ky sinh trung thuc hanh

5/21/2018 Ky Sinh Trung Thuc Hanh

1/218

BY T

GIO TRNH

K SINH TRNG

THC HNH

(DNG CHO O TO CNHN XT NGHIM)M S: K.01.Z.15

NH XUT BN GIO DCH NI 2008

Cho bin son:VKHOA HC V O TO BY T

Page 1 of 218L I GI I THIU

30/09/2009file://C:\Windows\Temp\nbgaubudjw\Kysinhtrung_bk.htm


2/218

p g j y g_

Chbin:PGS. TS. L THXUN

Nhng ngi bin son:CN. V THMDUNG

CN. NGUYN THHINCN. TRNH TUYT HUCN. NGUYN HPHNG LINPGS.TS. L THXUN

Tham gia tchc bn tho:ThS. PH VN THMTS. NGUYN MNH PHA

LI GII THIU

Thc hin mt siu ca Lut Gio dc, BGio dc & o to v BY t ban hnh chng trnhkhung o to Cnhn xt nghim. BY ttchc bin son ti liu dy hc cc mn csv chuynmn theo chng trnh trn nhm tng bc xy dng bsch t chun chuyn mn trong cng tc o tonhn lc y t.

Gio trnh K SINH TRNG THC HNH c bin son da vo chng trnh gio dc ca Trngi hc Y Dc TP H Ch Minh trn c s chng trnh khung c ph duyt. Gio trnh cPGS.TS. L ThXun (Chbin), CN. V ThMDung, CN. Nguyn ThHin, CN. Trnh Tuyt Hu, CN.Nguyn HPhng Lin bin son theo phng chm: kin thc cbn, hthng; ni dung chnh xc, khoahc; cp nht cc tin bkhoa hc, kthut hin i v thc tin Vit Nam.




3/218

p g j y g_

Gio trnh K SINH TRNG THC HNH c Hi ng chuyn mn thm nh sch v ti liudy hc chuyn ngnh Cnhn xt nghim ca BY tthm nh nm 2008. BY tquyt nh ban hnhti liu dy hc t chun chuyn mn ca ngnh trong giai on hin nay. Trong thi gian t3 n 5 nm,sch phi c chnh l, bsung v cp nht.

BY t chn thnh cm n cc tc giv Hi ng chuyn mn thm nh gip hon thnh cunsch; cm n PGS.TS. Vc Chnh, PGS.TS. Hong Tn Dn c v phn bin cun sch sm honthnh, kp thi phc vcho cng tc o to nhn lc y t.

Ln u xut bn, chng ti mong nhn c kin ng gp ca ng nghip, cc bn sinh vin v ccc giln xut bn sau sch c hon thin hn.

VKHOA HC V O TO BY T

LI NI U

Gio trnh K sinh trng thc hnhc bin son cho sinh vin khoa K thut Y hc c mc chhng dn cho nhng sinh vin hc mn K sinh trng nhm hon thin khnng chn on da trn mt sthng tin lm sng cbn v xt nghim bnh phm bng cch xem knh hin vi, cy. Mt skthut mindch cng c cp n.

Gio trnh gm c ba phn:Phn mt: Phn kthut trnh by nhng kthut xt nghim cbn bao gm phng php thu thp,

bo qun, xl bnh phm.Phn hai: nh danh, gm cc hnh nh cc k sinh trng v vi nm gy bnh thng gp nc ta.

Ngoi vic cc sinh vin phi nm vng cc kthut c gii thiu, iu chng ti quan tm hn nal sinh vin phi bit c u, nhc im ca cc phng php c chn, phi hiu ch li v hn chcan. Sinh vin cn phi bit la chn cc phng php chn on ph hp vi tng loi k sinh trng v tngloi bnh phm.

Ni dung cc k thut trnh by trong gio trnh ny c th khng c y , nhng n cng chang cc phng php phbin nht v dng cho cc phng xt nghim lm sng nc ta.

Trong cun gio trnh ny, chng ti cgng trnh by nhng im c trng vhnh thphnbit k sinh trng v gii thch lm thno xc nh chng.

Phn ba: Phlc, gii thiu cc ha cht thng dng trong xt nghim k sinh trng ng rut; ccha cht, thuc nhum v mi trng trong xt nghim nm.

Nhng hnh nh minh ha, mc d khng hon chnh nhng cng kh y vslng v cht lng,cung cp mt cch khi qut vhnh thi ca k sinh trng v vi nm cng nhcc kthut pht hin chng.

Cc tc gil nhng ngi lm vic phng th nghim trong nhiu nm qua v c kinh nghim gingdy vmn K sinh trng, hy vng rng cun sch ny scung cp nhng thng tin c gi trcho sinh vinnhm gip hc kin thc v thc tin chn on k sinh trng, gip cho vic phng, cha bnh t hiuqu.

Do trnh v thi gian c hn, chng ti khng trnh khi nhng thiu st vchuyn mn cng nhinn, rt mong nhn c sgp ca cc sinh vin v ng nghip ln xut bn sau gio trnh c honthin hn.

Xin chn thnh cm n.




4/218

p g j y g_

CC TC GI

PHN MT

KTHUT

Bi 1

CCH SDNG V BO QUN KNH HIN VI




5/218

p g j y g_

a sk sinh trng (KST) khng thnhn thy bng mt thng m cn c nhng dng cquang hcphng i chng ln nhknh lp, knh hin vi. Ty theo yu cu ca k thut, knh hin vi cn cn cnhng phtng o kch thc KST, tquang nn en,

1. NHC LI CU TRC CA KNH HIN VI

Knh hin vi l mt cng cthng dng v quan trng nht ca mt phng xt nghim KST. Knh hinvi c thc nhng hnh dng khc nhau ty theo mu sn xut, nhng cu to cbn ging nhau, gm c

nhng bphn:Thknh l mt thu knh nm pha trn mt nhn nh qua vt knh. C 3 loi thknhx5,x10,

x15; loix10 thng c dng nhiu nht.ng knh l mt ng m nh sng phi i qua tvt knh n thknh v c chc nng githknh v

vt knh nm cch nhau mt khong nht nh.a mang vt knh l mt bphn c 4 lgn vt knh, khi xoay sa vt knh cn sdng vo

ng knh.Vt knh: nh sng i qua vt quan st ri n thu knh ny. C 4 loi vt knh, nhng thng dng 3

loi: Vt knh x10: c thtrng ln nht, sau khi iu chnh thy r mu vt, vt knh ny thng cch

knh mang vt khong 16mm.

Vt knhx 40: c phng i trung bnh, sau khi iu chnh thy r mu vt, vt knh ny thngcch knh mang vt khong 4mm.

Vt knh x100: c phng i ln nht, sau khi iu chnh thy r mu vt, vt knh ny thngcch knh mang vt khong 1mm. Sdng vt knh vi du soi knh v dng c vi cp iu chnh.

Knh tquang: tp trung nh sng.Mng chn nh sng: cho nh sng qua nhiu hay t vo vt knh.Gng trn dng ly nh sng, thng c 2 mt: Mt lm: khi sdng vt knhx10,x40. Mt phng: khi sdng vt knhx100.Nhng loi knh dng nh sng ca bng n gn trong thn my khng c gng.

Tiu xa: dng gitiu bn c gn vi mt trc c mt c dng di chuyn sang tri, sang phiv mt c dng di chuyn pha trc, vsau.Thn knh mang ng knh, bn mang mu vt, knh tquang, c vi cp, c thcp v gng.Chn: c chc nng gicho knh c vng v n nh.




6/218

p g j y g_

Cu to knh hin vi quang hc

2. CCH SDNG KNH HIN VI

t tiu bn ln bn mang tiu bn.

iu chnh nh sng vi gng trn, knh tquang v mn chn sng.Xoay trc mang vt knhx10 vo ng vtr.Vn c thcp thy r vt.Nu cn quan st vi phng i ln th i qua vt knh ln hnx40, dng c vi cp iu chnh

n khi thy r vt. Khi sdng vt knhx100, ta phi dng du soi knh. Nh1 git du ln tiu bn ri iqua vt knhx100.

3. CCH BO QUN KNH HIN VI

t knh hin vi ng ch, xa hi nng v chm t.Cm knh hin vi bng thn knh, tay kia chn ca knh. Phi ng knh hin vi, khng c

knh nghing.Cn thn khng lm ri cht n mn hay bt cmt dung dch no ln bn knh.Khng c tay t hay bn ln knh hin vi.Lau thknh v vt knh bng giy lau knh trc v sau khi dng. Khi soi vi vt knh du, thm giy

lau knh vi mt git xylen lau vt knh. Sau khi lau vi xylen, phi lau kh ngay bng giy lau knh, nukhng xylen c thlm bong nhng thu knh gn trong vt knh.

Trc khi ct knh hin vi, vt knh nhvtr quan st v hthp ng knh bng c ln. Vn nhnhng, ng n mnh ng knh. Nu cn thn hn, htquang knh xung. Nu tquang knh bn, lau bnggiy lau knh kh.




7/218

p g j y g_

gng nghing, mt phng ra pha ngoi trnh bi.Che knh hin vi bng bao ca knh. Ct knh vo ng chca knh, lui vo pha trong, ng

mp m pha ngoi.

CU HI LNG GI

1. Trnh by cch sdng knh hin vi quan st mt mu phn ti.2. Khi sdng knh hin vi soi lam mu, anh (ch) cn ch n yu tno c thnhn thy r KST

st rt (KST SR) trn pht mu nhum?3. Sau khi soi lam mu tm KST SR, anh (ch) bo qun knh hin vi nhthno trc khi ct vo tknh?

Bi 2

CCH CHUN KNH HIN VI

Xc nh loi KST cn da vo nhiu tiu chun, trong c tiu chun kch thc ca KST. Ta c thc lng kch thc KST bng cch so snh vi mt vt bit kch thc trc nhhng cu, nhng cchny khng cho ta kt quchnh xc. o c chnh xc kch thc KST, ta dng thc trc vi t trongthknh.

1. DNG C

Knh hin vi 2 mt vi cc vt knhx 10,x 40,x 100 Du Giy lau knh Thc trc vi thknh (chia thnh 50 n v) Thc trc vi nn vi 2 chia 0,1 v 0,01mm Thknh (nn sdng thknh x10):+ Thc trc vi nn c kch thc bng lam knh bnh thng v gia c nhng gch cch nhau 0,1 v

0,01mm

+ Thc trc vi t thknh l mt ng thng c chia thnh 50 vch. Ty theo phng i cavt knh, cc vch ny c cc so khc nhau.




8/218

p g j y g_

2. QUY TRNH KTHUT

Tho thknh ra v t thc trc vi thknh vo (mt khc vch hng xung di). t thknh trli vtr c.

t thc trc vi nn ln bn knh hin vi.

Di chuyn bn knh sao cho 2 thc nm chng ln nhau, vch 0 trn thc trc vi thknh trng vivch 0 trn thc trc vi nn.Nhn pha bn phi vch 0 ca thc trc vi nn tm im m 1 vch ca thc trc vi thknh

trng vi 1 vch ca thc trc vi nn, im trng ny gi l im Y. Khong cch sthay i ty theo ccvt knh sdng (x10,x40,x100).

m s vch chia trn thc trc vi th knh, t s 0 n vch trng lp (Y). m s vch chia(0,1mm) trn thc trc vi nn tvch 0 n vch trng lp (Y), Tnh on m c trn thc trc vi thknh theo cng thc sau:

N = Svch m c trn thc trc vi nn (mm).n = Svch m c trn thc trc vi thknh (mm).

V d: vt knhx10, ta c N = 0,3mm, n = 40.




9/218

p g j y g_

V d:o chiu di ca trng giun kim.

t tiu bn ln bn knh, quan st trng vi vt knh 10, chiu di ca trng giun kim tng ng vi 8khong chia ca thc trc vi thknh.

Ta c n v th knh vt knhx10 l 7,5mm, chiu di ca trng giun kim s l 7,5mmx 8 =60mm.

Lu :

Mi phng i ca vt knh (x10,x40 vx100) c n v th knh khc nhau, v mi vch cathc trc vi nn sthay i kch thc trong khi vch ca thc trc vi thknh vn duy tr kch thc c.V vy, cn phi chun cho tng loi vt knh v ghi li cc n vny ln knh hoc tgiy dn gn knhdtra cu.

Khi mun c so ca KST th chcn nhn svch o c vi n v thknh c kch thctht.

Sau khi mi vt knh c chun , ta khng trao i thknh cha thc trc vi v nhng vtknh ca knh hin vi ny vi thknh hoc vt knh ca knh hin vi khc. Phi sdng vt knh v thknh c chun .

Nn chun nh kbo m tnh chnh xc.

CU HI LNG GI

1. To sao cn phi bit kch thc ca KST?2. Trnh by cch tnh n vthknh.3. Lm thno o kch thc ca trng giun a?

Bi 3

THU THP V BO QUN PHN XT NGHIM TM K SINH TRNG




10/218

p g j y g_

1. THU THP BNH PHM

C nhiu phng php ly bnh phm, vic quyt nh chn phng php no da vo gi trv giihn ca mi phng php. Nu bnh phm khng c ly v xl ng yu cu kthut, chng ta c thkhng pht hin c mm bnh.

1.1. Chun bbnh nhn trc khi ly phn

Nhiu kt quxt nghim phn l m gi to do bnh nhn khng c hng dn y hay hng

dn khng ng cch. Phi hng dn bnh nhn mt cch cn thn; tt nht l phng th nghim a chobc siu trnhng bn in sn nhng chi tit cn thit pht cho bnh nhn c chnh xt nghimphn.

