la morto de ivan iljicx - tolstoj

8/19/2019 La Morto de Ivan Iljicx - TOLSTOJ

1/49

ev Nikolajeviĉ Tolstoj: a morto de Ivan Iljiĉ 1


2/49

Lev Tolstoj

LA MORTO DE IVAN ILJIĈ

La titolo de la rusa originalo: Smertj Ivana IljiĉaSerio Rusa literaturo; Volumo 4Tradukis el la rusa: Valentin MelnikovRedaktis kaj kompostis: Aleksander KorĵenkovKorektis: Halina ore!ka

T"LST"#$ Lev %ikolajevi&' La morto de Ivan Iljiĉ: %ovelo ( Tradukis el la rusa V' Mel)nikov; Anta*par'$ koment' A' Korĵenkov' + #ekaterin,urg: Se-onoj$ .//0' + 12 p' + 3Se)rio Rusa literaturo; Volumo 4'

Traduko en esperanto$ anta*parolo$ komentoj Ruslanda Esperantisto$ .//0

Se vi de-iras pu,likigi &i tiun tekston$ ,onvolu skri,i al la redak!io por peti permeson 3kiunni ver5ajne donos'


mailto:[email protected]:[email protected]


3/49

ANTAŬPAROLO

La nomo de Lev Tolstoj (1828—1910) asocii as kun liaj grandaj romanojĝ Milito kaj paco (Milito kaj mond(um)o ), Anna Karenina kaj Revivi o ĝ , kiuj fa-ri is integra arto de la mondliteraturo! "ed li jam antaĝ ŭ Milito kaj paco (fin-verkita en 18#9) diskoni is en $uslando ro siaj novelojĝ Infaneco , Adolesko , Juneco , Du husaroj , Mateno de bienulo kaj aliaj!

Tolstoj ne forlasis la novelan enron anka en la ostaj jaroj, kaj uste laĝ ŭ ĝ

noveloj verkitaj en la 1880aj kaj 1890aj jaroj —La morto de Ivan Ilji ĉ, atro!er"io , La diablo k! a!— faris lin la lej konata ruslanda a toro! %iference deŭ la multfacetaj romanoj, la noveloj de Tolstoj kutime &avas nur unu a duŭ rotagonistojn, tial la intrigo kaj mesa o de iu aarta novelo estas tre klaĝ ĉ -ra!

La stato de la verkisto estas neevite'le resegulata en liaj verkoj, kaj lavivcirkonstancoj de Tolstoj trovas en la noveloj li da resegulo ol en la ro-manoj!

La 1880aj jaroj estis kriaj or Tolstoj, frontinta neevite'lon de l foriro el

sia altklasa medio! uste tiam li decidis er riskri'o de *la ordinara mortoĜ de la ordinara &omo+ montri la falson, mallenon kaj vanton de la *agra'lakaj deca+ metroola vivo, al kiu stre'is limultaj ruslandaj oficistoj! La kom-'ino de la sikologia analio kun la senornama riskri'a stilo e'ligis alTolstoj montri la viv&istorion samteme *simlan, ordinaran kaj lej teru-ran+, kaj uste tiu kom'ino faris la novelon evento en la rusa realisma literaĝ -turo!

La novelo La morto de Ivan Ilji ĉ, aerinta en 188#, &avis realan rotago-niston van lji e nikov (frato de la konata sciencisto lja e nikov), adĉ ĉ ĉ -vokaton el la ur'o Tula! e nikov, 'ona konato de Tolstoj, oficis kiel adĉ -vokato en Tula kaj mortis en 1881!

.n 191/ aeris la eseranta eldono de Morto de Ivan Ilji ĉ! in tradukisĜ nna araova! nstata korekti kaj reeldoni la arkai intan tradukon,Ŝ ŭ ĝ !e#o$ noj decidis rooni al la eserantista legantaro la klasikan novelon en liadekvata traduko de alentin elnikov! La morto de Ivan Ilji ĉ estas la kvaravolumo en la li'roserio Rusa literaturo , kies tri unuaj volumoj ricevis mul-tajn oitivajn reagojn en la eserantista gaetaro!

Aleksander Kor enkov ĵ



4/49

La morto de Ivan IljiĉLa morto de Ivan IljiĉTOLSTOJ, Lev NikolajeviĉTOLSTOJ, Lev Nikolajeviĉ..

I

.n granda konstrua o de ju ejo dum a o en la roceso de familio el ĵ ĝ ŭ -vinskij la asianoj kaj rokuroro kunvenis en la ka'ineto de van egoroviĉ

e'ek, kaj la arolo direkti is al la fama roceso de 3rasov! 4jodor asiljeŜ ĝ -vi ardi is, ruvante neju e'lecon, van egorovi insistis ri sia vidunkto,ĉ ĝ ĝ ĉ dum 5jotr vanovi , ne ali inte komence al la diskuto, lu ne artorenis inĉ ĝ ĝ kaj foliumis us ricevitajn 6nformojn6 ĵ 1!

— "injoroj7 — li diris! — a van lji mortis!ĉ

— u vereĈ

— en, legu, — li diris al 4jodor asiljevi , donante al li fre an, e inkodoĉ ŝ ĉ -ran gaeton!

.n nigra kadro estis resite *5raskovia 4jodorovna :olovina kun animafune'ro informas la arencojn kaj konatojn ri foraso de sia amata edo,mem'ro de u a 3ortumo van lji :olovin, la ;an de fe'ruaro 1882! La seĝ ĉ -ulto okaos vendrede, je la 1a &oro osttagmee+!

van lji estis kamarado de la kunvenintaj sinjoroj, kaj iuj amis lin! Liĉ ĉ malsanis jam de kelkaj semajnoj< oni diris, ke lia malsano nekurace'las! Liaosteno estis reervita, sed estis konsidero, ke okae de lia morto la oste-

non ovos transreni leksejev, kaj la ostenon de leksejev mem — in-nikov a ta'el! %o, a dinte ri la morto de van lji , iu el la kunvenintojŭ Ŝ ŭ ĉ ĉ en la ka'ineto unue ensis ri tio, kian signifon ovos &avi tiu morto oroficaj transiroj kaj romocioj de la mem'roj a ties konatoj!ŭ

*=un, ver ajne, mi ricevos la ostenon de ta'el a innikov, — ensisŝ Ŝ ŭ 4jodor asiljevi ! — >ni ja delonge romesis al mi, kaj tiu romocio signiĉ -fos or mi liajn okcent ru'lojn, e krom la kancelarion+!ĉ

*=ecesas nun eti ri enostenigo de la 'ofrato el 3aluga i tien, — enĉ -sis 5jotr vanovi ! — La edino tre ojos! =un jam ne e'los diri, ke mi neniĉ ĝ -

. 6Sankt78eter,urgaj 9normoj$ da*riganto de la ga-eto 69normoj ekde .0is ./.0'



5/49

am ion faris or iaj arencoj+!ŝ

— i uste tiel oiniis, ke li ne lu levi os, — vo e diris 5jotr vanovi ! —ĝ ĝ ĉ ĉ %oma e!ĝ

— "ed ro kio li, fakte, suferis

— La doktoroj ne ovis difini! li difinadis, sed malsame! 3iam mi vidis linlastfoje, al mi ajnis, ke li resani os!ŝ ĝ

— 3aj mi ne viitis lin e deost la festoj! iam intencis!ĉ Ĉ

— u li &avis kaitalonĈ

— ajne, ion tre malgrandan e la edino! "ed tute 'agatelan!Ŝ ĉ

— es, necesas veturi! Terure malroksime ili lo is!ĝ

— alroksime de vi! %e vi io malroksimas!ĉ

— es, li ne ovas min ardoni, ke mi lo as trans la rivero, — ridetante riĝ e'ek diris 5jotr vanovi ! 3aj oni ekarolis ri longeco de ur'aj distancojŜ ĉ

kaj ekiris al la kunsidejo!

3rom la rovokitaj er tiu morto en iu ersono meditoj ri romociaj kajĉ e'laj oficaj an oj, kiujn tiu morto ovos ka i, la fakto de la morto deŝ ĝ ŭ roksimulo vekis en iuj informi intoj, kiel iam, la senton de ojo ro tio,ĉ ĝ ĉ ĝ ke mortis li, sed ne mi!

*en — li mortis, sed mi ne+, — ensis a sentis iu! 3aj la roksimaj koŭ ĉ -natoj, tiel nomataj amikoj de van lji , ensis kontra vole anka ri tio, keĉ ŭ ŭ nun ili 'eonos lenumi tre enuajn devojn de deco, eesti la fune'ran cereĉ -monion kaj viiti la vidvinon or kondolenci!

La lej roksimaj estis 4jodor asiljevi kaj 5jotr vanovi !ĉ ĉ

5jotr vanovi estis lia kamarado en jura lernejo kaj sentis sian devon anĉ -ta van lji !ŭ ĉ

"ciiginte en tagman o al la edino la informon ri la morto de van ljiĝ ĉ kaj konsiderojn ri e'lo enostenigi la 'ofraton i?distrikte, 5jotr vanovi ,ĉ ĉ ne volante rioi, surmetis frakon kaj veturis al van lji !ĉ

e la domordo de van lji staris rivata kale o kaj du fiakroj! "u'e, enĈ ĉ ŝ la vesti'lo aud la endigilo estis aogita al la muro la or'rokata erkfermiĉ -lo kun kvastetoj kaj glaceigita galono! %u nigre vestitaj sinjorinoj estis de-metantaj la felaltojn! @nu konata — la fratino de van lji , la alia sinjorinoĉ nekonata! varc, kamarado de 5jotr vanovi , estis su'eniranta kaj, vidinteŜ ĉ de la sura tuo la envenanton, &altis kaj ale'rumis al li, kvaa diranteŝ ŭ *"tulta on faris van lji < sed mi kaj vi ne tielas+! ĵ ĉ

La via o de varc kun angleskaj vango&aroj kaj la tuta magra figuro enĝ Ŝ frako montris, kiel iam eskviitan solenecon, kaj tiu soleneco, iam konĉ ĉ -tra anta la ludemon de varc, i tie &avis aartan sicon! Tiel ensis 5jotrŭ Ŝ ĉ

vanovi !ĉ



6/49

5jotr vanovi lasis la sinjorinojn trairi anta si kaj malraide sekvis ilin alĉ ŭ la tuaro! varc ne descendis, sed &altis sure! 5jotr vanovi komrenis laŝ Ŝ ĉ kialon li, evidente, volis interkonsenti, kie kartludi &odia ! La sinjorinoj traiŭ -ris tuaren al la vidvino, kaj varc, kun severe kunremitaj fortikaj lioj kajŝ Ŝ ludema rigardo, 'rovsignis al 5jotr vanovi , montrante dekstren, al la amĉ ĉ -'ro de la mortinto!

5jotr vanovi eniris, kiel tio kutime okaas, kun nekomreno ri tio, kionĉ li tie devas fari! Li sciis nur, ke krucosignoj en tiaj situacioj neniam suerflu-as! Li ne estis tute certa, u necesas samteme anka klini sin, do tial liĉ ŭ elektis la meon enirinte li krucosignis kaj kvaa iomete klini us! 3iomŭ ĝ ermesis al li la man? kaj kamovoj, li samteme irka rigardis la am'ron!ĉ ŭ ĉ %u junuloj, unu gimnaiano, ajne, la nevoj, krucosignante eliris el la amŝ ĉ -'ro! aljunulino staris senmove! 3aj sinjorino kun strange levitaj 'rovoj ionflustradis al i! kolito en surtuto, vigla, decidema, la tlegis ion kun emfaoŝ ŭ male'liganta ajnan kontra diron< 'ufedservisto :erasim, facila e reteriŭ ŝ -rinte anta 5jotr vanovi , ion utis surlanken! idinte tion, 5jotr vanoviŭ ĉ ŝ ĉ tuj sentis facilan odoron de utri anta kadavro! 5jotr vanovi dum sia lastaĝ ĉ viito al van lji vidis tiun viron en la ka'ineto< li lenumis devojn de fleĉ -gisto kaj van lji seciale atis lin! 5jotr vanovi lu krucosignis kaj iometeĉ ŝ ĉ klinis sin je direkto mea inter la erko, akolito kaj ikonoj sur ta'lo en anĉ -gulo! 5oste, kiam la krucosigna movo er mano ek ajnis al li tro da ra, liŝ ŭ &altis kaj komencis rigardi la mortinton!

