kỹ năng Đọc hiệu quả - www.struyện.com
DESCRIPTION
Xem thêm tại http://struyen.com Học tiếng Anh online tại http://englishvt.com Cam kết bạn giỏi tiếng Anh sau 4 tuần học miễn phí Bạn muốn mua hosting hoặc VPS, Domain với giá rẻ nhất, hãy tham khảo các coupon mã giảm giá tại http://hostingaz.infoTRANSCRIPT
������������� ���������������������������������
��
��
������
�������������� �� �
������� �������������������������
���
�� !!��
Di�n �àn th�o lu�n k� n�ng m�m K� n�ng ��c hiu qu�
2
�"���"���Phn 1 – L�i nói �u ................................................................................................................3
Phn 2 – ��c sách hiu qu�.....................................................................................................4
I. ��c sách và nh ng tác d�ng ............................................................................................4
1. ��c sách giúp t�ng c��ng kh� n�ng giao ti�p ...........................................................5
2. ��c sách giúp rèn luyn n�ng l�c t��ng t��ng, liên t��ng, sáng t�o .....................5
3. ��c sách giúp rèn luyn n�ng l�c ngôn ng ..............................................................6
4. ��c sách giúp s�ng t�t trong xã h�i và làm ng��i ....................................................7
II. Các y�u t� �nh h��ng ��n t�c �� ��c ...........................................................................8
1. Y�u t� ch� quan ...........................................................................................................8
2. Y�u t� khách quan .......................................................................................................8
III. Gi�i thiu m�t vài ph��ng pháp ��c sách ..................................................................9
1. M�t s� ph��ng pháp ��c thông th��ng: ...................................................................9
2. Ph��ng pháp Skimming reading..............................................................................11
3. Ph��ng pháp ��c ng��c............................................................................................12
4. Ph��ng pháp ��c Multilines .....................................................................................14
5. Ph��ng pháp PhotoRead ..........................................................................................14
6. Ph��ng pháp ��c SQ3R ............................................................................................21
IV. Nh ng �i�u nên bi�t khi ��c sách ..............................................................................23
1. Vài l�i khuyên khi ��c sách ......................................................................................23
2. M��i quy t�c vàng �� ��c sách hiu qu� .................................................................24
3. Vài “ti�u x�o” ��c sách..............................................................................................26
Phn 3 – Nh ng câu chuyn v� vic ��c sách......................................................................27
I. Bác H� ��c sách th� nào? ..............................................................................................27
II. T�n m�n v� chuyn ��c sách .......................................................................................29
III. “L�p trình” vic ��c sách ...........................................................................................33
IV. ��c sách là m�t rèn luyn trí nh� và t� duy .............................................................34
V. Bàn v� ni�m vui và n�i bu�n c�a vic ��c sách ..........................................................43
V. Nh ng con s� xung quanh vic ��c sách.....................................................................46
Phn 4 – Tài liu tham kh�o .................................................................................................48
�������#���$��%&����
���'��()���*�����+��,#��%-�.��/0���%�������1���
Di�n �àn th�o lu�n k� n�ng m�m K� n�ng ��c hiu qu�
3
�
Phn 1
L�i nói �u
Di�n �àn th�o lu�n k� n�ng m�m (www.kynangmem.com) xin chào các b�n!
Trong sut thi gian k� t� khi thành l�p, di�n �àn KNM �ã nh�n � �c s�
tham gia c�ng nh �ng h� nhi�t tình c�a r�t nhi�u c dân m�ng. Các thành viên
c�a di�n �àn KNM �ã �óng góp r�t nhi�u nh�ng bài vi�t, chia s� r�t nhi�u
nh�ng tr�i nghi�m cu�c sng nh�m chia xây d�ng m�t kho k� n�ng giúp ích cho
vi�c phát tri�n c�a gi�i tr� Vi�t nói riêng và c�a ng i Vi�t nói chung.
�ó là nh�ng k� n�ng ��c, k� n�ng vi�t, k� n�ng thuy�t trình, k� n�ng t�
ch�c… và r�t nhi�u các k� n�ng c�n thi�t.
�ây là m�t trong s ít ebook nói v� k� n�ng ��c sách hi�u qu� - m�t trong
nh�ng k� n�ng quan tr�ng trong vi�c ti�p nh�n vn ki�n th�c vô t�n c�a nhân
lo�i. Ebook này không có ý �inh s� tr thành m�t tài li�u chu!n dành cho m�i
ng i nh ng nó là s� t�p h�p c�a r�t nhi�u các bài vi�t, các tài li�u v� k� n�ng
��c. Ebook này s� giúp các b�n d� dàng h"n trong vi�c tra c�u, tìm hi�u và h�c
h#i k� n�ng ��c.
N�i dung ebook trình bày xoay quay nh�ng ph "ng pháp ��c, nh�ng �i�u
c�n bi�t khi ��c m�t cun sách và c� nh�ng câu chuy�n v� cái s� ��c c�a con
ng i. Xin nh$c l�i, b�n ch�t c�a nh�ng dòng vi�t d �i �ây ��u là s� t�p h�p t�
các bài vi�t � �c �ánh giá cao trên nhi�u wedsite và di�n �àn nên có th� có d%
b�n. Khi biên so�n, chúng tôi �ã r�t c g$ng trình bày n�i dung m�t cách m�ch
l�c, có t� ch�c �� ti�n cho vi�c tham kh�o c�a các b�n.
Ebook này c�ng chính là ebook �àu tiên, là công s�c c�a KNM. Chúng tôi
mun nó tr nên th�c s� h�u ích v�i các b�n. Vì th� hãy g&i nh�ng góp ý v�
cho chúng tôi theo �%a ch' email: [email protected] ho(c b�n có th�
�óng góp ý ki�n tr�c ti�p trên di�n �àn th�o lu�n k� n�ng m�m
www.kynangmem.com.
Xin chân thành c�m "n!
Di�n �àn th�o lu�n k� n�ng m�m K� n�ng ��c hiu qu�
4
Phn 2
��c sách hiu qu�
I. ��c sách và nh ng tác d�ng
��c sách là công vi�c c�ng là nhu c�u không th� thi�u c�a ng i �i h�c.
Vi�c ��c sách có th� � �c th�c hi�n bàn h�c, góc th vi�n hay m�t n"i nào
�ó n�u b�n có thi gian r�nh và có h�ng thú ��c. Không ph�i ��n bây gi chúng
ta m�i b$t ��u ��c sách, vi�c ��c sách ph�i di�n ra t� khi chúng ta bi�t ��n sách
v và tr ng h�c. Th� nh ng quá trình ��c sách có di�n ra th ng xuyên hay
không tùy thu�c hoàn c�nh riêng c�a m)i ng i, và k�t qu� ��c sách c�ng
không ging nhau.
Ng i ��c hi�n nay có xu h �ng ch' thu h*p ph�m vi ��c g$n li�n v�i
chuyên môn c�a mình, �i�u �ó giúp cho nh�ng hi�u bi�t chuyên môn sâu s$c
h"n. Th� nh ng, s� r�t tt n�u vi�c ��c sách � �c m r�ng h"n ��n các ph�m vi
liên ��i, ho(c nh�ng ph�m vi t ng ch�ng không có gì liên quan ��n chuyên
môn nh ng th�c ra nó có nhi�u tác ��ng ��n công vi�c và cu�c sng sau này.
Có ng i còn phân chia r�ch ròi ra 2 lo�i sách �� ��c: m�t lo�i ch' ��c ��
bi�t, nh� ��i khái và không c�n ghi chép; m�t lo�i khác có liên quan m�t thi�t
��n chuyên môn hay vì m�t nhu c�u nào �ó, ng i ��c c�n vi�t l�i nh�ng ý
chính, ghi l�i tóm t$t n�i dung, d+n ch�ng ho(c v� thành nh�ng s" �, cho d�
n$m. Nh v�y, vô hình trung, lo�i sách ��u ng i ta có th� ��c m�i lúc m�i
n"i: trên xe buýt, phòng ch, trên tàu h#a, tàu �i�n ng�m, th�m chí nhà v�
sinh...; lo�i sách th� hai ph�i � �c ��c bên bàn sách, gi�y bút, trong không gian
yên t-nh ít ng i t. t�p.
Trong th�c t�, tác d.ng c�a vi�c ��c sách không ch� d ng l�i � ch� ti�p thu
ki�n th!c mà ��c sách còn là m�t bi�n pháp �� hoàn thi�n m�i m(t c�a con
ng i. V�i ý ngh-a này, các lo�i sách v�n hóa h�c, v�n ch "ng, l%ch s&, tri�t h�c
không ch' là nh�ng lo�i sách thu�n chuyên môn mà �ã tr thành sách chung cho
Di�n �àn th�o lu�n k� n�ng m�m K� n�ng ��c hiu qu�
5
m�i ng i, cho xã h�i. Nh�ng cái l�i c�a chuy�n ��c sách �ã quá rõ ràng, thi�t
ngh- không c�n nh$c l�i. Bên c�nh vi�c ��c sách �� ti�p thu tri th�c, vi�c ��c
sách �ôi khi còn rèn luy�n cho b�n nh�ng k- n�ng, tình c�m và thói quen h�u
ích mà �ôi khi b�n không nh�n ra.
1. ��c sách giúp t�ng c��ng kh� n�ng giao ti�p
B�n có bao gi th�y ng�i ngùng khi ��ng tr �c �ám �ông? B�n có bao gi
run l!y b!y không bi�t di�n ��t ý mình nh th� nào tr �c m�i ng i? B�n có
bao gi nói vòng vo m�t v�n �� và c g$ng gi�i thích mà ng i khác v+n không
sao hi�u n�i?
��c sách th�c ch�t là m�t quá trình giao ti�p, khi �ó tác gi� quy�n sách và
b�n là nh�ng nhân v�t tham gia giao ti�p. Ch' có �i�u quá trình giao ti�p này
di�n ra 1 chi�u, nh�ng v�n �� tác gi� nói ��n �i sâu vào trí não và hình thành t
duy b�n th� nh ng nh�ng suy ngh- c�a b�n tác gi� không h� bi�t � �c n�u
b�n không vi�t th hay g�i �i�n tho�i ph�n h,i. Quá trình giao ti�p này giúp các
b�n hi�u v�n ��, bi�t cách trình bày v�n �� theo chi�u h �ng tri�n khai hay khái
quát h�p lý, cách lý lu�n hay dùng d+n ch�ng ch�ng minh cho m�t lu�n �i�m
nào �ó. ��c sách m�t thi gian lâu, b�n s� bi�t trình bày v�n �� m�t cách khúc
chi�t, m�ch l�c, suông s�, có ��u có ��a g�n gàng d� hi�u.
Không ch' v�y, nh lo�i hình giao ti�p �(c bi�t này, b�n s� tinh t� h"n khi
c�m nh�n, phán �oán nh�ng c�m xúc, thái �� c�a ng i khác. Hình thành
nh�ng ph�n x� và s� nh�y c�m, linh ho�t c�n thi�t �� x& lý v�n ��. Ch/ng h�n,
b�n bi�t nói b�ng ng� �i�u th� nào, khi nào nói khi nào ng ng, khi nào �(t câu
h#i kh"i g�i, khi nào pha trò t�o c�m h�ng m�i ng i tham gia giao ti�p...
2. ��c sách giúp rèn luyn n�ng l�c t��ng t��ng, liên t��ng, sáng t�o
Sách � �c vi�t b�ng h� thng ngôn ng�, c. th� là các ch� vi�t � �c ni k�t
liên t.c v�i nhau t�o thành câu, dòng, �o�n, bài... T� ng� � �c dùng luôn có
ngh-a, và nét ngh-a �ó l�i � �c quy chi�u vào các s� v�t t "ng �ng trong cu�c
Di�n �àn th�o lu�n k� n�ng m�m K� n�ng ��c hiu qu�
6
sng. Thí d. nói ��n 't-nh v�t' chúng ta ngh- ��n m�t lo�t các �, dùng hay cây
trái � �c �(t trong tr�ng thái yên t-nh, nói ��n 'qu� ��o' chúng ta ngh- ��n t�p
h�p nh�ng �i�m t�o nên m�t con � ng khép kín dành cho s� chuy�n ��ng c�a
m�t th�c th� nào �ó, ho(c nói ��n 'hoa mai' chúng ta ngh- ��n lo�i hoa nhi�u
cánh, n vào mùa xuân, �*p và m�i ng i thích th ng th�c... Nh v�y, quá
trình ��c sách th�c ch�t c�ng là m�t quá trình quan sát các s� v�t và hi�n t �ng
trong cu�c sng th�c mà ch� vi�t � �c quy �c t �ng tr ng thông qua quá trình
t ng t �ng, liên t ng.
R,i c�ng có khi s� liên t ng n�y sinh khi b�n so sánh nh�ng v�n �� �ã
� �c ��c trong sách này và sách khác, trong quan �i�m c�a ng i này ng i
khác, cái ging và khác nhau, t�i sao l�i có ging và khác nh v�y... Trí t ng
t �ng phong phú, suy ngh- c(n k�, k�t h�p v�i nh�ng ��ng l�c khám phá tìm
tòi s� giúp b�n hình thành n�ng l�c sáng t�o, ngh- ra cái m�i, tìm ra cái m�i và
t� �ó làm ra cái m�i.
Không có ��c sách, ng i ta khó có th� th�c hi�n � �c �i�u �ó.
3. ��c sách giúp rèn luyn n�ng l�c ngôn ng
B�n th ng vi�t sai chính t� và r�t ng�i vi�t vì s� m�i ng i ch�c. B�n hay
vi�t nh�ng câu không �úng ng� pháp ti�ng Vi�t, ho(c nh�ng câu c.t, câu què
không �� các thành ph�n chính. C�ng có th� b�n s& d.ng nh�ng t� ng� không
h�p v�i �i t �ng b�n mun �� c�p. Ho(c b�n có vn t� v�ng quá ít, không ��
�� huy ��ng ra trình bày sáng t# m�t v�n ��. Th�m chí b�n không hi�u r�t nhi�u
t� ng� trong ti�ng Vi�t có ngh-a là gì vì b�n ch a h� nghe qua...
Vi�c ��c sách là bi�n pháp h�u hi�u nh�t giúp b�n kh$c ph.c nh�ng sai sót
�ó trong vi�c s& d.ng ngôn ng�. B�n ��c m�t cun sách v�n ch "ng th�y tác
gi� dùng nh�ng t� ng� r�t hay �� miêu t� b�u tri trong nh�ng tr�ng thái khác
nhau. B�n s� th�y nh�ng câu v�n b$t ��u b�ng ch� ng� hay v% ng�, b$t ��u b�ng
��ng t� ho(c tính t� mà v+n �úng c�u trúc ng� pháp ti�ng Vi�t. B�n bi�t cách
dùng nh�ng t� ng� chuy�n ti�p 'nh v�y', '� "ng nhiên' m�t cách khéo léo uy�n
Di�n �àn th�o lu�n k� n�ng m�m K� n�ng ��c hiu qu�
7
chuy�n �� di�n ��t v�n ��. B�n c�ng s� b$t g(p nh�ng hình th�c vi�t �úng c�a
nh�ng t� ng� mà b�n phân vân l 0ng l� không bi�t vi�t th� nào...
Và chính quá trình ��c sách lâu dài, s� t�p trung và tinh ý s� giúp b�n hình
thành nh�ng k- n�ng ngôn ng� �ó.
4. ��c sách giúp s�ng t�t trong xã h�i và làm ng��i
��c sách và sng tt là hai vi�c xem ra ch/ng �n nh�p gì v�i nhau nh ng
th�c ch�t có s� tác ��ng qua l�i r�t l�n.
Ai c�ng bi�t, ng i bi�t suy ngh- ph�i trái, bi�t lý l� là nh�ng ng i không
sng tùy ti�n. M�i li nói, suy ngh- và vi�c làm c�a h� luôn h �ng t�i cái hay,
cái �*p; h �ng t�i l�i ích b�n thân trong mi quan h� v�i l�i ích chung c�a
nh�ng ng i xung quanh. Cách sng �ó là món trang s�c quý giá nh�t mà m)i
ng i t� trang b% cho mình thông qua h�c v�n, c. th� là t� vi�c ��c sách.
