niûm tåm này, cuộc sống hành
giâ tươi nhuên, phát hiûn ra những đi÷u không nìm trong
tri kiøn thø gian, hiùu không giống cái hiùu của con người.
Liúu giâi này thuộc v÷ vô lêu trý do tu hành hiùu được
Pháp thån Phêt và phương cách tu của Pháp thån Bồ tát.
Đó là pháp vô vi, pháp bý yøu của Như Lai, không dùng lời
nói chþ được. Nhờ sự liön hû với Phêt bçt sanh bçt diût mỗi
341
ngày mỗi tëng trưởng, khai mở tri kiøn Như Lai và dén đøn
làm được viûc Như Lai giao phó, đù chuèn bị thành Phêt,
là giai đoän thuyøt pháp thứ ba.
3 – Thuyøt pháp
Hành giâ truy÷n bá kinh Pháp Hoa theo tinh thæn
phèm này, nhên được Phêt lực truy÷n vào và thù hiûn
thành chuyùn pháp luån bçt thoái, chuyùn pháp luån
thanh tịnh. Hành giâ thuyøt pháp dưới mọi däng thức,
thån miûng ý đ÷u diún nói được pháp. Hành giâ thù hiûn
tam pháp luån, nói nëng hay yön lðng đ÷u là bài pháp
sống khiøn người lüa træn cçu, tëng tçn đäo Bồ đ÷, an vui
giâi thoát và thåm nhêp huû Như Lai.
Khi hành giâ trụ thi÷n định ở nơi víng lðng, hướng
tåm vào địa ngục, ngä quỷ, súc sanh. Các loài này nhớ tới
họ, trong một niûm li÷n được giâi thoát gọi là ý thuyøt
pháp. Hoðc hành giâ trụ thi÷n, yön lðng nhưng tỏa sức
sống cho người chung quanh được nhõ nhàng vui sướng,
thù hiûn hünh thức thån chuyùn pháp luån.
Hoðc hành giâ hóa độ dưới träng thái tịch nhi thường
chiøu. Tuy yön lðng không thuyøt pháp nhưng vén truy÷n
bá bìng Pháp thån Bồ tát. Pháp thån Bồ tát thanh tịnh tác
dụng qua tåm Bồ đ÷ của chúng sanh, đøn ngày nào đó tự
nhiön họ phát tåm. Và pháp sau cùng thçp nhçt, thù hiûn
bìng cách đem lời Phêt däy diún giâng cho người nghe
phát tåm Bồ đ÷, là khèu chuyùn pháp luån.
Ba đi÷u kiûn này chưa thành tựu, dù có ngay thêt
diûu hòa cũng chþ là pháp thø gian, không bao giờ thçy
Phêt thường trú vÿnh hìng.
342
4 – Thành tựu được ba pháp trön đưa đøn hoàn tçt
công đức thứ tư lön tòa Như Lai chứng Vô thượng đîng
giác, thçy được thêt tướng các pháp, chứng vô sanh
nhén. Hành giâ hiùu được giá trị thực của cuộc sống, thçy
được viûc đáng làm và không nön làm. Ở Phêt giới quan
sát thçy đúng như thêt, đi÷u động Phêt sự khø hợp với Phêt,
hành giâ trở thành sứ giâ Như Lai, hàng Bồ tát đương
nhiön mêt tá.
Trön bước đường tu, từ ngoài đi læn vào, phát hiûn
Pháp thån Bồ tát và chứng Pháp thån Phêt. Bốn viûc nöu
trön, Bồ tát tùng địa dũng xuçt tin được, thù hiûn được vü
các Ngài đã đät đøn trünh độ này. Riöng Bồ tát nhån gian
và Bồ tát hành đäo mười phương khó tin khó hiùu đi÷u çy,
Phêt khởi tåm thương xót cho những người không trực tiøp
nghe được Phêt trong Thường tịch quang Tịnh độ, Ngài
mới nói tiøp phæn diût hêu ngũ phèm ở phèm 18 kø tiøp.
343
Phẩm 18
TÙY HỶ CÔNG ĐỨC
I. LƯỢC VĂN KINH
Bçy giờ Bồ tát Di Lðc bäch Phêt nøu có người nào
nghe kinh Pháp Hoa mà tùy hỷ thü người çy được bao
nhiöu phước đức ? Phêt bâo Bồ Tát Di Lðc : “Nøu có
người bố thý những thứ cæn dùng và tçt câ của báu cho
vô lượng chúng sanh trong vô số thø giới suốt 80 nëm. Sau
đó vị thý chủ läi düu dít chúng sanh çy được đíc quâ A la
hán. Công đức của vị thý chủ çy không bìng một trong
trëm ngàn muôn ức phæn công đức của người thứ 50
nghe kinh Pháp Hoa mà tùy hỷ.
“Nøu người nghe kinh Pháp Hoa dù chþ nghe trong
chốc lát, người çy sô có công đức. Nhờ đó tái sanh vào
cânh giàu sang, sau läi sanh lön thiön cung.
“Nøu người khuyön người khác đøn nghe kinh hoðc
chia chỗ cho ngồi thü khi đổi thån sô được chỗ ngồi của
Đø Thých Phäm vương hay Chuyùn luån thánh vương.
“Nøu người khuyøn khých người khác đi nghe kinh
Pháp Hoa và người được khuyön nhên lời đøn nghe thü
người khuyøn khých được công đức. Khi chuyùn thån sanh
cùng một chỗ với Đà La Ni Bồ tát, cën tánh thông lợi,
được tướng phước trang nghiöm.
“A Dêt Đa, ông hãy thử nghÿ xem khuyön một người đi
nghe pháp mà công đức còn vô lượng. Huống là một
lòng nghe pháp, đọc tụng, giâi thých, tu hành đúng như
kinh Pháp Hoa”.
II. GIÂI THÍCH
344
Sau khi Phêt Niøt bàn, không có sanh thån Phêt trön
cuộc đời, läi thöm chúng ta vướng míc trong ngũ çm
thån quá nðng n÷, nön không thù thçy được Phêt Pháp
thån thường trú vÿnh hìng. Ta mãi buông lung theo đường
sanh tử lçy trái làm phâi, cho phâi là trái. Với nghiûp báo
såu dæy như vêy làm thø nào tin hiùu được bốn viûc làm
của Bồ tát tùng địa dũng xuçt.
Vü vêy, Phêt khởi lòng từ đối với những hành giâ Pháp
Hoa đời sau không trực nhên được pháp åm của Phêt
thường trú. Ngài mới däy pháp tu “ngũ phèm diût hêu”
nhìm mục tiöu giúp chúng sanh đời sau nương theo nëm
phæn này phát hiûn pháp tứ týn của Bồ tát tùng địa dũng
xuçt.
1 – Nhçt niûm tùy hỷ
Mở đæu phèm này, Phêt trâ lời Ngài Di Lðc Bồ tát rìng
nøu có một người nghe kinh Pháp Hoa sanh tåm tùy hỷ, rồi
nói läi cho người khác nghe và cứ như vêy cho đøn người
thứ 50. Công đức của người thứ 50 nghe kinh Pháp Hoa
đem so với đäi thý chủ bố thý cho tçt câ chúng sanh theo ý
muốn chúng, trong bốn trëm muôn ức vô số thø giới trâi 80
nëm. Khi họ síp chøt, vị đäi thý chủ mới däy họ tu hành
làm cho đíc quâ La hán.
Nhưng Phêt däy công đức của vị đäi thý chủ so với
công đức người thứ 50 tùy hỷ kinh Pháp Hoa nhỏ hơn vô
số. Công đức của người thứ 50 còn như vêy, huống chi là
người trực tiøp nghe kinh Pháp Hoa, gợi cho chúng ta suy
nghÿ. Chíc chín chúng ta đ÷u nghÿ rìng nuôi và xåy
dựng người như vị đäi thý chủ, thực quá tốt. Tuy nhiön, suy
nghÿ thöm lời Phêt däy sô không khỏi hốt hoâng, khi nhên
ra nuôi người tới 80 tuổi chþ nuôi được mäng cën hữu hünh
345
hữu hoäi thôi. Đù rồi họ cũng tàn tä dæn theo thời gian, køt
quâ ta cũng phâi đưa họ xuống mồ.
Nuôi người theo mô hünh cuối cùng dén tçt câ vào
nìm yön trong nçm mồ, chþ là thực hành phước báo nhån
thiên. Pháp này thuộc giai đoän đæu là tu thêp thiûn
nghiûp đäo, hưởng phước lành trön nhån gian, giúp đỡ
tçt câ mọi người, sau cùng cũng chøt.
Chúng ta nhên chån được tåm hoàn toàn thanh
thân của Đức Phêt. Ngài tội nghiûp chúng sanh suốt đời
mãi lëng xëng, lo những gü không đáng bên tåm, những
cái không đáng lo như đäi thý chủ nuôi chúng sanh trâi 80
nëm, nó cũng chøt. Đứng ở sanh diût tướng mà làm thü
không có gü có thù tồn täi trön thø gian. Dưới cái nhün
chýnh xác của Phêt, Ngài xem viûc thỏa mãn nhu cæu vêt
chçt cho chúng sanh không đáng kù. Ngài gçp rút lo cho
tçt câ chúng sanh ra khỏi sanh tử luån hồi, không còn bị
quâ báo ràng buộc.
Khi Phêt täi thø, Ngài đù tåm xåy dựng giáo đoàn
đưa mọi người tới quâ vị A la hán, tåm không còn chỗ khổ
não. Tuy nhiön, đi÷u quan trọng là Phêt giáo hóa không
chþ giới hän dừng läi ở điùm đưa đøn quâ Niøt bàn u tịch
của A la hán. Đät được thành quâ Niøt Bàn rồi hay nói
khác, trở thành A la hán không chøt trong nhà lửa sanh tử,
mà läi tiøp tục sống ngơ ngác trön cuộc đời thü cũng
chîng lợi ých gü. Đó không phâi là mục tiöu của bêc Toàn
giác. Vü vêy mô hünh Phêt däy hành giâ Pháp Hoa phâi
thù hiûn, dù còn trong sanh tử nhưng chuyùn sanh tử
thành Niøt bàn, đåy chýnh là trọng tåm của kinh Pháp
Hoa.
Công đức của người tùy hỷ không thù nghÿ bàn. Nói
ra nghe đơn giân, nhưng thực tø chúng ta xòt läi xem tåm
346
tùy hỷ của chúng ta có mang läi køt quâ lớn lao như kinh
däy hay không. Nøu không, hành giâ líng lòng nghÿ xem
chúng ta đã thực sự tùy hỷ kinh chưa hay trái läi phþ báng
kinh mà cứ nhên læm là tùy hỷ.
Nøu đã thực sự tùy hỷ rồi, nön đðt tåm tùy hỷ của
münh ở đåu ? Cæn hiùu rõ những vçn đ÷ này đù tu hänh
tùy hỷ cho đúng chánh pháp. Nøu không, chúng ta hiùu
læm kinh Pháp Hoa, tu sai chîng những không được chút
phæn công đức nào, läi phâi thọ quâ báo. Thêt vêy, từ khi
Phêt vào Niøt bàn đøn nay, giáo lý Ngài lưu truy÷n hơn 25
thø kỷ. Một sự truy÷n thừa mang khoâng cách quá xa,
như vêy chúng ta không phâi là người thứ 50 tùy hỷ kinh,
nön chúng ta dú hiùu læm v÷ Phêt, v÷ lời däy của Ngài.
Trước nhçt, khởi đæu muốn tu Pháp Hoa, hành giâ
phâi có niûm tåm tùy hỷ, bìng cách thån cên những bêc
chån tu hay vị Thæy chþ đäo. Nhờ câm đức của thæy,
nghiûp hành giâ không sanh. Pháp này cũng ghi rõ trong
phèm Trü thứ 13 rìng các Bồ tát nhờ thương Phêt mà nhịn
chịu được mọi khó khën trong đời ngũ trược ác thø.
Ânh hưởng đäo đức của các bêc cao Tëng hay Thæy
khiøn tåm ta thanh tịnh læn. Từ chỗ này dæn dæn hành giâ
mới sanh tåm tùy hỷ. Nhớ lời thæy däy, nhớ viûc làm thánh
thiûn của chư Phêt, Bồ tát và Thæy, hành giâ đã thay tåm
phi÷n não của münh bìng tåm Phêt, tåm Bồ tát, tåm Thæy.
Tuy nhiön, chưa phâi là tåm tùy hỷ đúng nghÿa theo Phêt
thừa. Hành giâ chþ täm mượn lực của Phêt, Bồ tát và Thæy
đù thanh tịnh hóa tåm münh ở bước khởi đæu mà thôi.
Hoðc ta nghe giâng kinh li÷n khởi lön týn tåm. Hành giâ đã
nương với pháp sư và tùy hỷ với pháp sư, không phâi tùy
hỷ với đäo nhçt thừa.
347
Kinh Pháp Hoa däy chúng ta tu phát xuçt từ Phêt
tánh và tu đøn thành Phêt vÿnh hìng. Vü thø, tùy hỷ với kinh
Pháp Hoa nghÿa là tùy hỷ bốn đi÷u quan trọng : nhån,
hänh, quâ, đức của Phêt.
Nhån hänh của Phêt là tçt câ những viûc làm sáng
suốt, thuæn thiûn của Ngài. Từ phát tåm khởi tu trâi qua vô
số kiøp hành đäo Bồ tát, Ngài không từ bỏ một viûc khó
khën nào ở thø gian, đæy đủ hänh Bồ tát, mới køt thành
quâ đức Toàn giác. Bìng quâ Toàn giác, Ngài thçy rõ tçt
câ chúng sanh ở b÷ mðt và b÷ trái. Như Lai thçy đúng như
thêt của sự vêt qua thêp như thị nön Ngài giâi quyøt mọi
vçn đ÷ ở nguyön nhån. Đức Phêt không muốn làm người
xòt xử trön quâ.
Câm nhên såu síc pháp này, dưới nhãn quan của tôi,
những gü con người quan tåm coi như thực tø, tôi läi thçy
chþ là âo giác. Đối với tôi, sức sống ti÷m èn bön trong
được nuôi dưỡng thø nào đù đäo pháp sinh tồn, thường
hìng mới quan trọng. Còn con người hiûn hữu nhi÷u hay ýt
không có nghÿa gü.
Trön bước đường tu têp, hành giâ chþ đi÷u chþnh
nhån bön trong tốt, tự động bön ngoài tốt theo. Phêt däy
rìng Bồ tát sợ nhån, chúng sanh sợ quâ. Chúng sanh lo
mãi sửa đổi quâ, nhưng køt thành quâ rồi thü không thù
đi÷u chþnh được nữa. Và quâ này không thù thoát ra
ngoài quy luêt của quá trünh sanh già bûnh chøt chi phối
con người muôn đời. Muốn xåy dựng con người tốt phâi
xåy dựng từ nhån, nghÿa là giáo dục từ lúc nhỏ. Đäo đức
ngày nay mà tôi có được là nhờ các bêc cha anh đã biøt
xåy dựng đào täo tôi.
Kinh Diûu Pháp Liön Hoa là tæm tri kiøn của Phêt thçu
suốt qua hai däng thù và dụng. Dụng là những gü hiûn trön
348
cuộc đời và thù là nguyön nhån cçu täo con người và thø
giới con người. Tæm tri kiøn hay mức thçy diún tâ trong
kinh Pháp Hoa rçt trung thực. Nhưng vü chúng ta cách
chån lý quá xa, nön nghÿ là không thực.
Hành giâ thọ trü Pháp Hoa tùy hỷ với Phêt là tùy hỷ với
tu nhån cửu viún của Phêt Thých Ca Måu Ni và tùy hỷ với
thành Phêt cửu viún của Đức Thých Ca. Như vêy, công
đức mới lớn lao không suy lường được. Thêt vêy, Đức Phêt
hiûn thån trön cuộc đời nhìm mục tiöu duy nhçt chþ
chúng ta thçy đäo Nhçt thừa. Pháp Nhçt thừa phát xuçt
từ Phêt tánh và nhçt niûm tåm tùy hỷ của hành giâ cũng
khởi lön từ Phêt tánh và køt hợp được với các pháp, trở
thành tåm pháp hay Pháp thån Bồ tát.
Đøn träng thái tu hành dưới däng Bồ tát Pháp thån,
chíc chín so với Bồ tát ứng thån, thü trëm ngàn muôn ức
phæn không bìng; vü đã so sánh sanh diût với vÿnh cửu. Bồ
tát Pháp thån thåm nhêp vũ trụ bao la, trong khi Bồ tát
ứng thån giới hän trong thån ngũ uèn.
Đức Phêt Thých Ca trâi qua 40 nëm đã düu dít tçt câ
đøn gæn kinh Pháp Hoa, mở tri kiøn Phêt cho chúng hội.
Bçy giờ, họ phát tåm Bồ đ÷ từ Phêt tánh mới tu dưới däng
Bồ tát tåm, nön phát sanh công đức không cùng tên. Tçt
câ Thanh vën theo Phêt nghe pháp từ Lộc Uyùn đøn Kỳ
Viön, Trúc Låm, Linh Sơn cũng chþ nhìm phát hiûn niûm
tâm này.
Xá Lợi Phçt theo Phêt suốt quá trünh dài xa, từng bước
tu têp nhên ra được các pháp mà Phêt nói trước kia chþ là
trợ duyön đù mở được niûm tåm thanh tịnh này. Và Ngài
khởi được niûm tåm tùy hỷ với Như Lai Thọ Lượng, tùy hỷ
với Pháp thån thường trú rồi thü Ngài vô cùng xúc động,
nön diún tâ tåm träng bìng bài kû :
349
“„ Ơn lớn của Thø Tôn
Đem viûc ýt có này,
Thương xót däy bâo cho,
Làm lợi ých chúng con,
Trâi vô lượng ức kiøp,
Ai có thù đ÷n được,
Tay lén chån cung cçp,
Đæu đânh kù cung kýnh,
Tçt câ đ÷u cúng dường,
Đ÷u không thù đ÷n được.
Hoðc dùng đæu đội Phêt,
Hai vai cùng cõng vác,
Trong kiøp số hìng sa,
Cũng chîng đ÷n đáp được”.
Vua Træn Thái Tôn cũng câm nhên såu síc pháp này,
phát hiûn được niûm tåm tùy hỷ với Phêt cửu viún thêt
thành, phát lön cåu nguyûn : “Câm đức từ bi đù nghün kiøp
nguy÷n cho thån cên. Đội ơn tø độ, nát muôn thån, th÷
chịu đíng cay”.
Câm đức từ bi của Phêt đù läi ngũ phèm cho chúng
ta tu hành. Đội ơn tø độ vü nøu không nhờ ơn giáo hóa
của đçng Từ phụ, chúng ta mãi mãi trôi lën trong sanh tử
luån hồi. Nhên được thåm ơn vô cùng quý giá nön
nguyûn nát muôn thån, chøt thån này thọ thån khác. Dù
phâi đổi thay vô số thån như vêy cũng nhçt định lãnh chịu,
không từ chối.
Vua sống trong cânh đø vương, chiøn thíng quån
Nguyön, läi sïn sàng bỏ ngôi đi tu. Câm đức từ bi sống
được với bao la vô tên của Phêt mới xâ bỏ được ngũ dục
350
thø gian, hành đäo Bồ tát. Ngài nguyûn đời đời kiøp kiøp
thån cên thường trú Pháp thån, không còn bị trói buộc
trong vòng sanh tử luån hồi.
Riöng chúng ta tự xòt läi góc độ tùy hỷ của münh, có
được phæn nào như Ngài Xá Lợi Phçt, như vua Træn Thái
Tôn hay chưa. Còn đứng ở tư thø xã hội tùy hỷ, phước đức
nøu có được, cũng rçt bò nhỏ trong giới hän địa vị phàm
phu, vü chưa ním được quy luêt tçt yøu. Tùy hỷ với Phêt
mới tiøp cên Ngài được.
Từ tåm tùy hỷ với công hänh của Phêt, hành giâ cũng
bìng lòng làm theo Phêt, theo Bồ tát. Thçy viûc nào mà
kinh ghi chư Phêt và Bồ Tát làm, hành giâ cố gíng làm
theo trong tư thø không mong cæu. Tuy không mong cæu
nhưng viûc làm tốt của hành giâ đã thành tựu, là hät
giống Bồ đ÷ hành giâ đã gieo xuống. Nøu tiøp tục phát
huy trý tuû và đäo đức của münh, quâ báo tốt đøn tự nhiön,
không cæn tüm. Viûc khó biøn thành dú, không còn chống
trái chướng ngäi trön bước đường hành đäo.
Kinh ghi rõ hành giâ thành tựu niûm tåm tùy hỷ, công
đức của họ hoàn toàn đổi khác. Hâo tướng hiûn ra : mũi
cao, mày dài, mðt sáng„, tçt câ tướng Phêt đ÷u trang
nghiöm thån hành giâ khiøn chúng sanh ưa thých. Từ bön
trong lưu xuçt, hiûn ra trëm tướng phước, nön chúng sanh
trong sáu đường nghÿ gü, tåm hành giâ li÷n đáp ứng đæy
đủ.
2 – Đọc tụng
Sau khi Phêt Niøt bàn, muốn tu Pháp Hoa, niûm tåm
này bít buộc phâi có bìng cách đọc tụng kinh đù câm
nhên sáng suốt, thánh thiûn vô song của Phêt. Sự liön hû
såu xa với Phêt tác động mänh vào tåm hành giâ. Nhờ đó
hiùu lời Phêt däy, đúng như pháp tu hành, thù hiûn hänh
351
Phêt vào lời nói, suy tư và hành động của hành giâ niûm
niûm tương tục không gián đoän.
Đọc tụng kinh, træm münh trong giáo lý Phêt, suy cứu áo
nghÿa høt lòng như vêy, tçt câ bûnh thø gian được chữa
khỏi, huû mäng hành giâ hiûn ra, bít gðp và tùy hỷ được
với Phêt thường trú.
3 – Giâng nói
Hành giâ Pháp Hoa hiùu nghÿa lý của kinh, đúng như
pháp tu hành. Không cæn nói nhi÷u, nhưng vü ba nghiûp
hoàn toàn thanh tịnh, thù hiûn qua cuộc sống giâi thoát
đäo đức; người nhün thçy, li÷n phát tåm høt phi÷n não.
Thån khèu ý đ÷u chuyùn pháp luån đúng chánh pháp,
chúng sanh thçy, nghe, tin theo được lợi läc. Tuy chưa làm
gü nhưng công đức vén sanh ra, khác với trước khi hành
giâ có niûm tùy hỷ.
4 – Kiöm hành lục độ
Kiöm hành có nghÿa là phụ, những pháp phụ cho
chúng sanh đời sau đù chúng ta dú tu hành, dú liön hû với
Pháp thån thường trú. Hành giâ vừa thọ trü kinh vừa tùy cơ
duyön tu sáu ba la mêt : bố thý, trü giới, nhén nhục, tinh tçn,
thi÷n định và trý tuû.
Khi đät được niûm tåm tùy hỷ thanh tịnh, thçy Phêt
Pháp thån thường trú rồi, hành giâ thực hành läi sáu pháp
ba la mêt. Bçy giờ, sáu pháp ba la mêt này phát xuçt từ
cën bân kinh Pháp Hoa, nghÿa là từ trön Quâ môn, nön có
tác dụng không thù nghÿ bàn.
Lçy một thý dụ đù chúng ta hünh dung được pháp này.
Mở đæu pháp bố thý, hành giâ đem ti÷n của cho người,
truy÷n đät hiùu biøt cho người và che chở cho người
352
thoát khỏi khó khën (tài thý, pháp thý, vô úy thý). Làm được
như vêy sô có công đức.
Tuy nhiön, khi hành giâ chưa thçy thường trú Pháp
thån, tức chưa thçy chån lý, hành giâ có lòng tốt muốn
giúp người. Nøu trünh độ tri thức chưa đủ thü sự giúp đỡ rçt
giới hän. Vü vêy, hành giâ không vội làm viûc đó, nhưng lo
nỗ lực phát triùn tri thức đøn độ cao, thçy được chån lý
hay Pháp thån thường trú. Täm vý như trong lãnh vực khoa
học kỹ thuêt, hành giâ phát minh ra công thức chø täo
máy thay cho sức lao động tay chån. Lúc çy, sáng kiøn
của hành giâ giúp ých cho nhi÷u người, so với giúp đỡ
bìng tay chån ban đæu, lớn gçp vän læn.
Đức Phêt ngäi chúng ta hiùu læm, đät đøn trünh độ tu
chứng cao nhçt rồi nhêp Niøt bàn, không chịu dçn thån.
Giống như người học giỏi, khoanh tay ngồi yön cũng
chîng lợi ých gü. Hoðc dùng tài giỏi của münh giøt häi
người, läi càng nguy hiùm hơn. Đức Phêt däy hành giâ
Pháp Hoa khi khởi được tåm tốt, hãy täm đù yön tåm tốt
này.
Đi÷u quan trọng phâi ním bít được chån lý, thçy
đúng như thêt, rồi trở läi cuộc đời, hành sáu pháp ba la
mêt một cách nhõ nhàng đơn giân như Đức Phêt Thých
Ca đã làm, mà công đức thêt vô lượng. Tuy viûc làm bön
ngoài thçy bünh thường läi mang đøn tác dụng mãnh liût,
duy trü mäng mäch Phêt giáo khíp toàn cæu hơn 25 thø kỷ.
Bìng tri thức phàm phu chúng ta không thù suy lường
được.
5 – Chánh hành Lục độ
Mỗi lúc hành giâ tu một hänh khác nhau, đøn ngày
nào đó, sáu pháp ba la mêt tự nhiön hỗ tương thành tựu.
353
Hành giâ Pháp Hoa đời sau phát tåm Bồ đ÷, tu pháp
Nhçt thừa, uống được lương dược ngũ phèm này, sô đi
thîng v÷ Thường Tịch Quang Tịnh độ, diûn kiøn đânh lú
Đức Phêt Pháp thån thường trú.
Phẩm 19
PHÁP SƯ CÔNG ĐỨC
I. LƯỢC VĂN KINH
Đức Phêt bâo Thường Tinh Tçn Bồ tát “Nøu có người
nào thọ trü kinh Pháp Hoa, đọc tụng, giâi nói, biön chòp
kinh, sô được 800 công đức của mít, 1200 công đức của
tai, 800 công đức của mũi, 1.200 công đức của lưỡi, 800
công đức của thån, 1.200 công đức của ý. Đem công
đức này trang nghiöm sáu cën thü sáu cën được thanh
tịnh.
1. Nhãn cën công đức : với đôi mít thịt cha mõ sanh
ra, khi được công đức sô thçy tçt câ cânh vêt trong 3.000
đäi thiön thø giới từ địa ngục A tỳ đøn Trời Hữu đânh, thçy
tçt câ chúng sanh và nghiûp nhån, nghiûp quâ của chúng
sanh.
2. Nhÿ cën công đức : tai cha mõ sanh ra được công
đức rồi, sô nghe tçt câ những tiøng trong 3.000 đäi thiön thø
giới, mà không hư nhÿ cën.
3. Tỷ cën công đức : mũi của người có công đức sô
thanh tịnh, nghe và phån biût được các thứ mùi trong
3.000 đäi thiön thø giới, không læm lén.
4. Thiût cën công đức : người trü kinh Pháp Hoa, lưỡi
được thanh tịnh. Các thứ ën uống ngon dở đối với họ,
đ÷u biøn thành cam lồ. Hoðc họ thuyøt pháp, khiøn người
nghe vui mừng và câm hóa được câ Thiön long bát bộ. Vị
Bồ tát này khòo nói pháp, nön được hàng quy÷n quý cho
354
đøn người tæm thường theo hæu hä cúng dường. Họ cũng
được chư Phêt, Bồ tát, Thanh vën ưa thých và hộ niûm.
5. Thån cën công đức : trü kinh Pháp Hoa, thån được
trong säch như ngọc lưu ly, làm cho chúng sanh ưa nhün.
Hünh ânh của chúng sanh trong sáu nóo luån hồi, của
Thanh vën, Duyön giác, Bồ tát, Phêt đ÷u hiûn rõ trong
thån thanh tịnh của Bồ tát.
6. Ý cën công đức : người trü kinh Pháp Hoa được ý
cën thanh tịnh. Họ nghe một bài kû, một cåu kinh li÷n
thông suốt vô lượng nghÿa, hiùu rõ và diún nói câ tháng,
câ nëm đ÷u đúng với thêt tướng. Tçt câ suy nghÿ, lời nói
đ÷u đúng với lời Phêt däy, biøt được những hành động, lời
nói của sáu đường chúng sanh trong 3.000 đäi thiön thø
giới.
II. GIÂI THÍCH
Ba phèm liön tiøp 17, 18, 19 nói v÷ công đức của kinh
Pháp Hoa, có thù thu gọn thành ba vçn đ÷ chýnh yøu :
công đức của người nhçt niûm týn giâi kinh Pháp Hoa,
công đức của người tùy hỷ với kinh và công đức của
Pháp sư Pháp Hoa.
Công đức của hành giâ Pháp Hoa trong ba phèm
này thêt vô lượng vô biön vượt ngoài ngôn ngữ, suy luên,
hiùu biøt của phàm phu. Vü kinh Pháp Hoa diún nói v÷
Phêt thừa, nìm trön tam thừa : Thanh vën, Duyön giác, Bồ
tát.
Chúng ta tự xòt läi xem münh đang ở chðng đường
của tam thừa hay Phêt thừa. Trong kinh Phêt däy có
những viûc Phêt làm, Thanh vën, Duyön giác, Bồ tát đ÷u
không hiùu được, chưa nói đøn làm được. Huống chi là
355
phàm phu chúng ta, chíc chín còn cách xa Phêt thừa
hay chân lý.
Chån lý do Phêt thành Vô thượng đîng giác mới
thuyøt được. Và những người trực tiøp nghe Phêt däy,
phi÷n não tự rơi rụng, trở thành A la hán, dù ở hoàn cânh
nào, thành phæn nào. Nay chúng ta chưa đíc đäo, läi
thöm cách Phêt quá xa. Viûc hiùu kinh của chúng ta dú
rơi vào cục bộ sai læm, đưa đøn đủ thứ khổ não phi÷n lụy
hơn là công đức. Chúng ta läi sanh tåm nghi ngờ v÷
những công đức Phêt däy, cho rìng nó âo tưởng, không
có thực. Có thực hay không còn tùy ở trünh độ từng người
khác nhau. Thý dụ như những công trünh nghiön cứu và thý
nghiûm thành tựu trön không gian của các nhà bác học
không thù diún đät cho những người ở trünh độ läc hêu
hiùu được. Họ tự lo ngày hai buổi ën còn không nổi, thü đối
với họ thành quâ của các nhà bác học tçt nhiön chþ là
hoang đường.
Mở đæu, Phêt bâo Ngài Thường Tinh Tçn đäi Bồ tát
rìng nøu có người nào thọ trü kinh Pháp Hoa, hoðc đọc,
tụng, giâi nói, biön chòp, người đó sô được 6.000 công
đức nơi sáu cën.
Có người hiùu læm thọ trü là tụng câ bộ kinh Pháp Hoa
từ nëm này sang nëm khác. Chþ tụng suông như vêy,
công đức nøu có, cũng rçt giới hän. Thọ nghÿa là nhên,
Phêt trao và ta nhên. Trü là giữ, ta giữ dùm cho Phêt. Nhên
giữ trọn võn bốn đi÷u : nhån, hänh, quâ, đức của Phêt,
chúng ta sô thành tựu kinh Pháp Hoa.
Hät nhån của Đức Phêt là nhån Bồ đ÷, nghÿa là tri
giác, nhün thçy sự vêt chýnh xác đúng như thêt, không sai
læm. Đức Phêt toàn giác, còn hành giâ chþ có một phæn
giác ngộ v÷ giáo lý của Ngài. Người tin tưởng rìng hiùu
356
biøt của hành giâ tương đối chýnh xác vượt hơn người
bünh thường, khâ dÿ nghe theo được công đức. Đåy là
khởi điùm của Bồ tát sơ phát tåm đã thọ trü được nhån
lành của Phêt.
Tiøn lön một nçc, hành giâ trü hänh của Phêt, tức viûc
làm của hành giâ thay cho Phêt, khiøn cho người hünh
dung, liön tưởng đøn Phêt. Nhên thức và viûc làm của
hành giâ đ÷u lợi läc cho đời. Thành tựu hai pháp này,
hành giâ hiûn hữu như một đóa sen tinh khiøt tỏa hương
thơm ngát trong vũng bùn nhơ, thù hiûn một hành giâ kiùu
méu thọ trü nhån hänh kinh Pháp Hoa.
Hành giâ thọ trü được nhån hänh Pháp Hoa, chuyùn
đổi cuộc sống tæm thường thành cuộc sống Pháp Hoa,
đổi tåm niûm tæm thường thành tåm niûm Bồ tát. Nøu
không có sự biøn đổi như vêy, dù thuyøt Pháp Hoa cũng
chþ là Pháp Hoa vën tự của thø gian, không phâi là pháp
bý yøu của Như Lai.
Phêt nói với Ngài Thường Tinh Tçn Bồ tát rìng tçt câ
thiûn nam thiûn nữ đ÷u có khâ nëng trở thành Pháp sư
Pháp Hoa, không nhçt thiøt phâi mang hünh thức xuçt gia.
Pháp sư Pháp Hoa ở bçt cứ chỗ nào, tùy theo nhu cæu
của người, mà khoác vào münh chiøc áo xuçt gia hay cư
sÿ. Vçn đ÷ chýnh yøu trong viûc giữ gün kinh là phâi chuyùn
được tåm vô lượng và viûc làm sáng suốt thánh thiûn.
Sau khi thọ trü nhån hänh, cao hơn một nçc thọ trü quâ
đức kinh Pháp Hoa, tức làm một vị Phêt sống trön cuộc
đời. Người nhün thçy li÷n høt phi÷n não, phát tåm Bồ đ÷. Ở
giai đoän này, hành giâ thành tựu quâ rồi, mới giáo hóa,
mà người được giáo hóa cũng không biøt. Ngài Thø Thån
gọi giáo hóa trön quâ môn là giáo hóa chúng vô thượng.
Đåy là trường hợp Đức Phêt Thých Ca giáo hóa các Bồ tát
357
tùng địa dũng xuçt. Hàng Thanh vën, kù câ các Bồ tát du
hóa mười phương không biøt các Bồ tát này, li÷n khởi tåm
nghi täi sao Ngài vừa thành Phêt trong 40 nëm läi được
công đức như vêy.
Hành giâ thọ trü trọn võn bốn pháp nhån hänh quâ
đức thçy được Như Lai thọ lượng, bân tåm thanh tịnh
hoàn toàn, mới thực sự là Pháp sư thọ trü kinh Pháp Hoa.
Hay nói theo phèm 10, muốn là Pháp sư phâi hội đủ tam
pháp çn : vào nhà Như Lai, mðc áo Như Lai, ngồi tòa Như
Lai.
Hàng Thanh Vën trâi qua 10 nëm trau giồi tam pháp
çn, nghÿa là cố gíng thọ trü nhån hänh quâ đức, đù nhên
được pháp bý yøu của Như Lai và thîng tiøn trön lộ trünh
Phêt đäo. Từ đó, các Ngài thçy, hiùu và nhên được vô
lượng vô biön công đức bçt khâ tư nghü. Vü các Ngài tu
dưới däng thù tánh, không thçy bìng mít bünh thường;
nhưng bön trong tròn đủ hänh Bồ tát, nön đem so với
Thanh vën, công đức thù thíng hơn nhi÷u.
Tuy nhiön, viûc thọ trü nhån hänh quâ đức kinh Pháp
Hoa không đơn giân. Vü khó làm, nön Phêt triùn khai thành
bốn viûc làm của Pháp sư là đọc tụng, biön chòp, suy tư,
giâng däy. Bốn công viûc này là phương tiûn, hành giâ
phâi thực hành đù đät đøn cứu cánh quâ vị Phêt.
Trước høt, thọ trü phâi phát xuçt từ đọc tụng, vü nøu
không, ta biøt gü đù thọ trü và cën cứ vào đåu đù thọ trü.
Hành giâ đọc tụng lời Phêt däy trong kinh, biön chòp,
træm münh trong giáo lý Phêt, suy tư tüm nghÿa såu xa bên
trong. Rồi đem giâng nói, rọi giáo pháp Phêt vào cuộc
sống, đù xem phân ứng của chúng sanh đối với ta thø
nào và đù chứng nghiûm xem ta nhên thức đúng hay sai.
358
Đọc tụng, biön chòp, suy nghÿ, giâng nói, kiùm chứng
läi, thçy chúng ta đã giữ gün thành tựu pháp này trong
cuộc sống một cách đúng đín. Như vêy, hành giâ đã trở
läi ý nghÿa lúc ban đæu v÷ thọ trü nhån hänh quâ đức kinh
Pháp Hoa.
Sau Phêt Niøt bàn, mỗi vị Pháp sư giâng däy, hiùu v÷
Phêt một cách khác nhau, vü đối tượng quæn chúng nghe
pháp không giống nhau, thời đäi không giống nhau. Tçt câ
những kiøn giâi, giâng däy này không phâi của bêc Toàn
Giác, nön tương đối đúng, giống Phêt một phæn nào thôi.
Tuy nhiön, viûc làm của các Pháp sư Pháp Hoa là
những vị Thánh Tëng như Long Thọ, Thø Thån, Đäo Sanh, Trí
Giâ, Nhêt Liön, Tối Trừng, v.v„ đ÷u tác dụng hữu ých cho
cuộc sống đương thời và còn ânh hưởng đøn trëm ngàn
nëm sau cho chúng ta.
Như vêy Pháp sư thọ trü kinh Pháp Hoa đúng chánh
pháp, trâi qua những chðng đường triùn khai kinh, là đọc
tụng, biön chòp, suy tư, diún nói, đem ứng dụng vào cuộc
sống của bân thån và chþ đäo mọi người lợi läc an vui giâi
thoát. Tùy mức độ hiùu kinh, áp dụng kinh, thọ trü kinh đøn
đåu, công đức theo đó sanh ra và tæm ânh hưởng truy÷n
bá såu rộng đøn đó.
Theo Phêt, Pháp sư trü kinh Pháp Hoa có 800 công đức
nơi mít, 1.200 công đức nơi tai, 800 công đức nơi mũi,
1.200 công đức nơi lưỡi, 800 công đức nơi thån, 1.200
công đức nơi ý.
Trön bước đường tu hành, chúng ta thường gðp
chướng duyön, vü trang bị sáu giác quan bìng phi÷n não
nhiúm ô, tội lỗi. Vü thø, người thçy ta, nghe ta nói, không
chçp nhên được. Ngược läi, Pháp sư như pháp tu hành,
359
sáu cën trang nghiöm bìng công đức, người nhün vào
không có điùm nào không ưa thých.
Trong phèm này, Phêt chia ra các vị Bồ tát thçy được,
nghe được, nhên được công đức đøn mức nào. Nghÿa là
Ngài xác định vị trý của các Bồ tát trön lộ trünh tiøn đøn
Phêt quâ.
1 - 800 công đức nơi mít
Mít hành giâ trang bị bìng 800 công đức khiøn
người nhün vào ánh mít hành giâ li÷n phát tåm. Thành tựu
800 công đức nơi mít, hành giâ thçy khíp tam thiön đäi
thiön thø giới từ địa ngục A tỳ đøn Trời Síc cứu cánh. Đåy
là cái thçy nương vào ánh quang Phêt, được diún tâ
trong phèm Tựa rìng thçy sáu đường chúng sanh trong
ba đời như thçy viûc trước mít. A la hán, Bồ tát không
thçy như vêy, mà người trü kinh Pháp Hoa läi thçy, cho nön
Phêt nói pháp này khó tin, khó hiùu, khó vào.
Hành giâ thực sự không biøt được cën tánh hành
nghiûp chúng sanh, chþ làm dưới sự đi÷u động của Như
Lai. Cái thçy của hành giâ Pháp Hoa bìng với Như Lai,
mà thực hành giâ không phâi là Như Lai. Trý Giâ gọi đó là
tương tợ vị, nghÿa là địa vị tương tợ Như Lai, không phâi
Như Lai. Mượn trý tuû Như Lai làm trý tuû münh, mượn công
đức kinh làm công đức münh, nön thçy được bao la
dường çy.
Chúng sanh đøn với hành giâ, bìng linh giác hành
giâ biøt được họ nghÿ gü, tu gü và chþ däy cho họ đ÷u đúng.
Tuy còn là phàm phu với ngũ çm thån nhưng nhờ trü kinh,
có được nhãn lực høt sức linh hoät. Đi÷u này cũng dú hiùu,
vý như nhün qua viún vọng kýnh, chúng ta thçy được vũ trụ
bao la hay nhün vào kýnh hiùn vi, ta thçy rõ ràng những vi
trùng cực nhỏ. Bỏ hai kýnh quan sát này ra, mít chúng ta
360
trở läi phäm vi bünh thường, không thçy quá đường chån
trời.
Tæm nhün của người trü kinh Pháp Hoa được 800 công
đức nơi mít, thçy được tçt câ vũ trụ chýnh xác đồng với
Như Lai. Nhưng trở läi con người bünh thường, hành giâ
không hư nhãn cën, mới hành Bồ tát đäo được.
Trái läi, A la hán, têp luyûn đøn độ thçy tçt câ vêt đ÷u
KHÔNG hoàn toàn. Thçy dưới däng thù, nön các Ngài
không cæn quan tåm gü đøn chúng sanh. Và khi trở v÷ địa
vị con người, nhãn cën bị hư hoäi. Giống như Ngài A Na
Luêt chứng được thiön nhãn xong, läi trở thành người mù
trön thực tø.
Hành giâ trü kinh Pháp Hoa, quan sát bìng Phêt nhãn,
thçy cën tánh hành nghiûp chúng sanh, chþ däy họ tu
hành thành Vô thượng bồ đ÷, nhưng họ không bị hư nhãn
cën. Đi÷u này thù hiûn rõ trong viûc làm của Ngài Ca
Diøp được nói trong phèm Týn Giâi. Ca Diøp bày tỏ với Phêt
rìng ông mang giáo lý của Phêt däy cho người, họ tu
hành trở thành Bồ tát. Trong khi thực tø Ca Diøp vén là
Thanh vën. Ca Diøp đã mượn trý tuû đồng với Như Lai, mới
giáo hóa được Bồ tát. Nøu Ngài vén giữ nguyön địa vị
Thanh vën, làm thø nào giáo hóa được Bồ tát. Ngài vén
khçt thực bünh thường, nhưng lúc đó nương trý tuû Như Lai,
được tương tợ vị Như Lai, thü Ngài có khâ nëng giâng
pháp bý yøu và thành tựu đi÷u bçt khâ tư nghü.
Hành giâ dùng công đức vô lêu của Như Lai trang bị
cho münh, thü chþ tu một niûm, sanh được công đức so với
công đức thø gian hoàn toàn cách nhau một trời một vực.
Đứng dưới däng thêt tướng các pháp, hành giâ chuyùn
vêt đồng với Như Lai và đem køt quâ này mà dùng đù
361
hưởng phước theo phàm phu, tçt nhiön không bao giờ
høt được.
Tùy công đức, mít hành giâ thçy rõ phæn nghiûp
thiûn hay ác của chúng sanh khác nhau. Trọn được 800
công đức, nghÿa là thçy 800 cách khác nhau, hành giâ
luôn luôn thçy chýnh xác không bao giờ sai læm.
2 - 1.200 công đức nơi tai
Tai linh hoät hơn mít nön có 1.200 công đức, vü tai
vén nghe được khi đối tượng bị ngën cách và khi không
có ánh sáng. Công đức của hành giâ trang bị trön tai
thanh tịnh, nön có khâ nëng nghe và hiùu biøt khác hîn
bünh thường. Tai thanh tịnh nghe không sót tiøng nói của
tçt câ loài hữu tünh bìng bçt cứ ngôn ngữ nào trong pháp
giới. Thường Bçt Khinh Bồ tát thành tựu pháp này, nghe
được 20 ngàn muôn ức bài kû kinh Pháp Hoa của Phêt
Oai Âm Vương.
Tai thanh tịnh nghe được ngôn ngữ muôn loài, trở v÷
thực tø hành giâ không bị hư hoäi nhÿ cën. Đåy là pháp tu
Đốn giáo, quâ vị của hành giâ đồng với Như Lai, nhưng
thực sự nghiûp lực bön trong chưa diût säch.
Vü vêy, rời công đức lực Như Lai, hành giâ cũng trở
thành xác xơ như bướm rụng cánh. Mượn công đức Như
Lai biøn thành công đức münh, phước báo sô vô cùng tên.
Bçy giờ, có mọi phương tiûn vêt chçt thuên lợi đæy đủ,
tåm hành giâ vén không sanh nhiúm trước. Tròn đủ 1.200
công đức, hành giâ mới có khâ nëng giáo hóa tçt câ loài
chúng sanh trong sáu đường.
3 - 800 công đức nơi mũi
Hành giâ phån biût tçt câ mùi vị dù xa hay gæn. Biøt
được mùi hương của Phêt, Bồ tát, A la hán, Trời Phäm
362
Thiön, cho đøn tçt câ loài súc sanh, ngä quỷ, A tu la tới với
hành giâ. Hành giâ nghe mùi đ÷u biøt được những chúng
sanh này từ đåu tới và dùng pháp tương ưng đù däy
chúng tu hành có køt quâ.
Sức nghe mùi của hành giâ chîng những không sai
læm, läi høt sức linh hoät, biøt rõ câ phục tàng của báu
trong lòng đçt. Tçt câ nhên biøt này đ÷u thuộc huû Như
Lai, do trü kinh Pháp Hoa, mượn lực Như Lai có được. Và trở
v÷ thực tø, hành giâ cũng không bị hư tỷ cën.
4 - 1.200 công đức nơi lưỡi
Thành tựu 1.200 công đức của lưỡi, bçt cứ vị nào ở
trön lưỡi của hành giâ đ÷u biøn thành cam lồ. Ngoài ra,
hành giâ nói pháp bý tàng của Như Lai, khiøn mọi người
nghe đ÷u phát tåm. Dù chúng sanh có nhi÷u trëm ngàn
muôn ức, mỗi người nghe đ÷u câm nhên ý của Pháp sư
như nói riöng cho chýnh họ. Hành giâ nói bçt cứ lời gü đ÷u
không chống trái thêt tướng các pháp, cũng không
chống trái hành nghiûp chúng sanh.
