konda · 2018. 5. 21. · konda seÇmen kÜmelerİ – mhp, mayıs’18 2 / 92 sunuŞ konda olarak...

KONDA Seçmen Kümeleri

MHP Seçmenleri

Canan Özbey

KONDA SEÇMEN KÜMELERİ – MHP, Mayıs’18 2 / 92

SUNUŞ

KONDA olarak en çok Türkiye toplumunu anlamayı ve anlamaya yardımcı olacak araştırma-

ları gerçekleştirmeyi önemsiyor ve bu yönde çaba gösteriyoruz.

Son dört yılda bir Yerel Seçim, iki Genel Seçim, bir Cumhurbaşkanlığı Seçimi ve bir Anayasa

referandumu için sandığa gitmiş olan Türkiye seçmeni, kritik bir karar kavşağında olan ülke-

nin karar verici kadrolarını seçti ve karar süreçlerini temelden değiştirecek tercihlerde bu-

lundu.

KONDA ekibi olarak umuyorduk ki yaşanan seçim rallisinin sonucunda bu tercihlerin ardın-

daki dürtüleri, umutları, beklentileri, kaygıları siyasi aktörlerin anlamaya çalışacakları ve ken-

dilerini bunlara göre yeniden tanımlayacakları bir sürece girelim. Bu noktadan hareketle top-

lumun farklı siyasi seçmen kümelerinin Türkiye tahayyüllerini, temel zihinsel kavram harita-

larını öğrenmenin hem kamuoyu, hem de siyasi aktörler ve karar vericileri için önemli olaca-

ğını düşündük.

Bu amaçla 16 Nisan 2017 halkoylamasının ardından beş rapor yayınladık.1 Türkiye toplu-

muna ilişkin temel sayısal verileri bir araya toplayan 6 dakikalık bir animasyon hazırladık.2

Animasyonda eğitimden, medeni duruma, kredi kartı sahipliğinden, etnik kimlik dağılımına,

çalışma oranlarından kadınların örtünme durumuna, gelir seviyesinden, göç durumuna ka-

dar elliye yakın farklı veri aracılığıyla 56 milyonluk yetişkin nüfusa dair genel demografiyi

göstermeye çalıştık.

Son olarak da kapsamı açısından Türkiye’de bir ilk olan, KONDA Veri Ambarından ürettiğimiz

“KONDA İNTERAKTİF”3 (interaktif.konda.com.tr) hazırladık ve kamuoyuna açtık. Bu interaktif

arayüz 2017 boyunca araştırmalarımızda yer almış olan konuları 5 temel demografik özellik

1 16 Nisan Halkoylaması sandık ve seçmen analizi, http://konda.com.tr/tr/rapor/16-nisan-halkoylamasi-sandik-

ve-secmen-analiz-raporu/

Yeni Türkiye’nin Yurttaşları: 15 Temmuz darbe girişimi sonrası siyasi tutumlar, değerler ve duygular, Betül Çelik,

Evren Balta, Murat Paker, http://konda.com.tr/tr/rapor/yeni-turkiyenin-yurttaslari-15-temmuz-darbe-girisimi-sonrasi-

siyasi-tutumlar-degerler-ve-duygular-arastirma-raporu/

İktidara taraf olmak: Mitler, komplolar ve spekülasyonlar çerçevesinde çizilen sınırlar, Sevinç Doğan,

http://konda.com.tr/tr/rapor/yeni-rapor-iktidara-taraf-olmak-mitler-komplolar-ve-spekulasyonlar-golgesinde-cizilen-sinir-

lar-arastirma-raporu/

Türkiye’nin siyasal evrenini duygu ve duygulanımlar üzerinden anlamak, Cansu Günay, Yusuf Kutlu, Gökhan

Mülayim http://konda.com.tr/tr/rapor/turkiyenin-siyasal-evrenini-duygu-ve-duygulanimlar-uzerinden-anlamak-olaganustu-

hal-toplum-ve-siyaset/

Türkiye’de donan siyasetin şifreleri: Karar ağacı yöntemi ile seçmen tercihlerini anlamak, Afife Yasemin Yılmaz,

http://konda.com.tr/tr/rapor/turkiyede-donan-siyasetin-sifreleri-karar-agaci-yontemi-ile-secmen-tercihlerini-anlamak/

2 Türkiye 100 kişi olsaydı… http://konda.com.tr/tr/rapor/turkiye-100-kisi-olsaydi/

https://www.youtube.com/watch?v=o9qxRvM56yw

3 “KONDA İNTERAKTİF” (interaktif.konda.com.tr) http://interaktif.konda.com.tr/tr/tr2017_konda_interaktif.php

http://interaktif.konda.com.tr/http://konda.com.tr/tr/rapor/16-nisan-halkoylamasi-sandik-ve-secmen-analiz-raporu/http://konda.com.tr/tr/rapor/16-nisan-halkoylamasi-sandik-ve-secmen-analiz-raporu/http://konda.com.tr/tr/rapor/yeni-turkiyenin-yurttaslari-15-temmuz-darbe-girisimi-sonrasi-siyasi-tutumlar-degerler-ve-duygular-arastirma-raporu/http://konda.com.tr/tr/rapor/yeni-turkiyenin-yurttaslari-15-temmuz-darbe-girisimi-sonrasi-siyasi-tutumlar-degerler-ve-duygular-arastirma-raporu/http://konda.com.tr/tr/rapor/yeni-rapor-iktidara-taraf-olmak-mitler-komplolar-ve-spekulasyonlar-golgesinde-cizilen-sinirlar-arastirma-raporu/http://konda.com.tr/tr/rapor/yeni-rapor-iktidara-taraf-olmak-mitler-komplolar-ve-spekulasyonlar-golgesinde-cizilen-sinirlar-arastirma-raporu/http://konda.com.tr/tr/rapor/turkiyenin-siyasal-evrenini-duygu-ve-duygulanimlar-uzerinden-anlamak-olaganustu-hal-toplum-ve-siyaset/http://konda.com.tr/tr/rapor/turkiyenin-siyasal-evrenini-duygu-ve-duygulanimlar-uzerinden-anlamak-olaganustu-hal-toplum-ve-siyaset/http://konda.com.tr/tr/rapor/turkiyede-donan-siyasetin-sifreleri-karar-agaci-yontemi-ile-secmen-tercihlerini-anlamak/http://konda.com.tr/tr/rapor/turkiye-100-kisi-olsaydi/https://www.youtube.com/watch?v=o9qxRvM56ywhttp://interaktif.konda.com.tr/tr/tr2017_konda_interaktif.php


ve bu 5 özelliğin kesişimlerinden ortaya çıkan kümeler üzerinden bizzat kullanıcıların kendi-

lerinin inceleyebilmesi için imkan sunuyor.

Doğrusu seçim rallisinin ardından her geçen gün kutuplaşmanın daha da derinleşmesi, bu-

nun sonucu olarak ‘biz’ duygusunun parçalanması ve ortak yaşama iradesinin zayıflaması

karşısında siyasi aktörlerin ve aydınların daha barışçıl, müzakere, ikna ve uzlaşma süreçleri-

nin esas olacağı bir siyasi kültür için çabalayacaklarına dair olan tüm umutlarımızı törpüle-

yecek günler yaşadık, yaşıyoruz.

OHAL sürecinin güvenlik politikaları ve bu çerçevede yaşananlarla, merkezileşen - keyfileşen

ve giderek normalmiş gibi algılanmaya başlanan karar süreçleriyle, siyasi alanın daralma-

sıyla, dış ilişkilerdeki gerilimlerle ve Suriye meselesiyle dolu günler geçirdik.

Bu konjonktürde Türkiye ne küresel ara buzul dönemin ürettiği karmaşıklığın etkisinden kur-

tulabildi, ne de toplumun tüm farklı küme ve katmanlarının ortak adalet, refah ve huzur ta-

lebini karşılayacak yeni toplumsal uzlaşmayı üretebildi ne yazık ki.

Tüm araştırmalarımızın ortak bulgusu olarak söyleyebiliriz ki, toplum hem dönüşüyor hem de

dönüştüğüyle ilgili bir farkındalığı var. Toplum siyasi gerilimlerin, kimliklere ve kutuplaşma-

lara sıkışmışlıkların yanı sıra, dönüşürken bir yandan da farklılıkları normalleştiriyor. Aslında

toplum siyasi dengenin, siyasi aktörlerin ötesine geçtiğinin farkına vardı, siyasetten umu-

dunu keserek bireysel hayatına döndü ve bir anlamda kendi işine gücüne bakıyor. Öte yan-

dan bireysel hayatında umutlu olan ve dönüşen toplum, ortak hayatımıza dair beklentilerinde

karamsarlaşıyor ve devletin dönüşümü konusunda ikircikliliğe düşüyor.

Ve şimdi, 24 Haziran’da Cumhurbaşkanlığı ve Genel Milletvekili Seçimlerine gidiyoruz. Bir

kez daha tüm bu karmaşıklığa bilgi üreterek müdahale edebilme umudumuzdan beslenen

çabayla, dört büyük partinin seçmen tabanlarının profillerini, ihtiyaç ve taleplerini kamuoyu-

nun dikkatine sunmayı hedefledik ve bunu yaparken KONDA Veri Ambarı bulgularından ya-

rarlandık.

Yayınlamakta olduğumuz bu dört raporda ilk aşamada Ak Parti, CHP, MHP ve HDP seçmen-

lerine dair, KONDA Barometresi Araştırma Dizisinin 86 araştırmasının bulgularından yarar-

landık. Raporların bu aşamayı yansıtan bölümü parti seçmenlerin demografik özelliklerini,

diğer seçmenlerle farklarını ve yıllar içindeki değişimleri ortaya koyuyor ve Barometre araş-

tırmalarının birleşik verisetinden yararlanıyor. İkinci bölümler, partilerin seçmenlerinin siyasi

görüşlerini belli temalar etrafında inceliyor. Gezi, 15 Temmuz veya OHAL gibi güncel siyasi

olaylara bakış, iç ve dış politika, kutuplaşma, Kürt meselesi gibi farklı dönemlerde farklı Ba-

rometre araştırmalarında siyasi gündeme veya temaya bağlı olarak sorduğumuz, incelediği-

miz konuları bir araya getiriyor ve her bir partinin seçmen tabanını ideolojisini oluşturan te-

mel taşların bir sentezini sunuyor. İkinci aşamada ise araştırmalarımız sırasında kimliğini

bize açık ederek, ses kaydı alınmasına izin vererek özel bir görüşmeyi kabul eden kişilerle


derinlemesine görüşmeler gerçekleştirdik. Derinlemesine görüşmelerin çerçevesini ilk aşa-

madaki bulgular oluşturuyor ve seçmenlerin neden bu şekilde düşündükleri hakkında farklı

bir yöntemle, farklı bir bakış açısı getiriyor.

