IV. ULUSAL LİMAN KONGRESİ

“KÜRESEL EĞİLİMLER-YEREL STRATEJİLER”

7-8 Kasım 2019 – İZMİR

doi: 10.18872/0.2019.11

LİMANLARDA TEHLİKELİ MADDELER VE

TEHLİKELİ MADDE EĞİTİMLERİ

Tankut YILDIZ1

ÖZET

Tehlikeli madde faaliyetlerinin insan sağlığı ve diğer canlı varlıklar

ile çevreye zarar vermeden güvenli emniyetli ve düzenli bir şekilde

yürütülmesini amaçlayan tehlikeli madde mevzuatı, uluslararası ve

ulusal sözleşme ve standartlar çerçevesinde tehlikeli maddelerden

kaynaklanan kaza riskini azaltmayı, yaşanan kazaları ise asgari

zararla sonuçlandırmayı hedeflemektedir.

İnsan kaynaklı iş kazalarının önüne geçilmesinde temel araçlardan

birisi olan yeterli eğitimin sağlanması, tehlikeli madde kaynaklı

kazaların yaratacağı maddi ve manevi zararları azaltacaktır.

Türkiye’de uygulamaları geç denilebilecek bir zamanda, ülkenin

ADR2’ye taraf olduğu 2010 sonrasında başlayan tehlikeli madde

mevzuatı, tehlikeli madde elleçleyen limanların uymaları gereken

kurallar ile bu limanlara hizmet sunan TMGD’lerin ve liman

personelinin eğitimlerine ilişkin usul ve esasları düzenlemektedir.

İlgili mevzuat gereklilikleri Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’na bağlı

Tehlikeli Mal ve Kombine Taşımacılık Düzenleme Genel Müdürlüğü

tarafından yürütülmektedir.

Bu çalışmada, tehlikeli madde elleçleyen kıyı tesislerinin tabi

oldukları ulusal mevzuat çerçevesinde düzenlenen eğitim

koşullarının uluslararası mevzuat gerekliliklerini ve kıyı tesisi

ihtiyaçlarını ne kadar karşıladığı tespit edilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Sözcükler: Eğitim, Liman, Tehlikeli madde, TMGD

1 Tankut Yıldız, TMGD Tehlikeli Maddeler Güvenlik Danışmanlık A.Ş.

2 Accord Européen Relatif au Transport International Des Marchandises

Dangereuses par Route (Tehlikeli Malların Karayolu ile Uluslararası

Taşımacılığına İlişkin Avrupa Anlaşması) – UNECE

1. GİRİŞ

Ekonomide küreselleşmenin büyümesiyle beraber liman

hizmetlerinin sağlık, emniyet, çevre, güvenlik ve kalite (SEÇG-K)

unsurları çerçevesinde standardizasyonu gerekliliği de artmaktadır.

Yapılan araştırmalar sonucunda, iş kazalarından önemli bir

bölümünün (%80-90) insan faktörlerden kaynaklandığı saptanmıştır

(Çam, 1993: 2). Burada eğitim yetersizliği önemli bir etkendir.

ABD’de yapılan araştırmalar sonucunda, eğitim çalışmalarının

yapılması ve uygun ortamların yaratılması durumunda, kazaların

%97’sinin önlenebileceği saptanmıştır (Ekiz, 1992: 23).

Tehlikeli maddelere ilişkin düzenlemeler ve standartlar, SEÇG-K

unsurlarının hepsiyle doğrudan ilişkili ayrı bir sistem olarak

karşımıza çıkmaktadır. Tehlikeli maddelerin elleçlenmesi, taşınması

ve depolanması faaliyetleri sağlık, emniyet, çevre ve güvenlik

açısından risk oluşturmakta, bu risklerin ortadan kaldırılabilmesi için

kalite yönetim sistemi içerisinde tehlikeli madde yönetimine ilişkin

unsurların yer alması gerekmektedir.

Eğitim gerekliliklerine ilişkin uluslararası yasal düzenleme kısa adı

IMO olan International Maritime Organizations (Uluslararası

Denizcilik Örgütü) tarafından, ulusal yasal düzenleme ise Tehlikeli

Mal ve Kombine Taşımacılık Düzenleme Genel Müdürlüğü

(TMKTDGM) ve Deniz ve İçsular Düzenleme Genel Müdürlüğü

(DİDGM) tarafından yapılmaktadır.