Dn bnh nhn trong 3 ngy trc khi ly bnh phm, trnh dng nhng loi thuc v thc phm c thlm cho vic nhn dng KST kh khn nh:

Thuc: Bismuth, Magnesium, Kaolin, Baryte, thuc t vo hu mn c du, m. Thc phm nhiu cn b: ngcc, bp ci, salad, quc nhiu ht nh, nhiu cht bo, du, m.Bnh nhn nn n cht cht b nh: bnh, n long, trng, sa, gan,.

1.2. Ly bnh phm

1.2.1. Ti phng xt nghim

Tt nht nn ly phn ti phng xt nghim.Lng phn:+ Cn phi kh v sch, bng nha trong hoc giy carton khng thm nc hoc thy tinh.+ C ming rng, np vn cht.+ C dn nhn ghi h, tn, tui, a chca bnh nhn v ghi ngy, gily bnh phm. Cch ly phn:+ C thly bt cchno ca khun phn tm trng giun, sn. Nhng pht hin n bo, nn ly

phn chbt thng nhmu, nhy, lng, bt hoc ly phn ngay trong trc trng.

+ Khng c ly phn ln vi nc tiu, du, cc cht mui Mg, Al, Ba, Bi, Fe v cc cht lm bindng n bo.+ Nu cho bnh nhn ung thuc x, chnn cho ung sulfat natri v sly phn khi bnh nhn i ngoi

ln thhai hay thba sau khi ung thuc. Lng phn cn ly:+ Thay i ty theo mc ch v kthut xt nghim, thng chcn khong 5 10 gam phn (khong

bng ht lc) c thlm nhiu phng php.+ Trong mt s trng hp nh tm giun, t sn, cc bnh vb tiu ho phi ly ton b s lng

phn c thi ra c ththy c KST v mng nhy hay m b btrc ra cng vi phn.




11/218

p g j y g_

1.2.2. Ngoi phng xt nghim

Ly phn ngoi phng xt nghim l iu bt c d, cn tn trng nhng nguyn tc sau: Phi gi n phng xt nghim trong thi gian ngn nht, c bit l n bo, phn phi lun c gi

m. Khng c ginhit lnh qu.

Nu xa: gihp phn trong nc m 37o

C v ng thi ly mt cht phn cho vo mt trong nhngdung dch cnh:+ MIF: Merthiolate Iod Formol.

PVA: Polyvinyl Alcohol.F2AM: Formol + Phenol + Alcool + Xanh Methylene.

1.3. Thi gian xt nghim phn

Sau khi thu hi bnh phm cn xt nghim ngay, cng sm cng tt. Thi gian tkhi ly mu n khikho st:

Phn bnh thng cn xt nghim trong vng 12 24 gihoc c th1 2 ngy trong tlnh. Phn mm, nho, lng hay c mng nhy v mu cn phi xem ngay trong vng 30 pht sau khi ly.

Trong trng hp sau khi ly phn m cha xt nghim ngay hoc ly phn ti nh xa, nn bo qunphn bng cch phn trong cc dung dch nh hnh (fixative) trng giun, sn khng pht trin, n bokhng bthoi ha.

2. HA CHT BO QUN PHN

bo qun hnh thv ngn spht trin tip tc ca trng v u trng giun, sn, phn c ngtrong cht bo qun ngay lp tc sau khi ly (bnh nhn ly) hoc khi phng xt nghim nhn bnh phm.

Mt s cht cnh c a dng l: formol, sodium acetatacetic acidformol (SAF), dung dchSchaudinn, polyvinyl alcohol (PVA).

Khi chn phng php cnh, phi m bo cht cnh c chn ph hp vi kthut xt nghimslm. V mi cht cnh c tnh cht ring, khng thdng cho tt ccc loi kthut xt nghim.

2.1. Formol

Formol c bit thch hp cnh u trng giun, sn v bo nang n bo. Hai nng thng dngl 5% cho bo nang n bo v 10% cho trng v u trng giun, sn.

gihnh dng n bo c tt, nn pha long formol vi dung dch m phosphat, to thnh formoltrung ha.

Ghi ch:Formaldehyd bn thtrng thng ch37 40% HCHO, tuy nhin vn c xem l 100%.Bo nang n bo, trng nang ca trng bo t, trng giun, sn v u trng c bo qun lu di trong

formol 10%. Formol nng (60OC) c thdng i vi bnh phm c trng giun, sn (v trong formol lnh,mt vi loi trng dy stip tc pht trin, gy nhim v sng trong mt thi gian di).

Ly vi gram phn trn ktrong dung dch formol 5 10%.u im: Cnh ton bphn. Pha chd, bo qun lu. Cn lng c thlm thnghim min dch.




12/218

p g j y g_

Nhc im: Khng bo qun thhot ng. Hnh dng KST khng p trn pht nhum cnh.

2.2. Sodium acetat acetic acid formol (SAF)

SAF c dng bo qun trng v u trng giun, sn, bo nang v thhot ng n bo, trng nang

trng bo tv bo tMicrosporidia.Bnh phm cnh trong SAF u dng c vi phng php tp trung phn v lm pht nhum c

nh. Khi lm pht phn nhum, nn trn thm albumin vo phn tng dnh ca bnh phm vo lamknh.

SAF c coi l cht cnh mm hn thy ngn clorua. Hnh dng KST skhng sc nt bng khi cnh trong dung dch c thy ngn clorua. Kt hp cnh SAF vi nhum hematoxylin st cho hnh dngtt hn nhum Trichrome.

Thnh phn:

Pha chAlbumin Mayer: trn mt th tch lng trng trng vi mt thtch glycerin. Cho mt githn hp ny ln lam knh, cho thm mt git cn lng phn SAF, trn u, kh nhit phng 30 phtri nhum.

u im: Dng cho tiu bn tp trung v cnh. Khng c hp cht thy ngn. Dpha ch, bo qun lu. Cn lng c thlm kthut min dch men.

Nhc im:Bnh phm t bm vo lam knh.

2.3. Dung dch Schaudinn

c dng vi phn ti hoc bnh phm nim mc rut, c thdng cho tiu bn nhum cnh vphng php tp trung.

Cch pha ch:Dung dch thy ngn clorua bo ho:

Dng mt cc chng, un si n khi thy ngn clorua tan. yn vi gin khi to tinh th.Dung dch cnh Schaudinn (dung dch m):

Thm 5ml acid acetic lnh vo 100ml dung dch mngay khi sdng.u im: Cnh tiu bn tmu phn ti hoc nim mc rut.




13/218

p g j y g_

Bo qun tt thhot ng v bo nang n bo.Nhc im: Khng khuyn co dng trong phng php tp trung. Dung dch c cha thy ngn clorua, nn t ra vn xl nc thi. t dnh vi bnh phm lng hoc nhy.

2.4. Polyvinyl alcohol (PVA)PVA l mt nha do phi hp vi dung dch cnh Schaudinn. Bt PVA c dng nhcht dnh

cho bnh phm phn khi hn hp phn PVA c tri trn lam knh, cn vic cnh vn l dung dchSchaudinn.

Dung dch cnh PVA c dng bo qun tt ccc thca KST ng rut, nht l bo nang vthhot ng n bo cho nhng kthut chuyn su.

PVA cng c dng cnh bnh phm cn gi qua bu in n nhng phng th nghim chuynsu, rt tt vi bnh phm lng v pha theo tl3 phn PVA vi 1 phn phn.

Cch pha ch:

Trn cc dch lng vo cc 500ml, thm bt PVA vo (khng khuy). y cc bng a Petri ln, giysp hoc l kim loi, qua m. un ttn 75oC, ly cc ra v khuy trong khong 30 pht n khi cdung dch ng nht nhsa.

u im: C thlm tiu bn cnh v phng php tp trung. Bo qun tt bo nang v thhot ng n bo.

Bo qun lu (hng nm) trong lkn nhit phng. Bnh phm c thgi bng bu in n phng th nghim chuyn su. Trng Trichuris trichura v bo nang Giardia lambia trong phng php tp trung d nhn ra nh

trong phng php formolether.Nhc im: Hnh dng u trng Strongyloides stercoralis khng p nh c nh bng formol. Trng nang

Isospora bellic thkhng quan st c (formol tt hn). Dung dch c cha thy ngn, nn t ra vn xl nc thi. C thtrnn trng v st do mt nc hay do lm lnh. Kh pha chtrong phng th nghim.

Khng thdng tiu bn lm kthut min dch men.

2.5. PVA ci tin

PVA c ci tin khng cha thy ngn, m thay vo ngi ta dng sulfat ng hoc sulfat km.Sulfat ng khng cho kt qutt nhthy ngn clorua. Sulfat km c dng trong nhum Trichrome.

u im: Dng c cho pht nhum cnh v phng php tp trung. Khng cha thy ngn. Cnh bng sulfat km cho kt qu tt hn v thnhiu ngi thch dng PVA c cha sulfat km




14/218

p g j y g_

hn sulfat ng.Nhc im: Hnh dng ca bo nang v thhot ng n bo kh thy khi cnh bng sulfat ng, c bit khi

so snh vi thy ngn clorua. c im cu to ca n bo khi nhum khng n nh: c thr, c thkhng r. V vy, vic nh

danh c thgp kh khn, c bit i vi nhng bo nang ca n bo nhnhEndolimax nana.

3. KTHUT LU GIK SINH TRNG TRONG BNH PHM

Gibnh phm 40oC, c thgic trng giun, sn v bo nang n bo nhiu ngy, nhiu tun mvn c thnh danh c ddng. Mun gilu phi dng dung dch nh hnh.

3.1. Trng, u trng giun, sn v bo nang n bo

a) Lu gitrn tiu bn lm tphn t

trnh loang phi dng lam knh sch, ra sch mtrong dung dch ng thtch cn ether. trnh kh do tip xc vi khng kh, khng bay hi, ngi ta hn tiu bn bng:

+ Vaselin: mu khng gilu hn vi gi, dng quan st KST sng.+ Paraffine:

Loi paraffine dng cho m hc, h nng chy hay tm 56oC. Phng php ny d thc hinnhng tiu bn dbvkhi va chm.

+ Thuc sn mng tay:* Phi tiu bn bc hi, kh bt vin hn, n xem cn hkhng. Sau hn ln th2 v kh.

Phng php ny gin dkhng cn dng cc bit.* Nu hn kn, mu lu gitt, trng giun, sn cn nguyn vn; ngc li bo nang v dng hot ng

lu gikhng tt.

b) Lu giKST lu di

Dng dung dch formol m nng ty thuc vo cng ca phn (phn rn dng formol 5%; phnst: formol 10%), phn c trng giun c sc chu ng cao (20%, F2AM).

Quy trnh thc hin:Cho phn vo dung dch cnh theo thtch:

1 thtch phn + 3 thtch dung dch bo qun.Nghin u, lc qua li kim loi loi nhng cn b ln.1 pht bnh thy tinh c chn loi trnhng phn tnng.phn trn vo chai c nt v c nhn.Ghi KST c trong mu, ngy ly mu, nng dung dch cnh.

+ KST c gitt cn lng trong chai.+ lm gim sbc hi ca formol, thm vo dung dch bo qun 10% glycerine.i vi dng hot ng ca amp.+ Dng dung dch cnh v lu giktrn, dung dch formol 10% chgic amp vi tun, sau

amp sbly gii.+ Dung dch MIF: dung dch ny t tin nhng gic dng hot ng ca amp nhiu nm.+ Dung dch PVA: gic dng hot ng ca amp v c thlm pht nhum Hematoxyline st.i vi dng hot ng ca trng roi ng rut:




15/218

p g j y g_

Nhng cch ktrn u dng c nhng khng tt v nhng dng hot ng thng thu trn li, khngthy c nhkhi quan st trc tip. Dung dch tng i tt l MIF, F2AM.

3.2. Giun, sn trng thnh

a) Giun, sn tm thy cht trong phn

t c gi trv chng thng bhy hoi. Ha cht thng dng l formol 5% hoc cn ethylic 700.

b) Giun, sn cn sng trong phn

Ra bng nc mui sinh l. Phng thc cnh thay i ty theo loi giun, sn:+ Giun:

* Ly giun ra khi nc ra trong hp Petri hay bt s.

* ngay cn ethylic 700si (un si cn trong bnh Erlenmeyer c khuy t). Cch cnh ny

lm gin giun ngay lp tc.* Gitrong bnh thy tinh c nt mi. Khng y bng nt bc hay cao su v s lm hmu mauchng.

Lu :* Khng cnh bng cn lnh.* Khng lm cht giun trong NaCl 0,85%.* Khng dng dung dch formol.

+ Sn dy v sn l:* Kp sn gia 2 lam knh trng thi tri rng, ctrong hp Petri ln.* Cho dung dch cnh:

Cn ethylic 700si.Dung dch ng thtch dung dch formol 10% v cn 700si. Ngm sn ti thiu na giri mily sn ra.

Lu mu:* Bdung dch cnh.

* Lu mu trong cn 700, trong chai thy tinh nt mi hoc nt cao su.

c) Loi giun c kch thc nh

tng l giun trong ng nghim cha cn ethylic 700, y nt bng gn khng thm nc, baoming.

Phi dn nhn, vit ngy bng bt mc tu, bt m.

cl vo bnh c np, di lt bng thm nc, y cn ethylic 700, y np. Trnh cn bayhi (np phi c vng cao su).

3.3. Nhng iu cn bit khi lu giKST lu di

Giun mt trong v mu tnhin: khi bcnh trnn c v hi trng nhng gic rt lutrong cn.

