księga sędziów

8/13/2019 Księga Sędziów

http://slidepdf.com/reader/full/ksiega-sedziow 1/49

Ksiega

Sedziow

według św. Jana

przekład ks. J. Wujka, wraz z tekstem łacińskim Vulgatam Clementinam



1

WSTĘP (1,1-3,6)

Stan polityczny i religijny Izraela po śmierciJozuego.

1. STAN POLITYCZNY: STOPNIOWEZAJMOWANIE ZIEMI CHANAAN

(1,1-2,5).

1

1 Po śmierci Jozuego radzili się synowieIzraelowi Pana mówiąc: "Kto pójdzie przednami przeciw Chananejczykom, i będziehetmanem wojny?" 2 I rzekł Pan: "Juda

pójdzie; otom dał ziemię w ręce jego." 3 I

rzekł Juda Symeonowi, bratu swemu: "Pójdźze mną do działu mego i walcz przeciwChananejczykom, a ja też pójdę do działutwego." 4 I poszedł z nim Symeon. Iwyciągnął Juda, i dał Pan Chananejczyków iFerezejczyków w ręce ich, i pobili w Bezekdziesięć tysięcy mężów. 5 I znaleźliAdonibezeka w Bezek, i walczyli przeciw

niemu, i porazili Chananejczyków iFerezejczyków. 6 A Adonibezek uciekł, leczoni dogoniwszy pojmali go i obcięli końcerąk i nóg jego. 7 I rzekł Adonibezek:"Siedemdziesięciu królów z obciętymikońcami rąk i nóg zbierało pod stołem moimodrobiny pokarmów; jakom czynił, tak miBóg oddał." I przywiedli go do Jeruzalem, itam umarł. 8 Dobywając tedy synowie JudyJeruzalem, wzięli je i pobili je mieczem,wydając na spalenie wszystko miasto. 9 A

potem wyszli i walczyli przeciwChananejczykom, którzy mieszkali na górachi na południu, i na polach. 10 I

wyciągnąwszy Juda przeciwChananejczykom, którzy mieszkali wHebron (którego imię ze starodawna byłoKariat Arbe), zabił Sesaja, Ahimana iTolmaja; 11 a stamtąd ruszył i poszedł domieszkańców Dabiru, którego imię stare byłoKariat Sefer, to jest miasto ksiąg. 12 I rzekłKaleb: "Kto zdobędzie Kariat Sefer i

spustoszy je, dam mu Aksę, córkę moją, zażonę." 13 A gdy je zdobył Otoniel, syn

1

1 Post mortem Josue, consuluerunt filii IsraëlDominum, dicentes : Quis ascendet ante nos

contra Chananæum, et erit dux belli ? 2

Dixitque Dominus : Judas ascendet : ecce

tradidi terram in manus ejus. 3 Et ait Judas

Simeoni fratri suo : Ascende mecum in

sortem meam, et pugna contra Chananæum,ut et ego pergam tecum in sortem tuam. Et

abiit cum eo Simeon. 4 Ascenditque Judas, et

tradidit Dominus Chananæum ac Pherezæumin manus eorum : et percusserunt in Bezec

decem millia virorum. 5 Inveneruntque

Adonibezec in Bezec, et pugnaverunt contra

eum, ac percusserunt Chananæum etPherezæum. 6 Fugit autem Adonibezec :

quem persecuti comprehenderunt, cæsissummitatibus manuum ejus ac pedum. 7

Dixitque Adonibezec : Septuaginta reges

amputatis manuum ac pedum summitatibus

colligebant sub mensa mea ciborum reliquias

: sicut feci, ita reddidit mihi Deus.

Adduxeruntque eum in Jerusalem, et ibi

mortuus est. 8 Oppugnantes ergo filii Juda

Jerusalem, ceperunt eam, et percusserunt in

ore gladii, tradentes cunctam incendiocivitatem. 9 Et postea descendentes

pugnaverunt contra Chananæum, quihabitabat in montanis, et ad meridiem, et in

campestribus. 10 Pergensque Judas contra

Chananæum, qui habitabat in Hebron (cujusnomen fuit antiquitus Cariath Arbe),

percussit Sesai, et Ahiman, et Tholmai : 11

atque inde profectus abiit ad habitatores

Dabir, cujus nomen vetus erat Cariath

Sepher, id est, civitas litterarum. 12 Dixitque

Caleb : Qui percusserit Cariath Sepher, etvastaverit eam, dabo ei Axam filiam meam



2

Keneza, młodszy brat Kaleba, dał mu Aksę,córkę swą za żonę. 14 Gdy ona w drodze

jechała, upominał ją mąż jej, aby prosiła ojcaswego o pole. Ona tedy wzdychała siedzącna ośle; i rzekł jej Kaleb: 15 "Cóż ci jest?" A

ona odpowiedziała: "Daj mi błogosławieństwo; ponieważeś mi dał suchąziemię, daj i oblaną wodami." I dał jej Kalebmokrą ziemię, wyższą i niższą. 16 A synowie

Kenijczyka, powinowatego Mojżesza, wyszliz miasta Palm z synami Judy w puszczędziału jego, która jest na południe od Arad, imieszkali z nim. 17 I poszedł Juda zSymeonem, bratem swym, i porazili

Chananejczyków, którzy mieszkali w Sefaadi zabili ich; i nazwano to miasto Horma, to

jest przekleństwo. 18 Wziął też Juda Gazę z jej okolicą, i Askalon i Akkaron z ichokolicami. 19 I był Pan z Judą, który posiadł

podgórze, lecz nie mógł wygładzićmieszkających w dolinie, gdyż mieli dużowozów kosistych. 20 I dano Kalebowi

Hebron, jak mówił Mojżesz, a on wygładził zniego trzech synów Enaka. 21 Lecz

Jebuzejczyków, mieszkańców Jeruzalem, niewygładzili synowie Beniamina, i mieszkaliJebuzejczycy z synami Beniamina w

Jeruzalem aż do dnia dzisiejszego. 22 Dom

też Józefowy udał się do Betel i był Pan znimi. 23 Bo gdy oblegli miasto, które pierwejzwano Luza, 24 ujrzeli człowieka,wychodzącego z miasta, i rzekli do niego:"Ukaż nam wejście do miasta, a okażemy cimiłosierdzie" 25 A gdy im okazał, pobilimiasto ostrzem miecza, a owego człowieka iwszystek ród jego puścili. 26 On zaś

puszczony, poszedł do ziemi Hettim i

zbudował tam miasto, i nazwał je Luzą, i tak je zowią aż do dnia dzisiejszego. 27

Manasses też nie wygładził Betsanu i Tanakuze wsiami ich, i mieszkańców Doru, Jeblamui Magedda ze wsiami ich; i poczęliChananejczycy mieszkać z nimi. 28 Ale

potem, gdy się wzmocnił Izrael, uczynił ichhołdownikami, a wygładzić nie chciał. 29

Efraim też nie wybił Chananejczyków,którzy mieszkali w Gazer, ale mieszkał znimi 30 Zabulon nie wytracił mieszkańców

Cetronu i Naalolu, ale mieszkaliChananejczycy pośród niego, i stali mu się

uxorem. 13 Cumque cepisset eam Othoniel

filius Cenez frater Caleb minor, dedit ei

Axam filiam suam conjugem. 14 Quam

pergentem in itinere monuit vir suus ut

peteret a patre suo agrum. Quæ cum

suspirasset sedens in asino, dixit ei Caleb :Quid habes ? 15 At illa respondit : Da mihi

benedictionem, quia terram arentem dedisti

mihi : da et irriguam aquis. Dedit ergo eiCaleb irriguum superius, et irriguum inferius.

16 Filii autem Cinæi cognati Moysiascenderunt de civitate palmarum cum filiis

Juda, in desertum sortis ejus, quod est ad

meridiem Arad, et habitaverunt cum eo. 17

Abiit autem Judas cum Simeone fratre suo, et

percusserunt simul Chananæum qui habitabat

in Sephaath, et interfecerunt eum.Vocatumque est nomen urbis, Horma, id est,

anathema. 18 Cepitque Judas Gazam cum

finibus suis, et Ascalonem, atque Accaron

cum terminis suis. 19 Fuitque Dominus cum

Juda, et montana possedit : nec potuit delere

habitatores vallis, quia falcatis curribus

abundabant. 20 Dederuntque Caleb Hebron,

sicut dixerat Moyses, qui delevit ex ea tres

filios Enac. 21 Jebusæum autem habitatoremJerusalem non deleverunt filii Benjamin :

habitavitque Jebusæus cum filiis Benjamin inJerusalem, usque in præsentem diem. 22

Domus quoque Joseph ascendit in Bethel,

fuitque Dominus cum eis. 23 Nam cum

obsiderent urbem, quæ prius Luza vocabatur,24 viderunt hominem egredientem de

civitate, dixeruntque ad eum : Ostende nobis

introitum civitatis, et faciemus tecum

misericordiam. 25 Qui cum ostendisset eis,

percusserunt urbem in ore gladii : hominem

autem illum, et omnem cognationem ejus,dimiserunt. 26 Qui dimissus, abiit in terram

Hetthim, et ædificavit ibi civitatem,vocavitque eam Luzam : quæ ita appellaturusque in præsentem diem. 27 Manasses

quoque non delevit Bethsan, et Thanac cum

viculis suis, et habitatores Dor, et Jeblaam, et

Mageddo cum viculis suis, cœpitqueChananæus habitare cum eis. 28 Postquam

autem confortatus est Israël, fecit eos

tributarios, et delere noluit. 29 Ephraim etiam

non interfecit Chananæum, qui habitabat inGazer, sed habitavit cum eo. 30 Zabulon non



3

hołdownikami. 31 Aser też nie wygładziłmieszkańców Akko, Sydonu, Ahalabu,

Ahasybu, Helby, Afeku i Rohobu, 32 i

mieszkał pośród Chananejczyków,mieszkańców owej ziemi, a nie wybił ich. 33

Neftali też nie wygładził mieszkańcówBetsames i Betanat, i mieszkał międzyChananejczykami, mieszkańcami ziemi, i

byli Betsamici i Betanatejczycy jego

hołdownikami. 34 I ścisnęli Amorejczycysynów Danowych na górze, i nie dali immożności zejścia na równinę; 35 i mieszkali

na górze Hares, co się wykłada "Skorpiona"w Ajalon i w Salebim. I stała się ciężka rękadomu Józefowego, i stali mu sięhołdownikami. 36 A była granica

Amorejczyków od wstępu Skorpiona, skała iwyższe miejsca.

2

1 I wstąpił Anioł Pański z Galgala naMiejsce Płaczących i rzekł: "Wywiodłemwas z Egiptu i wprowadziłem do ziemi, którą

przysiągłem ojcom waszym, i obiecałem, że

nie zgwałcę przymierza z wami na wieki, 2 ale wtedy tylko, jeżeli nie będziecie zawierali

przymierza z mieszkańcami tej ziemi, leczołtarze ich zburzycie; a nie chcieliściesłuchać głosu mego. 3 Czemuście touczynili? A przeto nie chciałem ich wytracić

pr zed wami, żebyście mieli nieprzyjaciół, a bogowie ich byli wam na upadek." 4 A gdy

mówił Anioł Pański te słowa do wszystkichsynów Izraelowych, oni podnieśli głos swój i

płakali. 5 I nazwano miejsce owo Miejscem

Płaczących albo Łez; i złożyli tam ofiaryPanu.

2. STAN RELIGIJNY (2,6-3,6).

6 Rozpuścił tedy Jozue lud, i poszli synowieIzraelowi, każdy do posiadłości swej, aby jąobjąć. 7 I służyli Panu przez wszystkie dni

jego i starszych, którzy po nim przez długiczas żyli, a znali wszystkie dzieła Pana,których dokonał dla Izraela. 8 I umarł Jozue,

syn Nuna, sługa Pański, mając sto dziesięćlat. 9 I pogrzebali go w granicach posiadłości

delevit habitatores Cetron, et Naalol : sed

habitavit Chananæus in medio ejus,factusque est ei tributarius. 31 Aser quoque

non delevit habitatores Accho, et Sidonis,

Ahalab, et Achazib, et Helba, et Aphec, et

Rohob : 32 habitavitque in medio Chananæihabitatoris illius terræ, nec interfecit eum. 33

Nephthali quoque non delevit habitatores

Bethsames, et Bethanath : et habitavit inter

Chananæum habitatorem terræ, fueruntque eiBethsamitæ et Bethanitæ tributarii. 34

Arctavitque Amorrhæus filios Dan in monte,nec dedit eis locum ut ad planiora

descenderent : 35 habitavitque in monte

Hares, quod interpretatur testaceo, in Ajalon

et Salebim. Et aggravata est manus domus

Joseph, factusque est ei tributarius. 36 Fuitautem terminus Amorrhæi ab ascensuScorpionis, petra, et superiora loca.

2

1 Ascenditque angelus Domini de Galgalis

ad Locum flentium, et ait : Eduxi vos de

Ægypto, et introduxi in terram, pro qua

juravi patribus vestris : et pollicitus sum ut

non facerem irritum pactum meum vobiscumin sempiternum, 2 ita dumtaxat ut non

feriretis fœdus cum habitatoribus terræ hujus,sed aras eorum subverteretis : et noluistis

audire vocem meam : cur hoc fecistis ? 3

Quam ob rem nolui delere eos a facie vestra :

ut habeatis hostes, et dii eorum sint vobis in

ruinam. 4 Cumque loqueretur angelus

Domini hæc verba ad omnes filios Israël,elevaverunt ipsi vocem suam, et fleverunt. 5

Et vocatum est nomen loci illius, Locus

flentium, sive lacrimarum : immolaveruntqueibi hostias Domini.

6 Dimisit ergo Josue populum, et abierunt

filii Israël unusquisque in possessionemsuam, ut obtinerent eam : 7 servieruntque

Domino cunctis diebus ejus, et seniorum, qui

longo post eum vixerunt tempore, et noverant

omnia opera Domini quæ fecerat cum Israël.8 Mortuus est autem Josue filius Nun,famulus Domini, centum et decem annorum,



4

jego w Tamnatsare, w górach Efraima, od północnej strony góry Gaas. 10 I wszystko

owo pokolenie, zgromadzone zostało doojców swoich, a powstali inni, którzy nieznali Pana i czynów, których dokonał nad

Izraelem. 11 I czynili synowie Izraelowi zło przed oczyma Pańskimi, i służyli Baalom. 12

I opuścili Pana, Boga ojców swoich, któryich wywiódł z ziemi Egipskiej, i poszli za

bogami cudzymi i za bogami tych narodów,które mieszkały wokoło nich, i kłaniali sięim, 13 i ku gniewowi pobudzili Pana,

opuszczając go, a służąc Baalowi i Astartom. 14 I rozgniewawszy się Pan na Izraela, podałich w ręce łupieżców, a ci ich pojmali iza przedali nieprzyjaciołom, którzy mieszkali

wokoło; nie mogli się oprzećnieprzyjaciołom swoim, 15 ale gdziekolwiek

chcieli się obrócić, tam ręka Pana była nadnimi, jak powiedział i przysiągł im, i byli

bardzo udręczeni. 16 I wzbudził Pansędziów, którzy ich wyzwalali z rąk

pustoszących; ale i tych słuchać nie chcieli, 17 cudzołożąc z bogami cudzymi i kłaniającsię im. Prędko opuścili drogę, którą chodziliojcowie ich, a chociaż słyszeli przykazaniaPańskie, wszystko przeciwnie czynili. 18 A

gdy Pan wzbudzał sędziów, za czasu ichwzruszał się miłosierdziem i słuchałwzdychania utrapionych, i wybawiał ich odmordowania pustoszących. 19 A potem gdy

umarł sędzia, wracali się i daleko gorszerzeczy czynili niż ojcowie ich idąc zacudzymi bogami, służąc im i kłaniając sięim; nie opuścili wynalazków swoich i drogi

bardzo przekornej, którą chodzić przywykli. 20 I rozgniewała się zapalczywość Pana na

Izraela, i rzekł: "Ponieważ ten lud zgwałcił przymierze moje, którem uczynił z ojcamiich i głosu mego słuchać nie chciał: 21 i ja

nie wygładzę narodów, które zostawił Jozue iumarł, 22 żebym przez nie doświadczyłIzraela, czy strzegą drogi Pańskiej i chodząnią, jak strzegli ojcowie ich, czy też nie." 23

A tak zostawił Pan wszystkie narody te i niechciał ich rychło wyniszczyć, ani ich nie dałw ręce Jozuemu.

9 et sepelierunt eum in finibus possessionis

suæ in Thamnathsare in monte Ephraim, a

septentrionali plaga montis Gaas. 10

Omnisque illa generatio congregata est ad

patres suos : et surrexerunt alii, qui non

noverant Dominum, et opera quæ feceratcum Israël. 11 Feceruntque filii Israël malumin conspectu Domini, et servierunt Baalim.

12 Ac dimiserunt Dominum Deum patrum

suorum, qui eduxerat eos de terra Ægypti, etsecuti sunt deos alienos, deosque populorum,

qui habitabant in circuitu eorum, et

adoraverunt eos : et ad iracundiam

concitaverunt Dominum, 13 dimittentes eum,

et servientes Baal et Astaroth. 14 Iratusque

Dominus contra Israël, tradidit eos in manus

diripientium : qui ceperunt eos, etvendiderunt hostibus qui habitabant per

gyrum : nec potuerunt resistere adversariis

suis, 15 sed quocumque pergere voluissent,

manus Domini super eos erat, sicut locutus

est, et juravit eis, et vehementer afflicti sunt.

16 Suscitavitque Dominus judices, qui

liberarent eos de vastantium manibus : sed

nec eos audire voluerunt, 17 fornicantes cum

diis alienis, et adorantes eos. Cito

deseruerunt viam, per quam ingressi fuerant

patres eorum : et audientes mandata Domini,

omnia fecere contraria. 18 Cumque Dominus

judices suscitaret, in diebus eorum

flectebatur misericordia, et audiebat

afflictorum gemitus, et liberabat eos de cædevastantium. 19 Postquam autem mortuus

esset judex, revertebantur, et multo faciebant

pejora quam fecerant patres eorum, sequentes

deos alienos, servientes eis, et adorantes

illos. Non dimiserunt adinventiones suas, et

viam durissimam per quam ambulareconsueverunt. 20 Iratusque est furor Domini

in Israël, et ait : Quia irritum fecit gens ista pactum meum, quod pepigeram cum patribus

eorum, et vocem meam audire contempsit :

21 et ego non delebo gentes, quas dimisit

Josue, et mortuus est : 22 ut in ipsis experiar

Israël, utrum custodiant viam Domini, et

ambulent in ea, sicut custodierunt patres

eorum, an non. 23 Dimisit ergo Dominus

omnes nationes has, et cito subvertere noluit,

nec tradidit in manus Josue.



5

3

1 Te są narody, które Pan zostawił, aby przeznie próbować Izraela i wszystkich, którzy niewiedzieli o walkach Chananejczyków, 2 aby

się potem nauczyli synowie ich potykać znieprzyjaciółmi i nabrali zwyczaju

walczenia: 3 pięciu książąt filistyńskich, iwszystkich Chanejczyków, Sydończyków iHewejczyków, którzy mieszkali na górzeLibanie, od góry Baal Hermon aż do wejściado Emat. 4 I zostawił ich, aby przez nichdoświadczać Izraela, czy będzie słuchałrozkazania Pańskiego, które przykazał ojcomich przez usta Mojżesza, czy też nie. 5 A tak

synowie Izraelowi mieszkali pośródChananejczyków, Hetejczyków,Amorejczyków, Ferezejczyków,Hewejczyków i Jebuzejczyków, 6 i brali

córki ich za żony, i sami córki swe synom ich

dawali, i służyli bogom ich.

CZĘŚĆ I

(3,7-16,31)

EPIZODY Z HISTORII SĘDZIÓW

I. Otoniel i Aod. (3,7-31)

1. OTONIEL (3,7-11).

7 I czynili zło przed oczyma Pańskimi izapomnieli Boga swego, służąc Baalom iAstartom. 8 I rozgniewawszy się Pan naIzr aela, dał ich w ręce Chusan Rasataima,króla mezopotamskiego, i służyli mu osiem

lat. 9 I wołali do Pana, a on im wzbudziłwybawiciela, który wybawił ich, to jestOtoniela, syna Keneza, młodszego brataKaleba. 10 I był w nim duch Pański, i sądziłIzraela; i wyjechał na wojnę, i dał Pan w ręce

jego Chusan Rasataima, króla syryjskiego, i przemógł go. 11 I ucichła ziemia czterdzieścilat, i umarł Otoniel, syn Keneza.

3

1 Hæ sunt gentes quas Dominus dereliquit, uterudiret in eis Israëlem, et omnes qui nonnoverant bella Chananæorum : 2 ut postea

discerent filii eorum certare cum hostibus, ethabere consuetudinem præliandi : 3 quinque

satrapas Philisthinorum, omnemque

Chananæum, et Sidonium, atque Hevæum,qui habitabat in monte Libano, de monte

Baal Hermon usque ad introitum Emath. 4

Dimisitque eos, ut in ipsis experiretur

Israëlem, utrum audiret mandata Domini quæ præceperat patribus eorum per manumMoysi, an non. 5 Itaque filii Israëlhabitaverunt in medio Chananæi, et Hethæi,et Amorrhæi, et Pherezæi, et Hevæi, etJebusæi : 6 et duxerunt uxores filias eorum,

ipsique filias suas filiis eorum tradiderunt, et

servierunt diis eorum.

7 Feceruntque malum in conspectu Domini,

et obliti sunt Dei sui, servientes Baalim et

Astaroth. 8 Iratusque contra Israël Dominus,tradidit eos in manus Chusan Rasathaim regis

Mesopotamiæ, servieruntque ei octo annis. 9

Et clamaverunt ad Dominum, qui suscitaviteis salvatorem, et liberavit eos, Othoniel

videlicet filium Cenez, fratrem Caleb

minorem : 10 fuitque in eo spiritus Domini,

et judicavit Israël. Egressusque est ad pugnam, et tradidit Dominus in manus ejus

Chusan Rasathaim regem Syriæ, et oppressiteum. 11 Quievitque terra quadraginta annis,

et mortuus est Othoniel filius Cenez.



6

2. AOD (3,12-30).

12 Ale poczęli synowie Izraelowi znowuczynić zło przed oczyma Pana, którywzmocnił przeciwko nim Eglona, króla

moabskiego, przeto iż zło czynili przedoblicznością jego. 13 I przyłączył do niegosynów Ammona, i Amalekitów; i wyjechał, i

poraził Izraela, i posiadł miasto Palm. 14 I

służyli synowie Izraelscy Eglonowi, królowi

Moabu osiemnaście lat. 15 A potem wołalido Pana, a on wzbudził im wybawicielaimieniem Aod, syna Gery, syna Jeminiego,

który obydwu rąk jako prawej używał. I posłali synowie Izraelowi przezeń daryEglonowi, królowi moabskiemu. 16 A on

uczynił sobie miecz o dwu ostrzach, mającyw środku rękojeść wzdłuż na dłoń, i

przypasał go pod płaszczem na prawym boku. 17 I przyniósł dary Eglonowi, królowiMoabu. - A był Eglon człowiekiem bardzootyłym. 18 A gdy mu oddał dary poszedł zatowarzyszami, którzy z nim przyszli. 19 A

wróciwszy się z Galgala, gdzie były bałwany, rzekł do króla: "Słowo tajemnemam do ciebie, o królu." On rozkazałzamilczeć, a gdy wyszli wszyscy, którzy przynim byli, przystąpił Aod do niego 20 siedziałzaś w letniej sali sam - i rzekł: "Słowo Bożemam do ciebie." 21 I powstał zaraz z tronu. Iwyciągnął Aod lewą rękę, i dobył miecza od

prawego biodra swego, i wbił go w brzuch jego tak mocno, 22 że rękojeść weszła zżelazem w ranę i przetłustym sadłemściśnięta została. I nie wyjął miecza, ale tak

jak uderzył, zostawił w ciele; i wnet przeztajemne miejsca natury rzucił się kał z

brzucha.23

Aod zaś, zawarłszy bardzo pilniedrzwi sali i zamknąwszy na zamek, wyszedłtyłem. 24 A słudzy królewscy przyszedłszyujrzeli zawarte drzwi sali i rzekli: "Może

wypróżnia żołądek w gmachu letnim." 25 A

naczekawszy się długo, że aż się wstydzili, iwidząc, że nikt nie otwiera, wzięli klucz, aotworzywszy znaleźli pana swego na ziemileżącego umarłym. 26 A podczas gdy oni

byli zamieszani, Aod uciekł i minął miejsce

bałwanów, skąd się był wrócił. 27 I

przyszedł do Seirat, i natychmiast zatrąbił wtrąbę na górach Efraim, i poszli z nim

12 Addiderunt autem filii Israël faceremalum in conspectu Domini : qui confortavit

adversum eos Eglon regem Moab, quia

fecerunt malum in conspectu ejus. 13 Etcopulavit ei filios Ammon, et Amalec :

abiitque et percussit Israël, atque possediturbem palmarum. 14 Servieruntque filii

Israël Eglon regi Moab decem et octo annis.15 Et postea clamaverunt ad Dominum, qui

suscitavit eis salvatorem vocabulo Aod,

filium Gera, filii Jemini, qui utraque manu

pro dextera utebatur. Miseruntque filii Israël per illum munera Eglon regi Moab. 16 Qui

fecit sibi gladium ancipitem, habentem in

medio capulum longitudinis palmæ manus, etaccinctus est eo subter sagum in dextro

femore. 17 Obtulitque munera Eglon regi

Moab. Erat autem Eglon crassus nimis. 18

Cumque obtulisset ei munera, prosecutus est

socios, qui cum eo venerant. 19 Et reversus

de Galgalis, ubi erant idola, dixit ad regem :

Verbum secretum habeo ad te, o rex. Et ille

imperavit silentium : egressisque omnibus

qui circa eum erant, 20 ingressus est Aod ad

eum : sedebat autem in æstivo cœnaculosolus : dixitque : Verbum Dei habeo ad te.