��c sách th� d.c th� thao giúp chúng ta bi�t rèn luy�n s�c kh#e d�o dai b�n
b- h"n. ��c sách tri�t h�c, chúng ta nh�n ra nh�ng quy lu�t và nh�ng di�n bi�n
ý th�c h� trong cu�c sng, t� �ó hình thành cách nhìn và cách ngh- c�a b�n
thân. ��c sách v�t lý chúng ta hi�u bi�t v� quy lu�t v�n ��ng c�a th� gi�i t�
nhiên h"n, t� �ó �ng d.ng vào cu�c sng. ��c sách v�n h�c �� hình thành c�m
xúc, thái �� h�p lý tr �c m�i c�nh ng�, cu�c �i; xây d�ng �i sng hài hòa,
nhân v�n, có chi�u sâu... Tóm l�i, sách �em ��n cho con ng i m�t cu�c sng
tt �*p, hòa h�p gi�a b�n thân v�i c�ng �,ng, môi tr ng xung quanh, xã h�i
và c� nhân lo�i.
D- nhiên, nh�ng �i�u � �c trình bày phía trên không ph�i là t�t c� nh�ng l�i
ích mang l�i c�a vi�c ��c sách. Chúng ta còn có th� th�y, ng i ��c nhi�u sách
có ki�n th�c sâu r�ng, h�i t. nhi�u n�ng l�c, li nói có c" s và có uy tín nên
� �c m�i ng i l$ng nghe, xem tr�ng... Nh ng ai c�ng bi�t, ��c sách tr �c tiên
là �� giúp mình càng tt h"n.
Di�n �àn th�o lu�n k� n�ng m�m K� n�ng ��c hiu qu�
8
II. Các y�u t� �nh h��ng ��n t�c �� ��c
1. Y�u t� ch� quan
�i�u quan tr�ng nh�t �� ��c hi�u qu� có l� là thái ��. C�n ph�i gi� m�t thái
�� l�c quan và t� tin là mình có th� làm � �c và làm d� dàng. Scott Bonstein
dùng câu: "It's easy, and I like it" �� t� nói v�i mình tr �c khi ��c. B�n có th�
nói: "chuy�n nh# nh con th# b# vào gi#"
T th� ng,i và môi tr ng ��c: c�n t�o cho mình m�t môi tr ng th�t tho�i
mái, g�n gàng. Ng,i ngay ng$n trên gh�, hai chân �(t th/ng th$n trên sàn, th/ng
l ng. Ánh sáng c�n ph�i ��. N�u mùa �ông ng,i ��c sách trong ch�n thì thôi
r,i, sáng ra nhi�u khi th�y quy�n sách l�i th�i qu�n queo n�m góc nào �ó. Sách
c�n � �c �(t th/ng trên bàn
2. Y�u t� khách quan
Tc �� ��c c�ng ph. thu�c vào ngôn ng� và th� lo�i sách
Th�c ra ��c nhanh c�ng �ã � �c nghiên c�u nhi�u nh ng không ph�i c�
ph "ng pháp c�a n �c ngoài là có th� áp d.ng � �c Vi�t Nam, tôi xin ch' ra
vài ví d.:
- V�i ti�ng Anh, cách t duy và cách vi�t c�a sách n �c ngoài là ki�u tr�c
ti�p (direct), t�c là �i vào v�n �� m�t cách tu�n t�. N�u ai h�c vi�t lu�n ti�ng
Anh chu!n m�c c�ng th�y cách vi�t c�a h� là t� các ý l�n chia thành các ý nh#
h"n liên ti�p, vì v�y, nhi�u khi ��c m�t �o�n b�n ch' c�n ��c câu m �� là �ã
g�n nh n$m � �c n�i dung, ph�n bên trong ch' là �i sâu v� chi ti�t.
- V�i ti�ng Vi�t và v�n hóa Á �ông, ki�u t duy l�i ki�u vòng vèo, do v�y
khi ��c ta c�ng ch a th� hi�u ý tác gi� nói gì, nhi�u khi câu quan tr�ng l�i n�m
ch) r�t khó tìm.
- V�i ti�ng Nh�t/ Trung: h� là ch� t �ng hình, do v�y vi�c s& d.ng k� thu�t
�� nâng tc �� ��c c�ng r�t thu�n l�i. Do m$t ta nh�n d�ng hình �nh nhanh và
Di�n �àn th�o lu�n k� n�ng m�m K� n�ng ��c hiu qu�
9
tt h"n ch� vi�t, khi ��c ch� t �ng hình c�ng kích thích óc t ng t �ng, t duy
nhanh h"n.
- Ph. thu�c nhi�u vào cách vi�t sách:
+ Truy�n: ��c r�t nhanh vì chúng ta quy chi�u, t ng t �ng d� dàng và
nhanh chóng sng trong ng� c�nh c�a câu chuy�n.
+ Sách t� h�c: ��c c�ng r�t nhanh, các sách teach yourself c�a n �c ngoài
mà d%ch ra ti�ng Vi�t thì ta ��c m�t bu�i c�ng � �c vài cun.
+ Sách giáo khoa, tri�t h�c, lý lu�n: không th� ��c nhanh, vì m)i câu ch�
th ng � �c nghi�n ng+m k�, có khi ta ��c m�t câu mà ph�i r�t lâu m�i hi�u
h�t ngh-a � �c.
III. Gi�i thiu m�t vài ph��ng pháp ��c sách
1. M�t s� ph��ng pháp ��c thông th��ng:
Th�c ra, vi�c luy�n cho mình 1 ph "ng pháp ��c có th� còn ph. thu�c nhi�u
y�u t, có nh�ng ng i r�t d� dàng ��c nhanh, có ng i mun ��c nhanh thì
qu� là m�t khó kh�n c�c l�n.
Vi�c ��c sách nhanh có nhi�u ph "ng pháp nh ng có l� cách ��c này thu�c
lo�i dân dã, d� ti�p thu.
��u tiên là cách ��c sách v�n h�c, truy�n ��c, ti�u thuy�t... dùng �� gi�i trí:
- ��c nh�ng th� ch' �� gi�i trí thì ko c�n quá c g$ng ��c hi�u, chúng ta có
th� ��c qua, l �t th�t nhanh, s� có nh�ng �n t �ng l u vào ��u chúng ta. Khi có
�o�n này hay, ho(c �o�n nào ko hi�u, ko liên k�t � �c v�i nhau chúng ta có th�
��c l�i �o�n �ó ho(c ��c l�i c� truy�n. Chúng ta có th� ��c t�ng �o�n 1 lúc, và
có th� b# qua nh�ng ch) ko quan tr�ng, di�n t� dài dòng, ki�u nh nh�ng ch) t�
hình dáng con ng i, hay là m(c gì, thích �n gì... cái �ó ko quan tr�ng t�i n�i
dung cho l$m.
Di�n �àn th�o lu�n k� n�ng m�m K� n�ng ��c hiu qu�
10
Th�c ra nói cái này h"i th�a, b i n�u �ã là ��c gi�i trí thì th ng ko quan
tâm ��n k�t qu�, mà dù có quan tâm thì ch' là nh� � �c bao nhiêu, ho(c c�ng là
r)i thi gian, ko c�n thi�t ph�i ��c nhanh.
- Cách ��c tài li�u tham kh�o, sách khoa h�c:
��u tiên ��c l �t qua 1 l�n, có th� �� ý nh�ng ch) c�n l u ý. L�n ��c này ko
yêu c�u ph�i hi�u, nh ng yêu c�u là ko � �c b# qua 1 dòng nào c�, nh ng v+n
ph�i ��c th�t nhanh, l �t qua m$t thui, l u l�i � �c gì ko quan tr�ng
��c l�i l�n 2, ��c ch�m, soát các ý, liên k�t l�i các ý, t� gi�i quy�t nh�ng gì
mình th�y còn khúc m$c, giai �o�n này nên g�ch l�i nh�ng ý chính, c�n l u ý.
��c l�n 3: l�i ��c th�t nhanh, xem l�i xem mình �ã thu nh�p � �c gì, có gì
còn th$c m$c thì nên �(t m�t d�u ch�m h#i to �ùng �ó và ... �i h#i.
Có m�t �i�u các b�n nên l u ý khi ��c sách, �ó là nên quan tâm t�i m.c l.c
và li nói ��u. Có m�t thói quen c�a tôi là dù ��c quy�n sách nào, th�m chí là
t� �i�n tôi c�ng ��c li nói ��u tr �c, ch' là ph�n gi�i thi�u sách, nh ng nó có ý
ngh-a r�t l�n: m�t s sách thì li nói ��u là �� gi�i thi�u tóm t$t n�i dung và
gi�i thi�u các t� vi�t t$t, m�t s sách thì ch' là gi�i thi�u ngu,n gc c�a cun
sách. Nh ng dù th� nào �i ch�ng n�a thì li nói ��u th ng gây thi�n c�m cho
ng i ��c v� cun sách, do �ó n�u có th� ��c h�t li nói ��u thì th ng r�t có
c�m tình v�i quy�n sách, �i�u �ó giúp chúng ta có tâm lý ��c h"n.
- Cách ��c th�t nhanh khi ... ki�m tra bài: gi m.c l.c, tìm tên bài c�n tìm,
gi vào bài �ó, gi ra các ch "ng, ��c m)i �o�n trong bài vài ba ch� là có th�
tìm ra �o�n mình c�n tìm.
M�t ph "ng pháp khác c�ng có nhi�u �i�m chung v�i ph "ng pháp trên.
Th ng thì trong m)i quy�n sách 20% s trang sách s� ch�a 80% n�i dung
c� quy�n sách. Khoa h�c �ã ch�ng minh là m�t ng i bình th ng hi�u su�t ��c
cao nh�t ��t � �c là x�p x' 80% n�i dung. Chúng ta ��u là nh�ng ng i bình
th ng.
��c ít nh�t 2 l�n/quy�n sách (trung bình 300 trang).
Di�n �àn th�o lu�n k� n�ng m�m K� n�ng ��c hiu qu�
11
L�n m�t không ph�i là ��c mà là l.c l�i quy�n sách �� tìm ki�m 20% s
trang sách ch�a 80% n�i dung (t�c là vào kho�ng 50 - 60 trang). M�t kho�ng 2
ti�ng cho l�n th� nh�t.
L�n hai, ta mang nh ng trang �ó ra ��c và hi�u rõ ràng thêm.
Rõ ràng, nh�ng cách ��c trên �ây �ang � �c r�t nhi�u ng i áp d.ng. Tuy
nhiên, hi�u qu� c�a nó mang l�i thì c�n ph�i xem xét. V�y, các ph "ng pháp
��c khác có hi�u qu� h"n không? Chúng ta hãy cùng tìm hi�u ph�n sau…
2. Ph��ng pháp Skimming reading
��c là m�t k� n�ng quan tr�ng trong. ��c hi�u qu� giúp h�c viên thu th�p
� �c nhi�u thông tin c�n thi�t và có t duy t�ng quan v� m�t v�n ��. Trong t�t
c� các bài ki�m tra ��u có m�t ph�n ki�m tra các k� n�ng ��c. Skimming (k�
n�ng ��c l �t, ��c nhanh) là m�t trong nh�ng k� n�ng quan tr�ng và r�t h�u ích
trong nhi�u tr ng h�p.
�u tiên, b"ng cách ��c l��t nhanh qua �o�n v�n, ng��i ��c s# có ���c
cái nhìn t�ng quát v� n�i dung, v�n phong và c$u trúc c�a bài v�n �ó.
Skimming cho phép h�c viên n$m � �c ý chính trong bài m�t cách nhanh
chóng vì skimming có ngh-a là nhìn l �t nhanh qua bài ��c �� bi�t xem bài �ó
vi�t v� cái gì. B�n hãy nói cho h�c viên bi�t cách ��c nhanh, ��c l �t và m�t s
m*o nh# �� ��c nhanh mà v+n b$t � �c �úng ý chính.
Th! hai, ��c l��t �� n�m b�t ���c quan �i�m c�a tác gi� v� v$n ��, ch�
�i�m ���c �� c�p trong bài ��c:
K� n�ng skimming r�t h�u ích khi b�n mun t duy sâu h"n trong nh�ng bài
��c b�ng cách tìm ra quan �i�m c�a tác gi� m�t cách nhanh chóng. �i�u này r�t
quan tr�ng vì ��c không ch' �� l�y thông tin mà còn �� bi�t xem quan �i�m c�a
tác gi� v� v�n �� mà h� nêu ra: �,ng tình, ph�n �i hay trung l�p.
Di�n �àn th�o lu�n k� n�ng m�m K� n�ng ��c hiu qu�
12
Khi ��c nhanh �� tìm ra quan �i�m c�a tác gi�, ta không c�n ph�i ��c t�t c�
t�ng t�, t�ng ch� mà ch' ��c m�t vài t� quan tr�ng thôi. Nh�ng t� �ó có th� là
danh t�, ��ng t� ho(c tính t�, th�m chí c� các t� ni.
Ta không c�n �i vào ��c chi ti�t t�t c� các t� trong câu, mà ch' c�n ��c qua
nh�ng t� � �c g�ch chân c�ng có th� hi�u � �c tác gi� này không thích nó.
Cu�i cùng, ��c l��t �� n�m ���c lô-gíc trình bày c�a bài.
�ôi khi chúng ta c�n bi�t ngay c�u trúc c�a m�t bài v�n ho(c m�t cun sách
mà không c�n ph�i ��c c� m�t �o�n v�n hay m�t bài dài lê thê. K� n�ng
skimming s� r�t h�u ích trong tr ng h�p này. Ta c�n n$m b$t � �c nh�ng t�
nào, d�u hi�u nào nên chú ý t�i �� tìm ra lô-gíc trình bày c�a bài. �ó là các
marking words (t� d�u hi�u) nh : because (vì), firstly (��u tiên), secondly (th�
hai), finally (cui cùng), but (nh ng), then (sau �ó), includes (bao g,m) và
nh�ng t� ch' thi gian khác, v.v. Nh�ng t� này s� giúp cho ng i ��c nhanh
chóng nh�n ra �o�n v�n � �c trình bày theo cách nào: listing (li�t kê),
comparison-contrast (so sánh-�i l�p), time-order (theo th� t� thi gian), và
cause-effect (nguyên nhân-k�t qu�).
B�n th�y ��y, k� n�ng skimming r�t quan tr�ng vì v�y hãy c g$ng thành
th�o n�u b�n c�m th�y nó phù h�p v�i mình.
3. Ph��ng pháp ��c ng��c
PP ��c ng �c s� giúp b�n ti�t ki�m m�t kho�ng thi gian kha khá v�i
ph "ng pháp ��c ki�u c�, ��c t�ng dòng m�t, tuy nhiên khi b�n m�i t�p thì s�
g(p khá nhi�u khó kh�n do:
+ Chúng ta t� bé � �c d�y là c� ��c t� ��u ��n cui, li�n m�ch, ��c sai hay
không hi�u thì thì quay l�i. Vô tình ta �ã t�o ra m�t li mòn trong não v� cách
��c, g(p b�t c� tài li�u nào c�ng có thói quen nh v�y.
Di�n �àn th�o lu�n k� n�ng m�m K� n�ng ��c hiu qu�
13
+ Ph "ng pháp ��c này �i ng �c l�i v�i truy�n thng �ó nên yêu c�u kh�
n�ng ghi nh� ng$n h�n l�n (theo t�ng c.m t� m�t) và t�ng h�p, hi�u thông tin
cao.
Bình th ng khi ��c ta th ng theo h �ng sau:
>>>>>>>>>>>>>> (��c)
<<<<<<<<<<<<<< (� a m$t v�)
>>>>>>>>>>>>>> (��c)
….
V�i cách ��c truy�n thng nh trên, ta m�t �i h/n m�t kho�ng thi gian
dùng cho vi�c � a m$t v�. Nh ng khi �ã luy�n � �c nó thì kh� n�ng ��c hi�u
c�a b�n s� � �c c�i thi�n rõ r�t.
N�i dung c� b�n c�a ph��ng pháp ��c ng��c:
Tr��c khi ��c:
- Chu!n b% tinh th�n: Nh$m m$t, th sâu hít dài, relax vài giây.
- Xác �%nh m.c �ích: Gi qua vài trang sách, xem cun sách �ó nói cái gì,
mình c�n �i�u gì t� cun sách �ó. Ta có th� ��c ph�n m.c l.c, tóm t$t các
ch "ng… �� n$m b$t c�u trúc c�a nó . Quan tr�ng nh�t là xác �%nh xem "tác gi�
mun nói gì v�i mình?” Và “Mình c�n nh�ng gì?"