Analizleri, derinlemesine görüşmeleri ve raporlamaları Baran Alp Uncu, Sevinç Doğan, Canan

Özbey, Yusuf Kutlu gerçekleştirdi. Emekleri, bilgileri ve katkıları için şükran borçluyuz.

İlgililerin, siyaset yapanların birbirimizin ihtiyaç ve taleplerini anlama süreçlerinde yararlı ol-

ması umuduyla…

KONDA Araştırma ve Danışmanlık


CANAN ÖZBEY

Canan Özbey lisans eğitimini Marmara Üniversitesi Fransızca Kamu Yöne-

timi Bölümü’nde, yüksek lisans eğitimini Marmara Üniversitesi Siyaset

Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü’nde tamamladı. Aynı bölümde

doktora öğrencisi. 2013-2017 yılları arasında Marmara Universitesi

Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü’nde çalıştı. Halen zorunlu

eğitim ve propaganda ilişkisi konusunda sürdürdüğü doktora tezi üzerinde

çalışmaktadır.


İÇİNDEKİLER

BULGULAR RAPORU

DEMOGRAFİK GÖRÜNÜM ............................................................................................. 8

Cinsiyet- Yaş ....................................................................................................................... 8 Medeni Durum – Hane Kişi Sayısı ................................................................................... 9 Doğum Yeri – Yerleşim Yeri ........................................................................................... 10 Etnik – Dini – Örtünme .................................................................................................. 11 Eğitim .............................................................................................................................. 13 Çalışma Durumu ............................................................................................................. 14 Ekonomik Durum ............................................................................................................ 15 TV – Gazete – Sosyal Medya ......................................................................................... 17

İÇ POLİTİKA ................................................................................................................. 20

Ak Parti’ye Bakış ............................................................................................................. 22 Cumhurbaşkanı Değerlendirmesi ................................................................................. 23 Kürt Meselesi .................................................................................................................. 25 15 Temmuz Darbe Girişimi Hakkında Görüşler ........................................................... 28 15 Temmuz Sonrası ....................................................................................................... 29

DIŞ POLİTİKA ............................................................................................................... 33

Suriye .............................................................................................................................. 33 Irak ................................................................................................................................. 35

ADALET ........................................................................................................................ 42

SOSYO-EKONOMİK TUTUM ......................................................................................... 46

SEÇİMLER ................................................................................................................... 48

MHP SEÇMENİ --- GÜNDEME DAİR FİKİRLERİ ............................................................ 50

DERİNLEMESİNE GÖRÜŞMELER RAPORU

GÖRÜŞÜLEN MHP’LİLERİN DEMOGRAFİK ÖZELLİKLERİ ............................................ 63

Nereden Gelir? Nerede Yaşar? ...................................................................................... 63 Kendisini ve Türkiye'de Yaşayanları Nasıl Tanımlar? (Kendi, Türk insanı ve milliyetçilik

tanımlamaları) ........................................................................................................................ 63 Türkiye’de Yaşayan Bireyler Hangi Özellikleriyle Tanımlanır? Kimdir Türk İnsanı? Nasıl

Tanımlanır? ............................................................................................................................. 65 Kendilerini Nasıl Tanımlarlar? ....................................................................................... 66 Milliyetçilik Nedir? .......................................................................................................... 70 Haberleri Nereden Alıyorlar? ......................................................................................... 70


Neden MHP’li? ................................................................................................................ 71 MHP Neyi Temsil Eder? .................................................................................................. 72 Ezberler/Vurgular ........................................................................................................... 73

Diğer Partilerle İlgili Görüşleri Neler? .................................................................... 78

SİYASİ GÖRÜŞ VE BEKLENTİLERİ ............................................................................... 81

Kürt Meselesi .................................................................................................................. 81 Türkiye’nin Temel Sorunları ........................................................................................... 82 Ekonomik Durumu, Görüş ve Beklentileri Neler? ........................................................ 84 Dış Politika ile İlgili Görüşleri ......................................................................................... 87 Ortak Yaşam Nasıl Mümkün Olabilir? ........................................................................... 89

TERİMLER SÖZLÜĞÜ ................................................................................................... 91

Terimlerin Kaynağı Olan Soru ve Veriler ............................................................... 92


DEMOGRAFİK GÖRÜNÜM

Cinsiyet- Yaş

2010-2017 yılları arası MHP’li seçmenlerin ortalama kadın-erkek dağılımında kadın seçmenin erkek

seçmenin gerisinde kaldığı görülmektedir. Diğer bir deyişle MHP seçmeninin çoğunluğunu

erkekler oluşturmaktadır. Son sekiz yılın kadın-erkek seçmen oranı MHP seçmeninde %32’ye

%68 iken, bu oran Türkiye ortalamasında %48’e %52’dir. Türkiye ortalamasında seçmenlerin

cinsiyet dağılımı birbirine yakınken, MHP seçmeninde aradaki fark büyüktür. Dolayısıyla

tabloyu yorumladığımızda MHP’nin erkek egemen bir parti olduğunu söylemek yanlış olmaz.

Son sekiz yılın ortalamasına bakıldığında partinin %43’ünü 18-32 yaş grubu, %36’sını 33-48 yaş

grubu ve kalan %22’yi de 49 yaş ve üzeri grup oluşturmaktadır. 18-22 yaş arası seçmen son

sekiz yılda MHP seçmeninin ortalama %43’ünü oluştururken, bu ortalama Türkiye genelinde

%36’dır. 49 yaş üstü seçmenin son sekiz yıllık ortalaması ise MHP seçmeninde %22 iken,

Türkiye ortalaması %28’dir. Dolayısıyla bu veriler bize MHP seçmeninin çoğunluğunu görece

genç seçmenlerin oluşturduğunu göstermektedir. Genç seçmen oranı Türkiye

ortalamasından yüksektir.

32

48

68

52

% 0 % 50 % 100

MHP SEÇMENİ ORTALAMASI (2010-

2017)

TÜRKİYE ORTALAMASI (2010-2017)

Cinsiyet

Kadın Erkek

43

36

36

35

22

28

% 0 % 50 % 100

MHP SEÇMENİ ORTALAMASI (2010-2017)


Yaş

18 - 32 yaş 33 - 48 yaş 49+ yaş


Medeni Durum – Hane Kişi Sayısı

Son üç yılın veri ortalamasına göre seçmenin %62’sinin evli, %33’ünün ise bekarlardan oluştuğu,

sözlü/nişanlı ve dul/boşanmış kategorilerinin oranlarının epey düşük olduğu görülmektedir.

Dolayısıyla parti seçmeninin 2/3’lik bölümünü evlilerin, 1/3’lik bölümünü ise bekarların

oluşturduğu söylenebilir. MHP’nin bekar seçmeninin Türkiye ortalamasından yüksek olması,

partinin genç seçmen oranının yüksek oluşuyla açıklanabilir. Buna paralel olarak tabloda evli

olan MHP seçmen oranının (%62) Türkiye ortalamasından (%70) düşük olduğu

gözlemlenmektedir.

MHP seçmeninin yaşadıkları haneler son sekiz yılın ortalamasına bakıldığında %73 oranıyla 3-5

bireyden oluşmaktadır. 3-5 kişiden oluşan hanelerde MHP seçmeni %73 oranla Türkiye

ortalamasının ilerisindeyken, 6-8 kişilik hanelerde %11 ortalamayla, %14’lük Türkiye

ortalamasının gerisindedir. Özetle, MHP seçmeni 3-5 kişilik hanelerde yoğun ve Türkiye

ortalamasının ilerisinde, 6-8 kişilik hanelerde ise Türkiye ortalamasının gerisindedir. Yine de,

bu verilere göre MHP seçmeninin hanesinin kalabalık olduğu sonucuna varmak mümkündür.

33

23

2

2

62

70

3

6

% 0 % 50 % 100



Medeni Durum

Bekar Sözlü/Nişanlı Evli Dul/boşanmış

15

17

73

65

11

14

2

3

% 0 % 50 % 100



Hane Kişi Sayısı

1-2 kişi 3-5 kişi 6-8 kişi 9 kişi ve üzeri


Doğum Yeri – Yerleşim Yeri

MHP seçmeninin doğum yerinin son sekiz yılın ortalaması incelendiğinde %20 oranla Akdeniz

Bölgesi’nde yoğunlaştığını görmekteyiz. Bu oran Türkiye’nin Akdeniz bölgesinde doğan

seçmen ortalamasının ilerisindedir. Bu durum, MHP seçmeninin Türkiye genelinde Akdeniz

bölgesinde doğan seçmeninin çoğunluğunu oluşturduğunun bir işareti olarak

değerlendirilebilir. Grafikte dikkat çeken bir diğer nokta MHP seçmeninin Güneydoğu Anadolu

bölgesinde doğan seçmen açısından Türkiye genelindeki ortalamanın gerisinde olduğudur.

Özetle son sekiz yılın Türkiye ve MHP seçmeni ortalamaları tabloda birbirine yakınken bunun

istisnası Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgeleri olmuştur. Bu da bize Akdeniz bölgesinde

doğan MHP seçmeninin yoğun, Güneydoğu Anadolu bölgesinde doğanların ise az olduğunu

göstermektedir.