Qui statim surrexit de throno. 21 Extenditque

Aod sinistram manum, et tulit sicam de

dextro femore suo, infixitque eam in ventre

ejus 22 tam valide, ut capulus sequeretur

ferrum in vulnere, ac pinguissimo adipe

stringeretur. Nec eduxit gladium, sed ita ut

percusserat, reliquit in corpore : statimque

per secreta naturæ alvi stercora proruperunt.23 Aod autem clausis diligentissime ostiis

cœnaculi, et obfirmatis sera,24

per posticumegressus est. Servique regis ingressi viderunt

clausas fores cœnaculi, atque dixerunt :Forsitan purgat alvum in æstivo cubiculo. 25

Expectantesque diu donec erubescerent, et

videntes quod nullus aperiret, tulerunt

clavem : et aperientes invenerunt dominum

suum in terra jacentem mortuum. 26 Aod

autem, dum illi turbarentur, effugit, et

pertransiit locum idolorum, unde reversus

fuerat. Venitque in Seirath : 27 et statim

insonuit buccina in monte Ephraim,descenderuntque cum eo filii Israël, ipso in



7

synowie Izraelowi, a on szedł na czele. 28 I

rzekł do nich: "Pójdźcie za mną, albowiemdał Pan nieprzyjaciół naszych, Moabitów, wręce nasze." I szli za nim i ubiegli brody

Jordanu, przez które się przeprawiają do

Moabu, i nie dopuścili nikomu przechodzić, 29 ale porazili naonczas Moabitów, okołodziesięć tysięcy, wszystkich tęgich imocnych mężów, żaden z nich ujść nie mógł. 30 I uniżony został Moab dnia owego podręką Izraela, i ucichła ziemia osiemdziesiątlat.

3. SAMGAR (3,31).

31 Potem był Samgar, syn Anata, który zabił

sześciuset mężów filistyńskich lemieszem; iten też bronił Izraela.

II. Debora i Barak.

(4,1-5,32)

I. ZWYCIĘSTWO NAD

CHANANEJCZYKAMI (4,1-24).

4

1 I poczęli znowu synowie Izraelowi złoczynić przed oczyma Pańskimi po śmierciAoda. 2 I dał ich Pan w ręce Jabina, królachananejskiego, który królował w Asorze, amiał hetmana wojska swego imieniem Sisara,sam zaś mieszkał w Haroset pogańskim. 3 I

wołali synowie Izraelowi do Pana, bo miałdziewięćset wozów kosistych, a przezdwadzieścia lat bardzo ich ucisnął. 4 A była

Debora prorokini, żona Lapidota, którasądziła lud w owym czasie. 5 A siedziała pod palmą, którą imieniem jej zwano, międzyRamą a Betel, w górach Efraim; i chodzili doniej synowie Izraelowi na każdy sąd. 6 Ona

to posłała, i przyzwała Baraka, synaAbinoema, z Kedes Neftali, i rzekła doniego: "Przykazał ci Pan, Bóg Izraelów: Idź i

prowadź wojsko na górę Tabor, a weźmiesz zsobą dziesięć tysięcy rycerzów z synów

Neftalego i z synów Zabulona, 7 ja zaś

przywiodę do ciebie na miejsce potoku CisonSisarę, hetmana wojska Jabina, i wozy jego i

fronte gradiente. 28 Qui dixit ad eos :

Sequimini me : tradidit enim Dominus

inimicos nostros Moabitas in manus nostras.

Descenderuntque post eum, et occupaverunt

vada Jordanis quæ transmittunt in Moab : et

non dimiserunt transire quemquam : 29 sed percusserunt Moabitas in tempore illo,

circiter decem millia, omnes robustos et

fortes viros. Nullus eorum evadere potuit. 30 Humiliatusque est Moab in die illo sub manu

Israël : et quievit terra octoginta annis.

31 Post hunc fuit Samgar filius Anath, qui

percussit de Philisthiim sexcentos virosvomere : et ipse quoque defendit Israël.

4

1 Addideruntque filii Israël facere malum inconspectu Domini post mortem Aod, 2 et

tradidit illos Dominus in manus Jabin regis

Chanaan, qui regnavit in Asor : habuitque

ducem exercitus sui nomine Sisaram, ipse

autem habitabat in Haroseth gentium. 3

Clamaveruntque filii Israël ad Dominum :nongentos enim habebat falcatos currus, et

per viginti annos vehementer oppresserat eos.

4 Erat autem Debbora prophetis uxorLapidoth, quæ judicabat populum in illo

tempore. 5 Et sedebat sub palma, quænomine illius vocabatur, inter Rama et Bethel

in monte Ephraim : ascendebantque ad eam

filii Israël in omne judicium. 6 Quæ misit etvocavit Barac filium Abinoëm de Cedes

Nephthali : dixitque ad eum : Præcepit tibiDominus Deus Israël : Vade, et ducexercitum in montem Thabor, tollesque

tecum decem millia pugnatorum de filiis

Nephthali, et de filiis Zabulon : 7 ego autemadducam ad te in loco torrentis Cison,



8

wszystek lud, a dam ich w rękę twoją." 8 I

rzekł do niej Barak: "Jeśli pójdziesz ze mną, pójdę; jeśli nie będziesz chciała iść ze mną,nie pójdę." 9 A ona rzekła do niego: "Pójdę ztobą, ale tego razu zwycięstwa nie przypiszą

tobie, bo w niewieścią rękę będzie dany,Sisara." A tak powstała Debora i poszła zBarakiem do Kedes. 10 On zaś przyzwawszyZabulona i Neftalego, wyjechał z dziesięciutysiącami wojowników, mając Deborę wswym towarzystwie. 11 A Haber Kenijczyk

oddzielił się niegdyś od innych Kenijczyków, braci swych, synów Hobaba, powinowategoMojżeszowego, i rozbił namioty aż dodoliny, którą zowią Sennim, a był kołoKedes. 12 I oznajmiono Sisarze, że wstąpił

Barak, syn Abinoema, na górę Tabor. 13 Izebrał dziewięćset kosistych wozów iwszystko wojsko z Haroset pogańskiego do

potoku Cison. 14 I rzekła Debora do Barak a:

"Wstań, bo ten jest dzień, którego dał PanSisarę w ręce twoje; oto On sam jest wodzemtwoim." Zstąpił tedy Barak z góry Tabor idziesięć tysięcy wojowników z nim. 15 I

przestraszył Pan Sisarę i wszystkie wozy jego i wszystek lud ostrzem miecza przed

Barakiem tak bardzo, że Sisara skoczywszy zwozu pieszo uciekał. 16 A Barak ścigałuciekające wozy i wojsko aż do Haroset

pogańskiego, i wszystko mnóstwonieprzyjacielskie aż do szczętu poległo. 17 A

Sisara uciekając przyszedł do namiotu Jaheli,żony Habera Kenijczyka; bo był pokójmiędzy Jabinem, królem Asoru, a domemHabera Kenijczyka. 18 Wybiegłszy tedyJahel naprzeciwko Sisary rzekła do niego:"Wnijdź do mnie, panie mój, wnijdź, nie bój

się!" 19

A gdy wszedł do jej namiotu i został przykryty przez nią płaszczem, rzekł do niej:"Daj mi proszę cię, trochę wody, bo pragnę

bardzo." Ona otworzyła bukłak mleka i dałamu pić, i nakryła go. 20 I rzekł Sisara doniej: "Stój u drzwi namiotu, a gdy kto

przyjdzie pytając cię i mówiąc: "Jestże tukto?" odpowiesz: "Nie masz nikogo." 21

Wzięła tedy Jahel, żona Habera, gwóźdźnamiotowy, a biorąc razem i młot weszła

potajemnie i milczkiem, przyłożyła gwóźdź

do skroni głowy jego, i uderzywszy weńmłotem, wbiła w mózg aż do ziemi, a on

Sisaram principem exercitus Jabin, et currus

ejus, atque omnem multitudinem, et tradam

eos in manu tua. 8 Dixitque ad eam Barac :

Si venis mecum, vadam : si nolueris venire

mecum, non pergam. 9 Quæ dixit ad eum :

Ibo quidem tecum, sed in hac vice victorianon reputabitur tibi, quia in manu mulieris

tradetur Sisara. Surrexit itaque Debbora, et

perrexit cum Barac in Cedes. 10 Qui, accitisZabulon et Nephthali, ascendit cum decem

millibus pugnatorum, habens Debboram in

comitatu suo. 11 Haber autem Cinæusrecesserat quondam a ceteris Cinæis fratribussuis, filiis Hobab cognati Moysi : et

tetenderat tabernacula usque ad vallem, quævocatur Sennim, et erat juxta Cedes. 12

Nuntiatumque est Sisaræ quod ascendissetBarac filius Abinoëm in montem Thabor : 13

et congregavit nongentos falcatos currus, et

omnem exercitum de Haroseth gentium ad

torrentem Cison. 14 Dixitque Debbora ad

Barac : Surge, hæc est enim dies, in quatradidit Dominus Sisaram in manus tuas : en

ipse ductor est tuus. Descendit itaque Barac

de monte Thabor, et decem millia

pugnatorum cum eo. 15 Perterruitque

Dominus Sisaram, et omnes currus ejus,

universamque multitudinem in ore gladii ad

conspectum Barac : in tantum, ut Sisara de

curru desiliens, pedibus fugeret, 16 et Barac

persequeretur fugientes currus, et exercitum

usque ad Haroseth gentium, et omnis

hostium multitudo usque ad internecionem

caderet. 17 Sisara autem fugiens pervenit ad

tentorium Jahel uxoris Haber Cinæi. Eratenim pax inter Jabin regem Asor, et domum

Haber Cinæi. 18 Egressa igitur Jahel in

occursum Sisaræ, dixit ad eum : Intra ad me,domine mi : intra, ne timeas. Qui ingressus

tabernaculum ejus, et opertus ab ea pallio, 19

dixit ad eam : Da mihi, obsecro, paululum

aquæ, quia sitio valde. Quæ aperuit utremlactis, et dedit ei bibere, et operuit illum. 20

Dixitque Sisara ad eam : Sta ante ostium

tabernaculi : et cum venerit aliquis

interrogans te, et dicens : Numquid hic est

aliquis ? respondebis : Nullus est. 21 Tulit

itaque Jahel uxor Haber clavum tabernaculi,

assumens pariter et malleum : et ingressaabscondite et cum silentio, posuit supra



9

spanie ze śmiercią łącząc ustał i umarł. 22

Ale oto Barak goniąc Sisarę nadbiegł, a Jahelwyszedłszy naprzeciw niego rzekła mu:"Pójdź, a ukażę ci męża, którego szukasz." Aon wszedłszy do niej, ujrzał Sisarę leżącego

martwym, a gwóźdź wbity w skroni jego. 23 Uniżył tedy Bóg owego dnia Jabina, królaChanaanu, 24 przed synami Izraela, którzyco dzień się wzmagali i mocną ręką tłumiliJabina, króla chananejskiego, aż go zgładzili.

2. PIEŚŃ DEBORY (5,1-32).

5

1 I śpiewali Debora i Barak, syn Abinoema,dnia owego, mówiąc: 2 "Którzyściedobrowolnie ofiarowali z Izraela dusze

wasze na niebezpieczeństwo, błogosławciePanu! 3 Słuchajcie, królowie, bierzcie wuszy, książęta: Jam jest, jam jest, która Panuzaśpiewam, śpiewać będę Panu, Bogu

Izraelowemu.4

Panie, gdyś wychodził zSeiru, a przechodziłeś przez krainy Edomu,ziemia się wzruszyła, a niebiosa i obłokikropiły wodą. 5 Góry spłynęły od obliczaPańskiego, i Synaj od oblicza Pana, BogaIzraelowego. 6 Za czasu Samgara, syna

Anata, za czasu Jaheli odpoczęły ścieżki, aktórzy chodzili przez nie, szli dróżkami

błędnymi. 7 Ustali mocni w Izraelu i ucichli,

aż powstała Debora, powstała matka wIzraelu. 8 Nowe wojny obrał Pan, a bramy

nieprzyjacielskie sam obalił; tarcza i drzewceczyż się ukazały na czterdzieści tysięcyIzraela? 9 Serce moje miłuje książętaizraelskie; wy, którzyście się dobrowolniewydali na niebezpieczeństwa, błogosławciePanu! 10 Którzy wsiadacie na osły świetne, izasiadacie w sądach, a chodzicie drogą,mówcie! 11 Gdzie się potłukły wozy iwojsko nieprzyjacielskie stłumiono, tamniech opowiadają sprawiedliwości Pańskie iłaskę względem mocnych Izraela; wtedy

zstąpił lud Pański do bram i otrzymałzwierzchność. 12 Powstań, powstań, Deboro!

tempus capitis ejus clavum, percussumque

malleo defixit in cerebrum usque ad terram :

qui soporem morti consocians defecit, et

mortuus est. 22 Et ecce Barac sequens

Sisaram veniebat : egressaque Jahel in

occursum ejus, dixit ei : Veni, et ostendamtibi virum quem quæris. Qui cum intrasset adeam, vidit Sisaram jacentem mortuum, et

clavum infixum in tempore ejus. 23 Humiliavit ergo Deus in die illo Jabin regem

Chanaan coram filiis Israël : 24 qui

crescebant quotidie, et forti manu

opprimebant Jabin regem Chanaan, donec

delerent eum.

5

1 Cecineruntque Debbora et Barac filius

Abinoëm in illo die, dicentes : 2 Qui sponte

obtulistis de Israël animas vestras ad periculum, benedicite Domino. 3 Audite,

reges ; auribus percipite, principes : ego sum,

ego sum, quæ Domino canam, psallam

Domino Deo Israël. 4 Domine, cum exires de

Seir, et transires per regiones Edom, terramota est, cælique ac nubes distillaveruntaquis. 5 Montes fluxerunt a facie Domini, et

Sinai a facie Domini Dei Israël. 6 In diebus

Samgar filii Anath, in diebus Jahel

quieverunt semitæ : et qui ingrediebantur per

eas, ambulaverunt per calles devios. 7

Cessaverunt fortes in Israël, et quieverunt : donec surgeret Debbora, surgeret mater in

Israël. 8 Nova bella elegit Dominus, et portas

hostium ipse subvertit : clypeus et hasta si

apparuerint in quadraginta millibus Israël. 9 Cor meum diligit principes Israël : qui

propria voluntate obtulistis vos discrimini,

benedicite Domino. 10 Qui ascenditis super

nitentes asinos, et sedetis in judicio, et

ambulatis in via, loquimini. 11 Ubi collisi

sunt currus, et hostium suffocatus est

exercitus, ibi narrentur justitiæ Domini, et

clementia in fortes Israël : tunc descendit

populus Domini ad portas, et obtinuit

principatum. 12 Surge, surge Debbora ;

surge, surge, et loquere canticum : surgeBarac, et apprehende captivos tuos, fili



10

powstań, powstań, a zaczynaj pieśń! WstańBaraku, a pojmaj więźniów twoich, synuAbinoema! 13 Zachowane są ostatki ludu,Pan w mocnych się potykał. 14 Z Efraima

wygładził ich w Amaleku, a po nim z

Beniamina przeciwko ludowi twemu, oAmaleku; z Machira książęta wyszli, a zZabulona ci, którzy wywiedli wojsko kuwojowaniu. 15 Książęta Issachara byli z

Deborą i w Baraka tropy szli, który jakby zgóry i w przepaść w niebezpieczeństwo sięwdał; gdy rozerwany był Ruben przeciwsobie, ludzie wielkiej myśli znaleźli się wsprzeczce. 16 Czemu mieszkasz międzydwiema granicami, aby słuchać beczeniatrzód? Gdy rozerwany był Ruben przeciw

sobie, ludzie wielkiej myśli znaleźli się wsprzeczce. 17 Galaad za Jordanem

odpoczywał, a Dan bawił się okrętami, Asermieszkał na brzegu morskim i przebywał w

portach. 18 Ale Zabulon i Neftali wydali

dusze swe na śmierć w krainie Merome. 19

Przyjechali królowie i walczyli, walczylikrólowie Chanaanu w Tanach przy wodachMagedda, a przecie nic nie zabrali łupiąc. 20

Z nieba walczono przeciwko nim; gwiazdy,

trwając w rzędzie i w biegu swoim, przeciwko Sisarze walczyły. 21 Potok Cison

niósł trupy ich, potok Kadumim, potokCison; podeptaj, duszo moja, mocarzów. 22

Kopyta koniom spadały, gdy uciekali pędemi gdy spadali na szyję co mocniejsinieprzyjaciele. 23 Przeklinajcie ziemięMeroz, rzekł Anioł Pański, złorzeczciemieszkańcom jej, iż nie przyszli na pomocPanu, na pomoc najmocniejszym jego. 24

Błogosławiona między niewiastami Jahel,

żona Habera, Kenijczyka, i niech będzie błogosławiona w namiocie swoim! 25

Proszącemu wody, mleka dała, a w kubkuksiążąt przyniosła masła. 26 Lewą rękęwyciągnęła po gwóźdź, a prawą pokowalskie młoty, i uderzyła Sisarę, szukającw głowie miejsca na ranę i skroń mocnodziurawiąc. 27 Padł jej między nogi, ustał iumarł; walał się przed jej nogami i leżał bezduszy i nędzny. 28 Oknem wyglądając, wyłamatka jego i z sali mówiła: "Czemu zwleka z

powrotem wóz jego? czemu leniwo szły nogizaprzęgu jego?" 29 Jedna, mędrsza nad inne

Abinoëm. 13 Salvatæ sunt reliquiæ populi : Dominus in fortibus dimicavit. 14 Ex

Ephraim delevit eos in Amalec, et post eum

ex Benjamin in populos tuos, o Amalec : de

Machir principes descenderunt, et de

Zabulon qui exercitum ducerent ad bellandum. 15 Duces Issachar fuere cum

Debbora, et Barac vestigia sunt secuti, qui

quasi in præceps ac barathrum se discriminidedit : diviso contra se Ruben,

magnanimorum reperta est contentio. 16

Quare habitas inter duos terminos, ut audias

sibilos gregum ? diviso contra se Ruben,

magnanimorum reperta est contentio. 17

Galaad trans Jordanem quiescebat, et Dan

vacabat navibus : Aser habitabat in littore

maris, et in portubus morabatur. 18 Zabulonvero et Nephthali obtulerunt animas suas

morti in regione Merome. 19 Venerunt reges

et pugnaverunt : pugnaverunt reges Chanaan

in Thanach juxta aquas Mageddo, et tamen

nihil tulere prædantes. 20 De cælo dimicatumest contra eos : stellæ manentes in ordine et

cursu suo, adversus Sisaram pugnaverunt. 21

Torrens Cison traxit cadavera eorum, torrens

Cadumim, torrens Cison : conculca, anima

mea, robustos. 22 Ungulæ equorumceciderunt, fugientibus impetu, et per

præceps ruentibus fortissimis hostium. 23

Maledicite terræ Meroz, dixit angelusDomini : maledicite habitatoribus ejus, quia

non venerunt ad auxilium Domini, in

adjutorium fortissimorum ejus. 24 Benedicta

inter mulieres Jahel uxor Haber Cinæi, et

benedicatur in tabernaculo suo. 25 Aquam

petenti lac dedit, et in phiala principum

obtulit butyrum. 26 Sinistram manum misit

ad clavum, et dexteram ad fabrorum malleos.Percussitque Sisaram quærens in capitevulneri locum, et tempus valide perforans :

27 inter pedes ejus ruit ; defecit, et mortuus

est : volvebatur ante pedes ejus, et jacebat

exanimis et miserabilis. 28 Per fenestram

respiciens, ululabat mater ejus : et de

cœnaculo loquebatur : Cur moratur regredi

currus ejus ? quare tardaverunt pedes

quadrigarum illius ? 29 Una sapientior ceteris

uxoribus ejus, hæc socrui verba respondit :

30 Forsitan nunc dividit spolia, et pulcherrima feminarum eligitur ei : vestes



11

żony jego, w te słowa świekrzeodpowiedziała: 30 "A może teraz dzielizdobycze i obierają mu co najcudniejszą

białogłowę; szaty rozmaitej barwy Sisarze

dają za łup, i sprzęt rozmaity zbierają na

ozdobę szyj." 31 Tak niechaj zginą wszyscynieprzyjaciele twoi Panie, a którzy cięmiłują, jako jaśnieje słońce, kiedy wschodzi,tak niechaj świecą!" 32 I była w pokojuziemia przez czterdzieści lat.

III. Gedeon i Abimelech.

(6,1-10,5)

1. IZRAEL UCISKANY PRZEZ

MADIANITÓW (6,1-10).

6

1 I uczynili synowie Izraelowi zło przedoczyma Pana, i dał ich w ręce Madianitów

przez siedem lat i byli przez nich bardzo

uciśnieni. 2 I poczynili sobie jamy i jaskinie

w górach i miejsca bardzo obronne na odpór. 3 A gdy Izrael zasiał, przyjeżdżali Madianici,

Amalekici i inne wschodnie narody,4 arozbiwszy u nich namioty, niszczyli

wszystko, jak było w trawie, aż do wejściado Gazy, i nic zgoła do żywności należącegonie zostawiali w Izraelu, ani owiec, ani

wołów, ani osłów. 5 Bo i oni, i wszystkie

stada ich, przyciągali z namiotami swymi, i jako szarańcza wszystkie miejsca napełniali,niezliczone mnóstwo ludzi i wielbłądów,

pustosząc wszystko, czego się dotknęli. 6 I

poniżony był bardzo Izrael przed oczyma

Madianitów. 7 I wołał do Pana, prosząc pomocy przeciw Madianitom. 8 A on posłałdo nich męża proroka i rzekł: "To mówi Pan,Bóg Izraelów: Jam uczynił, żeście wyszli zEgiptu, i wywiodłem was z domu niewoli, 9 i

wybawiłem z ręki Egipcjan i wszystkichnieprzyjaciół, którzy was trapili, i wygnałemich na wejście wasze, i dałem wam ichziemię. 10 I rzekłem: Jam Pan, Bóg wasz; nie

bójcie się bogów Amorejczyków, w którychziemi mieszkacie. A nie chcieliście słuchać

głosu mego."

diversorum colorum Sisaræ traduntur in prædam, et supellex varia ad ornanda colla

congeritur. 31 Sic pereant omnes inimici tui,

Domine : qui autem diligunt te, sicut sol in

ortu suo splendet, ita rutilent. 32 Quievitque

terra per quadraginta annos.

6

1 Fecerunt autem filii Israël malum inconspectu Domini : qui tradidit illos in manu

Madian septem annis, 2 et oppressi sunt

valde ab eis. Feceruntque sibi antra et

speluncas in montibus, et munitissima ad

repugnandum loca. 3 Cumque sevisset Israël,

ascendebat Madian et Amalec, ceteriqueorientalium nationum : 4 et apud eos figentes

tentoria, sicut erant in herbis cuncta

vastabant usque ad introitum Gazæ : nihilqueomnino ad vitam pertinens relinquebant in

Israël, non oves, non boves, non asinos. 5

Ipsi enim et universi greges eorum veniebant

cum tabernaculis suis, et instar locustarum

universa complebant, innumera multitudo

hominum et camelorum, quidquid tetigerant

devastantes. 6 Humiliatusque est Israël valde

in conspectu Madian. 7 Et clamavit adDominum postulans auxilium contra

Madianitas. 8 Qui misit ad eos virum

prophetam, et locutus est : Hæc dicitDominus Deus Israël : Ego vos feciconscendere de Ægypto, et eduxi vos dedomo servitutis, 9 et liberavi de manu

Ægyptiorum, et omnium inimicorum quiaffligebant vos : ejecique eos ad introitum

vestrum, et tradidi vobis terram eorum. 10 Et

dixi : Ego Dominus Deus vester : ne timeatis

deos Amorrhæorum, in quorum terrahabitatis. Et noluistis audire vocem meam.