Trng giun, sn th dnhn nhng khng ging ht nhtrong phn ti. Vi loi trng nhtrng giuna, trng giun mc sbphn bo nu dung dch cnh khng nng (dng phn bo khng bao gi




16/218

p g j y g_

gp trong phn ti). Bo nang n bo dng ti th nhn c mu km. Sau mt thi gian lu, nhng nhn ny khng

nhum mu nhng li r hn l trng thi ti. Dng hot ng ca amp mt nhanh chng chit quang trong dung dch formol. Trong MIF, amp khng bly gii, nhn ra d. Ngc li, sau khi trn lam knh v y bng l knh,

mu ca chng bin mt, khng thdng lm mu lu di trn lam knh v l knh.

CU HI LNG GI

1. Thno l thu thp phn ng quy cch?2. i vi anh (ch), iu g quan trng trong khu thu thp phn?3. Theo anh (ch) hin nay, cc phng xt nghim trong nc ta c ch trng n vic ly bnh phm? v

kt quca vic c/khng ch trng n vic ly bnh phm l g?4. Bo qun bnh phm c ch li g?5. Nu tn nhng ha cht bo qun phn thng c dng, cho bit u v nhc im ca tng ha cht

bo qun c nu.6. Cch bo qun n bo khc vi cch bo qun giun, sn nhthno?7. Ha cht bo qun c nh hng g n KST khi KST c ngm trong thi gian lu di?

Bi 4

KTHUT XT NGHIM PHN TM K SINH TRNG




17/218

p g j y g_

I. I CNG

Trong phng xt nghim, khi nhn c bnh phm, nu l phn ti khng c cht bo qun, chng ta

cn quan st bng mt (i th) trc c c nhng nhn xt sbvmu phn, ghi nhn nhng ctnh ca mu phn, phn loi bnh phm xt nghim: mu phn lng, c cht nhy, mu phi xt nghimngay.

Khng nn phn ngoi tri, khng c np y; khng nn lphn trn phiu xt nghim hoc dn mu vo cui bui mi xt nghim.

i vi phn c bo qun trong dung dch cnh th quan st i thkhng thc hin c.pht hin c KST chng ta cn phi dng knh hin vi quan st (vi th).

1. QUAN ST I TH

Quan st i th(bng mt hoc knh lp) ghi nhn trng thi, mu sc, cc cht l, tm kim v xcnh cc loi giun, sn c thi ra theo phn.

1.1. Trng thi phn

Phn c thcc trng thi: Cng rn (kh m thng). Cng (m thng c). Mm (ct c). Nho (c thbin dng). Lng. Lng nhnc.

1.2. Mu sc

Thay i ten, nu m, nu, nu nht, vng, xanh, mu t st hay i khi , trng.

1.3. Cc cht l

Cht nhy: thng c, c thkt thnh si, hnh dng ging nhk sinh trng. Cht ny c xemxt cn thn tm cc n bo, cc trng Schistosoma.

M lin kt:mu trng nhx c. Xem di knh hin vi sau khi lm trong vi acid acetic s thynhng si di.

Mu:chcn ghi nhn shin din mu ti hoc c tiu ha lm phn c mu en u.M: gm c nhiu bch cu bin dng. Cc cn b thc vt cha tiu ha, thng di hnh thc si.

2. QUAN ST VI TH

Quan st vi thc thc thc hin vi kthut xt nghim phn trc tip, tp trung KST trong phn,kthut chuyn bit, cy v nhum cnh.

II. KTHUT XT NGHIM PHN TRC TIP

K thut xt nghim phn trc tip s dng phn ha tan trong nc mui cho php pht hin s ding ca thhot ng n bo, trng giun, sn, u trng giun v cc vt thbt thng trong phn (hng




18/218

p g j y g_

cu, bch cu,).

1. DNG C

Knh hin vi Lam knh, l knh Vit (bt) ch sp Que g Khn vi Bnh ng dung dch st trng Kp.

2. HA CHT

3. QUY TRNH LM TIU BN PHN

Ly mt tm lam knh sch, kh. Dng vit ch sp chia lam knh ra lm 3 phn. Ghi tn bnh nhnvo nhu lam knh.

Nhln lam knh 1 git NaCl 0,85% vo gia, 1 git Lugol cui.Dng que gly mt t phn bng u que dim, ha tan phn vo git NaCl 0,85%.

Ly phn ln thhai ri ha tan phn vo git Lugol.Bque gvo dung dch st trng.y l knh ln 2 git phn.Kho st tiu bn di knh hin.




19/218

p g j y g_

4. TIU CHUN CA MT TIU BN TT

Khng qu dy: phn nhiu slm tiu bn c ti, che lp KST, kh pht hin. Khng qu mng: t phn qu skhng tm thy KST, trkhi chng

qu nhiu. Tiu bn c dy va phi khi thy c chin trn tbo t di tiu bn. Tiu bn khng c bt kh, dung dch phn khng trn ra quanh l knh.

5. KHO ST TIU BN DI KNH HIN VI

Kho st tiu bn phn bng vt knh x10, khi mun nhn r chi tit th chuyn sang vt knhx40. Kho st mu phn theo hnh chchi (zic zac) khng bst vi trng no.




20/218

p g j y g_

Lu : Nn nh sng va phi. Mu phn c xt nghim cng sm cng tt, lu KST scht hoc thay i hnh dng, kh xc

nh. Mu phn tm trng giun, sn: khng qu 10 gi. Mu phn tm n bo: khng qu 2 gi.

6. NHNG SAI LM NN TRNH

Pht phn khng u, chdy, chmng. Nu pht phn long qu hoc c qu, nn bi, lm li pht phn khc. y l knh lm tiu bn c bt kh. Dung dch phn trn ra xung quanh l knh. Qun khng t l knh ln pht phn th pht phn schng kh, vt knh bbn v mu nhum s

nht rt nhanh. Dng nc thng ha tan phn thay v dng dung dch NaCl 0,85%, nc thng s lm bin

dng hay hy hoi thhot ng ca n bo. Dng nhiu nh sng qu. Nn tknh gn vi bn knh. Gim nh sng bng cch ng bt mng

chn sng hay dng knh lc mu xanh da tri ly nh sng.

7. CCH TRLI KT QUXT NGHIM PHN

Trn phiu trli kt quxt nghim phn, phi ghi cc ni dung sau: c tnh ca phn: phn cng, mm, nho, c khun, lng, Mu sc ca phn: vng, xanh, nu, en,. Cc yu tbt thng thy c bng mt: cht nhy, mu, t sn, Kthut sdng: soi trc tip, kthut tp trung Willis,. Kt qu:+ m tnh: tm khng thy trng v bo nang ca KST ng rut.+ Dng tnh, vit ra cc chi tit sau:

* Tn ting Vit v tn khoa hc ca KST.* Trng, thhot ng, bo nang, u trng.* Mt nhim trn tiu bn:

V d:Tm thy trng giun a (Ascaris lumbricoides):(+).




21/218

p g j y g_

8. CCH XL DNG C DNG V BNH PHM

8.1. Bnh phm v que xt nghim

Sau khi xt nghim xong, cho lng phn v que xt nghim vo dung dch st trng ri hp dit trngtrc khi b. Nu khng c l hp, c thnu si 30 pht hoc chn vo hsu.

8.2. Dng c

Lam knh: cho vo dung dch st trng, hp khtrng, ra nc thng cho sch, ngm vo x bng,ra sch, ngm trong dung dch acid sulfochromic 24 gi. Ra li bng nc thng, trng li bng nc ct,sy kh.

L knh: ra tng tnhlam knh nhng chsy kh 600C.

CU HI LNG GI

1. M tkthut lm tiu bn phn soi trc tip tm KST.

2. Nu nhng sai lm c thgp khi lm tiu bn phn soi trc tip.3. Trnh by cch ghi phiu trli kt quxt nghim phn.

Kthut lm tiu bn phn

TT Thao tc Yu cu phi t

1 Chun bdng cv ha cht lmtiu bn phn.Dng cv ha cht y lm tiubn phn.

2 Ghi tn bnh nhn ln lam knh. Ghi r tn hoc k hiu, i chiu vi tntrn phiu xt nghim.

3 Nhln lam knh 1 git NaCl 0,85% v1 git Lugol.Lng dung dch va , 2 git nckhng qu gn hoc qu xa.

4 Cho phn vo git NaCl 0,85% vkhuy.Lng phn va , khuy tan u, tiubn khng qu dy, khng qu mng.

5 Cho phn vo git Lugol v khuy. Lng phn va , khuy tan u, tiubn khng qu dy, khng qu mng.

6 y l knh. Khng c bt kh, bt nc. Dung dchphn khng trn ra mp l knh.

7 t tiu bn ln bn knh hin vi. TmKST. Soi ng theo quy trnh v quy nh.




22/218

p g j y g_

Bi 5

KTHUT TP TRUNG K SINH TRNG TRONG PHN

Tp trung KST trong phn l mt phng php thng quy chn on bnh nhim KST, cho phppht hin thm mt smm bnh m xt nghim trc tip khng pht hin c.

Kthut tp trung KST trong phn c mc ch l tch KST ra khi cc cht cn b. C 2 cch: lm niKST v lm lng KST xung y ng nghim.

Kthut ny c thsdng phn ti hoc cnh, phng i thp (100 v 400 ln) quan st tiu

bn, pht hin c trng v u trng giun, sn, bo nang n bo, trng nang ca trng bo t.

1. PHNG PHP LM NI

Trong phng php lm ni, dng mt dung dch hoc hn hp c ttrng cao hn ttrng ca cc bonang, trng giun, sn lm cho chng ni ln mt nc, cht b lng xung y ng nghim. Tiu bn soisch, t cn, nhng c mt s trng giun, sn khng ni m chm xung y nhtrng giun a, trng cnp. V vy, vi phng php lm ni, cn soi lun cn khng bst KST.

1.1. Kthut dng nc mui bo ha (Phng php Willis)

Phng php ny c dng tm trng cc loi giun, sn trong phn: trng giun mc (rt tt), giuna, giun tc, trng sn di (dy) v sn di (dy)Hymenolepis sp.

Khng dng tm trng sn l, sn mng, u trng giun ln, bo nang v thhot ng ca nbo.

a) Nguyn tc

Phn c ha tan trong nc mui bo ha. Trng giun, sn c t trng nhhn t trng ca ncmui bo ha nn ni trn mt nc, dnh vo thy tinh (l knh) v c ly ra quan st di knh hinvi.

b) Dng c




23/218

p g j y g_

Knh hin vi Lam knh L knh Lpenicilin hoc ng nghim 18x 25mm Que g Hp Petri

Kp.

c) Ha cht

NaCl

Cn ethylic 950

Ether Nc.+ Dung dch nc mui bo ho:

Hoc cho mui vo trong nc cho n khi mui khng cn tan c na, ta c dung dch nc muibo ha.

+ Dung dch cn ether

* Ra l knh sch du, mbng cn ether :dung dch cn ether vo hp Petri.Cho l knh tng chic vo hp Petri, ngm trong 10 pht.Ly ra lau kh tng chic v ct trong hp Petri dng dn.

d) Quy trnh kthut

Cho khong 5g phn vo lpenicilin hoc ng nghim.vo lmt t nc mui bo ha, khong 1/3 l.Dng que khuy tan phn trong nc mui.Cho thm nc mui bo ha vo n khi mc nc ngang ming l.Vt bcc cn b ni ln mt nc.Nhthm vi git nc mui bo ha vo lcho n khi mt nc cong vng ln (khng nc

mui trn ming l).y l knh ln ming l, trnh c bt kh gia l knh v mt nc.yn trong khong 10 pht.Nhc thng l knh ln (l knh mang theo git nc mui mt di) v t ln lam knh.Kho st tiu bn di knh hin vi.




24/218

p g j y g_

Lu :

Nu thi gian ngn qu trng scha ni ln. Nu lu qu trng sngm nc mui v chm xung y. Thi gian di hay ngn ty theo cao ca ng nghim hoc chai lkhi sdng. Tt nht nn th

thi gian trng ni vi ng nghim v chai lkhc nhau.

1.2. Kthut dng dung dch Sulfat km

Phng php ny dng tm trng cc loi giun v bo nang n bo trong phn. Khng dng tm trng sn dy, sn l, sn mng, u trng giun ln. Khng dng vi phn c

nhiu m.

a) Nguyn tc

Phn c ha tan trong dung dch sulfat km bo ha, c ttrng 1,18. Trng giun, sn c ttrng nhhn nn ni trn mt nc v c vt ra quan st di knh hin vi.

b) Dng c

Knh hin vi ng nghim, ng ly tm Gc




25/218

p g j y g_

Khuyn cy vi trng Que g Lam knh L knh Kp.

c) Ha cht

Dung dch Sulfat km bo ho:

d) Quy trnh kthut

Ha tan 5g phn vi 2 3ml nc trong ng nghim.

Thm nc cho 10ml.

Lc dung dch trn qua tm gc vo ng ly tm.Ly tm 2000 vng/pht trong 2 pht, bphn nc trong bn trn.

Cho vo ng ly tm mt t dung dch Sulfat km, khuy u, tip tc cho thm dung dch Sulfat kmvo ng cho n cch ming ng nghim khong 2 3cm.

Ly tm 2000 vng/pht trong 2 pht.

Dng khuyn cy trng ly phn ni trn mt dung dch ln lam knh.

y l knh.

Kho st tiu bn di knh hin vi.

