1

GRMCLK MODL 1

GRMCLN TANIMI HAKKINDA

Giriimcilikle ilgili birka tanm: Giriimcilikle ilgili olarak yaplan bir almada, 19821992 yllar arasnda giriimcilik konusuyla ilgili yaplm olan eitli akademik yaynlarda giriimci ve giriimcilikle ilgili bulunan 77 tanmda en az 5 kere grnen 15 anahtar szck grubu tespit edilmitir. Bu gruplar u ekilde sralanabilir:

1. Balatma/bulma/yaratma 2. Yeni iletme 3. Yenilik/yeni rnler/yeni pazar 4. Frsatlarn peinde koma 5. Risk alma/risk ynetimi/belirsizlik 6. Kr arzusu/kiisel fayda 7. retim yollar ve kaynaklar 8. Ynetim 9. Deer yaratma 10. Byme arzusu 11. Giriim 12. Deiim yaratma 13. Sahiplik 14. Sorumluluk/ Yetki 15. Strateji oluturma Yukardaki szck gruplarndan da anlalaca gibi giriimcilik hakknda tek bir tanm yapma olana yoktur. giriimcilik ng. entrepreneurship, spirit of entrepreneurship Emek, sermaye ve doay bir araya getirerek retim srecinin bir retim faktr olarak tasarlanmas, rgtlenmesi ve onun tm riskinin stlenilmesi. (http://tdk.gov.tr/) Ekonomide mteebbis: Kar elde etmek amacyla emei, sermayeyi ve doal kaynaklar bir araya getirerek retimi rgtleyen aktr. Kar ederse piyasada tutunur, zarar ederse piyasadan silinir. Giriimci; kar elde etmek amacyla ii organize eden ve iin riskini stlenen kiidir. Giriimci belirli bir fiyattan rnleri satn alarak, belirsiz bir fiyattan satan, kar elde etmekten arbitraja kadar bir dizi imkanlarn aray iinde olan ve bu balamda risk alan bir speklatrdr.(Cantillion, 1755)

Knighta (1921) gre giriimci, belirsizlik ortam ierisinde neyin, ne zaman ve nasl retileceine ilikin karar verici konumunda ve kar elde etme beklentisiyle bunun sorumluluunu alan kiidir. Giriimci, eitli yenilikler yaparak maliyetlerini azaltmaya, karlarn artrmaya alan bir yenilikidir. (Baudeau)

2

Bir Dier Tanm:

Toplumun gereksinim duyduu;

rnleri reterek Hizmetleri sunarak Ticaret yaparak

Maddi-manevi kazan salamay hedefleyen ve bu dorultuda kendi iini kurmak iin harekete geen,

fikrini gerekletirmek iin;

Aratrma Planlama rgtlenme Koordinasyon

almalar yapan, sonuta;

Gerekli bilgi-beceri, iyeri, eleman, ekipman v.b. girdileri ile

finansman kaynaklarn

Biraraya getirerek,

Kendi iini kuran KDR.

(HBSP) Entrepreneurs Toolkit- Tools and Techniques to Launch and Grow Your New Business (Harvard Business School Press)-Giriimci

Giriimci, ok basit bir biimde Bir frsat saptayarak peine den kii olarak dnlebilir.

Giriimcilik sanatnn hocas ve uygulaycs William Bygrave bu tanm u yaklamla gelitiriyor:

Giriimci, frsat yalnzca alglamakla kalmaz, ayn zamanda onu hayata geirecek bir rgtlenmeyi yaratan kiidir de.

Bu tarifin tam olabilmesi iin dikkate almamz gereken bir unsur daha vardr: Risk. (William Bygrave Babson College - BABSON College dnyann en iyi letme Yksek Lisans program sunan letme Okullarndan biridir)

Tarih kitaplarna ve popler basna geen her giriimcinin ardnda, ya ok kk olduklar ya da snrl bir corafi alana hizmet ettikleri iin, ad san duyulmayan binlercesi vardr. Bunlar arasnda on arabalk bir oto ykama zinciri; ev ofislerine ve kk i yerlerine bilgisayar kurup bakmn yapan be kiilik bir irket; iki kk restoran ileten ve yemek datm hizmeti veren evli bir ift gibi birok

3

rnei sayabiliriz. Bu nsz giriimcilerin de aslnda ad gklere karlan benzerlerinden pek bir farklar yoktur. Temelde hepsinin yapt ey ayndr. ekil 1-1 deki gibi, ticari bir frsat yakalar ve sahip olduklar ynetsel ve teknik yetiler, belli orandaki insan ve mali sermaye bileimi ve bir rgtlenme araclyla, onu deerlendirmeye alrlar. Ve bu admlarn her biri baaryla ilgili riskler ya da baarszlk olasl tar. zetle Thomas Edisonun da , Bill Gatesin de, toplumumuzdaki her giriim i sahibinin de yapt budur. Baarl bir giriimci olmak gibi bir niyetiniz varsa, siz de aynsn yapacaksnz.

(A)GRMCNN ZELLKLER VE NTELKLER And. nv.-Giriimcilik- Giriimcinin zellikleri Giriimci, ekonomik mal veya hizmet retmek, pazarlamak iin retim faktrlerini ele geirip, dzenli bir ekilde biraraya getiren, kr amac gden ve giriimlerinin sonucunda doabilecek tm risklere katlanan kiilerdir. ktisatlar asndan bakldnda ise giriimci, deerlerini fazlalatrmak amacyla kaynaklar konusunda ngrde bulunarak ii planlayan, insan kaynaklarn rgtleyerek girdilerin ilenmesini salayan ve elde edilen kty krllk yaratacak biimde tketicilerin kullanmna sunma becerisini gsteren, yenilikler ve yeni bir dzen getiren kii olarak tanmlanmaktadr. Belirtilen bu tanmlardan giriimcinin zellikleri de ortaya kmaktadr. Bu zellikler; Organizasyon becerisine sahip olmas Atl veya kapasitesinin altnda kullanlan kaynaklarn deerlendirmesi Risk almas Frsatlar grebilmesi htiyatl aratrmalar yapmaktan ziyade tetikte olmas

4

Frsat deerlendirebilmesi Deer yaratmas Oyunun kuraln batan yazmas eklinde sralanabilir. Giriimci ile ilgili olarak yaplan tanmlarda drt temel unsura dikkat ekilmektedir. Bu unsurlar aada ksaca aklanmtr. Yaratm sreci: Yaratma konu olan eyin hem giriimci hem de yarar salamas amacyla gelitirildii kitle iin bir deer ifade etmesi gerekmektedir. aba harcanmas: Yeni bir rnn/hizmetin ortaya konulmas amacyla belirli bir zaman ve abann harcanmasdr. Risk: Giriimci faaliyette bulunduu alanda belirli riskleri stlenmek durumundadr. Getiri: Giriimci olmann salayaca dllerdir. Buradaki en nemli dl, deer yaratmaktr. Sonrasnda kr gelecektir. Elde edilen kr, baar dzeyinin de gstergesidir. Deer yaratma ve kr bamszlk ve kiisel tatmin duygular izlemektedir. Giriimci Niteliklerinin Belirlenmesi Giriimciler kendi yollarn kendileri izmek isterler. Genellikle kiisel baarya ulam kiiler giriimci olurlar; nk iveren, ie yarayacandan emin olmad eylerin yaplmasna izin vermeyecektir. Bu tip kiiler genellikle gen yata giriimci olurlar, nk belli bir ii kendilerinin dnda birisinin kendileri kadar iyi yapamayacan dnrler. Giriimciler, insanlarla ok iyi ilikiler kurarlar. nk bu kiiler insanlarn nasl hissettiklerini anlama becerisine sahiptirler. nsanlarn sorunlarna eilirler ve arkada olmak iin aba gsterirler. nsanlar tarafndan kabul grmek onlar iin son derece nemlidir. atma ve honutsuzluk yaratan durumlardan kanmaya alrlar. Birlikte allmas son derece zor grnen insanlar bile baz ynleri ile pozitif karaktere sahip kiiler olarak alglarlar. Bir grup ierisinde insanlarla birlikte alma Fikri bu kiilere cazip gelir. Beenilme, yapt iyi bir i ile tannma, insanlara yardm etme ve topluma katkda bulunma hissi temel gdleyicileridir. Aada giriimcilik niteliklerinin belirlenmesine ynelik eitli sorular sorulmaktadr. Kendi iini kurmay dnen kiilere yol gsterici nitelikte olan bu sorulara genellikle olumlu cevap verilmesi durumunda baarl bir giriimci olunaca belirtilmektedir (www.entrepreneur.com). Hayal krklna uradnzda, bununla baa kabilir ve olumlu bir ruh haliyle yeniden ie balayabilir misiniz? lgi oda olmaktan, kendinizi veya yaptnz ii satmaktan mutluluk duyar msnz? Sizin iin organize olmak kolay mdr? Hayatnz nasl kontrol edebileceinizi ve disiplin altna alabileceinizi biliyor musunuz? Kabul edilebilir bir seviyede risk almaya raz msnz? Yaratc ynnz nasl gsterebileceinizi biliyor musunuz? Hayal gcnz var m? Olumsuz gibi grnen birtakm koullar ele alp bunlar frsatlara dntrme becerisine sahip misiniz? Cesur ve sabrl msnz? Kendi iinizi kurduunuzda yz yze kalacanz zgrlk kstlamalarn ailenizle birlikte gsleyebilecek misiniz? nandnz ey uruna savaabilir misiniz? nsanlar sever misiniz? Daha nceden hi ynetim deneyiminiz var m? Sradanlktan nefret eder misiniz?

