LEASING JAKO ŹRÓDŁO KAPITAŁU OBCEGO PRZEDSIĘBIORCY

Podstawową klasyfikacją źródeł finansowania przedsiębiorstwa jest ich podział na wewnętrzne i zewnętrzne. Wewnętrzne są wypracowane przez przedsiębiorstwo a zewnętrzne przez inne podmioty.

Leasing – tzw. szczególna forma finansowania Umowa leasingu w polskiej praktyce

gospodarczej funkcjonowała jako umowa nienazwana.

Została uregulowana w kodeksie cywilnym i stała się umową nazwaną na skutek nowelizacji ww. ustawy dokonanej w 2000 roku.

Leasing stanowi metodę finansowania i kredytowania inwestycji. Poprzez tę konstrukcję korzystający ma możliwość wykorzystania zewnętrznego źródła finansowania inwestycji w określone dobro, uzyskując specyficzny kredyt rzeczowy.

Istota finansowania

Nie inwestując własnych kapitałów leasingobiorca ma możliwość podejmowania szybkich decyzji rozwojowych i realizację inwestycji.

Istotniejsze jest używanie rzeczy, osiąganie z nich pożytków gospodarczych, niż ich własność.

KODEKS CYWILNY

TYTUŁ XVII1

UMOWA LEASINGU

Art. 7091. Przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać tę rzecz korzystającemu do używania albo używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego.

Art. 70918. Do umowy, przez którą jedna strona zobowiązuje się oddać rzecz stanowiącą jej własność do używania albo do używania i pobierania pożytków drugiej stronie, a druga strona zobowiązuje się zapłacić właścicielowi rzeczy w umówionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej wartości rzeczy w chwili zawarcia tej umowy, stosuje się odpowiednio przepisy niniejszego tytułu.

Charakterystyka umowy Umowa leasingu jest umową nazwaną, dwustronnie

zobowiązującą, odpłatną, wzajemną, a także konsensualną i kauzalną. Ponadto kreuje stosunek prawny o charakterze trwałym (ciągłym), a przy tym ma charakter terminowy, jej cechą jest to, że jest zawierana na czas określony. Umowę leasingu należy zaliczyć do umów jednostronnie kwalifikowanych podmiotowo i umów handlowych, gdyż przynajmniej jedna jej strona – finansujący jest przedsiębiorcą i występuje w tej umowie w charakterze przedsiębiorcy. Ze względu na przedmiot umowę tę należy zaliczyć do umów o korzystanie z rzeczy

Art. 7092. Umowa leasingu powinna być zawarta na piśmie pod rygorem nieważności.

Essentialia negotii umowy leasingu 1) zobowiązanie finansującego do nabycia rzeczy

od oznaczonego zbywcy i na warunkach określonych w umowie leasingu;

2) zobowiązanie finansującego do oddania rzeczy korzystającemu do używania albo do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony;

3) zobowiązanie korzystającego do zapłaty w umówionych ratach wynagrodzenia pieniężnego, równego co najmniej cenie bądź wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego

Tzw. Opcja leasingowa

Art. 70916. Jeżeli finansujący zobowiązał się, bez dodatkowego świadczenia, przenieść na korzystającego własność rzeczy po upływie oznaczonego w umowie czasu trwania leasingu, korzystający może żądać przeniesienia własności rzeczy w terminie miesiąca od upływu tego czasu, chyba że strony uzgodniły inny termin.

Strony umowy leasingu

Leasingodawca (finansujący)

jest stroną, która nabywa rzecz zgodnie z umową leasingu i oddaje ją drugiej stronie – korzystającemu do używania albo do używania i pobierania pożytków

jest właścicielem majątku przekazywanego do użytkowania innej osobie na czas określony i zgodnie z ustalonymi warunkami. Może nim być każdy stabilny podmiot gospodarczy, mający możliwości techniczne i finansowe pozwalające na świadczenie usług leasingowych, np. producent, firma leasingowa, banki (działalność dodatkowa)

Art. 70914. § 1. W razie zbycia rzeczy przez finansującego nabywca wstępuje w stosunek leasingu na miejsce finansującego.

Leasingobiorca (korzystający, finansowany)

osoba wynajmująca od leasingodawcy rzeczowe składniki majątkowe w zamian za opłaty wnoszone na jego rzecz. Jest on użytkownikiem majątku bez przejęcia praw własności. Może nim być każdy podmiot prowadzący działalność gospodarczą a także osoba indywidualna. Wśród przedsiębiorców przeważają ci, którzy nie rozliczają się z fiskusem w formie ryczałtu lub karty podatkowej

Inne podmioty

Banki – finansują transakcje –udzielają kredytu firmie leasingowej

Dostawcy – producenci lub firmy handlowe, które sprzedają przedmiot leasingu finansującemu

Towarzystwo ubezpieczeniowe

Poręczyciel – bierze na siebie odpowiedzialność w przypadku niewypłacalności finansującego, rzadko – gdy kondycja finansowa lub wiarygodność leasingobiorcy budzi zastrzeżenia firmy leasingowej

Pośrednicy leasingowi – przedstawiają potencjalnemu klientowi ofertę firmy leasingowej i uczestniczą w procedurach zmierzających do zawarcia umowy leasingu. Pobierają przy tym wynagrodzenie od firmy leasingowej, co jest z kolei uwzględniane w wysokości prowizji płaconej przez leasingobiorcę.