12

2. POWOŁANIE GEDEONA (6,11-40).

11 I przyszedł Anioł Pański, i siedział poddębem, który był w Efra i należał do Joasa,ojca domu Ezri. A gdy Gedeon, syn jego,

młócił i czyścił zboże w prasie, aby uciec przed Madianitami, 12 ukazał mu się AniołPański i rzekł: "Pan z tobą, z mężównajmocniejszy!" 13 I rzekł mu Gedeon:"Proszę, mój panie, jeśli jest Pan z nami,czemuż nas spotkało to wszystko? Gdzież sądziwy jego, o których opowiadali ojcowienasi i mówili: "Wywiódł nas Pan z Egiptu?"A teraz opuścił nas Pan i dał w ręceMadianitów." 14 I wejrzał Pan, i rzekł: "Idźw tej mocy twojej, a wybawisz Izraela z ręki

Madianitów. 15 Wiedz, żem cię posłał!" - Aon odpowiadając, rzekł: "Proszę, mój panie,czym wybawię Izraela? Oto dom mójnajpodlejszy jest w Manassesie, a ja

najmniejszy w domu ojca mego." 16 I rzekłmu Pan: "Ja będę z tobą, i poraziszMadianitów jako jednego męża." 17 A on:

"Jeślim, rzecze, znalazł łaskę przed tobą, dajmi znak, żeś ty jest, który mówisz do mnie. 18 A nie odchodź stąd, aż się wrócę do ciebieniosąc ofiarę i ofiaruję ci." A onodpowiedział: "Ja będę czekał przyjściatwego." 19 Wszedł tedy Gedeon i upiekłkoźlątko i przaśnego chleba z miary mąki, iwłożywszy mięso w kosz, a polewkę mięsnąwlawszy w garniec przyniósł wszystko pod

dąb i ofiarował mu. 20 Lecz Anioł Pańskirzekł mu: "Weźmij mięso i przaśne chleby, i

połóż na tej skale, a polej polewką." 21 A

gdy tak uczynił, wyciągnął Anioł Pańskikoniec laski, którą trzymał w ręce, i dotknął

mięsa i przaśnych chlebów, i wystąpił ogieńze skały i strawił mięso i przaśniki, a AniołPański zniknął z oczu jego. 22 A Gedeon

ujrzawszy, że to był Anioł Pański, rzekł:"Biada mi, mój Panie Boże, iżem widziałAnioła Pańskiego twarzą w twarz!" 23 I rzekłmu Pan: "Pokój z tobą! Nie bój się, nieumrzesz." 24 Zbudował tedy tam Gedeonołtarz Panu i nazwał go: "Pokój Pański," ażdo dnia dzisiejszego. A gdy był jeszcze wEfra, które należy do domu Ezri, nocy owej

rzekł Pan do niego: 25 "Weźmij byka ojcatwego i drugiego byka siedmioletniego, i

11 Venit autem angelus Domini, et sedit sub

quercu, quæ erat in Ephra, et pertinebat adJoas patrem familiæ Ezri. Cumque Gedeon

filius ejus excuteret atque purgaret frumentain torculari, ut fugeret Madian, 12 apparuit ei

angelus Domini, et ait : Dominus tecum,

virorum fortissime. 13 Dixitque ei Gedeon :Obsecro, mi domine, si Dominus nobiscum

est, cur apprehenderunt nos hæc omnia ? ubisunt mirabilia ejus, quæ narraverunt patresnostri, atque dixerunt : De Ægypto eduxit nosDominus ? nunc autem dereliquit nos

Dominus, et tradidit in manu Madian. 14

Respexitque ad eum Dominus, et ait : Vade

in hac fortitudine tua, et liberabis Israël demanu Madian : scito quod miserim te. 15 Qui

respondens ait : Obsecro, mi domine, in quo

liberabo Israël ? ecce familia mea infima estin Manasse, et ego minimus in domo patris

mei. 16 Dixitque ei Dominus : Ego ero tecum

: et percuties Madian quasi unum virum. 17

Et ille : Si inveni, inquit, gratiam coram te,

da mihi signum quod tu sis qui loqueris ad

me : 18 nec recedas hinc, donec revertar ad

te, portans sacrificium, et offerens tibi. Qui

respondit : Ego præstolabor adventum tuum.19 Ingressus est itaque Gedeon, et coxit

hædum, et de farinæ modio azymos panes :

carnesque ponens in canistro, et jus carnium

mittens in ollam, tulit omnia sub quercu, et

obtulit ei. 20 Cui dixit angelus Domini :

Tolle carnes et azymos panes, et pone supra

petram illam, et jus desuper funde. Cumque

fecisset ita, 21 extendit angelus Domini

summitatem virgæ, quam tenebat in manu, et

tetigit carnes et panes azymos : ascenditqueignis de petra, et carnes azymosque panes

consumpsit : angelus autem Domini evanuit

ex oculis ejus. 22 Vidensque Gedeon quod

esset angelus Domini, ait : Heu mi Domine

Deus : quia vidi angelum Domini facie ad

faciem. 23 Dixitque ei Dominus : Pax tecum

: ne timeas, non morieris. 24 Ædificavit ergoibi Gedeon altare Domino, vocavitque illud,

Domini pax, usque in præsentem diem.Cumque adhuc esset in Ephra, quæ est

familiæ Ezri, 25 nocte illa dixit Dominus adeum : Tolle taurum patris tui, et alterum



13

rozwalisz ołtarz Baala, który należy do ojcatwego, a gaj, który jest wokoło ołtarza,wyrąb. 26 I zbudujesz ołtarz Panu, Bogutwemu, na wierzchu tej skały, na której

pierwej ofiarę położyłeś, i weźmiesz byka

wtórego i ofiarujesz całopalenie na stosiedr ew, które z gaju wytniesz." 27 Wziąwszytedy Gedeon dziesięciu mężów, służebnikówswoich, uczynił, jak mu Pan przykazał. Lecz

bojąc się domu ojca swego i ludzi miastaowego, nie chciał tego czynić we dnie, alewszystko w nocy wykonał. 28 A gdy wstali

rano ludzie miasta owego, ujrzeli ołtarzBaala rozwalony i gaj wyrąbany; i bykadrugiego włożonego na ołtarz, którynatenczas był zbudowany. 29 I rzekli jeden

do drugiego: "Kto to uczynił?" A gdy siędowiadywali, kto by to uczynił,

powiedziano: "Gedeon, syn Joasa, to

wszystko uczynił." 30 I rzekli do Joasa:

"Wywiedź tu syna twego, żeby umarł, borozwalił ołtarz Baalów i gaj wyrąbał." 31 On

im odpowiedział: "Czyżeście wy mścicieleBaalowi, żebyście się zań zastawiali? Kto

jego przeciwnikiem jest, niech umrze, zanim

dzień jutrzejszy przyjdzie; jeśli bogiem jest,niech się pomści na tym, który podkopałołtarz jego." 32 Od owego dnia nazwano

Gedeona Jerobaalem, przeto iż rzekł Joas:"Niech się pomści Baal na tym, który

podkopał ołtarz jego." 33 Wszyscy tedy

Madianici i Amalekici, i wschodnie narody

zebrali się razem, i przeprawiwszy się przezJordan położyli się obozem w dolinie Jezrael. 34 A duch Pański oblókł Gedeona, któryzatrąbiwszy w trąbę zwołał dom Abiezera,aby szedł za nim. 35 I wyprawił posłów do

wszystkiego Manassesa, który też poszedł zanim, i innych posłów do Asera i doZabulona, i do Neftalego, którzy wyszlinaprzeciwko niego. 36 I rzekł Gedeon doBoga: "Jeśli chcesz wybawić przez rękę mojąIzraela, jakoś powiedział, 37 położę to runowełny na boisku: jeśli rosa będzie na samejtylko wełnie, a na wszystkiej ziemi suchość,

będę wiedział, że przez rękę moją, jakośrzekł, wyzwolisz Izraela." 38 I stało się tak.A wstawszy po nocy wycisnął runo i napełnił

miednicę rosą. 39 I rzekł znowu do Boga:"Niech się nie gniewa zapalczywość twa na

taurum annorum septem, destruesque aram

Baal, quæ est patris tui, et nemus, quod circaaram est, succide. 26 Et ædificabis altareDomino Deo tuo in summitate petræ hujus,

super quam ante sacrificium posuisti :

tollesque taurum secundum, et offeresholocaustum super struem lignorum, quæ denemore succideris. 27 Assumptis ergo

Gedeon decem viris de servis suis, fecit sicut

præceperat ei Dominus. Timens autemdomum patris sui, et homines illius civitatis,

per diem noluit id facere, sed omnia nocte

complevit. 28 Cumque surrexissent viri

oppidi ejus mane, viderunt destructam aram

Baal, lucumque succisum, et taurum alterum

impositum super altare, quod tunc

ædificatum erat. 29 Dixeruntque ad invicem :Quis hoc fecit ? Cumque perquirerent

auctorem facti, dictum est : Gedeon filius

Joas fecit hæc omnia. 30 Et dixerunt ad Joas :

Produc filium tuum huc, ut moriatur : quia

destruxit aram Baal, et succidit nemus. 31

Quibus ille respondit : Numquid ultores estis

Baal, ut pugnetis pro eo ? qui adversarius est

ejus, moriatur antequam lux crastina veniat :

si deus est, vindicet se de eo, qui suffodit

aram ejus. 32 Ex illo die vocatus est Gedeon

Jerobaal, eo quod dixisset Joas : Ulciscatur se

de eo Baal, qui suffodit aram ejus. 33 Igitur

omnis Madian, et Amalec, et orientales

populi, congregati sunt simul : et transeuntes

Jordanem, castrametati sunt in valle Jezraël.34 Spiritus autem Domini induit Gedeon, qui

clangens buccina convocavit domum

Abiezer, ut sequeretur se. 35 Misitque

nuntios in universum Manassen, qui et ipse

secutus est eum : et alios nuntios in Aser et

Zabulon et Nephthali, qui occurrerunt ei.36

Dixitque Gedeon ad Deum : Si salvum facis

per manum meam Israël, sicut locutus es, 37

ponam hoc vellus lanæ in area : si ros in solovellere fuerit, et in omni terra siccitas, sciam

quod per manum meam, sicut locutus es,

liberabis Israël. 38 Factumque est ita. Et de

nocte consurgens expresso vellere, concham

rore implevit. 39 Dixitque rursus ad Deum :

Ne irascatur furor tuus contra me si adhuc

semel tentavero, signum quærens in vellere.

Oro ut solum vellus siccum sit, et omnis terrarore madens.



14

mnie, jeśli się jeszcze raz pokuszę szukającznaku na runie. Proszę niechaj samo tylkoruno suche będzie, a wszystka ziemia zmokłaod rosy." 40 I uczynił Bóg owej nocy, jakożądał, i była suchość na samym tylko runie, a

rosa po wszystkiej ziemi.

3. ZWYCIĘSTWO GEDEONA (7,1-23).

7

1 Jerobaal tedy, to jest Gedeon, wstawszy po

nocy, i wszystek lud z nim, przyciągnął doźródła, które zowią Harad, a wojskoMadianitów było w dolinie na północnejstronie pagórka wysokiego. 2 I rzek ł Pan doGedeona: "Wielki jest lud z tobą, i nie będziedany Madian w ręce jego, aby się nie chwalił

przeciw mnie Izrael i nie rzekł: "Mocą moją jestem wybawiony!" 3 Mów do ludu i głośtak, by słyszeli wszyscy: "Kto jest bojaźliwya lękliwy, niech się wróci." I odjechało z górGalaadu i wróciło się z ludu dwadzieściadwa tysiące mężów, a tylko dziesięć tysięcyzostało. 4 I rzekł Pan do Gedeona: "Jeszczewielki lud jest; wiedź ich do wody, a tam ich

doświadczę, a o którym ci powiem, aby ztobą szedł, ten niech idzie; któremu iśćzakażę, niech się wróci." 5 A gdy przyszedłlud do wody, rzekł Pan do Gedeona: "Tych,którzy językiem chłeptać będą wodę, jak psyzwykły chłeptać, oddzielisz osobno; a ci,którzy uklęknąwszy na kolana pić będą, będąna drugiej stronie." 6 Była tedy liczba tych,którzy ręką do ust niosąc, chłeptali wodę,trzystu mężów, a wszystek inny lud piłuklęknąwszy. 7 I rzekł Pan do Gedeona:

"Przez trzystu mężów, którzy chłeptali wodęwybawię was i dam w rękę twą Madianitów,a inny wszystek lud niech się wróci namiejsce swoje." 8 Nabrawszy tedy wedle

pocztu strawy i trąb, rozkazał wszystkiemuinnemu mnóstwu odejść do przybytkówswoich, a sam z trzystu mężami puścił się nawojnę. A obóz Madianitów był pod nim wdolinie. 9 Tejże nocy rzekł Pan do niego:

"Wstań, a znijdź do obozu, bom ich dał wrękę twoją. 10 A jeśli się sam iść boisz,

niechaj znijdzie z tobą Fara, sługa twój. 11 Agdy usłyszysz, co mówią, wtedy się

40 Fecitque Deus nocte illa ut postulaverat :

et fuit siccitas in solo vellere, et ros in omni

terra.

7

1 Igitur Jerobaal qui et Gedeon, de nocte

consurgens, et omnis populus cum eo, venit

ad fontem qui vocatur Harad. Erant autem

castra Madian in valle ad septentrionalem

plagam collis excelsi. 2 Dixitque Dominus ad

Gedeon : Multus tecum est populus, nec

tradetur Madian in manus ejus : ne glorietur

contra me Israël, et dicat : Meis viribusliberatus sum. 3 Loquere ad populum, et

cunctis audientibus prædica : Quiformidolosus et timidus est, revertatur.

Recesseruntque de monte Galaad, et reversi

sunt de populo viginti duo millia virorum, et

tantum decem millia remanserunt. 4 Dixitque

Dominus ad Gedeon : Adhuc populus multus

est : duc eos ad aquas et ibi probabo illos : etde quo dixero tibi ut tecum vadat, ipse pergat

; quem ire prohibuero, revertatur. 5 Cumque

descendisset populus ad aquas, dixit

Dominus ad Gedeon : Qui lingua lambuerint

aquas, sicut solent canes lambere, separabis

eos seorsum : qui autem curvatis genibus

biberint, in altera parte erunt. 6 Fuit itaque

numerus eorum qui manu ad os projiciente

lambuerunt aquas, trecenti viri : omnis autem

reliqua multitudo flexo poplite biberat. 7 Et

ait Dominus ad Gedeon : In trecentis viris quilambuerunt aquas, liberabo vos, et tradam in

manu tua Madian : omnis autem reliqua

multitudo revertatur in locum suum. 8

Sumptis itaque pro numero cibariis et tubis,

omnem reliquam multitudinem abire

præcepit ad tabernacula sua : et ipse cumtrecentis viris se certamini dedit. Castra

autem Madian erant subter in valle. 9 Eadem

nocte dixit Dominus ad eum : Surge, et

descende in castra : quia tradidi eos in manu

tua. 10 Sin autem solus ire formidas,descendat tecum Phara puer tuus. 11 Et cum



15

wzmocnią ręce twoje i bezpieczniej do obozunieprzyjacielskiego znijdziesz" Poszedł tedy

on i Fara, sługa jego, do części obozu, gdzie była straż zbrojnych. 12 A Madianici i

Amalekici i wszystkie wschodnie narody

pokładłszy się leżeli w dolinie jak mnóstwoszarańczy; wielbłądy też były niezliczone jak piasek, który leży na brzegu morskim. 13 A

gdy przyszedł Gedeon, opowiadał ktośtowarzyszowi swemu sen, i tym sposobem

opowiadał, co widział: "Widziałem sen, izdało mi się, jakoby podpłomyk jęczmiennytoczył się i do obozu Madianitów zstępował,a doszedłszy do namiotu uderzył weń iwywrócił i z ziemią do gruntu zrównał." 14

Odpowiedział ten, do którego mówił: "Nie

jest to nic innego, jeno miecz Gedeona, synaJoasa, męża izraelskiego, bo dał Pan w ręce

jego Madianitów i wszystek obóz ich." 15 A

usłyszawszy Gedeon sen i wykład jego, pokłonił się, wrócił się do obozuizraelskiego, i rzekł: "Wstańcie, bo dał Pan wręce nasze obóz Madianitów." 16 I rozdzieliłtrzystu mężów na trzy części, i dał im w ręcetrąby i dzbany próżne, a pochodnie wewnątrzdzbanów. 17 I rzekł do nich: "Co ujrzycie, że

ja czynić będę, to czyńcie; wnijdę w częśćobozu, a co uczynię, naśladujcie. 18 Kiedy

zabrzmi trąba w ręce mojej, wtedy wy teżwokoło obozu trąbcie, a okrzyk wznoście:Panu i Gedeonowi!" 19 I wszedł Gedeon itrzystu mężów, którzy byli z nim, w częśćobozu, gdy się zaczynała straż północna, a

pobudziwszy stróżów jęli trąbić w trąby itłuc dzbanki jeden o drugi. 20 A gdy wkołoobozu na trzech miejscach trąbili i potłuklidzbanki, trzymali w lewych rękach

pochodnie, a w prawych trąby grzmiące, iwołali: "Miecz Pański i Gedeonów!" 21

stojąc każdy na swym miejscu wkoło obozunieprzyjacielskiego. I tak strwożył sięwszystek obóz, a wrzeszcząc i wyjąc uciekli. 22 Ale trzystu mężów w dalszym ciągutrąbiło w trąby. I wpuścił Pan miecz nawszystek obóz i sami się między

audieris quid loquantur, tunc confortabuntur

manus tuæ, et securior ad hostium castradescendes. Descendit ergo ipse et Phara puer

ejus in partem castrorum, ubi erant

armatorum vigiliæ. 12 Madian autem et

Amalec, et omnes orientales populi, fusi jacebant in valle, ut locustarum multitudo :

cameli quoque innumerabiles erant, sicut

arena quæ jacet in littore maris. 13 Cumquevenisset Gedeon, narrabat aliquis somnium

proximo suo : et in hunc modum referebat

quod viderat : Vidi somnium, et videbatur

mihi quasi subcinericius panis ex hordeo

volvi, et in castra Madian descendere :

cumque pervenisset ad tabernaculum,

percussit illud, atque subvertit, et terræ

funditus coæquavit. 14 Respondit is, cuiloquebatur : Non est hoc aliud, nisi gladius

Gedeonis filii Joas viri Israëlitæ : tradiditenim Dominus in manus ejus Madian, et

omnia castra ejus. 15 Cumque audisset

Gedeon somnium, et interpretationem ejus,

adoravit : et reversus est ad castra Israël, etait : Surgite, tradidit enim Dominus in manus

nostras castra Madian. 16 Divisitque

trecentos viros in tres partes, et dedit tubas in

manibus eorum, lagenasque vacuas, ac

lampades in medio lagenarum. 17 Et dixit ad

eos : Quod me facere videritis, hoc facite :

ingrediar partem castrorum, et quod fecero,

sectamini. 18 Quando personuerit tuba in

manu mea, vos quoque per castrorum

circuitum clangite, et conclamate : Domino

et Gedeoni. 19 Ingressusque est Gedeon, et

trecenti viri qui erant cum eo, in partem

castrorum, incipientibus vigiliis noctis mediæ: et custodibus suscitatis, cœperunt buccinis

clangere, et complodere inter se lagenas.20

Cumque per gyrum castrorum in tribus

personarent locis, et hydrias confregissent,

tenuerunt sinistris manibus lampades, et

dextris sonantes tubas, clamaveruntque :

Gladius Domini et Gedeonis : 21 stantes

singuli in loco suo per circuitum castrorum

hostilium. Omnia itaque castra turbata sunt,

et vociferantes ululantesque fugerunt : 22 et

nihilominus insistebant trecenti viri buccinis

personantes. Immisitque Dominus gladium

omnibus castris, et mutua se cædetruncabant,



16

23 sobą zabijali uciekając aż do Betseta i brzegu Abelmehula w Tebbat.

4. POŚCIG ZA MADIANITAMI

(7,23-8,21).

A mężowie izraelscy z Neftalego i Asera, iwszystkiego Manassesa, okrzyk uczyniwszy

gonili Madianitów. 24 I posłał Gedeon posłów na wszystką górę Efraim mówiąc:"Zstąpcie naprzeciwko Madianitów izajmijcie wody aż do Betbera, i Jordanu!" Izawołał wszystek Efraim, i zajął wody iJordan aż do Betbera. 25 I pojmawszy dwu

mężów madianickich, Oreba i Zeba, zabił

Oreba na skale Oreb, a Zeba na prasie Zeb. Igonili Madianitów niosąc głowy Oreba iZeba do Gedeona za rzekę Jordan.

8

1 I rzekli do niego mężowie z Efraima: "Coto jest, coś chciał uczynić, żeś nas niewezwał, gdyś wyjechał na wojnę przeciw

Madianitom?" swarząc się mocno i o małogwałtu nie czyniąc. 2 A on im odpowiedział:"Cóżem ja mógł takiego uczynić, jak wyścieuczynili? Czyż nie lepsze jest grono winaEfraimowe, niźli zbieranie winaAbiezerowe? 3 W ręce wasze Pan dał książątmadianickich, Oreba i Zeba. Cóżem jatakiego mógł uczynić, jak wyście uczynili?"Gdy to rzekł, ucichł duch ich, którym sięnadymali przeciw niemu. 4 A gdy przyszedłGedeon do Jordanu, przeprawił się przezeń z

trzystu mężami, którzy z nim byli, a odzmęczenia gonić nie mogli uciekających. 5 I

rzekł do mężów Sokotu: "Dajcie, proszę,chleba ludowi, który jest ze mną, bo bardzoustali, abyśmy mogli ścigać Zebeego iSalmanę, królów madianickich." 6

Odpowiedzieli przełożeni Sokotu: "Możedłonie rąk Zebeego i Salmany są w ręcetwojej, i dlatego chcesz, abyśmy dali wojsku

twemu chleba?" 7 On im rzekł: "Więc kiedyda Pan Zebeego i Salmanę w ręce moje,

skruszę ciała wasze cierniem i ostem pustyni." 8 A wyjechawszy stamtąd,

23 fugientes usque ad Bethsetta, et

crepidinem Abelmehula in Tebbath.

Conclamantes autem viri Israël de Nephthali,et Aser, et omni Manasse, persequebanturMadian. 24 Misitque Gedeon nuntios in

omnem montem Ephraim, dicens :

Descendite in occursum Madian, et occupate

aquas usque Bethbera atque Jordanem.

Clamavitque omnis Ephraim, et

præoccupavit aquas atque Jordanem usqueBethbera. 25 Apprehensosque duos viros

Madian, Oreb et Zeb, interfecit Oreb in petraOreb, Zeb vero in torculari Zeb. Et persecuti

sunt Madian, capita Oreb et Zeb portantes ad

Gedeon trans fluenta Jordanis.

8

1 Dixeruntque ad eum viri Ephraim : Quid

est hoc quod facere voluisti, ut nos non

vocares, cum ad pugnam pergeres contra

Madian ? jurgantes fortiter, et prope viminferentes. 2 Quibus ille respondit : Quod

enim tale facere potui, quale vos fecistis ?

nonne melior est racemus Ephraim,

vindemiis Abiezer ? 3 In manus vestras

Dominus tradidit principes Madian, Oreb et

Zeb : quid tale facere potui, quale vos fecistis

? Quod cum locutus esset, requievit spiritus

eorum, quo tumebant contra eum. 4 Cumque

venisset Gedeon ad Jordanem, transivit eum

cum trecentis viris, qui secum erant : et præ

lassitudine, fugientes persequi non poterant.5 Dixitque ad viros Soccoth : Date, obsecro,

panes populo qui mecum est, quia valde

defecerunt : ut possimus persequi Zebee et

Salmana reges Madian. 6 Responderunt

principes Soccoth : Forsitan palmæ manuumZebee et Salmana in manu tua sunt, et idcirco

postulas ut demus exercitui tuo panes. 7

Quibus ille ait : Cum ergo tradiderit Dominus

Zebee et Salmana in manus meas, conteram

carnes vestras cum spinis tribulisque deserti.

8 Et inde conscendens, venit in Phanuel :locutusque est ad viros loci illius similia. Cui



17

przyszedł do Fanuel i mówił podobnie domężów owego miejsca. 9 A oni mu

odpowiedzieli, jak odpowiedzieli mężowieSokotu. Rzekł tedy i im: "Gdy się wrócęzwycięzcą w pokoju, rozwalę tę wieżę." 10 A

Zebee i Salmana odpoczywali ze wszystkimwojskiem swoim; albowiem piętnaścietysięcy mężów zostało było ze wszystkichhufców ludzi wschodnich, a pobito sto idwadzieścia tysięcy wojownikówdobywających miecza. 11 A ciągnąc drogątych, którzy mieszkali w namiotach, nawschodnią stronę Nobe i Jegbaa, poraziłGedeon obóz nieprzyjaciół, którzy się czuli

bezpiecznymi i nic przeciwnego się nieobawiali. 12 A Zebee i Salmana uciekli, lecz

Gedeon goniąc pojmał ich, rozgromiwszywszystko ich wojsko. 13 A wracając się zwojny przed wejściem słońca, 14 pojmał

pacholę z mężów Sokotu i wypytał się go oimiona książąt i starszych Sokotu, i napisałsiedemdziesięciu i siedmiu mężów. 15 I

przyszedł do Sokotu, i rzekł im: "Oto Zebee iSalmana, o którycheście mi przymawialimówiąc: "Może ręce Zebeego i Salmany sąw rękach twoich, i przeto żądasz, abyśmydali mężom, którzy się zmęczyli i ustali,chleba?" 16 Wziął tedy starszych miasta, i

ciernie z puszczy i oset, i starł nimi i pogruchotał mężów Sokotu. 17 Wieżę teżFanuel wywrócił, wybiwszy mieszkańcówmiasta. 18 I rzekł do Zebeego i do Salmany:"Jacy byli mężowie, którycheście

pomordowali na Taborze?" A oni

odpowiedzieli: "Tobie podobni, a jeden z

nich jako syn królewski." 19 Odpowiedziałim: "Bracia moi byli, synowie matki mojej.

Żyje Pan, że gdybyście ich byli żywozachowali, tobym was nie zabił." 20 I rzekłGeterowi, pierworodnemu swemu: "Wstań izabij ich!" Lecz on nie dobył miecza, bo się

bał, gdyż jeszcze był pacholęciem. 21 I rzekli

Zebee i Salmana: "Ty wstań i rzuć się na nas, bo wedle lat jest siła człowiecza." WstałGedeon i zabił Zebeego i Salmanę, i wziąłstroje i pukle, którymi szyje wielbłądówkrólewskich zwykły być ozdobione.

et illi responderunt, sicut responderant viri

Soccoth. 9 Dixit itaque et eis : Cum reversus

fuero victor in pace, destruam turrim hanc.

10 Zebee autem et Salmana requiescebant

cum omni exercitu suo. Quindecim enim

millia viri remanserant ex omnibus turmisorientalium populorum, cæsis centum vigintimillibus bellatorum educentium gladium. 11

Ascendensque Gedeon per viam eorum, quiin tabernaculis morabantur, ad orientalem

partem Nobe et Jegbaa, percussit castra

hostium, qui securi erant, et nihil adversi

suspicabantur. 12 Fugeruntque Zebee et

Salmana, quos persequens Gedeon

comprehendit, turbato omni exercitu eorum.

13 Revertensque de bello ante solis ortum, 14

apprehendit puerum de viris Soccoth :interrogavitque eum nomina principum et

seniorum Soccoth, et descripsit septuaginta

septem viros. 15 Venitque ad Soccoth, et

dixit eis : En Zebee et Salmana, super quibus

exprobrastis mihi, dicentes : Forsitan manus

Zebee et Salmana in manibus tuis sunt, et

idcirco postulas ut demus viris, qui lassi sunt

et defecerunt, panes. 16 Tulit ergo seniores

civitatis et spinas deserti ac tribulos, et

contrivit cum eis atque comminuit viros

Soccoth. 17 Turrim quoque Phanuel

subvertit, occisis habitatoribus civitatis. 18

Dixitque ad Zebee et Salmana : Quales

fuerunt viri, quos occidistis in Thabor ? Qui

responderunt : Similes tui, et unus ex eis

quasi filius regis. 19 Quibus ille respondit :

Fratres mei fuerunt, filii matris meæ. VivitDominus, quia si servassetis eos, non vos

occiderem. 20 Dixitque Jether primogenito

suo : Surge, et interfice eos. Qui non eduxit

gladium : timebat enim, quia adhuc puer erat.21 Dixeruntque Zebee et Salmana : Tu surge,

et irrue in nos : quia juxta ætatem robur esthominis. Surrexit Gedeon, et interfecit Zebee

et Salmana : et tulit ornamenta ac bullas

quibus colla regalium camelorum decorari

solent.