2. PHNG PHP LNGTp trung KST trong phn theo cch lm lng cn, KST tp trung y ng nghim, c thpht hin

c nhiu loi KST, kcn bo, nhng bnh phm soi li cha nhiu cn hn.

2.1. Phng php lng trng lc

a) Nguyn tc

Mu phn c ha tan vi nc v lng tnhin. Trong cn lng c cha tt cKST c trongphn.

Phng php ny cho php pht hin cc loi trng giun, u trng v trng sn mng (trong trng

hp nc c pha glycerin).

b) Dng c

Knh hin vi Lam knh L knh Ly c chn Que g.




26/218

p g j y g_

c) Ha cht

Glycerin 0,5%.

d) Quy trnh kthut

Dng nc hoc nc c pha glycerin 0,5%.Khuy u phn trong ly c chn.lng khong 1 gi.bphn nc ni bn trn.Thm nc, khuy u, lng 1 gi, gn bphn nc ni.Lp li nhiu ln cho n khi nc bn trn trong hn.Gn bphn nc ni.Khuy u phn cn, ly 1 hoc 2 git cn kho st di knh hin vi.

2.2. Phng php ly tm: Kthut dng Formol Ether

a) Nguyn tc

Mu phn c xl vi formol bo qun KST c trong phn. Cht b c lc b, du, mtrongphn sc tch ra bi ether. Sau khi ly tm, cn lng xung y v cha tt cKST c trong phn.

b) Dng c

Knh hin vi My ly tm Lam knh L knh

ng nghim Gi ng ng nghim ng nghim ly tm 15ml Que g Li lc kim loi ng ht Pasteur Cc c m.

c) Ha cht

Dung dch formol 10%.

Ether hoc ethyl acetat hoc xng.

d) Quy trnh kthut

Dng que gly khong 5g phn cho vo trong ng ly tm.Cho 7ml dung dch formol 10% vo ng ly tm.Ha tan phn v lc phn qua li lc vo ng ly tm khc hoc vo cc c m.Ly tm 2000 vng/pht trong 1 2 pht. Ht bphn nc ni. C thlp li nhiu ln cho n khi

phn nc ni trong.




27/218

p g j y g_

Cho 10ml dung dch formol 10% v 3ml ether vo trong ng ly tm.y ng nghim bng nt cao su, trn u bng cch lc mnh trong vng 10 giy.Mnp cao su, cho ng nghim vo my ly tm, quay 2000 vng/pht trong 1 2 pht.Ly ng nghim ra khi my ly tm, cht dch trong ng nghim c chia thnh 4 lp:

Lp trn cng: ether Lp th2: mt nt gm cc mnh vi cht bo dnh vo thnh ng

Lp th3: formol Lp th4: cn cha KST.

Dng que gtch nhnhng lp cht bo ra khi thnh ng bng cch xoy theo hnh xon.b3 lp dung dch trn cng bng mt ng tc nhanh gn, dc ngc ng ly tm.Dng ng ht Pasteur ly 1 git cn nhln lam knh v kho st di knh hin vi (c thkho st

cn vi dung dch Lugol).Lu :Ether, ethyl acetat hoc xng l dung mi rt dbay hi v dchy nn xa ngun in, ngun la.

Bo qun cc cht ny trong bnh hoc chai lrng, ni thong mt. Khng t cc bnh cha Ether votlnh, hi Ether sthot ra v gy n.

CU HI LNG GI

1. Mc ch ca phng php tp trung KST trong phn l g?2. C bao nhiu phng php lm tp trung KST trong phn?3. Nu u v nhc im ca kthut Willis v kthut dng formolether.4. Anh (ch) schn kthut no lm tp trung phn? Cho bit l do ca schn la ny.




28/218

p g j y g_

Xt nghim phn theo phng php tp trung Wills

Xt nghim phn theo phng php tp trung formolether

Stt Thao tc Yu c u phi t


2 Cho phn vo lxt nghim. Lng phn ng quy nh 5 gram

3nc mui bo ha vo lxtnghim.

Khong 1/3 l.

4 Dng que gquy phn. Vt bcn to(n u c).Phn tan u trong nc mui bo ha,khng c cn to.

thm mui bo ha vo lxtnghim.

Nc y n ming l, hi vng lnnhng khng trn ra ngoi.

5 y l knh ming lxt nghim.Khng c bt kh, bt nc. Dung dchphn tip xc vi l knh vtr cn itrong thi gian 15 pht.

6 Nhc l knh ln v t tiu bn ln lamknh.Khng c bt kh, bt nc.

Soi knh hin vi tm k sinh trng. Soi ng theo quy trnh v quy nh.



2 Cho phn vo lxt nghim. Ly nhiu ni trn khi phn.

3 dung dch formol 10% vo lxtnghim. Khong 7ml.

4 Dng que gquy phn. Lc dung dchphn. Quy cho phn tan u.

5 Quay ly tm 2000 vng/pht trong 1-2

pht, ht bnc ni.Ht bnc ni khng lm xo trn cn.

Lp li giai on (5) nhiu ln. Phn nc ni phi trong.

6 dung dch formol 10% vo lxtnghim. Cho thm ether. Ly ng 10ml formol v 3ml ether.

7 y np ng nghim v trn u phnvi formol v ether.Np phi y kn v lc mnh ng nghimtrong 10 giy.

8Quay ly tm 2000 vng/pht trong 1-2pht. Ly ng nghim ra khi my lytm.

Ly cn thn, khng lm xo trn cc lpdch trong ng nghim.

9 Tch blp m. Lp mc tch khi thnh ng cnnguyn vn, khng bnt vn.

10 Trt bphn nc ni bng cch dc

nhanh ng nghim xung.

Sau khi bphn nc ni, cn khng

bxo trn.11 Soi knh hin vi tm k sinh trng. Soi ng theo quy trnh v quy nh.




29/218

p g j y g_

Bi 6

CC KTHUT CHUYN BITPHT HIN K SINH TRNG NG RUT

Trong mt s trng hp, do c im sinh hc ring bit ca mt s loi giun, sn, n bo m ccphng php xt nghim thng thng khng thhoc thnh thong mi pht hin mm bnh trong phn.

khc phc tnh trng ny, ngi ta nghin cu a ra cc phng php xt nghim c th ph

hp vi nhng c im sinh hc ca tng loi KST.

1. XT NGHIM TM TRNG GIUN KIM

1.1. Phng php GRAHAM (Phng php bng dnh trong)

a) Nguyn tc

Trng giun kim thng c tm thy cc np nhn hu mn, rt him khi tm thy trong phn. Vvy, pht hu mn bng keo dnh c dng thu thp trng giun kim. Kthut ny phi c thc hinbui sng sm trc khi trlm vsinh hu mn.

b) Dng c

Knh hin vi Lam knh ng nghim ng ht Pasteur Bng keo trong Cy li hoc mung di 10cm Bng sch




30/218

p g j y g_

Gng tay.

c) Quy trnh kthut

Dng bng keo trong dn ln lam knh sao cho hai u lam knh u c phmt on bng keokhong 1cm.

t ming lam knh dn bng keo ln cy li sao cho cnh nhca tm lam knh cch bcy li bng 1/3 chiu di ca tm lam knh.

Gbng dnh ra khi lam knh v cun vng qua u cy li, mt dnh ra ngoi.Gicht tt cbng bn tay phi.Tay tri vch hu mn ca tr, tay phi cm cy li c dn bng keo n nh, lt qua lt li cy

li chung quanh ra hu mn.Dn ming bng keo ln mt lam knh, dng bng kh v sch ch nhmit cht ming bng keo

xung mt lam knh.Kho st tiu bn di knh hin vi.Ch :Phi lun mang gng tay trong sut qu trnh thao tc, trnh bnhim KST.




31/218

p g j y g_

1.2. Phng php GRAHAM bin i

a) Dng cv ha cht

Knh hin vi Lam knh

L knh ng nghim ng ht Pasteur Que tm bng Nc mui NaCl 0,85% Gng tay.

b) Quy trnh kthut

Dng que tm bng xoay chung quanh np nhn hu mn.

Cho que tm bng vo trong ng nghim c cha 0,5ml NaCl 0,85%, ra kque tm bng vo trongdung dch nc mui.Dng ng ht Pasteur ht nc mui ra lam knh, y l knh v kho st di knh hin vi.Ch :Phi lun mang gng tay trong sut qu trnh thao tc, trnh bnhim KST.

2. TM U TRNG GIUN LN (PHNG PHP BAERMANN)




32/218

p g j y g_

2.1. Nguyn tc

u trng giun ln c i tnh vi nhit v m cao v bthu ht vni c nc m.

2.3. Quy trnh kthut

a) Lp t hthng dng c

t phu thy tinh hoc plastic ln gi.t li kim loi ln phu.Lp ng cao su vo phu.Kp cht ng cao su li.

b) Thao tc

Trn li kim loi t 2 ming gc.Nu phn lng, lt di ming gc 2 lp giy thm.

khong 150g phn ti ln ming gc trn phu.vo phu nc m 45oC sao cho nc va sp ming phu v ngp phn.

Dng bng n ri vo phu ginhit ca nc.yn t1 3 gi.Mkp kha ng cao su hng nc vo cc thy tinh.Dng ng ht Pasteur ht nc vo ng ly tm.Quay ly tm 1000 vng/pht trong 5 pht.Gn bphn nc ni.

Dng ng ht Pasteur ht cn.




33/218

p g j y g_

Kho st cn di knh hin vi tm u trng.Ch :Phi lun mang gng tay trong sut qu trnh thao tc, trnh bnhim KST.Mu phn ct24 48 gii khi thy u trng giun mc.

3. PHT HIN U SN DI (SN DY) TRONG PHN

Thuc iu trsn di hin nay rt hiu qunn vic tm u sn di trong phn cng khng cn thit

na. Tuy nhin, bnh phm phn cng nn c kim tra u sn v t sn mang trng nh danh loi.Khi thc hin phi ly cb phn xt nghim.

Ha phn vi nc v cho qua hthng lc vi nhiu cmt li tto n nh(sp xp mt li tton nh).

Ly tm bphn nc ni, ly cn tm u sn bng knh lp hoc knh hin vi.

CU HI LNG GI

1. Cc phng php xt nghim phn trc tip c thpht hin c trng giun kim, u trng giun lnkhng? Ti sao?

2. M tthao tc thu thp trng giun kim.3. Kthut Baermann dng tm u trng giun ln, c thpht hin c u trng giun mc khng?

Kthut Baerman

Bi 7

CY PHN

Cy phn c bit cn thit pht hin nhim nh giun mc, Strongyloides stercoralis vTrichostrongylus spp. v nh danh k sinh trng.

u trng thng gp nht trong phn l giun ln.

Stt Thao tc Yu cu phi t

1 Chun bdng cv ha cht lmtiu bn phn. Dng cv ha cht y cy phn.

2 L p t hth ng c y phn. ng theo quy trnh.3 2 lp gc ln li. Gc phi phton bmt li.4 phn ln lp gc. Lng phn ln, nguyn b phn.5 nc m ln phn. Nc m khong 45oC, va ngp phn.6 yn t1 - 3 gi. Lun gincm trong sut thi gian quynh.

7 Mkp kha ng cao su, hng ncvo cc.Mkha nhnhng, khng nc vngtung to ra xung quanh.

8 Dng ng ht Pasteur ht nc vo ngly tm. Khng ri vi ra mi trng.

9 Ly tm. ng quynh, nc khng vng ra xung quanh.

10 Bnc ni. Nh1 git cn ln lamknh. y l knh. Khng bt kh, khng trn nc ra quanh l knh.

11 t tiu bn ln bn knh hin vi. Tm KST. Soi ng theo quy trnh v quy nh.




34/218

p g j y g_

Ty thi gian vn chuyn trong lng rut v iu kin ca bnh nhn, c thtm thy u trng c thcqun phnh (rhabditiform) v him hn l u trng c thc qun hnh ng (filariform). Cng vy, nu v mtl do no m phn b chm tng xut, trng phi v cu trng giun mc cng c th tm thy trongphn.

C nhiu kthut cy: cy qua giy lc HaradaMori, cy giy lc hp thch, cy than.

1. KTHUT HARADA MORI

1.1. Nguyn tc

Mt thanh giy thm c phn c cho vo ng nghim c t nc y. Nc thm dn ngc lnthanh giy trong khi u trng giun di chuyn xung y ng nghim.

1.3. Quy trnh kthut

Cho khong 3ml nc vo ng nghim.Tri phn ln ming giy thm, cch 2 u khong 2 3cm.

t ming giy vo trong ng nghim sao cho nc chm vo u di ca ming giy nhng khngngp n phn.

Ly giy bcung nghim li, chm lcho khng kh vo trongng nghim.nhit phng th nghim, theo di hng ngy, tngy 2 4.Ht nc y ng nghim, nh1 git ln lam knh.Nhthm 1 git dung dch Lugol, y l knh, 1 pht.Quan st tiu bn di knh hin vi vi vt knhx10.Ch :Phi lun mang gng tay trong sut qu trnh thao tc, trnh bnhim KST.

2. CY PHN TRONG HP PETRI

Kthut ny ging nhkthut HaradaMori, chkhc l dng hp Petri thay v ng nghim.




35/218

p g j y g_

2.2. Quy trnh kthut

Ct giy thm thnh hnh chnht 7 15cm.Cun cht giy thm quanh ming lam knh.Tri trn mt giy 1 gram phn.tt cvo y hp Petri c 10ml nc ct v trng v lun gicho y hp c 1 lp nc trong

sut thi gian cy.nhit phng th nghim, theo di hng ngy, tngy 2 4.Ht nc y hp Petri, nh1 git ln lam knh.y l knh v quan st tiu bn di knh hin vi.Ch :Phi lun mang gng tay trong sut qu trnh thao tc, trnh bnhim KST.