La mortinto ku is, kiel iam ku as mortintoj, recie ee, morte droninŝ ĉ ŝ -te er rigidaj mem'roj en la erka sterna o, kun oreterne fleksi inta kaoĉ ĵ ĝ

sur kuseno kaj etendis, kiel iam etendas mortintoj, sian flavan vakseskanĉ frunton kun kalvetaj kavi intaj temioj kaj ankran naon, kvaa remantanĝ ŭ la suran lion! Li tre an i is, li maldiki is ekde kiam 5jotr vanovi lastŝ ĝ ĝ ĝ ĉ -foje vidis lin, sed samkiel e iuj mortintoj lia via o estis li 'ela, efe —ĉ ĉ ĝ ĉ li gravmiena, ol e la vivulo! La via o miene esrimis, ke io farenda jamĉ ĝ ĉ faritas, kaj faritas korekte! 3rom tio, la mieno esrimis anka riro on aŭ ĉ ŭ memorigon al vivantoj! Tiu memorigo ajnis al 5jotr vanovi malkonvena,ŝ ĉ a almena ne koncernanta lin! o i is al li malagra'la kaj tial 5jotr vanoviŭ ŭ ĝ ĉ refoje &aste krucosignis kaj, kiel al li ajnis, tro &aste, nekonforme al deco,ŝ turnis sin kaj iris al la ordo! varc estis atendanta lin en traira am'ro,Ŝ ĉ lar e disstariginte la krurojn kaj ludante am'a mane ostdorse er sia cilinĝ ŭ -dro! @nusola rigardo al la etolema, ura kaj eleganta figuro de varc fre iŜ ŝ -gis 5jotron vanovi ! 5jotr vanovi komrenis, ke varc staras suer tio kajĉ ĉ Ŝ ne cedas al mornaj imresoj! "ola lia asekto esrimis la incidento de fune-'ro ri van lji neniel estas sufi a reteksto or ertur'i la tagordon, doĉ ĉ nenio ovas mal&eli jam i?vesere klaki er nova ludkartaro, malakanteĉ in, dum servisto estos stariganta kvar kandelojn! enerale ne estis ka oĝ Ĝ ŭ

or suoi, ke tiu incidento ovus mal&eli nin agra'le asigi anka la &oŭ -dia an veseron! uste tion li diris flustre al la reteriranta 5jotr vanovi ,ŭ Ĝ ĉ roonante kuni i or artio e 4jodor asiljevi ! "ed evidente al 5jotr vaĝ ĉ ĉ -



7/49

novi ne 'onsortis ludi i?vesere! 5raskovia 4jodorovna, malalta grasa viriĉ ĉ -no, site iujn enojn aran i la malon, tamen lar i anta de la ultroj su'en,ĉ ĝ ĝ ĝ ŝ tute nigravesta, kun untokovrita kao kaj kun strange levitaj 'rovoj,samkiel la sinjorino starinta kontra la erko, eliris el siaj am'roj kun aliajŭ ĉ ĉ sinjorinoj, kaj akomaninte ilin al la ordo de la mortinto, diris

— Tuj okaos la rekviemo, 'onvolu veni!varc, neklare klininte sin, &altis, nek akcetante nek rifuante klare tiunŜ

roonon! 5raskovia 4jodorovna, rekoninte 5jotron vanovi , susiris, rokĉ -simi is al li, renis lian manon kaj dirisĝ

— i scias, ke vi estis vera amiko de van lji A — kaj i rigardis lin, atenĉ ŝ -dante agojn konformajn al tiuj vortoj!

5jotr vanovi sciis, ke, samkiel tie necesis krucosigni, i tie necesis remiĉ ĉ la manon, susiri kaj diri *3redu min7+ Li uste tiel faris! 3aj farinte, eksenĝ -tis, ke la reulto aeris deirata — li estis kortu ita samkiel anka i!ŝ ŭ ŝ

— =i iru, dum tie ne komenci is< mi 'eonas aroli kun vi, — diris la vidĝ -vino! — %onu vian manon!

5jotr vanovi donis la manon, kaj ili ekiris al la internaj am'roj, reterĉ ĉ varc, kiu malgaje ale'rumis al 5jotr vanovi *en la ludo7 %o ne ofenŜ ĉ -

di u, sed ni renos alian artneron! .'los ludi kvinoe, kiam vi li'eri os+,ĝ ĝ — diris lia etolema rigardo!

5jotr vanovi susiris e li rofunde kaj malgaje, kaj 5raskovia 4jodorovĉ ĉ -na dankeme remis lian manon! eninte en ian gasto am'ron, drairitanŝ ĉ

er rokolora kretono, kun malforta lamo, ili sidi is e ta'lo i sur la soĝ ĉ ŝ -fon, kaj 5jotr vanovi sur malaltan ufse on kun malagordi intaj risortoj,ĉ ĝ ĝ mise cedintan su' lia sido! 5raskovia 4jodorovna volis averti, ke li sidi u surĝ alian se on, sed i trovis tiun averton malkonvena al ia stato kaj reignis!ĝ ŝ ŝ "idi ante sur la ufse on, 5jotr vanovi rememoris, kiel van lji estisĝ ĝ ĉ ĉ aran anta tiun am'ron kaj konsultis lin ri tiu rokolora kretono kun verĝ ĉ -daj folioj! "idi ante sur la sofon kaj reterirante la ta'lon ( enerale la amĝ ĝ ĉ -'ro lenis de a oj kaj me'loj) la vidvino kro i is er nigraj untoj de sia ni ĵ ĉ ĝ -gra elerino al ia oj de la ta'lo! 5jotr vanovi levi is or malkro i, kaj laĉ ĵ ĉ ĝ ĉ ufo, li'eri inta su' li, ek'alanci is kaj u etis lin! La vidvino mem rovisĝ ĝ ŝ

dekro i sian unton, kaj 5jotr vanovi denove sidi is, remante la ri'elanĉ ĉ ĝ -tan ufon! "ed la vidvino ne sukcesis dekro i ion, kaj 5jotr vanovi denoveĉ ĉ ĉ levi is, kaj la ufo denove ekri'elis kaj e klakis! 3iam io i fini is, i reĝ ĉ ĉ ĉ ĝ ŝ -nis uran 'atistan natukon kaj komencis lori! Tamen 5jotron vanovi friĉ -digis la eiodo kun la unto kaj luktado kontra la ufo, kaj li sidis severŭ -miene! Tiun neoortunan staton interromis "okolov, la 'ufedisto de vanlji , kun raorto ri tio, ke la loko sur la tom'ejo, indikita de 5raskovia 4joĉ -dorovna, kostos ducent ru'lojn! i esis lori kaj, viktim?asekte rigardanteŜ ĉ al 5jotr vanovi , diris france, ke al i estas tre malfacile! 5jotr vanovi silenĉ ŝ ĉ -te gestis, esrimante sendu'an certecon ri tio, ke aliel ne e'lus!



8/49

— Bonvolu fumi, — i diris er la vo o degna kaj samteme derimita kajŝ ĉ ektraktis kun "okolov la ro'lemon ri la reo de la loko! 5jotr vanoviĉ ekfumante a dis, ke i tre detale demandis ri diversaj reoj de terecojŭ ŝ kaj determinis la akcetendan! 3rome, fininte ri la loko, i ordonis ankaŝ ŭ ri kantistoj! "okolov foriris!

— i ion faras mem, — i diris al 5jotr vanovi , formovante flanken laĉ ŝ ĉ al'umojn, ku intaj surta'le< kaj rimarkinte, ke cindro minacas al la ta'lo,ŝ senrokraste movis al 5jotr vanovi cindrujon kaj ekarolis — i oiniasĉ &iokrito certigi, ke mi ro la mal ojo ne ovas okui i ri raktikaj aferoj!ĝ ĝ ale, se io ovas ne konsoli minA sed distri, tio estas la orgoj ri li! — iŜ denove renis la natukon, kvaa lorante, kaj su'ite, kvaa venkanteŭ ŭ sin, ektremis kaj komencis aroli trankvile

— Tamen mi &avas eton al vi!

5jotr vanovi klinis sin, ne ermesante disi i al la risortoj de la ufo, kiuĉ ĝ

tuj ekrancis su' li!— %um lastaj tagoj li terure suferis!

— u tre suferis — demandis 5jotr vanovi !Ĉ ĉ

— , terure7 %um la lastaj &oroj, ne minutoj, li sen ese kriadis! Triĥ ĉ tagnoktojn li kriadis sen rioigi la vo on! Tio estis neeltene'la! i ne oĉ -vas komreni, kiel mi sukcesis toleri tion< trans tri ordoj a de'lis! 7 3iŭ ĥ -om mi toleris7

— u li &avis klaran konscion — demandis 5jotr vanovi !Ĉ ĉ

— es, — i flustris, — is la lasta minuto! Li adia is nin kvaron&oron anŝ ĝ ŭ -ta la morto kaj ankora etis forkonduki a jon!ŭ ŭ ĉ

La enso ri suferado de la &omo, kiun li konis tre roksime, komence ki-el gajan kna'on, lernanton, oste kiel adoltan artneron, site la malagra-'lan konscii on de sia afekto kaj tiu de la virino, su'ite terurigis 5jotron vaĝ -novi ! Li ekvidis tiun frunton, la naon remantan la lion kaj li ektimis riĉ si!

*Tri tagnoktoj da teruraj suferoj kaj morto! a tio tuj, ajnminute ovas tra-fi anka min+, — li ensis, kaj or momento lin katis timo! "ed tuj, li memŭ ne sciis kiel, &ele al li venis ordinara enso, ke tio okais al van lji , sedĉ ne al li, kaj al li tiel okai ne devas, kaj ne ovas< ke ensante tiel li cedas almorna &umoro, kio ne indas, ja tio evidentis la la via o de varc! 4arinteŭ ĝ Ŝ tiun konkludon, 5jotr vanovi trankvili is kaj kun intereso komencis deĉ ĝ -mandi ri detaloj de la foraso de van lji , kvaa morto estus aventuro,ĉ ŭ rora nur al van lji , sed tute ne al li!ĉ

5ost diversaj interaroloj ri detaloj de vere teruraj fiikaj suferoj, travivi-taj de van lji (tiujn detalojn 5jotr vanovi ekkonis nur la tio, kiel la turĉ ĉ ŭ -mentoj de van lji influis la nervojn de 5raskovia 4jodorovna), la vidvino,ĉ

evidente, oiniis necesa transiri al la afero!



9/49

— , 5jotr vanovi , kiom malfacilas, kiom terure malfacilas, kiom terureĥ ĉ malfacilas, — kaj i ree ekloris!ŝ

5jotr vanovi susiris kaj atendis, kiam i urigos la naon! 5oste li dirisĉ ŝ

— 3redu minA — kaj i denove ekarolemis kaj eldiris tion, kio evidenteŝ estis ia efa eto al li! La eto konsistis el demandoj ri tio, kiel e'las okaŝ ĉ -e de la eda morto akiri iom da mono de la tato! i ajnigis, kvaa i deŝ Ŝ ŝ ŭ ŝ -mandus 5jotron vanovi ri riceve'la ensio< sed li vidis, ke i jam scias isĉ ŝ ĝ lej etaj detaloj e tion, kion li mem ne sciis< ion, kion e'las eltiri el laĉ ĉ fisko okae de tiu morto< tamen i volis ekscii, u e'las iamaniere eltiri liŝ ĉ da mono! 5jotr vanovi enis elensi tian rimedon, sed iom cer'uminte kajĉ ro deco insultinte nian registaron ro la avareco, li diris, ke, ajne, li neŝ e'las! Tiam i susiris kaj, evidente, enis trovi rimedon li'eri i de la viiŝ ĝ -tanto! Li komrenis tion, estingis la cigaredon, ekstaris, remis la manonkaj iris al la vesti'lo!

.n la man ejo kun la &orlo o, ro kiu van lji tiel ojis, a etinte inĝ ĝ ĉ ĝ ĉ ĝ 'rika'rake, 5jotr vanovi renkontis astron kaj kelkajn liajn konatojn, veĉ -nintajn or la rekviemo, kaj ekvidis anka konatan 'elan fra linon, la filinonŭ ŭ de van lji ! i estis tute nigravesta! ia tre minca talio, ajnis e li malĉ Ŝ Ŝ ŝ ĉ -dika! i asektis moroe, decideme, reska kolere! i klinsalutis al 5jotrŜ ŭ Ŝ vanovi , kvaa li ri io kulus! alanta la filino kun same ofendita asekĉ ŭ ŭ -to staris konata al 5jotr vanovi ri a junulo, ju esloristo, onidire ia fiĉ ĉ ĝ ŝ -an o! Li enue klinsalutis ilin kaj volis trairi en la am'ron de la mortinto, kiĉ ĉ -am el su' la tuaro aeris figureto de la filo?gimnaiano, ege simila al vanŝ lji ! Tiu estis malgranda van lji , kiun 5jotr vanovi memoris en la jura lerĉ ĉ ĉ -nejo! Liaj okuloj estis kaj larmoaj kaj tiaj, kiajn ofte &avas malvirtaj 1/?1;? jaraj kna'oj! La kna'o, rimarkinte 5jotron vanovi komencis severe kajĉ &onteme sulkigi la via on! 5jotr vanovi kasalutis lin kaj eniris la amĝ ĉ ĉ -'ron de la mortinto! 3omenci is la rekviemo — kandeloj, emoj, incenso,ĝ ĝ larmoj, singultoj! 5jotr vanovi staris severmiene, rigardante al la iedoj anĉ -ta si! Li e unu rigardon ne etis al la mortinto, kaj is la fino li ne cedis alŭ ĉ ĵ ĝ malfortigaj influoj kaj eliris inter la unuaj! .n la vesti'lo estis neniu! Bufed-servisto :erasim elkuris el la am'ro de la mortinto, er siaj fortaj manojĉ dis etis iujn eltojn or trovi tiun de 5jotr vanovi kaj donis in! ĵ ĉ ĉ ĝ

— 3io do, frat :erasim — diris 5jotr vanovi simle or ion diri! — uĉ Ĉ doma eĝ

— %ia volo! iuj ni estos samtie, — diris :erasim, vidigante siajnĈ 'lankajn, densajn kamulajn dentojn, kaj, kiel &omo dum kulmino de eala'oro, vigle malfermis la ordon, vokis ko eron, &elis al 5jotr vanovi siĉ ĉ -di i kaj saltis reen al la erono, kvaa cer'umante, kion li ovus fari lian!ĝ ŭ

l 5jotr vanovi recie agra'lis resiri fre an aeron ost odoroj de inĉ ŝ -censo, kadavro kaj kar'ola acido!