Ülkemizde limanlarda SEÇG-K ve tehlikeli madde unsurlarına

ilişkin hükümleri düzenleyen başlıca yönetmelik, yönerge ve

tebliğler şu şekildedir (Deniz Mevzuat,2019)

Kıyı Tesislerine İşletme İzni Verilmesine İlişkin Usul ve

Esaslar Hakkında Yönetmelik

Tehlikeli Maddelerin Deniz Yoluyla Taşınması Hakkında

Yönetmelik

Kıyı Tesisi Tehlikeli Madde Uygunluk Belgesi

Düzenlenmesi Hakkında Yönerge

Denizyoluyla Taşınan Tehlikeli Yüklere İlişkin Bildirim ve

Özel İzin Yönergesi

Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanlığı Hakkında Tebliğ

Denizyoluyla Taşınan Tehlikelı̇ Yüklere İlişkin Uluslararası

Kod Kapsamında Eğitim ve Yetkilendirme Yönetmeliği

IMDG Kod Eğitim Seminerlerine İlişkin Yönerge

Uluslararası Gemi ve Liman Tesisi Güvenlik Kodu

Uygulama Yönetmeliği

Limanlar Yönetmeliği

Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği

Gemilerden Atık Alınması ve Atıkların Kontrolü

Yönetmeliği

Sıfır Atık Yönetmeliği

Deniz Çevresinin Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerle

Kirlenmesinde Acil Durumlarda Müdahale ve Zararların

Tazmini Esaslarına Dair Kanunun Uygulama Yönetmeliği

Yeşil Liman /Eko Liman Projesi Uygulama Esasları

Dünya ticaretinin yaklaşık %90’ının denizyolu ile gerçekleştiriliyor

olması, uluslararası ticarette limanların ne kadar önemli bir konuma

sahip olduğunu açıkça ortaya koymaktadır (Gümüşkaya, vd., 2015:1)

Denizyolu taşımacılığı, tehlikeli madde taşımacılığında da riski ve

etki alanı büyük olmasına rağmen sağladığı mali avantaj sebebiyle en

çok kullanılan taşımacılık türüdür. İnsan faktöründen kaynaklı

tehlikeli madde kazalarının önlenmesi, SEÇG-K unsurlarının yerine

getirilmesinin yanı sıra milli servetin korunmasını da sağlayacaktır

çünkü kazaların neden olduğu hasar ve uluslararası sularda

düzenlenen idari para cezaları ciddi meblağların israf olmasına neden

olmaktadır. Ülkenin uluslararası camiada prestij yitirmesi de bir diğer

önlenecek sonuçlardandır.

Ülkemiz tehlikeli yüklerin denizyoluyla taşınmalarında kilit

noktalardan birisidir. Limanlarımızda tehlikeli yükler her zaman var

olacaktır. Bu sebepten tehlikeli yüklerin operasyonları konusunda

herkesin üstüne düşen görevi en iyi şekilde yapması şarttır.

Limanlarımız şehirlerimize yakın yerlerdedir. Bulundurdukları

tehlikeli yüklerin sadece limanları etkileyeceğini düşünmemek

gerekir. Çevre ve insan sağlığı içinde halkımızın güvenliği dikkate

alınmalıdır. Limanların güvenliği ülkemizin güvenliği için oldukça

önemlidir. Güvenli limanlar ülkemizi daha güzel daha gelişmiş

yarınlara taşıyan en önemli ticaret kapıları olacaktır. Bakanlığımızın

ve limanlarımızın birlikte çalışarak daha büyük başarılar için daha

çok eğitime önem vermeleri başarının anahtarı olacaktır (Usluer ve

Ünal, 2015:16)

1.1 Tehlikeli Madde Elleçleyen Limanlar

Türkiye’de limanlardaki tehlikeli madde faaliyetlerine ilişkin

mevzuat TMTKDGM ve DİDGM tarafından yürütülmektedir.