3. KT QU

Nu kt qucy dng tnh: u gith48 c ththy:

+ u trng giun mc.+ u trng giun ln.

Tngy th2 n ngy th4:+ u trng giun mc.+ u trng giun ln v giun trng thnh c, ci.

CU HI LNG GI

Vnguyn tc, kthut cy phn HaradaMori c khc kthut Baermann khng?

Kthut cy phn HaradaMori

Stt Thao tc Yu cu phi t1 Chun bdng cv ha cht lm tiubn phn.

Dng cv ha cht y cyphn.

2 Cho nc c t vo ng nghim. Khong 3 - 5ml vo y ng nghim.

3 Tri phn ln thanh giy, cch u giykhong 2 - 3cm.Thnh mt lp u, khng dy qu,khng mng qu.

4 t giy vo trong ng nghim. Nc chngp u giy, khng chmn phn.

5Bc giy ming ng nghim, chm lkhng kh vo ng nghim.

Bc giy kn, chm nhng lnhrui,kin khng chui vo c.




36/218

p g j y g_

Bi 8

CC KTHUT NHUM MU PHN

Phng php soi ti c gi trrt ln trong chn on cc bnh KST ni chung, nhng khng chovic nhn dng n bo. V vy, cn phi bsung thm kthut nhum trong cc kthut chn on bnhKST, c bit l i vi n bo. Nhum cnh l k thut quan trng nht xc nh nhim n bong rut, v n gip cho vic phn bit cc bphn hnh thkhc nhau nhvo sbt mu khc nhau canhng bphn . Pht nhum ny c xem vi vt knh du (phng i 1000 ln).

C nhiu cch nhum, phbin nht l nhum Trichrome (Wheatley Gomori), nhum Haematoxylinst v nhum Zeihl Neelsen ci tin.

1. NHUM TRICHOME (GOMORI WHEATLEY)

1.1. M t

Nhum Trichome l mt k thut nhum nhanh, n gin nhum n bo ng rut, nht l xem cc trng roi, tbo ca ngi, nm ht men v cc KST gitrong khong 45 pht.

C thdng nhum mu phn ti hoc lu trong cn Polyvinyl hay phn mi c gn vi dungdch Schaudinn.

Khng dng nhum mu phn c tp trung bng formol ether.

1.2. Vt liu, ha cht

ng cy nhit phng trong 2 - 4ngy.

thi gian quy nh, khng ncngp phn, khng nc cn.

6 Tho bgiy bc ming, ht 1 git ncnhln lam knh. y l knh.Bgiy vo dung dch st trng.Nc khng trn ra quanh l knh.





37/218

p g j y g_

a) Thuc nhum Trichome

Thnh phn:

Cch pha v bo qun:+ Cho 1,0ml acid acetic vo cc cht ni trn.+ yn trong 15 30 pht nhit phng.+ Cho 100ml nc ct vo, dung dch c mu tm.+ Bo qun trong lthy tinh hoc nha nhit phng. Gic trong 24 thng.

b) Dung dch cn ethylicIod

Thnh phn:

Bo qun trong lmu ti.

Khi dng pha long vi cn ethylic 70ocho ti khi c mu tr m.

Gic khong 1 tun hoc ti khi no thy mu nht th b.

c) Dung dch Acid Cn ethylic

1.3. Quy trnh nhum

Cnh tiu bn phn l bc rt quan trng trong qu trnh nhum c c tiu bn p. Trc y,ngi ta thng cnh tiu bn phn bng dung dch Schaudinn v n nh hnh rt tt thhot ng v bonang ca n bo, nhng v dung dch Schaudinn c thy ngn, rt c, nn ngy nay ngi ta c thdngdung dch Schaudinn cnh hay bty ngi sdng.

a) Quy trnh cnh tiu bn bng dung dch Schaudinn

Nhng ngay pht phn va lm xong vo trong dung dch Schaudinn, 30 pht hoc qua m, sau ly tiu bn ra v nhng ln lt vo:




38/218

p g j y g_

b) Quy trnh khng dng dung dch Schaudinn

Nhng tiu bn phn vo:

Quan st di knh hin vi vi vt knh du x100, nn sc mu hay xanh l cy, n bo c muxm nht hay l cy xanh nht.

1.4. Kt qu

Thhot ng v bo nang ca n bo c nhn thy ddng. Trng giun, sn v u trng c thkh nhn din v thuc nhum m c. C thnhn ra nm men, si tnm giv cc bch cu. Khng thy c trng bo tnhCryptosporidium sp.

2. NHUM HAEMATOXYLIN ST (SPENCER MONROE METHOD)

2.1. M t

Phng php ny tt nhum n bo, tbo ca ngi, nm men, tinh thCharcotleyden, khngdng nhum trng giun, sn hoc u trng v chng bnhum m en.

Phng php ny tt nhum tiu bn phn ti hoc phn c bo qun trong dung dch PVAhoc SAF.

Phng php ny cng ging nhnhum Trichome. Quy trnh m tdi y l c cnh bng dung




39/218

p g j y g_

dch Schaudinn.

2.2. Vt liu

Knh hin vi Lam knh L knh

Que g Bnh thy tinh dung dch nhum Kp Gng tay.

2.3. Ha cht

a) Dung dch A

Thnh phn:

Ha tan Haematoxylin tinh thvo 100ml cn ethylic 95o, yn ngoi nh sng trong 1 tun, sau lc.

b) Dung dch B

Thnh phn:

Khi dng, trn ng thtch dung dch A v dung dch B, trc khi nhum t nht 3 4 gi.

c) Dung dch Cn ethylicIod

Thnh phn:+ Iod tinh th 1 2g

+ Cn ethylic 70o 100ml Bo qun trong lmu ti.

Khi dng, pha long vi cn ethylic 70ocho ti khi c mu tr m.

Gic khong 1 ti vi tun hoc ti khi no thy mu nht th b.

d) Dung dch Acid cn ethylic

+ Cn ethylic 90o 99,5ml

+ Acid acetic bng 0,5ml

2.4. Quy trnh nhum




40/218

p g j y g_

2.5. Kt qu

Thhot ng v bo nang ca n bo c nhn thy ddng. Trng giun, sn v u trng c thkh c nhn din v thuc nhum m c. C thnhn ra nm men, si tnm giv cc bch cu. Khng thy c trng bo tnhCryptosporidium sp.

2.6. Cc vn thng gp

Cnh tiu bn: nu khng c lm tt, c thkh nhn din n bo do bbin dng hoc khng

n mu. Tiu bn lun c lm ro trc khi chuyn tbnh ny sang bnh khc trong qu trnh nhum bng

cch cm tiu bn theo chiu thng ng, cho 1 cnh lam knh chm vo giy thm rt cht lng.

3. KTHUT NHUM ZIEHLNEELSEN CI TIN

3.1. M t

Cc trng bo tng rut (Cryptosporidium, Cyclospora) kh c xc nh bng cch soi phntrc tip. V vy, ngi ta dng phng php nhum to stng phn gia mu ca KST v nn cn bphn.

K th ut nhum ZiehlNeelsen ci tin c dng da trn c im khng acid ca ccKST ny. Nguyn tc ca k th ut ny l nhum tiu bn phn bng carbon fuschin, sau ty mu v nhum nn tiu bn bng mu xanh. Do c tnh khng acid nn cc trng bo t gi li mu hng ca fuschin.

Kthut nhum ZiehlNeelsen ci tin c thp dng cho phn ti, hoc phn c cnh trongformol, hoc cc loi bnh phm khc nhdch ht t trng, mt, m (m).

3.2. Dng c

Knh hin vi




41/218

p g j y g_

Lam knh

Gi ng lam knh

Que tm bng

Gng tay.

3.3. Ha cht

Methanol

Carbonfuchsin

Acid chlorhydric

Cn ethylic 95o

Xanh Malachit 1% hoc Xanh Methylen 1%.

a) Pha Carbon Fuchsin

Dung dch A:

Dung dch B:

Trn 10ml dung dch A vi 90ml B li vi nhau.

Bo qun c 1 nm nhit phng.

b) Pha dung dch xanh Malachit

C ththay xanh Malachit bng xanh Methylen.Bo qun c 1 nm nhit phng.

c) Pha dung dch cn acid chlorhydric

3.4. Quy trnh nhum




42/218

p g j y g_

3.5. Cc vn thng gp Nu lm pht phn qu dy, thuc nhum c thkhng ngm vo tt ccc KST, c thlm sai lch

kt qu.

Khi ty mu, nu ty kqu (thi gian ty ko di hoc nng acid m) slm cho KST khng cnbt mu sau khi nhum.

Nu nhim nh, c thkhng tm thy KST. Nn xt nghim 3 ln, mi ln cch nhau vi ngy khng bst ca bnh.

CU HI LNG GI

1. Ti sao phi nhum phn?2. C my phng php nhum phn?3. M tphng php nhum Trichome.4. Nu skhc bit gia phng php nhum Trichome v Haematoxylin.

Kthut nhum ZiehlNeelsen ci tin


1 Chun bdng cv ha cht lm tiubn phn.Dng cv ha cht y nhumphn.

2 Lm pht phn mng trn lam knh. Pht phn mng, u.3 kh ngoi khng kh. kh tnhin.

4 Cnh bng methanol trong 5 pht. kh ngoi khng kh. ng thi gian quy nh.

5 Nhum vi carbonFuchsin trong 5 pht. Phthuc nhum pht phn, khngnghing .

6 Ra lam knh vi nc. Nhng vo su vo chu nc, trnhcn bm vo tiu bn.

7Ty mu bng cnacid cho ti khi mu

Nu ty kqu (thi gian ty ko dihoc nng acid m) slm cho KST




43/218

p g j y g_

Bi 9

C LNG SGIUN BNG CCH M TRNG

Vic c lng sgiun trong mt bnh nhn gip cho bc slm sng bit cng nhim, quyt nhkhnng ha trliu v nh gi hiu quthuc iu tr. Tuy nhin, chc vi loi giun k sinh ngi mic s tng ng gia s lng trng trong phn v s giun c trong rut nh: Ascaris lumbricoides,Trichuris trichiura,giun mc (Necator americanus v Ancylostoma duodenale).

Vic m trng chl c on phi c thc hin mt cch cn thn.C nhiu phng php m trng nhphng php Stoll, Brumpt, KatoKatz. Phng php c p

khng tri ra na. khng cn bt mu sau khi nhum.

8 Ra di vi nc chy Dng nc chy va phi, khng qumnh.

9 Nhum vi 1% xanh Malachit trong 30 giy.Ra tiu bn di vi nc. cho kh. ng quy nh.





44/218

p g j y g_

dng thng dng l pht dy KatoKatz.

1. KTHUT LM PHT DY KATOKATZ

Pht dy KatoKatz c xem l mt kthut tt pht hin bnh sn mng Schistosoma mansoni vmt sgiun, sn khc rt hiu qu, hin ang c Tchc Y t thgii chn lm phng php chun pht hin trng giun, sn trong phn, c bit l giun a, giun mc, giun tc. Phng php ny khng dngtm u trng, trng giun kim hoc n bo.

Pht dy KatoKatz l mt kthut c tnh cht nh tnh v nh lng do thtch phn c xc nh.Lng phn dng ln nn dtm thy trng giun, sn hn xt nghim phn trc tip.

1.1. Nguyn tc: Phn c nh lng bng hong c kch thc chun, tri ln lam knh v c lmtrong bi l knh bng giy cellophane thm glycerin.

1.2. Dng c

Knh hin vi Que g Li kim loi hoc plastic (60 105 mt li) Hong phn bng kim loi khng ghoc bng plastic hay ba cng c mt thtch phn nht

nh Que gt phn bng nha Lam knh Giy cellophane thm nc dy 40 50m, ct thnh tng ming c kch thc 22x 35mm Lc c np y bng Kp Giy vsinh hoc giy thm Gng tay.

1.3. Ha cht

Xanh Malachit. Glycerin. Nc ct.

a) Pha chdung dch xanh Malachit 1%

Bo qun trong lsm mu, nt kn.

b) Dung dch sdng

Thnh phn:

Trn u hn hp ni trn. C ththay thxanh Malachit 1% bng xanh Methylen 3%. Cc mnh giy cellophane c ngm vo dung dch ny 24 gitrc khi sdng.




45/218

p g j y g_

1.4. Quy trnh kthut

t mt mu phn nhtrn giy bo (hnh 9.1a).n li ln mu phn sao cho phn lc qua li v tln pha trn (hnh 9.1b).t tm hong ln lam knh (hnh 9.1c).Dng que gt ly phn pha trn li cho phn y vo hong, gt phn phn tha trn h.

Nhc tm hong ra sao cho phn trong hc gili trn lam knh.Phln phn mt ming giy cellophane c ngm dung dch glycerin mu, lau kh glycerin cn

trn mt giy cellophane (hnh 9.1d).Lt p tm lam knh ln mt mt phng cng, n xung nhnhng phn c tri mng u (hnh

9.1e).Nhc cn thn tm lam knh bng cch trt nhnhng vmt bn, trnh lm rch hoc lm tch

mnh giy cellophane.yn t30 60 pht pht phn trong (nu mun lm trong tiu bn nhanh c thlam phn

vo tm 40oC hoc di nh sng mt tri trong vi pht).Kho st tiu bn di knh hin vi.




