konkurs z jĘzyka polskiego dla uczniÓw szkÓŁ podstawowych · 2018. 1. 22. · mirona...

Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2017/2018

Strona 1 z 22

KONKURS Z JĘZYKA POLSKIEGO

DLA UCZNIÓW SZKÓŁ PODSTAWOWYCH

ETAP WOJEWÓDZKI

MOTYW PRZEWODNI:

Wolności nie można tylko posiadać, nie można jej zużywać.

Trzeba ją stale zdobywać i tworzyć przez prawdę.

Jan Paweł II

Drogi Uczniu,

witaj w III etapie Konkursu z Języka Polskiego. Przeczytaj uważnie instrukcję i postaraj się

prawidłowo odpowiedzieć na wszystkie pytania.

Arkusz liczy 22 strony i zawiera 12 zadań.

Przed rozpoczęciem pracy sprawdź, czy Twój test jest kompletny.

Jeżeli zauważysz usterki, zgłoś ten fakt Komisji Konkursowej.

Zadania czytaj uważnie i ze zrozumieniem.

Odpowiedzi wpisuj czarnym lub niebieskim długopisem (bądź pió-

rem).

Dbaj o czytelność pisma i precyzję odpowiedzi. Nie cytuj, jeśli nie

jesteś o to proszony.

W zadaniach zamkniętych zaznacz tylko jedną prawidłową odpo-

wiedź, stawiając znak X na literze poprzedzającej treść wybranej od-

powiedzi. Jeżeli się pomylisz, błędne zaznaczenie otocz kółkiem

i zaznacz znakiem X inną odpowiedź.

Nie używaj korektora. Jeśli się pomylisz, przekreśl błędną odpowiedź

i wpisz poprawną.

Oceniane będą tylko te odpowiedzi, które zostały umieszczone

w miejscu do tego przeznaczonym.

Obok każdego numeru zadania masz podaną maksymalną liczbę

punktów możliwą do uzyskania za jego rozwiązanie.

Brudnopis nie będzie oceniany.

Pracuj samodzielnie.

Powodzenia!

Czas pracy:

120 minut

Liczba punktów

możliwych

do uzyskania:

100

…………………………………

Kod ucznia

- -

Dzień Miesiąc Rok

pieczątka WKK DATA URODZENIA UCZNIA


Strona 2 z 22

Zadanie 1. (0-2)

Dopasuj pojęcia do definicji.

Holocaust

odizolowana część miasta, przeznaczona dla zamieszka-

nia mniejszości narodowej, etnicznej, kulturowej bądź religij-

nej, poza którą nie wolno tej społeczności zamieszkiwać

getto

polska humanitarna organizacja podziemna działająca w la-

tach 1942–1945, jako organ polskiego rządu na uchodźstwie,

której zadaniem było organizowanie pomocy dla Żydów

Żegota

prześladowania i zagłada milionów Żydów przez władze III

Rzeszy oraz jej sojuszników w okresie trwania II wojny świa-

towej

antysemityzm postawa wyrażająca dyskryminację, uprzedzenie, niechęć

i wrogość w stosunku do Żydów

Zadanie 2. (0-6)

Przyjrzyj się plakatowi1 promującemu film Dzieci Ireny Sendlerowej (plakat znajduje się

na następnej stronie). Dokonaj jego analizy, biorąc pod uwagę następujące elementy:

kompozycję, kolorystykę oraz nastrój. Zwróć uwagę na ukazane na nim postacie i sposób

ich przedstawienia, a także na jego warstwę werbalną (językową). Na podstawie analizy

plakatu uzasadnij, że pełni on funkcję perswazyjną i stanowi zachętę do obejrzenia filmu.

Swoje odpowiedzi zapisz w tabeli.

Kompozycja

Kolorystyka

Nastrój

Postacie i sposób ich

przedstawienia

1 Źródło: http://www.filmweb.pl/film/Dzieci+Ireny+Sendlerowej-2009-496486


Strona 3 z 22

Warstwa werbalna

(językowa) plakatu

Perswazyjność plakatu


Strona 4 z 22

Zadanie 3. (0-13)

Przeczytaj uważnie zamieszczony poniżej artykuł pochodzący z czerwca 2017 roku, a na-

stępnie wykonaj polecenia.