Cách ��c ng��c
- Dòng 1: ��c ti�n >>>>>>>>>>>>>
Theo l� t� nhiên thì ph�n �# s� là ph�n ta nh� nh�t, vì v�a ��c xong… còn
ph�n da cam là ph�n �ã b% "nh�t" �i khi ta ��c sang ph�n �#.
- Dòng 2: ��c lùi <<<<<<<<<<<<<<
T "ng t� nh v�y cho dòng 2, ph�n b�n nh� h"n c� l�i là ph�n sau - có th�
ko liên quan gì ��n ph�n �# dòng 1.
Nh ng khi b�n ��c ��n ph�n ��u dòng 2 (da cam) - ph�n ni ti�p ph�n �#
dòng 1 thì l�p t�c trí não b�n s� t�o ra m�t s� k�t ni gi�a �# 1 và da cam 2 làm
cho b�n có �n t �ng lâu h"n v�i 2 ph�n này.
C� nh v�y, các dòng s� k�t ni v�i nhau theo ki�u b$c c�u.
Di�n �àn th�o lu�n k� n�ng m�m K� n�ng ��c hiu qu�
14
Ta có th� ti�t ki�m � �c m�t kho�ng thi gian nh# �� � a m$t, chuy�n ph�n
n�ng l �ng �ó vào não �� phân tích cái b% "��c ng �c" kia .
�ây là m�t ph "ng pháp khó. N�u nó làm b�n thích thú, t�i sao chúng ta
không th& luy�n t�p? “Có công mài s$t, có ngày nên kim”…
4. Ph��ng pháp ��c Multilines
Th ng thì khi chúng ta nhìn m�t hình v� trên gi�y, chúng ta s� nhìn các nét
c�a hình ch� không nhìn ph�n gi�y tr$ng xung quanh. Vì vây, m$t c�a b�n ch'
t�p trung vào ph�n nh#. Và khi ��c sách b�n c�ng s� theo li �ó, ch' nhìn vào
các ch�, kh� n�ng bao quát tài li�u r�t h�n ch�… �� m r�ng kh� n�ng bao quát
c�a m$t, kh� n�ng t�ng h�p, hi�u c�a não thì ��c 2 dòng là m�t ph "ng pháp
t�p luy�n khá thú v%.
N�i dung c�a nó �"n gi�n ch' là: B�n c g$ng nhìn vào kho�ng tr$ng gi�a 2
dòng, và tìm cách hi�u c� 2 dòng (trên và d �i)...
�ây là m�t ph "ng pháp �òi h#i s� t�ng quát r�t cao �,ng thi mun thành
công b�n ph�i hi�u � �c v�n phong và ��i ý c�a tác gi� mun nói t�i.
Có th� k�t h�p ph "ng pháp này v�i ph "ng pháp ��c ng �c. Tc �� ��c
c�a b�n s� t�ng lên r�t r�t nhi�u l�n ��y!
5. Ph��ng pháp PhotoRead
a. M�t s� hi�u bi�t c�n b�n
Nh các b�n �ã bi�t - não trái c�a chúng ta ��m nhi�m ph�n ngôn ng�, ch�
vi�t.. khi ��c sách theo các ph "ng pháp truy�n thng yêu c�u s� t�p trung cao
�� khá l�n �� n$m b$t � �c h�t thông tin - và khi b�n càng c g$ng t�ng tc ��
��c lên, thì não càng m�t m#i �,ng thi kh� n�ng hi�u s� gi�m xung theo thi
gian.
Ph "ng pháp PhotoRead s� khi�n cho c� 2 ph�n não b� c�a b�n ho�t ��ng,
l u chuy�n thông tin m�t cách nhu�n nhuy�n. S� chia s� công vi�c gi�a 2 ph�n
não trong ph "ng pháp PhotoRead s� giúp b�n không ph�i ��c t�ng ch� m�t
Di�n �àn th�o lu�n k� n�ng m�m K� n�ng ��c hiu qu�
15
n�a, mà toàn b� thông tin trang sách s� � �c "photo" vào bán c�u não ph�i,
ph�n ��m nhi�m t duy v� hình �nh.
b. M�t s� l�u ý
Và vi�c b�n có thành công v�i ph "ng pháp này hay không, chính là b�n có
h�c � �c cách �� "inview" – liên k�t nh�ng trang thông tin � �c photo.
Yêu c�u c�a ph "ng pháp: B�n ch' c�n là ng i bình th ng, không c�n quá
cao siêu nh ng b�n c�ng khó có th� thành công � �c n�u b�n:
+ Không kiên trì luy�n t�p - th& nghi�m.
+ Không tin vào "n�ng khi�u ti�m tàng" c�a b�n, c�ng nh b�n thân ph "ng
pháp này.
+ Quá nôn nóng th�c hi�n, b# qua các b �c c�n b�n.
+ Luy�n t�p trong tr�ng thái c�ng th/ng, stress.
c. T�ng quan v� các b��c
Prepare – Preview – Photoread – Inview – RapidRead
i. Prepare: � a c" th� v� tr�ng thái tt nh�t �� ��c.
- � a c" th� vào tr�ng thái ngh' ng"i th giãn, quên �i m�i phi�n mu�i lo âu
trong cu�c sng, c�ng nh s� lo l$ng v� vi�c photoread này có �em l�i hi�u qu�
th�c s� hay ko.
* �� th giãn, b�n có th� làm theo các cách sau:
a/Tangerine Technique: Tr �c khi ��c, t ng t �ng tay trái b�n có m�t qu�
quýt, b�n có th� c�m giác � �c nó, s th�y nó, ng&i th�y mùi c�a nó... hãy
t ng t �ng b�n tung nó lên, và dùng tay ph�i b$t l�y, l�i tung lên ti�p... tung
h�ng 2-3 l�n thì nh* nhàng �(t qu� quýt t ng t �ng �ó lên ��u và…
B$t ��u ��c…
b/T ng t �ng: b�n �ang ng,i �âu �ó và nhìn chính b�n �ang ��c sách ho(c
�ang có 1 chú v*t ��u trên ��u b�n trong lúc b�n ��c sách.
c/Tr �c khi ��c, nên nhe r�ng c i m�t cái
(�� hi�u � �c c" s c�a các cách làm t�m g�i là "quái d%" bên trên các b�n
có th� tham kh�o trong các tài li�u chuyên v� PhotoReading)
Di�n �àn th�o lu�n k� n�ng m�m K� n�ng ��c hiu qu�
16
R,i, gi thì �(t câu h#i:
+ B�n ��c tài li�u này nh�m m.c tiêu gì?
+ Tài li�u này có quan tr�ng v�i b�n nh th� nào?
+ B�n mun hi�u và nh� bao nhiêu % nh�ng tri th�c mà tài li�u mang l�i?
+ B�n mun dành bao nhi�u thi gian �� ��c và hi�u nó c�ng nh th#a mãn
m.c tiêu b�n �� ra?
Ta có th� phân b� thi gian cho công tác chu!n b% nh sau:
30 giây: L �t nhanh bìa sách, m.c l.c, li gi�i thi�u... --> rút ra �c m.c tiêu
��c sách c�a b�n
2 – 3 phút �� sách tr �c m(t, nh$m m$t xác �%nh m.c tiêu b�ng cách tr� li
các câu h#i.
1-2 phút th giãn, th sâu hít dài, làm vài ��ng tác cho tâm trí tho�i mái và
b$t ��u sang b �c 2…
ii. Preview: Khám phá, tìm hi�u c$u trúc tài liu
M.c �ích là hi�u c�u trúc, các t� v�ng s& d.ng trong tài li�u c�n ��c và
quy�t �%nh xem b�n s� �i sâu tìm hi�u ph�n nào c�a tài li�u.
a/ Kh�o sát tài liu
- Chú ý ��n m.c l.c, t�a ��, li gi�i thi�u, n�m s�n xu�t, nhà xu�t b�n, tên
tác gi�...
- Các ch) in nghiêng, in ��m,chú thích, �, th% minh h�a, nh�ng câu h#i,
ph�n tóm t$t c�a tài li�u ..
C g$ng hi�u � �c ý �, c�a tác gi� c�ng nh m�ch vi�t c�a tài li�u.
* L u ý không nên dành quá nhi�u thi gian cho ph�n này:
+ Bài báo ng$n: ti �a 30 giây.
+ Bài báo dài: ti �a 3 phút.
+ 1 quy�n sách: ti �a 5 phút.
Di�n �àn th�o lu�n k� n�ng m�m K� n�ng ��c hiu qu�
17
b/ Ghi chú t v�ng
Công vi�c này giúp não b�n ghi nh� l�i các t� v�ng quan tr�ng, và khi b�n
photoread nó s� t� tìm ki�m, k�t ni các t� v�ng này thành m�t m�ch chính
giúp b�n có nh�ng �n t �ng m�nh m� v� tài li�u.
+ Các t� v�ng quan tr�ng th ng � �c in nghiêng, in ��m, và t�n s xu�t
hi�n r�t nhi�u. B�n có th� l�t th& 20 trang sách, nh�ng t� nào gây �n t �ng v�i
b�n nhi�u nh�t thì �ó là t� ta c�n.
+ �� ghi chú, các b�n có th� dùng ph "ng pháp B�n �, t duy c�a Tony
Buzan.
Khuy�n ngh%: ghi chú càng ng$n g�n càng tt.
- Nên ghi chú trong ��u 5-10 t� �i v�i 1 bài báo.
- Vi�t ra gi�y 20-25 t� v�i 1 cun sách.
(thi gian dành cho vi�c nay` kho�ng 2-5 phút)
c/ Quy�t �%nh xem ph�n nào khi�n b�n quan tâm nh�t trong tài li�u? ph�n
nào b�n s� �i sâu? ph�n nào b�n th�y ko c�n thi�t?
M�t s li th��ng m�c ph�i khi PREVIEW.
- �o�n v�n hay quá, khi�n b�n ��c nó quá k-. �i�u này s� làm m�t �i tính
ch�t c�a PREVIEW.
- Thi gian PREVIEW > 8 phút ^^
iii. Photoread: Photo nh ng trang thông tin vào não
- Tr �c khi PHOTO READ 1�n ��2 3t 456t th 789n, ��2 thông tin 2 b �c
tr �c th�m :;o <=32>9o 1�n. ?9y ng,i m�t @Ach <5B�i CAi nh�t :;2chu!n 1%2D-nh
h�i tuy�t chiêu (n�u � �c <5E2 tt nh�t @Ac 1�n nên t�p m�y 1;i yoga ho(c F532
công ��2<�o ��ng l�c cho <=32>9o 5B�t ��ng
- Sau �ây v�i m�t @Ach ��c 5B;n <B;n m�i @56ng ta G�2nhân �ôi, nhân ba,
nhân bn… tc ��2��c @�a 1�n hi�n thi. H�n @I2tin r�ng @56ng ta @I2th�2��c
nhi�u JKng ch�2@Lng m�t D6c không? Tôi xin kh/ng �%nh v�i 1�n D;2@I2(ch a k�2
Di�n �àn th�o lu�n k� n�ng m�m K� n�ng ��c hiu qu�
18
@I2khi @Kn ��c � �c luôn @�2trang GAch @Lng m�t D6c �y ch�) n�u 1�n ��c trang
GAch theo 5;ng J�c. ?9y t�p 1;i t�p >;y :;21�n G�2th�y r�ng tôi >Ii �6ng:
T��ng t��ng gi a trang &'ch ()*m�t ���ng th+ng2F�2t�2trên xung, 1�n
G�2� a m$t >5*2>5;ng >5En theo � ng th/ng >;y (nh tôi �92>Ii 2trên r,i ��y,
<5�2D#ng m$t ra, không >5En C;2>5En, không ��c C;2��c ^^), l �t ch�m t�2trên
xung, D;m sao ��2@�m nh�n � �c 4 7Ic gi�y. ME2m$t 1�n 5B;n <B;n th 789n
nên t�m >5En @�a 1�n G�2� �c m 2 r�ng h"n, c53nh :E2 th�21�n >5En th�y � �c
nhi�u ch�2h"n.
Tuy nhiên @5'2>5En nh th�2>;y thôi <5E2@Kn ch a ��, 1�n @Kn 45�i t�t ���c
ti�ng ,)i trong �u n�a. Tôi G�2 78�i <53ch =N2h"n v�2 �i�u >;y: Khi 1�n ��c
th�m, trong ��u 1�n G�245At ra m�t ti�ng >Ii �Anh v�n t�ng ch�2m�t ( �i�u >;y
O�y ra D;2 :E2 2 tr ng 5�c 1�n �92 � �c J�y nh th�), @I2 th�2 1�n không ��2 P2
nh ng khi ti�ng >Ii �I2c�t lên <5E2thanh quan 2c�25�ng @�a 1�n @�ng h"i rung
lên, nh th�21�n �ang chu!n 1%2��c <5;nh ti�ng v�y. ��2 t$t � �c @Ai ti�ng >;y
�i v�i nh�ng ng i m�i 5�c QR�2D;2F5I2kh�n nh ng m�t khi �92t$t � �c r,i <5E2
tc ��2��c @�a 1�n G�2t�ng ��n m�c �Ang kinh >7�c. ��2t$t � �c ti�ng >Ii trong
��u, 1�n 59y ��c >5*2>5;ng nh tôi �92>Ii, ��ng c2g$ng ��c D;m 7E2:E2@;ng c2
��c 1�n @;ng không ��c � �c nhi�u, �,ng thi trong D6c ��c 1�n @I2th�2��m to
( t�c D;245At âm <5;nh ti�ng ��y) t�2n�m xung m�t : n�m…bn… ba… hai…
m�t… ho(c D;2a…e…i…o…u. C�2nh th�2l(p �i l(p D�i. Vi�c ��c to >;y G�2D;m
cho thanh QR�n @�a 1�n không t�2��ng 45At âm ti�ng >Ii trong ��u, hay >Ii
@Ach F5Ac D;2ta �ang �c ch�2>9o b�2không cho >I2t�2��ng �Anh v�n… M�t l�n
n�a, nh�2 r�ng 45�i h�t s�c <5B�i CAi, không � �c g �ng Sp, � a m$t t�2 trên
xung du�i :;2@�m nh�n � �c 4 7Ic gi�y (ho(c 1�n @�ng @I2th�2t ng t �ng 4
7Ic gi�y <�o <5;nh ch�2X, 59y >5En :;o gi�a @Ai ch�2X >;y). H�n 59y Ap J.ng
ph "ng 45Ap >;y cho t�t @�2 nh�ng b �c ��c, bao g,m PREVIEW, PHOTO
READ, INVIEW, RAPID READ…
-2T2b �c th�23 >;y, bây gi2@56ng ta G�2�i sâu h"n :;o chi ti�t @�a quy�n
GAch. Tuy nhiên, �i :;o chi ti�t <5E2@5'2nên �i :;o nh�ng ch)2>;o th�t c�n thi�t,
Di�n �àn th�o lu�n k� n�ng m�m K� n�ng ��c hiu qu�
19
n�u không c�n <5E2��ng ��c. U.c tiêu @�a b �c >;y D;2>5En � �c t�t @�2m(t ch�2
(nh�2 D;2không � �c 1#2 GIt b�t FE2 th�27E), �,ng thi ghi ra gi�y t�t @�2nh�ng
thông tin c�n thi�t ( @53nh OAc D;2Mind Map �I). Trong khi ��c, 59y không
ng�ng �(t câu 5#i :;2<=�2li @56ng, n�u @I2nh�ng câu 5#i 1�n ch a <=�2li � �c
59y <�m ��2��y, ��ng QRA2lo l$ng v�2@56ng, @56ng ta G�2OSt ��n @56ng 2b �c
INVIEW.
- Thêm m�t s2l u P, �I2D;2c2g$ng @5'2nên PHOTO READ 1-2 l�n thôi (t�t
nhiên D;2trong <=�ng <5Ai <5B�i CAi r,i), t�p d�n 1�n G�2quen :;2G�2v" :St � �c
h�u h�t thông tin c�n thi�t. Sau khi �925B;n t�t vi�c ��c, 1�n �92 sVn G;ng ��2
sang b �c k�2ti�p – INVIEW.
iv. Inview: K�t n�i nh ng trang thông tin �ã n�p
-2U.c tiêu @�a b �c >;y D;2<Em mi liên h�2gi�a @Ac ph�n @�a cun GAch C;2
1�n �ang ��c, t�2�I2<Em ki�m thêm nh�ng thông tin c�n thi�t ��2<=�2 li nh�ng
câu 5#i @Kn 1#2>7#2trên kia.