Przedmiot leasingu

Przedmiotem umowy leasingu może być wyłącznie rzecz. Może to być rzecz ruchoma bądź nieruchomość . Przedmiotem leasingu może być pojedyncza rzecz bądź też zbiór rzeczy. Natomiast nie mogą być przedmiotem leasingu prawa, również inkorporowane w papierach wartościowych, ani dobra niematerialne, choćby były zawarte na materialnym nośniku. Ponadto przedmiotem leasingu nie może być masa majątkowa występująca w obrocie jako całość, w szczególności przedsiębiorstwo w znaczeniu przedmiotowym czy też gospodarstwo rolne ponieważ stanowią one zbiory praw.

Najczęściej przedmiotem leasingu są: środki transportowe, komputery, wyposażenie biurowe, maszyny i urządzenia, nieruchomości, np. hale produkcyjne, magazyny lub pomieszczenia biurowe.

Prawa i obowiązki stron

Z umowy leasingu wynikają dla finansującego następujące obowiązki:

1) obowiązek nabycia rzeczy od oznaczonego zbywcy i na warunkach określonych w umowie leasingu;

2) obowiązek wydania korzystającemu rzeczy oraz wszelkich dokumentów dotyczących umowy ze zbywcą;

3) obowiązek znoszenia używania rzeczy albo używania i pobierania pożytków przez korzystającego;

4) obowiązek zawiadomienia korzystającego o przeniesieniu własności rzeczy;

5) obowiązek przeniesienia własności rzeczy na korzystającego, o ile umowa tak stanowi.

Do podstawowych praw finansującego wynikających z umowy leasingu należą:

1) prawo do wynagrodzenia;

2) prawo do sprawdzenia rzeczy;

3) ustawowe prawo zastawu.

Dla korzystającego wynikają z umowy leasingu następujące obowiązki:

1) obowiązek zapłaty wynagrodzenia;

2) obowiązek utrzymania rzeczy w należytym stanie;

3) obowiązek ponoszenia ciężarów związanych z własnością lub posiadaniem rzeczy;

4) obowiązek należytego używania rzeczy i pobierania jej pożytków;

5) obowiązek umożliwienia finansującemu sprawdzenia rzeczy;

6) obowiązek nieczynienia zmian w rzeczy;

7) obowiązek nieoddawania rzeczy osobie trzeciej do używania;

8) obowiązek zawiadomienia o ważnych zdarzeniach dotyczących przedmiotu leasingu;

9) obowiązek ubezpieczenia przedmiotu leasingu i ponoszenia kosztów ubezpieczenia, jeżeli umowa tak stanowi;

10) obowiązek zwrotu rzeczy po ustaniu umowy.

Na podstawie umowy leasingu korzystającemu przysługują następujące prawa:

1) prawo używania rzeczy albo używania i pobierania pożytków;

2) prawo zapłaty rat wynagrodzenia przed terminem płatności;

3) prawo nabycia własności rzeczy po ustaniu umowy, jeżeli umowa tak stanowi.

Leasing w prawie podatkowym

Art. 23a. u.p.d.o.f. Ilekroć w rozdziale jest mowa o:

1) umowie leasingu - rozumie się przez to umowę nazwaną w kodeksie cywilnym, a także każdą inną umowę, na mocy której jedna ze stron, zwana dalej "finansującym", oddaje do odpłatnego używania albo używania i pobierania pożytków na warunkach określonych w ustawie drugiej stronie, zwanej dalej "korzystającym", podlegające amortyzacji środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne, a także grunty oraz prawo wieczystego użytkowania gruntów;

Art. 17a. u.p.d.o.p. Ilekroć w rozdziale jest mowa o:

1) umowie leasingu - rozumie się przez to umowę nazwaną w kodeksie cywilnym, a także każdą inną umowę, na mocy której jedna ze stron, zwana dalej "finansującym", oddaje do odpłatnego używania albo używania i pobierania pożytków na warunkach określonych w ustawie drugiej stronie, zwanej dalej "korzystającym", podlegające amortyzacji środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne, a także grunty oraz prawo wieczystego użytkowania gruntów;

Leasing operacyjny

Opłaty ustalone w umowie leasingu, ponoszone przez korzystającego w podstawowym okresie umowy z tytułu używania środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych stanowią przychód finansującego i odpowiednio koszt uzyskania przychodów korzystającego