MHP seçmeninin %42’lik çoğunluğunun metropollerde, %37’sinin kentlerde, %24’ünün ise nüfusu

görece az olan ilçeler ve köyler gibi kırsal bölgelerde yaşadığı görülmektedir. Bu oranları

Türkiye ortalamasıyla karşılaştırdığımızda metropolde yaşayan MHP seçmeninin Türkiye

ortalamasının gerisinde kaldığı görülmektedir.

0

5

10

15

20

25

Doğum Yeri - Bölge

MHP SEÇMENİ ORTALAMASI (2010-2017) TÜRKİYE ORTALAMASI (2010-2017)

24

20

37

32

42

49

% 0 % 50 % 100



Yerleşim Kodu

Kır Kent Metropol


Yüzde 42 oranında metropolde yaşayan MHP seçmeninin 2017 verisine göre ancak %15’lik

kesiminin metropol ve büyükşehirlerde büyüdüğü sonucunu görmekteyiz. Bu tablo

metropolde yaşayan MHP seçmeninin çoğunluğunun kent veya kırsal kesimde doğup

büyüyen ancak sonrasında metropol ve büyükşehirlere göç eden bir yapısı olduğunu ortaya

koymaktadır. Grafikte yalnızca ‘köy’ kategorisinde MHP seçmeni ortalaması Türkiye seçmen

ortalamasının gerisinde görünmektedir. 2017 verisine göre Türkiye seçmeninin %31’i köyde

büyümüşken, MHP seçmeninin %24’ü köyde büyümüştür. Bu noktada MHP seçmeninin

büyüdüğü yerin çoğunlukla köy, kasaba/ilçe veya az nüfuslu şehirler olduğunu söylemek

mümkündür.

Etnik – Dini – Örtünme

Türkiye ortalamada %81 Türk kökenli seçmenlerden oluşmaktadır. MHP seçmeni ise %96 oranda

Türk kökenlilerden oluşmaktadır. Bu oranın Türkiye ortalamasından yüksek olması bize MHP

seçmeninin çok az bir kısmının farklı etnik kökenden oluştuğunu göstermektedir.

2427

34

15

31

24

32

14

0

5

10

15

20

25

30

35

40

Köy Kasaba / İlçe Şehir Büyükşehir / Metropol

Nerede büyüdünüz?

MHP SEÇMENİ (2017) TÜRKİYE ORTALAMASI (2017)

96

81

2

13

1

1

% 0 % 50 % 100



Etnik Köken

Türk Kürt Zaza Arap Diğer


Son sekiz yılın Türkiye ortalamasına bakıldığında seçmenin %92’sini Sünni Müslümanların

oluşturduğu görülürken, MHP seçmenin %97’sini Sünni Müslümanlar oluşturmaktadır. Bu

oranın Türkiye ortalamasından yüksek olması MHP seçmeni içinde çok yüksek oranda Sünni

Müslüman seçmenin varlığını göstermektedir.

Son sekiz yılın ortalamasına göre MHP seçmeninin %58’i dindar olduğunu, %33’ü ise inançlı

olduğunu belirtmiş, %8’i kendini sofu olarak nitelemiş, %1 kadarı ise inançsız olduğunu

söylemiştir. Kategorilerin oranları Türkiye ortalamalarına da yakındır. Sofu olduğunu ifade

edenler Türkiye ortalamasının gerisinde, inançlı olduğunu söyleyenler ise Türkiye

ortalamasının üzerindedir. Tablo yorumlandığında MHP seçmeninin çoğunlukla dindar veya

inançlı olduğunu söylemek mümkündür. Sofu olduğunu belirtenler %8 oranında, küçük bir

kesimdir.

97

92

1

5

2

3

% 50 % 100

MHP SEÇMENİ

ORTALAMASI (2010-

2017)

TÜRKİYE ORTALAMASI

(2010-2017)

Din / Mezhep

Sünni (Hanefi veya Şafii) Müslüman Alevi Müslüman Diğer

1

3

33

28

58

59

8

11

% 0 % 50 % 100



Dindarlık

İnançsız İnançlı Dindar Sofu

35

33

57

57

7

9

% 0 % 50 % 100

MHP SEÇMENİ

ORTALAMASI (2010-

2017)


(2010-2017)

Örtünme Durumu

Örtmüyor Başörtüsü Türban Çarşaf, peçe


2010-2017 yılları arası kadın MHP seçmenin örtünme durumunda başörtüsünden türbana doğru

artış gözlenmektedir. Kadın seçmenin türban kullanımında 2017 yılına gelindikçe artış

görülmekte, bu artışla ters orantılı olarak geleneksel örtünme biçimi olarak

adlandırılabileceğimiz başörtüsü kullanımı düşme eğilimi göstermiştir. Örtünmeyen veya

çarşaf/peçe kullanan kadın MHP seçmeninin oranı ise son sekiz yılda önemli bir değişiklik

göstermemiştir. Tüm kategorilerin ortalamaları Türkiye ortalamasıyla benzerdir. Bu durum

kadın MHP seçmenin örtünme durumunun Türkiye genelindeki kadın seçmenin örtünme

durumuyla farklılık göstermediğine işaret etmektedir.

Eğitim

3338

34 3436 36 34 36

6158 57 59 57 56 55

51

6 57 7 6 7

912

1 2 1

0

35

70

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Örtünme durumu (MHP Seçmeni)

Örtmüyor Başörtüsü Türban Çarşaf, peçe

26

27

57

46

17

27

% 0 % 50 % 100



Hayat Tarzı

Modern Geleneksel muhafazakar Dindar muhafazakar

46

58

38

28

16

14

% 0 % 50 % 100



Eğitim Durumu

Lise altı Lise Üniversite


MHP seçmeninin eğitim durumuna baktığımızda %84’ünün lise mezunu olduğunu veya lise altı eğitim

düzeyinde olduğunu görüyoruz. Üniversite eğitimi almış olanların oranı ise %16’dır. Her ne

kadar, seçmenin eğitim seviyesinin yüksek olmadığını söyleyebileceksek de, lise veya

üniversite eğitimi almış olan MHP’li seçmenin oranı Türkiye ortalamasının bir parça

üstündedir. Bu durumu MHP seçmeninin önemli bir kısmının görece genç seçmenlerden

oluşmasıyla açıklamak mümkündür. Son sekiz yılın verisine göre Türkiye’de lise altı eğitim

seviyesinde olan seçmenin oranı %58 iken, bu oran MHP seçmeninde %46’dır.

Bununla paralel biçimde, MHP seçmeninin babalarının eğitim durumunun da %82 lise altı oranıyla

düşük olduğu görülmektedir. Ancak yine babaları lise ve üniversite eğitimi almış olan MHP

seçmeni oranlarının Türkiye ortalamasına göre bir parça daha yüksek olduğu görülmektedir.

Çalışma Durumu

82

86

13

10

5

4

% 0 % 50 % 100



Baba Eğitim Durumu

Lise altı Lise Üniversite

7 7

14

10

1 2 0

6 6

11

19

12

6

1

5 6

10

7

1 2 0

5 5

13

32

8

5

1

0

20

40

De

vle

t m

em

uru

, şe

f, m

üd

ür

vb

.

Öze

l se

ktö

rde

me

mu

r, m

üd

ür

vb.

İşçi

Kü

çü

k e

sn

af/

za

na

atk

ar/

şö

för

Tü

cca

r/ S

an

ayi

ci/

İş a

da

mı

Do

kto

r, m

ima

r, a

vu

ka

t vs

(S

erb

est

Me

sle

k)

Ma

rjin

al se

ktö

r (i

şp

ort

a,

tem

izlik

)

Çif

tçi, z

ira

atç

ı, h

ayv

an

cı

Diğ

er

Em

ek

li

Ev k

ad

ını

Öğre

nci

İşsiz

, iş

arı

yor

Ça

lışa

ma

z h

ald

e

Çalışma Durumu



MHP seçmenleri içinde çalışma durumu açısından en büyük kümeyi ev kadınları (%19)

oluşturmaktadır. Bunun sebebini Türkiye ortalamasında da kadın seçmenler arasında en

büyük kategorinin ev kadınları (%32) olmasıyla açıklayabiliriz. İşçi seçmenlerin Türkiye

ortalaması %10 iken, MHP seçmeninde bu oran %14’tür. Bu da MHP’li seçmen arasında

işçilerin büyük bir kesim olduğunu göstermektedir. Tablodaki bir diğer dikkat çekici kategori

öğrencilerdir. MHP seçmeni arasındaki öğrenci oranı %12’dir ve bu oran Türkiye

ortalamasında %8’dir. Bu veri bizlere MHP seçmeni içinde öğrencilerin Türkiye geneline

nazaran daha büyük bir kitle olduğunu göstermektedir. Bunu takiben küçük esnaf/zanaatkar

ve şoförlerin oranının (%10) Türkiye ortalamasından (%7) yüksek olması dikkat çekmektedir.

Ekonomik Durum

MHP seçmenin aylık ortalama hane geliri 1201 – 2000 TL ve 2001 ve 3000 TL arasında, orta gelir

seviyesindedir. MHP seçmenleri arasında geliri daha yüksek olanların Türkiye

ortalamasından biraz daha fazla, geliiri daha düşük olanların ise Türkiye ortalamasından

biraz daha az olduğu, diğer bir deyişle biraz daha yüksek gelirli bir seçmen grubu oldukları

anlaşılmaktadır. 2010’dan 2017’ye olan değişimler incelediğinde, Türkiye genelinde

gelirlerin nominal artışına paralel olarak MHP seçmenlerinin de gelirleri artmış olduğu ve

Türkiye ortalamasından daha yüksek seyrettiği görülmektedir.

MHP seçmeninin %42’si müstakil, geleneksel evlerde yaşarken, %48’i apartman dairesinde ikamet

etmektedir. Seçmenin %5’i gecekondu ve benzeri evlerde, bir diğer %5’i ise site içinde

yaşamaktadır. Tüm bu veriler Türkiye ortalaması ile son derece yakındır.