— 3ien vi ordonos, sinjoro — demandis la ko ero!ĉ



10/49

— =e malfruas! i ankora venos al 4jodor asiljevi !ŭ ĉ

3aj 5jotr vanovi ekveturis! 3aj vere, li trovis ilin e la fino de la unua roĉ ĉ -'ro, do or li oortunis ali i kiel la kvina ludanto!ĝ



11/49

II

La asinta viv&istorio de van lji estis lej simla kaj ordinara kaj lej teĉ -rura!

van lji mortis kvardekkvinjara, estante mem'ro de ju a konsilio! Li estisĉ ĝ filo de oficisto, kiu faris en 5eter'urgo tra diversaj ministerioj kaj dearte-mentoj tian karieron, kiu gvidas &omojn al tia stato, en kia evidenti as keĝ kvankam ili ne ovas lenumi ian signifan oficon, ili ro sia longa anta aŭ servado kaj siaj rangoj tamen ne ovas esti forelitaj kaj tial ricevas elensi-tajn fikciajn ostenojn kaj malfikciajn milojn da ru'loj, de ses is dek, kunĝ kiuj ili 'onorde isvivas rofundan oldecon!ĝ

Tia estis la sekreta konsilisto, mal'eonata mem'ro de diversaj mal'eo-nataj institucioj, lja efimovi :olovin!ĉ

Li &avis tri filojn, van lji estis la dua! La lej a a faris samtian karieron,ĉ ĝ kiel la atro, nur en alia ministerio, kaj jam roksimi is al tia ofica a o, kiuĝ ĝ reultigas la inercion de salajro! La tria filo estis fiaskulo! Li en diversajlokoj ie malutilis al si kaj nun servis ri fervojoj kaj lia atro kaj la fratoj,ĉ kaj recie ties edinoj ne nur ne atis renkonti i kun li, sed sen ekstremaŝ ĝ neceso e ne rememoradis ri lia ekisto! La fratino edini is al 'aronoĉ ĝ :ref, sama eter'urga oficisto kiel lia 'oatro! van lji estis laĉ heni% de lafamille2 kiel oni diris! Li estis ne tiel frida kaj akurata, kia la lia a, kaj neĝ tia aventurema, kia la lijuna! Li estis la mea inter ili — sa a, vigla, agra'laĝ kaj digna &omo! Li estis edukata kun la lijuna frato en jura lernejo! La li-

juna ne finis kaj estis forelita el la kvina klaso! "ed van lji 'one finis laĉ kurson! .n la jura lernejo li jam estis tio, kio li estis oste dum sia tuta vivo&omo kaa'la, gaje 'on&umora kaj kontaktema, sed strikte lenumanta ti-on, kion li oiniis sia devo< kaj sia devo li oiniis ion, kion konsideris tia laĉ li altrangaj ersonoj! Li ne estis &umilema kna'o, nek oste adolto, sedekde lej frua juna o li, kvaa mu o al lumo, stre'is al lej altrangaj &oĝ ŭ ŝ -moj en la socio, alrorigis ilian stilon, ilian mondkonceton kaj esta'liskun ili amikajn rilatojn! iuj asioj de infaneco kaj juneco asis or li ne laĈ -sinte grandajn surojn< li estis kaj sentema kaj vantema, kaj — fine, en lasueraj klasoj — li'erala, sed io en decaj limoj, kiujn korekte indikis al li laĉ rudento!

.n la jura lernejo li faris anka agojn, kiujn anta e li oiniis grandaj a a ojŭ ŭ ĉ ĵ kaj sentis ro ili a'omenon al si mem dum la temo, kiam li estis farantatiujn< sed oste, vidinte, ke samon faras anka altrangaj ersonoj kaj neŭ oinias tion mal'ona, li ne tute agnoskis ilin 'onaj, sed erfekte forgesisilin kaj neniam agreni is de la rememoroj rie!ĉ ĝ

4ininte la lernejon kaj ricevinte la dekklasan rangon (kolegia sekretario),van lji , ricevinte de la atro monon or ekii sin, mendis or si la vestaĉ -

< la iero de la amilio 3 france'



12/49

ron de armerŜ /, fiksis al losilringo medaleton kun la skri'oŝ respice finem;,adia is rincon kaj edukiston, tagman is kun la kamaradoj en la restoracioŭ ĝ de %ononC kaj kun novaj modaj valio, vestoj, su'vestoj, ra? kaj tua-let?komleto kaj lejdo, menditaj kaj a etitaj en la lej 'onaj vendejoj, forĉ -veturis en rovincon or okui ostenon de seciala &elanto de la gu'er-niestro, trovitan de lia atro!

.n la rovinco van lji tuj aran is or si saman facilan kaj agra'lan staĉ ĝ -ton, kiun li &avis en la jura lernejo! Li servis, faris karieron kaj samtemeagra'le kaj 'one amui is< kelkfoje li veturis al distriktoj kun komisioj de laĝ estraro, tenis sin digne kaj kun sueruloj kaj kun su'uloj, kaj kun reciokaj nekorute'la &onesto, ri kiu li ne ovis ne fieri, lenumis la komisiojn,recie ri aferoj de religi?skismuloj!

.n oficaj aferoj li estis, malgra siaj juneco kaj inklino al facila gajo, egeŭ modera, oficiala kaj e severa< sed en la sociaj aferoj li ofte estis etolemaĉ

kaj srita kaj iam 'on&umora, deca kajĉ bon enfant #

, kiel diris ri li lia estrokaj ties edino, or kiuj li estis tre &ejmeca &omo!

.stis en la rovinco anka intima ligo kun iu sinjorino, trudinta sin al laŭ danda juristo, estis anka modistino< estis drinkadoj kun alvenintaj oficirojŭ kaj veturoj al fora strato ost veserman o< estis anka &umila servado al laĝ ŭ estro kaj e al ties edino, sed io i estis markita er tiom alta deco, ke iĉ ĉ ĉ ĉ -on i ne e'lis nomi er fivortoj< io i ta gis nur en ru'rikon de la franca diĉ ĉ ĉ ŭ -ro il faut &ue jeunesse se passeD! io okaadis kun uraj manoj, en uraj eĈ ĉ -mioj, kun francaj vortoj kaj, efe, en la lej alta socio, sekve, kun aro'oĉ de altranguloj!

Tiel van lji servis dum kvin jaroj, kaj venis an o en ofico! eris novajĉ ŝ ĝ ju aj institucioj, ek'eonatis novaj &omoj!ĝ

3aj van lji i is tia nova &omo!ĉ ĝ

l van lji estis roonita osteno de ju esloristo, kaj van lji akcetisĉ ĝ ĉ in, site tion, ke la loko estis en alia gu'ernio kaj li devis forlasi sta'ilajnĝ

interrilatojn kaj esta'li la novajn! La amikoj adia is vanon lji , grui is, doŭ ĉ ĝ -nacis al li ar entan cigaredujon kaj li forveturis al la nova loko!ĝ

u esloristo van lji estis sameĝ ĉ comme il faut 8, ordema, scianta disigi

oficajn devojn de la rivata vivo kaj sugestanta eneralan resekton — laĝ sama kia li estis oficante ri secialaj komisioj! La ofico de la ju esloristoĝ reentis or van lji multe li da intereso kaj allogo ol la anta a! .n la anĉ ŭ -ta a ofico agra'lis li'era e en la uniformo de armer trairi reter la treŭ ŝ Ŝ -mantaj kaj atendantaj akceton etantoj kaj oficuloj, enviantaj al li, rekte enla ka'ineton de la estro kaj komenci tie kun li teumadon kun cigaredo< sed

? Tolstoj mem en juna>o kelkoje mendis vestojn &e la peter,urga tajloro @armer'4 anta*vidu la inon 3latine'1 onon tenis popularan restora!ion en 8eter,urgo'2 ,onulo 3 france'

0 sango ,olas$ june!o petolas 3 france'= de!a 3 france'


http://www.esperanto.org/Ondo/Rn-ivan.htm#03http://www.esperanto.org/Ondo/Rn-ivan.htm#03http://www.esperanto.org/Ondo/Rn-ivan.htm#04http://www.esperanto.org/Ondo/Rn-ivan.htm#05http://www.esperanto.org/Ondo/Rn-ivan.htm#05http://www.esperanto.org/Ondo/Rn-ivan.htm#06http://www.esperanto.org/Ondo/Rn-ivan.htm#07http://www.esperanto.org/Ondo/Rn-ivan.htm#07http://www.esperanto.org/Ondo/Rn-ivan.htm#08http://www.esperanto.org/Ondo/Rn-ivan.htm#03http://www.esperanto.org/Ondo/Rn-ivan.htm#04http://www.esperanto.org/Ondo/Rn-ivan.htm#05http://www.esperanto.org/Ondo/Rn-ivan.htm#06http://www.esperanto.org/Ondo/Rn-ivan.htm#07http://www.esperanto.org/Ondo/Rn-ivan.htm#08


13/49

&omoj, rekte deendaj de lia ar'itro, malmultis! Tiaj &omoj estis sole dis-triktaj olicestroj kaj religi?skismuloj, kiam oni sendis lin kun komisioj< kajli atis afa'le, reska kamaradece trakti tiajn, deendantajn de li &omojn,ŝ ŭ atis sentigi, ke jen li, kiu ovas ilin disremi, tiel amike kaj simle traktasŝ

ilin! Tiuj &omoj tiam malmultis! =un ja estante ju esloristo van lji sentis,ĝ ĉ ke iuj senescete lej gravaj, memkontentaj ersonoj — estas en liaj maĉ -noj kaj ke or li sufi as nur skri'i certajn vortojn sur aero kun titolo —ĉ kaj tiun gravan, memkontentan ersonon oni kondukos al li kiel akuatona atestanton, kaj tiu devos, se li ne ekvolos sidigi lin, stari anta li kaj resŭ ŭ -ondi liajn demandojn! van lji neniam trouis sian otencon, male, li eĉ -nis mildigi ties manifesti ojn< sed la konscio ri tiu otenco kaj e'lo mildigiĝ in konsistigis or li la efan intereson kaj allogon de lia nova ofico! 3aj enĝ ĉ

la ofico mem, uste en la ju esloroj, van lji tre raide alrorigis la meĝ ĝ ĉ -todon de forigo de iuj cirkonstancoj, ne koncernantaj la oficon, kaj reenĉ -to de ajna lej komlika afero en tia formo, kiam la afero nur eksterasekte

reseguli as suraere kaj kiam a'solute forigata estas lia rora vidunkĝ -to kaj efe, lenumatas iuj 'eonataj formala oj! La afero estis nova! 3aj liĉ ĉ ĵ estis inter la unuaj &omoj, raktike ella'orintaj alikadon de la statutoj de 18#;9!

Transloki inte al nova ur'o al la osteno de ju esloristo, van lji estaĝ ĝ ĉ -'lis novajn konati ojn, ligojn, novmaniere reentis sin kaj elektis iom alianĝ tonon! Li metis sin digne iom fore de la gu'erniaj otencoj, sed elektis lalej 'onan societon de ju istoj kaj ri aj no'eloj, lo intaj en la ur'o, kaj akĝ ĉ ĝ -cetis la tonon de le era malkontento ri la registaro, modera li'eralismoĝ kaj civiliita tataneco! "amteme, neniom cedinte elegantecon de sia tualeŝ -to, van lji en nova ofico esis rai la mentonon kaj lasis la 'ar'on li'ereĉ ĉ kreski, kie i volas!ĝ

La vivo de van lji en la nova ur'o i is tre agra'la la societo oonantaĉ ĝ kontra la gu'erniestro, estis amika kaj 'ona< la salajro estis li granda, kajŭ gravan agra'lon en la vivo tiam aldonis visto, kiun ekludis van lji , kaa'laĉ kartludi gaje, raide ensante kaj tre recie, tial li enerale iam atingisĝ ĉ gajnon!

5ost dujara servado en la nova ur'o van lji renkontis sian estontan edĉ -

inon! 5raskovia 4jodorovna i el estis la lej alloga, sa a, 'rila fra lino deĥ ĝ ŭ tiu societo, en kiu cirkulis van lji ! nter aliaj distroj kaj riooj de la esloĉ -rista la'oro, van lji esta'lis etolajn, le erajn rilatojn kun 5raskovia 4joĉ ĝ -dorovna!

van lji , estante oficisto ri secialaj komisioj, enerale dancis< estanteĉ ĝ ju esloristo li dancis nur escete! Li dancis jam tiusence, ke, kvankam liĝ estis en nova ofico kaj &avis altan rangon, sed se temis ri dancado, do liovis ruvi, ke anka en tiu afero li sueras la aliajn! Tiel, li fojfoje fine deŭ vesero dancis kun 5raskovia 4jodorovna kaj lejarte uste dum tiuj danĝ -coj li venkis in! i enami is al li! van lji ne &avis klaran, definitivan intenŝ Ŝ ĝ ĉ -

/ Bn .=24 en Ruslando estis starigita nova justi!a statuto$ la* kiu estis enkondukitaj asi-a ĵurio kaj advokatoj'


http://www.esperanto.org/Ondo/Rn-ivan.htm#09http://www.esperanto.org/Ondo/Rn-ivan.htm#09http://www.esperanto.org/Ondo/Rn-ivan.htm#09http://www.esperanto.org/Ondo/Rn-ivan.htm#09


14/49

con edi i, sed kiam la fra lino enami is al li, li demandis sin ri tio! *ere,ĝ ŭ ĝ kial do ne edi o+ — li diris al si!ĝ

4ra lino 5raskovia 4jodorovna devenis el 'ona no'ela familio, i la e asŭ ŝ ĉ -ektis, &avis ioman kaitalon! van lji ovus kalkuli je li sukcesa artio,ĉ sed anka tiu i estis 'ona! van lji &avis sian salajron, i, li eseris, &avasŭ ĉ ĉ ŝ

samtiom! Bonaj arencoj, i estas arma, simatia kaj tute 'onmora virino!ŝ ĉ serti, ke van lji edi is tial, ke li ekamis sian fian inon kaj trovis en iĉ ĝ ĉ ŝ kunsenton al siaj koncetoj ri la vivo, estus same malkorekte, kiel aserti,ke li edi is, ar &omoj de lia socio aro'is tiun artion! van lji edi isĝ ĉ ĉ ĝ ro am'a konsideroj li faris agra'lon or si, akirante tian edinon, kajŭ samteme faris tion, kion la lej altrangaj ersonoj oiniis korekta!