5

Gvenilir misiniz ve kendinize gvenir misiniz? Birine veya bir eye gerekten inandnzda, dier kiilerin yarglarn gz ard edebilir misiniz? nsanlar etkileme yeteneine sahip misiniz? nsanlar sizi cokulu ve hayat dolu biri olarak tanmlayabilir mi? Zamannzn ounda yalnz alma fikri hounuza gidiyor mu? Telefonlara kp, yabanclarla konumak hounuza gider mi? Sabahleyin erkenden olumlu bir ruh haliyle uyanr msnz? Finansal durumunuz tutarl m? Harekete gemeden nce ev devlerinizi yapmaya istekli misiniz? Kolay sklr msnz? likilerinizde sinirlerinize kolaylkla hakim olabiliyor musunuz? Kendinize glmeyi becerebiliyor musunuz? (HBSP)Entrepreneurs Toolkit- Tools and Techniques to Launch and Grow Your New Business (Harvard Business School Press)

Giriimcide Olmas Gereken zellikler; Birok kitap ve web sitesinde insanlarn iletme yaamna uygun olup olmadklarn lmek iin kendi kendine yaplan testler yer alyor. Bu testlerde genelde u tip sorulara rastlanyor:

- Yksek dzeyde risk alabilir misiniz? - Ar performans gsterebilir misiniz? - Amacnza ulamak iin uzunca sre hafta sonlar dahil gnde on-on iki saat kadar almay

gze alabilir misiniz? - Kendiliinden almaya balar msnz? - Karar alma konusunda iyi olduunuzu syleyebilir misiniz? - Kiisel birikimlerinizi tehlikeye atmaya raz msnz? - Uzun alma sresine ve baar olaslnn dklne karlk iinizi kurup yrtmek iin

gerekli inanca sahip misiniz? Bu tr sorular insanlar giriimcilik konusunun kiisel yann grmelerini ve buna uygun olup olmadklarn dnmelerini salar. Bu dnce sreci, Kafamda harika bir i fikri var diye ortaya kan i sahibi adaylar iin zellikle nemlidir. Fikirler nemlidir, ama kiisel gemi, motivasyon ve davranlar kadar deil. Bu nedenle, bu kendi kendine yaplan testlerden bir ikisini deneyerek, kan sonulardan bir i kurma ve iletmeye ne kadar uygun olduunuzu derinliine dnmek iin yararlann. Buradan giriimcide olmas gereken temel zelliklerden oluan bir liste karabiliriz:

- Kendine gven - fikrine inanmak - Gereki olmak - Avantajlarn yan sra, zorluklarn

deerlendirmek ve hazrlkl olmak - i kurmak iin gerekli motivasyona

sahip olmak - Gerektiinde dier kiileri (aile,

ortak, finansr v.b) ikna edebilmek - Asl ama krdr ne var ki zarar

etme riski de ortadadr. - Dayankl olmak

- Tekrar savama gcne sahip olmak

- Sebatkar olmak. Tekrar ve tekrar denemeye hazr olmaldr.

- Hem alan hem i veren olmak - Giriimci nce iini devam ettirmek

zorundadr. Kendi kazanc sonra gelir.

- Hangi lekte olursa olsun i kuran giriimci zel ve kamu sektrnde bir ok ilikiye girer.

6

- Gerekli dzeyde bilgi ve deneyim sahibi olmak.

- Tm n hazrlk ve programlardan ncelikle kendini sorumlu hissetmek.

- Kimlerden hangi alanlarda yararlanacan planlamasn yapmak.

- Organize olmak. - Detaya dikkat edebilmek

- Rahatlayp geveyebilmek. Bazen ii unutabilmek.

- Bakalarndan renmeye hazr olmak.

- Yeni fikirlere ak olmak. - Gvenilir olmak. - Yaratc ekilde dnebilmek. - yi bir espri duygusuna sahip olmak.

rnek bir almay --> KOSGEB-GRMC OLABLRMYM KTABI ile yapabilirsiniz. Ltfen buradaki konular okuyarak kendi kendinize bu sorular cevaplaynz. (HBSP) Bu testleri deneyin, ama yalnz bunlarn sonularna bakarak karara varmayn, nk bunlarn ok az deneye dayal bir temele sahiptir. Ayrca, bireysel farkllklar bir teste sdrlamaz. Hem aratrmac hem de uygulamac olan William Bygravenin dedii gibi: Bugn onca aratrmadan sonra, giriimciyle giriimci olmayan birbirinden ayrmamza olanak salayan net bir davran zellikleri dizisinin var olmadn biliyoruz. Giriimci zellikleri zerindeki birka kapsaml aratrmann biri de, 1987-2002 tarihleri arasnda Harvard Business Schooldan Prof. Walter Kuemmerle tarafndan yirmi lkedeki btn i kollarnda elliyi akn giriim zerinde gerekletirilmiti. Bu giriimlerden bir ksm baarm, bir ksm ise baaramamt. Kuemmerle bu kark paketin iinden baarl iletmecilere zg be zellii szp kard; bunlar, kendi iini kurmak isteyenlere bir turnusol kad ilevi grebilirdi. Bu zelliklerin lkeler ve i kollar zerinde geerli olduu saptand. Kuemmerleye gre baarl giriimcilerin: 1- Kurallar esnetme konusunda rahat olmas, 2- Gl dmanlar kazanmaya hazr olmas, 3- e ufaktan balayacak sabr gsterebilmesi, 4- Stratejisini abucak deitirebilmesi, 5- Bir pazarl nasl sonulandracan bilmesi gerekiyor. 1- Kurallar Rahata Esnetebilme: Baarl giriimciler ihtiya duyduklar eye ulaabilmek iin

kurallar eip bkmek isterler. Sermaye, marifetli iiler, szlemeler ve ya amalarna ulamalar iin ne gerekiyorsa. (Tabi kanunlara uygun davranlar olmak kaydyla)Burada bahsedilen kurallar, genellikle allagelmi iletme kurallarn kastetmektedir. rnein; Harvard Business Reviewda kan bir makalede, bir miktar sermaye ile dorudan pazarlama iine giren iki giriimcinin, acilen iki dzine deneyimli pazarlamacya ihtiya duyduu bir rnek veriliyor. Ama henz evlerinde alan ve daha brosu bile olmayan bir irkete hangi iyi pazarlamac bavurur? Giriimciler bu sorunun stesinden gelebilmek iin, byk bir gazeteye verdikleri bykbir ilana kendilerini hzla byyen ok uluslu bir irket diye tantan bir ibare koydular. Grme yeri olarak Four Seasons otelinde bir gnlne grkemli bir ofis odas kiraladlar. O gn binin zerinde bavuru gereklemi. Benzer bir hikye ngiliz i adam, Dragons Den programnda yer alan James Caann da gemiinde var.

