lipaphis erysimi (kalt.) (hemiptera: aphididae) ในการปลูก...

(1)

การควบคมเพลยออนผก Lipaphis erysimi (Kalt.) (Hemiptera: Aphididae) ในการปลกพช

ระบบไฮโดรโปนกสดวยเชอราโรคแมลง Metarhizium guizhouense PSUM04 และ Beauveria bassiana PSUB01

Controlling of Mustard Aphid, Lipaphis erysimi (Kalt.) (Hemiptera: Aphididae) in Hydroponic System with Entomopathogenic Fungi, Metarhizium guizhouense PSUM04

and Beauveria bassiana PSUB01

กนกกาญจน ตลงผล Kanokkarn Taluengphol

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญา วทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชากฏวทยา

มหาวทยาลยสงขลานครนทร A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of

Master of Science in Entomology Prince of Songkla University

2560 ลขสทธของมหาวทยาลยสงขลานครนทร

(2)

ชอวทยานพนธ การควบคมเพลยออนผก Lipapahis erysimi (Kalt.) (Hemiptera: Aphididae) ในการปลกพชระบบไฮโดรโปนกสดวยเชอราโรคแมลง Metarhizium guizhouense PSUM04 และ Beauveria bassiana PSUB01

ผเขยน นางสาวกนกกาญจน ตลงผล สาขาวชา กฏวทยา

อาจารยทปรกษาวทยานพนธหลก คณะกรรมการสอบ

……..................................................... .. ......................................ประธานกรรมการ (ผชวยศาสตราจารย ดร.นรศ ทาวจนทร) (ดร.จารวฒน เถาธรรมพทกษ) ...................................................กรรมการ (รองศาสตราจารย ดร.อรญ งามผองใส) ..................................................กรรมการ ((ผชวยศาสตราจารย ดร.วสทธ สทธฉายา) ..................................................กรรมการ ((ผชวยศาสตราจารย ดร.นรศ ทาวจนทร)

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยสงขลานครนทร อนมตใหนบวทยานพนธฉบบนเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชากฏวทยา

………...………………………………………

(รองศาสตราจารย ดร.ธระพล ศรชนะ) คณบดบณฑตวทยาลย

(3)

ขอรบรองวา ผลงานวจยนมาจากการศกษาวจยของนกศกษาเอง และไดแสดงความขอบคณบคคลทมสวนชวยเหลอ

ลงชอ................................................... (ผชวยศาสตราจารย ดร.นรศ ทาวจนทร) อาจารยทปรกษาวทยานพนธ

ลงชอ................................................... (นางสาวกนกกาญจน ตลงผล)

นกศกษา

(4)

ขาพเจาขอรบรองวา ผลงานวจยนไมเคยเปนสวนหนงในการอนมตปรญญาในระดบใดมากอน และไมไดถกใชในการยนขออนมตปรญญาในขณะน

ลงชอ........................................... (นางสาวกนกกาญจ ตลงผล) นกศกษา

(5)

บทคดยอ

เพลยออนผก Lipaphis erysimi เปนแมลงศตรทส าคญของพชผกตระกลกะหล า มการควบคมหลายวธดวยกน โดยวธการใชเชอราโรคแมลงเปนอกวธการหนงทเลอกน ามาใชเนองจากปลอดภยกบสงแวดลอมและมประสทธภาพสงในการควบคมแมลงศตรพช ทดสอบการกอใหเกดโรคแมลงและความรนแรงของเชอรา Metarhizium guizhouense PSUM04 และ Beauveria bassiana PSUB01 กบเพลยออนผก ทระดบความหนาแนนของสปอร 1×109 สปอรตอมลลลตร โดยระยะเวลาท 96 ชวโมง เชอราโรคแมลง M. guizhouense PSUM04 สามารถเขาท าลายเพลยออนผกไดรนแรงและมเปอรเซนตการตาย 100 เปอรเซนต แตกตางจากเชอราโรคแมลง B. bassiana PSUB01 (89.0 เปอรเซนต) และชดควบคม (4.0 เปอรเซนต) อยางมนยส าคญยงทางสถต (P<0.01) และเมอน าเชอราโรคแมลงทง 2 ชนดมาทดสอบทระดบความหนาแนนของสปอร 1×106, 1×107, 1×108 และ 1×109 สปอรตอมลลลตร ตอการเกดโรคของเพลยออนผก L. erysimi พบวา เพลยออนผกมเปอรเซนตการตายสะสมเพมสงขนเมอระยะเวลาเพมมากขนในทกความหนาแนน โดยระดบความหนาแนนของสปอร 1×108 และ 1×109 สปอรตอมลลลตร สงผลใหเพลยออนผกมการรอดชวตนอยเมอเปรยบเทยบกบสปอรแขวนลอยทระดบความหนาแนนท 1×106, 1×107 สปอรตอมลลลตร และชดควบคม เพลยออนผกทตดเชอราสามารถแพรกระจายเชอราไปสเพลยออนผกปกตได พบวา เมอพนเชอรา M. guizhouense PSUM04 และ B. bassiana PSUB01 ทอตราสวน 5:5 สงผลใหเพลยออนมเปอรเซนตการตายสงสด 73.0 ± 18.0 และ 50.0 ± 4.7 เปอรเซนต มอตราการรอดชวตเฉลย 8.43 ± 0.5 และ 9.29 ± 0.6 วน ตามล าดบ นอกจากนเชอราทงสองชนดสามารถครอบครองตนคะนาในสวนราก ตน และใบหลงจากใสเชอราไปแลว 7, 14, 21 และ 28 วน และยงพบวาเชอรา M. guizhouense PSUM04

ชอวทยานพนธ การควบคมเพลยออนผก Lipaphis erysimi (Kalt.) (Hemiptera: Aphididae) ในการปลกพชระบบไฮโดรโปนกสดวยเชอราโรคแมลง Metarhizium guizhouense PSUM04 และ Beauveria bassiana PSUB01

ผเขยน นางสาวกนกกาญจน ตลงผล สาขาวชา กฏวทยา ปการศกษา 2559

(6)

มผลตอการเจรญเตบโตของตนคะนาไดดเมอเปรยบเทยบกบเชอรา B. bassiana PSUB01 และชดควบคม เมอท าการทดสอบเชอรา M. guizhouense PSUM04 ในสภาพโรงเรอนไฮโดรโปนกสรวมกบการปลอยเพลยออนผก L. erysimi บนตนคะนา พบวาตนคะนาทใชเชอราดวยกรรมวธพนทางใบ การเทในระบบราก และการพนทางใบรวมกบการเทในระบบรากมความสงของตนคะนามากกวาชดควบคมและแตกตางกนอยางมนยส าคญยงทางสถต (P<0.01) สวนความยาวรากในวนท 28 พบวามแนวโนมความยาวรากของตนคะนามากกวาชดควบคม ส าหรบน าหนกสดและน าหนกแหงของผกคะนาในกรรมวธทมการใชเชอราพนทางใบรวมกบเทในระบบราก และการเทในระบบราก มความแตกตางกนอยางมนยส าคญยงทางสถตจากชดควบคมทไมมการใชเชอรา (P<0.01) และเมอท าการประเมนการเขาท าลายของเพลยออนผก L. erysimi ในวนท 28, 35 และ 42 บนตนคะนา พบวาในกรรมวธทมการใชเชอราพนทางใบรวมกบเทในระบบราก และการเทในระบบราก มจ านวนประชากรเพลยออนผกนอยกวาชดควบคมและมความแตกตางกนอยางมนยส าคญยงทางสถตจากชดควบคมทไมมการใชเชอรา (P<0.01) ดงนนเชอรา M. guizhouense PSUM04 มศกยภาพในการควบคมเพลยออนผก L. erysimi ในผกคะนาทปลกใน ระบบไฮโดรโปนกส

(7)

Abstract The Mustard aphid, Lipaphis erysimi, has significant economic affects on cruciferous crops. The control of this insect pest has been accomplished via several methods. Use of entomopathogenic fungi is an alternative method of control that is environmentally safe and highly efficient. Pathogenicity and virulence of Metarhizium guizhouense PSUM04 and Beauveria bassiana PSUB01 were tested on L. erysimi. At

the spore concentration at 1×109 spore/ml, M. guizhouense PSUM04 showed the most

virulence on L. erysimi with 100 percent mortality, and a highly significant difference on B. bassiana PSUB01 and control (P<0.01), with 89.0 and 4.0 percent mortality, respectively. The percentage of mortality of L. erysimi infected with both entomopathogenic fungi at 1×106, 1×107, 1×108 and 1×109 spore/ml increased concurrently with incubation time. The spore concentrations at 1×108 and 1×109 spore/ ml had a lower average survival time than the spore concentrations at 1×106, 1×107

spore/ml and control, respectively. The infected L. erysimi with M. guizhouense PSUM04 and B. bassiana PSUB01 transmitted the fungal spore to the normal L. erysimi population. The transmitted ratio of both entomopathogenic fungi at 5 : 5 showed the highest percentage of mortality with 73.0 ± 18.0 and 50.0 ± 4.7 percent, and had an average survival time of 8.43 ± 0.5 and 9.29 ± 0.6 days, respectively. The colonization of

Thesis Title Controlling of Mustard Aphid, Lipaphis erysimi (Kalt.) (Hemiptera: Aphididae) in Hydroponic System with Entomopathogenic Fungi, Metarhizium guizhouense PSUM04 and Beauveria bassiana PSUB01

Author Miss Kanokkarn Taluengphol Major Program Entomology Academic Year 2016

(8)

M. guizhouense PSUM04 and B. bassiana PSUB01 in Chinese kale were investigated. Both entomopathogenic fungi were colonized and detected in root, stem and leaf at 7, 14, 21 and 28 days after application of the fungi. M. guizhouense PSUM04 showed a more positive effect on plant growth than B. bassiana PSUB01 and the control. The Chinese kale treated with M. guizhouense PSUM04 and L. erysimi in a hydroponic crop system test showed a highly significant difference (P<0.01) of shoot length than the control, which had fungal applications of spray, pour and spray, and pour. The Chinese kale treated with M. guizhouense PSUM04 showed longer root length than the control at 28 days after application of the fungus. Chinese kale treated with a spray and pour application, and a pour application of M. guizhouense PSUM04, showed highly significant differences of fresh and dry weights from the control (without fungus) (P<0.01). In addition, the Chinese kale treated with M. guizhouense PSUM04 with a spray and pour application, and a pour application, had low L. erysimi infestation on Chinese kale at 28, 35 and 42 days after fungal application, and significantly different from the control (without fungus) (P<0.01). Conclusion, M. guizhouense PSUM04 was efficient at controlling L. erysimi in a hydroponic crop system.

(9)

กตตกรรมประกาศ

วทยานพนธฉบบนส าเ รจลลวงไดดวยด ขาพเจาขอขอบพระคณ ผ ชวยศาสตราจารย ดร.นรศ ทาวจนทร อาจารยทปรกษาวทยานพนธหลก ทกรณาใหค าปรกษา ชแนะแนวทางในการแกปญหาตางๆ แกไขขอบกพรองของวทยานพนธใหมความถกตองและสมบรณ จนส าเรจลลวงไปไดดวยด ขอขอบพระคณ ดร. จารวฒน เถาธรรมพทกษ ประธานกรรมการสอบวทยานพนธ รองศาสตราจารย ดร.อรญ งามผองใส และ ผศ.ดร. วสทธ สทธฉายา กรรมการสอบวทยานพนธ ทกรณาชแนะแนวทางอนเปนประโยชนตอการท าวทยานพนธ ขอขอบพระคณภาควชาการจดการศต ร พช คณะทรพยากรธรรมชาต มหาวทยาลยสงขลานครนทร ทอ านวยความสะดวกสถานทในการท าวจยทงในหองปฏบตการ และในแปลงทดลอง ขอขอบพระคณสถานวจยความเปนเลศเทคโนโลยชวภาพเกษตรและทรพยากรธรรมชาต คณะทรพยากรธรรมชาต และบณฑตศกษา มหาวทยาลยสงขลานครนทร ทไดมอบทนสนบสนนในการท าวจย ขอขอบพระคณศนยวจยควบคมศตรพชโดยชวนทรยแหงชาต ภาคใต ทอ านวยความสะดวกและเออเฟอสถานทในการท าการทดลองในหองปฏบตการ และเพาะเลยงเชอรา Metarhizium guizhouense PSUM04 และ Beauveria bassiana PSUM01 รวมถงบคลากรในศนยทกทาน ขอขอบคณ คณปทมาพร อนสวรรณโณ และคณสรพร ศรเจรญ ทชวยเหลองานดานธรการ และคณมงคล รตนโสภา ทใหความชวยเหลอในแปลงทดลอง ขอบคณคณพอ แม และคนในครอบครว ผ ทเปนก าลงใจ เปนแรงผลกดน ในการท าวทยานพนธ ตลอดจนเพอนๆ พๆทเรยนปรญญาโท ปรญญาเอกทกทาน ทเปนก าลงใจ รบฟงชแนะแนวทางแกไขปญหาและใหค าปรกษา สดทายผ วจยขอขอบพระคณทกทานทไมไดเอยนาม ทคอยเปนก าลงใจ และใหความชวยเหลอในทกเรองทเปนประโยชนแกการท าวทยานพนธในครงน ใหส าเรจลลวงไปไดดวยด

กนกกาญจน ตลงผล

(10)

สารบญ

หนา บทคดยอ (5) Abstract (7) กตตกรรมประกาศ (9) สารบญ (10) รายการตาราง (11) รายการภาพ (13) บทท

1. บทน า 1 -บทน าตนเรอง 1 - ตรวจเอกสาร 3 - วตถประสงค 14

2. วสด อปกรณ และวธการ 15 3. ผล และวจารณ 33 4. สรป และขอเสนอแนะ 64

เอกสารอางอง 66 ประวตผ เขยน 76

(11)

รายการตาราง

ตารางท หนา 1 สตรอาหารเลยงเชอราโรคแมลง Metarhizium guizhouense PSUM04 และ

Beauveria bassiana PSUB01 15

2 ความรนแรงของเชอรา Metarhizium guizhouense PSUM04 และ Beauveria bassiana PSUB01 ตอเพลยออนผก Lipaphis erysimi (Kaltenbach)

34

3 การวเคราะห Kaplan-Meier คาเฉลยการรอดชวตของตวเตมวยเพลยออนผกLipaphis erysimi (Kaltenbach) ทตดเชอรา Metarhizium guizhouense PSUM04 ในหองปฎบตการ

36

4 คา Lethal time (LT50 and LT90) (mean ± SEM) ของเชอรา Metarhizium guizhouense PSUM04 ทระดบความหนานแนนตางๆ ตอเพลยออนผก Lipaphis erysimi (Kaltenbach) ในหองปฎบตการ

37

5 การวเคราะห Kaplan-Meier คาเฉลยการรอดชวตของตวเตมวยเพลยออนผกLipaphis erysimi (Kaltenbach) ทตดเชอรา Beauveria bassiana PSUB01 ในหองปฎบตการ

39

6 คา Lethal time (LT50 and LT90) (mean ± SEM) ของเชอรา Beauveria bassiana PSUB01 ทระดบความหนาแนนตางๆ ตอเพลยออนผก Lipaphis erysimi (Kaltenbach) ในหองปฎบตการ

40

7 คา Lethal concentration (LC50 and LC90) (mean ± SEM) ของเชอรา Metarhizium guizhouense PSUM04 และ Beauveria bassiana PSUB01 ตอเพลยออนผก Lipaphis erysimi (Kaltenbach) ทตดเชอรา ทระยะเวลา 15 วน

40

8 การวเคราะห Kaplan-Meier คาเฉลยการรอดชวตของตวเตมวยเพลยออนผกLipaphis erysimi (Kaltenbach) ทตดเชอรา Metarhizium guizhouense PSUM04 และไมตดเชอราในหองปฎบตการ

43

9 การวเคราะห Kaplan-Meier เฉลยการรอดชวตของตวเตมวยเพลยออนผก Lipaphis erysimi (Kaltenbach) ทตดเชอรา Beauveria bassiana PSUB01 และไมตดเชอราในหองปฎบตการ

45

(12)

รายการตาราง (ตอ)

ตารางท หนา 10 การครอบครองของเชอรา Metarhizium guizhouense PSUM04 และ

Beauveria bassiana PSUB01 ในใบ ล าตน และรากของตนคะนาทพนและเทสปอรแขวนลอยเชอราทงสองชนด ตรวจสอบเชอราในวนท 7, 14, 21 และ 28 วน ชดควบคมไมใชเชอราโรคแมลง

58

(13)

รายการภาพ

ภาพท หนา 1 ลกษณะสณฐานวทยาของเพลยออนผก Lipaphis erysimi (Kaltenbach) 3 2 ลกษณะการแพรขยายพนธโดยไมอาศยเพศของเพลยออนผก Lipaphis erysimi

(Kaltenbach) 4

3 ลกษณะตวเตมวยของเพลยออนผก Lipaphis erysimi (Kaltenbach) 5 4 กลมของประชากรเพลยออนผก Lipaphis erysimi (Kaltenbach) เขาท าลาย 5 5 ลกษณะ conidia ของเชอรา Metarhizium guizhouense 8 6 ขนตอนการเขาท าลายของเชอรา Metarhizium anisopliae (ภายใตกลอง

จลทรรศนอเลกตรอน (1) การยดเกาะของสปอรบนผนงล าตวแมลง (2) การงอกของสปอร (3) ความแตกตางของ germ tube ในการใช apressoria เจาะเขาไปในเซลล (4) การเจาะผนงล าตว (5) ความแตกตางลกษณะของสปอร (6) การเจรญของเสนใยบนแมลง (7) เสนใยทแทงผานผนงล าตวของแมลงทตายแลว (8) กานชสอปรและสปอรบนซากของแมลง

9

7 ลกษณะ conidia ของเชอรา Beauveria bassiana 10 8 การเขาท าลายมอดเจาะเมลดกาแฟของเชอรา Beauveria bassiana (1) แมลง

ตาย (2) mycelium เรมเจรญบนล าตวแมลง (3) mycelium ปกคลมล าตวแมลง (4) สรางสปอร (5) สปอรมการแพรกระจาย

11

9 เชอราโรคแมลง Metarhizium guizhouense PSUM04 (ก) และ Beauveria bassiana PSUB01 (ข)

16

10 การเตรยมเชอราและสปอรแขวนลอยเชอรา Metarhizium guizhouense PSUM04 และ Beauveria bassiana PSUB01 ในขาว

17

11 ฟองน าส าหรบปลกเมลดผกไฮโดรโปนกส 19 12 ตนกลาผกคะนาอาย 5-7 วนพรอมยายปลกลงรงเรอนไฮโดรโปนกส 19 13 แมป ย A และ B ส าหรบปลกผกไทย 20 14 ป ยน าสตร A และ สตร B ส าหรบปลกผกในระบบไฮโดรโปนกส 20 15 สปอรแขวนลอยเชอราโรคแมลง Metarhizium guizhouense PSUM04 (ก) และ

Beauveria bassiana PSUB01 (ข) 22

(14)

รายการภาพ (ตอ) ภาพท หนา 16 แผนผงทดสอบความเขมขนของสปอรแขวนลอบเชอรา Metarhizium guizhouense

PSUM04 และ Beauveria bassiana PSUB01 ตอเพลยออนผก Lipaphis erysimi (Kaltenbach)

23

17 แ ผ น ผ ง ท ด ส อ บ ก า ร แ พ ร ก ร ะ จ า ย ข อ ง เ พ ล ย อ อ น ผ ก ท ต ด เ ช อ ร า Metarhizium.guizhouense PSUM04 และ Beauveria. bassiana PSUB01 ตอเพลยออนผก Lipaphis erysimi (Kaltenbach) ปกต

25

18 แผนผงทดสอบผลของเชอรา Metarhizium guizhouense PSUM04 และ Beauveria bassiana PSUB01 ตอการสงเสรมการเจรญของตนพช

27

19 ขนตอนการแยกเชอดวยวธการ tissue transplanting โดยวธการก าจดเชอทผวชนสวนของพช

30

20 โรงเรอนทดสอบการใชเชอราโรคแมลงควบคมเพลยออนผก Lipaphis erysimi (Kaltenbach) ในสภาพโรงเรอนปลกระบบไฮโดรโปนกส

32

21 เปอรเซนตการตายเฉลยสะสม (mean ± SEM) ของตวเตมวยเพลยออนผก Lipaphis erysimi (Kaltenbach) ทตดเชอรา Metarhizium guizhouense PSUM04 ในสภาพหองปฏบตการ

35

22 เปอรเซนตการตายเฉลยสะสม (mean ± SEM) ของตวเตมวยเพลยออนผก Lipaphis erysimi (Kaltenbach) ทตดเชอราBeauveria bassiana PSUB01 ในหองปฎบตการ

38

23 เปอรเซนตการตายเฉลยสะสม (mean ± SEM) ของเพลยออนผก Lipaphis erysimi (Kaltenbach) ทมอตราการแพรกระจายเชอราของเพลยออนทตดเชอราตอเพลยออนปกตทแตกตางกนของเชอรา Metarhizium guizhouense PSUM04 ในหองปฏบตการ