18

5. OSTATNIE DNI GEDEONA (8,22-35).

22 I rzekli wszyscy mężowie izraelscy doGedeona: "Panuj ty nad nami i syn twój, isyn syna twego, gdyżeś nas wybawił z ręki

Madianitów." 23 On im odpowiedział: "Nie będę ja ani nie będzie panował nad wami synmój, ale Pan nad wami panować będzie." 24 I

rzekł do nich: "Jedną prośbę mam do was:dajcie mi nausznice ze zdobyczy waszej." Bo

nausznice złote zwykli byli miewaćIzmaelici. 25 A oni odpowiedzieli: "Bardzo

radzi damy." I rozciągnąwszy płaszcz naziemi, rzucali nań nausznice ze zdobyczy; 26

i była waga uproszonych nausznic, tysiąc isiedemset syklów złota, oprócz strojów i

klejnotów, i szat szkarłatnych, którychkrólowie madianiccy zwykli byli używać, ioprócz łańcuchów złotych z wielbłądów. 27 I

uczynił z tego Gedeon efod, i położył go wmieście swoim Efra. I cudzołożył z nimwszystek Izrael, i stało się Gedeonowi iwszystkiemu domowi jego na upadek. 28 I

poniżeni byli Madianici przed synamiIzraelowymi, i nie mogli więcej podnieśćszyi, ale była w pokoju ziemia przez

czterdzieści lat, przez które Gedeon rządził. 29 Odszedł tedy Jerobaal, syn Joasa, imieszkał w domu swym; 30 a miałsiedemdziesięciu synów, którzy wyszli z

biódr jego, dlatego że miał wiele żon. 31 A

nałożnica jego, którą miał w Sychem,urodziła mu syna imieniem Abimelech. 32 I

umarł Gedeon, syn Joasa, w starości dobrej, i pogrzebany został w grobie Joasa, ojcaswego, w Efra z domu Ezri. 33 A potem gdy

umarł Gedeon, odwrócili się synowie

Izraelowi i cudzołożyli z Baalami. I uczynili przymierze z Baalem, 34 aby im był za boga,a nie wspomnieli na Pana, Boga swego, któryich wyrwał z rąk wszystkich nieprzyjaciółich okolicznych; 35 ani nie okazali

miłosierdzia domowi Jerobaala Gedeona,według wszystkiego dobra, które był uczyniłIzraelowi.

22 Dixeruntque omnes viri Israël ad Gedeon: Dominare nostri tu, et filius tuus, et filius

filii tui : quia liberasti nos de manu Madian.

23 Quibus ille ait : Non dominabor vestri,nec dominabitur in vos filius meus, sed

dominabitur vobis Dominus. 24 Dixitque ad

eos : Unam petitionem postulo a vobis : datemihi inaures ex præda vestra. Inaures enimaureas Ismaëlitæ habere consueverant. 25

Qui responderunt : Libentissime dabimus.

Expandentesque super terram pallium,

projecerunt in eo inaures de præda : 26 et fuit

pondus postulatarum inaurium, mille

septingenti auri sicli, absque ornamentis, et

monilibus, et veste purpurea, quibus regesMadian uti soliti erant, et præter torquesaureas camelorum. 27 Fecitque ex eo Gedeon

ephod, et posuit illud in civitate sua Ephra.

Fornicatusque est omnis Israël in eo, etfactum est Gedeoni et omni domui ejus in

ruinam. 28 Humiliatus est autem Madian

coram filiis Israël, nec potuerunt ultracervices elevare : sed quievit terra per

quadraginta annos, quibus Gedeon præfuit. 29 Abiit itaque Jerobaal filius Joas, et

habitavit in domo sua : 30 habuitque

septuaginta filios, qui egressi sunt de femore

ejus : eo quod plures haberet uxores. 31

Concubina autem illius, quam habebat in

Sichem, genuit ei filium nomine Abimelech.

32 Mortuusque est Gedeon filius Joas in

senectute bona, et sepultus est in sepulchro

Joas patris sui in Ephra de familia Ezri. 33

Postquam autem mortuus est Gedeon, aversi

sunt filii Israël, et fornicati sunt cum Baalim.

Percusseruntque cum Baal fœdus, ut esset eisin deum : 34 nec recordati sunt Domini Dei

sui, qui eruit eos de manibus inimicorum

suorum omnium per circuitum : 35 nec

fecerunt misericordiam cum domo Jerobaal

Gedeon, juxta omnia bona quæ feceratIsraëli.



19

6. ABIMELECH KAŻE SIĘ OGŁOSIĆKRÓLEM (9,1-6).

9

1 I poszedł Abimelech, syn Jerobaala, doSychem do braci matki swej, i mówił do nichi do wszystkiej rodziny domu ojca matki

swej mówiąc: 2 "Mówcie do wszystkichmężów Sychem: Co dla was lepsze: żeby

panowało nad wami siedemdziesięciumężów, wszyscy synowie Jerobaalowi, czyliaby panował jeden mąż? A przytemobaczcie, żem kość wasza i ciało wasze." 3 I

powiedzieli bracia matki jego o nim do

wszystkich mężów Sychem wszystkie tesłowa, i nakłoniło się serce ich zaAbimelechem mówiąc: "Bratem naszym

jest." 4 I dali mu siedemdziesiąt funtówsrebra ze świątyni Baalberyt, a on najął sobieza nie mężów nędzarzy i tułaczów, i chodziliza nim. 5 I przyszedł do domu ojca swego doEfra i zabił braci swych, synówJerobaalowych, siedemdziesięciu mężów na

jednym kamieniu; i został Joatam, synJerobaalów najmłodszy, i skryto go. 6 I

zebrali się wszyscy mężowie Sychem iwszystkie domy miasta Mello, i poszli i

uczynili królem Abimelecha koło dębu, którystał w Sychem.

7. PROTEST JOATAMA (9,7-21).

7 Gdy to powiedziano Joatamowi, poszedł istanął na wierzchu góry Garizim, i

podniósłszy głos zawołał i rzekł:"Posłuchajcie mię, mężowie Sychem, tak

niech was Bóg słucha! 8 Poszły drzewa, aby pomazać nad sobą króla, i rzekły oliwie:"Rozkazuj nam!" 9 Odpowiedziała: "Czyżmogę opuścić tłustość moją, której używają i

bogowie i ludzie, a iść, żebym międzydrzewami wyniesiona była?" 10 I rzekłydrzewa do figowego drzewa: "Pójdź, a

przyjmij królestwo nad nami!" 11 A ono im

odpowiedziało: "Czyż mogę opuścićsłodkość moją i owoce przewdzięczne, a iść,abym między innymi drzewami byłowyniesione?" 12 I rzekły drzewa do szczepuwinnego: "Pójdź, a rozkazuj nam!" 13 A on

9

1 Abiit autem Abimelech filius Jerobaal inSichem ad fratres matris suæ, et locutus estad eos, et ad omnem cognationem domus

patris matris suæ, dicens : 2 Loquimini ad

omnes viros Sichem : Quid vobis est melius,

ut dominentur vestri septuaginta viri omnes

filii Jerobaal, an ut dominetur unus vir ?

simulque considerate quod os vestrum et caro

vestra sum. 3 Locutique sunt fratres matris

ejus de eo ad omnes viros Sichem universos

sermones istos, et inclinaverunt cor eorum

post Abimelech, dicentes : Frater noster est.

4 Dederuntque illi septuaginta pondo argenti

de fano Baalberit. Qui conduxit sibi ex eo

viros inopes et vagos, secutique sunt eum. 5

Et venit in domum patris sui in Ephra, et

occidit fratres suos filios Jerobaal,

septuaginta viros super lapidem unum :

remansitque Joatham filius Jerobaal

minimus, et absconditus est. 6 Congregati

sunt autem omnes vir i Sichem, et universæ

familiæ urbis Mello : abieruntque etconstituerunt regem Abimelech, juxta

quercum quæ stabat in Sichem.

7 Quod cum nuntiatum esset Joatham, ivit, et

stetit in vertice montis Garizim : elevataque

voce, clamavit, et dixit : Audite me, viri

Sichem ; ita audiat vos Deus. 8 Ierunt ligna,

ut ungerent super se regem : dixeruntqueolivæ : Impera nobis. 9 Quæ respondit :

Numquid possum deserere pinguedinem

meam, qua et dii utuntur et homines, et

venire ut inter ligna promovear ? 10

Dixeruntque ligna ad arborem ficum : Veni,

et super nos regnum accipe. 11 Quærespondit eis : Numquid possum deserere

dulcedinem meam, fructusque suavissimos,

et ire ut inter cetera ligna promovear ? 12

Locutaque sunt ligna ad vitem : Veni, et

impera nobis. 13 Quæ respondit eis : Numquid possum deserere vinum meum,



21

Abimelechowi. 26 I przyszedł Gaal, synObeda, z braćmi swymi i przeszedł doSychem. 27 Na jego przybycie nabrawszy

serca mieszkańcy Sychem, wyszli na pola, pustosząc winnice i depcąc winne grona, a

uczyniwszy tańce śpiewających, weszli doświątyni boga swego i przy biesiadzie ikuflach złorzeczyli Abimelechowi. 28 A

Gaal, syn Obeda, wołał: "Cóż jest Abimelechi co jest Sychem, żebyśmy mu służyli? Czyżnie jest synem Jerobaalowym i ustanowiłwodzem Zebula, sługę swego, nad mężamiEmora, ojca Sychema? Czemuż tedy służyćmu będziemy? 29 Oby kto dał ten lud podrękę moją, żebym sprzątnął Abimelecha!" Irzeczono Abimelechowi: "Zbierz mnóstwo

wojska, przyjedź!" 30 Bo Zebul, przełożonynad miastem, usłyszawszy słowa Gaala, synaObeda, rozgniewał się bardzo, 31 i wyprawił

potajemnie do Abimelecha posłów mówiąc:"Oto Gaal, syn Obeda, przyszedł do Sychemz braćmi swymi, i podburza miasto przeciwtobie. 32 Rusz więc nocą z ludem, który ztobą jest, i ukryj się w polu, 33 a rano, gdy

wschodzi słońce, przypadnij na miasto. A

gdy on wyjedzie przeciw tobie z ludem

swoim, uczyń mu, co będziesz mógł." 34

Wstał tedy Abimelech ze wszystkimwojskiem swym w nocy, i uczynił zasadzkękoło Sychem na czterech miejscach. 35 I

wyszedł Gaal, syn Obeda, i stanął u wejścia

do bramy miejskiej, a Abimelech wstał iwszystko wojsko z nim z miejsca zasadzki.

36 A gdy Gaal ujrzał lud, rzekł do Zebula:"Oto lud z gór zstępuje." On muodpowiedział: "Cienie gór widzisz, jakobygłowy ludzkie, i ta omyłka cię zwodzi" 37 I

rzekł znowu Gaal: "Oto lud występuje ześrodka ziemi, a jeden hufiec idzie drogą,która prowadzi do dębu." 38 Rzekł muZebul: "Gdzież teraz mowa twoja, którąśmówił: "Cóż jest Abimelech, abyśmy musłużyli? Czy nie ten to jest lud, któryślekceważył? Wynijdźże i walcz przeciw

niemu!" 39 Wyszedł tedy Gaal - a patrzył nato lud Sychem - i potkał się z Abimelechem; 40 a ten go gonił uciekającego i wpędził domiasta, i poległo z jego strony bardzo wielu

aż do bramy miejskiej. 41 I mieszkałAbimelech w Rumie, Zebul zaś Gaala i

exercebant latrocinia, agentes prædas de prætereuntibus : nuntiatumque estAbimelech. 26 Venit autem Gaal filius Obed

cum fratribus suis, et transivit in Sichimam.

Ad cujus adventum erecti habitatores

Sichem, 27 egressi sunt in agros, vastantesvineas, uvasque calcantes : et factis

cantantium choris, ingressi sunt fanum dei

sui, et inter epulas et pocula maledicebantAbimelech, 28 clamante Gaal filio Obed :

Quis est Abimelech, et quæ est Sichem, utserviamus ei ? numquid non est filius

Jerobaal, et constituit principem Zebul

servum suum super viros Emor patris Sichem

? cur ergo serviemus ei ? 29 utinam daret

aliquis populum istum sub manu mea, ut

auferrem de medio Abimelech. Dictumqueest Abimelech : Congrega exercitus

multitudinem, et veni. 30 Zebul enim

princeps civitatis, auditis sermonibus Gaal

filii Obed, iratus est valde, 31 et misit clam

ad Abimelech nuntios, dicens : Ecce Gaal

filius Obed venit in Sichimam cum fratribus

suis, et oppugnat adversum te civitatem. 32

Surge itaque nocte cum populo qui tecum est,

et latita in agro : 33 et primo mane, oriente

sole, irrue super civitatem. Illo autem

egrediente adversum te cum populo suo, fac

ei quod potueris. 34 Surrexit itaque

Abimelech cum omni exercitu suo nocte, et

tetendit insidias juxta Sichimam in quatuor

locis. 35 Egressusque est Gaal filius Obed, et

stetit in introitu portæ civitatis. Surrexitautem Abimelech, et omnis exercitus cum eo,

de insidiarum loco. 36 Cumque vidisset

populum Gaal, dixit ad Zebul : Ecce de

montibus multitudo descendit. Cui ille

respondit : Umbras montium vides quasicapita hominum, et hoc errore deciperis. 37

Rursumque Gaal ait : Ecce populus de

umbilico terræ descendit, et unus cuneusvenit per viam quæ respicit quercum. 38 Cui

dixit Zebul : Ubi est nunc os tuum, quo

loquebaris : Quis est Abimelech ut serviamus

ei ? nonne hic populus est, quem despiciebas

? egredere, et pugna contra eum. 39 Abiit

ergo Gaal, spectante Sichimorum populo, et

pugnavit contra Abimelech, 40 qui

persecutus est eum fugientem, et in urbemcompulit : cecideruntque ex parte ejus



22

towarzyszów jego wygnał z miasta i niedopuścił im w nim mieszkać. 42 Nazajutrz

tedy wyszedł lud w pole. Gdy to powiedziano Abimelechowi, 43 wywiódłwojsko swoje i rozdzielił na trzy hufce,

uczyniwszy zasadzki w polu; a widząc, iż ludwychodzi z miasta, 44 powstał i rzucił się nanich z hufcem swoim dobywając i oblegającmiasto, a dwa hufce goniły nieprzyjaciół

błąkających się po polu. 45 Ale Abimelech

przez cały ów dzień dobywał miasta, zajął jei pozabijał mieszkańców jego, a samo miastorozwalił, tak iż sól na nim posiał. 46 Gdy to

usłyszeli ci, którzy mieszkali na wieżySychemitów, weszli do świątyni boga swegoBeryta, gdzie byli z nim przymierze uczynili,

i stąd imię otrzymało to miejsce, które było bardzo obronne. 47 Abimelech teżusłyszawszy, że mężowie wieży Sychemitówrazem się skupili, 48 wstąpił na górę Selmonze wszystkim ludem swoim, a pochwyciwszy

siekierę uciął gałąź z drzewa i niosąc ją położoną na ramieniu, rzekł do towarzyszów:"Co widzicie, że ja czynię, prędko czyńcie!"

49 A tak ubiegając się narąbali gałęzi zdrzew i szli za wodzem, a obłożywszy wieżę,zapalili; i tak się stało, że od dymu i ogniatysiąc ludzi zginęło, mężów i niewiast,mieszkańców wieży Sychem.

9 OBLĘŻENIE TEBES I ŚMIERĆABIMELECHA (9,50-57).

50 A Abimelech ruszywszy stamtąd,

przyciągnął do miasteczka Tebes, aotoczywszy je obległ wojskiem. 51 A

wpośród miasta była wieża wysoka, do którejuciekli razem mężowie i niewiasty, iwszyscy przedniejsi miasta, zawarłszy drzwi

bardzo mocno, i stali na dachu wieży pomiejscach obronnych. 52 I przyszedłszyAbimelech pod wieżę mężnie walczył, a

przystąpiwszy ku drzwiom chciał ogień podłożyć. 53 A oto jedna niewiasta

zrzuciwszy z góry ułomek kamienia

żarnowego, uderzyła w głowę Abimelecha irozbiła mózg jego. 54 A on zawołał prędko

plurimi, usque ad portam civitatis. 41 Et

Abimelech sedit in Ruma : Zebul autem Gaal

et socios ejus expulit de urbe, nec in ea

passus est commorari. 42 Sequenti ergo die,

egressus est populus in campum. Quod cum

nuntiatum esset Abimelech, 43 tulitexercitum suum, et divisit in tres turmas,

tendens insidias in agris. Vidensque quod

egrederetur populus de civitate, surrexit, etirruit in eos 44 cum cuneo suo, oppugnans et

obsidens civitatem : duæ autem turmæ palantes per campum adversarios

persequebantur. 45 Porro Abimelech omni

die illo oppugnabat urbem : quam cepit,

interfectis habitatoribus ejus, ipsaque

destructa, ita ut sal in ea dispergeret. 46

Quod cum audissent qui habitabant in turreSichimorum, ingressi sunt fanum dei sui

Berith, ubi fœdus cum eo pepigerant, et ex eolocus nomen acceperat : qui erat munitus

valde. 47 Abimelech quoque audiens viros

turris Sichimorum pariter conglobatos, 48

ascendit in montem Selmon cum omni

populo suo : et arrepta securi, præciditarboris ramum, impositumque ferens

humero, dixit ad socios : Quod me videtis

facere, cito facite. 49 Igitur certatim ramos

de arboribus præcidentes, sequebanturducem. Qui circumdantes præsidium,succenderunt : atque ita factum est, ut fumo

et igne mille homines necarentur, viri pariter

et mulieres, habitatorum turris Sichem.

50 Abimelech autem inde proficiscens venit

ad oppidum Thebes, quod circumdansobsidebat exercitu. 51 Erat autem turris

excelsa in media civitate, ad quam

confugerant simul viri ac mulieres, et omnes

principes civitatis, clausa firmissime janua, et

super turris tectum stantes per propugnacula.

52 Accedensque Abimelech juxta turrim,

pugnabat fortiter : et appropinquans ostio,

ignem supponere nitebatur : 53 et ecce una

mulier fragmen molæ desuper jaciens, illisitcapiti Abimelech, et confregit cerebrum ejus.

54 Qui vocavit cito armigerum suum, et aitad eum : Evagina gladium tuum, et percute



23

giermka swego i rzekł do niego: "Dobądźmiecza swego i zabij mię, aby snadź niemówiono, żem od niewiasty zabity!" A ten,czyniąc zadość rozkazaniu, zabił go. 55 A

gdy on umarł, wszyscy, którzy z nim byli z

Izraela, wrócili się do domów swoich. 56 Ioddał Bóg Abimelechowi za zło, któreuczynił przeciw ojcu swemu, zabijającsiedemdziesięciu braci swoich. 57

Sychemitom też to, co byli uczynili, oddanezostało i przyszło na nich przekleństwoJoatama, syna Jerobaalowego.

10. DWAJ MNIEJSI SĘDZIOWIE (10,1-5).

10

1 Po Abimelechu powstał wódz w IzraeluTola, syn Fuy, stryja Abimelechowego, mążz Issachara, który mieszkał w Samir wgórach Efraim; 2 i sądził Izraela dwadzieściai trzy lata, i umarł, i pogrzebany został wSamir. 3 Po tym nastąpił Jair Galaadyta,

który sądził Izraela dwadzieścia dwa lata, 4

mając trzydziestu synów, siedzących natrzydziestu źrebcach oślic i przełożonych nad

trzydziestu miastami, które od imienia jegosą nazwane Hawot Jair, to jest miasteczkaJairowe, aż do dnia dzisiejszego, w ziemi

Galaad. 5 I umarł Jair, i pogrzebany został namiejscu, które zowią Kamon.

IV. Jefte.

(10,6-12,15)

1. IZRAEL UCIŚNIONY PRZEZ

AMMONITÓW (10,6-18).

6 A synowie Izraelowi do starych grzechów przyczyniając nowe czynili zło przed oczymaPańskimi i służyli bałwanom, Baalom iAstartom, bogom syryjskim, sydońskim,moabskim, synów Ammona i filistyńskim, aopuścili Pana i nie służyli mu. 7 A Pan

rozgniewawszy się na nich dał ich w ręceFilistynów i synów Ammona. 8 I byli

trapieni i bardzo uciskani przez lat

osiemnaście wszyscy, którzy mieszkali zaJordanem w zielni Amorejczyków, którzy są

me, ne forte dicatur quod a femina interfectus

sim. Qui jussa perficiens, interfecit eum. 55

Illoque mortuo, omnes qui cum eo erant de

Israël, reversi sunt in sedes suas : 56 et

reddidit Deus malum quod fecerat

Abimelech contra patrem suum, interfectisseptuaginta fratribus suis. 57 Sichimitis

quoque quod operati erant, retributum est, et

venit super eos maledictio Joatham filiiJerobaal.

10

1 Post Abimelech surrexit dux in Israël Tholafilius Phua patrui Abimelech, vir de Issachar,

qui habitavit in Samir montis Ephraim : 2 et

judicavit Israëlem viginti et tribus annis,mortuusque est, ac sepultus in Samir. 3 Huic

successit Jair Galaadites, qui judicavit Israël per viginti et duos annos, 4 habens triginta

filios sedentes super triginta pullos asinarum,

et principes triginta civitatum, quæ ex

nomine ejus sunt appellatæ Havoth Jair, idest, oppida Jair, usque in præsentem diem, interra Galaad. 5 Mortuusque est Jair, ac

sepultus in loco cui est vocabulum Camon.

6 Filii autem Israël peccatis veteribus jungentes nova, fecerunt malum in conspectu

Domini, et servierunt idolis, Baalim et

Astaroth, et diis Syriæ ac Sidonis et Moab etfiliorum Ammon et Philisthiim :

dimiseruntque Dominum, et non coluerunt

eum. 7 Contra quos Dominus iratus, tradidit

eos in manus Philisthiim et filiorum Ammon.

8 Afflictique sunt, et vehementer oppressi

per annos decem et octo, omnes quihabitabant trans Jordanem in terra Amorrhæi,



24

w Galaadzie, 9 tak dalece, że synowieAmmonowi, przeprawiwszy się przez Jordan,

pustoszyli Judę i Beniamina i Efraima, i byłIzrael bardzo utrapiony. 10 I wołając do Panarzekli: "Zgrzeszyliśmy tobie, żeśmy opuścili

Pana, Boga naszego, a służyliśmy Baalom." 11 I rzekł im Pan: "Czyż Egipcjanie iAmorejczycy, i synowie Ammona, i

Filistyni, 12 Sydończycy też, i Amalekici, iChananejczycy nie trapili was, i wołaliściedo mnie, a wyrwałem was z ręki ich? 13 A

przecież opuściliście mię i służyliście bogomcudzym; przeto nie chcę was więcejwybawiać. 14 Idźcie, a wzywajcie bogów,których sobie obraliście; oni niech waswybawią czasu ucisku!" 15 I rzekli synowie

Izraelowi do Pana: "Zgrzeszyliśmy, oddaj tynam, cokolwiek ci się podoba, tylko nas terazwybaw!" 16 A to mówiąc wszystkie bałwanycudzych bogów wyrzucili z granic swoich isłużyli Panu Bogu, a on się użalił nędzy ich. 17 Synowie tedy Ammona zwoławszy się, wGalaadzie rozbili namioty; synowie zaśIzraelowi zebrawszy się przeciw nim,

położyli się obozem w Masfa. 18 I rzekli

książęta Galaadu, każdy do bliźniego swego:"Kto z nas najpierw zacznie się potykać zsynami Ammona, będzie wodzem luduGalaad."

2. JEFTE WEZWANY NA OBRONĘ

BRACI (11,1-11).

11

1 Był naonczas Jefte Galaadyta, mąż bardzomocny i waleczny, syn nierządnej niewiasty,

który się urodził z Galaada. 2 A miał Galaadżonę, z którą miał synów; ci gdy dorośli,wygnali Jeftego mówiąc: "Dziedzicem wdomu ojca naszego nie będziesz mógł być,

boś się z innej matki narodził." 3 On tedy

uciekając i chroniąc się mieszkał w ziemiTob; i zgromadzili się do niego mężowienędzarze i zbójcy, i chodzili za nim, jako zaksiążęciem. 4 Natenczas walczyli synowie

Ammona przeciw Izraelowi. 5 A gdy, bardzo

dokuczali, poszli starsi z Galaadu, aby wziąćsobie na pomoc Jeftego z ziemi Tob. 6 Irzekli do niego: "Pójdź, a bądź książęciem

qui est in Galaad : 9 in tantum ut filii

Ammon, Jordane transmisso, vastarent

Judam et Benjamin et Ephraim : afflictusque

est Israël nimis. 10 Et clamantes ad

Dominum, dixerunt : Peccavimus tibi, quia

dereliquimus Dominum Deum nostrum, etservivimus Baalim. 11 Quibus locutus est

Dominus : Numquid non Ægyptii etAmorrhæi, filiique Ammon et Philisthiim, 12 Sidonii quoque et Amalec et Chanaan

oppresserunt vos, et clamastis ad me, et erui

vos de manu eorum ? 13 Et tamen reliquistis

me, et coluistis deos alienos : idcirco non

addam ut ultra vos liberem : 14 ite, et

invocate deos quos elegistis : ipsi vos

liberent in tempore angustiæ. 15 Dixeruntque

filii Israël ad Dominum : Peccavimus, reddetu nobis quidquid tibi placet : tantum nunc

libera nos. 16 Quæ dicentes, omnia definibus suis alienorum deorum idola

projecerunt, et servierunt Domino Deo : qui

doluit super miseriis eorum. 17 Itaque filii

Ammon conclamantes in Galaad fixere

tentoria, contra quos congregati filii Israël inMaspha castrametati sunt. 18 Dixeruntque

principes Galaad singuli ad proximos suos :

Qui primus ex nobis contra filios Ammon

cœperit dimicare, erit dux populi Galaad.11 1 Fuit illo tempore Jephte Galaadites vir

fortissimus atque pugnator, filius mulieris

meretricis, qui natus est de Galaad. 2 Habuit

autem Galaad uxorem, de qua suscepit filios :

qui postquam creverant, ejecerunt Jephte,

dicentes : Hæres in domo patris nostri essenon poteris, quia de altera matre natus es. 3

Quos ille fugiens atque devitans, habitavit in

terra Tob : congregatique sunt ad eum viri

inopes, et latrocinantes, et quasi principemsequebantur. 4 In illis diebus pugnabant filii

Ammon contra Israël. 5 Quibus acriter

instantibus perrexerunt majores natu de

Galaad, ut tollerent in auxilium sui Jephte de

terra Tob : 6 dixeruntque ad eum : Veni et

esto princeps noster, et pugna contra filios

Ammon. 7 Quibus ille respondit : Nonne vos

estis, qui odistis me, et ejecistis de domo

patris mei ? et nunc venistis ad me

necessitate compulsi. 8 Dixeruntque

principes Galaad ad Jephte : Ob hanc igiturcausam nunc ad te venimus, ut proficiscaris



25

naszym i walcz przeciw synom Ammona." 7

On im odpowiedział: "Czyż nie wy jesteście,którzyście mię nienawidzili i wyrzucili z

domu ojca mego, a teraz koniecznościązmuszeni przyszliście do mnie?" 8 I rzekli

książęta Galaadu do Jeftego: "Przetożeśmyteraz przyszli do ciebie, abyś jechał z nami iwalczył przeciw synom Ammona, a byłksiążęciem wszystkich, którzy mieszkają wGalaadzie." 9 Jefte też rzekł im: "Jeśliście

prawdziwie przyszli do mnie, abym walczyłza was przeciw synom Ammona, to gdyby

ich Pan dał w ręce moje, czy ja będęksiążęciem waszym?" 10 Odpowiedzieli mu:

"Pan, który to słyszy, ten jest pośrednikiem i

świadkiem, że naszą obietnicę spełnimy." 11

Jechał tedy Jefte z książętami Galaadu iuczynił go wszystek lud książęciem swoim; imówił Jefte wszystkie mowy swe przedPanem w Masfa.