DİDGM tarafından, kıyılarımızda denizcilik ve limancılık

faaliyetlerinde bulunmak amacıyla inşa edilmiş kıyı tesislerini,

bunların inşasını gerçekleştirecek ve işletecek olan kişileri kapsayan

Yönetmelik3 kapsamında limanlara süresi 6 ay ila 5 yıl arasında

değişen Kıyı Tesisi İşletme İzni düzenlenmektedir. İzin, tesise

yanaşacak gemi türleri ve yük sahibine göre aşağıdaki kapsamlarda

düzenlenmektedir (DİDGM,2019)

Feribot (Ferry)/Yolcu (Passenger)

Ro-Ro Gemisi (Ro-Ro)

Genel Kargo Gemisi (General Cargo Ship)

Dökme Yük Gemisi (Bulk Carrier)

Petrol/Ürün Tankeri (Crude Oil/Product Tanker)

Kimyasal Tanker (Chemical Tanker)

Sıvılaştırılmış Gaz Gemisi (Liquified Gas Carrier)

Konteyner Gemisi (Container Ship)

Diğer (Other) (…)

Ana statüsü üçüncü şahıslara ait yüklerin tahmil/tahliyesi

işlemidir.

Ana statüsü kendi yüklerinin tahmil/tahliyesi işlemi olup

üçüncü şahıslara ait yüklerin tahmil/tahliyesini

gerçekleştirebilir.

Ana statüsü kendi yüklerinin tahmil/tahliyesi işlemidir.

TMKTDGM tarafından, gemilerde ve deniz araçlarında yük olarak

taşınan tehlikeli maddeleri ve tehlikeli yükün; gemide veya kıyı

tesisinde, yüklenmesi, istif edilmesi, elleçlenmesi, taşınması, taşıma

biriminden ve gemiden boşaltılması, bildirimi, geçici depolanması,

kontrol ve denetiminin yapılması hususlarını kapsayan

Yönetmelik4’le tehlikeli madde yükümlüleri düzenlenmektedir.

3 Kıyı Tesislerine İşletme İzni Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında

Yönetmelik

4 Tehlikelı̇ Maddelerin Deniz Yoluyla Taşınması Hakkında Yönetmelik

Tehlikeli madde elleçleyen limanlara Yönerge5 kapsamında Kıyı

Tesisi İşletme İzni süresince geçerli Kıyı Tesisi Tehlikeli Madde

Uygunluk Belgesi (KTTMUB) düzenlenmektedir.

Kıyı Tesisleri, Yönerge’nin genel gerekliliklerinin yanı sıra faaliyet

alanlarına giren yüklere göre aşağıdaki başlıklarda yetki alabilmek

için ek gereklilikleri yerine getirmekle yükümlüdürler (TMKTDGM

Yönergeler, 2019)

Paketli Tehlikeli Yükler

Tehlikeli Katı Dökme Yükler

Tehlikeli Sıvı Dökme Yükler (Kimyasal ve Benzeri Sıvı

Haldeki Tehlikeli Dökme Yükler)

Tehlikeli Sıvı Dökme Yükler (Petrol ve Petrol Ürünleri)

Tehlikeli Sıvı Dökme Yükler (Sıvılaştırılmış Gaz

(LPG/LNG) ve Sıkıştırılmış Doğal Gaz (CNG))

Hurda Yükler

Patlayıcı Yükler

Radyoaktif Yükler

Enfeksiyöz Yükler

Fümigasyon Yapılmış Yükler

Tehlikeli madde elleçleyen kıyı tesisleri, tehlikeli maddelerle ilgili

yapılan tüm işlemleri ve mevzuat kapsamında belirtilen

sorumluluklar ile tedbirlerin nasıl yerine getirildiğini açıklayan

Tehlikeli Madde Rehberi’ni Türkçe ve İngilizce olarak hazırlayıp

web sitesinde yayımlamak ve ilgili personelin tamamına Tehlikeli

Madde El Rehberi dağıtmakla yükümlüdürler.

Kıyı tesisi işleticileri aynı zamanda kıyı tesisinde meydana

gelebilecek acil durumlara yönelik olarak alınması gereken önlemleri

ve acil durumda yapılacakları belirten bir Acil Durum Planı

oluşturmak, güncel tutmak ve gerektiğinde uygulamak zorundadır.

Acil Durum Planı’nın güncelleme periyodu en fazla 3 (üç) yıl olup

plan kapsamında ilgili personele eğitim düzenlenmesi gerekmektedir.

5 Kıyı Tesisi Tehlikeli Madde Uygunluk Belgesi Düzenlenmesi Hakkında

Yönerge

Ülkemizde 180 adet liman ve iskele bulunmakta olup, bunlardan 6

tanesi Türkiye Denizcilik İşletmeleri tarafından, 2 tanesi de Türkiye

Devlet Demir Yolları tarafından işletilmektedir (DTO,2018:160).