42

24 เปอรเซนตการตายเฉลยสะสม (mean ± SEM) ของเพลยออนผก Lipaphis erysimi (Kaltenbach) ทมอตราการแพรกระจายเชอราของเพลยออนทตดเชอราตอเพลยออนปกตทแตกตางกนของเชอรา Beauveria bassiana PSUB01 ในหองปฏบตการ

44

(15)

รายการภาพ (ตอ)

ภาพท หนา 25 ลกษณะของเพลยออนผก Lipaphis erysimi (Kaltenbach) ทถกเชอรา

Metarhizium guizhouense PSUM04 (ก) และ Beauveria bassiana PSUB01 เขาท าลาย (ข)

45

26 ความสงตน (ก) และความยาวราก (ข) (mean ± SEM) ของตนคะนาททดสอบดวยกรรมวธทแตกตางกนของเชอ Metarhizium guizhouense PSUM04 เปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยดวยวธ Turkey’s HSD test

47

27 ความสงตน (ก) และความยาวราก (ข) (mean ± SEM) ของตนคะนาททดสอบดวยกรรมวธทแตกตางกนของเชอ Beauveria bassiana PSUB01 เปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยดวยวธ Turkey’s HSD test

48

28 น าหนกสด (ก) และน าหนกแหง (ข) (mean ± SEM) ของตนคะนาททดสอบดวยวธการทแตกตางกนของเชอ Metarhizium guizhouense PSUM04 และ Beauveria bassiana PSUB01 ทกทรทเมนตไมมความแตกตางกนเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยดวยวธ Turkey’s HSD test

49

29 ความสงตน (ก) และความยาวราก (ข) (mean ± SEM) ของตนคะนาททดสอบดวยกรรมวธทแตกตางกนของเชอ Metarhizium guizhouense PSUM04 หลงจากปลอยเพลยออนผก Lipaphis erysimi (Kaltenbach) ไป 14 วน เปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยดวยวธ Turkey’s HSD test

51

30 น าหนกสด (ก) และน าหนกแหง (ข) (mean ± SEM) ของตนคะนาททดสอบดวยวธการทแตกตางกนของเชอ Metarhizium guizhouense PSUM04 หลงจากปลอยเพลยออนผก Lipaphis erysimi (Kaltenbach) ไป 14 วน เปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยดวยวธ Turkey’s HSD test

52

(16)


ภาพท หนา 31 ลกษณะของตนคะนาอาย 42 วน หลงจากการเขาท าลายของเพลยออนผก

Lipaphis erysimi (Kaltenbach) และทดสอบดวยเชอรา Metarhizium anisopliae PSUM04 ทระดบความหนาแนนสปอร 1×108 สปอร/มลลลตร ดวยกรรมวธ การพน การเท และพนรวมกบเท ทก 7 วน โดยมน าเปลาเปนชดควบคม

53

32 ความสงตน (ก) และความยาวราก (ข) (mean ± SEM) ของตนคะนาททดสอบดวยกรรมวธทแตกตางกนของเชอ Beauveria bassiana PSUB01 หลงจากปลอยเพลยออนผก Lipaphis erysimi (Kaltenbach) ไป 14 วน เปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยดวยวธ Turkey’s HSD test

54

33 น าหนกสด (ก) และน าหนกแหง (ข) (mean ± SEM) ของตนคะนาททดสอบดวยกรรมวธทแตกตางกนของเชอ Beauveria bassiana PSUB01 หลงจากปลอยเพลยออนผก Lipaphis erysimi (Kaltenbach) ไป 14 วน เปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยดวยวธ Turkey’s HSD test

55

34 ลกษณะของตนคะนาอาย 42 วน หลงจากการเขาท าลายของเพลยออน Lipaphis erysimi (Kaltenbach) และทดสอบดวยเชอรา Beauveria bassiana PSUM01 ระดบความหนาแนนสปอร 1×108 สปอร/มลลลตร ดวยกรรมวธ การพน การเท และพนรวมกบเท ทก 7 วน โดยมน าเปลาเปนชดควบคม

56

35 โคโลนทพบบนใบ ล าตน และรากของตนคะนาเมอท าการทดสอบดวยกรรมวธ การพน การเท และพนรวมกบเท ดวยเชอรา Metarhizium guizhouense PSUM04 (ก) และ Beauveria bassiana PSUB01 (ข) โดยมน าเปลาเปนชดควบคม

59

36 ความสงตน (ก) และความยาวราก (ข) (mean ± SEM) ของตนคะนาททดสอบดวยกรรมวธทแตกตางกนของเชอ Metarhizium guizhouense PSUM04 หลงจากปลอยเพลยออนผก Lipaphis erysimi (Kaltenbach) ไป 14 วน เปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยดวยวธ Turkey’s HSD test

61

(17)


ภาพท หนา 37 น าหนกสด (ก) และน าหนกแหง (ข) (mean ± SEM) of ของตนคะนาททดสอบ

ดวยกรรมวธทแตกตางกนของเชอ Metarhizium guizhouense PSUM04 หลงจากปลอยเพลยออนผก Lipaphis erysimi (Kaltenbach) ไป 14 วน เปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยดวยวธ Turkey’s HSD test

62

38 ระดบการแพรระบาดของประชากรเพลยออนผก Lipaphis erysimi (Kaltenbach) เมอทดสอบดวยกรรมวธทแตกตางกนของเชอ Metarhizium guizhouense PSUM04 เปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยดวยวธ Turkey’s HSD test ของวนท 28, 35 และ 42

63

39 ลกษณะตนคะนาทเพลยออนผก Lipaphis erysimi (Kaltenbach) เขาท าลาย 64 40 ลกษณะของตนคะนาอาย 42 วน หลงจากการเขาท าลายของเพลยออนผก

Lipaphis erysimi และทดสอบดวยเชอรา Metarhizium guizhouense PSUM04 ดวยกรรมวธ การพน การเท และพนรวมกบเท ระดบความหนาแนนสปอร 1×108 สปอร/มลลลตร ทก 7 วน โดยมน าเปลาเปนชดควบคม ในระบบปลกพชแบบไฮโดรโปนกส

64

1

บทท 1

บทน า บทน าตนเรอง ปจจบนการปลกพชในระบบไฮโดรโปนกสไดรบความนยมมากขนท าใหมการปลกกนแพรหลายทงในเชงการคาขนาดใหญ ผ ประกอบการรายยอย หรอแมแตการปลกไวรบประทานในครวเรอน มพชหลายชนดทสามารถปลกไดในระบบไฮโดรโปนกส เชน กลมผกสลดซงมหลายชนด ไดแก กรนโอค (green oak) เรดโอค (red oak) กรนคอส (green cos) บตเตอรเฮด (butter head) เรดคอรอล (red coral) บตตาเวย (battavia) และผกตระกลกะหล าชนดตางๆ ไดแก ผกกวางตง ผกกาดขาวไดโตเกยว ผกกาดฮองเตหรอกวางตงฮองเต ผกคะนา รวมทงผกบงและผกโขม (นรนาม, มปป) ถงแมวาการปลกพชในระบบไฮโดรโปนกสสามารถหลกเลยงการระบาดของแมลงศตรพชบางชนดได แตยงมการรายงานการระบาดของเพลยออนซงสรางความเสยหายใหกบพชผกทมความส าคญทางเศรษฐกจหลายชนดในหลายประเทศทวโลก (Shahzad et al., 2013) ชนดของเพลยออนทเปนศตรส าคญทางเศรษฐกจทส าคญ ไดแก Lipaphis erysimi (Kaltenbach), Pemphigus populitransversus Riley, Brevicoryne brassicae (Linnaeus) และ Aphis gossypii Glover (Liu and Sparks, 2012.) เพลยออนดดน าเลยงจากพชและผลตน าหวาน (honey dew) นอกจากนเพลยออนยงเปนตวพาหะทท าใหพชเปนโรคทเกดจากเชอไวรสไดอกดวย (Irshad, 2001; Emden and Harrington, 2008) ชนดของเพลยออนทมการรายงานเปนแมลงศตรส าคญของพชวงศกะหล า คอ L. erysimi (Farooq, 2007) สามารถเขาท าลายและมการระบาดบอยครงในพชตระกลกะหล าทปลกในระบบดงกลาว จงกลาวไดวาเพลยออนผก L. erysimi เปนแมลงศตรพช ทส าคญชนดหนง ทส รางความเสยหายแกผ ผลตพชผกตระกลกะหล าใน ระบบไฮโดรไปนกสในปจจบน

การควบคมเพลยออนผก L. erysimi มหลายแนวทาง แตการใชสารฆาแมลงในการควบคมเปนทนยมของเกษตรกรเนองจากใหผลอยางรวดเรว หาซอไดงาย สารฆาแมลงทกรมวชาการเกษตร (2553) แนะน าใหใชควบคมเพลยออนชนดนคอ สารโปรฟโนฟอส (profenofos) และสารโปรไธโอฟอส (prothiofos) แตอยางไรกตาม สารทง 2 ชนดดงกลาว อาจสงผลกระทบตอผผลตและผบรโภคหากใชไมถกตอง โดยเฉพาะอยางยงสารฆาแมลงทง 2 ชนดน หามใชส าหรบพชผกสงออกไปยงสหภาพยโรป (กรมวชาการเกษตร, 2553) ดงนนการหาแนวทางการควบคมเพลยออนผก L. erysimi โดยไมใชสารเคม

2

จงมความจ าเปนส าหรบการผลตพชผกตระกลกะหล าในระบบไฮโดรโปนกส ซงการควบคมโดยชววธถอเปนอกหนงวธทควรน ามาใชในการควบคมเพลยออนผก L. erysimi เชน การใชแมลงศตรธรรมชาต และการใชเชอราสาเหตโรคของแมลง เปนตน โดยเฉพาะอยางยงการใชเชอราสาเหตโรคของแมลง เชน Metarhizium anisopliae และ Beauveria bassiana เปนวธการหนงทมการน ามาใชในการควบคมแมลงศตรพชหลายชนด ซงเชอราดงกลาวจะเขาไปเบยดเบยนและท าลายเนอเยอตางๆ ของแมลงศตร เชอราโรคแมลงบางสกลสามารถสรางสารพษและเอนไซมบางชนดได (ทพยวด, มปป; ทพยวด, 2533) Butt (2002) พบวาเชอราโรคแมลงมากกวา 700 ชนดสามารถสรางเอนไซมแทรกซมเขาไปในสวนของผนงล าตวแมลง เชนเดยวกบการศกษาของ Veg และ คณะ (2002) และ Gotz และคณะ (1997) พบวาเชอราโรคแมลงมการผลตสารทตยภม (secondary metabolite) มายบยงระบบภมคมกนของแมลงอกดวย การควบคมแมลงศตรพชโดยชววธมบทบาทส าคญในการจดการศตรพชแบบผสมผสาน เนองจากเปนการลดการใชสารเคมและรกษาสงแวดลอม โดยมเชอรามากกวา 750 สายพนธ ทท าใหเกดโรคในแมลงได อกทงโอกาสทแมลงสรางความตานทานตอเชอจลนทรยมนอยมากหรอเกดขนชามากเมอเทยบกบการสารฆาแมลง (Ondrácková, 2015) โดยเฉพาะเพลยออนผกทเปนปญหาส าคญของการปลกพชในระบบไฮโดรโปนกส ดงนนการวจยในครงนจงศกษาการใชเชอรา M. guizhouense และ B. bassiana เพอควบคมเพลยออนผกในระบบการปลกพชแบบไฮโดรโปนกส เพอพฒนาแนวทางในการปองกนก าจดทยงยนและถาวร ทส าคญคอลดการใชสารเคมทมอนตรายตอสงมชวตและเปนมตรตอสภาพแวดลอม และเพอเปนขอมลการใชควบคมแมลงชนดนส าหรบการปลกในระบบไฮโดรโปนกสตอไป

3

ตรวจเอกสาร 1. เพลยออนผก Lipaphis erysimi (Kaltenbach) เพลยออน (aphid) เปนแมลงปากดดขนาดเลก ในอนดบ Hemiptera วงศ Aphididae แมลงวงศนมลกษณะพเศษคอสามารถขยายพนธไดทงแบบใชเพศ และแบบไมใชเพศ ในเขตรอนทมชวงแสงยาวเพลยออนขยายพนธแบบไมใชเพศ ตวเตมวยสามารถออกลกไดโดยไมตองผสมพนธ ไขเจรญอยในทองของตวเตมวยและออกลกเปนเพศเมยทงหมด (thelytokous) แตในเขตหนาวทมชวงแสงสน เพลยออนขยายพนธไดทงแบบใชเพศและไมใชเพศ ลกทไดมทงเพศผและเพศเมย (Capinera, 2004) 1.1 ลกษณะสณฐานวทยา เพลยออนผก L. erysimi เปนเพลยออนขนาดกลาง ความยาวจากสวนหวถงปลายทองไมรวมสวนของ cauda ยาว 1.5-3.5 มลลเมตร รปรางเปนรปไข คลายผลลกแพรหรอ ผลฝรง สวนหว อก และทองไมสามารถแยกออกจากกนอยางชดเจน สวนทองกวางกวาสวนหวมากสเขยวอมเหลอง สเขยวเทาหรอสเขยวมะกอก มไขสขาวปกคลมล าตว สวนของ siphunculi สน หวมขนาดเลก vertex โคง antennal tubercle ไมเจรญ หนวดสด ายกเวนบรเวณสวนโคน ล าตว รปไขเรยวยาวไปทางดานหว บรเวณทองปลองท 1-4 มแถบสด าเรยงกนปลองละ 2 แถบ ปลองท 5-7 มแถบยาวพาดตามขวางของล าตว siphunculi ยาวกวา cauda (ภาพท 1) (Blackman and Eastop, 2006) ภาพท 1 ลกษณะสณฐานวทยาของเพลยออนผก Lipaphis erysimi (Kaltenbach) ทมา: Blackman and Eastop (2006)

4

1.2 วงจรชวตและชววทยาของเพลยออนผก Rutikanga และคณะ (2012) รายงานวาเพลยออนผก L. erysimi สามารถขยายพนธไดแบบอาศยเพศและไมอาศยเพศ (ภาพท 2) มวงจรชวต 3 ระยะ ไดแก ระยะไข, ระยะตวออน และระยะตวเตมวย ในประเทศไทยพบวาเพลยออนผกสามารถแพรขยายพนธโดยไมตองอาศยเพศ (parthenogenesis) จะออกลกเปนตวโดยทตวเมยไมตองไดรบการผสมพนธจากเพศผ (ณรรฐพล และเพญสข, 2518) ระยะตวออน (nymp): มการลอกคราบเพอการเจรญเตบโต สของล าตวจะเขมขนเรอย ๆตวเตมวย 1 ตวสามารถออกลกไดถง 6-11 ตว/วน ในระยะเปนตวออนนนจะมการลอกคราบ 4 ครง ตวออนมอายประมาณ 5-6 วน หลงจากนนจะพฒนาเปนตวเตมวย (พชรนทร ครฑเมอง, 2555) โดยวยท 1 ใชระยะเวลาเจรญเตบโตสนมาก สวนวยท 2, 3 และ 4 ใชเวลาเจรญเตบโตระหวาง 17-23, 20-24 และ 29-31 ชวโมง ตามล าดบ (Amjad et al., 1999) ระยะตวเตมวย (adult): ล าตวขนาดเลก ประมาณ 1-4 มลลเมตร ล าตวนม หนวดยาวคลายเขาสตว (ภาพท 3) เพลยออนสวนใหญม cornicle ทสน สวนของปากมลกษณะเปนหลอดคลายเขมขนาดเลกโดยตวเตมวยเพลยออนชนดเดยวกนมทงแบบมปกและไมมปก ตวเตมวยสวนใหญทมปก สล าตวจะเปนสด า ระยะตวเตมวยสามารถมชวตอยไดนาน 6-41 วน และสามารถออกลกไดตลอดชวตไดประมาณ 75-450 ตว โดยสาเหตทพบมากทสดจากการทเพลยออนมการเปลยนจากแบบไมมปกเปนไมมปก คอ เพลยออนตองการโยกยายสถานท เชน เมอแหลงพชอาหารมจ ากด หรอ สภาพแวดลอมไมเหมาะสม (Rutikanga et al.,2012; วโรจน และคณะ, 2548)

ภาพท 2 ลกษณะการแพรขยายพนธของเพลยออนผก Lipaphis erysimi (Kaltenbach)

ทมา: https://www.rhs.org.uk/advice/profile?PID=697

5

ภาพท 3 ลกษณะตวเตมวยของเพลยออนผก Lipaphis erysimi ( Kaltenbach) ทมา: ลกขณา และคณะ (2553) 1.4 ลกษณะการเขาท าลาย เพลยออนผก L. erysimi สามารถเขาท าลายพชไดทกระยะตงแตระยะตนกลา ระยะเจรญของใบ ระยะออกดอก และระยะใหผลผลต สวนของตนพชทโดนเพลยออนเขาท าลายสวนมากเปนจดเจรญของพช ล าตน ใบ ชอดอก ผล และสวนทพฒนาเปนตนพชทงตน โดยประชากรของเพลยออนผก L. erysimi จะอาศยเปนกลมใหญอยใตใบพช (ภาพท 4) พชผกตระกลกะหล าทโดนเพลยออนเขาท าลายจะเกดความเสยหายทงทางตรงและทางออม โดยตวเตมวยและตวออนจะสรางความเสยหายตอพชโดยตรง ในขณะทความเสยหายทางออม เกดจากการหลงน าหวาน (honey dew) ซงกอใหเกดโรคสรางความเสยหายใหกบพชผก (Ruktikanga et al., 2012) ภาพท 4 กลมของประชากรเพลยออนผก Lipaphis erysimi (Kaltenbach) เขาท าลายตนคะนา

ทมา: Alton and Sparks (n.d.)

6

2. ปจจยทางกายภาพทมผลตอประชากรของเพลยออนผก Bakhetia และ Sidhu (1983) รายงานวาจ านวนประชากรของเพลยออนผกจะลดลงเมอฝนตกและอณหภมสงกวา 30 องศาเซลเซยส อณหภมทเหมาะสมอยในชวง 20-30 องศาเซลเซยส Mathur และ Singh (1986) พบวาปจจยรวมของสภาพภมอากาศสงผลตอประชากรเพลยออนผก โดยอณหภมสงสดท 15 องศาเซลเซยส ความชนสมพทธต ากวา 75เปอรเซนต ความเรวลมมากกวา 3 กโลเมตร/ชวโมง และอตราการระเหยของน า 5 มลลเมตร/วน สงผลใหจ านวนเพลยออนผกลดลงอยางรวดเรว แตอยางไรกตาม Jaglan และคณะ (1988) พบวาอณหภมและความชนสมพทธไมมผลตอประชากรแมลงในชวงเดอนกมภาพนธ-มนาคม แตฝนตกสงผลใหเพลยออนผกลดลงอยางรวดเรว ในท านองเดยวกนกบการศกษาประชากรของ Sinha และคณะ (1989) ระหวางเดอนมกราคม-กมภาพนธ พบจ านวนประชากรสงสดกลางเดอนกมภาพนธซงในชวงดงกลาวมอณหภมสงสดอยระหวาง 21.7 – 23.5 องศาเซลเซยสและอณหภมต าสดอยระหวาง 7.2 – 9.4 องศาเซลเซยส และมความชนสมพทธคอนขางต าชวง 55.7 – 69.4 เปอรเซนต แตอยางไรกตาม พบวา หากความชนสมพทธต ากวา 50.9 เปอรเซนต เพลยออนหยดกจกรรมตางๆ ในท านองเดยวกนกบรายงานของ Sinha และคณะ (1990) พบวาเรมพบเพลยออนผกในสปดาหท 3 ของเดอนธนวาคม และเพมจ านวนขนเรอยๆในเดอนมกราคมและถงจดสงสดในเดอนกมภาพนธ Rohilla และคณะ (1996) พบวา ประชากรเพมขนสงสดในสปดาหสดทายของเดอนกมภาพนธ ซงมอณหภมเฉลย 13.7 องศาเซลเซยส และมความชนสมพทธเฉลย 65 เปอรเซนต และจ านวนลดลงเมออณหภมมากกวา 35 องศาเซลเซยส ความชนสมพทธต ากวา 60 เปอรเซนต และปรมาณน าฝนเฉลยมากกวา 10 มลลเมตร/วน Samdur และคณะ (1997) พบวาอณหภมสงสดเฉลย 23 องศาเซลเซยส ต าสดเฉลย 10 องศาเซลเซยส ความชนสมพทธสงสดเฉลย 85-88 เปอรเซนต ความชนสมพทธต าสดเฉลย 30-35 เปอรเซนต มแสงอาทตย 4-7 ชวโมง /วน มการระเหยของน า 2-3 มลล เมตร /วนและมความเรวลม 3.0-4.5 กโลเมตร/ชวโมง/วน เหมาะสมตอการเพมจ านวนเพลยออนผกในสภาพไร สวน Singh และ Malik (1998) รายงานความเสยหายจากการเขาท าลายของเพลยออนผกในพช Indian mustard (Brassica juncea cv. Varuna) สงถง 59.3 เปอรเซนต ในสภาพไร นอกจากน Kumar และคณะ (1999) เรมพบประชากรเพลยออนผกในสปดาหท 3 ของเดอนมกราคมซงมอณหภมเฉลยต ากวา 20 องศาเซลเซยส ความชนสมพทธ 90 เปอรเซนต และประชากรเพมสงขนถงจดสงสดในเดอนกมภาพนธซงมอณหภมเฉลย 22-23.25 องศาเซลเซยส ความชนสมพทธมากกวา 84 เปอรเซนต