2

4

9

11

26

28

34

33

16

14

12

10

% 0 % 50 % 100



Aylık Hane Geliri

300 TL ve altı 301 - 700 TL arası 701 - 1200 TL arası

1201 - 2000 TL arası 2001 - 3000 TL arası 3001 TL ve üstü

5

6

42

40

48

50

5

5

% 0 % 50 % 100



Oturulan Evin Tipi

Gecekondu/dış sıvasız apartman Müstakil, geleneksel ev Apartman Site içinde Çok lüks bina, villa


“Geçen ay geçinebildiniz mi?” sorusuna MHP seçmeninin %54 kıt kanaat geçinebildiğini söylerken,

%28’lik kesimin geçinemediğini, hatta borca girdiğini ifade ettiği görülmektedir. Seçmenin

ancak %18’i kenara para koyabilecek kadar geçinebildiğini belirtmektedir. Cevaplar Türkiye

ortalamasıyla çok benzese de ödemelerini yapamayan MHP seçmeni Türkiye genelinden bir

miktar daha fazladır.

18

21

54

54

11

10

17

15

% 0 % 50 % 100

MHP SEÇMENİ

ORTALAMASI (2010-

2017)


(2010-2017)

Geçen ay geçinebildiniz mi?

Evet, kenara para da koyabildim.

Eh, kıt kanaat geçinebildim.

Aslında pek geçinemedim.

Hayır, bazı ödemeleri yapamadım / borca girdim.


TV – Gazete – Sosyal Medya

Grafiği incelediğimizde MHP seçmeninin haberleri izlemek üzere tercih ettikleri TV kanallarının

çoğunlukla anaakım medyadan yana olduğunu görmekteyiz. Çoğunlukla izlenen kanallar son

yıllarda düşme eğilimi gösteren Kanal D, sekiz yılın başlangıç yıllarında düşüş, son yıllarında

artış eğilimi gösteren ATV, son yıllarda bir miktar artış gösteren TRT ve son yıllarda izlenme

oranında artış gösteren Fox TV’dir. %14’lük bir kesim de haberleri TV’den takip etmediğini

belirtmiştir. Seçmenin tercihlerinin ortalaması hemen hemen Türkiye ortalamasıyla

uyumludur.

MHP seçmeninin gazete tercihine dair 2016 verilerine baktığımızda ise %53’lük kesiminin gazete

okumadığı ortaya çıkmaktadır. Bu noktada Türkiye genelinde seçmenlerin %60’ının gazete

okumadığı gerçeğiyle karşılaştırdığımızda MHP seçmeninde gazete okumayanların oranının

5

4

11

3

12

5

2

0

2

15

1

6

2

4

7

9

11

2 2

9

14

5

8

14

3

10

34

2

4

14

1

5

1

6 66

11

2 2

8

12

0

10

20

Haber için TV kanalı tercihi



53

12 105 5 4 4 3 2 1 1 1 1 1 1 1

60

7 8 53 5

52 1 2 1 1 1 1 1

0

35

70

Hangi gazeteyi okuyorsunuz? (2016)

MHP Türkiye


Türkiye geneline nazaran daha düşük olduğunu söylemek mümkündür. Türkiye genelinde %7

olan Posta gazetesinin okunma oranına karşın MHP seçmeninde bu oran %12’dir. Bu veriyi,

%5’erlik oranla Hürriyet ve Milliyet izlemektedir. MHP seçmeni Posta, diğer gazeteler, Milliyet

gazetelerini Türkiye geneline kıyasla daha fazla okumaktadır. MHP seçmeni arasında gazete

okuyanların oranının Türkiye geneline oranla yüksek oluşunu bu veriler göstermektedir. Diğer

gazetelerde ise okunma oranı hemen hemen Türkiye geneline denktir.

Son iki yıla ait verilere göre MHP seçmeninin %64’lük kesimi Facebook, %59’u Whatsapp, %41’i

Instagram, %37’si YouTube, %29’u ise Twitter uygulamalarını kullanmaktadır. Seçmenin

%20’si internet kullanmadığını, %7’si ise internete girdiğini ancak sosyal medya

kullanmadığını ifade etmektedir. Tabloyu incelediğimizde 2016’dan 2017’ye geçişte Twitter

hariç tüm sosyal medyaların kullanımında artış gözlenmektedir. İnternete girmeyenler ya da

girseler de sosyal medya kullanmayanlar kategorisinde de düşüş gözlenmektedir. Bu da

bizlere MHP seçmeninde son iki yılda sosyal medya kullanımının arttığını göstermektedir.

Tüm kategorilerde MHP seçmeninin kullanım oranı Türkiye ortalamasından yüksektir. Bu da

64

29

59

3741

27

20

51

20

46

26 28

2

8

32

0

35

70

Facebook Twitter Whatsapp Youtube Instagram Diğer İnternete

giriyorum ama

sosyal medya

kullanmıyorum.

İnternete hiç

girmiyorum.

Sosyal Medya


62

29

56

35 37

37

21

65

28

62

3944

26

18

0

35

70

Sosyal medya (MHP Seçmeni)

2016 2017


bize Türkiye ortalamasına nazaran MHP seçmeninin daha fazla sosyal medya kullandığını

göstermektedir. İnternete girmeyenler de Türkiye ortalamasından düşüktür.


İÇ POLİTİKA

Eylül 2017’de sorulan “Türkiye’yi kimin yönetmesini istersiniz?” sorusuna MHP seçmeni %24 oranla

Devlet Bahçeli yanıtını vermiştir. Bu oranın, aynı soruya %74 oranda Recep Tayyip Erdoğan

yanıtını veren Ak Parti seçmeninin ve %58 oranda Selahattin Demirtaş yanıtını veren HDP

seçmeninin lider desteğinin gerisinde kaldığı görülmektedir. Benzer zayıf destek parti liderleri

Kemal Kılıçdaroğlu için %29 oranıyla CHP’li seçmenlerden gelmiştir. Dikkat çeken bir diğer

nokta diğer partilerden gelen %38 oranında Meral Akşener yanıtıdır. Kararsızların %17’si

Recep Tayyip Erdoğan derken, %17’si de Kemal Kılıçdaroğlu yanıtını vermiştir. Bu yönde

değerlendirdiğimizde Devlet Bahçeli’nin lider olarak aldığı desteğin çoğunlukla kendi

partisinden geldiği görülmektedir. Öyle ki MHP seçmeninin %9’u da bu soruya Recep Tayyip

Erdoğan yanıtını vermiştir.

0

40

80

Ak Parti CHP MHP HDP Diğer partiler Kararsız Oy kullanmaz

Türkiye’yi kimin yönetmesini istersiniz?

Recep Tayyip Erdoğan Kişi ismi söylemeyenler Kemal Kılıçdaroğlu

Atatürk gibi birisi Ak Parti Meral Akşener

Selahattin Demirtaş Şu anda öyle biri yok Devlet Bahçeli

CHP MHP Diğer

Cevap yok


Haziran 2017’de sorulan soruda Gezi Parkı olaylarıyla ilgili MHP’li seçmenin görüşü %77 oranında

“olayların Türkiye’ye karşı bir oyun olduğu ve eylemcilerin provokasyona geldiği” yönündedir.

Seçmenin ancak %23’ü “eylemcilerin demokratik bir şekilde hak ve özgürlük talebinde

bulunduğu” görüşündedir. Benzer sonuç olayların provokasyon olduğu yönünde %92 oranla

Ak Parti seçmeninden gelmiştir. Bu iki partinin yanıtlarının ters oranda sonuçları CHP ve HDP

seçmeninden gelmiştir. Bu iki partinin seçmenleri de yüksek oranda eylemcilerin demokratik

hak ve özgürlük talep ettikleri görüşündedir. Bunun yanısıra diğer partiler, kararsızlar ve oy

kullanmayanlar arasında olayların provokasyon olduğu görüşü ağır basmıştır. Ancak bu

kesimlerde iki farklı görüşün oranları birbirine daha yakındır.

44

41

39

84

23

85

8

36

56

59

61

16

77

15

92

64

% 0 % 50 % 100

Oy kullanmaz

Kararsız

Diğer partiler

HDP

MHP

CHP

Ak Parti

Türkiye

Gezi Parkı olaylarıyla ilgili görüşünüzü şimdi okuyacağım cümlelerden

hangisi en iyi açıklıyor?

Eylemciler demokratik bir şekilde hak ve özgürlük talebinde bulundular.

Bütün bu olaylar Türkiye’ye karşı bir oyundu, eylemciler provokasyona geldi.

9

8

3

14

13

5

14

11

6

4

3

6

3

3

5

4

8

10

13

15

8

4

13

11

6

10

3

10

6

5

9

8

11

13

13

11

14

15

16

14

60

56

63

43

55

70

42

51

% 0 % 50 % 100

Oy kullanmaz

Kararsız

Diğer partiler

HDP

MHP

CHP

Ak Parti

Türkiye

"Lozan antlaşması siyasete malzeme yapılmamalıdır."

Kesinlikle yanlış Yanlış Kısmen yanlış Kısmen doğru Doğru Kesinlikle doğru


Kasım 2016’da sorulan “Lozan Antlaşması” ile ilgili soruya dair çoğunlukla tüm kesimlerden

antlaşmanın siyasete malzeme yapılmaması gerektiği sonucu çıkmıştır. MHP’li seçmen %70,

Ak Parti %58, CHP %85 ve HDP %54’lük oranlarla “Lozan antlaşması siyasete malzeme

yapılmamalıdır.” ifadesine doğru bulmuştur. Tüm kesimlerde eğilimler hemen hemen benzer

çıkmıştır. Bu da bize bu konuda toplumun görüş birliğinde olduğunu göstermektedir. MHP’li

seçmen de bunda istisna değildir.

Ak Parti’ye Bakış

Şubat 2017’de sorulan soruya yönelik, 1 mazlum - 5 zalim biçimindeki ölçekte CHP’nin %60, HDP’nin

%57, diğer partilerin %41 ile Ak Parti’yi zalim olarak değerlendirdiği bir tabloda MHP’li

seçmenin partiyi ancak %16 oranında zalim olarak değerlendirmiş olması dikkate değerdir.