3. WYMIANA ZDAŃ Z AMMONITAMI

(11,12-28).

12 I wyprawił posłów do króla synówAmmona, którzy by imieniem jego mówili:"Co mnie i tobie jest, żeś przyciągnął

przeciwko mnie, abyś pustoszył ziemięmoją?" 13 On im odpowiedział: "Gdyż wziąłIzrael ziemię moją, kiedy wyszedł z Egiptu,od granic Arnonu aż do Jaboku i do Jordanu;

teraz tedy wróć mi ją w pokoju." 14 Jefte

znowu dał znać przez nich i rozkazał, abymówili królowi Ammonitów: 15 "To mówiJefte: Nie wziął Izrael ziemi Moab ani ziemisynów Ammona, 16 ale kiedy szli z Egiptu,

chodził po puszczy aż do Morza Czerwonegoi przyszedł do Kades. 17 I wyprawił posłówdo króla Edomu mówiąc: Przepuść mię,abym przeszedł przez ziemię twoją. Lecz onnie chciał zezwolić na prośbę jego. Posłał teżdo króla Moabu, który mu też przejściadozwolić się wzbraniał. Mieszkał tedy wKades, 18 i obszedł z boku ziemię Edom iziemię Moab, i przyszedł na wschodniąstronę ziemi Moab, i położył się obozem zaArnonem, a nie chciał wnijść w granice

Moabu; Arnon bowiem jest na pograniczuziemi Moab. 19 Posłał tedy Izrael posłów do

nobiscum, et pugnes contra filios Ammon,

sisque dux omnium qui habitant in Galaad. 9

Jephte quoque dixit eis : Si vere venistis ad

me, ut pugnem pro vobis contra filios

Ammon, tradideritque eos Dominus in manus

meas, ego ero vester princeps ? 10 Quiresponderunt ei : Dominus, qui hæc audit,ipse mediator ac testis est quod nostra

promissa faciemus. 11 Abiit itaque Jephtecum principibus Galaad, fecitque eum omnis

populus principem sui. Locutusque est Jephte

omnes sermones suos coram Domino in

Maspha.

12 Et misit nuntios ad regem filiorum

Ammon, qui ex persona sua dicerent : Quid

mihi et tibi est, quia venisti contra me, ut

vastares terram meam ? 13 Quibus ille

respondit : Quia tulit Israël terram meam,quando ascendit de Ægypto, a finibus Arnon

usque Jaboc atque Jordanem : nunc ergo cum

pace redde mihi eam. 14 Per quos rursum

mandavit Jephte, et imperavit eis ut dicerent

regi Ammon : 15 Hæc dicit Jephte : Non tulitIsraël terram Moab, nec terram filiorumAmmon : 16 sed quando de Ægypto

conscenderunt, ambulavit per solitudinemusque ad mare Rubrum, et venit in Cades. 17

Misitque nuntios ad regem Edom, dicens :

Dimitte me ut transeam per terram tuam. Qui

noluit acquiescere precibus ejus. Misit

quoque ad regem Moab, qui et ipse transitum

præbere contempsit. Mansit itaque in Cades,18 et circuivit ex latere terram Edom et

terram Moab : venitque contra orientalem

plagam terræ Moab, et castrametatus esttrans Arnon : nec voluit intrare terminos

Moab. (Arnon quippe confinium est terræMoab.) 19 Misit itaque Israël nuntios ad



26

Sehona, króla amorejskiego, który mieszkałw Hesebonie, i rzekli mu: Dopuść, abym

przeszedł przez ziemię twoją aż do rzeki. 20

A on też wzgardziwszy słowami Izraela, niedopuścił mu przejść przez granice swoje, ale

zebrawszy niezliczony lud wyjechał przeciwniemu do Jassa i mocny opór stawiał. 21 I dałgo Pan w ręce Izraela ze wszystkimwojskiem jego, a Izrael go poraził i posiadłwszystką ziemię Amorejczyków,mieszkańców owej krainy, 22 i wszystkie

granice ich od Arnonu aż do Jaboku, i od pustyni aż do Jordanu. 23 Pan tedy, Bóg

izraelski, wygubił Amorejczyków, gdywalczył z nimi lud jego izraelski, a ty terazchcesz posiąść ziemię jego? 24 Czyż to, co

posiadł Chamos, bóg twój, do ciebie prawnienie należy? A co Pan, Bóg nasz, jakozwycięzca otrzymał, w nasze też posiadaniesię dostanie. 25 Chyba żeś ty lepszy niźliBalak, syn Sefora, król moabski, albomożesz pokazać, że się spierał z Izraelem iwalczył przeciw niemu, 26 gdy mieszkał wHesebonie i w wioskach jego i w Aroerze i

wsiach jego, albo we wszystkich miastach

nad Jordanem przez trzysta lat. Czemużeście przez tak długi czas z tym upominaniem sięnic nie czynili? 27 A tak nie ja grzeszę

przeciwko tobie, ale ty przeciwko mnie źleczynisz, narzucając mi wojnyniesprawiedliwe. Niechaj sądzi Pan, Sędziatego dnia, między Izraelem a między synamiAmmona!" 28 I nie chciał król synówAmmona przystać na słowa Jeftego, które

przez posłów przesłał.

4. ŚLUB JEFTEGO I JEGO ZWYCIĘSTWO

(11,29-40).

29 Stał się tedy nad Jeftem duch Pański, aobchodząc Galaad i Manassesa, Masfa teżGalaadu, a stamtąd ciągnąc do synówAmmona, 30 złożył ślub Panu mówiąc: "Jeślidasz synów Ammona w ręce moje, 31

ktokolwiek pierwszy wynijdzie z drzwi

domu mego i zabieży mi wracającemu się w pokoju od synów Ammona, tego ofiaruję na

całopalenie Panu." 32 I przyszedł Jefte dosynów Ammona, aby walczyć przeciw nim, i

Sehon regem Amorrhæorum, qui habitabat inHesebon, et dixerunt ei : Dimitte ut transeam

per terram tuam usque ad fluvium. 20 Qui et

ipse Israël verba despiciens, non dimisit eumtransire per terminos suos : sed infinita

multitudine congregata, egressus est contraeum in Jasa, et fortiter resistebat. 21

Tradiditque eum Dominus in manus Israëlcum omni exercitu suo : qui percussit eum, et

possedit omnem terram Amorrhæi habitatorisregionis illius, 22 et universos fines ejus, de

Arnon usque Jaboc, et de solitudine usque ad

Jordanem. 23 Dominus ergo Deus Israëlsubvertit Amorrhæum, pugnante contra illum

populo suo Israël, et tu nunc vis possidereterram ejus ? 24 nonne ea quæ possidet

Chamos deus tuus, tibi jure debentur ? quæautem Dominus Deus noster victor obtinuit,

in nostram cedent possessionem : 25 nisi

forte melior es Balac filio Sephor rege Moab

; aut docere potes, quod jurgatus sit contra

Israël, et pugnaverit contra eum, 26 quando

habitavit in Hesebon et viculis ejus, et in

Aroër et villis illius, vel in cunctis civitatibus juxta Jordanem, per trecentos annos. Quare

tanto tempore nihil super hac repetitione

tentastis ? 27 Igitur non ego pecco in te, sed

tu contra me male agis, indicens mihi bella

non justa. Judicet Dominus arbiter hujus diei

inter Israël, et inter filios Ammon. 28

Noluitque acquiescere rex filiorum Ammon

verbis Jephte, quæ per nuntios mandaverat.

29 Factus est ergo super Jephte spiritus

Domini, et circuiens Galaad et Manasse,

Maspha quoque Galaad, et inde transiens ad

filios Ammon, 30 votum vovit Domino,

dicens : Si tradideris filios Ammon in manus

meas, 31 quicumque primus fuerit egressus

de foribus domus meæ, mihique occurreritrevertenti cum pace a filiis Ammon, eum

holocaustum offeram Domino. 32 Transivitque Jephte ad filios Ammon, ut



27

dał ich Pan w ręce jego. 33 I pobił ich odAroeru, aż do wejścia do Mennit,dwadzieścia miast, i aż do Abel, które jestobsadzone winnicami, porażką bardzowielką; i poniżeni są synowie Ammona przez

synów Izraelowych. 34 A gdy się wracałJefte do Masfa do domu swego, wybiegłanaprzeciw niego jedyna córka jego z

bębnami i z tańcami; bo nie miał innychdzieci. 35 Ujrzawszy ją rozdarł szaty swe irzekł: "Biada mnie, córko moja, oszukałaśmię i samaś jest oszukana, bom otworzył ustamoje do Pana, a inaczej uczynić nie będęmógł." 36 Ona mu odpowiedziała: "Ojczemój, jeśliś otworzył usta twoje do Pana,uczyń mi, cokolwiek obiecałeś, gdyż ci dał

Pan pomstę i zwycięstwo nadnieprzyjaciółmi twymi" 37 I rzekła do ojca:

"To mi tylko uczyń, o co proszę: puść mię,abym przez dwa miesiące obchodziła góry iopłakiwała dziewictwo moje ztowarzyszkami moimi." 38 A on jej

odpowiedział: "Idź" i puścił ją na dwamiesiące. A gdy odeszła z rówienniczkami itowarzyszkami swymi, opłakiwaładziewictwo swoje na górach. 39 A

wypełniwszy dwa miesiące, wróciła się doojca swego i uczynił jej, jak był ślubował, aona nie poznała męża. Stąd weszło wzwyczaj w Izraelu i zachowany jest obyczaj,

40 że co roku schodzą się córki izraelskie na

jedno miejsce i opłakują córkę JeftegoGalaadyty przez cztery dni.

5. WOJNA MIĘDZY EFRAIMEM AIZRAELEM. ŚMIERĆ JEFTEGO (12,1-7).

12

1 Ale oto w Efraimie wszczął się tumult, bo przeszedłszy ku północy rzekli do Jeftego:"Czemu jadąc na wojnę przeciwko synom

Ammona, nie chciałeś nas zawołać, abyśmy jechali z tobą? Przeto spalimy dom twój." 2

A on im odpowiedział: "Miałem ja i lud mójspór wielki z synami Ammona, i wzywałemwas, abyście mi pomoc dali, a nie chcieliścieuczynić. 3 Widząc to, położyłem duszę moją

w rękach moich i przeszedłem do synówAmmona, i dał ich Pan w ręce moje. I cóżem

pugnaret contra eos : quos tradidit Dominus

in manus ejus. 33 Percussitque ab Aroërusque dum venias in Mennith, viginti

civitates, et usque ad Abel, quæ est vineisconsita, plaga magna nimis : humiliatique

sunt filii Ammon a filiis Israël. 34 Revertenteautem Jephte in Maspha domum suam,

occurrit ei unigenita filia sua cum tympanis

et choris : non enim habebat alios liberos. 35 Qua visa, scidit vestimenta sua, et ait : Heu

me, filia mea ! decepisti me, et ipsa decepta

es : aperui enim os meum ad Dominum, et

aliud facere non potero. 36 Cui illa respondit

: Pater mi, si aperuisti os tuum ad Dominum,

fac mihi quodcumque pollicitus es, concessa

tibi ultione atque victoria de hostibus tuis. 37

Dixitque ad patrem : Hoc solum mihi præstaquod deprecor : dimitte me ut duobus

mensibus circumeam montes, et plangam

virginitatem meam cum sodalibus meis. 38

Cui ille respondit : Vade. Et dimisit eam

duobus mensibus. Cumque abiisset cum

sociis ac sodalibus suis, flebat virginitatem

suam in montibus. 39 Expletisque duobus

mensibus, reversa est ad patrem suum, et

fecit ei sicut voverat, quæ ignorabat virum.Exinde mos increbruit in Israël, etconsuetudo servata est, 40 ut post anni

circulum conveniant in unum filiæ Israël, et plangant filiam Jephte Galaaditæ diebusquatuor.

12

1 Ecce autem in Ephraim orta est seditio :

nam transeuntes contra aquilonem, dixerunt

ad Jephte : Quare vadens ad pugnam contra

filios Ammon, vocare nos noluisti, ut

pergeremus tecum ? igitur incendemus

domum tuam. 2 Quibus ille respondit :

Disceptatio erat mihi et populo meo contra

filios Ammon vehemens : vocavique vos, ut

præberetis mihi auxilium, et facere noluistis.3 Quod cernens, posui animam meam inmanibus meis, transivique ad filios Ammon,



28

zawinił, że przeciwko mnie powstajecie nawojnę? 4 Zwoławszy tedy do siebiewszystkich mężów Galaadu, walczył

przeciwko Efraimowi; i porazili mężowieGalaadu Efraima, ponieważ rzekł: "Zbiegiem

jest Galaad od Efraima i mieszka pośródEfraima i Manassesa." 5 I zajęli Galaadyci

brody Jordanu, przez które się Efraim wracaćmiał. A gdy przyszedł do nich ktoś z liczbyEfraimitów, uciekając, i mówił: "Proszę,dopuście mi się przeprawić," mówili muGalaadyci: "Czyś ty Efratejczyk?" A gdymówił: "Nie jestem," pytali go: 6 "MówżeSzibbolet," co się wykłada: kłos. A onodpowiadał: "Sibbolet," tąż literą kłosuwyrazić nie mogąc. I zaraz pojmawszy go

zabijali u samego przeprawiania się przezJordan. I poległo wonczas z Efraimaczterdzieści dwa tysiące. 7 Sądził tedy JefteGalaadyta Izraela sześć lat i umarł, i

pogrzebany został w mieście swym Galaad.

6. TRZEJ MNIEJSI SĘDZIOWIE (12,8-15).

8 Potem sądził Izraela Abesan z Betlejem; 9

ten miał trzydziestu synów i trzydzieścicórek, które wydając z domu, dał za mąż, itejże liczby synom swym wziął żonywprowadzając do domu swego. Siedem latsądził on Izraela; 10 i umarł, i pogrzebanyzostał w Betlejem. 11 Po nim nastąpiłAhialon Zabulończyk, i sądził Izraeladziesięć lat, 12 i umarł i pogrzebany został wZabulonie. 13 Potem sądził Izraela Abdon,syn Illela, Faratończyk, 14 który miał

czterdziestu synów i trzydziestu wnuków znich, wsiadających na siedemdziesiątźrebców oślic, a sądził Izraela osiem lat; i

umarł, 15 i pogrzebany został w Faraton wziemi Efraim, na górach amalekickich.

et tradidit eos Dominus in manus meas. Quid

commerui, ut adversum me consurgatis in

prælium ? 4 Vocatis itaque ad se cunctis viris

Galaad, pugnabat contra Ephraim :

percusseruntque viri Galaad Ephraim, quia

dixerat : Fugitivus est Galaad de Ephraim, ethabitat in medio Ephraim et Manasse. 5

Occupaveruntque Galaaditæ vada Jordanis, per quæ Ephraim reversurus erat. Cumquevenisset ad ea de Ephraim numero, fugiens,

atque dixisset : Obsecro ut me transire

permittatis : dicebant ei Galaaditæ : NumquidEphrathæus es ? quo dicente : Non sum : 6

interrogabant eum : Dic ergo Scibboleth,

quod interpretatur Spica. Qui respondebat :

Sibboleth : eadem littera spicam exprimere

non valens. Statimque apprehensum jugulabant in ipso Jordanis transitu. Et

ceciderunt in illo tempore de Ephraim

quadraginta duo millia. 7 Judicavit itaque

Jephte Galaadites Israël sex annis : etmortuus est, ac sepultus in civitate sua

Galaad.

8 Post hunc judicavit Israël Abesan deBethlehem : 9 qui habuit triginta filios, et

totidem filias, quas emittens foras, maritis

dedit, et ejusdem numeri filiis suis accepit

uxores, introducens in domum suam. Qui

septem annis judicavit Israël : 10 mortuusque

est, ac sepultus in Bethlehem. 11 Cui

successit Ahialon Zabulonites : et judicavit

Israël decem annis : 12 mortuusque est, ac

sepultus in Zabulon. 13 Post hunc judicavit

Israël Abdon filius Illel Pharathonites : 14

qui habuit quadraginta filios, et triginta ex eisnepotes, ascendentes super septuaginta pullos

asinarum. Et judicavit Israël octo annis : 15

mortuusque est, ac sepultus in Pharathon

terræ Ephraim, in monte Amalec.



29

V. Samson.

(13,1-16,31)

1. NARODZENIE SAMSONA (13,1-25).

13

1 I znowu uczynili synowie Izraelowi zło przed oblicznością Pana, a ten ich dał w ręceFilistynów przez czterdzieści lat. 2 I był

jeden mąż z Saraa, z pokolenia Dana,imieniem Manue, mający niepłodną żonę. 3

Tej ukazał się Anioł Pański i rzekł do niej:"Niepłodnaś jest i bez dziatek, ale poczniesz i

porodzisz syna. 4 Strzeżże się, abyś nie piławina i sycery, ani nie jadła nic nieczystego. 5

Albowiem poczniesz i porodzisz syna,

którego głowy brzytwa się nie dotknie, bo będzie nazarejczykiem Bożym oddzieciństwa swego i z żywota matki, i on

pocznie wybawiać Izraela z ręki Filistynów."

6 A ona, gdy przyszła do męża swego, rzekłamu: "Mąż Boży przyszedł do mnie, mająctwarz anielską, straszny bardzo; a gdym go

pytała, kim był i skąd przyszedł, i jakim go

imieniem zwano, nie chciał mi powiedzieć,ale to odpowiedział: 7 Oto poczniesz i

porodzisz syna; strzeż się, abyś nie piła winaani sycery, i nie jadła czego nieczystego, bodziecię będzie nazarejczykiem Bożym oddzieciństwa swego, z żywota matki swej ażdo dnia śmierci swej." 8 Modlił się tedyManue do Pana i rzekł: "Proszę, Panie, abymąż Boży, któregoś posłał, po wtóre

przyszedł i nauczył nas, co mamy czynić zdziecięciem, które się narodzi." 9 I wysłuchał

Pan modlącego się Manuego, i ukazał sięznowu Anioł Boży żonie jego siedzącej na polu. A Manue, mąż jej, nie był przy niej. 10

Ujrzawszy tedy Anioła pospieszyła się i pobiegła do męża swego, i powiedziała mumówiąc: "Oto mi się ukazał mąż, któregom

pierwej widziała." 11 A on wstał i poszedł zażoną swoją, a przyszeddłszy do męża rzekłmu: "Tyżeś to, któryś mówił do niewiasty?"A on odpowiedział: "Jam jest." 12 A Manue

do niego: "Kiedy, rzecze, ziści się mowa

twoja, co chcesz aby czyniło dziecię, alboczego się strzec będzie miało?" 13 I rzekł

13

1 Rursumque filii Israël fecerunt malum inconspectu Domini : qui tradidit eos in manus

Philisthinorum quadraginta annis. 2 Erat

autem quidam vir de Saraa, et de stirpe Dan,

nomine Manue, habens uxorem sterilem. 3

Cui apparuit angelus Domini, et dixit ad eam

: Sterilis es et absque liberis : sed concipies,

et paries filium. 4 Cave ergo ne bibas vinum

ac siceram, nec immundum quidquam

comedas : 5 quia concipies, et paries filium,

cujus non tanget caput novacula : erit enim

nazaræus Dei ab infantia sua et ex matrisutero, et ipse incipiet liberare Israël de manuPhilisthinorum. 6 Quæ cum venisset admaritum suum, dixit ei : Vir Dei venit ad me,

habens vultum angelicum, terribilis nimis.

Quem cum interrogassem quis esset, et unde

venisset, et quo nomine vocaretur, noluit

mihi dicere :7

sed hoc respondit : Ecceconcipies et paries filium : cave ne vinum

bibas, nec siceram, et ne aliquo vescaris

immundo : erit enim puer nazaræus Dei abinfantia sua, ex utero matris suæ usque addiem mortis suæ. 8 Oravit itaque Manue

Dominum, et ait : Obsecro, Domine, ut vir

Dei, quem misisti, veniat iterum, et doceat

nos quid debeamus facere de puero, qui

nasciturus est. 9 Exaudivitque Dominus

deprecantem Manue, et apparuit rursum

angelus Dei uxori ejus sedenti in agro :Manue autem maritus ejus non erat cum ea.

Quæ cum vidisset angelum, 10 festinavit, et

cucurrit ad virum suum : nuntiavitque ei,

dicens : Ecce apparuit mihi vir, quem ante

videram. 11 Qui surrexit, et secutus est

uxorem suam : veniensque ad virum, dixit ei

: Tu es qui locutus es mulieri ? Et ille

respondit : Ego sum. 12 Cui Manue :

Quando, inquit, sermo tuus fuerit expletus,

quid vis ut faciat puer ? aut a quo se

observare debebit ? 13 Dixitque angelusDomini ad Manue : Ab omnibus, quæ locutus



30

Anioł Pański do Manuego: "Od wszystkiego,com powiedział żonie twojej, niech sięwstrzyma. 14 Cokolwiek się z winnicy rodzi,niechaj nie jada, wina i sycery niech nie pije,

niczego nieczystego niech nie pożywa, a com

jej rozkazał, to niechaj wypełni i przestrzega." 15 I rzekł Manue do AniołaPańskiego: "Proszę cię, abyś zezwolił na

prośbę moją, i żebyśmy ci przygotowali

koźlątko z kóz." 16 Odpowiedział mu Anioł:"Chociaż mię przymuszasz, nie będę jadłchleba twego; ale jeśli chcesz uczynićcałopalenie, ofiarujże je Panu." A niewiedział Manue, że to był Anioł Pański. 17 I

rzekł do niego: "Jakie twe imię, abyśmy, jeślisię spełni słowo twoje, uczcili cię?" 18 A on

odpowiedział: "Czemu się pytasz o imięmoje, które jest dziwne?" 19 Wziął tedyManue koźlę z kóz i płynne ofiary, i położyłna skale ofiarując Panu, który czyni dziwy; asam i żona jego patrzyli. 20 A gdy

występował płomień ołtarza ku niebu, AniołPański wstąpił także w płomieniu. Gdy toujrzeli Manue i żona jego, upadli na twarzeswe na ziemię. 21 I więcej im się nie ukazałAnioł Pański. I zaraz poznał Manue, że był toAnioł Pański. 22 I rzekł do żony swej:"Śmiercią pomrzemy, bośmy widzieli Boga."

23 A żona odpowiedziała: "Gdyby nas Panchciał zabić, nie przyjąłby był całopalenia i

płynnych ofiar z rąk naszych, aniby nam byłnie ukazał tego wszystkiego, aniby tego, coma przyjść, nie objawił." 24 Porodziła tedysyna i dała mu imię Samson. I urosło dziecię,i błogosławił mu Pan. 25 I począł duchPański być z nim w obozie Dana międzySaraa a między Estaol.

2. MAŁŻEŃSTWO SAMSONA (14,1-20).

14

1 Poszedł tedy Samson do Tamnata, aujrzawszy tam niewiastę z córekfilistyńskich, 2 poszedł i powiedział ojcuswemu i matce swej mówiąc: "Widziałem wTamnata niewiastę z córek filistyńskich;

proszę, żebyście mi ją wzięli za żonę." 3

Rzekli mu ojciec i matka jego: "Czyż nie maniewiasty między córkami braci twoich i

sum uxori tuæ, abstineat se, 14 et quidquid

ex vinea nascitur, non comedat : vinum et

siceram non bibat ; nullo vescatur immundo :

et quod ei præcepi, impleat atque custodiat.15 Dixitque Manue ad angelum Domini :

Obsecro te ut acquiescas precibus meis, etfaciamus tibi hædum de capris. 16 Cui

respondit angelus : Si me cogis, non

comedam panes tuos : si autem visholocaustum facere, offer illud Domino. Et

nesciebat Manue quod angelus Domini esset.

17 Dixitque ad eum : Quod est tibi nomen,

ut, si sermo tuus fuerit expletus, honoremus

te ? 18 Cui ille respondit : Cur quæris nomenmeum, quod est mirabile ? 19 Tulit itaque

Manue hædum de capris, et libamenta, et

posuit super petram, offerens Domino, quifacit mirabilia : ipse autem et uxor ejus

intuebantur. 20 Cumque ascenderet flamma

altaris in cælum, angelus Domini pariter inflamma ascendit. Quod cum vidissent Manue

et uxor ejus, proni ceciderunt in terram, 21 et

ultra eis non apparuit angelus Domini.

Statimque intellexit Manue angelum Domini

esse, 22 et dixit ad uxorem suam : Morte

moriemur, quia vidimus Deum. 23 Cui

respondit mulier : Si Dominus nos vellet

occidere, de manibus nostris holocaustum et

libamenta non suscepisset, nec ostendisset

nobis hæc omnia, neque ea quæ sunt venturadixisset. 24 Peperit itaque filium, et vocavit

nomen ejus Samson. Crevitque puer, et

benedixit ei Dominus. 25 Cœpitque spiritusDomini esse cum eo in castris Dan inter

Saraa et Esthaol.