7

2- Gl Dmanlar Kazanmaya Hazrlkl Olmak: Gl bir rakiple, pek ok kaynaa sahip byk ve kkl bir irketle rekabete girmenizi gerektirmeyecek frsatlarn peine dmek daha akllca olur. Ama bu her zaman olanakl olmaz. Michael Dell (Dell Computer) daha tyleri bitmemi ilk irketini kurarken, IBM ve dier byk bilgisayar reticilerinin karsna dikilmiti. Fakat bunu yaparken belirli bir esneklikle yapmt. Dorudan tketiciye sat yntemi ile. Sam Walton (Wal-Mart), 1962 de Arkansas Rogersta ilk Wal-Mart maazasn aarken ayn yola bavurmutu. Sears, KMart ve dier byk zincir marketlerle iddetli rekabete karn, dev perakendecilerin ulaamad kk krsal topluluklarda aarak onlara meydan okumutu. Bugn Wall Mart, 2010 yl itibari ile dnyann en byk irketi konumundadr ve yllk 408 Milyar dolarlk bir gelire sahiptir. (http://money.cnn.com/magazines/fortune/global500/2010/snapshots/2255.html) Byklerin gc ve ar gvenleri ayn zamanda onlarn bir zaaf da olabilmektedir. Microsoftun ortaya k hikyesi ise bu zaaflarla ilgilidir. IBM ile ilk lisans anlamasn yapmas IBMin Microsoftu kmsemesinin ve bir tehdit olarak alglamamasyla ilgilidir. Ayn biimde Applen da IBM ve Microsoft la olan mcadeleleri ve hikayeleri de olduka ilgintir. AVON ve Orifilame rnekleri de dorudan sat yntemini kullanan ve byk kozmetik firmalar ile dorudan savamak yerine alternatif bir yntem uygulamtr. 3- e Ufaktan Balayacak Kadar Sabrl Olmak: Ne kadar iyi planlanm olursa olsun, hemen her yeni giriim bir deneme niteliindedir. Ufaktan balamak, irket kurucularna byk bir adm atmadan nce, yani kendilerini tam anlamyla i formlne kilitlemeden nce, ticari anlaylarn test etme ve ince ayardan geirme olasln verir. Ufaktan balamak ayrca mterilerin bir rne, fiyatna ve sunum biimine nasl tepki gsterdiklerini anlama ans salar. 4- Hzla Strateji Deitirmeye Hazr Olmak: Gelecek bizim istediimiz gibi kmaz. Mterilerin gereksinimleri deiir. Rakipler bizim giriimlerimize ngremediimiz fiyat deiiklikleri, rn ve tevik unsurlaryla karlk verebilirler. Ortaya hi beklenmedik yeni frsatlar ve yeni rn pazarlar kabilir. Bylece daha yeni palazlanmakta olan irket ilk bataki stratejisine smsk sarlp kalrsa, ba belaya girebilir. Kuemmerle yle diyor: Akll giriimciler, yeni bir i atlmnn orijinal stratejisine kr krne bal kalmaktansa, yalnzca ayakta kalmay semekle daha fazla saygnlk kazanacaklarn biliriler. Onlar ne zaman yn deitireceklerini abucak kavrar ve bunu yaparken kolay kolay ikileme dmezler 5- Pazarl Nasl Sonulandracan Bilmek: Baarl giriimciler diyor, Kuemmerle, bir pazarl nasl sonulandracan bilir: Pazar ne kadar etin ve alveri ne kadar kk boyutlu olursa olsun, bask altnda pazarl sonulandrrken, tam olarak ne vereceini ve tam olarak karlnda ne alacan iyi bilir

(S)Giriimcinin ihtiya duyduu kilit beceriler nelerdir? Pazarlama ve sat

Pazarlama konusunda: -Doru mal veya hizmeti tasarlamak -Mal veya hizmet iin bir fiyat tespit etmek -Nasl ve nerede satlacana karar vermek -Mal/hizmeti mteri veya potansiyel mterilere tantmak

Sat konusunda: -Mteri bulmak -Mal ve mterinizi mteriye sunmak

8

-Bir sat ilemini sonulandrmak -Mal veya hizmeti teslim veya ifa etmek -Mal veya hizmetin bedelini tahsil etmek -Sat sonras hizmetleri salamak Ynetim Becerileri - Planlama becerisi - Amalar belirlemek - Bir grevi ifann en iyi yolunu tasarlamak - i oldurmak iin gerekli eylemleri balatmak - Organizasyon becerisi - Derli toplu ve metodik olmak - Zaman iyi kullanmak - Ynlendirme becerisi - nsanlar motive edebilmek - nderlik - Kontrol becerisi Aratrma Becerileri - Gerekli bilgiyi toparlayp deerlendirmek retim becerisi

- Hammadde - Bilgi - Teknik/teknoloji - Ustalk

Hesap Yapma Becerileri - Maliyetleri, oranlar hesaplayabilmek ve kar tahmini yapabilmek Mzakere/Pazarlk Becerileri -Almay ve vermeyi bilmek -Karlkl tavize girebilmek -Kazan-kazan durumlar yaratabilmek Finansman becerileri -Muhasebenin temel kavramlarna hakim olmak -Finansal rakamlar ve raporlar iyi yorumlayabilmek letiim Becerileri - Hangi mesaj, kime ileteceinize karar vermek - Mesajn hangi yolla iletileceine karar vermek - Mesajn alndn ve anlaldn kontrol etmek Konuma Dinleme -Aktif dinleme Yazma Becerisi Kyafet Beden dili Semboller Telefon liki A Kurma Becerisi

-Toplumun deiik kesimleriyle geni bir ilikiler yelpazesi gelitirmek -Bu ilikileri iletmenin yararna kullanabilmek Karar Verme Becerisi

-Kendi iinizde ileri sadece siz oldurabilirsiniz. Bu nedenle karar verebilmek bazen ok sratli karar verebilmek gerekecektir.

9

(HBSP)Dier Deerli zellikler: Kuemmerlenin kiisel zellikler listesi dnda giriimcilerin iletmelerine tamas gereken baka vasflarda vardr:

- Grme becerisi - Teknik beceri - alanlar ve sermaye verenler dahil, baka kiilere kendi vizyonunu alama yetenei, - alanlar motive etme ve onlara i datma yetenei, - Planlar eyleme geirme ustal, yani idarecilik yetenei, - Yapt ie tutkuyla sarlma

Bunlarn arasnda sonuncu sradaki zellik en nemlisi saylabilir; nk tutku, her i giriiminin ayrlmaz bir paras olan uzun alma saatleri ve kanlmaz d krklklar karsnda insan ayakta tutar. Wal-Mart web sitesinde 23 Mart 2004, Sam Walton yle diyor: ime olan youn tutkum sayesinde kiisel eksiklerimi birer birer atma inanyorum. nsan byle bir tutkuylam doar, yoksa sonradan m renir bilmiyorum. Ama buna ihtiyacmz olduunu iyi biliyorum. inizi severseniz, hergn elinizden gelenin en iyisini yapmak zere iinizin banda olursunuz ve bir sre sonra evrenizdeki herkes tpk bir bulac heyecan gibi sizdeki bu tutkuya kaplverir. (S)Giriimciyi Kurmaya Motive Eden Unsurlar

- Gerekletirmek istedikleri hayallerinin olmas - Para kazanma arzusu - Bamsz alma istei - almalarnn maddi/manevi karln alamamalar - Bir ii yapp yapamayacan grmek - Bir hobiyi ie dntrmek - Kendi kendinin patronu olmak - Kendi zamann kendi kontrol etmek istemesi

lkemizde cretli alanlarn kendi iini kurmak istemeleri nelere dayanyor?

23

23

15

7

6

44

Hayalleri Bamszlkkarlk alamama yetki kstlamasdaha ileri gidemeycek olma sektrde daha iyi bir firmann bulunmamasayn i dalnda kendisinin daha baarl olacana inanma

10

Kurma sebepleri Trkiye ABD Almanya in Frsat % 60 % 81 % 59 % 60 Zorunluluk % 30 % 12 % 35 % 38 Dier % 10 % 7 % 6 % 2 Giriimcinin Korkular & Riskleri

- Nakit akndaki aksamalar - Stres - Yalnzlk - Yeterli zamann olmamas - Gvensizlik - alamazsa para kazanamayacak olmas - in ok abuk bymesi - Mterileri haberdar edememe - Aile huzurunun bozulmas - Hayr diyememek - Satc/Tedarikilerle urama - Szn tutamama - Dolandrlmak - Dlanmak - Rehavet - stemediini yapmak zorunda kalmak-Mecbur braklmak

11

- Unutkanlk - ftira - Planszlk - Yanl ynlendirilme - Hayal krkl - Pimanlk

Giriimcinin karsndaki engeller

D Faktrler - Aile sorumluluu - Mevcut ite saplanp kalmak - Yeteri kadar yardm/destek bulamama korkusu - Mali riskler - Krizler

Kendimizle ilgili olan engeller - Tek bana ie giriememek - Umutsuzluk - Kararszlk - Acelecilik - Bir daha i bulamama korkusu - Yalnzlk - Motivasyon eksiklii - Dikkatsizlik - Kaynak yetersizlii - Planszlk - Hayal krkl - fikrinden emin olamamak - Sat potansiyelinden emin olamamak - ynetme yeteneinden emin olamamak - Baarszlk korkusu - Baarszlk durumunda bir daha i bulamama korkusu - Cam tavan - renilmi aresizlik - Atalet

Cam tavan: Pire rnei Bir daha yanlmamak iin bir daha denememeyi reniyoruz.