Ak Partili seçmenin partiyi %56 oranda mazlum olarak değerlendirdiği tabloda, MHP, diğer

partiler, kararsızlar ve oy kullanmazlarda 1-5 değer aralığında ortalamada 3-orta puanın

ağırlıkta olduğu görülmektedir. Bu da bize, Ak Parti seçmeni haricinde MHP seçmeni dahil

toplumun tüm diğer kesimlerinde Ak Parti’nin imajının mazlum olmasa da ne mazlum ne

zalim şeklinde olduğunu göstermektedir. Partinin zalim olduğunu kuvvetle vurgulayan

kesimler CHP ve HDP’dir.

5

9

4

1

6

1

56

28

6

7

7

6

1

13

8

48

60

41

15

58

18

28

35

13

11

7

27

14

20

1

9

29

13

41

57

16

60

1

20

0 50 100

Oy kullanmaz

Kararsız

Diğer partiler

HDP

MHP

CHP

Ak Parti

Türkiye

Ak Parti’yi 1 mazlum, 5 zalim olacak şekilde, beşli ölçekte hangisine

daha yakın buluyorsunuz?

1 – Mazlum 2 3 4 5 - Zalim


Cumhurbaşkanı Değerlendirmesi

Aralık 2016’da sorulan dört soruya göre, MHP seçmeninin cumhurbaşkanı ile ilgili görüşlerini

değerlendireceğimiz aşağıdaki dört grafiğin birincisinde ilk ifade “cumhurbaşkanının gitgide

daha otoriter davrandığı, daha baskıcı bir yönetim uyguladığı”dır. Bu ifadeye hak verme oranı

Ak Parti seçmeni hariç tüm kesimlerde %50 oranının üzerindedir. Ak Partili seçmenin de bu

ifadeye %28 oranında katıldığını belirtmekte fayda vardır. MHP’li seçmen ise ifadeye %57

oranında katılmaktadır. CHP, HDP ve diğer partiler cephesinde ise bu oran sırasıyla %82, %83

ve %66’dır. Bu tablo bize toplumun büyük çoğunluğunun cumhurbaşkanının otoriterleştiğini

kabul ettiğini göstermektedir. MHP seçmeni bunda bir istisna olmasa da hak verme oranı

saydığımız diğer kesimlere kıyasla görece düşüktür.

13

12

4

9

5

43

24

8

7

4

4

5

2

13

9

13

17

12

7

14

3

10

11

14

17

19

2

15

8

7

10

15

14

8

13

18

12

9

12

38

33

58

70

39

70

19

36

% 0 % 50 % 100

Oy kullanmaz

Kararsız

Diğer partiler

HDP

MHP

CHP

Ak Parti

Türkiye

"Cumhurbaşkanı gitgide daha otoriter davranıyor, daha baskıcı bir

yönetim uyguluyor."

Kesinlikle katılmıyorum Katılmıyorum Kısmen katılmıyorum

Kısmen katılıyorum Katılıyorum Kesinlikle katılıyorum

36

25

44

71

27

66

4

26

14

16

16

21

17

14

4

11

19

23

12

4

17

11

5

11

11

11

4

1

12

3

8

8

6

11

8

1

10

2

17

11

13

13

16

2

17

3

63

33

% 0 % 50 % 100

Oy kullanmaz

Kararsız

Diğer partiler

HDP

MHP

CHP

Ak Parti

Türkiye

"Cumhurbaşkanı’nın son dönemdeki tutumundan memnunum."




“Cumhurbaşkanı’nın son dönemdeki tutumundan memnunum.” ifadesine ise Ak Parti seçmeni hariç

toplumun tüm kesimleri, oranlarda değişkenlik olmasına karşın, benzer şekilde yanıtlar

vermiştir. Memnuniyetsizliğin ağır bastığını gördüğümüz bu tabloda Ak Parti seçmeni bunun

tersini yansıtmaktadır. MHP seçmeni Ak Parti seçmeninin trendine görece en yakın olan

kesimdir. CHP, HDP ve diğer partilerin seçmenleri, kararsızlar ve oy kullanmazlar arasında

memnuniyetsizlik ağır basmaktayken, MHP’de memnuniyetsizlik oranı %44’dür. Bu oran

CHP’de %80, HDP’de %82, diğer partilerde %60’dır. MHP’nin %27’lik kesimi

Cumhurbaşkanı’nın tutumundan memnunken, Ak Parti seçmeninde bu oran %80’dir. Bu

tablo bize MHP’li seçmenin Cumhurbaşkanı’nın tutumundan diğer kesimlere nazaran daha

memnun olunduğunu göstermektedir.

“Cumhurbaşkanı dış politikada kavgacı bir tutum izleyerek ülkenin geleceğini tehlikeye atıyor”

ifadesine katılan iki kesim %82’şerlik oranlarla CHP ve HDP seçmenidir. Buna karşın MHP

seçmeni ifadeye ancak %38 oranla katılmaktadır. Ak Parti seçmeni ise ifadeye %77 oranla

katılmamaktadır. Diğer kesimler ise ifadeyi ortalama %35 oranında haklı bulmaktadır. Bu

tablo bize CHP ve HDP seçmeni hariç diğer tüm kesimlerin çoğunlukla Cumhurbaşkanı’nın

tutumunun dış politikada tehlike arz etmediğini düşündüğünü, belli miktar MHP seçmeninin

bu tutumu tehlikeli bulsa da bunun çoğunluk arz etmediğini göstermektedir.

19

22

24

10

21

9

62

36

7

11

12

4

15

4

15

12

18

19

16

6

14

6

8

11

14

17

8

9

13

9

5

10

11

10

4

12

12

12

5

8

31

20

36

60

26

60

5

23

% 0 % 50 % 100

Oy kullanmaz

Kararsız

Diğer partiler

HDP

MHP

CHP

Ak Parti

Türkiye

"Cumhurbaşkanı dış politikada kavgacı bir tutum izleyerek ülkenin

geleceğini tehlikeye atıyor."




"16 Nisan referandumunun öncesindeki diplomatik gerginlikler dolayısıyla Mayıs 2017'de sorulan"

“Cumhurbaşkanı Avrupa ile olan kavgasında haklıdır.” ifadesine CHP %60, HDP %76 oranda

katılmazken, bu oran MHP’de %18’dir. Ayrıca bu oran diğer partilerin seçmenlerinin,

kararsızların ve oy kullanmazların ifadeyi yanlış bulma oranından da düşüktür. Ak Parti

seçmeninin ifadeyi %78 doğru bulma oranının hemen ardından MHP’li seçmen %47 oranda

ifadeyi haklı bulan ikinci kesimdir.

Kürt Meselesi

Aralık 2016’da yöneltilen “Sizce Türkiye PKK ile mücadele için ne yapmalı?” sorusuna MHP seçmeni

%85 oranda “silahlı mücadeleye devam etmesi gerektiği” yanıtını vermiştir. Bunu %71 oranla

36

26

36

76

18

60

6

27

12

11

17

11

8

15

1

8

7

15

8

6

12

9

6

9

19

19

6

3

14

9

9

11

8

15

11

1

13

3

20

13

17

14

22

3

34

5

58

32

% 0 % 50 % 100

Oy kullanmaz

Kararsız

Diğer partiler

HDP

MHP

CHP

Ak Parti

Türkiye

"Cumhurbaşkanı Avrupa ile olan kavgasında haklıdır."



37

38

38

92

7

44

19

32

44

46

50

2

85

41

71

56

19

16

12

6

9

15

10

12

% 0 % 50 % 100

Oy kullanmaz

Kararsız

Diğer partiler

HDP

MHP

CHP

Ak Parti

Türkiye

Sizce Türkiye PKK ile mücadele için ne yapmalı?

Masaya oturup uzlaşma yoluna gitmelidir. Silahlı mücadeleyle terörün kökünü kazımalıdır.

30 yıllık savaş, böyle sürüp gider.


Ak Parti seçmeni takip etmektedir. CHP’li seçmenler ise %41 silahlı mücadeleye devam

edilmesi gerektiğini söylerken, buna yakın oranda %44 ile “uzlaşılmalıdır” demiştir.

“Uzlaşılmalıdır” yanıtı HDP seçmeninde %92 gibi çok yüksek bir orandadır. MHP seçmeninde

bu oran %7’de kalırken, Ak Parti seçmeninde %19’dur. Bu durumda uzlaşıya en yakın parti

seçmeninin HDP, en uzağının ise MHP seçmeni olduğunu söylemek mümkündür. CHP

seçmeni iki seçenek arasında bölünmüş haldedir ve %15 oranla da savaşın böyle sürüp

gideceği konusunda umutsuz bir tavır sergilemektedir. MHP ve Ak Parti seçmeninin görece

daha az umutsuz olduğunu söyleyebilecekken, oy kullanmaz ve kararsızların en yüksek

umutsuzluk oranına (%19 - %16) sahip olduğunu söylemek mümkündür.

Aralık 2016’da yöneltilen “Kürt sorununu çözmek için ne yapılmalıdır?” sorusuna HDP seçmeni hariç

tüm kesimler %35-%56 bandında “Ülkenin Kürt sorunu yoktur.” yanıtını vermişlerdir. Bu yanıtı

verenlerin başında %56 ile Ak Parti seçmeni gelirken, MHP seçmeni %49 oranla ikinci

sıradadır. CHP seçmeni ise %34 oranında böyle bir sorun olmadığını söylemiştir. HDP

seçmeni yine %87 gibi yüksek bir oranla uzlaşı yolunun tutulması gerektiğini söylerken, bunu

%47 ile CHP seçmeni izlemektedir. MHP seçmeni bu seçenekte %12 ile tüm kesimlerin en

düşük oranını ortaya koymaktadır. %24 oranla Ak Parti seçmeni onu izlemektedir. Buradan

MHP seçmeninin %88 gibi yüksek bir oranda böyle bir sorunun olmadığı ve varsa da barışçıl

bir çözümü olmayacağı anlayışında olduğunu söyleyebiliriz. Bu anlamda Ak Parti seçmeni ile

benzeşmektedir. Diğer partiler, kararsızlar ve oy kullanmazların CHP seçmeni ile benzeşmesi

de dikkate değerdir.