Kiedy jest to leasing operacyjny?

gdy umowa, została zawarta na czas oznaczony, stanowiący co najmniej 40% normatywnego okresu amortyzacji, jeżeli przedmiotem umowy leasingu są podlegające odpisom amortyzacyjnym rzeczy ruchome lub wartości niematerialne i prawne, albo została zawarta na okres co najmniej 5 lat, jeżeli jej przedmiotem są podlegające odpisom amortyzacyjnym nieruchomości;

suma ustalonych opłat w umowie leasingu, pomniejszona o należny podatek od towarów i usług, odpowiada co najmniej wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, a w przypadku zawarcia przez finansującego następnej umowy leasingu środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej będących uprzednio przedmiotem takiej umowy odpowiada co najmniej jego wartości rynkowej z dnia zawarcia następnej umowy leasingu.

Leasing finansowy

Do przychodów finansującego i odpowiednio do kosztów uzyskania przychodów korzystającego nie zalicza się opłat, ustalonych w umowie leasingu, ponoszonych przez korzystającego w podstawowym okresie umowy z tytułu używania środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, w części stanowiącej spłatę wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych

Kiedy jest to leasing finansowy?

umowa leasingu została zawarta na czas oznaczony;

suma ustalonych w umowie leasingu opłat, pomniejszona o należny podatek od towarów i usług, odpowiada co najmniej wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, a w przypadku zawarcia przez finansującego następnej umowy leasingu środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej będących uprzednio przedmiotem takiej umowy odpowiada co najmniej jego wartości rynkowej z dnia zawarcia następnej umowy leasingu

umowa zawiera postanowienie, że w podstawowym okresie umowy leasingu odpisów amortyzacyjnych dokonuje korzystający.

Efekty podatkowe umów leasingowych

Rodzaj umowy Wykazanie

przedmiotu

umowy leasingu

Efekty podatkowe dla

finansującego

Efekty podatkowe

dla korzystającego

Wariant I

Leasing

operacyjny

Majątek

finansującego

Przychód

• Wszystkie opłaty

leasingowe

Koszt

• odpisy amortyzacyjne

Koszt

• wszystkie opłaty

leasingowe

wynikające z

treści umowy

Wariant II

Leasing

finansowy

Majątek

korzystającego

Przychód

• jedynie część

odsetkowa opłaty (tj.

część przekraczająca

spłatę kapitału)

Koszt

• część odsetkowa

• odpisy

amortyzacyjne

Zalety i wady leasingu

Zalety Wady

Dla korzystającego

• Ułatwia wdrażanie nowych technologii, co dla

małych i średnich firm stanowi podstawę rozwoju.

• Stwarza możliwość okresowego zwiększenia

mocy produkcyjnych przy minimalnym zaangażowaniu

kapitału własnego korzystającego

• Łatwiejsza i szybsza procedura przed podpisaniem

umowy.

• Możliwość wliczenia niektórych składników

opłat w koszty uzyskania przychodów.

• Umowa leasingu nie ogranicza zdolności do

zaciągania kredytu.

• Dotkliwe finansowe skutki naruszania warunków

umowy

• Przedmioty leasingu nie są własnością korzystającego,

nie mogą być zatem np. przedmiotem

zabezpieczenia kredytu.

• Większy zakres uprawnień po stronie finansującego.

• Możliwość dostosowania opłat leasingowych

do sytuacji finansowej korzystającego i założeń

danego projektu.

• Wysokie koszty ponoszone przez korzystającego,

suma opłat ponoszonych przez korzystającego

przewyższa często wartość początkową

dobra inwestycyjnego.

• Obowiązek uiszczenia opłat także w razie

braku możliwości korzystania z dobra inwestycyjnego

w sytuacji jego utraty lub uszkodzenia.

• W dalszym ciągu istnieje niebezpieczeństwo

niekorzystnej kwalifikacji umowy przez urzędy

skarbowe.

Dla finansującego

• Szerszy zakres uprawnień. • Niebezpieczeństwo wyłudzenia przedmiotów

leasingu przez fikcyjne firmy.

• Możliwość utrudnień w udostępnianiu przedmiotu

leasingu kolejnym użytkownikom w

przypadku „szybkiego starzenia technicznego”.

Kredyt bankowy vs. leasing

Zalety leasingu:

Kryterium płynności — Nie jest wymagane żadne dodatkowe zabezpieczenie rzeczowe. Zabezpieczeniem jest samo dobro leasingowe. Tak więc leasing w mniejszym stopniu aniżeli kredyt ogranicza możliwość zadłużania się przedsiębiorstwa w przyszłości.

Pozycja na rynku — Koszty nabycia lub wytworzenia, które ponosi leasingodawca w związku z wystąpieniem efektu economies of scale są niższe, niż koszty, które musiałby ponieść leasingobiorca przy zakupie danego obiektu.