Sejm ustanowił rok 2018 Rokiem Ireny Sendlerowej2

(1) Rok 2018 będzie Rokiem Ireny Sendlerowej – zdecydował Sejm, oddając w ten

sposób „hołd Tej, która z największym poświęceniem działała na rzecz ratowania drugiego

człowieka”. W przyszłym roku przypada 10. rocznica śmierci Ireny Sendlerowej. (…)

(2) W uchwale przypomniano, że Irena

Sendlerowa ocaliła z warszawskiego getta ok. 2,5

tys. żydowskich dzieci. W uzasadnieniu zwrócono

również uwagę na rolę jej współpracowników,

„którzy ramię w ramię, z narażeniem życia poświę-

cali się, niosąc pomoc potrzebującym i słabszym”.

(3) Z inicjatywą ustanowienia Roku Ireny

Sendlerowej wystąpił rzecznik praw dziecka Marek

Michalak, który w styczniu skierował pismo w tej

sprawie do marszałka Sejmu Marka Kuchciń-

skiego. Jak mówił PAP [Polskiej Agencji Praso-

wej], jego pomysł poparło – w pismach i petycjach

do marszałka Sejmu – ponad 4,6 tys. osób, m.in. uczniów i nauczycieli ze szkół noszących imię

Ireny Sendlerowej.

(4) Irena Sendler, z domu Krzyżanowska, urodziła się w 1910 r. w Otwocku; jej ojciec

był lekarzem. W czasie okupacji zaangażowała się w konspirację. Pomagała żydowskim współ-

obywatelom, zanim jeszcze powstało getto warszawskie. (…) Jako pracownica wydziału opieki

społecznej zarządu miejskiego w Warszawie, który znajdował się pod nadzorem okupanta,

miała przepustkę do getta. Władze niemieckie nie zgodziły się, by opieka społeczna docierała

do mieszkających tam Żydów, zezwalano jednak na udzielanie im pomocy medycznej. Prze-

brana za pielęgniarkę, wraz ze swymi współpracownikami Irena Sendlerowa nosiła tam jedze-

nie, leki i pieniądze; zorganizowała akcję przemycania dzieci żydowskich z getta.

(5) Wyprowadzane z getta dzieci, były umieszczane w polskich rodzinach, sierocińcach

i klasztorach. Ich zaszyfrowane nazwiska Sendlerowa zapisywała na paskach bibułki, które

wkładała do słoików i zakopywała. Po zakończeniu wojny rozszyfrowany spis trafił do szefa

Centralnego Komitetu Żydów w Polsce, Adolfa Bermana. Prowadzony przez Sendlerową re-

jestr uratowanych dzieci pozwolił po zakończeniu wojny na poznanie przez nie własnej tożsa-

mości i odnalezienie bliskich.

(6) W 1943 r. została aresztowana przez Niemców. Była przesłuchiwana i torturowana,

więziona na Pawiaku; została skazana na śmierć. Uratowała ją Żegota, przekupując niemiec-

kich strażników. Do końca wojny ukrywała się pod fałszywym nazwiskiem. W ukryciu praco-

wała dalej nad ocaleniem żydowskich dzieci. Podczas Powstania Warszawskiego była sanita-

riuszką. (…)

2 http://dzieje.pl/aktualnosci/sejm-ustanowil-rok-2018-rokiem-ireny-sendlerowej

Irena Sendler – Matka Dzieci Holocaustu

http://dzieje.pl/aktualnosci/107-lat-temu-urodzila-sie-irena-sendler-matka-dzieci-holocaustu


Strona 5 z 22

(7) W 1965 r. została uhonorowana przez izraelski instytut Yad Vashem medalem Spra-

wiedliwy Wśród Narodów Świata. W 1991 r. otrzymała honorowe obywatelstwo Izraela.

(8) W 2003 r. została odznaczona Orderem Orła Białego. W 2007 r. na wniosek dzieci

otrzymała Order Uśmiechu. W 2006 r. prezydent Lech Kaczyński wystąpił z inicjatywą przy-

znania jej Pokojowej Nagrody Nobla.

(9) Zmarła 12 maja 2008 r., w wieku 98 lat.