7

3. เชอรากอโรคแมลง โรคราของแมลงเปนองคประกอบส าคญอยางหนงในการควบคมประชากรของแมลงทางธรรมชาต โดยปกตเชอราสาเหตโรคของแมลงเกดขนเองในธรรมชาตเปนประจ าแตไมรนแรงมากนก การระบาดของเชอราสาเหตโรคของแมลงอาจเกดขนเปนครงคราว เมอมการระบาดขนเชอราชวยลดจ านวนแมลงศตรพชมผลใหประชากรมขนาดเลกลง และเปนผลลดระดบความเสยหายของพชจากการเขาท าลายของแมลงลงดวย จากการระบาดในธรรมชาตจงไดน ามาใชประโยชนในการควบคมแมลง ส าหรบเชอราสาเหตโรคแมลงนนมไมนอยกวา 700 ชนด แตมอยเพยงไมกชนดเทานนทสามารถน ามาใชในการควบคมแมลงศตรพชโดยชววธได (มลวลย, 2534; Lacey et al., 2001) การควบคมแมลงศตรพชโดยการใชเชอราสาเหตโรคของแมลงสามารถควบคมแมลงศตรพชไดหลายชนด และยงเปนวธการทเปนมตรกบสงแวดลอม ไมเปนอนตรายตอสงมชวตชนดอน นอกจากนยงเปนทางเลอกของการควบคมแมลงโดยไมใชสารเคมทเปนอนตราย อยางไรกตามการใชเชอราโรคแมลงมยงขอจ ากด คอระยะเวลาในการเขาท าลายแมลง (Leger et al., 1996) เชอราสาเหตโรคของแมลงบางชนดใชระยะเวลา 2-5 วน จงท าใหแมลงตาย นอกจากนแมลงทถกเชอราเขาท าลายอาจมชวตรอดอยได ทงนยงขนอยกบปรมาณเชอราทไดรบ รวมถงสภาพแวดลอมภายนอกและภายในตวแมลงดวย ในสวนของความสมพนธของเชอรากบแมลงนนมหลายรปแบบ คอลกษณะเปนเชอสาเหตโรคทแทจรง เชอราเจรญเตบโตเฉพาะในตวแมลง เรยกวา obligate parasite และยงมเชอราอกเปนจ านวนมากมความสมพนธกบแมลงแบบ semiparasite คอเจรญเตบโตไดทงในตวแมลงและบนอาหารสงเคราะห นอกจากนเชอราบางชนดเปนพวก saprophyte ทสามารถเจรญไดทงซากพชและซากแมลง วงจรชวตของเชอราโรคแมลงสวนใหญมความสมพนธกบระยะการเจรญของแมลงอาศย และสภาพแวดลอมภายนอก โดยเฉพาะสภาพแวดลอมรอบตวเชอ ทมอทธพลตอการเจรญของเชอเปนอยางมาก เชน อณหภม ความชนและแสงสวาง (Shan and Pell, 2003)

3.1 เชอรา Metarhizium guizhouense เชอรา M. guizhouense เปนเชอราโรคแมลงทอยใน M. anisopliae complex และใกลชดกบสายพนธ M. anisopliae รวมไปถง M. pingshaense และ M. taii อกดวย (Bischoff et al., 2009) สามารถพบเชอรา

นในดน หรอแมลงทโดนเชอราเขาท าลาย (Zimmermann, 1993)

8

ลกษณะโดยทวไปของเชอราชนดน รปรางเปนรปทรงกระบอก เสนใยมผนงกนเปนปลองๆ ไมมส เสนใยจะแผขยายเจรญเตบโตสรางสปอร (conidia) เปนรปยาวรคลายเมลดขาว เปนลกโซตอกนตรงรอยคอด เรยกวา conidium แตละ conidium (ภาพท 5) ทเกดใหมจะมสขาว ตอมาเปลยนเปนสขยวคล า ขนาด 2–4 ไมครอน และมการสราง conidia ไดด โดยทอณหภม 10–30 องศาเซลเซยส เชอราเขยวสามารถเจรญเตบโตดเปนปกตและพบวา สภาพความเปนกรดเปนดางท 4.7–10 เปนชวงทราเขยวเจรญเตบโตไดเปนปกตแตทเหมาะสม คอ 6.9–7.4 (นรนาม, 2551)

ภาพท 5 ลกษณะ conidia ของเชอรา Metarhizium guizhouense ทมา: Bischoff และคณะ (2009)

3.1.1 การเขาท าลายแมลงของเชอรา Metarhizium sp.

เชอราจะสรางสปอรแบบไมอาศยเพศ การตดเชอของแมลงเรมจากการทสปอรของเชอรา Metarhizium sp. เรมจากสปอรยดเกาะบนผนงล าตวของแมลง เมอมความชนและอณหภมทเหมาะสมสปอรของเชอราทอยบนผนงล าตวแมลงจะสรางเสนใยเพอเจาะเขาไปในล าตวของแมลง (Jarrold et al., 2007) เมอเสนใยเจาะเขาไปในล าตวแมลง เชอราจะพฒนาภายในล าตวแมลงท าใหแมลงคอยๆ ลดกจกรรมลงและตายในทสด หลงจากนนเชอราจะแทงเสนใยออกนอกรางกายของแมลงและสรางสปอรคลมรางของแมลง (Schrank and Vainstein, 2010) ดงภาพท 6

9

ภาพท 6 ขนตอนการเขาท าลายของเชอรา Metarhizium anisopliae (ภายใตกลองจลทรรศน

อเลกตรอน) (1) การยดเกาะของสปอรบนผนงล าตวแมลง (2) การงอกของสปอร (3) ความแตกตางของ germ tube ในการใช apressoria เจาะเขาไปในเซลล (4) การเจาะผนงล าตว (5) ความแตกตางลกษณะของสปอร (6) การเจรญของเสนใยบนแมลง (7) เสนใยทแทงผานผนงล าตวของแมลงทตายแลว (8) กานชสอปรและสปอรบนซากของแมลง ทมา : Schrank and Vainstein (2010)

3.2 เชอรา Beauveria bassiana เชอรา B. bassiana เปนจลนทรยทพบในดน อาศยกนซากทเนาเปอยผพงในดน และจดเปนพวก “เชอราสาเหตโรคแมลง” สามารถท าลายแมลงไดหลายชนด เชน แมลงหวขาว เพลยไฟ เพลยออน เพลยไกแจ และหนอนศตรพชหลายชนด (Alves, 1998) สปอรมรปทรงกลม ขนาด 2.3-3.2 ไมโครเมตร โคโลนเรยบเปนฝ นคลายแปง ผวหนาแตก (Rehner and Buckley, 2005) (ภาพท 7) ในระยะสบพนธแบบไมอาศยเพศ (anamorph) conodia มลกษณะทรงกลม เจรญอยบนโคนดโอจนสเซลล (conidiogenous cell) ทมลกษณะคลายแจกน (flask-shaped) หรอทรงกระบอก (subcylindrical) ในระยะสบพนธแบบอาศยเพศ (teleomorph) จะมสโตรมาสเหลองหรอเหลองอมสม เจรญขนมาจากตวแมลงอาศย หรอโผลขนมาพนผวดน (Li et al., 2001)

10

เชอราในสกล Beauveria สามารถผลตสารทตยภม (secondary metabolite) ตางๆไดหลายชนด เชน beauvericin, bassianin, bassianolide, beauverolide, oosporein และ tenellin เปนตน โดย beauvericin มฤทธตานเชอจลนทรยและสารฆาแมลง ทอยในกลมของ enniatin และเปนสารพษจากเชอราทไดจากเชอรา B. bassiana (Hamill et al.,1969)

ภาพท 7 ลกษณะ conidia ของเชอรา Beauveria bassiana ทมา: Barron (2013)

3.2.1 การเขาท าลายแมลงของเชอรา Beauveria bassiana เชอรา B. bassiana เปนเชอราชนดเบยนภายใน (endoparasite) จะท าลายแมลงใหตายอยางรวดเรว โดยการเขาท าลาย หรอยอยสลายเนอเยอในตวแมลง การงอกของสปอรและการตดเชอบนตวแมลง ตองอาศยปจจยตางๆ เชน แมลงทออนแอ ระยะของแมลง และปจจยดานสงแวดลอม เชน อณหภมและความชน โดยทวไปการงอกของสปอรเชอรา B. bassiana จะเรมตนงอกกานชสปอร 10 ชวโมงหลงจากสปอรตกบนตวของแมลง และจะเสรจสมบรณใน 20 ชวโมง โดยเมอสปอรของเชอรา B. bassiana ตกลงทผนงล าตวแมลง สปอรจะงอกกานชสปอร (germ tube) แทงทะลผานล าตวแมลงเขาไปในชองวางภายในล าตวแมลง โดยเฉพาะบรเวณขอตอของแมลงทมผนงบาง เสนใยของเชอราจะเขาสเนอเยอของแมลงโดยอาศยน ายอยตางๆ ไดแก ไลเปส (lipase) โปรตเนส (proteinase) และไคตเนส (chitinase) หลงจากนนเชอราจะเจรญเพมปรมาณเปนเสนใยทอนสนๆ เซลลเมดเลอดในตวแมลงถกท าลาย ท าใหเลอดทอยในตวแมลงมนอยลง ในทางกลบกน เชอรามการเพมจ านวนทมากขนเรอยๆ จนเตมชองวางของตวแมลง ท าใหแมลงเปนอมพาตและตายในทสด หลงจากแมลงตาย เชอราจะแทงกานชสปอรทะลผานผนงล าตวออกมาภายนอก (ภาพท 8) (Alves et al.,1998; Keswani et al., 2013 )

11

ภาพท 8 การเขาท าลายมอดเจาะเมลดกาแฟของเชอรา Beauveria bassiana (1) แมลงตาย (2)

mycelium เรมเจรญบนล าตวแมลง (3) mycelium ปกคลมล าตวแมลง (4) สรางสปอร (5) สปอรมการแพรกระจาย ทมา: Vega และคณะ (2008)

4. การใชเชอราโรคแมลงควบคมแมลงศตรพชและเพลยออน ส าหรบสกลของเชอราสาเหตโรคของแมลงทมการน ามาใชควบคมแมลงศตรพชนนมหลายสกล เชน Metarhizium, Beauveria, Paecilomyces, Verticillium, Isaria และ Hirsutella (Ondrácková, 2015) โดยเฉพาะอยางยงเชอรา M. anisopliae และ B. bassiana เปนเชอราสาเหตโรคของแมลงทมการน ามาใชในการควบคมแมลงมากทสด เพราะเชอราทงสองชนดนสามารถเขาท าลายแมลงไดหลายชนด (Feng et al., 1994; Faria and Wraight, 2007; Robert and Leger, 2004) เชอราทงสองชนดนสามารถควบคมแมลงศตรผกไดหลายชนด เชน เพลยออน (Vandenberg, 1996; Vandenberg et al., 2001; Ye et al., 2005) แมลงหวขาว (Wraight et al., 1998; Malsam et al., 2002; Feng et al., 2004) เพลยจกจน (Feng et al., 2004; Pu et al., 2005) และเพลยกระโดดสน าตาล (Jin et al., 2008)

(1)

(2)

(3)

(4)

(5)

12

Shan และ Feng (2010) ไดทดสอบเชอรา M. anisopliae หลายไอโซเลททแยกไดจากแหลงตางๆ มาทดสอบกบเพลยออนพช (Myzus persicae) พบวาเชอราดงกลาวสามารถเขาท าลายเพลยออนได และมชวงความรนแรงตงแต 10.1-95.3 เปอรเซนต ซงขนอยกบไอโซเลทของเชอรา ส าหรบความหนาแนนทสามารถฆาเพลยออนได 100 เปอรเซนต หลงจากพนเชอราอยระหวาง 1×106-1×108 สปอรตอมลลลตร และยงขนอยกบสายพนธของเชอราอกดวย (Loureiro and Moino, 2006) มการน าเชอรา B. bassiana ไปทดสอบประสทธภาพการเขาท าลายเพลยออนหลายๆ ชนด เชน Schizaphis graminum, Rhopalosiphum padi, Brevicoryne brassicae และ Lipaphis erysimi ในหองปฏบตการ พบวาความหนาแนนของสปอรเชอราท 1×106-1×108

สปอรตอมลลลตร สามารถฆาเพลยออนได และความหนาแนนของสปอรเชอราสงสดใชระยะเวลาในการฆาแมลงนอยทสด โดยใชระยะเวลาในการฆาเพลยออนอยในชวง 2-3 วน (Akmal et al., 2013) นอกจากนยงไดมการพฒนาเชอราดงกลาวไปเปนผลตภณฑทางการคาในรปแบบของ ชวภณฑตางๆ มากมาย (Faria and Wraight, 2007) 5. การสงเสรมการเจรญตนพชของเชอราโรคแมลง เชอราสาเหตโรคของแมลงบางชนด พบวาสามารถกระตนการเจรญเตบโต (Elena et al., 2011; Sasan and Bidochka, 2012) หรอสงเสรมการตานทานของตนพชตอการเขาท าลายของแมลง (Bing and Lewis, 1991, 1992) และโรคพชบางชนดได (Parsa et al., 2013) ส าหรบการกระตนการเจรญเตบโตของตนพช Kabaluk และ Ericsson (2007) พบวาเมลดขาวโพดทไดรบเชอรา M. anisopliae มอตราการรอดตายไดเพมมากขน รวมทงยงชวยสงเสรมในสวนของน าหนกสดของตนขาวโพด นอกจากนเชอราดงกลาวสามารถกระตนการเพมจ านวนรากฝอยของตนพช (ทไดรบเชอรา) ไดอกดวย (Sasan and Bidochka, 2012) สวนการสงเสรมการตานทานของตนพชตอการเขาท าลายของแมลง Bing และ Lewis (1991, 1992) ไดน าเชอราโรคแมลง B. bassiana ใชกบตนขาวโพด ซงเชอราดงกลาวสามารถเจรญอยภายในตนขาวโพดแบบ endophyte ไดหลงจากการพนทางใบ และสามารถลดความเสยหายทเกดจากหนอนเจาะฝกขาวโพด (Ostinia nubilalis) ได นอกจากน Bruck (2005) รายงานวาเชอรา M. anisopliae ทเจรญครอบครองในสวนของรากพช (rhizosphere) สามารถปองกนการเขาท าลายของดวงงวงองน (Otiorhynchus sulcatus) ในตนสน (Picea abies) ได

13

6. หลกการใชเชอราโรคแมลง สงทส าคญทตองค านงในการใชเชอราสาเหตโรคแมลง คอตองท าใหสปอรของเชอราไปตดตามสวนใดสวนหนงของแมลงใหได การพนจงตองพยายามพนใหถกตวแมลง หรอตองใหเชอรา มความคงทนอยไดนานทสด เพอใหแมลงมารบเอาสปอรตดไปกบตวแมลง ซงหลกการน าเชอราสาเหตโรคแมลงไปใช ม 3 แบบดงน (มาล, 2551) 6.1 การใชแบบระยะยาว เปนการควบคมแมลงในระยะยาว โดยการน าเชอราเขาไปแพรระบาดในหมประชากรของแมลง แลวใหเชอราปรบตวใหคงอยในสภาพแวดลอมนนๆ ได ทงนเพอการตดวงจรชวตของแมลง ซงสามารถใชกบแมลงทมระยะใดระยะหนงอยในดน โดยหวานเชอราลงในดนหรอบรเวณพนคอก ทงหญาเลยงสตว และรอบๆ โรงเรอนทใชเลยงสตว เพอใหแมลงทมระยะการเจรญเตบโตอยในดนไดรบเชอราท าใหแมลงตายหรอไมสามารถลอกคราบเปนระยะการเจรญเตบโตตอไปได 6.2 การใชแบบเดยวกบสารฆาแมลง การใชเหมอนกบการใชสารฆาแมลง คอ พนเชอราบอยครงเพอใหไดผลในการควบคมแมลงอยางรวดเรวและเดดขาด 6.3 การใชแบบผสมผสาน จดเปนวธการทมความเหมาะสมมากทสด เนองจากความเปนจรงไมมวธการใดทก าจดแมลงไดทงหมด และเชอราไมสามารถก าจดแมลงไดทกชนด ซงการใชวธควบคมหลายๆ วธรวมกนชวยท าใหสามารถก าจดแมลงวนไดผลดยงขน เชน การใชเชอรารวมกบสารเคม หรอการใชสารสกดจากพช เปนตน

14

วตถประสงค

1. เ พอศกษาความเ ขมขน ทเหมาะสมในการกอให เ กดโรคของเช อราโรคแมลง Metarhizium guizhouense สายพนธ PSUM04 และ Beauveria bassiana สายพนธ PSUB01ตอเพลยออนผก Lipaphis erysimi 2. เพอศกษาการถายทอดเชอราโรคแมลง M. guizhouense PSUM04 และ B. bassiana PSUB01 ในประชากรของเพลยออนผก L. erysimi 3.เพอศกษาผลของวธการใชเชอราโรคแมลงตอการสงเสรมการเจรญในระบบปลกพชแบบไฮโดรโปนกสของตนคะนา และการครอบครองในสวนตางๆของตนคะนา 4. เพอประยกตใชเชอราโรคแมลงทมประสทธภาพสงควบคมเพลยออนผก L. erysimi ในโรงเรอนปลกพชระบบไฮโดรโปนกส

15

บทท 2

วสด อปกรณและวธการ 1.การเตรยมอาหารเลยงเชอราโรคแมลง Metarhizium guizhouense PSUM04 และ Beauveria bassiana PSUB01 เตรยมอาหาร Sabouraud Dextrose Agar Plus Yeast (SDAY) ส าหรบเลยงเชอราโรคแมลง โดยน า dextrose, peptone และ yeast extract ชงในปรมาณตามตารางท 1 ใสในบกเกอรขนาด 1,000 มลลลตร ใสน า 500 มลลลตร ลงในบกเกอร คนสารละลายใหเขากน จากนนใสน าเพมอก 500 มลลลตร คนใหเขากน หลงจากนนชงผงวนใสในขวด laboratory bottle (Duran) แยกเปน 5 ขวด ขวดละ 4 กรม ตวงสารในบกเกอรขางตนดวยกระบอกตวงปรมาตร 200 มลลลตรตอขวด จากนนน าไปอบฆาเชอในหมอนงความดนไอน า (autoclave) อณหภม 121 องศาเซลเซยส ความดน 15 ปอนด/ตารางนว เปนเวลา 15 นาท หลงจากนนน าอาหารไปเทในจานอาหารเลยงเชอขนาดเสนผานศนยกลาง 90 มลลเมตร ทผานการอบฆาเชอแลว ตงทงไวใหอาหารเยนและแขง น าไปเลยงเชอราโรคแมลง Metarhizium guizhouense PSUM04 และ Beauveria bassiana PSUB01 ตอไป ตารางท 1 สตรอาหารเลยงเชอราโรคแมลง Metarhizium guizhouense PSUM04 และ Beauveria bassiana PSUB01

Sabouraud Dextrose Agar Plus Yeast (SDAY)

ปรมาณ

Dextrose 10.0 กรม Peptone 2.5 กรม

Yeast extract 2.5 กรม Agar 20.0 กรม น า 1.0 ลตร

Thiabendazole * 20 ไมโครลตร Chloramphenicol * 6 ไมโครลตร

* สารปฏชวนะใชในการทดลองท 4.3

16

2. การเตรยมเชอราโรคแมลง Metarhizium guizhouense PSUM04 และ Beauveria bassiana PSUB01 น าเชอรา M. guizhouense PSUM04 และ B. bassiana PSUB01 ทไดรบจากศนยควบคมศตรพชโดยชวนทรยแหงชาต ศนยภาคใต (นรศ, 2554) ไปเลยงในอาหารเลยงเชอ Sabouraud Dextrose Agar plus Yeast (SDAY) ทเตรยมไวในจานเลยงเชอ แลวน าไปบมไวในตบมเชอทอณหภม 27.0 ± 2.0 องศาเซลเซยส เปนเวลา 14 วนหรอจนกวาเชอราสรางสปอรจนสมบรณ (ภาพท 9) จากนนเตรยมสปอรเชอราแขวนลอยในน ากลนนงฆาเชอ 100 มลลลตรทผสมสาร Tween 80 ทความเขมขน 0.05 เปอรเซนต เพอลดแรงตงผว แลวนบสปอรดวย haemacytometer ใหไดความหนาแนน 106, 107, 108 และ 109 สปอรตอมลลลตร (นรศ และ อนชต, 2551) ภาพท 9 เชอราโรคแมลง Metarhizium guizhouense PSUM04 (ก) และ Beauveria bassiana

PSUB01 (ข)