36

42

35

87

12

47

24

35

19

19

15

5

39

19

20

20

46

39

50

8

49

34

56

45

% 0 % 50 % 100

Oy kullanmaz

Kararsız

Diğer partiler

HDP

MHP

CHP

Ak Parti

Türkiye

Sizce Kürt sorununu çözmek için ne yapılmalıdır?

Konunun muhatapları ile masaya oturup uzlaşma yoluna gidilmelidir.

Bu sorunun barışçıl bir çözümü yoktur.

Bu ülkenin Kürt sorunu diye bir sorunu yoktur.


Ağustos 2016’da yöneltilen “Kürt meselesinde müzakere masasına dönülmelidir.” ifadesine

toplumun tüm kesimlerinden en yüksek desteğin % 90 oranla HDP seçmeninden geldiğini

görmekteyiz. Bu oran MHP seçmeninde sadece %10’da kalmaktadır. Oy kullanmayanlarda

%41 oranı dikkat çekmektedir. Bu oran CHP seçmeninde %31 iken, Ak Parti seçmeninde

%22’de kalmıştır. Müzakere karşıtlığında başı %74 oranla MHP seçmeni çekmekte, bunu

%56 oranla Ak Parti seçmeni izlerken, CHP seçmeni %46 oranla müzakere karşıtıdır. Diğer

partilerin seçmenlerinin %71 oranla müzakere karşıtı olduğunun da altı çizilmelidir.

Ocak 2017’de yöneltilen “Son zamanlarda İstanbul’daki, Kayseri’deki terör saldırılarıyla ilgili

görüşünüze en yakın olanını söyler misiniz?” sorusuna CHP ve HDP seçmeni hariç tüm diğer

kesimler %50 üzerinde oranla ‘dış güçlerin ülkeyi karıştırmak istemesi’nin sebep olduğu

38

47

71

5

74

46

56

51

22

26

24

6

16

23

22

21

41

27

6

90

10

31

22

28

% 0 % 50 % 100

Oy kullanmaz

Kararsız

Diğer partiler

HDP

MHP

CHP

Ak Parti

Türkiye

"Kürt meselesinde müzakere masasına dönülmelidir."

Müzakere karşıtı Kararsız Müzakere yanlısı

54

61

48

24

62

25

82

61

33

21

41

56

19

59

5

23

13

18

11

19

19

16

13

15

% 0 % 50 % 100

Oy kullanmaz

Kararsız

Diğer partiler

HDP

MHP

CHP

Ak Parti

Türkiye

Son zamanlarda İstanbul’daki, Kayseri’deki terör saldırılarıyla ilgili

görüşünüze en yakın olanını söyler misiniz?

Birtakım dış güçler ülkeyi karıştırmak istiyor.

Yönetim ve güvenlik zafiyetinden dolayı oluyor.

Türkiye Suriye ve Irak’ta olduğu için terör örgütleri saldırıyor.


şeklinde yanıt vermiştir. Bu oran MHP seçmeninde %62 iken, Ak Parti seçmeninde %82’dir.

CHP ve HDP seçmeni ise bunun sırasıyla %59 ve %56 oranlarla yönetim ve güvenlik

zafiyetinden kaynaklandığını olduğunu söylerken, MHP seçmeni yalnızca %19 oranla

yönetimin eksikliğini sebep göstermiştir. Yönetim ve güvenlik zafiyeti yanıtı veren seçmenin

tüm kesimlerde ortalamasının %33 olduğu durumda MHP seçmeninin %19 oranla hükümeti

genel ortalamaya nazaran çok da sorumlu görmediğini söylemek mümkündür.

15 Temmuz Darbe Girişimi Hakkında Görüşler

Mart 2017’de yöneltilmiş olan “Genel olarak 15 Temmuz darbe girişimi hakkında ne

hissediyorsunuz?” sorusuna tüm kesimlerden benzer yanıtlar geldiğini görmekteyiz. Grafikte

ayırt edebileceğimiz fark ise MHP, Ak Parti ve diğer partilerin seçmenlerinde ‘öfke’

seçeneğinin diğer duygulardan daha yüksek çıkmış olmasıdır. CHP, HDP, kararsız ve oy

kullanmazlarda ise korku ve endişe duyguları daha ön planda gözükmektedir. MHP

seçmeninin korku hissinin ise Ak Parti seçmeninden düşük, öfke seviyesinin eşit olduğunu

söyleyebiliriz. Tüm tabloda en yüksek düzeyde görülen duygu olan öfkenin en fazla olduğu

kesimler Ak Parti ve MHP seçmenidir.

0

35

70

Türkiye Ak Parti CHP MHP HDP Diğer

partiler

Kararsız Oy

kullanmaz

Genel olarak 15 Temmuz darbe girişimi hakkında ne hissediyorsunuz?

Öfke Korku Endişe Utanç Şaşkınlık Hayal kırıklığı Sevinç Onur Hiçbir şey


Mayıs 2017’de yöneltilen “İdam cezası geri getirilmelidir.” ifadesi tüm kesimler arasında en yüksek

oranda MHP seçmeni tarafından %68 oranla desteklenmiştir. Hemen ardında ifadeye Ak Parti

seçmeni % 66 oranda destek vermiştir. Her iki partinin seçmeni de %21 oranda ifadeye

katılmadıklarını belirtmiştir. HDP ve CHP seçmenleri sırasıyla %93 ve %71 oranlarıyla ifadeye

karşı çıkmıştır. Diğer tüm kesimlerde de idam cezasına çoğunlukla karşı çıkıldığı

gözlemlenmektedir. Bu durumda ifadeyi çoğunlukla destekleyen kesimler başta MHP ve Ak

Parti seçmenleridir.

15 Temmuz Sonrası

Ekim 2016’da 15 Temmuz sonrası yürürlüğe konan altı uygulamayla ilgili görüşler aşağıdaki

tablolarda incelenmiştir. ‘Genelkurmayın İçişleri Bakanlığı’na bağlanması’ uygulamasını Ak

Parti seçmeni %84, MHP seçmeni ve kararsızlar %53 oranında doğru bulmuş, bunlar

38

44

35

86

17

62

17

36

6

8

11

7

4

9

4

6

4

8

8

3

4

6

5

5

12

13

5

7

6

9

9

10

8

5

1

13

5

15

10

30

20

35

4

55

13

51

34

% 0 % 50 % 100

Oy kullanmaz

Kararsız

Diğer partiler

HDP

MHP

CHP

Ak Parti

Türkiye

"İdam cezası geri getirilmelidir."



21

12

39

25

18

31

3

13

42

36

18

52

30

49

13

28

29

45

30

21

41

17

57

43

7

8

12

3

12

3

27

16

%0 %50 %100

Oy kullanmaz

Kararsız

Diğer partiler

HDP

MHP

CHP

Ak Parti

Türkiye

Genelkurmayın İçişleri Bakanlığı’na bağlanması

Kesinlikle yanlış Yanlış Doğru Kesinlikle doğru


haricindeki kesimler çoğunlukla yanlış bulmuşlardır. MHP seçmeni uygulamayı % 48 oranında

yanlış bulurken yine bu oranla kararsızlarla benzeşmekte, uygulamayı ancak %16 oranında

yanlış bulan Ak Parti seçmeninden ayrılmaktadır. Her ne kadar uygulamaya CHP ve HDP

seçmeni kadar karşı durmasa da Ak Parti seçmeni kadar da desteklemediği görülmektedir.

15 Temmuz sonrasında yürürlüğe konan birtakım siyasi uygulamalardan ‘Bazı şirketlere kayyum

atanması’na CHP ve HDP hariç tüm kesimler benzer yanıtlar vermiştir. MHP seçmeni bu

uygulamayı %75, Ak Parti seçmeni ise %89 oranında doğru bulmuştur. MHP seçmeninin Ak

Parti seçmeninden farkı uygulamayı %25 oranında yanlış bulanların olmasıdır. Bu oran Ak

Parti seçmeninde %10’dur. HDP ve CHP seçmeni ise uygulamayı sırasıyla %79 ve %57

oranında yanlış bulmuştur.

11

5

21

29

5

13

1

6

31

30

9

50

20

44

9

23

46

55

48

18

53

33

56

50

12

11

21

3

22

9

33

21

%0 %50 %100

Oy kullanmaz

Kararsız

Diğer partiler

HDP

MHP

CHP

Ak Parti

Türkiye

Bazı şirketlere kayyum atanması


11

7

18

20

7

19

2

8

32

25

27

46

19

33

8

20

36

54

27

25

48

36

52

47

22

14

27

9

26

12

39

26

%0 %50 %100

Oy kullanmaz

Kararsız

Diğer partiler

HDP

MHP

CHP

Ak Parti

Türkiye

Bazı eğitim kurumlarının kapatılması



15 Temmuz sonrasında yürürlüğe konan birtakım siyasi uygulamalardan ‘Bazı eğitim kurumlarının

kapatılması’nı toplumun birçok kesimi doğru bulmuştur. Ancak bu uygulamayı yanlış

bulanların oranı da hayli yüksektir. Ak Parti uygulamayı ancak %10 oranda yanlış bulan

seçmeniyle bunun tek istisnasıdır. MHP uygulamayı %26 oranında yanlış bulurken, Ak Parti

seçmeninden sonra uygulamayı destekleyen ikinci grup olmuştur. CHP uygulamayı %52, HDP

ise %66 oranında yanlış bulmuştur.

15 Temmuz sonrasında yürürlüğe konan birtakım siyasi uygulamalardan ‘Askeri liselerin

kapatılması’nı tüm kesimler çoğunlukla yanlış bulmuştur. Bunun istisnası %31 oranda yanlış

bulan Ak Parti seçmenidir. MHP seçmeni %74 oranda askeri okulların kapatılmasını yanlış

bulmuştur. Ancak bu oranla %89 oranda uygulamayı yanlış bulan CHP seçmeninin gerisinde

kalmıştır. Uygulamayı diğer parti seçmenleri %92, kararsızlar %87, HDP seçmenleri %70, oy

kullanmazlar ise %77 oranında yanlış bulmuştur.