(10) Do końca życia twierdziła, że mogła zrobić więcej.

A. Jak rozumiesz podpis umieszczony pod zdjęciem Ireny Sendlerowej: „Matka Dzieci

Holocaustu”?

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

B. Dlaczego Rokiem Ireny Sendlerowej ustanowiono rok 2018? Odpowiedz na podstawie

1. akapitu?

________________________________________________________________________

C. Uzasadnij pisownię zaimka tej wielką literą w wypowiedzeniu: „hołd Tej, która z naj-

większym poświęceniem działała na rzecz ratowania drugiego człowieka”.

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

D. Na podstawie 1. i 2. akapitu wymień zasługi Ireny Sendlerowej, które podkreślone zo-

stały w cytowanej w artykule uchwale sejmowej.

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

E. Dlaczego w akapicie 1. po liczbie 10 umieszczona została kropka („10.”)?

________________________________________________________________________

F. Kto wystąpił z inicjatywą ustanowienia Roku Ireny Sendlerowej?

________________________________________________________________________

G. Jakie działania podejmowała Irena Sendlerowa podczas wojny? Odpowiedz na pod-

stawie akapitów 4., 5. i 6.

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________


Strona 6 z 22

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

H. Przekształć zdanie w stronie biernej na wypowiedzenie w stronie czynnej: „W 1943 r.

została [Irena Sendlerowa] aresztowana przez Niemców.”

________________________________________________________________________

I. W jaki sposób uhonorowano zasługi Ireny Sendlerowej (akapity 7. i 8.)?

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

J. Jaką mowę (zależną czy niezależną) zastosowano w zdaniu: „Do końca życia twier-

dziła, że mogła zrobić więcej.”?

________________________________________________________________________

Zadanie 4. (0-6)

Uzupełnij poniższą tabelę, opierając się na swojej znajomości filmów Dzieci Ireny Sendle-

rowej oraz Wróżka z getta: określ przynależność rodzajową obu filmów (film dokumen-

talny / film fabularny) i wskaż po dwie ich cechy, które zadecydowały o Twoim wyborze.

Dzieci Ireny Sendlerowej Wróżka z getta

RODZAJ FILMU (FABULARNY / DOKUMENTALNY)

CECHY FILMU DECYDUJĄCE O JEGO PRZYNALEŻNOŚCI GATUNKOWEJ


Strona 7 z 22

Zadanie 5. (0-6)

Spośród podanych par określeń wybierz i zapisz w tabeli te, które charakteryzują pamięt-

nik jako gatunek literacki. Następnie udowodnij, że Pamiętnik z powstania warszawskiego

Mirona Białoszewskiego realizuje założenia gatunkowe pamiętnika.

obiektywizm narracji subiektywizm narracji

narracja pierwszoosobowa narracja trzecioosobowa

opisywanie zdarzeń z dystansu czasowego

relacjonowanie zdarzeń, które miały miejsce

tuż przed ich opisywaniem

nie stanowi źródła wiedzy historycznej może stanowić źródło wiedzy historycznej

relacja o zdarzeniach, których autor

nie zna z własnego doświadczenia,

ale posiada o nich wiedzę

relacja o zdarzeniach, w których uczestniczył

autor lub których był świadkiem

zachowanie chronologii zdarzeń niezachowanie chronologii zdarzeń

CECHA PAMIĘTNIKA PAMIĘTNIK Z POWSTANIA WARSZAWSKIEGO


Strona 8 z 22

Zadanie 6. (0-15)

Zapoznaj się uważnie z fragmentami Pamiętnika z powstania warszawskiego Mirona Bia-

łoszewskiego, a następnie wykonaj zamieszczone pod tekstem polecenia. Podczas rozwią-

zywania niektórych zadań wykaż się znajomością całego utworu.

Miron Białoszewski, Pamiętnik z powstania warszawskiego [fragmenty]

TEKST 1.

W tym domu od licytacji z krzesłami czy może w tym naprzeciwko, ale w każdym razie

w tej ślepej kiszce Żelaznej, w 43 roku chyba zrobiliśmy jeden z tak zwanych wieczorków.