Bylece, Baarszl reniyoruz. renilmi aresizlik ve Ataleti ne kadar iyi tanrsanz, onlardan o kadar HIZLI kurtulabilirsiniz.

renilmi aresizliin sonular: o Tutkular yok eder. o Dnme yeteneini zayflatr. o Duygular zayflatr. (Aclar kabullenilir.) o nsan tepkisizleir.

renilmi aresizliin davran biimleri: o Gemi merkezli yaama o Baar, kendimizin elinde deil o Enerjisini kendi hedeflerine harcamaz

12

o Byle gelmi, byle gider anlay o mal iletiim ve karndan konuma o Proaktif deil, reaktif

Atalet: renilmi aresizlikten doar.

- Sorunun farknda olmak.. - zm sizdedir, darda deil. - Kadercilik deil, Kader.

Ataleti yenmek - Niin yaplamayacana deil, nasl yaplabileceine odaklann. - evrenizdeki aresizlik yayan kiilerden korunun. - Herey sizinle balar. Toplumu deil ama iinde bulunduunuz topluluu deitirebilirsiniz. - Dnyay deil ama, dnyanz deitirebilirsiniz.

Tuzaklar

- Plnszlk - ncelikleri belirleyememek ve sralayamamak - Ertelemek - Kendini gereinden fazla ie adamak - Acelecilik - Krtasiyecilik ve verimsiz okuma - Rutin ve gereksiz iler - Ak kap politikas (hayr diyememek) - Gereksiz telefonlar - Gndemsiz ve verimsiz toplantlar - Kararszlk - Yetki verememek - Dank masa ve bro dzeni - Disiplinsizlik

13

Kk iletmeler neden baarsz oluyorlar?

- Yetersiz ynetim, ekip ve sermaye - Kurulu yerinin yerli aratrma yaplmadan seilmi olmas - Pazarlama plannn olmamas - Sat planlamasnn olmamas - Mterileri tanmamak - Rekabet faktrlerinin gz nne alnmamas - Talep yetersizlii - Doal afet - Verimsizlik - Yalnzlk - Motivasyon eksiklii - Ciddiyetsizlik - Dolandrlmak - Brokrasi, yasalar - zinler - alan bulamama - ktidar kavgas - Sektrn lm - 2.kuan ilgisizlii - Basiretsizlik - Dikkatsizlik - Atalet - Teknolojiye ayak uyduramama - sraf - Haksz rekabet - Nakit durumunu nemsememek - alanlar nemsememek - htimaller ile gerein karmas

14

- Yalnz sava olmak - Profesyonelleememe - Vazgeme

letme sahibi ile cretli alann karlatrlmas Kendi inin Sahibi Olmak Avantajlar

- zlemek yerine liderlik yapmak - Fikirlerinizi uygulama ans - Yaratcla ak - Yksek kazan beklentisi - Bamsz almak - ortamn kontrol altnda tutmak - Emirler verebilmek

Dezavantajlar

- Uzun ve dzensiz alma saatleri - Geni sorumluluklar - Risk almak - Gelirin dzensizlii - Daima finansmanla urama zorunluluu - Zaman kst - Srekli renme gerei - leri delege edememe - dari ve brokratik iler - Baarnn alanlara da bal olmas

cretli almak Avantajlar

- Belirlenmi snrl sorumluluklar - Dzenli gelir - Dzenli ve belirli alma saatleri - Daha belirli bir gelecek - Az risk - Snrl kontrol grevi

Dezavantajlar - Emirleri uygulama zorunluluu - Yeteneklerin kolayca anlalmamas - Sabit cret - Snrl sorumluluk/snrl yetki - Yeni fikirleri kolaylkla uygulayamama - verene bamllk

(HBSP)Gemiiniz nasl olursa olsun, giriimcilik size uygun olabilir. Baarl bir giriim, kiisel niteliklilerle kaliteli bir planlamann bileimidir. Harikulade bir fikre sahip dahi olmanz gerekmez: Baarl giriimlerin ou ufak bir adm niteliindeki bir yenilikle kapy aralar.

15

Tamamen korkusuz olmanz da gerekemez: Baaryla yol alan giriimciler riskten salkl bir biimde kanmasn bilir. Teknik bilginin art olduu da sylenemez: i yaparken renebilirsiniz ya da iten iyi anlayan birini ortak alrsnz. Btn doru vasflara sahip olduu halde, planlama konusunda yetersiz kalan biri de baarl olamaz. Harika bir plan olduu halde, motivasyonu az olan ve kararszlktan bunalan biri de baarszla mahkmdur. Size gereken ey, sk bir plan, bunu yaama geirme yetenei ve yksek motivasyondur- i baarsn nemli bir kiisel hedefe dntren bir motivasyon. Bu niteliklere sahip misiniz? (S)LK ADIM

- i neden kurmak istediinizin cevabn bulmak - Net hedefler ortaya koyabilmek Bu hedefler, - Sadece ve sadece kurmak istediiniz i ve kendinizle ilgili olmaldr.

- Hedefleriniz - YAZINIZ - Kiisel hedefleriniz:

.. ..

- le ilgili:

HEDEF NASIL OLMALI ?

- llebilirdir Belli bir olay ve tarih ierir

- Belirgindir Ne yaplaca belirgindir

- Eylem odakldr/sonuca yneliktir Yaplacak eyi belirler

- yi zamanlanmtr Ayrlan zaman fazla uzun deildir

- Gerekidir Hedef gerekleebilir olmaldr

Ve bir sz. Byk olmak iin hi kimseye iltifat etmeyeceksin. lke iin gerek ama ne ise onu grecek, o hedefe yryeceksin. Herkes senin aleyhinde bulunacaktr, herkes seni yolundan evirmeye alacaktr, fakat sen buna kar direneceksin. nne sonsuz engeller yacaklardr. Kendini, byk deil, kk, zayf, arasz, hi sayarak, kimseden yardm gelmeyeceine inanarak bu engelleri aacaksn. Bundan sonra da sana byk derlerse... Bunu diyenlere gleceksin. M. Kemal Atatrk

16

FIRSATLARI GRMEK VE ZERNE DNMEK (HBSP)Bir Frsatn zellikleri Giriimci insanlar devaml olarak potansiyel ilerle ilgili fikirler retirler. Peki ama bunca fikri elekten geirerek, gerek i frsat vasfn tayan bir iki tanesini saptamay nasl baaracaklardr? ncelikle, gerek bir frsatn be zelliini tarif ederek balayabiliriz. Giriimcilik konusunda nde gelen uzmanlardan Jeffry Timmons (Professor in Entrepreneurship at Babson College) bir rn ya da hizmeti frsat olarak tanmlamak iin, unlarn olmas gerektiini belirtiyor:

1- Mterinin bedelini demeye hazr olduu nemli bir problemi zerek, ya da karlanamayan hatr saylr bir gereksinim boluunu doldurarak, nemli bir deer yaratmas. 2- Giriimci ile yatrmcya risk/dl beklentilerini karlayacak dzeyde nemli bir kar potansiyeli sunmas. 3- Kurucu ve ynetici ekibin yetenekleriyle tam uyum iinde olmas, yani onlarn denetim ve beceri sahibi olduklar bir konuyu iermesi. 4- Kar etme olanann makul bir sre boyunca geerliliini koruyan bir devamlla sahip olmas, yani gelip geici veya ksa zamanda ortadan kalkacak bir nitelikte olmamas. 5- Frsatn finanse edilmeye yatkn olmas gerkir. nsan baar vaat eden bir ticari fikrin her zaman kolayca finansal destek bulabileceini dnr, oysa deneyimlerimiz bize gerek surumun hi de byle olmadn gstermektedir.