Công đức đðc biût này hàng Nhị thừa không có
được. Hàng Nhị thừa khuyön người xa rời nëm món dục,
bỏ tục xuçt gia, tu hành được giâi thoát. Nhưng nøu
khuyön người làm viûc thø sự sô bị nhiúm ô.
Trái läi, tướng lưỡi của Như Lai, dù nói viûc thø gian
cũng không trái đäo Vô thượng đîng giác. Phù Vån Quốc
sư được công đức lưỡi, Ngài khuyön vua Træn Thái Tôn trở
v÷ làm vua cứu dån cứu nước đù thực hiûn đäo Vô
thượng đîng giác. Quâ thêt vua Træn Thái Tôn câm đức
Ngài, lãnh đäo nước, thíng được giðc Mông Cổ. Tuy làm
vua trị nước an dån giỏi, nhưng tư chçt giâi thoát sáng
suốt của hành giâ Pháp Hoa vén sáng rỡ nơi Ngài, thù
hiûn qua nhi÷u tác phèm đù läi cho chúng ta.
363
Trang bị bìng huû Như Lai, hành giâ có được thiût
cën công đức, nói ra những lời khó tin, khó hiùu, khó làm,
mà người vén tin, hiùu và làm theo, được thành công.
5 - 800 công đức nơi thån
Khi mới có một phæn thån công đức, dùng thån
thanh tịnh đù lú bái, tụng niûm, người nhün thçy thån hành
giâ, họ høt khổ. Cën tánh hành nghiûp của người hiûn
vào thån hành giâ, nön hành giâ biøt rõ và tùy theo đó
giâi quyøt. Bçy giờ hành giâ không ở lêp trường riöng của
münh đem däy họ, vü dú mang đøn phi÷n não. Hành giâ
đứng ở lêp trường chúng sanh cứu độ chúng sanh, mới có
køt quâ, không chống trái với nghiûp của họ và cũng
không đi ngược läi đäo Vô thượng đîng giác. Pháp này
khó hiùu đối với Thanh vën chuyön phån biût dứt khoát,
đứng một trong hai lêp trường hoðc Chån đø hoðc Tục
đø, hoðc phâi hoðc trái.
Thành tựu đæy đủ 800 công đức, thån hành giâ như
lưu ly, khíp pháp giới đ÷u hiûn vào thån, hành giâ đồng
với Như Lai. Không một loài nào, viûc nào, tánh nào mà
hành giâ không quan sát thçu suốt.
6 - 1.200 công đức nơi ý
Đæy đủ 1.200 công đức của ý, tçt câ viûc hành giâ
nghÿ ra đ÷u có lợi cho muôn loài, vén không trái đäo Vô
thượng đîng giác. Pháp tu này khác với pháp của Thanh
vën. Thanh vën tu phâi gän lọc từng đi÷u một, luôn luôn
gän tåm xem thanh tịnh chỗ nào, nhiúm ô phæn nào.
Thanh vën thường xuyön gän lọc tội lỗi, đem pháp lành
vào tåm đù không nhiúm ô.
Ngược läi, hành giâ trü kinh Pháp Hoa, làm mọi viûc
bünh thường, nhưng tçt câ loài xung quanh đ÷u nương nhờ
364
giâi thoát, giống như sự xuçt hiûn lợi läc của Phêt Thých Ca
trön thø gian vêy.
Điùm này chúng ta cæn lưu ý, nøu thành tựu sáu công
đức trön, sáu cën sô được thanh tịnh bìng Như Lai, nhưng
chýnh ta cũng không biøt. Nøu hành giâ thçy thực münh
bìng với Như Lai trong khi giáo hóa chúng sanh, hành giâ
đã rơi vào tëng thượng män.
Do ý cën thanh tịnh, biøt được tương quan tương
duyön giữa các loài và vên dụng nghÿa lý såu xa của kinh
đù thuyøt giâng, hành giâ thành tựu được sự thuyøt pháp
vô cùng tên. Chþ một cåu kû, hành giâ triùn khai nghÿa lý
từ một tháng đøn một nëm. Người nghe thåm nhêp ý đäo,
vçn đ÷ thø gian của họ cũng tự động được giâi quyøt dú
dàng.
Ngày nay, chúng ta thọ trü kinh Pháp Hoa không
thành tựu công đức vü tu sai pháp. Thý dụ ta vừa làm được
một viûc nhỏ, li÷n khởi lön niûm sai trái, tức thü công đức
cũng biøn mçt ngay. Được ý cën thanh tịnh, hành giâ tu
hành không cæn dụng tåm. Chþ duy nhçt có một niûm
luôn luôn nhớ nghÿ Như Lai và giữ gün täng pháp Như Lai
mà thành tựu công đức không nghÿ bàn.
Trong phèm Dược thâo dụ, Phêt nói rõ tçt câ những
người tu hành nương theo huû Như Lai, đ÷u được lợi läc
giâi thoát, giống như trên mưa tuôn xuống thü tçt câ cỏ cåy
tùy sức hçp thụ được.
Chúng sanh học pháp Như Lai cũng vêy, không tự
biøt cën tánh thượng trung hä của münh, không biøt dùng
pháp gü đù tu và được pháp gü. Duy chþ có Như Lai biøt rõ
chúng sanh. Ta nương theo huû Như Lai làm lợi ých muôn
loài mà không hay biøt. Nøu có dụng ý, chúng ta đã rớt
365
qua Tục đø, chưa đät tới Nhị thừa, làm gü đøn Phêt huû
của Như Lai được.
Viûc tu hành của chúng ta không køt quâ, chþ vü
chîng hiùu đúng, làm đúng đi÷u Như Lai däy. Đức Như Lai
không bao giờ hư dối.
Phẩm 20
THƯỜNG BẤT KHINH BỒ TÁT
I. LƯỢC VĂN KINH
Phêt nói với Bồ tát Đíc Đäi Thø v÷ cuộc đời hành đäo
của Bồ tát Thường Bçt Khinh : “Thuở xưa cách nay vô số
kiøp, có Đức Phêt Oai Âm Vương ra đời. Ngài sống låu 40
ức na do tha hìng sa kiøp. Sau khi Phêt Oai Âm Vương diût
độ, tuæn tự có 20 muôn ức Phêt ra đời đ÷u cùng một danh
hiûu Oai Âm Vương. Khi Phêt Oai Âm Vương sau cùng diût
độ, trong thời tượng pháp, các Tỳ kheo tëng thượng män
rçt có thø lực. Có vị Bồ tát tön Thường Bçt Khinh. Sở dÿ
mang tön như vêy, vü mỗi khi Ngài gðp Tỳ kheo, Tỳ kheo Ni,
Ưu bà tíc, Ưu bà di, đ÷u lú läy khen ngợi “Tôi không dám
khinh quý vị, quý vị đ÷u sô thành Phêt”.
“Bồ tát Thường Bçt Khinh không đọc tụng kinh điùn.
Ngài chþ chuyön lú läy và khen ngợi mọi người bìng cåu
trön, cho đøn bị míng chửi, đánh đêp hay bị nòm đá,
Ngài cũng không sờn lòng. Khi Bồ tát Thường Bçt Khinh
mäng chung, Ngài nghe được trong hư không 20 ngàn
muôn ức bài kû kinh Pháp Hoa của Phêt Oai Âm Vương
thuở trước. Nghe xong sáu cën của Ngài được thanh tịnh
và sống thöm 200 muôn ức na do tha tuổi, Ngài giâng kinh
Pháp Hoa cho mọi người. Lúc çy những người đã khinh ró
Bồ tát Thường Bçt Khinh, thçy Ngài được thæn thông, nhäo
366
thuyøt biûn tài, họ nghe Ngài thuyøt pháp đ÷u kýnh phục
và theo tu.
“Bồ tát Thường Bçt Khinh giáo hóa vô số người trụ Vô
thượng giác. Sau khi mäng chung, Ngài gðp 2.000 ức Phêt
đồng hiûu Vån Tự Täi Đëng Vương nói kinh Pháp Hoa.
Nghe xong, sáu cën của Ngài được thanh tịnh. Sau khi
cúng dường, trồng cën lành với các Đức Phêt như thø, Bồ
tát Thường Bçt Khinh gðp ngàn muôn ức Phêt thường nói
kinh Pháp Hoa, thành tựu công đức.
“Bồ tát Thường Bçt Khinh chýnh là ta. Bốn chúng
thường khinh ró ta, nön trong 200 kiøp chîng gðp Phêt,
Pháp, Tëng, ngàn kiøp ở địa ngục. Høt tội, họ được gðp läi
Bồ tát Thường Bçt Khinh giáo hóa. “Những người tëng
thượng män hiûn nay ở trong pháp hội này, chýnh là 500 Bồ
tát do Hi÷n Hộ (Bhadrapala) dén đæu, 500 Tỳ kheo Ni đứng
đæu là Sư Tử Nguyût (Simhacandra) và 500 Ưu bà di thuộc
nhóm Thiûn Thû Tư (Sugatacetana).
“Phâi biøt kinh Pháp Hoa có nhi÷u lợi ých cho đäi Bồ
tát, giúp họ mau đøn Vô thượng bồ đ÷. Sau khi Phêt diût
độ, phâi siöng nëng thọ trü, đọc tụng, giâng nói kinh này”.
II. GIÂI THÍCH
Viûc làm của Thường Bçt Khinh Bồ tát diún tâ trong
phèm này nhìm chứng minh công đức của Pháp sư thọ
trü kinh Pháp Hoa ở phèm trước không phâi là âo tưởng.
Đó là thành quâ sống thực của Phêt đã đät được khi tu Bồ
tát đäo ở kiøp quá khứ.
Mở đæu, Phêt hồi tưởng läi thuở quá khứ từ vô số kiøp
trước có Đức Phêt Oai Âm Vương Như Lai. Kø đøn có hai
muôn ức đức Phêt đồng hiûu như vêy. Khi Phêt Oai Âm
Vương cuối cùng diût độ, trong thời tượng pháp có Tỳ
kheo Bồ tát Thường Bçt Khinh xuçt hiûn.
367
Bân dịch kinh Pháp Hoa của Ngài Trúc Pháp Hộ gọi là
Thường Bị Khinh. Theo tôi danh từ Thường Bị Khinh đúng
hơn. Vü diún tâ được sự khó khën của người tu hành đäo Bồ
tát thường gðp phâi, bị khinh chö, đánh đêp, míng chửi.
Thường Bçt Khinh là ti÷n thån Phêt Thých Ca. Ngài lçy
kinh nghiûm trong quá khứ tu hành của münh däy chúng
nhån. Täi sao Ngài phâi gðp míng chửi đánh đêp ? Ngài
quan sát, phån tých, tüm hiùu nguyön nhån quâ báo và tự
đi÷u chþnh, thay đổi tåm niûm, viûc làm đù täo thành køt
quâ tốt. Trong khi chúng ta tu hành mãi, cũng không
thành Phêt được. Vü không bao giờ chúng ta biøt nhün
nguyön nhån såu xa của một sự kiûn, chþ thçy phớt qua
mðt thực tø rồi sanh phi÷n muộn, bçt mãn, sån hên.
Phêt đưa ra hünh ânh Tỳ kheo Bồ tát Thường Bçt Khinh,
tuy xuçt gia làm Tỳ Kheo vén nuôi ý chý cứu đời. Trong lúc
ông tu hänh giúp người cứu người, ông bị đäi chúng khinh
thường, đánh míng. Theo tôi, những sự kiûn này đ÷u có
thực, chúng ta thường gðp trön bước đường tu. Người
quyøt tåm tu phâi khác với người không quyøt tåm. Bồ tát
Thường Bçt Khinh hä quyøt tåm tu, có lời nói chån thêt
đúng đín, có một đời sống đức hänh, đương nhiön täo
thành thø đối lêp với cuộc sống đäo đức giâ dối theo hünh
thức bön ngoài của các Tỳ kheo khác. Nói lön những ý
kiøn khác, sống khác với đäi chúng, tự nhiön làm khó chịu
những người đồng tu và đưa đøn tai họa cho Bồ tát
Thường Bçt Khinh. Viûc çy không thù tránh được.
Riöng bân thån tôi, thuở nhỏ cũng đã gðp những tai
nän như vêy. Chþ vü tôi nỗ lực tu hành đøn độ quön câ ën
mðc ngủ nghþ. Quæn áo thü xốc xøch, chîng buồn quan
tåm đøn ngôn ngữ xã giao với bän đồng tu, khiøn họ bực
bội, ghòt bỏ, khinh chö tôi là “cåy khô”. Nhưng ngày nay,
368
nhün thçy những thành quâ của tôi trön bước đường hành
đäo, họ läi nói tôi là “cåy khô trổ bông”.
Thiøt nghÿ muốn thành công, chúng ta phâi có một
quá trünh nỗ lực hành đäo, triût đù phát huy trý tuû và ti÷m
lực của münh. Công phu tu têp đøn độ trong kinh diún tâ
rìng Thường Bçt Khinh mäng chung, mới nghe được 20
ngàn muôn ức bài kû Pháp Hoa của Phêt Oai Âm Vương.
Qua cåu chuyûn Thường Bçt Khinh, Phêt däy hành
giâ Pháp Hoa tự sửa đổi, đi÷u chþnh lời nói cho thých hợp.
Biøt đúng nhưng có nön nói hay không ? Vü tư cách của
người nói mới thực sự quan trọng. Tuy cùng một lời nói mà
Đức Thø Tôn nói sô có tác dụng khác với lời nói của vị La
hán hay người ën mày.
Phêt däy sau khi Ngài thành tựu công đức, nhün läi
quá khứ, Ngài thçy có nhi÷u sai læm. Thêt vêy, lúc đó tư
cách của Thường Bçt Khinh chþ là một chiöu đ÷ Tëng
nghÿa là một Tỳ kheo lang thang không có trụ xứ. Thường
Bçt Khinh với tư cách người ở trọ đøn nương tựa các Tỳ
kheo khác, mà läi muốn làm Thæy họ, là một sai læm lớn.
Những Tỳ kheo này có phước báo hữu lêu, nhưng tåm họ
không thanh tịnh. Sự nghiûp vêt chçt của họ rçt lớn, nön
chþ lo khư khư bâo vû.
Thường Bçt Khinh làm người lang thang, nëm phước
báo thø gian không có, läi đem Phêt pháp đøn däy họ, làm
sao tránh khỏi đụng chäm tự ái. Tuy Ngài mang tåm niûm tốt,
thých sửa đổi nhanh chóng những sai trái, nhưng chîng ai
nghe. Từ đó, Ngài rút kinh nghiûm, chuyùn nghiûp læn, bìng
cách lo tự tịnh hóa bân thån. Dù bị đánh chửi, khinh chö,
Thường Bçt Khinh Bồ tát vén không oán hên. Ngài luôn xem
những hành động đánh chửi là đối tượng đù suy cứu. Ngài
däy chúng ta phâi thçy rõ, vü chưa có phước đức nön bị
369
đánh chửi, vü nói sai læm nön bị khinh chö. Hành giâ cæn lo tu
bồi phước đức, đi÷u chþnh những sai læm của mình.
Hành Bồ tát đäo, nhờ quan sát cách hành sử của đối
tượng bön ngoài, tự thçy rõ münh đang ở chðng đường
nào. Và khởi điùm từ đåy tu, cố gíng phá từng phæn
phi÷n não. Muốn không bị chö dốt nát, không có cách gü
khác ngoài viûc nỗ lực học. Muốn không bị khinh chö
nghño đói đö tiûn, ta phâi vượt khỏi những thứ này.
Ý thức như vêy, khi còn yøu kòm nhi÷u mðt, muốn
không bị khinh chö, không nön cæu thån với người sang
giàu hơn, giỏi hơn ta. Nguyûn tu thành Vô thượng đîng
giác, không làm ën mày suốt đời, bìng mọi cách vượt lön
những tæm thường thø gian. Phêt đæy đủ mười hiûu, ýt
nhçt chúng ta cũng cố gíng được một hiûu.
Ta tự kiùm xem có chút phæn nào đúng theo nghÿa
Như Lai không. Như Lai là tåm như như bçt động, không bị
phi÷n não nhiúm ô quçy ræy. Hiûn hữu nơi nào, Ngài trang
trâi phước lành đøn đó. Hoàn cânh không bao giờ chi
phối được Phêt. Ngược läi, Ngài luôn luôn täo cho hoàn
cânh tốt đõp hơn. Thử hỏi sao người không kýnh trọng
Phêt.
Chúng ta quan sát tư cách của Phêt đù tự sửa münh,
luôn nghÿ đøn mang lợi ých cho người. Riöng tôi, không
bao giờ đøn nơi nào mà không giúp ých gü cho họ. Tôi chþ
đøn theo yöu cæu của người mà thôi. Đøn đù nhờ vâ,
mượn ti÷n, van xin cæu khèn, chíc chín chîng ai muốn
tiøp chúng ta.
Ngoài ra, lòng hành giâ Pháp Hoa không được giao
động trước hoàn cânh. Thiön hä giàu sang, có địa vị là
viûc riöng của họ, có dýnh lýu gü đøn ta. Đừng đù buồn vui
370
vinh nhục træn gian làm hoen ố tåm hồn chúng ta. Giữ
träng thái tåm bünh ổn, mới khâ dÿ bước vào cửa Phêt.
Đức Phêt là bêc Ưng cúng, được Trời người cung kýnh
cúng dường. Täi sao Ngài đät quâ vị này ? Trâi qua quá
trünh hành đäo Bồ tát, Phêt đã xâ thån mäng, không chỗ
nào nhỏ bìng hät câi mà Ngài không làm lợi ých chúng
hữu tünh. Nói cách khác, không ai trong pháp hội không
thọ ơn Phêt. Cho đøn ngày nay, nhün v÷ công ơn giáo
dưỡng thåm såu của Phêt, mọi người vén còn dång cúng
Ngài. Chúng ta tự xòt thån phên münh đã làm được gü cho
chúng sanh, mà đòi chúng sanh cung kýnh. Không có quá
trünh làm lợi ých cho người giống như Phêt, nhưng muốn
được bìng Ngài, chíc chín phâi lãnh lçy hêu quâ bị
khinh chö, đánh đêp.
Phêt là bêc Chánh biøn tri, hiùu biøt chýnh xác nội täi
và ngoäi täi không sai læm. Hoàn cânh nào Ngài cũng thçy
chính xác, phê phán đúng đín các học thuyøt đương thời.
Và những gü Phêt däy chúng ta, Ngài đã làm đúng, nön
được tôn danh là bêc Minh hänh túc. Chúng ta tự xòt hiùu
biøt münh đøn đåu và viûc làm có tương ưng với lời nói
chưa ? Phâi nhün thçy vçn đ÷, đi÷u chþnh tu têp đúng
pháp đù dæn tiøn đøn quâ Toàn giác.
Hünh ânh xçu ác của Tỳ kheo tëng thượng män tu sai
pháp, chþ tu hünh thức, chþ nói suông lời Phêt däy, gợi ý cho
Thường Bçt Khinh nhên chån được nghÿa lý såu xa của kinh
và thø nào là hiûn hữu quý báu có ý nghÿa của sứ giâ Như
Lai trön cuộc đời. Dưới nhãn quan của Thường Bçt Khinh Bồ
tát, viûc làm của những người tëng thượng män này thêt
đáng thương häi. Họ khoác vào lớp áo xuçt gia đù che
đêy tåm hoàn toàn thø tục, chîng khác gü người đóng vai
vua trön sån khçu.
371
Học hänh của Bồ tát Thường Bçt Khinh, từng bước
thåm nhêp kinh, tåm chúng ta læn læn chuyùn đổi, không
lo hướng ngoäi, không bực tức với sai trái của người.
Chúng ta cố gíng tịnh hóa tåm, sửa đổi tánh tünh bớt
phi÷n não. Một phæn phi÷n não phá trừ là một phæn thån
nghiûp dứt säch. Cho đøn khi gän lọc tåm hoàn toàn
thanh tịnh, tham sån nghiûp chướng hoàn toàn không
còn, mới nghe được pháp åm Phêt. Giống như Thường
Bçt Khinh Bồ tát mäng chung, nhên được 20 ngàn muôn
ức bài kû kinh Pháp Hoa của Phêt Oai Âm Vương.
Thường Bçt Khinh mäng chung, hay nói khác gðp
viûc khó khën có thù tan thån mçt mäng. Ở träng thái
tuyût mäng tuyût thù, không còn ý thức sống, tåm hồn
líng yön cùng tột. Theo Bồ tát Quan Âm đó là “ngũ uèn
giai không”. Nghÿa là mäng nghiûp høt, Thường Bçt Khinh
hiûn hữu ở däng hư không thån và huû mäng mới tiøp thu
được kinh Pháp Hoa bìng pháp ngữ của Phêt quá khứ.
Đøn đåy cæn lưu ý, có hai giai đoän tu. Giai đoän một,
tu Thanh vën sử dụng sáu cën đù tu pháp Phêt và ngộ
pháp bìng thức. Kinh Pháp Hoa mà chúng ta suy nghÿ, ứng
dụng, giâng giâi chþ là pháp phương tiûn, không phâi pháp
chån thêt của Bồ tát. Ở giai đoän hai, Bồ tát đã vượt qua
cửa Bát Nhã, nghe Pháp Hoa bìng pháp ngữ, không dùng
thýnh giác nghe ngôn ngữ. Kinh diún tâ Thường Bçt Khinh Bồ
tát mäng chung hay vượt qua được thån ngũ uèn mới
nghe kinh Pháp Hoa của Phêt Oai Âm Vương. Trực nhên
pháp ngữ của Phêt Oai Âm Vương, Thường Bçt Khinh trở
läi cuộc đời hành đäo, sự viûc diún tiøn hoàn toàn khác
hîn.
Trước kia, hành giâ bị người đánh, vü đøn với thån tội lỗi
nghiûp chướng. Nhưng khi thành tựu công đức, sáu cën
hoàn toàn thanh tịnh, thực sự đæy đủ tư cách hành giâ Pháp
372
Hoa thü đøn với người bìng tåm thanh tịnh, không lỗi læm
và hiùu biøt đúng hoàn toàn. Tçt nhiön, phâi được người quý
trọng.
Trön bước đường hành đäo, quý Thæy nỗ lực tu sô thçy
rõ có lúc khuyön däy người bìng tçt câ chån tünh, nhưng họ
không nghe. Đøn khi chúng ta an trụ thø giới thanh tịnh của
chư Phêt, câm nhên được pháp ngữ và thých thú sống
trong thø giới giâi thoát. Ta chîng buồn quan tåm đøn
khuyên däy người, lúc çy họ läi đøn cæu xin được nghe
pháp.
20 ngàn muôn ức bài kû kinh Pháp Hoa tiöu biùu cho
vô số viûc làm khó khën chướng ngäi Thánh đäo mà Phêt
đã phâi đương đæu và vượt qua được trön bước đường
hành Bồ tát đäo của Ngài. Nghe xong 20 ngàn muôn ức
bài kû kinh Pháp Hoa, sáu cën trở thành thanh tịnh;
Thường Bçt Khinh Bồ tát nhên chån được tçt câ cën tánh
hành nghiûp chúng sanh, dù tốt hay xçu, mỗi chúng sanh
đ÷u có khâ nëng thành Phêt.
Trang nghiöm sáu cën bìng công đức thanh tịnh,
cuộc sống của Thường Bçt Khinh Bồ tát đổi khác. Ngài
làm tçt câ mọi viûc nhån gian, vén không trái đäo Vô
thượng đîng giác, mới thực sự là người trü kinh Pháp Hoa
biùu hiûn cho nhị đø dung thông. Đối với cuộc đời, phục
vụ thêt nhi÷u lợi läc, nhưng vén không mçt tư chçt giâi
thoát của người tu.
Khi Thường Bçt Khinh täo được đæy đủ phước đức,
các Tỳ kheo tëng thượng män høt phước báo, phâi đọa
địa ngục, vü quá khứ đæy tội lỗi. Nhün läi Thường Bçt Khinh
trở thành Bồ tát có uy đức, họ khởi lön tåm cæu cứu. Lúc
çy, Thường Bçt Khinh đủ tư cách thuyøt pháp giáo hóa,
kòo họ ra khỏi địa ngục, däy họ kinh nghiûm hành đäo
373
của Ngài. Nghÿa là làm thø nào từ bị khinh chö đánh
míng chuyùn đổi thành Bồ tát có uy đức.
Viûc làm của Thường Bçt Khinh gợi cho người tëng
thượng män tự kiùm läi lòng họ, thçy được sai trái. Nhờ
Thường Bçt Khinh khai tri kiøn, thức tþnh những Tỳ kheo tu
sai pháp khiøn họ từng bước thay đổi suy nghÿ và viûc làm
trở thành tốt đõp. Khi Thường Bçt Khinh Bồ tát thành Phêt,
những người nòm đá míng chửi Ngài, được Ngài giáo
hóa đ÷u trở thành Bồ tát, Bých chi Phêt, Thanh vën.
Ở hội Linh Sơn, hàng tëng thượng män này không ai xa
lä, 500 Tỳ kheo chýnh là 500 Bồ tát trụ vững chíc nơi bêc
bçt thoái, dén đæu là Hi÷n Hộ Bồ tát (Bhadrapala), 500 Tỳ
kheo Ni đứng đæu là Sư Tử Nguyût (Simhacandra) là những
người an trụ quâ vị Bých chi Phêt hay Độc giác và 500 cư sÿ
nay là nhóm ông Thiûn Thû Tư (Sugatacetana).
Có thù nói chýnh sự đíc đäo của Bồ tát Thường Bçt
Khinh thù hiûn bài pháp sống, chuyùn hóa những người
chống đối đang đọa địa ngục tự phát tåm tu. Ngài không
thuyøt pháp bìng ngôn ngữ, họ nghe Ngài qua tåm và
đät được quâ vị giâi thoát.
Với thành quâ của Thường Bçt Khinh được Phêt nöu
lön, chúng ta nhên chån rìng nøu tu đíc đäo, nghiûp
chướng træn lao tự động xóa tan, nghịch thuên đ÷u biøn
thành nhån duyön hóa độ.
Đåy là kinh nghiûm tu hành của Phêt trong quá khứ
được Ngài thuêt läi đù chþ däy chúng ta. Ngài không
thuyøt pháp suông, mơ hồ hay tưởng tượng.
Chúng ta phát nguyûn trü kinh Pháp Hoa cæn phâi ghi
nhớ såu síc tçm gương sáng của hành giâ Pháp Hoa kiùu
méu Thường Bçt Khinh Bồ tát. Ghi đêm hünh ânh và viûc
làm của Ngài, chúng ta dæu gðp chống trái khó khën, xin
374
chớ chán nân buồn phi÷n låu. Có lỡ däi tiøp xúc với ma
phi÷n não, đánh mçt tåm hồn trong sáng của münh, xin hãy
mau trở läi träng thái thanh tịnh an nhiön của hành giâ
Pháp Hoa đù tiøn tu trön đường đäo.
Quan sát kỹ, phâi chçp nhên rìng Thường Bçt Khinh
Bồ tát nhờ đối tượng hung dữ, kỳ quái, chướng ngäi nhçt.
Ngài luyûn tåm tánh và vên dụng trý tuû, giáo hóa họ
thành Bồ tát. Dưới cái nhün sáng suốt hoàn toàn thanh tịnh
của Thường Bçt Khinh Bồ tát, trön sanh diût có đæy đủ tốt
xçu. Nhưng trön bân thù, tçt câ đ÷u tốt. Ý thức như vêy,
Ngài mới có thù hướng dén, đi÷u chþnh những người
chống trái tu hành thành Phêt.
Hơn nữa, đối với người thêt tu, líng lòng thanh tịnh,
nhên thçy mọi hoàn cânh tốt xçu đ÷u tùy thuộc nơi ta
hơn là tùy người. Khi ta thành Phêt, thành người tốt thêt sự,
có trý tuû tuyût luån, đäo đức thánh thiûn, thü viûc nào
cũng giâi quyøt öm đõp. Cái xçu không có môi trường tồn
täi, mọi hoàn cânh dù thuên hay nghịch đ÷u phâi trở
thành tốt. Mọi người đối với chúng ta chưa tốt, hoàn cânh
chưa tốt, chứng tỏ chúng ta còn nhi÷u nhược điùm cæn
khíc phục.
Trön bước đường hành Bồ tát đäo, gia công tu bồi trý
tuû và đäo đức. Cho đøn khi suy nghÿ, lời nói, hành động,
viûc làm của chúng ta đáp ứng được tåm tư nguyûn
vọng của người, của xã hội, düu dít mọi người cùng thëng
hoa trön đường thánh thiûn. Khi çy, hành giâ chîng còn
gü đù đối phó, cũng chîng mong cæu bçt cứ đi÷u gü trön
cuộc đời. Hành giâ hoìng truy÷n kinh Pháp Hoa an nhiön
tự täi, như voi chở nðng leo ngược dốc, không có sức nào
ngën cân được.
375
Tinh thæn giáo hóa hoàn toàn tự täi của hành giâ
Pháp Hoa, được kinh diún tâ dưới däng Thường Bçt Khinh
gðp Phêt Vån Tự Täi. Gðp Phêt Vån Tự Täi hay hành đäo
như Đức Phêt Vån Tự Täi, theo tôi, là mô hünh Bồ tát giáo
hóa trön cuộc đời tự täi như måy nổi giữa hư không. Måy
køt hợp thành muôn hünh muôn vó, køt hợp rồi läi tan,
nhưng bân vị của måy không bao giờ mçt. Bồ tát cũng
vêy, hành đäo thanh thân giâi thoát không khác gü måy
bay. Các Ngài vén luôn ở trong sanh tử giáo hóa chúng
sanh không mût mỏi buồn chán, không vướng bên chút
mây træn trong tåm. Nói cách khác, các Ngài giáo hóa
mà không giáo hóa.
Ngày nay, chúng ta tu hành thường vçp phâi sai læm
cố gíng däy dỗ người. Họ không nghe, chúng ta läi sanh
buồn phi÷n, phâi biøt chúng ta chþ là Bồ tát giâ hiûu.
Tön Phêt, Bồ tát do hänh mà thành danh như Bồ tát Trü
Địa chuyön làm cæu, sửa đường. Bồ tát Quan Âm thü luôn
lóng nghe những tiøng cæu cứu của chúng sanh. Hoðc
Phêt Vån Tự Täi đáp ứng lợi läc cho yöu cæu từng lúc từng
nơi khác nhau, vý như những cụm måy đủ hünh däng màu
síc. Nhưng týnh chçt giâi thoát của Ngài muôn đời không
thay đổi.
Bước theo dçu chån các Ngài, phâi học và làm như
các Ngài, mới thåm nhêp ý nghÿa giâi thoát của đäo Phêt.
Nøu chúng ta nghÿ rìng gðp Đức Phêt Oai Âm Vương hay
Vån Tự Täi là giáp mðt thực với các vị Phêt ở thời xa xưa.
Nghÿ như vêy cũng được.
Tuy nhiön theo tôi, chúng ta trở läi thực tø Đức Phêt
lịch sử có thêt đù hiùu, sô thçy rõ tự täi của Phêt däy là cái
gü có thực mà chúng ta có thù ứng dụng. Thêt vêy, khi
376
Phêt xuçt gia tu làm Sa môn, Ngài thù hiûn rõ nòt vai trò
một Thường Bçt Khinh Bồ tát.
Chúng ta không thçy được Thường Bçt Khinh bìng
con người xương thịt. Nhưng nhün läi cuộc sống thực tiún
của Phêt Thých Ca, chúng ta thçy Ngài tu khổ hänh, dồn
tçt câ nỗ lực đù tríc nghiûm các pháp. Ngài têp trung
thån tåm cho viûc đíc đäo, nön vçn đ÷ giao tø tiøp xúc
bön ngoài không đù tåm, trở thành vụng v÷ đøn độ nëm
anh em Ki÷u Træn Như sống chung với Ngài cũng không
vừa lòng. Họ rời bỏ Ngài, không ai theo Ngài câ.
Nhưng khi Phêt đíc đäo, làm chủ được thån ngũ uèn.
Ý này được kinh diún tâ bìng hünh ânh Thường Bçt Khinh
mäng chung, nghe được pháp åm của Phêt Oai Âm
Vương. Nghe được pháp Phêt Oai Âm Vương, tức đíc
đäo, Ngài trở läi cuộc đời với tư cách một vị Phêt, Ngài có
sức thuyøt phục lä lùng kỳ diûu. Lịch sử ghi rõ Ki÷u Træn
Như vừa nhün thçy Phêt, li÷n đíc La hán và læn lượt các
người gðp Phêt đ÷u chứng từ sơ quâ cho đøn tam quâ, tứ
quâ. Ngay như vua Ba Tư Nðc ngang bướng, rçt bực bội
khi nghe Phêt độ Sunita thuộc giai cçp cùng đinh. Thay vü
phân đối gåy gổ với Phêt như đã định trước, không hiùu
täi sao khi đøn gðp Phêt, ông läi rëm ríp nghe lời Phêt
đânh lú Sunita.
Phêt đíc đäo, giáo hóa chúng sanh đơn giân nhõ
nhàng. Cũng như Thường Bçt Khinh sau khi nghe pháp
Phêt Oai Âm Vương, trở läi cuộc đời, chuyùn đổi những
người chống đối thành pháp lữ hìng thuên. Đi÷u này
nhíc nhở chúng ta khi hành Bồ tát đäo, phâi thuyøt pháp
như Phêt Oai Âm Vương. Nghÿa là chþ nói khi lời nói chúng
ta có giá trị, có đủ quy÷n uy đù giáo hóa.
377
Trước kia, tánh tôi không chịu thua ai. Tụng Pháp Hoa,
tôi tåm đíc nghÿa Phêt däy rìng lời nói münh chưa có giá
trị, cêy miûng cũng không nói, huống chi là cãi läi. Tổ Đät
Ma không nói lời nào, ngồi chýn nëm nhün vô vách, cũng
không nìm ngoài nghÿa này.
Qua phèm Thường Bçt Khinh Bồ tát, Phêt đưa ra mô
hünh kiùu méu cho hành giâ Pháp Hoa làm đäo ở Ta bà,
phâi thuyøt pháp như Phêt Oai Âm Vương và tu hành như
Phêt Vån Tự Täi, mới giữ được pháp chån thêt còn mãi
trön thø gian lợi läc chúng hữu tünh.
378
Phẩm 21
NHƯ LAI THẦN LỰC
I. LƯỢC VĂN KINH
Bçy giờ vô số Bồ tát từ đçt vọt lön ở trước Đức Phêt,
chíp tay bäch Phêt rìng : “Bäch Thø Tôn, sau khi Ngài
diût độ, chúng con sô nói kinh Pháp Hoa ở các nước của
Đức Thø Tôn phån thån diût độ”.
Lúc çy đức Thø Tôn ở trước đäi chúng, hiûn thæn
thông le lưỡi đøn Trời Phäm Thø và từ lỗ chån lông phóng
ra vô số tia sáng đủ màu soi khíp mười phương thø giới.
Các Đức Phêt ngồi tòa sư tử dưới cội cåy báu cũng làm
như thø. Đức Phêt Thých Ca và chư Phêt hiûn thæn thông
đøn trëm ngàn nëm mới ngừng, đồng thời tìng híng và
khây móng tay. Hai tiøng vang đó lan rộng mười phương
thø giới của chư Phêt.
Bát bộ chúng cùng loài người nương sức thæn của
Phêt thçy trong cõi Ta bà có vô lượng vô số Phêt ngồi tòa
sư tử, thçy Phêt Thých Ca và Phêt Đa Bâo ngồi trong tháp
báu, cũng thçy vô lượng Bồ tát và tứ chúng våy quanh
Đức Thých Ca.
Lúc đó, chư Thiön trön hư không xướng rìng : “Cách
đåy vô lượng thø giới có nước Ta bà, trong đó có Phêt
Thých Ca đang nói kinh Diûu Pháp Liön Hoa giáo Bồ tát
pháp Phêt sở hộ niûm. Các ông nön tùy hỷ, lú bái cúng
dường Đức Phêt Thých Ca”. Chúng sanh nghe xong chíp
tay quay v÷ Ta bà niûm : “Nam mô Thých Ca Måu Ni Phêt”
và dùng hoa hương chåu báu râi vào Ta bà. Bçy giờ, thø
giới mười phương thông nhau thành một nước Phêt.
Khi đó, Phêt bâo các Bồ tát Thượng Hänh : “Sức thæn
thông của chư Phêt không thù nghÿ bàn. Nøu dùng thæn
379
thông çy mà nói v÷ công đức kinh Pháp Hoa đù lưu truy÷n
v÷ sau, thü không bao giờ nói høt được. Tóm läi, tçt câ
pháp Như Lai, thæn lực Như Lai, kho tàng bý yøu của Như
Lai đ÷u được giâi nói trong kinh Pháp Hoa. Sau khi Như Lai
diût độ, các ông phâi một lòng thọ trü, đọc tụng, giâng nói,
biön chòp đúng theo kinh mà tu hành. Nơi nào có người
tu theo kinh Pháp Hoa hay có kinh Pháp Hoa, phâi nön
dựng tháp cúng dường. Vü đó là đäo tràng, là nơi chư
Phêt được Vô thượng giác, là nơi chư Phêt chuyùn pháp
luån và nhêp Niøt bàn”
II. GIÂI THÍCH
Khi Phêt đem sự nghiûp ủy thác cho người thừa kø
hay đem kinh Pháp Hoa phú chúc cho các Bồ tát tùng địa
dũng xuçt, các Ngài rçt tåm đíc. Và đồng loät lục vän
hìng sa Bồ tát vång lời Phêt däy truy÷n bá kinh Pháp Hoa
sau Phêt diût độ, đúng theo tinh thæn của Phêt Oai Âm
Vương và Vån Tự Täi.
Tçt câ nhà chú sớ đ÷u nhên thçy điùm này lä vü có
nhi÷u kinh mà Phêt không cæn phú chúc như kinh Tiùu
Thừa, hoðc kinh Bát Nhã được Phêt phú chúc cho Ngài A
Nan. Trong khi kinh Pháp Hoa, Phêt phú chúc đøn hai læn.
Phèm Như Lai thæn lực phú chúc v÷ mðt siöu hünh.
Sinh hoät và đối tượng của Phêt phú chúc là Bồ tát tùng
địa dũng xuçt. Ngài Trý Giâ gọi là thæn lực phú chúc. Phèm
28 Chúc Lụy thuộc v÷ phæn phú chúc ở mðt hữu hünh cho
chúng đương cơ và hành giâ Pháp Hoa đời sau. Trý Giâ
xøp vào loäi ma đânh phú chúc.
Đù mở đæu phèm Như Lai thæn lực, Bồ tát tùng địa
dũng xuçt phát nguyûn thọ trü, đọc tụng, biön chòp, giâng
nói kinh Pháp Hoa ở Ta bà. V÷ vçn đ÷ đức Phêt có chçp
380
nhên sự hoìng truy÷n kinh Pháp Hoa của chúng hội hay
không, chúng ta nhớ läi ở phèm Trü. Trong đó, các vị Thanh
vën được thọ ký thành Phêt và các Bồ tát do Dược Vương
dén đøn đ÷u xin Phêt cho họ truy÷n bá kinh Pháp Hoa ở
Ta bà, nhưng Ngài không chçp nhên. Phêt trâ lời trong
phèm Tùng địa dũng xuçt rìng ở Ta bà có các Bồ tát cựu
trụ thị tùng Pháp thån Phêt. Các vị này đông hơn số cát
sáu sông Hìng, sau khi Như Lai diût độ, lãnh trách nhiûm
hoìng truy÷n kinh Pháp Hoa.
Täi sao Phêt không giao trách nhiûm hoìng truy÷n
kinh Pháp Hoa ở Ta bà cho Bồ tát mười phương, Ngài läi
phú chúc cho Bồ Tát cựu trụ hay Bồ tát tùng địa dũng
xuçt ? Giữa Bồ tát mười phương và Bồ tát cựu trụ khác
nhau như thø nào ?
Bồ tát mười phương như Trý Tých Bồ tát tých lũy công
đức, tých lũy học vçn cũng chưa được Phêt giao trách
nhiûm giữ gün kinh Pháp Hoa. Vü vçn đ÷ quan trọng là
muốn thành tựu được viûc, cæn nhün thçy sự thêt của sự
vêt ở Ta bà. Đi÷u này đòi hỏi hành giâ Pháp Hoa phâi
sống, phâi trưởng thành ở nơi đó.
Đức Phêt giao kinh Pháp Hoa cho Bồ tát tùng địa
dũng xuçt là Bồ tát xuçt thån từ Ta bà, sống ở Ta bà mới
hiùu rõ tåm tünh chúng sanh Ta bà và giáo hóa họ phát
huy được. Nøu không hiùu họ và đứng ở lêp trường riöng
mà däy, chíc chín không køt quâ. Bồ tát mười phương
đøn Ta bà chþ làm công viûc trợ hóa.
Ngoài ra, các Bồ tát cựu trụ có người mang theo 6
vän hìng hà sa quyøn thuộc, có người đem 5 vän, 4 vän,
3 vän quyøn thuộc hoðc có Bồ tát đi một münh. Đối với
người thých viún ly sô gðp Bồ tát đi một münh. Người thých
có nhi÷u quyøn thuộc sô thých hợp với Bồ tát Thượng Hänh.
381
Ngài däy họ tổ chức đi÷u hành, giáo dưỡng toàn mỹ sáu
vän hìng hà sa quyøn thuộc.
Các Bồ tát cựu trụ tiöu biùu cho mọi tæng lớp xã hội,
thù hiûn được giáo pháp của Đức Phêt Thých Ca mới có
khâ nëng giáo hóa ở Ta bà, vü Ta bà có nhi÷u ác ma. Các
Ngài nhờ quan sát ác ma này mà phát sanh thêt trý, diún
dịch chån lý không cùng tên. Trong khi các Bồ tát ở thø giới
khác không có đối tượng, không có đi÷u kiûn đù tríc
nghiûm kinh Pháp Hoa như Bồ tát cựu trụ.
Ngài Trý Giâ chú giâi điùm này cho rìng Phêt phú
chúc giáo pháp cho Bồ tát cựu trụ Ta Bà, không phú chúc
cho Bồ tát phương khác. Vü Phêt thçy rõ tåm các Bồ tát
mười phương ở xa thương Phêt muốn đøn Ta bà hoìng
truy÷n Pháp Hoa. Tuy nhiön, chäm phâi những chúng sanh
hung dữ, kỳ khôi, ngang bướng của Ta bà, các vị này sô
hoâng sợ, chán nân bỏ cuộc. Nói cách khác, chþ có Bồ
tát cựu trụ có khâ nëng chịu đựng những bức ngðt của Ta
bà, biøt rõ cën tánh hành nghiûp của chúng sanh Ta bà
và đáp ứng dú dàng những yöu cæu của chúng.
Ngoài ra, tư cách đðc thù của Bồ tát tùng địa dũng
xuçt đù được Phêt phú chúc viûc hoìng truy÷n kinh Pháp
Hoa, chính vì các Ngài là những Bồ tát đã vượt ngoài ngũ
uèn thån. Các Ngài không còn bị ngũ uèn chi phối, mới
lãnh hội được pháp chån thêt của Phêt truy÷n trao và đủ
khâ nëng giữ gün pháp çy đù làm lợi läc cho chúng hữu tình
ở đời sau. Đối với những Bồ tát chưa vượt qua được sự chi
phối của thån ngũ uèn, tçt nhiön không thù nào tiøp nhên
pháp chån thêt. Họ chþ có thù tiøp cên và sống với pháp
phương tiûn mà thôi.
Dưới nhãn quan của hành giâ Pháp Hoa ngày nay,
chúng ta còn sống và tu hành trong bù Phêt pháp, tëng
382
tiøn đäo hänh, là nhờ sự mêt tá của các Bồ tát tùng địa
dũng xuçt. Mðc dù chúng ta không thçy các Ngài, nhưng
vén câm nhên được nøu không có sự hộ niûm của Bồ tát
tùng địa dũng xuçt, chúng ta không thù nào tiøn tu được.
Sau khi các Bồ tát cựu trụ phát nguyûn, Đức Phêt
lðng thinh, mðc nhiön bìng lòng cho các vị này hoìng
truy÷n kinh Pháp Hoa. Đức Phêt li÷n hiùn bày thæn lực. Phô
diún thæn lực là phương cách mà Phêt dùng đù däy kinh
Pháp Hoa, một pháp chån thêt nìm trong sanh diût khó
hiùu khó vào, vượt ngoài suy tư thø gian, nön Đức Phêt
phâi trâi qua suốt 49 nëm giáo hóa.
Đối với chúng đương cơ và các Bồ tát phương khác
đøn dự hội Pháp Hoa, thæn lực của Phêt thêt bçt tư nghü.
Chúng sanh đời sau thiøu cën lành, không có ni÷m tin,
cho đó là biùu tượng, không phâi là sự thêt, hoðc chþ là
chuyûn giâ tưởng. Riöng chúng ta khi chưa hiùu được
thæn lực Như Lai, phâi xem đó như một trong mười tám
pháp bçt cộng của Phêt là pháp chån thêt nìm ngoài
ngôn ngữ thø gian và chþ dành riöng cho Bồ tát tùng địa
dũng xuçt nghe, giữ gün, truy÷n bá. Tùy thån phên, trünh độ
tu chứng của người dự pháp hội thçy thæn lực này mang
ý nghÿa khác nhau.
Tướng bçt khâ tư nghü thứ nhçt là tướng lưỡi rộng dài,
le thîng đøn cùng tột Trời Síc cứu cánh hay Trời Phäm
Thø. Theo tôi, tướng này tiöu biùu cho khèu chuyùn pháp
luån của Phêt. Ngài thuyøt pháp, åm thanh đi khíp mười
phương đøn Trời Phäm Thø. Hay nói cách khác, tçt câ loäi
hünh đ÷u trực nhên được ngôn ngữ của Phêt theo nghiûp
riöng của họ. Chúng ta đã thçy diún tâ pháp hội Phêt
thuyøt kinh Pháp Hoa trong phèm Tựa gồm đủ Trời, người,
bát bộ chúng, tứ Thánh lục đäo trong chýn cõi, những
383
người đang trụ Thi÷n định hoðc đang sống với ngũ uèn
thån đ÷u tiøp nhên được ngôn ngữ Phêt.