- ��u tiên 59y PREVIEW quy�n GAch D�i m�t l�n n�a. H�n nh�2 @Ai 1�n
MIND MAP C;21�n �ang D;m ch�, gi259y liên k�t @Ac ph�n D�i v�i nhau. ��2
cho =N2 =;ng h"n, tôi xin � a ra m�t :32J.: ch/ng 5�n 1�n �ang ��c m�t cun
GAch D%ch s&2ch/ng 5�n, ch "ng 1 @I2t�a ��2D;2“WEnh 5Enh Vi�t Nam sau chi�n
tranh TG th�21”, ch "ng 2 @I2 t�a ��2 D;2“Cu�c @Ach C�ng 78�i 45Ing dân t�c
Vi�t Nam”, v�y mi liên k�t gi�a 2 ch "ng >;y D;27E? Câu <=�2li th�t �"n 78�n,
2ch "ng 1 ta bi�t r�ng VN 1%2t�ng c ng 1Ic l�t, C;2�92@I21Ic l�t <5E245�i @I2
��u tranh, �I2@53nh D;2 D32do d+n ��n “Cu�c @Ach C�ng 78�i 45Ing dân t�c” 2
ch "ng 2, @�ng không F5I2l$m 45�i không?
- Liên k�t @Ac ph�n � �c r,i <5E21�n 59y <Em thêm nh�ng thông tin c�n thi�t
��2<=�2li nh�ng câu 5#i @Kn 1#2>7#2( nh�t D;2trong GAch 78Ao khoa, nhi�u khi @I2
nh�ng câu 5#i 45�i ��c sang nh�ng 1;i sau m�i <=�2li � �c), sau �I259y 5B;n
thi�n 1�n MIND MAP @�a 1�n, c�n thay ��i nh�ng 7E259y thay ��i (n�u th�y
1�n MIND MAP @�2x�u QRA2<5E2@I2th�2:�2D�i m�t 1�n m�i –2@;ng d�2>5En.
Di�n �àn th�o lu�n k� n�ng m�m K� n�ng ��c hiu qu�
20
V�y D;2 @56ng ta �92xong ph�n INVIEW, @5'2 @Kn m�t b �c cui @Lng n�a
thôi, �I2D;2RAPID READ (hay 7�i D;2REVIEW cho ng$n 7�n @�ng � �c).
v. RapidRead: Scan m�t l��t t �u ��n cu�i tài liu
- �ây D;2b �c cui @Lng, C.c �3ch @�a b �c >;y D;2ghim ch(t C�i th�21�n �92
��c :;o <=32>9o. Tr �c tiên 59y ��c D�i quy�n GAch m�t l�n n�a t�2��u ��n cui.
Trong D6c ��c 1�n @I2th�2thay ��i tc ��2��c; v�i nh�ng ch)2��c r,i <5E259y l �t
qua @Kn nh�ng ch)2ch�a thông tin m�i <5E2h9y ��c ch�m D�i (nh ng nên nh�2�92
��c D;2@5'2��c 1 l�n thôi, không quay D�i �âu ��y). N�u 1�n v+n @Kn @I2nh�ng
ch)2ch a hi�u C;2không ��c D�i <5E21�n G�2không bao gi25B;n t�t vi�c ��c (hay
>Ii cho hoa C-2D;2nghiên c�u v;2ti�p nh�n thông tin .
- ��2@I2th�2nh�2� �c nh�ng 7E2CEnh �92��c, 1�n c�n 45�i xem D�i 1�n MIND
MAP (ho(c D;21�n ghi @5Sp @�a 1�n) theo th�2t�2thi gian sau:
12>7;y sau khi ��c
1 tu�n sau khi ��c
12<5Ang sau khi ��c
6 <5Ang sau khi ��c
1 n�m sau khi ��c
… X5#i c�n xem D�i n�a, nh�2k� l$m r,i!
T�ng k�t
- Ph "ng 45Ap ��c nhanh : m$t l �t >5*2>5;ng J�c t�2trên xung (@�m nh�n
� �c 4 7Ic gi�y). T$t ti�ng >Ii trong ��u b�ng @Ach <5�2 D#ng ng i, 45At âm
<5;nh ti�ng khi ��c (5,4,3,2,1 – a,e,i,o,u).
-2YAc b �c ��c: PREPARE, PREVIEW, PHOTO READ, INVIEW, RAPID
READ (REVIEW).
- ��2t�ng tc ��2��c, 1�n @�ng nên t�p t�ng tc �� l�t trang
- V�y D;2ph�n này �92k�t <56c, @56c @Ac 1�n @I2th�2<5;nh <5�o � �c F-2n�ng
>;y :;2v "n lên 5;ng top trong C�i D-nh v�c!
Di�n �àn th�o lu�n k� n�ng m�m K� n�ng ��c hiu qu�
21
6. Ph��ng pháp ��c SQ3R
Survey – Question – Read – Review – Recite.
a. Survey
• Tiêu ��, �� m.c chính và ph.
• Chú thích d �i hình �nh, và �, th%
• Xem l�i câu h#i, ho(c các h �ng d+n ��c c�a giáo viên.
• Xem �o�n ��u và cui
• Xem ph�n tóm t$t.
Khi �ang kh�o sát, hãy �(t nh�ng câu h#i sau:
b. Question
• Bi�n tiêu �� thành câu h#i
• ��c các câu h#i cui bài
• Nh� l�i nh�ng gì giáo s nói khi giao bài cho b�n
• Mình �ã bi�t gì v� v�n �� này r,i?
L u ý:
N�u c�n hãy vi�t ra và suy ng+m.
c. Read
• Tìm câu tr� li choc ác câu h#i �ã nêu
• Tr� li các câu h#i ��u và cui ch "ng
• ��c l�i chú thích d �i tiêu ��, bi�u �,, hình minh ho�…
• Chú ý t�t c� các t� in ��m hay in nghiên
• H�c các h �ng d+n v� bi�u �,
• ��c ch�m l�i khi g(p �o�n khó
• D�ng l�i �� ��c k- nh�ng ch) khó hi�u
• ��c t�ng ph�n m�t và ghi nh� khi k�t thúc m�t ph�n.
Ghi nh� sau khi ��c h�t m�t ph�n
Di�n �àn th�o lu�n k� n�ng m�m K� n�ng ��c hiu qu�
22
d. Review
• �(t câu h#i v� nh�ng gì m�i ��c. Ho(c tóm t$t b�ng li c�a riêng mình .
• Ghi chú thông tin t� bài ��c, di�n ��t thông tin �ó b�ng li c�a mình.
• G�ch d �i ý quan tr�ng
• Dùng ph "ng pháp h�c thu�c hi�u qu� nh�t cho mình. M*o: b�n càng
dùng nhi�u giác quan khi h�c, thì càng nh� nhanh và nh� lâu.
H�c công hi�u g�p ba: Nhìn, nói, nghe
H�c công hi�u g�p t : Nhìn, nói, nghe, vi�t
Dò l�i bài, m�t quá trình lâu dà
e. Recite
• Ngày 1: �(t ra nh�ng câu h#i cho ý chính b�n �ã ghi chú
• Ngày 2: ��c l�i �� "k�t thân" v�i nh�ng khái ni�m quan tr�ng. Che ph�n
thông tin, ��c câu h#i và c tr� li t� trí nh� c�a mình. Dùng các bi�n pháp ghi
nh� h�u d.ng. Làm nh�ng th� nh�. (flashcard), ho(c các công c. h�c bài t "ng
t�.
• Ngày 3, 4, 5: Luân phiên h�c b�ng flashcard, và t� nh�ng bài ghi chú
• Cui tu�n:
Dùng sách h�c, làm m�t b�n bi�i n�i dung, trong �ó li�t kê toàn b� tiêu ��,
�� m.c chính ph.. Làm m�t b�n �, thông tin. T�p nh� l�i và nói to bài h�c
trong lúc nhìn vào b�n �, thông tin.
Th ng xuyên l(p l�i b �c trên. � �c v�y, b�n s� ko c�n nh,i nhét khi kZ
thi ��n.
Di�n �àn th�o lu�n k� n�ng m�m K� n�ng ��c hiu qu�
23
IV. Nh ng �i�u nên bi�t khi ��c sách
1. Vài l�i khuyên khi ��c sách
Là sinh viên b�c ��i h�c và cao h�c, �ôi khi b�n c�m th�y có quá nhi�u tài
li�u và sách giáo khoa ph�i ��c trong khi qu� thi gian thì eo h*p. S� ti�n b�
trong h�c t�p c�a b�n ph. thu�c r�t nhi�u vào kh� n�ng “tiêu th.” h�t s tài li�u
này. Sau �ây là m�t s g�i ý h�u ích giúp b�n nâng cao k� n�ng ��c bài c�a
mình, nhanh và hi�u qu�...
T�o s� t�p trung cho chính mình b�ng cách xem l��t qua bài ��c tr �c khi
b�n th�t s� ng,i ��c t�ng ch�:
Xem t�a �� bài ��c, các tiêu �� l�n nh#, nh�ng ch) �ánh d�u, in nghiêng
ho(c in ��m.
Xem qua nh�ng hình v� hay minh h�a, �, th% hay bi�u �,.
Xem qua toàn b� bài ��c b�ng cách ��c �o�n ��u và �o�n cui, l �t nhanh
qua nh�ng câu ��u c�a t�ng �o�n trong bài (tr ng h�p sách giáo khoa v� kinh
t� th ng có ph�n tóm t$t cui m)i ch "ng cùng nh�ng thu�t ng� quan
tr�ng).
G�p sách l�i và t� h#i: ý chính c�a bài là gì, v�n phong ra sao và m.c �ích
c�a tác gi� là gì?
Tr� li � �c nh�ng câu h#i này s� ph�n nào giúp các b�n có � �c m�t ý
t ng khái quát v� n�i dung bài ��c, t� �ó d� t�p trung h"n và bài ��c s� tr
nên d� nh� h"n.
Không ��c thành ti�ng vì ki�u ��c này s� khi�n b�n ��c ch�m. C g$ng
xem vi�c ��c sách nh th� �ang ng$m m�t c�nh �*p, hình dung m�t ý t ng
bao quát trong tâm trí thay vì chú ý ��n t�ng viên �á d �i chân.
Di�n �àn th�o lu�n k� n�ng m�m K� n�ng ��c hiu qu�
24
��c theo ý. Các nghiên c�u cho th�y khi ��c, m$t chúng ta luôn d�ng sau
nh�ng câu ch� trong m�t dòng. S l�n d�ng c�a ng i ��c ch�m nhi�u h"n so
v�i ng i ��c nhanh. D�ng nhi�u l�n không ch' làm cho ta ��c ch�m mà còn
c�n tr kh� n�ng n$m b$t v�n ��, do ý ngh-a th ng �i theo c� câu hay c.m t�
thay vì t�ng ch� m�t. Hãy c ��c theo nh�ng nhóm t�, �(c bi�t ��c h�t nh�ng
câu hoàn ch'nh và nh�ng câu có tính b� ngh-a.
Không nên ��c m�t câu nhi�u ln. �ây là thói quen c�a ng i ��c kém.
Thói quen “nhai l�i” này th ng làm t�ng g�p �ôi ho(c g�p ba thi gian ��c và
c�ng không c�i thi�n m�c �� thông ��t. Tt nh�t là c t�p trung ngay t� l�n ��u
tiên, �ó là lý do t�i sao chúng ta có g�i ý th� nh�t.
Thay ��i t�c �� ��c nh"m thích !ng v�i �� khó và cách vi�t trong bài ��c.
Ng i ��c kém luôn có tc �� ��c ch�m. Ng i ��c hi�u qu� th ng ��c nhanh
ph�n d� và ch�m l�i ph�n khó. Trong m�t bài ��c có �ôi ch) chúng ta ph�i
��c c!n th�n h"n nh�ng ch) khác. Có nh�ng �i�u � �c vi�t ra không ph�i ��
��c thoáng. V�i nh�ng tài li�u pháp lý hay các bài vi�t khó thì c�n ph�i ��c
ch�m. Nh�ng tài li�u d� h"n nh kinh t� hay báo chí thì ta có th� ��c nhanh.
Cui cùng, b�n nên bi�n nh�ng g�i ý này thành thói quen m)i khi ��c sách.
2. M��i quy t�c vàng �� ��c sách hiu qu�
Lê Nguyên Khôi - Theo T p chí Sách
- Quy t$c 1: ��c không lùi l�i. Dù bài v� khoa h�c k� thu�t khó ��n �âu
c�ng ch' ��c m�t l�n. Không � �c chuy�n ��ng m$t tr l�i. Ch' khi �ã ��c
xong và suy ngh- v� nh�ng �i�u �ã ��c, m�i có th� ��c l�i bài n�u nh th�t c�n
thi�t.
- Quy t$c 2: ��c và hi�u thông tin theo khi thu�t toán tích h�p. Ph�i th ng
xuyên nh� n�i dung c�a t�ng khi. Trong quá trình ��c, hãy tìm cách tr� li
nh�ng câu h#i tiêu chu!n �� ra cho m)i khi c�a thu�t toán.
Di�n �àn th�o lu�n k� n�ng m�m K� n�ng ��c hiu qu�
25
- Quy t$c 3: ��c không phát thành ti�ng. ��c mà phát âm là k� thù c�a vi�c
��c nhanh. Hãy th�c hi�n các bài t�p và gõ nh%p �� nh%n phát âm. Khi th�y tc
�� ��c b% gi�m c�n ph�i luy�n l�i.
- Quy t$c 4: Chuy�n ��ng m$t theo chi�u th/ng ��ng khi ��c. Khi ��c, m$t
di chuy�n theo chi�u th/ng ��ng t� trên xung d �i, theo dòng t ng t �ng �i
t� gi�a trang gi�y. Hãy t�p phát tri�n thói quen nhìn ngo�i vi. Hãy ��c báo có
c�t h*p, r,i ��c sách, s" b� v�ch � ng gi�a trang b�ng bút chì. Ph�n ��u ��c
m�t trang ch' trong 10 – 15 giây, c hi�u � �c n�i dung chung. TuZ m�c ��
thành th.c trong vi�c di chuy�n m$t mà chuy�n sang ��c hi�u c� trang sách ch'
trong 30 giây.
- Quy t$c 5: T�p trung t t ng th�t cao �� khi ��c. T�p trung là ch�t xúc tác
c�a quá trình ��c. ��c nhanh l�i càng �òi h#i t�p trung trí não v�i c ng �� cao
h"n �� t duy và n$m b$t v�n �� nhanh h"n.
- Quy t$c 6: Hi�u nh�ng �i�u �ã ��c trong quá trình ��c. Khi ��c c�n làm rõ
các t� khoá, các �i�m t�a suy lý, t�c là các �i�m t�a �� hi�u bài và nh�n th�c
v�n ��. Nh� r�ng khi ��c là quá trình tìm ki�m và x& lý ý t ng và ý ngh-a.
- Quy t$c 7: Áp d.ng các cách nh� ch� y�u trong khi ��c. M.c �ích c�a vi�c
��c �� nh�. Nh� cái gì tuZ theo m.c �ích ��c c�n thi�t c�a mình và ch' nên nh�
nh�ng gì hi�u � �c. Không c�n nh� t�ng câu, t�ng ch� nh ng ph�i nh� ý t ng
và ý �, c�a tác gi� cun sách.
- Quy t$c 8: ��c v�i tc �� bi�n ��i. Bi�t ��c v�i các tc �� khác nhau c�ng
r�t quan tr�ng. Có ch) ch' c�n ��c l �t qua, song có trang thì nên ��c ch�m l�i
�� hi�u � �c th�c ch�t v�n ��. Hãy bi�t ch�n cách ��c c�n thi�t, �úng lúc và
�úng ch).
- Quy t$c 9: Ph�i th ng xuyên luy�n t�p, c�ng c không ng�ng thói quen
��c.
- Quy t$c 10: �(t tiêu chu!n ��c m)i ngày 2 t báo, 1 t t�p chí và kho�ng
50 ��n 70 trang sách.
Di�n �àn th�o lu�n k� n�ng m�m K� n�ng ��c hiu qu�
26
3. Vài “ti�u x�o” ��c sách
Có nhi�u ng i dùng các "ti�u x�o" khi ��c sách và ��t hi�u qu� cao n�u
luy�n t�p tt:
- Ki�u nh%p �iu: khi mun ��c tc �� nào ta có th� m nh�c ki�u tc �� �ó.