Swen, Halina, Irena, Staszek, no i ja. U kogoś, kto tam mieszkał. Taki wieczorek patriotyczno-

literacki, z teatralnościami, Swen przedstawiał, grał wtedy Nicka, a ja według jego pomysłu

na prawach prawie statysty grałem króla. Z tej nieśmiałości, drewnowatości siedziałem cały

czas sztywno i tak samo mówiłem. Mój kolega z tajnego uniwersytetu, Wojtek, który też zginął

w powstaniu, na Żoliborzu, powiedział, że mu się to bardzo podoba. (…)

Graliśmy tam, pamiętam, kawałek Wesela Wyspiańskiego, Swen grał Stańczyka,

we fladze narodowej, którą beztrosko sobie przeniósł w teczce czy w zawiniątku.

Ojciec swoją drogą robił różne interesy przedziwne. Raz przytachał z Kercelaka

na Leszno, jeszcze na czwarte piętro, cały kosz kartofli. Zgniłe. Zmarznięte. Ale to i tak było

drogocenne. Nanka, Ojciec, Mama, Sabina pamiętali z zeszłej wojny, że z takich zmarzniętych

kartofli można robić placki kartoflane. Zrobili, i były dobre. (…) Albo wchodzi kiedyś

na Chłodną i ma cały płaszcz rybek, takich malutkich. Tak bez niczego. Na podołku. Przecie-

kają. Mówi Mamie, żeby zrobiła z tego kotlety. Mama zrobiła. Ale ile ich wyszło! Na wszystkie

parapety. A mieliśmy wtedy cztery okna. (…)

Do pomysłów Ojca należało wykorzystywanie umarłych, czego przykład już jeden da-

łem. Ale było ich więcej. Braliśmy marmoladę, chleb i te różne jedzenia na kartki na nazwiska

chyba czterech nieboszczyków. Oczywiście bliskich. Ale wtedy takie rzeczy się robiło. Czego

się wtedy nie robiło?

TEKST 2.

Żeby już wyjaśnić sprawę Stefy. Stefa mieszkałaby u nas do końca. Ale któregoś dnia

na wiosnę 44 roku wracam z miasta, a Mama (szyła wtedy dla bab, żeby z czego miała żyć

i ona, i ja, kiecki, a właściwie przerabiała, bo to były przeróbki z przeróbek, fatałachy tak

zwane, a jak zaczęła sobie która kombinować palto z futrem, czyli pelisę, to króliki; wiedziały,

że obłażą, i to tak jak koty na wiosnę, ale co miały robić) – więc Mama, która obszywała rów-

nież i naszą dozorczynię, mówi mi w drzwiach:

— Wyobraź sobie, że zdrętwiałam dzisiaj. Dozorczyni przyszła po tę swoją kieckę i mówi mi:

„Ta pani syplokatorka to tak, jak idzie przez podwórko, to tak głowę krzywi i tak jakoś bokiem

idzie, oj, z daleka poznać, że to taka Żydówa.” Więc Stefa musiała się wyprowadzić. Dozor-

czyni, jak się okazało, powiedziała to nie w złej myśli, ale kto ją wtedy wiedział. Trzeba było

uważać metę za spaloną, jak to się wtedy mówiło. Zresztą po wyprowadzeniu się Stefy któregoś


Strona 9 z 22

ciepłego dnia, chyba majowego, obudziłem się o szóstej rano i słyszę jakiś harmider. Na dole.

Tknęło mnie od razu. Lecę do okna w koszuli. A tu przed każdą klatką schodową Niemiec

z karabinem. A po wszystkich klatkach chodzą i sprawdzają wszystkich. Nie wiadomo po co.

Skończyło się, u nas przynajmniej, na sprawdzeniu kenkarty, mojego ausweisu, i poszli. Nie-

miec i konfident, mówiący po polsku, w białym płaszczu. (…)

TEKST 3.

I nagle wyrywa coś naszym domem. Fruwają framugi z okien, drzwi, szyby. Huki. Ko-

niec? Jeszcze trzaski. Jeszcze dalsze huki. Na razie wychodzimy. Podwórze zmienione, czarne,

posypane, osiwiałe, okna puste, w drzazgach. Przed bramą lej na pół jezdni. Patrzymy z dru-

giego naszego piętra. Na to. Tłumy na podwórzu. Piekło – dalsze nieco – ale bez ustanku. Źle.