Tướng lưỡi rộng dài đøn Trời Phäm Thø, có lô là một
cách diún tâ của người kiøt têp kinh điùn, nhìm nói lön
sức thuyøt phục của Phêt thêt vô cùng khi Ngài sử dụng
khèu chuyùn pháp luån.
Tướng thứ hai là lỗ chån lông của Phêt đ÷u phóng ra
ánh sáng chiøu khíp mười phương. Thån phóng ánh sáng
tiöu biùu cho thån phäm hänh trong säch đäo đức của
Đức Phêt. Ngài được mọi loài kýnh ngưỡng, nghe theo, vü
từ thån Ngài tỏa rực ánh sáng đäo đức thuæn thiûn. Đåy
là phæn thån chuyùn pháp luån của Phêt, Ngài thuyøt
pháp giáo hóa chúng sanh một cách nhõ nhàng bìng
chýnh cuộc sống đäo hänh trọn lành của Ngài vêy. Hünh
ânh thån Phêt tỏa ánh sáng cũng là một cách thức diún
tâ câm nghÿ của người kiøt têp kinh điùn.
Tướng thứ ba diún ra bìng hünh ânh tçt câ Phêt mười
phương tụ hội v÷ cùng làm một viûc như Phêt, cũng le lưỡi,
lỗ chån lông cũng phóng ra ánh sáng. Những nhà chú
giâi kinh Pháp Hoa đ÷u đồng kiøn giâi tçt câ chư Phêt
cùng làm một viûc và ánh sáng xuyön qua mười phương
thø giới tiöu biùu cho thæn lực của Phêt, sức mänh của
Phêt, sức chiøt phục của Phêt thường được vý như mðt trời
phá trừ híc ám.
Ngoài ra, hiûn tướng này mang ý nghÿa tiöu biùu cho
Phêt đäo đồng. Tuy có nhi÷u Đức Phêt khác nhau, nhưng
các Ngài đ÷u giống nhau, có 32 tướng tốt và thæn lực như
nhau. Chþ khi hành Bồ tát đäo hiûn ra sai khác.
Tướng bçt khâ tư nghü kø tiøp là các Đức Phêt đồng
làm một viûc tìng híng và khây móng tay. Khi Phêt phô
diún thæn lực, thø giới cho đøn Trời Phäm Thiön đ÷u nổ
384
tung, biøn động sáu cách, trong trëm ngàn nëm thu läi
thành chớp mít. Thø giới nổ tung nhưng những người dự
hội không biøt, tçt câ chþ còn giữ läi hiûn hữu dưới däng
tåm thức, không có gü trở ngäi được gọi là Kim Cang thån.
Tiøp theo, trong mười phương thø giới đ÷u thçy Phêt và
phån thån Phêt cùng tháp Đa Bâo và vô số Bồ tát v÷ dự
hội Pháp Hoa.
Thæn lực thứ chýn là chư Thiön dùng vêt báu râi vào
cõi Ta bà, cúng dường Phêt Thých Ca. Do thæn lực của
Phêt, những món báu này biøn thành phan lọng che các
Đức Phêt.
Bçt khâ tư nghü thứ mười là chư Phêt mười phương
thông làm một cõi, chư Phêt liön hû nhau không chướng
ngäi. Tuy thông làm một cõi nhưng mỗi Đức Phêt vén có
Phêt độ riöng. Đåy là cânh giới mæu nhiûm của kinh Pháp
Hoa, là pháp chån thêt của kinh Pháp Hoa.
Cânh giới của chúng ta và cânh giới Phêt thực ra
không khác nhau. Thø giới đau khổ buồn phi÷n này do
nghiûp ác của chúng sanh täo nön. Với phước đức và trý
tuû trang nghiöm, chư Phêt xåy dựng thø giới an vui tốt
đõp. Đi÷u này dú hiùu vü cũng đồng một chçt, một
nguyön tố nhưng tùy tåm lượng và khâ nëng từng người
mà täo nön vêt khác nhau. Khổ vui đ÷u tùy thuộc vào
hành giâ. Nøu là Bồ tát, là Phêt, hành giâ sô có cânh giới
của Bồ tát, của Phêt. Trái läi hành giâ là chúng sanh, cânh
giới chúng sanh sô hiûn tương ưng.
Tóm läi, Đức Phêt phô diún thæn lực thù hiûn đæy đủ ý
nghÿa tam chuyùn pháp luån của Ngài : thån chuyùn,
khèu chuyùn và ý chuyùn, được người kiøt têp kinh điùn
diún tâ bìng hünh ânh Phêt phóng ánh sáng, thñ lưỡi,
khây móng tay v.v„
385
Theo Ngài Nhêt Liön, nøu hiùu thæn lực của Phêt một
cách đơn giân như kinh diún tâ, chúng ta không thù nào
thåm nhêp vào cânh giới Pháp Hoa. Với kiøn giâi của
Ngài, lúc đó Phêt không sử dụng nhån gian ngôn ngữ.
Ngài sử dụng Phêt ngữ đù lưu läi pháp chån thêt. Tuy
pháp đó chúng ta không thçy, không nghe, không biøt,
nhưng các vị Bồ tát tùng địa dũng xuçt lãnh trách nhiûm
duy trü, giữ gün, pháp åm của Ngài mới tồn täi mãi đøn ngày
nay hơn 25 thø kỷ.
Thêt vêy, pháp åm của Ngài đã vượt ra khỏi ranh giới
hän hõp của đçt Ấn Độ. Pháp åm đã được truy÷n thông
đi khíp nëm chåu, hiûn hữu trong các quốc gia dưới
những hünh thái sinh hoät khác nhau. Nó bàng bäc phổ
biøn trong không gian vô cùng. Chúng ta thçy ở một giai
đoän nào đó, xuçt hiûn những con người tiøp thu được
pháp chån thêt. Nøu pháp åm không ti÷m èn sïn trong
vũ trụ, thü khó mà tồn täi dài låu như vêy. Đó chýnh là ý
nghÿa Đức Phêt làm cho Phêt pháp cửu trụ dưới däng
thức giao cho Bồ tát tùng địa dũng xuçt siöu hünh giữ gün.
Theo tôi, trön thực tø một con người không thù đi÷u
động duy trü một công viûc theo ý münh låu dài được.
Chúng ta thçy có ba häng người mà tæm vóc hoät động
ânh hưởng khác nhau. Häng người thứ nhçt tuy còn sống
nhưng høt phước, không được ai đù ý đøn, họ không
khác gü người đã chøt. Häng người thứ hai, viûc làm của
họ chþ có giá trị khi còn sống. Lúc họ qua đời mọi viûc trôi
theo quá khứ, chîng ai nhớ đøn. Và häng người thứ ba,
tuy chøt nhưng vén như còn sống, vén còn mọi người
nhíc nhở noi theo, tiøp tục làm công viûc của họ. Coi
như họ còn hiûn hữu, tồn täi ở däng Pháp thån.
386
Trön thø gian này, duy nhçt chþ có Đức Phêt sống låu
hơn câ. Thọ mäng của Ngài kòo dài hơn 2.000 nëm. Từng
thø hû tự động nối tiøp phát triùn giáo pháp của Phêt,
nhờ sức mänh gọi là Như Lai thæn lực, một sức mänh có
thực của người đíc đäo mà người đời không thù thçy,
không thù hiùu.
Tuy nhiön, Như Lai thæn lực không mang ý nghÿa nào
khác hơn là sức mänh tinh thæn. Đức Phêt khi còn là Thái
tử Sÿ Đät Ta, lịch sử ghi Ngài có sức mänh đøn độ khiöng
một cung đồng nðng đøn 36 người mới khiöng nổi. Nhưng
sức mänh tinh thæn của Ngài quan trọng hơn. Khi Ngài
thành Phêt, đät đøn trý tuû cao tột hay phát huy sức mänh
tinh thæn ở tuyût đþnh, kinh gọi là Như Lai thæn lực.
Như Lai lực có sïn trong con người chúng ta, vü Như
Lai tánh tồn täi trong tçt câ pháp. Nhưng chúng ta không
sử dụng được, không khai thác được Như Lai lực của münh,
nön chþ sống trong vòng lèn quèn hän hõp của nhån lực
bünh thường. Khi chúng ta phát triùn sức mänh tinh thæn
của münh ở khýa cänh triøt học hay khoa học, chúng ta trở
thành triøt gia, khoa học gia.
Cũng vêy, chúng ta bước vào con đường tu hành với
phương chåm duy tuû thị nghiûp, cố nång đời sống tinh
thæn theo lời däy của Phêt. Tinh luyûn tinh thæn trong hiùu
biøt đðc thù của Phêt, đù đi÷u động mọi sự vêt theo mô
hünh “đi÷u mà không đi÷u”, không qua lời nói, cử chþ,
hành động. Mỗi ngày sức mänh tinh thæn phát huy rộng
lớn thöm, đøn một lúc nào đó đíc đäo, chúng ta sử dụng
trọn võn Như Lai lực của chýnh münh đồng với Đức Phêt
vêy.
Bồ tát tùng địa dũng xuçt từ cùng tột trong lòng đçt,
nhên lãnh giữ gün pháp chån thêt, tiöu biùu cho hành giâ
387
Pháp Hoa trở v÷ nội tåm quán chiøu såu tên đáy lòng đù
thçy được chån thêt pháp. Tùy mức độ thåm nhêp vào
cânh giới thi÷n định đøn đåu, täo thành lực chi phối đøn
đó.
Qua sự phô diún thæn lực, Đức Phêt chþ däy cho con
người ở Ta bà cái thçy toàn diûn hay thæn lực siöu viût của
Ngài đ÷u phát xuçt từ thi÷n định. Chúng hội thçy diún
biøn của toàn bộ pháp giới, không thù hiùu được, nön
viûc nào cũng thành bçt tư nghü.
Lực của Như Lai đi thîng vào thù của sự vêt, làm
xoáy mòn phi÷n não chúng sanh dú dàng. Ở däng thù thü
tåm, Phêt và chúng sanh, ba thứ này không sai biût. Thêt
vêy, khi Như Lai lực chþ tác động vào thù của sự vêt, bçy
giờ lực Như Lai nìm trong chýnh ta. Hay nói cách khác,
hành giâ têp trung cao độ, thọ trü, đọc tụng, giâng nói,
biön chòp, đúng như pháp tu hành, dù ở Tëng phường
hoðc ở điûn đường hay núi hang đồng trống, hành giâ
chýnh là toàn thån Như Lai.
Trön bước đường hành Bồ tát đäo, dù khoác vào chiøc
áo xuçt gia hay cư sÿ, từng bước thåm nhêp pháp chån
thêt diún nói trong kinh Pháp Hoa, vượt ngoài lý luên ngữ
ngôn bünh thường. Chúng ta mới sống được trong Như Lai
thæn lực, nhên được trý lực của Phêt gia bị đøn. Nương
theo sự mêt tá của Phêt, chúng ta phát huy trý tuû và đäo
đức theo mô hünh Phêt däy từ phèm thứ nhçt đøn phèm
20. Được như vêy, chúng ta mới thực sự là hành giâ Pháp
Hoa kiùu méu, có khâ nëng duy trü, giữ gün kinh Pháp Hoa
hay täng bý yøu của Như Lai mà Đức Thø Tôn đã ån cæn
phú chúc cho chúng ta trong phèm Đà la ni thứ 22.
388
Phẩm 23
DƯỢC VƯƠNG BỒ TÁT BỔN SỰ
I. LƯỢC VĂN KINH
Bçy giờ Bồ tát Tú Vương Hoa thþnh Phêt nói cho đäi
chúng biøt v÷ công hänh của Bồ tát Dược Vương ở Ta bà.
Đức Phêt đáp : “Trong quá khứ låu xa v÷ trước, có Phêt
Nhêt Nguyût Tịnh Minh Đức. Ngài có 80 ức đäi Bồ tát, 70
hìng hà sa đäi Thanh vën. Ngài thọ 42 ngàn kiøp. Trong
nước của Ngài không có ba đường ác và các khổ nän,
đçt bìng lưu ly thanh tịnh trang nghiöm. Đức Phêt Nhêt
Nguyût Tịnh Minh Đức nói kinh Pháp Hoa cho Bồ tát Nhçt
Thiøt Chúng Sanh Hỷ Kiøn và các Bồ tát nghe.
“Bồ tát Nhçt Thiøt Chúng Sanh Hỷ Kiøn thường tinh
tçn kinh hành, một lòng cæu thành Phêt, mãn 12.000 nëm
được Hiûn nhçt thiøt síc thån. Bồ tát này tự nghÿ nhờ nghe
kinh Pháp Hoa mà được chánh định này, Ngài li÷n nhêp
định trong hư không, rưới hương hoa trời đù cúng dường
Phêt và kinh Pháp Hoa. Cúng dường xong, Ngài xuçt định
và tự thçy dùng thæn lực cúng dường chưa bìng lçy thån
cúng dường. Ngài li÷n uống các dæu thơm mãn 1.200
nëm và quçn thån bìng áo báu cõi Trời và rưới dæu thơm
lön, rồi dùng sức nguyûn thæn thông tự đốt thån.
“Ánh sáng tỏa soi 80 ức hìng hà sa thø giới và chư
Phêt đồng ngợi khen “Lành thay, như vêy mới là pháp
cúng dường„”. Lửa cháy đøn 1.200 nëm và sau khi mäng
chung Bồ tát Nhçt Thiøt Chúng Sanh Hỷ Kiøn sanh läi trong
nước của Phêt Nhêt Nguyût Tịnh Minh Đức. Ở trong cung
vua Tịnh Đức, Ngài bỗng nhiön hóa sanh và thưa với vua
cha rìng nhờ cúng dường Phêt Nhêt Nguyût Tịnh Minh
Đức mà Ngài được Giâi nhçt thiøt chúng sanh ngữ ngôn
389
Đà la ni và vô số kû của kinh Pháp Hoa. Nay biøt Phêt
Nhêt Nguyût Tịnh Minh Đức vén còn, Ngài läi xin tiøp tục
cúng dường. Nói xong, Ngài bay lön hư không đøn trước
Phêt Tịnh Minh Đức dùng kû tán thán Phêt rồi bäch : “Thø
Tôn vén còn ở đời ư ?”. Đức Phêt trâ lời : “Ông nön síp đðt
giường tòa, ta sô nhêp Niøt bàn trong đöm nay. Ta nay
giao phó Phêt pháp, các Bồ tát và đäi đû tử cho ông. Ta
cũng giao cho ông 3.000 đäi thiön thø giới và tçt câ xá lợi
của ta”.
“Vào cuối đöm, Phêt Nhêt Nguyût Tịnh Minh Đức nhêp
Niøt bàn. Sau khi hỏa thiöu, Ngài đù xá lợi Phêt vào bünh
báu và an trý ở 84.000 tháp cao ba thø giới. Bçy giờ Ngài
tự nghÿ xåy tháp cúng dường xá lợi cũng chưa đủ. Ngài
li÷n ở trước 84.000 tháp, đốt hai cánh tay trong suốt 72.000
nëm, khiøn vô số người cæu Thanh vën và vô số người
phát tåm cæu Vô thượng giác trụ trong Hiûn nhçt thiøt síc
thån tam muội.
“Đäi chúng thçy Bồ tát đốt tay đ÷u buồn thương.
Ngài ở trong đäi chúng lêp lời th÷ rìng : “Ta bỏ hai tay, ít
sô được thån Phêt. Nøu đúng như vêy, xin cho hai tay tự
nhiön có trở läi”. Vừa thû nguyûn xong, hai tay hoàn läi
như cũ. Đức Phêt Thých Ca bâo Tú Vương Hoa Bồ Tát rìng
Bồ tát Nhçt Thiøt Chúng Sanh Hỷ Kiøn thuở xưa, nay chính
là Bồ tát Dược Vương”.
Này Tú Vương Hoa, ai muốn phát tåm được Vô
thượng bồ đ÷ mà đốt một ngón tay cúng dường tháp Phêt,
còn hơn người dång cúng câ trån bâo của 3.000 đäi thiön
thø giới. Người nào dùng bây báu trong 3.000 đäi thiön thø
giới cúng dường Phêt, Bồ tát, Duyön Giác, La hán, cũng
không có công đức bìng người thọ trü kinh Pháp Hoa dù
là một bài kû.
390
Trong các kinh Như Lai nói, kinh Pháp Hoa cao hơn
høt. Kinh này có thù làm cho chúng sanh xa lüa tçt câ mọi
têt bûnh thống khổ, có thù cởi mở sự trói buộc của sanh
tử. Ai nghe phèm này được vô lượng công đức. Sau khi
Phêt diût độ, người nào tu hành đúng theo kinh này, khi
mäng chung được vãng sanh v÷ thø giới Cực Läc của
Phêt Di Đà.
Bçy giờ, các Đức Phêt đồng khen ngợi “Hay thay, Tú
Vương Hoa, ông có thù ở trong pháp hội của Đức Phêt
Thých Ca thọ trü đọc tụng kinh Pháp Hoa và nói cho người
khác nghe, công đức thêt vô lượng. Trëm ngàn Đức Phêt
sô giữ gün ông„”
Phêt bâo : “Tú Vương Hoa, ông phâi truy÷n bá kinh
này ở Diöm phù đ÷ và dùng thæn thông mà giữ gün. Thçy
ai thọ trü ông nön râi hương bột trön người çy và nghÿ rìng
người này chîng bao låu sô ngồi đäo tràng, phá ma
quån và độ thoát tçt câ chúng sanh”.
Lúc Phêt nói phèm Dược Vương Bồ tát bổn sự có
84.000 Bồ tát được Giâi nhçt thiøt chúng sanh ngữ ngôn
Đà la ni.
II. GIÂI THÍCH
Sau khi Phêt truy÷n trao pháp ngữ cho các Bồ tát
tùng địa dũng xuçt, đối với hành giâ còn bị thån ngũ uèn
ngën che, phæn phú chúc này vén nìm ngoài tæm hiùu
biøt suy tư của họ. Đức Phêt thương xót họ, giâng thöm
viûc làm của các Bồ tát trong sáu phèm kø tiøp là Dược
Vương Bồ tát, Diûu Âm Bồ tát, Quan Âm Bồ tát, Diûu Trang
Nghiöm Bồ tát, Phổ Hi÷n Bồ tát và sự hộ trü bý mêt của các
Bồ tát cho chúng ta ở phèm Đà la ni.
391
Mở đæu phèm, Phêt giới thiûu với Tú Vương Hoa Bồ
tát hình ânh hành giâ Pháp Hoa kiùu méu là Ngài Dược
Vương Bồ tát. Trong quá trünh hành Bồ tát đäo đù dén đøn
køt quâ Dược Vương trở thành đäi lương y cứu lành được
tçt câ thån bûnh và tåm bûnh của chúng sanh, Ngài đã
phát tåm Bồ đ÷, làm viûc khó làm từ thời Đức Phêt Nhêt
Nguyût Tịnh Minh Đức với danh xưng Nhçt Thiøt Chúng
Sanh Hỷ Kiøn Bồ tát.
Phæn nhi÷u các Bồ Tát do đức mà thành danh, không
dùng tön cha mõ đðt. Nhçt Thiøt Chúng Sanh Hỷ Kiøn
nghÿa là mọi loài chúng sanh đ÷u ưa thçy. Ngược läi với
Thường Bçt Khinh Bồ tát xuçt hiûn bìng thån nghiûp báo
tu hành, nön là đối tượng của phþ báng tội lỗi. Tu hành høt
nghiûp. mới được mọi người tôn kýnh.
Với danh xưng Nhçt Thiøt Chúng Sanh Hỷ Kiøn biùu
hiûn Ngài đã ở tư thø ti÷n tam muội, síp đät quâ vị Như
Lai, mới là đối tượng đáng kýnh của các loài chúng sanh.
Dưới sự hướng dén sáng suốt, thçy biøt hoàn toàn chýnh
xác của Phêt Nhêt Nguyût Tịnh Minh Đức và sự trợ duyön
của 80 ức đäi Bồ tát pháp lữ, Nhçt Thiøt Chúng Sanh Hỷ
Kiøn Bồ tát đã nỗ lực phát triùn sự tu học, tinh tçn kinh
hành không ngừng nghþ.
Kinh hành không có nghÿa læn đi vòng vòng hay đi
cho tiöu cơm. Tåm nguyûn của người cúng đã ký thác
cho hành giâ trong bát cơm và hành giâ đáp ứng được
mong cæu này mới tiöu cơm. Vü vêy, trong từng bước
chån đi, hành giâ suy nghÿ, hünh dung xem người mang
cơm đøn cúng với däng nào. Khâ nëng hiùu biøt và tu
hành của chúng ta làm được lợi ých gü cho họ.
Vçn đ÷ quan trọng của kinh hành ở điùm suy nghÿ,
không phâi ở hành động đi. Nøu suy nghÿ biøt người yöu
392
cæu ta đưa họ v÷ Tịnh độ, thü Tịnh độ ở đåu và hành giâ
dùng phương tiûn gü đù đưa họ v÷ Tịnh độ. Giâi quyøt tçt
câ vçn đ÷ này, chíc chín là viûc không đơn giân.
Với pháp kinh hành quán tưởng như vêy, từng viûc
diún biøn trong tåm Bồ tát Nhçt Thiøt Chúng Sanh Hỷ Kiøn.
Cuối cùng Ngài đät được Hiûn nhçt thiøt síc thån tam muội.
Hiûn Nhçt thiøt síc thån tam muội là chánh định tụ, một
träng thái tåm hồn hoàn toàn yön tịnh. Nhờ đó, mới đøn
với Phêt Nhêt Nguyût Tịnh Minh Đức được.
Nhêt Nguyût Tịnh Minh Đức biùu hiûn cho bân tåm
thanh tịnh, nön hành giâ không thù tüm bön ngoài. Trái läi
khởi đæu từ tư duy, tu hành của chúng ta mỗi ngày nhün
người nhün vêt, phán đoán đúng dæn. Và từng bước gia
công tu hành, lðn såu vào thø giới thi÷n định đù hiùu biøt,
đi÷u động viûc.
Dược Vương Bồ tát đã từng ở trong thø giới thuæn tịnh
của Phêt Nhêt Nguyût Tịnh Minh Đức, biøt tçt câ và làm
được tçt câ. Đó là cåu trâ lời của Phêt cho Tú Vương Hoa
Bồ tát biøt täi sao Dược Vương hiûn hữu ở Ta bà. Viûc này
tçt yøu đối với người đíc đäo vü khi an trụ trong thù của sự
vêt và từ thù này đi ra thø giới hiûn tượng, sô có khâ nëng
bung ra khíp pháp giới không sót.
Hiûn nhçt thiøt síc thån tam muội, nghÿa là giâi quyøt
được mọi viûc trong thi÷n định. Tuy ngồi yön lðng, nhưng
viûc thø gian đ÷u thông suốt, tác dụng cho muôn loài
thêt lớn lao, hiûn được tçt câ loäi hünh tương ưng với tçt
câ đối tượng của Ngài. Chúng sanh dưới däng nào cũng
thçy Ngài là pháp lữ đáng cung kýnh. Nói cách khác, Ngài
tùy duyön èn hiûn, tiöu biùu cho Bồ tát từ quâ môn trở läi
hiûn tượng giới. Với lực tác động quá kỳ diûu này, Ngài
được tðng cho danh hiûu Nhçt Thiøt Chúng Sanh Hỷ Kiøn.
393
Muốn đät đøn địa vị Nhçt Thiøt Chúng Sanh Hỷ Kiøn
Bồ tát, hành giâ phâi trâi qua quá trünh tu hành. Từ thån
phên một người bünh thường không được ai chçp nhên,
ta luôn đối nghịch với muôn loài, tiøn lön ta chþ thuên một
loài và vừa lòng một người. Hành giâ mới bước vào hänh
Tiùu thừa, sống trong tæng lớp nào, lçy môi trường đó làm
pháp lữ tu hành. Các thành phæn khác xem như chống
trái ta.
Từ địa vị được một thành phæn trong xã hội quý trọng,
hành giâ nhün lön thçy Phêt là người được tçt câ tæng lớp
xã hội thương møn. Thêm chý thành phæn đối kháng với
Phêt cũng thçy Ngài là người đáng tôn kýnh. Các Bồ tát
an trú trong pháp Phêt låu ngày, chịu ânh hưởng Phêt,
phát hiûn được lực tác động ti÷m èn bön trong Ngài, mới
câm nhên được ý nghÿa của chữ “KHÔNG”. “KHÔNG”
nghÿa là Phêt không vướng bên giai cçp nào. Ở vị trý Pháp
Hoa hay tu trön Phêt thừa, phát triùn từ chơn KHÔNG mà
hiûn DIỆU HỮU, trong lòng Phêt không vướng bên gü træn
gian, nhưng Ngài vừa lòng tçt câ người.
Nhçt Thiøt Chúng Sanh Hỷ Kiøn Bồ tát tu hành dưới
däng này, đät được Nhçt thiøt síc thån tam muội. Chúng
sanh nghÿ gü, Ngài hiûn hünh tương ưng theo ý muốn họ.
Chúng sanh đøn với Bồ tát Nhçt Thiøt Chúng Sanh Hỷ Kiøn
đ÷u trở thành đối tượng của Ngài. Ngài quán sát chúng
sanh và vào định đù chứng nghiûm, đät được Giâi nhçt
thiøt ngữ ngôn Đà la ni; nghÿa là Ngài biøt rõ tåm niûm
chúng sanh, đáp ứng đæy đủ yöu cæu của chúng sanh.
Bồ tát Nhçt Thiøt Chúng Sanh Hỷ Kiøn đã trâi qua quá
trünh tu hành sử dụng được Như Lai huû, không phâi là hiùu
biøt theo kinh nghiûm, cũng không phâi là trý do học có
được. Đó là niûm tåm từ chơn như khởi lön, làm theo trùng
394
trùng duyön khởi, nön thành tựu được trùng trùng công
đức.
Nghÿ đøn công ơn giáo dưỡng của Phêt quá lớn
cùng với công đức kinh Pháp Hoa hay trý tuû Như Lai chþ
đäo, Nhçt Thiøt Chúng Sanh Hỷ Kiøn cúng dường Phêt và
cúng dường kinh Pháp Hoa bìng cách vên dụng thæn lực
của Ngài. Đó là nëng lực do tu chứng täo thành một thø
giới thæn biøn. Ngài bay lön hư không, râi các danh hoa và
các loäi hương cúng Phêt. V÷ điùm này tôi không nghÿ có
Bồ tát Dược Vương mang thån người thực bay lön trời và râi
hoa xuống cúng dường. Đối với tôi, Dược Vương dùng thæn
lực nghÿa là dùng một sức mänh siöu tự nhiön, nhưng có
thực, nìm ngoài khâ nëng của người bünh thường.
Thæn lực không có nghÿa gü khác hơn là trý khôn con
người phát triùn đøn cao độ, täo thành sức mänh siöu tự
nhiön, mänh gçp trëm triûu læn sức mänh sử dụng bìng
tay chân. Ngày nay, chúng ta có thù täm hiùu sức mänh
siöu tự nhiön này, vý như sức mänh của nguyön tử lực do trý
khôn con người phát minh. Theo kiøn giâi của ông Kubota,
Ngài Dược Vương dùng hương hoa cúng dường Phêt
Nhêt Nguyût Tịnh Minh Đức, mang ý nghÿa là hänh cúng
dường hay những viûc làm thù hiûn lợi läc vén không rời
bân vị giâi thoát, khiøn mọi người kýnh trọng Phêt.
Theo Phêt däy, chþ có nëm thứ hương là giới hương,
định hương, huû hương, giâi thoát hương, giâi thoát tri
kiøn hương mới có khâ nëng bay ngược gió. Bồ tát không
dùng hương nào khác ngoài nëm phæn hương này đù
dång cúng Phêt.
Khởi đæu tô điùm thån tåm bìng giới hương, hành
giâ sống một cuộc đời phäm hänh thanh tịnh, không vi
phäm luêt pháp, không làm phi÷n lòng người. Ba nghiûp
395
thån khèu ý thuæn tịnh, v÷ thån thü đi, đứng, nìm, ngồi,
hünh tướng đÿnh đäc, lời nói thü luôn phù hợp kinh điùn vü
Hi÷n Thánh không nói nëng thô tục hung ác như A tu la.
Trong kinh thường diún tâ Phêt dùng tiøng Phäm åm thåm
diûu khiøn người đ÷u ưa nghe. Nghe ở đåy nghÿa là nghe
bìng tåm. Phêt thốt ra lời nào cũng thù hiûn chån lý, vü vêy
được người khát vọng chån lý líng nghe, tiøp nhên. Oai
nghi, ngôn ngữ và lòng từ của Phêt thçm nhuæn trâi khíp
thån tåm hành giâ và từ từ thù hiûn trong cuộc sống.
Hành giâ trở thành con người giới đức hoàn toàn và hiùu
biøt sáng suốt.
Ngoài viûc trang nghiöm thån tåm bìng nëm phæn
hương đù cúng dường Phêt, hành giâ dùng hoa cúng
dường. Hoa tiöu biùu cho tinh ba, những gü đõp nhçt trön
cuộc đời. Lçy hoa trang nghiöm, tức lçy hänh Bồ tát làm
mäng sống đù tiøp cên chån lý và thåm nhêp chån lý.
Dược Vương Bồ tát không ôm hoa hay hương bay lön
Trời cúng dường. Ngài nhêp định và hiûn thæn biøn cúng
dường, nghÿa làm cho cuộc đời nở hoa và tỏa hương. Tuy
ngồi yön, nhưng công đức tác động sáng đõp cuộc đời.
Khi biøt tçt câ và làm được tçt câ, kinh gọi là Giâi
nhçt thiøt ngữ ngôn Đà la ni, Nhçt Thiøt Chúng Sanh Hỷ
Kiøn vén chưa mãn nguyûn. Đi÷u này gợi cho chúng ta
suy nghÿ đäo Bồ tát không bao giờ høt. Càng làm tốt đäo
hänh càng cao. Càng làm đõp cuộc đời bao nhiêu, công
đức càng tëng trưởng lön bçy nhiöu. Bồ tát Dược Vương
nghÿ rìng dùng phèm vêt cúng dường không bìng dùng
thån cúng dường. Ngài uống tçt câ dæu thơm và lçy lụa
cõi Trời quçn thån đốt đøn 1.200 nëm, thån Bồ tát mới høt.
Nhçt Thiøt Chúng Sanh Hỷ Kiøn Bồ tát trâi một thời
gian dài uống các danh hương, nghÿa là uống tçt câ
396
pháp môn tu của Phêt hay những lời däy quý giá của
Phêt huån tu vào lòng. Bồ tát Pháp thån tëng trưởng theo
pháp vị uống vào, phát huy đøn mức tiöu biùu cho những
gü hay đõp trọn võn và dùng thành quâ çy đù làm lợi ých
cuộc đời.
Nhçt Thiøt Chúng Sanh Hỷ Kiøn Bồ tát cũng lçy lụa
đõp cõi Trời tự quçn thån, nghÿa là dùng thån chư Thiön
trang nghiöm cho münh. Tuy sống trön nhån gian, nhưng
Nhçt Thiøt Chúng Sanh Hỷ Kiøn Bồ tát tiöu biùu cho méu
người cao thượng của chư Thiön. Như vêy với quá trünh
gän lọc thån tåm thü bön trong Nhçt Thiøt Chúng Sanh Hỷ
Kiøn Bồ tát xông ướp bìng danh hương của Phêt và Hi÷n
Thánh, bön ngoài thù hiûn bìng thån tướng đõp nhçt của
cõi Trời.
Huån têp đæy đủ thån tåm hoàn toàn trong säch
thánh thiûn rồi, Ngài dùng lửa tam muội đốt thån. Vçn đ÷
đốt thån cúng dường của Nhçt Thiøt Chúng Sanh Hỷ Kiøn
Bồ tát được đðt ra, gợi cho hành giâ Pháp Hoa suy nghÿ
rìng Phêt có cæn chúng ta đốt thån như vêy hay không ?
Từ khi Phêt Niøt bàn đøn nay, có nhi÷u người đốt thån
cúng dường. Gæn đåy nhçt, chúng ta thçy Hòa thượng
Quâng Đức và một số Tëng Ni Phêt tử thiöu thån cúng
dường. Theo tôi, tåm nguyûn của người thiöu thån nhìm
mục đých gü và thù hiûn được chån lý hay không mới thực
sự quan trọng và có giá trị. Nøu thiöu thån suông như đốt
đñn, đốt một khối vêt chçt, chúng sanh không được lợi ých,
Phêt giáo không tëng uy týn, chíc chín viûc làm này trở
thành luống công vô ých; và tû hơn nữa, trở thành trò cười
cho thiön hä. Viûc sai læm này do thiøu trý tuû chþ đäo
hoàn toàn khác với thiöu thån của Ngài Quâng Đức đðt
trön tåm niûm vü pháp, vü chån lý.
397
Ngài Quâng Đức đã trâi qua 49 nëm trü kinh Pháp Hoa,
tương đương với 49 nëm Phêt thuyøt pháp và cùng với ý
nghÿa Nhçt Thiøt Chúng Sanh Hỷ Kiøn uống tçt câ danh
hương. 49 nëm Ngài trü kinh Pháp Hoa, câ cuộc đời træm
münh trong giáo pháp Như Lai. Đøn pháp nän, Ngài mới
nguyûn đem thån làm đuốc đù ngọn đñn chån lý sáng tỏ.
Với quá trünh tu học thực sự, Ngài chuèn bị đæy đủ cho cái
chøt, nön chøt nhõ nhàng, thø ngồi rçt đõp, thái độ træm
tÿnh giâi thoát. Hünh ânh Ngài trong ánh lửa hồng là một
thiön thu tuyût tác. Vü thù hiûn chån lý nön Ngài trở thành
bçt diût, sống mãi với thời gian. Đọc đøn phèm Dược
Vương, ta nhớ đøn hünh ânh bçt tử của Ngài Quâng Đức.
Đức Phêt däy Tú Vương Hoa Bồ tát rìng täng kinh
Pháp Hoa rçt cæn thiøt cho chúng sanh trong Diöm phù
đ÷, có khâ nëng chữa høt bûnh têt của chúng sanh. Đức
Phêt đem phèm này phú chúc cho Tú Vương Hoa Bồ tát
phâi giữ gün, làm lợi läc cho cuộc đời, đừng cho mçt. Lời
nói của Phêt mới đọc qua, chúng ta nghe có vó không có
thực. Tuy nhiön lời Phêt däy đã được Bồ tát Quâng Đức
minh chứng, trở thành một hiûn thực hơn tçt câ sự thực
nào khác trön cuộc đời. Thêt vêy, viûc làm của Bồ tát
Quâng Đức nhìm đốt lön cho sáng thø giới vô minh tà
kiøn của chúng ta và quâ tünh nó đã sáng thêt. Khi cuộc
tranh đçu Phêt giáo đi đøn giai đoän gay go, bø tíc
không có lối thoát, với ngọn đuốc Ngài đốt lön, câ thø giới
chçn động. Mọi người câm thçy không cæn làm nữa,
nhưng vçn đ÷ nhõ bớt. Ngọn đuốc sáng rọi vào trái tim con
người. Những người yöu chuộng hòa bünh trön thø giới, yöu
chuộng chån lý mở mít và thø lực vô minh tự yøu.
Trái tim bçt diût mà Ngài lưu läi cho chúng ta, tháp
thờ Ngài, con đường mang tön Ngài, công hänh Ngài còn
ghi đêm trong sách vở nghiön cứu kinh Pháp Hoa trön thø
398
giới, cũng như tçm lòng tôn kýnh của mọi người đ÷u
hướng v÷ Ngài. Tçt câ vén hiûn hữu sống động như một
xác týn cho hành giâ Pháp Hoa kiùu méu trong đời ngũ
trược ác thø. Giáo sư Kubota nhên xòt Ngài chýnh là Dược
Vương Bồ tát trong thời đäi chúng ta vêy. Ngược läi,
những người đốt thån nhưng thiøu quá trünh uống dæu hay
thiøu quá trünh tu học, đốt vü tham sån phi÷n não nön
không có tác dụng.
Trở läi pháp cúng dường của Nhçt Thiøt Chúng Sanh
Hỷ Kiøn, chúng ta thçy Ngài dùng lửa tam muội đốt thån,
nghÿa là đốt thån từ trong chánh định, không dùng lửa
hồng træn bön ngoài. Lửa từ đäi định chþ cho ngọn lửa
phát xuçt ở thêt tánh hay bân thù. Giữa Phêt và chúng
sanh đồng một däng trön bân thù. Vü vêy ngọn lửa đốt từ
bân thù, thü ánh lửa sô chiøu khíp mười phương, chiøu qua
bân thù sự vêt. Chåm ngọn lửa ở bân thù, chư Phêt mười
phương đ÷u tán thán. Cúng dường ở träng thái này là
cúng dường toàn thån toàn linh, cúng dường ở bân tâm,
không phâi cúng dường trön hiûn tượng giới.
Thành tựu pháp cúng dường toàn thån toàn linh,
Nhçt Thiøt Chúng Sanh Hỷ Kiøn đät được Giâi nhçt thiøt
chúng sanh ngữ ngôn Đà la ni. Đà la ni là tổng trü hay đäi
định nhen nhúm nơi lửa tåm ở bân thù. Từ bân thù thông
qua các hiûn tượng và các hiûn tượng đ÷u phát xuçt từ
bân thù. Bồ tát Nhçt Thiøt Chúng Sanh Hỷ Kiøn và chúng
ta đồng một thù. Ngài từ bân thù đi ra hiûn tượng và đi
thîng vào tåm khâm của mọi người, nön tåm ta nghÿ gü thü
Ngài đ÷u biøt rõ, gọi là Giâi nhçt thiøt ngữ ngôn Đà la ni.
Thành tựu pháp cúng dường dén đøn giâi được pháp
ngữ, tuy không biùu lộ bìng lời nói mà là một sự thêt. Đức
Phêt Thých Ca giới thiûu cho chúng ta Nhçt Thiøt Chúng
399
Sanh Hỷ Kiøn Bồ tát giâi được Nhçt thiøt chúng sanh ngữ
ngôn hay pháp ngữ. Nhưng trön thực tø, chúng ta thçy Đức
Phêt chýnh là người giâi được tçt câ ngôn ngữ không bìng
lời. Thêt vêy, khi Phêt trụ thø, chúng sanh có các ngôn ngữ
khác nhau. Nhưng chúng sanh nào đøn với Phêt, cũng câm
thçy Ngài hiùu mình và giâi mọi thíc míc ưu phi÷n cho
chính münh. Ngay câ rín mãng xà của Ưu Låu Tæn Loa Ca
Diøp và voi say của A Xà Thø, Phêt cũng đi÷u khiùn được
chúng. Vü Ngài hiùu được chúng và nói với chúng bìng
ngôn ngữ không phâi ngôn ngữ bình thường. Nøu không, thü
voi say hay rín mãng xà không thù phủ phục dưới chån
Ngài. Hünh ânh này gợi cho chúng ta hiùu được Nhçt Thiøt
Chúng Sanh Hỷ Kiøn giâi Nhçt thiøt chúng sanh ngữ ngôn Đà
la ni bìng cách sử dụng ngôn ngữ xuyön qua bân thù. Ở
däng bân thù, tçt câ sự vêt đ÷u đồng nhau.
Nhçt Thiøt Chúng Sanh Hỷ Kiøn Bồ tát sau khi uống
dæu thơm hay hoàn tçt hänh Bồ tát, Ngài dùng lửa tam
muội đốt thån trâi 1.200 nëm. Con số 1.200 nëm chþ cho 12
xứ. Phêt däy rìng mọi viûc trön cuộc đời, mọi hiùu biøt
của chúng ta là do sáu cën hợp sáu træn thành 12 xứ. Vü
vêy, chúng ta tu hành ở thø gian này cũng phâi đðt cën
bân trön thực tø sáu cën và sáu træn. Cën træn tiøp xúc với
nhau sinh ra vọng thức là vô minh nghiûp chướng dén ta
vào sanh tử. Đức Phêt cũng nhån chỗ cën træn hợp nhau
mà quan sát tìm chân lý.
Ngài däy nøu chúng ta bỏ thực tø tüm chån lý, chþ là
không tưởng, không thù có, giống như người đi tüm lông
rùa, sừng thỏ. Trâi qua quá trünh tu hành, Phêt nhên thçy
cën træn vốn vô thường sanh diût. Nhưng Ngài biøt lợi
dụng vô thường này, bìng cách vên dụng trý nëng trong
thi÷n định quan sát cën træn hợp nhçt đøn độ thçy được
tên cùng b÷ trái của sự vêt, trön đøn Trời Hữu đânh, dưới
400
đøn địa ngục A tỳ. Đät đøn chánh định tụ này, tác động
của Phêt vào xã hội mới thực sự quan trọng. Vü vêy, Phêt
xác định người trü kinh Pháp Hoa đúng pháp, cách 500 do
tuæn không có tai họa đøn với họ.
Khi hành giâ bít đæu vào định, suy nghÿ lời Phêt däy,
từng bước khám phá ra thø giới chúng ta sống, không
phâi khám phá ra một cái gü khác. Phêt cũng từng khîng
định đi÷u Ngài däy chþ nhìm khám phá xem ta là gü và
thø giới ta là gü. Tùy mức độ phát triùn khâ nëng đøn đåu,
hành giâ thçy lời Phêt däy đúng đøn đó. Phát triùn khâ
nëng đù thçy sự vêt từ ngoài đøn bön trong. Hay nói cách
khác, nhêp tam muội và dùng tam muội đù thiöu thån,
nghÿa là mang toàn bộ giáo lý của Phêt thåm nhêp såu
vào tên ti÷m thức, đi đøn tánh của hành giâ.
Giáo lý cọ sát Phêt tánh hành giâ càng nhi÷u, hương
đäo hänh càng tỏa rộng. Ngài Nhêt Liön ví chim bên
ngoài köu, chim trong lồng thức tþnh. Chim bön ngoài tiöu
biùu cho Đức Thých Ca đíc đäo và chim trong lồng là Như
Lai täng tåm của chúng ta bị ngũ uèn ngën che. Hành giâ
vào thi÷n định mang kho tàng giáo lý mài mòn dæn ngũ
çm. Tùy mức tác động chánh pháp vào tåm nhi÷u hay ýt,
nhanh hay chêm, mà Phêt tánh theo đó hiùn lộ.
Khi chánh pháp và Phêt tánh hòa thành một, pháp
giới sô hiûn ra làm tåm hành giâ bừng sáng. Từ Như Lai
täng tåm phát sinh trý tuû, nön có khâ nëng quan sát pháp
giới, thçy được thù của sự vêt. Và từ bân thù, bít đæu
từng bước thçy læn ra ngoài. Nghÿa là Bồ tát thçy từ trong
tåm hiûn ra vêt, cho đøn thçy câ cứu cánh.
Đưa pháp Như Lai vào thi÷n định hay vào cùng tột
tåm, hành giâ biøn thành Hư Không thån, tåm bừng sáng
gọi là Bồ tát. Bồ tát thån này là Bồ tát Pháp thån không
401
phâi Bồ tát mang thån sanh diût hữu hän. Bồ tát Pháp
thån thành tựu nhờ câ một sự chuyùn đổi thån từ người
bünh thường dùng sáu cën tiøp xúc với sáu træn và trâi qua
quá trünh 12 nëm đù nỗ lực quan sát pháp giới, mới đät tới
mục tiöu này. Và cũng từ Bồ tát Pháp thån đó, hiûn ra bön
ngoài thành hành động Bồ tát.
Vü vêy vçn đ÷ quan trọng của chúng ta có thực hiûn
được sự chuyùn đổi này hay không. Tu đúng pháp, phâi
læn læn thay đổi, ýt nói, hi÷n lành, dú thương, thông minh.
Phêt pháp cọ dũa, làm rớt xuống tánh xçu ác và ta nhün
sự vêt bớt ham muốn. Trước khi tu, lòng tham của ta quá
lớn, gom v÷ cho münh không được, li÷n sanh buồn phi÷n
tội lỗi, ưa thých làm viûc của Thiön ma. Nay không tham,
không sån, trý giác bít đæu sáng suốt. Còn tụng kinh nhi÷u,
ở chùa låu, không bỏ những tánh xçu ác, không thù hiûn
được đức hänh, chþ là người muốn nçu cát thành cơm.
Tåm trong sáng thù hiûn ra ngoài tçt nhiön phâi tốt,
ngôn ngữ, hành động thánh thiûn. Và hương đäo hänh cứ
như vêy tỏa ra cho đời, thü Bồ tát Nhçt Thiøt Chúng Sanh
Hỷ Kiøn trở läi däng khác. Đåy là điùm đðc biût của Nhçt
Thiøt Chúng Sanh Hỷ Kiøn Bồ tát.
Các Bồ tát khác còn ở trong tư thø đoän phæn sanh
tử, không nhớ biøt đời trước, hay chþ biøt khi líng lòng trụ
thi÷n định. Trong dòng sanh mäng tương tục, bỏ thån này
thọ thån sau, các vị này vén tiøp tục hành đäo Bồ tát.
Nhưng họ chþ trực nhên được quá khứ của họ đã từng tu
Bồ tát đäo khi tham Thi÷n. Ngược läi, Nhçt Thiøt Chúng
Sanh Hỷ Kiøn Bồ tát vü đã thành tựu Nhçt thiøt síc thån
tam muội, nön không qua giai đoän phæn đoän sanh tử.
Ngài ở trong tư thø biøn dịch sanh tử, thay đổi sanh thån tự
täi theo ý muốn.
402
Ngoài ra, Bồ tát Dược Vương đã chứng Nhçt thiøt síc
thån tam muội, mới làm được viûc chúng sanh vui Ngài
vui, chúng sanh buồn Ngài buồn„ Ai nghÿ thø nào Ngài
hiûn giống y họ, mới hóa độ được và læn hồi düu dít họ ra
khỏi sanh tử. Bồ tát thành tựu Síc thån tam muội thü Bồ tát
Pháp thån của vị này trụ tam muội, không thay đổi. Nhưng
Bồ tát ứng thån của họ đi giáo hóa khíp mười phương,
không mût mỏi. Nøu không trụ tam muội này, mà hành giâ
tùy hỷ với chúng sanh, nó khổ ta khổ, nó đọa ta đọa, hành
giâ đã rời bân vị giâi thoát, sô mçt kiøp.