ก ข

17

3. การเตรยมเชอราโรคแมลง Metarhizium guizhouense PSUM04 และ Beauveria bassiana PSUB01 ในขาว น าขาวสาร (ขาวพนธเสาไห) มาหงตอน า+ในอตราสวน 3:2 เมอขาวสกตกขาวประมาณ 2 ทพพใสถงรอน ขนาด 7×11 นว โดยวางทงไวในอณหภมหอง จนสามารถใชมอจบไดพออนจงสเปรยหวเชอราทเตรยมไว หลงจากนนเขยาถงใหสปอรกระจายทวถงขาว รดยางและใชเขมหมดเจาะบรเวณปากถงประมาณ 20 ร บมไวทอณหภมหองเปนเวลา 7-10 วนหรอจนกวาสปอรเจรญเตมทวถงจงน าไปทดลอง โดยวธการน าไปใชใหน าขาวทบมเชอราไว ไปลางและขย าในน าปรมาตร 1 ลตรตอเชอรา 1 ถงโดยผสม 0.1% Tween 80 ใหสปอรละลายเขากบน า หลงจากนนกรองดวยผาขาวบางหรอตะแกรงกรองน าเพอน าสปอรแขวนลอยเชอราไปใชในการทดลองตอไป (ภาพท 10) ภาพท 10 แผนผงการเตรยมเชอราและสปอรแขวนลอยเชอรา Metarhizium guizhouense PSUM04 และ Beauveria bassiana PSUB01 ในขาว

หงขาวตอน า ในอตราสวน 3:2

เมอขาวสก ตกใสถงและวางไวใหอน

สเปรหวเชอรา

มดปากถง

เจาะบรเวณปากถง

เขยาใหสปอรกระจายทวถง

บมเปนเวลา7-10 วน

18

ภาพท 10 (ตอ) แผนผงการเตรยมเชอราและสปอรแขวนลอยเชอรา Metarhizium guizhouense

PSUM04 และ Beauveria bassiana PSUB01 ในขาว

M. guizhouense B. bassiana

เชอราทเลยงในขาว อาย 7-10 วน

กรองดวยตะแกรงกรองน าหรอผาขาวบางเพอน าสปอรแขวนลอยเชอราไปใชในการทดลอง

น าขาวมาขย าในน าโดยผสม 0.1% Tween 80 เพอใหสปอรละลายผสมกบน า

19

4. การเตรยมปลกตนผกคะนาในระบบไฮโดรโปนกส 4.1 การเพาะเมลด น าฟองน าเพาะเมลดผกคะนามาแชใหชมน า เพาะเมลดลงในฟองน าส าหรบปลกผกไฮโดรโปนกส จ านวน 2-3 เมลด ตอฟองน า 1 ชอง (ภาพท 11) น ากระดาษชมน ามาวางทบบนฟองน าทไดท าการปลกไวเรยบรอยแลว น าไปวางในทรม รอเมลดงอกเปนตนกลาประมาณ 5-7 วน (ภาพท12) จงน ากระดาษออกและยายปลกลงโรงเรอนไฮโดรโปนกส

ภาพท 11 ฟองน าส าหรบปลกเมลดผกไฮโดรโปนกส

ภาพท 12 ตนกลาผกคะนาอาย 5-7วนพรอมยายปลกลงโรงเรอนไฮโดรโปนกส

20

4.2 การเตรยมปย น าแมป ยสตร A (ประกอบดวยธาตอาหาร แมกนเซยมซลเฟต, โปแตสเซยมไนเตรท, โมโนแอมโมเนยมฟอสเฟต, โมโนโปแตสเซยมฟอสเฟต และแมงกานส) และ แมป ยสตร B (ประกอบดวยธาตอาหาร แคลเซมไนเตรท และธาตเหลก) ส าหรบปลกผกไทย (ภาพท 13) มาเทลงในถงผสมน า 7 ลตร (แยกแตละสตร) คนใหละลาย จากนนเตมน าใหครบ 10 ลตร คนสารละลายใหเขากน เกบในภาชนะแกวหรอพลาสตกทบแสงและเกบไวในทรมและเยน (ภาพท 14) โดยอตราสวนทใชในการปลกผกคะนา ป ย A และ B อยางละ 4 มลลลตร/น า 1 ลตร

ภาพท 13 แมป ย A และ B ส าหรบปลกผกไทย จากหนวยเรอนกระจก คณะทรพยากรธรรมชาต มหาวทยาลยสงขลานครนทร

ภาพท 14 ป ยน าสตร A และ สตร B ส าหรบปลกผกในระบบไฮโดรโปนกส

5. การเตยมแมลงส าหรบท าการทดลอง น าตวเตมวยเพลยออนผก L. erysimi ทเกบจากแปลงปลกผกคะนาจากธรรมชาต มาปลอยและเลยงในผกคะนาอายประมาณ 21 วนทปลกดวยระบบไฮโดรโปนกส ในการทดสอบใชเพลยออนผกตวเตมวยระยะทไมมปกและมขนาดล าตวทใกลเคยงกน

21

6. ศกษาความสามารถในการกอใหเกดโรคแมลงและความรนแรงของเชอรา Metarhizium guizhouense PSUM04 และ Beauveria bassiana PSUB01 ตอเพลยออนผก Lipaphis erysimi

วางแผนการทดลองแบบสมสมบรณ (completely randomized design, CRD) จ านวน 3 ทรทเมนต คอ เชอราโรคแมลง M. guizhouense PSUM04, เชอราโรคแมลง B. bassiana PSUB01 (นรศ, 2554) และมน าเปลาเปนชดควบคม ส าหรบเชอราทงสองชนดน าไปเลยงในอาหารเทยม SDAY แลวน าไปบมไวทตบมเชออณหภม 28 ± 2 องศาเซลเซยส ในสภาพมดเปนเวลา 15 วน หรอจนกวาเชอราสรางสปอรจนเตมจานอาหาร แลวน าไปเตรยมสปอรแขวนลอยทความหนาแนนสปอร 1×109 สปอร/มลลลตร ดวยน ากลนนงฆาเชอผสม 0.1% Tween 80 ปรมาตร 100 มลลลตร จากนนน าตวเตมวยเพลยออนผกทไมมปกจ านวน 10 ตว พนดวยสปอรแขวนลอยเชอราแตละชนดทเตรยมไว จากนนน าเพลยออนผกไปเลยงในกลองพลาสตกใสขนาด 10×10×10 เซนตเมตร ฝาเจาะรและปดดวยผาม งเพอระบายอากาศ ภายในกลองบรรจใบผกคะนาจ านวน 1 ใบหมปลายกานดวยส าลชนเพอปองกนใบแหง เพอใชเปนแหลงอาหารของเพลยออนผก บนทกความสามารถในการเกดโรคของเชอราแตละชนด ความรนแรงของเชอรา และอตราการตายสะสมของเชอราแตละชนดทกวน เปนเวลา 4 วน ท าจ านวน 10 ซ าของแตละ ทรทเมนต วเคราะหความแปรปรวนทางสถต (ANOVA) และเปรยบเทยบคาเฉลยระหวาง ทรทเมนตโดยวธ Turkey's HSD test 7. ศกษาความเขมขนทเหมาะสมของสปอรเชอรา Metarhizium guizhouense PSUM04 และ Beauveria bassiana PSUB01 ในการกอใหเกดโรคตอเพลยออนผก Lipaphis erysimi

วางแผนการทดลองแบบสมสมบรณ (completely randomized design, CRD) ทรทเมนตประกอบดวยเชอราโรคแมลง M. guizhouense PSUM04 ทระดบความหนาแนนของสปอร 1×106, 1×107, 1×108 และ 1×109 สปอร/มลลลตร และเชอราโรคแมลง B. bassiana PSUB01 ทระดบความหนาแนนของสปอร ขางตน น าไปเลยงในอาหารเทยม SDAY แลวน าไปบมไวทตบมเชออณหภม 28 ± 2 องศาเซลเซยส ในสภาพมดเปนเวลา 15 วน หรอจนกวาเชอราสรางสปอรจนเตมจานอาหาร แลวน าไปเตรยมสปอรแขวนลอย (ภาพท 15) ทระดบความหนาแนนของสปอร 1×106, 1×107, 1×108 และ 1×109 สปอร/มลลลตร ในน ากลนนงฆาเชอผสม 0.1% Tween 80 ปรมาตร 100 มลลลตรโดยมน าเปลาเปนชดควบคม จากนนน าเพลยออนผกทไมมปกจ านวน 10 ตว พนสปอรแขวนลอยเชอราแตละชนด ปรมาตร 2 มลลลตร โดยใชขวดสเปรยทผานการนงฆาเชอในหมอนงความดนไอน า (autoclave) อณหภม 121 องศาเซลเซยส ความดน 15 ปอนด/ตารางนว เปนเวลา 15 นาท ทระดบความหนาแนนของสปอรระดบตางๆ มน าเปลาเปนชดควบคม จากนนน าเพลยออน

22

ผกไปปลอยบนตนกลาผกคะนาอาย 15 วน ทเลยงดวยระบบไฮโดรโปนกส ปดดวยผาม งเพอปองกนการเคลอนทของเพลยออนผก บนทกเปอรเซนตการตายเปนเวลา 24, 48, 72, 96 และ

120 ชวโมง (ภาพท 16) จากนนน าคาชวดไปค านวณหาคา LC50, LC90, LT50 และ LT90 ของเชอรา

แตละชนดในระดบความหนาแนนของสปอรระดบตางๆ โดยใชวธ Probit analysis และวเคราะห Kaplan-Merier ท าจ านวน 10 ซ าของแตละทรทเมนต วเคราะหความแปรปรวนทางสถต (ANOVA) และเปรยบเทยบคาเฉลยระหวาง ทรทเมนตโดยวธ Turkey's HSD test

ภาพท 15 สปอรแขวนลอยเชอราโรคแมลง Metarhizium guizhouense PSUM04 (ก) และ

Beauveria bassiana PSUB01 (ข)

ก ข

23

ภาพท 16 แผนผงทดสอบความเขมขนของสปอรแขวนสอบเชอรา Metarhizium guizhouense

PSUM04 และ Beauveria bassiana PSUB01 ตอเพลยออนผก Lipaphis erysimi (Kaltenbach)

พนสปอรแขวนลอยเชอราแตละชนดทความหนานแนน 1×106 , 1×107 , 1×108 และ 1×109 สปอรตอมลลลตร

บนทกการตายเปนเวลา 24, 48, 72, 96 และ 120 ชวโมง

ปดดวยผามง

บมตวทตายเปนเวลา 7-14 วน หรอจนกวา เชอราจะคลมบนตวเพลยออนผก

ยายเพลยออนผกลงบนตนคะนา จ านวน10 ตว/ตน

24

8. ศกษาการถายทอดเชอราโรคแมลง Metarhizium. guizhouense PSUM04 และ Beauveria bassiana PSUB01 ในประชากรเพลยออนผก Lipaphis erysimi

วางแผนการทดลองแบบสมสมบรณ (completely randomized design, CRD) ทรทเมนตประกอบดวยเพลยออนผก L. erysimi ทตดเชอราโรคแมลง M. guizhouense PSUM04 ในอตราสวน (เพลยออนทตดเชอรา : เพลยออนปกต) ดงน 1:9, 3:7 และ 5:5 โดยมน าเปลาเปนชดควบคม สวนเชอราโรคแมลง B. bassiana PSUB01 ด าเนนการทดลองในอตราสวนขางตน โดยน าเชอราโรคแมลงทงสองชนดไปเลยงในอาหารเทยม SDAY แลวน าไปบมไวทตบมเชออณหภม 28 ± 2 องศาเซลเซยส ในสภาพมดเปนเวลา 15 วน หรอจนกวาเชอราสรางสปอรจนเตมจานอาหาร แลวน าไปเตรยมสปอรแขวนลอยทมระดบความหนาแนนท 1×108 สปอร/มลลลตร ในน ากลนนงฆาเชอผสม 0.1% Tween 80 ปรมาตร 100 มลลลตร หลงจากนนแยกเพลยออนผกไมมปกมาพนดวยสปอรแขวนลอยเชอราแตละชนดในอตราสวน 1:9, 3:7 และ 5:5 โดยมน าเปลาเปนชดควบคม ปรมาตร 2 มลลลตร จากนนน าเพลยออนผกแตละชดการทดลองไปเลยงรวมกนบนตนผกคะนาอาย 10 วน ทเลยงดวยระบบไฮโดรโปรนกส ปดดวยผาม งเพอปองกนการเคลอนทของเพลยออนผก (ภาพท17) ท าจ านวน 10 ตนของแตละทรทเมนต (10 ซ า) บนทกอตราการตายสะสมและอตราการแพรกระจายเชอราไปสประชากรปกตทกวนเปนเวลา 15 วน (เขยเพลยออนผกทเกดใหมออกจากตนคะนาทกวนระหวางท าการทดสอบ) จากนนหาคา Kaplan-Merier และวเคราะหความแปรปรวนทางสถต (ANOVA) และเปรยบเทยบคาเฉลยระหวาง ทรทเมนตโดยวธ Turkey's HSD test

25

ภาพท 17 แผนผงทดสอบการแพรกระจายของเพลยออนผกทตดเชอรา Metarhizium guizhouense

PSUM04 และ Beauveria bassiana PSUB01 ตอเพลยออนผก Lipaphis erysimi (Kaltenbach) ทไมตดเชอรา

พนสปอรแขวนลอยเชอราแตละช น ด ท ค ว า ม ห น า น แ น น ต อมลลลตร ลงบนตวเพลยออนผก

บนทกอตราการตายสะสมและอตราการแพรกระจายเชอราไปสประชากรปกตทกวนเปนเวลา 15 วน

บมตวทตายเปนเวลา 7-14 วน หรอจนกวา เขอราจะคลมบนตวเพลยออนผก

พน ไมพน

ปลอยเพลยออนโดยแบงตามอตราสวน (เพลยออนทตดเชอรา : เพลยออนปกต) 1:9, 3:7 และ 5:5 โดยมน ากลนนงฆาเชอเปนชดควบคม และปดดวยผามง

26

9. การศกษาผลของวธการใชเชอรา Metarhizium guizhouense PSUM04 และ Beauveria bassiana PSUB01 ตอการเจรญและการครอบครองสวนตางๆของตนคะนาในระบบปลกแบบไฮโดรโปนกส

การทดลองยอยท 1 สภาวะทตนคะนาไมมเพลยออนผก วางแผนการทดลองแบบสมสมบรณ (completely randomized design,

CRD) ทดสอบดวยเชอราโรคแมลง 2 ชนด คอ M. guizhouense PSUM04 และ B. bassiana PSUB01 ทน าไปเลยงในอาหารเทยม SDAY โดยท าการทดลองแยกกนของเชอราโรคแมลงแตละชนด น าเชอราโรคแมลงแตละชนดไปบมไวทตบมเชออณหภม 28 ± 2 องศาเซลเซยส ในสภาพมดเปนเวลา 15 วน หรอจนกวาเชอราสรางสปอรจนเตมจานอาหาร แลวน าไปเตรยมสปอรแขวนลอยทมระดบความหนาแนนท 1×108 สปอร/มลลลตร ในน ากลนนงฆาเชอผสม 0.1% Tween 80 ปรมาตร 100 มลลลตร จากนนน าสปอรแขวนลอยของเชอราแตละชนดไปเพมปรมาณในขาวหงกงสกตามวธการของ นรศ และคณะ (2552) (ภาพท 10) เมอสปอรเชอราเตมถงน าสปอรในถงขาวแตละชนด น ามาผสมน าและละลายใหเขากน จากนนน าไปกรองดวยผาขาวบาง เพอน าสปอรแขวนลอยมาใชในการทดลอง จากนนน าสปอรแขวนลอยของเชอราแตละชนดแบงออกเปน 4 กรรมวธ ไดแก (1) การพนลงบนใบ (2) การเทผสมน าในระบบราก (3) การพนบนใบรวมกบเทผสมน าในระบบราก (4) ชดควบคมไมใสเชอรา โดยใชตนกลาอาย 10 วนทเลยงดวยระบบไฮโดรโปนกสในกระบะพลาสตก ท าจ านวน 10 ตนของแตละทรทเมนตท าจ านวน 10 ตนของแตละทรทเมนต (10 ซ า) ใหเชอรากบตนพชทก ๆ7 วนเปนเวลา 35 วน บนทกความสงของตน ความยาวราก ทก 7 วนเปนเวลา 42 วน หลงจากนนชงน าหนกสด และน าชนสวนตางๆ ของพชใสในกระดาษน าตาลและอบแหงท อณหภม 90 องศาเซลเซยสเปนเวลา 2 วน และชงน าหนกแหงหลงเสรจสนการทดลอง (ภาพท 18) จากนนน าคาชวดไปวเคราะหความแปรปรวนทางสถต (ANOVA) และเปรยบเทยบคาเฉลยระหวาง ทรทเมนตโดยวธ Turkey's HSD test

27

ภาพท 18 แผนผงทดสอบผลของเชอรา Metarhizium guizhouense PSUM04 และ Beauveria bassiana PSUB01 ตอการสงเสรมการเจรญของตนพช

พน+เท

วดความสงตน และ ความยาวราก

ตนคะนาอาย 7-10 วน

ใสสปอรแขวนลอยเชอราแตละชนดทกๆ 7 วน เปนเวลา 35 วน

วดความสงตนและความยาวรากทกๆ 7 วน เปนเวลา 42 วน

ชงน าหนกสด ชงน าหนกแหง

*น าเปลาเปนชดควบคม

พน เท

28

การทดลองยอยท 2 สภาวะทตนคะนามเพลยออนผก

วางแผนการทดลองเชนเดยวกบการทดลองท 4.1 เตรยมสปอรแขวนลอยทความหนาแนนสปอร 1×108 สปอรตอมลลตร ในน ากลนนงฆาเชอ ผสม 0.1% tween 80 ปรมาตร 100 มลลลตร จากนนน าสปอรแขวนลอยของเชอราแตละชนดแบงออกเปน 4 กรรมวธ ไดแก (1) การพนลงบนใบ (2) การเทผสมน าในระบบราก (3) การพนบนใบรวมกบเทผสมน าในระบบราก (4) ชดควบคมไมใสเชอรา โดยใชตนกลาอาย 10 วนทเลยงดวยระบบไฮโดรโปนกสในกระบะพลาสตก ท าจ านวน 10 ตนของแตละทรทเมนต ใหเชอรากบตนกลาผกคะนา 1 ครง (วนท 10) หลงจากนนปลอยใหตนพชเจรญอก 7 วน เมอตนผกคะนาอายได 17 วนน าตวเตมวยเพลยออนผกทไมมปกจ านวน 10 ตว ปลอยลงบนตนผกคะนา บนทกความสงของตน ความยาวราก ทก 7 วนเปนเวลา 42 วน หลงจากเสรจสนการทดลองท าการชงน าหนกสด และน าชนสวนตางๆ ของพชใสกระดาษสน าตาล อบแหงท อณหภม 90 องศาเซลเซยส เปนเวลา 2 วน จากนนน าคาชวดไปวเคราะหความแปรปรวนทางสถต (ANOVA) และเปรยบเทยบคาเฉลยระหวาง ทรทเมนตโดยวธ Turkey's HSD test

การทดลองยอยท 3 การครอบครองของเชอราโรคแมลงในสวนตางๆของตน

คะนา วางแผนการทดลองแบบสมสมบรณ (completely randomized design, CRD) ทรทเมนตประกอบดวยเชอราโรคแมลง 2 ชนด คอ M. guizhouense PSUM04 และ B. bassiana PSUB01 ทน าไปเลยงในอาหารเทยม SDAY แลวน าไปบมไวทตบมเชออณหภม 28 ± 2 องศาเซลเซยส ในสภาพมดเปนเวลา 15 วน หรอจนกวาเชอราสรางสปอรจนเตมจานอาหาร เตรยมสปอรแขวนลอยในน ากลนนงฆาเชอทผสม Tween 80 (0.01%v/v) ปรมาตร 100 มลลลตร จากนนน าสปอรแขวนลอยทไดไปเลยงเพมปรมาณในขาวหงกงสกตามวธการของ นรศ และคณะ (2552) (ภาพท 10) เตรยมตนคะนาอาย 7 วนทปลกในระบบไฮโดรโปนกส จ านวน 12 ตนตอทรทเมนต โดยแบงออกเปน (1) พนสปอรแขวนลอยเชอราลงบนใบ (2) เทสปอรแขวนลอยผสมน าในระบบราก (3) ชดควบคมใชตนกลาผกคะนาทไมใสเชอรา จากนนสมตนคะนา จ านวน 3 ตน/ทรทเมนต ตรวจสอบการครอบครองราก ล าตน และใบของเชอราโรคแมลง M. guizhouense PSUM04 ในวนท 14, 21, 28 และ 35 หลงจากการใหเชอรากบตนผกคะนาครงแรก น าราก ล าตน และใบ ขนาดความยาว 5 เซนตเมตร จากนนท าการแยกเชอดวยวธการ tissue transplanting โดยวธการก าจดเชอท

29

ผวชนสวนของพช (ภาพท 19) ดดแปลงจาก Naik และคณะ. (2009) โดยลางดวย 70% Ethanol 2 นาท, 0.5% NaOCl 2 นาท, 70% Ethanol 30 วนาท และลางดวยน ากลนนงฆาเชอ 2 ครง จากนนน าไปผงใหแหงบนกระดาษทชชปลอดเชอ ตดชนสวนของพชใหมขนาด 0.5 เซนตเมตร แลวน าชนสวนดงกลาวไปวางบนจานอาหารเทยม SDAY + thiabendazole + chloramphenicol (นรศ และฤทธพร, 2557) เพอยบยงการเจรญของเชอแบคทเรย จากนนน าไปบมทตบมเชออณหภม 28 ± 2 องศาเซลเซยส ในสภาพมดเปนเวลา 15 วน สงเกตโคโลนของเชอราโรคแมลง M. guizhouense PSUM04 และ B. bassiana PSUB01 ทเจรญออกมาจากชนสวนตางๆ ของตนคะนา จากนนน าเสนใยและสปอรของเชอราโรคแมลงทเจรญออกมาจากชนสวนของตนคะนาไปตรวจสอบภายใตกลองจลทรรศนเพอจ าแนกและยนยนชนด