29

22

48

22

33

47

7

21

48

45

24

48

41

42

24

35

15

26

18

23

14

7

46

30

8

7

9

7

13

4

23

14

%0 %50 %100

Oy kullanmaz

Kararsız

Diğer partiler

HDP

MHP

CHP

Ak Parti

Türkiye

Askeri liselerin kapatılması


10

7

22

44

7

17

2

9

30

26

13

38

12

41

8

20

46

49

41

15

49

32

53

46

14

19

25

3

32

9

37

25

%0 %50 %100

Oy kullanmaz

Kararsız

Diğer partiler

HDP

MHP

CHP

Ak Parti

Türkiye

Bazı belediyelere kayyum atanması



15 Temmuz sonrasında yürürlüğe konan birtakım siyasi uygulamalardan ‘Bazı belediyelere kayyum

atanması’nı MHP seçmeni Ak Parti seçmenine benzer şekilde %81 oranında doğru

bulmuştur. Geri kalan kesimler de çoğunlukla uygulamayı doğru bulmuştur. Bu durumun

istisnası uygulamayı sırasıyla %58 ve %82 oranlarında yanlış bulan CHP ve HDP

seçmenleridir.

15 Temmuz sonrasında yürürlüğe konan birtakım siyasi uygulamalardan ‘Bazı memurların işten

çıkarılması’na karşı en büyük destek %85 oranla Ak Parti seçmeninden gelmiştir. Bu izleyen

en yüksek destek oranı %67 ile MHP seçmenidir. CHP ve HDP seçmeni hariç toplumun diğer

kesimleri bu uygulamayı çoğunlukla yerinde bulmuştur. CHP seçmeni %61, HDP seçmeni ise

%74 oranla uygulamayı yanlış bulduğunu belirtmiştir. Yine de Ak Parti seçmeni hariç, bu

uygulamayı tüm kesimlerde yanlış bulanların sayısının göz ardı edilemeyecek düzeyde

olduğunu söylemek gerekir.

12

11

18

33

7

23

3

10

33

28

24

41

26

38

12

23

38

47

36

21

45

31

50

44

16

14

21

4

22

7

35

23

%0 %50 %100

Oy kullanmaz

Kararsız

Diğer partiler

HDP

MHP

CHP

Ak Parti

Türkiye

Bazı memurların işten çıkarılması



DIŞ POLİTİKA

Suriye

Kasım 2016’da yöneltilen “Suriye'de Kürtlerin devlet kurmasına engel olunmalıdır.” ifadesine HDP

seçmeni hariç tüm kesimler çoğunlukla katılmıştır. MHP seçmeni ifadeye katılan kesimler

arasında %69 oranla birinci sıradadır. Onu %68 oranla Ak Parti seçmeni izlemektedir. Diğer

partiler %60, CHP seçmeni %55 oranla ifadeyi doğru bulmuştur. Bu tablonun istisnası

ifadenin yanlış olduğunu %66 oranla söyleyen HDP seçmenidir.

20

17

12

59

15

14

10

17

12

8

3

7

4

9

6

7

12

11

9

8

7

14

8

10

4

11

15

4

6

8

7

8

14

11

18

8

9

13

15

13

39

41

42

13

60

42

53

46

% 0 % 50 % 100

Oy kullanmaz

Kararsız

Diğer partiler

HDP

MHP

CHP

Ak Parti

Türkiye

"Suriye'de Kürtlerin devlet kurmasına engel olunmalıdır."


30

27

44

13

58

20

70

47

29

39

15

21

12

12

19

22

42

34

41

66

31

67

10

31

% 0 % 50 % 100

Oy kullanmaz

Kararsız

Diğer partiler

HDP

MHP

CHP

Ak Parti

Türkiye

Türkiye’nin Suriye’de yaptığı Fırat Kalkanı adlı askeri operasyon

hakkında ne düşünüyorsunuz?

Doğru buluyorum. Bilgim yok. Yanlış buluyorum.


Şubat 2017’de yöneltilen “Türkiye’nin Suriye’de yaptığı Fırat Kalkanı adlı askeri operasyon hakkında

ne düşünüyorsunuz?” ifadesini Ak Parti seçmeni %70 oranla doğru bulmuş, bunu %58 oranla

MHP seçmeni izlemiştir. CHP ve HDP seçmeni ifadeyi sırasıyla %67 ve %66 oranlarla yanlış

bulmuşlardır. Diğer partilerin seçmenleri, kararsızlar ve oy kullanmazlar çoğunlukla doğru ve

yanlış arasında bölünmüşlerdir.

Kasım 2016’da yöneltilen “Irak ve Suriye’deki savaşın ülkemize sıçramasından korkuyorum.”

ifadesine toplumun tüm kesimlerinden benzer yanıtlar gelmiştir. Bu konuda korku düzeyinin

en yüksek olduğu kesim %82 oranıyla HDP seçmeni, en düşük olduğu kesim ise %55 ile MHP

seçmenidir. Skalanın iki ucunda bu iki partinin olması dikkate değerdir. Ancak yine de

tablonun genelinde tüm kesimlerin Irak ve Suriye’deki savaş halinin Türkiye’ye

sıçramasından çoğunlukla korktuğu görülmektedir.

11

8

18

7

22

5

18

14

3

5

4

5

2

8

5

4

7

12

3

10

6

9

8

6

8

6

4

8

7

10

8

13

16

24

15

17

17

14

15

63

55

41

67

38

63

42

50

% 0 % 50 % 100

Oy kullanmaz

Kararsız

Diğer partiler

HDP

MHP

CHP

Ak Parti

Türkiye

"Irak ve Suriye’deki savaşın ülkemize sıçramasından korkuyorum."


39

37

33

17

41

31

48

40

9

11

3

8

13

11

15

12

16

16

9

15

10

12

12

13

8

11

3

14

7

9

7

8

8

10

15

15

18

16

7

11

19

14

36

31

11

21

11

15

% 0 % 50 % 100

Oy kullanmaz

Kararsız

Diğer partiler

HDP

MHP

CHP

Ak Parti

Türkiye

"Türkiye gerekiyorsa Esad ile barışmalıdır."



Kasım 2016’da yöneltilen “Türkiye gerekiyorsa Esad ile barışmalıdır.” ifadesi AK Parti, MHP, CHP

seçmenleri, kararsız ve oy kullanmaz kesimler tarafından çoğunlukla yanlış olarak

nitelendirilmiştir. MHP seçmenleri %54 oranında ifadeye yanlış derken, %63 oranla yanlış

diyen Ak Parti seçmeni Esad ile barışma karşıtı duruş sergilemiştir. HDP ve diğer partiler

seçmenlerince ise çoğunlukla doğru bulunmuştur. Hiçbir kesimde baskın bir tavır söz konusu

değildir. Yine de MHP seçmeninin Ak Parti seçmeninden sonra ifadeye en karşıt ikinci kesim

olduğunu söylemek mümkündür.

Irak

Kasım 2016’da yöneltilen “Kuzey Irak Kürt yönetimiyle ilişkilerin dostça olması doğrudur.” ifadesine

verilen cevaplar iki istisna dışında birbirine benzerlik göstermektedir. MHP seçmeni ifadeye

%53 oranında yanlış derken, HDP seçmeni ifadeye %71 oranında doğru demiştir. Bu da iki

parti seçmenini skalanın iki farklı ucuna yerleştirmiştir. Bu iki uçta yer alan partiler dışındaki

tüm kesimlerin seçmenleri ifadeyi değerlendirirken tam ikiye bölünmüş, baskın bir yanıt

vermemişlerdir. Ayrıca MHP seçmeninde de Kuzey Irak Kürt yönetimiyle ilişkilerin dostane

biçimde ilerlemesine karşı çıkanların radikal bir oranda olmadığı belirtilmelidir.

27

25

34

6

39

24

24

25

13

8

13

4

14

14

13

12

17

14

9

9

9

14

13

13

9

13

10

9

13

9

10

14

18

13

9

12

17

14

15

20

22

31

62

16

18

26

26

% 0 % 50 % 100

Oy kullanmaz

Kararsız

Diğer partiler

HDP

MHP

CHP

Ak Parti

Türkiye

"Kuzey Irak Kürt yönetimiyle ilişkilerin dostça olması doğrudur."



Kasım 2016’da yöneltilen “Türkiye Musul ve Kerkük'e doğrudan askeri müdahalede bulunmalıdır.”

ifadesini en yüksek oranda MHP seçmeni (%62), ikinci olarak %56 oranda Ak Parti seçmeni

doğru bulmaktadır. CHP ve HDP seçmenlerinin ise sırasıyla %53 ve %73 oranlarında karşı

çıktığını söyleyebiliriz. Diğer partilerin seçmenleri, kararsızlar ve oy kullanmazlar ise baskın

bir şekilde müdahalenin ya doğru ya da yanlış olduğundan yana tavır almamışlardır. Tablonun

en çarpıcı unsuru HDP seçmenlerinin askeri müdahaleye yüksek oranda karşı çıkışıdır. MHP

seçmeni ise müdahaleden yana durmuşsa da bu oranın çok yüksek olmaması dikkat

çekicidir.

Ağustos 2016 tarihinde yöneltilen “Sizce Türkiye'ye en dost ülke(ler) hangisi (hangileridir)?” sorusuna

HDP seçmenleri hariç her kesimden en yüksek oranda Azerbaycan ve Türki Cumhuriyetler

yanıtı verilmiştir. Bu yanıtı verenlerin arasında en yüksek oran %68 ile MHP seçmenidir.

29

30

26

68

12

40

13

25

11

13

6

5

8

13

7

9

16

11

19

8

7

14

14

13

10

10

10

11

6

11

10

9

15

13

6

14

13

17

14

24

22

35

3

48

13

39

29

% 0 % 50 % 100

Oy kullanmaz

Kararsız

Diğer partiler

HDP

MHP

CHP

Ak Parti

Türkiye

"Türkiye Musul ve Kerkük'e doğrudan askeri müdahalede bulunmalıdır."