Ví d. mun ��c nhanh thì ng i ta khuyên nên m nh�c rock, rap gì �ó trong
khi ��c. ��o Ph�t s& d.ng ki�u "gõ mõ" r�t hi�u qu� trong vi�c ��c kinh k�, t�o
nh%p �i�u r�t tt cho vi�c ti�p thu ki�n th�c cho b� não. Trong Thi�n/Khí công
ng i ta s& d.ng các câu chú ki�u "m�t l�nh" �� kích thích vùng h� th�n kinh
th�c v�t r�t hi�u qu�.
- ��c ki�u d�ng b�n �� (mindmap): ng i ��c d�a trên m.c l.c, li gi�i
thi�u, ho(c ��c l �t qua �� m.c �� xây d�ng cho mình m�t khung n�i dung,
m.c tiêu c�n ��c...sau �ó trong quá trình ��c ch' có nhi�m v. "�i�n thông tin"
vào khung sVn có trong ��u, h� s� ch� ��ng và nhanh h"n nhi�u.
- ��c ki�u tìm ki�m (searching): ng i ��c s� chu!n b% các l �ng thông tin
c�n tìm ki�m t� sách (ví d. tìm thông tin v� các IC s& d.ng trong robot) và
trong khi ��c s� ch' tìm ki�m các thông tin v� v�n �� này mà b# qua các thông
tin khác không m�y liên quan.
Ngoài ra còn có nhi�u nhân t tác ��ng ��n vi�c ��c, ví d. s ch� in trên
m�t trang sách, kích th �c màu s$c ch�. Ch/ng h�n nh ti�ng Vi�t thì in theo
các c�t 10-15 t� s� giúp ta ��c nhanh h"n vì m$t không ph�i l �t sang ngang
nhi�u.
Di�n �àn th�o lu�n k� n�ng m�m K� n�ng ��c hiu qu�
27
Phn 3
Nh ng câu chuyn v� vic ��c sách
I. Bác H� ��c sách th� nào?
N�m 1923, nhà th" Nga Ôkíp Mandenxtam �ã nói v�i th� gi�i r�ng, t�
Nguy�n Ái Quc to� ra m�t n�n v�n hoá c�a t "ng lai. Trên n�n tri th�c c" b�n
c�a m�t h�c sinh Quc h�c Hu� trên hành trình d�n thân �i tìm chân lý, bàn
chân c�a Bác H, �ã in trên kh$p các châu l.c. "�i m�t ngày �àng, h�c m�t sàng
khôn", nh�t l�i là m�t ng i ch%u h�c, ch%u ��c và thông tu� nh Bác, thì s� ti�p
thu nh�ng tinh hoa th� gi�i �� to� sáng m�t n�n v�n hoá c�a t "ng lai nh Ôkíp
Mandenxtam tiên �oán, là l� � "ng nhiên.
Khi tr thành lãnh t. ��ng, v% Ch� t%ch ��ng ��u Nhà n �c, Ng i v+n ti�p
t.c ��c sách báo, không ch' nh�m nâng cao s� hi�u bi�t mà còn �� n$m b$t
thông tin trong và ngoài n �c qua sách báo c�a ta, c�a b�n bè và c�a c� k� thù...
Nh�ng ng i t�ng làm vi�c, t�ng ph.c v. và giúp vi�c cho Bác H, ��u thán
ph.c tr �c s� ham ��c sách báo c�a Ng i, vi�c �ó �ã tr thành nhu c�u, n�p
quen trong sinh ho�t hàng ngày không th� thi�u � �c. Thi gian Bác còn kho�,
Ng i ��c báo, b�n tin vào ban ngày, các bu�i ti sau 9 gi Ng i ��c sách.
Bác có thói quen khi ��c, ngón tay � a theo dòng, m$t dõi theo, ch) nào có v�n
�� chú ý thì d�ng tay ghi chép ho(c �ánh d�u �� d� nh�n bi�t nh�ng ch) v+n
c�n chú ý, nh�ng s li�u và thông tin c�n x& lý. ��c báo, th�y g "ng ng i tt
mun th ng huy hi�u, Bác dùng bút bi ho(c bút chì màu �# khuyên vào. Ch)
nào c�n l u ý, Bác �ánh d�u g�ch chéo (/); �ánh d�u b�ng ch� X và g�ch chéo
(X/) là chú ý dòng; (!) là l�; có v�n �� ch a rõ ràng, còn nghi ng, Ng i �ánh
d�u ch�m h#i (?) và yêu c�u v�n phòng xác minh l�i. �o�n nào c�n xem k�, Bác
�ánh d�u g�ch chéo và ch�m ph!y (/. �ã xem xong, Bác vi�t ch� V... Các �,ng
chí ph.c v. c� nhìn vào các ký hi�u �ó là hi�u và th�c hi�n theo ý c�a Ng i.
Bác c�ng hay dùng ch� Hán �� �ánh d�u. Ch� Hán vi�t d�c, nh�ng ch) l� nh#,
Di�n �àn th�o lu�n k� n�ng m�m K� n�ng ��c hiu qu�
28
vi�t ch� Hán không �è lên ch� c�a sách báo, �i�u tr�ng h"n là ch� Hán gi�
� �c n�i dung mà Bác l u ý. Có nh�ng lúc Bác trích t li�u vào cun s� nh#
c�ng b�ng ch� Hán, nh�ng t li�u này Bác s& d.ng �� vi�t báo.
Tu�i Bác ngày m�t cao, �� b�o v� gi� gìn �ôi m$t c�a Bác, V�n phòng Ph�
Ch� t%ch c& các �,ng chí ph.c v. nh V� KZ, Cù V�n Ch �c, Lê H�u L�p...
��c sách báo cho Bác nghe. Ng i sau này g$n bó nhi�u nh�t v�i Bác là �,ng
chí Cù V�n Ch �c (t� 1962 cho ��n khi Bác m n(ng). �,ng chí Ch �c th ng
��c sách , báo và các b�n tin c�a TTX và B� Ngo�i giao, � �c Bác tín nhi�m
cao. Có l�n �,ng chí �i công tác v$ng, �,ng chí Tr�n V�n V �ng thay. Th�y
�,ng chí V �ng, Ng i h#i: "Ch �c v$ng à?", gi�ng Ng i b)ng tr nên xa
v$ng. �� cho Bác �0 ph�i nghe nhi�u, �,ng chí Ch �c th ng ��c tóm t$t nêu
nh�ng ý chính nh�ng v�n �� quan tr�ng nh�t. �,ng chí ��c rõ ràng, truy�n c�m
nh�t là khi tu�i Bác �ã cao, thính giác suy gi�m thì ng� �i�u ph�i th�t phù h�p,
�òi h#i ng i ��c ph�i nh�y c�m và hi�u ý c�a Bác. Th ng thì m)i ngày �,ng
chí ��c ph.c v. Bác vào các bu�i sáng, tr a, chi�u, ti. Ngày ch� nh�t ��c vào
bu�i sáng và ti, và ch' ��c các báo �%a ph "ng g&i bi�u Bác. Qua các tin bài
báo �%a ph "ng ph�n ánh, Bác phát hi�n ra nh�ng g "ng ng i tt vi�c tt, yêu
c�u v�n phòng xác minh và t(ng huy hi�u. Khi ��c báo vào bu�i ti, �,ng chí
Ch �c ch�n nh�ng v�n �� có n�i dung nh* nhàng �� Bác nghe cho �0 c�ng
th/ng. Nh�ng v�n �� d� gây xúc ��ng thì ��c vào ban ngày. Bác chú ý nghe ��n
m�c phát hi�n � �c c� ch) vi�t sai, s&a c� cách dùng t� và l)i chính t�. Có
nh�ng ch) Bác yêu c�u ��c l�i nhi�u l�n �� hi�u cho k�. �,ng chí Cù V�n
Ch �c c�ng là ng i � �c Bác giao cho nhi�m v. c$t nh�ng bài báo ph�n ánh
v� g "ng ng i tt vi�c tt dán thành t�ng chuyên �� g "ng v� chi�n ��u, s�n
xu�t , thi�u nhi h�c gi#i d�ng c�m... Sau này Bác ch' ��o �,ng chí Hà Huy
Giáp, Phan Hi�n in thành các t�p sách "Ng i tt vi�c tt". Sách Bác ��c có
nhi�u th� lo�i. Ngu,n sách báo g&i t�i �� Bác s& d.ng có t� nhi�u ngu,n khác
nhau. Sách bi�u c�a các tác gi� g&i t(ng, sách bi�u c�a nh�ng cá nhân và t�
ch�c n �c ngoài t(ng Bác qua B� Ngo�i giao ho(c các �oàn c�a ta �i công tác,
Di�n �àn th�o lu�n k� n�ng m�m K� n�ng ��c hiu qu�
29
Bác �i th�m các n"i � �c bi�u, các nhà xu�t b�n g&i bi�u... Sách báo ��c xong,
Bác th ng g&i t�i các n"i c�n s& d.ng. Nh�ng sách báo c�n làm t li�u, Bác
gi� l�i, nh ng s& d.ng xong l�i g&i �i. Vì v�y, Bác không có th vi�n riêng.
Nh�ng cun sách, t báo khi Ng i qua �i còn l u l�i t�i nhà 54, nhà sàn là
nh�ng báu v�t vô giá.
Nh�ng n�m cui �i, Ng i nghe �,ng chí Cù V�n Ch �c ��c cun "Cu�c
kháng chi�n chng Nguyên Mông" và t� ��c cun "S� th�t v� Vi�t Nam" b�ng
ti�ng Anh. Sách, báo �ã tr thành món �n tinh th�n và ph "ng ti�n thông tin
không th� thi�u � �c c�a m�t con ng i v- ��i nh Ch� t%ch H, Chí Minh.
II. T�n m�n v� chuyn ��c sách
Hà V�n Th�nh - Báo Quc t�
Câu h#i mà chúng tôi, nh�ng ng i làm ngh� d�y h�c, th ng nghe là sách
nào c�n ��c; m �n �âu ho(c giá c� nh th� nào? Tuy�t nhiên không có b�t kZ
sinh viên nào h#i th�y cô cách th�c ��c cun sách �ó. Hình nh vi�c ��c là
chuy�n � "ng nhiên c�a nh�ng ng i bi�t ch�. Nh ng n�u nh bi�t ch� r,i mà
không bi�t ��c thì h�c ch� �� làm gì?
Th�c ra, ch' nói riêng chuy�n "vui ch"i", ngay c� Nguy�n Du c�ng ph�i l$c
��u vì nó "l$m công phu". V�y thì s� h�c d- nhiên ph�i khó g�p v�n l�n.
T� khi bi�t ��c, bàn tay tôi �ã t�p cách �� gi khá nhi�u trang sách. Nh ng
�� gi �úng và hi�u �� là vi�c không d� dàng.
Có nh�ng cun sách làm ta th�t v�ng, n(ng tr-u c�m giác hao h.t mà không
h� có m�t chút th#a mãn nào. Ng �c l�i, có r�t nhi�u cun cho ta h�nh phúc dù
ph�i thao th�c sut �êm vì nó. V�y thì vì sao con ng i l�i lãng phí nhi�u thi
gian ��n th� cho nh�ng �i�u vô b�?
Câu tr� li ch' ��n sau khi �i h�t cu�c �i. Có l� b i v�y nên tôi m�o mu�i
vi�t ra �ây nh�ng li tâm huy�t v�i mong mun duy nh�t là nh�ng ng i ��n
Di�n �àn th�o lu�n k� n�ng m�m K� n�ng ��c hiu qu�
30
sau không ph�i �i qua nh�ng khúc quanh không �áng có. T�t nhiên s� có r�t
nhi�u �i�u tôi vi�t không còn là nh�ng chuy�n m�i.
1. Công vic �u tiên nh$t �%nh ph�i bi�t là vic ch�n sách. Chúng ta
không th� ��c t�t c� nh�ng �i�u c�n bi�t, nh ng có th� có �� thi gian �� ��c
nh�ng �i�u c�n thi�t.
S� mênh mông và �a d�ng c�a tri th�c nhân lo�i là ng i d+n � ng t,i cho
nh�ng ng i ham hi�u bi�t. Hãy nh� r�ng ph�i u tiên cho nh�ng cun sách mà
th�y giáo bu�c ph�i ��c. Ch a h/n th�y giáo �ã �úng nh ng kinh nghi�m c�a
th�y là c" s �áng �� tin c�y.
Còn nh�ng ng i �ã ri gh� nhà tr ng r,i thì sao? Hãy ��c nh�ng gì mình
thích. M�t nguyên lý c�a muôn �i là chúng ta không ch' thích nh�ng gì mình
thi�u.
2. Nh ng cu�n sách hay ho-c m�t bài báo hay tr��c h�t ph�i có m�t cái
tên hay. Tôi ít th�y �i�u ng �c l�i. Nh�ng tên sách nh Cun theo chi�u gió,
��ng tr �c bi�n t� nó �ã thông báo nhi�u v�n �� dù chúng ta ch a ��c.
Trong báo chí c�ng v�y. Nh�ng cái tít t "ng t� nh Mua danh ba v�n bán
danh... ba hào, Ông Mê Man cun hút ng i ��c nhi�u g�p b�i l �ng con ch�
mà bài báo �em ��n.
Ph�n l�n các tên sách ho(c tên m�t bài báo �ã là �i�m tr�ng tâm - �i�u c"
b�n mà ng i vi�t mun chuy�n t�i ��n ng i ��c.
3. Nguyên t�c �u tiên c�a vic ��c là nh$t thi�t ph�i g�n li�n v�i vic
ghi chép. N�m dài trên gi ng �� ��c m�t cun sách hay là m�t trong nh�ng
�i�u thú v% tuy�t vi. Nh�t là khi ngoài tri có tí tách h�t m a, có m�t n)i ni�m
c�n ph�i quên.
Tuy nhiên �ó là cách tt nh�t �� làm cho vi�c ��c tr thành s� lãng phí tuy�t
vi. C�m giác thích r,i... quên. Thói quen ghi chép bu�c chúng ta, t� vô th�c,
có trách nhi�m v�i �i�u mình ��c. Nói cách khác, bu�c t duy không th� l i
bi�ng.
Di�n �àn th�o lu�n k� n�ng m�m K� n�ng ��c hiu qu�
31
H"n n�a, vi�c ghi chép s� làm cho quá trình mã hóa tri th�c �� chuy�n vào
b� nh� tr nên d� dàng h"n, hi�u qu� h"n. Vi�c th ng xuyên ghi chép còn t�o
nên l�i th� không gì so sánh n�i: luy�n t�p kh� n�ng h� thng hóa và phân lo�i
t li�u.
Vi�c ghi chép còn có ý ngh-a r�t l�n trong t "ng lai - nh�ng m�nh ri r�c
c�a tri th�c luôn luôn r�t có th� c�n thi�t cho m�t ý t ng m�i mà s� mù m
c�a hi�u bi�t ch a th� xác �%nh � �c. Câu h#i �(t ra là ghi nh th� nào? �i�u
c�n ghi n�m trong nh�ng tiêu chu!n sau:
- �ó là nh�ng �i�u t�o nên s� h�ng thú mà ta ch a g(p bao gi.
- Ki�n th�c �ó có v�n �� (ho(c nhi�u v�n ��) liên h� ��n chuyên môn mà
chúng ta quan tâm.
- M�t ý t ng khác l� - th�m chí sai tr�m tr�ng so v�i các quan ni�m truy�n
thng. C�n nh� là trong khoa h�c, m�t nh�n xét càng gai góc bao nhiêu thì càng
�áng �� ghi chép b�y nhiêu.
- M�t chân lý hi�n nhiên (châm ngôn, cách ngôn...)
- M�t nguyên t$c c�a lý thuy�t nào �ó.
4. Sau khi ��c xong m�t ch��ng, m�t phn hay c� cu�n sách cn ph�i h
th�ng s� b� ki�n th!c thu nh�n ���c. T� �ó cho phép ng i ��c hi�u rõ
nh�ng lu�n �i�m c" b�n nh�t. F. Anghen luôn nh�n m�nh r�ng "Khoa h�c b$t
��u t� vi�c so sánh".
5. N�u có th�, hãy trao ��i ngay v$n �� mình v a ��c v�i ng��i khác.
Th�t là tuy�t vi khi ng i �y �ã ho(c �ang ��c cun sách, bài báo �y.
Còn ng �c l�i thì hãy tìm m�t �,ng nghi�p, b�n h�c �� trao ��i. Kinh
nghi�m cho th�y chúng ta s� khó có kh� n�ng quên �i�u �ã tr�i qua, th& thách
th�t s� là tính nghiêm túc c�a tranh cãi.