Trong kinh diún tâ Bồ tát chøt rồi bỗng nhiön ngồi xøp
bìng hóa sanh vào cung vua Tịnh Đức. Bồ tát lçy pháp
làm mõ, Phêt hay tri giác làm cha, nön đốt høt thån ngũ
uèn và cọ sát với Phêt tánh, bçy giờ hiûn nguyön hünh Bồ
tát là køt hợp giữa trý tuû và chån lý. Nhờ đät được pháp
này, Nhçt Thiøt Chúng Sanh Hỷ Kiøn Bồ tát mới ở Ta bà tự
täi dưới mọi hünh thức. Và Ngài xuçt hiûn với tön khác là
Dược Vương Bồ tát. Dược Vương Bồ tát không phâi chþ là
đối tượng cho chúng sanh ưa thých và bìng lòng, mà còn
là biùu tượng làm cho mọi người an ổn, sanh v÷ thø giới
an vui.
“Têt dịch thø nhi hiûn vi dược thâo, cứu liûu træm kha,
cơ cèn thời nhi hóa tác đäo lương, tø chư bæn nổi, đân
hữu lợi ých, vô bçt hưng sùng”. Đó là hänh nguyûn của
Dược Vương hiûn thån người. Ngài trợ giúp hành giâ Pháp
Hoa đời sau, bìng cách mang đøn những nhu cæu cæn
thiøt cho viûc tu hành. Nøu đói, Dược Vương mang cơm
đøn. Nøu bûnh, Ngài mang thuốc đøn. Bát cơm viön
thuốc là hóa thån của Dược Vương giúp hành giâ phát
tåm tëng tçn đäo Bồ đ÷. Đối tượng hành đäo của Dược
Vương là pháp giới chúng sanh gồm câ hữu hünh và vô
hình. Ngoài viûc hiûn thån trong tứ sanh lục đäo, Ngài còn
403
hiûn thån trong loài vô tünh. Thý dụ ta sống trong khu rừng tự
nhiön phát tåm bồ đ÷ hoðc træm münh trong dòng suối
mát, tåm li÷n thanh tịnh. Dược Vương Bồ tát sïn sàng cung
cçp cho mọi loài v÷ câ y báo lén chánh báo. Thiøu vêt
thực, nhà ở, ta tụng thæn chú Dược Vương, quang cânh ta
ở tự sáng ra, đời sống thành sung túc, hoàn cânh tu dú
dàng thöm. Đåy là nëng lực của Dược Vương đù trợ
duyön cho những Bồ tát sơ phát tåm đời sau vững bước
trön lộ trünh tiøn đøn quâ vị giâi thoát.
Sau đó, Nhçt Thiøt Chúng Sanh Hỷ Kiøn Bồ tát làm
một viûc thứ hai là đốt hai cánh tay Ngài. Đi÷u này không
có nghÿa là Ngài đốt thiût, nhưng mang ý nghÿa Ngài sử
dụng hai tay làm lợi ých cho chúng hữu tünh. Cụ thù như
Ngài xây 84.000 tháp thờ Phêt Nhêt Nguyût Tịnh Minh Đức.
Nhçt Thiøt Chúng Sanh Hỷ Kiøn Bồ tát xåy tháp đù thờ
Pháp thån Phêt Nhêt Nguyût Tịnh Minh Đức, không phâi
thờ nhục thån.
Chi÷u cao của tháp là ba thø giới, gợi cho chúng ta
suy nghÿ một ngôi tháp thực trön cuộc đời không thù nào
xåy cao được như vêy. Phâi chëng mỗi bâo tháp tiöu biùu
cho con tim chí thành của người cæu đäo, hướng tåm v÷
Phêt một cách cao độ. Ỷ Lan thứ phi nương theo ý này
làm được 84.000 tháp bìng đçt nung cao 7 tçc.
Theo kiøn giâi của Ngài Nhêt Liön, một người phát
tåm Bồ đ÷ được Ngài xem như một Bâo tháp hiûn lön.
Tháp này xåy từ bân thù, bân thù chuyùn qua tåm loài
hữu tünh, nghÿa là tháp biøn thành lợi ých cho chúng sanh,
một tháp sống hiûn hữu, không phâi là tháp chøt bị lãng
quön đóng röu theo thời gian.
Nhçt Thiøt Chúng Sanh Hỷ Kiøn Bồ tát xåy tháp cho
Trời, người cúng dường, chýnh là xåy tháp từ bân thù. Viûc
404
làm của Nhçt Thiøt Chúng Sanh Hỷ Kiøn Bồ tát khiøn cho
tám muôn bốn ngàn Bồ tát được pháp Giâi nhçt thiøt ngữ
ngôn đà la ni, gợi cho chúng ta suy nghÿ từ phæn tu chứng,
thù hiûn thành hành động giúp người phát tåm và đät
được thành quâ.
Chúng ta hiùu Đà la ni là trý tuû vô lêu khác với hiùu
biøt thông thường của con người là phi÷n não trý. Trý phi÷n
não thü hiùu nhi÷u phi÷n não nhi÷u, hiùu đù đối chọi hơn
thua, sát phät nhau chþ chuốc thöm đau khổ thôi.
Giâi Nhçt thiøt chúng sanh ngữ ngôn hay thåm nhêp
Phêt huû, không có gü làm vướng bên Bồ tát. Tuy nhiön,
trön thực tø, không có viûc làm và lời nói nào mà các Ngài
phäm lỗi læm. Mọi phán quyøt của Bồ tát đ÷u từ chơn tåm
lưu xuçt, thçy người, vêt chýnh xác đúng như thêt; không
thçy theo têp quán hay theo tham vọng, bực tức.
Các vị Tổ thường chú giâi phèm này nhìm diún tâ
sức thæn bý quá lớn và cũng chþ cho tåm người lớn lao có
tác dụng siöu tuyût, nøu chúng ta biøt sử dụng nó.
Sau cùng, đức Phêt køt phèm Dược Vương bìng
cách mở cánh cửa tu pháp môn Tịnh Độ cho chúng ta.
Ngài nói với Tú Vương Hoa Bồ tát rìng kinh này thỏa mãn
tçt câ yöu cæu của người cæu đäo. Vý như người khát gðp
nước, người muốn qua sông gðp thuy÷n. Người bûnh nghe
phèm này høt bûnh, chîng già chîng chøt. Vü nghe được
pháp åm của Dược Vương Bồ tát, læn læn lðn såu vào bân
thù của sự vêt mới không già không chøt. Đó là Phêt thừa
được diún tâ dưới däng bân thù.
Trở läi thái độ học Phêt của chúng ta, khởi đæu từ
nghe (vën huû) tiøn lön suy nghÿ (tư huû) và tu theo đúng
cách của Dược Vương Bồ tát. Cuối cùng đät được bân
tåm thanh tịnh, chúng ta sô thông được tçt câ loài hữu
405
tünh. Khi thành tựu pháp này, từ nhån gian cho đøn Thiön
thượng, không mong cæu nào mà chúng ta không đáp
ứng được.
Chúng ta cæn xác định mong cæu này không phâi là
mong cæu theo tham vọng, nhưng là mong cæu theo Phêt,
theo tinh thæn Pháp Hoa. Người cæu đäo tùy theo hoàn
cânh münh ở vị trý nào, thü khởi từ đó mà tiøn tu, đi÷u chþnh.
Vü theo lộ trünh Phêt thừa, phâi nhün đúng sự thêt và sống
đúng như sự thêt. Nøu không khởi từ bân tåm thanh tịnh,
không khởi lòng từ bi, chíc chín läc ra ngoài con đường
phát tåm theo Phêt thừa.
Phèm Dược Vương nhìm giâi thých ý nghÿa sự phú
chúc không lời của phæn phú chúc thæn lực Như Lai. Tuy
nhiön, đối với thýnh chúng không đủ trünh độ giâi ngữ ngôn,
Phêt phâi nói dú hơn bìng cách däy rìng sau Phêt diût
độ, có người nữ thọ trü kinh Pháp Hoa, tçt câ nỗi khổ của
đàn bà sô không hoành hành họ nữa. Đøn đåy nữ giới
được Phêt chọn làm một trong những đối tượng đù Ngài
thuyøt pháp. Ở Ấn Độ thời phong kiøn, vị trý người đàn bà
quá thçp kòm, họ bị xem như một máy đó hay một dụng
cụ, một trò chơi không có chút quy÷n hän nào. Họ là
người đau khổ câ v÷ sinh lý lén tåm lý. Đức Phêt trâi lòng
từ cho tæng lớp phụ nữ kòm may mín, hay nói chung cho
tæng lớp đau khổ bçy giờ, mà đưa ra pháp giâi thoát ở
cuối phèm Dược Vương. Ai nghe, suy nghÿ và theo đó tu
hành, những nỗi khổ hiûn täi đ÷u được giâi phóng. Tương
lai mãn thån người nữ, không còn thọ läi thån đau khổ
nữa và sanh v÷ cõi an läc của Phêt A Di Đà.
Trong quá trünh tu theo kinh Pháp Hoa, nghe được
Dược Vương Bồ tát bổn sự, những ganh tỵ thù hi÷m, ých kỷ
nhỏ mọn tự buộc münh và buộc người læn læn giâm bớt,
406
tham sån si cũng được cít bỏ dæn. Đối với người, ta
không còn tranh chçp, lòng bít đæu mở ra thü ràng buộc
thø gian không chi phối chúng ta được.
Khi bỏ thån nữ, chúng ta sanh từ hoa sen, phi÷n não
nhiúm ô không còn dýnh míc vào thån. Khổ của người nữ
ở Ta bà vü lúc nào cũng muốn gom tçt câ phi÷n não vào
lòng, nön làm khổ låy cho xã hội và từ khổ xã hội phân
ánh ngược läi vào lòng họ. Tuy nhiön, khi được sanh ở Tịnh
độ, từ hoa sen hóa sanh thü các nghiûp lêu của hành giâ
trở läi cën bân đồng với Nhçt Thiøt Chúng Sanh Hỷ Kiøn Bồ
tát đốt thån. Thù nhêp bân tåm thanh tịnh, hành giâ cũng
được mười phương chư Phêt ngợi khen, có thù ở trong
pháp hội của Đức Phêt Thých Ca Måu Ni tu Diûu Pháp, trở
thành La hán. Từ đåy lửa không đốt được, phi÷n não
không quçy ræy được„
Từ khởi điùm này, hành giâ tu bước v÷ Tịnh độ, mượn
hoa sen sanh ra và từ Tịnh độ tu trở läi hội nhêp Ta bà
hành đäo. Hay nói cách khác, ngồi ngay Ta bà mà lửa
phi÷n não không đốt, nước ái dục không nhên chüm, sống
giữa lòng thø gian tỏa hương thơm cho cuộc đời.
Hương thơm của Dược Vương Bồ tát đốt lön từ lửa
tam muội, tồn täi tốt đõp đøn 1.200 nëm chưa chçm dứt,
hay danh thơm của Đức Phêt Thých Ca tỏa ra cho đời từ
khi Ngài täi thø cho đøn Niøt bàn, trâi hơn 2547 nëm, vén
còn nhuộm thím tåm hồn nhån loäi.
407
Phẩm 24
DIỆU ÂM BỒ TÁT
I. LƯỢC VĂN KINH
Đức Phêt Thých Ca từ nhục kø và bäch hào tướng
phóng hai luồng ánh sáng soi 800 muôn ức hìng hà sa thø
giới chư Phêt ở phương Đông. Qua khỏi các thø giới này
có một thø giới tön Tịnh Quang Trang Nghiöm, trong đó có
Phêt Tịnh Hoa Tú Vương Trý đang thuyøt pháp cho vô
lượng Bồ tát. Ánh sáng của Phêt Thých Ca soi khíp nước
Tịnh Quang.
Trong nước Nhçt Thiøt Tịnh Quang Trang Nghiöm có
Bồ tát Diûu Âm đã từng gæn gũi vô lượng Phêt, được trëm
ngàn muôn ức các đäi tam muội. Nhên được ánh quang
minh của Phêt Thých Ca, Bồ tát Diûu Âm li÷n bäch với Phêt
Tịnh Hoa Tú Vương Trý rìng Ngài sô sang cõi Ta bà đânh lú
cúng dường Phêt Thých Ca và ra mít Bồ tát Vën Thù,
Dược Vương, Dũng Thý„
Phêt Tịnh Hoa Tú Vương Trý nhíc nhở Bồ tát Diûu Âm
qua thø giới Ta bà chớ nön khinh nước này, đừng xem
thường Phêt và các Bồ tát ở đåy thçp kòm. Bồ tát Diûu
Âm bäch Phêt Ngài qua Ta bà là do sức thæn Như Lai, do
công đức trý tuû của Như Lai. Bồ tát Diûu Âm không rời bỏ
chỗ ngồi, nhêp chánh định hóa ra 84.000 hoa sen báu ở
núi Kỳ Xà Quêt.
Bồ tát Vën Thù thçy vêy, bäch đức Thø Tôn vü sao có
đi÷m lành này. Phêt cho biøt đó là đi÷m Bồ tát Diûu Âm
và 84.000 Bồ tát muốn đøn Ta bà đù đânh lú, cúng dường
và nghe kinh Pháp Hoa. Bồ tát Vën Thù xin Phêt cho
chúng hội thçy công đức của Bồ tát Diûu Âm. Phêt bâo :
“Đức Phêt Đa Bâo sô vü các ông mà hiûn bày thån tướng
408
của Bồ tát Diûu Âm”. Lêp tức Phêt Đa Bâo gọi Bồ tát Diûu
Âm “Hãy đøn đåy, Vën Thù muốn thçy thån ông”.
Diûu Âm đang ở nước của Phêt Tịnh Hoa Tú Vương Trý
li÷n cùng 84.000 Bồ tát đồng đøn thø giới Ta bà. Ngài vào
đài bây báu bay lön hư không, đøn núi Kỳ Xà Quêt. Đøn
nơi, Bồ tát cúng dường Phêt Thých Ca chuỗi ngọc vô giá
và lêp läi lời hỏi thëm của Phêt Tịnh Hoa Tú Vương Trý gởi
đøn Phêt Thých Ca và Phêt Đa Bâo. Phêt Đa Bâo li÷n ngợi
khen Bồ tát Diûu Âm, vü muốn cúng dường Phêt Thých Ca
và nghe kinh Pháp Hoa mà đøn đåy.
Bồ tát Hoa Đức xin Phêt cho biøt Bồ tát Diûu Âm tu
công đức gü mà có thæn thông như thø. Đức Phêt đáp :
“Thuở quá khứ Diûu Âm Bồ tát đã từng dùng mười muôn
ức thứ kỹ nhäc và 84.000 bát bây báu cúng dường Phêt
Vån Lôi Âm Vương. Do nhån duyön quâ báo đó mà nay
được sanh täi nước của Phêt Tịnh Hoa Tú Vương Trý và có
sức thæn thông lớn như thø.
Bồ tát Diûu Âm thường cứu hộ các chúng sanh ở Ta
Bà. Ngài có thù thị hiûn đủ các loäi thån hünh ở Ta bà đù
nói kinh Pháp Hoa. Ngài biøn hiûn ở nhi÷u nơi với nhi÷u
loäi hünh như thø, vü Ngài đíc được Hiûn nhçt thiøt síc
thån tam muội. Lúc Phêt nói phèm Diûu Âm Bồ tát, 84.000
Bồ tát cùng đi với Bồ tát Diûu Âm đ÷u được Hiûn nhçt thiøt
síc thån tam muội.
Khi Bồ tát Diûu Âm cúng dường Phêt Thých Ca và
tháp Đa Bâo xong, Ngài trở v÷ quốc độ của Ngài. Các
nước Ngài đi qua đ÷u chçn động, có mưa hoa sen báu
và nhäc trỗi, y như lúc Ngài đi qua Ta bà vêy. V÷ đøn
nước, Bồ tát Diûu Âm và 84.000 Bồ tát bäch Phêt Tịnh Hoa
Tú Vương Trý rìng Ngài đã qua cõi Ta bà làm lợi ých chúng
sanh, đã ra mít đânh lú cúng dường Phêt Thých Ca và
409
tháp Đa Bâo, cũng gðp Bồ tát Vën Thù, Dược Vương,
Dũng Thý v.v„ và làm cho 84.000 Bồ tát này được Hiûn
nhçt thiøt síc thån tam muội.
Lúc Phêt nói phèm này, 42.000 chư Thiön được vô
sanh pháp nhén và Bồ tát Hoa Đức được Pháp Hoa tam
muội.
II. GIÂI THÍCH
Mở đæu phèm, không có Bồ tát nào hỏi v÷ lai lịch của
Diûu Âm Bồ tát, chứng tỏ chưa ai biøt mðt biøt tön Ngài, vü
Ngài chưa từng xuçt hiûn trön cuộc đời. Có thù nói Diûu
Âm là nhịp cæu nối tiøp tư thø tự täi của Bồ tát Dược
Vương ở bân thù, chuyùn sang tư thø hiûn hữu của Bồ tát
Quan Âm ở Ta bà. Nói cách khác, viûc làm høt sức quan
trọng của Phêt Thých Ca chúng ta ýt thçy, ýt hiùu. Vü Ngài
sống một cuộc đời rçt bünh dị, nhưng tác động của Ngài
đối với loài người không thù nghÿ bàn. Từ quan trọng
không thçy, không biøt được, Phêt nói phèm Dược Vương
xong, Ngài vào định, phóng luồng ánh sáng từ bäch hào
tướng và luồng ánh sáng màu vàng từ vô kiøn đânh tướng
rọi thîng vào phương Đông.
Đøn đåy chúng ta nhớ läi khi khai hội Pháp Hoa, Phêt
chþ phóng ánh sáng bäch hào tướng cho thçy tçt câ loài
chúng sanh đang sinh hoät trong 18.000 thø giới. Và ở hội
Hoa Nghiöm, Phêt cũng chþ phóng một luồng ánh sáng vô
kiøn đânh tướng. Nhưng læn này, Ngài chiøu một lượt hai
luồng hào quang rọi thîng v÷ phương Đông, đøn thån
của Diûu Âm Bồ tát ở thø giới Tịnh Quang Trang Nghiöm,
một quốc độ của Đức Tịnh Hoa Tú Vương Trý Như Lai.
Hai luồng hào quang của Phêt chiøu đøn một người
và không có các thø giới hiûn ra, là đi÷u chúng ta phâi
suy nghÿ. Đù hiùu rõ ý nghÿa và công dụng của luồng hào
410
quang này, chúng ta cæn tüm hiùu ba tướng đðc biût của
Phêt mà người thường không có.
1 - Tướng cao quý thứ nhçt là vô kiøn đânh tướng
nìm ở đþnh đæu Phêt phóng hào quang màu vàng.
2 - Tướng thứ hai là bäch hào tướng nìm ở giữa hai
chån mày của Phêt phóng ra tia hào quang màu tríng.
3 - Tướng kiøt tường hünh chữ VẠN ở giữa ngực Phêt
luôn phóng ra hào quang màu hồng.
Chúng ta thiøu tướng kiøt tường, nön viûc làm thường
bị chống trái và sống không an lành. Phêt trang nghiöm
bìng tướng kiøt tường, nghÿa là tåm từ của Ngài mở rộng.
Ngài bước chån đøn đåu, hung tàn bäo ngược cũng tự
tiöu mçt. Như Vô Não gðp Phêt, phâi buông dao; chîng
những bỏ ý định giøt Phêt, mà ông còn trở thành đû tử
thuæn thành. Hoðc voi say của A Xà Thø cũng quỳ dưới chån
Phêt.
Ánh sáng màu hồng từ trái tim Phêt chiøu ra, làm cho
người tiøp nhên tünh thương vô bờ bøn, không còn muốn
đánh nhau. Sự thêt lịch sử đã chứng minh khi Phêt đøn
chiøn trường, hai nước đang dàn binh chuèn bị sát phät
nhau, đ÷u buông vũ khý.
Tünh thương của Phêt lộ ra bön ngoài thành tướng hünh
chữ VẠN. Còn tünh thương của chúng ta thêt nhỏ bò, chþ
ở trong trái tim và bön ngoài bị nghiûp ác che kýn. Tünh
thương của Phêt chîng những nìm trong tim, mà phổ
biøn tçt câ muôn loài làm líng đọng tåm ác, viûc ác của
người.
Tướng bäch hào ở giữa hai chån mày có lông tríng
kòo ra dài một tæm, thâ xuống hünh xoín ốc là trý tướng. Do
công đức tu hành trâi vô số kiøp, Phêt thành tựu tướng trý
411
tuû này. Ánh sáng của trý tuû chiøu thçu muôn sự muôn
vêt, nön Phêt thçy đúng như thêt. Ngài biøt rõ chúng sanh
nghÿ gü, có khâ nëng gü, nghiûp gü mà täo thành con người
đau khổ hay an vui trön thø gian. Vü vêy, khi nói kinh Pháp
Hoa, Ngài sử dụng trý tướng hay hiùu biøt rọi xuống tứ sanh
lục đäo mười phương, chứng tỏ những gü Ngài nói là chån
thêt.
Vô kiøn đânh tướng ở đþnh đæu là đức tướng hay
tướng đäi nhån. Phêt được tôn xưng là bêc đäi nhån vü
Ngài câm hóa người bìng đức hänh, bìng tünh thương
bao la, bìng lòng kýnh trọng bünh đîng. Phêt hiûn hữu trön
cuộc đời, thuyøt pháp, giáo hóa chþ vü chúng sanh, tçt câ
cho chúng sanh. Tçm lòng Phêt bao dung muôn loài, có
sức thu hút mọi loài đøn với Ngài.
Từ khi mới phát tåm tu cho đøn khi thành Vô thượng
chánh đîng giác, người ta tôn trọng Ngài trön høt. Không
bao giờ Phêt tự xem Ngài là người b÷ trön. Từ vị trý cao
nhçt phâi hä münh thçp nhçt mới trở thành cao nhçt, hay
ở chỗ thçp nhçt mà týnh chçt cao quý không mçt. Là một
người giàu sang, quy÷n uy tột đþnh, Phêt hä thçp münh, đi
khçt thực, sống hài hòa với tçt câ giai cçp trong xã hội và
được mọi người kýnh trọng quý møn.
Trön bước đường tu theo Phêt, chúng ta từ tiùu nhån
tiøn lön trung nhån và thành đäi nhån. Tiùu nhån chþ biøt
münh và lo cho münh. Trung nhån vừa lo cho münh và lo
cho người. Hàng đäi nhån không bao giờ nghÿ đøn münh,
chþ vü mọi người.
Đức tướng của Phêt do cung kýnh cúng dường mà có,
tương ưng với hänh của Diûu Âm Bồ tát. Vü đồng hänh nön
Diûu Âm mới câm ứng, tiøp nhên ánh quang này và muốn
qua Ta bà đù lú läy cúng dường Đức Thých Ca. Điùm này
412
cho thçy vçn đ÷ đäo đức đóng vai trò quan trọng trong
cuộc sống tu hành, gợi nhíc chúng ta muốn đi÷u động
người, đừng bao giờ sử dụng khôn ngoan thủ đoän, vü nó
chþ đi÷u động được nhçt thời. Chþ có đức hänh mới câm
hóa được người muôn đời.
Đù đi÷u động Diûu Âm Bồ tát, Phêt sử dụng câ trý
tướng và đức tướng, phóng thîng vào Diûu Âm. Nghÿa là
với tài nëng siöu viût, Phêt hiùu rõ quá trünh hành đäo và
khâ nëng của Bồ tát Diûu Âm cũng như đức hänh toàn
thiûn của Phêt đã thúc đèy Diûu Âm tự nhiön phâi đøn với
Phêt.
Diûu Âm Bồ tát được đức Thých Ca Måu Ni đi÷u động,
Ngài biøt phâi qua thø giới Ta bà. Trước khi đi, Ngài xin
phòp Phêt Tịnh Hoa Tú Vương Trý. Đi÷u này tiöu biùu cho
hänh kýnh týn cúng dường của Bồ tát đối với Phêt và cũng
nhìm gợi cho hành giâ pháp tu kýnh týn. Diûu Âm Bồ tát
chứng được các tam muội với Báo thån trang nghiöm.
Nhưng đøn Ta bà, Ngài dùng thæn thông đù hiûn ra ứng
thån tæm thường, hỏi thëm Đức Thých Ca bìng những cåu
høt sức đơn giân như “Thø Tôn có ýt bûnh, ýt khổ, an vui
chëng, viûc đời nhén được chëng, chúng sanh dú độ
chëng v.v„”. Đøn đåy chúng ta câm nhên được Bồ tát
dù täo vô số công đức ở khíp mười phương, trở v÷ với
Phêt cũng trở thành bò bỏng dưới bóng mát từ bi trý tuû
của Ngài.
Vü lòng từ bao la đối với chúng sanh đời sau mà Diûu
Âm hỏi Phêt, nhìm nhíc nhở hành giâ Pháp Hoa trön
bước đường hành Bồ tát đäo ở Ta bà, dù là Bồ tát thị hiûn
cũng phâi chçp nhên mọi hiùm nguy ác độc do loài
người bủa våy. Tuy nhiön, dưới áo giáp nhén lực và an trú
413
trong nhà Như Lai, không một lìn tön mũi đän nào có thù
xuyön thủng được hänh nguyûn kiön cố của các Ngài.
Đåy chþ là một câm nhên của tôi v÷ cåu hỏi thëm của
Bồ tát đối với Phêt. Chíc chín cåu hỏi không thù hiùu giân
dị như vêy. Và cåu chuyûn giữa Phêt với Bồ tát vượt ngoài
diún tâ bìng ngôn ngữ phàm phu. Ngày nào chúng ta
chưa đíc đäo thü Phêt ngữ còn ở ngoài tæm tri thức của
chúng ta.
Phêt Tịnh Hoa Tú Vương Trý Như Lai dðn Diûu Âm Bồ tát
đøn Ta bà không nön xem thường những gü hiûn hữu ở Ta
bà. Từ ý này, hành giâ rút ra được ý nghÿa trön bước
đường tu hành, tuy thành tựu được nhi÷u viûc, täo được
nhi÷u công đức, nhưng đối với tçt câ mọi người, ta phâi
luôn kýnh trọng dù họ ở giai cçp nào.
Phèm Thường Bçt Khinh cũng nhíc nhở hành giâ
không được xem thường người, nøu không sô thọ quâ báo
không lường. Các Bồ tát luôn luôn cån nhíc, không cho
khởi tåm này. Vü đối với các Ngài, công đức tu hành tých
tụ quá lớn, cæn tinh tçn giữ gün từng niûm không cho phát
khởi, sợ phá hư thiûn cën công đức của münh. Vý như
người mðc áo tríng dýnh một đốm dơ nhỏ cũng dú thçy.
Chúng sanh mðc áo đen, nön chîng còn biøt dơ säch
xçu ác nào.
Tịnh Hoa Tú Vương Trý Như Lai nhíc nhở Bồ tát Diûu
Âm, chýnh là nhíc nhở chúng ta, hay nói cách khác,
chúng ta lçy đi÷u Phêt däy Bồ tát mà tự rën sửa münh.
Bồ tát Diûu Âm khởi ý niûm qua Ta bà làm Phêt sự thü
täi Ta bà li÷n có 84.000 hoa sen báu mà cọng làm bìng
vàng, cánh sen bìng bäc, nhụy bìng kim cang, đài bìng
chån thúc ca bâo. 84.000 sen báu hiûn ra tiöu biùu cho
84.000 phi÷n não træn lao của chúng sanh ở Ta bà. Hiûn
414
tượng hoa sen nổi lön trong pháp hội, gợi cho đäi chúng
thíc míc. Bồ tát Vën Thù đäi diûn hỏi Phêt làm sao thçy
được Bồ tát Diûu Âm.
Phêt cho biøt phâi nhờ Phêt Đa Bâo gọi Diûu Âm đøn.
Đức Phêt Đa Bâo, hiùu theo nghÿa pháp tu tiöu biùu cho
méu người có khâ nëng têp họp các báu vêt gồm bây
báu thø gian, cho đøn ba báu xuçt thø gian, hay vô số
báu. Làm được như vêy, mới hiùn bày được lực vô hünh,
liön hû được với Bồ tát Diûu Âm siöu hünh.
Bồ tát Diûu Âm ngồi hoa sen, chúng ta không thçy
được, phâi nhờ Phêt Đa Bâo. Đi÷u này mang ý nghÿa, trön
bước đường tu, chúng ta phát huy ba báu xuçt thø gian là
trí tuû, chån lý và sức hòa hợp, dæn dæn täo thành cânh
giới bây báu chung quanh ta và phát triùn læn lön vô số
báu. Cho đøn khi tých lũy đæy đủ công đức, thành tựu hänh
Bồ tát, trở thành Đa Bâo Như Lai, mới đủ đi÷u kiûn hiùu rõ Bồ
tát Diûu Âm và giao tiøp được với Ngài.
Chúng ta biøt Bồ tát Diûu Âm qua thù nghiûm thực
chứng của chýnh ta hay đó là pháp tu phâi tçt yøu như
vêy, không phâi biøt qua con người vêt chçt có thực ngồi
sờ sờ trước mðt. Tu hành đíc đäo, chúng ta cũng là Bồ tát
ngự trön hoa sen như Diûu Âm, thü dú dàng câm nhên tåm
träng Ngài, thçy Ngài và nghe được åm thanh Ngài ở mức
độ mà trý thông thường không thù ním bít.
Bồ tát Diûu Âm vào định hiûn Nhçt thiøt síc thån tam
muội, thån còn ở thø giới của Tịnh Hoa Tú Vương Trý Như
Lai nhưng đã giáo hóa chúng sanh và tác dụng cho các
Bồ tát ở Ta bà. Trong kinh ghi nhên Bồ tát Diûu Âm có 16
tam muội tiöu biùu cho vô số tam muội khác. Nøu có một
pháp nào mà ngoäi đäo đíc được, Ngài li÷n có tam
muội tương ưng đù phá trừ. 16 tam muội thu hõp läi còn
một tam muội là Pháp Hoa tam muội, thông được pháp
415
giới và chúng sanh giới. Tçt câ tam muội khác đ÷u từ đåy
lưu xuçt.
Với Hiûn nhçt thiøt síc thån tam muội, Diûu Âm hiûn
ra theo sở cæu của chúng sanh đù họ phát tåm Bồ đ÷,
không phâi đù tác häi người hay đi vào con đường tội lỗi.
Vü vêy, khi chúng ta gðp nghịch duyön phát khởi được
tåm Bồ đ÷, phâi biøt đó là ứng hiûn của Diûu Âm Bồ tát.
Thêt vêy, có những phi÷n não mà nghiûp thức chúng ta
không bìng lòng, nhưng tåm nguyûn của con người thứ
hai ở trong ta, hoàn toàn ưng ý. Bìng tåm thanh tịnh câm
nhên được như vêy, những đi÷u bçt như ý được đổi läi và
phi÷n não biøn thành Bồ đ÷. Diûu Âm Bồ tát chþ hoät
động dưới däng chơn tåm này. Thoáng một phút giåy
thanh tịnh, sáu cën không duyön sáu træn, hành giâ nhên
được sự giáo hóa của Bồ tát Diûu Âm dưới däng Hiûn
nhçt thiøt síc thån. Bçt giác vô minh nổi lön biøt được sự
tương ưng này, hành giâ li÷n rơi v÷ thån phên đau khổ
của con người.
Từ đó, nøu hành giâ chþ cæu nguyûn trön cën bân
nghiûp lực thü không sở cæu nào thành tựu. Nhưng với
däng con người tåm linh cæu nguyûn, sô thçy được Bồ tát
Diûu Âm. Cũng như người phàm phu không thù nào thçy
tháp Đa Bâo, nhưng tháp vén hiûn hữu lộng léy chói sáng
đối với con người thực sự phát tåm Bồ đ÷.
Ngoài ra, Diûu Âm Bồ tát còn sử dụng Tú vương hý
tam muội. Tam muội này cũng từ Pháp Hoa tam muội biøn
ra. Khi đíc Pháp Hoa tam muội, thông được câ pháp giới,
mọi thứ sô hiûn ra theo khởi niûm; có thù hiûn thø giới vi
træn hay vô số thø giới. Tåm khởi rộng bao nhiöu, thø giới
chúng sanh hiûn ra bçy nhiöu. Các Ngài mở ra và thåu
vào trong tư thø tự täi.
416
Bồ tát Diûu Âm còn èn thån ở thø giới Tịnh Hoa Tú
Vương Trý Như Lai, nhưng ở núi Kỳ Xà Quêt đã hiûn lön
84.000 hoa sen báu, gợi cho chúng ta câm nhên chư Phêt
đồng một lúc có thù hiûn thån khíp mười phương hành
đäo. Nương vào đåy, chúng ta hiùu được người trü kinh
Pháp Hoa đã thành Vô thượng chánh đîng giác vü
thương chúng sanh, thọ thån läi. Họ vén chịu sự chi phối
ràng buộc của ngũ çm thån và định luêt thời gian, không
gian. Tuy nhiön, họ vén nhên được sự tương ưng với chư
Phêt và Bồ tát.
Tóm läi, tçt câ những kiøn giâi nói trön chþ nhìm gợi ý
giúp hành giâ câm nhên v÷ tam muội. Tam muội là chánh
định thuộc v÷ chån tåm, vượt ngoài khâ nëng kiøn giâi
bìng vọng thức, bìng ngôn ngữ loài người.
Bồ tát Diûu Âm trang nghiöm đæy đủ các tam muội
gợi cho hành giâ Pháp Hoa muốn hành đäo Bồ tát ở Ta
bà, đi÷u kiûn tiön quyøt phâi có tam muội. Nói theo ngày
nay, phâi hội đủ tài nëng và đäo đức vượt trội hơn người.
Sau khi hỏi thëm Phêt Thých Ca và Phêt Đa Bâo, Bồ tát
Diûu Âm thưa với Đức Thých Ca rìng Ngài muốn ra mít và
đânh lú tháp Đa Bâo. Đåy là pháp bçt cộng của Phêt. Vý
dụ chúng ta đang hành Bồ tát đäo, đang chịu sự đi÷u
động của chư Phêt, mà không biøt sự đi÷u động này. Khi
nào Phêt muốn cho ta biøt và hiùu đi÷u gü, chúng ta chþ
biøt và hiùu đi÷u đó. Phêt sử dụng thæn lực thông câ thêp
giới và trçn át được thêp giới. Từ Bồ tát trở xuống bị pháp
bçt cộng của Phêt chi phối.
Cânh giới Phêt và cânh giới chúng ta không khác,
chþ khác nhau trön tåm lượng và công đức tu hành. Tháp
Đa Bâo đã trở v÷ bổn độ, nhưng Phêt cæn cho Bồ tát Diûu
Âm diûn kiøn thü tháp vén hiûn hữu trước mít Diûu Âm.
417
Cũng vêy, khi hänh nguyûn của hành giâ tương ưng với
Phêt, sô thçy Ngài trong sát na. Bồ tát không cách çm
thông được Phêt Đa Bâo, thông được với Bồ tát Diûu Âm
hay chư Phêt và Bồ tát mười phương.
Riöng chúng ta, tuy chưa thông với các Ngài, vén
câm nhên được trợ lực của các Ngài nhi÷u hay ýt tùy tåm
nguyûn, hänh nguyûn. Đi÷u này có thù khîng định như
vêy vü nøu không, chúng ta không thù tồn täi bünh ổn và trü
kinh Pháp Hoa trong đời ngũ trược ác thø.
Cânh giới chư Phêt trang nghiöm tốt đõp vü thông
được hữu hünh và vô hünh, còn thø giới hành đäo của Bồ
tát thü muôn sai vän biût. Từ trön Phêt quâ thu hõp xuống
chúng sanh giới, đối tượng của Diûu Âm Bồ tát là loài hữu
tünh và viûc làm của Ngài tiöu biùu trong kinh Pháp Hoa là
kýnh týn cúng dường.
Trong thời quá khứ, Diûu Âm Bồ tát đã từng dùng
mười muôn thứ kỹ nhäc cúng dường Vån Lôi Âm Vương
Như Lai. Bồ tát Diûu Âm trổi nhäc trong 12 kiøp cúng
dường Phêt nhìm chþ cho thêp nhị xứ. Hay đó là những gü
Phêt Vån Lôi Âm Vương đã däy cho Diûu Âm Bồ tát sử
dụng sáu cën sáu træn như thø nào đù chuyùn được thêp
nhị xứ, phổ thành nhäc cúng dường chư Phêt. Trong khi
chúng sanh cũng dùng sáu cën sáu træn mà täo thành vô
số tội lỗi.
Tçt câ Phêt ngữ được Diûu Âm biøn thành nhäc giáo
hóa chúng sanh, gợi cho người nghe phát tåm và nương
theo åm thanh kỳ diûu này, họ được giâi thoát. Hay nói
đúng hơn, Ngài ca ngợi Phêt đức, đưa vào lòng người,
làm hät nhån nuôi dưỡng Bồ đ÷ tåm của họ.
Đức Phêt Thých Ca muốn đi÷u động åm thanh kỳ diûu
của Bồ tát Diûu Âm đøn thø giới Ta bà. Đi÷u này cũng
418
nhìm chþ rìng chýnh Phêt Thých Ca là người sử dụng được
ngôn ngữ và åm thanh kỳ diûu. Thêt vêy, Phêt có ngôn
ngữ mà các loài nghe đ÷u ưa thých, kinh thường diún tâ là
tiøng Phäm åm thåm diûu.
Ngoài ra, Bồ tát Diûu Âm còn cúng dường đức Vån
Lôi Âm Vương 84.000 tháp báu. Con số 84.000 đối với loài
hữu tünh rçt quan trọng. Trong các kinh thường nói Phêt có
84.000 pháp môn tu đối trị 84.000 phi÷n não træn lao của
chúng sanh. 84.000 đối với chúng sanh là chướng ngäi,
nön biøn thành 84.000 phi÷n não træn lao. Nhưng đối với
Bồ tát là công đức nön trở thành phương tiûn. Như vêy
cùng một vêt, đối với người trý thành hữu dụng, nhưng là
chướng ngäi cho kó thçp kòm.
Con số 84.000 tiöu biùu cho tçt câ cửa ngõ hay
phương thức hành đäo của Bồ tát Diûu Âm được diún tâ
bìng bát báu. 84.000 phi÷n não træn lao đã biøn thành
84.000 công đức Ngài Diûu Âm dång cúng chư Phêt.
Thành tựu pháp cúng dường, Diûu Âm Bồ tát đã chứng
được Đà la ni. Riöng chúng ta còn mang thån ngũ çm,
viûc cúng dường chư Phêt cũng chþ nìm trong phæn giới
hän của con người đæy nghiûp lực.
84.000 bát báu và åm thanh kỳ diûu thù hiûn công
đức tu hành của Bồ tát Diûu Âm dång lön cúng dường,
køt thành Pháp thån Ngài. Và từ Pháp thån Bồ tát này phổ
xuçt thành 34 ứng hiûn thån. Ta ở hoàn cânh nào, Ngài
cũng đøn với ta được.
Ngài hiûn ra các loäi hünh, nghÿa là tçt câ thành phæn
đ÷u hướng tåm v÷ Bồ tát Diûu Âm, đ÷u thanh tịnh. Chýnh
họ là Diûu Âm Bồ tát dưới các loäi hünh. Nhờ vêy, thæn
thông lực và trý lực của Bồ tát Diûu Âm không giâm. Ngài
qua Ta bà làm tçt câ Phêt sự xong, vén bước lön đài báu
419
trở v÷ quốc độ, không bị tổn häi, không mçt phæn ở thø
giới Tịnh Quang Trang Nghiöm, mới thực sự tiöu biùu cho
Bồ tát nhçt thừa.
Tuy nhiön, thị hiûn 34 ứng thån của Bồ tát Diûu Âm và
Bồ tát Quan Âm, mới nghe qua giống nhau, nhưng thêt ra
không đồng. Bồ tát Diûu Âm không phâi là Bồ tát däo chơi
ở Ta bà như Quan Âm Bồ tát. Dù Diûu Âm tác động vào
chúng sanh Ta bà, tác động của Ngài là tác động dưới
däng thù tánh.
Bồ tát Diûu Âm ở thø giới Tịnh Quang Trang Nghiöm
đøn Ta bà, tiöu biùu cho thù tác động qua dụng và cũng
tiöu biùu cho viûc làm quá khứ đánh thức hiûn täi. Trong
kinh diún tâ bìng hünh ânh Diûu Âm thån cên cúng dường
Đức Phêt quá khứ Vån Lôi Âm Vương Như Lai, mà hiûn täi
đät được Hiûn nhçt thiøt síc thån.
Nhờ có Bồ tát Diûu Âm thức đánh thức, hành giâ
phát tåm Bồ đ÷. Tuy nhiön, Diûu Âm chþ hiûn lön trong lòng
hành giâ, rồi Ngài cũng biøn mçt trong lòng người. Kinh
diún tâ Diûu Âm Bồ tát qua Ta bà li÷n trở v÷ thø giới Tịnh
Quang Trang Nghiêm ngay.
Vü vêy, nhịp cæu tiøp nối công viûc của Diûu Âm Bồ tát
đánh thức con người bön trong hành giâ là Bồ tát Quan
Âm. Ngài thường xuyön hiûn hữu bön cänh chúng ta, trợ
giúp chúng ta vượt mọi chướng ngäi một cách an lành
trön bước đường hành đäo.
420
Phẩm 25
PHỔ MÔN
I. LƯỢC VĂN KINH
Bồ tát Vô Tên Ý bäch Phêt vü nhån duyön gü mà Bồ tát
tön là Quán Thø Âm. Phêt đáp rìng nøu vô lượng chúng
sanh đang bị khổ não mà nhçt tåm xưng niûm danh hiûu
Bồ tát Quan Âm, thü li÷n được giâi thoát. Nøu người trü danh
hiûu Bồ tát Quan Âm, thü không bị tai nän sau : 1.- không bị
lửa cháy, 2.- không bị nước cuốn trôi, 3.- không bị quỷ dữ
làm häi, 4.- không bị đánh đêp sát häi, 5.- không bị La sát
giøt häi, 6.- không bị xi÷ng xých gông cùm, 7.- không bị
nän cướp.
Ngoài ra, chúng sanh nào nhi÷u tham dục, giên hờn,
ngu si thường niûm danh hiûu Bồ tát Quan Âm, tham sån si
dứt säch. Người nào lú läy cúng dường Bồ tát Quan Âm,
cæu con trai hay con gái đ÷u được như ý muốn. Phước
đức cung kýnh lú läy Quán Thø Âm Bồ tát nhi÷u như phước
đức của người niûm danh hiûu và cúng dường 62 ức
hìng sa Bồ tát.
Vô Tên Ý hỏi Phêt rìng Bồ tát Quán Thø Âm làm thø
nào däo khíp Ta bà và phương tiûn của Bồ tát này như
thø nào ? Phêt trâ lời nøu có chúng sanh nào cæn dùng
thån Phêt được độ thoát, thü Bồ tát Quán Thø Âm li÷n hiûn
thån Phêt thuyøt pháp. Cæn thån Đø Thých, Ngài hiûn thån
Đø Thých. Cæn thån trưởng giâ, Ngài hiûn trưởng giâ v.v„
Tùy trường hợp mà Bồ tát Quan Âm hiûn các loäi thån
hünh tương ưng. Ngài có 32 hiûn thån đù cứu độ chúng
sanh.
Sau khi nghe Thø Tôn nói v÷ công đức của Bồ tát
Quán Thø Âm, Vô Tên Ý Bồ tát li÷n mở xåu chuỗi ngọc vô
421
giá đang đeo dång cúng cho Bồ tát Quán Thø Âm. Ngài
không nhên.
Phêt bâo Bồ tát Quan Âm nön thương xót Vô Tên Ý và
hàng tứ chúng cùng bát bộ Thiön long mà nhên chuỗi
ngọc đó. Quan Âm nghe lời Phêt däy, nhên xåu chuỗi
ngọc và chia làm hai phæn : một phæn dång Đức Phêt
Thých Ca, một phæn dång cúng Đức Đa Bâo.
Ngài Trü Địa bäch Phêt rìng chúng sanh nào nghe
được phèm Quán Thø Âm nói v÷ đäo nghiûp tự täi và
thæn thông ứng hiûn khíp mọi nơi của Quan Âm, phâi biøt
công đức người çy rçt lớn. Lúc Phêt nói phèm này, 84.000
chúng sanh trong đäi chúng phát tåm cæu Vô thượng
chánh đîng giác.
II. GIÂI THÍCH
Đức Phêt däy người khởi tu ở nhơn môn không thù
phán đoán những viûc làm bçt tư nghü của hành giâ tu ở
quâ môn được. Hành giâ Pháp Hoa trön quâ môn nhün
xuống chúng sanh tu ở nhơn môn thêt đáng thương häi. Ý
này nhìm chþ Phêt Thých Ca quan sát pháp tu của ngoäi
đäo mà khởi tåm thương häi họ. Trong kinh diún tâ køt
quâ của ngoäi đäo thu lượm được chîng đi đøn đåu gọi
là “cái giá một ngày”.
Từ phèm Như Lai thọ lượng trở v÷ sau thuộc phæn tu
của hành giâ từ quâ hướng ngược läi v÷ nhơn đù hành
đäo. Trong phèm Như Lai thæn lực, Phêt cho Bồ tát thçy
thø giới mười phương chçn động đù hünh thành một quốc
độ thanh tịnh.
Sau Như Lai thæn lực đøn phæn hiùn thị thæn lực của
các Bồ tát. Trước nhçt Phêt giới thiûu Bồ tát Dược Vương
hoàn toàn vô hünh, kø tiøp là hünh ânh Diûu Âm Bồ tát đøn
422
Ta bà, läi trở v÷ thø giới bân thù trong một niûm tåm. Một
niûm tåm đøn và một niûm tåm v÷ nghÿa là Ta bà cæn thü
Ngài tới, xong viûc trở v÷. Cách hành đäo đøn và đi đúng
lúc của Bồ tát như vêy, chúng ta dú hiùu.