30

ภาพท 19 ขนตอนการแยกเชอดวยวธการ tissue transplanting โดยวธการก าจดเชอทผวชนสวน

ของพช

แอลกอฮอล 70%

0.5% NaOCl

แอลกอฮอล 70%

น ากลนปลอดเชอ

ตดสวนตางๆของพช ขนาดประมาณ 0.5 เซนตเมตร

ซบดวยกระดาษช าระปลอดเชอ

วางสวนตางๆของพชลงบนอาหาร SDAY+สารปฏชวนะ

บมทตบมเชออณหภม 28±2 องศาเซลเซยส ในสภาพมดเปนเวลา 15 วน

1

2

1

3

1

4

1

6

1

7

8

91

2 นาท

2 นาท

น ากลนปลอดเชอ

5

1

30 วนาท

31

10. การประยกตใชเชอราโรคแมลงทมประสทธภาพสงควบคมเพลยออนผก Lipaphis erysimi ในโรงเรอนปลกพชระบบไฮโดรโปนกส วางแผนการทดลองแบบสมในบลอกสมบรณ (randomized complete block design, RCBD) ทรทเมนตประกอบดวยเชอราโรคแมลง M. guizhouense PSUM04 ซงเปนเชอราทมประสทธภาพมากทสด จากนนน าสปอรเชอราไปเพมปรมาณในขาวหงกงสกเพอเพมปรมาณ (นรศและคณะ, 2552) (ภาพท 10) เพอใชเปนแหลงของเชอราตงตนส าหรบเตรยมสารแขวนลอยสปอรทใชในโรงเรอนปลกพชระบบไฮโดรโปนกส โดยเตรยมโรงเรอนทงหมด 4 โรงเรอน (4 ซ า) (ภาพท 20) โดยปลกคะนาเปนพชทดสอบ เมอกลาคะนาอายได 7 วน ท าการเตรยมทรทเมนต ดงน ทรทเมนตท 1 พนดวยสปอรแขวนลอยเชอราโรคแมลง ทรทเมนตท 2 เทสารแขวนลอยสปอรในระบบน า ทรทเมนตท 3 พนและเทสปอรแขวนลอยเชอราโรคแมลง และทรทเมนตท 4 ไมใชสปอรแขวนลอยเชอราโรคแมลง ใชสปอรแขวนลอยเชอราโรคแมลงทก ๆ7 วนหลงจากตนกลาคะนาอาย 7 วน เมอตนคะนาอายได 14 วน น าตวเตมวยเพลยออนผกไมมปก จ านวน 100 ตว ทใสไวในหลอดทดลองทปดปากหลอดดวยส าล แลวน าหลอดไปแขวนไวบรเวณกงกลางดานบนของแตละโรงเรอน แลวเปดจกส าลออกเพอใหเพลยออนผกมโอกาสเลอกชนดพชอาหารไดอยางอสระ บนทกจ านวนประชากรของเพลยออนกะหล าหลงตนพชมอาย 28, 35 และ 42 วน โดยการประเมนประชากรเพลยออนนนใชตวชวดเพลยออน (Aphid index) ตามวธการของ Patel (1980) 5 ระดบ โดยดจ านวนประชากรทพบบนพชและอาการของพชทเกดขนจากการเขาท าลายของเพลยออน ดงน

ระดบ ลกษณะอาการ 0 ไมพบเพลยออนบนตนพช 1 พบเพลยออนบนใบพชบางแตไมอยรวมกนเปนกลม และไมพบพชแสดงอาการใบ

หรอยอดหงกงอ บดเบยว 2 พบเพลยออนเปนกลมเลกๆ อยบนใบพช และพบใบพชบางใบมอาการบด งอ 3 พบเพลยออนเปนกลมใหญอยบนใบพช และสวนอนของพช พชแสดงอาการใบบด

เบยว หงกงอ 4 ใบพชสวนใหญปกคลมไปดวยกลมของเพลยออน ไมสามารถนบจ านวนได พช

แสดงอาการใบบดเบยว ใบหงกมากขน 5 ทกสวนของพชถกปกคลมดวยกลมของเพลยออน พชแคระแกรน ชะงกการ

เจรญเตบโต

32

บนทกความสงของตน ความยาวราก ทก 7 วนเปนเวลา 42 วน หลงจากเสรจสนการทดลองท าการชงน าหนกสด และน าชนสวนตางๆของพชใสกระดาษสน าตาล อบแหง ท อณหภม 90 องศาเซลเซยสเปนเวลา 2 วน จากนนน าตวชวดทงหมดไปวเคราะหความแปรปรวนทางสถต (ANOVA) และเปรยบเทยบคาเฉลยระหวางคาดงกลาวของพชชนดตางๆ โดยวธ Turkey's HSD test

ภาพท 20 โรงเรอนทดสอบการใชเชอราโรคแมลงควบคมเพลยออนผก Lipaphis erysimi (Kaltenbach) ในสภาพโรงเรอนปลกระบบไฮโดรโปนกส

Block1 Block2

Block3 Block4

33

บทท 3

ผลและวจารณ 1. ศกษาความสามารถในการกอใหเกดโรคแมลงและความรนแรงของเชอรา Metarhizium guizhouense PSUM04 และ Beauveria bassiana PSUB01 ตอเพลยออนผก Lipaphis erysimi การทดสอบความสามารถในการกอใหเกดโรคแมลงและความรนแรงของเชอรา M. guizhouense PSUM04 และ B. bassiana PSUB01 ทความหนาแนนสปอร 1×109 สปอร/มลลลตร ตอเพลยออนผก L. erysimi พบวาเชอราโรคแมลงทงสองชนดสามารถกอใหเกดโรคกบเพลยออนผก L. erysimi ได ทเวลา 24 – 72 ชวโมง เชอราโรคแมลงทงสองชนดมความสามารถในการเขาท าลายเพลยออนผกไมแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (P>0.05) สวนทชวงเวลา 96 ชวโมง เชอราโรคแมลง M. guizhouense PSUM04 สามาถเขาท าลายเพลยออนผกไดรงแรง โดยพบเปอรเซนตการตายของเพลยออนผกเทากบ 100.0 ± 0.0 เปอรเซนต แตกตางจากเชอราโรคแมลง B. bassiana PSUB01 และชดควบคมอยางมนยส าคญทางสถตยง (P<0.01) (ตารางท 2) ซงสอดคลองกบการทดลองของ Ekesi และคณะ. (2000) พบวาเชอรา M. anisopliae และ B. bassiana ทความหนานแนนสปอร 1×108 สงผลใหเพลยออนถว Aphis craccivora ตายถง 60-100 เปอรเซนต และเมอทดสอบเชอราทงสองชนดทความเขมขนสง สงผลใหแมลงศตรพชชนดอนๆ ตายมากกวา 80 เปอรเซนต และแมลงมเปอรเซนตการตายสะสมสงขนเมอระยะเวลาเพมมากขน เชน เมอทดสอบเชอรา M. anisopliae ในแมลงวนแตง Zeugodacus cucurbitae (Couqillett) ทระยะเวลา 24, 48, 72 และ 96 ชวโมง สงผลใหแมลงวนแตงตาย 40.00, 83.33, 96.67 และ 86.67 เปอรเซนต ตามล าดบ (ปาณศา, 2559)

34

ตารางท 2 ความรนแรงของเชอรา Metarhizium guizhouense PSUM04 และ Beauveria bassiana PSUB01 ตอเพลยออนผก Lipaphis erysimi (Kaltenbach)

ชดการทดลอง ระยะเวลาหลงจากทดสอบ (ชวโมง)1/

24 48 72 96 M. guizhouense PSUM04 17.0 ± 2.1a 50.0 ± 3.9a 82.0 ± 5.9a 100.0 ± 0.0a B. bassiana PSUB01 22.0 ± 5.3a 43.0 ± 7.0a 75.0 ± 7.0a 89.0 ± 0.0b ชดควบคม 3.0 ± 1.5b 3.0 ± 1.5b 3.0 ± 1.5b 4.0 ± 1.6c F-test ** ** ** ** 1/ตวอกษรทแตกตางกนภายใตคอลมนเดยวกน มความแตกตางกนอยางมนยส าคญยงทางสถต (P<0.01, **) เปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยดวยวธ Turkey’s HSD test 2. ศกษาความเขมขนทเหมาะสมของสปอรเชอรา Metarhizium guizhouense PSUM04 และ Beauveri. bassiana PSUB01 ในการกอใหเกดโรคตอเพลยออนผก Lipaphis erysimi จากการศกษาความหนาแนนของสปอรเชอรา M. guizhouense PSUM04 ทระดบความหนาแนนของสปอร 1×106, 1×107, 1×108 และ 1×109 สปอร/มลลลตร ตอการเกดโรคของเพลยออนผก L. erysimi พบวา เพลยออนผกมเปอรเซนตการตายสะสมเพมสงขนเมอระยะเวลาเพมมากขนในทกความหนาแนนของสปอรเชอราเมอเปรยบเทยบกบชดควบคม โดยความหนาแนนท 1×107, 1×108 และ 1×109 สปอร/มลลลตร มเปอรเซนตการตายสะสมของเพลยออนผกในวนท 5 เทากบ 84.00±4.00, 98.00±1.33 และ 100.00±0.00 เปอรเซนต ตามล าดบ (ภาพท 21) สอดคลองกบงานวจยของ Batol (2015) พบวาหลงจากพนเชอรา M. anisopliae ทความหนาแนน 1×104, 1×105 และ 1×106 สปอร/มลลลตร สงผลใหเพลยออน Macrosiphum rose มเปอรเซนตการตายสะสมมากกวา 80 เปอรเซนต และยงสงผลใหแมลงศตรพชชนดอน เชน หนอนแมลงวนผลไม Ceratitis capitata มเปอรเซนตการตาย 40-70 เปอรเซนต เมอท าการทดสอบดวยเชอรา M. anisopliae (Khalaywi et al., 2014)

35

ภาพท 21 เปอรเซนตการตายเฉลยสะสม (mean ± SEM) ของตวเตมวยเพลยออนผก Lipaphis

erysimi (Kaltenbach) ทตดเชอรา Metarhizium guizhouense PSUM04 ในสภาพหองปฏบตการ

การวเคราะห Kaplan-Meier ของอตราการรอดชวตเฉลยของเพลยออนผก L. erysimi เมอมการใชสปอรแขวนลอยเชอราทความหนาแนนระดบตางๆ พบวา อตราการรอดชวตเฉลยของเพลยออนผกทพนดวยสปอรแขวนลอยทระดบความหนาแนนท 1×107, 1×108 และ 1×109 สปอร/มลลลตร มระยะเวลาการรอดชวตเฉลย เทากบ 3.50±0.06, 3.11±0.12 และ 2.51±0.10 วน ตามล าดบ สงผลใหเพลยออนผกมการรอดชวตนอยเมอเปรยบเทยบกบสปอรแขวนลอยทระดบความหนาแนนท 1×106 สปอรตอมลลลตร และชดควบคมอยางมนยส าคญยงทางสถต (P<0.01) (ตารางท 3) นอกจากนยงพบวาเชอรา M. anisopliae ยงมผลตอระยะเวลาการรอดชวตเฉลย 2-5 วน เมอน าไปทดสอบใน ตวออนหมด Xenopsylla brasiliensis (Rothschild) (Mnyone et al., 2012) และ ยงลาย Aedes aegypti (Linneaus) (Paula et al., 2008) อกดวย สวนคา LT50 และ LT90 ทระดบความหนาแนนของสปอร 1×109 สปอร/มลลลตร มคาต าทสด คอ 2.00 ± 0.10 และ 3.08 ± 0.18 วน ตามล าดบ แตกตางจากระดบความหนาแนน

0.00

20.00

40.00

60.00

80.00

100.00

120.00

1 2 3 4 5

เปอรเซนตการตายสะสม

วน

1×10^6

1×10^7

1×10^8

1×10^9

Control

1×106 สปอร/มลลลตร 1×107 สปอร/มลลลตร 1×108 สปอร/มลลลตร 1×109 สปอร/มลลลตร

ชดควบคม

36

ของสปอร 1×106, 1×107 และ 1×108 สปอร/มลลลตร อยางมนยส าคญยงทางสถต (P<0.01) (ตารางท 4) สอดคลองกบงานวจยของ Ekesi และคณะ (2000) ททดสอบเชอรา M. anisopliae ไอโซเลท CPD4 และ CPD5 ในเพลยออนถว A. craccivora ทความหนาแนนสปอร 1×108 สปอรตอมลลลตร พบวามคา LT50 เทากบ 3.5 และ 3.6 วน ตามล าดบ เชนเดยวกบกบงานทดลองของ Butt และคณะ (1994) พบวาเชอราดงกลาวสงผลใหเพลยออน Myzus persicae (Sulzer) และ L. erysimi มคา LT50 เทากบ 10.0 และ 9.5 วน เมอใชความหนาแนนสปอรท 1×107 สปอร/มลลลตร ตารางท 3 การวเคราะห Kaplan-Meier คาเฉลยการรอดชวตของตวเตมวยเพลยออนผก Lipaphis erysimi (Kaltenbach) ทตดเชอรา Metarhizium guizhouense PSUM04 ในหองปฎบตการ

ความหนาแนนสปอรเชอรา

คาเฉลยการรอดชวต (AST) (mean ± SEM)1/

ชวงคาความเชอมน 95% ต าสด สงสด

1×109 2.51 ± 0.10a 2.32 2.70 1×108 3.11 ± 0.12b 2.87 3.35 1×107 3.50 ± 0.06c 3.23 3.77 1×106 4.80 ± 0.06d 4.69 4.91

Control 4.87 ± 0.06d 4.73 5.00 F-test **

1/ตวอกษรทแตกตางกนภายใตคอลมนเดยวกน มความแตกตางกนอยางมนยส าคญยงทางสถต (P<0.01, **) เปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยดวยวธ Turkey’s HSD test คาเฉลยการรอดชวต (AST) จ ากดท 5 วน

37

ตารางท 4 คา Lethal time (LT50 and LT90) (mean ± SEM) ของเชอรา Metarhizium guizhouense PSUM04 ทระดบความหนานแนนตาง ๆตอเพลยออนผก Lipaphis erysimi (Kaltenbach) ใน หองปฎบตการ

ความหนาแนนสปอรเชอรา Lethal time (day)1/

LT50 LT90 1×109 2.00 ± 0.10a 3.08 ± 0.18a 1×108 2.63 ± 0.13b 4.09 ± 0.18b 1×107 3.27 ± 0.13c 5.45 ± 0.27c 1×106 5.68 ± 0.21d 7.47 ± 0.38d F-test ** **

1/ตวอกษรทแตกตางกนภายใตคอลมนเดยวกน มความแตกตางกนอยางมนยส าคญยงทางสถต (P<0.01, **) เปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยดวยวธ Turkey’s HSD test เปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยดวยวธ Turkey’s HSD test คาเฉลยการรอดชวต (AST) จ ากดท 5 วน ส าหรบความหนาแนนของสปอรเชอรา B. bassiana PSUB01 ทระดบความหนาแนนของสปอร 1×106, 1×107, 1×108 และ 1×109 สปอร/มลลลตร ตอการเกดโรคของเพลยออนผก L. erysimi พบวา เพลยออนผกมเปอรเซนตการตายสะสมเพมสงขนและท าใหตายเมอระยะเพมมากขนในทกความหนาแนนเมอเปรยบเทยบกบชดควบคม โดยความหนาแนนของสปอร ท 1×106, 1×107, 1×108 และ 1×109 สปอร/มลลลตร มเปอรเซนตการตายสะสมของเพลยออนในวนท 5 เทากบ 15.00 ± 4.28, 52.00 ± 4.67, 87.00 ± 3.00 และ 89.00 ± 5.86 เปอรเซนต ตามล าดบ (ภาพท 22) Akmal และคณะ (2013) ไดใชเชอรา B. bassiana ในการควบคมเพลยออนผก L. erysimi โดยใชความหนาแนนสปอรท 1×106, 1×107 และ 1×108 พบวาเมอเวลาผานไป 4 วน เพลยออนตาย 50-100 เปอรเซนต เมอเปรยบเทยบกบชดควบคมทไมมเปอรเซนตการตาย นอกจากนยงมการรายงานเปอรเซนตการตายมากกวา 50 เปอรเซนต ของหนอนแมลงวนผลไม Ceratitis capitata (Wiedemann) เมอทดสอบดวยเชอรา B. bassiana ทความหนาแนนสปอร 1×106, 1×107 และ 1×109 สปอร/มลลลตร (Khlaywi et al., 2014)

38

ภาพท 22 เปอรเซนตการตายเฉลยสะสม (mean ± SEM) ของตวเตมวยเพลยออนผก Lipaphis erysimi

(Kaltenbach) ทตดเชอรา Beauveria bassiana PSUB01 ในหองปฎบตการ

การวเคราะห Kaplan-Meier ของอตราการรอดชวตเฉลยของเพลยออนผก L. erysimi เมอมการใชสปอรแขวนลอยเชอราโรคแมลง B. bassiana PSUB01 ทความหนาแนนระดบตางๆ พบวาอตราการรอดชวตเฉลยของเพลยออนผกทพนดวยสปอรแขวนลอยทระดบความหนาแนนท 1×108 และ 1×109 สปอร/มลลลตร มระยะเวลาอตราการรอดชวตเฉลยเทากบ 3.46 ± 0.12 และ 2.71 ± 0.12 วน ซงสงผลใหเพลยออนผกมการรอดชวตนอยเมอเปรยบเทยบกบสปอรแขวนลอยทระดบความหนาแนนท 1×106, 1×107 สปอร/มลลลตร และชดควบคมอยางมนยส าคญยงทางสถต (P<0.01) (ตารางท 5)

นอกจากเชอรา B. bassiana จะสงผลตออตราการรอดชวตของเพลยออนผกแลว ยงพบวามผลตออตราการรอดชวตทต ากวา 2 วนของตวออนหมด X. brasiliensis อกดวย (Mnyone et al., 2012) สวนคา LT50 ทระดบความหนาแนนของสปอรท 1×109 ใหคาต าทสด คอ 2.39 ± 0.31 ซงแตกตางจากชดการทดลองอน ๆอยางมนยส าคญยงทางสถต (P<0.01) (ตารางท 6)

เชนเดยวกบงานวจยของ Ekesi และคณะ (2000) ททดสอบเชอรา B. bassiana ใน เพลยออนถว A. craccivora ทความหนาแนนสปอร 1×108 สปอร/มลลลตร พบวามคา LT50 เทากบ 3.5 วน และเมอใชเชอราทความหนาแนนสปอร 2×105 สปอร/มลลลตร ในเพลยออน M. persicae สงผลใหมคา LT50 เทากบ 5.5 วน (Abdel-Raheem et al., 2016)

0.00

20.00

40.00

60.00

80.00

100.00

1 2 3 4 5


วน

1×10^6

1×10^7

1×10^8

1×10^9

Control

1×106 สปอร/มลลลตร 1×107 สปอร/มลลลตร 1×108 สปอร/มลลลตร 1×109 สปอร/มลลลตร ชดควบคม

39

สวนทระดบความหนาแนนของสปอรท 1×108 และ 1×109 สปอรตอมลลลตร มคา LT90 เทากบ 4.06 ± 0.53 และ 4.85 ± 0.24 วน ซงไมแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (P>0.05) แตแตกตางจากชดการทดลองอนๆ อยางมนยส าคญยงทางสถต (P<0.01) (ตารางท 7) นอกจากนจากการวเคราะหคา LC50 และ LC90 ทระยะเวลา 15 วน ของเชอราทงสองชนด พบวาเชอรา M. guizhouense PSUM04 มคา LC50 และ LC90 ต ากวาเชอรา B. bassiana PSUM01 อยท 8.5 และ 17.8 เทา และแตกตางกนอยางมนยยงส าคญทางสถต (P<0.01) (ตารางท 7) ตารางท 5 การวเคราะห Kaplan-Meier คาเฉลยการรอดชวตของตวเตมวยเพลยออนผก

Lipaphis erysimi (Kaltenbach) ทตดเชอรา Beauveria bassiana PSUB01 ในหองปฎบตการ

ความหนาแนนสปอรเชอรา

คาเฉลยการรอดชวต (AST) (mean ± SEM)1/

ชวงคาความเชอมนท 95% ต าสด สงสด

1×109 2.71 ± 0.12a 2.46 2.95 1×108 3.46 ± 0.12b 3.22 3.69 1×107 4.48 ± 0.09c 4.29 4.66 1×106 4.91 ± 0.04c 4.83 4.99

Control 4.87 ± 0.06c 4.73 5.00 F-test **

1/ตวอกษรทแตกตางกนภายใตคอลมนเดยวกน มความแตกตางกนอยางมนยส าคญยงทางสถต (P<0.01, **) เปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยดวยวธ Turkey’s HSD test คาเฉลยการรอดชวต (AST) จ ากดท 15 วน