14

1 Descendit ergo Samson in Thamnatha :

vidensque ibi mulierem de filiabus

Philisthiim, 2 ascendit, et nuntiavit patri suo

et matri suæ, dicens : Vidi mulierem inThamnatha de filiabus Philisthinorum : quam

quæso ut mihi accipiatis uxorem. 3 Cui

dixerunt pater et mater sua : Numquid nonest mulier in filiabus fratrum tuorum, et in



31

między wszystkim ludem moim, że chceszwziąć żonę u Filistynów, którzy sąnieobrzezani?" I rzekł Samson do ojcaswego: "Tę mi weźmij, bo się podobałaoczom moim." 4 A rodzice jego nie

wiedzieli, że rzecz działa się od Pana i żeszukał zaczepki przeciw Filistynom, bo

naonczas Filistyni panowali nad Izraelem. 5

Poszedł tedy Samson z ojcem swym i zmatką do Tamnata. A gdy przyszli do winnicmiejskich, ukazał się młody lew srogi aryczący, i zabieżał mu. 6 Lecz duch Pański

przypadł na Samsona, i rozdarł lwa jakbykoźlę i poszarpał go na sztuki, choć nic zgoław ręku nie miał; a ojcu i matce nie chciałtego oznajmić. 7 I poszedł, i mówił z

niewiastą, która się podobała oczom jego. 8 A wracając się po kilku dniach aby ją pojąć,zstąpił, aby oglądać ścierw lwi, a oto rój

pszczół był w paszczęce lwiej i plastr miodu. 9 Wziąwszy go tedy w ręce, jadł na drodze, a

przyszedłszy do ojca swego i matki dał imczęść, którzy też sami zjedli; a przecie im niechciał powiedzieć, że miód ze ścierwalwiego wybrał. 10 Przyszedł tedy ojciec jegodo niewiasty i sprawił synowi swemuSamsonowi ucztę, bo tak młodzieńcy zwykli

byli czynić. 11 Gdy tedy go ujrzeli

mieszczanie owego miasta, dali mu

trzydziestu towarzyszów, żeby z nim byli. 12

I rzekł im Samson: "Zadam wam zagadkę; jeśli mi ją zgadniecie przez siedem dniwesela, dam wam trzydzieści prześcieradeł itrzydzieści sukien. 13 A jeśli nie będzieciemogli zgadnąć, wtedy wy mnie dacietrzydzieści prześcieradeł i trzydzieścisukien." Odpowiedzieli mu: "Zadaj zagadkę,

żebyśmy usłyszeli." 14

I rzekł im: "Z jedzącego wyszedł pokarm, a z mocnegowyszła słodkość." I nie mogli przez trzy dnizgadnąć zagadki. 15 A gdy nadchodziłsiódmy dzień, rzekli do żony Samsona:"Pochlebiaj mężowi twemu i namów go,żeby ci powiedział, co znaczy zagadka; a

jeśli nie będziesz chciała tego uczynić,spalimy cię z domem ojca twego. Czyścienas dlatego prosili na wesele, żeby naszłupić?" 16 A ona łzy przed Samsonem

wylewała i uskarżała się mówiąc: "Masz mięw nienawiści, a nie miłujesz, dlatego

omni populo meo, quia vis accipere uxorem

de Philisthiim, qui incircumcisi sunt ?

Dixitque Samson ad patrem suum : Hanc

mihi accipe : quia placuit oculis meis. 4

Parentes autem ejus nesciebant quod res a

Domino fieret, et quæreret occasionemcontra Philisthiim : eo enim tempore

Philisthiim dominabantur Israëli. 5 Descendit

itaque Samson cum patre suo et matre inThamnatha. Cumque venissent ad vineas

oppidi, apparuit catulus leonis sævus, etrugiens, et occurrit ei. 6 Irruit autem spiritus

Domini in Samson, et dilaceravit leonem,

quasi hædum in frustra discerpens, nihilomnino habens in manu : et hoc patri et matri

noluit indicare. 7 Descenditque, et locutus est

mulieri quæ placuerat oculis ejus. 8 Et postaliquot dies revertens ut acciperet eam,

declinavit ut videret cadaver leonis, et ecce

examen apum in ore leonis erat ac favus

mellis. 9 Quem cum sumpsisset in manibus

comedebat in via : veniensque ad patrem

suum et matrem, dedit eis partem, qui et ipsi

comederunt : nec tamen eis voluit indicare

quod mel de corpore leonis assumpserat. 10

Descendit itaque pater ejus ad mulierem, et

fecit filio suo Samson convivium : sic enim

juvenes facere consueverant. 11 Cum ergo

cives loci illius vidissent eum, dederunt ei

sodales triginta ut essent cum eo. 12 Quibus

locutus est Samson : Proponam vobis

problema : quod si solveritis mihi intra

septem dies convivii, dabo vobis triginta

sindones, et totidem tunicas : 13 sin autem

non potueritis solvere, vos dabitis mihi

triginta sindones, et ejusdem numeri tunicas.

Qui responderunt ei : Propone problema, ut

audiamus.14

Dixitque eis : De comedenteexivit cibus, et de forti egressa est dulcedo.

Nec potuerunt per tres dies propositionem

solvere. 15 Cumque adesset dies septimus,

dixerunt ad uxorem Samson : Blandire viro

tuo et suade ei ut indicet tibi quid significet

problema : quod si facere nolueris,

incendemus te, et domum patris tui : an

idcirco vocastis nos ad nuptias ut spoliaretis

? 16 Quæ fundebat apud Samson lacrimas, et

quærebatur, dicens : Odisti me, et non diligis

: idcirco problema, quod proposuisti filiis populi mei, non vis mihi exponere. At ille



32

zagadki, którąś dał synom ludu mego, niechcesz mi wyłożyć." A on odpowiedział:"Ojcu memu i matce nie chciałem

powiedzieć, a tobie miałbym powiedzieć?" 17 Przez siedem tedy dni wesela płakała

przed nim, aż dnia siódmego, gdy mu sięuprzykrzyła, wyłożył, a ona zar az

powiedziała sąsiadom swoim. 18 A oni mu

rzekli dnia siódmego przed zachodem słońca:"Co słodszego nad miód? a co mocniejszegonad lwa?" I rzekł do nich: "Byście byli nieorali jałowicą moją, nie rozwiązalibyściezagadki mojej." 19 Przypadł tedy nań duch

Pański, i poszedł do Askalonu, i zabił tamtrzydziestu mężów, a wziąwszy ich szaty dał

je tym, którzy byli zagadkę zgadli. I

rozgniewany bardzo, 20 poszedł do domuojca swego, żona zaś jego wyszła za mąż za

jednego z przyjaciół jego i swatów.

3. SAMSON W WALCE Z FILISTYNAMI

(15,1-16,3).

15

1 A po niedługim czasie, gdy nadchodziłydni pszenicznego żniwa, przyszedł Samson

chcąc odwiedzić żonę swoją, i przyniósł jejkoźlę z kóz. A gdy według zwyczaju chciałwnijść do jej komory, zabronił mu ojciec jejmówiąc: 2 "Mniemałem, że jej nienawidzisz,a przetom ją wydał za przyjaciela twego; alema siostrę, która młodsza i cudniejsza jestniż ona, niech ci będzie w miejsce niej żoną."

3 A Samson mu odpowiedział: "Od tego dnianie będzie na mnie winy wobec Filistynów, -

bo wam będę zło wyrządzał." 4 I poszedł, i pojmał trzysta lisów, i ogony ich do ogonów przywiązał, a w środku przywiązał pochodnie, 5 po czym ogniem je zapaliwszy

rozpuścił, aby tam i sam biegały. Lisywbiegły zaraz w zboża filistyńskie, a gdy sięzapaliło, i zboże już zebrane i to, co jeszczew kłosie stało, tak wszystko zgorzało, że iwinnice i oliwnice też ogień popalił. 6 I

rzekli Filistyni: "Kto to uczynił?"Powiedziano im: "Samson zięć Tamnatczyka

uczynił to za to, że wziął żonę i dałdrugiemu." I poszli Filistyni i spalili tak

respondit : Patri meo et matri nolui dicere : et

tibi indicare potero ? 17 Septem igitur diebus

convivii flebat ante eum : tandemque die

septimo cum ei esset molesta, exposuit. Quæstatim indicavit civibus suis. 18 Et illi

dixerunt ei die septimo ante solis occubitum :Quid dulcius melle, et quid fortius leone ?

Qui ait ad eos : Si non arassetis in vitula mea,

non invenissetis propositionem meam. 19 Irruit itaque in eum spiritus Domini,

descenditque Ascalonem, et percussit ibi

triginta viros : quorum ablatas vestes dedit iis

qui problema solverant. Iratusque nimis

ascendit in domum patris sui : 20 uxor autem

ejus accepit maritum unum de amicis ejus et

pronubis.

15

1 Post aliquantulum autem temporis, cumdies triticeæ messis instarent, venit Samson,

invisere volens uxorem suam, et attulit ei

hædum de capris. Cumque cubiculum ejussolito vellet intrare, prohibuit eum pater

illius, dicens : 2 Putavi quod odisses eam, et

ideo tradidi illam amico tuo : sed habet

sororem, quæ junior et pulchrior illa est : sittibi pro ea uxor. 3 Cui Samson respondit : Ab

hac die non erit culpa in me contra

Philisthæos : faciam enim vobis mala. 4

Perrexitque et cepit trecentas vulpes,caudasque earum junxit ad caudas, et faces

ligavit in medio : 5 quas igne succendens,

dimisit ut huc illucque discurrerent. Quæstatim perrexerunt in segetes Philisthinorum.

Quibus succensis, et compor tatæ jam fruges,et adhuc stantes in stipula, concrematæ sunt,in tantum ut vineas quoque et oliveta flamma

consumeret. 6 Dixeruntque Philisthiim : Quis

fecit hanc rem ? Quibus dictum est : Samson

gener Thamnathæi : quia tulit uxorem ejus, etalteri tradidit, hæc operatus est.Ascenderuntque Philisthiim, et combusserunt



33

niewiastę, jak i ojca jej. 7 Rzekł im Samson:"Chociażeście to uczynili, wszakże jeszczena was wezmę pomstę, a wtedy przestanę." 8

I poraził ich porażką wielką, tak iż zdumieninogę na biodro zakładali. A poszedłszy

mieszkał w jaskini skały Etam. 9 Przyciągnąwszy tedy Filistyni do ziemi Juda,

położyli się obozem na miejscu, które potemnazwano Lechi, to jest paszczęka, i tam sięich wojsko rozpostarło. 10 I rzekli do nich z

pokolenia Judy: "Czemuście przyciągnęli przeciw nam?" Oni odpowiedzieli:

"Przyszliśmy, aby związać Samsona i żebymu oddać to, co nam wyrządził." 11 Poszłotedy trzy tysiące mężów z Judy do jaskiniskały Etam i rzekli do Samsona: "Nie wiesz,

iż Filistyni panują nad nami? Czemuś tochciał uczynić?" A on im rzekł: "Jak mnieuczynili, tak im uczyniłem." 12 Przyszliśmy,mówią, związać cię i wydać w ręceFilistynów." Samson im rzecze:"Przysięgnijcie i przyrzeczcie mi, że mnienie zabijecie." 13 Rzekli: "Nie zabijemy cię,ale związanego wydamy." I związali go

dwoma nowymi powrozami, i zabrali go ze

skały Etam. 14 A gdy przyszedł do miejscaPaszczęki i Filistyni krzycząc wybieglinaprzeciw niego, przypadł nań duch Pański;a jako zwykły za podmuchem ognia lny się

palić, tak powrozy, którymi był związany,rozleciały się i rozwiązały. 15 I znalezioną

paszczękę, to jest szczękę oślą, która leżała, porwawszy, zabił nią tysiąc mężów i rzekł: 16 "Paszczęką oślą, szczęką źrebca ośliczgładziłem ich i zabiłem tysiąc mężów." 17

A gdy tych słów śpiewając dokończył, rzucił paszczękę z ręki i nazwał imię miejsca

owego Ramat Lechi, co się wykłada: podniesienie paszczęki. 18 A gdy był bardzospragniony, wołał do Pana i rzekł: "Tyś dał

przez rękę sługi twego to wybawienie bardzowielkie i zwycięstwo; a oto od pragnieniaumieram i wpadnę w ręce nieobrzezanych."

19 I otworzył Pan trzonowy ząb w paszczęceoślej, i wyszła z niego woda; a gdy jej sięnapił, ochłodził ducha i wzmocnił się. I

przeto nazwano owo miejsce: Źródłowzywającego z paszczęki, aż do dnia

dzisiejszego.

tam mulierem quam patrem ejus. 7 Quibus

ait Samson : Licet hæc feceritis, tamen adhucex vobis expetam ultionem, et tunc quiescam.

8 Percussitque eos ingenti plaga, ita ut

stupentes suram femori imponerent. Et

descendens habitavit in spelunca petræ Etam.9 Igitur ascendentes Philisthiim in terram

Juda, castrametati sunt in loco, qui postea

vocatus est Lechi, id est, Maxilla, ubi eorumeffusus est exercitus. 10 Dixeruntque ad eos

de tribu Juda : Cur ascendistis adversum nos

? Qui responderunt : Ut ligemus Samson

venimus, et reddamus ei quæ in nos operatusest. 11 Descenderunt ergo tria millia virorum

de Juda ad specum silicis Etam, dixeruntque

ad Samson : Nescis quod Philisthiim

imperent nobis ? quare hoc facere voluisti ?Quibus ille ait : Sicut fecerunt mihi, sic feci

eis. 12 Ligare, inquiunt, te venimus, et

tradere in manus Philisthinorum. Quibus

Samson : Jurate, ait, et spondete mihi quod

non occidatis me. 13 Dixerunt : Non te

occidemus, sed vinctum trademus.

Ligaveruntque eum duobus novis funibus, et

tulerunt eum de petra Etam. 14 Qui cum

venisset ad locum Maxillæ, et Philisthiimvociferantes occurrissent ei, irruit spiritus

Domini in eum : et sicut solent ad odorem

ignis lina consumi, ita vincula, quibus ligatus

erat, dissipata sunt et soluta. 15 Inventamque

maxillam, id est, mandibulam asini, quæ jacebat, arripiens interfecit in ea mille viros,

16 et ait : In maxilla asini, in mandibula pulli

asinarum, delevi eos, et percussi mille viros.

17 Cumque hæc verba canens complesset, projecit mandibulam de manu, et vocavit

nomen loci illius Ramathlechi, quod

interpretatur, Elevatio maxillæ.18

Sitiensquevalde, clamavit ad Dominum, et ait : Tu

dedisti in manu servi tui salutem hanc

maximam atque victoriam : en siti morior,

incidamque in manus incircumcisorum. 19

Aperuit itaque Dominus molarem dentem in

maxilla asini, et egressæ sunt ex eo aquæ.Quibus haustis, refocillavit spiritum, et vires

recepit. Idcirco appellatum est nomen loci

illius, Fons invocantis de maxilla, usque in

præsentem diem.



34

20 I sądził Izraela za dni Filistynówdwadzieścia lat.

16

1 Poszedł też do Gazy i ujrzał tam niewiastęnierządnicę, i wszedł do niej. 2 Gdy to

usłyszeli Filistyni i gruchnęło u nich, żeSamson wszedł do miasta, otoczyli go,

postawiwszy straż w bramie miejskiej, i tam

całą noc po cichu czekali, aby skoro dzień,wychodzącego zabić. 3 Ale Samson spał ażdo północy, po czym powstawszy wziąłoboje wrota u bramy z podwojami ich i z

zamkiem, i włożywszy je na ramiona swe,zaniósł na wierzch góry, stojącej od stronyHebronu.

SAMSON I DALILA (16,4-31).

4 Potem rozmiłował się w niewieście, któramieszkała w dolinie Sorek, a zwano jąDalila. 5 I przyjechali do niej książętafilistyńscy, i rzekli: "Oszukaj go, a dowiedzsię od niego, w czym tak wielką moc ma i

jakbyśmy go zwyciężyć mogli i związanegoutrapić. Jeśli to uczynisz, damy ci każdytysiąc i sto srebrników." 6 Rzekła tedy Dalilado Samsona: "Powiedz mi, proszę, w czym

jest największa moc twoja, i co jest, czym byś związany, wyrwać się nie mógł?" 7

Odpowiedział jej Samson: "Gdyby mięzwiązano siedmiu powrozami żylastymi,

jeszcze nie uschłymi i jeszcze wilgotnymi, będę słaby jak inni ludzie." 8 I przynieśli doniej książęta filistyńscy siedem powrozów,

jak była rzekła, 9 i związała go nimi, podczasgdy się u niej ukryła zasadzka i w komorzekońca sprawy oczekiwała. I zawołała nań:"Filistyni nad tobą, Samsonie!" A onrozerwał powrozy, jak gdyby kto przerwałnić ukręconą z paździerzy zgrzebnych, gdyzapach ognia poczuje; i nie poznano, w czym

była moc jego. 10 I rzekła do niego Dalila:

"Otoś mię oszukał i nieprawdę powiedziałeś;teraz przynajmniej powiedz mi, czym by cięzwiązać." 11 On jej odpowiedział: "Gdyby

mię związano nowymi powrozami, którychnigdy nie używano, słaby będę i innym

20 Judicavitque Israël in diebus Philisthiimviginti annis.

16

1 Abiit quoque in Gazam, et vidit ibimulierem meretricem, ingressusque est ad

eam. 2 Quod cum audissent Philisthiim, et

percrebruisset apud eos intrasse urbem

Samson, circumdederunt eum, positis in

porta civitatis custodibus : et ibi tota nocte

cum silentio præstolantes, ut facto maneexeuntem occiderent. 3 Dormivit autem

Samson usque ad medium noctem : et inde

consurgens, apprehendit ambas portæ forescum postibus suis et sera, impositasque

humeris suis portavit ad verticem montis, qui

respicit Hebron.

4 Post hæc amavit mulierem, quæ habitabatin valle Sorec, et vocabatur Dalila. 5

Veneruntque ad eam principes

Philisthinorum, atque dixerunt : Decipe eum,

et disce ab illo, in quo habeat tantam

fortitudinem, et quomodo eum superarevaleamus, et vinctum affligere : quod si

feceris, dabimus tibi singuli mille et centum

argenteos. 6 Locuta est ergo Dalila ad

Samson : Dic mihi, obsecro, in quo sit tua

maxima fortitudo, et quid sit quo ligatus

erumpere nequeas ? 7 Cui respondit Samson

: Si septem nerviceis funibus necdum siccis,

et adhuc humentibus, ligatus fuero, infirmus

ero ut ceteri homines. 8 Attuleruntque ad

eam satrapæ Philisthinorum septem funes, ut

dixerat : quibus vinxit eam, 9 latentibus apudse insidiis, et in cubiculo finem rei

expectantibus : clamavitque ad eum :

Philisthiim super te, Samson. Qui rupit

vincula, quomodo si rumpat quis filum de

stuppæ tortum putamine, cum odorem ignisacceperit : et non est cognitum in quo esset

fortitudo ejus. 10 Dixitque ad eum Dalila :

Ecce illusisti mihi, et falsum locutus es :

saltem nunc indica mihi quo ligari debeas. 11

Cui ille respondit : Si ligatus fuero novis

funibus, qui numquam fuerunt in opere,infirmus ero, et aliorum hominum similis. 12



35

ludziom podobny." 12 I znowu Dalila

związała go takimi, i przygotowawszyzasadzkę w komorze zawołała: "Filistyni nadtobą, Samsonie!" - A on tak porwał powrozy

jak nici płótna. 13 I rzekła znowu Dalila do

niego: "Pókiż mię zdradzasz i kłamstwo powiadasz? Wyjaw, czym masz byćzwiązany." Samson jej odpowiedział: "Jeślisiedem włosów z głowy mojej z niciąosnowaną spleciesz, a gwóźdź w nieobwiniony wbijesz w ziemię, słabym będę."

14 Gdy to uczyniła Dalila, rzekła do niego:"Filistyni nad tobą, Samsonie!" Lecz onwstawszy ze snu wyrwał gwóźdź z włosami iz osnową. 15 I rzekła do niego Dalila: "Jakżemożesz mówić, że mię miłujesz, gdy serce

twoje nie jest ze mną? Trzykroć mięokłamałeś, a nie chciałeś powiedzieć, wczym jest bardzo wielka moc twoja." 16 A

gdy mu dokuczała i przez wiele dniustawicznie przy nim tkwiła czasuodpocznienia nie dając, ustała dusza jego i ażdo śmierci się spracowała. 17 Wtedy

wyjawiając prawdę rzekł do niej: "Żelazonigdy nie postało na głowie mojej, bom jestnazarejczyk, to jest poświęcony Bogu zżywota matki mojej; jeśliby mi głowęogolono, odejdzie ode mnie moc moja i

ustanę, i będę jak inni ludzie." 18 A ona

widząc, że jej otworzył całą duszę swoją, posłała do książąt filistyńskich i kazała powiedzieć: "Przyjedźcie jeszcze raz, bo miteraz otworzył serce swoje." I przyjechali

wziąwszy pieniądze, które byli obiecali. 19 A

ona uśpiła go na kolanach swoich i położyłagłowę jego na swym łonie, i przyzwała

balwierza, i ogoliła siedem włosów jego, i

poczęła go odpychać i wyganiać od siebie, bo natychmiast odeszła moc od niego. 20 I

rzekła: "Filistyni nad tobą, Samsonie!" A onwstawszy ze snu rzekł w sercu swoim:"Wyrwę się, jak przedtem czyniłem, iotrząsnę się," nie wiedząc, że Pan odstąpił odniego. 21 A Filistyni pojmawszy go,

natychmiast wyłupili mu oczy i powiedli go

do Gazy związanego łańcuchami, azamknąwszy go w ciemnicy żarna obracać

przymusili. 22 I już włosy jego podrastać

poczynały. 23 A książęta filistyńscy zeszlisię razem, żeby złożyć ofiary wielkie

Quibus rursum Dalila vinxit eum, et clamavit

: Philisthiim super te, Samson : in cubiculo

insidiis præparatis. Qui ita rupit vincula quasifila telarum. 13 Dixitque Dalila rursum ad

eum : Usquequo decipis me, et falsum

loqueris ? ostende quo vinciri debeas. Cuirespondit Samson : Si septem crines capitis

mei cum licio plexueris, et clavum his

circumligatum terræ fixeris, infirmus ero. 14 Quod cum fecisset Dalila, dixit ad eum :

Philisthiim super te, Samson. Qui consurgens

de somno extraxit clavum cum crinibus et

licio. 15 Dixitque ad eum Dalila : Quomodo

dicis quod amas me, cum animus tuus non sit

mecum ? Per tres vices mentitus es mihi, et

noluisti dicere in quo sit maxima fortitudo

tua. 16 Cumque molesta esset ei, et permultos dies jugiter adhæreret, spatium adquietem non tribuens, defecit anima ejus, et

ad mortem usque lassata est. 17 Tunc

aperiens veritatem rei, dixit ad eam : Ferrum

numquam ascendit super caput meum, quia

nazaræus, id est, consecratus Deo, sum de

utero matris meæ : si rasum fuerit caputmeum, recedet a me fortitudo mea, et

deficiam, eroque sicut ceteri homines. 18

Vidensque illa quod confessus ei esset

omnem animum suum, misit ad principes

Philisthinorum ac mandavit : Ascende adhuc

semel, quia nunc mihi aperuit cor suum. Qui

ascenderunt assumpta pecunia, quam

promiserant. 19 At illa dormire eum fecit

super genua sua, et in sinu suo reclinare

caput. Vocavitque tonsorem, et rasit septem

crines ejus, et cœpit abigere eum, et a serepellere : statim enim ab eo fortitudo

discessit. 20 Dixitque : Philisthiim super te,

Samson. Qui de somno consurgens, dixit inanimo suo : Egrediar sicut ante feci, et me

excutiam : nesciens quod recessisset ab eo

Dominus. 21 Quem cum apprehendissent

Philisthiim, statim eruerunt oculos ejus, et

duxerunt Gazam vinctum catenis, et clausum

in carcere molere fecerunt. 22 Jamque capilli

ejus renasci cœperunt. 23 Et principes

Philisthinorum convenerunt in unum ut

immolarent hostias magnificas Dagon deo

suo, et epularentur, dicentes : Tradidit deus

noster inimicum nostrum Samson in manusnostras. 24 Quod etiam populus videns,



36

Dagonowi, bogu swemu, i weselili sięmówiąc: "Dał bóg nasz nieprzyjaciela

naszego Samsona w ręce nasze." 24 Lud teżwidząc to chwalił boga swego i to samomówił: "Dał bóg nasz nieprzyjaciela naszego

w ręce nasze, który spustoszył ziemię naszą iwielu zabił." 25 A gdy byli dobrej myśliweseląc się przy biesiadach, najadłszy się

już, przykazali, aby zawołano Samsona i abygrał przed nimi. I przywiedziony z ciemnicygrał przed nimi, i postawili go międzydwoma słupami. 26 I rzekł chłopcu, który go

prowadził: "Puść mię, żebym się dotknąłsłupów, na których stoi wszystek dom, a

podparł się na nich i trochę odpoczął." 27 A

dom pełen był mężów i niewiast, i byli tam

wszyscy książęta filistyńscy, a z dachu i zsali około trzech tysięcy obojej płci patrzyłona grającego Samsona. 28 A on wzywającPana rzekł: "Panie Boże, wspomnij na mnie,

a przywróć mi teraz pierwszą moc, Bożemój, abym się pomścił nad nieprzyjaciółmimymi, a za utratę obu oczu jedną pomstęwziął." 29 I ująwszy obydwa słupy, naktórych stał dom, jeden z nich prawą ręką, 30

a drugi lewą trzymając, rzekł: "Niech umrze

dusza moja z Filistynami!" I zatrząsł mocnosłupami, i upadł dom na wszystkich książąt ina cały lud, - który tam był; i daleko ichwięcej zabił umierając niźli przedtem żywy

będąc. 31 A przyszedłszy bracia jego Iwszystek ród wzięli ciało jego i pogrzebali

między Saraa i Estaol w grobie ojca jegoManuego; a sądził on Izraela dwadzieścia lat.

CZĘŚĆ II (17,1-21,24)

DODATKI

I. Początki świątyni w Lais-Dan.

(17,1-18,31)

1. SANKTUARIUM MICHASA (17,1-13).

17

1 Był naonczas jeden mąż z góry Efraim,

imieniem Michas, który rzekł matce swej: 2 "Tysiąc i sto srebrników, któreś sobie była

laudabat deum suum, eademque dicebat :

Tradidit deus noster adversarium nostrum in

manus nostras, qui delevit terram nostram, et

occidit plurimos. 25 Lætantesque perconvivia, sumptis jam epulis, præceperunt ut

vocaretur Samson, et ante eos luderet. Quiadductus de carcere ludebat ante eos,

feceruntque eum stare inter duas columnas.