46/218

p g j y g_

1.5.c kt qu

Mu phn strong, trng KST khng btrong sthy r trn nn mu xanh. Phng php ny quan st ddng cc loi trng giun.

Lu : Trng giun mc, trng sn mng (Schistosoma sp) v vmng nn db lm trong v dvnu

lu. Trng mt vchcn phi kh nhn dng. Do nn quan st sau khi phgiy cellophane 30 pht. Phng php ny khng p dng cho phn lng. Kthut ny sdng phn ti, cn thn khi lm xt nghim.

1.6.m trng

Tnh strng m c trong 1g phn: Gi n l strng trongX(mg) phn. Gi N l strng c trong 1g phn = 1000mg.

Strng m c trong 1g phn:

V d:

Hong c thtch:X= 50mg, n = 20.Strng m c trong 1g phn l:

Trn thc t, kch thc hong phn c tnh ton c thcha mt lng nht nh (X (mg)

phn):+ ng knh 9mm dy 1mm cha 50mg phn.+ ng knh 6mm dy 1,5mm cha 41,7mg phn.+ ng knh 6,5mm dy 0,5mm cha 20mg phn.Nhvy chcn nhn s lng trng m c trongX(mg) phn vi hs (1000mg/X(mg)) sc

c strng trong 1 gram phn.

1.7.nh gi

Kthut ny n gin, nhanh, chnh xc, c thtin hnh hng lot trong iu tra v nghin cu. Tuynhin, vic c lng sgiun k sinh chc mt gi trht sc tng i v giun, sn khng theo nhp u n, trng khng c phn bu trong phn. Phn c thc hay lng, lng phn thi ra hng ngyc thnhiu hay t.

nh gi cng nhim ca giun a, giun tc, giun mc theo s lng giun k sinh v s trngm c trong 1 gram phn theo quy c ca Tchc Y tthgii (bng 9.1).

Bng 9.1

Loi giun

Nhim nh Nhim trung bnh Nhim nng

Slnggiun

Strng/g phn

Slnggiun Strng /g phn

Slnggiun

Strng/g phn




47/218

p g j y g_

2. KTHUT STOLL

2.2. Quy trnh kthut

Cho dung dch NaOH N/10 vo bnh Stoll n vch 56ml.Ly khong 4g phn cho vo bnh cho n khi dung dch NaOH ln n vch 60ml.

Cho bi thy tinh vo bnh.y nt bnh lc trn v u.qua m.Ngy hm sau ly ra lc u trc khi ht mu.Dng ng ht ly 0,15ml dung dch phn nhln lam knh y l knh, trnh c bt kh.Tin hnh m trng trong ton bl knh.

2.3. Tnh kt qu

Gi n l strng m c trong 0,15ml. Gi N l strng c trong 60ml (tng ng 4g phn).

Slng trng c trong 1g phn: nx 100.

Ty theo trng thi ca phn, nhn kt quvi hstng ng:

Giun a 20 < 5000 6 -24 5000 - 50000 > 25 > 50000

Giun tc < 1000 1000 - 10000 >10000

Ancylostomaduodenale 20 < 3000 21 -100 3000 -10000 > 100 >10000

Necator

americanus50 < 2000 51 -100 2000 - 7000 > 200 > 7000




48/218

p g j y g_

Lng phn thi ra trung bnh mi ngy thay i ty theo tui:

T, tnh slng trng thi ra trong mt ngy.V d:Lng phn thi ra ngi ln l 200g:Slng trng: nx 100x 200Tslng tnh ton c ta c thc lng sgiun k sinh.

V d:

Giun a con ci mi ngy 200.000 trng.Slng giun tnh ra tslng m c:

Nu trong rut bnh nhn slng giun ci v giun c bng nhau th slng giun c trong rut bnhnhn:Xx2.

Lu :

Kthut m trng khng gip ta suy ra slng giun, sn k sinh trong rut mt cch chnh xc v crt nhiu yu tlm sai lch kt qunh: Giun, sn khng trng theo mt nhp cnh: c ngy , c ngy khng. Slng trng mi ngy cng khng ging nhau. Tlgiun c/ci khng lun lun chnh xc. Khng thnh gi ng trng thi ca phn, cch tnh hsca mi tc gicng khc nhau. Lng phn thi ra mi ngy cng c nhiu thay i.

K sinh trng Strng /ngy Tlc/ci Tng sKST

Giun a 200.000 1/1 2

Giun mc(A.duodenale)

20.000 (50.000) 1/1 2

Giun mc(N.americanus)

10.000 1/1 2

Giun tc 12.000 (50.000) 1/1,7 2,7

Sn l gan ln 1000 1




49/218

p g j y g_

CU HI LNG GI

1. Anh (ch) cho bit mc ch ca m trng trong phn?2. m trng c thtnh c cng nhim cho tt ccc loi giun, sn k sinh ngi? Ti sao?3. So snh quy trnh m trng theo phng php Stoll v KatoKatz.4. Theo anh (ch), hin nay c cn phi m trng trong iu trbnh KST? Ti sao?

Kthut KatoKatz

Bi 10KTHUT TM MTRONG PHN

1. MC CH

Thnghim tm m trong phn l nh gi hp thca rut v tnh trng hot ng ca gan,

mt v ty. Shin din ca cht bo trong phn, cn gi l tiu phn m, l biu hin ca ri lon tiu ha hocsuy gim chc nng ca tuyn ty v mt.

Trng hp ri lon hp thu th sc nhiu acid bo v x phng, nu suy gim chc nng ca tuynty v mt th c nhiu ht mtrung tnh.

2. NGUN GC

Thc phm bnh nhn n vo: Tng vt: m, tht ng vt, b.


1 Chun bdng cv ha cht lm tiubn phn.Dng cv ha cht y lmtiu bn phn.

2 L y phn trn ry sng. ng quy nh

3 Cho phn vo hong, t trn lam knh. ng tc gn, sch, lng phn va.

4 Nhc tm ong ra. ng tc gn, sch.

5 t giy Cellophane nhum mu ln

phn.

t ng vtr, ngay ngn.

6 Dng nt cao su p ln mt giy cellophan. Phn phi dn u, mt giy tng iphng.7 tiu bn trong phng th nghim. thi gian quy nh.8 t tiu bn ln bn knh hi n vi. Tm KST. Soi ng theo quy trnh v quy nh.




50/218

p g j y g_

Tthc vt: du thc vt (du olive, du m).

3. CC DNG CHT BO

Acid bo, cht bo trung tnh, x phng (x bng).

4. HNH THCHT BO DI KNH HIN VI

Acid bo: nhng ht trn nhcht bo trung tnh, hnh kim di, mnh hoc m v nh hnh. Cht bo trung tnh: nhng ht trn, khng mu hay xanh l cy, vng, kch thc khng u. X phng: hnh dng thay i, kh nhn dng, tng m ht, m v nh hnh, hnh kim ngn ng

ring l.

5. PHNG PHP BAILENGER

phn bit m trung tnh vi acid bo, ngi ta dng k thut nhum mu. C nhiu ha cht nhum nhng chnhng ha cht no gip phn bit c cc loi cht bo th mi c sdng v muphi bn, lu phai.

5.1. Nguyn tc

Da vo c tnh ca acid bo c i tnh vi Fuschine v acid bo, cht bo trung tnh n mu tm caCrystal violet.

5.2. Dng c

Knh hin vi Lam knh L knh Que g ng ht n cn

Gng tay.5.3. Ha cht

Lc trc khi dng. Bo qun trong chai c mu sm, nt tht kn.

5.4. Quy trnh kthut

Dng que xt nghim ly mt t phn ln lam knh.Nu phn c, c thpha long phn vi t nc.

Cho 1 git phm nhum ln lam knh, trn u vi phn.y l knh ln, hnhqua ngn la.Kho st tiu bn di knh hin vi.

5.5.c kt qu

Mtrung tnh c mu tm nht. Acid bo c mu tm.




51/218

p g j y g_

X phng c nhiu mu nhng phn ln c mu hng v cam. Du paraffine khng bt mu.

CU HI LNG GI

1. Anh (ch) cho bit ngha ca mtrong phn.

2. M tkthut Bailenger pht hin mtrong phn.3. M tcc loi cht bo khi soi ti v sau khi nhum.

Bi 11

KTHUT TM MU TRONG PHN

1. MC CH

Tm mu trong phn chn on c xut huyt on no trn ng tiu ha. Xut huyt c thdoKST, do vim nhim, u bu, c thpht hin c bng mt, khi thy:

Phn c mu ti: c xut huyt on cui rut gi. Phn en: xut huyt on trn ng tiu ha (rut non, ddy). Hng cu b tiu ha, khng cn

nguyn vn; huyt sc tc phng thch ra ngoi, ln vi phn (mu n). Trong trng hp ny, xc nh

xut huyt bng kthut tm huyt sc ttrong phn.2. KTH UT TM HUYT SC TTRONG PHN BNG CHT

AMINOPYRINE

2.1. Nguyn tc

Khi huyt sc ttip xc vi hydrogen peroxide th oxygen c phng thch, oxygen ny sphn ngvi cht Aminopyrine (Aminophenazone) lm hin mu.

2.2. Chun bbnh nhn cho xt nghim tm mu trong phn

Mt ngy trc khi lm xt nghim tm mu trong phn, bnh nhn khng c:

n tht. Ung thuc c cha cht st. nh rng mnh gy chy mu.

2.3. Dng c

My ly tm ng ly tm Que g ng ong 20ml




52/218

p g j y g_

ng nghim, gi ng nghim Gng tay.

Lu :Dng cdng phi tht sch, khng c c vt mu.

2.4. Ha cht

Acid acetic 10%

Hydrogen peroxide 10% (pha trc khi dng) Cn ethylic 95o

Aminopyrine Mu chng dng (dung dch 1% mu tan trong nc) Mu chng m (nc ct).

2.5. Quy trnh kthut

Pha dung dch aminopyrine (chpha trc khi dng): Cho 0,25g aminopyrine vo y ng nghim.

vo ng nghim 5ml cn ethylic 95o.

Ly mt lng phn cho vo ng ly tm. Thm vo 7ml nc ct v nh tan phn.Ly tm 1000 vng/pht trong 5 pht.phn nc ni vo 1 ng nghim.Nhttvo thnh ng nghim ng nc ni cc cht sau y:

10 git dung dch acid acetic. 5ml dung dch aminopyrine. 10 git hydrogen peroxide.

Ch :Khng trn ln cc cht vi nhau.yn trong 1 pht.c kt qutrong vng 5 pht sau khi thm hygrogen peroxide.

2.6.c kt qu

Kt qudng tnh th mu sxut hin gia 2 lp dung dch: nht = phn ng dng tnh (+). ti = phn ng dng tnh mnh (++). m = phn ng dng tnh rt mnh (+++). Khng c mu = phn ng m tnh ().




53/218

p g j y g_

3. THNGHIM PHT HIN MU TRONG PHN

L mt kthut pht hin mu trong phn nhanh, n gin, c nhy v chnh xc kh cao.

3.1. Nguyn tc

Huyt sc ttrong phn gn vo khng thkhng huyt sc tc dn ln thanh giy. Phc hp nyc nhn thy nhcht nhum mu.

3.2. Dng cv ha cht

Thuc thmua trn thtrng (FOB, ACON), gm c:+ Thanh thtrong bao gi+ Lnc pha long phn.

3.3. Quy trnh kthut

Ly phn ca bnh nhn vo lkh, sch.Dng que xt nghim ly phn, t nht 3 chkhc nhau trn mu phn.Cho que phn vo lcha dung dch pha long phn v trn u.

X bao ly thanh thra.Nh2 git (khong 90ml) dung dch phn ln thanh thvo ging c chS.c kt qutrong vng 5 10 pht.

3.4. Kt qu

Dng tnh: 2 vch+ 1 vch chng+1 vch ca mu th = kt qudng tnh.




54/218

p g j y g_

m tnh: 1 vch chng. Nu chc vch ca mu thhin ln = thnghim khng c gi tr.

CU HI LNG GI

1. Anh (ch) cho bit ngha shin din ca mu trong phn.

2. M tktm mu trong phn bng cht aminopyrine.

KTHUT XT NGHIM TM K SINH TRNG TRONG MU

Xt nghim mu c th pht hin c cc n bo nh Plasmodium, Trypanosoma, Babesia,Leishmania donovani v u trng giun ch.

Kthut xt nghim c thsoi ti hoc lm pht mu nhum. Soi ti cho php thy c schuyn ng ca KST trong mu. Nhng vic nh danh thng phi nhn pht mu nhum cnh. Pht mu c thlm tmu ton phn, ti, c hoc khng chng ng hoc cn lng tcc kthut

khc.

Bi 12

KTHUT LM LN MU MNGV GIT MU DY




55/218

p g j y g_

Kthut ln mu mng v git mu dy l xt nghim thng quy pht hin k sinh trng st rt(KST SR) v mt sn bo k sinh trong mu khc. Kthut ny cng c dng chn on bnh giunchhbch huyt.

Ln mu mng v git mu dy c nhng u im v nhc im, v vy trong chn on tm KSTSR thng lm c2 loi tiu bn ln mu mng v git mu dy trn cng mt bnh nhn.

Ln mu mng:u im:

+ Hng cu cn nguyn vn.+ Hnh thKST p v in hnh, dnhn dng.

Nhc im:+ Lng KST t do chdng mt lng mu nh(vi ml)+ Mt nhiu thi gian c lam mu v c thkhng pht hin c.