40

ตารางท 6 คา Lethal time (LT50 and LT90) (mean ± SEM) ของเชอรา Beauveria bassiana PSUB01 ทระดบความหนาแนนตางๆ ตอเพลยออนผก Lipaphis erysimi (Kaltenbach) ในหองปฎบตการ

ความหนาแนนสปอรเชอรา Lethal time (day)1/

LT50 LT90 1×109 2.39 ± 0.31a 4.06 ± 0.53a 1×108 3.13 ± 0.15b 4.85 ± 0.24a 1×107 6.05 ± 0.25c 6.67 ± 0.35b 1×106 6.05 ± 0.23c 7.90 ± 0.56b F-test ** **

1/ตวอกษรทแตกตางกนภายใตคอลมนเดยวกน มความแตกตางกนอยางมนยส าคญยงทางสถต (P<0.01, **) เปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยดวยวธ Turkey’s HSD test ตารางท 7. คา Lethal concentration (LC50 and LC90) (mean ± SEM) ของเชอรา Metarhizium guizhouense PSUM04 และ Beauveria bassiana PSUB01 ตอเพลยออนผก Lipaphis erysimi (Kaltenbach) ทตดเชอรา ทระยะเวลา 15 วน

เชอรา Lethal concentration (spore/ml)1/

LC50 LC90 M. guizhouense PSUM04 1.67 × 107a 4.75 × 107a

B. bassiana PSUB01 1.42 × 108b 8.45 × 108b

2 test 9.893 71.261

P value 0.0017** 0.0000** 1/ตวอกษรทแตกตางกนภายใตคอลมนเดยวกน มความแตกตางกนอยางมนยส าคญยงทางสถต (P<0.01) เปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยดวยวธ Chi-square test ** = มความแตกตางอยางมนยส าคญยงทางสถต (P<0.01)

41

3. ศกษาการถายทอดเชอราโรคแมลง Metarhizium guizhouense PSUM04 และ Beauveria bassiana PSUB01 ในประชากรเพลยออนผก Lipaphis erysimi จากการศกษาการถายทอดเชอรา M. guizhouense PSUM04 ของประชากรเพลยออนผก L. erysimi ทตดเชอราไปสประชากรเพลยออนผกปกต พบวาอตราสวนของประชากรเพลยออนผกทตดเชอราตอประชากรเพลยออนผกปกตในอตราสวน 5 : 5 สามารถถายทอดเชอไปสประชากรเพลยออนผกปกตได (ภาพท 25 ก) สงกวาประชาการเพลยออนผกทตดเชอราตอประชากรเพลยออนผกปกตในอตราสวน 3 : 7 และ 1 : 9 โดยพบคาเปอรเซนตการตายสะสมสงสดเทากบ 61.0 ± 18.0 เปอรเซนต ในวนท 10 หลงจากเรมทดสอบ ส าหรบอตราสวนของประชากรเพลยออนผกทตดเชอราตอประชากรเพลยออนผกปกตในอตราสวน 3:7 และ 1:9 พบคาเปอรเซนตการตายสะสมสงสดเทากบ 43.0 ± 8.7 และ 46 ± 4.5 เปอรเซนต ในวนท 10 หลงจากเรมทดสอบ สวนชดควบคมพบเปอรเซนตการตายสะสมของเพลยออนผกต ากวา 8.0 ± 2.0 เปอรเซนต (ภาพท 23) นอกจากนยงพบการรายงานการแพรกระจายของเชอรา M. anisopliae ในแมลงชนดอนๆ ไดอกดวย เชน ยงกนปลอง Anopheles gambiae (Giles) สามารถถายทอดเชอราจากเพศเมยสเพศผ ในอตราสวน 1:10 และสงผลใหเพศผ มเปอรเซนตการตาย 33 เปอรเซนต (Ernst-Jan et al., 2004) สวนแมลงสาบเยอรมน Blatella germanica (Linneaus) มเปอรเซนตการตาย 87.5 เปอรเซนต เมอมการถายทอดเชอราจากประชากรแมลงสาบทตดเชอสประชากรแมลงสาบปกตในอตราสวน 1:10 (Quesada-Moraga et al., 2004) และแมลงวนผลไม C. capitata สามารถถายทอดเชอราจากเพศผ ทตดเชอรา และเพศเมยทไมตดเชอราในอตราสวน 1:10 ไดเชนเดยวกน (Quesada-Moraga et al., 2008)

42

ภาพท 23 เปอรเซนตการตายเฉลยสะสม (mean ± SEM) ของเพลยออนผก Lipaphis erysimi (Kaltenbach) ทมอตราการแพรกระจายเชอราของเพลยออนทตดเชอราตอเพลยออนปกตทแตกตางกนของเชอรา Metarhizium guizhouense PSUM04 ในหองปฏบตการ

การวเคราะห Kaplan-Meier ของอตราการรอดชวตเฉลย (Average Survival Time, AST) ของประชากรเพลยออนผก L. erysimi ทตดเชอรา M. guizhouense PSUM04 ตอประชากรเพลยออนผกปกต พบวาอตราสวนของประชากรเพลยออนผกทตดเชอราตอประชากรเพลยออนผกปกตในอตราสวน 5 : 5, 3 : 7 และ 1 : 9 มคา AST ทใกลเคยงกน คอ 8.43 ± 0.5, 10.12 ± 0.58 และ 9.56 ± 0.61 วน และไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (P>0.05) แตพบวาแตกตางจากชดควบคมทมคา AST เทากบ 15.00 ± 0.00 วน อยางมนยส าคญ (F = 252.549, df = 3, P < 0.01) (ตารางท 8) และยงพบวาเชอรา M. guizhouense มผลตออตราการรอดชวตของแมลงวนผลไม B. cucurbitae เมอตวเตมวยของแมลงวนแตงเพศผ ทตดเชอราถายทอดเชอราไปสแมลงวนแตงเพศเมยปกต พบวาแมลงวนแตงแมลงวนแตงเพศผ ทตดเชอรามคาเฉลยการรอดชวตต าสดเทากบ 6.16 ± 0.19 วน รองลงมาคอแมลงวนแตงเพศเมยปกตทอยภายในกรงเดยวกนกบเพศผ ทตดเชอราซงมคาเฉลยการรอดชวตเทากบ 11.10 ± 0.55 วน (ปาณศา, 2559)

0.0

20.0

40.0

60.0

80.0

100.0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15


วน

1,9

3,7

5,5 control

1:9 3:7 5:5 ชดควบคม

43

ตารางท 8 การวเคราะห Kaplan-Meier คาเฉลยการรอดชวตของตวเตมวยเพลยออนผกLipaphis erysimi (Kaltenbach) ทตดเชอรา Metarhizium guizhouense PSUM04 และไมตดเชอราในหองปฎบตการ

1/ตวอกษรทเหมอนกนภายใตคอลมนเดยวกน ไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (P<0.01, **) เปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยดวยวธ Turkey’s HSD test คาเฉลยการรอดชวต (AST) จ ากดท 15 วน

การศกษาการถายทอดเชอรา B. bassiana PSUB01 ของประชากรเพลยออนผก

L. erysimi ทตดเชอราไปสประชากรเพลยออนผกปกต พบวาอตราสวนของประชากรเพลยออนผกทตดเชอราตอประชากรเพลยออนผกปกตในอตราสวน 5 : 5 และ 3 : 7 สามารถถายทอดเชอราไปสประชากรเพลยออนผกปกตได สงกวาประชากรเพลยออนผกทตดเชอราตอประชากร เพลยออนผกปกตในอตราสวน 1 : 9 โดยพบคาเปอรเซนตการตายสะสมเทากบ 50.0 ± 4.7 และ 47.0 ± 6.8 เปอรเซนต ในวนท 8 หลงจากเรมทดสอบ ส าหรบอตราสวน 1 : 9 พบคาเปอรเซนตการตายสะสมสงสดเทากบ 33.0 ± 6.3 เปอรเซนต ในวนท 8 หลงจากเรมทดสอบ สวนชดควบคมพบเปอรเซนตการตายสะสมของเพลยออนผกต ากวา 8.0 ± 2.0 เปอรเซนต ในวนท 15 หลงจากเรมทดสอบ (ภาพท 24)

สดสวนแมลง (ตดเชอ:ไมตดเชอ)

คาเฉลยการรอดชวต (AST) (day)

(mean ± SEM)1/

ชวงความเชอมนท 95%

ต าสด สงสด

1 : 9 9.56 ± 0.61a 8.36 10.76 3 : 7 10.12 ± 0.58a 8.98 11.26 5 : 5 8.43 ± 0.56a 7.33 9.53

Control 15.00 ± 0.00b 15.00 15.00 F-test **

44

ภาพท 24 เปอรเซนตการตายเฉลยสะสม (mean ± SEM) ของเพลยออนผก Lipaphis erysimi (Kaltenbach) ทมอตราการแพรกระจายเชอราของเพลยออนทตดเชอราตอเพลยออนปกตทแตกตางกนของเชอรา Beauveria bassiana PSUB01 ในหองปฏบตการ

การวเคราะห Kaplan-Meier ของอตราการรอดชวตเฉลย (Average Survival Time, AST) ของ

ประชากรเพลยออนผก L. erysimi ทตดเชอรา B. bassiana PSUB01 ตอประชากรเพลยออนผกปกต พบวาอตราสวนของประชากรเพลยออนผกทตดเชอราตอประชากรเพลยออนผกปกตในอตราสวน 5:5, 3:7 และ 1:9 มคา AST ทใกลเคยงกน คอ 9.29 ± 0.59, 9.50 ±.60 และ 9.72 ± 0.58 วน และไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (P>0.05) แตพบวาแตกตางจากชดควบคมทมคา AST เทากบ 15.00 ± 0.00 วน อยางมนยส าคญ (F = 227.525, df = 3, P = 0.000) (ตารางท 9) และยงพบวาแมลงในอนดบ coleoptera สามารถถายทอดเชอราไดเชนเดยวกน เชน ดวง C. sordidus มเปอรเซนตการตายสะสม 10 เปอรเซนต เมอมถายทอดเชอราจากตวเตมวยทตดเชอไปสตวเตมวยปกต ในอตราสวน 2 : 10 สอดคลองกบการทดลองของ Lopes และคณะ (2011) เชนเดยวกบการทดลองของ Kreutz และคณะ (2010) ในดวง Ips typoraphus (Linneaus) ทมเปอรเซนตการตายสะสม 77 เปอรเซนต เมอทดลองในอตราสวน 1:5 ตว ภาพเพลยออนผก L. erysimi ทถกเชอรา M. guizhouense PSUM04 และ B. bassiana PSUB01 แสดงไวในภาพท 25

0.0

20.0

40.0

60.0

80.0

100.0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15


วน

1,9 3,7 5,5 control

1:9 3:7 5:5 ชดควบคม

45

ตารางท 9 การวเคราะห Kaplan-Meier เฉลยการรอดชวตของตวเตมวยเพลยออนผก Lipaphis erysimi (Kaltenbach) ทตดเชอรา Beauveria bassiana PSUB01 และไมตดเชอราในหองปฎบตการ

สดสวน (ตดเชอ:ไมตดเชอ)

คาเฉลยการรอดชวต (AST)

(mean ± SEM)1/

ชวงความเชอมนท 95%

ต าสด สงสด

1 : 9 9.72 ± 0.58a 8.58 10.86 3 : 7 9.50 ± 0.60a 8.33 10.67 5 : 5 9.29 ± 0.59a 8.14 10.44

Control 15.00 ± 0.00b 15.00 15.00 F-test **

1/ตวอกษรทแตกตางกนภายใตคอลมนเดยวกน มความแตกตางกนอยางมนยส าคญยงทางสถต (P<0.01, **) เปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยดวยวธ Turkey’s HSD test คาเฉลยการรอดชวต (AST) จ ากดท 15 วน ภาพท 25 ลกษณะของเพลยออนผก Lipaphis erysimi (Kaltenbach) ทถกเชอรา Metarhizium guizhouense

PSUM04 (ก) และ Beauveria bassiana PSUB01 เขาท าลาย (ข)

ก ข

46

4. การศกษาผลของวธการใชเชอรา Metarhizium guizhouense PSUM04 และ Beauveria bassiana PSUB01 ตอการเจรญและครอบครองสวนตางๆของตนคะนาในระบบปลกแบบไฮโดรโปนกส การทดลองยอยท 1 สภาวะทตนคะนาไมมเพลยออนผก จากการศกษาผลของการสง เส รมการ เจ รญของตนคะนาของเ ช อรา M. guizhouense PSUM04 ในวนท 7 และ 14 หลงจากการใชเชอรา การใชเชอราแบบเทลงในระบบรากชวยสงเสรมความสงของตนคะนาไดมากกวากรรมวธการอนๆ แตหลงจากวนท 21 ถงวนท 42 ความสงของตนคะนาทกกรรมวธไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (ภาพท 26ก) สวนความยาวรากพบวา ในวนท 7 และ 14 หลงจากการใชเชอรา ทกกรรมวธทใชเชอรามแนวโนมของความยาวรากมากกวาชดควบคม ในวนท 21 และ 28 กรรมวธการพนทางใบ และ การพนทางใบรวมกบการเทลงในระบบรากมความยาวรากมากกวากรรมวธอนๆ สวนในวนท 35 และ 42 ความยาวรากของทกกรรมวธไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (ภาพท 26ข) ส าหรบการศกษาผลของการสงเสรมการเจรญของตนคะนาของเชอรา B. bassiana PSUB01 ความสงของตนคะนาทกกรรมวธไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (ภาพท 27ก) สวนความยาวรากใหผลเชนเดยวกนกบความสงของตนคะนา โดยไมพบความแตกตางกนในทกกรรมวธ ยกเวนในวนท 42 หลงจากการใชเชอรา การใชเชอรา B. bassiana PSUB01 เทในระบบรากมแนวโนมของความยากยากมากกวากรรมวธอนๆ แตไมแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (ภาพท 27ข)

47

ภาพท 26 ความสงตน (ก) และความยาวราก (ข) (mean ± SEM) ของตนคะนาททดสอบดวย

กรรมวธทแตกตางกนของเชอ Metarhizium guizhouense PSUM04 เปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยดวยวธ Turkey’s HSD test

**

**

ns

0.00

5.00

10.00

15.00

20.00

25.00

7 14 21 28 35 42

ความสงตน (ซม.

)

Control Spray Spray + pour Pour

0.00

5.00

10.00

15.00

20.00

25.00

30.00

35.00

7 14 21 28 35 42

ความยาวราก (ซม.

)

วน

(ก)

(ข)

b b b a b b b

a a a a a a a a a

a a a a a a

a a

b

a a a b

a a ab b

a a

b b

aa

ab aa

aa

a aa

a

48


กรรมวธทแตกตางกนของเชอ Beauveria bassiana PSUB01 เปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยดวยวธ Turkey’s HSD test

ns

ns

**

*

**

0.00

5.00

10.00

15.00

20.00

25.00

30.00

35.00

7 14 21 28 35 42

ความยาวราก (ซม.)

วน

0.00

5.00

10.00

15.00

20.00

25.00

7 14 21 28 35 42

ความสงตน (ซม.)

Control Spray Spray + pour Pour(ก)

(ข)

a a

a a a a a a

a a

a a

a a a a

a a a a

a a a a

a

a

a

a

a

a

a

a

a bc

ab c

a a

bab

aaab

b

b bab

b

49

ส าหรบน าหนกสดและน าหนกแหงของตนคะนาหลงการใชเชอราโรคแมลง ทงสองชนด พบวาเชอราโรคแมลง M. guizhouense PSUM04 และ B. bassiana PSUB01 ของทกกรรมวธ (พนทางใบ พนทางใบรวมกบเทในระบบราก และ เทในระบบราก) ไมมความแตกตางกนของทงน าหนกสด (ภาพท 28ก) และน าหนกแหง (ภาพท 29ข)

ภาพท 28 น าหนกสด (ก) และน าหนกแหง (ข) (mean ± SEM) ของตนคะนาททดสอบดวยวธการ

ทแตกตางกนของเชอ Metarhizium guizhouense PSUM04 และ Beauveria bassiana PSUB01 ทกทรทเมนตไมมความแตกตางกนเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยดวยวธ Turkey’s HSD test

0.00

10.00

20.00

30.00

40.00

50.00

Spray Spray + Pour Pour Control

น าหนกสด (กรม

)

M. anisopliae PSUM04 B. bassiana PSUB01

0.00

1.00

2.00

3.00

4.00

5.00

6.00

Spray Spray + Pour Pour Control

น าหนกแหง (กรม)

ทรทเมนต

(ก)

(ข)

พน พน + เท เท ชดควบคม


M. guizhouense PSUM04 B. bassiana PSUB01

a

a a

a

a

a

a

a

a

a

a

a

a

a

50

การทดลองยอยท 2 สภาวะทตนคะนามเพลยออนผก จากการศกษาผลของการสงเสรมความทนทานของตนคะนาตอการเขาท าลายของเพลยออนผกของเชอรา M. guizhouense PSUM04 ในวนท 7 และ 14 หลงจากการใชเชอราและกอนการปลอยเพลยออนผกลงบนตนคะนา พบวา การใชเชอราแบบพนทางใบ การเทในระบบราก และการพนทางใบรวมกบการเทในระบบราก ไมมความแตกตางจากชดควบคมทไมใชเชอรา (P>0.05) แตหลงจากวนท 21-42 หลงจากปลอยเพลยออนผกบนตนคะนา พบวาตนคะนาทใชเชอราทกกรรมวธมความสงของตนคะนามากกวาชดควบคมและแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (P<0.05) (ภาพท 29ก)สวนความยาวรากพบวา ในวนท 7 และ 14 หลงจากการใชเชอราและกอนการปลอยเพลยออนผกลงบนตนคะนา พบวา การใชเชอราแบบพนทางใบ การเทในระบบราก และการพนทางใบรวมกบการเทในระบบราก ไมมความแตกตางจากชดควบคมทไมใชเชอรา (P<0.05) แตหลงจากปลอยเพลยออนผกลงบนตนคะนา พบวาในวนท 21, 35 และ 42 ความยาวรากของตนคะนาของทกกรรมวธไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (P>0.05) (ภาพท 29ข)ยกเวนวนท 28 พบวาความยาวรากของตนคะนาทใชเชอราแบบพนทางใบ และพนทางใบรวมกบการเทในระบบราก แตกตางจากการเทในระบบราก และชดควบคมอยางมนยส าคญทางสถต (P<0.05)

51

0.00

5.00

10.00

15.00

20.00

7 14 21 28 35 42


วน


กรรมวธทแตกตางกนของเชอ Metarhizium guizhouense PSUM04 หลงจากปลอยเพลยออนผก Lipaphis erysimi (Kaltenbach) ไป 14 วน เปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยดวยวธ Turkey’s HSD test

(ก)

(ข)

0.00

5.00

10.00

15.00

20.00

7 14 21 28 35 42


Control Spray S + P Pour

(ข)

a a a a a a a

a

a

a a b ab

a a

b b

a a a

a a

a

b

a a a a

a a a

b

a a a

b

a a

b b ba

a a

b

a a

ba

ba

52

ส าหรบน าหนกสดและน าหนกแหงของตนคะนาหลงการใชเชอราโรคแมลง M. guizhouense PSUM04 พบวากรรมวธทมการใชเชอราพนทางใบรวมกบเทในระบบราก และการเทในระบบราก มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตจากชดควบคมทไมมการใชเชอรา (P<0.05) ของทงน าหนกสด (ภาพท 30ก) และน าหนกแหง (ภาพท 30ข) สวนรปของตนคะนาทมการปลอยเพลยออนผกรวมดวยไดแสดงในภาพท 31 ภาพท 30 น าหนกสด (ก) และน าหนกแหง (ข) (mean ± SEM) ของตนคะนาททดสอบดวยวธการ

ทแตกตางกนของเชอ Metarhizium guizhouense PSUM04 หลงจากปลอยเพลยออนผก Lipaphis erysimi (Kaltenbach) ไป 14 วน เปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยดวยวธ Turkey’s HSD test

b

ab

a a

0.00

20.00

40.00

60.00

80.00

100.00

120.00

Control Spray S+P Pour

น าหนกสด (กรม)

b

ab a a

0.00

2.00

4.00

6.00

8.00

10.00

Control Spray S+P Pour





(ก)

(ข)

53

ภาพท 31 ลกษณะของตนคะนาอาย 42 วน หลงจากการเขาท าลายของเพลยออนผก Lipaphis erysimi (Kaltenbach) และทดสอบดวยเชอรา Metarhizium guizhouense PSUM04 ทระดบความหนาแนน 1×108 สปอร/มลลลตร ดวยกรรมวธ การพน การเท และพนรวมกบเท ทก 7 วนโดยมน าเปลาเปนชดควบคม