Şekil 1. Türkiye’deki Limanların Dağılımı (DTO,2018:160)

Bugün itibariyle TMKTDGM tarafından 159 tane Kıyı Tesisi

Tehlikeli Madde Uygunluk Belgesi düzenlenmiş durumdadır.

(TMKTDGM Yetkilendirilen Kuruluşlar,2019)

Limanlarımızın %88’inde tehlikeli madde faaliyeti gerçekleştiriliyor

olması kıyı tesislerinde ve personelinde tehlikeli madde bilincinin

oluşturulmasının önemini göstermektedir.

1.2 Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanı

Tehlikeli maddelerle karayolu ve demiryolu faaliyetinde bulunan

işletmelerin, ADR ve RID6 uyarınca Tehlikeli Madde Güvenlik

Danışmanı (TMGD) bulundurma zorunluluğu bulunmaktadır

(UNECE,2019: Cilt I-63)

6 Tehlikeli Eşyaların Demiryoluyla Uluslararası Taşınmasına İlişkin

Yönetmelik (COTIF – Uluslararası Demiryolu Taşımalarına İlişkin

Sözleşme’nin EK C’si)

Kamu Limanları20 Belediye Limanları

23

Özel Limanlar137

Türkiye'deki Limanlar

TMKTDGM tarafından yayımlanan Tebliğ7 uyarınca 64 ders saati

ADR eğitimi alarak İdare tarafından gerçekleştirilen sınavda başarılı

olan adaylar 5 yıl süreyle geçerli TMGD-ADR sertifikasına sahip

olmaktadır. (TMKTDGM Tebliğler;2019)

TMGD’nin demiryolu ve denizyolu faaliyet belgesi sahibi

işletmelerde görev alabilmesi için TMGD-RID+IMDG sertifikasına

sahip olması gerekmektedir. Bu modlarda sertifika alabilmek için 42

saatlik ilave RID ve IMDG eğitiminin ardından yine İdare tarafından

gerçekleştirilen sınavda başarılı olunmalıdır. İlgili sertifika

demiryolu ve denizyolu için ayrı ayrı alınamamaktadır.

2. LİMAN PERSONELİ EĞİTİMLERİ

Liman işletmeleri, farklı mevzuatlar uyarınca personeline SEÇG-K

unsurları kapsamında eğitimler düzenlemekle yükümlüdür. Tehlikeli

maddeyle faaliyet gösteren liman personelinin eğitim koşulları

TMKTDGM tarafından düzenlenen mevzuatla belirlenmektedir.

2.1 Tehlikeli Madde ile İlgili Eğitimler

Yönetmelik8 ile eğitim düzenleyebilecek kuruluşlar ile eğitici

koşulları belirlenen IMDG Kod eğitimleri, 26.07.2019 tarihli

Yönerge9 yayımlanana kadar 27.03.2013 tarihli “2013/TMKTDGM-

01/Eğitim Genelgesi” kapsamında 32 saat (4 gün) olarak, 2 yıllık

sertifika süresi sonunda alınması gereken IMDG Kod yenileme

eğitimleri 12 saat (1,5 gün) olarak düzenlenmekteydi.

Yönerge ile beraber ilgili eğitim süreleri, eğitimi alacak personelin

görevlerine bağlı olarak değişkenlik gösteren, IMDG Kod Bölüm

1.3.1.6’da verilen bilgiler doğrultusunda yeniden düzenlenmiştir.

Eğitim sürelerinin özeti Tablo 1’de gösterilmiştir.

7 Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanlığı Hakkında Tebliğ

8 Denizyoluyla Taşınan Tehlikeli Yüklere İlişkin Uluslararası Kod

Kapsamında Eğitim ve Yetkilendirme Yönetmeliği

9 IMDG Kod Eğitim Seminerlerine İlişkin Yönerge

Tablo 1: Konularına Göre IMDG Kod Eğitim Süreleri (TMKTDGM

Yönergeler;2019)

Görev Toplam Eğitim

Süresi (saat)

Yenileme Eğitim

Süresi (saat)