Tuy nhiön Bồ tát Quan Âm ở luôn Ta bà, không phâi
đøn rồi đi như Diûu Âm. Ngài ở läi Ta bà mãi mãi mà
chúng sanh không chán. Nói cách khác, từ một Bồ tát
Diûu Âm ở trong tåm tư được cụ thù hóa bìng hiûn hữu
của Bồ tát Quan Âm trong cuộc sống ở Ta bà. Quan Âm
sống như thø nào mà chúng sanh Ta bà chîng những
không chán, läi còn luôn luôn kýnh trọng tôn thờ Ngài.
Với quá trünh từ Như Lai lực đøn Bồ tát lực và trở thành
hiûn thực cuộc sống của Phổ Môn, mở ra cho chúng ta
thçy tæm hoät động rộng lớn khíp mọi hướng của Phêt.
Phổ Môn tiöu biùu cho trý con người không thù nghÿ bàn,
phổ cêp khíp nơi. Ở đåy mượn hünh ânh Bồ tát Quan Âm
đù chþ cho con người và khâ nëng biøn hóa là lực hay trý.
Trý tuû là vốn quan trọng nhçt của người tu. Nhưng chúng
ta tu hành läi thường quön hät nhån quý báu này, đù vô
minh nghiûp chướng ngën che bóp chøt trý tuû.
Mở đæu phèm này, hünh ânh Vô Tên Ý Bồ tát tiöu biùu
cho thíc míc, suy nghÿ của con người. Một con người mà
ý không bao giờ cùng tên, trý tuû phát triùn không bao giờ
chçm dứt, gọi là Vô Tên Ý. Khác với hünh ânh Thanh vën thủ
phên, sợ thíc míc khổ, không thíc míc, huû không sanh.
Từ trön Phêt quâ xuống hành đäo mới có Bồ tát Vô Tên
Ý và Quan Âm. Còn Thanh vën chþ có diût tên định. Bìng
chýnh thíc míc đó, Bồ tát quán chiøu läi træn thø đù thçy
nghe. Và từ thçy nghe, vçn đ÷ mới đðt ra cho Bồ tát dçn
thån ở Ta bà hành đäo, hoàn toàn khác với Thanh vën tu
hänh ly træn, không thçy, không nghe, không biøt.
423
Các kinh ghi công hänh của Bồ tát Quan Âm khác
nhau. Tùy pháp tu, trünh độ hiùu biøt sai biût và nghiûp lực
mà câm nhên v÷ Ngài khác nhau. Đứng trön lêp trường
nhçt Phêt thừa hay trön Phêt quâ quan sát Quán Thø Âm,
hữu tünh và vô tünh đ÷u thành Phêt đäo. Cho đøn tứ sanh
lục đäo và hõp hơn nữa, đối tượng hành đäo của Ngài là
loài người chúng ta. Rõ ràng quâ đức của Quan Âm là ở
cõi Ta bà.
Vü vêy, Quan Âm liön hû mêt thiøt với chúng ta không
nghÿ bàn được. Từ Tåy Täng, Trung Hoa, Nhêt Bân, Ấn Độ
đøn Viût Nam, ở đåu cũng thờ Ngài trong tự viûn hoðc lộ
thiön. Thçy tôn tượng Ngài, chúng ta câm được công
hänh của Bồ tát Quan Âm đối với loài người chúng ta như
thø nào.
Ở Trung Hoa thường thờ Ngài dưới hünh thức Quan
Âm Nam hâi hay Từ Hàng đäi sÿ. Vü người ta thường thçy
Ngài hiûn ra người chño thuy÷n cứu vớt kó bị tai nän. Ở
Tri÷u Tiön thờ Ngài dưới hünh tượng ba đæu sáu tay. Ở Nhêt
Bân thờ 10.000 tượng Quan Âm trong tam thêp tam gian
đường. 33 gian nhà thờ này tiöu biùu cho 33 loäi thån hünh
của Quan Âm giáo hóa chúng sanh. Tuy nhiön, các kiùu
thờ Quan Âm dưới đåy thông dụng hơn câ :
- Thiön thủ thiön nhãn tiöu biùu cho quy÷n nëng và sự
quan sát của Quan Âm, viûc nào Ngài cũng làm được.
Ngài quán 1.000 trường hợp và làm viûc dưới 1.000 däng
thức khác nhau. Con số 1.000 chþ là số tượng trưng vü thực
sự Bồ tát Quan Âm ở trong tư thø thiön biøn vän hóa.
- Mã Đæu Quan Âm hay Đäi Lực Trü Minh Vương tiêu
biùu lòng từ bi của Quan Âm nång lön độ cao và Ngài sử
dụng lòng từ dưới däng sån hên, tức nghịch duyön hóa
độ.
424
Ở Viût Nam thường thờ Quan Âm dưới hünh tượng
Tiöu Diûn đäi sÿ là Bồ tát thị hiûn sån hên đù hàng phục kó
ác, không phâi sån hên thực sự. Vü phát xuçt từ chánh
định hay Pháp Hoa tam muội, dù hành động của Bồ tát
ác, cũng biøn thành thiûn hoðc vô lêu.
Bồ tát mang nghiûp ác phát xuçt từ cën bân đäi từ bi
mà Huû Tư Thi÷n sư gọi là vô duyön đäi từ bi tåm. Nghÿa là
hänh Bồ tát khiøn người ác phâi sợ và kýnh trọng, không
dám phân ứng ác, không làm cho họ sån hên. Ngược läi,
thiûn phát xuçt từ cën bân vọng tåm là ngụy thiûn vén
thọ quâ báo.
- Thêp nhçt diûn Quán Thø Âm Bồ tát. Thêp nhçt diûn
là 11 phýa, 11 bünh diûn khác nhau tiöu biùu cho Quan Âm
dưới däng thù đäi từ bi, mọi mðt nhün v÷ Ngài đ÷u thçy dú
thương. Ta nghÿ thø nào sô thçy Ngài như vêy.
- Chuèn Đ÷ Quan Âm phát xuçt từ Ấn Độ. Quan Âm
hiûn dưới däng 700 vị nữ thæn đðt dưới sự thống lãnh của
Long Nữ.
- Như Ý Luån Quan Âm : Quan Âm đeo chuỗi anh läc
được thờ nhi÷u nhçt. Vòng chuỗi như ý tiöu biùu cho Như
ý luån tam muội, nghÿa là tçt câ mọi viûc mong cæu của
chúng sanh đ÷u được Bồ tát Quan Âm thỏa mãn theo ý
muốn.
Trön lêp trường Phổ Môn, tức trön Phêt quâ nhün v÷
chúng sanh qua hünh bóng của Quan Âm với các hänh
khác nhau của Ngài ghi trong các kinh, têp họp được
một Quan Âm thực sự trong lòng người. Mỗi người câm
nhên v÷ Ngài không giống nhau.
Dù thån trụ thø giới Tåy phương Cực Läc của Phêt A
Di Đà nhưng Bồ tát Quan Âm läi nghiöng tai v÷ cõi Ta bà,
lóng nghe ngôn ngữ åm thanh của các loài chúng sanh ở
425
đåy. Vü đù tåm nghe åm thanh træn thø, giữa Ngài và træn
thø có liön hû mêt thiøt với nhau không rời được. Đó chýnh
là nguyên nhån Bồ tát Quan Âm thường hiûn hữu nơi Ta
bà.
Ở tünh huống nào, hành giâ câm được Quan Âm,
Ngài li÷n hiûn tới cứu. Chîng những Quan Âm nghe được
tçt câ åm thanh trong loài người, tánh nghe này đðc biût
thçu suốt mười phương Phêt. Cho đøn tçt câ những ức
niûm nhỏ nhçt của chúng sanh khởi từ Phêt tánh, Ngài
đ÷u nghe được. Vü vêy, kinh Lëng Nghiöm gọi Ngài là Viön
thông giáo chủ. Quan Âm trong Lëng Nghiöm thuộc phæn
tu nhån, nhưng ở Pháp Hoa là quâ của Ngài. Ngài đã
thành Phêt và từ Phêt cânh giới, Ngài đi xuống chúng
sanh giới.
Nøu chúng ta chưa đủ tư cách Bồ tát, mọi viûc làm
cũng chþ là hữu lêu, vén kõt trong lục đäo tứ sanh. Tuy
nhiön, nương vào hänh Bồ tát đù hành đäo có thù nhçt
thời thông được Phêt giới.
Long Nữ thị tùng Bồ tát Quan Âm tiöu biùu cho hành
giâ nương được hänh Quan Âm, thông được từ súc sanh
giới lön Phêt giới. Chúng ta thờ Quan Âm, một bön là
Thiûn Tài, một bön là Long Nữ. Hai hiûp sÿ này trợ hóa Bồ tát
Quan Âm. Long Nữ trong phèm Đ÷ Bà Đät Đa là Long Nữ
của Quan Âm ứng hiûn và Thiûn Tài ứng hiûn trong Hoa
Nghiöm. Vü tùy thuộc Quan Âm, nön các vị này hoät động
dưới däng thức của Quan Âm. Thiûn Tài tuy nhỏ, nhờ
nương lực Bồ tát Quan Âm, thông được mọi cânh giới. Và
tæm hoät động của Long Nữ là hoät động của Quan Âm
dưới däng bát bộ chúng. Theo kiøn giâi của Mêt giáo,
những hoät động này thù hiûn ở träng thái siöu hünh.
426
Trong kinh Quán Vô Lượng Thọ, Bồ tát Quan Âm thị
hiûn vô số hóa Phêt. Trong Tåm kinh, Ngài có tön là Quán
Tự Täi thông câ hữu hünh và vô hünh, hữu tünh và vô tünh.
Ngài hoàn toàn tự täi với tçt câ pháp, với mọi hiûn tượng
trön cuộc đời thü viûc ban vui cứu khổ mới không chướng
ngäi. Với tư chçt Quán Tự Täi, Ngài quán sát, phá vỡ được
vỏ ngũ uèn thành KHÔNG, không còn chướng ngäi trong
viûc làm đäo và khổ ách đ÷u dứt.
Vü đáp ứng nhu cæu của mọi người hoàn toàn tự täi,
đối với Quan Âm, Síc mới là Síc, KHÔNG là KHÔNG, mà
Síc cũng không phâi là Síc, KHÔNG cũng không phâi là
KHÔNG v.v„ Giáo hóa của Quan Âm rõ ràng là vô quái
ngäi. Thêt vêy, kõt vào síc thü bị hän cuộc, mà rơi vào
Không thü tåm từ sô bị chøt, không hành đäo Bồ tát được.
Quan Âm sử dụng đäi bi và đäi trý như hai cánh tay.
Tác dụng của Quan Âm dưới däng tåm. Đäi bi tåm của
Ngài sanh ra tçt câ pháp hóa độ chúng sanh. Vü thø, tuy
không hiùu Đà la ni của Ngài, ta vén câm nhên được. Tünh
thương của Bồ tát Quan Âm hay của Phêt được nång
đøn độ cao nhçt, thçy tünh thương không còn mới chýnh là
tünh thương chån thêt. Giống như mðt trời tỏa chiøu sự
sống khíp nhån gian, không phån biût tốt xçu. Dù ta quý
møn Phêt hay không, Ngài vén thương ta. Thành tựu tư
cách này, Bồ tát Quan Âm hành đäo không chướng ngäi,
thån giáo hóa thø gian mà tåm vén an trụ thø giới Phêt.
Phèm Phổ Môn cho thçy Quan Âm là một vị Phêt
hành đäo dưới däng Bồ tát. “Ưng dÿ Phêt thån đíc độ giâ,
Quán Thø Âm Bồ tát tức hiûn Phêt thån nhi vị thuyøt pháp”.
Hay nói cách khác, ta thờ Đức Phêt Thých Ca mà câm
Đức Quan Âm thü đó chýnh là Quan Âm vêy.
427
“Ưng dÿ Bých Chi Phêt thån đíc độ giâ, tức hiûn Bých
Chi Phêt thån nhi vị thuyøt pháp”. Nøu là Duyön giác thực
sô không độ được người và chþ trụ ở điùm đó thôi. Tuy
nhiön, vị Duyön giác này là hiûn thån của Quan Âm Bồ tát
thü theo họ tu, hành giâ được khai mở, phát tåm Bồ đ÷ và
tu hänh Quan Âm lúc nào mà hành giâ không biøt.
Vü hiûn thån tam Thánh không đủ đù hóa độ chúng
sanh, Bồ tát Quan Âm còn hiûn thån Trời Phäm vương hay
Trời Đäi Phäm Thiön vương của Ấn Độ giáo đù đáp ứng
nhu cæu nhån gian. Tçt câ các vị Trời này là biùu tượng týn
ngưỡng của các tôn giáo Ấn Độ và Trung Hoa.
Nøu thực sự các vị này là hiûn thån của Bồ tát Quan
Âm đù hóa độ chúng ta, thờ các Ngài ýt låu, chúng ta sô
hướng tåm v÷ Phêt. Thù hiûn tinh thæn này, chúng ta thçy
các vị thæn Ấn Độ, Trung Hoa, Nhêt Bân læn quy v÷ Phêt
đäo, nhờ Quan Âm Bồ tát hiûn dưới däng vị thæn hóa độ.
Ngay trong cuộc sống hiûn täi, Bồ tát Quan Âm
thường hiûn ra dưới biùu tượng gợi cho hành giâ phát tåm.
Nhưng hành giâ không biøt được và hä xuống thçp nhçt,
Ngài giâi quyøt cho nhån gian hai đi÷u mà họ cæu xin và
giúp họ thoát khỏi 7 tai nän (thçt nän nhị cæu).
Trường hợp hành giâ rơi vào tuyût mäng tuyût thù,
phá vỡ được màn ngũ uèn, từ Phêt tánh khởi tåm đäi bi,
mới nhên được đồng thù đäi bi với Quan Âm. Hành giâ
không ở träng thái tuyût mäng tuyût thù, nhưng trụ được
tåm trong Đà la ni, vén có độ câm như trön.
Vü vêy, niûm Quan Âm phâi niûm dưới däng niûm tåm
mới giao câm với Ngài. Chánh niûm đøn độ hành giâ
đồng hänh với Quan Âm, thån hành giâ hiûn thành thån
Quan Âm. Dùng được thån Quan Âm trang nghiöm cho
thån münh, viûc ác không thù đøn với hành giâ. Thø giới
428
an lành của Bồ tát læn læn mở ra cho hành giâ hoðc hành
giâ chuyùn đổi được hoàn cânh xçu thành tốt. Vý dụ bị lửa
đốt cháy, hành giâ chánh niûm Quan Âm, lửa không đốt
được. Nhưng hành giâ phâi niûm bìng tåm niûm. Còn
niûm ngoài miûng đù khỏi cháy thü thø nào cũng cháy.
Niûm đøn vô niûm, niûm ngoài thức, không còn biøt nóng.
Dù cho xác thån cháy, cũng chþ cháy ngũ uèn thån và
hành giâ chứng được Pháp thån.
Từ nän lửa, cho đøn bị nước cuốn trôi, gông cùm
xi÷ng xých, oán tðc bao våy v.v„, hành giâ trụ tåm chánh
niûm Bồ tát Quan Âm. Ngài đ÷u gia hộ cho thoát khỏi tai
nän. Nhưng hành giâ phâi cæu đúng, nghÿa là đồng hänh
đồng nguyûn với Quan Âm Bồ tát, Ngài mới gia bị. Cæu
nguyûn dưới däng vô ý thức của con người hay xứng tánh
gọi là chuyön niûm mới bít gðp hộ niûm của Bồ tát Quan
Âm, một sự hộ niûm hay trợ lực nìm ngoài hiùu biøt diún
tâ thông thường. Nøu gðp hiùm nguy, chúng ta có chuèn
bị và tüm lối thoát được, thü đó không phâi là thæn lực của
Bồ tát Quan Âm.
Quan Âm xuçt hiûn với 32 ứng hiûn thån, tức ở trong
32 hoàn cânh tiöu biùu cho mọi tünh huống, Ngài đ÷u thị
hiûn tương ưng đù giâi quyøt 7 tai nän cho người thø gian.
Ngài đương nhiön trở thành người che chở cæn thiøt,
mang an lành cho chúng sanh Ta bà, làm thø nào họ
chán Ngài được. Nhçt là yöu cæu thoát khỏi mọi tai nän
khổ ách là yöu cæu bức bách muôn đời của chúng sanh
Ta bà.
Từ gợi ý này, Phêt khuyön chúng ta niûm Quan Âm,
tức học hänh Quan Âm, đøn đåu đáp ứng yöu cæu lợi läc
nơi đó. Được như vêy, công viûc hoìng hóa độ sanh của
chúng ta nhçt định tốt đõp.
429
Viûc làm của Quan Âm không chþ giới hän ở thçt nän
nhị cæu, Ngài còn dít hành giâ qua 500 do tuæn đường
hiùm v÷ bâo sở. Trön 500 do tuæn, hành giâ thçy 500 Quan
Âm khác nhau. Mỗi do tuæn, hành giâ có một Quan Âm
và sau cùng ở bâo sở, Bồ tát Quan Âm của hành giâ là
Đức Phêt.
Từ trön Phêt quâ xuống, Ngài đưa hành giâ v÷ thø
giới Phêt bìng thuy÷n từ, tiöu biùu bìng cánh sen mang ý
nghÿa nương theo hänh Bồ tát đù tu Pháp Hoa. Quan Âm
Bồ tát không chþ làm những viûc lðt vðt như thçt nän nhị
cæu hay cæu gü cho nçy. Hiùu như vêy, Bồ tát Quan Âm sô
không còn linh nghiûm, vü có người cæu được, có người
cæu không được. Chîng những Bồ tát Quan Âm hành
đäo ở Ta bà, Ngài còn trợ hóa Phêt A Di Đà ở Tịnh độ
phương Tåy.
Viûc làm của Ngài ở hai trụ xứ tịnh uø trái ngược này
khiøn chúng ta câm nhên được vào thời quá khứ, Ngài là
vị cổ Phêt Chánh Pháp Minh Như Lai. Vü thương nhån gian,
Ngài hiûn thån sống với chúng sanh Ta bà dưới däng Bồ
tát Quan Âm.
Hiûn hữu bìng con người đíc đäo hoàn toàn, Ngài
rçt tự täi trong khi giáo hóa chúng sanh, cæn ứng hiûn
thån nào, Ngài mang thån đó. Nói rộng hơn, Bồ tát Quan
Âm nhìm diún tâ Pháp thån Phêt hay phèm Phổ Môn nói
lön sự giáo hóa của Phêt bìng lực vô hünh. Từ lực vô hünh ở
bân thù hiûn thành hiûn thực theo yöu cæu của loài người.
Xuçt hiûn trön cuộc đời mang tçt câ loäi hünh đù
hành đäo và đät mục tiöu xong, Phêt diût độ. Trön lêp
trường Pháp Hoa, Phêt hiûn hữu miön viún ở bân thù giới.
Trön mðt sanh diût của hiûn tượng, tuy không có Ngài,
nhưng ai thỏa mãn được yöu cæu tri thức và đäo đức của
430
con người, hướng dén con người đøn toàn thiûn toàn mỹ,
người đó chýnh là Phêt, là sứ giâ của Như Lai.
Vü vêy, theo tinh thæn của Đäi thừa, hünh ânh Phêt 500
nëm sau khi Ngài diût độ, thù hiûn nơi Long Thọ Bồ tát. Ngài
nương giáo lý Đức Thých Ca, triùn khai thành sức sống mãnh
liût của Phêt giáo Đäi thừa. Và Phêt giáo truy÷n sang
Trung Hoa, theo yöu cæu của thời đäi đó, sân sinh ra một
Đức Phêt dưới däng hünh Cưu Ma La Thêp. Đøn Nhêt Bân,
Đức Phêt läi xuçt hiûn dưới hünh bóng Thánh Đức thái tử. Vü
bçy giờ, nước Nhêt tôn sùng Thæn đäo và huyøt thống,
Thánh Đức không thù xuçt thån trong giai cçp bünh dån.
Thánh Đức thái tử muốn thuyøt kinh Pháp Hoa phâi nói
dưới däng Thái Dương Thæn nữ.
Đøn thø kỷ thứ 8, xã hội Nhêt bít đæu phát triùn vën
hóa, thü xuçt hiûn một KOBO DAISHI là con của lãnh chúa.
Ngài hành đäo bìng cách đi tiön phong trong viûc phát
triùn vën hóa, như sáng chø ra chữ quốc ngữ cho dån
Nhêt, thâo sớ vën cho Đìng Nguyön sang Trung Quốc.
Trường tư thục đæu tiön cũng do Ngài sáng lêp cùng
những danh họa và những áng vën sớm nhçt là do Ngài
sáng tác.
Sang thø kỷ 12, giới võ sÿ phát triùn mänh. Sức mänh
đóng vai trò quan trọng, người nào mänh mới tổng hợp
được quæn chúng. Lúc çy, läi có sư Bünh Thanh Thänh làm
Tù quan. Đøn thời kỳ thành phæn nông dån vượt lön, läi thçy
Ngài Nhêt Liön, con của người chài lưới, biùu tượng cho
thành phæn lao động. Dån Nhêt tôn sùng Ngài là Bồ tát
Thượng Hänh, là thượng thủ của các Bồ tát Tùng địa dũng
xuçt trong kinh Pháp Hoa.
Riöng người Viût Nam, hiùu và tin Đức Quan Âm một
cách såu síc, thù hiûn qua hành động của các vua quan
431
đời Lý Træn. Thêt vêy, Phêt giáo Viût Nam khi hội nhêp vào
xã hội đã có thái độ dứt khoát. Cæn hiûn Thiön tướng hiûn
Thiön tướng, cæn phụ nữ thån hiûn phụ nữ thån, như Ỷ Lan
thứ phi. Đối với kó nghịch, bà dứt khoát trừng trị. Nhưng
hàng phục được chúng rồi, bà läi rçt hi÷n, nön được dån
chúng tðng cho danh hiûu là Quan Âm nữ.
Thîng thín và khoan dung là tinh thæn Quan Âm của
Viût Nam. Vü vêy, học hänh Quan Âm phâi tùy thời, tùy
chỗ, tùy đối tượng mà có thái độ ứng xử khác nhau. Theo
tinh thæn này, vua quan và thi÷n sư thời Lý Træn không do
dự trước giới sát khi các Ngài phâi đối phó với giðc ngoäi
xåm. Tuy nhiön, chên đứng được khâ nëng sát häi của
giðc rồi, các Ngài läi thù hiûn tinh thæn từ bi, không hên
thù, xem họ như bän. Tiöu biùu như viûc làm của vua Lý
Thánh Tông không khoan nhượng trước thø lực của kó
hiøu chiøn. Nhưng thíng giðc Chiöm Thành xong, Ngài
thù hiûn tçm lòng nhån đäo, tha cho vua Chiöm là Chø
Củ. Hoðc Træn Nhån Tông thíng quån Nguyön xåm lược,
Ngài trở thành thi÷n sư, làm Tổ của phái Trúc Låm.
Có thù nói thái độ của Phêt giáo Viût Nam ứng xử
theo tinh thæn 32 hiûn thån của Bồ tát Quan Âm. Viûc làm
nào cæn nói lön chån lý thü sử dụng ngay. Thý dụ Lý Thường
Kiût đánh đù nói lön chån lý “Nam quốc sơn hà, Nam đø
cư”. Ông đã thù hiûn chån lý trong mọi tünh huống; thù
hiûn với tư cách hi÷n hòa hay bìng hành động dứt khoát
thîng tay trừng trị. Đù trçn át loài hung dữ cô hồn, Bồ tát
Quan Âm phâi hiûn thån Tiöu Diûn đäi sÿ. Đối với người hi÷n
lương, Bồ tát Quan Âm là bà mõ hi÷n ban vui cứu khổ.
Trön bước đường hành Bồ tát đäo, muốn thành tựu
công đức, phâi hiûn được càng nhi÷u síc thån càng tốt,
tức phâi có trý tuû nhün đúng sự thêt, ứng xử cho hợp tünh
432
hợp lý. Vü vêy, các danh Tëng hiûn hữu khíp nơi, mang
những hünh thái khác nhau. Tuy nhiön, tçt câ đ÷u đáp ứng
viûc lợi ých quæn sanh và đưa người v÷ Phêt đäo giâi thoát.
Ý này nói lön tinh thæn vü thương tưởng cho đời, Đức Phêt
hiûn thån ở Ta bà làm đủ các viûc hay tinh thæn Phổ Môn
thị hiûn dưới tçt câ loäi hünh theo yöu cæu chúng sanh.
Với mục tiöu này, Bồ tát Quan Âm hiûn hóa trön cuộc
đời bìng mọi däng thức. Từ Phêt cânh giới, Ngài bước
vào træn gian, sống bön cänh chúng ta đù đưa tçt câ đøn
bờ giâi thoát. Nøu chþ thçy Ngài dưới däng thức ban vui
cứu khổ đù van vái cæu xin, thü Ngài là một vị thæn linh đã
chøt. Nhưng nøu chúng ta câm hänh Ngài qua tri thức và
suy luên của nhån gian thü Ngài trở thành tà kiøn. Hänh
Quan Âm không thù hiùu ở träng thái cục bộ này.
Quan Âm phâi ở däng thức từ trön Phêt quâ nhìn
xuống chúng sanh giới đù làm đäo và từ nơi này hướng v÷
Phêt cânh giới trong tư thø khai ngộ. Theo Ngài Huû Tư,
Phêt giới và chúng sanh giới không khác. Phêt là Diûu
Pháp, chúng sanh là Liön Hoa. Bồ tát hành đäo không thù
hủy diût môi trường chúng sanh. Đức Phêt tu hänh Bồ tát
mới dung hóa được hai cõi tịnh uø và lçy chúng sanh giới
làm Niøt bàn. Có thù vý Bồ tát là hoa, Phêt là quâ, chúng
sanh là gốc rú, pháp là nước và phån đçt là phi÷n não.
Hiùu được như vêy, hänh Quan Âm mới là cửa ngõ cho Bồ
tát sơ phát tåm vào đäo. Vü ngoài hänh Quan Âm, không
có hänh nào khác đù hành đäo.
Khi Phêt giâi thých xong công hänh của Bồ tát Quan
Âm, Ngài Vô Tên Ý cúng dường Quan Âm chuỗi ngọc như
ý. Quan Âm không nhên. Phêt li÷n bâo Quan Âm nön
thương Vô Tên Ý và chúng Tëng mà nhên chuỗi ngọc. Lời
Phêt däy gợi chúng ta suy nghÿ bố thý cúng dường phâi
433
đúng như pháp. Người cúng và người nhên đ÷u lợi läc,
hợp thời thanh tịnh mới thành tựu pháp. Ngài Vô Tên Ý
cúng dường Đức Quan Âm, vü nhên rõ Quan Âm sử dụng
chuỗi ngọc lợi ých hơn Ngài. Bồ tát Quan Âm cũng thçy rõ
như vêy. Ý thức của người cúng và người nhên là Bồ tát
Vô Tên Ý và Quan Âm đ÷u hợp thời thanh tịnh, nhìm làm
lợi ých chúng sanh, mới thành tựu trọn võn pháp cúng
dường.
Quan Âm nghe lời Phêt däy nhên chuỗi ngọc cúng
dường. Theo tôi, đi÷u này gợi nhíc chúng ta trön bước
đường tu, ta nghe lời Phêt hay nói cách khác, Phêt tiöu
biùu cho trý giác. Vü vêy, ai cúng vêt gü, chúng ta phâi suy
nghÿ kỹ có nön nhên không. Vü mọi viûc xây đøn đ÷u có
yöu cæu, có lý do riöng. Chúng ta không biøt cứ nhên,
càng dú thọ quâ báo. Nhên mà không đáp ứng được yöu
cæu của người, sau này họ sô gåy khó khën cho chúng ta
không ít.
Từ thuở nhỏ tôi đã sớm ý thức ý nghÿa cåu chuyûn
Quan Âm vång lời Phêt däy mà nhên chuỗi ngọc. Tôi rçt
sợ phi÷n lụy của viûc thọ nhên. Ai cho hoðc giúp đỡ, tôi
suy nghÿ nøu không giâi quyøt được mong cæu của họ, tôi
dứt khoát không nhên.
Bồ tát Quan Âm nhên xåu chuỗi của Vô Tên Ý làm
Phêt sự lợi ých Trời người. Ý thức như vêy, Ngài mới nhên.
Kinh diún tâ là Phêt bâo Quan Âm nhên. Nhên xong, Bồ
tát Quan Âm phån chia chuỗi ngọc thành hai phæn, một
phæn cúng cho Đức Đa Bâo và một phæn cúng cho Thých
Ca ở Ta bà. Có thù hiùu trön bước đường tu, chúng ta
hoàn toàn hướng tåm v÷ Tåy phương hay hướng đøn Ta
bà, đ÷u không đúng.
434
Bước theo lộ trünh thượng cæu Phêt đäo, hä hóa
chúng sanh mà Quan Âm vô ra, chúng ta tùy duyön, tùy
yöu cæu chúng sanh đáp ứng lợi läc cho họ. Nhưng tåm
hồn ta lúc nào cũng phâi hoàn toàn trong säch thanh tịnh.
Giống như hünh ânh của Quan Âm trợ hóa cho Phêt A Di
Đà ở Tåy phương thuæn tịnh, Ngài vén hiûn hữu mãi mãi
bön cänh chúng sanh Ta bà đau khổ.
Phẩm 26
DIỆU TRANG NGHIÊM VƯƠNG BỔN SỰ
I. LƯỢC VĂN KINH
Đức Phêt bâo đäi chúng : “Thuở xưa cách đåy vô
lượng kiøp có Đức Vån Lôi Âm Tú Vương Hoa Trý Như Lai.
Trong pháp hội của Phêt này có vua tön Diûu Trang
Nghiöm, phu nhån tön Tịnh Đức và hai con là Tịnh Täng,
Tịnh Nhãn. Hai người con có thæn thông lớn, từ låu tu têp
đæy đủ mười pháp Ba la mêt và 37 Trợ đäo phèm, được
các tam muội của Bồ tát như Tịnh Quang, Tịnh Síc, Tịnh
Chiøu v.v„
“Vü muốn độ vua Diûu Trang Nghiöm và vü lòng
thương đối với chúng sanh, Phêt Vån Lôi Âm Tú Vương
Hoa Trý nói kinh Pháp Hoa. Tịnh Täng, Tịnh Nhãn mời mõ
cùng đi đøn Phêt Vån Lôi Âm Tú Vương Hoa Trý đù cúng
dường và nghe kinh Pháp Hoa. Phu nhån li÷n bâo hai con
nön mời cha đi nghe pháp bìng cách hiûn thæn thông
cho ông thçy đù ông tin. Hai người con vü thương cha nön
bay vọt lön hư không, biùu diún các thứ thæn thông.
“Thçy thæn lực của các con, vua cha vui mừng phát
tåm đøn ra mít Phêt. Người mõ li÷n cho phòp Tịnh Täng,
Tịnh Nhãn xuçt gia. Lúc đó, 84.000 người ở hêu cung vua
Diûu Trang Nghiöm đ÷u thọ trü kinh Pháp Hoa. Từ vô lượng
435
kiøp, Bồ tát Tịnh Nhãn đã thông đät Pháp Hoa tam muội
và Bồ tát Tịnh Täng thông đät Ly chư ác thú tam muội. Phu
nhån của vua được chư Phêt têp tam muội.
“Vua và quæn thæn quyøn thuộc, Tịnh Đức phu nhån
cùng cung nữ, hai vương tử và 42.000 người, tçt câ đồng
một lúc đøn đânh lú Phêt. Đức Phêt nói pháp cho vua
nghe, nhà vua rçt vui mừng. Vua cùng phu nhån mở
chuỗi chơn chåu đang đeo, râi trön Đức Phêt. Chuỗi đó ở
giữa hư không hóa thành đài báu, bön trong có Phêt ngồi
phóng hào quang.
“Đức Phêt Vån Lôi Âm Tú Vương Hoa Trý bâo tứ chúng
rìng Vua Diûu Trang Nghiöm ở trong pháp ta siöng tu têp
các pháp trợ Phêt đäo, sô được làm Phêt hiûu Ta La Thọ
Vương, nước tön Đäi Quang, kiøp tön Đäi Cao Vương.
“Diûu Trang Nghiöm li÷n giao nước cho em rồi cùng
phu nhån, hai con và các quyøn thuộc đồng xuçt gia.
Xuçt gia trong 84.000 nëm thường tinh tçn tu hành theo
kinh Diûu Pháp Liön Hoa, được Nhçt thiøt tịnh công đức
trang nghiöm tam muội. Được tam muội xong, li÷n bay lön
hư không bäch Phêt : Bäch Thø Tôn, hai người con của
con đã làm Phêt sự, dùng thæn thông biøn hóa đù chuyùn
tåm tà của con, giúp con an trụ Phêt pháp, được thçy
Thø Tôn. Hai người con này là thiûn tri thức của con, vü
muốn cën lành đời trước của con được phát khởi nön đã
thị hiûn sanh vào nhà con.
Đức Vån Lôi Âm Tú Vương Hoa Trý Như Lai khen ngợi
vua nói rçt đúng. Tịnh Täng, Tịnh Nhãn đã từng cúng
dường hìng hà sa Phêt, thọ trü kinh Pháp Hoa, thương
chúng sanh tà kiøn mà giúp họ trụ trong chánh kiøn.
Sau khi tán thán công đức Như Lai, vua Diûu Trang
Nghiöm từ trön hư không xuống bäch Phêt rìng pháp của
436
Như Lai đæy đủ công đức vi diûu không thù nghÿ bàn. Từ
nay con nguyûn không làm theo trý của con nữa, không
dám sanh lòng tà kiøn, kiöu ngäo, giên hờn”.
Đức Phêt køt luên rìng vua Diûu Trang Nghiöm nay
chýnh là Bồ tát Hoa Đức hiûn ở trước Phêt. Hai người con là
Bồ tát Dược Vương và Dược Thượng. Lúc nói phèm này
84.000 người xa træn lụy, được pháp nhãn thanh tịnh.
II. GIÂI THÍCH
Diûu Trang Nghiöm vương bổn sự nói v÷ ti÷n thån của
Hoa Đức Bồ tát, trong kiøp quá khứ Ngài làm vua tön Diûu
Trang Nghiöm. Phèm Diûu Trang Nghiöm cụ thù hóa viûc
khó tin, khó hiùu, khó làm của các Bồ tát và thiûn thæn
phát nguyûn ủng hộ người trü kinh Pháp Hoa dưới däng Đà
la ni, bìng cách kù läi viûc tu hành trong méu gia đünh
đðc biût của Diûu Trang Nghiöm vương.
Tön vua Diûu Trang Nghiöm mang ý nghÿa ông đã
khòo lòo trang nghiöm giới đức một cách mæu nhiûm.
Ông trâi qua quá trünh khòo tu đäo Bồ tát, nở hoa trön
cuộc sống, nay mới køt thành quâ Hoa Đức Bồ tát. Với
thành quâ đó, ông thçy được công hänh của Bồ tát Diûu
Âm và thù hiûn đæy đủ ý nghÿa Diûu Pháp Liön Hoa.
Đức Phêt kù läi bổn sự của vua Diûu Trang Nghiöm tu,
ngæm khuyøn khých chúng ta khòo tu Bồ tát đäo, lçy giới
đức trang nghiöm thån tåm. Tương lai, chúng ta cũng sô
køt thành quâ Hoa Đức Bồ tát như Diûu Trang Nghiöm.
Ngược läi, chúng ta tu hành vụng däi, phủ lön thån tåm
mình toàn tham sån phi÷n não. Chíc chín không đät
được công đức gü, còn thọ quâ báo.
Mở đæu phèm, Phêt giới thiûu thø giới xa xưa tön
Quang Minh Trang Nghiöm. Thø giới này không hoàn toàn
437
thuæn tịnh như thø giới Tịnh Quang Trang Nghiöm của Bồ
tát Diûu Âm. Trong thø giới Quang Minh Trang Nghiöm có
vua Diûu Trang Nghiöm tà kiøn, nghÿa là một thø giới có
đæy đủ tịnh và nhiúm. Nói cách khác, trong cuộc sống tu
hành của chúng ta, trong tịnh có nhiúm, trong tốt có xçu.
Diûu Trang Nghiöm tiöu biùu cho khâ nëng con người.
Ở thø giới thuæn tịnh, chưa có viûc gü tội lỗi. Nhưng bít
đæu sống và tu bìng thån tứ đäi ngũ uèn, vçn đ÷ mới
được đðt ra. Và đi÷u nguy hiùm hành giâ cæn lưu tåm là
càng giỏi, tà kiøn càng dú sanh ra, càng cách xa chơn
tâm.
Từ bân thù thanh tịnh, bçt giác sanh vọng động thü
xuçt hiûn trön cuộc đời. Hành giâ làm được nhi÷u viûc, täo
được địa vị quan trọng, giống như từ Diûu Trang Nghiöm
biøn thành vua.
Với khâ nëng, ông täo nön sự nghiûp, mà sự nghiûp
này vén nìm trong thø giới của Phêt Vån Lôi Âm Tú Vương
Hoa Trý. Nói cách khác, tçt câ những hiûn tượng sinh hoät
của hành giâ dù tốt xçu, phâi trái vén luån chuyùn diún
biøn trong thø giới thanh tịnh của chư Phêt, chúng sanh
vén đau khổ trong thø giới giâi thoát của chư Phêt.
Vua Diûu Trang Nghiöm sanh tà kiøn, sống trong tà
kiøn do viûc làm hướng ngoäi quá nhi÷u, mà không biøt.
Thêt vêy, khởi điùm của vua từ thø giới thanh tịnh Quang
Minh Trang Nghiöm xuçt hiûn läi cuộc đời làm vua, thiøt
lêp tri÷u đünh, có đæy đủ kø hoäch. Ông sống với nó và ưa
thých nó. Điùm này vý cho người tu đang sống giâi thoát.
Nhưng hành đäo giáo hóa chúng sanh, lçy chúng sanh
làm quyøn thuộc và lçy tåm chúng sanh làm tåm münh,
xem đó là phương tiûn giáo hóa. Tuy nhiön, tåm chúng
sanh là tåm phi÷n não, nön sau một thời gian giáo hóa, họ
438
không xâ bỏ được phương tiûn này. Ngược läi, họ biøn
tåm chúng sanh thành tåm họ, là đã biøn phương tiûn
thành cứu cánh.
Ở đåy diún tâ viûc sử dụng phương tiûn và bị phương
tiûn lôi cuốn đi, biøn phương tiûn thành cứu cánh, bìng
hünh ânh vua Diûu Trang Nghiöm ưa thých sống với Bà la
môn, mçt bân tåm rớt vào tà kiøn. Khi vua rơi vào tà kiøn,
Vån Lôi Âm Tú Vương Hoa Trý Như Lai vü ông vua này hay vü
muốn câi hóa tà kiøn mà thuyøt kinh Pháp Hoa. Tuy nhiön,
Ngài không thuyøt kinh Pháp Hoa bìng cách gọi Trời
người đøn. Ngài thuyøt dưới däng ba thiûn tri thức Tịnh
Đức, Tịnh Täng và Tịnh Nhãn.
Trong phèm này, Phêt cho biøt người tu theo kinh
Pháp Hoa sô được tçt câ Bồ tát thủ hộ dưới däng thiûn tri
thức gợi cho chúng ta suy nghÿ. Thiûn tri thức là những
người bän giúp chúng ta có nhên thức tốt đù tu hành. Ý
này nhìm chuyùn mäch từ thæn lực Đà la ni khó thçy, khó
hiùu đổi sang thiûn tri thức có thực trön cuộc sống thực tø.
Trön bước đường tu học, chúng ta phát triùn tu hành
được, chíc chín nhờ nương với vị thæy sáng suốt, đức
hänh và các bän lành. Yøu tố này thêt vô cùng quan
trọng, vü không gðp minh sư bän lành, chúng ta khó đíc
đäo. Từ gia đünh ra đøn xã hội, những người tiøn thån
được đ÷u nhờ thiûn tri thức giúp đỡ. Thiûn tri thức kiùu
méu như Bồ tát Dược Vương, Dược Thượng, cho đøn thiûn
tri thức là con, anh em, pháp lữ hỗ trợ viûc tu hành cho
chúng ta. Quan sát thực tø, có những gia đünh cha mõ
không biøt đäo, nhưng nhờ những người con có ni÷m tin,
có đäo đức biøt tu hành, khiøn cha mõ họ phát tåm tu
theo.
439
Dưới nhãn quan của hành giâ Pháp Hoa, người nào
có nhån duyön cën lành chîng những được Bồ tát mười
phương gián tiøp hộ niûm, mà còn sanh läi trong gia đünh
họ đù trợ hóa, giữ gün tåm Bồ đ÷ của họ không bị mçt. Cốt
lõi của các Ngài là Bồ tát sanh läi nön thành tựu các viûc
nhån gian xuçt síc. Nhưng các Ngài khác nhån gian ở
điùm không bị danh lợi cám dỗ, không muốn bçt cứ gü
trön cuộc đời. Điùn hünh như vua Træn Thái Tôn, Træn Nhån
Tôn rçt sùng mộ đäo Phêt. Hoàn thành trách nhiûm của vị
nguyön thủ quốc gia xong, các Ngài an nhiön từ bỏ ngai
vàng như bỏ chiøc giày rách, xem địa vị danh lợi như cỏ
rác. Quan sát người ở điùm này đù phån biût, biøt được
họ là Bồ tát tái sanh hay là phàm phu sanh läi hưởng
phước báo nhån thiön. Nøu là phàm phu, họ cố tên
hưởng cho høt phước báo rồi läi bị đäp xuống. Trái läi Bồ
tát tái sanh, dçn thån vü lợi läc cho mọi người, không vü lợi
riöng münh. Thành tựu xong hänh nguyûn, các Ngài từ bỏ
nhõ nhàng.
Theo bước chån của hành giâ Pháp Hoa, từ gia đünh
cho đøn xã hội, đøn đåu cũng gðp người mở đường chþ
lối cho họ phát huy đäo đức và tri thức. Líng lòng sô thçy
các thiûn tri thức trong kinh Pháp Hoa mà Phêt däy chîng
ai xa lä hơn là cha mõ, vợ con, anh em, thån bìng quyøn
thuộc, bän lữ trợ giúp chúng ta tu hành đíc đäo.
Ở đåy đưa ra méu gia đünh vua Diûu Trang Nghiöm.
Thiûn tri thức đæu tiön là Tịnh Đức phu nhån, bà đã khai
ngộ cho vua. Tư thø của bà khai ngộ thêt đðc biût. Trong
kinh ghi bà đã chứng được tam muội, hiùu được täng bý
yøu của Như Lai. Đi÷u này chứng tỏ bà là Bồ tát lớn muốn
trưởng dưỡng Bồ đ÷ tåm của Diûu Trang Nghiöm, nön
hiûn thån läi đóng vai hoàng hêu và dùng ngay tư thø
của vua đù hoìng truy÷n chánh pháp.
440
Bà Tịnh Đức mang danh hiûu như vêy vü đức hänh
toàn võn, thých cúng dường, thường tụng kinh cæu
nguyûn đù chuyùn tåm tà của vua Diûu Trang Nghiöm.
Tịnh Đức tụng dưới däng tåm, täo được sự câm thông với
các Bồ tát và được các Ngài thọ sanh läi làm quyøn
thuộc.
Nguyûn của bà tương ưng với hänh chuyùn tà thành
chánh đäo của Bồ tát, nön được sự trợ lực của Bồ tát
Dược Vương, Dược Thượng. Hai Bồ tát này sanh vào làm
con dưới däng thån Tịnh Täng, Tịnh Nhãn, đù hỗ trợ cho
bà Tịnh Đức trong một Phêt sự høt sức quan trọng. Vü vêy
hai người con có pháp Đà la ni, dù chưa được ai däy và
khai ngộ.
Biøt vua ưa thých thæn biøn của Bà la môn và đợi đøn
đúng lúc, bà Tịnh Đức mới bâo hai con nön dùng thæn
biøn cao hơn Bà La môn đù chuyùn đổi tåm tà của vua
cha. Tịnh Täng, Tịnh Nhãn li÷n phô diún thæn lực bìng
cách nhây lön hư không cũng như trụ trön mðt đçt. Họ
chứng minh cho hàng trý thức ngoäi đäo thçy síc là
KHÔNG, mà KHÔNG cũng không khác síc, tiöu biùu cho
lực vô ngäi tự täi đối với các pháp hay Ta bà và Cực Läc
cũng như nhau. Họ đứng trön chơn đø cũng như tục đø
mà xiùn dương giáo lý trung đäo đû nhçt nghÿa.
Tịnh Täng, Tịnh Nhãn còn phô diún thæn lực làm cho
trön thån họ ra nước, dưới thån ra lửa và ngược läi trön
thån ra lửa, dưới thån ra nước. Nước và lửa đối với chúng
ta hoàn toàn đối lêp, không bao giờ gðp nhau. Nhưng đối
với Bồ tát, lửa và nước giao nhau. Câ hai đ÷u cùng phát
xuçt trong thån Bồ tát và các Ngài sử dụng nó hoàn toàn
không chướng ngäi. Đåy cũng là một biùu hiûn của trung
441
đäo đû nhçt nghÿa, tiöu biùu cho hành giâ Pháp Hoa làm
đäo ở thø tục, tåm vén an nhiön giâi thoát.
Thæn lực thứ ba của Tịnh Täng, Tịnh Nhãn là thoät
nhiön hiûn thån lớn đæy trong hư không, rồi läi hiûn nhỏ,
nhỏ läi hiûn lớn. Tịnh Täng, Tịnh Nhãn sử dụng được pháp
lçy hư không làm thån, giống như Bồ tát Hư Không Täng.
Pháp này khó diún tâ bìng ngôn ngữ. Chúng ta có thù
täm hiùu bìng cách so với khoa học ngày nay chứng
minh nhi÷u dâi ngån hà đang hiûn hữu, thoät biøn mçt và
trở v÷ träng thái nguyön tử, chúng ta không thçy được.
Hoðc những dâi ngån hà trước đó chưa có, nhưng nay läi
hiûn ra, khi các nguyön tử được køt hợp läi.
Tịnh Täng, Tịnh Nhãn thi thố tài nëng chứng tỏ cho
vua thçy hiùu biøt và tài nëng họ vượt hơn tu sÿ Bà la môn,
khiøn vua Diûu Trang Nghiöm phát tåm tu Bồ tát đäo, sau
trở thành Hoa Đức Bồ tát.