%o, van lji edi is!ĉ ĝ

em la roceo de la geedi o kaj la unua temo de la geeda vivo, kunĝ geedaj karesoj, novaj me'loj, nova man ilaro, novaj lita oj, anta graveĝ ĵ ŭ -

di o de la edino asis tre 'one, tiel ke van lji komencis ensi, ke la edĝ ĉ -eco ne nur ne ertur'is tiun karakteron de la vivo facila, agra'la, gaja kajiam deca kaj aro'ata de la socio, kiun van lji oiniis eca al la vivo eneĉ ĉ ĝ -

rale, sed e liigos in! "ed jen, ekde la unuaj monatoj de la edina graveĉ ĝ -deco, aeris io tia nova, neatendita, malagra'la, ea kaj nedeca, kion onine ovis suoi kaj de kio neniel e'lis li'eri i!ĝ

La edino sen iuj retekstoj, kiel ajnis al van lji ,ŝ ĉ de "ait' de coeur 10, ki-el li diris al si, komencis romi la agra'lecon kaj decon de la vivo i sen ajŝ -na ka o aluis lin, ostulis de li orgadon ri si, ikanis ion kaj faris al liŭ ĵ ĉ ĉ

malagra'lajn kaj krudajn scenojn!3omence van lji eseris li'eri i de tia ena stato er tia facila kaj konĉ ĝ ĝ -

vena rilato al la vivo, kiu 'one &elis lin anta e, — li rovis ignori la &umoŭ -ron de la edino, da re vivis facile kaj agra'le invitis al si amikojn or ludo,ŭ rovis mem forveturi en klu'on a al kamaradoj! "ed la edino unufoje kunŭ tioma energio komencis insulti lin er krudaj vortoj kaj tiom o'stine da reŭ insultis lin iufoje, kiam li ne lenumis iajn ostulojn, evidente, firme deciĉ ŝ -dinte ne esi is li &umili os, tio signifis — is kiam li sidos &ejme kaj soiĉ ĝ ĝ ĝ -ros same kiel i, — ke van lji teruri is! Li komrenis, ke la geeda vivo —ŝ ĉ ĝ almena kun tia edino — ne favoras iam al agra'loj kaj 'onmoreco de laŭ ĉ vivo, sed male ofte ertur'as ilin, kaj tial necesas rotekti sin de tiaj ertur-'oj! 3aj van lji ekser is rimedojn or tio! La ofico estis tio, kio imonis alĉ ĉ 5raskovia 4jodorovna, do van lji ere de la ofico kaj sekvantaj el i devojĉ ĝ komencis lukti kontra la edino, for'arante sian sendeendan mondon!ŭ

3un la naski o de la infano, rovoj nutri kaj diversaj malsukcesoj ri tio,ĝ kun realaj kaj imagitaj malsanoj de la infano kaj la atrino, or kiuj 'eona-tis &elo de van lji , sed en kiuj li nenion ovis komreni, la 'eono orĉ van lji for'ari sian mondon ekster la familio i is e li nera!ĉ ĝ ĉ

.C pro kapri!o 3 france'


http://www.esperanto.org/Ondo/Rn-ivan.htm#10http://www.esperanto.org/Ondo/Rn-ivan.htm#10


15/49

%um la edino i is li eksciti ema kaj ostulema, anka van lji iam liĝ ĝ ŭ ĉ ĉ kaj li movis la centron de sia vivo al la ofico! Li li forte ek atis la oficonŝ kaj i is li am'icia, ol li estis anta e!ĝ ŭ

Tre 'alda , ne li ol unu jaron ost la edi o, van lji komrenis, ke laŭ ĝ ĉ geeda vivo, reentante certajn oortuna ojn de la vivo, fakte estas tre ĵ

komlika kaj malfacila afero, rilate kiun, or 'one lenumi sian devon, tioestas — vivi la decan vivon, aro'atan de la socio, necesas ella'ori certansintenon, samkiel rilate la oficon!

Tiun rilaton al la geeda vivo ella'oris or si van lji ! Li ostulis de la geĉ -eda vivo nur tiujn oortuna ojn de &ejma tagman o, mastrino, lito, kiujn i ĵ ĝ ĝ ovis doni al li, kaj efe tiun decon de eksteraj formoj, kiuj estas difinatajĉ far socia oinio! .n la cetero li ser adis gajan agra'lecon kaj se li trovisĉ tiun, li estis tre danka, sed frontinte reiston kaj grum'lemon, li tuj estis fo-riranta en sian aartan for'aritan mondon de ofico kaj trovis agra'lecon en

i!ĝvan lji estis arecata kiel 'ona servulo, kaj ost tri jaroj oni faris lin vicĉ -

rokuroro! =ovaj devoj, ties graveco, e'leco ju igi kaj enrionigi ajnan &oĝ -mon, u'likeco de la aroloj, sukceso, kiun &avis en tiu i sfero van lji —ĉ ĉ io i li logis lin al la ofico!ĉ ĉ

eris la gefiloj! La edino i is li kaj li grum'lema kaj severa, sed la riĝ -latoj al la &ejma vivo, ella'oritaj de van lji , faris lin reska neenetre'laĉ ŭ or ia grum'lado!ŝ

5ost se jaroj da oficado en unu ur'o van lji estis translokita al laĉ

rokurora osteno en alian gu'ernion! li transloki is, mono malmultis, kajĝ al la edino ne la is tiu loko, kien ili venis! 3vankam la salajro sueris laĉ anta an, la vivo estis li multekosta< krome mortis du gefiloj, kaj tial la faŭ -milia vivo i is e li malagra'la or van lji !ĝ ĉ ĉ

5raskovia 4jodorovna ri iuj okaantaj lagoj en tiu nova lo loko riro isĉ ĝ ĉ la edon! 5lejarto de la o'jektoj de interaroloj inter la geedoj, recie lainfanedukado, reultigis la ro'lemojn, ri kiuj estis rememorataj kvereloj,kaj la kvereloj iuminute retis ekflagri! $estis nur tiuj raraj eriodoj deĉ amemo, kiuj iam venis al la geedoj, sed da ris mallonge! Tio estis insuleŭ -

toj, al kiuj ili ankris sin orteme, sed oste denove lon is en la maron deĝ ka ata malamikeco, manifesti anta en reciroka fremdeco! Tiu fremdecoŝ ĝ ovus agreni vanon lji , se li oinius, ke tiel ne devus esti, sed nun li jamĉ ĉ agnoskis tiun staton ne nur kiel normalan, sed kiel celon de sia agado en lafamilio! Lia celo estis iam li kaj li li'erigi sin de tiuj malagra'la oj kajĉ ĵ atri'ui al ili karakteron decan kaj sennocan< kaj li atingis in er tio, ke li iĝ ĉ -am malli da temo asigis kun la familio, kaj kiam li estis devigata tion fa-ri, li enis sekurigi sian staton er eesto de fremdaj ersonoj! "ed la efaĉ ĉ afero or van lji estis la ofico! .n la ofica mondo koncentri is or li la tutaĉ ĝ intereso de la vivo! 3aj tiu intereso ensor'is lin! La konscio ri sia otenco,

ri e'lo ereigi ajnan &omon, kiun li ekvolus ereigi, graveco, e asekta,ĉ



16/49

de sia veno en la ju ejon kaj de renkontoj kun su'uloj, sia sukceso anta laĝ ŭ sueruloj kaj su'uloj, kaj efe, sia majstreco gvidi rocesojn, kiun li sentisĉ — io i ojigis lin kaj lenigis lian vivon, kune kun kamaradaj konversacioj,ĉ ĉ ĝ tagman oj kaj visto! %o enerale la vivo de van lji da re iris tiel, kiel iĝ ĝ ĉ ŭ ĝ devis iri la lia oinio agra'le kaj dece!ŭ

Tiel li travivis liajn se jarojn! La lia a filino estis jam deksesjara, ankoĝ -ra unu infano mortis, kaj restis kna'o?gimnaiano, la o'jekto deŭ malkonkordo! van lji volis fordoni lin al jura lernejo, sed 5raskovia 4jodoĉ -rovna site fordonis al gimnaio! La filino lernis &ejme kaj kreskis 'onorde,anka la kna'o lernis ne mal'one!ŭ



17/49

III

Tiel da ris la vivo de van lji dum dek se jaroj ost la edi o! Li estisŭ ĉ ĝ jam maljuna rokuroro, reigninta ri kelkaj transloki oj, atendante li deĝ -irindan ostenon, kiam su'ite okais malagra'la eiodo, kiu reska tuteŭ romis lian vivtrankvilon! van lji estis atendanta la ostenon de reidanĉ -to en universitata ur'o, sed :oe iel devancis lin kaj ricevis tiun ostenon!van lji inciti is, komencis riro ojn kaj interkverelis kun li kaj kun roksiĉ ĝ ĉ -ma estraro oni i is al li frida kaj dum sekva enostenigo denove lin reteĝ -ris!

Tio okais en 1880! Tiu jaro estis la lej malfacila en la vivo de van lji !ĉ Tiujare evidenti is, unuflanke, ke la salajro ne sufi as or la vivo< aliflankeĝ ĉ — ke iuj lin forgesis kaj ke tion, kio ajnis al li rilate lin lej granda kaj kruĉ ŝ -da maljusto, aliaj oiniis tute ordinara afero! . la atro ne oiniis sia devoĉ

&eli lin! Li eksentis, ke iuj forlasis lin, oiniante lian staton kun la salajroĉ /C00 ru'loj lene normala kaj e feli a! Li sola sciis, kun konscio ri la malĉ ĉ - justa oj faritaj al li, kaj kun eterna skoldado far la edino, kaj kun uldoj, ĵ ŝ kiujn li komencis fari, vivante ekster siaj monrimedoj, — li sola sciis, ke liastato tute ne estas normala!

"omere de tiu jaro or sanigi sian financon li aran is feriojn kaj forveturisĝ kun la edino somerumi en vila o e la frato de 5raskovia 4jodorovna!ĝ ĉ

.n la vila o, sen la ofico van lji unuafoje eksentis ne nur enuon, sed anĝ ĉ -goron netolere'lan kaj decidis, ke tiel vivi ne e'las, kaj necesas entrereni

ion decidan!

5ost sendorma nokto, dum kiu van lji a adis sur teraso ismatene, liĉ ŝ ĝ decidis veturi en 5eter'urgon or kloodi kaj or uni ilin, tiujn, kiuj ne ka-a'lis arei lin, transiri en alian ministerion!

"ekvatage, malgra iuj admonoj de la edino kaj 'ofrato, li veturis al 5eŭ ĉ -ter'urgo!

Li veturis ro la sola celo eleti ostenon kun kvin mil ru'loj! Li jam celisnenian certan ministerion, 'ran on a secon de agado! Li 'eonis nurĉ ŭ

ostenon, ostenon kun kvin miloj, en administrejo, 'anko, fervojo, oficejoj de imeriestrino aria11, e en doganejo, sed nere kun kvin mil kaj nereĉ eliri el la ministerio, kie oni ne kaa'lis lin arei!

3aj tiu voja o de van lji kroni is er mirinda, su'ita sukceso! .n 3urskĝ ĉ ĝ la unuaklasan vagonon eniris 4! "! ljin, konato, kiu informis ri fre a teleŝ -gramo, ricevita de la kurska gu'erniestro, ke en la ministerio dum roksi-maj tagoj okaos renverso anstata 5jotr vanovi estos enostenigita vanŭ ĉ "emjonovi ! La suoata renverso, krom la signifo or $uslando, &avis seĉ -cialan signifon or van lji er tio, ke i, elstarigante novan ersonon —ĉ ĝ

.. Maria Djodorovna 3.01/E.=


18/49

5jotr 5etrovi — kaj evidente lian amikon Ea ar vanovi , estis lej 'onefikaĉ ĥ ĉ or van lji ! Ea ar vanovi estis kamarado kaj amiko de van lji !ĉ ĥ ĉ ĉ

.n oskvo la informo konfirmi is! 3aj veninte en 5eter'urgon van ljiĝ ĉ trovis Ea aron vanovi kaj ricevis romeson ri certa osteno en la anta aĥ ĉ ŭ ministerio de justico!