26 Qui dixit puero regenti gressus suos :Dimitte me, ut tangam columnas, quibus

omnis imminet domus, et recliner super eas,

et paululum requiescam. 27 Domus autem

erat plena virorum ac mulierum, et erant ibi

omnes principes Philisthinorum, ac de tecto

et solario circiter tria millia utriusque sexus

spectantes ludentem Samson. 28 At ille

invocato Domino ait : Domine Deus,memento mei, et redde mihi nunc

fortitudinem pristinam, Deus meus, ut

ulciscar me de hostibus meis, et pro

amissione duorum luminum unam ultionem

recipiam. 29 Et apprehendens ambas

columnas quibus innitebatur domus,

alteramque earum dextera et alteram lævatenens, 30 ait : Moriatur anima mea cum

Philisthiim. Concussisque fortiter columnis,

cecidit domus super omnes principes, et

ceteram multitudinem quæ ibi erat :multoque plures interfecit moriens, quam

ante vivus occiderat. 31 Descendentes autem

fratres ejus et universa cognatio, tulerunt

corpus ejus, et sepelierunt inter Saraa et

Esthaol in sepulchro patris sui Manue :

judicavitque Israël viginti annis.

17

1 Fuit eo tempore vir quidam de monte

Ephraim nomine Michas, 2 qui dixit matrisuæ : Mille et centum argenteos, quos



37

oddzieliła, i na które przy mnie przysięgłaś,oto ja mam i są u mnie." Ona muodpowiedziała: "Błogosławiony syn mójPanu." 3 Zwrócił je tedy matce swej, któramu była rzekła: "Poświęciłam i ślubowałam

to srebro Panu, aby z ręki mej przyjął synmój i uczynił obraz rzeźbiony i lany; a terazoddaję je tobie." 4 Zwrócił je tedy matceswej, a ona wzięła dwieście srebrnych i dała

je złotnikowi, żeby z nich uczynił obrazrzeźbiony i lany; i był w domu Michasa. 5 A

odłączył on też w nim Bogu świątyńkę iuczynił efod i terafim, to jest szatę kapłańskąi bałwany, i napełnił rękę jednego z synówswych, i był mu kapłanem. 6 W owe dni nie

było króla w Izraelu, ale każdy, co mu się

zdało prawego, to czynił. 7 Był też drugimłodzieniec z Betlejem Judy, z pokolenia

jego; a ten był Lewitą i mieszkał tam. 8 I

wyszedłszy z miasta Betlejem, chciałgościem być, gdzieby mu dogodnie było. Agdy będąc w drodze przyszedł na góryEfraim i wstąpił na chwilę do domu Michasa, 9 spytany był przez niego, skąd przyszedł.Odpowiedział: "Jestem Lewita z BetlejemJudy, a idę żeby mieszkać, kędy będę mógł, igdzieby mi się zdało z moim pożytkiem." 10

I rzekł Michas: "Mieszkaj u mnie i bądź miojcem i kapłanem, a dam ci na każdy rokdziesięć srebrników i dwie szaty, i czego dożywności potrzeba." 11 Zgodził się izamieszkał u człowieka, i był mu jako jedenz synów. 12 I napełnił Michas rękę jego, imiał młodzieńca kapłanem u siebie mówiąc: 13 "Teraz wiem, że mi Bóg uczyni dobrze,gdy mam kapłana z rodu lewickiego."

2. DANICI W POSZUKIWANIU

TERYTORIUM (18,1-10).

18

1 W owe dni nie było króla w Izraelu, a pokolenie Dan szukało sobie posiadłości nazamieszkanie, bo aż do owego dnia międzyinnymi pokoleniami nie otrzymało działu. 2

Posłali tedy synowie Dana z pokolenia idomu swego pięciu mężów bardzo mocnych

separaveras tibi, et super quibus me audiente

juraveras, ecce ego habeo, et apud me sunt.

Cui illa respondit : Benedictus filius meus

Domino. 3 Reddidit ergo eos matri suæ, quædixerat ei : Consecravi et vovi hoc argentum

Domino, ut de manu mea suscipiat filiusmeus, et faciat sculptile atque conflatile : et

nunc trado illud tibi. 4 Reddidit igitur eos

matri suæ : quæ tulit ducentos argenteos, etdedit eos argentario, ut faceret ex eis

sculptile atque conflatile, quod fuit in domo

Michæ. 5 Qui ædiculam quoque in ea deoseparavit, et fecit ephod, et theraphim, id est,

vestem sacerdotalem, et idola : implevitque

unius filiorum suorum manum, et factus est

ei sacerdos. 6 In diebus illis non erat rex in

Israël, sed unusquisque quod sibi rectumvidebatur, hoc faciebat. 7 Fuit quoque alter

adolescens de Bethlehem Juda, ex cognatione

ejus : eratque ipse Levites, et habitabat ibi. 8

Egressusque de civitate Bethlehem,

peregrinari voluit ubicumque sibi

commodum reperisset. Cumque venisset in

montem Ephraim, iter faciens, et declinasset

parumper in domum Michæ, 9 interrogatus

est ab eo unde venisset. Qui respondit :

Levita sum de Bethlehem Juda, et vado ut

habitem ubi potuero, et utile mihi esse

perspexero. 10 Dixitque Michas : Mane apud

me, et esto mihi parens ac sacerdos : daboque

tibi per annos singulos decem argenteos, ac

vestem duplicem, et quæ ad victum suntnecessaria. 11 Acquievit, et mansit apud

hominem, fuitque illi quasi unus de filiis. 12

Implevitque Michas manum ejus, et habuit

puerum sacerdotem apud se : 13 Nunc scio,

dicens, quod benefaciet mihi Deus habenti

Levitici generis sacerdotem.

18

1 In diebus illis non erat rex in Israël, ettribus Dan quærebat possessionem sibi, uthabitaret in ea : usque ad illum enim diem

inter ceteras tribus sortem non acceperat. 2

Miserunt ergo filii Dan stirpis et familiæ suæquinque viros fortissimos de Saraa et



38

z Saraa i z Estaol, aby wybadali ziemię i pilnie wypatrzyli, i rzekli im: Idźcie awybadajcie ziemię." Ci, gdy po drodze

przyszli na góry Efraim i weszli do domu

Michasa, odpoczęli tam. 3 A poznawszy głos

młodzieńca Lewity i stojąc w jego gospodzierzekli do niego: "Kto cię tu przywiódł? Co tuczynisz? 4 Dlaczegoś tu chciał przyjść?" Aon im odpowiedział: "To a to mi uczyniłMichas i najął mię za zapłatę, abym mu byłkapłanem." 5 I prosili go, aby się poradziłPana, żeby mogli wiedzieć, czy szczęśliwądrogą idą i czy rzecz będzie miała

powodzenie. 6 On im odpowiedział: "Idźciew pokoju! Pan patrzy na drogę waszą i naścieżkę, którą idziecie." 7 Poszedłszy tedy

pięciu mężów, przyszli do Lais i ujrzeli lud,mieszkający w nim bez żadnej bojaźni,według zwyczaju Sydończyków, bezpieczniei spokojnie, bo im się nikt nie sprzeciwiał, i

bardzo bogaty, a daleko od Sydonu i od

wszystkich ludzi oddzieleni. 8 I wrócili siędo braci swych do Saraa i Estaol, a na

pytanie ich, co sprawili, odpowiedzieli: 9

"Wstańcie! pójdźmy do nich, bośmy widzieliziemię bardzo bogatą i obfitą; niezaniedbujcie, nie ustajcie, pójdźmy a

posiądźmy ją, nie będzie żadnego trudu. 10

Przyjdziemy do bezpiecznych, do krainy

bardzo szerokiej, a da nam Pan miejsce, na

którym nie masz niedostatku żadnej rzeczy ztych, które się na ziemi rodzą."

3. PRZENIESIENIE SIĘ DANITÓW;ŚWIĄTYNIA W LAIS-DAN (18,11-31).

11 Wyjechało tedy z pokolenia Dan, to jest z

Saraa i z Estaol, sześciuset mężów, przepasanych bronią wojenną, 12 a idąc położyli się w Kariatiarim judzkim; które tomiejsce od owego czasu otrzymało imięObóz Dana, a jest za Kariatiarim. 13 Stamtąd

przeszli na góry Efraim. A gdy przyszli dodomu Michasa, 14 rzekło pięciu mężów,którzy pierwej posłani byli na wybadanieziemi Lais, do drugich braci swoich: "Wiecie

że w tych domach jest efod i terafim, i obrazrzeźbiony i lany; patrzcież, co się wam

podoba." 15 A skręciwszy trochę, weszli domieszkania młodzieńca Lewity, który był w

Esthaol, ut explorarent terram, et diligenter

inspicerent : dixeruntque eis : Ite, et

considerate terram. Qui cum pergentes

venissent in montem Ephraim, et intrassent

domum Michæ, requieverunt ibi : 3 et

agnoscentes vocem adolescentis Levitæ,utentesque illius diversorio, dixerunt ad eum

: Quis te huc adducit ? quid hic agis ? quam

ob causam huc venire voluisti ? 4 Qui

respondit eis : Hæc et hæc præstitit mihiMichas, et me mercede conduxit, ut sim ei

sacerdos. 5 Rogaverunt autem eum ut

consuleret Dominum ut scire possent an

prospero itinere pergerent, et res haberet

effectum. 6 Qui respondit eis : Ite in pace :

Dominus respicit viam vestram, et iter quo

pergitis. 7 Euntes igitur quinque viri veneruntLais : videruntque populum habitantem in ea

absque ullo timore, juxta consuetudinem

Sidoniorum, securum et quietum, nullo ei

penitus resistente, magnarumque opum, et

procul a Sidone atque a cunctis hominibus

separatum. 8 Reversique ad fratres suos in

Saraa et Esthaol, et quid egissent

sciscitantibus responderunt : 9 Surgite,

ascendamus ad eos : vidimus enim terram

valde opulentam et uberem. Nolite negligere,

nolite cessare : eamus, et possideamus eam :

nullus erit labor. 10 Intrabimus ad securos, in

regionem latissimam, tradetque nobis

Dominus locum, in quo nullius rei est

penuria eorum quæ gignuntur in terra.

11 Profecti igitur sunt de cognatione Dan, id

est, de Saraa et Esthaol, sexcenti viri accinctiarmis bellicis, 12 ascendentesque manserunt

in Cariathiarim Judæ : qui locus ex eotempore Castrorum Dan nomen accepit, et

est post tergum Cariathiarim. 13 Inde

transierunt in montem Ephraim. Cumque

venissent ad domum Michæ, 14 dixerunt

quinque viri, qui prius missi fuerant ad

considerandam terram Lais, ceteris fratribus

suis : Nostis quod in domibus istis sit ephod,

et theraphim, et sculptile, atque conflatile :

videte quid vobis placeat. 15 Et cum paululum declinassent, ingressi sunt domum



39

domu Michasa, i pozdrowili go słowyspokojnymi. 16 Sześciuset mężów zaś, tak

jak byli zbrojni, stało przed drzwiami. 17

Lecz ci, którzy byli weszli do domumłodzieńca, usiłowali wziąć obraz rzeźbiony

i efod, i terafim i obraz lany, a kapłan stał przed drzwiami i sześciuset mężów mocnychniedaleko czekało. 18 Wzięli tedy ci, którzy

byli weszli, obraz rzeźbiony i efod, i bałwanyi obraz lany. I rzekł im kapłan: "Cóżczynicie?" 19 Odpowiedzieli mu: "Milcz i

połóż palec na usta twoje, a pójdź z nami,żebyśmy cię mieli za ojca i kapłana. Co cilepiej: żebyś był kapłanem w domu jednegomęża, czy też w jednym pokoleniu i rodzie wIzraelu?" 20 Gdy to usłyszał, zgodził się na

ich mowę i wziął efod i bałwany i obrazrzeźbiony, i szedł z nimi. 21 A gdy odeszli

puściwszy przed sobą dziatki i bydło, iwszystko, co było kosztownego, 22 i jużdaleko byli od domu Michasa, mężowie,którzy mieszkali w domu Michasa,zwoławszy się puścili się w pogoń i poczęliwołać za nimi. 23 A ci obejrzawszy się rzekli

do Michasa: "Czego chcesz? Czemu

wołasz?" 24 Odpowiedział: "Bogi moje,którem sobie sprawił, pobraliście i kapłana iwszystko, co mam, a mówicie: Co ci jest?"

25 I rzekli mu synowie Dana: "Strzeż się,abyś więcej do nas nie mówił, by nie przyszlido ciebie mężowie rozgniewani, a zginąłbyśsam z całym domem twoim." 26 I tak szli

zaczętą drogą. A widząc Michas, że sąmocniejsi od niego, wrócił się do domuswego. 27 A sześciuset mężów wzięłokapłana i cośmy wyżej powiedzieli, i przyszlido Lais, do ludu spokojnego i bezpiecznego,

i pobili ich ostrzem miecza, i miasto spalili,28 a nikt zgoła ich nie ratował, gdyż dalekomieszkali od Sydonu i z żadnymi ludźmi niemieli towarzystwa ani sprawy żadnej. A byłomiasto położone w krainie Rohob; 29 i

zbudowali je na nowo, i mieszkali w nim

dawszy miastu imię Dan, wedle imienia ojcaswego, którego zrodził Izrael, przedtem zaśzwało się Lais. 30 I postawili sobie obraz

rzeźbiony i uczynili Jonatana, syna Gersama,syna Mojżeszowego, i synów jego kapłanami

w pokoleniu Dan, aż do dnia pojmaniaswego.

adolescentis Levitæ, qui erat in domo Michæ: salutaveruntque eum verbis pacificis. 16

Sexcenti autem viri ita ut erant armati,

stabant ante ostium. 17 At illi, qui ingressi

fuerant domum juvenis, sculptile, et ephod,

et theraphim, atque conflatile tollerenitebantur, et sacerdos stabat ante ostium,

sexcentis viris fortissimis haud procul

expectantibus. 18 Tulerunt igitur quiintraverant sculptile, ephod, et idola, atque

conflatile. Quibus dixit sacerdos : Quid

facitis ? 19 Cui responderunt : Tace et pone

digitum super os tuum : venique nobiscum,

ut habeamus te patrem, ac sacerdotem. Quid

tibi melius est, ut sis sacerdos in domo unius

viri, an in una tribu et familia in Israël ? 20

Quod cum audisset, acquievit sermonibuseorum, et tulit ephod, et idola, ac sculptile, et

profectus est cum eis. 21 Qui cum pergerent,

et ante se ire fecissent parvulos ac jumenta,

et omne quod erat pretiosum, 22 et jam a

domo Michæ essent procul, viri quihabitabant in ædibus Michæ conclamantessecuti sunt, 23 et post tergum clamare

cœperunt. Qui cum respexissent, dixerunt adMicham : Quid tibi vis ? cur clamas ? 24 Qui

respondit : Deos meos, quos mihi feci,

tulistis, et sacerdotem, et omnia quæ habeo,et dicitis : Quid tibi est ? 25 Dixeruntque ei

filii Dan : Cave ne ultra loquaris ad nos, et

veniant ad te viri animo concitati, et ipse cum

omni domo tua pereas. 26 Et sic cœptoitinere perrexerunt. Videns autem Michas

quod fortiores se essent, reversus est in

domum suam. 27 Sexcenti autem viri

tulerunt sacerdotem, et quæ supra diximus :veneruntque in Lais ad populum quiescentem

atque securum, et percusserunt eos in oregladii : urbemque incendio tradiderunt, 28

nullo penitus ferente præsidium, eo quod procul habitarent a Sidone, et cum nullo

hominum haberent quidquam societatis ac

negotii. Erat autem civitas sita in regione

Rohob : quam rursum exstruentes

habitaverunt in ea, 29 vocato nomine civitatis

Dan, juxta vocabulum patris sui, quem

genuerat Israël, quæ prius Lais dicebatur. 30

Posueruntque sibi sculptile, et Jonathan

filium Gersam filii Moysi ac filios ejussacerdotes in tribu Dan, usque ad diem



40

31 I został u nich bałwan Michasa przezwszystek czas, póki był dom Boży w Silo.

Naonczas nie było króla w Izraelu.

II. Epizod z dziejów Beniaminitów.

(19,1-21,24)

1. ZBRODNIA MIESZKAŃCÓW GABAA

(19,1-30).

19

1 Był pewien mąż Lewita, mieszkający nakraju gór Efraim, który pojął żonę z BetlejemJudy. 2 Ona go opuściła i wróciła się dodomu ojca swego do Betlejem, i mieszkała uniego cztery miesiące. 3 I poszedł za nią mąż

jej, chcąc się z nią pojednać i ubłagać ją, i zsobą przywieść, mając za sobą chłopca i dwaosły; a ona przyjęła go i wwiodła do domuojca swego. Gdy to usłyszał teść jego,ujrzawszy go zabieżał mu z radością i objąłgo. 4 I mieszkał zięć w domu teścia trzy dni,

jedząc i pijąc z nim po przyjacielsk u.5

Aczwartego dnia, wstawszy po nocy, chciałodjechać. Lecz zatrzymał go teść i rzekł doniego: "Zjedz pierwej trochę chleba i pokrzepżołądek, a tak pojedziesz." 6 I siedzieli z

sobą, i jedli i pili. I rzekł ojciec dziewczynydo zięcia swego: "Proszę cię, zostań tu

jeszcze przez dziś, a bądźmy razem dobrejmyśli." 7 Ale on wstawszy, chciał odjechać;teść przecie usilnie go powściągał izatrzymał przy sobie. 8 A gdy było rano,

gotował się Lewita w drogę, i znowu rzekłmu teść: "Proszę cię, zjedz co trochę i posilsię, aż dnia przybędzie, potem pojedziesz." Itak jedli z sobą. 9 I wstał młodzieniec, aby

jechać z żoną swą i z chłopcem. I znowurzekł mu teść: "Obacz że się już dzień chyliku zachodowi, a wieczór nadchodzi; zostali umnie jeszcze dziś i spędź dzień wesoło, a

jutro wyruszysz, aby iść do domu swego." 10

Nie chciał zięć zgodzić się na mowę jego, alezaraz pojechał i przyszedł naprzeciw Jebuz,

które innym imieniem zowią Jeruzalem,wiodąc z sobą dwa osły z brzemionami i

captivitatis suæ. 31 Mansitque apud eos

idolum Michæ omni tempore quo fuit domusDei in Silo. In diebus illis non erat rex in

Israël.

19

1 Fuit quidam vir Levites habitans in latere

montis Ephraim, qui accepit uxorem de

Bethlehem Juda : 2 quæ reliquit eum, etreversa est in domum patris sui in

Bethlehem, mansitque apud eum quatuor

mensibus. 3 Secutusque est eam vir suus,

volens reconciliari ei, atque blandiri, et

secum reducere, habens in comitatu puerum

et duos asinos : quæ suscepit eum, etintroduxit in domum patris sui. Quod cum

audisset socer ejus, eumque vidisset, occurrit

ei lætus,4 et amplexatus est hominem.Mansitque gener in domo soceri tribus

diebus, comedens cum eo et bibens

familiariter. 5 Die autem quarto de nocte

consurgens, proficisci voluit : quem tenuit

socer, et ait ad eum : Gusta prius pauxillum

panis, et conforta stomachum, et sic

proficisceris. 6 Sederuntque simul, ac

comederunt et biberunt. Dixitque pater

puellæ ad generum suum : Quæso te ut hodiehic maneas, pariterque lætemur. 7 At ille

consurgens, cœpit velle proficisci. Etnihilominus obnixe eum socer tenuit, et apud

se fecit manere. 8 Mane autem facto, parabat

Levites iter. Cui socer rursum : Oro te,

inquit, ut paululum cibi capias, et assumptis

viribus donec increscat dies, postea

proficiscaris. Comederunt ergo simul. 9

Surrexitque adolescens, ut pergeret cum

uxore sua et puero. Cui rursum locutus est

socer : Considera quod dies ad occasum

declivior sit, et propinquat ad vesperum :

mane apud me etiam hodie, et duc lætumdiem, et cras proficisceris ut vadas in domum



41

nałożnicę. 11 I już byli koło Jebuz, a dzieńsię odmieniał w noc; i rzekł sługa do panaswego: "Pójdź, proszę, wstąpmy do miastaJebuzejczyków i zostańmy w nim." 12

Odpowiedział mu pan: "Nie wstąpię do

miasta obcego narodu, który nie jest z synówIzraelowych, ale przejdę aż do Gabaa, 13 a

tam przyszedłszy staniemy w nim, albo też wmieście Rama." 14 Minęli tedy Jebuz i szlizaczętą drogą, a słońce im zaszło kołoGabaa, które jest w pokoleniu Beniamina. 15

I weszli do niego, aby tam zostać. Gdy tamweszli, siedzieli na ulicy miejskiej, a nikt ich

nie chciał przyjąć w gościnę. 16 Ale oto

nadszedł człowiek stary, wracający z pola odroboty swej wieczór; ten też był z góry

Efraim i gościem mieszkał w Gabaa, ludziezaś owej krainy byli synami Jeminiego. 17 I

podniósłszy starzec oczy ujrzał człowieka,siedzącego z tłumoczkami swymi na ulicymiasta, i rzekł do niego: "Skąd przychodzisz?dokąd idziesz?" 18 A on mu odpowiedział:"Wyjechaliśmy z Betlejem Judy, a idziemydo miejsca naszego, które jest na kraju górEfraim, skądeśmy wyszli do Betlejem; a

teraz idziemy do domu Bożego, a nikt nasnie chce przyjąć pod dach swój, 19 choćmamy plewy i siano na obrok dla osłów, achleb i wino na moją i służebnicy twojej

potrzebę, i chłopca, który jest ze mną;niczego nie potrzebujemy, jeno gospody." 20

Odpowiedział mu starzec: "Pokój z tobąniech będzie! Ja dam czego potrzeba; tylko

proszę, żebyś nie stał na ulicy." 21 I wwiódłgo do domu swego, i dał osłom obrok; askoro umyli nogi swoje, wziął ich na ucztę. 22 A gdy oni ucztowali, a po utrudzeniu z

drogi jedząc i pijąc ciała posilali, przyszlimężowie miasta owego, synowie Beliala (to jest bez jarzma), a obstąpiwszy dom starcawe drzwi bić poczęli wołając na pana domu imówiąc: "Wywiedź męża, który wszedł dodomu twego, żebyśmy z nim uczynili, cochcemy!" 23 I wyszedł do nich starzec, irzekł: "Nie chciejcie, bracia, nie chciejcieczynić tego zła, bo wszedł ten człowiek wgościnę do mnie; odstąpcie od tegoszaleństwa. 24 Mam córkę dziewicę, a ten

człowiek ma nałożnicę, wywiodę je do was,żebyście je poniżyli i waszą rozpustę

tuam. 10 Noluit gener acquiescere

sermonibus ejus : sed statim perrexit, et venit

contra Jebus, quæ altero nomine vocaturJerusalem, ducens secum duos asinos

onustos, et concubinam. 11 Jamque erant

juxta Jebus, et dies mutabatur in noctem :dixitque puer ad dominum suum : Veni,

obsecro : declinemus ad urbem Jebusæorum,et maneamus in ea. 12 Cui respondit dominus

: Non ingrediar oppidum gentis alienæ, quænon est de filiis Israël : sed transibo usqueGabaa, 13 et cum illuc pervenero,

manebimus in ea, aut certe in urbe Rama. 14

Transierunt ergo Jebus, et cœptum carpebantiter, occubuitque eis sol juxta Gabaa, quæ estin tribu Benjamin : 15 diverteruntque ad eam,

ut manerent ibi. Quo cum intrassent,sedebant in platea civitatis, et nullus eos

recipere voluit hospitio. 16 Et ecce, apparuit

homo senex, revertens de agro et de opere

suo vesperi, qui et ipse de monte erat

Ephraim, et peregrinus habitabat in Gabaa :

homines autem regionis illius erant filii

Jemini. 17 Elevatisque oculis, vidit senex

sedentem hominem cum sarcinulis suis in

platea civitatis, et dixit ad eum : Unde venis ?

et quo vadis ? 18 Qui respondit ei : Profecti

sumus de Bethlehem Juda, et pergimus ad

locum nostrum, qui est in latere montis

Ephraim, unde ieramus in Bethlehem : et

nunc vadimus ad domum Dei, nullusque sub

tectum suum nos vult recipere, 19 habentes

paleas et fœnum in asinorum pabulum, et

panem ac vinum in meos et ancillæ tuæ usus,et pueri qui mecum est : nulla re indigemus

nisi hospitio. 20 Cui respondit senex : Pax

tecum sit, ego præbebo omnia quæ

necessaria sunt : tantum, quæso, ne in plateamaneas. 21 Introduxitque eum in domum

suam, et pabulum asinis præbuit : ac postquam laverunt pedes suos, recepit eos in

convivium. 22 Illis epulantibus, et post

laborem itineris cibo et potu reficientibus

corpora, venerunt viri civitatis illius, filii

Belial (id est, absque jugo), et circumdantes

domum senis, fores pulsare cœperunt,clamantes ad dominum domus atque dicentes

: Educ virum, qui ingressus est domum tuam,

ut abutamur eo. 23 Egressusque est ad eossenex, et ait : Nolite, fratres, nolite facere



42

wypełnili, tylko proszę, tej niecnoty przeciwnaturze z mężem nie czyńcie!" 25 Nie chcieli

słuchać mowy jego. Widząc to ów człowiekwywiódł do nich nałożnicę swoją i dał ją naich swawolę, a gdy z nią całą noc rozpustę

czynili, puścili ją rano. 26 Niewiasta zaś, gdyciemności mijały, przyszła do drzwi domu, wktórym pan jej mieszkał, i tam upadła. 27 A

gdy było rano, wstał człowiek i otworzyłdrzwi, aby skończyć zaczętą drogę; a otonałożnica jego leżała przed drzwiami, zrozciągniętymi rękami na progu. 28 On

mniemając, że śpi, mówił do niej: "Wstań aidźmy!" Gdy zaś nic nie odpowiadała,obaczywszy, że umarła, wziął ją i włożył naosła i wrócił się do domu swego. 29 A

wszedłszy doń porwał miecz i ciało żony zkośćmi jej na dwanaście części i sztuk

porąbawszy, rozesłał po wszystkichgranicach izraelskich. 30 A każdy ujrzawszyto wołał: "Nigdy się takowa rzecz nie stała wIzraelu od tego dnia, którego wyszli ojcowienasi z Egiptu, aż do tego czasu. Wydajciewyrok, a wspólnie postanówcie, co trzeba

czynić."

2. WOJNA POKOLEŃ ZBENIAMINITAMI (20,1-48).

20

1 Wyszli tedy wszyscy synowie Izraelowi, izgromadzili się razem jak mąż jeden, od Danaż do Bersabee, i ziemia Galaad, do Pana, doMasfa. 2 I wszyscy przedniejsi ludu i

wszystkie pokolenia Izraelowe zeszły się nazgromadzenie ludu Bożego, czterysta tysięcy

pieszych wojowników. 3 (A nie było to tajnesynom Beniamina, że się zeszli synowieIzraelowi w Masfa). I Lewita, mąż niewiastyzamordowanej, spytany, jak się tak wielkazłość stała, odpowiedział: 4 "Przyszedłem do

Gabaa Beniaminonowego z żoną swą itamem stanął. 5 A oto ludzie owego miasta

malum hoc, quia ingressus est homo

hospitium meum : et cessate ab hac stultitia.