Trước đó, Diûu Trang Nghiöm ưa thých và tin đäo Bà la
môn, køt thån với giai cçp Bà la môn, rçt ghòt Sa môn. Vü
Sa môn bçy giờ phæn lớn tiöu cực, không chịu học, không
ưng làm, chþ giới hän sinh hoät của họ trong viûc khçt
thực, ën ngủ. Trong khi Bà la môn là giới trý thức của xã hội
có khâ nëng ním quæn chúng, có sức hiùu biøt giúp ých
nhi÷u cho vua. Nói chung, các nhà cai trị đ÷u thých quy÷n
lực và trý khôn. Người nào hội đủ hai đi÷u kiûn này ủng hộ
họ, tçt nhiön đ÷u được quý trọng. Sự kiûn này ứng vào
thời kỳ sau Phêt diût độ 500 nëm. Lúc çy đäo Bà la môn
đang phát triùn mänh. Tçt câ phương tiûn thiûn xâo của
Bà la môn giúp vua Diûu Trang Nghiöm xåy dựng đø chø
của ông, chíc chín ông phâi nghe và ưa thých họ. Vü vêy,
Phêt không độ ông bìng lời giâng suông. Ngài thuyøt kinh
bìng phương tiûn Tịnh Täng, Tịnh Nhãn.
442
Tịnh Täng, Tịnh Nhãn tiöu biùu cho phước đức và trý
tuû phát sanh từ Tịnh Đức phu nhån. Và câ ba Tịnh Đức,
Tịnh Täng, Tịnh Nhãn cũng từ bân chçt tịnh mà lưu xuçt.
Có thù hiùu tà kiøn hay phước đức trý tuû đ÷u chung một
điùm khởi nguồn từ thanh tịnh. Hay nói cách khác, đi÷u
động câ hai pháp tà và chánh tương ưng với nhau mới
hiùn bày chån thêt tướng của kinh Pháp Hoa.
Thæn thông của Tịnh Täng, Tịnh Nhãn do phước đức
và trý tuû køt thành, tçt nhiön vượt xa thæn thông ngoäi
đäo tà kiøn. Vü nó vô cùng tên, do thực sự hiùu biøt, vên
dụng được quy luêt, nön dú dàng phá được thæn thông
của tà kiøn chþ là khôn vðt do tam độc tham sån si bày ra
đù chinh phục con người. Dù có täo được thæn thông này,
họ cũng läi bị chýnh nó làm khổ.
Muốn thuyøt kinh Pháp Hoa, Phêt Vån Lôi Âm Tú
Vương Hoa Trý phâi đù cho Tịnh Täng, Tịnh Nhãn phô diún
thæn lực bçt tư nghü giâi thoát. Thæn lực của Tịnh Täng, Tịnh
Nhãn không có nghÿa gü khác hơn là đäo đức ở mức độ
siöu tuyût mới chuyùn hóa được tåm tà của vua.
Hünh ânh ba vị đäi Bồ Tát Tịnh Đức, Tịnh Täng, Tịnh
Nhãn sanh läi trong cung làm quyøn thuộc trợ hóa cho vua
Diûu Trang Nghiöm tương đồng với sự kiûn thái tử Sÿ Đät Ta
bỏ cung điûn xuçt gia thành Phêt mới có khâ nëng chuyùn
hóa vua Tịnh Phän và Ma Ha Ba Xà Ba Đ÷ cùng các
hoàng tử khác phát tåm tu.
Đức Phêt Vån Lôi Âm Tú Vương Hoa Trý yön lðng,
nhưng Pháp Hoa vén được thuyøt dưới däng Tịnh Täng,
Tịnh Nhãn, Tịnh Đức. Ý này thù hiûn såu síc tinh thæn vô
tác diûu lực của Phêt, câi hóa tåm tà ác của bao nhiöu
người mà Ngài vén không rời bân vị giâi thoát. Pháp Hoa
của Phêt Vån Lôi Âm Tú Vương Hoa Trý không phâi là kinh
443
Pháp Hoa chúng ta tụng hoài, mà không lợi ých cho ai.
Pháp Hoa của Ngài hünh thành bìng cuộc sống thực của
ba vị Bồ tát Tịnh Đức, Tịnh Täng, Tịnh Nhãn thi thố tài nëng,
đức hänh vượt hơn ngoäi đäo, lợi ých cuộc đời khiøn vua
và mọi người phâi hướng tåm đøn Phêt đäo. Đó là bộ kinh
Pháp Hoa nìm ngoài ngôn ngữ phàm phu của chúng ta.
Tịnh Täng, Tịnh Nhãn dưới kiøn giâi của Thi÷n, tiöu biùu
cho hai khâ nëng siöu viût thçy và làm có đủ ở ngay trong
con người hành giâ, nøu biøt vên dụng.
Tịnh Täng, Tịnh Nhãn thưa với mõ xin xuçt gia theo
Phêt Vån Lôi Âm Tú Vương Hoa Trý. Vü Phêt khó gðp được
như hoa Linh Thoäi, như rùa một mít ở trong biùn gðp
khúc cåy nổi chþ có một lỗ đù chui vô. Trong biùn mönh
mông vý cho sự hiûn hữu của Đức Phêt trön cuộc đời thêt
hiøm có. Trong kiøp træm luån sanh tử vô cùng tên của
chúng ta ở thø giới Ta bà, gðp được Phêt quâ thêt rçt khó.
Rùa ở biùn nổi lön tiöu biùu trong tứ sanh lục đäo được
làm người không phâi dú. Và khúc cåy có một lỗ ví cho
viûc chúng ta vào được cửa Phêt pháp, vượt qua biùn
khổ sanh tử läi càng khó hơn.
Chúng sanh trong sanh tử mà gðp nhån duyön đù
phát tåm tu, rçt khó. Vü chúng ta sanh trön cuộc đời mang
thån hữu hän, cách chån lý, cách Phêt pháp rçt xa. Mọi
thçy biøt của chúng ta đ÷u bị lû thuộc trong sáu cën. Tùy
màu síc của cðp kýnh nghiûp münh mang mà thçy muôn
vàn sai khác và thường dén đøn chỗ mọi người tự coi hữu
hän của münh là nhçt.
Tịnh Täng tiöu biùu cho phước đức và Tịnh Nhãn tiöu
biùu cho trý tuû. Có phước đức và trý tuû mới nhên chån
được những gü vượt ra ngoài hữu hän tæm thường, phát
tåm tu và đíc đäo. Riöng tôi, vững bước trön đường tu
444
hành nhờ xåy dựng thø giới nội tåm kiön cố, nhên rõ được
träng thái chån thån và huyún thån, träng thái nghiûp và
giâi thoát. Nhờ đó, không đù tåm chuyûn áo cơm, quy÷n
lợi hơn thua lðt vðt, ngũ dục không lôi cuốn được. Trong
khi những người khác tuy muốn tu, nhưng ở trong chùa
mà tåm cứ mãi ngóng trông, dõi mít chäy theo thø giới
bön ngoài, một lúc rồi cũng hoàn tục.
Theo tôi, phâi say mö cuộc sống tu hành, bön trong
tåm hành giâ có một thø giới lý tưởng đù an trú. Và từ thø
giới thanh tịnh này, chúng ta bước chån vào cuộc đời.
Nhün đời qua träng thái Tịnh Täng, Tịnh Nhãn, từng bước
một thçy được sự vêt bön ngoài một cách rõ ràng tþnh táo,
một cái thçy khác với người thường. Trong Đäi Trý Độ luên
có dén vý dụ một họa sÿ thçy cô gái đõp khác với cái thçy
của người tham dục hay Sa môn thçy. Sa môn hay người
tu thçy qua Tịnh Täng, không phâi thçy bìng tác phèm
hay say đím. Có một nhãn quan khác và sống khác hơn
tæm thường là hai đi÷u kiûn tiön quyøt đù phát tåm tu. Và
sau đó täo thành những huy÷n bý hay quy÷n nëng của
thø giới tåm linh.
Tịnh Täng, Tịnh Nhãn biùu diún cho vua thçy đû tử
Phêt phâi đät một cái gü mà người bünh thường không làm
nổi. Vua mới chçp nhên và ông phát tåm tu, sanh chánh
kiøn. Tçt câ quy÷n nëng của Tịnh Täng, Tịnh Nhãn täm vý
như hiùu biøt và viûc làm của khoa học, dùng chçt này
biøn sang chçt khác. Công viûc của khoa học gia so với
viûc làm bìng tay chån phâi đät nëng suçt cao hơn.
Gðp Đức Phêt Vån Lôi Âm Tú Vương Hoa Trý và thiûn tri
thức Tịnh Täng, Tịnh Nhãn nhi÷u quy÷n nëng, vua dú dàng
hä quyøt tåm tu, chánh týn xuçt gia, từ bỏ những läc thú
thø gian say đím. Vua Diûu Trang Nghiöm, Tịnh Đức, Tịnh
445
Täng, Tịnh Nhãn và câ quæn thæn đ÷u là pháp khý, mới có
thù thọ trü kinh Diûu Pháp Liön Hoa. Đi÷u này thù hiûn cho
chúng ta thçy rõ những người thọ trü được và những người
không thù thọ trü.
Người thọ trü kinh Pháp Hoa tuy có đæy đủ thú vui
cuộc đời, nhưng nó không có khâ nëng hçp dén họ, khác
với häng người có đủ thú vui và luôn bị nó lôi cuốn hay
những người không có mà luôn thñm khát. Hai häng người
sau không bao giờ thọ trü được kinh Diûu Pháp Liön Hoa,
tuyût đối không nön khuyön họ tu.
Vua được Tịnh Täng, Tịnh Nhãn khai ngộ và gðp Đức
Vån Lôi Âm Tú Vương Hoa Trý Như Lai. Gðp Phêt có nghÿa
là gðp một Đức Phêt xuçt hiûn trön thø gian thực sự. Theo
lịch sử chþ có một Đức Phêt Thých Ca hiûn hữu chúng ta
thçy biøt được mà thôi.
Ngoài nghÿa này, theo kiøn giâi của Thi÷n tông, gðp
Phêt Vån Lôi Âm Tú Vương Hoa Trý mang ý nghÿa trâi qua
quá trünh tu chứng, chúng ta thçy Phêt hay thçy Như Lai
tåm của chýnh münh, không phâi thçy một Đức Phêt bön
ngoài.
Tuy nhiön, nøu không có người khai ngộ, không có
kinh điùn, chúng ta không thù giác ngộ được. Nhờ Phêt
bön ngoài hay nói khác nhờ kinh điùn, thæy hi÷n bän tốt là
những yøu tố gợi cho hành giâ phát tåm, là đối tượng cho
hành giâ quan sát tiøn tu. Ngài Nhêt Liön dùng vý dụ chim
trong lồng nghe chim bön ngoài hót, biøt được bên ngoài
vän hữu bao la. Cũng như có Phêt thực bön ngoài đánh
thức Phêt tåm bön trong của chúng ta.
Hành giâ tu theo lộ trünh Pháp Hoa mỗi ngày tụng kinh,
tåm tự sáng ra và tự phát huy, thành Phêt. Chúng ta
tưởng rìng tự münh làm được viûc này, nhưng theo Ngài
446
Nhêt Liön, thực sự ta tu được là nhờ nương với Phêt bön
ngoài, nương kinh điùn, nương thiûn tri thức mà phát huy
Phêt tåm của chúng ta.
Dưới kiøn giâi của hành giâ Pháp Hoa, nøu có cën
lành sô được Bồ tát lớn hay thiûn tri thức đøn trợ lực. Một
đời hành giâ phá một phæn phi÷n não và cứ như vêy
thîng tiøn lön Phêt quâ, không thù đi xuống. Điùn hünh như
Diûu Trang Nghiöm sanh läi làm vua đæy đủ nëm món dục
lôi cuốn, thọ ngũ uèn, liön hû nhi÷u với cuộc sống hiûn täi
làm ông quön mçt cën lành đời trước. Trong tư thø như
vêy, ông dú sanh tà kiøn cao män, khó sửa, khó nghe
theo ai. Tuy nhiön, dù khó phát tåm Bồ đ÷ nhưng nhờ
trồng cën lành đời trước nön được đäi Bồ tát Dược Vương,
Dược Thượng sanh làm con, làm thiûn tri thức nhíc nhở,
hướng dén ông v÷ Phêt đäo.
Vua nghe Đức Vån Lôi Âm Tú Vương Hoa Trý Như Lai
thuyøt kinh Pháp Hoa. Ông høt sức vui mừng, mở chuỗi
trån chåu vô giá cúng dường Phêt và được Phêt thọ ký.
Ông mới xuçt gia tiøp tục tu trong 84 ngàn kiøp. V÷ điùm
này, bân kinh Pháp Hoa đời Tæn của Ngài Cưu Ma La Thêp
dịch có sự khác biût so với bân kinh Pháp Hoa Phän ngữ
Nòpal. Bân Pháp Hoa Nòpal ghi rìng vua nghe Phêt
thuyøt pháp xong, phát tåm xuçt gia tu trâi qua 84 ngàn
kiøp mới cúng dường Phêt và được Phêt thọ ký.
Theo bân Pháp Hoa của Cưu Ma La Thêp, vua cúng
dường trước khi xuçt gia, thü hợp lý hơn bân Pháp Hoa
Nòpal. Vü bçy giờ ông còn làm vua nön còn đeo chuỗi
trån chåu. Nøu xuçt gia rồi, làm Sa môn có chuỗi đåu mà
cúng. Hơn nữa, bân Pháp Hoa Cưu Ma La Thêp dựa trön
tinh thæn từ Tiùu thừa chuyùn sang Đäi thừa, cúng dường
447
trước khi xuçt gia đù nhờ công đức này làm hät nhån cho
hành giâ xuçt gia.
Chuỗi trån chåu của vua cúng dường Phêt tự nhiön
bay lön hư không, tiöu biùu cho lòng tôn kýnh của ông đối
với Phêt vô cùng tên. Đức Phêt của ông thờ không phâi
chþ là Đức Phêt hữu hän bìng xương thịt, mà là một Đức
Phêt ngồi trön tòa hư không, phèm vêt bay lön hư không
vượt lön thực tø. Nói cách khác, lý tưởng của vua bay lön
hiûn thành đài bây báu và có Đức Như Lai ngồi. Đåy là
tinh thæn lý tưởng hóa thực tø của người tu Đäi thừa.
Xåu chuỗi vô giá của vua tương ưng với thánh thiûn
của Phêt, là hai lý tưởng. Nhưng hai lý tưởng này phù hợp
thực tø, không phâi là âo tưởng vü ông làm vua nön xåu
chuỗi ông cúng quâ thêt quý báu vô giá. Và ông cúng
dường Phêt, vì nhün thçy rõ đôi mít Ngài sáng, thçy vô kiøn
đânh tướng của Thø Tôn phóng ánh sáng, tức thçy trý tuû
và đức hänh của Phêt. Ngài phát khởi ni÷m tin.
Vua là người có đæy uy lực ở thø gian, có khâ nëng
lãnh đäo quæn chúng, tiöu biùu cho cùng tột của thø
gian mới thçy được cùng tột của Phêt là xuçt thø gian.
Dưới mít người bünh thường, ngôi vị đø vương cao quý và
Phêt chþ là một Tỳ kheo tæm thường. Ngược läi, vua thçy
Phêt siöu tuyût hơn ông, làm những viûc ông không thực
hiûn nổi. Vua chþ đi÷u khiùn được một nhóm người, cai
quân trong phäm vi lãnh thổ của münh. Còn những người
khác hay lãnh thổ khác trở thành đối nghịch. Trái läi, Đức
Phêt từ bỏ tçt câ, nhưng đức hänh Ngài chan hòa thống
nhiøp muôn người, luôn câ những người đối nghịch cuối
cùng cũng phâi quy thuên.
Chþ có lý tưởng của vua Diûu Trang Nghiêm mới bít
gðp được lý tưởng của Phêt Vån Lôi Âm Tú Vương Hoa Trý.
448
Thçy rõ được trý sáng suốt và tåm thành kýnh của ông, Phêt
mới thọ ký cho ông.
Bân Pháp Hoa của Ngài Cưu Ma La Thêp ghi Phêt thọ
ký cho vua Diûu Trang Nghiöm ngay khi ông vừa phát tåm.
Đi÷u này tương ứng với tinh thæn sơ phát tåm thủy thành
chánh giác của kinh Hoa Nghiöm. Thọ ký trước đù vua
Diûu Trang Nghiöm lçy đó làm hướng thực hiûn lý tưởng
của ông, đó là một Đức Phêt ở trön hư không bìng bây
báu. Khi vua xuçt gia ông mang theo 84.000 quyøn thuộc
tượng trưng cho 84.000 phi÷n não træn lao. Và trâi qua
84.000 nëm, ông khíc phục đi÷u ngự được tçt câ 84.000
phi÷n não træn lao hoàn toàn thuæn thục và đät được
Nhçt thiøt tịnh công đức trang nghiöm tam muội.
Công viûc thuên phục tçt câ phi÷n não không phâi
ông mới làm trong đời này. Vô số đời trước ông đã từng
thuên phục nhi÷u người, nön sanh läi làm vua, mới có vô
số quyøn thuộc. Đi÷u này gợi cho chúng ta suy nghÿ
những liön hû hiûn hữu ngày nay của chúng ta luôn có hai
mðt là đối nghịch và thuên phục.
Sau khi hoàn toàn thanh tịnh, Ngài mới bay lön hư
không cao 7 cåy Ta La. Trong kinh Tiùu thừa và Đäi thừa
thường dùng con số 7 mang ý nghÿa trụ trong Phêt pháp
tu, vượt qua tçt câ những gü ràng buộc con người. Toàn
bộ thø gian không còn chi phối được mới thực sự là người
giâi thoát, vượt sanh tử nói pháp không sanh tử cho chúng
nhân nghe.
Khi đíc đäo có khâ nëng bay cao 7 cåy Ta La, trụ
trong hư không, nhün läi quá trünh tu hành của münh, Ngài
mới thçy trọn võn giáo lý Phêt thêt toàn bých và thốt lön lời
ca ngợi Tam Bâo.
449
Ngài ca ngợi Phêt là đçng sáng suốt, đức hänh, đã
vô ra lộ trünh của Ngài tu thêt tuyût diûu, dứt trừ tçt câ
phi÷n não ra khỏi sanh tử. Ngoài ra, giáo pháp Phêt không
thù nghÿ bàn. Trý tuû sanh bao nhiöu, pháp theo đó tương
ứng bçy nhiöu. Và Tëng đoàn hòa hợp, thanh tịnh là môi
trường trong säch hóa thån tåm Ngài.
Dưới mít Ngài, Đức Phêt quá cao câ và thánh thiûn,
síp xøp của Phêt quá tuyût vời. Trong khi viûc síp xøp tri÷u
đünh của Ngài trước kia chþ là tà kiøn tội lỗi. Câm nhên såu
síc quý báu vô giá của Phêt như vêy, Ngài thốt lön những
lời chån tünh rìng từ nay con không dám làm theo trý của
con nữa, không dám sanh lòng tà kiøn mà phâi nương
theo Phêt làm, phâi có Phêt chþ đäo.
Ý nghÿa kinh Pháp Hoa được rút ra từ cåu chuyûn vua Diûu
Trang Nghiöm nhìm nói lön Phêt huû mà mỗi hành giâ
Pháp Hoa đ÷u phâi dùng làm hành trang xåy dựng cuộc
sống lợi läc cho münh và người. Chúng hội nghe lời tán
dương chý thành của một người đæy quy÷n uy đối trước
Phêt như vêy, lòng họ tự thanh tịnh, xa træn lụy, rời cçu
nhiúm.
450
Phẩm 27
PHỔ HIỀN BỒ TÁT KHUYẾN PHÁT
I. LƯỢC VĂN KINH
Bồ tát Phổ Hi÷n dùng thæn thông cùng vô lượng Bồ
tát và trời, rồng đøn núi Kỳ Xà Quêt bäch Phêt : “Con ở
nước của Phêt Bâo Oai Đức Thượng Vương nghe cõi Ta bà
có thuyøt kinh Pháp Hoa nön cùng các Bồ tát đøn đåy. Cúi
mong Thø Tôn nói kinh cho chúng con. Và sau khi Như Lai
diût độ làm thø nào mà được kinh Pháp Hoa ?”.
Đức Phêt đáp : “Sau khi Như Lai diût độ, người nào
muốn được kinh Pháp Hoa phâi hội đủ bốn đi÷u kiûn : 1.-
Được chư Phêt hộ niûm.
2.- Trồng cội công đức. 3.- Vào trong chánh định. 4.- Phát
tâm cứu tçt câ chúng sanh.
Bồ tát Phổ Hi÷n bäch Phêt : “500 nëm sau trong đời
ác trược nøu có người thọ trü kinh Pháp Hoa, con sô giữ gün
họ, làm cho họ được an ổn. Ai đọc tụng kinh này, con sô
cỡi voi tríng cùng chư đäi Bồ tát hiûn ra cùng chung đọc
tụng. Người được thçy thån con lòng rçt vui mừng, thöm
tinh tçn và được tam muội”.
“500 nëm sau trong đời ác trược, nøu có người đọc
tụng, biön chòp kinh này và muốn tu têp, phâi một lòng
tinh tçn trong 21 ngày. Mãn 21 ngày, con sô cỡi voi tríng 6
ngà cùng vô lượng Bồ tát hiûn ra trước người đó nói pháp,
chþ däy họ được lợi ých và cho chú Đà la ni. Được chú này
thü không có ma quỷ nào có thù häi được”.
Bồ tát Phổ Hi÷n đọc xong bài chú, Ngài bäch Phêt
tiøp : “Ai thọ trü đọc tụng, ghi nhớ chơn chánh, hiùu nghÿa
kinh, đúng theo đó tu hành thü người đó tu hänh Phổ Hi÷n,
ở nơi các Đức Phêt trồng cội lành và được Như Lai lçy tay
451
xoa đæu. Khi mäng chung, được ngàn Đức Phêt tiøp dén
và sanh lön cung Trời Đåu suçt ở chung với Bồ tát Di Lðc.
Nøu chþ biön chòp, khi mäng chung sô được sanh lön Trời
Đao Lợi. Thø Tôn, con xin đem sức thæn thông thủ hộ kinh
Pháp Hoa. Sau khi Như Lai diût độ, con sô làm cho kinh này
được lưu truy÷n rộng rãi trong Diöm phù đ÷”.
Đức Thých Ca tán thán Bồ tát Phổ Hi÷n : “Hay thay,
ông có thù hỗ trợ kinh này, làm cho chúng sanh an vui lợi
ých. Này Phổ Hi÷n, ai thọ trü, đọc tụng, tu têp, biön chòp
kinh Pháp Hoa, nön biøt người çy đã thçy Phêt Thých Ca,
nghe Phêt Thých Ca nói pháp, được Phêt Thých Ca xoa
đæu và lçy y trùm thån. Người như thø không còn ham
thých những vui sướng của thø gian, kinh sách ngoäi đäo,
không gæn gũi kó ác, không bị ba món độc làm häi, có
thù tu hänh Phổ Hi÷n.
“500 nëm sau khi Phêt diût độ, thçy người thọ trü, đọc
tụng kinh Pháp Hoa, phâi biøt rìng người này không bao
låu sô đøn đäo tràng phá các ma thành Vô thượng giác,
chuyùn pháp luån. Thçy người thọ trü, đọc tụng kinh Pháp
Hoa mà chö bai väch lỗi læm của họ, sô míc quâ báo
thêt đáng ghö sợ. Thçy người thọ trü kinh này phâi đứng
dêy tiøp rước như kýnh Phêt ”.
Phêt nói phèm này, hìng hà sa Bồ tát được muôn ức
Đà la ni, chư Bồ tát đông vô số được đæy đủ hänh Phổ
Hi÷n.
II. GIÂI THÍCH
Sau khi Phêt giới thiûu cách hành đäo hoàn toàn tự
täi của các Bồ tát Dược Vương, Dược Thượng, Diûu Âm,
chúng ta tự nghÿ các Ngài đæy đủ thæn thông biøn hóa,
mới thừa khâ nëng giáo hóa chúng sanh Ta bà. Còn thån
phên chúng ta thçp hñn, không làm nổi như các Ngài thì
452
sao. Chîng lô Phêt đưa ra cho chúng ta những viûc làm
của các Bồ tát tiöu biùu lợi ých cho đời, mà chúng ta läi
hoàn toàn không liön hû gü đøn hay sao. Tuy nhiön, bít
chước các Ngài nhêp cuộc với đời, trong khi hành trang
của chúng ta là hai tay không, quâ thêt câ một vçn đ÷ !
Nhün thçy vô số khó khën của hành giâ tu Bồ tát đäo
sau Phêt Niøt bàn, Bồ tát Phổ Hi÷n täo đi÷u kiûn khuyøn
khích hành giâ ở Ta bà phát tåm Đäi thừa tu Bồ tát đäo. Vü
sau khi Phêt Niøt bàn, vçn đ÷ tu hành rçt khó. Ngài Phổ
Hi÷n nhíc nhở chúng ta sau Phêt diût độ 500 nëm, vçn đ÷
hoìng truy÷n Pháp Hoa läi càng khó hơn. Hành giâ đời
sau gðp khó thường dú nân lòng, bỏ cuộc. Phâi có Bồ tát
lớn như Ngài Phổ Hi÷n hiûn thån khých lû, chúng ta mới tu
được.
Bồ tát Phổ Hi÷n køt thúc hội Pháp Hoa, không khác
Bồ tát Phổ Hi÷n køt thúc hội Hoa Nghiöm. Kinh Hoa
Nghiöm là nhån hänh Phổ Hi÷n, và kinh Pháp Hoa là quâ
đức của Phổ Hi÷n. Muốn hiùu quâ phâi cën cứ trön nhån,
nghÿa là chúng ta cæn hiùu rõ Phổ Hi÷n Bồ tát tu nhån
hänh như thø nào trong kinh Hoa Nghiöm, đù dén đøn
hiûn hữu một quâ đức siöu tuyût của Bồ tát Phổ Hi÷n ở
kinh Pháp Hoa.
Nhån hänh của Phổ Hi÷n Bồ tát thù hiûn rõ nòt trong
phèm Nhêp Pháp giới cuối cùng của kinh Hoa Nghiöm.
Phèm Nhêp Pháp giới rçt dài, ở đåy chúng tôi chþ tóm ý sơ
lược đù nöu lön những nòt chýnh liön quan đøn hänh Phổ
Hi÷n. Muốn ním được vçn đ÷, người đọc cæn thông suốt
ý nghÿa kinh Hoa Nghiöm.
Phèm Nhêp Pháp giới có hai phæn, phæn một diún tâ
trön đường cæu đäo, Thiûn Tài gðp Vën Thù trước. Vën Thù
tiöu biùu cho trý tuû, nön khởi đæu chúng ta tu học, đøn với
453
Phêt bìng tri thức. Không có tri thức không vào đäo được.
Nhờ tri thức rọi sáng tåm, nøu không chúng ta dú thành
mö týn tà đäo.
Thiûn Tài gðp được Vën Thù cũng có nghÿa Thiûn Tài là
người có tri thức, từng bước thåm nhêp giáo lý Phêt, tri
thức tự phát triùn. Với trý tuû Vën Thù hướng dén, Thiûn Tài
tiøp xúc tçt câ tæng lớp thø gian, gðp Đức Vån và Hâi Vån
Tỳ kheo. Thiûn Tài nhün giới xuçt gia qua trý tuû của Vën Thù
thçy Đức Vån, Hâi Vån tuyût diûu, đức hänh sánh trời cao,
trý như bù câ. Ngược läi, nhün bìng đôi mít hiùu biøt của
træn tục thø gian, không qua giáo dưỡng của Vën Thù,
chíc chín vào chùa chúng ta không thù nào tüm thçy
hünh ânh đõp của Đức Vån hay Hâi Vån Tỳ kheo.
Chîng những người xuçt gia tuyût diûu, quay läi
cuộc đời vào chợ học đäo gðp Di Già lão luyûn cũng trở
thành hi÷n lương dưới mít Thiûn Tài. Vü Thiûn Tài luôn mang
sïn đôi kýnh trý tuû của Vën Thù. Riöng tôi, câm nhên được
hünh ânh đõp của Di Già dưới mít Thiûn Tài. Trön bước
đường hành đäo, tôi cũng từng gðp những người xâo trá
trong xã hội. Nhưng họ rçt hi÷n dịu với tôi và phát tåm
đóng góp Phêt sự không thua kòm gü những người hi÷n
lành khác. Thiøt nghÿ bçt cứ người nào cũng có mðt tốt.
Đem cái tốt của họ vào lòng, chúng ta câm thçy nhõ
nhàng giâi thoát. Đừng nön nhün b÷ xçu của người, vü chþ
nghÿ hoài mðt xçu ác này, chúng ta tự khổ thôi.
Sau khi Thiûn Tài đi một vòng thø giới sanh diût, tiøp
xúc với mọi giới xong, Thiûn Tài được trý tuû Vën Thù soi
sáng dén đøn gðp Bồ tát Quan Âm. Cũng có nghÿa là khi
bước vào ngưỡng cửa Đäi thừa, hành giâ têp nång münh
lön thành méu người sống vü mọi người. Tåm hành giâ mở
rộng, mới bít gðp tåm hồn rộng lớn của Quan Âm. Khác
454
với trước kia, hành giâ tham lam khổ đau, thường yöu cæu
Quan Âm cứu mà Ngài vén mãi mãi ở đåu đåu. Nay qua
một quá trünh tu dưỡng, tåm hành giâ phóng khoáng,
không cæu xin nữa, Ngài vén đøn với hành giâ như pháp
lữ đồng hành.
Sau khi Thiûn Tài køt hợp lòng đäi bi của Quan Âm và
trý tuû của Vën Thù mới diûn kiøn được người thừa kø của
Đức Thých Ca là Ngài Di Lðc Bồ tát. Di Lðc giữ täng báu
Như Lai, mới đủ tư cách mở cửa Tỳ Lô Giá Na låu các cho
Thiûn Tài vào đânh lú Phêt Pháp thån thường trú. Gðp Bồ
tát Di Lðc và thåm nhêp Tỳ Lô Giá Na tánh, hành giâ
chçm dứt giai đoän ở đêu ën nhờ. Hành giâ đã hiùu đäo
Phêt qua giáo lý của Phêt đù läi và hiùu kinh nghiûm sống
trön 52 chðng đường cæu đäo. Tiøn qua giai đoän hai là
giai đoän chýnh mà hành giâ phâi tự phát triùn münh, thực
hiûn những viûc của Phêt và chư Bồ tát đã thành tựu. Đøn
đåy chýnh bân thån hành giâ läi chäm trán với vçn đ÷ nan
giâi khác. Bồ tát Di Lðc khuyön Thiûn Tài đøn gðp Vën Thù
một læn nữa.
Vën Thù ở giai đoän một khác với Vën Thù ở giai
đoän hai. Giai đoän một, hành giâ gðp Vën Thù đù sử
dụng trý tuû rọi vào giáo lý Phêt, vào cuộc sống bân thån
và xã hội. Giai đoän hai, hành giâ cũng gðp Vën Thù đù
trang bị cho münh trý tuû vô lêu thçy biøt diún tiøn sự vêt
bìng trực giác của bân tåm thanh tịnh. Vën Thù đứng
cách 110 do tuæn vươn tay xoa đânh Thiûn Tài đồng tử,
khác với Vën Thù ở giai đoän một luôn hiûn hữu trước mðt.
Nghÿa là giai đoän một, cæn có Thæy ở bön cänh đù düu
dít. Giai đoän hai, dù ở cách xa Thæy muôn trùng vän
dðm, hành giâ vén nghe và nhên được pháp åm vi diûu
của Thæy truy÷n qua bân tåm thanh tịnh.
455
Khởi đæu, Thiûn Tài được Vën Thù đưa vào pháp giới
gðp Đức Vån Tỳ kheo và cuối cùng Vën Thù xoa đânh
Thiûn Tài, đưa Thiûn Tài nhêp pháp giới đù gðp Phổ Hi÷n
Bồ tát. Thiûn Tài không thçy Phổ Hi÷n bìng mít nhưng
thçy bìng tåm, nhờ quán sát Phổ Hi÷n hänh. Thiûn Tài thu
nhiøp tçt câ pháp trong vũ trụ cộng với thiûn cën công
đức tých lũy nhi÷u đời, thçy được thån của Phổ Hi÷n Bồ tát
trùm khíp pháp giới. Ba đời chư Phêt đ÷u nìm trong lỗ
chån lông của Phổ Hi÷n Bồ tát. Phổ Hi÷n có khâ nëng
phån thån mười phương và thu gọn läi trong một lỗ chån
lông mà Thø Tôn dù có tu vô số kiøp cũng không vượt ra
khỏi lỗ chån lông của Phổ Hi÷n.
Đọc đøn ý này của phèm Nhêp Pháp giới chúng ta
thçy quá khó, ngoài sức hiùu thông thường. Cũng có
người cho rìng nó hoang đường giâ tưởng. Theo tôi, đåy
là thø giới của hành giâ tu chứng. Dùng trý phàm phu
phån biût giâi thých bìng ngôn ngữ, chúng ta hoàn toàn
tuyût phæn, chþ đứng ngoài l÷, không thù nào thåm nhêp
thø giới của Phổ Hi÷n. Trön bước đường tu, tùy tåm chúng
ta thanh tịnh đøn mức độ nào, sô hiùu mang máng lời
Phêt däy đøn mức đó.
Từ Phổ Hi÷n Bồ tát rộng lớn trùm khíp pháp giới và
thu nhiøp thành Phổ Hi÷n Bồ tát hiûn trong đæu sợi lông,
thuyøt pháp cho hành giâ muốn tu Bồ tát đäo. Phổ Hi÷n
đ÷u truy÷n pháp åm vào tên nguồn tåm thức của muôn
người cæu đäo đøn vô tên thời gian.
“Sát træn tåm niûm khâ sổ tri, đäi hâi trung thủy khâ
èm tên, hư không khâ lượng phong khâ kø, vô nëng
thuyøt tên Phêt công đức”. Nghÿa là Phổ Hi÷n phån thån
khíp pháp giới, kiùm soát được tçt câ thø giới chó thành
bụi vi træn. Ngài uống cän nước bốn biùn, mà tçt câ
chúng sanh trong bốn biùn không biøt münh nìm trong
456
bụng Phổ Hi÷n. Ngài đo lường được không gian và gió.
Những viûc khó làm như vêy, Phổ Hi÷n Bồ tát thçy hoàn
toàn đơn giân.
Chþ riöng một đi÷u duy nhçt khó làm, là không thù
nào nói cho cùng tên công đức của Như Lai. Thêt vêy
ngày nay, chúng ta dú hiùu đi÷u này. Công đức Như Lai
không thçy được, nhưng lớn lao không tưởng nổi. Ânh
hưởng của Ngài khíp nëm chåu, xuyön suốt dòng thời
gian hàng mçy ngàn nëm. Cho đøn hiûn täi, hàng tþ người
còn lú bái cæu nguyûn Phêt. Sách vở kinh điùn lý giâi lời
Ngài däy nhi÷u không kù xiøt.
Ý nghÿa công đức Như Lai vô hünh, diún nói mãi không
cùng tên mà Phổ Hi÷n Bồ tát cho chúng ta biøt, đã køt
thúc phèm Nhêp Pháp giới. Và Bồ tát Phổ Hi÷n mở ra
cánh cửa gọi là Phổ Hi÷n hänh môn. Nhêp Phổ Hi÷n hänh
môn đù tu Phổ Hi÷n hänh nguyûn, sô hiùu được thø nào là
công đức, cën lành. Tuy nhiön, muốn tu Phổ Hi÷n hänh ở
chðng đường hai, đương nhiön hành giâ phâi ngộ Tỳ Lô
Giá Na tánh.
Phổ Hi÷n hänh quá rộng, nhưng thu gọn läi thành
mười hänh nguyûn chúng ta thường đọc tụng hìng ngày.
Tôi đã đọc hàng trëm ngàn læn mười hänh nguyûn Phổ
Hi÷n. Nhưng dÿ nhiön nhêp Phổ Hi÷n hänh môn không giân
dị như chúng ta đọc. Vü toàn bộ kinh Hoa Nghiöm 40
phèm, chúng ta rút gọn läi, chþ tu phèm Nhêp Pháp giới
cuối cùng. Và trong phèm Nhêp Pháp giới, chúng ta läi đi
tít thöm một læn nữa, chþ còn mười đäi nguyûn.
Lộ trünh tu tít này chíc chín rçt khó và rçt nguy hiùm.
Chúng ta chþ đọc suông mười đäi nguyûn hoðc mang sử
dụng mười đäi nguyûn không có køt quâ sô phäm tội phá
pháp. Ý nghÿa của mười hänh nguyûn Phổ Hi÷n tôi lý giâi
457
dưới đåy täm vý như mười món đồ giâ. Tuy hàng giâ,
nhưng nương theo đó đù chúng ta hünh dung hàng thiût.
Cũng như Phêt Thých Ca thường nói giáo lý của Ngài là
ngón tay chþ mðt trëng.
Trön bước đường tu, chúng ta còn mang thån ngũ
uèn, khó vượt qua bức tường thức çm. Và quá trünh tu đù
khỏi lû thuộc thức çm cũng không đơn giân. Tùy theo tæm
nhün, độ thçy, sức vên dụng của chúng ta trong khi tu têp
đøn mức độ nào, chúng ta sử dụng mười hänh nguyûn
Phổ Hi÷n đøn mức độ đó.
Theo tôi, những người tu hành vý như người bán đồ
chçt lượng không tốt. Người đíc đäo mới có đồ tốt thêt.
Tuy món đồ không tốt, cũng có nhi÷u thứ bêc cao thçp
khác nhau. Bao giờ chúng ta bước vào Tỳ Lô Giá Na låu
các, diûn kiøn được Phổ Hi÷n Bồ tát, mới thành tựu mười
hänh Phổ Hi÷n thực.
Từ Phổ Hi÷n hänh rộng lớn trùm khíp pháp giới, thu
hõp thành mười hänh Phổ Hi÷n và từ mười hänh Phổ Hi÷n
läi triùn khai thành vô cùng tên. Kinh Hoa Nghiöm mở ra
cho thçy thø giới tåm của chýnh chúng ta thêt hoàn toàn
linh hoät biøn hóa không lường.
Mười hänh nguyûn là con số biøn, không phâi là
pháp cố định, không thù tụng suông mà phâi kñm theo sự
thù hiûn Phổ Hi÷n hänh trong cuộc sống của hành giâ.
458
1.- Hänh nguyûn thứ nhçt : Lú kýnh chư Phêt
Khởi đæu tu thực hiûn hänh thứ nhçt của Phổ Hi÷n Bồ
tát, tôi nghÿ đơn giân rìng có bao nhiöu danh hiûu Phêt,
tôi läy đủ không sót. Nhưng khi läy xong, cũng không thçy
Phêt. Läy nhi÷u læn, cũng không thçy Phêt. Tôi tự biøt münh
chưa nhêp Phổ Hi÷n hänh môn, chưa ngộ Tỳ Lô Giá Na
tánh.
Khi chúng ta còn đứng ngoài thø giới Phổ Hi÷n đù läy,
läy Phêt mà tåm hồn chäy theo vọng træn ở tên đåu đåu
thü càng läy Phêt, chúng ta càng bóp chøt ni÷m tin. Đó là
đi÷u nguy häi tối kỵ đối với người tu hành. Chúng ta phâi
dừng ngay phương tiûn này läi. Từ đó, tôi trở läi tüm xem
Vën Thù däy thø nào, tôi tüm được hai cách läy Phêt tương
đối có køt quâ.
Cách lú Phêt thứ nhçt bìng lòng thành chúng ta đøn
độ cao, ni÷m tin của chúng ta hướng trọn võn v÷ Phêt
tiöu biùu qua đôi tay chíp giữa ngực. Chúng ta đưa tay
lön trán gợi lön ý niûm cæu Vô thượng chánh giác, mong
trý Vën Thù rọi sáng tåm đù chúng ta bít gðp hünh ânh
Phêt mà läy.
Nøu không thçy Phêt, chúng ta làm thø nào läy được.
Phêt đã nhêp diût, còn đåu cho chúng ta läy. Đức Phêt
hiûn hữu trön cuộc đời không có cho chúng ta läy và Đức
Phêt thường trú thü chúng ta không biøt ở đåu. Riêng tôi,
trong quá trünh läy Phêt giçy, Phêt gỗ, Phêt đá, đøn độ
chán không muốn läy. Nhưng từ lòng chý thành cao độ
phát xuçt ở một điùm thời gian nào đó, tôi phát hiûn được
những hiùu biøt nìm ngoài suy tư của con người.
Từ tåm và trý hợp nhçt thành một, dén chúng ta đøn
lú Phêt theo mô hünh thứ hai thuộc lý Bát Nhã : “Nëng lú,
sở lú tánh không tịch”. Thoät nhiön một bữa nào, bçt chợt
459
chúng ta đứng trước tượng Phêt, läy Phêt. Nhưng tượng
vụt biøn mçt, Phêt không còn và câ ta cũng không có.
Đó là bước đæu kinh diún tâ rìng Vën Thù Sư Lợi dén
chúng ta vào bù pháp tánh. Từ tánh KHÔNG này, hành
giâ vui sướng câm nhên mọi vêt thø gian hoàn toàn
không. Tuy nhiön cæn lưu ý đåy là pháp KHÔNG của người
bước vào thø giới tu chứng, đät ni÷m vui kỳ diûu, không
phâi là KHÔNG của con người tuyût vọng rớt vào địa
ngục A Tỳ.
Từ tåm KHÔNG và vêt KHÔNG ở cách lú Phêt thứ nhü,
đưa hành giâ đi vào thø giới Phổ Hi÷n đù läy Phêt theo
Ngài Phổ Hi÷n : “Nhứt thån phục hiûn sát træn thån, nhứt
nhứt biøn lú sát træn Phêt”. Nghÿa là trong pháp giới mười
phương, tçt câ Phêt nhi÷u như bụi træn đã ra đời thành Vô
thượng chánh đîng giác, hay chưa ra đời còn trong tåm
niûm chúng ta, đồng lúc Phổ Hi÷n nhün thçy đủ và Phổ
Hi÷n hiûn đủ thån trước tçt câ người đó đânh lú không sót.
Tçt nhiön Ngài không còn dùng phàm thån đứng lön
läy xuống đù lú. Ngài sử dụng lực phát xuçt từ bân tåm
thanh tịnh đi vào pháp giới lú ba đời các Đức Phêt, trong
đó có Pháp thån của chúng ta, giúp cho Pháp thån
chúng ta lớn lön. Phổ Hi÷n là một vị cổ Phêt hiûn thån đù
täo đi÷u kiûn thành Phêt cho các vị lai Phêt.
Lú Phêt của Phổ Hi÷n rçt đðc biût, nhím vô Phêt vị lai.
Ngày nay chúng ta tu được là nhờ giữa Phổ Hi÷n và
chúng ta có tương quan như vêy. Trong lúc chúng ta läy
Ngài bìng giçy, thü Phổ Hi÷n läy Pháp thån của chúng ta,
không läy bộ mðt khó thương của chúng ta.
Bồ tát Phổ Hi÷n nhêp pháp giới, đứng trong tåm
träng từng người một mà câm thông nhịp nhàng từ thçp
lön cao, Ngài lú ba đời các Đức Phêt mới trọn võn. Phổ
460
Hi÷n nhün xuống chúng sanh thçy từng lớp người tiøn v÷ Vô
thượng đîng giác, chúng sanh hôm nay là Nhị thừa, ngày
mai là Bồ tát và ngày mốt là Phêt. Riöng tôi, câm nhên
được những người trong pháp hội hôm nay, nhi÷u đời đã
được tôi đânh lú. Giờ phút này mới hiûn diûn nơi đåy nghe
pháp tu học được.
Dưới lëng kýnh Phổ Hi÷n mỗi ngày đ÷u có người mới
phát tåm sô thành Phêt hay đang thành Phêt do Ngài giáo
hóa. Ngược läi, theo tåm phån biût quan sát sự vêt, không
bao giờ chúng ta thçy có Phêt, chþ có chúng sanh, chúng
sanh nghiûp, chúng sanh phi÷n não. Và ta tự cô lêp mình,
đøn ngày nào đó không còn đçt dung thân.
Cách lú Phêt theo Phổ Hi÷n thuộc trünh độ tu chứng
của Bồ tát đã ngộ Tỳ Lô Giá Na tánh, đi÷u động Trý thån
thçu suốt tçt câ hiûn tượng, đøn độ trâ vêt v÷ hư không,
hội nhêp pháp giới. Đät đøn cânh giới hay khâ nëng này,
thuộc lý såu của đäi Bồ tát, nìm ngoài läm bàn của
phàm phu chúng ta.
Riöng chúng ta khi chưa nương được lực Phổ Hi÷n,
không phån thån khíp mười phương được, thü chúng ta
hiùu thø nào và lú Phêt bìng cách nào ? Đối với bân thån
tôi, khi tu hänh lú Phêt, tôi täo cho münh ngã rô khác. Theo
tôi, chúng ta là người có tåm thức, nön trở läi thån phên
con người có tåm thức tu. Tổ thường däy là “Đäi dụng täi
ti÷n, quy÷n täi thủ” nghÿa là chúng ta phâi biøt sử dụng
những phương tiûn có sïn trong tay. Phæn lú Phêt trong
pháp giới như Ngài Phổ Hi÷n thuộc v÷ lý tánh tuyût đối,
chúng ta chưa ním bít và vên dụng được.
Từ ý nghÿa Phêt trong pháp giới và Ngài Phổ Hi÷n lú
Phêt trong pháp giới, trở läi thực tø tôi hiùu Phêt là bêc
giác ngộ sáng suốt. Vü thø, tôi sử dụng phương tiûn đânh
461
lú người sáng suốt giác ngộ là những thiûn tri thức træm
münh trong giáo lý Phêt Đà. Tuy chưa là Phêt, nhưng họ là
hoät Phêt, tức Phêt sống. Chúng ta kýnh lú những ông
Phêt này, thay vü lú ông Phêt bìng cốt. Trön bước đường
tha phương học đäo, có bao nhiöu người đíc đäo hay
chưa đíc đäo, có bao nhiöu lý thuyøt, kinh, luên của Tổ
chú sớ là những bộ óc lớn, chúng ta đ÷u đøn kýnh lú cæu
học. Những vị này ra đời thay thø Phêt thuyøt minh, làm
sống dêy giáo lý trong sáng của Đức Thých Ca lợi ých
chúng hữu tünh. Nhờ đó, Phêt đäo tồn täi mãi trön thø gian
cho người tu hành. Đânh lú thiûn tri thức không đủ 32
tướng tốt như Phêt nhưng có được 1, 2 tướng hâo hay 5, 7
oai nghi, cho đøn chþ có một đi÷u thiûn nhỏ như vi træn
đ÷u đáng quý.