5ost unu semajno li telegramis al la edino

*Ea ar anstata iller e unua raorto mi ricevos ostenon+ĥ ŭ ĉ

van lji dank al tiu an o de ersonoj su'ite ricevis en sia anta a minisĉ ŝ ĝ ŭ -terio tian ostenon, ke li i is je du tuoj li alta ol liaj kamaradoj< salajronĝ ŝ kvin mil ru'loj kaj tri mil kvincent kiel &elon or transloki o! La tuta ofenĝ -di o je la anta aj malamikoj kaj je la tuta ministerio estis forgesita, kaj vanĝ ŭ lji i is tute feli a!ĉ ĝ ĉ

van lji revenis en la vila on gaja, kontenta, kia li delonge ne estis!ĉ ĝ

5raskovia 4jodorovna same gaji is, kaj inter ili aeris aci o! van ljiĝ ĝ ĉ rakontis ri tio, kiel iuj lin &onorigis en 5eter'urgo, kiel iuj estintaj malaĉ ĉ -mikoj estis &ontigitaj kaj nun flatis anta li, kiel iuj envias lin ro lia stato,ŭ ĉ kaj recie ri tio, kiel forte iuj amis lin en 5eter'urgo!ĉ

5raskovia 4jodorovna atente a skultis tion kaj ajnigis, ke i kredas ionŭ ŝ ŝ ĉ i, kaj neniel oonis, sed i nur faris lanojn ri nova vivaran o en tiu ur'o,ĉ ŝ ĝ

kien ili estis transloki ontaj! 3aj van lji oje vidis, ke tiuj lanoj estisĝ ĉ ĝ anka la liaj, ke ili kongruas kaj ke lia stum'li inta vivo denove akiras la veŭ ĝ -ran, esencan or i karakteron de gaja agra'lo kaj deco!ĝ

van lji venis or kurta temo! La 10an de setem'ro li devis akceti laĉ ostenon kaj, krome, necesis temo or aran i sin sur la nova loko, veturigiĝ ion el la rovinco, aldone a eti, mendi multon lian< unuvorte, aran i sinĉ ĉ ĝ

tiel, kiel estis decidite en lia menso, kaj reska same, kiel estis deciditeŭ anka en la animo de 5raskovia 4jodorovna!ŭ

3aj nun, kiam io estis aran ita tiel sukcese kaj kiam li &avis kun la ediĉ ĝ -no la saman celon, kaj, krome, ili malmulte vivis kune, ili tiel amiki is, kielĝ neniam ekde la unuaj jaroj de sia geeda vivo! van lji lanis forveturigi laĉ familion tuj, sed ro insistoj de la fratino kaj de ties edo, kiuj su'ite i isĝ

recie afa'laj kaj arencaj al van lji kaj lia familio, van lji forveturis soĉ ĉ -la!

van lji forveturis, kaj gaja &umoro, devenanta el la sukceso kaj agordoĉ kun la edino, kiuj lifortigis unu la alian, neniam forlasis lin! Trovi is lo eĝ ĝ - jo admirinda, tia sama, ri kia revis la geedoj! astaj, altaj, malnovstilaj ak-cetejoj, oortuna grandioa ka'ineto, am'roj or la edino kaj la filino,ĉ lerno am'ro or la filo — io estis kvaa seciale elensita or ili! van ljiĉ ĉ ŭ ĉ mem entrerenis komfortigon, elektis taetojn, ala etis me'lojn, recie elĉ malnova oj, al kiuj li donis secialan ĵ commeilfaut an stilon, tega on, kaj io ĵ ĉ kreskis, kreskis kaj estis venanta al tiu idealo, kiun li imagis or si! 3iam li

duone aran is sin, lia reulto sueris liajn atendojn! Li komrenis tiunĝ com$



19/49

meilfaut an, gracian kaj ne 'analan karakteron, kiun &avos io, kiam estosĉ reta! .ndormi ante li imagis la salonon, kia i estos! $igardante laĝ ĝ gast am'ron, ankora ne finitan, li jam vidis kamenon, ekranon, eta eronĉ ŭ ĝ kaj tiujn se etojn dis etitajn, tiujn telerojn surmure kaj 'rona ojn, kiam iliĝ ĵ ĵ iuj trovos siajn lokojn! Lin ojigis la enso, kiel li mirigos 5ranjon kaj .linĉ ĝ -

jon, kiuj same &avas guston al tio! li neniel atendas tion! 5recie li sukcesistrovi kaj malkare a eti malnovajn a ojn, kiuj atri'uis al io seciale no'lanĉ ĵ ĉ karakteron! Li en siaj leteroj intence reentis ion malli 'ona ol reale, orĉ mirigi ilin! io i tiel okuis lin, ke e la nova ofico lin, atantan tiun aferon,Ĉ ĉ ĉ ŝ okuis malli ol li atendis! %um kunsidoj li iam &avis minutojn de malaten-to li enensi is ri tio, kiaj kornicoj konvenas al la kurtenoj — rektaj aĝ ŭ krisaj! Li estis tiel okuita er tio, ke ofte mem kloodis, e trans ovis meĉ ŝ -'lojn kaj mem aliendigis kurtenojn! 4oje li surgrimis tuetaron or monŝ -tri al nekomrenema taetisto, kiel li volas drairi, misa is kaj falis, sed kiŝ -el forta kaj lerta &omo, li retenis sin, nur er sia flanko frais tenilon de ka-

dro! La kontuo iom doloris, sed 'alda asis! van lji sentis sin tiutemeŭ ĉ recie gaja kaj sana! Li skri'is mi sentas, ke de mi defalis e'le dek kvin jaroj! Li lanis fini en setem'ro, sed io rokrasti is is meo de okto'ro!ĉ ĝ ĝ "ed io reultis la a — ne nur li tion diris, sed al li diris iuj, kiuj vidis!ĉ ĉ ĉ

.sence ja estis tio sama, kion &avas iuj ne tre ri aj &omoj, kiuj volas siĉ ĉ -mili ri ulojn kaj nur tial similas unu la alian tofoj, e'ono, floroj, tai oj kajĉ ŝ ŝ 'rona oj, io mal&ela kaj 'rila, — io, kion iuj &omoj de certa seco faras ĵ ĉ ĉ ĉ or esti similaj al iuj &omoj de certa seco! nka e li io tre similis, ke eĉ ŭ ĉ ĉ ĉ ne e'lis ion atenti< sed al li io i ajnis io secifa! 3iam li renkontis siajn faĉ ĉ ŝ -milianojn en la fervoja stacio, veturigis ilin en sian lumigitan retan amĉ -'ron kaj lakeo kun 'lanka kravato mal losis la ordon al la vesti'lo, ornaŝ -mita er floroj, kaj oste ili eniris la gast am'ron, la ka'ineton kaj a is roĉ ĥ leuro — li estis tre feli a, kondukis ilin ie, estis ensor'anta iliajn la dojnĉ ĉ ŭ kaj 'rilis ro leuro! La saman veseron kiam dum teumado 5raskovia 4jo-dorovna demandis lin, interalie, kiel li falis, li ekridis kaj teatrece reentiskiel li estis fluginta kaj timigis la taetiston!

— =e vane mi gimnastikis! u alia mort'ati us, sed mi nur iomete frai isĝ ĝ jen i tie< se tu i — doloras, sed jam asas< simla kontuo!ĉ ŝ

3aj ili ekvivis en la nova ejo, en kiu, kiel iam, se oni 'one en&ejmi as,ĉ ĝ mankas nur unu am'ro, kaj kun novaj monrimedoj, al kiuj kiel iam nur ioĉ ĉ -mete — nur kvincent ru'loj — mankis, kaj io tre 'onis! 5recie 'one estisĉ en la komenca temo, kiam ankora ne io estis aran ita, kaj necesis aran iŭ ĉ ĝ ĝ lu tion a eti, tion mendi, tion transmeti, tion adati! 3vankam estis iomajĉ malkonsentoj inter la geedoj, sed am'a tiom kontentis kaj estis tiom mulŭ -te da aferoj, ke io estis finata sen grandaj kvereloj! 3iam jam nenio restisĉ or aran i, i is iom enue kaj io ekmankis, sed tiuteme jam aeris konatoj,ĝ ĝ kutimoj, kaj la vivo leni is!ĝ

van lji , asiginte matenon en la ju o, estis revenanta al tagman o kajĉ ĝ ĝ dekomence lia &umoro 'onis, kvankam iom suferis uste ro la ejo! (jnaĝ



20/49

makulo sur ta'lotuko a taeto, irita nuro de kurteno incitis lin< li tiom daŭ ŝ ŝ eno uis or aran o, ke lin dolorigis iu detruo)! "ed enerale la vivo deĝ ĉ ĝ van lji ekfluis tiel, kiel liakrede devis flui la vivo facile, agra'le kaj dece!ĉ Li elliti is je la na a, trinkis kafon, legis tag urnalon, oste surmetis uniforĝ ŭ ĵ -mon kaj veturis en la ju ejon! Tie jam estis reta la jungo, en kiu li la'oris


21/49

memamo, ojoj sociaj estis la ojoj de vantemo< sed la veraj ojoj de van lĝ ĝ ĝ - ji estis la ojoj de kart?ludo! Li konfesis, ke ost io, ost iuj ajn mal ojajĉ ĝ ĉ ĉ ĝ okaoj en lia vivo, la ojo, kiu kvaa kandelo flamis anta iuj aliaj, estisĝ ŭ ŭ ĉ eksidi kun 'onaj ludantoj kaj nekriemaj artneroj, kaj nere kvaroe (kvino-e ja estas tro dolore eliri, kvankam oni afektas, ke tre atas tion), kaj okaŝ -igi sa an, serioan ludon (kiam kartoj 'onas), oste veserman i kaj trinkiĝ ĝ glason da vino! 3aj endormi is ost ludo, recie ost eta gajno (granda —ĝ neagra'las), van lji kun recie 'ona &umoro! Tiel ili vivis! La societa ronĉ -do e ili aeris lej 'ona, ilin frekventis kaj gravuloj kaj junuloj!ĉ

$ilate la rondon de siaj konatoj la geedoj kaj la filino erfekte samoi-niis kaj, e ne interkonsentante, same forremadis de si kaj li'erigis sin forĉ de iaj diversaj amikoj kaj arencoj, malluksuloj, kiuj estis stre'antaj al iliĉ kun tenera oj en la gast am'ron kun jaanaj teleroj surmure! Balda tiuj ĵ ĉ ŭ amikoj?malluksuloj esis stre'i, kaj e la familio :olovin restis nur la lejĉ ĉ 'ona societo! 4ra loj amindumis .linjon, kaj 5etri ev, la filo de %mitrij vaŭ ŝĉ -novi 5etri ev kaj la sola &eredanto de ties &ava o, ju esloristo, ekaminĉ ŝĉ ĵ ĝ -dumis .linjon, do van lji jam foje riarolis tion kun 5raskovia 4jodorovĉ -na u indas ilin kunvenigi or evaltria veturo a aran i sektaklon! Tiel iliĉ ĉ ŭ ĝ vivis! 3aj io da ris tiel, sen an e, kaj io estis tre 'ona!ĉ ŭ ŝ ĝ ĉ



22/49

IV

iuj estis sanaj! =e e'lis nomi malsano tion, ke van lji diris fojfoje, ke liĈ ĉ &avas strangan guston en la 'u o kaj ion neoortunan en la liva flanko deŝ la ventro!

"ed okais, ke tiu neoortuneco komencis ligrandi i kaj transformi i duĝ ĝ -me ne en doloron, sed en konscion de konstanta eo e la flanko kaj enĉ mal'on&umoron! Tiu mal'on&umoro, iam li kaj li forti ante, komencisĉ ĝ fu i la agra'lecon de facila kaj deca vivo, jam reska sta'ili intan en la faŝ ŭ ĝ -milio :olovin! La geedoj komencis li ofte kvereli, kaj 'alda vanuis la faciŭ -leco kaj agra'leco, kaj kun eno estis retenata sole deco! "cenoj denove li-ofti is! %enove restis nur insuletoj, e tiuj malmultis, sur kiuj la geedoj oĝ ĉ -vis interkontakti sen ekslodo!

3aj 5raskovia 4jodorovna nun ne sen'ae diradis, ke ia edo &avas eŝ -an karakteron! 3un sia kutimo troigi i diradis, ke iam dekomence estisŝ ĉ tia terura karaktero, ke 'eonatis ia 'onkoreco or toleri tion dum dudekŝ jaroj! La vero estis, ke la kvereloj nun devenis de li! Liaj ikanoj komenci isĉ ĝ

iam us anta tagman o kaj ofte, uste kiam li estis ekman anta, e suo!ĉ ĵ ŭ ĝ ĝ ĝ ĉ en li rimarkis, ke iu man ilo estas difektita, jen man a o ne tielas, jen la filoĝ ĝ ĵ metis ku'uton sur ta'lon, jen fria o de la filino malkonvenas! 3aj ri io li ĵ ĉ akuis 5raskovian 4jodorovna! 5raskovia 4jodorovna dekomence oonis kajdiris al li malagra'la ojn, sed li du?trifoje komence de tagman o atingis tio ĵ ĝ -man furioon, ke i komrenis, ke tio estas malsaneca stato, kiun rovokasŝ

en li akceto de nutra oj, kaj kvietigis sin< jam ne oonis, sed nur raidigis ĵ tagman on! "ian kvieti on 5raskovia 4jodorovna taksis kiel sian grandanĝ ĝ meriton! %ecidinte, ke la edo &avas teruran karakteron kaj ka is malfeŭ -li on de ia vivo, i komencis komati sin! 3aj ju li i sin komatis, des liĉ ŝ ŝ ŝ i malamis la edon! i komencis deiri, ke li mortu, sed i ne ovis tion deŝ Ŝ ŝ -

iri, ar tiam ne estus salajro! 3aj tio e li incitis in kontra li! i oiniisĉ ĉ ŝ ŭ Ŝ sin treege malfeli a uste ro tio, ke e lia morto ne ovus in savi, kaj iĉ ĝ ĉ ŝ ŝ inciti is, ka is tion, kaj tiu ia ka ita inciti o lifortigis lian inciti on!ĝ ŝ ŝ ŝ ĝ ĝ

5ost unu tago, kiam van lji estis recie maljusta kaj ost kiu li dumĉ klarigoj diris, ke vere li estas inciti ema, sed ke tio estas ro malsano, i diĝ ŝ -ris al li, ke se li malsanas, do necesas sin kuraci, kaj ostulis, ke li viitu fa-man kuraciston!

Li veturis! io estis, kiel li atendis< io estis tiel, kiel estas farata kutime!Ĉ ĉ 3aj atendado, kaj graveco ajna, doktora, al li konata, tiu sama, kiun li koŝ -nis en si mem en ju ejo, kaj fraetado, kaj a skultado, kaj demandoj,ĝ ŭ ostulantaj anta difinitajn kaj evidente ne'eonatajn resondojn, kaj signiŭ -folena asekto, sugestanta, ke vi, or tiel diri, nur venu al ni, kaj ni ionĉ aran os — ni scias sendu'e kiel necesas ion aran i, ion la sama manieroĝ ĉ ĝ ĉ ŭ or iu ajn &omo, kiun vi volas! io estis recie sama kiel en la ju ejo! 3ielĉ Ĉ ĝ li en la ju ejo afektis anta akuitoj, samtiel anta li afektis la fama doktoĝ ŭ ŭ -



23/49

ro!