24 Habeo filiam virginem, et hic homo habet

concubinam : educam eas ad vos, ut

humilietis eas, et vestram libidinem

compleatis : tantum, obsecro, ne scelus hoccontra naturam operemini in virum. 25

Nolebant acquiescere sermonibus illius :

quod cernens homo, eduxit ad eosconcubinam suam, et eis tradidit illudendam :

qua cum tota nocte abusi essent, dimiserunt

eam mane. 26 At mulier, recedentibus

tenebris, venit ad ostium domus, ubi manebat

dominus suus, et ibi corruit. 27 Mane facto,

surrexit homo, et aperuit ostium, ut cœptamexpleret viam : et ecce concubina ejus

jacebat ante ostium sparsis in liminemanibus. 28 Cui ille, putans eam quiescere,

loquebatur : Surge, et ambulemus. Qua nihil

respondente, intelligens quod erat mortua,

tulit eam, et imposuit asino, reversusque est

in domum suam. 29 Quam cum esset

ingressus, arripuit gladium, et cadaver uxoris

cum ossibus suis in duodecim partes ac

frustra concidens, misit in omnes terminos

Israël. 30 Quod cum vidissent singuli,

conclamabant : Numquam res talis facta est

in Israël, ex eo die quo ascenderunt patresnostri de Ægypto usque in præsens tempus :ferte sententiam, et in commune decernite

quid facto opus sit.

20

1 Egressi itaque sunt omnes filii Isr aël, et pariter congregati, quasi vir unus, de Dan

usque Bersabee, et terra Galaad, ad

Dominum in Maspha. 2 Omnesque anguli

populorum, et cunctæ tribus Israël inecclesiam populi Dei convenerunt,

quadringenta millia peditum pugnatorum. 3

(Nec latuit filios Benjamin quod ascendissent

filii Israël in Maspha.) InterrogatusqueLevita, maritus mulieris interfectæ, quomodotantum scelus perpetratum esset, 4 respondit :

Veni in Gabaa Benjamin cum uxore mea,illucque diverti : 5 et ecce homines civitatis



43

obstąpili w nocy dom, w którymem stał,chcąc mię zabić, a żonę moją niesłychanązapalczywością wszeteczeństwa zgwałcili, ażw końcu umarła. 6 Porwawszy ją tedy,rozsiekałem w sztuki i rozesłałem części po

wszystkich granicach posiadłości waszej, bonigdy taka niecnota i tak haniebny grzech nie

stał się w Izraelu. 7 Jesteście tu wszyscysynowie Izraelowi, postanówcież co czynićmacie." 8 I stojąc wszystek lud, jak jednego

człowieka mową odpowiedział: "Niewrócimy się do przybytków naszych, ani niktnie wnijdzie do domu swego, 9 ale to

przeciw Gabaa wspólnie uczyńmy: 10 niech

będzie wybranych dziesięciu mężów ze stu,ze wszystkich pokoleń izraelskich, a stu, z

tysiąca, a tysiąc z dziesięciu tysięcy, żebyznosili żywność wojsku i abyśmy mogliwalczyć przeciw Gabaa Beniaminowemu ioddać mu za niecnotę, co zasłużył." 11 I

zebrał się wszystek Izrael do miasta jak jedenczłowiek, jednaką myślą i jedną radą. 12 I

wyprawili posłów do całego pokoleniaBeniamina, żeby im powiedzieć: "Czemu siętak haniebna złość stała między wami? 13

Wydajcie ludzi z Gabaa, którzy tę złość popełnili, aby pomarli i żeby było zniesionezło spośród Izraela." Lecz oni nie chcieliusłuchać rozkazania braci swych, synówIzraelowych, 14 ale ze wszystkich miast,

które w ich dziale były, zeszli się do Gabaa,aby im dać pomoc i walczyć ze wszystkimludem Izraelskim. 15 I znalazło siędwadzieścia pięć tysięcy z Beniamina,dobywających miecza, oprócz mieszkańcówGabaa, 16 których było siedmiuset mężówmocnych, tak lewą jak prawą ręką

walczących i tak pewno procami kamienieciskających, że i włos mogli ubić, a żadnąmiarą na inną stronę rzut kamienia niezbaczał. 17 Mężów też izraelskich, oprócz

Beniamina, znalazło się czterysta tysięcydobywających mieczów i gotowych do

bitwy. 18 Ci tedy wstawszy przyszli do domu

Bożego, to jest do Silo, i radzili się Boga, imówili: "Kto będzie w wojsku naszymwodzem walki przeciw synom Beniamina?"

Odpowiedział im Pan: "Juda niech będzie

wodzem waszym" 19 I wnet synowieIzraelowi wstawszy rano położyli się obozem

illius circumdederunt nocte domum in qua

manebam, volentes me occidere, et uxorem

meam incredibili furore libidinis vexantes,

denique mortua est. 6 Quam arreptam, in

frustra concidi, misique partes in omnes

terminos possessionis vestræ : quianumquam tantum nefas, et tam grande

piaculum, factum est in Israël. 7 Adestis,

omnes filii Israël : decernite quid faceredebeatis. 8 Stansque omnis populus, quasi

unius hominis sermone respondit : Non

recedemus in tabernacula nostra, nec suam

quisquam intrabit domum : 9 sed hoc contra

Gabaa in commune faciamus. 10 Decem viri

eligantur e centum ex omnibus tribubus

Israël, et centum de mille, et mille de decem

millibus, ut comportent exercitui cibaria, et possimus pugnare contra Gabaa Benjamin, et

reddere ei pro scelere, quod meretur. 11

Convenitque universus Israël ad civitatem,quasi homo unus eadem mente, unoque

consilio. 12 Et miserunt nuntios ad omnem

tribum Benjamin, qui dicerent : Cur tantum

nefas in vobis repertum est ? 13 Tradite

homines de Gabaa, qui hoc flagitium

perpetrarunt, ut moriantur, et auferatur

malum de Israël. Qui noluerunt fratrumsuorum filiorum Israël audire mandatum : 14

sed ex cunctis urbibus, quæ sortis suæ erant,convenerunt in Gabaa, ut illis ferrent

auxilium, et contra universum populum Israëldimicarent. 15 Inventique sunt viginti

quinque millia de Benjamin educentium

gladium, præter habitatores Gabaa, 16 qui

septingenti erant viri fortissimi, ita sinistra ut

dextra præliantes : et sic fundis lapides adcertum jacientes, ut capillum quoque possent

percutere, et nequaquam in alteram partemictus lapidis deferretur. 17 Virorum quoque

Israël, absque filiis Benjamin, inventa suntquadringenta millia educentium gladium, et

paratorum ad pugnam. 18 Qui surgentes

venerunt in domum Dei, hoc est, in Silo :

consulueruntque Deum, atque dixerunt : Quis

erit in exercitu nostro princeps certaminis

contra filios Benjamin ? Quibus respondit

Dominus : Judas sit dux vester. 19 Statimque

filii Israël surgentes mane, castrametati sunt

juxta Gabaa : 20 et inde procedentes ad pugnam contra Benjamin, urbem oppugnare



44

koło Gabaa. A stamtąd wyszedłszy na bitwę przeciw Beniaminowi, poczęli dobywaćmiasta. 20 A synowie Beniaminowi

wypadłszy z Gabaa zabili dnia owego synówIzraelowych dwadzieścia dwa tysiące

mężów. 22 Znowu synowie Izraelowi, imocy i liczbie ufając, na tymże miejscu, naktórym się pierwej potykali, uszykowaliwojsko, 23 wszakże tak, że pierwej poszli i

płakali przed Panem aż do nocy, i radzili sięgo, i mówili: "Mamy-li jeszcze iść ku bitwie

przeciw synom Beniaminowym, braci naszej,

czyli nie?" A on im odpowiedział: "Idźcie donich a potykajcie się." 24 A gdy drugiego

dnia synowie Izraelowi wyszli na spotkanie z

synami Beniaminowymi, 25 wypadli

synowie Beniaminowi z bram Gabaa i potkawszy się z nimi tak szalenie ichmordowali, że osiemnaście tysięcy mężówdobywających miecza położyli. 26 Przeto

wszyscy synowie Izraelowi przyszli do domu

Bożego, a siedząc płakali przed Panem, i pościli dnia owego aż do wieczora, i

ofiarowali mu całopalenia i zapokojne ofiary,i pytali się o swe powodzenie. 27 Natenczas

była tam skrzynia przymierza Bożego, aFinees, syn Eleazara, 28 syna Aaronowego,

był przełożonym domu. Radzili się tedy Panai rzekli : "Mamy-li jeszcze wynijść na wojnę

przeciw synom Beniaminowym, braciom

naszym, czy też zaniechać?" Pan im rzekł:"Idźcie, bo jutro dam ich w ręce wasze." 29 I

postawili synowie Izraelowi zasadzkęwokoło miasta Gabaa, 30 i trzeci raz jak

pierwszym i drugim razem wywiedli przeciw

Beniaminowi wojsko. 31 Lecz i synowie

Beniaminowi wypadli śmiało z miasta i

uciekających przeciwników gonili daleko,tak iż ranili niektórych z nich jak pierwszegoi wtórego dnia i siekli ich, uciekającychdwiema drogami, z których jedna szła doBetel, a druga do Gabaa, i porazili okołotrzydziestu mężów, 32 bo mniemali, że ci jakzwykle ustępowali. Lecz oni zmyślając

podstępnie ucieczkę zmówili się, aby ich odmiasta odwieść, i jakby uciekając nawymienione drogi zaprowadzić. 33 A tak

wszyscy synowie Izraelowi, wstawszy z

miejsc swoich, uszykowali się na miejscu,które zowią Baaltamar; zasadzka też, która

cœperunt. 21 Egressique filii Benjamin de

Gabaa, occiderunt de filiis Israël die illoviginti duo millia virorum. 22 Rursum filii

Israël et fortitudine et numero confidentes, ineodem loco in quo prius certaverant, aciem

direxerunt : 23 ita tamen ut prius ascenderentet flerent coram Domino usque ad noctem,

consulerentque eum, et dicerent : Debeo ultra

procedere ad dimicandum contra filiosBenjamin fratres meos, an non ? Quibus ille

respondit : Ascendite ad eos, et inite

certamen. 24 Cumque filii Israël altera diecontra filios Benjamin ad prælium

processissent, 25 eruperunt filii Benjamin de

portis Gabaa : et occurrentes eis tanta in illos

cæde bacchati sunt, ut decem et octo millia

virorum educentium gladium prosternerent.26 Quam ob rem omnes filii Israël veneruntin domum Dei, et sedentes flebant coram

Domino : jejunaveruntque die illo usque ad

vesperam, et obtulerunt ei holocausta, atque

pacificas victimas, 27 et super statu suo

interrogaverunt. Eo tempore ibi erat arca

fœderis Dei, 28 et Phinees filius Eleazari filii

Aaron præpositus domus. Consulueruntigitur Dominum, atque dixerunt : Exire ultra

debemus ad pugnam contra filios Benjamin

fratres nostros, an quiescere ? Quibus ait

Dominus : Ascendite : cras enim tradam eos

in manus vestras. 29 Posueruntque filii Israëlinsidias per circuitum urbis Gabaa : 30 et

tertia vice, sicut semel et bis, contra

Benjamin exercitum produxerunt. 31 Sed et

filii Benjamin audacter eruperunt de civitate,

et fugientes adversarios longius persecuti

sunt, ita ut vulnerarent ex eis sicut primo die

et secundo, et cæderent per duas semitas

vertentes terga, quarum una ferebatur inBethel et altera in Gabaa, atque prosternerent

triginta circiter viros : 32 putaverunt enim

solito eos more cedere. Qui fugam arte

simulantes inierunt consilium ut abstraherent

eos de civitate, et quasi fugientes ad

supradictas semitas perducerent. 33 Omnes

itaque filii Israël surgentes de sedibus suis,tetenderunt aciem in loco qui vocatur

Baalthamar. Insidiæ quoque, quæ circaurbem erant, paulatim se aperire cœperunt,

34 et ab occidentali urbis parte procedere.Sed et alia decem millia virorum de universo



45

wokoło miasta była, powoli się zaczęła pokazywać i od zachodniej strony miastawychodzić. 34 Ale i drugie dziesięć tysięcymężów ze wszystkiego Izraela, mieszkańcówmiasta do bitwy wyzywali, i wzmocniła się

bitwa przeciw synom Beniaminowym, a niewiedzieli, że ze wszystkich stron nadchodziłich upadek. 35 I poraził ich Pan przedoczyma synów Izraelowych, i zabił z nichowego dnia dwadzieścia pięć tysięcy i stu

mężów, wszystko wojowników idobywających miecza. 36 A synowie

Beniaminowi obaczywszy, że im już niedorównają, zaczęli uciekać. Gdy to ujrzelisynowie Izraelowi, dozwolili uciekać, abywpadli na gotową zasadzkę, którą u miasta

byli postawili. 37 Gdy ci z nagła z miejscskrytych powstali, a Beniamin uciekał przedsiekającymi, weszli do miasta i porazili ichostrzem miecza. 38 A synowie izraelscy dali

byli znak tym, których na zasadzkach postawili, aby wziąwszy miasto, ogień podpalili, żeby dym ku górze wstępującywskazał, że miasto wzięte. 39 Gdy to ujrzeli

synowie Izraelowi w samym potykaniu

będący (bo mniemali synowi" Beniaminowi,że uciekali, i potężniej gonili, zabiwszy zwojska ich mężów trzydziestu) 40 i widzieli

jakoby słup dymu z miasta wychodzący,

Beniamin też, gdy obejrzawszy się obaczył,że już miasto wzięte, a płomień wysokoidzie: 41 ci, którzy pierwwej rzekomouciekali, obróciwszy twarz mocniej odpierali.Obaczywszy to synowie Beniaminowi rzucili

się do ucieczki, 42 i ku drodze pustyni iść poczęli, gdzie ich też nieprzyjaciele gonili;ale i ci, którzy byli miasto podpalili,

zaskoczyli im.43

I tak się stało, że ich z obustron nieprzyjaciele siekli i nie było żadnegoodpoczynku umierającym. Padli i polegli nawschodniej stronie miasta Gabaa. 44 A byłotych, którzy na tymże miejscu zostali zabici,osiemnaście tysięcy mężów, wszystko mocniwojownicy. 45 Gdy to ujrzeli ci, którzy bylizostali z Beniamina, uciekli na pustynię i szlido skały, której imię jest Remmon. W owejteż ucieczce tułających się i tam i sam

biegających zabili pięć tysięcy mężów. A

gdy jeszcze dalej uciekali, gonili ich i zabili jeszcze drugie dwa tysiące. 46 I tak się stało,

Israël, habitatores urbis ad certamina provocabant. Ingravatumque est bellum

contra filios Benjamin : et non intellexerunt

quod ex omni parte illis instaret interitus. 35

Percussitque eos Dominus in conspectu

filiorum Israël, et interfecerunt ex eis in illodie viginti quinque millia, et centum viros,

omnes bellatores et educentes gladium. 36

Filii autem Benjamin cum se inferiores esse

vidissent, cœperunt fugere. Quod cernentesfilii Israël, dederunt eis ad fugiendum locum,ut ad præparatas insidias devenirent, quas

juxta urbem posuerant. 37 Qui cum repente

de latibulis surrexissent, et Benjamin terga

cædentibus daret, ingressi sunt civitatem, et

percusserunt eam in ore gladii. 38 Signum

autem dederant filii Israël his quos in insidiiscollocaverant, ut postquam urbem cepissent,

ignem accenderent : ut ascendente in altum

fumo, captam urbem demonstrarent. 39 Quod

cum cernerent filii Israël in ipso certamine positi (putaverunt enim filii Benjamin eos

fugere, et instantius persequebantur, cæsis deexercitu eorum triginta viris), 40 et viderent

quasi columnam fumi de civitate

conscendere : Benjamin quoque aspiciens

retro, cum captam cerneret civitatem, et

flammas in sublime ferri : 41 qui prius

simulaverant fugam, versa facie fortius

resistebant. Quod cum vidissent filii

Benjamin, in fugam versi sunt, 42 et ad viam

deserti ire cœperunt, illuc quoque eosadversariis persequentibus : sed et hi qui

urbem succenderant, occurrerunt eis. 43

Atque ita factum est, ut ex utraque parte ab

hostibus cæderentur, nec erat ulla requiesmorientium. Ceciderunt, atque prostrati sunt

ad orientalem plagam urbis Gabaa.44

Fuerunt autem qui in eodem loco interfecti

sunt, decem et octo millia virorum, omnes

robustissimi pugnatores. 45 Quod cum

vidissent qui remanserant de Benjamin,

fugerunt in solitudinem : et pergebant ad

petram, cujus vocabulum est Remmon. In illa

quoque fuga palantes, et in diversa tendentes,

occiderunt quinque millia virorum. Et cum

ultra tenderent, persecuti sunt eos, et

interfecerunt etiam alia duo millia. 46 Et sic

factum est, ut omnes qui ceciderant deBenjamin in diversis locis essent viginti



46

że wszystkich, którzy polegli z Beniamina naróżnych miejscach, było dwadzieścia pięćtysięcy wojowników do wojny gotowych. 47

A tak ze wszystkiego pocztu Beniaminowego

tych, którzy ujść i uciec na puszczę mogli,

zostało się sześciuset mężów, i siedzieli naskale Remmon przez cztery miesiące. 48 A

wróciwszy się synowie Izraelowi całą resztęmiasta, ludzi i bydlęta, mieczem pobili, iwszystkie miasta i wsie Beniaminowe żrący

płomień pochłonął.

3. ODNOWIENIE POKOLENIA

BENIAMINA (21,1-24).

21

1 Przysięgli też synowie Izraelowi w Masfa irzekli: "Żaden z nas nie da synomBeniaminowym córek swych za żony." 2 I

przyszli wszyscy do domu Bożego do Silo, asiedząc przed oczyma Boga aż do wieczora

podnieśli głos i wielkim krzykiem zaczęli płakać mówiąc: 3 "Czemuż, Panie, BożeIzraelów, stało się to zło w ludzie twoim, żedziś jedno pokolenie z nas zniesione jest?" 4

A drugiego dnia rano wstawszy zbudowaliołtarz i ofiarowali tam całopalenia izapokojne ofiary, i rzekli: 5 "Kto nie szedł wwojsku Pańskim ze wszystkich pokoleńIzraelowych?" Bo się byli wielką przysięgązwiązali, będąc w Masfa, że będą zabici ci,których by niedostawało. 6 I żalem zdjęcisynowie Izraelowi nad bratem swym

Beniaminem, zaczęli mówić: "Zniesione jest jedno pokolenie z Izraela. 7 Skądże wezmążony? Bośmy wszyscy wspólnie przysięgli,

że my nie damy im córek naszych." 8 Przetorzekli: "Kto jest ze wszystkich pokoleńIzraelowych, który nie przyszedł do Pana doMasfa?" A oto znaleziono, że mieszkańcyJabes Galaad nie byli w owym wojsku. 9

(Wtedy też, gdy byli w Silo żaden z nich tamsię nie znajdował). 10 Posłali tedy dziesięćtysięcy mężów najmocniejszych i przykazali

im: "Idźcie, a wybijcie mieszkańców JabesGalaad ostrzem miecza, tak żony jak i dziatkiich. 11 A to jest, co zachować macie:

każdego mężczyznę i niewiasty, które poznały mężów, zabijcie, a panny

quinque millia pugnatores ad bella

promptissimi. 47 Remanserunt itaque de

omni numero Benjamin, qui evadere et

fugere in solitudinem potuerunt, sexcenti viri

: sederuntque in petra Remmon mensibus

quatuor. 48 Regressi autem filii Israël, omnesreliquias civitatis a viris usque ad jumenta

gladio percusserunt, cunctasque urbes et

viculos Benjamin vorax flamma consumpsit.

21

1 Juraverunt quoque filii Israël in Maspha, etdixerunt : Nullus nostrum dabit filiis

Benjamin de filiabus suis uxorem. 2

Veneruntque omnes ad domum Dei in Silo,

et in conspectu ejus sedentes usque ad

vesperam, levaverunt vocem, et magno

ululatu cœperunt flere, dicentes : 3 Quare,

Domine Deus Israël, factum est hoc malumin populo tuo, ut hodie una tribus auferretur

ex nobis ?4 Altera autem die diluculoconsurgentes, exstruxerunt altare :

obtuleruntque ibi holocausta, et pacificas

victimas, et dixerunt : 5 Quis non ascendit in

exercitu Domini de universis tribubus Israël ?grandi enim juramento se constrinxerant,

cum essent in Maspha, interfici eos qui

defuissent. 6 Ductique pœnitentia filii Israëlsuper fratre suo Benjamin, cœperunt dicere :Ablata est tribus una de Israël : 7 unde

uxores accipient ? omnes enim in commune

juravimus, non daturos nos his filias nostras.8 Idcirco dixerunt : Quis est de universis

tribubus Israël, qui non ascendit adDominum in Maspha ? Et ecce inventi sunt

habitatores Jabes Galaad in illo exercitu non

fuisse. 9 (Eo quoque tempore cum essent in

Silo, nullus ex eis ibi repertus est.) 10

Miserunt itaque decem millia viros

robustissimos, et præceperunt eis : Ite, et percutite habitatores Jabes Galaad in ore

gladii, tam uxores quam parvulos eorum. 11

Et hoc erit quod observare debebitis : omnegeneris masculini, et mulieres quæ



47

zachowajcie " 12 I znalazło się w Jabes

Galaad czterysta panien, które nie znały łożamęskiego; i przywiedli je do obozu do Silo wziemi Chananejskiej. 13 I wyprawili posłówdo synów Beniaminowych, którzy byli na

skale Remmon, i rozkazali im, aby ich przywiedli w pokoju. 14 I przyszli synowie

Beniaminowi owego czasu, i dano im żony zcórek Jabes Galaad; ale innych nieznajdowali, które by tymże sposobemwydali. 15 I wszystek lud izraelski bardzo

żałował i pokutę czynił za wygubienie jednego pokolenia z Izraela. 16 I rzekli starsi:

"Cóż uczynimy drugim, którzy żon nieotrzymali? Wszystkie niewiasty

Beniaminowe poległy, 17 a z wielkim

staraniem i niezmierną pilnością trzeba namopatrzyć, aby nie zginęło jedno pokolenie zIzraela. 18 Bo córek naszych dać im niemożemy będąc przysięgą i klątwązo bowiązani, gdyśmy rzekli: Przeklęty, kto

by dał z córek swych żonę Beniaminowi." 19

I naradzili się, i rzekli: "Oto jest świętoPańskie uroczyste w Silo, które leży na

północ od miasta Betel, i na wschodniejstronie drogi, która z Betel idzie ku Sychem,a na południe od miasteczka Lebona." 20 I

przykazali synom Beniaminowym, i rzekli:

"Idźcie, a skryjcie się w winnicach. 21 A gdy

ujrzycie, że córki Silo wynijdą wedługzwyczaju do tańca wyskoczycie z nagła zwinnic i pochwyćcie z nich każdy po jednejżonie, i idźcie do ziemi Beniamin. 22 A gdy

przyjdą ojcowie ich i bracia, i przeciw wamskarżyć się poczną i prawować, rzeczemyim: Zmiłujcie się nad nimi, boć ich nie

pobrali prawem wojujących i zwycięzców;

ale gdy prosili was, aby wzięli, nie daliścieim, i z waszej strony grzech jest" 23 I

uczynili synowie Beniaminowi jak im

kazano, i wedle liczby swojej porwali sobie z

tych, które tańczyły, po żonie, i odeszli do posiadłości swych, budując miasta imieszkając w nich. 24 Synowie też izraelscywrócili się według pokoleń rodów do

przybytków swoich. We dni owe nie byłokróla w Izraelu, ale każdy, co się mu zdałodobrego, to czynił.

cognoverunt viros, interficite ; virgines

autem reservate. 12 Inventæque sunt de JabesGalaad quadringentæ virgines, quænescierunt viri thorum : et adduxerunt eas ad

castra in Silo, in terram Chanaan. 13

Miseruntque nuntios ad filios Benjamin, quierant in petra Remmon, et præceperunt eis, uteos susciperent in pace. 14 Veneruntque filii

Benjamin in illo tempore, et datæ sunt eisuxores de filiabus Jabes Galaad : alias autem

non repererunt, quas simili modo traderent.

15 Universusque Israël valde doluit, et egit pœnitentiam super interfectione unius tribusex Israël. 16 Dixeruntque majores natu :

Quid faciemus reliquis, qui non acceperunt

uxores ? omnes in Benjamin feminæ

conciderunt, 17 et magna nobis cura,ingentique studio providendum est, ne una

tribus deleatur ex Israël. 18 Filias enim

nostras eis dare non possumus, constricti

juramento et maledictione qua diximus :

Maledictus qui dederit de filiabus suis

uxorem Benjamin. 19 Ceperuntque

consilium, atque dixerunt : Ecce solemnitas

Domini est in Silo anniversaria, quæ sita estad septentrionem urbis Bethel, et ad

orientalem plagam viæ, quæ de Bethel tenditad Sichimam, et ad meridiem oppidi Lebona.

20 Præceperuntque filiis Benjamin, atquedixerunt : Ite, ad latitate in vineis. 21

Cumque videritis filias Silo ad ducendos

choros ex more procedere, exite repente de

vineis, et rapite ex eis singuli uxores

singulas, et pergite in terram Benjamin. 22

Cumque venerint patres earum, ac fratres, et

adversum vos queri cœperint atque jurgari,dicemus eis : Miseremini eorum : non enim

rapuerunt eas jure bellantium atque victorum: sed rogantibus ut acciperent, non dedistis, et

a vestra parte peccatum est. 23 Feceruntque

filii Benjamin ut sibi fuerat imperatum : et

juxta numerum suum, rapuerunt sibi de his

quæ ducebant choros, uxores singulas :abieruntque in possessionem suam

ædif icantes urbes, et habitantes in eis. 24

Filii quoque Israël reversi sunt per tribus etfamilias in tabernacula sua. In diebus illis

non erat rex in Israël : sed unusquisque quod

sibi rectum videbatur, hoc faciebat.

księga sędziów

Documents