Ngoài ra, tu hänh lú kýnh chư Phêt còn nhíc nhở
chúng ta kính trọng người. Không kýnh trọng người, mà
đøn với người là đi÷u bçt hänh cho chýnh ta. Chúng ta ghi
nhớ tçm gương khiöm tốn từ ái của Đức Phêt. Ngài là bêc
trý tuû cao tột ở trön nhün xuống, nhưng không bao giờ
khinh ai. Khi còn là Thường Bçt Khinh Bồ tát, Ngài đã lêp
nguyûn không dám khinh chö ai.
Hành giâ tu hänh lú kýnh chư Phêt, không những läy
tçt câ Phêt quá khứ, hiûn täi đang thuyøt pháp, mà tçt câ
Phêt vị lai là những người chung quanh ta có Phêt tánh sô
thành Phêt. Lú Phêt bìng tåm niûm tương quan kýnh trọng
lén nhau như vêy, sô täo thành một Phêt quốc nơi đó tçt
câ mọi người đ÷u là Phêt. Tçt câ những người liön hû đ÷u
hiûn hữu trước mðt đù chúng ta läy, nhưng läy Phêt tánh
của họ, không phâi läy xác thån tội lỗi của họ. Đó là mô
hünh läy Phêt trön cuộc đời và läy Phêt trön pháp giới.
Nghÿa là từ phương tiûn chúng ta tu đù tiøn đøn chån thêt
và từ chån thêt trở v÷ hành đäo khai ra phương tiûn.
462
2 - Hänh nguyûn thứ hai : Xưng tán Như Lai
Phổ Hi÷n Bồ tát nói với Thiûn Tài rìng dù có mượn lưỡi
của Biûn Tài Thiön nữ đù ca ngợi công đức Như Lai đøn tên vị
lai kiøp cũng không høt được. Đi÷u này khiøn chúng ta suy
nghÿ hänh của Phêt như thø nào mà xưng tán mãi không
cùng tên ?
Như chúng ta đã biøt Phêt ngộ Tỳ Lô Giá Na tánh và
sống dưới däng chơn tánh. Từ chơn tánh, Ngài khởi lön
sanh diût. Các pháp sanh diût trong hiûn tượng giới thü vô
cùng tên. Đức Phêt hiûn hữu trong vô cùng tên đó, cuộc
đời Ngài thuyøt pháp tu hành, giáo dưỡng không nìm
trong giới hän 80 nëm trụ thø.
Đức Phêt dưới nhãn quan Tiùu thừa chçm dứt từ lúc
Ngài Niøt bàn. Trái läi, tinh thæn Đäi thừa nhün thçy Phêt täi
thø giáo hóa dọc theo tri÷n sông Hìng. Và hiûn täi, khíp
nëm chåu không nơi nào không có giáo lý Phêt soi sáng
cho người nghiön cứu, suy tư, tu hành. Vô hünh trung, đức
hänh của Ngài vén tiøp tục giáo hóa chúng sanh, nön
kinh Đäi thừa khîng định viûc ca ngợi Phêt đức không thù
cùng tên. Nhờ khen ngợi Phêt đức såu dày, Pháp thån
chúng ta lớn dæn lön.
Nương vào Phổ Hi÷n lực đù thçy Phêt và khen Phêt,
thü ở træn gian này có bao nhiöu chúng sanh, có bçy
nhiöu Phêt. Phêt này là Phêt tåm. Phêt tåm không thù xóa
được, còn Phêt đá ở Ấn Độ bị Hồi Giáo đêp bù dú như
không. Phêt tåm có hoät týnh vô cùng, rọi sáng pháp giới,
truy÷n thîng đøn từng chúng sanh gọi là Phêt tåm vô xứ
bçt từ bi. Từ người nghño nhçt đøn người giàu nhçt, từ
người giỏi đøn người dở, Phêt không bỏ ai.
Tu hänh xưng tán Như Lai, chúng ta không chþ khen
ngợi ông Phêt đã chøt, nhưng khen ngợi Phêt Pháp thån
463
thường trú đang giáo hóa chúng ta, đang chþ đäo hàng
tỷ người trön thø giới. Tuy nhiön, ai là người có tư cách đù
khen ngợi Đức Như Lai. Vçn đ÷ tư cách của người khen
ngợi mới quan trọng. Trön bước đường tu, chúng ta được
những người tài cao đức trọng khen, chúng ta mừng,
đánh giá phö phán của những vị này mới có giá trị.
Ngược läi người ác xçu chö, chúng ta càng mừng, mà họ
khen, chúng ta càng sợ.
Đäo Phêt tồn täi và phát triùn låu dài mãnh liût nhờ
những thuyøt minh trong sáng đù mọi người hiùu và vên
dụng được trong cuộc sống tiøn bước trön con đường
Thánh thiûn. Theo tôi, những sáng thuyøt giâi thých đó mới
thực sự thù hiûn hänh nguyûn xưng tán Như Lai.
Riöng đäo Phêt Viût Nam hiûn hữu vững chíc trong
lòng dån tộc cũng nhờ các bêc cao Tëng thäc đức đóng
góp thêt nhi÷u lợi ých cho dån tộc. Đäo hänh các Ngài đã
làm sáng danh uy đức của Phêt. Như vêy, lý giâi của các
Tổ sư dùng cho muôn đời v÷ sau hoðc nøp sống mô phäm
của các Ngài køt thành tư cách xứng đáng đù ca ngợi
Phêt. Còn những người tội lỗi thường tünh có gü đù nói.
Chîng những lời khen của họ không có giá trị, mà tác
dụng ngược läi thành phþ báng Phêt. Vü cuộc sống, hành
động tû ác của họ hoàn toàn trái ngược những gü họ ca
ngợi Phêt.
Theo Ngài Phổ Hi÷n, chúng sanh có mượn biûn tài
Thiön Nữ ca ngợi công đức Như Lai cũng không høt được.
Chþ có cách nhêp pháp giới mới ca ngợi phổ cêp ba đời
các Đức Phêt, nghÿa là tổng hợp được quá khứ vào hiûn
täi và đưa hiûn täi tiøp tục diún tiøn cho vị lai sử dụng. Vý
dụ những sở đíc tu chứng của riöng tôi triùn khai từ tư
tưởng của Ngài Thiön Thai, Hi÷n Thủ và mang nhêp vào
464
dòng thác tư tưởng của Phêt. Tçt câ dồn läi cho con
cháu ta sử dụng. Dưới kiøn giâi của tôi, nhêp pháp giới
như vêy, đưa vào dòng thác trý tuû như vêy và chþ có
cách đó mới thù hiûn ca ngợi Phêt phổ cêp ba đời.
Hành giâ nhêp vào pháp giới được, thü sống nói ýt,
chøt nói nhi÷u. Thêt vêy, các bêc chån tu lúc sanh ti÷n ýt
ai biøt đøn, nhưng tịch diût rồi, được tưởng nhớ nhi÷u hơn.
Cũng như Đức Phêt lúc trụ thø, người ca ngợi Ngài không
nhi÷u như ngày nay.
Nhêp pháp giới hiùu chån lý không mang ý nghÿa
nào khác hơn là những gü trong thời Phêt giáo nguyön
thủy, trong thời Phêt giáo phát triùn, trong ngày nay và
trong tương lai là một, cùng trôi chây trong dòng trý tuû
Như Lai. Kinh Hoa Nghiöm thường diún tâ một là tçt câ và
tçt câ là một. Nhên chån ý nghÿa ca ngợi Như Lai dưới
däng đó, chúng ta cứ sống bünh thân, phát huy trý tuû
træm mðc lðng lô, mà ca ngợi đæy đủ các Đức Phêt ba
đời.
3 - Hänh nguyûn thứ ba : Quâng tu cúng dường
Cúng dường như thø nào đù Phổ Hi÷n xem là cúng
dường rộng lớn. Theo Ngài Phổ Hi÷n, chúng ta dùng tràng
hoa, hương thơm, thức ën, tàng lọng v.v„ nhi÷u như núi Tu
Di đù cúng dường. Cho đøn dùng måy tràng hoa hay đốt
đñn tim lớn như núi Tu Di, dæu trong đñn nhi÷u như bù câ,
đù diún tâ những phèm vêt cúng dường lớn nhçt, vượt khâ
nëng của chúng ta. Nhưng nøu đem so những thứ đó với
pháp cúng dường, thü nó không bìng một phæn trëm, một
phæn ngàn„ muôn ức na do tha.
Những viûc cúng dường to lớn như vêy mà Phổ Hi÷n
Bồ tát cho rìng không thçm vào đåu, gợi lön lời cânh tþnh
v÷ viûc làm vô nghÿa của chúng ta. Trön thực tø lịch sử chþ
465
có Tổ Đät Ma mới dám tät nước länh vào mðt vua Lương
Võ Đø, chþ rõ viûc làm vô ých của ông khi ông hãnh diûn
với 72 cânh chùa ông xåy và 3.000 Tëng chúng ông độ.
Theo Ngài Phổ Hi÷n, như pháp tu hành mới thực sự
thù hiûn pháp cúng dường và có giá trị. Còn phèm vêt
cúng dường có hay không, không thành vçn đ÷. Đức
Phêt có tự thọ dụng thån, không cæn thức ën vêt chçt.
Chþ vü lòng từ bi đối với những đû tử còn phâi sống với tha
thọ dụng thån, mà Ngài nhên phèm vêt cúng dường.
Hành giâ đúng như pháp tu hành mới giữ gün được
tục mäng của Phêt pháp. Đức Phêt Thých Ca hiûn hữu
trön cuộc đời như một biùu tượng cao quý, mang lợi ých
cho người đương thời. Đøn ngày nay, chúng ta vén còn
nhên được lợi läc của Ngài chan hòa. Nhün v÷ tçm gương
của Phêt xem Ngài làm gü, däy chúng ta như thø nào.
Chúng ta thực hiûn lời Ngài däy, nhên thçy dù không có
Phêt ở thø gian, nhưng hàng đû tử thay thø Ngài cũng
được.
Đúng pháp tu hành, chúng ta dång lön Phêt thành
quâ tu täo được. Chứng sơ quâ thü phèm vêt cúng dường
là sơ quâ, chứng La Hán thü cúng dường quâ vị La Hán.
Trong thời kinh hàng ngày, chúng ta thường ký thác
vào làn hương lòng thành kýnh trong säch đối với chư Phêt
qua bài nguyûn hương : “Giới hương, định hương, dữ huû
hương, giâi thoát, giâi thoát tri kiøn hương. Quang minh
vån đài biøn pháp giới. Cúng dường thêp phương Tam
Bâo ti÷n”. Nghÿa là hành giâ như pháp tu hành, làm những
viûc tốt, lợi ých chúng sanh như mô hünh Phêt đã xåy dựng,
täo thành giới đức mang dång cúng Phêt.
Ngoài giới hương, dång cúng Phêt định hương hay
đó là những gü hành giâ cống hiøn cho người hôm nay và
466
còn giá trị mãi mãi v÷ sau. Điùn hünh như Phêt biùu hiûn
méu người đäo đức đáng kýnh trọng. Và hơn thø nữa, tuû
giác siöu tuyût của Ngài có giá trị vÿnh cửu truy÷n từ thời
này qua thời khác mà kinh Đäi thừa nång lön thành Hư
không thån hay Pháp giới thån.
Từ giới hương tiøn đøn đþnh cao nhçt là huû hương,
lçy huû làm mäng sống. Hành giâ dång huû này cho Phêt
và dùng huû làm lợi ých chúng sanh. Kinh Hoa Nghiöm däy
đâo läi rìng làm lợi ých chúng sanh là cúng dường Phêt.
Nói chung, hành giâ đem cúng Phêt nghÿa là thay
Phêt cứu khổ chúng sanh, hiûn hữu thanh thoát, vô ngäi
trong tam giới, vý như hoa sen tỏa hương cho đời, không
h÷ bị đời làm ô nhiúm, gọi là cúng dường giâi thoát hương.
Hàng Thanh Vën ly træn được giâi thoát và mang giâi
thoát đù cúng dường. Kinh Hoa Nghiöm không chçp nhên
cách cúng dường như vêy. Theo Hoa Nghiöm, làm lợi ých
chúng sanh đù cúng dường, chịu khổ thø chúng sanh đù
cúng dường mà hành giâ vén an trụ giâi thoát.
Cuối cùng giâi thoát tri kiøn hương nghÿa là hành giâ
phâi biøt rõ điùm phát xuçt của münh trước khi sanh trön
cuộc đời và biøt rõ nơi münh sô đøn sau khi bỏ xác thån
này, hoàn toàn tự täi trong viûc đøn và đi. Đối với tôi, mỗi
khi nguyûn dång cúng giâi thoát tri kiøn hương, tôi vén
còn lo sợ, vü chưa biøt được chỗ đøn của chýnh münh. Nhớ
läi thån phên yøu hñn chưa giâi quyøt được thíc míc từ
bao đời của münh trön dòng sanh tử, tôi luôn cæu Phêt
phóng quang gia bị.
Thành tựu nëm thứ hương cúng dường nói trön, hành
giâ đät được công đức lớn lao vô lượng và hünh thành
pháp tu cúng dường đù läi cho đời sau sử dụng lợi läc. Khi
Phêt Niøt Bàn, các vị Tổ dày công tu hành, täo thành
467
những mô hünh tu thých hợp với thời đäi của các Ngài. Từ
đó có Thi÷n tông, Tịnh Độ tông, Mêt tông„ Các Ngài
dång những sở đíc này cúng Phêt.
Ngày nay, chúng ta tiøp tục sự nghiûp của chư Tổ
bìng cách tổng hợp những thành quâ đó với diún tiøn
của thời đäi đù sáng täo ra pháp tu mới thých hợp với thời
đäi của chúng ta. Mang những chứng nghiûm riöng của
chýnh münh dång cúng Phêt. Còn những gü của người
trước chúng ta nhai läi, không thých hợp với thời đäi và
quốc độ của chúng ta, có lô Phêt chîng bao giờ muốn
nhên cách cúng dường như vêy.
Tçt câ pháp tu từ thời nguyön thủy đøn thời phát triùn
qua thời kỳ tông phái, mỗi thời đ÷u khác nhau và thay đổi
theo từng quốc độ. Tựu chung vén không nìm ngoài
nguyön lý bçt biøn là giới, định, huû, giâi thoát và giâi
thoát tri kiøn. Hành giâ läc ra ngoài nëm phæn này, chíc
chín sô trở thành phi Phêt pháp.
4 - Hänh nguyûn thứ tư : Sám hối nghiûp chướng
Ngài Phổ Hi÷n däy rìng tçt câ nghiûp ác chúng ta
täo nhi÷u đời, xòt cho cùng đ÷u do tham lam, bực tức, u
mö køt thành vô vàn tội lỗi, gåy não loän cho ta và người.
Ba độc tham sån si nìm gọn trong phæn ý nghiûp đóng
vai trò chủ yøu. Nó tác động vào khèu nghiûp täo thành
bốn đi÷u tội lỗi của miûng : nói dối, nói lời hung ác, nói
thöu dût, nói lưỡi đôi chi÷u. Nång lön cao, täo thöm ba
nghiûp của thån : sát sanh, trộm cíp, tà dåm, cho đøn
täo vô biön tội.
Phêt däy rìng tội của chúng sanh nøu có hünh tướng
thü không chỗ nào dung chứa nổi. Tçt câ tội lỗi hiûn đủ
trong con người từ dáng đi, lời nói, ánh mít, cử chþ„ Nói
cách khác, từ không hünh tướng, tội lỗi hiûn ra hünh tướng
468
và từ hünh tướng täo thöm phæn không hünh tướng. Hai
phæn này tác động hỗ tương qua läi. Đức Phêt có 32
tướng hâo, 84.000 tø hänh. Trong khi chúng sanh tràn đæy
84.000 phi÷n não træn lao.
Khi bít đæu vào hành trünh theo Phêt tu, chúng ta mới
phát hiûn nghiûp chướng của münh. Còn sống thuên theo
phi÷n não nhiúm ô thø gian, chúng ta không bao giờ thçy,
chþ ngược dòng sanh tử nó mới hiûn ra. Chúng ta quan sát
kỹ nghiûp chướng và sám hối tên gốc, tên nguồn. Sám hối
đúng, nghiûp phâi tiöu, phước phâi sanh.
Khi sám hối, phâi tha thiøt høt lòng ën nën tội lỗi münh
đã lỡ phäm và thù hiûn thành hành động sám hối. Đó là
cách sám hối chúng ta thường dùng. Nhưng theo Ngài
Phổ Hi÷n, pháp sám hối như vêy chþ là cách thù täc trön
phương diûn sanh tử của người tu ở trünh độ thçp. Ngài
Phổ Hi÷n däy cho Thiûn Tài pháp xứng tánh sám hối.
“Tội tùng tåm khởi tùng tåm sám,
Tåm nhược diût thời tội diût vong,
Tội vong tåm diût lưỡng cåu không,
Thị tíc danh vi chơn sám hối”.
Nghÿa là tçt câ tội lỗi hay nói chung mọi viûc xây ra
trön cuộc đời đ÷u do tåm điön đâo mà ra. Nøu hành giâ
giữ tåm hồn hoàn toàn yön tÿnh, dù có sóng gió ba đào,
mọi viûc cũng tự öm. Tåm yön tÿnh, thü tội høt. Tổ Đät Ma
däy Huû Khâ đem tåm đøn Ngài an cho. Tội høt, tåm tiöu
mçt là tåm chçp trước cũng không có mới thêt là sám hối.
Sám hối ở däng này, hành giâ trở v÷ tự tánh thanh
tịnh, không cho khởi bçt cứ niûm gü. Vü biøt rõ nó thuộc v÷
sanh diût, phâi trâ läi cho træn gian. Phước cũng bỏ, tội
469
cũng không dýnh vào ta, là pháp tu xứng tánh của Pháp
Hoa.
Tuy nhiön, muốn thực hiûn pháp tự tánh sám hối nói
trön không đơn giân. Từ một con người mang thån nghiûp
ác khó thương, chuyùn thành méu người giới đức ở træn
gian khó lím. Phâi trâi qua quá trünh tu hành mà Ngài Phổ
Hi÷n däy rìng hành giâ Pháp Hoa phâi nhêp định, suy
nghÿ trong 21 ngày, Ngài sô däy.
Riöng tôi cũng thường suy nghÿ, nhưng không thçy
Phổ Hi÷n. Chợt đột nhiön phát hiûn ra pháp tu cho chýnh
münh, bìng cách trở läi hänh ban đæu là läy Phêt không
chán nân, không mût mỏi. Låu ngày hünh ânh Phêt mà tôi
lú läy bìng tçt câ tåm hồn tha thiøt kýnh trọng đã in såu
vào lòng.
Trön bước đường tu, tôi lçy suy nghÿ Phêt pháp thay
cho suy nghÿ træn gian, têp trung tư duy vào vçn đ÷ học
Phêt, hiùu Phêt, kýnh trọng Phêt. Hünh ânh cao quý đức
Phêt luôn in såu trong lòng tôi. Trâi qua một thời gian dài,
tåm tôi trở thành thanh thân nhõ nhàng.
Khởi đæu tôi thường nghÿ münh phâi thương đời, cứu
đời, nön thường têp trung đau khổ vào tåm tôi. Càng làm
đäo, càng tu hành, phi÷n muộn mỗi ngày càng đæy íp
trong lòng. Đøn khi gðp Hòa thượng Trý Tịnh cânh giác tôi
bìng cåu “Phêt không thương chúng sanh sao. Bồ tát
không thương chúng sanh sao ? Täi sao các Ngài không
làm ? Ông hãy tự suy nghÿ xem ông có thương chúng sanh
hơn Phêt và Bồ tát không ?”.
Từ đó tôi täm quön chúng sanh đau khổ phi÷n muộn.
Cái xçu có tràn ngêp træn gian, tôi cũng không quan tåm.
Tôi chþ lo huån têp Phêt pháp vào lòng, đèy lùi phi÷n não
ra. Lçy pháp thủy rửa säch lòng træn, mượn gươm trý tuû
470
đoän phi÷n não. Đøn khi toàn thån không có gü không là
Phêt pháp, thü phi÷n muộn nghiûp chướng dứt säch lúc
nào chúng ta không hay biøt. Đó là kinh nghiûm tu của tôi
lúc ban đæu, chúng ta nön gæn Thæy hi÷n bän tốt, nghÿ
đøn Phêt nhi÷u hơn chúng sanh.
5 - Hänh nguyûn thứ nëm : Tùy hỷ công đức
Pháp tùy hỷ của hành giâ cũng tác động cho phæn
sám hối. Tùy hỷ nghÿa là bìng lòng với viûc của người
khác. Muốn người có câm tünh, chúng ta phâi có câm tünh
với họ trước, chçp nhên thiûn công đức của người. Thực
sự ta giỏi mà đøn với người kòm hơn, họ dú sanh câm tünh
với ta.
Muốn giáo hóa chúng sanh phâi có tåm tùy hỷ. Đối
với những bêc b÷ trön như chư Phêt, Bồ tát, chúng ta tùy
hỷ dú. Nhưng đối với loài tứ sanh có chút xýu mây may
đi÷u lành nào, chúng ta cũng phâi sanh tåm tùy hỷ. Vü khi
tu, hành giâ têp nhün công đức lành của chúng sanh,
đừng nhün mðt xçu đáng ghòt của chúng. Hành giâ thçy
rõ họ phâi tu theo hoàn cânh, khâ nëng, thån phên của
riöng họ. Không thù bít người làm theo ta, hoðc tû hơn
chýnh ta không làm được mà thường bít người làm. Dưới
mít hành giâ có một chúng sanh đang hành trü, đang tiøn
v÷ Vô thượng giác, nön hành giâ dú dàng chçp nhên
viûc thiûn nhỏ nhoi của họ và khởi lön tåm tùy hỷ.
Với tåm tùy hỷ, hành giâ câm thçy nhõ nhàng, tác
động cho người sanh lòng tùy hỷ. Nhờ vêy, hành giâ läi
täo thöm được công đức tùy hỷ. Như thø, trong loài tứ
sanh lục đäo có bao nhiöu công đức dù nhỏ như vi træn,
chúng ta đ÷u tùy hỷ đù trợ duyön cho họ tiøn tu.
6 - Hänh nguyûn thứ sáu : Thþnh Phêt thuyøt pháp
471
Khi Phêt Thých Ca täi thø có Đø Thých đøn thþnh Ngài
thuyøt pháp. Ngày nay không có Phêt hiûn hữu, làm thø
nào thþnh Phêt thuyøt pháp. Theo tôi, phâi đứng trön mðt
xứng tánh khởi tu, nghÿa là khởi từ trong tåm chúng ta.
Đức Phêt ra đời đối với tôi đồng nghÿa với trý giác. Sau một
thời gian tu têp, tåm trý hành giâ bừng sáng, hiùu được
giáo lý Phêt và tu hành có køt quâ. Trý sáng, tåm thanh tịnh
giâi thoát, là đã đøn với vị Phêt thường trú đang ngự trong
tåm hành giâ, không phâi Phêt ở bön ngoài. Hành giâ
không muốn rời träng thái an läc vui sướng của tåm hồn,
gọi là Niøt bàn. Hành giâ muốn nhêp diût nhưng Ngài Phổ
Hi÷n cçt lời khuyön hành giâ nön thuyøt pháp. Hay đó
chýnh là tự münh thuyøt phục münh hãy đem hiùu biøt
truy÷n trao cho người, đem an vui hänh phúc của münh
ban cho người.
Tåm niûm ngộ đäo của hành giâ trong lúc tu hành rçt
tuyût diûu. Tuy nhiön, mang chia só cho người, läi gðp
chúng sanh cang cường ngu dốt. Họ không chçp nhên,
chống đối. Hành giâ läi khởi lön ý niûm nhêp Niøt bàn
hoðc muốn tüm am cốc yön tÿnh tu hành không dýnh lýu đøn
cuộc đời nữa. Một læn nữa, tåm hành giâ läi khuyên tâm
hành giâ ra thuyøt pháp “Chúng sanh có khổ, Bồ tát mới
có dịp ban vui. Chúng sanh cang cường, Bồ tát mới thành
tựu pháp nhén„”.
Cứ như vêy có vô số læn chán nân muốn dõp bỏ, hành
giâ läi thþnh hành giâ thuyøt pháp. Ngài Phổ Hi÷n däy Thiûn
Tài thþnh Phêt chuyùn pháp luån là däy chúng ta hay Phêt
tåm của chúng ta. Vü Thiûn Tài đã nhêp pháp giới, đåu còn
hiûn hữu trön cuộc đời mà thþnh Phêt. Chýnh đi÷u này
mang ý nghÿa tåm nói với tåm, ta nói với ta vêy.
7 - Hänh nguyûn thứ bây : Thþnh Phêt trụ thø
472
Đức Phêt Niøt bàn không trụ thø, chþ là phương tiûn
täo đi÷u kiûn cho chúng ta tþnh ngộ tu hành. Đó là thị hiûn
Niøt bàn, không phâi Niøt bàn thực. Trong phèm Như Lai
thọ lượng có thý dụ lương y bỏ con ra đi đù chúng câm
thçy côi cút, không còn chỗ nương cêy, phâi tự phçn đçu,
không dám buông lung. Đức Phêt cũng vêy, Ngài không
hiûn hữu cho người täo tội lỗi.
Thþnh Phêt trụ thø không có nghÿa gü khác hơn là nỗ lực
tu hành của chúng ta. Vü thø khi người tu hành sống tæm
thường theo nëm món dục, thü Phêt Niøt Bàn. Ngược läi,
chúng ta quyøt chý tu hành, dù Phêt Thých Ca bìng xương
thịt không còn, nhưng tinh ba của Ngài thù hiûn trọn võn
trong cuộc sống của chúng ta. Lời däy của Ngài còn trong
suy tư, trong hành động của chúng ta, täo thành sức sống
cho Phêt giáo hiûn hữu lợi läc.
Thành tựu được như vêy, chúng ta đã thþnh Phêt ở läi
và Ngài đã ở läi cuộc đời bön cänh chúng ta không h÷
nhêp diût.
8 - Hänh nguyûn thứ tám : Thường tùy Phêt học
Tuy Phêt không hiûn hữu trön cuộc đời, lời Phêt däy
còn lưu läi trong kinh điùn. Chúng ta nương theo tu học,
thù nghiûm chứng quâ, là đã thực hành hänh thường tùy
Phêt học.
9 - Hänh nguyûn thứ chýn : Hìng thuên chúng sanh
Đåy là hänh nguyûn rçt đðc biût của Ngài Phổ Hi÷n
mà tôi ước mơ phâi làm cho được. Thuở nhỏ đi tu, thú thêt
tôi không thích bçt cứ ai, tuy không nói ra. Đi÷u này rçt
nguy hiùm cho người tu hành. Münh không thương người,
làm thø nào người thương ta được. Tôi ghòt người nên gðp
phân ứng của xã hội thêt mänh, phân ứng vêt lý, tåm lý
làm cho tôi thành ốm yøu gæy mòn.
473
Chúng ta hiùu læm đi÷u này, càng nỗ lực tu hành bao
nhiöu, chúng ta càng sån hên bçy nhiöu, không ai dám
gæn gũi làm bän. Vü thø, càng tốt, läi càng gðp đối tượng
xçu hiûn ra cho münh. Cuối cùng tự cô lêp, không làm
được gü và không chçp nhên được ai.
Trön bước đường tu, tôi thçy những người rơi vô tåm
träng như tôi, tu như vêy quá khổ. Họ tốt giỏi nön không
thù chçp nhên người xçu dở. Đó là cái khổ của người tốt,
người giỏi. Từ đó, tôi tụng kinh thường suy nghÿ lời khuyön
hìng thuên chúng sanh của Ngài Phổ Hi÷n. Chợt bừng
sáng trong lòng, nhên ra được tu sai pháp của münh và đã
đổi läi cách tu. Tôi ý thức såu síc rìng không ai giỏi hơn
Ngài Phổ Hi÷n, không ai làm được những viûc khó như
Ngài. Vêy mà Ngài còn hìng thuên mọi người, không làm
mçt lòng ai, kù câ các loài khác. Chúng ta đânh lú Phổ
Hi÷n, phâi học theo Ngài. Ngài däy chúng ta muốn vào Tỳ
Lô Giá Na låu các phâi học và thực hiûn mười hänh
nguyûn như Ngài.
Hìng thuên là tránh tối đa không làm mçt lòng người.
Từ ý thức không chçp nhên sai trái trön cuộc đời, tôi theo
lời Bồ tát Phổ Hi÷n däy, đổi thành ý thức chçp nhên thực
tø của người. Chúng ta may mín hơn, phước đức hơn
người, thü chúng ta phâi thương họ. Täi sao läi ghòt người,
khinh người. Chîng ai muốn dở muốn bị ghòt, bị khinh chö,
chþ vü trünh độ nghiûp lực họ phâi như vêy.
Đi÷u này gợi nhíc tôi nhớ läi lời nguyûn chịu khổ thø
cho chúng sanh đù cúng dường Phêt. Chúng sanh nghiûp
chướng quá nðng n÷. Chúng ta tüm cách gánh bớt cho
họ tu hành, gỡ bỏ một phæn khó khën đau khổ, chúng ta
giúp họ nhõ bớt một phæn, nång đỡ họ phát triùn là hìng
thuên chúng sanh.
474
Muốn thực hiûn hänh hìng thuên chúng sanh, hành
giâ phâi dùng vô số phương tiûn dén dít giáo hóa, mới
không làm trái ý người. Dưới mít hành giâ Pháp Hoa, mọi
viûc đ÷u là mộng huyún bào ânh nìm trong biøn hóa sanh
diût. Viûc đúng hay sai thay đổi tùy thời, tùy nơi, tùy người.
Đúng với người này, nhưng sai với người khác.
Vü thø, hành giâ luôn trụ ở chơn tåm, còn viûc ứng xử
trön cuộc đời khác nhau muôn mðt, chþ cốt làm vui lòng
người, giúp họ tiøn tu. Đức Phêt thù hiûn hänh hìng thuên
chúng sanh một cách såu síc. Trong 49 nëm thuyøt pháp
độ sanh, Ngài diún nói trëm vän pháp môn, vü tåm träng
nghiûp lực đäi chúng nghÿ đủ đi÷u.
Ngài tùy thuên họ nghÿa là täm thời chçp nhên cho
họ phâi trong cái không phâi. Chúng sanh nghiûp nðng,
sửa đổi ngay, họ tự ái, không bìng lòng. Chúng ta thçy
Phêt thuyøt pháp giáo hóa thường mượn viûc của Phêt,
của Bồ tát đù däy chúng sanh. Như trong kinh Bổn Sanh,
Phêt kù chuyûn quá khứ của Ngài. Nhưng đọc kỹ, chúng
ta nhên thçy tương ưng với hoàn cânh của mỗi người
trong xã hội. Chúng ta đọc, suy nghÿ cách giâi quyøt của
Phêt mà giâi quyøt theo.
Đức Phêt tùy cën tánh hành nghiûp của chúng sanh,
læn læn däy dỗ đäi chúng, không làm buồn lòng ai. Đøn khi
đäi chúng trâi qua quá trünh tu hành đíc quâ A la hán,
giữa Phêt và họ, tåm thông nhau, Phêt mới diún nói pháp
chån thêt.
Trong kinh Pháp Hoa diún tâ pháp không sanh diût
này là các pháp tướng thường víng lðng. Ở däng thêt
thù thü không có chuyûn phâi quçy của cuộc đời, bân thù
thường nhiön hìng hữu. Đức Phêt luôn an trụ nơi chån
thêt pháp, mọi viûc làm của Ngài trong 80 nëm trụ thø
475
không bao giờ sai læm. Ngài an nhiön giáo hóa chúng
sanh, mỗi ngày lòng từ bao phủ chúng sanh rộng lớn hơn.
Từ đúng đín tuyût đối trön chån lý, Phêt thù hiûn vô số
viûc làm lợi ých ở thø gian sanh diût, khơi dêy tåm Bồ đ÷
cho từng lớp người tiøn v÷ Vô thượng đîng giác.
Nhün vào tçm gương sáng của Phêt, hành giâ Pháp
Hoa lo mài dũa tåm münh cho trong säch. Đừng tranh cãi vô
ých trön thø giới sanh diût.
10 - Hänh nguyûn thứ mười : Hồi hướng khíp tçt câ
Phổ Hi÷n Bồ tát däy chúng ta làm được bao nhiöu
công đức lành, đ÷u xâ bỏ không giữ läi trong lòng, mà hồi
hướng cho khíp tçt câ. Hồi hướng cho khíp tçt câ nghÿa
là Phổ Hi÷n tổng hợp ba hồi hướng : hồi hướng pháp giới
chúng sanh, hồi hướng Vô thượng bồ đ÷ và hồi hướng
chån như thêt tướng.
Hồi hướng pháp giới chúng sanh, gởi cho chúng sanh
nương nhờ công đức của münh tiøn tu bìng cách viøt kinh
cho người tu học, lý giâi cho người thçu hiùu, sân xuçt cho
người tiöu dùng, cứu người khỏi bûnh, xåy chùa cho người
nương tựa, v.v„ Lo cho người, người mới kýnh møn và
phát tâm tu.
Ngài Phổ Hi÷n däy rìng làm cho chúng sanh là làm
cho chính ta. Vì không có chúng sanh, chúng ta không
thù tu Bồ tát đäo, không thành tựu quâ Bồ đ÷. Phâi dùng
nước đäi bi tưới mát chúng sanh, cåy Bồ đ÷ mới trổ hoa
Bồ tát và quâ Như Lai.
Tuy nhiön, muốn thực hiûn viûc hồi hướng chúng sanh,
xåy dựng cho chúng sanh, hành giâ phâi hồi hướng Vô
thượng bồ đ÷. Nghÿa là phát triùn tri thức, hiùu rõ chúng
sanh, chúng sanh nghiûp, chúng sanh phi÷n não. Nói
chung, hành giâ thông suốt mọi hiûn tượng trong pháp
476
giới. Khi trý giác của hành giâ đät đøn thçy biøt tçt câ, hai
phæn pháp giới chúng sanh và Vô thượng bồ đ÷ nhêp
thành một, thành chơn như thêt tướng là quâ vị Như Lai.
Mọi pháp trong thø gian hay pháp giới chîng những
không chống trái mà hoàn toàn tùy theo ý của hành giâ,
hành giâ chuyùn vêt tự täi.
Thành tựu mười hänh nguyûn Phổ Hi÷n, hành giâ đät
đøn quâ vị Như Lai. Thực tø chúng ta không thçy Phổ Hi÷n
bìng mít træn. Nhưng hiûn hữu tác động của Ngài thêt
vô cùng, không đåu Ngài không đøn, không viûc nào
Ngài không làm được. Phổ Hi÷n đøn tùy yöu cæu của
chúng sanh, yöu cæu hünh gü Ngài hiûn thån đó gọi là trục
loäi tùy hünh. Nøu cố chçp Phổ Hi÷n với loäi hünh cố định,
chúng ta sô không có Phổ Hi÷n thêt. Phổ Hi÷n Bồ tát hiûn
hữu khíp pháp giới. Còn vướng míc một mây træn trong
tåm cũng không vào pháp giới được.
Bồ tát Phổ Hi÷n không phâi là Bồ tát xa lä ở hành tinh
khác đøn đåy. Ngài là Bồ tát nhêp pháp giới đi vào træn
lao, lðn hụp trong bù khổ træm luån, đù học høt tçt câ kinh
nghiûm sống trön cuộc đời.
Ngài có đæy đủ kinh nghiûm sống trong thời mät
pháp, từ nước của Phêt Bâo Oai Đức Thượng Vương nghe
Ta bà có kinh Pháp Hoa mới đøn đù khých lû chúng ta, thủ
hộ chúng ta. Bồ tát Phổ Hi÷n cho biøt xưa Ngài có kinh
nghiûm sống khi tu ở hội Hoa Nghiöm. Lúc đó Ngài cũng
nghño khổ khó khën, đæy nghiûp. Nay rũ säch bụi træn,
säch nghiûp, sáu cën tội lỗi của Ngài chuyùn thành sáu
ngà đù bâo vû chúng ta. Đó là lộ trünh Ngài tu ở Hoa
Nghiöm và xuçt hiûn ở Pháp Hoa dưới däng Phổ Hi÷n
toàn giác.
477
Sáu ngà tiöu biùu cho sáu pháp thæn thông của Bồ
tát. Sáu ngà này theo Bồ tát Phổ Hi÷n, xưa chưa tu, nó tác
häi Ngài không ýt. Nói cách khác, là sáu cën của chúng ta
tiøp xúc sáu træn, täo thành thån nghiûp tội lỗi. Nay quay
v÷ tiøp xúc với kinh Hoa Nghiöm, lçy tinh ba của Phêt
trang nghiöm thån tåm, chuyùn sáu cën này thành sáu
ngà. Sáu cën trước hành hä ta bao nhiöu, nay giúp ta täo
nön muôn ngàn công đức bçy nhiöu. Giống như khi xưa
mít chúng ta nhün đõp xçu, xanh vàng tríng đỏ rồi tranh
chçp với đời täo nön vô vàn khổ đau. Nay cũng mít này,
nhưng nhờ trý tuû Như Lai rọi đøn, thành ánh mít Như Lai,
ánh mít hi÷n hòa nhün mọi người bünh đîng sưởi çm nhån
gian là Phổ Hi÷n Bồ tát. Ngài nguyûn mang tünh thương và
khâ nëng sáng suốt giữ gün người trü kinh Pháp Hoa. Ngày
nay, chúng ta gðp khó khën tụng thæn chú Phổ Hi÷n sô
lướt qua mọi chông gai dú dàng.
Bồ tát Phổ Hi÷n tới Ta bà truy÷n bá kinh Pháp Hoa,
Ngài không đøn dưới däng giáo hóa vô hünh hiûn ra hoa
sen xong trở v÷ bổn độ như Bồ tát Diûu Âm hay đøn làm
quyøn thuộc như Bồ tát Dược Vương. Phổ Hi÷n Bồ tát đøn
bìng một thø lực, trong kinh chữ Hán ghi là người đøn với
tçt câ uy đức. Chúng sanh Ta bà không giỏi, nhưng tự phụ
nön Bồ tát Phổ Hi÷n đøn Ta bà hoìng truy÷n kinh Pháp
Hoa phâi giỏi hơn tçt câ, diún tâ bìng hünh ânh Ngài cỡi
voi sáu ngà tượng trưng cho sức mänh nhçt. Voi là loài có
khâ nëng kòo nðng đi ngược dốc, không ai dám ngën
cân. Muốn truy÷n bá kinh Pháp Hoa phâi có tư cách này,
phâi có sức mänh đù phô diún lực bçt tư nghü.
Ngài Phổ Hi÷n đøn Ta bà với tçt câ thæn lực, đøn
bìng cuộc diún binh với sức voi đù nói lön cho mọi người
thçy kinh Pháp Hoa là gü vượt tçt câ lực của thø gian. Tçt
câ loài ác mänh có sïn ở thø gian như Trời tiöu biùu cho
478
giai cçp cao trong xã hội là hàng Sát đø lợi, Rồng tiöu
biùu cho loài làm mưa gió hay dùng sức mänh khuynh
đâo người, Càn thát bà, A tu la tiöu biùu cho hàng thø lực
vũ phu. Nói chung, toàn thù thø lực ác trong xã hội so với
lực Pháp Hoa, không thçm vào đåu, nön đành phâi quy
phục.
Kinh Pháp Hoa chþ có với đi÷u kiûn có người đæy đủ
khâ nëng têp họp lực của Bồ tát, thù hiûn viûc bçt khâ tư
nghü của Bồ tát mới làm cho người phát tåm, nhiût tünh tin
tưởng. Chýnh đức Phêt Thých Ca là người phô diún lực ở Ta
bà, vü Ngài làm chçn động Trời người, làm được tçt câ.
Đức Phêt Thých Ca đã nói kinh Pháp Hoa bìng hành động
cụ thù của một bêc đæy đủ uy đức phô diún trong 49 nëm
thuyøt pháp.
Phổ Hi÷n Bồ tát nhên được kinh Pháp Hoa hiûn hữu ở
Ta bà, nön đøn đù nghe. Kinh Pháp Hoa này chúng ta
phâi hiùu là chån lý, không phâi là bộ kinh bìng ngôn ngữ
vën tự. Đức Phêt là người sáng suốt giác ngộ nhün thçy
chån lý hay thçy biøt đúng như thêt. Ngài nói đúng làm
đúng, trở thành Đäo sư của mọi người. Có Đức Phêt tức
có người thçy chån lý mới thuyøt minh chån lý dú hiùu, dú
chçp nhên. Nhưng Phêt Niøt bàn, không có người thçy
chån lý thü tüm cæu chån lý ở đåu, tu thø nào cho đúng
pháp vü làm sai sô thọ quâ báo.
Phổ Hi÷n Bồ tát đã nhêp pháp giới có kinh nghiûm v÷
vçn đ÷ này. Ngài lưu tåm hỏi dùm chúng ta sau khi Phêt
Niøt bàn, trong Diöm phù đ÷ làm sao có kinh Pháp Hoa.
Đức Phêt trâ lời muốn có kinh Pháp Hoa phâi thành tựu
bốn pháp : 1.- Được chư Phêt hộ niûm, 2.- Trồng cën lành,
3.- Sống trong chánh định, 4.- Thương tçt câ chúng sanh.
Bốn pháp hay bốn đi÷u kiûn là cửa mở ra cho hành giâ
479
thåm nhêp thø giới Pháp Hoa. Người nào thực hiûn được
bốn đi÷u này người đó là Phêt, vü vêy kinh Pháp Hoa là
Phêt.
1 - Phâi được chư Phêt hộ niûm
Đức Phêt hộ niûm là đi÷u kiûn chýnh yøu đù tu Pháp
Hoa. Không có Phêt hộ niûm, hành giâ không có kinh
Pháp Hoa đù tu. Đi÷u kiûn đù được Phêt hộ niûm ghi rõ
trong kinh rìng ai theo Ngài Phổ Hi÷n tu sô được Đức Thých
Ca xoa đæu, trực tiøp nghe Đức Thých Ca nói pháp. Người
được như vêy không còn ham ưa thú vui trön đời. Đức
Thých Ca xuçt thån từ hoàng tử phủi áo ra đi nhõ nhàng,
được Ngài gia bị hành giâ cũng giống như Ngài, không
ham thých gü trön cuộc đời. Tuy không ham ưa, hành giâ
không thiøu thốn bçt cứ thứ gü. Hành giâ có đời sống tri
túc, sống với những cæn thiøt đù lợi ých chúng sanh, không
đua đòi ham muốn, thü chîng có gü trái ý. Nhờ không ham
muốn, không bực tức, lòng hành giâ trở thành sáng suốt
nghÿa là không bị ba món độc tham sån si làm não häi.
Trön bước đường tu, khi chúng ta còn nhi÷u tham
vọng, bực tức, si mö, tự biøt münh chưa được Phêt hộ niûm,
chưa có kinh Pháp Hoa. Được Phêt hộ niûm, tåm hành giâ
và tåm Phêt tương thông, được Phêt thừa nhên đủ tư
cách thay thø Ngài. Hành giâ cũng có lời nói, cử chþ, hành
động ýt nhi÷u giống Phêt. Hành giâ åm thæm lðng lô tu
hänh Pháp Hoa, lüa bỏ tham sån, nhên được Phêt lực gia
bị khiøn hành giâ có khâ nëng vượt mọi khó khën.
Phêt này có thù hiùu hai nghÿa. Một là Đức Phêt bön
ngoài đù tåm giúp đỡ trợ lực chúng ta khi tåm ta tương
ưng được với Ngài. Sự tương ưng này không ở trön vọng
thức, mà tương ưng trön chơn tåm. Phêt hiùu theo nghÿa
thứ hai là thù tánh sáng suốt, không phâi là Phêt thực che
chở chúng ta. Chúng ta được Phêt hộ niûm, nghÿa là thù
480
tánh sáng suốt rọi vào lòng, làm ta bừng sáng thçy đúng sự
thêt của tam thø gian (tam thø gian : ngũ çm, chúng sanh
và quốc độ). Chúng ta có trý tuû sáng suốt như Phêt và sử
dụng hiùu biøt đó sô thuyøt phục được tçt câ, làm được
tçt câ.
2 - Trồng cën lành
Hành giâ sáng suốt thçy đúng sự thêt, đi÷u này chưa
đủ. Kinh däy chúng ta phâi trồng cën lành ở các Đức Phêt.
Trồng cën lành ở các Đức Phêt có thù hiùu theo hai nghÿa.
Nghÿa thứ nhçt chúng ta trồng cën lành hay tüm các vị
Phêt cung kýnh lú bái cúng dường đù täo liön hû giữa ta
và Ngài. Nång lön hiùu theo nghÿa thứ hai, Phêt là bêc
sáng suốt, đät quâ vị Vô thượng bồ đ÷, nön trồng cën
lành có nghÿa là chúng ta đæu tư cho trý giác. Kinh Hoa
Nghiöm diún tâ bìng cåu hồi hướng Vô thượng bồ đ÷.
Muốn có trý tuû hay Vô thượng bồ đ÷, chúng ta phâi
nỗ lực học và tiøn tu trụ đäi thi÷n định. Tuy nhiön, chúng ta
nhím vào vị Phêt nào đù trồng cën lành ? Đức Phêt quá
khứ đã nhêp diût, chúng ta cúng Ngài không thọ dụng,
làm sao trồng cën lành với Ngài được.
Đức Phêt hiûn täi mười phương như Phêt A Di Đà ở
phương Tåy quá xa, cách chúng ta mười muôn ức thø giới.