Tłumy w popłoch. Z pakami, tobołami. Latają. Ci do bramy. Ci z bramy. Ci do Ogrodowej

przez dziurę. Tamci z Ogrodowej do nas. Nagle zamieszanie. Straszny krzyk. Jakieś zawirowa-

nie tłumu. Coś niosą. Kogoś... Kładą. Trupy? Krzyk... Czyj?

M. Białoszewski, Pamiętnik z powstania warszawskiego, Warszawa 2002.

A. Kiedy wybuchło powstanie warszawskie? Podaj dzień, miesiąc i rok.

________________________________________________________________________

B. Ile lat miał Miron w momencie wybuchu powstania?

________________________________________________________________________

C. Kim są bohaterowie utworu Mirona Białoszewskiego?

a) żołnierzami Armii Krajowej

b) głównie cywilami

c) studentami tajnego uniwersytetu

d) żołnierzami niemieckimi

D. Czym zajmował się Miron podczas powstania?

a) walczył w szeregach powstańczych

b) wydawał gazetkę powstańczą

c) dostarczał żywność żołnierzom

d) pomagał własnej rodzinie i przyjaciołom, organizował kryjówki itp.

E. Co jest przedmiotem opisu w Pamiętniku z powstania warszawskiego?

a) heroiczna walka żołnierzy

b) sytuacja jeńców wojennych

c) życie ludności warszawskiej podczas powstania

d) obraz życia w getcie

F. Wskaż tytuł utworu literackiego wspomnianego w 1. tekście. Podaj nazwisko autora.

________________________________________________________________________


Strona 10 z 22

G. W jaki sposób mieszkańcy Warszawy starali się przetrwać podczas powstania (wy-

mień 4 sposoby radzenia sobie z trudną wojenną rzeczywistością)? Odpowiedz na pod-

stawie 1. tekstu i całego utworu Mirona Białoszewskiego.

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

H. Uzasadnij, dlaczego Stefa musiała się wyprowadzić z domu Mirona.

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

I. Wypisz z 2. tekstu przykłady trzech wyrazów, wyrażeń lub zwrotów potocznych.

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

J. Stosując w relacji z powstania język potoczny, autor osiągnął:

a) realistyczne ukazanie cierpienia.

b) niezwykłą dramaturgię wydarzeń.

c) autentyzm opowiadania.

K. Wyjaśnij użyte w tekście 2. pojęcia:

kenkarta – _______________________________________________________________

________________________________________________________________________

konfident – _______________________________________________________________

L. W jaki sposób autor dynamizuje akcję w utworze? Odpowiedz na podstawie tekstu 3.,

nazywając dwa przykłady użytych środków językowych.

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

Zadanie 7. (0-10)

Zredaguj artykuł do szkolnej gazetki na temat książki Karoliny Lanckorońskiej Wspo-

mnienia wojenne. Tekst powinien być sprawozdaniem z elementami recenzji i zawierać

następujące elementy:

tytuł i podpis redaktora;


Strona 11 z 22

informacje na temat utworu;

własną refleksję na temat książki i jej ocenę.

Twój tekst powinien liczyć około 80-100 słów.


Strona 12 z 22

Zadanie 8. (0-9)

Wykonaj polecenia na podstawie swojej znajomości Wspomnień wojennych Karoliny

Lanckorońskiej.

A. Oceń prawdziwość każdego z podanych zdań, zakreślając P, jeśli zdanie jest praw-

dziwe, lub F, jeśli uznasz, że zdanie jest fałszywe.

Akcja utworu K. Lanckorońskiej rozpoczyna się 22 września 1939. P F

K. Lanckorońska wykładała historię sztuki na Uniwersytecie Wileńskim. P F

Autorka przebywała w obozie koncentracyjnym w Dachau. P F

Po opuszczeniu obozu koncentracyjnego K. Lanckorońska wyjechała do Genewy. P F

Postacie w utworze są autentyczne, a ich losy prawdziwe. P F

K. Lanckorońska nie uczestniczyła w procesie Hansa Krügera z powodu choroby. P F

B. Przekształć poniższe zdania na równoważniki zdań.

1. Lwów zostaje zajęty przez Armię Czerwoną.

2. Lanckorońska wstępuje do Związku Walki Zbrojnej.

3. Autorka wyjeżdża do Krakowa.

4. Lanckorońska pracuje dla Polskiego Czerwonego Krzyża.

5. Bohaterka przyjeżdża do Stanisławowa, gdzie zostaje aresztowana.

6. Podczas przesłuchania Lanckorońska odkrywa prawdę o zniknięciu lwowskich profeso-

rów.