Sınıflandırma 16 8

Paketleme 8 4

İşaretleme, etiketleme,

plakartlandırma 8 4

Yük taşıma birimlerinin

yüklenmesi/boşaltılması 16 8

Taşıma belgelerinin hazırlanması 16 8

Taşıma için arz veya kabul 20 8

Elleçleme sırasında taşıma 12 4

Yükleme/istif planlarının

hazırlanması 24 12

Gemilerden yükleme/boşaltma 16 8

Gözetim 16 8

Tartı aleti operatörü 8 *

Fumigasyon/gazdan arındırma 8 *

Kategori 1 20 12

Eğitim içeriğinde giriş bölümü, ardından IMDG Kod’un ilgili

kısım/alt bölümleri ve son olarak farklı mevzuat ve başlıklar yer

almaktadır. İlgili personelin görevine bağlı olarak da toplam eğitim

süreleri belirlenmiştir. Eğitim içeriğinde yer alan IMDG Kod

dışındaki mevzuat ve başlıklar aşağıda olduğu gibidir:

SOLAS Bölüm II-2/19

Liman mevzuatı

Ulusal taşıma düzenlemeleri

CSC Sözleşmesi

CTU Kod

Acil durum prosedürleri

İlk yardım önlemleri

Emniyetli elleçleme prosedürleri

Yapılan düzenlemeyle kıyı tesisinin faaliyetine ve personelin

görevine göre eğitim süreleri, 4 saat (0,5 gün) ila 20 saat (2,5 gün)

arasında değişkenlik göstermektedir.

İlgili eğitim süreleri Tablo 2’de gösterildiği gibidir.

Tablo 2: Kıyı Tesisi Faaliyeti ve Personel Görevine Yönelik Eğitim

Süreleri (TMKTDGM Yönergeler;2019)

KIYI TESİSİ GÖREV SÜRE

(toplam/yenileme)

Konteyner elleçlemesi yapan

kıyı tesisleri

Gemilerden

Yükleme /

Boşaltma

16 Saat / 8 Saat

Konteyner iç yüklemesi

yapan kıyı tesisleri, bu

operasyonda görev alan

personel

Yük Taşıma

Birimlerinin

Yüklenmesi/

Boşaltılması

16 Saat / 8 Saat

Konteyner elleçlemesi ile

birlikte konteyner iç

yüklemesinde de görev alan

personel

Kategori 1 20 Saat /12 Saat

Paketli tehlikeli yüklere

yönelik Tehlikeli Madde

Deniz Gözetim Yetkilisi

Belgesi almak isteyenler

Gözetim 16 Saat / 8 Saat

Tarım ve Orman

Bakanlığından yük taşıma

birimindeki veya gemi

ambarındaki yüke

fumigasyon veya gazdan

arındırma işlemi yapma

hususunda yetki alan

firmalar, bu işleri yapan

personeline

Fümigasyon

/Gazdan

Arındırma

8 Saat / 5 yılda bir

yeniden alınmalıdır

Konteyner iç yüklemesi

yapan kıyı tesisleri, bu

operasyonda görev alan

personeline

Yük Taşıma

Birimlerinin

Yüklenmesi/

Boşaltılması

16 Saat / 8 Saat

Konteyner iç yüklemesi

yapan ve İdareden, Dolu

Konteyner Brüt Ağırlık

Tespiti Yetki Belgesi alan

tartı aleti operatörleri, bu

işlemi gerçekleştiren

personeline, tehlikeli yük

elleçlemesi yapmıyorsa

Tartı Aleti

Operatörü

8 Saat / 5 yılda bir

yeniden alınmalıdır

Sıvı dökme olarak

elleçleyerek tesislerindeki

kara taşıtı yükleme

istasyonundan kara

tankerlerine yükleyen kıyı

tesisleri;

İşaretleme,

Etiketleme,

Plakartlandırma

8 Saat / 4 Saat

2.2 Diğer Mevzuat Eğitimleri

Liman personelinin farklı kurumlarca düzenlenen farklı mevzuatlar

kapsamında SEÇG-K unsularına ilişkin aşağıdaki eğitimleri de

alması gerekmektedir:

