Konflikti Arabo-Izraelit n Lindjen e MesmeKy konflikt z fill me formimin e lvizjeve sioniste n fund t shek.XIX , lvizje e cila krkonte nj atdhe t prhershm pr popullsin hebre t shprndar npr bot. Nj nga iniciatoret e ksaj lvizjeje ishte gazetari vjenez Theodor Herzelit I cili n vitin 1896 me librin e tij Shteti hebre, jo vetm q hodhi iden por edhe bri thirje pr krijimin e nj shteti t tille, pr zgjidhje t problemit t diaspors dhe antisemitizmit t zhvilluar. T sqarojm nj gj qysh n fillim.Hebrejt gjithmon kan qn t prndjekur nga shtetet totalitare n t gjitha kohrat,por prndjekjen m t madhe ndaj tyre e bri Gjermania naziste e cila zhduki npr kampe prqndrimi mbi 6 milion hebrej. Po kshtu edhe Stalini ,pas Lufts s dyt botrore shpalli Zbulimin e komplotit ifut n BRSS,me ann e te cilit filloi prndjekjen e kundrshtarve t tij politik dhe mbylljen e tyre npr gulagt e tmershm siberian, identik me kampet e nazistve. Vlen t theksojm se ,gjat lufts s dyt botrore,kur nazistt i ndiqnin hebrejt,i burgosnin dhe i zhduknin npr kampe,populli yn u doli n mbrojtje.Esht nderi yn q Shqipria nuk dorzoi asnj hebrej te nazistt, ndonse edhe vet ishte vend i pushtuar. Shteti dhe populli Izraelit ka shkruar n librin e Nderit emrat e qindra familjeve shqiptare,t cilat i ndihmuan hebrejt gjat lufts s dyt botrore t shptonin nga persekutimi nazist. ( Termi ifut i prdorur rndom nga njerz t paarsimuar,sht term fyes pr hebrejt, njsoj si fjala malok tek ne pr malsort tan) N 1897 n Bazel t Zvicrs u mblodh kongresi botror i sionisteve, por n 1903 u dallua arja e par e sionistve pr arsyen se n qoft se shteti i hebrenjve do t ishte Palestina apo Uganda e Afrikes. Izraelitet m 25 janar 1949, i mbajtn zgjedhjet e prgjithshme dhe Kshilli i Prkohshm u zvndsua nga nj Parlament i quajtur KNESSET dhe po ashtu qeveria e prkohshme u zvndsua nga nj qeveri e prkohshme parlamentare. De jure, njohja e shtetit t Izraelit ishte shtruar nga ana e SHBA-s, m 31 janar 1949 , dhe po ashtu Britania e Madhe m 29 janar 1949 kishte njohur Shtetin Izraelit. Sot Izraeli sht antar i Kombeve t Bashkuara dhe ka marrdhnie me shume shtete t Bots, prve shumics s shteteve t bots arabe t cilt e mohojn shtetin e Izraelit dhe refuzojn q ta njohin. Gjat periudhs komuniste,shteti shqiptar nuk e njohu shtetin Izraelit dhe u rreshtuaq kundr tij,n krah t vendeve arabe.Arsyeja e vetme ishte se shteti Izraelit kishte mbshtetjen e SHBA, t ciln shteti Shqiptar e quante xhandar ndrkombtar.

1

Propoganda komuniste ishte kaq e madhe,sa q kur pas viteve 90 Shqipria krkoi t lidhte mardhnie diplomatike me Izraelin, politikant izraelit u gjendn n vshtirsi t mdha,sepse Parlamenti i tyre kishte miratuae nj ligj q thoshte se shteti Izraelit nuk do lidhte mardhenie me ato shtete q e kishin sharr politikn izraelite ndaj vendeve arabe. Por dosja e Shqipris (Komuniste)vetm sharje kishte pr Izraelin. U desh ndrmjetsimi i SHBA pr lidhjen e ktyre mardhnieve duke sqaruar se tjetr ishte Shqipria e djeshme komuniste dhe tjetr ishte Shqipria aktuale demokratike.