ส าหรบผลของการสงเสรมความทนทานของตนคะนาตอการเขาท าลายของ เพลยออนผก L. erysimi ของเชอรา B. bassiana ในวนท 7 และ 14 หลงจากการใชเชอราและกอนการปลอยเพลยออนผก L. erysimi ลงบนตนคะนา พบวา การใชเชอราแบบพนทางใบ การเทในระบบราก และการพนทางใบรวมกบการเทในระบบราก ไมมความแตกตางจากชดควบคมทไมใชเชอรา (P>0.05) แตหลงจากวนท 21 และ 28 หลงจากปลอยเพลยออนผก L. erysimi บนตนคะนา พบวาตนคะนาทใชเชอราทกกรรมวธมความสงของตนคะนามากกวาชดควบคมและแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (P<0.05) (ภาพท 32ก) และพบวาในวนท 35 และ 42 ตนคะนาทมการใชเชอราแบบพนทางใบ การเทในระบบราก และการพนทางใบรวมกบการเทในระบบราก ไมมความแตกตางจากชดควบคมทไมใชเชอรา (P>0.05) สวนความยาวรากของตนคะนาทกกรรมวธไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (P>0.05) (ภาพท 32ข) นอกจากนเชอราทงสองชนดยงสามารถสงเสรมการเจรญเตบโตของพชชนดอนไดอกดวย เชน สงเสรมการเจรญเตบโตของตนสตอเบอร สงผลใหผลผลตมคณภาพด และสามารถควบคมแมลงศตรพชไดอกดวย (Dara, 2013) และยงมรายงานวาเชอรา M anisopliae มผลตอความสงของล าตน และความยาวของรากของตนมะเขอเทศมการเจรญเตบโตไดดกวาตนทไมไดใชเชอราไดอกดวย (Garcia et al., 2001)

ชดควบคม พน เท พน+เท

54

ภาพท 32 ความสงตน (ก) และความยาวราก (ข) (mean ± SEM) ของตนคะนาททดสอบดวยกรรมวธทแตกตางกนของเชอ Beauveria bassiana PSUB01 หลงจากปลอยเพลยออนผก Lipaphis erysimi (Kaltenbach) ไป 14 วน เปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยดวยวธ Turkey’s HSD test

0.00

5.00

10.00

15.00

20.00

7 14 21 28 35 42



0.00

5.00

10.00

15.00

20.00

25.00

7 14 21 28 35 42


วน

(ก)

(ข)

a a a a a a a a

a a b ab

ab a a

b

a

a a a

a a

a

a

a a a a a a a a

a a a

a a

a a a a

a a

a

a a a

a

55

ส าหรบน าหนกสดและน าหนกแหงของตนคะนาหลงการใชเชอราโรคแมลง B. bassiana PSUB01 พบวากรรมวธทมการใชเชอราพนทางใบรวมกบเทในระบบราก และการเทในระบบราก ไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตจากชดควบคมทไมมการใชเชอรา (P>0.05) ของทงน าหนกสด (ภาพท 33ก) และน าหนกแหง (ภาพท 33ข) สวนรปของตนคะนาทมการปลอยเพลยออนผก L. erysimi รวมดวยไดแสดงท ภาพท 34

ภาพท 33 น าหนกสด (ก) และน าหนกแหง (ข) (mean ± SEM) ของตนคะนาททดสอบดวย

กรรมวธทแตกตางกนของเชอ Beauveria bassiana PSUB01 หลงจากปลอยเพลยออนผก Lipaphis erysimi (Kaltenbach) ไป 14 วน เปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยดวยวธ Turkey’s HSD test

0.00

10.00

20.00

30.00

40.00

50.00

60.00



0.00

1.00

2.00

3.00

4.00

5.00

6.00




ชดควบคม พน พน+เท เท


(ก)

(ข)

a

a

a a

a a a a

56

ภาพท 34 ลกษณะของตนคะนาอาย 42 วน หลงจากการเขาท าลายของเพลยออนผก Lipaphis erysimi

(Kaltenbach) และทดสอบดวยเชอรา Beauveria bassiana PSUM01 ทระดบความหนาแนนสปอร 1×108 สปอร/มลลลตร ดวยกรรมวธ การพน การเท และพนรวมกบเท ทก 7 วน โดยมน าเปลาเปนชดควบคม

การทดลองยอยท 3 การครอบครองของเชอราโรคแมลงในสวนตางๆของตนคะนา หลงจากพนสปอรแขวนลอยของเชอราลงบนใบและเทสปอรแขวนลอยของเชอราในระบบรากของตนคะนาทปลกดวยระบบไฮโดรโปนกส เพอตดตามการครอบครองของเชอรา M. guizhouense PSUM04 และ B. bassiana PSUB01 ในสวนตางๆ ของตนคะนา พบวาหลงจากใชเชอราครงแรกและตดตามผลในวนท 14, 21, 28 และ 35 พบโคโลนของเชอราในสวนของราก ล าตน และใบของตนคะนาทงการพนและเทสปอรแขวนลอยของเชอราในตนคะนาทปลกดวยระบบไฮโดรโปนกส เมอเปรยบเทยบกบชดควบคมทไมใชเชอราไมพบการปรากฏของโคโลนเชอราในสวนตางๆ ของตนพช (ตารางท 10 และ ภาพท 35) นอกจากนยงพบวาเชอราทงสองชนดยงสามารถครอบครองใบ กานใบ และราก ในพชชนดอนไดอกดวย เชน ถวลสง Vigna unguiculata และเมอใชเชอรา M. robertsii สามารถครอบครองสวนของราก และใบ หลงจากใชเชอราไป 12 วน (Golo et al., 2014) Bruck (2005) รายงานวาเชอรา M. anisopliae สามารถเจรญและครอบครองในสวนของราก (rhizosphere) ของตนสน (Picea abies) ได สวนในตนมะเขอเทศพบวาเชอรา M. anisopliae สามารถครอบครองในสวนของราก ล าตน และใบของมะเขอเทศไดอกดวย (Garcia et al., 2001) สวนเชอรา B. bassiana สามารถครอบครองสวนตางๆ ของตน สตอเบอรไดเชนเดยวกน (Dara and Dara, 2015)


57

ตารางท 10 การครอบครองของเชอรา Metarhizium guizhouense PSUM04 และ Beauveria bassiana PSUB01 ในใบ ล าตน และรากของตนคะนาทพนและเทสปอรแขวนลอยเชอราทง สองชนด ตรวจสอบเชอราในวนท 7, 14, 21 และ 28 วน ชดควบคมไมใชเชอราโรคแมลง

ทรทเมนต สวนของพช

กรรมวธ ระยะเวลาหลงจากใสเชอรา (วน)

7 14 21 28

ชดควบคม ใบ พน - - - - เท - - - -

ล าตน พน - - - - เท - - - -

ราก พน - - - - เท - - - -

M. guizhouense PSUM04

ใบ พน + + + + เท + + + +

ล าตน พน + + + +

เท + + + + ราก พน + + + +

เท + + + +

B. bassiana PSUB01

ใบ พน + + + + เท + + + +

ล าตน พน + + + + เท + + + +

ราก พน + + + + เท + + + +

- ไมพบโคโลนเชอรา + พบโคโลนเชอรา

58

ภาพท 35 โคโลนทพบบนใบ ล าตน และรากของตนคะนาเมอท าการทดสอบดวยกรรมวธ การพน

การเท และพนรวมกบเท ดวยเชอรา Metarhizium guizhouense PSUM04 (ก) และ Beauveria bassiana PSUB01 (ข) โดยมน ากลนปลอดเชอเปนชดควบคม

ไมมเชอรา วธการพน วธการเท (ก)

(ข)

59

6. การใชเชอราโรคแมลงทมประสทธภาพสงควบคมเพลยออนในโรงเรอนปลกพชระบบไฮโดรโปนกส จากผลการทดลองท 1-5 พบวา เชอรา M. guizhouense PSUM04 มความสามารถและประสทธภาพในการควบคมเพลยออนไดดทสด จงเลอกน ามาทดสอบในสภาพโรงเรอนปลกพชระบบไฮโดรโปนกส จากการศกษาความสงของตนคะนาพบวาในวนท 7 และ 14 กอนการใชเชอราแบบพนทางใบ การเทในระบบราก และการพนทางใบรวมกบการเทในระบบรากและกอนการปลอยเพลยออนผก L. erysimi ลงบนตนคะนา ไมมความแตกตางจากชดควบคม (P>0.05) แตหลงจากวนท 28 หลงจากปลอยเพลยออนผก L. erysimi บนตนคะนา พบวาตนคะนาทใชเชอราทกกรรมวธมความสงของตนคะนามากกวาชดควบคมและแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (P<0.01) สวนวนท 35 พบวาตนคะนาทใชเชอราแบบพนทางใบมความสงของตนทมากกวาแบบการเทในระบบราก การพนทางใบรวมกบการเทในระบบราก และชดควบคมและแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (P<0.05) ในขณะทวนท 21 และ 42 ทกกรรมวธไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตจากชดควบคมทไมมการใชเชอรา (P>0.05) (ภาพท 36ก) สวนความยาวรากในวนท 7 กอนการใชเชอราทกกรรมวธและกอนการปลอยเพลยออนผก L. erysimi ลงบนตนคะนาพบวาไมมความแตกตางจากชดควบคม (P>0.05) หลงจากวนท 14 และ 21 หลงจากปลอยเพลยออนผก L. erysimi บนตนคะนา พบวาตนคะนาทใชเชอราทกกรรมวธ ความยาวรากของตนคะนามากกวาชดควบคมและแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (P<0.01) สวนความยาวรากในวนท 28 หลงจากการใชเชอราแบบการเทในระบบราก การพนทางใบรวมกบการเทในระบบราก พบวามแนวโนมความยาวรากของตนคะนามากกวาชดควบคมและแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (P<0.05) ในขณะทวนท 35 และ 42 ทกกรรมวธไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (P>0.05) (ภาพท 36ข) เชอราชนดนนอกจากจะชวยสงเสรมการเจรญเตบโตของตนคะนาและ พบวายงชวยสงเสรมการเจรญเตบโตของรากในดนของตนถว Panicum virgatum และ Phaseolus vulgaris ไดอกดวย (Sasan et al., 2012) ส าหรบน าหนกสดและน าหนกแหงของตนคะนาหลงการใชเชอราโรคแมลง M. guizhouense PSUM04 พบวากรรมวธทมการใชเชอราพนทางใบรวมกบเทในระบบราก และการเทในระบบราก มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตจากชดควบคมทไมมการใชเชอรา (P<0.01) ของทงน าหนกสด (ภาพท 37ก) และน าหนกแหง (ภาพท 37ข) Kabaluk และ Ericsson (2007) ไดท าการทดสอบเชอราชนดนกบตนขาวโพดหลงโดยมการเขาท าลายของแมลงศตรรวมดวยพบวา น าหนกสดและน าหนกแหงสงกวาชดควบคมทไมมการใชเชอรา

60


กรรมวธทแตกตางกนของเชอ Metarhizium guizhouense PSUM04 หลงจากปลอยเพลยออนผก Lipaphis erysimi (Kaltenbach) ไป 14 วน เปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยดวยวธ Turkey’s HSD test

0.00

2.00

4.00

6.00

8.00

10.00

12.00

14.00

7 14 21 28 35 42

ความสงตน (ซม.

) ชดควบคม พน พน+เท เท

0.00

5.00

10.00

15.00

20.00

25.00

30.00

7 14 21 28 35 42


วน

(ก)

(ข)

a a a a a a a a

a a a a

a a

b ab

ab ab

a

b

a

a a

a

a a a a

a a

b ab

a a a

b

a

b ab ab a

a a

a a

a a a

61

ภาพท 37 น าหนกสด (ก) และน าหนกแหง (ข) (mean ± SEM) ของตนคะนาททดสอบดวย

กรรมวธทแตกตางกนของเชอ Metarhizium guizhouense PSUM04 หลงจากปลอยเพลยออนผก Lipaphis erysimi (Kaltenbach) 14 วน เปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยดวยวธ Turkey’s HSD test

b

a

ab

a

0.0

20.0

40.0

60.0

80.0

100.0

120.0

140.0



b

a ab

a

0.00

5.00

10.00

15.00

20.00



(ก)

(ข)

62

ส าหรบการประเมนการแพรระบาดของเพลยออนผก L. erysimi หลงจากปลอยเพลยออนผก L. erysimi ในวนท 14 เมอท าการประเมนในวนท 28 35 และ 42 พบวาในกรรมวธทมการใชเชอราพนทางใบรวมกบเทในระบบราก และการเทในระบบราก มจ านวนประชากร เพลยออนผก L. erysimi ทนอยกวาชดควบคมและมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตจากชดควบคมทไมมการใชเชอรา (P<0.01) (ภาพท 38) โดยชดควบคมจ านวนประชากร เพลยออนผก L. erysimi มการระบาดสงสดถงระดบท 5 แสดงใหเหนทกสวนของพชถกปกคลมดวยกลมของเพลยออนผก L. erysimi ท าใหตนพชแคระเกรนและชะงกการเจรญเตบโต (ภาพท 39) รปของตนคะนาทมการปลอยเพลยออนผก L. erysimi รวมดวยไดแสดงในภาพท 40 ภาพท 38 ระดบการแพรระบาดของประชากรเพลยออนผก Lipaphis erysimi (Kaltenbach) เมอ

ทดสอบดวยกรรมวธทแตกตางกนของเชอ Metarhizium guizhouense PSUM04 เปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยดวยวธ Turkey’s HSD test ของวนท 28, 35 และ 42

a

a

a

b

ab

c

b

b

bc

b

ab

b

0.00

1.00

2.00

3.00

4.00

5.00

28 35 42

ระดบการแพรระบาด

วน


63

ภาพท 39 ลกษณะตนคะนาทเพลยออนผก Lipaphis erysimi (Kaltenbach) เขาท าลาย ภาพท 40 ลกษณะของตนคะนาอาย 42 วน หลงจากการเขาท าลายของเพลยออน Lipaphis erysimi

(Kaltenbach) และทดสอบดวยเชอรา Metarhizium guizhouense PSUM04 ทระดบความหนาแนนสปอร 1×108 สปอร/มลลลตร ดวยกรรมวธ การพน การเท และพนรวมกบเท ทก 7 วน โดยมน าเปลาเปนชดควบคม ในโรงเรอนปลกพชระบบไฮโดรโปนกส


64

บทท 4

สรปและขอเสนอแนะ

จากการทดสอบความเขมขนทเหมาะสมในการกอใหเกดโรคของเชอราโรคแมลง M. guizhouense PSUM04 และ B. bassiana PSUB01 ตอเพลยออนผก L. erysimi ทระดบความหนาแนนสปอร 1×108 สปอร/มลลลตร สงผลตอเปอรเซนตการตายสะสมของ เพลยออนผก L. erysimi ทเพมสงขนตามระยะเวลาทเพมมากขน โดยอตราการรอดชวตเฉลยของเพลยออนผก L. erysimi ทพนดวยสปอรเชอราทงสองชนดทระดบความหนาแนนทสงท าให เพลยออนผก L. erysimi มอตราการรอดชวตต าเมอเปรยบเทยบกบระดบความหนาแนนของสปอรทต าและชดควบคม ผลจากการถายทอดเชอราโรคแมลง M. guizhouense PSUM04 และ B. bassiana PSUB01ในประชากรเพลยออนผก L. erysimi ทตดเชอราไปสประชากรเพลยออนผกปกต พบวาเพลยออนผก L. erysimi ทตดเชอราทง 2 ชนดสามารถถายทอดไปสเพลยออนผกทปกตได โดยสดสวนของเพลยออนผก L. erysimi ทตดเชอราตอเพลยออนผกทไมตดเชอราท 5:5 สงผลตอเปอรเซนตการตายสะสมทสงทสดและมคาเฉลยการรอดชวตทต าทสดเมอเปรยบเทยบกบชดทดลองอนๆ ผลจากการศกษาวธการใชเชอราโรคแมลง M. guizhouense PSUM04 และ B. bassiana PSUB01 ตอการสงเสรมการเจรญของคะนาในสภาวะทไมมเพลยออนผก L. erysimi การใชเชอราโรคแมลงทง 2 ชนด โดยกรรมวธ การพน การเท และการพนรวมกบเท แนวโนมการเจรญเตบโตของความสงตน ความยาวราก น าหนกสดและน าหนกแหง ไมมความแตกตางกนกบชดควบคม และเมอใชเชอราโรคแมลง M. guizhouense PSUM04 และ B. bassiana PSUB01 ในตนคะนาในสภาวะทมเพลยออนผก L. erysimi เชอราโรคแมลง M. guizhouense PSUM04 สงผลตอการเจรญเตบโตของความสงตนความ ยาวราราก น าหนกสดและน าหนกแหง เมอใชกรรมวธพน และ พนรวมกบเท มแนวโนมทมากกกวากรรมวธการพนและชดควบคม และเมอ เชอราโรคแมลง B. bassiana PSUB01ในทกกรรมวธไมสงผลตอการเจรญเตบโตของตนคะนาและไมมความแตกตางกบชดควบคม เมอน าเชอราโรคแมลง M. guizhouense PSUM04 ซงมประสทธภาพสงกวา เชอรา B. bassiana PSUB01 มาใชควบคมการระบาดของเพลยออนผก L. erysimi ในระดบโรงเรอนระบบปลกไฮโดรโปนกส เมอถงระยะเกบเกยวในวนท 42 พบวาเมอใชเชอราโรคแมลงดวย

65

กรรมวธการเท สามารถควบคมการแพรระบาดของเพลยออนผก L. erysimi ไดดทสด รองลงมาคอ การพนรวมกบเท และการพน ตามล าดบ สงผลใหเพลยออนผก L. erysimi มการระบาดอยในระดบท 2-3 เมอเปรยบเทยบกบชดควบคมทมการแพรระบาดอยในระดบ 4-5 ทงนทงนนสภาพแวดลอมและปจจยอนๆ อาจสงผลตอประสทธภาพการใชเชอราโรคแมลงไดเชนกน เชน สภาพอากาศ ปรมาณออกซเจนในน าทพชตองการ รวมไปถงระยะเวลาในการใชเชอรา เปนตน

66

เอกสารอางอง

กรมวชาการเกษตร. 2553. ค าแนะน าการปองกนก าจดแมลงและสตวศตรพช ป 2553. สมาคมกฏวทยาและสตววทยาแหงประเทศไทย. กรมวชาการเกษตร. กรงเทพฯ. 303 หนา.

ณรรฐพล วลลยลกษณ และ เพญสข เตาทอง. 2518. การศกษาชวประวตและการท าลายของเพลยออนผก Lipaphis erysimi Kalt. วารสารวทยาสารเกษตรศาสตร สาขาวทยาศาสตร 2: 126-132.

ทพยวด อรรถธรรม. 2533. โรควทยาของแมลง . ภาคกฏวทยา คณะเกษตรศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

ทพยวด อรรถธรรม. มปป. การใชเชอไวรสและเชอราควบคมก าจดแมลงศตรผก. ภาควชากฏวทยา คณะเกษตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตก าแพงแสน จงหวดนครปฐม.

นรศ ทาวจนทร และอนชต ชนาจรยวงศ. 2551. ประสทธภาพการควบคมของเชอรา Metarhizium anisopliae ในแมลงวนผลไม (Diptera: Tephritidae). วทยาศาสตรเกษตร(พเศษ) 39: 21-25.

นรศ ทาวจนทร อนชต ชนาจรยวงศ และ ววฒน เสอสะอาด. 2552. การเพมปรมาณสปอรเชอราเขยว Metarhizium anisopliae (Metsch.) Sorokin ดวยวสดทางการเกษตรในการเกษตรอนทรย. วารสารวทยาศาสตรเกษตร (ฉบบพเศษ) 40(3): 555-558.

นรนาม. มปป. แมลงศตรส าคญพชผก. [ออนไลน] เขาถงไดจาก http://www.thaikasetsart.com (20 ตลาคม 2556)

ปาณศา ธรรมเสวตร. 2559. ผลของเชอรา Metarhizium guizhouense ไอโซเลท PSUM02 ตอการผสมพนธและการอยรอดของแมลงวนแตง Bactrocera cucurbitae (Diptera: Tephritidae). วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑตสาขาวชากฎวทยา มหาวทยาลยสงขลานครนทร, สงขลา. 60 หนา.

พชรนทร ครฑเมอง. 2553. เพลยออนแมลงพาหนะน าโรคพช. วารสารแกนเกษตร 40: 197-202. มลวลย ปนยารชน. 2534. การควบคมแมลงศตรพชโดยชววธ. กรงเทพมหานคร: เอกสารวชาการ.

กลมงานวจยการปราบศตรพชทางชวภาพ. กองกฏและสตววทยา กรมวชาการเกษตร. มาล ตงระเบยบ. 2551. เชอราก าจดแมลง. สถาบนวจยและฝกอบรมเกษตรล าปาง มหาวทยาลย

เทคโนโลยราชมงคลลานนา ล าปาง. หนา 7-23 ฤทธพร เบญอาหล และ นรศ ทาวจนทร. 2557. ผลของการใชสารเคมก าจดศตรพชรวมกบเชอรา

โรคแมลง Metarhizium anisopliae PSUM04 ตอการงอกของสปอรและการเจรญของเสนใย. วารสารพชศาสตรสงขลานครนทร 1: 59-65.

67

ลกขณา บ ารงศร ศรณ พนไชยศร ชลดา อณหวฒ ยวรนทร บญทบ ณฐวฒน แยมยม และ สทธศโรดม แกวสวสด. 2553. อนกรมวธานของเพลยออนวงศยอย Aphidinae. ส านกวจยพฒนาการอารกขาพช กรมวชาการเกษตร. 1990-2008.