İSG Mevzuatı10 kapsamında iş güvenliği eğitimleri

5312 Sayılı Kanun11 kapsamında OPRC – Oil Pollution

Response Command (Petrol Kirliliğine Hazırlıklı Olma ve

Müdahale Eğitimi) ile HNS – Hazardous and Noxious

Substances (Tehlikeli ve Zararlı Maddeler) eğitimleri

DİDGM tarafından yürütülen ISPS Kod12 kapsamındaki

eğitimler

Karayolu ve demiryolu bağlantılı limanlar için ADR ve RID

eğitimleri 5544 Sayılı Kanun13 kapsamında mesleki yeterlilik eğitimleri

3308 Sayılı Kanun14 kapsamında mesleki eğitimler

2.3 Uluslararası Kodlar

Tehlikeli maddelere ilişkin ulusal mevzuatın liman personeli

eğitimlerinde IMDG Kod odaklı bir yaklaşıma sahip olduğu

görülmektedir. IMDG Kod, tehlikeli maddelerin yük taşıma

ünitelerinde15 ve paketli olarak taşınmasına ilişkin kuralları

10 Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları

Hakkında Yönetmelik (Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı)

11 Deniz Çevresinin Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerle Kirlenmesinde Acil

Durumlarda Müdahale ve Zararların Tazmini Esaslarına Dair Kanun (Çevre

ve Şehircilik Bakanlığı ile Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı)

12 Uluslararası Gemi ve Liman Tesisi Güvenlik Kodu

13 Mesleki Yeterlilik Kurumu (MYK) Kanunu

14 3308 Mesleki Eğitim Kanunu

15 Cargo Transport Unit (CTU)

belirlemekte olup ağırlıklı olarak bu yüklerin gemilerde taşınmasına

ilişkin emniyet, ayrım ve istif kurallarını içermektedir.

Öte yandan tehlikeli maddeler taşıma şekillerine göre farklı IMO

kodlarına tabi olmaktadır. Başlıca IMO kodları ve açıklamaları

aşağıda Tablo 3’te verildiği gibidir:

Tablo 3: Başlıca IMO Kodları (IMO;2018)

IMDG Code: Denizyoluyla Taşınan Tehlikeli Yüklere İlişkin

Uluslararası Kod

ISPS Code: Uluslararası Gemi ve Liman Tesisi Güvenlik

Kodu

CTU Code: Kargo Taşıma Ünitelerinin Paketlenmesi İçin

Uygulama Kodu

IMSBC Code: Uluslararası Denizcilik Katı Dökme Yükler Kodu

BLU Code: Dökme Yük Gemilerinin Emniyetli Yüklenmesi

ve Tahliyesine Yönelik Uygulama Kodu

IBC Code:

Tehlikeli Kimyasalları Dökme Halde Taşıyan

Gemilerin Yapı ve Teçhizatına İlişkin

Uluslararası Kod

IGC Code:

Sıvılaştırılmış Gazları Dökme Halde Taşıyan

Gemilerin Yapı ve Teçhizatına İlişkin

Uluslararası Kod

TDC Code: Güvertede Kereste Yükü Taşıyan Gemiler

Hakkında Emniyetli Uygulamalar Kodu

Grain Code: Dökme Tahılın Emniyetli Taşınması Uluslararası

Kodu

INF Code:

Paketli Işınımlı Nükleer Yakıt, Plütonyum ve

Yüksek Düzeyde Radyoaktif Atıkların Gemilerde

Emniyetli

3. SONUÇ VE ÖNERİLER

Liman işletmecileri, tabi oldukları mevzuatlar çerçevesinde

personellerine çeşitli eğitimler düzenlenmesinden sorumludurlar.

Tehlikeli maddenin içerisinde bulunduğu her sürece ilişkin farklı

mevzuatların öngördüğü farklı eğitimler bulunmakta olup bu

eğitimlerin ortak amacı iş kazaları ve tehlikeli madde kazalarını

engellemek, engellenemeyen durumlarda ise sonuçlarını asgari

seviyeye indirmektir.

Günümüzde pek çok farklı başlık kapsamında ayrı ayrı düzenlenen

eğitimlerin sayısının çokluğu, başta vardiya düzeniyle çok sayıda

personelin çalıştıkları olmakla beraber liman işletmelerinde eğitim

organizasyonlarının zor gerçekleştirilmesine sebep olmaktadır.

Eğitim çeşidinin çok olmasına rağmen tehlikeli maddelere ilişkin pek

çok IMO kodunun idari standardizasyon ve sertifikasyona tabi

olmadığı da görülmektedir.

Sunulan bilgiler ışığında limanlarda düzenlenen tehlikeli madde

eğitimlerinin hem limanların ihtiyacını hem de uluslararası

gerekliliklerin tamamını karşılayamadığı değerlendirilmektedir.