2-OKB-ja, duke u prballur me nj problem t till, pr grumbullimin e diaspors hebreje t shprndar npr bot dhe krijimin e nj shteti t vetm t hebrenjve, dha propozimin e ndarjes s shtetit t Palestins n dy shtete t cilat do t ishin njri hebre dhe tjetri Palestinez, ndrsa Jerusalemi do t ishte nn administratn ndrkombtare. M 14 maj 1948 n Tel-Aviv herbrenjt shpalln menjher krijimin e shtetit te tyre me emrin Israel. Nderkoh qe Amerika, Rusia dhe shumica e vendeve evropiane e njohn,shtetin e ri t hebrenjve, vendet e tjera,fqinj me t si Libani, Siria, Egjipti, Jordania dhe Iraku i shpalln direkt luft. Pr fatin e tyr t keq, gjat ksaj lufte Izraeli u zgjerua me pushtimin e 77% t territorit t Palestins, si dhe pjess m t madhe t Jerusalemit, duke kaluar kufijt e vendosur nga OKB-ja. Palestina sht po ai vend i cili sht prballur me problemet m t mdha t ksaj lufte AraboIzraelite. Konfliktit izraelito-palestinez u rinovua n vitin 2000 dhe ka tejkaluar n dhun vitet e kaluara. do vit q nga viti 2004 ka pasur grindje t mdha ushtarake midis Izraelit dhe Palestins, sidomos mbi at q sht e njohur si Rripi e Gazs, ku shum palestinez militant dhe civil t jetojn. Gjat vitit 2004, Palestina (q ne perkthim te lire do t thot t qyteti i Paqes), ishte rrethuar nga forcat ushtarake Izraelite. Ky konflikt arriti kulmin me Luftn e 2009-es ne Gaz, n t cilin Izraeli filloi nj fushat t prgjithshme ushtarake pr t ndaluar sulmet me raketa dhe arm kontraband n Gaz. Megjithat, komuniteti ndrkombtar dnoi prdorimin e tyre t tepruar dhe disproporcional t forcs. Rreth po atij viti 1116-1417 palestinez (duke prfshir fmijt dhe civil), vdiqen n luftn tre-javor, ndrsa viktimat e Izraelit arriti n afersisht 13. Palestina dhe Rripi i Gazs, ende vuan nga nj bllokade t vazhdueshme ekonomike nga Izraeli. sht vlersuar se 80% e palestinezve q jetojn n Rripin e Gazs jan duke jetuar n kushte t varfris ndersa papunesia prek 70% te popullsis. Pse ather nuk sht aritur nje marrveshje e qndrueshme paqeje ndermejet paleve? Nuk duhet haruar se tokat e pushtuar nga Palestina dhe Izraeli kan histori t madhe, pr shembull, Jeruzalemi sht nj nga vendet m t rndsishme t shenjt pr muslimant, heberenjte dhe t krishtert. Mund te themi se Jerusalemi sht kryeqiteti i tri feve .

2

Me krijimin e kombit t Izraelit, palestinezt, besoj se kan qen t zhvendosur dhe te shkputur nga monumentet e tyre t lasht dhe tepr t rndsishme fetare. N ann tjetr, izraelitt besojn se ata jan rimarrs t trashgimis s tyre kulturore dhe fetare nga Jeruzalemi dhe zonat prreth saj.Pr ta,Palestina sht toka e premtuar nga zoti pr popullin hebrej kur ata u larguan nga Egjypti,ku jetonin n robri. Palestina sht toka ku e oi popullin hebrej Moisiu,dhe ku vet atij ju ndalua nga zoti t shkelte. Rndsia e nj tok t till, duke shkuar prapa disa mijvjear, ka uar n ekstremizm n t dyja palt pr t luftuar t ruajn pronsin. Ushtria Izraelite pr arsye t mbshtetjes s saj nga SHBA-ja q nga viti 1948 e deri m sot ka dominuar prkundr Palestinezve refugjat. Komuniteti arabe dhe disa organizata ndrkombtare kan denoncuar Izraelin dhe po bjn thirrje pr tu dhn dmshprblime nga Izraeli drejt Palestins si shkaktar i vetm kryesor i ktyre dmeve. Disa mund t thon se feja sht nj aspekt i domosdoshm n jetn e nj njeriut dhe me kt t justifikoj luftn. Megjithat, gjat ksaj luft kaotike, shum palestineze mendojn se nuk mund edhe t luten pr lirin, kur do dit, jo vetm shtpit e tyre, por edhe qendrat fetare jan duke u shkatrruar. N fakt, n Luftn e 2009 e Gazs u zbulua se forcat izraelite kishin n shnjestr xhamit, shtpit e civile, shrbimet mjeksore, dhe madje edhe shkolla. Megjithat, komuniteti Hebre ka kritikuar edhe veprimet palestineze. Shum pohojn se forca ushtarake sht e nevojshme nga veprimet ekstremiste t terroristve palestinez. Forcat palestineze t Hamasit kan bombarduar vazhdimisht komunitetet izraelite dhe qytetet me qindra raketa Qassam. Prej shum dhjetvjearsh palestinezt po bjn nj jet t tmerrshme si popull refugjat . Ata madje po qortohen si terrorist sepse nuk u ka mbetur rrug tjetr vese ajo e veprimeve individuale si kamikaz pr t luftuar kundr makins s rnd e t sofistikuar t lufts q ka Izraeli. Bosnja e Kosova n Ballkan dhe Palestina n Lindjen e Mesme kan vuajtur nga pasojat m t tmerrshme t politiks shtetrore pr spastrim etnik n koht moderne. Libri i Nikolla Nikollovit Komploti botror i shkruar 70 vite pas shkrimeve t Henri Fordit n Diarborn Kronikll prshkruan nj ndikim t tmerrshm t perandoris financiare t Rotshildve mbi ngjarjet botrore, mbi luftrat, revolucionet, prodhimin e tregtimin e armatimeve, komplotet politike e kshtu me radh. Nse ka teprime n at libr prsa i prket perandoris bankare t Rotshildve ka nj t vrtet prsa i prket rolit q ka luajtur kapitali financiar n t gjitha tragjedit njerzore. Ka nj t vrtet n pohimin se nafta bashk me pozitat gjeostrategjike jan tani arsyet madhore t rivaliteteve n kt pjes t Euroazis q shtrihet nga Ballkani n Lindjen e Mesme, duke prfshir edhe rivalitetet n Afganistan. 3-Krijimi i shtetit Izraelit n tokat Palestineze, pa dyshim se ka krijuar luftra dhe ngjarje t pakndshme. Konfliktet arabo-izraelite kane prodhuar shume viktima, gjithashtu shtetet Arabe q i kane hyre ksaj lufte kaq t rrezikshme kane humbur shume toka t tyre, t cilat edhe n ditt e sotme nuk jan t lira apo jan pjese tanim t Shtetit t Izraelit. Kjo dshmohet edhe n Luftn e tret Arabo-Izraelite, ku shtetet arabe nuk e kishin m qellim zhdukjen e shtetit Izraelit si n Luften e vitit 1948, por kthimin e tokave t tyre t pushtuara. Edhe pas prpjekje t shumta pr paqe n Lindjen e Mesme, as marrveshja e arritur ne Oslo