Git mu dy:u im: quan st 1 lng mu ln nn tp trung nhiu KST.Nhc im: KST SR nm ln vi nhiu lp hng cu bph vnn kh c nhn ra, i hi ngi

c lam mu phi c kinh nghim.

1. DNG CV HA CHT Kim chch mu v trng ng tim v trng Bng thm nc Gc sch Lam knh kh v sch Lam ko mu, c btht phng Hp ng tiu bn mu Bt ch sp n cn, khay men Gng tay Methanol cnh tiu bn

Cn Ethylic st trng 70o.

2. THI GIAN LY MU

Tm k sinh trng st rt:Thi gian ly mu tt nht l trong thi gian ang ln cn st, v lc ln cn st KST SR tp trung

mu ngoi vi nhiu nn dthy. Tm u trng giun chbch huyt:Ty thuc loi giun chc chu kngy hay m m ly mu. Vit Nam, u trng giun chbch huyt

c chu kxut hin mu ngoi vi vm, nn thi gian ly mu tm u trng giun chl vo khong t

22 gin 3 gisng.

3. CCH LY MU

Mu ton phn c ly tvt chch u ngn tay hoc ttnh mch.

3.1. Ly mu tnh mch

Ly mu bng ng tim, bm vo ng nghim c sn cht chng ng EDTA 0,02g/10ml mu (hocmt cht chng ng khc). Nu tm giun chth c thdng cht chng ng l Heparin (2mg/10ml mu)hoc sodium citrate (0,05g/10ml mu).




56/218

p g j y g_

i vi mu ly ttnh mch vi cht chng ng nn lm tiu bn sm v nu qua 1 gith hnhdng ca KST SR c thbbin dng v mu dbbong ra v tri mt trong qu trnh nhum tiu bn.

3.2. Ly mu u ngn tay

a) Vtr ly mu

Ngn tay th3 hoc 4, bn tay tri. u ngn tay, bn cnh ngn tay. trssinh, c thly mu gt chn.

b) Cch ly mu

Phi dng phng php v trng, tt cdng cu phi c v trng trc.Ly mu tbn tay tri ca bnh nhn, nga lng bn tay ln trn, chn ngn tay th3 hoc th4.

Dng mt ming bng v thm cn 70olau sch u ngn tay. kh hay lau kh vi ming gc khtrng.

Dng kim chch mu v trng m vo ch chn vi mt ng tc nhanh v mnh 1 gitmu tro ra sau khi chch mu.

Dng bng kh lau bgit mu u v n c thln vi cn cn st li.Bp nhngn tay lm chy git mu th2.Cm 1 lam knh vo 2 cnh, chm nhln git mu u ngn tay, mt git mu nhsdnh vo

ming knh gia lam knh lm ln mu mng.Bp nhngn tay nn thm mu, ly 3, 4 git mu vo 1 lam knh khc lm git mu dy (ln

gp ba git mu lm pht mu mng).Dng bng thm cn lau sch phn mu cn li ngn tay.

Lu : Khng nn chch mu khi st trng cha kh cn, mu chy lan ra. Nu m kim nng qu, nn chch li, khng nn cnn cho mu chy ra. Khi no khng ly mu na mi dng bng cn st trng ti chly mu.

C thlm git mu dy v ln mng mu trn cng 1 lam knh: vtr git mu dy khong 1/3 lamknh v ln mu mng 2/3 lam knh.

4. KO LN MU MNG

Cho 1 git mu ln 2/3 lam knh. t lam knh cha 1 git mu ln mt phng chc chn (hoc cmtrn tay).

t 1 cnh lam ko mu ln lam knh c git mu thnh mt gc 45o.

Ko ttcho lam ko mu chm vo git mu, cho mu lan theo giao tuyn ca hai lam knh.Chcho mu lan ra gn ht cnh ca lam ko mu, y nhanh u v nhtay lam ko mu vpha

u kia ca lam knh cha mu.Nu git mu va th pht mu s khng ra n tn cng ca lam knh, m ngng li trc

khong 1cm, to ra ui mu.kh tnhin, trnh bi, trnh cn trng n mu.Ghi tn bnh nhn phn dy ca ln mu mng, trc cht git mu.

Ln mu mng t yu cu: Ln mu phi mng u, khng c vt sc ngang, dc, khng loang l. Ln mu c ui mng: Xem knh hin vi thy hng cu xp cnh nhau chkhng chng ln nhau v

cng khng cch xa nhau.

Nguyn nhn lm ln mu mng khng t yu cu: Mu ly nhiu qu ko khng tt: tiu bn khng c ui mu.




57/218

p g j y g_

Mu tri khng u: cnh lam ko mu khng phng hoc tip xc gia cnh lam ko mu v lamknh ng mu khng kht.

Ko mu chm, ngp ngng hoc mu bt u ng: tiu bn sc nhng vt dy, sc. Tiu bn c chtrng hoc lch: lam knh bn, c mhoc rui, gin n.

5. LM GIT MU DY

Ly git mu ln 1/3 cn li ca lam, 1 gc lam ko vo gia git mu. Xoay theo vng trn ttrung tm ra ngoi, theo mt chiu nht nh. Khi c c mt hnh trn ng knh t1 1,2cm, xoay gclam ko i ngc vo trong ri nhc lam ko ln.

kh lam mu trn mt phng, trnh bi v cn trng.Thng phi kh git mu dy trong khong 6 12 gihay cch m, nhng khi cn gp c th

kh trong t37oC, trong 1 gi.

Git mu dy t yu cu: Phi u hoc mng dn vpha ba git mu. Hnh dng tng i trn. ng knh t1 1,2cm. Khng qu dy, git mu qu dy v qu to: lc kh mu sc nhng vt nt v dtrc khi nhum.

Khng qu mng: git mu qu mng, nh(t mu), mt KST thp nn kh pht hin. Bdy thch hp, khi t tiu bn ln tbo lc cn t c ththy chin.C thlm git mu dy v ln mu mng trn cng mt lam knh hoc trn 2 lam knh khc nhau.Khi lm tiu bn kp, ln mu mng v git mu dy trn cng 1 lam knh, hai git mu phi cch xa

nhau sao cho khi cnh ln mu mng bng cn th khng nh hng n git mu dy.




58/218

p g j y g_

CU HI LNG GI

1. Anh (ch) cho bit gi trca git mu dy v ln mu mng?2. Nu nhng u v khuyt im ca git mu dy v ln mu mng.3. C thly mu tnh mch lm tiu bn tm KST SR?4. M tcch ly mu u ngn tay, cn ch khu no?5. Nhthno l mt tiu bn mu mng p? Lm thno c tiu bn mu mng p?6. Ti sao git mu dy bong ra khi nhum?7. Nu nhng tiu chun ca git mu dy p.

Cch ly mu lm tiu bn tm k sinh trng st rt


1 Chun bdng cv ha cht lymu.Dng cv ha cht y ly mu v

lm tiu bn.




59/218

p g j y g_

Kthut lm tiu bn ln mu mng

Kthut lm tiu bn git mu dy

2Ghi tn hoc shiu ca bnh nhn lnlam knh v i chiu vi phiu xtnghim.

Tn bnh nhn c ghi r rng ln lamknh v ng vi tn trn phiu xt nghim.

3 Chn vtr ly mu. u ngn tay gia hoc p t hoc gtchn.

4 St trng u ngn tay l y mu. Phi st trng ng quy cch v ng vtr.

5 Chch mu.

Phi chda kh mi chch mu.

ng tc phi nhanh, dt khot, mnh vaphi 1 git mu tro ra da sau khi chch.

6 Bgit mu u. S h, gn.

7 Bp nhngn tay mu tro ra. Lymu t ln lam knh.Ly 1 git, git mu trn, gn; lng mulm pht ln mu mng.

8Bp nhngn tay mu tro ra. Lymu t ln lam knh.

Ly lng mu gp 3 ln lm pht gitmu dy.


1 Chun bdng cv ha cht lymu.Dng cv ha cht y ly mu vlm tiu bn.

2Ghi tn hoc shiu ca bnh nhn lnlam knh v i chiu vi phiu xtnghim.

Tn bnh nhn c ghi r rng ln lamknh v ng vi tn trn phiu xt nghim.

3 Chn vtr ly mu. u ngn tay gia hoc p t, hoc gtchn.4 St trng u ngn tay ly mu. Phi st trng ng quy cch v ng vtr.

5 Chch mu.Phi chda kh mi chch mu.ng tc phi nhanh, dt khot, mnh vaphi 1 git mu tro ra da sau khi chch.


7 Bp nhngn tay mu tro ra. Lymu t ln lam knhLng mu ly va c ng knhkhong 3mm.

8t cnh lam knh thhai tip xc vigit mu theo gc 45Ov ko mu.

Mu phi c tri u, ui git munm cui lam knh, trn u.

9 git mu kh trn mt phng, trnhbi, cn trng.Git mu kh tnhin, c mu ngnht, khng c bi, khng bnham nh.


1 Chun bdng cv ha cht ly mu. Dng cv ha cht y ly mu vlm tiu bn.

Ghi tn hoc shiu ca bnh nhn ln Tn bnh nhn c ghi r rng ln lam




60/218

p g j y g_

Bi 13

KTHUT NHUM MUTM K SINH TRNG ST RT

pht hin KST SR, tiu bn mu phi c nhum. Pht mu c nhum cng sm cng tt vvic nhum cng gip ko di thi gian bo qun.

C nhiu cch nhum, trong c 2 cch nhum phbin nht:+ Nhum Wright, trong c sn cht cnh, vic nhum v cnh xy ra ng thi, do phtmu dy phi c lm vhng cu trc khi nhum.

+ Nhum Giemsa, cht cnh v thuc nhum c tch ring, v vy, pht mu mng phi ccnh vi Methanol tuyt i trc khi nhum.

Vit Nam, nhum Giemsa c dng nhiu nht.

1. DNG C

2lam knh v i chiu vi phiu xtnghim.

knh v ng vi tn trn phiu xt nghim.

3 Chn vtr ly mu. u ngn tay gia hoc p t, hoc gtchn.4 St trng u ngn tay ly mu. Phi st trng ng quy cch v ng vtr.

5 Chch mu.Phi chda kh mi chch mu.ng tc phi nhanh, dt khot, mnh vaphi 1 git mu tro ra da sau khi chch.


7 Bp nhngn tay mu tro ra. Lymu t ln lam knh.

Lng mu nhiu gp 3 ln pht ln mumng. Git mu dy khng qu gn phtln mu mng .

8mt gc lam ko vo gia git mu.Xoay theo vng trn ttrung tm rangoi, theo mt chiu nht nh.

Mu phi c tri u, git mu phi trn,c ng knh t1,2 -1,5cm.

9 git mu kh trn mt phng, trnhbi, cn trng.Git mu kh tnhin, c mu ngnh t, khng c bi, khng bnham nh.




61/218

p g j y g_

ng ong c chia vi nhiu loi khc nhau: 10ml, 50ml, 100ml ng ht nhgit Cc nh50 250ml Khay Gi nhum tiu bn hoc bnh nhum Gi ng lam knh hong kh tiu bn

ng hbo pht Qut bn loi nh(lm kh tiu bn) Hp ng tiu bn Kp.

2. HA CHT

Thuc nhum Giemsa (dung dch Giemsa m) Methanol Dung dch m phosphat pH 7 7,2.Giemsa c cung cp trn thtrng 2 dng: dng bt hoc dung dch pha sn.

2.1. Cch pha dung dch Giemsa mtdng bt

Thnh phn:

Cch pha:Cho bt Giemsa vo trong ci vi mt t Glycerin, dng chy nghin bt Giemsa vi Glycerin cho tan

ht bt thuc nhum. Sau cho thm t t Glycerin vo nghin nhiu ln cho tan u, cui cng choMethanol vo.

Dung dch Giemsa mcn c ng trong chai thy tinh mu trung tnh, bo qun chkh, mt vkhng c nh sng. Khi dng pha long dung dch Giemsa mtheo nng quy nh.

2.2. Dung dch m

Nc trung tnh hoc hi kim (pH khong 7 7,2). Dung dch m (dung dch phosphat, pH = 7,2) gm c:

Thi hn sdng dung dch m l vi tun. Khi no thy c cn th b.

3. KTHUT NHUM TIU BN3.1. Chun btiu bn

a) Ln mu mngTrc khi nhum phi cnh bng Methanol. Nhng lam mu vo bnh c Methanol hoc dng ng

ht nhMethanol phkn ln mu mng, tiu bn kh.b) Git mu dyTrc khi nhum phi ph vhng cu, loi bhuyt sc tbng dung dch nhc trng va phi

ph vhng cu nhng phi ginguyn KST SR. Dung dch ty thng l dung dch Giemsa pha long




62/218

p g j y g_

1%, dung dch m hay nc ct.Phdung dch nhc trng ln git mu dy, quan st ti khi mu hng ca mu tri i, li trn tiu

bn 1 git mu mu vng nht l c.

3.2. Quy trnh nhum tiu bn

a) Nhum thng quy

t gi nhum trn khay nhum, khay chphng, sau t lam mu ln gi nhum, mt cmu ln trn.