Bir frsat belirlediiniz zaman yukardaki 5 maddeye gre deerlendirmeyi ihmal etmeyin. (HBSP)GELR-GDER ve KARLILII NGRN Bir iin frsat nitelii tamas iin nemli kar potansiyeli iermesi gerekir. Peki, nemli olan oran nedir? Herkes bu konuda farkl bir bak asna sahip olabilir. Salt geim yolu niteliinde bir i kurmay dnen kii, yaamn rahata srdrebilecek kadar bir gelir elde etmeyi amalar; belki ii byttkten sonra ocuklarna brakmay dnebilir. Fazlaca hrsl giriimciler ve onlarm mali destekileri ise bundan fazlasn isterler. Onlar asndan nemli olan kar potansiyeli, iki yl iinde kara geen, be ylda satlar %10-%15 lik bir kar marjyla 10 milyon dolara kan ve iler iyi giderse, sonraki 5 ylda yllk gelir art %20leri bulan bir iletme demektir. Bunun atndaki potansiyel onlarn ilgisini ekmez. Her kar frsatn ele alrken, riski de mutlaka dikkate almak gerekir, nk bu ilii birbirinden ayrlmaz. irket alanlar i gvencesi konusunda devaml bir korku yaarlar: Ekonomi ktye giderse, iimi kaybedebilirim. Dorudur, bu risk her zaman vardr. Buna karlk, yeni iini kurmaya alanlar iin bu risk ok daha byktr. ler ters giderse, hem ilerini, hem de bu ie yatrdklar kiisel birikimlerini yitirirler. Giriimciliin riski bu denli yksek olduuna gre, i frsatnn sunduu potansiyel dln de ona denk gelecek lde yksek olmas gerekir. ekil 2.1

17

18

(HBSP)Cesur Giriimciyi Bekleyen Dier Tuzaklar:

1- yimser bir gelir tahmini yapmak i sahibi adaylar iin en tehlikelituzaklardan biridir, 2- Reklam yapmann nemini kmsemeyin. Pazarlama uzmanlar tek reklamlk bir strateji uygulamaya kar kyorlar. nsanlarn i yapmak iin nce bir irketin adn sk sk duymaya ihtiya hissettikleri tespit edilen bir bilgi. 3- Yer/Mekan ve personel saysn hesaplarken de tuzaa dlebilir.Bu konunun da enine boyuna iyice dnlmesinde fayda vardr.

(HBSP)Frsatlar Nerede Aramal? Serbert piyasa ekonomilerinde her zaman karl iletmeler iin frsatlar ortaya kar ve uyank giriimciler bunlar saptamak iin hevesle hazr bekler. Peki frsatlar arayacak en iyi yerler nerelerdir? Bunun yant:

1- Deiikliklerin meydana gelmekte olduu yerler; 2- Byk ve gl irketlerin radarlarnn izlemeyeald alanlardr. a- Yeni bilgiler ve Teknolojik Deiim

Giriimcilik genileyen ve teknik deiimler dalgasnn dmen suyunda gider. rnein mikrobiyoloji ya da nano teknoloji de ortaya kan bir yenilik, birok tedariki ve iletmenin ortaya kmasna neden olabilir.

b- Dzenlemelerdeki deiiklikler Devletlerin yeni dzenlemeler kapsamnda ortaya kard frsatlar

c- Sosyal Kargaa ve Ynetimlerin Yetersizlikleri rnein, kamu sektr sorumluluklarn tam anlamyla yerine getiremediinde insanlar bu sorumluluklar ele alr ve zm retirler. rnein; araba alarm, kurungeirmez yelek, ev gvenlik sistemleri, zel okullar, zel eitim sistemleri vb. gibi.

d- Deien Beeniler Byk irketler mevcut rnlerine kendilerini o kadar kaptrmtr ki, mterilerin beenilerindeki deiime karlk vermekte ge kalrlar. Bu gecikmeler yeni giriimciler iin frsatlar dourur. (Margarin yandan zeytinyana ilginin deimesi, nternet Explorer yerine Firefox ve Chrom tarayclarn ani ykselii vb.)

e- Kolaylk Salayc zm Araylar rnein bugn birok irket temizlik, gvenlik vb. ilerini kendileri yapmak yerine profesyonel giriimcilerin kurmu olduu irketlerden temin ediyor. Benzer ekilde ev temizlii vb . ilerde birok ev hanm bu ii kendileri yapmak yerine bu ii yapan kiilere yaptryor. Hayat kolaylatracak zmlere insanlar para harcyorlar.

f- Radar zleme Alan Umut vaat eden frsatlar arayacamz bir baka yer de byk irketlerin radarlarnn izlemeye ald alanlardr. Birok byk irket, bu tip frsatlar bulmas iin profesyonel kadrolarn kullanyor ve byk yatrm btelerini ciddi aratrmalar sonucu bu alanlara kaydrabiliyor.

DKKAT: ou kii kiisel ilgi alanlaryla gerek bir i frsatn birbirine kartrr. Bir rne ya da hizmete tutku duymak harikulade bir eydir, ama onu mantkl bir i frsatnn yerine koymak da doru deildir.

19

FIREFOX RNE (Firefox bugn nternet Explorerdan sonra en ok kullanlan web taraycdr.

20

BR FKR BULMAK VE YARATICILIK fikri bulmann yollar

Kendiniz yeni bir fikir gelitirebilirsiniz Bakasnn fikrini kopya edebilirsiniz veya deitirerek kullanabilirsiniz Baka birisinden bir i fikri satn alabilirsiniz Piyasada bir boluu ve ihtiyac fark ederek Yeni bir rn yada hizmet tr gelitirerek ok ilgilendiiniz veya bilgili olduunuz bir konu seerek Mevcut iki fikri bir fikirde birletirerek Oturmu bir hizmete farkl bir teknolojiyi nce getirmek Corafi artlar inceleyerek Tarihsel, turistik ve kltrel ortam inceleyerek Sahip olduunuz avantaj ve olanaklardan hareket etmek Mevcut bir iletme satn alarak Bayilik edinerek Franchise

Kendiniz yeni bir fikir gelitirirken baz yntemlerden faydalanabilirsiniz:

(A,K)YARATICILIK TEKNKLER

Mal ve hizmet retiminde nasl teknikler kullanlyorsa, dncelerin retiminde de teknikler kullanlabilmektedir. Bilindii gibi yaratclk gelitirilebilen, renile- bilen bir beceri olarak grlmektedir. Yaratclk genellikle yaratc dnce olarak alglanmaktadr. Dncenin de yaratc ve normal diye ikiye ayrld kabul edildiinde, yaratclk retim tekniklerinin, yaratc dnce retim teknikleriyle ayn anlama geldii anlalacaktr. Dnmek sre olarak iki aamaldr. Birinci aama- y duygu ve sezgilerden oluan alglar oluturur. Yani yaratc dnce; be duyu ve sezgilerin (bilinalt ve altnc his) yardmyla oluan yarglarn rndr. O hal- de yaratclk duyulara ve sezgilere bal olduuna gre, bu konulardaki teknikler duyular ve sezgileri besleyecek ve onlar harekete geirecek ierikleri tamaktadr. Yaratc dnce retiminin yaplandrlabilmesi, yaratcln sadece rastlant- sal olmadn gstermektedir. Beyin Frtnas

Alex Osborn tarafndan 1930 ylnda ortaya atlmtr. artrma ve uyarma etkisi yaparak, grup halinde dnce yaratan bu teknik zaman zaman deiik konjonk- trlerde tartlsa da tm yaratc tekniklerin babas olarak kabul grmektedir. Os- born beyin frtnas iin drt kural koymutur. Eletiri Yapma/yapmamak: Dnceler ilk sylendiinde yarglanmamal, mantk dayatlmamal, deerlendirilmemelidir. Beyin frtnasna katlan grup yeleri durumu bil- dikleri iin beyin kaslarn geveterek serbeste dncesini ortaya atabilirler.