Çözüm önerisi olarak; ilgili mevzuatların ve kapsamlarının

İngiltere'nin İş Sağlığı ve Güvenliği Kurumu’nda (Health and Safety

Executive – HSE) olduğu gibi tek bir çatı altında toplanarak tüm

sektör paydaşlarının katılımıyla oluşturulacak çalışma grupları

aracılığıyla eğitim modüllerinin belirli başlıklar altında toplanması,

akademik yayınlar başta olmak üzere konuya ilişkin kaynak literatüre

katkı sağlanması ve toplumumuzda SEÇG-K bilinci kültürünün

oluşması için anaokulundan lisans üstü eğitimine kadar eğitim

öğrenim hayatının her kademesinde konuyla ilgili katkı sağlanması

çalışmaları sunulmaktadır.

Yaşanabilir bir gelecek bırakmanın giderek daha zor bir hale geldiği

günümüzde, tehlikeli maddelerden kaynaklanan risklerin asgari

seviyeye indirilmesi ve bu konuda bir bilinç kültürü oluşturulması,

ülkemizde halledilmiş konular olarak bir an evvel geride

bırakılmalıdır.

KAYNAKÇA

Çam, İ. (1993). “Türkiye’de İş Kazaların ve Meslek Hastalıkları

Probleminin Çözümünde İş Güvenliği Eğitiminin Önemi Üzerine Bir

Araştırma”. ÇSGB. İşçi Sağlığı Daire Başkanlığı 50: 49-67, Ankara.

Deniz Ticaret Odası (DTO). (2019). Deniz Sektör Raporu – 2018

http://www.denizticaretodasi.org.tr/sayfalar/sektor-raporu.aspx,

Erişim Tarihi: 24.10.2019

Deniz Mevzuat (2019). T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme

Bakanlığı Mevzuat Veritabanı, http://denizmevzuat.udhb.gov.tr

Erişim Tarihi: 25.10.2019

Deniz ve İçsular Düzenleme Genel Müdürlüğü (DİDGM). (2019).

Mevzuat http://www.didgm.gov.tr Erişim Tarihi: 24.10.2019

Ekiz, A. (1992). Yapı Denetimi: Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş

Güvenliği. TMMOB İnşaat Müh. Odası Adana Şubesi İş Güvenliği

Seminer Notları. Ankara.

Gümüşkaya E., Özet M.B. ve Tatar V. (2015). “Limanlarda İş

Sağlığı Ve Güvenliği: Hopa Limanı Uygulaması”. II. Ulusal Liman

Kongresi, 5-6 Kasım 2015. İzmir, Türkiye.

IMO – Uluslararası Denizcilik Örgütü (2018). Abbreviations of IMO

Codes

http://www.imo.org/fr/KnowledgeCentre/HowAndWhereToFindIM

OInformation/AbbreviationsofIMOCodes/Pages/default.aspx Erişim

tarihi: 25.10.2019

Tehlikeli Mal Kombine Taşımacılık Düzenleme Genel Müdürlüğü

(TMKTDGM). (2019). Tebliğler https://tmkt.uab.gov.tr/tebligler

Erişim Tarihi: 24.10.2019

Tehlikeli Mal Kombine Taşımacılık Düzenleme Genel Müdürlüğü

(TMKTDGM). (2019). Yetkilendirilen kuruluşlar

https://tmkt.uab.gov.tr/yetkilendirilen-kuruluslar, Erişim Tarihi:

24.10.2019

Tehlikeli Mal Kombine Taşımacılık Düzenleme Genel Müdürlüğü

(TMKTDGM). (2019). Yönetmelikler

https://tmkt.uab.gov.tr/yonetmelikler Erişim Tarihi: 24.10.2019

Tehlikeli Mal Kombine Taşımacılık Düzenleme Genel Müdürlüğü

(TMKTDGM). (2019). Yönergeler

https://tmkt.uab.gov.tr/yonergeler Erişim Tarihi: 25.10.2019

UNECE – Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomi Komisyonu (2019).

ADR 2019 – Tehlikeli Malların Karayolu ile Uluslararası

Taşımacılığına İlişkin Avrupa Anlaşması, Birleşmiş Milletler

Yayınları

Usluer H.B. ve Ünal A.U. (2015). “Tehlikeli Yük Elleçleme

Eğitimlerinin Liman İşletmelerindeki Gereklilik ve Önemi”. II.

Ulusal Liman Kongresi, 5-6 Kasım 2015. İzmir, Türkiye