6. ��n �ây s# có câu h.i �-t ra: khi g-p ph�i m�t cu�n sách ta ngh/ là
cn thi�t nh�ng khó ��c vì khó hi�u thì làm th� nào? M�t câu h#i nan gi�i.
Nh�ng tác ph!m lo�i này th ng là sách tri�t h�c ho(c chính tr%. Tr �c h�t
ph�i t�p cách �� "bóc" l�p v# ngôn t� - mà các tri�t gia và các nhà chính tr% thì
Di�n �àn th�o lu�n k� n�ng m�m K� n�ng ��c hiu qu�
32
ngày càng vi�t và nói m�t cách ��y khó hi�u. Ch/ng h�n, �� m'a mai vi�c Pháp
quên quá nhanh công lao M� gi�i phóng n �c Pháp, vi�n tr� sau Chi�n tranh
th� gi�i th� hai, T�ng thng M� G. Bush nói r�ng "Ng i Pháp có thói quen ch'
thích ngh- ��n hi�n t�i"!
B �c th� hai là sau m)i ch "ng, nh�t thi�t ph�i tóm t$t n�i dung mà mình
l-nh h�i. ��y là cách hi�u ng$n �� t� �ó chúng ta ��t ��n kh� n�ng hi�u nhi�u.
7. Cho ��n "công �o�n" này, quá trình tri th�c hóa c�a chúng ta v+n ch' gi�i
h�n m�c �� "b$t ch �c" (immitation). Cái ��c ���c ch� thành cái có ���c
khi ta bi�t cách "tiêu hóa" nó (Indigennization). T� indigennization có tài li�u
d%ch là "b�n �%a hóa"; nh ng theo tôi, di�n ��t nh th� là kém chính xác.
Cách d%ch m�t �o�n v�n, c�ng nh cách hi�u �i v�i m�t cun sách, �ôi khi
ging v�i cách hi�u v� ph. n�: chung thu[ thì th ng là ít �*p; ng �c l�i,
nh�ng ng i �àn bà �*p th ng là không chung th�y - h"n 100 n�m tr �c, m�t
ng i Pháp �ã nói nh th�.
Vi�c "tiêu hóa" tri th�c s� ch�m d�t khi m)i ng i b �c sang giai �o�n 3:
sáng t�o (innovation). Ch$c ch$n s� có ng i h#i: "Làm sao có th� sáng t�o
� �c?" Xin tr� li r�ng ch' tr� m�t s k� ngu dt b!m sinh còn thì b�t k� ai, b�t
k� trình �� nào c�ng có th� tìm ra m�t cái gì �ó m�i m�. Hãy t� tin và ��ng cúi
��u tr �c b�t kZ t �ng �ài nào.
8. �� cho vic ��c không b% gián �o�n, cn ph�i có k� ho�ch c� th�.
Ch/ng h�n, hãy ��c th�t t�p trung trong m�t gi - v�a ��c v�a ghi chép, 30 hay
40 trang sách sau �ó bu�c mình trong m�t bu�i ph�i ��c 120 trang ho(c 150.
Ch a xong ch a ri kh#i bàn.
�ây là cách mà nh nó, sut bn n�m r 0i th& thách �� chai b�n c�a nh�ng
chi�c gh�, tôi �ã ��c � �c khá nhi�u nh�ng cun sách khó...
9. � ng nên ��c mãi m�t lo�i sách. �ây là cách ngh' ng"i b�ng công vi�c.
T�t nhiên cách này s� làm gián �o�n quá trình t duy nh ng c�n thi�t.
Di�n �àn th�o lu�n k� n�ng m�m K� n�ng ��c hiu qu�
33
10. L�p tr� ngày nay khó ��c h"n. �ây là m�t t�t y�u vì chúng ta �ang sng
trong thi ��i c�a máy tính, truy�n hình. Nh ng ch$c ch$n là không có m�t
ph "ng ti�n nghe nhìn nào có th� thay th� vi�c ��c.
Ng i Nga hoàn toàn có quy�n t� hào h� là dân t�c ��c nhi�u nh�t trên th�
gi�i: ch' riêng thành ph Mátxc"va �ã có ��n 1.500 th vi�n. Rõ ràng tri th�c
và tình yêu là hai �i�u không th� mua � �c, nh ng m)i chúng ta ph�i liên t.c
tr� giá cho nó, t�ng ngày. S� hi�u bi�t - v�n hóa là "công vi�c" di truy�n khó
kh�n nh�t c�a con ng i.
Hãy t�p cách gi� gìn m)i cun sách mà ta có và, h"n n�a nh�t thi�t ph�i c
�� hi�u cho b�ng � �c cách th�c s& d.ng chúng m�t cách tt nh�t. Sách không
ph�i �� tr ng bày, càng không ph�i sinh ra cho b.i b(m c�a thi gian và m�ng
nh�n c�a cu�c �i gi�ng kín.
Mun th�, ph�i rèn cho � �c thói quen ��c m)i ngày. Tôi bi�t ch$c nh�ng
ng i ngày nào c�ng ��c h�u h�t ��u là nh�ng ng i có th� ��ng ngang hàng
v�i s� hi�u bi�t.
Dù nhi�u n�m �ã trôi qua, nh ng bao gi tôi c�ng có c�m giác khó t� khi ��c
câu th" c�a ��i thi hào Nguy�n Du: "C�o th"m l�n gi tr �c �èn..." M�t ng i
nh Nguy�n mà ph�i l�n �� gi nh�ng trang sách hay �� ch�ng t# vi�c ��c sách
khó ��n m�c nào!
III. “L�p trình” vic ��c sách
Theo ��o Lao ��ng
Cui tháng 11.2003, trong bu�i ti�p ki�n v�i Th� tr ng B� V�n hoá -
Thông tin Lê Ti�n Th�, nhà v�n Romania Ghixulescu - Th ký H�i Nhà v�n
Romania �ã l u ý B� V�n hoá - Thông tin m�t th�c tr�ng �áng lo ng�i t�i
Romania: M�t b� ph�n trong gi�i tr� Romania hi�n nay r�t gi#i ngo�i ng�, gi#i
vi tính, thành th�o s& d.ng Internet nh ng l�i r�t dt ti�ng m* ��. H� g�n nh
r�t ít ��c v�n h�c, tr nên vô c�m v�i v�n ch "ng. Các ph "ng ti�n nghe nhìn
Di�n �àn th�o lu�n k� n�ng m�m K� n�ng ��c hiu qu�
34
ti�n l�i �ã g�n nh hút h,n, thi gian và tâm trí c�a gi�i tr�, bi�n h� tr thành
m�t th� nô l�, m�t th� "linh ki�n" trong cái m�ng m�ch c�a gu,ng máy
computer hi�n ��i. Gu,ng computer này ��y cám d) và c�ng ��y c�m b+y �ang
thâm nh�p b�ng nh�ng con � ng h�p pháp và b�t h�p pháp vào các hang cùng
ngõ h�m c�a th� gi�i. Theo ông Ghixulescu thì ph "ng ti�n nghe nhìn �ã làm
cho gi�i tr� tr nên th. ��ng và ngày càng tr nên vô c�m, tê li�t các ch�c n�ng
c�m giác, nh�y bén th� gi�i hành vi; th� gi�i nghe nhìn làm cho gi�i tr� r�t d�
tr nên què qu(t v� m(t tâm h,n, m�t th� mù ch� cao c�p. Theo ông
Ghixulescu, �ó chính là m(t trái c�a các ph "ng ti�n nghe nhìn hi�n ��i.
Trong c" ch� th% tr ng n �c ta hi�n nay, rõ ràng vi�c kh"i d�y, ph.c h,i
thói quen ��c sách không ch' là công vi�c t� phát c�a các nhà v�n, gi�i v�n h�c,
là công vi�c mang tính ch�t hành chính c�a nhà n �c mà là công vi�c thi�t y�u
c�a t�ng gia �ình. Ph�i th�y v�n h�c, v�n hoá ��c g$n bó m�t thi�t v�i s� hình
thành và phát tri�n nhân cách con ng i. Bên c�nh nh�ng trò ch"i �i�n t&,
nh�ng trò chat, nh�ng cu�c giao l u tri�n miên qua m�ng �ang c�t ch(t không ít
thanh niên, �ang tr thành m�t th� "ma tuý" v� m(t tinh th�n thì vi�c "l�p trình"
�� m)i em h�c sinh m)i tu�n ph�i ��c m�t, hai quy�n sách là vi�c làm, theo
chúng tôi, m)i gia �ình c�n ph�i tính ��n.
V� phía Nhà n �c, theo tôi, ph�i làm sao cho sách r� h"n. Các nhà xu�t b�n,
các nhà v�n suy ngh- làm sao cho ra �i nh�ng cun sách có ích h"n, vui h"n,
�*p h"n và nhân v�n h"n. V�n h�c là nhân h�c. N�u thi�u nó thì con ng i khó
tr nên hoàn thi�n.
IV. ��c sách là m�t rèn luyn trí nh� và t� duy
Phan T�t ��c d�ch
Chúng ta không c�n li “h�c g o” mà chúng ta c�n phát tri�n và hoàn thi�n
trí nh� c�a mi h�c sinh b�ng s� hi�u rõ các s� ki�n c� b�n.(V.I.Lênin)
Di�n �àn th�o lu�n k� n�ng m�m K� n�ng ��c hiu qu�
35
Trí nh� và t duy có liên quan kh�ng khít v�i nhau: không th� suy ngh- m�t
cách nh�t quán n�u quên khu�y m�t nh�ng ý ngh- lúc tr �c và không nh�
nh�ng �i�u c�n thi�t �� xây d�ng các phán �oán và suy lý c�a mình. ��c sách
m�t cách t� l�c và có nghi�n ng+m k� ch/ng nh�ng cho phép ta ti�p thu � �c t
t ng c�a tác gi� mà còn giúp ta �i chi�u t t ng �ó v�i t t ng c�a các tác
gi� khác v� v�n �� �ó, và ta s� �i t�i m�t phán �oán riêng c�a mình v� nh�ng
�i�u ��c � �c.
Phán �oán c�a ng i ��c có th� �úng hay sai. Phán �oán là �úng n�u ng i
��c v�n d.ng nh�ng lu�n c� ch$c ch$n cho phán �oán c�a mình, ng i ��c am
hi�u v�n �� h"n tác gi�, phán �oán có th� sai n�u ng i ��c không tán thành ý
ki�n tác gi�, không ch%u nh �ng b� tác gi� m�t ly nào trong khi tranh lu�n ch' vì
không mun suy ngh-, ho(c vì suy ngh- “�,ng bóng”, vì suy ngh- “tùy ti�n” hay
vì không ch%u v�n d.ng ��n suy lu�n, ��n lý trí mà ch' thu�n d�a vào c�m giác,
vào ý thích ch� không ��m x'a ��n các lu�n c� mà tác gi� � a ra �� ch�ng minh
cho lu�n �� nêu lên.
Phán �oán c�ng có th� sai trong tr ng h�p ng i ��c vi ph�m các lu�t lôgic
và phép bi�n ch�ng trong quá trình t duy.
Nh �ã nói trên, trong khi ��c sách, ��c gi� c�n ��c, hi�u, �ào sâu, phân
tích k�, ghi chép, nh�, l-nh, h�i.
T�t c� các vi�c �ó, không vi�c nào có th� ti�n hành � �c n�n không có s�
tham gia c�a trí nh� v� t duy, cho nên trong quá trình ��c sách � "ng nhiên s�
rèn luy�n, phát tri�n hoàn thi�n � �c trí nh� và t duy.
��c sách là m�t s� liên h� qua l�i gi�a ng i ��c và tác gi�, t�a h, nh
ng i ��c và tác gi� trao ��i, �àm ��o v�i nhau. Không ph�i vô c� mà ng i ta
th ng nói: “��c nh�ng cun sách hay khác nào �àm ��o v�i nh�ng b�c hi�n
nhân quân t&”.
�ôi khi ��c sách bi�n thành m�t cu�c tranh lu�n th�m l(ng v�i tác gi�, khi
�ó ng i ��c s� bi�u l� k� n�ng tranh lu�n c�a mình, t�c là bi�t t duy �úng
cách theo logic. Trong vi�c này, �� ��t k�t qu� tt, ng i ��c nên nghiên c�u
Di�n �àn th�o lu�n k� n�ng m�m K� n�ng ��c hiu qu�
36
các tài li�u d�y cách ch�ng minh quan �i�m c�a mình n�u các quan �i�m �ó là
�úng, là chân th�c, và bác b# nh�ng lu�n c� sai, v�ch tr�n nh�ng l�m l+n trong
t duy c�a b�n thân mình và ng i khác.
Nh “trao ��i”, “�àm ��o” v�i nh�ng cun sách n�i dung quý báu, ng i
��c s� ngày càng tr nên thành th�o, giàu kinh nghi�m h"n trong vi�c phân tích
nh�ng con � ng ph�c t�p, ngo$t ngoéo c�a t t ng con ng i trong mi liên
h� qua l�i gi�a ý ngh-, tình c�m, rung ��ng c�a con ng i.
Ch' riêng ��c sách ch a �� �� rèn luy�n trí nh� và t duy: còn c�n làm sao
cho ��c sách chi�m m�t v% trí x�ng �áng trong s các bi�n pháp quan tr�ng
khác nh�m giáo d.c v� trau d,i v�n hóa cho con ng i, trong �ó có c� vi�c b,i
d 0ng tinh ��c l�p t duy.
V.I. Lênin d�y: “... chúng ta ph�i thay li h�c c�, li h�c g o, li h�c kh�c
kh� th�i x�a b�ng k� n�ng bi�t n�m l�y toàn b� vn tri th�c c�a loài ng��i, và
n�m theo cách th� nào �� ch� ngh�a c�ng s�n c�a chúng ta không ph�i nh� cái
chúng ta �ã h�c thu�c lòng, mà nh� cái do t� chúng ta ngh� ra: nh� nh ng k�t
lu!n không th� trách ���c trên quan �i�m h�c v�n hi�n � i”.
��c l�p ng+m ngh- v� �i t �ng nh�n th�c là m�t trong nh�ng d�u hi�u c�n
thi�t và c�c kZ quan tr�ng c�a t� ��c sách.
Không ph�i ng+u nhiên mà V.I.Lênin trong m�t bu�i nói chuy�n v�i SV
Tr ng ��i h�c t�ng h�p Xvéclôpxc" Maxc"va �ã nó: “�i�u ch� y�u nh�t là
ph�i làm sao cho sau khi ��c sách, sau khi th�o lu�n và nghe các bài gi�ng v�
Nhà n �c, các b�n luy�n � �c k� n�ng nhìn nh�n v�n �� �ó m�t cách ��c l�p...
Ch' khi �y các b�n m�i có th� t� coi mình là �ã �� v�ng vàng v� l�p tr ng và
có �� kh� n�ng gi� v�ng l�p tr ng �y tr �c b�t c� ai và trong b�t kZ lúc nào”.
Tính ��c l�p suy ngh- nh th� � �c kh"i d�y không �,ng ��u và vào cùng
m�t l�a tu�i t�t c� m�i ng i. Trong m�i tr ng h�p, vi�c ��c sách có th� và
c�n ph�i xúc ti�n quá trình �ó.
Di�n �àn th�o lu�n k� n�ng m�m K� n�ng ��c hiu qu�
37
Có tác d.ng �(c bi�t tt �*p �i v�i b,i d 0ng t duy là ��c nh�ng cun
sách trong �ó t duy � �c trình bày d �i d�ng tr�c ti�p nh�t, t�c là � �c hình
th�c nh�ng suy t ng tr�u t �ng c�a tác gi�.
F. Enghen ch' rõ, �� phát tri�n n�ng l�c t duy lý thuy�t: “... t" tr��c t�i nay
ch�a có m�t cách nào khác ngoài vi�c nghiên c�u toàn b� n#n tri�t h�c tr��c
�ây”.
Ng i ��c c�ng nên tìm hi�u m�t s bi�n pháp �"n gi�n giúp b,i d 0ng trí
nh� và t duy trong quá trình ��c sách, tr �c khi áp d.ng nh�ng hình th�c ph�c
t�p h"n c�a t duy ��c l�p �� nghiên c�u các tài li�u có tính ch�t tri�t h�c th�t
s�.