21

Serbest At: Grup yeleri dncelerini topik(hayalci) de olsa ortaya atabilmelidirler. Hayallere ve dncelere snr konulmamas bu kuraln temel prensibidir. Olabildiince ok Dnce: Linus Paulingin iyi bir dnce edinmenin en iyi yolu, ok sayda dnce edinmektir eklinde sylenmi sz bu konuyu tam olarak anlatmaktadr. Bu sz iyi bir dnce retmenin en iyi yolu ok sayda dnce retmektir eklinde de dnlebilir. Ne kadar ok dnce retilirse, o kadar iyi dnce yakalanabilir. Onun iin grup lideri, daha fazla dnce retmek iin grubu bu konuda motive etmelidir. Fikirleri artr, Uyar, Gelitir, Deitir, Birletir: Grup yelerinin bir dncesi dier yelerdeki yeni dnceleri tetikler ve tetiklenen dnceler de, yeni dncelerin ortaya kmasn salar. Takm yeleri, dnceleri deerlendirme ve yarglamalar yerine onlarn yeni dncelere yol atklarn bilmeleri gerekmektedir. Osborn beyin frtnasnn bu drt kuralndan baka baz ilkeler de koymutur: Bala, durma, zgn dnce bekleme Odaklan, btn dikkatini oturum konusunda topla Uyank ol, herkesin konuya odaklandna inan Vazgeme, dnce retmekte glk ekiyorsan kopma, vazgeme srarc ol. Beyin frtnas takmlarnda en uygun ye saysnn 12 olmas nerilmektedir. Beyin frtnas toplantlar dzenli toplantlar deildir ve takm yelerinin srayla konumamasnn verimlilii arttrd ileri srlmektedir. Toplantlarn sre olarak 30-60 dakika olmas nerilmektedir. Beyin frtnas iin uzun sreler fiziksel ve zi- hinsel dirilii ldrmektedir. Beyin frtnas, verimli kullananlar iin dnce mo- toru olarak kabul edilmektedir. Buna ek olarak A.B.D.nin nl tasarm firmas IDEO, iyi bir beyin frtnas iin yaplmas ve yaplmamas gerekenleri u ekilde sralamtr (Kelley, 2002, ss.66-74). Yaplmas gerekenler: Sorunun ve konunun tannmas ve odan kuvvetlendirilmesi Yabanc dncelerin tevik edilmesi Grsel olunmas Beyin frtnas kurallarnn herkesin grebilecei bir yere aslmas Dncelerin numaralandrlmas Bir saat iinde 100 dnce retilmeye allmas Toplant srasnda yelerin not tutmamas. Ancak takmdan kan dnce-leri herkesin grebilecei bir ekilde yazlmas Toplant srasnda, takm yeleri arasnda dostane bir rekabet yaanmas

22

Scak takmlarn oluturulmas. Yaplmamas gerekenler: Takm yeleri arasnda hiyerariye yer verilmesi Takm yelerinin srayla konumas Takma sadece alanyla ilgili uzman kiilerin katlmas Toplantlarn mutlaka darda yaplmas (otel, tatil ky vb.) Takm yelerinin not tutmas. Ters Beyin Frtnas

Beyin frtnas, hangi dncelerle baarl olunabilir temelinde yaplrken, dnceler ne ekilde baarszla uratlabilir amacyla da yaplabilir. Buna ters beyin frtnas denir (Baar, Tosunolu & Demirci, 2001, s.20). Ters beyin frtnas ile yaplabilecek hatalar ve baar engelleri aranr.

Sorun zm Yaklam Birok rn veya hizmet sorunlara zm olarak ortaya karlmtr. rnek: Leke karc

- Post-it - Hrszlk alarmlar - ie tutucular

Hayatnzda karlatnz, ah keke yle bir ey olsayd, ne kadar rahat olurdu dediiniz eyleri daha dikkatli irdeleyiniz.

Sorun zmek iin takip edilen aamalar:

- Olgular/gerekleri belirleyiniz: Mmkn olan en iyi ekilde sorunun ne olduunu reniniz.

- Sorunun nedenini reniniz: Birka nedenden herhangi biri veya bunlarn herhangi bir kombinasyonu olabilir.

- zmler hakknda dnnz: Buna bakalaryla deneme/deney ve tartmalar da dahildir.

- Mmkn olan zmleri elemeden geiriniz: Bu zmlerin olabilirliini snaynz. - En iyi zm seiniz: Tercih yapp karar veriniz. - Setiiniz zm uygulaynz: Deneyip altn grnz. - Sonucu deerlendiriniz: Sorun zld m?

Beceri Yaklam

- Kiinin sahip olduu beceriler kuraca i hakknda da ipucu vermektedirler. - Kaynaklk, alk, marangoz, aa ileri, yabanc dil tercmesi vs..

23

- Rekabetin youn olduu bu tr alanlarda kendinize has farkllk yaratmak pazarda var olmay da kolaylatrr.

rnek: Emekli olmu bir muhasebeci yeni at maket dkkannda gemi maketleri imal edip satmaktadr. Beceri Yaklam almas

ETM KONUSU LGL FKR lkretim ........ Lisans Doktora vs. / ETM LGL FKR tecrbeniz.. ....... Kurum ii eitimler ....... HOB LGL FKR Yelken .......

Dnce Haritas/Fikirler Haritas

Beyin frtnasnn deiik uygulama ekli dnce haritas kullanlarak yaplr. Burada da dnce ve uyarlma esastr. Bir daire ya da kutu iine bir konu ya da sorun yazlr. Bu konu ya da sorunla ilgili fikirler daha kk dairelere veya kutucuk- lara yazlarak ana daire ile ilikilendirilir. Kk daire ile ilgili bir dnce olursa ona balanarak daha kk daire iine alnr. Bu ekilde yeni dnceler retilir. nce byk bir daire izilir. Seilen konu bu daireye yazlr. Bu konuyla ilgili bir fikir aklnza geldiinde bu daireye bal bir baka daire izip yeni fikir

buraya not edilir. Her bal daire serisi iyice aratrlarak yeni fikirler belirlenir. stenildii kadar bal daire sre uzatlabilir.

24

Kontrol Listesi

Odaklanan konu hakknda yaratc kii ya da takmlara, yaratc dnce arama ii- ni kolaylatrmak iin daha nce hazrlanm, kimilerine gre saylar 73e varan sorular sorulur. Burada ama soru ile konuyu ilikilendirmek ve yeni dnce yaratlmasn gdlemektir. Kontrol listesi eklinde kullanlan sorulardan bazlar unlardr: Baka kullanm alanlar olabilir mi? Kullanmn dier ekilleri nelerdir? Yerine ne konabilir? Deiiklik yapmann olanaklar nelerdir?

25

Bytmek olanakl m? oaltlabilir bir eyler eklenebilir mi? Kltmek olanakl m? Tersine evrilebilir mi? Yeniden nasl dzenlenebilir? Gc arttrmal m? Daha geni mi olmal? htiyalar Yaklam nsann ihtiyalarnn karlanmas da bir nevi sorun zmdr.

Temel ihtiyalarmz: - Yiyecek-iecek - Giyim - Barnma - Ulam - Elence - Bilgi - Arkadalk - ...

Gordon Yntemi

Yaratc dnce tekniklerinden biri olan Gordon yntemi, beyin frtnasnn kald yerden devam eden daha sistemli bir tekniktir. Dier tekniklerdeki gibi takmn tm yeleri yaratc dnce retilecek hedefi bilmez, sadece takm lideri hedefi bilir. Dier yeler hedefi, yeni ve deiik tarzlarda alglarlar. Hedef belli olmad iin yaratclk nyarglardan ve alkanlklardan arndrlm olur. Yaratlacak ey konusunda belirsizliin olmas ksa sreli zmlerin ortaya kmasn ve ken- di zm nerilerinin deeri tartlamaz. Bunun sresi beyin frtnasna gre daha ksadr. Lider hedef yerine genel bir kavram sunar. Bu teknik yaratclkta iliki kurmay sezgileri kullanmay tevik eder. Varsaymlar Sorgulama

Her trl dncenin balang noktas varsaymdr. Varsaym olmadan dnmek mmkn deildir. O halde varsaym bozarak, tersine evirerek, sorgulayarak, ya- ratc dnce tevik edilir. Yeni dnceler retmek iin her tersine evrilen bo- zulan varsaymn potansiyel olarak kabul edilebilirlii vardr ve o varsaym konu- sunda dnce yaratlabilir. Matris Yntemi (Tablolama)

Bu yntem rn ile ilgili (kullan yeri, kullanm ekilleri, rne eklenecek zel- likler) nemli unsurlar iki boyutlu (yan ve st) bir tabloya yerletirilir. Bu unsurla- rn rnle arasndaki ilikisinden yeni dnceler yaratlr. Bu dnceler de ilgili matrise yerletirilir. Bu teknik kullanlrken beyin frtnas tekniinden yararlanlr.

26

rnein: . At satn alclar iin tasarlanm, zerinde atn yksekliini lmede kullanlabilecek bir metre olan bir baston. . Kros yryleri iin, tepesine bir pusula yerletirilmi bir baston. . Yal insanlar iin yaplm, sahibinin aniden dmesi ya da saldrya uramas halinde yardm armak zere devreye girecek bir alarm sistemi ile donatlm baston.