7. Autorka zostaje przewieziona na proces do Berlina.

8. Lanckorońska zostaje uwięziona w obozie koncentracyjnym.

ODPOWIEDŹ

1. ______________________________________________________________________

2. ______________________________________________________________________

3. ______________________________________________________________________

4. ______________________________________________________________________

5. ______________________________________________________________________

6. ______________________________________________________________________

7. ______________________________________________________________________

8. ______________________________________________________________________


Strona 13 z 22

C. Jaka jest różnica pomiędzy zdaniem a równoważnikiem zdania?

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

D. Tytuł utworu Karoliny Lanckorońskiej jest:

a) wyrażeniem.

b) zwrotem.

c) personifikacją.

d) apostrofą.

Zadanie 9. (0-8)

Zapoznaj się z tekstem dotyczącym książki Aleksandra Kamińskiego Zośka i Parasol,

a następnie wykonaj zamieszczone pod nim polecenia.

ALEKSANDER KAMIŃSKI: ZOŚKA I PARASOL3

(1) Zośka i Parasol to książka napisana w latach pięćdziesiątych minionego stulecia

przez wybitnego pedagoga, historyka i działacza harcerskiego, Aleksandra Kamińskiego. Naj-

bardziej znany jest on jako współzałożyciel Szarych Szeregów, twórca organizacji Małego Sa-

botażu „Wawer” oraz redaktor naczelny i reporter „Biuletynu Informacyjnego”. Kierował także

Biurem Informacji i Propagandy Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej i był tejże armii żoł-

nierzem. Kamyk jest autorem wielu publikacji o tematyce harcerskiej, zuchowej i naukowej,

jednak najbardziej popularną spośród nich jest, kultowa już, książka z czasów okupacji, „Ka-

mienie na szaniec”. Opowiada ona o losach warszawskiej młodzieży harcerskiej, której czas

dojrzewania przypadł na okres wojny. (…)

(2) Zośka i Parasol to kontynuacja tej opowieści. Aleksander Kamiński przedstawia

w niej następców Tadeusza Zawadzkiego, Macieja Dawidowskiego i Jana Bytnara, tych, dla

których byli oni wzorem i którzy pragnęli wcielić w życie wypracowane przez nich ideały

i wartości. Bardziej precyzyjnie mówiąc, w książce tej znajdziemy opis niektórych akcji dwóch

harcerskich batalionów, działających w ramach Zgrupowania Radosław, które samo wchodziło

w skład Brygady Dywersyjnej BRODA 53. Baon AK Zośka (…) składał się przede wszystkim

z członków Szarych Szeregów i brał udział w akcjach dywersyjno-sabotażowych. Podczas po-

wstania walczył na Starym Mieście, Woli i Czerniakowie. Baon Parasol powstał z kompanii

wydzielonej z batalionu Zośka do zadań specjalnych, głównie do walki z gestapo. Egzekwował

wyroki śmierci na zbrodniarzach hitlerowskich. Najważniejszym zadaniem bojowym była „Ak-

cja Kutschera”. (…) Autor ukazuje sylwetki wielu żołnierzy, sanitariuszek i łączniczek obu ba-

3 Źródło: https://www.biblionetka.pl/art.aspx?id=77094


Strona 14 z 22

talionów, ich przeżycia i rozterki, najtrudniejsze próby, jakie musieli przejść: charakteru i wier-

ności najwyższym wartościom. Na pierwszy plan wybijają się takie postacie, jak: Andrzej Ro-

mocki Morro – legendarny dowódca kompanii Rudy, jego brat Jan Bonawentura, bracia Wuttke

czy Jan Rodowicz Anoda, którego archiwum umożliwiło Kamykowi napisanie tej książki. Nie

należy pominąć również faktu, że żołnierzem obu batalionów był najwybitniejszy polski poeta

od czasów romantyków – Krzysztof Kamil Baczyński, i wzmiankę o nim również w książce tej

znajdziemy.