Pha dung dch nhum Giemsa 3%: 3ml Giemsa m+ 97ml dung dch m.Phkn dung dch nhum ln git mu.Thi gian nhum l 30 45 pht.Ra tiu bn bng nc ct hoc nc trung tnh: nhng su tiu bn nhum vo khay nc ra,

ly tiu bn ra nhnhng. Ra nhvy vi ln, n khi nc ra trong.Cm tiu bn vo gi hong kh tnhin, mt mu quay xung di trnh bi.Chkhi no tiu bn tht kh mi soi di knh hin vi hoc ct bo qun trong hp ng tiu bn,

mun tiu bn kh nhanh dng qut, khng dng nhit .Lu khi ra tiu bn: Khng nn ht dung dch nhum i ri mi nhng tiu bn vo khay ra, nhvy cn thuc nhum




63/218

p g j y g_

c thbm ln tiu bn. Trnh ra tiu bn git mu dy di vi nc, v c thlm bong git mu.

b) Nhum nhanh

Quy trnh nhum ging nhtrn, nhng pha dung dch nhum Giemsa 10%: 10ml Giemsa m+ 90mldung dch m.

Thi gian nhum l 5 10 pht.C thnhum tiu bn trong bnh nhum: y dung dch nhum vo bnh. Xp tiu bn mu cnh (git mu mng) hoc lm vhng cu (git mu dy) vo bnh

nhum.

4. NHN XT TIU BN NHUM TT

Tiu bn nhum tt, khi xem di knh hin vi thy nhsau: Tiu bn sch, khng cn, khng bi. Hng cu bt mu xanh tm hoc xanh da tri, hoc c mu hng nht. Nu c hng cu bnhim KST

SR, thy c nhng ht sc tv ht c hiu (ht Schuffner, ht Maurer). Bch cu n nhn c mu xanh tm. Tbo cht ca bch cu lympho c mu xanh lnht. Bch cu i toan c nhng ht mu ng r. Bch cu a nhn trung tnh c nhng ht to nh, khng u, mu xanh lti . KST SR c hnh thr rng: nhn thng bt mu sm hoc ta, tbo cht bt mu xanh l, ht

sc tca k sinh trng bt mu tm sm hoc mu nu en.

5. BO QUN TIU BN

Tiu bn nu lu li lu di cn bo qun tt. Khi soi KST SR xong phi lau sch du trn tiu bn bng

cch p tiu bn ln giy thm loi bt du, sau nh1 2 git xylen ln pha trn git mu ri dngkhn vi mm, mng, sch, lau nhcho sch. Tiu bn chkhng c nh sng, tt nht l trong hp g.

CU HI LNG GI

1. Anh (ch) hy lit k nhng dng ccn nhum tiu bn mu bng Giemsa.2. M tquy trnh nhum Giemsa tiu bn mu mng v dy.3. Anh (ch) cho bit yu tno lm cho tiu bn nhum c p, thy r cc chi tit ca KST SR.4. Nu tiu chun ca mt tiu bn nhum p.

Nhum tiu bn git mu mng

Stt Thao tc Yu cu phi t1 Chun bdng cv ha cht nhum

tiu bn mu.Dng cv ha cht y nhum tiubn git mu dy.

2 Cnh tiu bn mu bng cnMethanol.

Nhng trn phn mu tri, khng lan ragit mu dy.

3 Pha dung dch nhum. Pha ng cng thc.4 Nhum tiu bn:

t tiu bn ln gi nhum hocvo bnh nhum. Phdung dch Giemsa pha

Tiu bn phi nm bng phng trngi, khng nghing. Thuc nhum phkn git mu,




64/218

p g j y g_

Nhum tiu bn git mu dy

Bi 14

KTHUT KHO ST TIU BN MU

1. C CH SDNG K NH HIN VI T M K SINH TR NG ST R T

long ln git mu. khng trn ra, chy xu ng khay.5 Thi gian nhum. ng quy nh.6 Ra tiu bn bng nc trung tnh,

hoc nc ct/ nc my. Sch cn, khng c vng kim loi.

7 tiu bn kh trn gi . Git mu kh tnhin, khng btry st.


1 Chun bdng cv ha cht nhum tiu bn mu.Dng cv ha cht y nhum tiubn git mu dy.

2 Pha dung dch ty ph vhng cu. Pha ng cng thc.

3 Ty ph vhng cu.Tiu bn mu sau khi bph vhng cuc mu trng hi c hoc c mu vngnht.

4 Pha dung dch nhum. Pha ng cng thc.

5

Nhum tiu bn: t tiu bn ln gi nhum hocvo bnh nhum. Phdung dch Giemsa phalong ln git mu.

Tiu bn phi nm bng phng trngi, khng nghing. Thuc nhum phkn git mu,khng trn ra, chy xu ng khay.

6 Thi gian nhum. ng quy nh.

7 Ra tiu bn bng nc trung tnh,hoc nc ct/ nc my. Sch cn, khng c vng kim loi.

8 tiu bn kh trn gi . Git mu kh tnhin, khng bbong trchoc try st.




65/218

p g j y g_

Tm KST SR cn phng i ln vi vt knh du (x100). Khi dng vt knh du soi lam mu, cnch :

nh sng. Du soi phi trong. Thknh, vt knh phi sch, khng bmc. Trc y, c vi cp phi tt, khng bnhn.

Nng tquang ln st tiu bn. Dng gng phng. Mrng mng chn sng.

2. C TIU BN MU NHUM

2.1. Cch c tiu bn mu nhum

Kho st git mu dy trc, ln mu mng sau. Quan st tiu bn phng i nh(100 ln) trc qut tm giun ch. u trng giun chhim khi

c nhiu, thng chc vi con trong mi pht mu. Sau mi i sang phng i ln tm KST SR v n bo khc.

Trong mt tiu bn c thgp nhiu chng loi, v vy phi xem nhiu vi trng. i vi P.vivax,thng thy nhiu giai on pht trin, cn P. falciparum,thng chthy 1 2 giai on pht trin.

C thxem pht mu vi cc phng i khc nhau. Ty vo khnng v kinh nghim ca ngi clam mu, vic kim tra pht mu thng mt 10 n 20 pht quan st 100 300 vi trng phng i1000 ln.

2.2.c tiu bn git dy

Trong git mu dy, tbo mu tp trung nhiu nht gia. tm KST SR, tt nht nn c phng i 1000 ln.

Kho st ton bgit mu theo hnh chchi xem c KST SR hay khng, phi quan st kvngxung quanh git mu v nhng vng thng tp trung nhiu KST SR v sng, dxem hn.

Thi gian c thng t5 n 10 pht (gn 100 vi trng vi vt knh du). Hnh thKST SR trn tiu bn git mu dy vcbn ging nhhnh thKST SR trn tiu bn ln

mu mng. Tuy nhin do phng php lm tiu bn khc nhau, phng php nhum khc nhau nn hnh thKST SR trn tiu bn git mu dy c khc hn mt cht, khng p bng tiu bn ln mu mng v KSTSR tp trung hn.

2.3.c tiu bn ln mu mng

Kho st phn ui v hai bn ra ca ln mu xc nh r loi KST SR. KST SR thng hin din bhoc pha cui ca pht mu do qu trnh lm pht mu. ng thi,

ta nn kim tra KST SR phn cui pht mu, ni hng cu c tch ring ra. ni ny, hnh dng v kchthc ca hng cu bnhim c thy r nht.

Khi xem phi kt hp 2 yu t: KST SR v hng cu bk sinh xc nh kt quv loi KST SR.




66/218

p g j y g_

3. MT SYU TGY NHM LN KHI KHO ST TIU BN ST RT

Trong tiu bn mu nhum Giemsa, c nhiu thnh phn trong mu, trong thuc nhum, nm, bi, cth lm cho ngi c khng xc nh c. Nu nghi ng, nn lm li tiu bn khc hoc gi n nhngni chuyn su xc nh.

C thnhm cn thuc, mnh hng cu bv, nm, bi, tiu cu nhnm ring lvi th tdng

non. Bch cu a nhn, m tiu cu nm tli dnhm vi thphn lit. Hng cu nhn nhm vi thtdng gi, giao bo P.vivax. Bch cu a nhn trung tnh thoi ha nhn dlm vi thphn lit, tdng gi P.vivax. Bch cu n nhn, bch cu i toan v lympho bo khng n mu nhn dnhm vi thgiao bo P.

vivax.

4. CCH TNH MT K SINH TRNG ST RT

Mt KST l slng KST m c trong mt vi trng hoc mt thtch mu nht nh. Bit cmt nhim KST l rt cn thit v gp phn tin lng bnh, nh gi hiu quca iu tr. C 2 phngphp dng tnh mt KST SR:

m slng KST SR trong 1 microlit (1ml) mu. Hthng du (+).

4.1. m sKST SR trong 1l mu

Tchc Y tthgii ly sbch cu = 8000/l mu lm chun. m KST SR trong 1l mu tc l m KST SR trn 8000 bch cu (BC) trn git mu dy, sau

tnh ra slng KST SR trong 1l mu. kthut m c chnh xc, cn c cc iu kin sau:+ Tiu bn nhum p.+ Chn vng m: BC ri u, KST SR bt mu p.

+ Nn sdng 2 my m.+ Nn m 2 3 ln ly strung bnh. Nu sau khi m c 200 BC, sKST SR m c = 10, th ngng m v tnh s lng KST

SR /200 BC. Nu sau khi m c 200 BC, sKST SR m c = 10 th tip tc m KST SR cho 500 BC v

tnh slng KST SR /500 BC.Cng thc tnh: SKST SR m c trn 200 BC = N. BC/l mu = 8000

4.2. Tnh mt KST SR theo hthng du cng

nh gi mt nhim bng du cng (+) l mt cch m KST SR trn git dy n gin hn nhng




67/218

p g j y g_

khng chnh xc bng cch m KST SR/l mu.m KST SR trn tiu bn git mu dy:

5. CCH TRLI KT QUXT NGHIM TM K SINH TRNG ST RT

Nu tm thy KST SR th ghi kt qutheo thtnhsau:Tn loi KST SR:Cc th gp:Mt nhim:

Nu tm khng thy KST th ghi:Tm khng thy KST SR, hay ghi KST SR m tnh.

CU HI LNG GI

1. Anh (ch) ch n nhng yu tno khi sdng knh hin vi quan st tiu bn mu nhum?2. Cho bit trnh tkho st tiu bn mu nhum.3. Ti sao phi xem git mu dy trc ri mi xem git mu mng?4. Anh (ch) cho bit nhng vt g c thgy nhm ln KST SR vi trn tiu bn mu nhum?

5. Theo anh (ch), vic m KST SR trong tiu bn mu c cn thit cho chn on bnh st rt? Ti sao?6. C my cch m KST SR? Cch no thng c dng nht?7. Anh (ch) ghi nhng ni dung no vo phiu trli kt qu? Ti sao cn phi ghi y nhng ni dung

ktrn?

Bi 15

KTHUT XT NGHIM TM GIUN CHTRONG MU




68/218

p g j y g_

1. CC KTHUT DI Y C THDNG TM U TRNG GIUN CH

Soi trc tip xem sdi ng ca u trng. Bnh phm: mu, dch hch bch huyt hay cn lng nctiu.

Git mu dy, nhum Giemsa xem hnh thv cu trc nhn. Kthut Knott tp trung u trng. Lc qua mng vi mng lc Nuclepore, tt trong nhim giun chkhi mt phi giun chtrong mu

thp. Thnghim nhanh (test nhanh) chn on bnh giun ch: thao tc n gin v nhanh, c nhy

cao, nhng t tin v hin nay cha phbin rng ri. Sinh thit hch bch huyt tm giun trng thnh. Thnghim huyt thanh hc.nc ta, kthut thng c dng l git mu dy nhum Giemsa v kthut Knott.Cch lm git mu dy nhum Giemsa: c bi lm git mu dy nhum Giemsa tm KST SR.Di y l phn trnh by kthut Knott tm u trng giun chtrong mu.

2. KTHUT KNOTT

Kthut Knott l mt kthut tp trung giun chtrong mu, c dng trong nhng trng hp nhimnh, c t KST. Kthut ny sdng mt lng mu ln, hng cu bly gii bi dung dch formol, sau

c ly tm. Giun chstp trung y ng nghim.

2.1. Dng c

Knh hin vi Kim tim v trng ng ng mu c Heparin Lam knh ng nghim hoc ng ly tm My ly tm ng ht Pasteur.

2.2. Ha cht

Dung dch formol 2%:

Trn k, lu gitrong lc np y. Thi hn sdng 24 thng.

2.3. Quy trnh thao tc




69/218

p g j y g_

Cho vo ng ly tm 10ml dung dch formol 2%.Thm vo 1ml mu ti hoc mu c cht chng ng.Trn kv ly tm 300 vng/pht trong 5 pht.Bnc ni.Dng ng ht Pasteur trn u cn v ly 1 git nhln lam knh.y l knh ln git cn.Soi tm u trng giun chdi knh hin vi vi vt knhx10 vx40.Nu tm thy u trng giun chth lm tiu bn git dy, nhum Giemsa nh danh.u im:

+ Thao tc n gin.+ Cho kt qunhanh.+ Rtin.

Nhc im: Khng thy c chuyn ng ca u trng, v n cht.

CU HI LNG GI

1. Anh (ch) cho bit nhng kthut dng pht hin giun ch?2. M tquy trnh thao tc kthut Knott.

Bi 16

PHNG PHP CHN ONBNG KTHUT MIN DCH HC

1. I CNG




70/218

p g j y g_

K sinh trng sau khi xm nhp vo cthbnh nhn c khnng kch thch cthsn xut ra khngthc hiu. V vy, cc nguyn l chung vmin dch hc u c thp dng c i vi cc bnh ksinh trng.

Kthut min dch c sdng trong cc trng hp m phng php trc tip khng thlm cnh:

+ Giai on mi nhim: KST cn non, cha trng (sn l gan, sn mng).

ky sinh trung thuc hanh

Documents