Yatay Dnme Teknii

Edward De Bono tarafndan 1960l yllarda ortaya atlan bir dnce tekniidir. De Bono dnmeyi yatay ve dikey olarak ikiye ayrr. Dikey dnme mantksal dnmedir. Doruyu bulmak iin her aamas, doru olacak, doru ile sonula- nacak dnme biimidir. Ayn kuyuyu derinletirmek gibi alglanabilir. Yatay dnme de ama, daha farkl kuyular bulmaktr. Yatay dnme tekniinde do- ru dnceler bulmak deil, farkl dnceler bulmak gerekir (De Bono, 1997, ss.137-139). Dolaysyla yatay dnmenin her aamas doru sonulanmak zo- runda deildir. Ama yeni bir ey bulmaktr. Bu ey zm salamayabilir ya da doru olamayabilir. Bu teknikte rastgele szck kkrtma uygulamas yaplr. Bu teknikle ispatlana- bilir zellikte varsaymn tesine geilir. Bu ekilde dncelere snr konmaz, d- nce alan geniler. Farkl dncelerin yaratlmas salanabilir. nk konulara ve sorunlara farkl adan bakabilmeyi tevik eder. Belli insan gruplar hakknda dnmek de fikir verebilir.

27

rnek:

- Yeni doanlar - Emekleyen ocuklar - lkokul ocuklar - Ergenlik adaki genler - Yetikinler - Erken emekliler - Emekli veya yallar vs...

GRUP HTYA/STEK/SORUN FKRLER

Ergenlikteki andaki Mzik dinlemek Mzik depolamak erkekler iin sistem Hz Go-kart Moday takip Seri sonu maazas Meseleleri deiik adan ele almakta faydal bir yntemdir.

rnek: lan tahtalar - Sabit ilan tahtalar - Tanabilir ilan tahtalar - Dner hareketli ilan panolar - Tatlarn zerine yaptrlan ilanlar - LCD ilan ekranlar

Baka bir rnek: Cam ieler - Klasik yuvarlak cam ieler - Keli ieler - Deiik ekilli parfm ieleri - Ss eyas niteliinde cam ieler

Konular alt gruplara ayrtrmak daha fazla detay verebilir. rnek: Hobi

- Fotoraflk - Deniz kabuu - Maket yapm - Resim - Mzik aletleri - Seyahat-Turizm

28

Odak Grup Grmeleri Teknii

Bu yntem 1950den beri pek ok alanda yaygn kullanlan bir yntemdir. 8-14 ki- ilik gruplar halinde, 1-3 saatlik srelerde, en fazla 4 oturumun yapld, konusu- nun nceden belli olduu ve gruplarn bu konuya ve soruna odakland, sonu- larn ek alma ile analiz edilebildii bir yntemdir. Oturumlar bir ynetici tarafn- dan yrtlr. Her yeye dncelerini ifade edebilme frsat verilir. Ynetici, ye- lerin konuya odaklanmasn salar. Bunun iin dorudan konuya girilebilir ya da sorularla konuya ynlendirilebilir. Oturum ilerledike konunun derinlerine girilir. Oturumlar esnek ve dinamik bir yapda srdrlr. Bu tekniklerin yannda yaratc dnce retmek iin, zorunlu ilikiler, bilimsel yntem, deer analizi, serbest birletirme ve keif yntemi gibi teknikler de kullanlmaktadr. Baz tavsiyeler Konunuzla ilgili hereyi okuyunuz:

- nternet - Gazete - Dergi - Rehberi - fikirleri yaynlar - Mesleki dergiler - Yabanc lkelerden gelen yaynlar - Franchise yaynlar - Sektrel dernek, vakf yaynlar - Devletin resmi yaynlar-Nfus istatistikleri - Lisans anlamalar dergileri - KOSGEB yaynlar

(HBSP)Saptamadan Deerlendirmeye Gei Bir frsat saptamak, giriimcilik srecinin daha ilk admdr. kincisi, deerlendirmedir; bunun amac, gzlenen frsatn kapsamn ve ayrntlarn ortaya karmaktr. Deerlendirmenizin sistematik olabilmesi iin, u admlar izlemek gerekir:

1- Sunacanz rn veya hizmetle ilgili pazar enine boyuna inceleyerek balayn. 2- O anki ve ileride oluabilecek rekabet dzeyini deerlendirin ve yolunuzu aacak stratejiyi tanmlayn. 3- Frsat ekonomik ynden inceleyin. 4- Baar iin gereken finans ve insan kaynaklar zerine kafa yorun.

Pazar: Birok giriimci ortaya koyduu rn ya da hizmetin nasl bir i yapaca konusunda heyecanlanmaktan, onun mterilere nasl bir deer ifade edeceini hesaba katmay unutur. Ancak sonunda yeterli sayda kii bu rnn deerini alglar ve para vermeyi kabul ederse, i baarya ular. Bu bakmdan giriimci, mteri ve pazarla ilgili aadaki sorular sormaya balamaldr.

- Mteri bundan nasl bir yarar elde edecek? - Bundan yararlanacak kii says ne kadardr? Baka bir deyile pazarn bykl ne kadardr? - Pazar duraan m, gelime halinde mi? Gelime halinde ise yllk geliim hz nedir? - rnn ya da hizmetin nmzdeki birka ylda makul llerde toplam pazarn ne kadarlk

bir ksmn ele geirecei umuluyor? - Bu talebin bir ksm karlayabilecek baka bir rn ya da hizmet var m?

29

- Potansiyel mteriler bu rnn yada hizmetin farknda m yada gereksinim gizli mi yani henz kefedilmemi bir ihtiya konumunda m?

- Potansiyel mteriler fiilen kimler? Onlar adlandrabilirmisiniz? Tarif edebilirmisiniz? Aksi halde bulduunuz i frsat epeyce teorik kalabilir?

- Potansiyerl mterilere nasl ulalacak ve nasl balant kuracaksnz dorudan m, datmclar araclyla m yoksa perakende maazalar yoluyla m?

- rnnz yada hizmetiniz edeerlerine gre nasl bir kolaylk salyor? rnein, cep telefonu mteriler hareket halindeyken telefon hizmeti suuyor. Ama sabit telefonlar ADSL servisi iin ikinci bir hatta gerek duymuyor.

Bu sorular fazla kafa gz yarmadan yantlayabildiinizi umut ediyoruz. Bu mmkn olmuyorsa yantlarn bulmak iin imdi aba harcama zamandr. RNEK: Hibrit Oto Bakm Merkezi Pazar Deerlendirmesi Mteri Yarar - Serviste eit hizmete, dk fiyat

- - Daha iyi uzmanlk. Yalnz hibrit motorlu

aralara hizmet veriyoruz ve gereken donanma sahibiz.

Pazarn Boyutlar - 2004 ylnda yoldaki aralardan Toyota ile Hondann says 220.000 adet. Ford 2005 ylnda pazara girmeyi planlyor; GM ve Daimler Chrysler 2006-2007 dneminde sraya girecek. Sektrn tahminine gre, yoldaki hibrit ara says 2007 ylnda 1,7 milyon, 2010 ylnda 2,6 milyon olacak.

Pazarn Byme Hz - 2004de bileik yllk hz % 23t. Pazar Pay - 35 kilometrelik bir ember iinde servis

paynn ilk be ylda % 18 olaca ngrlyor.

Rakipler - Bayiler balca rakip olacak, nk arabann garanti sresi boyunca btn iler onlara gidecek .

- Ykselen talebe bal olarak hibrit motorda uzman yeni atlyeler alacak.

- Yakn yerlerde servis verebilecek lde eitim ve ekipmana sahip hizmet sunacak az sayda yeni servis iletmesi olacak.

Mterilerdeki ihtiya farkndal dzeyi - Garanti sresi dolunca ve resmi servislerin fiyatlarnn yksek olduu grlnce, ihtiya kendin apak belli edecektir.

Mteriler - Her marka ve modelde hibrit enerjiyle alan tat sahipleri

Mterilere Ulama - Servis blgesindeki hibrit motor tat sahiplerine ilan datmak - Parasz araba sahipleri klinikleri bilgi servisleri

rn stnl - Fiyat ve kalite

30

Rekabet Ortam: imdi sradaki soru dizisini yantlamaya alalm. Bu sorular rekabet ortamyla ilgilidir. Mevcut bir pazara adm atyorsanz, rakiplerle karlaacanzdan hi kukunuz olmasn. Bunlardan bazs yerleik ve beceri dzeyi yksek firmalar olabilir. Pazarnz yeni ve ekiciyse, sizin gibi kr peinde koan bakalarn da cezbedecei kesindir.