Leasing pozwala w określonych warunkach na całkowite sfinansowanie dobra inwestycyjnego ze środków obcych: koncepcja finansowania sprowadza się przy tym do formuły — płać jak zarobisz (pay as you earn).

Leasing przynosi korzyści podatkowe leasingobiorcy.

Leasingobiorca ma możliwość skorzystania z różnorodnych, uzgodnionych indywidualnie usług, takich jak np.: zarządzanie obiektem, konserwacja czy też gwarancja właściwego funkcjonowania sprzętu.

Zalety kredytu

Odwracalność inwestycji — W przypadku podjęcia nietrafionej decyzji inwestycyjnej istnieje możliwość zrezygnowania z obiektu zakupionego na kredyt, jeżeli możliwe jest ustanowienie innego zabezpieczenia lub spłata kredytu. Natomiast leasing generalnie stanowi wiążące zobowiązanie się do użytkowania danego obiektu.

Elastyczność użycia — O ile w przypadku zakupu na kredyt istnieje możliwość zaprzestania eksploatacji obiektu, dokonania w nim zmian technicznych czy zmiany miejsca jego lokalizacji, to ze względu na umowny charakter uregulowań przy leasingu jest to o wiele bardziej problematyczne.

Opłacalność leasingu w porównaniu z kredytem jest uwarunkowana:

− wysokością dochodów przedsiębiorstwa,

− wysokością podatku dochodowego,

− nadwyżką oszczędności podatkowych z tytułu kosztów leasingu w stosunku do oszczędności przy korzystaniu z kredytów.

RODZAJE ORAZ TYPY LEASINGU

Leasing kryteria podziału

charakter prawno-podatkowy umowy

-finansowy -operacyjny

liczba stron umowy -bezpośredni

-pośredni -wspierany (lewarowany)

czas trwania umowy -krótkoterminowy (do 3 lat)

-średnioterminowy (3-10 lat) -długoterminowy (powyżej 10 lat)

stopień pokrycia kosztów -z pełnym zwrotem kosztów

- z częściowym zwrotem kosztów

sposób finansowania - ze środków własnych

- ze środków obcych

przedmiot leasingu

- ruchomości -nieruchomości

-dóbr konsumpcyjnych -dóbr unikatowych

usługi towarzyszące -suchy -mokry

korzyści uzyskiwane w sferze publiczno-prawnej

-podatkowy -norweski

obciążenie jednej ze stron kosztami związanymi z przedmiotem leasingu

-czysty -pełny

możliwość kontynuowania umowy

-odnawialny -terminowy

waluta umowy -złotówkowy

-dewizowy

charakter stopy procentowej

- wg zmiennej stopy procentowej

-według stałej stopy procentowej

zasięg przestrzenny umowy

- krajowy -międzynarodowy

Leasing finansowy (kapitałowy,

inwestycyjny, właściwy, amortyzacyjny) Długoterminowy charakter umowy, zbliżony do

gospodarczej używalności przekazanego dobra z jednoczesnym zagwarantowanym prawem zakupu po okresie trwania umowy, pod warunkiem spłaty przez leasingobiorcę wszystkich rat.

Opłaty ponoszone przez korzystającego w okresie trwania umowy pokrywają całkowite koszty leasingodawcy oraz zapewniają określony zysk

Leasingobiorca przejmuje na siebie pełne ryzyko związane z przedmiotem leasingu oraz pokrywa wszelkie koszty dotyczące jego utrzymania i ubezpieczenia także podatki i opłaty związane z jego eksploatacją

Z uwagi na kryterium czasu trwania oraz wysokości opłat leasingowych ustawodawca polski ukształtował leasing, wykorzystując konstrukcję leasingu finansowego. Jego istota wyraża się w tym, że na jego podstawie korzystający uzyskuje pewne dobro do używania lub używania i pobierania pożytków przez czas określony, zbliżony do okresu jego gospodarczej używalności i jest zobowiązany do zapłaty na rzecz finansującego wynagrodzenia, płaconego w ratach, które pokrywa w szczególności koszty związane z nabyciem przez finansującego przedmiotu leasingu, a także ewentualnie koszty kredytu oraz zysk finansującego. Transakcja ma charakter średnio lub długoterminowy, zawierana jest na okres od 3 do 10 lat, a nawet dłuższy.

Leasing finansowy jest z reguły leasingiem pośrednim i ma charakter „czysty”, tzn. wszelkiego rodzaju ryzyka związane z przedmiotem leasingu ponosi korzystający. Jeśli natomiast wszelkie dodatkowe koszty ponosi finansujący wówczas ma miejsce tzw. leasing pełny

Leasing operacyjny

Leasing operacyjny cechuje się krótkotrwałością umowy (z reguły do 3 lat) – wykorzystywany w procesie realizacji dużych wielozadaniowych inwestycji. Inwestor może jednak wykorzystać ten rodzaj leasingu np. do zdobycia majątku niezbędnego do przeprowadzenia prac budowlanych w fazie inwestycyjnej. Przykład: Sprzęt budowlany zwykle jest mu potrzebny tylko przez pewien okres po czym nie będzie już wykorzystywany. Wartość takich przedmiotów jest bardzo duża, dlatego ich zakup przez inwestora nie jest zasadny. W takiej sytuacji doskonałym rozwiązaniem jest leasing operacyjny maszyn budowlanych.