M�t là, trong khi ��c ph�i hi�u rõ ràng trong b�t c� bài v�n nào c�ng ��u th�
hi�n hai m(t c�a nó. Cái mà ng i ta nói ��n, t�c là �i t �ng t duy, và cái mà
ng i ta nói v� �i t �ng t duy �y. Ph�i luy�n t�p k� x�o phân bi�t hai y�u t
�ó c�a chính v�n mà không c�n d�ng l�i, t�a h, nh ngay trong “m�ch ��c”,
làm sao cho s� hi�u �ó di�n ra t� nhiên.
Bao gi c�ng c�n ph�i t� mình nh�n ra trong m)i câu, m)i �o�n, m)i ti�t,
m)i ch "ng... �ang nói v� cái gì và nói gì r,i sau �ó hình dung rõ ràng và hi�u
trong toàn b� bài báo, toàn b� cun sách nói v� cái gì và nói gì, r,i sau �ó hình
dung rõ ràng và hi�u trong toàn b� bài báo, toàn b� cun sách nói v� cái gì và
nói gì…
Ch/ng h�n nh trong �o�n:
“… Nh ng ng��i lao ��ng trí óc c$ l�n c�ng là nh ng b!c th�y li l c trong
công tác, nh ng ng��i t� ch�c tuy�t di�u lao ��ng cá nhân. �ó là nh ng ngh�
s� �iêu luy�n trong ngh� thu!t h�p lý hóa, l�a ch�n k� thu!t và cách th�c làm
vi�c cá nhân. Chính các v� �ó �ã t"ng nhi#u l�n nh�n m nh r�ng nguyên nhân
ch� y�u c�a thành công c�a mình ch% m�t ph�n là & n�ng l�c làm vi�c th� l�c
hay & thiên b'm t� nhiên, còn ph�n chính là & ph��ng pháp làm vi�c ���c áp
d(ng th��ng xuyên và th�c hi�n kiên trì”.
Di�n �àn th�o lu�n k� n�ng m�m K� n�ng ��c hiu qu�
38
Có xét ��n v�n �� nguyên nhân thành công trong sáng tác c�a nh�ng ng i
lao ��ng trí óc c0 l�n.
Ng i ta �ã nói nh�ng gì �� gi�i �áp câu h#i �y?
Ng i ta kh/ng �%nh r�ng nguyên nhân ch� y�u c�a thành công, �ó là
ph "ng pháp làm vi�c � �c áp d.ng th ng xuyên và th�c hi�n kiên trì. Cách
th� hai �� b,i d 0ng k� x�o lôgic trong ��c sách là ng i ��c ch/ng nh�ng
ph�i ch�m lo ti�p thu cái ý mà còn ph�i �i sâu vào ý ngh-a c�a cái “ý” �ó, tùy
thu�c vào xu h �ng c�a cái “ý” �ó, vào vi�c tác gi�, r,i sau �ó ��c gi� xác �%nh
t� then cht (tr�ng �i�m logic) nh th� nào.
Ch/ng h�n, trong câu: “Tinh th�n ham ��c sách ���c trau d)i ngay t" tu�i
nh*” thì tr�ng �i�m logic r�i vào t" “tu�i nh*”.
Trong chính v�n, t� này không � �c làm n�i b�t b�ng cách g�ch d �i hay
b�ng m�t cách khác (b�ng ki�u ch� riêng...), nh ng ng i ��c t� mình ph�i hi�u
cái “ý” câu mình �ang ��c, và trong ��u mình ph�i nh�n m�nh t� �y khi ti�p thu
ý c�a c� câu này.
D �i �ây, chúng tôi d+n ra c� m�t �o�n v�n ch� không ph�i m�t câu trích
trong cun sách c�a nhà v�n V.Lidin.
“V�i các sách trên giá c�a tôi, tôi có m�t liên h� thân thi�t tâm tình. Tôi bi�t
rõ s ph!n và lai l�ch c�a h�u h�t các sách �y. Mi khi c�m m�t cun trong tay,
tôi c� t�&ng nh� sách c�ng hi�u tôi, và chúng tôi ch+ng có gì ph�i gi�i thích
cho nhau n a”.
T �ây, trong chính v�n, tác gi� không nêu b�t ý chính b�ng m�t cách nh�n
m�nh nào h�t (ch/ng h�n b�ng ki�u ch� riêng). Song ng i ��c ph�i t� mình
suy ngh-, nghi�n ng+m, quán tri�t �o�n v�n �� th�y rõ ý chính, ý chính �ó là
�i�u quan sát chân th�c và tinh t� c�a tác gi� r�ng �i v�i các cun sách trong t�
sách riêng c�a ông, ông có m�t “liên h� thân thi�t tâm tình”. Tính ch�t c�a liên
h� �y � �c tác gi� thuy�t minh trong câu th� hai c�a �o�n v�n.
Di�n �àn th�o lu�n k� n�ng m�m K� n�ng ��c hiu qu�
39
��c xong ph�n k�t lu�n c�a cun sách, ng i ��c c�n phát bi�u ng$n g�n
cho b�n thân mình rõ ý chính c�a ph�n �ó, mà chính vì �� kh/ng �%nh cái ý �y
tác gi� �ã vi�t ph�n này.
Trong vi�c �ó, ng i ��c c�n hi�u rõ qua ch "ng này mình �ã thu ho�ch
� �c �i�u gì m�i, và ��c cun sách này mình �ã n�y ra nh�ng ý ngh- và tình
c�m gì m�i.
Nghi�n ng+m, quán tri�t ý chính trong quá trình ��c sách có liên quan không
tách ri v�i b,i d õng trí nh� và t duy, b i vì ng i ��c ph�i nh� l�i nh�ng
�i�u ��c � �c và hi�u th�u ý ngh-a c�a chúng. Còn ghép nh�ng �i�u m�i m�
v�a ��c � �c vào vn tri th�c sVn có trong trí nh� và ý th�c c�a mình s� có tác
d.ng m mang t�m m$t và hình thành th� gi�i quan khoa h�c c�a ��c gi�.
Chúng ta ��u bi�t, “nhà v�n, c�ng nh m�i nhà ngh� thu�t khác, bi�t nhìn ra
trong cu�c sng xung quanh và v�ch cho ta th�y nh�ng �i�u ta th ng không
nh�n xét � �c bu�c ta ph�i ng+m ngh- v� nh�ng �i�u x a nay ta v+n t ng là
h�t s�c gi�n �"n ho(c không �áng quan tâm”(7)
M�t vi�c có tác d.ng tt, giúp rèn luy�n các k� x�o lôgic trong ��c sách,
�,ng thi c�ng c và b,i d 0ng trí nh� ng i ��c là nêu b�t nh�ng ý chính tìm
ra � �c, b�ng cách g�ch d �i các t� hay các câu trong chính v�n n�u sách là c�a
mình ho(c b�ng cách ghi chép d �i hình th�c m�t dàn ý lôgic nêu rõ cun sách
nói v� v�n �� gì, và theo trình t� nào.
D- nhiên, không ph�i t� nhiên ��c gi� có th� phân tích lôgic bài v�n và ghi
l�i ý chính, mà �ó là k�t qu� c�a vi�c ��c sách t� l�c ta có nghi�n ng+m.
Không có lao ��ng t� l�c thì không th� tìm ra � �c chân lý trong m�t v�n ��
nghiêm túc nào h�t, cho nên ng i nào ng�i lao ��ng thì ng i �y t� t �c �o�t
kh� n�ng tìm ra chân lý.
Trong khi rèn luy�n, b,i d 0ng trí nh� và t duy ng i ��c c�n l u ý th ng
xuyên �em mi liên h� kh�ng khít gi�a hai cái �ó.
Có th� vì ý ngh- nh ��u m�i tên, còn trí nh� là �uôi m�i tên: hai cái �ó tr�
giúp l+n nhau trong lúc tên bay ��n �ích.
Di�n �àn th�o lu�n k� n�ng m�m K� n�ng ��c hiu qu�
40
Nhà y h�c kiêm nhà giáo d.c h�c Nga l)i l�c N.I.Pigô-rôp �(t câu h#i: “H�c
thu�c m�t các thông minh ngh�a là th� nào? Ph�i ch�ng �ó không th� là công
vi�c c�a trí nh� ��n thu�n, mà là m�t s� l�nh h�i các tri th�c b�ng lý trí... M�i
ng��i �#u bi�t m�t mình lý trí, mà thi�u trí nh�, thì không làm ���c trò trng
gì. Không tài nào xây d�ng ���c m�t suy lu!n ba �o n (suy lý, suy di,n – A.P)
và th!m chí m�t bi�u th�c rút g�n c�a suy lu!n ba �o n n�u thi�u trí nh�. Ai
quên m�t ti#n �# th� nh�t ho-c tiên �# th� hai thì không th� �i ��n k�t lu!n
���c”.
Sau khi �ã quán tri�t ý chính, ta nên - và �ôi khi c�n ph�i – g$n cho nó m�t
s thành ng� th�t �ích �áng, m�t s câu phát bi�u cô �úc, m�t s so sánh ví von
thú v%.
H�c thu�c nh!m trong óc m�t s �o�n ch�n l�c c�ng có tác d.ng c�ng c trí
nh� và làm giàu vn hi�u bi�t. Nh � �c các châm ngôn, t.c ng�, các �o�n
ch�n l�c trong các tác ph!m c� �i�n và tác ph!m th" v�n khác, ch/ng nh�ng
làm giàu ngôn ng� vi�t và nói, mà còn giúp trau d,i ho�t ��ng trí óc, ch� ch a
nói ��n giáo d.c th!m m� cho ��c gi�.
Ghi chép, ��n l �t nó l�i giúp ng i ��c nhìn và nghe, vì nó có tác d.ng trau
d,i cái g�i là “v�n hóa c�m giác” (t�c là v�n hóa c�a ho�t ��ng c�a các giác
quan), v�n hóa c�m giác có liên quan không tách ri v�i b,i d 0ng trí nh� và t
duy.
Nhà t t ng l)i l�c ph "ng �ông Luxuph" Hat Hatgip qu� quy�t:
“Trí nh� dù b#n lâu th!t là � i phúc.
Song gi�y tr�ng m�c �en v.n �áng tin h�n!
L.N.Tônxtôi là ng i có m�t trí nh� kh�ng l,, sut cu�c �i sáng tác dài,
v+n ghi l�i nh�ng ý ngh- và quan sát c�a mình, nh�ng bài t�ng k�t ��c sách…
Ông khuyên “lúc nào c�ng nên mang theo m�t cây bút chì và m�t quy�n s�
�� ghi l�i t�t c� nh�ng tài li�u, nh�ng quan sát, nh�ng ý ngh- và nh�ng quy t$c
b� ích, lý thú thu l �m � �c trong lúc ��c sách, trong lúc trò chuy�n hay ng+m
Di�n �àn th�o lu�n k� n�ng m�m K� n�ng ��c hiu qu�
41
ngh- và ti ��n s� chép l�i nh�ng cái �ó vào m�t quy�n sách riêng, theo t�ng
m.c.
Ghi chép giúp ích ta nhi�u nh�t v� m(t trau d,i trí nh� và t duy trong
tr ng h�p các ghi chép có hình th�c ph�c t�p, ch/ng h�n khi ta không ch' ghi
l�i nh�ng �i�u ��c � �c vào m�t quy�n v riêng hay m�t phi�u riêng, mà còn
vi�t li chú v$n t$t, còn ghi l�i nh�ng nh�n �%nh (phán �oán) c�a mình v� cun
sách kèm v�i nh�ng l�p lu�n làm c" s cho nh�n �%nh �ó và không ch' nh�n xét
v� t�ng cun sách mà nh�n xét v� t�ng �� tài, t�ng v�n ��.
M�t cách tt �� b,i d 0ng t duy, �,ng thi c�ng giúp d� nh� nh�ng �i�u
��c � �c là t� mình t�p h�p các khái ni�m và thu�t ng�, các s� ki�n và �%nh
ngh-a v. ��c � �c trong sách, s$p x�p, phân lo�i chúng vào nh�ng b�ng, nh�ng
s" �,…
�ôi khi, phân tích c�u t�o c�a cun sách v� m(t s l �ng, ch/ng h�n ki�m
�i�m xem trong cun sách tác gi� nêu lên bao nhiêu lu�n �� c" b�n ho(c bao
nhiêu tên ng i, ngày tháng, biên c, thu�t ng�, k�t lu�n... (12) c�ng là m�t
cách b� ích �i v�i ng i ��c.
M�i ki�u s$p x�p các tài li�u ��c � �c, m�i ki�u phân �ó, rút ra nh�ng k�t
lu�n riêng t� các �i�u ��c � �c ��u giúp ghi nh� d� dàng h"n và rèn luy�n k�
x�o l-nh h�i v�ng ch$c.
M�t bi�n pháp tt giúp nh� lâu là xem l �t t�ng quát ph�n v�a ��c, nh�t là
tr �c khi t�m ngh' ��c.
Trong quá trình nghiên c�u các tác ph!m kinh �i�n, ng i ��c có d%p tt ��
b,i d 0ng tính ��c l�p t duy và rèn luy�n trí nh�.
N.G. Tsecn sepxki khuyên: “Hãy g�ng ��c nh ng cun sách ch� cht,
nh ng tác ph'm ��c �áo, ngu)n c�a nh ng t� t�&ng v� � i và nh ng h�ng thú
cao quý”.
Ông nh�n xét r�ng ngôn ng� trong các tác ph!m kinh �i�n r�t ng$n g�n, các
tác gi� kinh �i�n bi�t cách gói gém m�t n�i dung phong phú trong m�t s ít t�,
bi�t cách truy�n cho ng i ��c “tính ch�t” c�a các thành t�u c�a loài ng i.
Di�n �àn th�o lu�n k� n�ng m�m K� n�ng ��c hiu qu�
42
Nhà bác h�c Nga v- ��i cho r�ng: “Trong mi b� môn, ch% có r�t ít nh ng
tác ph'm thu�c lo i ch� cht nh� v!y t�t c� các tác ph'm khác ch% là l-p l i,
pha loãng và làm s�t m/ nh ng di#u ch�a ��ng m�t cách ��y �� và sáng t* h�n
nhi#u trong các tác ph'm ít *i nói trên”.
Song N.G. Tsecnrsepxki không nh$c ��n ý ngh-a c�a nh�ng cun sách giúp
ng i ��c hi�u th�u h"n, l-nh h�i sâu h"n và s& d.ng có l�i h"n các tác ph!m
kinh �i�n.
M(t này c�a v�n �� �ã � �c vi�n s- V.I.Vecnatxki làm sáng t#. Ông ch' rõ:
“Các tác ph!m kinh �i�n ch�a ��ng kho tàng v�n hóa phong phú c�a loài ng i
và gi� mãi giá tr% c�a chúng g�n h�t nh các tác ph!m v�n h�c c� �i�n… Mun
ng i ��c hi�u � �c các tác ph!m �ó, ph�i có nh�ng bài bình lu�n. Các khái
ni�m và các t� trong khoa h�c có l%ch s& c�a chúng, có cu�c �i c�a chúng và
n�u ta không l u ý ��n nh�ng bi�n ��i c�a chúng theo thi gian thì ��c gi� h�u
sinh s� không hi�u n�i và các khái ni�m, các t� càng c� x a bao nhiêu thì càng
khó hi�u b�y nhiêu. Thu�c lo�i sách kinh �i�n này là tác ph!m c�a hàng ngàn
nhân v�t, t� Arixtôt hay Côpecnic hay Galilê... cho ��n nh�ng ng i cùng thi
v�i chúng ta nh �.I. Men�êleep hay I.P. Pavlôp.
Tìm hi�u các tác ph!m �ó trong nguyên b�n hay qua m�t b�n d%ch tt là m�t
còng c. r�t m�nh c�a n�n giáo d.c cao �/ng, c�a n�n v�n hóa nhân dân. Không
� �c �� các tác ph!m �ó b% mai m�t, b% quên lãng, mà ph�i �em ra ��c �i ��c
l�i t� th� h� này qua th� h� khác, tr �c h�t là th� h� tr� � �c trau d,i h�c v�n
trong nh�ng n�m h�c tr ng ��i h�c(l5)
Vi�c ��c sách ph�i có tác d.ng bi�n ��i và hoàn thi�n t duy ng i ��c, ý
th�c ng i ��c, th� gi�i n�i tâm ng i ��c và do �ó ph�i �nh h ng ��n hành
vi ng i ��c, ��n trình �� v�n hóa ng i ��c trong lao ��ng và trong sinh ho�t,
��n ho�t ��ng xã h�i c�a ng i ��c, ph�i có tác d.ng hình thành con ng i
m�i, con ng i xây d�ng xã h�i tiên ti�n.