(3) Kamiński podzielił swą opowieść na dwie części. (…) Akcja utworu obejmuje za-

tem ponad rok. Następujące po sobie rozdziały ukazują kolejno: akcje dywersyjne, przygoto-

wania do powstania, samo powstanie i jego schyłek.

(4) Autor Zośki i Parasola już we wstępie określa charakter swojej książki. Zastrzega,

że nie jest to pozycja historyczna; że skrupulatne odtworzenie wydarzeń nie było w jego sytu-

acji możliwe, ale także nie było jego celem. Chciał on przede wszystkim pokazać człowieka –

uczestnika akcji. Jak sam niegdyś powiedział, „pisał z potrzeby serca, a nie analiz rozumowych.

Znał cudowną młodzież, był wśród nich, gdy uderzył w nich grom. Zapragnął gorąco pokazać

tę młodzież światu, utrwalić prawdę o tej młodzieży, przedłużyć jej społeczne życie poza

śmierć”. (…) Na tle ważnej chwili dziejowej ukazany zostaje człowiek, który często w książ-

kach o podobnej tematyce zostaje pominięty. W większości przypadków zawierają one pozba-

wione wszelakich emocji suche daty i opisy, traktują o wydarzeniach politycznych, wielkich

przywódcach, nie zaś o tragedii jednostki.

A. Na podstawie akapitu 1. napisz, kim był Aleksander Kamiński i wymień jego zasługi.

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

B. Komu zawdzięczał swoją nazwę Baon AK Zośka, wspomniany w 2. akapicie tekstu?

Podaj imię i nazwisko postaci.

________________________________________________________________________

C. Na czym polegała i kiedy przeprowadzona została wspomniana w akapicie 2. „Akcja

Kutschera” (podaj dzień, miesiąc i rok)? Kim był Franz Kutschera (wskaż pełnioną

przez niego funkcję)? Jak zakończyła się akcja?

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________


Strona 15 z 22

D. Wymień tytuły dwóch części, na które podzielony został utwór A. Kamińskiego.

________________________________________________________________________

E. Napisz, jaki cel przyświecał A. Kamińskiemu, gdy pisał książkę Zośka i Parasol.

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

F. Objaśnij znaczenie tytułu utworu A. Kamińskiego.

________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

Zadanie 10. (0-6)

Zapoznaj się z fragmentami utworu Aleksandra Kamińskiego Zośka i Parasol i wykonaj

polecenia.

Aleksander Kamiński Zośka i Parasol [fragmenty]

FRAGMENT 1.

Dochodzi godzina dziewiąta pięćdziesiąt pięć rano. Jeremi, który osobiście dowodzi

akcją, stoi na przystanku tramwajowym przy rogu Marszałkowskiej i Oleandrów. Patrzy

w stronę ulicy Oleandrów, gdzie mieszka Burckl. Stąd należy się go spodziewać. W pobliżu

Jeremiego – młody człowiek z wywiadu. Kilkanaście kroków dalej oparł się o mur domu jakiś

melancholijny skrzypek, trzymając pod pachą zamknięty futerał skrzypiec. W sąsiedniej bramie

i na przeciwległym przystanku u wylotu Litewskiej – dwóch młodych, nie zwracających wza-

jem na siebie uwagi, ludzi.

W pewnej chwili wywiadowca Żar wskazuje Jeremiemu głową i wzrokiem: Ten tam,

gruby, krępy, po cywilnemu, z kobietą i z psem.

Serce zaczyna walić w piersi Jeremiego, lecz naraz – zamiera. Do przeciwległego przy-

stanku u wylotu Litewskiej, przy którym stoi Bronek Lot, zbliża się trzech żandarmów. Rów-

nocześnie od placu Zbawiciela nadjeżdża na dwóch motocyklach lotny patrol schupo, a z placu

Unii Lubelskiej wylania się tramwaj, którego przednia platforma jest cała zielona od mundurów

policji niemieckiej. Co za diabelna koncentracja przeszkód! I w tym momencie Burckl wchodzi

w Marszałkowską...