Leasing bezpośredni polega na tym, że rzecz oddawana jest w leasing bezpośrednio przez jej producenta (wytwórcę), natomiast w konstrukcji leasingu pośredniego przedsiębiorca leasingowy nabywa rzecz od wytwórcy i następnie oddaje ją korzystającemu do używania.

Leasing z pełnym pokryciem kosztów występuje najczęściej w umowach leasingu finansowego. Istotne znaczenie mają w tym zakresie koszty nabycia przedmiotu leasingu, odsetki od kredytu, jeśli przedmiot był w oparciu o niego finansowany, koszty związane z utrzymaniem przedmiotu leasingu w stanie gotowości eksploatacyjnej oraz skumulowany zysk dawcy. Leasing może również występować w formie niepełnego zwrotu kosztów poniesionych przez stronę dawcę. Taka sytuacja występuje najczęściej w umowach leasingu operacyjnego. Wtedy przedmiot leasingu musi podlegać wielokrotnym umowom leasingu, by pokryć wydatki inwestycyjne poniesione przez dawcę na zakup tego przedmiotu.

Inne rodzaje leasingu

Leasing operacyjny „mokry” – głównie w branży okrętowej, poza leasingiem przedmiotu (np. statku morskiego), świadczy dodatkowo inne, określone w umowie usługi (np. zapewnia personel, paliwo do przedmiotu leasingu)

Leasing IBM – głównie w branży komputerowej, możliwość odstąpienia od umowy leasingu przed końcem okresu na jaki została zawarta, jeżeli przedmiot leasingu utraci swoją wartość z powodu postępu technicznego

Leasing „sale and lease back” (zwrotny) – właściciel środka trwałego sprzedaje go przedsiębiorstwu leasingowemu, a następnie ten sam środek trwały bierze w leasing. Na celu uzyskanie natychmiastowego dopływu gotówki oraz określonych korzyści podatkowych

Leasing lewarowy – uczestniczy w nim podmiot refinansujący leasingodawcę (pożyczkodawca). Finansujący (leasingodawca) przenosi na refinansującego część swojej wierzytelności z umowy leasingu.

FAKTORING JAKO ŹRÓDŁO KAPITAŁU OBCEGO PRZEDSIEBIORCY

FAKTORING Umowa, na podstawie której przedsiębiorca

zwany faktorantem (sprzedawca lub dostawca towarów albo usługodawca) zobowiązuje się do przelewu na faktora pieniężnej wierzytelności krótkoterminowej o zapłatę za towary (sprzedane/dostarczone) albo usługi (świadczone) dłużnikowi, natomiast faktor zobowiązuje się do wykonania na rzecz faktoranta określonych świadczeń dodatkowych, o charakterze usługowym, i zapłaty wynagrodzenia, pomniejszonego o prowizję faktora wskazaną w umowie.

Podmioty transakcji factoringowej:

faktor – bank lub inny podmiot nabywający wierzytelność;

faktorant – sprzedawca lub dostawca towarów albo usług zbywających wierzytelność;

dłużnik faktoringowy – klient faktoranta nabywający od niego towar lub usługę.

Przedmiot faktoringu

Przedmiotem faktoringu mogą być wierzytelności:

wynikające z transakcji gospodarczych,

pieniężne,

bezsporne,

już istniejące, przyszłe,

wymagalne i niewymagalne,

krótkoterminowe

Funkcje faktoringu

funkcja finansowania - Faktor dokonuje zakupu wierzytelności według średniego terminu zapadalności lub zaliczkuje je w momencie ich powstania. Zwyczajowo zakup lub zaliczkowanie wierzytelności wynosi maksymalnie ok. 80-90% kwoty ich wartości, wynikającej z przedstawionych faktur. Pozostałe I 0-20% księgowanych jest na zablokowanym koncie jako swego rodzaju gwarancja zapłaty przy uwzględnieniu udzielonego skonta. Środki te uwalniane są dopiero po wpłynięciu ostatecznej płatności od dłużnika i upływie terminu gwarancji. Przedmiotem faktoringu nie mogą być wierzytelności, które wcześniej zostały zakwalifikowane jako trudne należności. Faktoring dostosowuje się do ogólnej kwoty stanu należności. Tym samym faktoring jest szczególnie wskazany dla przedsiębiorstw osiągających duży wzrost obrotów.

funkcja usługowa / administracyjna - Faktor wykonuje wszelkie prace o charakterze administracyjnym związane z należnościami (prowadzenie księgowości dłużników, wysyłanie upomnień, monitorowanie wypłacalności dłużników). Poza tym możliwe jest świadczenie przez faktora szeregu innych usług, takich jak np.: sporządzanie sprawozdań finansowych, inkaso należności, opracowywanie zleceń, prowadzenie księgowości wierzycieli i księgowości magazynowej, doradztwo w zakresie ekonomiki przedsiębiorstw (produkcji, zbytu, reklamy).