La doktoro diris tio kaj tio indikas, ke vi &avas interne tion kaj tion< sedse tio ne konfirmi os la esloroj de tiu kaj tiu, do ri vi necesas suoi tiĝ ŭ -on kaj tion! 3aj se suoi tion, doA k! t! ! 5or van lji gravis nur sola deĉ -mando u lia stato dan eras a ne "ed la doktoro ignoris tiun malkonveĉ ĝ ŭ -

nan demandon! .l vidunkto de la doktoro tiu demando estis vanta kaj nediskutenda< ekistis nur ritakso de ro'a'leco — vaganta reno, kronikakataro kaj mor'o de cekumo! .stis ne demando ri la vivo de van lji , sedĉ diskuto inter la vaganta reno kaj cekumo! 3aj tiun diskuton anta la okulojŭ de van lji la doktoro 'rile solvis favore al cekumo, farinte kla on ri tio,ĉ ŭ ke esloro de urino ovos doni novajn faktojn kaj tiam la roceso estosrekonsiderata! io i estis recie la samo, kion milfoje faris mem van ljiĈ ĉ ĉ suer akuitoj er same 'rila maniero! "ame 'rile faris sian resumon ladoktoro kaj ju'ile, e gaje rigardis al la akuito suer okulvitroj! .l la doktoĉ -ra resumo van lji faris jenan konkludon, ke la afero mavas, kaj or la dokĉ -toro, kaj ver ajne or iu indiferentas, sed or li — mavas! 3aj tiu konkludoŝ ĉ dolore atakis vanon lji , elvokinte en li la senton de granda komato al siĉ kaj granda kolero kontra tiu doktoro indiferenta al tiom grava ro'lemo!ŭ

"ed li diris nenion, ekstaris, metis monon surta'len kaj, susirinte, diris

— =i malsanuloj, ver ajne, ofte faras al vi malkonvenajn demandojn, — liŝ diris! — enerale, u tiu malsano estas dan era a ne!!Ĝ ĉ ĝ ŭ

La doktoro severe rigardis lin er unu okulo tra la okulvitroj, kvaa diŭ -rante akuito, se vi ne restos enkadre de reentataj al vi demandoj, mi es-

tos devigita fari ordonon forigi vin el la kunsidejo!— i us diris al vi tion, kion oiniis necesa kaj oortuna, — diris la dok ĵ -

toro! — 5luon montros la esloro! — 3aj la doktoro klinsalutis!

van lji eliris lante, moroe sidi is en sledon kaj veturis &ejmen! %um laĉ ĝ tuta vojo li sen ese rememoris ion, kion diris la doktoro, enante tradukiĉ ĉ tiujn imlikitajn, neklarajn sciencajn vortojn en simlan lingvon kaj tralegien ili resondon al la demando u mavas — tre mavas al mi, a dume neĉ ŭ 3aj ajnis al li, ke la senco de io dirita de la doktoro estis, ke tre mavas!ŝ ĉ

io surstrate ajnis al van lji trista! 3o eroj estis tristaj, domoj tristaj,Ĉ ŝ ĉ ĉ

a antoj, 'utikoj tristaj! 3aj la doloro, o'tua, o'seda doloro, e or sekunŝ ĉ -do ne esanta, ajne, ro neklaraj aroloj de la doktoro ricevis alian, li seĉ ŝ -rioan signifon! van lji kun nova ea sento nun atentis in!ĉ ĝ

Li venis &ejmen kaj ekrakontis al la edino! La edino a skultis, sed meeŭ de la rakonto venis la filino kun aeleto i intencis veturi kun la atrino! iĉ ŝ Ŝ kun eno sidi is or a skulti tiun teda on, sed longe ne eltenis, anka la aĝ ŭ ĵ ŭ -trino ne fina skultis!ŭ

— =u, mi tre ojas, — diris la edino, — nun vi atentu, akurate akcetu laĝ kuracilon! %onu la receton, mi sendos :erasimon en aotekon! — 3aj iŝ

iris vesti sin!



24/49

— =u, estu tiel, — li diris! — .'le io reultos 'oneAĉ

Li komencis akceti kuracilojn, lenumi reskri'ojn de la doktoro, kiujan i is ost esloro de urino! "ed uste nun okais tiel, ke en tiu esloroŝ ĝ ĝ ĝ

kaj en tio, kio devis sekvi ost i, aeris ia em'araso! La doktoro estis neaĝ -tinge'la, kaj reultis, ke estis farata ne tio, kion diris la doktoro! li forŭ -

gesis, a mensogis, a ka is ion de li!ŭ ŭ ŝ"ed van lji komencis recie lenumi la reskri'ojn kaj en tiu lenumaĉ -

do trovis konsolon or la komenca temo!

La efa okuo de van lji ost la viito al kuracisto i is recia lenumoĉ ĉ ĝ de la kuracistaj reskri'oj rilate &igienon kaj akcetadon de kuraciloj kajatentado ri sia doloro, ri iuj funkcioj de la organismo! La efaj interesojĉ ĉ de van lji i is &oma sano kaj &omaj malsanoj! 3iam en lia eesto oni aroĉ ĝ ĉ -lis ri malsanuloj, ri mortintoj, ri resani intoj, recie ri malsano, kiu siĝ -milis la lian, li enante ka i sian maltrankvilon fikse a skultis, demandis kajŝ ŭ

faris alikon al sia malsano!La doloro ne mallii is, sed van lji faris stre ojn or devigi sin ensi, keĝ ĉ ĉ

li li 'onstatas! 3aj li ovis tromi sin, dum nenio lin maltrankviligis! "ed ki-am okais malagra'la oj kun la edino, malsukceso e la ofico, mal'onaj ĵ ĉ kartoj en ludo, li tuj sentis la tutan forton de sia malsano< anta e li ovisŭ travivi tiujn malsukcesojn atendante, ke li tuj korektos la mal'onon,venkos, isatendos sukceson, grandan okalon! "ed nun ajna malsukcesoĝ senfortigis lin kaj etis en deseron! Li diradis al si ja us mi komencis resa ĵ ĵ -ni i kaj la kuracilo jam komencis efiki, kaj jen tiu damna malfeli o a malĝ ĉ ŭ -

sukcesoA 3aj li koleris kontra la malfeli o a kontra la &omoj, ka antajŭ ĉ ŭ ŭ ŭ al li malagra'la ojn kaj mortigantaj lin, kaj li sentis, kiel tiu kolero mortigas ĵ lin< sed li ne ovis reteni sin de i!ĝ

ajne al li devus esti klare, ke lia koleri o kontra cirkonstancoj kaj &oŜ ĝ ŭ -moj lifortigas lian malsanon kaj tial li devas ne atenti malagra'lajn oka-a ojn, sed li faris tute malan konkludon li diradis, ke li 'eonas trankvilon, ĵ atentis ion, kio romis tiun trankvilon, kaj e ajna 'agatela romo inciti is!ĉ ĉ ĝ Lian staton mal'onigis tio, ke li legis medicinajn li'rojn kaj konsultis dokto-rojn! La mal'oni o estis tiom kontinua, ke li ovis sin tromi komaranteĝ unu tagon kun la alia — la diferenco estis malmulta! "ed kiam li konsultisdoktorojn, tiam al li ajnis, ke io iras al mal'ono kaj e tre raide! algraŝ ĉ ĉ ŭ tio li konstante konsultis doktorojn!

Tiumonate li viitis alian famulon la alia famulo diris reska la samon,ŭ kion la unua, sed aliel vortumis la demandojn! 3aj la konsulti o kun tiu faĝ -mulo liigis la du'on kaj timon de van lji ! miko de lia amiko — tre 'onaĉ doktoro — tiu denove tute aliel formulis la malsanon kaj, kvankam ro-mesis resani on, er siaj demandoj kaj suooj e li konfuis vanon ljiĝ ĉ ĉ kaj fortigis liajn du'ojn! Fomeoato ankora aliel determinis la malsanonŭ kaj donis medikamenton, kaj van lji sekrete akcetis in e'le dum unu seĉ ĝ -

majno! "ed ost semajno, ne sentante li'oni on kaj erdinte fidon kaj al laĝ



25/49

anta aj kaj al tiu i kuracadoj, li venis e en lian derimon! 4oje konataŭ ĉ ĉ sinjorino rakontis ri resani o er ikonoj! van lji katis sin e tio, ke liĝ ĉ ĉ atente a skultas kaj taksas verecon de la fakto! Tiu okao timigis lin! * uŭ Ĉ mi tiom mense malforti is — li diris al si! — Bagatel7 .stas a'surde, ne inĝ -das cedi al susektemo, sed elektinte unu kuraciston mi rigore sekvu liankuracadon! %o tiel mi faru! =un finite! i nenion ensos kaj is la someroĝ rigore lenumos kuracadon! 3aj oste vide'los! =un fin al tiuj anceli oj7+ŝ ĝ 4acilis diri tion, sed ne e'lis lenumi! La doloro en la flanko iam li suferiĉ -gis, iam ajnis liforti i, i is konstanta, la gusto en'u e i is li kaj liĉ ŝ ĝ ĝ ŝ ĝ stranga, al li ajnis, ke io a'omena odoras el la 'u o kaj aetito kaj fortojŝ ŝ lu mallii is! =e licis sin tromi! o terura, nova kaj tiom grava, li grava olĝ kio neniam dum la vivo estis kun van lji , okaadis en li! 3aj li sola sciis riĉ tio, sed iuj auduloj ne komrenis a ne volis komreni kaj oiniis, ke ioĉ ŭ ĉ en la mondo iras la anta a maniero! uste tio leje turmentis vanon lji !ŭ ŭ Ĝ ĉ Li vidis, ke la &ejmanoj — recie la edino kaj filino, kiuj estis e ekstremoĉ

de viitoj — nenion komrenis, angoris ro lia malgajeco kaj ostulemo,kvaa li kulus je tio! 3vankam ili enis ka i tion, li vidis, ke li estas o'sŭ ŝ -taklo or ili, sed la edino jam ella'oris certan sintenon ri lia malsano kajagis tiele sendeende de tio, kion li diris kaj faris! La sinteno estis jena

— idu, — i ofte diris al konatoj, — van lji ne ovas, kiel iuj 'onaj &oŝ ĉ ĉ -moj, rigore lenumi la reskri'itan kuracadon! =un li akcetas gastojn,man as la reskri'o kaj ustateme enliti os< sed morga , se mi malatenĝ ŭ ĝ ĝ ŭ -tos, li forgesos akceti, man os sturga on (kaj al li malermesitas), kaj eĝ ĵ ĉ sidos e ludo is la unua &oro!ĉ ĝ

— =u, kiam do — diris van lji kun angoro! — @nufoje e 5jotr vanovi !ĉ ĉ ĉ — "ed ja &iera kun e'ek!ŭ Ŝ

— Tutegale mi ne ovis dormi ro la doloroA

— =u, ro kio ajn, sed tiamaniere vi neniam resani os kaj nur turmentosĝ min!

La ekstera, eldirata al iuj kaj al li mem, rilato de 5raskovia 4jodorovna alĉ la malsano de la edo, estis tia, ke ri la malsano kulas van lji kaj la tutaĉ malsano estas nova malagra'la o, kiun li faras al la edino! van lji sentis, ĵ ĉ

ke tio reultis e i malgra vole, sed ro tio al li ne estis li facile!ĉ ŝ ŭ.n la ju ejo van lji rimarkis a kredis, ke li rimarkas la saman stranganĝ ĉ ŭ

rilaton al si jen al li ajnis, ke oni lin atentas kiel &omon 'alda vakigontanŝ ŭ la ostenon< jen su'ite liaj kamaradoj komencis amike erceti ri lia susŝ -ektemo, kvaa tio, timiga kaj terura, unika, kio aeris en li kaj sen eseŭ ĉ su as lin kaj senevite trenas ien, estas la lej agra'la o'jekto or erco! 5reĉ ŝ -cie agacis lin varc, er ludemo, vivemo kajŜ comme il faut eco, kio al vanlji memorigis lin mem anta dek jaroj!ĉ ŭ

enis amikoj or aran i artion, sidi is! %isdonis kartojn, metis karoojnĝ ĝ

al karooj, entute se! 5artnero diris sen atutoj — kaj aldonis du karoojn!



26/49

%o kio lu :aje, vigle devus iri io — okal! 3aj su'ite van lji sentis tiunĉ ĉ su antan doloron, tiun guston en'u e, kaj al li ajnis malnatura tio, ke liĉ ŝ ŝ samteme ovas oji ro la *okalo+!ĝ

Li rigardas al i ail i ajlovi , la artnero, kiel tiu 'atas la ta'lon erĥ ĥ ĉ sangvinula mano kaj entile kaj indulgeme evitas renadon de gajna oj, sedĝ ĵ

ovas ilin al van lji or fari al li leuron kolekti ilin ne lacigante sin, neŝ ĉ etendante la manon malroksimen! * u li oinias, ke mi tiom fe'las, ke eĈ ĉ ne ovas etendi manon+, — ensas van lji , forgesas ri atutoj, atutas senĉ -'eone er la siaj kaj malgajnas la okalon sen tri, kaj lej teruras tio, ke lividas, kiel suferas i ail i ajlovi , sed al li estas indiferente! 3aj terurasĥ ĥ ĉ ensi, ro kio al li estas indiferente!

iuj vidas, ke al li malfacilas, kaj diras al li *=i ovas esi, se vi laci is! $iĈ ĉ ĝ -ou+! u rioi =e, li neniom laci is, ili finludas la ro'ron! iuj moroasĈ ĝ Ĉ kaj silentemas! van lji sentas, ke estas li, kiu ka is al ili tiun moroon,ĉ ŭ

kaj ne ovas in dissolvi! li veserman as kaj disveturas, kaj van lji resĝ ĝ ĉ -tas sola kun la konscio, ke lia vivo estas venenita or li, kaj i venenas la viĝ -von de aliaj, kaj ke tiu veneno ne malforti is, sed iam li kaj li enetras liĝ ĉ -an tutan eston!