Strona 16 z 22

FRAGMENT 2.

Codzienne, normalne życie ludzi dywersji jeżyło się od niespodzianek i przygód, o któ-

rych nigdy nie wiadomo, czy są drobne, nieważne, czy doniosłe w skutkach. Czasem drobiazg,

rzecz niewarta uwagi, kończył się stratą najcenniejszych jednostek; kiedy indziej wyprawa

przygotowywana z dużym napięciem nerwów i woli rozładowywała się w pogodnej przygo-

dzie.

A. Kamiński, Zośka i Parasol, Warszawa 2009.

A. Fragment 1. jest:

a) opowiadaniem.

b) opisem sytuacji.

c) opisem przeżyć.

d) charakterystyką.

B. Wypisz z 1. fragmentu po jednym przykładzie zdania pojedynczego i zdania złożonego

podrzędnie.

ZDANIE POJEDYNCZE

ZDANIE ZŁOŻONE

PODRZĘDNIE

C. Wypisz imiesłów z zacytowanego poniżej wypowiedzenia. Określ precyzyjnie typ imie-

słowu.

Kilkanaście kroków dalej oparł się o mur domu jakiś melancholijny skrzypek,

trzymając pod pachą zamknięty futerał skrzypiec.

IMIESŁÓW ______________________________________________________________

TYP IMIESŁOWU ________________________________________________________

D. Podaj jeden synonim i jeden antonim wyrazu doniosły, który pojawia się w 2. frag-

mencie utworu Aleksandra Kamińskiego.

SYNONIM _________________________________

ANTONIM _________________________________

E. Określ osobę, liczbę i czas czasownika jeżyło się.

OSOBA __________ LICZBA _____________________ CZAS ___________________


Strona 17 z 22

Zadanie 11. (0-4)

Zamieszczone pod poleceniem zdjęcia to rysunki i graffiti związane z powstaniem war-

szawskim. Nadaj każdemu z nich adekwatny tytuł.

RYSUNEK 1.4

_____________________________

_____________________________

RYSUNEK 2.5

_____________________________

_____________________________

4 Źródło: http://przyjemnezpozytecznym.pl/wp-content/uploads/2015/08/ma%C5%82y.png 5 Źródło: http://www.calisia.pl/articles/graffiti-powstanie-warszawskie


Strona 18 z 22

RYSUNEK 3.6

__________________________

__________________________

RYSUNEK 4.7 ____________________________________________

Zadanie 12. (0-15)

Wyobraź sobie, że miałaś/-eś okazję spotkać Irenę Sendlerową, Karolinę Lanckorońską

lub Mirona Białoszewskiego i z nią/nim porozmawiać (wybierz jedną postać). Napisz opo-

wiadanie z dialogiem, będące opisem tego spotkania. Narrację poprowadź w czasie prze-

szłym, wprowadź dystans czasowy pomiędzy samym zdarzeniem a momentem jego opisy-

wania. W treści swojego wypracowania uwzględnij następujące elementy:

opis okoliczności spotkania oraz Twoich wrażeń i emocji wynikających z tego zdarze-

nia;

opis doświadczeń rozmówczyni/rozmówcy z okresu II wojny światowej;

6 Źródło: http://www.digart.pl/grupy/230/szkola_rysunku_DOMIN/praca/6954838/Powstanie_Warszawskie.html 7 Źródło: http://przyjemnezpozytecznym.pl/wp-content/uploads/2015/08/powstamie.jpg


Strona 19 z 22

przestrogi i rady Twojej rozmówczyni/Twojego rozmówcy dla młodego pokolenia Po-

laków;

Twoje własne refleksje po spotkaniu;

wpływ tego wydarzenia na Twoje dalsze życie.

Twoja praca powinna liczyć minimum 160 słów.

Forma

0-2 p.

Treść

0-5 p.

Kompozycja

0-2 p.

Język

0-2 p.

Styl

0-2 p.

Zapis

0-2 p.

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________


Strona 20 z 22

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________


Strona 21 z 22

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________


Strona 22 z 22

BRUDNOPIS

konkurs z jĘzyka polskiego dla uczniÓw szkÓŁ podstawowych · 2018. 1. 22. · mirona...

Documents