3. Funkcja del credere / zabezpieczająca / gwarancyjna (przejęcia ryzyka). Wykonując funkcję gwarancyjną faktor przejmuje na siebie pełne ryzyko, wynikające z utraty wierzytelności na skutek niewypłacalności dłużnika (przejęcie ryzyka wypłacalności).

Kredyt bankowy vs. faktoring

KREDYT FAKTORING

Długotrwały proces rozpatrywania wniosku

kredytowego.

Znacznie uproszczone procedury rozpatrywania wniosku

factoringowego

Badanie zdolności kredytowej.

Czasochłonne i uciążliwe procedury

Skrócenie całego procesu oraz czasu potrzebnego na zawarcie

umowy, co w konsekwencji umożliwia szybsze pozyskanie

środków na finansowanie bieżącej działalności.

Kredyt jest udzielany na ściśle określony w umowie

czas.

W przypadku factoringu umowa zawierana jest na czas

nieokreślony i ma charakter ciągły, długoterminowy

Kredyt zostaje udzielony na ściśle określony cel.

Prawo do kontrolowania wykorzystania przyznanego

kredytu zgodnie z określonym celem

Uznaje on za cel bieżące potrzeby przedsiębiorstwa.

Zabezpieczenie spłaty kredytu. Mogą to być

zabezpieczenia osobiste np. poręczenie, weksel własny

albo zabezpieczenia rzeczowe np. hipotekę, zastaw

rejestrowy.

W przypadku factoringu zabezpieczenie jest łatwe do

ustalenia, a procedury z tym związane są proste i szybkie.

Koszty zastosowania factoringu w finansowaniu działalności

gospodarczej przedsiębiorstwa niejednokrotnie znacznie

przewyższają koszty kredytu bankowego.

W czasie obowiązywania umowy kredytowej,

kredytobiorca nie korzysta z żadnych dodatkowych

usług.

Przedsiębiorstwo korzystające z factoringu ma możliwość

skorzystania z dodatkowych usług świadczonych przez

faktora.

FORFAITING JAKO ŹRÓDŁO KAPITAŁU OBCEGO PRZEDSIEBIORCY

a forfait – zrzeczenie się lub zaniechanie praw do czegoś

FORFAITING

Umowa, na podstawie której forfetysta zobowiązuje się do sprzedaży forfaiterowi średnio- lub długoterminowej pieniężnej wierzytelności przed terminem jej płatności, natomiast forfaiter zobowiązuje się do zapłaty forfetyście wynagrodzenia pomniejszonego o wskazane w umowie tzw. koszty forfaitingu, pobrane przez forfaitera.

Polega na zakupie średnio- i długoterminowych wierzytelności, z okresem płatności od 6 miesięcy do 15 lat, przysługujących dostawcom produktów, towarów lub usług przez wyspecjalizowane instytucje forfaitingowe. Forfaiting obejmuje przejście ryzyka niewypłacalności dłużnika (del credere) na kupującego wierzytelność (forfaitera), dzięki czemu sprzedający (forfaitysta) zostaje zwolniony od wszelkich zobowiązań (także od ryzyka transferu i ryzyka kursowego).

Podmioty forfaitingu Forfaiter (instytucja forfaitingowa)

Forfaitysta (dotychczasowy wierzyciel, zbywca wierzytelności)

Dłużnik forfaitingowy (dłużnik zobowiązany do dokonania zapłaty)

Cechy wierzytelności będących przedmiotem forfaitingu

Pieniężne Pochodzące z obrotu gospodarczego Krajowe i zagraniczne Nieprzeterminowane Bezsporne Średnio- i długoterminowe Pojedyncze i mnogie (wynikające z jednego

kontraktu) O wysokiej i bardzo wysokiej wartości Zabezpieczone (pierwszorzędne zabezpieczenia)

Funkcje forfaitingu finansowa – polega na finansowaniu

forfaitysty przez forfaitera poprzez wykup wierzytelności i zapłatę za nie przed terminem ich płatności.

zabezpieczająca – polega na transferze ryzyka kredytowania kontrahenta na forfaitera.

Sprzedaż wierzytelności forfaiterowi pozwala eksporterowi uwolnić się od ryzyk występujących w handlu zagranicznym. W przypadku tej transakcji są nimi:

• Ryzyko polityczne — nadzwyczajne działania organów państwowych lub wydarzenia polityczne w kraju importera uniemożliwiają dokonanie zapłaty.