Và chúng ta cũng không có gü xứng đáng dång cúng
Ngài. Thêt vêy, tôi tự nghÿ không biøt lçy gü cúng cho Phêt
A Di Đà, khi münh ở thø giới quá thçp kòm läc hêu, so với
thø giới quá giàu có vën minh của Ngài. Những gü chúng
ta dång cúng trở thành vô ých, chîng khác gü người thiùu
số đem cho chúng ta khúc nứa đù nướng cơm ën, trong
lúc chúng ta có thừa tiûn nghi của người vën minh.
Phêt quá khứ và Phêt hiûn täi mười phương chúng ta
không cúng được. Duy chþ còn Phêt vị läi chúng ta cúng
481
dường dú nhçt. Tçt câ quý Thæy là vị lai Phêt. Các Phêt tử
là Bồ tát cũng sô thành Phêt. Đối tượng chúng sanh là vị lai
Phêt mà chúng ta hướng đøn đù trồng cën lành.
Đức Phêt däy trong kinh Hoa Nghiöm cúng dường
chúng sanh là tối thượng cúng dường Phêt. Thù hiûn tinh
thæn này, đi÷u tiön quyøt phâi trồng cën lành ở tåm niûm
chúng sanh, giâi quyøt khó khën vêt chçt và tinh thæn cho
những người chung quanh, những người đồng hành, đồng
tu. Ở nơi nào thü trồng cën lành ngay đó, mang an vui lợi
läc ngay đó. Tçt nhiön người chung quanh kýnh trọng quý
møn, ta mới dú dàng tuyön dương chánh pháp. Hành giâ
Pháp Hoa thành Phêt cũng không ngoài môi trường münh
sống.
Chúng ta có cën lành, vý như phòng ta có Tivi, radio.
Có Tivi, radio mới bít được đài truy÷n thanh truy÷n hünh
của Phêt. Đài luôn phát ra hünh ânh và åm thanh nhưng
chúng ta không có máy thü không thù nghe thçy. Cũng vêy,
ta có cën lành hay hột giống xuçt thø đã gieo trồng trong
quá khứ, đời này mới tu được. Trong lòng ta luôn có suy
nghÿ khác hơn người, những ham muốn bünh thường không
còn tác động ta. Nhờ cën lành này, ta mới say mö nghe
pháp, vui sống trong pháp, liön hû với chư Phêt không qua
thanh træn. Nhưng Phêt man mác sưởi çm tåm hồn ta,
giúp ta tiøn tu đäo hänh, câm Phêt ån đức.
Người không có cën lành, có nhi÷u nghiûp ác chîng
thù nghe pháp. Nghe viûc thiûn của Phêt thçy dửng dưng,
chþ thých nghe chuyûn đau khổ độc ác, làm viûc ác. Phêt
cho biøt người nhi÷u ác nghiûp, tön Tam Bâo còn không
được nghe.
Có Phêt hộ niûm, cën lành tự nhiön sanh. Và cën lành
phát sanh thü chư Phêt hộ niûm. Hai đi÷u kiûn này tự hỗ
482
tương nhau, täo cho hành giâ câm nhên được hi÷n dịu
trong cuộc sống và hünh dung thø giới bao la mæu nhiûm
thúc đèy hành giâ đi vào dòng thác trý tuû Như Lai.
Tuy thån phàm phu, nhưng có đức hänh của Phêt,
mới tiöu biùu cho Phêt trön nhån gian, mới thêt là hành
giâ Pháp Hoa. Theo tinh thæn này, Đức Phêt hiûn hữu khíp
mọi nơi, trong công trường, trong điûn đường, trong hang
đá„ Hành giâ hiûn thån Phêt có tướng giâi thoát, tâm
hồn bao dung, người nhün vào sanh tåm kýnh trọng và cũng
khởi tåm trồng cën lành với Phêt.
3 - Sống trong chánh định
Thông thường hành giâ ngồi yön, không dýnh lýu cuộc
đời, không liön hû với người, tåm dú dàng bünh ổn. Khi
hành giâ phâi trồng cën lành, nghÿa là hành đäo lo cho
người, phâi tiøp xúc va chäm. Chíc chín buồn phi÷n
sanh ra, tåm không còn thanh tịnh. Tåm giao động buồn
khổ không thù có Pháp Hoa, giống như đài bị täp åm
không thù nghe hay trông thçy hünh rõ.
Tåm bünh tþnh mới quyøt định những vçn đ÷ khó khën
một cách sáng suốt mà người bünh thường không giâi
quyøt được. Dù đời có vui buồn thëng træm đøn đåu
chëng nữa, chúng sanh có tû ác khen chö cũng mðc.
Hành giâ vén giữ tåm hoàn toàn thanh thoát bünh ổn,
không giao động.
Trụ ở chån như tåm hay đäi thi÷n định mới có tçt câ
pháp mà thọ trü và tác động cho người bünh ổn theo.
Hành giâ giữ tåm yön tÿnh hoàn toàn đøn độ ly træn, thçy
sự vêt đổi khác, thçy chýnh xác đúng với Phêt mới làm
được viûc Phêt.
Kinh Pháp Hoa bìng tiøng Nhêt kiøn giâi ý nghÿa sống
trong thi÷n định, người ngoài không thçy biøt nhưng nó có
483
khâ nëng tác động trön thực tø không thù týnh lường được.
Tuy nhiön, vừa lo cho chúng sanh vừa giữ tåm như như bçt
động là hai vçn đ÷ đối nghịch, køt hợp được không đơn
giân.
Riöng kinh nghiûm của tôi, trön bước đường tu, muốn
làm một viûc gü lợi ých cho đời, nhưng thçy lòng münh cộm
lön một chút týnh toán phi÷n não, tự biøt münh đã rời
chánh định. Tôi lêp tức ngưng ngay, không làm nữa. Vü tôi
ý thức rìng viûc không thành cũng chîng sao, sïn sàng
bỏ viûc, đù giữ chánh niûm. Ngược läi, lao theo công viûc
mà trong lòng đæy déy phi÷n não, chþ dén đøn køt quâ
chúng ta đọa mà thôi. Thêt vêy, chúng ta càng làm nhi÷u
càng dú tëng thượng män. Khi còn nghño dở bị khinh
thường, chúng ta dú dàng nhịn chịu. Nhưng täo được
nhi÷u phước báu, nhi÷u công đức mà bị khinh chö, chíc
chín sån hên nổ ra li÷n.
Hành giâ cæn ghi nhớ vừa trồng cën lành vừa trụ
chánh định. Nøu mçt chánh định, cën lành cũng mçt theo
và cũng không được Phêt hộ niûm.
4 - Phâi thương tçt câ chúng sanh
An trú trong pháp chån thêt và từ tåm chơn như khởi
tåm đäi bi, thçy mọi người bị tam độc thiöu đốt, nön khởi
niûm cứu độ họ. Dù người tốt hay xçu, thuên hay nghịch,
hành giâ chþ chuyön nghÿ một viûc duy nhçt làm sao cho
họ phát tåm bồ đ÷. Tåm cứu độ là tåm Phêt, hänh cứu độ
là hänh Phêt.
Nøu thành tựu bốn viûc này, hành giâ täo được
tương quan với chư Phêt và Bồ tát mười phương, tiøp
nhên được kinh Pháp Hoa chån thêt mà tu hành và
hoìng truy÷n kinh, thù hiûn trong cuộc sống. Kinh Pháp
Hoa bìng vën tự là phương tiûn giúp hành giâ phát hiûn
chân lý sâu kín bên trong.
484
Bốn đi÷u mà Phêt däy hành giâ Pháp Hoa đời sau
chýnh là mô hünh của Đức Phêt Thých Ca đã tu, thù hiûn
Phêt thừa hay Pháp Hoa. Một mðt hiûn thån trön cuộc đời
là Phêt Thých Ca, tiöu biùu cho Liön Hoa. Mðt khác ở Niøt
bàn là Đức Phêt Bâo Oai Đức Thượng Vương, tiöu biùu
cho Diûu Pháp. Hay nói cách khác, Phêt Thých Ca và Phêt
Bâo Oai Đức Thượng Vương là một.
Sau khi Như Lai diût độ, viûc thành tựu bốn đi÷u kiûn
trön không đơn giân. Bồ tát Phổ Hi÷n quan sát tåm niûm
đäi chúng, nghÿ đøn khó khën đời sau, nön khuyøn khých
chúng ta yön tåm tu hành. Ngài sïn sàng giúp đỡ mọi thứ.
Phổ Hi÷n phát nguyûn ba đi÷u quan trọng. Nguyûn
thứ nhçt, tuy thành tựu Pháp Hoa khó, nhưng người nào
mang ý chý đät đøn Vô thượng bồ đ÷, nøu gðp khó khën
ma chướng, mà quyøt lòng tu, nhçt tåm niûm thường trú
Pháp thân. Phổ Hi÷n Bồ tát sô cỡi voi sáu ngà cùng vô số Bồ
tát đøn đù thủ hộ, ngën cân những chống phá của ma,
buộc chúng phâi phát tåm hộ trü chánh pháp.
Trong cuộc đời hành đäo của Phêt Thých Ca, chúng
ta thçy rõ những người chống đối Phêt, tức là ma. Sau
cùng nhờ Phổ Hi÷n lực, họ đ÷u quy thuên hộ đäo. Sau
Phêt diût độ, vua A Dục rçt tàn ác giøt câ anh em đù làm
vua, tiöu diût câ dån tộc Linga. Ông chýnh là hiûn thån
của ma. Vêy mà vô hünh trung, dưới sự đi÷u động của lực
Phổ Hi÷n, ông trở thành người hộ trü đäo pháp đíc lực
nhçt.
Ngày nay, chúng ta nương theo Phổ Hi÷n nguyûn lực
trü kinh Pháp Hoa, Phổ Hi÷n ngën chðn ma và quyøn
thuộc ma. Những thành phæn xçu ác làm chướng ngën
thánh đäo không thù đøn häi chúng ta. Nhờ vêy, chúng
ta sống cách xa Phêt vén tiøn tu được.
485
Nguyûn thứ hai của Phổ Hi÷n đối với người trü tụng
Pháp Hoa, không hiùu nghÿa lý såu xa của kinh. Ngài sô
hiûn hünh däy bâo, làm cho thçu hiùu tôn chþ kinh hay tôn
ý Phêt.
Hành giâ thành tựu bốn pháp như vêy, Ngài Phổ Hi÷n
sô nguyûn theo người đó làm bän đồng hành trön bước
đường phục vụ chúng sanh. Đi, đứng, nìm, ngồi, thọ trü
kinh Pháp Hoa, Phổ Hi÷n Bồ tát cũng thường tiøp cên họ.
Ở chỗ víng, Ngài đøn cùng chung đọc tụng, hiùu sai
Ngài sô giâng.
Nói chung, đối với Bồ tát, muốn hoìng truy÷n kinh
Pháp Hoa, Phổ Hi÷n nguyûn køt làm pháp lữ trực tiøp hay
gián tiøp trợ lực cho truy÷n bá kinh Pháp Hoa, làm lợi ých
chúng hữu tünh.
Riöng những người không thành tựu bốn pháp mà
Đức Thých Ca nöu lön, tiöu biùu cho Phêt Thừa. Hoðc chþ
thành tựu một hay hai pháp, thü phâi tu bìng cách nào ?
Ngài Phổ Hi÷n đã phát tåm đäi bi không bỏ sót bçt cứ một
chúng sanh nào. Ngài tünh nguyûn cho họ mượn lực Phổ
Hi÷n đù vào pháp giới. Thø giới của Phổ Hi÷n Bồ tát vô hünh
và thø giới hiûn thực của chúng sanh hoàn toàn khác nhau.
Cho mượn đã khó và däy chúng sanh cách sử dụng càng
khó hơn.
Bồ tát Phổ Hi÷n đðt vçn đ÷ tu gia hänh Phổ Hi÷n
trong 21 ngày, nhìm täo đi÷u kiûn liön hû giữa hành giâ
và Phổ Hi÷n, sử dụng lực Phổ Hi÷n thåm nhêp pháp giới.
Đó là nguyûn thứ ba của Phổ Hi÷n Bồ tát. Đối với những
người phát nguyûn trü kinh Pháp Hoa, nhưng không có
minh sư chþ däy, nhờ lực Phổ Hi÷n tu trong 21 ngày suy
nghÿ thường trú Pháp thån. Phổ Hi÷n sô xuçt hiûn, đøn với
486
họ bìng thån đæy đủ phước đức trý tuû, ngồi voi tríng sáu
ngà.
Những người phâi tu gia hänh Phổ Hi÷n trong 21 ngày,
tôi có câm giác là tû, nøu đem so với Ngài Phổ Hi÷n.
Nhưng đối với chúng ta, chþ những người cën tánh sáng
suốt, thuộc hàng thượng cën, như các vị Tổ sư mới thành
tựu pháp tu gia hänh trong 21 ngày. Điùn hünh là Ngài Trý
Giâ đäi sư trong 21 ngày gia hänh Phổ Hi÷n, thçy hội Linh
Sơn chưa tan. Nhờ vay mượn được lực Phổ Hi÷n, täo
thành tác dụng kinh khủng. Trong suốt ba tháng, Ngài chþ
giâng một chữ DIỆU và trong tám nëm chþ giâng nëm chữ
DIỆU PHÁP LIÊN HOA KINH, khiøn vua Tuyön Đø phâi bãi
chæu đù nghe Ngài thuyøt pháp.
Hoðc Ngài Truy÷n Giáo đäi sư là Tổ của tông Thiön
Thai Nhêt Bân, lön núi Tỷ Duû đù tu gia hänh Phổ Hi÷n
không phâi trong 21 ngày, nhưng phâi mçt 12 nëm mới
thành tựu pháp. Ngài chuyön lú sám hồng danh Phêt. Läy
Phêt đøn độ đíc đäo thü những sơn Tëng xung quanh tự
nhiön đøn cúng dường, xin theo tu học. Tiøng đồn v÷ uy
đức của Ngài lan đøn tri÷u đünh. Lúc çy là thời đäi Bünh An,
một thời kỳ chñn òp Phêt giáo. Nhưng lực tác động của
Ngài khiøn Hoàng Vũ Thiön hoàng xuống chiøu mời v÷
kinh đô. Qua phong cách của Ngài, vua kýnh møn, mời
Ngài sang Trung Hoa thþnh kinh.
Nhưng đøn Ngài Nhêt Liön Thánh nhån, sau 49 ngày
gia hänh Phổ Hi÷n, Ngài ngộ đäo, lêp giáo khai tông. Ngài
tu gia hänh như thø nào chúng ta không biøt. Nhưng
nương Phổ Hi÷n lực, Ngài chuyùn được túc nghiûp oan
gia phâi trâ bìng máu, täo thành thø người thù đøn giøt
Ngài, phâi buông gươm đânh lú xin làm đû tử.
487
Như vêy, gia hänh trong 21 ngày theo đức Thých Ca,
49 ngày như Ngài Nhêt Liön hay 12 nëm của Ngài Tối
Trừng, thiøt nghÿ thời gian gia hänh không nhçt thiøt giống
nhau. Thời gian thay đổi dài ngín tùy sức thông minh của
mỗi hành giâ, tùy nhån duyön cën lành của mỗi người.
Tuy nhiön, đi÷u chýnh yøu chúng ta nhên thçy chư vị
Tổ sư trong khi gia hänh Phổ Hi÷n, các Ngài không vay
mượn ngôn ngữ thô thiùn của kinh. Trái läi, các Ngài đã sử
dụng phæn tinh ba của kinh đù đíc đäo, nhờ Phổ Hi÷n
hänh nguyûn lực đi vào pháp giới. Và trở läi thực tø cuộc
đời, các Ngài tác động cho người phát tåm bồ đ÷, thành
tựu những viûc lợi läc phi thường, mà mọi người không
thực hiûn nổi. Những køt quâ nói trön của hàng thượng
cën thành tựu được pháp gia hänh Phổ Hi÷n.
Riöng đối với chúng ta còn là phàm phu chýnh hiûu ở
đời mät pháp. So với Bồ tát, chúng ta không ra gü. Đối với
Thanh vën, chúng ta còn kòm xa. Thanh vën có Thi÷n
duyût thực, không cæn ën uống, thoát khỏi sự chi phối của
đói khát nóng länh, đã phá được phi÷n não chướng. Vêy
mà các Ngài còn chưa trü được Pháp Hoa. Trong khi
chúng ta còn đæy đủ têt xçu, tham lam, ghòt ganh, kiöu
män. Chúng ta không làm nổi viûc tæm thường läi muốn tu
Pháp Hoa, là chuyûn ngược đời, chúng ta phâi làm sao ?
Đối với những người đæy nghiûp chướng, nhưng có
cën lành, có độ câm tåm với kinh Pháp Hoa, Phổ Hi÷n däy
trong 21 ngày phâi tinh tçn. Trong kinh chþ ghi phâi tinh tçn.
Nhưng tinh tçn làm gü là vçn đ÷ đðt ra cho chúng ta. Theo
tôi, gia hänh Phổ Hi÷n tu tinh tçn xem Phổ Hi÷n làm gü, nghÿ
thø nào, chúng ta nghÿ và làm høt lòng như vêy. Tçt nhiön
phâi tùy thån, tùy phên, quan sát xem thực täi cuộc sống
ta thø nào, rồi lçy vị trý của ta køt hợp với hänh Phổ Hi÷n.
488
Trước høt, quan sát nëm đối tượng ta thường sống với
nó là : síc, thanh, hương, vị, xúc. Nëm món này thường chi
phối làm ta đau khổ. Phêt däy người ham nëm món dục
truy cæu theo nó như chó gêm xương khô, không bao giờ
thỏa mãn. Ta không muốn lao đæu vào con đường khổ,
chọn Thánh đäo theo Ngài Phổ Hi÷n tinh tçn gia hänh, lánh
xa nëm món dục thçp hñn của chúng sanh.
Ngoài nëm món dục, còn đoän tuyût nëm tri÷n cái
(tham dục cái, sån nhuø cái, thùy manh cái, träo hối cái,
nghi cái) ràng buộc chúng ta trong sanh tử. Tham muốn
quá nhi÷u ở træn gian làm chúng ta mờ mít ngu si. Trong
đó nðng nhçt là tham ái dục hay quyøn luyøn tünh ái nam
nữ, ngën che bân tåm sáng suốt, làm chướng ngën Thánh
đäo. Chúng ta nhçt định dứt bỏ nó.
Tri÷n cái thứ hai là sån nhuø cái hay giên mçt khôn,
chúng ta cũng từ bỏ bìng cách tu hänh nhén nhục. Đi÷u
thứ ba, chúng ta đừng ham ngủ vü ngủ nhi÷u u mö. Tuy
ngủ cæn thiøt cho con người, nhưng gia công tu hänh Phổ
Hi÷n, vượt trön ngủ nghþ bünh thường. Không ngủ hay ngủ
ýt mà vén đi÷u chþnh được toàn bộ thån tåm, khác với
người bị mçt ngủ, đæu óc quay cuồng. Thi÷n sư không ngủ
nhi÷u, tåm làm viûc, trong khi thån nghþ ngơi do phá bỏ
nëm món dục. Họ đã vào cânh giới Thi÷n định nön nghþ
mà không ngủ. Hành giâ gia hänh Phổ Hi÷n phá hủy được
thùy manh cái.
Giai đoän trước, đã đoän được nëm món dục, nön
đã thống nhiøp nëm cën. Nëm giác quan của chúng ta
không hoät động, không chi phối chúng ta nữa, cộng
thöm ba tri÷n cái nói trön đã bị chø ngự. Chúng ta phâi
dõp bỏ chướng ngäi thứ tư là träo hối cái thuộc phæn nội
giới. Chúng ta phâi dõp bỏ, trçn át tçt câ chuyûn xa xưa
489
mà khi ngồi yön, nó tự bộc phát nghÿ lung tung. Khi ýt ngủ
như vêy và kiùm chứng theo dõi biøt được sự tu hành của
ta đøn mức độ nào. Ngược läi, không ngủ đù thçy chuyûn
phi÷n não xa xưa hiûn ra là nghiûp, không thù thçy Phổ
Hi÷n. Chướng ngäi thứ nëm cæn đoän là nghi hối cái. Vü tu
thêt nhi÷u nhưng sanh tåm nghi ngờ, vý như người vào kho
báu, nhưng không có tay, lçy không được.
Dù thçy Phổ Hi÷n hay chưa, ni÷m tin của chúng ta
đối với Phổ Hi÷n phâi có. Ni÷m tin rçt quan trọng, nó
không phâi là mö týn. Tin Phêt hay tin Tam Bâo có cën cứ,
không phâi tin mù quáng như tà đäo. Chúng ta thçy rõ
nhån cách siöu tuyût của Đức Phêt. Những gü Ngài đã nói,
thü đã làm và đät køt quâ. Những vị cao Tëng ti÷n bối tu
hành thực hiûn lời Phêt däy cũng thành Thánh Hi÷n. Nhün
vào những tçm gương sáng đó, chúng ta thành tåm
hướng v÷ Tam Bâo một cách kiön cố.
Nỗ lực gia hänh Phổ Hi÷n phá xong nëm tri÷n cái,
tåm chúng ta bừng sáng. Kinh diún tâ là thçy Phổ Hi÷n cỡi
voi sáu ngà đøn. Phổ Hi÷n là Pháp Giới thån, nön chúng ta
thçy Phổ Hi÷n không phâi là Phổ Hi÷n cỡi voi thực.
Tçt câ phi÷n não tri÷n cái líng yön, đät đøn bân tåm
thanh tịnh thçy Bồ tát Phổ Hi÷n xuçt hiûn, được tam muội
và đà la ni. Tam muội là chánh định tụ, têp trung tư tưởng
ở mức độ cao, sanh huû giâi, thçy tçt câ viûc chýnh xác.
Đà la ni có Pháp åm Phương tiûn đà la ni, trëm ngàn
muôn ức tri÷n Đà la ni. Nghÿa là chúng ta hiùu nghÿa kinh
chýnh xác. Tçt câ những gü ta học với Phêt, nghe được
Phêt däy, nói chung những đi÷u lành luôn xoay væn trong
tim óc chúng ta. Khác với trước kia chưa có Đà la ni,
những viûc thiûn tốt của Phêt nghe xong, chúng ta quön
ngay. Còn những täp nhiúm thø gian chúng ta không cố
490
nhớ, nó cũng tự ùn ùn hiûn lön. Nhờ tri÷n Đà la ni, đức
hänh của Phêt, Bồ tát giữ läi được trong tåm ta.
Với lòng từ bi vô lượng của Phổ Hi÷n, mang tçt câ
nguyûn lực gia bị cho hành giâ. Tuy có chút ýt cën lành,
nhưng nương được Phổ Hi÷n hänh lực trang nghiöm thån
tåm, hành giâ cũng thành tựu bốn pháp và có kinh Pháp
Hoa đù thọ trü.
Nhờ gia hänh Phổ Hi÷n tu têp trong thø giới thi÷n định,
làm bän với Bồ tát, nghiûp thức và tåm ác hành giâ biøn
mçt, thiûn cën công đức sanh ra. Và trở v÷ thø giới hiûn
thực của nhån gian, hành giâ sô từng niûm gðp được
pháp lữ đøn däy dỗ trön bước đường tu. Họ là hiûn thån
của Bồ tát Phổ Hi÷n đøn với hành giâ. Riöng tôi hünh dung
läi quá trünh tu từ xuçt gia hành đäo đøn nay, tçt câ những
người tôi tiøp xúc đ÷u là Bồ tát. Còn người lä đøn tự xưng
là Bồ tát, tôi chưa gðp.
Như vêy gia hänh Phổ Hi÷n hay tu ở thø giới suy tư, vô
hünh, khi trở läi thực tø cuộc sống cũng có køt quâ tốt đõp
như nhau, giống như hai mðt của cuộc đời hay thø giới
của thù và thø giới của dụng.
Bốn pháp thành tựu trong 21 ngày gia hänh không
phâi thực của ta. Tuy nhiön, nương pháp tu đồng hänh
vay mượn Phổ Hi÷n mà có. Vý như ta không tốt, nhưng nhờ
chơi chung với bän tốt, nön tốt theo. Køt bän với Phổ Hi÷n
læn læn hành giâ thanh tịnh. Bỏ Phổ Hi÷n, hành giâ không
có Pháp Hoa. Phổ Hi÷n cho hành giâ Đà la ni đù täo sự
liön hû với Ngài.
Các phèm trước diún tâ sự træm lðng của Bồ tát. Đøn
phèm này, Phổ Hi÷n Bồ tát dùng toàn lực đù thuyøt kinh
Pháp Hoa ở Ta bà. Sức thæn thông tự täi, tiøng thơm, uy
491
đức của Phổ Hi÷n Bồ tát nhìm diún tâ trý khôn, sức mänh
và phước đức của Bồ tát hoàn toàn đæy đủ.
Sau khi Bồ tát xác định tư cách người trü kinh và phát
nguyûn ủng hộ giữ gün người trü kinh Pháp Hoa, Phêt nói rõ
nhån hänh Phổ Hi÷n là kinh Pháp Hoa. Và kinh Pháp Hoa
là cuộc sống của Đức Phêt Thých Ca. Ba đi÷u này chýnh là
một vêy.
Tu hänh Phổ Hi÷n hay trü kinh Pháp Hoa, được coi như
Phêt Thých Ca. Vü hành giâ lçy áo Thých Ca phủ ngoài thån
münh, nghÿa là lçy hänh Thých Ca trang nghiöm chýnh münh.
Hành giâ trở thành Thých Ca. Như vêy tu hänh Phổ Hi÷n là
trü kinh Pháp Hoa và trü Kinh Pháp Hoa là thù hiûn hänh
Phêt.
Đức Phêt xác định thöm rìng người trü kinh Pháp Hoa
vui sống với chån thêt pháp, với chån lý. An trú trong
pháp thuæn một không täp là Pháp Hoa, thü triøt lý thø
gian nìm trong vòng lý luên, phâi trái hơn thua không lôi
cuốn họ. Chîng những không thých thú vui thø gian, hành
giâ cũng không thých những viûc làm có häi. Tánh không
thých này là bân tánh tự nhiön phát xuçt từ lòng hành giâ,
không phâi bị cçm đoán bít buộc. Hành giâ không thých
những viûc làm ác häi, chîng ưa gæn gũi kó ác, không
thých đøn chỗ ën chơi trác táng. Nói chung cơm ën, áo
mðc, nhà ở không còn cæn thiøt đối với hành giâ. Thú vui
cuộc đời không thù hçp dén hành giâ. Thæn thức hành
giâ đã lön đøn Trời Đåu suçt đà thiön, nghÿa là có ýt nhi÷u
thông minh sáng suốt, được ra mít Di Lðc. Và trở v÷ thø
gian trü kinh Pháp Hoa, chþ nhìm trâi lòng từ vô lượng đøn
cho mọi người và mang trý tuû tuyût vời làm đõp cuộc đời.
Thành tựu hänh như vêy, tuy Phêt diût độ nhưng coi
như có Phêt. Ngoài ra, không có Phêt Thých Ca nhưng có
492
Phổ Hi÷n Bồ tát cũng coi như có Phêt và Phêt Thých Ca hộ
niûm người tu hänh Phổ Hi÷n.
Đức Phêt Thých Ca tu hänh xuçt gia và Bồ tát Phổ
Hi÷n tu hänh cư sÿ đù nói rõ yøu nghÿa của kinh Pháp Hoa.
Dù mang hünh thức xuçt gia hay täi gia, nøu có đức hänh
giống Phêt, đ÷u là người thay thø Ngài.
Sau khi xác định tư cách người trü kinh Pháp Hoa là
người chan hòa lòng từ cho tçt câ chúng sanh, mang trý
khôn siöu tuyût làm lợi läc chúng hữu tünh, ở phæn køt,
Phêt nói rõ ai đøn phþ báng gåy khó khën cho người trü
kinh, chýnh là phþ báng Phêt, phâi chịu vô số tội báo.
V÷ điùm này chúng ta thử quan sát läi xem cuộc đời
của Phêt, ai phþ báng Ngài thü phâi thọ quâ báo như thø
nào ? Có lô không ai quön được trön bước đường hoìng
pháp độ sanh, người luôn luôn song hành bön cänh đức
Phêt đù chuyön ám häi Ngài chþ có Đ÷ Bà Đät Đa. Những
viûc làm cực ác của Đ÷ Bà Đät Đa không thù tác häi được
Phêt. Trái läi, ông phâi lãnh thọ quâ báo rơi vào Vô gián địa
ngục. Tuy thån còn sống, nhưng tràn đæy các bûnh khổ,
chîng khác nào đang ở địa ngục.
Hoðc A Xà Thø thâ voi say, không häi được Phêt, läi
lãnh quâ báo da nứt nó hôi thúi. Thánh Kỳ Bà không chữa
được, khuyön ông sám hối Phêt. Sau khi sám hối tội cën
tiöu trừ, ông trở thành người hộ pháp đíc lực, chở lương
thực lön núi Linh Thứu cúng dường Phêt và đäi chúng.
Qua hai nhån vêt tiöu biùu cực ác là Đ÷ Bà Đät Đa và A
Xà Thø, chúng ta thçy họ phþ báng, häi Phêt, nön lãnh thọ
quâ báo hiûn täi.
Ngày nay, Phêt diût độ, người phþ báng hành giâ
Pháp Hoa cũng phâi chịu quâ báo như vêy, thü hành giâ
mới thực sự là người trü kinh Pháp Hoa, là người thay thø
493
Phêt. Trái läi, người phþ báng ta mà họ vén bünh ổn, không
bị quâ báo gü. Chíc chín ta không phâi là người trü kinh
Pháp Hoa đúng pháp. Chúng ta cæn kiùm läi xem tåm ý
ta có ngay thêt dịu hòa chưa, có còn ham muốn thú vui
của cuộc đời không. Nøu chúng ta hoàn toàn sống với
pháp, y như Phêt Thých Ca, chúng ta phâi đät được ba
giâi thoát :
1 - Đû tử Phêt nhên thçy cuộc đời là KHÔNG và các
pháp luôn biøn đổi sanh diût không ngừng, nön không
bên tåm với pháp sanh diût. Hành giâ luôn hướng tåm v÷
pháp chån thêt, an trụ giâi thoát. Từ đó, khó khën cuộc
đời đối với hành giâ trở thành số không. Đã xem là KHÔNG
mà bị sþ vâ chö bai, lòng münh läi gợn lön phi÷n não, chíc
chín chưa vào giâi thoát môn.
2 - Hành giâ trụ vô tướng giâi thoát, không cố chçp,
không vướng míc gü. Dưới nhãn quan hành giâ Pháp Hoa,
sþ vâ hay ủng hộ đ÷u vô tướng, thuên nghịch đ÷u là duyön
đù chúng ta tu hành. Nøu bị phþ báng, khởi tåm tức giên là
đã kõt vào thø gian.
3 - Hành giâ không ham muốn gü trön cuộc đời, kù câ
không ham muốn được đ÷ cao, thü sþ vâ không còn tác
động đối với hành giâ.
Chúng ta cæn lưu ý nøu người sþ vâ chö bai ta thuộc
häng người hung dữ ác độc, vô trý, tham dục hay ghòt
ganh. Ta xem viûc này bünh thường không đáng quan tåm,
không đáng sợ. Vü họ tiöu biùu cho häng người tội lỗi tham
dục thø gian. Lời phþ báng của họ hoàn toàn phát xuçt từ
ganh tỵ, tranh dành quy÷n lợi, hoàn toàn khác với con
đường trý tuû đäo đức thánh thiûn của chúng ta. Họ chö
ta là đi÷u tçt yøu.
494
Trön lộ trünh tu hành, càng tiøn xa trön con đường
Thánh đäo, chúng ta càng bỏ läi phýa sau những dục läc
tranh chçp hơn thua của cuộc đời. Một lòng sống với
pháp Phêt däy, tåm ý ngay thêt dịu hòa, chþ quan tåm tu
sửa theo lời phö phán đúng đín của các bêc đức hänh,
trý tuû hơn chúng ta mà thôi.
Kinh Pháp Hoa mà Phêt giâng cho hàng Bồ tát nghe trong
tư thø tåm giao, vượt ngoài ngôn ngữ. Hàng Thanh vën
còn kõt trong ngôn ngữ, thçy nghe theo phån biût hiùu
biøt của thức, không thù thåm nhêp thø giới Pháp Hoa
được. Vü vêy, thuyøt giâng xong bộ kinh Pháp Hoa, Phêt
rời Linh Thứu v÷ Đäi Låm Tịnh Xá nói kinh Quán Phổ Hi÷n đù
giâi thých thöm đi÷u đäi chúng khởi nghi v÷ kinh Pháp Hoa.
Kinh Đäi Thừa Vô Lượng Nghÿa, Kinh Pháp Hoa và Kinh
Quán Phổ Hi÷n køt hợp läi thành Pháp Hoa tam đäi bộ.
495
Phẩm 28
CHÚC LỤY
I. LƯỢC VĂN KINH
Lúc bçy giờ Đức Phêt Thých Ca Måu Ni từ pháp tòa
đứng dêy hiûn thæn thông lớn, dùng tay mðt xoa đæu vô
lượng đäi Bồ tát và nói rìng : “Ta đã tu têp pháp Vô
thượng chánh đîng giác trong vô lượng kiøp, rçt khó
được. Nay đem giao cho các ông. Các ông nön høt lòng
truy÷n bá cho được lợi ých”.
Đức Phêt xoa đæu các Bồ tát và lêp läi cåu trön ba
læn : “Như Lai là đäi thý chủ của tçt câ chúng sanh. Các
ông nön học theo pháp Như Lai, không nön sanh lòng bỏn
són. Đời sau, nøu có người tin trý tuû của Như Lai thü các
ông nön vü họ nói kinh Pháp Hoa. Nøu gðp chúng sanh
không tin kinh này, các ông phâi dùng pháp khác chþ däy
cho họ lợi ých an vui. Làm như vêy là báo ơn Phêt”.
Các đäi Bồ tát nghe xong høt sức vui mừng chíp tay
bäch Phêt : “Chúng con sô làm đæy đủ như lời đức Thø
Tôn däy, kýnh xin Ngài chớ lo”. Sau đó, Đức Phêt Thých Ca
nói với các phån thån và tháp Đa Bâo hãy trở v÷ bổn độ.
II. GIÂI THÍCH
Đức Phêt phô diún kinh Pháp Hoa ở thø giới siöu thực
và phú chúc cho các Bồ tát siöu hünh bìng pháp không
lời ở phèm Như Lai Thæn Lực xong. Ngài thu thæn lực trở v÷
thực tø, đối trước chúng hội cæn phâi diún tâ pháp chân
thêt bìng lời nói. Đức Phêt đưa ra hünh ânh các vị đäi Bồ
tát kiùu méu như Dược Vương, Diûu Âm, Quan Âm, Phổ
Hi÷n„ Các Ngài thù hiûn được sự hành đäo tự täi, giáo
496
hóa chúng sanh Ta bà dưới mọi däng hünh không chút
chướng ngäi.
Đức Phêt nöu lön những mô hünh tiöu biùu giữ được
pháp chån thêt tồn täi lợi läc ở Ta bà. Đäi chúng câm
nhên được hänh nguyûn và viûc làm kiön cố của chư Bồ
tát trön bước đường hoìng hóa độ sanh. Đức Phêt từ
pháp tòa bước xuống xoa đânh các Bồ tát và phú chúc
rìng Đức Phêt tu trâi qua vô số kiøp đät được pháp ýt có
khó được. Nay đem phú chúc cho các ông. Các ông
phâi học theo hänh Như Lai, mang tư tưởng này truy÷n
däy mọi người, đừng nön bỏn són.
V÷ vçn đ÷ phú chúc, ở đåy có sự khác biût giữa hai
bân kinh Pháp Hoa. Bân Hán dịch 28 phèm của Ngài Cưu
Ma La Thêp ghi Đức Phêt xoa đânh phú chúc các Bồ tát.
Trong khi bân dịch chữ Anh ghi Đức Phêt phú chúc bìng
cách bít tay các Bồ tát.
Đức Phêt đưa một tay bít toàn bộ tay của các Bồ tát,
nhìm gợi cho chúng ta hiùu sự tương quan liên hû mêt thiøt
giữa Ngài và mọi người. Đức Phêt không đơn thuæn đóng
khung trong tính chçt một chúng sanh cá biût riöng rô. Ý này
ứng với phån thån Phêt trong phèm Hiûn Bâo tháp, ở träng
thái siöu hünh biøn hóa không týnh lường được.
Đức Phêt bít tay từng người và đưa vào tay mỗi
người đù họ ním bít tiøp thu được những gü Ngài trao
cho, mới thực sự thù hiûn ý nghÿa phú chúc. Nói cách
khác, Đức Phêt truy÷n Như Lai lực hay pháp sống thực
cho các Bồ tát, không phâi truy÷n mớ giáo đi÷u khô chøt.
Như Lai lực tuy vô hünh, không diún tâ được nhưng thù
hiûn såu síc rõ nòt, hoàn toàn đæy đủ trong suốt cuộc đời
hoìng hóa của Phêt, luôn luôn là tçm gương sáng chói.
Ngài đem câ cuộc đời siöu tuyût bçt tử này phú chúc cho
hành giâ Pháp Hoa lêp thån hành đäo.
497
Lúc phú chúc cho các Bồ tát cựu trụ, chúng ta thçy
Phêt phóng quang. Nhưng nay đối với chúng đương cơ
và chúng đời sau, Phêt chþ nói Ngài đem phú chúc pháp ýt
có khó được. Những hành giâ Pháp Hoa đang dçn thån
trön lộ trünh Bồ tát đäo chíc chín câm nhên såu síc lời
Phêt däy v÷ giáo pháp Ngài đät được quâ thêt ýt có khó
gðp trön thø gian. Duy nhçt hiûn hữu một Đức Phêt Thých
Ca và mãi đøn nay không có một Đức Phêt thứ hai nào.
Tuy Phêt không nói rõ pháp khó gðp là pháp gü,
nhưng chúng ta có thù cën cứ vào đoän kinh kø tiøp đù
phát hiûn pháp Ngài chứng được và truy÷n trao cho ta :
“Đức Như Lai có lòng từ bi lớn, không có týnh bỏn són cũng
không sợ sût, có thù cho chúng sanh trý tuû của Phêt, trý
tuû của Như Lai, trý tuû tự nhiön”.
Qua đoän kinh trön, chúng ta nhên thçy Phêt sïn
sàng cho hành giâ Pháp Hoa ba pháp là Phêt huû, Như
Lai huû, Tự nhiön trý. Chúng ta học Phêt, làm tçt câ viûc,
cũng chþ nhìm đù phát sinh ba huû này.
Tự nhiön trý hay vô sư trý mà Phêt đät được do pháp
quán mười hai nhån duyön. Với Tự nhiön trý Ngài biøt rõ
chýnh xác sinh hoät biøn däng, đổi thay của con người và
vũ trụ. Trâi vô số kiøp tu quán pháp này và thçy biøt đúng
như thêt muôn sự muôn vêt, Phêt bünh thân trước mọi sóng
gió cuộc đời. Trong lòng Ngài víng lðng hoàn toàn,
không còn gợn chút phi÷n não. Vui buồn vinh nhục thø
gian như dòng nước ao tù, chîng bao giờ đøn gæn Ngài
được. Với tåm hoàn toàn như như bçt động, Phêt trụ
pháp vô vi, muôn viûc đ÷u trôi chây giâi thoát.
Như Lai huû thù hiûn rõ nòt qua hünh ânh Phêt phú
chúc cho các Bồ tát. Ngài ngồi yön mà ánh quang phóng
đi soi rọi mười phương, truy÷n trao chån thêt pháp cho
các Bồ tát cựu trụ, khiøn chư Thiön phâi phát tåm. Với huû
498
Như Lai trang trâi cho đời, Ngài sống rçt bünh thân tự täi
trön cuộc đời ô trược. Nhưng giữa đức Phêt và mọi loài
hiûn hữu một tương quan mêt thiøt kỳ diûu.
Ngoài ra, Phêt được tôn xưng là bêc Toàn Giác, Thø
Gian Giâi hay Chánh Biøn Tri vü đät được Phêt huû hay sự
hiùu biøt toàn diûn chýnh xác.
Khi nhên chån rõ thø nào là Phêt huû, Như Lai huû và
tự nhiön trý, chúng ta tự xòt khâ nëng münh còn cách xa
ba phæn trý huû này. Thêt vêy, mỗi chúng ta còn tồn đọng
quá nhi÷u vô minh phi÷n não, chîng những Như Lai huû
không có, mà tự nhiön trý cũng không được, huống chi là
Phêt huû.
V÷ mðt vô hünh, Phêt phú chúc cho các Bồ tát cựu trụ
Tùng địa dũng xuçt. Các Ngài nghe được, hiùu được, mới
nhên lời giữ gün kinh Pháp Hoa và phát nguyûn xin làm đæy
đủ. Đối với chúng ta chưa nghe, chưa hiùu và phæn phú
chúc cho các Bồ tát, chúng ta cũng không tüm thçy trong
kinh, nön phæn này có tác dụng gợi ý cho ta đó là Pháp
Hoa. Và hành giâ cæn nương theo pháp phương tiûn
chưa phâi là Pháp Hoa mà Phêt phú chúc cho các Bồ tát
hữu hünh, đù thåm nhêp vào các pháp mæu khác.
Trön phương diûn nhån gian, Phêt phú chúc cho các
Bồ tát đương cơ và cũng phú chúc cho chúng ta. Nhưng
khi sanh läi trön cuộc đời này, chúng ta bị thån ngũ çm
ngën che, sai sử, mãi lo làm nô lû cho nó, quön mçt lời
dðn dò ủy thác của Ngài. Tuy nhiön, khi tåm hồn thêt líng
yön, hành giâ bít gðp sự truy÷n trao của Phêt. Nhờ đó,
thôi thúc chúng ta vững tiøn trön đường Bồ tát đäo, duy trü
mäch sống đäo lưu xuçt mãi trong nhån gian.
Sự tương quan mêt thiøt såu xa giữa Phêt và hành giâ
Pháp Hoa là một sự liön hû hỗ tương hai chi÷u. Nøu không
có sự hộ niûm của các Ngài, chúng ta không thành tựu
499
công đức lành. Ngược läi, không có chúng ta, các Ngài
cũng không nương đåu mà tỏa sáng chánh pháp.
Mọi nơi, mọi chỗ đ÷u vang lön pháp åm. Nhưng hành
giâ không có khâ nëng trực nhên, nön giữa Phêt và
chúng ta muôn trùng xa cách. Phêt là Phêt, chúng sanh là
chúng sanh.
Tóm läi, kinh Pháp Hoa là bộ kinh tối yøu. Không riêng
Đức Phêt Thých Ca mà tçt câ ba đời mười phương chư Phêt
đ÷u lçy kinh này làm phương hướng tu hành và truy÷n đäo
trön lộ trünh dén dít chúng sanh đøn quâ vị Nhçt thiøt
chủng trý.
Trong một quá trünh lịch sử truy÷n bá kinh Pháp Hoa
dài låu, chþ xuçt hiûn vài vị Thánh Tëng siöu viût sử dụng
được trọn võn mười phæn công đức của kinh Pháp Hoa,
ngang hàng với Bồ tát đû thêp địa. Ở Trung Hoa thü có
Ngài Thiön Thai Trý Giâ đäi sư, hay ở Nhêt Bân có Nhêt Liön
Đäi Thánh nhån.
Tuy nhiön trong thø giới phàm phu tội lỗi, trong những
người đui mù không Đäo sư, chúng ta là những người may
mín được thọ trü kinh Pháp Hoa, køt duyön được với kinh
Pháp Hoa. Tuy chúng ta còn bị phi÷n não trói buộc, ba đi÷u
kiûn trong phèm Pháp Sư : vào nhà Như Lai, mðc áo Như Lai,
ngồi tòa Như Lai chưa tròn đæy miön viún. Thþnh thoâng,
chúng ta cũng chợt bít gðp được những âm thanh kỳ diûu
của Phêt. Dù kinh Pháp Hoa ta nghe được vëng vîng, vén
còn hơn là những kó trëm ngàn muôn kiøp chưa nghe đøn
tön Tam Bâo.
Ngài Xá Lợi Phçt, Mục Ki÷n Liön, Tu Bồ Đ÷„ là những
chúng køt duyön từ thời Phêt Đäi Thông Trý Thíng, nön båy
giờ được thọ ký. Chúng ta là những người køt duyön ở hội
Linh Sơn, nön ngày nay tuy còn sống trong nhà lửa tam
500
giới, vén an nhiön tu học nhån hänh Pháp Hoa, nhên
được ýt nhi÷u công đức.
Càng đọc tụng lú läy kinh Pháp Hoa, Phêt càng gæn
gũi chúng ta. Chîng những Ngài mà câ mười phương chư
Phêt, đ÷u læn lượt hiûn ra trước mðt chúng ta. Các Ngài
an ủi và çn chứng cho lời phát nguyûn của những hành
giâ Pháp Hoa sơ phát tåm đang cố gíng noi theo lời Phêt
däy, làm viûc khó làm trong cõi đời ác trược.
Đät được độ câm này, chúng ta lướt qua mọi chông
gai khó khën, tiøn bước trön con đường hiùm 500 do tuæn
đøn bâo sở, mà không thçy cô độc và chán nân. Nhờ lực
gia bị của chư Phêt, chư Bồ tát và độ câm såu xa với các
Ngài, chúng ta tiøp tục tiøn tu đäo hänh, một lòng một dä
thọ trü kinh Pháp Hoa. Læn læn huån têp vào täng thức
những hät giống Bồ đ÷ vô lêu và trâi rộng cuộc sống dưới
bốn däng giáo, lý, hänh, quâ. Chúng ta thù hiûn thành
những køt quâ giâi thoát sáng suốt, sống thực trong từng
viûc làm lợi läc cho đời.
Đøn một ngày nào đó, nghiûp chủng tử hoàn toàn
thuæn thiûn, trang nghiöm đæy đủ đäo hänh Bồ tát, Đức
Thø Tôn sô xoa đæu thọ ký cho chúng ta. Bçy giờ, đoän
đường dén đøn thø giới Pháp Hoa chån thêt đânh lú chư
Phêt mười phương, làm bän lữ với Bồ tát Tùng địa dũng
xuçt chþ trong gang tçc vêy.
NAM MÔ TỐI THƯỢNG THỪA VIÊN GIÁO DIỆU PHÁP LIÊN
HOA KINH
PHÁP HOA HỘI THƯỢNG PHẬT BỒ TÁT