- Sizin saptadnz ihtiyac mteriler u anda nasl karl yor (rnein, cep telefonu yerine sabit telefon mu kullanyorlar)?

- Belli bal rakiplerinizin gl ya da zayf yanlar neler? - Akll bir rakibiniz sizin pazara girmenize nasl bir tepki verecek (rnein, fiyat m kracak,

yoksa rnnde baz iyiletirmeler mi yapacak)? - Pazara giri eitleri yksek mi, alak m? Eiin dk oluu, ounlukla getiriler iyice dene

kadar rakiplerin pazara girmeye devam edecei anlamna gelir. Giri eikleri yksekse, siz nasl aacaksnz?

- Mevcut rakipleriniz mterilerin gereksinimleri ve teknik deiiklikler konusunda atak davranp abuk karlk verebiliyorlar m?

- Rakibinizin i olanaklarnz etkilemek iin yapabilecei en kt ey nedir (rnein, fiyatn %20 drmek). Bu soruya yant verdikten sonra, bunun baar koullarnz nasl etkileyeceini ve sizin nasl bir kalk verebileceinizi dnn. Fiyatlandrma, konumlandrma, hizmet, datm ve rn zellikleri konusunda nsl bir strateji kalc rekabet avantaj salayabilir.

Bu sorularn her birini enine byuna inceleyin ve her birini itenlikle yantlayarak belgelendirin. Dardan dermaye arayna ktnzda, bu belgeli yantlar iinize ok yarayacaktr. Ekonomik Temel: Her i ekonomik yap zerinde temellenir ve bu yap da yarma ve baarma yeteneine etki eder. Baz ilerde spermarket- gibi kr marj dktr, ama baarl olanlar ok yksek bir sat hacmine ular. (Yzde olarak ifade etmek gerekirse, kr marj eittir kr bl sat geliridir.) Yelpazenin teki ucunda ise, rnein, ok sat yapmayan, ama her atnda ykseke bir kr marj elde eden smarlama mobilya imalatlar var. Sizin i frsatnzn kr yaps nasl? nerilen iin maliyet yaps zerinde de durun. Baz ilerin sabit giderleri yksek, deiken giderleri ise dktr. Sabit gider, ne kadar ok mal veya hizmet retilirse retilsin, ayn kalan masraflardr. rnein, bir otomobil motoru fabrikasnda yksek sabit giderler sz konusudur -bor demeleri, sigorta, uzmanlk donanm ve maal denetmenler gibi. Tesis ister ylda yz motor retsin, isterse on bun, bu giderler aa yukar deimeden kalr. Deiken giderler ise tersine, rn miktaryla birlikte azalp oalrlar. Bunlar malzeme, enerji ve ou kez iilik gibi giderlerden oluur. Bu giderleri iyi kavramak gerekir, nk 1)bunlar sizin krllk zeminini anlamanza yaran 2) her birim sattan sa-lanacak geliri bilirseniz, operasyonlarnzn kra geme yani baaba gelme noktas iin satmanz gereken birim miktarm belirleyebilirsiniz. (Sonraki Blmlerde baaba noktasnn aklamasn ve nasl hesaplanacayla ilgili bilgiyi bulabilirsiniz.) Yksek sabit giderli ve dk deiken giderli iletmelerin (rnein, yksek cirolu imalatlarn) genelde baaba noktas yksek olur, ama bu noktay atktan sonra satlar yksek krllk salar. Sabit giderleri dk, deiken giderleri ise yksek olan iletmelerde (rnein, teknik hizmet firmas) ise baaba geldikleri nokta dk kalmakla birlikte, daha sonraki satlarda krllklar grece dk olur. Bir i frsatnn ekonomisini anlamann can alc bir nemi vardr. Bundan sonraki soru dizisi yakaladnz frsatn ekonomisini enine boyuna dnmenizi ve deerlendirmenizi salayacaktr. Her birine tam bir yant vermeye aln.

- inizde fiyat belirleyen mi olacaksnz, yoksa fiyata uyan m? yerinizin satt rnlerin fiyatlandrmas zerindeki basklar nelerdir?

- rn ya da hizmetlerinizin arz/talep durumu nedir?

31

- Talep esnek mi, deil mi- yani, sizden gelen fiyat art alcnn talebinde kkl bir azalma m yaratyor (esnek), yoksa talep bundan ksa vadede mi etkileniyor (esnek deil)?

- Mteri adaylarnzn rnnz ya da hizmetinizin yerine ne kullanyor? - inizde arlk sabit giderler mi, yoksa deiken giderlerde mi olacak? - Tedarikiler ve alanlar ngrdnz ite maliyet artn nereye kadar zorlayabilirler?

Sonu; Bir frsat saptayp onu pazar, rekabet ve ekonomik deer asndan deerlendirdikten sonra, kendinize u sorular yneltin:

1- Risk/Getiri dengesi (ekil 2.1)deki frsat size hala ekici grnyor mu? 2- nnze kan dier frsatlardan daha az m ya da ok mu ekici gzkyor? Bu sorular geitirmeyin. Gndeme aldnz bir frsatn ekiciliini her zaman iin peine debileceiniz baka frsatlarla kyaslayn.Hibirey yapmamak dahil. Unutmayn ki, karnza aradnz btn zellliklere sahip bir frsat kana kadar, birikmi paranz vadeli bir hesapta tutmak da bir alternatiftir. (S)BRKA TAVSYE leriye Bakmak fikrinizin gelecek bir ka yl iinde

- Nasl geliebileceini veya - yileebileceini

dnyor olmanz gerekir. - Yeni zellikler veya kullanm ekilleri ilave edebilecek misiniz? - Sunduunuz rn veya hizmetler yelpazesini geniletmeniz gerekecek mi? - Tesislerinizi geniletebilecek misiniz? vb. gibi sorular.

Bir i sahibi olarak SZ, KENDNZ inizi kurmaya karar vermeden nce, iinize katabileceiniz

- Gl ve zayf yanlarnz - Beceri, - Deneyim ve - Kaynaklarnz ve - Dardan gelebilecek destekleri

gzden geirmeniz faydal olacaktr. Atmanz gereken admlar

- Pazar aratrmas yapnz. - Girdi kaynaklarn, arz ve fiyat durumunu kontrol ediniz. - retim iin gerekli dier kaynaklar inceleyiniz:

- Tesis - Makine - gc - Bilgi

- Toplam maliyet hesab yapnz. - Sabit yatrm ve iletme sermayesi ihtiyacnz belirleyiniz. - Toplam finansman ihtiyacnz ve nereden kaynak bulabileceinizi - belirleyiniz. - Sat fiyatn ve miktarlarn tahmin ediniz.

32

- Sat nasl gerekletireceinizi planlaynz. - inizin yasal erevesinin ne olacana karar veriniz. - Sizi etkileyebilecek yasa ve tasarlar srekli takip ediniz. - Ve bir PLANI HAZIRLAYINIZ

FKRNZ SINAYINIZ..

- fikrinizle ilgili teknolojileri iyi reniniz: Modas gemi, maliyeti yksek tekniklere dikkat!!! - Mekan-yer uygunluuna dikkat: Sapa bir yerde drmc ap zarar etmeyiniz. - Pazar iyi aratrnz: Konunuzla ilgili aratrma raporlarn temin etmeye alnz. (KOSGEB,

DE, DPT, TSKB, Yerel ktphaneler, meslek kurulular, GEME, TOBB, MPM, ticaret ve sanayi odalar vs..)

- Bu tr kurumlardan bilgi edinemediyseniz i baa dt demektir. Kullanlabilecek yntemler: Telefon mlakat Posta anketleri Yzyze grme rnek rn denetme-kullandrma Odak grup tartmalar

33

BRKA SUNUM

34

Yukarda IBM tarafndan verilen karar ile ilgili toplanty anlatan, Pirates of Silicon Valley filminden bir grnt. Bill Gates o anda IBMe yazlm yapmay ve yazlm haklarn lisanslayarak IBM satmay teklif ediyor.

35

36

37

zleme: Facebook Film (Social Network) zleme: Pirates of Silicon Valley (IBM yanlgs , Apple varolu) zleme: Steve Jobs-Stanford Konuma zleme: Tesla LNK-> KOSGEB BR FR BULMAK KTABI UYGULAMASI LNK-> KOSGEB KTAP- KURMAK VE YNETMEK LNK-> KOSGEB KTAP-RKET YAPILARI VE KURULU AAMALARI (Ne tr bir irket kuracanza karar verin!!!) KOSGEB KTAP: RKET YAPILARI VE KURULU AAMALARI