• Ryzyko transferu — kraj importera nie jest w stanie lub nie chce dokonać płatności w uzgodnionej walucie.

• Ryzyko kursowe — wartość waluty kontraktu zmienia się w stosunku do waluty potrzebnej w przyszłości.

• Ryzyko ekonomiczne — importer nie może lub nie chce zapłacić.

Cechy forfaitingu

Zalety Wady

Dla forfaitysty

• Zamiana należności terminowych na

gotówkę.

• Eliminacja ryzyka handlowego, kursowego i

politycznego.

• Poprawa płynności finansowej.

• Stabilne stopy procentowe na cały okres do

terminu zapłaty wierzytelności.

• Możliwość finansowania pełnej wartości

kontraktu.

• Dodatkowe koszty z tytułu dyskonta, marży

czy opłat dodatkowych.

• Dyskonto pobierane jest z góry.

Dla forfaitera

• Otrzymanie marży oraz zysku wynikającego

z dyskonta kwoty wierzytelności.

• Przejęcie ryzyka nieotrzymania zapłaty od

dłużnika.

FRANCHAISING JAKO ŹRÓDŁO KAPITAŁU OBCEGO PRZEDSIEBIORCY

Definicja umowy franchisingowej

Przez umowę franchisingową organizator sieci udziela drugiej stronie zezwolenia na:

— stosowanie sprawdzonej metody (techniki) prowadzenia określonej działalności;

— wykorzystywanie informacji i doświadczeń związanych z ową metodą;

— posługiwanie się oznaczeniami i symbolami identyfikującymi sieć, zobowiązując się jednocześnie do udzielania pomocy i wskazówek niezbędnych do prowadzenia punktu sieci,

a beneficjent zezwolenia zobowiązuje się do prowadzenia na własny rachunek punktu sieci przy wykorzystaniu metody, zaleceń i wskazówek dostarczonych przez organizatora oraz do zapłaty umówionego wynagrodzenia.

Opłaty franczyzowe opłata wstępna ustalana w kontrakcie w zamian za określone

świadczenia ze strony dawcy. Zwykle wysokość tej opłaty wynosi około 10% wkładu finansowego biorcy;

opłata bieżąca (zwaną opłatą cykliczną), którą biorca płaci regularnie w terminie określonym umową. Jest ona głównym źródłem dochodu dawcy i może być płacona na trzy sposoby:

• jako procent od obrotu – jest to najczęściej spotykana forma opłaty, jej wysokość zwykle wynosi 3-6% obrotu,

• jako opłata uzależniona od zakupu materiałów i towarów nabywanych u dawcy – jest niekiedy stosowana, gdy dawca, oprócz innych usług, oferuje również dostarczanie surowców i materiałów bądź staje się pośrednikiem w transakcjach zakupu,

• jako opłata stała – polega na okresowym wpłacaniu przez biorcę stałej kwoty;

opłata na wspólny fundusz promocyjno-reklamowy. Kwota tej składki zwykle jest określana jako procent od obrotu poza normalną opłatą cykliczną. Wysokość tej opłaty wynosi 1-3% obrotu.

Dla biorców franchising pozwala na eliminowanie ryzyka związanego z rozpoczynaniem działalności gospodarczej. Jest formą współpracy gospodarczej pomiędzy dwoma podmiotami, z których jeden posiada kapitał, natomiast drugi uznane i sprawdzone metody działania. Franchising daje szansę na szybki rozwój małej i średniej firmie dzięki działaniu pod marką, która jest już znana na rynku. Przedsiębiorstwo będące biorcą otrzymuje prawa do używania logo sieci lub znaku towarowego, ale także wsparcie ze strony dawcy polegające na uzyskaniu dostępu do całego systemu prowadzenia biznesu.

Formy franchisingu

– franchising przemysłowy (franchising produkcyjny), polega na tym, że dawca udostępnia biorcy know how, technologię produkcji, tajemnice zawodowe w celu wytwarzania w jego przedsiębiorstwie określonych produktów o identycznej jakości i takich samych cechach, jakie posiadają towary produkowane przez dawcę. Towary te dalej są sprzedawane pod znakiem towarowym dawcy

– franchising dystrybucyjny, zwany również franchisingiem handlowym – cechuje się tym, że dawca zobowiązuje się do dostarczania biorcy określonych towarów, a biorca następnie przejmuje obowiązek ich sprzedaży w ramach prowadzonej przez siebie działalności w punktach sprzedaży oznaczonych symbolami dawcy oraz wyposażonych i urządzonych według jego wskazówek. W takim systemie dawca pełni rolę centrum dystrybucyjnego wytwarzanych przez siebie towarów, biorca ma za zadanie sprzedać te towary odbiorcom końcowym.