3un tiu konscio, kaj anka kun doloro fiika, kaj e kun teruro li devis enŭ ĉ -liti i kaj ofte ne dormi ro doloro lejarton de nokto! 3aj matene necesisĝ denove elliti i, vesti sin, veturi en la ju ejon, aroli, skri'i, kaj e se ne veĝ ĝ ĉ -turi — do resti &ejme kun la samaj dudek kvar &oroj en diurno, iu el kiujĉ estis turmento! 3aj tiel vivi sur la rando de ereo devis li sola, sen iu &omo,kiu komrenus kaj komatus lin!



27/49

V

Tiel estis dum unu monato kaj dum du! nta la =ovjaro en ilian ur'onŭ venis lia 'ofrato kaj &altis e ili! van lji estis en la ju ejo! 5raskovia 4jodoĉ ĉ ĝ -rovna veturis or a etoj! .nirinte sian ka'ineton li trovis tie la 'ofraton, saĉ -nan sangvinulon, kiu estis mem malakanta sian valion! Li levis la kaonro la a oj de van lji kaj rigardis lin dum sekundo silente! Tiu rigardo iŝ ĉ ĉ -on malkovris al van lji ! La 'ofrato malfermis la 'u on or a i kaj 'ridisĉ ŝ ĥ sin! Tiu movo konfirmis ion!ĉ

— i an i is, uŝ ĝ ĝ ĉ

— es, estas an o!ŝ ĝ

3aj kiam ajn oste van lji instigis la 'ofraton al arolo ri sia asekto,ĉ la 'ofrato silentemis! enis 5raskovia 4jodorovna, la 'ofrato iris al i! vanŝ

lji losis la ordon kaj ekrigardis sin en segulo — rekte, oste deflanke!ĉ ŝ Li renis sian ortreton kun la edino kaj komaris la ortreton kun tio, ki-on li vidis en segulo! La an o estis grandega! 5oste li nudigis la 'rakojnŝ ĝ isku'ute, rigardis, mallevis la manikojn, sidi is sur kanaon kaj i is li niĝ ĝ ĝ -

gra ol nokto!

*=e indas, ne indas+, — li diris al si, saltlevi is, aliris la ta'lon, renis doĝ -sieron, eklegis in, sed ne ovis! Li mal losis la ordon, iris en la &alon! Laĝ ŝ gast am'ra ordo estis fermita! Li roksimi is al i iedinte kaj eka skulĉ ĝ ĝ ŭ -tis!

— =e, vi troigas, — diris 5raskovia 4jodorovna!— 3ial do troigas i ne vidas — li estas morta &omo, rigardu liajn oku-

lojn! ankas lumo! a kio stas al li

— =eniu scias! =ikolajev (alia doktoro) diris ion, sed mi ne scias! Le eŝĉ -tickij (la fama doktoro) diris maleA

van lji deiris, iris al si, ku i is kaj ekensis *$eno, la vaganta reno+! Liĉ ŝ ĝ rememoris ion, kion al li diris la doktoroj — kiel i de iri is kaj kiel vagas!ĉ ĝ ŝ ĝ 3aj li er stre o de imago enis kati tiun renon kaj &altigi, fiksi in< tiomĉ ĝ malmulte necesas, ajnis al li! *=e, mi veturu al 5jotr vanovi +! (lia amiko,ŝ ĉ kiu &avis amikon doktoron) Li stari is, ordonis jungi evalon kaj reti is veĝ ĉ ĝ -turi!

— 3ien vi, ean — demandis la edino kun seciale malgaja kaj nekutime'onkora mieno!

Tia nekutima 'onkoreco kolerigis lin! Li moroe rigardis in!ŝ

— i 'eonas al 5jotr vanovi !ĉ

Li veturis al la amiko, kiu &avis amikon doktoron! 3aj kun li al la doktoro!Li trovis lin kaj longe konversaciis kun li!



28/49

Traktante anatomie kaj fiiologie la detalojn ri tio, kio, la la doktoraŭ oinio, okaadis en li, li ion komrenis!ĉ

.stas unu uma o, eta uma o en la cekumo! io i ovis normali i! 5lifortigi ĵ ĵ Ĉ ĉ ĝ energion de unu organo, malliigi funkciadon de alia, okaos ensor'i o kajĝ io normali os! Li iom malfruis al tagman o! Tagman is, gaje arolis, sedĉ ĝ ĝ ĝ

longe ne ovis foriri or okui sin! 4ine li iris en la ka'ineton kaj tuj sidi isĝ or la'ori! Li legis dosierojn, la'oris, sed la konscio, ke li &avas rokrasti-tan gravan intiman aferon, ri kiu li okui os fine, ne forlasis lin! 3iam li fiĝ -nis la aferojn, li rememoris, ke tiu intima afero estis ensoj ri la cekumo!"ed li ne cedis al ili, li iris en la gast am'ron or teumi! .stis gastoj, oniĉ interarolis kaj ianludis, kantis< estis la ju esloristo, la deirata fian o deĝ ĉ la filino! van lji asigis tiun veseron, la rimarko de 5raskovia 4jodorovĉ ŭ -na, li gaje ol la aliajn, sed li e or unu minuto ne forgesis, ke li &avasĉ rokrastitajn gravajn ensojn ri la cekumo! e la dek?unua &oro li adia isŭ kaj iris al si! Li dormis sola ekde la komenco de sia malsano, en am'retoĉ aud la ka'ineto! Li venis, senvesti is kaj renis romanon de Eola, tamenĝ ne legis in, sed ensis! 3aj en lia imago okaadis tiu deirata normali o deĝ ĝ la cekumo! .nsor'i is, el eti is< restari is la korekta funkciado! *es, io iĝ ĵ ĝ ĝ ĉ ĉ veras, — li diris al si! — =ur necesas &eli al la naturo+! Li rememoris ri lamedikamento, levi is, glutis in, ku i is surdorsen, atentante tion, kiel 'onĝ ĝ ŝ ĝ -fartige efikas la medikamento kaj kiel i neniigas la doloron! *=ur regule akĝ -ceti kaj eviti nocajn influojn< mi jam nun fartas iom li 'one, multe li 'o-ne+! Li alis la flankon — la ale ne doloras! *es, mi ne sentas, vere, jamŭ multe li 'one+! Li estingis kandelon kaj ku i is surflankeA La cekumo koŝ ĝ -rekti as, ensor'i as! "u'ite li eksentis la konatan malnovan, o'tuan, o'seĝ ĝ -dan doloron — o'stinan, softan, serioan! .n la 'u o — la sama konataŝ a a o! .ksu atis la koro, ne'uli is en la kao! *%io mia, dio mia7 — li eldiris!ĉ ĵ ĉ ĝ — %enove, denove kaj neniam esos+! 3aj su'ite li ekvidis la aferon de tuteĉ alia flanko! *Gekumo7 $eno, — li diris al si! — =e ri la cekumo, ne ri la re-no temas, sed ri la vivo kajA morto! es, la vivo estis, kaj jen i foriras, foĝ -riras, kaj mi ne ovas reteni in! es! 3ial sin tromi u ne evidentas al iuj,ĝ Ĉ ĉ krom mi, ke mi mortas, kaj la demando estas nur ri kvanto de semajnoj,tagoj — nun e'le! en estis lumo, kaj nun — tene'ro! en mi estis tie i, kajĉ nun tien7 3ien+ Lin irka 'lovis frido, la siro &altis! Li a dis nur kor'atojn!ĉ ŭ ŭ

*i ne estos, do kio estos =enio! %o kie mi estos, kiam mi ne estos uĈ vere morto =e, mi ne volas+! Li saltlevi is, volis 'ruligi kandelon, alis erĝ la tremantaj manoj, faligis la kandelon kun la ingo lanken kaj refalis sur lakusenon! *3iucele Tutegale, — li diris al si, rigardante mallumon er lamalfermitaj okuloj! — orto! es, morto! 3aj ili ne scias, kaj ne volas scii,kaj ne komatas! li ludas! (Li a dis forajn, trans la ordo, resonojn de vo oŭ ĉ kaj ritornelojn)! 5or ili tutegalas, sed anka ili mortos! "tultular! i li frue,ŭ kaj ili oste< anka al ili estos la samo! "ed ili ojas! Brutoj7+ 3olero sufokaŭ ĝ -dis lin! 3aj al li i is turmente, netolere'le ee! a ne ovas esti, ke iuj iĝ ĉ ĉ -am estas destinitaj or tiu terura timo! Li levi is!ĝ



29/49

*o ne tielas< necesas trankvili i, necesas riensi ion dekomence+! 3ajĝ ĉ jen li komencis riensi! *es, komenco de malsano! 4rais la flankon, kajmi estis iam la sama, kaj nun kaj morga < iom doloris, oste doktoroj,ĉ ŭ oste tedo, angoro, denove doktoroj< kaj mi iris iam li kaj li roksimenĉ al a'ismo! 4ortoj mallias! 5li roksimen, ankora li! 3aj jen mi estingi is,ŭ ĝ al mi lumo en la okuloj mankas! 3aj morto, sed mi ensas ri cekumo! 5en-sas ri tio, kiel riari la intesta on, sed tio estas morto! u vere morto+ %eĉ Ĉ -nove lin eko'sedis teruro, li ekan&elis, klini is, ser is alumetojn, remis erĝ ĉ ku'uto ranketon! i mal&elis al li kaj dolorigis, li ekkoleris kontra i,ŝ Ĝ ŭ ĝ remis kun rankoro li forte kaj faligis la ranketon! 3aj en desero, an&eŝ -lante, li falis surdorsen, atendante tujan morton!

La gastoj tiuteme estis forveturantaj! 5raskovia 4jodorovna adia is ilin!ŭ i a dis la falon kaj eniris!Ŝ ŭ

— 3io al vi

— =enio! 4aligis &aarde!i eliris, alortis kandelon! Li ku is, ee kaj tro raide siranta, kiel &oŜ ŝ -

mo, kurinta verston, er senmovi intaj okuloj rigardis in!ĝ ŝ

— 3io al vi, ean

— =enioA o! 4aA liA gis!— *3ion ja diri! i ne komrenos+, — li ensis!Ŝ

i vere ne komrenis! i levis la ranketon, 'ruligis or li kandelon kajŜ Ŝ ŝ &aste foriris i devis adia i gastinon!ŝ ŭ

3iam i revenis, li estis lu ku anta surdorse, rigardante suren!ŝ ŝ

— 3io al vi, u li mavasĉ

— es!

i 'alancis erkae, iom sidis!Ŝ

— u vi scias, ean, mi ensas, ke e'le ni invitu sinjoron Le etickij &ejĈ ŝĉ -men!

Tio signifis la faman doktoron inviti kaj ne ari monon! Li venene ridetisŝ kaj diris *=e+! i iom sidis, alvenis kaj kisis lian frunton!Ŝ

Li malamegis in er iuj animfortoj en tiu momento, kiam i estis kisantaŝ ĉ ŝ lin, kaj stre is sin, or in ne foru i!ĉ ŝ ŝ

— dia ! %onu %io, ke vi ekdormu!ŭ

— es!



30/49

VI

van lji vidis, ke li mortas, kaj estis en konstanta desero! .n rofundoĉ de la animo van lji sciis, ke li mortas, sed li ne nur ne kutimi is al tio, sedĉ ĝ li simle ne komrenis, neniel ovis komreni tion!

La ekemlo de silogismo, kiun li lernis en logiko de 3ieseHetter12 3ajestas &omo, la &omoj estas mortemaj, tial 3aj estas mortema, — ajnis al liŝ dum lia tuta vivo korekta nur rilate al 3aj, sed neniel al li mem! Tiu estis 3aj— &omo, enerale &omo, kaj tio estis lene justa< sed li estis ne 3aj, ne eĝ ĝ -nerale &omo, sed li iam estis tute, tute aarta de iuj estulo! Li estis va joĉ ĉ ĉ kun maman kaj papan1/, kun i jo kaj la jo, kun ludiloj, ko ero, kun varĉ ĉ ĉ -tistino, oste kun 3atinjo kun iuj ojoj, mal ojoj, admiroj de infaneco, adoĉ ĝ ĝ -lesko, juneco! u or 3aj estis tiu odoro de ilketo el ledaj strioj, kiun tiomĈ atis va jo u 3aj tiel kisadis la manon de la atrino, kaj u or 3aj tiel suŝ ĉ Ĉ ĉ -

suris la silko en faldoj de la atrina ro'o u li ri'elis ro kuketoj en la juraĈ lernejo u 3aj tiel estis enami inta u 3aj ovis tiel gvidi kunsidonĈ ĝ Ĉ

%o 3aj vere mortemas, or li estas korekte morti, sed or mi, va jo, vanĉ lji , kun iuj miaj sentoj, ensoj, — estas ja alia afero! %o ne ovas esti, keĉ ĉ mi devus morti! Tio estus tro terura!

Tiel li sentis!