วโรจน สนทรภค, ประพนธ ไทยวานช และ ศภลกษณ กลบนวม. 2548. เพลยออนกะหล า(Lipaphis erysimi).กลมงานโรคพช, กองปองกนและก าจดศตรพช, กรมสงเสรมการเกษตร. [ออนไลน] เขาถงไดจากhttp://forecast.doae.go.th/web/agrotis/232-insect-pests-of-agrotis/1106-lipaphis-erysimi.html. (5 มกรคม 2559)

Abdel-Raheem, M.A., Reyad, F.N., Abdel-Raheem, I.E. and Al-Shuraym, A. 2016. Evolution of some isolates of entomopathogenic fungi on some insect pests infesting patato crop in Egypt. International Journal of Chemtech Research 9: 479-485.

Akmal, M., Freed, S., Malik, M.N. and Gul, H.T. 2013. Efficacy of Beauveria bassiana (Deuteromycotina: Hypomycetes) against different aphid species under laboratory conditions. Pakistan Journal of Zoology 45: 71-78.

Alves, S.B. 1998.Microbial control of insects = Controle Micribiano de Insectos. FFALQ,. Piracicaba, Brazil.

Amjad, M., Islam, I. and Kakakhel, A.S. 1999. Turnip aphid Lipaphis erysimi Kalt. (Homoptera: Aphididae) biology, intrinsic rate of increase and development threshold temperature on oilseed Brassica. Pakistan Journal of Biological Sciences 2: 599-602.

Bakhetia, D.R.C. and Sidhu, S.S. 1983. Effect of rainfall and temperature on the mustard aphid, Lipaphis erysimi Kalt. Indian Journal of Entomology 45: 202-205.

Barron, L.G. 2013. Beauveria bassiana - sympodial development on rachis. [online] Avilable from http://hdl.handle.net/10214/6018 (20 July 2016)

Batol, J. 2015. The effect of DEMI-001 isolate of Metarhizium anisopliae on Aphis rose (Hemiptera: Aphididae) of different temperatures. International Journal of Farming and Ailled Science 4: 496-498.

http://hdl.handle.net/10214/6018

68

Bing, L.A. and Lewis, L.C. 1991. Suppression of Ostrinia nubilalis (Hübner) (Lepidoptera: Pyralidae) by endophytic Beauveria bassiana (Balsamo) Vuillemin. Environmental Entomology 20: 1207-1211.

Bing, L.A. and Lewis, L.C. 1992. Endophytic Beauveria bassiana (Balsamo) Vuillemin in corn: the influence of the plant growth stage and Ostrinia nubilalis (Hübner). Biocontrol Science and Technology 2: 39-47.

Bischoff, J.F., Rehner, S.A., Humber, R.A. 2009. A multilocus phylogeny of the Metarhizium anisopliae lineage. Mycologia 101, 512–530.

Blackman, R.L. and V.F. Eastop. 2006. Aphids on the World’s Herbaceous Plants and Shrubs. John Wiley & Sons, Ltd, Chichester, 1439 pp.

Bruck, D. 2005. Ecology of Metarhizium anisopliae in soilless potting media and the rhizosphere: implications for pest management Ecology of Metarhizium anisopliae in soilless potting media and the rhizosphere: implications for pest management. Biological Control 32: 155-163.

Butt, M.T. 2002. Use of entomogenous fungi for the control of insect. The Mycota 11: 111-134.

Butt, M.T., Ibrahim, L., Ball, V.B. and Clack, J.S. 1994. Pathogenicity of the entomogenous fungi Metarhizium anisopliae and Beauveria bassiana against crucifer pests and the honey bee. Biocontrol Science and Technology 4: 207-214.

Capinera, J.L. 2004. Encyclopea of Entomology. Kluver Academic Publishers, Netherlands. 2400 pp.

Dara, K.S. 2013. Entomopathogenic fungi Beauveria bassiana promotes strawberry plant growth and health. eJournal on production and pest management practices for strawberry and vegetable. [online] Available from http://ucanr.edu/blogs/blogcore/postdetail.cfm?postnum=11624 (8 November 2016)

http://ucanr.edu/blogs/blogcore/postdetail.cfm?postnum=11624

69

Dara, K.S. and Dara, R.S. 2015. Entomopathogenic fungi Beauveria bassiana endophytically colonize strawberry plant. eJournal on production and pest management practices for strawberry and vegetable. Available from http://ucanr.edu/blogs/blogcore/postdetail.cfm?postnum=16811 (8 November 2016)

Ekesi, S., Akpa, D.A., Onu, I. and Ogunlana, O.M. 2000. Entomopathogenicity of Beauveria bassiana and Metarhizium anisopliae to the cowpea aphid, Aphis craccivora Koch (Homoptera: Aphididae). Archives of Phytopathology and Plant Protection 33: 171-180.

Elena, G.J., Beatriz, P.J., Alejandro, P. and Roberto, L.E. 2011. Metarhizium anisopliae (Metschnikoff) Sorokin promotes growth and has endophyteic activity in tomato plants. Advances in Biological Research 5: 22-27.

Emden, V.H.F. and Harrington, R. 2008. Aphids as crop pests. Crop Science 48: 1219. Ernst-Jan, S., Knols, G.B. and Takken, W. 2004. Autodissemination of the

entomopathogenic fungus Metarhizium anisopliae amongst adults of the malaria vector Anopheles gambiae. Malaria Journal 3: 1-6.

Faria, M.R. and Wraight, S.P. 2001. Biological control of Bemisia tabaci with fungi. Crop Protection 20: 767-778.

Faria, M.R. and Wright, S.P. 2007. Mycoinsecticides and mycoacaricides: a comprehensive list with worldwide coverage and international classification of formulation types. Biological Control 43: 237-256.

Farooq, A. 2007. Insect Pest of Canola (Barasica napus) and their Management. Institute of Pure & Applied Biology Bahauddin Zakariya University, Multan. 209.

Feng, M.G., Chen, B. and Ying, S.H. 2004. Trials of Beauveria bassiana, Paecilomyces fumosoroseus and imidacloprid for management of Trialeurodes vaporariorum (Homoptera: Aleyrodidae) on greenhouse grown lettuce. Biocontrol Science and Technology 14: 531-544.

70

Feng, M.G., Poprawski, T.J. and Khachatourians, G.G. 1994. Production, formulation and application of the entomopathogenic fungus Beauveria bassiana for insect control: current status. Biocontrol Science and Technology 4: 3-34.

Feng, M.G., Pu, X.Y., Ying, S.H. and Wang, Y.G. 2004. Field trails of an oil-based emulsifiable formulation of Beauveria bassiana conidia and low application rates of imidacloprid for control of false-eye leafhopper Empoasca vitis on tea in southern China. Crop Protection 23: 489-496.

Garcia-Munguai, M.A., Gerza-Hernadez, A.J., Rebollar-Tellez, A.E., Rodriguez-Perez, A.M. and Reyes-Villanueva, R.F. 2011. Transmission of Beauveria bassiana from male to female Aedes aegypti mosquitoes. Parasite and Vectors 4: 1-6.

Godonou, I., James, B., Atcha-Ahowe, C., Vodouhe, S., Kooyman, C., Ahanched, A., Korie, S. 2009. Potential of Beauveria bassiana and Metarhizium anisopliae isolates from Bennin to control Plutella xylostella L. (Lepidopteta: Plutellidae). Crop Protection 28: 220-224.

Golo, P.S., Gardner, D.R., Grilley, M.M., Takemot, J.Y., Krasnoff, S.B., Pires, M.S., Fernandes, E.K., Bittencourt, V.R.E.P. and Roberts, D.W. 2014. Production of destruxins from Metarhizium spp. fungi in artificial medium and in endophytically colonized cowpea plants. Plos One 9: 104946.

Gotz, P., Matha, V. and Vileinskas, A. 1997. Effects of the entomopathogenic fungus Metarhizium anisopliae and its secondary metabolites on morphology and cytoskeleton of plasmatocytes isolated from the greater wax moth Galleria mellonella. Journal Invertebrate Pathology 45: 1149-1159.

Irshad, M. 2001. Aphids and their biological control in Pakistan. Pakistan Journal of Biological Sciences 4: 537-541.

Jaglan, R.S., Singh, R. and Singh, H. 1988. Effect of abiotic factors on the field population of mustard aphid, Lipaphis erysimi Kalt. Indian Journal of Ecology 15: 163-167.

http://scialert.net/jindex.php?issn=1028-8880

http://scialert.net/jindex.php?issn=1028-8880

71

Jarrold, L.S., Moore, D., Potter, U. and Charnley, A.K. 2007. The contribution of surface waxes to pre-penetration growth of an entomopathogenic fungus on host cuticle. Mycological Research 111: 240-249.

Jin, S.F., Feng, M.G. and Chen, J.Q. 2008. Selection of global Metarhizium isolates for the control of the rice pest Nilapavata lugens (Homoptera: Delphacidae). Pest Management Science 64: 1008-1014.

Kabaluk, J.T. and Ericsson, J.D. 2007. Metarhizium anisopliae seed treatment increases yield of field corn when applied for wireworm control. Agronomy Journal 99: 1377-1381.

Keswani, C., Singh, P.S. and Singh, B.H. 2013. Beauveria bassiana: Status, Mode of action application and safety issues. Doi: 10.5958/j.2322-0996.3.1.002.

Khlaywi, A.S., Khudhair, W.M., Alrubeai, F.H., Shbar, K.A. and Hadi, A.S. 2014. Efficacy of Beauveria bassiana and Metarhizium anisopliae to control Mediterranean fruit fly Ceratitis capitata. International Journal of Entomological Research 2: 161-173.

Kreutz, J., Zimmermann, G. and Vaupel, O. 2010. Horizontal transmission of the entomopathogenic fungus Beauveria bassiana among the spruce bark beetle Ips typographus (Coleoptera: Scolytidae) in the laboratory and under field conditions. Biocontrol Science and Technology 14: 837-848.

Kumar, A., Kumar, N., Siddiqui, A. and Tripathi, C.P.M. 1999. Prey-predator relationship between Lipaphis erysimi Kalt. (Homoptera: Aphididae) and Coccinella septempunctata L. (Coleoptera: Coccinellidae). II. Effect of host plants on the functional response of the predator. Journal of Applied Entomology 123: 591-601.

Lacey, L.A., Frutos, R., Kaya, H.K. and Vails, P. 2001. Insect pathogens as biological control agents: Do they have a future?. Biological Control 21: 230-248.

Leger, St.R., Joshi, L., Bidochka, J.M. and Robert, W.D. 1996. Construction of an improved mycoinsecticide overexpressing a toxic protease. Proceedings of the National Academy of Science USA 93: 6349-6354.

72

Li, Z., Li, C., Huang, B. and Fan, M. 2001. Discovery and demonstration of the teleomorph of Beauveria bassiana (Bals.) Vuill, an important entomogenous fungus. Chiness Science Bulletin 46: 751-753.

Lopez, B.R., Michereff-Filho, M., Tigano, S.M., Oliveira, M.P., Neves, J., Lopez, L.E., Fancelli, M. and Silva da, P. J. 2011. Virulence and horizontal transmission of selected Brazilian strains of Beauveria bassiana against Comopolites sordidus under laboratory conditions. Bulletin of Insectology 64: 201-208.

Loureiro, E.D. and Moino, A. 2006. Pathogenicity of hyphomycetes fungi to aphids Aphis gossypii Glover and Myzus percisae (Sulzer) (Hemiptera: Aphididae). Neotropical Entomology 35: 660-665.

Lui, X.L. and Spark, N.A. 2012. Ahiids on Cruciferous Crops. [online] Avilable http://galveston.agrilife.org (15 May 2015)

Malsam, O., Kilian, M., Oerke, E.C. and Dehne, H.W. 2002. Oils for increased efficacy of Metarhizium anisopliae to control whiteflies. Biocontrol Science and Technology 12: 337-348.

Mathur, Y.K. and Singh, S.V. 1986. Population dynamics of Myzus persicae Sulzer and Lipaphis erysimi Kalt. on rapeseed and mustard in Uttar Pradesh. Journal of Oilseeds Research 3: 246-250.

Mnyone, L.L., Nghabi, R.K., Mazigo, D.H., Katakweba, A.A and Lyimo, N.I. 2012. Entomopathogenic fungi, Metarhizium anisopliae and Beauveria bassiana reduce the survival of Xenopsylla brasiliensis larvae (Siphonaptera: Pulicidae). Parasites and Vectors 5: 1-3.

Naik, B.S., Shashikala, J. and Krishnamurthy, Y. 2009. Study on the diversity of endophytic communities from rice (Oryza sativa L.) and their antagonistic activities in vitro. Microbiological Research 164: 290-296.

Ondrácková, E. 2015. The use of entomopathogenic fungi in biological control of pests. Acta Fytotechn Zootech 18: 102-105.

http://galveston.agrilife.org/

http://www.sciencedirect.com/science/journal/09445013

73

Parsa, S., Ortiz, V. and Vega, F.E. 2013. Establishing fungal entomopathogens as endophytes: towards endophytic biological control. Journal of Visualized Experiments 74: 50360.

Paula, R.A., Brito, S.E., Pereira, R.C., Carrera, P.M. and Ian, R. 2008. Susceptibility of adult Aedes aegypti (Diptera: Culicidae) to infection by Metarhizium anisopliae and Beauveria bassiana prospects for Dengue vector control. Biocontrol Science and Technology 18: 1017-1025.

Pu, X.Y., Feng, M.G. and Shi, C.H. 2005. Impact of three application methods on the field efficacy of Beauveria bassiana-based mycoinsecticide against the false-eye leafhopper, Empoasca vitis (Homoptera: Cicadellidae), in tea canopy. Crop Protection 24: 167-175.

Quesada-Moraga, E., R. Santos-Quiros, P. Valverde-Garcia, and C. Santiago-Alvarez. 2004. Virulence, horizontal transmission, and sublethal reproductive effects of Metarhizium anisopliae (Anamorphic fungi) on the German cockroach (Blattodea: Blattellidae), Journal of Invertebrate Pathology 87: 51-58.

Quesada-Moraga, E.I., Martin-Carballo, I., Garrido, J. and Santiago-Alvarez, C. 2008. Horizontal transmission of Metarhizium anisopliae among laboratory populations of Ceratitis capitata (Wiedemann) (Diptera: Tephritidae). Biological Control 47: 115-124.

Rehner, S.A. and Buckley, F. 2005. A Beauveria phylogeny inferred from nuclear ITS and EF1-alpha sequences: evidence for cryptic diversification and links to Cordyceps teleomorphs. Mycologia 97: 84-98.

Robert, D.W. and Leger, St.R. 2004. Metarhizium spp., cosmopolitan insect pathogenic fungi: mycological aspects. Advances in Applied Microbiology 54: 1-70.

Rohilla, H.R., Singh, H., Yadava, T.P. and Singh, H. 1996. Seasonal abundance of aphid pests on rapeseed-mustard crop in Haryana. Annual of Agricultural and Biological Research 1: 75-78.

Rutikanga, A., Uwamahoro, F. and Rukundo, A. 2012. Cabbage aphids. [online] Avilable from http://www.plantwise.org (11 July 2013).

http://www.plantwise.org/KnowledgeBank/FactsheetForFarmers.aspx?pan=2012

74

Samdur, M.Y., Gulati, S.C., Raman, R. and Manivel, P. 1997. Effect of environmental factors on mustard aphid (Lipaphis erysimi Kalt.) infestation in different germplasm of Indian mustard, Brassica juncea (L.) Journal of Oilseeds Research 14: 278-283.

Sasan, R.K. and Bidochka, M.J. 2012. The insect-pathogenic funus Metarhizium robertsii (Clavicipitaceae) is also an endophyte that stimulates plant root development. American Journal of Botany 99: 101-107.

Schrank, A. and Vainstein, H.M. 2010. Metarhizium anisopliae enzymes and toxins. Toxicon 56: 1267-1274.

Shahzad, W.M., Razaq, M., Hussain, A., Yaseen, M., Afzal, M. and Mehmood, K.M. 2013. Yield and yield components of wheat (Triticum aestivum L.) affected by aphid feeding and sowing time at Multan, Pakistan. Pakistan Journal of Botany 45: 2005-2011.

Shan, L.T. and Feng, M.G. 2010. Evaluation of the biocontrol potential of various Metarhizium isolates against green peach aphid Myzus persicae (Homoptera: Aphididae). Pest Management Science 66: 669-675.

Shan, P.A. and Pell, J.K. 2003. Entomopathogenic fungi as biological control agents. Applied Microbiology and Biotechnology 61: 413-423.

Shi, W.B. and Feng, M.G. 2004. Lethal effect of Beauveria bassiana, Metarhizium anisopliae and Paecilomyces fumosoroseus on the eggs of Tetranychus cinnabarinus (Acari: Tetranychidae) with a description of a mite egg bioassay system. Biological Control 30: 165-173.

Singh, S.V. and Malik, Y.P. 1998. Population dynamics and economic threshold of Lipaphis erysimi (Kaltenbach) on mustard. Indian Journal of Entomology 60: 43-49.

Sinha, R.P., Yazdani, S.S. and Verma, G.D. 1989. Population dynamics of mustard aphid, Lipaphis erysimi Kalt. in relation to ecological parameters. Indian Journal of Entomology 51: 334-339.

http://www.pakbs.org/pjbot/pjhtmls/PJB.html

75

Sinha, R.P., Yazdani, S.S. and Verma, G.D. 1990. Population dynamics of mustard aphid, Lipaphis erysimi Kalt. (Homoptera: Aphididae) in relation to ecological parameters. Indian Journal of Entomology 52: 387-392.

Vandenberg, J.D. 1996. Standardized bioassay and screening of Beauveria bassiana and Paecilomyces fumosoroseus against the Russian wheat aphid (Homoptera: Aphididae). Environmental Entomology 89: 1418-1423.

Vandenberg, J.D., Sandvol, L.E., Jaronski, S.T., Jackson, M.A., Souza, E.J. and Halbert, S.E. 2001. Efficacy of fungi for control of Russian wheat aphid (Homoptera: Aphididae) in irrigated wheat. Southwest Entomology 26: 73-85.

Veg, A. Matha, V. and Dumas, C. 2002. Effect of peptide mycotoxin destruxin E on insect haemocytes and on dynamics and efficiency of the multicellular immune reaction. Journal Imvertebrate Pathology 80: 177-187.

Vega, E.F., Posada, F., Amine, C.M., Para-Ripoll, M., Infanta, F. and Rehner, A.S. 2008. Entomopathogenic fungal endophytes. Biological Control 46: 72-82.

Wraight, S.P., Carruthers, R.I., Bradley, C.A., Jaronski, S.T., Lacey, L.A., Wood, P. and Galaini-Wraight, S. 1998. Pathogenicity of the entomopathogenic fungi Paecilomyces spp. and Beauveria bassiana against the silver leaf whitefly, Bemisia argentifolii. Journal of Invertebrate Pathology 71: 217-226.

Ye, S.D., Dun, Y.H. and Feng, M.G. 2005. Time and concentration dependent interactions of Beauveria bassiana with sublethal rates of imidacloprid against the aphid pests Macrosiphoniella sanborni and Myzus persicae. Annuals of Applied Biology 146: 459-468.

76

ประวตผเขยน

ชอสกล นางสาวกนกกาญจน ตลงผล รหสประจ าตวนกศกษา 5510620003 วฒการศกษา

วฒ ชอสถาบน ปทส าเรจการศกษา วทยาศาสตรบณฑต

(เกษตรศาสตร) มหาวทยาลยสงขลานครนทร 2554

ทนการศกษา - ทนโครงการเรยนด สาขากฏวทยา ภาควชาการจดการศตรพช คณะทรพยากรธรรมชาต มหาวทยาลยสงขลานครนทร - ทนสนบสนนโครงการวจยวทยานพนธบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยสงขลานครนทร - ทนสนบสนนจากสถานวจยความเปนเลศเทคโนโลยชวภาพเกษตร และ ทรพยากรธรรมชาต คณะทรพยากรธรรมชาต การตพมพเผยแพรผลงาน กนกกาญจน ตลงผล และ นรศ ทาวจนทร. 2557. การใชเชอเชอรา Metarhizium anisopliae

PSUM04 ควบคมเพลยออนผก Lipaphis erysimi (Kalt.) (Homoptera: Aphididae) ในผกคะนาระบบไฮโดรโปนกส. วารสารแกนเกษตร (ฉบบพเศษ) 42(1): 634-638.

กนกกาญจน ตลงผล และ นรศ ทาวจนทร. 2558. การถายทอดเชอรา Metarhizium anisopliae PSUM04 ของเพลยออนผก Lipaphis erysimi (Kalt.) (Hemiptera: Aphididae) ทตดเชอราในประชากรปกต. วารสารแกนเกษตร (ฉบบพเศษ) 43(1): 764-768.

Taluengphol, K. and Thoachan, N. 2016. Efficiency of Beauveria bassiana PSUB01 for controlling mustard aphid, Lipaphis erysimi (Kalt.) (Hemiptera: Aphididae) on Chinese kale in hydroponic system. The 10 th IMT-GT Uninet Conference 2016 (Bioscience: The Element of life) during 1-2 December 2016 at conference room, 8th floor, LRC buliding. Prince of Songkhla University, Hatyai, Songkhla, Thailand (Poster).

lipaphis erysimi (kalt.) (hemiptera: aphididae) ในการปลูก...

Documents