– franchising usługowy – charakteryzuje się tym, że biorca, wykonując usługi, korzysta z know-how, znaku towarowego, receptur i innych oznaczeń handlowych dawcy. Ten typ franchisingu jest podobny do wcześniejszych, odmienny jest jedynie pod względem przedmiotu prowadzonej przez biorcę działalności. Franchising ten jest najczęściej wykorzystywany w hotelarstwie, usługach fotograficznych i turystycznych oraz w gastronomii

– franchising mieszany – jest oparty na dwóch wcześniej przedstawionych typach: dystrybucyjnym i usługowym. Polega on na tym, że dawca jest producentem, a biorca może być jednocześnie sprzedawcą towarów oraz wykonawcą usług związanych z zastosowaniem tych produktów. Ten franchising znalazł najszersze zastosowanie w firmach kosmetycznych organizujących sieć gabinetów i sklepów

Cechy franchisingu

Zalety Wady

Dla biorcy

• Pozyskanie doświadczeń dawcy i renomy związanej z

jego nazwą, logo itp., bez utraty niezależności i utrzymania

firmy w swoich rękach.

• Zmniejszenie ryzyka związanego z założeniem i

prowadzeniem działalności gospodarczej, ponieważ biorca

znajduje się pod opieką dawcy.

• Niższe koszty reklamy i promocji, przy jednoczesnym

zwiększeniu tempa zdobywania rynku oraz pozyskiwania

informacji rynkowych, które są efektem działalności

marketingowej dawcy.

• Możliwość korygowania na bieżąco błędów popełnianych

w prowadzonej działalności, dzięki uczestnictwu w

szkoleniach organizowanych przez dawcę oraz jego stałej

pomocy i kontroli.

• Specjalistyczna pomoc dawcy w: wyborze miejsca

usytuowania firmy, przygotowaniu planu utworzenia

przedsiębiorstwa, pozyskaniu kapitału obcego niezbędnego

do uruchomienia przedsięwzięcia, szkoleniu załogi,

zakupie wyposażenia, podejmowaniu decyzji

inwestycyjnych itp.

• Uzyskanie większej wiarygodności wobec kontrahentów,

banków i innych instytucji finansowych.

• W wyniku negocjacji prowadzonych na poziomie centrali

przez dawcę z dostawcami biorcy mogą otrzymywać towar

po atrakcyjniejszych cenach oraz wydłużone terminy

płatności itp.

• Obowiązek dokonywania opłat franchisingowych

np. opłata wstępna, która musi być uiszczona

niezależnie od sukcesu tworzonego

przedsięwzięcia.

• Pewne zapisy w umowie mogą zbyt ograniczać

rozwój biorcy oraz zanadto go uzależniać od

dawcy.

• Konieczność poddawania się przez

franchisingodawcę regularnym kontrolom, które

dotyczą przede wszystkim jakości towarów i usług

oferowanych przez biorcę.

• Błędna polityka rozwijania sieci prowadzona

przez dawcę może się odbić niekorzystnie na

efektywności i zyskowności przedsiębiorstwa

biorcy.

• Biorcy ograniczają się coraz bardziej, stając się

pojętnymi wykonawcami i realizatorami bez

własnego zdania.

Cechy franchisingu

Zalety Wady

Dla dawcy

• Dodatkowy przychód z tytułu opłat

odprowadzanych przez biorcę.

• Możliwość rozbudowy dalszych kanałów

dystrybucji, bez konieczności wykonywania

większych własnych inwestycji i angażowania

kapitału własnego lub pozyskiwania kapitału z

innych źródeł.

• Rozszerzenie oddziaływania własnej nazwy i

oznaczeń handlowych oraz wzrost sprzedaży

towarów i usług, bez ponoszenia dodatkowych

nakładów.

• Niższe wydatki na działania promocyjno-

reklamowe, ponieważ biorcy należący do

systemu są zobowiązani płacić składkę na

wspólny fundusz promocyjny.

• Mniejsze problemy z zatrudnieniem i

zarządzaniem personelem, gdyż biorca jako

samodzielny pracodawca sam dobiera i angażuje

sobie pracowników.

• Próby pomniejszenia opłat franchisingowych,

poprzez zaniżanie wysokości obrotu, od którego

zależą niekiedy opłaty bieżące.

• Często po utworzeniu przedsiębiorstwa

opartego na umowie franchisingowej biorca

odczuwa potrzebę niezależności, co prowadzi do

próby jego wyjścia z sieci i powstania

przedsiębiorstwa konkurencyjnego.

• Możliwość niewłaściwego realizowania przez

biorcę wytycznych, co może spowodować

pogorszenie efektywności oraz wizerunku całego

systemu.

• Powstają dodatkowe obowiązki np.

prowadzenie szkoleń i treningów, pomocy

ekonomiczno-finansowej, co pociąga za sobą

konieczność zorganizowania miejsca zarządzania

siecią.