*"e anka mi devas morti, samkiel 3aj, mi tion anta scius, uste tiel aroŭ ŭ ĝ -lus al mi la interna vo o, sed nenio simila estis en mi< do mi kun iuj miajĉ ĉ

amikoj — ni komrenis, ke estas tute aliel, ol kun 3aj! "ed nun jen kio7 — lidiris al si! — =e ovas esti! =e ovas esti, sed estas! 3iel do 3iel komrenition+ %o li ne ovis komreni kaj enis foreli tiun enson kiel malveran,malkorektan, malsanecan, kaj foru i in er aliaj, korektaj, sanaj ensoj!ŝ ĝ "ed tiu enso, ne sole enso, sed kvaa realo, revenis denove kaj aerisŭ anta li!ŭ

3aj li vokis sur la lokon de tiu enso aliajn ensojn, eserante trovi en iliaogon! Li kloodis reveni al anta aj movoj de enso, kiuj or li anta e irŭ ŭ ŝ -mis la enson ri la morto! "ed — stranga afero — io, kio anta e irmis,ĉ ŭ ŝ ka is kaj neniigis konscion de la morto, nun jam ne ovis fari tiun efikon!ŝ La lastan temon van lji lejarte asigis en tiuj kloodoj resta ri anĉ ŭ -ta ajn movojn de sento, kiu iam estis irmanta la morton! en li diris al siŭ ŝ *i okui u ri la ofico, ja mi vivis er i+! 3aj li iris en la ju ejon, forelanĝ ĝ ĝ -te de si iujn du'ojn, lan is interarolojn kun kamaradoj, kaj sidi is, malĉ ĉ ĝ -novkutime senatente, etante mediteman rigardon al &omamaso kaj er am ĵ -'a magri intaj 'rakoj aogante sin je teniloj de kverka fotelo, samkiel kuŭ ĝ -time, klinante sin al kolego, ovante dosieron, interflustrante, kaj oste,ŝ su'ite levante la okulojn kaj sidi ante rekte, li rononcis konatajn vortojn,ĝ

.< KieseGetter$ #oann 3.022E.=./' Adepto de Kantio$ a*toro de lernoli,ro de logiko$ kies rusa traduko aperis en

8eter,urgo en .=


31/49

kaj komencis roceson! "ed su'ite, mee de tio, la doloro en la flanko, tuteneglektante la stadion de roces?evoluo, estis komencanta sian su an roĉ -ceon! van lji atentis, elis for la enson ri i, sed i da rigis, kajĉ ĝ ĝ ŭ i ĝ ve-nis kaj aeris rekte anta lin kaj rigardis lin, kaj li torori is, flamo estinŭ ĝ -gi is en la okuloj, kaj li denove komencis demandi sin * u vere nurĝ Ĉ i ĝ estasreala+ 3olegoj kaj su'uloj kun miro kaj 'eda ro vidis, ke li, tia 'rila fajnaŭ ju isto, konfui is, faris erarojn! Li ektremis, enis rekonscii i kaj dise?miseĝ ĝ ĝ gvidis la kunsidon is fino, kaj revenis &ejmen kun trista konscio, ke lia ju aĝ ĝ afero ne ovas kiel anta e ka i de li tion, kion li volis ka i< ke er ju a aferoŭ ŝ ŝ ĝ li ne ovas li'erigi sin de i ĝ ! 3aj — tio estis la lej mal'ona — ja i ĝ tiris linal si ne or tio, ke li faru ion, sed nur or tio, ke li rigardu in, rekte al iajĝ ĝ okuloj, rigardu in kaj, nenion farante, neesrime'le suferu!ĝ

3aj savante sin de tiu sorto van lji ser is konsolon, aliajn irmojn, kaj laĉ ĉ ŝ aliaj irmoj venis kaj or mallonga temo kvaa savus lin, sed tuj denoveŝ ŭ ne tiom detrui is, kiom i is diafanaj, kvaaĝ ĝ ŭ i ĝ enetrus tra io, kaj nenioĉ ovis rotekti kontra i!ŭ ĝ

Lastateme kelkfoje okais, ke li eniris la gast am'ron ornamitan de li —ĉ tiun am'ron, kie li falis< or kiu li, tiel venene ridinde estis ensi rie, ofeĉ -ris la vivon, ar li sciis, ke lia malsano komenci is de tiu kontuo — li enirisĉ ĝ kaj vidis, ke sur lakita ta'lo estis cikatro, tran ita er io! Li ser is la ka onĉ ĉ ŭ kaj trovis in en 'rona ornama o de al'umo, iom fleksita e la rando! Liĝ ĵ ĉ renis la al'umon, multekostan, ame rearitan de li mem, kaj aflikti is roĝ malakurateco de la filino kaj ties amikoj jen io irita, jen fota oj renversitaj!ŝ ĵ Li diligente ordigis ion, ree malfleksis la ornama on!ĉ ĵ

5oste al li venis la enso transmeti la tutan tablissement 1; kun al'umojen alian angulon, al floroj! Li vokis lakeon la filino a la edino venis orŭ &eli< ili ne konsentis, oonis, li disutis, koleris< sed io estis 'ona, ar liĉ ĉ ne memoris ri i ĝ , i ĝ ne estis vide'la!

"ed jen la edino diris, kiam li mem movis ion *5ermesu, ke servistoj faĉ -ru, vi denove faros dama on al vi+, kaj su'iteĝ i ĝ ek'rilis tra irmiloj, li ekviŝ -dis inĝ ! i ek'rilis, li ankora eseris, keĜ ŭ i ĝ ka i os, sed li nevole atentis laŝ ĝ flankon< tie sidas io sama, same lu o'sede doloras, kaj li jam ne ovasĉ forgesi, kaj i ĝ nete rigardas al li de malanta la floroj! 3iucele io estasŭ ĉ

*3aj efektive, i tie, e tiu kurteno mi, kiel dum sturmo, erdis la vivon!ĉ ĉ u vere 3iom terure kaj kiom stulte7 Tio ne ovas esti7 =e ovas esti, sedĈ

estas+!

Li iris en la ka'ineton, ku i is kaj restis denove sola kunŝ ĝ i ĝ ! .n duoo kuni ĝ , sed fari kun i ĝ e'las nenion! =ur rigardi al i ĝ kaj fridi i!ĝ

.4 instalaĵo 3 france'


http://www.esperanto.org/Ondo/Rn-ivan.htm#14http://www.esperanto.org/Ondo/Rn-ivan.htm#14


32/49

VII

3iel tio okais dum la tria monato de la malsano de van lji , ne e'lis diri,ĉ ar tio fari is iom?ost?iom, nerimarke'le, sed okais, ke lia edino, kaj laĉ ĝ

filino, kaj la filo, kaj la servistaro, kaj la konatoj, kaj la doktoroj, kaj, efe, liĉ mem — sciis, ke la tuta intereso ri li or aliuj konsistas nur en tio, u 'alĉ -da li finfine vakigos la ostenon, li'erigos vivantojn de la eno, reultantaŭ ĝ el lia eesto, kaj mem li'eri os de siaj suferoj!ĉ ĝ

Li dormis iam malli multe, oni donis al li oion kaj komencis injektiĉ morfinon! "ed tio ne faciligis lin! >'tua angoro, kiun li sentis en la duon-dormigita stato, nur dekomence faciligis lin kiel io nova, sed oste i fari isĝ ĝ same a e li turmenta, ol la evidenta doloro!ŭ ĉ

>ni rearadis al li secialajn man a ojn la reskri'o de kuracistoj< sedĝ ĵ ŭ

tiuj man a oj estis or li iam li kaj li sengustaj kaj a'omenaj!ĝ ĵ ĉnka or lia fekado estis faritaj secialaj instala oj, kaj iufoje tio estisŭ ĵ ĉ

turmento! Turmento ro maluro, maldeco kaj fetoro, ro konscio ri lafakto, ke tion devas artoreni alia &omo!

"ed uste en tiu lej malagra'la afero aeris konsolo or van lji ! iamĝ ĉ Ĉ or fororti lia ojn estis venanta 'ufedservisto :erasim! ĵ

:erasim estis ura, fre a, korulenti inta ro ur'aj nutra oj juna ekskamŝ ĝ ĵ -ulo! iam gaja, klara! %ekomence la asekto de tiu iam ure, russtile vesĈ ĉ -tita &omo, faranta tiun a'omena on, &ontigis vanon lji ! ĵ ĉ

@nufoje li, ekstarinte de sur fekujo kaj ne &avante fortojn levi la antalo-non, falis sur molan fotelon kaj kun teruro rigardis siajn nudajn, senfortajnfemurojn kun akre signitaj muskoloj!

.niris er facila forta a maniero :erasim, en dikaj 'otoj, disvastiganteŝ irka si agra'lan odoron de 'ota gudro kaj de fre a vintra aero, en kana'ĉ ŭ ŝ -

tola ura anta tuko kaj ura indiena emio, kun manikoj kusitaj sur nuŭ ĉ -daj, fortaj, junaj 'rakoj, kaj, ne rigardante al van lji — evidente 'ridanteĉ la vivo ojon, kiu radiis sur lia via o, or ne ofendi la malsanulon — roksiĝ ĝ -mi is al la fekujo!ĝ

— :erasim, — fe'lavo e diris van lji !ĉ ĉ

:erasim ektremetis, evidente timante, ke li misis en io, kaj er raida mo-vo turnis al la malsanulo sian fre an, 'onvoleman, simlan, junan via on,ŝ ĝ kiu nur komencis irka i i er 'ar'o!ĉ ŭ ĝ

— 3ion vi deiras, sinjoro

— 5or vi, mi oinias, tre malagra'las! 5ardonu min! i ne ovas!

— ndulgu, via mo to, — :erasim ek'rilis er la okuloj kaj vidigis siajn juŝ -najn 'lankajn dentojn! — 3ial ne la'ori iomete ia afero estas malsani!



33/49

3aj li er lertaj, fortaj manoj faris sian kutiman aferon kaj eliris facila e!ŝ 3aj ost kvin minutoj, same facila e, li revenis!ŝ

van lji estis lu sidanta en la fotelo!ĉ

— :erasim, — li diris, kiam tiu remetis la uran lavitan fekujon, — &elumin, mi etas, venu i tien! — :erasim alvenis! — Levu min! 5or mi solaĉ malfacilas, sed %mitrijon mi forsendis!

:erasim venis< er la forta 'rako, same facile kiel li a is, irka renisŝ ĉ ŭ lin, lerte mole levis kaj su'tenis, er la alia 'rako surentiris la antalononkaj intencis sidigi! "ed van lji etis lin konduki lin al la sofo! :erasim, senĉ fortostre o kaj kvaa ne remante, kondukis lin, reska orte al la sofoĉ ŭ ŭ kaj sidigis!

— %ankon! 3iel vi lerte, 'oneA ion faras!ĉ

:erasim denove ridetis kaj volis foriri! "ed al van lji estis kun li tiel 'oĉ -

ne, ke li ne emis forermesi!— en kio movu al mi, mi etas, tiun se on! =e, tiun i, su' la krurojn! lĝ ĉ

mi li 'onas, kiam miaj kruroj li altas!

:erasim alortis la se on, starigis in sen frao, mallevis recie is laĝ ĝ ĝ lanko kaj levis la krurojn de van lji sur la se on! l van lji ajnis, ke liĉ ĝ ĉ ŝ sentis facili on en la momento, kiam :erasim estis alte levanta liajn kruĝ -rojn!

— l mi li 'onas, kiam miaj kruroj li altas, — diris van lji ! — "u'metuĉ al mi tiun kusenon!

:erasim faris tion! Li denove levis la krurojn kaj metis! %enove al van ljiĉ i is li 'one, dum :erasim estis tenanta liajn krurojn! 3iam li mallevis ilin,ĝ al li ajnis li mal'one!ŝ

— :erasim, — li diris, — u vi nun okuitasĉ

— Tute ne, sinjoro, — diris :erasim, lerninta de la ur'aj lo antoj aroliĝ kun sinjoroj!

— u vi devas ankora ion fariĈ ŭ

— =u kion mi faru i ion jam faris, restis nur &aki lignon or morga !ĉ ŭ

— %o tenu miajn krurojn tiel, li alte, u vi ovasĉ

— 3ial ne i ovas! — :erasim levis la krurojn li alte, kaj al van ljiĉ ajnis, ke en tia stato li tute ne sentas doloron!ŝ

— "ed kio do ri la ligno

— =e enu maltrankvili i, sinjoro! i sukcesos!ĝ

van lji ordonis al :erasim sidi i kaj teni la krurojn kaj iom interarolisĉ ĝ kun li! 3aj — stranga afero — ajnis, ke al li li 'onas, dum :erasim estisŝ

tenanta liajn krurojn!



34/49

.kde tiu temo van lji fojfoje vokis :erasimon kaj devigis lin teni la kruĉ -rojn sur la ultroj kaj atis interaroli kun li! :erasim faris tion facile, volonŝ ŝ -te, simle kaj kun 'onvolemo, kiu ravis vanon lji ! "ano, forto, viglo de lĉ vivo en iuj aliaj &omoj ofendis vanon lji < nur la forto kaj viglo de :erasimĉ ĉ ne agrenis, sed trankviligis lin!ĉ

La leja turmento de van lji estis mensogo< tiu ial agnoskita de iujĉ ĉ mensogo, ke li nur malsanas, sed ne mortas, kaj ke li devas nur estis trank-vila kaj kuraci sin, kaj tiam reultos io tre 'ona! "ed li sciis ja, ke, kion ajnoni faru, reultos nenio krom e li turmentaj suferoj kaj morto! 3aj lin turĉ -mentis tiu mensogo, turmentis la fakto, ke oni ne volis konfesi tion, kioniuj kaj li mem sciis, sed oni volis rimensogi lin okae de lia terura stato,ĉ

volis kaj devigis lin mem artoreni en tiu mensogo! Tiu mensogo, efektivi-gata ri li nelonge anta la morto, la mensogo, kiu devis rofanigi tiun teruŭ -ran solenan eventon de lia morto is la nivelo de iaj iliaj viitoj, kurtenoj,ĝ ĉ sturga o or tagman oA estis terure turmenta or van lji ! 3aj — strange ĵ ĝ ĉ — li multfoje, kiam ili faradis ri li siajn artifikojn, estis nur je &areto for dela intenco krii al ili esu mensogi, kaj vi scias kaj mi scias, ke mi mortas, doĉ esu almena mensogi! "ed neniam li &avis kura on or fari tion! Li vidis keĉ ŭ ĝ

la timigan, teruran roceon de lia morti o iuj auduloj rofanigis is laĝ ĉ ĝ grado de &aarda malagra'la o, e maldeca o (simile al tio, kiel oni traktas ĵ ĉ ĵ &omon,

la morto de ivan iljicx - tolstoj

Documents