3

( Suedi), e vitit 1993, e as shtrngimi i duarve t Arafatit me Kryeministrin Izraelit nuk dhan rezultate t dshiruara t krijimit t nj paqeje jetgjat n Lindjen e Mesme. Edhe n ditt e sotme nuk ka paqe n ket rajon, shtetet q e sulmuan Izraelin tanim jan shuar n prpjekjet e tyre pr shkatrrim t Izraelit, megjithse krijimi i shtetit Palestineze ende duket e vshtire(pa prmndur ktu lvizjet e ditve t fundit t Obames dhe kryeministrit Izraelit). Shteti Palestinez mendoj se nuk ka gjasa reale njher t formohet, sidomos duke pasur parasysh rrethanat kur n zgjedhjet q jane mbajtur s fundi n Autoritetin Palestinez, zgjedhjet i ka fituar Organizata Palestineze HAMAS-it, dhe ajo po e humb do dite e m shume prkrahjen ndrkombtare, por edhe Qeveria Izraelite ka vendosur sanksione ndaj autoritet Palestinez. Hamasi nuk e njeh shtetin izraelit.Pra t dyja palt qndrojn n llogoret e tyr tradicionale dhe nuk kan hapur nj koridor mirkuptimi midis tyre. Lufta e fundit n mes forcave t Hezbollahut Shiit dhe Forcave Izraelite n Libanin fqinj t Palestins, e ka rnduar edhe m shum situatn n Lindjen e Mesme, por ekziston edhe nj shpres s pas ndrprerjes se luftimeve mes Hezbollahut dhe Izraeliteve n at regjion t trazuar do t ket qetsi, meq aty jan vendosur trupat ndrkombtare. Presidenti iranian Ahmedinexhad, koht e fundit e ka rnduar edhe m shum situatn n rajon duke deklaruar seS shpejti me ndihmn e Zotit do t zhdukim Izraelin dhe do t clirojm tokn e shenjt t Palestins . Por ja q izraelitt mendojn se e kan zotin ata me vete. Megjithat nj gj sht e qart, se shtetet Arabe kan dshtuar n prpjekjet e tyre pr t zhdukur nj shtet tanim t fuqishm, Izraelin. Izraeli sht nj nga pikat strategjike n agjendn e SHBA-s, dhe po ashtu Izraeli sht shtet m potencial brthamor. Gjithsesi Izraeli sht njj shtet modern.

Punoi: Arben TOPALLI

Shkurt 2011

4