Di�n �àn th�o lu�n k� n�ng m�m K� n�ng ��c hiu qu�
43
V. Bàn v� ni�m vui và n�i bu�n c�a vic ��c sách
Chu Quang Ti#m - Danh nhân Trung Quc
Tr�n �ình S0 d�ch
H�c v�n không ch' là chuy�n ��c sách , nh ng ��c sách v+n là m�t con
� ng quan tr�ng c�a h�c v�n. B i vì h�c v�n không ch' là vi�c cá nhân, mà là
vi�c c�a toàn nhân lo�i. M)i lo�i h�c v�n ��n giai �o�n hôm nay ��u là thành
qu� c�a toàn nhân lo�i nh bi�t phân công, c g$ng tích l�y ngày �êm mà có.
Các thành qu� �ó s d- không b% vùi l�p �i, ��u là do sách v ghi chép, l u
truy�n l�i. Sách là kho tàng quý báu c�t gi� di s�n tinh th�n nhân lo�i, c�ng có
th� nói �ó là nh�ng c�t mc trên con � ng ti�n hóa h�c thu�t c�a nhân lo�i.
N�u chúng ta mong ti�n lên t� v�n hóa, h�c thu�t c�a giai �o�n này, thì nh�t
�%nh ph�i l�y thành qu� nhân lo�i �ã ��t � �c trong quá kh� làm �i�m xu�t
phát. N�u xóa b# h�t các thành qu� nhân lo�i �ã ��t � �c trong quá kh�, thì
ch a bi�t ch�ng chúng ta �ã lùi �i�m xu�t phát v� ��n m�y tr�m n�m, th�m chí
là m�y nghìn n�m tr �c. Lúc �ó, dù có ti�n lên c�ng ch' là �i gi�t lùi, làm k� l�c
h�u.
��c sách là mun tr� món n� �i v�i thành qu� nhân lo�i trong quá kh�, là
ôn l�i kinh nghi�m, t t ng c�a nhân lo�i tích l�y m�y nghìn n�m trong m�y
ch.c n�m ng$n ng�i, là m�t mình h ng th. các ki�n th�c, li d�y mà bi�t bao
ng i trong quá kh� �ã kh� công tìm ki�m m�i thu nh�n � �c. Có � �c s�
chu!n b% nh th� thì m�t con ng i m�i có th� làm � �c cu�c tr ng chinh v�n
d(m trên con � ng h�c v�n, nh�m phát hi�n th� gi�i m�i.
L%ch s& càng ti�n lên, di s�n tinh th�n nhân lo�i càng phong phú, sách v tích
l�y càng nhi�u, thì vi�c ��c sách c�ng ngày càng không d�. Sách t�t nhiên là
�áng quý, nh ng c�ng ch' là m�t th� tích l�y. Nó có th� làm tr ng�i cho nghiên
c�u h�c v�n. Ít nh�t có hai cái h�i th ng g(p. M�t là, sách nhi�u khi�n ng i ta
không chuyên sâu. Các h�c gi� Trung Hoa thi c� ��i do sách khó ki�m, m�t
�i ��n b�c ��u m�i ��c h�t m�t quy�n kinh. Sách tuy ��c � �c ít, nh ng ��c
Di�n �àn th�o lu�n k� n�ng m�m K� n�ng ��c hiu qu�
44
quy�n nào ra quy�n �y, mi�ng ��c, tâm ghi, nghi�n ng+m ��n thu�c lòng, th�m
vào x "ng t�y, bi�n thành môt ngu,n l�c tinh th�n, c� �i dùng mãi không c�n.
Gi �ây sách d� ki�m, m�t h�c gi� tr� �ã có th� khoe khoang t�ng ��c hàng v�n
cun sách. “Li�c qua” tuy r�t nhi�u, nh ng “��ng l�i” thì r�t ít, ging nh �n
ung, các th� không tiêu hóa � �c tích càng nhi�u, thì càng d� sinh ra b�nh �au
d� dày, nhi�u thói x�u h danh nông c�n ��u do li �n t "i nut sng �ó �ó mà
sinh ra c�. Hai là, sách nhi�u d� khi�n ng i ��c l�c h �ng. B�t c� l-nh v�c h�c
v�n nào ngày nay ��u �ã có sách v ch�t ��y th vi�n, trong �ó nh�ng tác ph!m
c" b�n, �ích th�c, nh�t thi�t ph�i ��c ch/ng qua c�ng m�y nghìn quy�n, th�m
chí ch' m�y quy�n. Nhi�u ng i m�i h�c tham nhi�u mà không v. th�c ch�t, �ã
lãng phí thi gian và s�c l�c trên nh�ng cun sách vô th ng vô ph�t, nên
không tránh kh#i b# l0 m�t d%p ��c nh�ng cun sách quan tr�ng, c" b�n. Chi�m
l-nh h�c v�n ging nh �ánh tr�n, c�n ph�i �ánh vào thành trì kiên c, �ánh b�i
quân �%ch tinh nhu�, chi�m c� m(t tr�n xung y�u. M.c tiêu quá nhi�u, che l�p
m�t v% trí kiên c, ch' �á bên �ông, ��m bên tây, hóa ra thành li �ánh “t� tiêu
hao l�c l �ng”.
��c sách không l�y nhi�u, quan tr�ng nh�t là ph�i ch�n cho tinh, ��c cho k-.
N�u ��c � �c 10 quy�n sách không quan tr�ng, không b�ng �em thi gian, s�c
l�c ��c 10 quy�n sách �y mà ��c m�t quy�n th�t s� có giá tr%. N�u ��c � �c
m i quy�n sách mà ch' l �t qua, không b�ng ch' l�y m�t quy�n mà ��c m i
l�n. “Sách c� tr�m l�n xem ch/ng chán- Thu�c lòng, ng+m ngh- m�t mình hay”,
hai câu th" �ó �áng làm li r�n cho m)i ng i ��c sách. ��c sách vn có ích
riêng cho mình, ��c nhi�u không th� coi là vinh d�, ��c ít c�ng không ph�i là
x�u h�. ��c ít mà ��c k-, thì s� t�p thành n�p suy ngh- sâu xa, tr�m ngâm tích
l�y, t ng t �ng t� do ��n m�c làm thay ��i khí ch�t; ��c nhi�u mà không ch%u
ngh- sâu, nh c 0i ng�a qua ch�, tuy châu báu ph"i ��y, ch' t� làm cho m$t hoa
ý lo�n, tay không mà v�. Th� gian có bi�t bao nhiêu ng i ��c sách ch' �� trang
trí b� m(t, nh k� tr�c phú khoe c�a, ch' bi�t l�y nhi�u làm quý. �i v�i vi�c
Di�n �àn th�o lu�n k� n�ng m�m K� n�ng ��c hiu qu�
45
h�c t�p, cách �ó ch' là l�a mình di ng i, �i v�i vi�c làm ng i thì cách �ó
th� hi�n ph!m ch�t t�m th ng, th�p kém.
Sách ��c nên chia làm m�y lo�i, m�t là sách ��c �� có ki�n th�c ph� thông
mà m�i công dân th� gi�i hi�n nay ��u ph�i bi�t, m�t lo�i là sách ��c �� trau
d,i h�c v�n chuyên môn. Mun có ki�n th�c ph� thông, hi�n nay các bài h�c
trung h�c và n�m ��u ��i h�c, n�u ch�m ch' h�c t�p thì c�ng �� dùng. N�u
ch�m ch' h�c t�p mà c�ng ch' ��c thu�c giáo trình thì ch/ng có ích l�i gì, m)i
môn ph�i ch�n l�y t� 3 ��n 5 quy�n xem cho k-. Môn h�c ki�n th�c ph� thông
t�ng s không quá m i m�y môn, m)i môn ch�n t� 3 ��n 5 quy�n, t�ng c�ng
s sách c�n ��c c�ng ch/ng qua trên d �i 50 quy�n. �ây không th� xem là �òi
h#i quá �áng. Nói chung s sách mà m�t ng i �ã ��c, ph�n l�n không ch' có
th�, n�u h� không thu � �c l�i ích th�c s� là do h� thi�u l�a ch�n, khi ��c l� ra
��c thì thì h� l�i ��c qua loa.
Ki�n th�c ph� thông không ch' c�n cho công dân th� gi�i hi�n t�i, mà ngay
nhà h�c gi� chuyên môn c�ng không th� thi�u � �c. Khoa h�c c�n ��i phân lo�i
ch(t ch�, nh�ng ng i ch' chuyên môn m�t h�c v�n ph�n nhi�u khép kín trong
ph�m vi c�a mình, l�y c� là chuyên môn , không mun bi�t ��n các h�c v�n liên
quan. �i�u này �i v�i vi�c phân công nghiên c�u có th� là c�n thi�t, nh ng �i
v�i vi�c �ào t�o chuyên sâu thì l�i là m�t s� hy sinh. V� tr. vn là m�t th� h�u
c", các quy lu�t bên trong vn liên quan m�t thi�t v�i nhau, ��ng vào b�t c� ch)
nào ��u liên quan ��n cái khác, do �ó, các lo�i h�c v�n nghiên c�u quy lu�t, tuy
b� ngoài có phân bi�t, mà trên th�c t� thì không th� tách ri. Trên �i không có
h�c v�n nào là cô l�p, tách ri các h�c v�n khác. Ví nh chính tr% h�c thì ph�i
liên quan ��n l%ch s&, kinh t�, pháp lu�t, tri�t h�c, tâm lí h�c, cho ��n ngo�i
giao, quân s�,…N�u m�t ng i �i v�i các h�c v�n liên quan này mà không
bi�t ��n, ch' h�c có m�t mình chính tr% thôi, thì càng ti�n lên càng g(p khó
kh�n, ging nh con chu�t chui vào s�ng trâu, càng chui sâu càng h*p, không
tìm ra li thoát. Các h�c v�n khác ��i khái c�ng nh v�y, không bi�t r�ng thì
không th� chuyên, không thông thái thì không th� n$m g�n. Tr �c hãy bi�t r�ng
Di�n �àn th�o lu�n k� n�ng m�m K� n�ng ��c hiu qu�
46
r,i sau m�i n$m ch$c, �ó là trình t� �� n$m v�ng b�t c� h�c v�n nào. Trong l%ch
s& h�c thu�t, phàm là ng i có thành t�u l�n trong b�t kì m�t l-nh v�c nào, ��u
ph�i có c" s sâu s$c c�a nhi�u môn h�c v�n khác.
V. Nh ng con s� xung quanh vic ��c sách
- Keywords: 20% s trang sách ch�a 80% n�i dung, trong s 20% �ó ch'
còn l�i 20 % là keywords chính d+n ��n vi�c n$m b$t n�i dung chính y�u.
V�y thì n�u quy v� s ch� thì ch' còn l�i kho�ng 4-5 % là key thôi.
- YI232DB�i ng i ��c GAch v�i @Ach ��c F5Ac nhau.
Ng i ��c b�ng tai, >5En ch�2vi�t :;2��c to, ��c r�t ch�m: 150 t /012t.
Ng i ��c b�ng m$t không nh$c D�i b�ng mi�ng: 600-800 t /012t.
Ng i ��c b�ng C�i (ng i ta 7�i nh th�), ��c t�ng khi m�t :;25Enh nh
5�2�BAn n�i dung: 1000 t /012t.
\5Im cui @Lng >;y D;2nh�ng ng i ��c nhanh, ti�t ki�m thi gian, t�ng
l �ng ti�p thu.
- Nh�n th�c =N2 t�m quan <=�ng @�a ph "ng 45Ap ��c nhanh, 2nhi�u n �c
tiên ti�n, @Ac l�p J�y ��c nhanh �92� �c m 2>7;y @;ng nhi�u. Sau khi d�2@Ac
l�p >;y, 5�2�92��t � �c tc ��2kinh F5�ng 1500 t /012t, :;2�i v�i nh�ng 1;i
vi�t >5*2>5;ng, �"n 78�n nh truy�n trinh <5Am, tc ��2��c @I th�2lên t�i 12000
t /012t.
- Kh� n�ng �ó d �i d�ng ti�m n�ng, m�t ng i bình th ng thông qua rèn
luy�n kho�ng t� 2 tun - 3 tun có th� ��t t�i 1.500 t trong ti�ng Anh/1 phút
và có th� ��t t�i kho�ng 2.000 t trong ti�ng Vit/1phút mà �� hi�u m�ch
logic c�a tài li�u �ó so v�i tc �� ��c thông th ng là nh nhau. So v�i tc ��
Di�n �àn th�o lu�n k� n�ng m�m K� n�ng ��c hiu qu�
47
trung bình c�a m�t ng i ��c là kho�ng 200-350 t ti�ng Anh/1 phút và ti�ng
Vi�t kho�ng 200-500 t /1 phút.
T Minesota (M�), ng i ta có làm test v�i sinh viên �� ki�m tra kh� n�ng
��c nhanh (faster reading skill). Nh�ng sinh viên tham gia vào test này �ã � �c
yêu c�u ��c "Chi�n tranh và Hoà bình" c�a Tolstoy, và h� ��c v�i tc �� trung
bình là 240-250 t /phút v�i m�c �� hi�u v�n b�n là 70%. Sau 1 tun �ào t�o
��c nhanh, v�i 12.5 gi�, tc �� ��c c�a h� t�ng lên 500 t /phút. Sau 7 tu�n liên
t.c, ai t�ng � �c lên 1000 t /phút � �c coi là là siêu �/ng.
+ Ng i bình th ng ch' ��c tc �� 150-200 t /1phút.
+ T�n Thu[ Hoàng có kh� n�ng ��c 400 cân t$u bi�u/1 ngày .
+ Na-pô-lê-ông ��c tc ��22000 t /012t.
+ Ban-d$c ��c tc ��24000 t /012t.
+ UAc-xim ]BIc-ki ��c m)i trang GAch @5'2m�t 34i giây.
+ YKn Lê-nin ��c GAch nh l �t qua nh ng D�i n$m ch$c n�i dung…
B5N HOÀN TOÀN CÓ TH6 T5O RA M7T CON S8 9N T:;NG
HÃY T< TIN VÀO KH= N>NG TI?M TÀNG C@A CON NG:AI
Di�n �àn th�o lu�n k� n�ng m�m K� n�ng ��c hiu qu�
48
Phn 4
Tài liu tham kh�o
1. H�c hi�u qu� - Robinson, Francis Pleasant, (1961, 1970)
(xu�t b�n l�n th� 4.), Harper & Row, New York, NY.
2. Ph��ng 12�p ��c siêu tc - Tony Buzan.
3. Ebook: PhotoReading, Paul R.Scheele, M.A.
Link download t�i �%a ch':
http://www.4shared.com/file/35398473/123cfda0/The_PhotoReading_Whole
_Mind_System_-_Paul_Scheele.html
4. Photoreading - The Whole Mind System, Paul Scheele
5. Tìm hi�u thêm v� ph "ng pháp ��c qua các �%a ch' sau:
http://en.wikipedia.org/wiki/Photoreading
http://www.photoreading.com/
http://www.learningstrategies.com/PhotoReading/Intro1.asp
http://www.youtube.com/watch?v=cPOIZ6DGXWE&feature=related
http://www.youtube.com/watch?v=5Nf4ObSlejQ&feature=related
http://www.youtube.com/watch?v=wOWpyLFAgHU&feature=related
6. Ngoài ra còn có m�t s clip luy�n di chuy�n m$t nhanh nh ch�p:
http://youtube.com/watch?v=6TVxfe01aVY
http://youtube.com/watch?v=sRi4fxxmNnw
http://youtube.com/watch?v=Sf02YOzTyI0
http://youtube.com/watch?v=KRSiDq-y06A
http://youtube.com/watch?v=3g_yzoY8yjc
Di�n �àn th�o lu�n k� n�ng m�m K� n�ng ��c hiu qu�
49
EBOOK
KB N>NG �CC HIDU QU=
Nhi�u tác gi�
V�i s� �óng góp t các bài vi�t c�a:
MRLIVE
TINKERMAN199
SAM
BUBAHN
SIRIUS
FANNTY
DUC.SMAX
….
T�ng h�p, biên so�n:
CANLOIMAT87
LING
Góp ý:
TINKERMAN199
DIEN �ÀN TH=O LUFN KB N>NG M?M
www.kynangmem.com
Email: [email protected]