2 2 1 14

2 2

45

51

32

68

9

4442

33

3 41

42

62

4

16

21

6

1214

9

14 14

2 2 2 0

5

9

232 2 3 3 2 3

8 710

4

15

9 8 9

0

40

80

Türkiye Ak Parti CHP MHP HDP Diğer

partiler

Kararsız Oy

kullanmaz

Dost Ülke(ler)

ABD Azerbaycan ve Türki Cumhuriyetler Diğer ülkeler

Müslüman ülkeler Rusya AB ve Avrupa ülkeleri

Dostumuz ülke yok


Türkiye ortalaması bu yanıtta %45’dir. Ak Parti seçmenleri ise %51 oranla bu yanıtı vermiştir.

HDP seçmenleri ise %9 ile bu yanıtı en düşük oranda veren kesimdir. Azerbaycan ve Türki

Cumhuriyetler yanıtı haricinde tabloda verilen yanıtlardan en baskın görüleni ‘Müslüman

ülkeler’dir. Bu yanıtta dikkat çeken, %16’lık Türkiye ortalaması karşısında, Ak Parti

seçmenlerinin %21 ile bu yanıtı en yüksek oranda, CHP seçmenlerinin ise %6 ile en düşük

oranda veren seçmen olmasıdır. MHP seçmenleri de %12 oranla Müslüman ülkeleri dost

ülkelerden saymış, HDP seçmeni de %14 ile benzer bir oranda yanıt vermiştir. Özetle, MHP

seçmeninin isminde ve oluşumunda ırka vurgu yapan ülkelerin dost olduğunu düşündüğünü,

HDP’nin ise bundan kaçındığını; Ak Parti seçmeninin ise dini çağrışım yapan ülkelerin dost

olduğunu düşündüğünü, CHP seçmeninin ise tam da bundan kaçındığını görüyoruz. Ancak

yine de tabloda en baskın ve keskin unsurun MHP ve sonrasında Ak Parti seçmeninden gelen

Türklük çağrışımı yapan ülkelerin dost olduğu kanısı olduğunu söyleyebiliriz.

Kasım 2016’da yöneltilen “Askeri güç bir ülkenin büyüklüğünü ölçmedeki en iyi göstergedir.”

ifadesine doğru yanıtını %72 ile diğer kesimlerden en yüksek oranda MHP seçmeni vermiştir.

Onu sırasıyla Ak Parti seçmenleri, diğer partilerin seçmenleri, kararsızlar ve oy kullanmazlar

izlemektedir. Bu ifadeye doğruluk payını en az oranda veren kesimler sırasıyla %46 ve %27

oranlarıyla CHP ve HDP seçmenleridir. İfadeyi en fazla yanlış bulan kesim %47 ile HDP

seçmeni olmuştur. Bu oran tabloda ifadeye çoğunlukla yanlış diyen tek örnektir.

13

12

9

33

7

12

6

10

13

8

15

14

2

9

6

8

13

16

6

14

9

16

11

13

12

13

18

13

11

17

13

13

12

16

18

11

20

16

23

18

38

35

35

16

52

30

42

38

% 0 % 50 % 100

Oy kullanmaz

Kararsız

Diğer partiler

HDP

MHP

CHP

Ak Parti

Türkiye

"Askeri güç bir ülkenin büyüklüğünü ölçmedeki en iyi göstergedir."



Kasım 2016’da yöneltilen “Amerika Türkiye’ye dostça yaklaşıyor.” ifadesi istisnasız tüm kesimlerce

yanlış olarak değerlendirilmiş ve benzer bir trend ortaya çıkmıştır. En yüksek oran %83 ile

ifadeyi yanlış bulan MHP seçmenindedir. Onu sırasıyla Ak Parti, CHP ve diğer parti seçmenleri

izlemektedir. HDP seçmenleri ise %62 oranıyla ifadeye en düşük oranda yanlış diyen kesim

olmuştur.

Kasım 2016’da yöneltilen “Türkiye NATO üyeliğini mutlaka devam ettirmelidir.” ifadesi tüm

kesimlerce %50’ın üzerinde doğru olarak kabul edilmiştir. İfadeyi en yüksek oranda doğru

bulan kesimlerin başında CHP seçmeni %59 ile gelmekte, MHP seçmeni ise %53 oranda onu

izlemektedir. Ak Parti seçmeni ifadeyi %51 oranında doğru bulmuştur. Diğer parti seçmenleri

%39 oranda ifadeyi en az doğru bulan kesim olmuştur.

59

58

65

45

64

58

61

59

15

16

18

17

19

18

17

17

13

16

3

13

8

11

10

11

7

4

6

3

2

4

4

4

2

3

6

9

3

5

3

4

4

3

3

12

4

4

5

5

% 0 % 50 % 100

Oy kullanmaz

Kararsız

Diğer partiler

HDP

MHP

CHP

Ak Parti

Türkiye

"Amerika Türkiye’ye dostça yaklaşıyor."


17

11

18

14

8

7

13

12

4

9

3

11

9

5

6

7

21

19

24

20

16

17

19

19

18

14

15

13

13

12

11

13

15

16

12

15

19

22

21

19

25

30

27

28

34

37

30

31

% 0 % 50 % 100

Oy kullanmaz

Kararsız

Diğer partiler

HDP

MHP

CHP

Ak Parti

Türkiye

"Türkiye NATO üyeliğini mutlaka devam ettirmelidir."



Kasım 2016’da yöneltilen “Türkiye Ortadoğu ülkeleri için rol modeldir.” ifadesini Ak Parti seçmeni

%78 oranda doğru bulmuştur. CHP ve HDP seçmeni hariç diğer tüm kesimler de bu ifadeyi

%50 üzerinde doğru bulmuştur. Ak Parti seçmeninden sonra ifadeyi doğru bulan kesim %66

oranla MHP seçmenidir. HDP seçmeni ifadeyi çoğunlukla yanlış bulurken, CHP seçmeni

ifadeye ancak %43 oranda doğru demiştir.

Kasım 2016’da yöneltilen “Ermenistan’la diplomatik ilişkiler kurulmalı ve sınır açılmalıdır.” ifadesine

HDP dışındaki tüm kesimler çoğunlukla yanlış demiş, yanlış cevabını en yüksek oranda MHP

seçmeni (%66) vermiştir. Onu %55 oranda Ak Parti seçmeni izlemiştir. Tüm kesimlerde trend

aynı yönde iken HDP seçmeninde ifadeye %46 oranında doğru diyen, tablonun geneline ters

düşen bir trend söz konusudur. CHP seçmeninde diğer kesimlerle benzer trend söz konusu

olsa da ifadeye yanlış diyenlerin oranı (%43) diğer kesimlerden düşüktür. Bu noktada

Ermenistan’la diplomatik ilişkilere en karşı olan grup MHP’dir.

11

10

21

30

9

16

3

9

9

5

13

4

10

3

6

14

15

6

15

5

16

7

11

13

15

21

15

16

16

9

13

20

22

18

11

25

19

22

21

32

33

35

15

41

24

56

41

% 0 % 50 % 100

Oy kullanmaz

Kararsız

Diğer partiler

HDP

MHP

CHP

Ak Parti

Türkiye

"Türkiye Ortadoğu ülkeleri için rol modeldir."


40

34

35

14

53

34

39

37

14

16

23

10

13

9

16

14

16

17

13

16

12

16

14

15

8

11

6

13

7

14

9

10

7

11

6

11

8

15

10

11

14

10

16

35

7

13

12

13

% 0 % 50 % 100

Oy kullanmaz

Kararsız

Diğer partiler

HDP

MHP

CHP

Ak Parti

Türkiye

"Ermenistan’la diplomatik ilişkiler kurulmalı ve sınır açılmalıdır."



Kasım 2016’da yöneltilen “Türkiye Filistin-İsrail sorununun çözümünde rol oynamalıdır.” ifadesi

MHP, Ak Parti ve diğer partiler seçmenlerince çoğunlukla doğru olarak değerlendirilmiştir.

MHP seçmeni %51 düzeyinde Ak Parti ve diğer parti seçmenlerinden sonra ifadeye üçüncü

en yüksek düzeyde doğru diyen kesim olmuştur. CHP seçmeni ifadeye %37, HDP seçmeni ise

%31 oranında yanlış demiştir.

Kasım 2016’da yöneltilen “Türkiye'nin İsrail ile barışması doğru olmuştur.” ifadesine en yüksek

oranda yanlış diyen kesim %50 oranıyla MHP seçmeni olmuştur. Diğer partiler ve oy

kullanmaz seçmenler tarafından ortalama %46 oranında karşı çıkış söz konusuyken, CHP,

HDP, Ak Parti ve kararsız seçmenler cephesinde ifadeye ortalama %35 oranında yanlış

denilmiştir.. Ancak genel bir yorum yapacak olursak seçmenin geneli İsrail’le barışmaya sert

bir karşı duruş göstermemektedir.

19

16

12

21

15

24

7

14

12

9

9

10

10

13

7

9

15

15

18

14

11

13

8

11

10

14

6

14

13

13

10

12

15

18

15

11

16

18

19

18

30

27

39

30

35

19

48

36

% 0 % 50 % 100

Oy kullanmaz

Kararsız

Diğer partiler

HDP

MHP

CHP

Ak Parti

Türkiye

"Türkiye Filistin-İsrail sorununun çözümünde rol oynamalıdır."


33

24

39

26

33

19

23

25

13

12

6

10

17

13

13

13

20

21

16

16

14

20

20

20

12

16

3

7

7

15

12

12

14

13

10

13

10

18

15

14

8

15

26

28

20

16

17

17

% 0 % 50 % 100

Oy kullanmaz

Kararsız

Diğer partiler

HDP

MHP

CHP

Ak Parti

Türkiye

"Türkiye'nin İsrail ile barışması doğru olmuştur."



Kasım 2016’da yöneltilen “Türkiye hangi ülkeye benzese mutlu olurdunuz?” sorusuna tüm

kesimlerden gelen iki yanıt ön plana çıkmaktadır. Öncelikle en yüksek oranda benzemek

istenilen ülke Avrupa Birliği Ülkeleri olmuştur. Birinci sırada %61 oranda CHP, ikinci sırada

%58 oranda HDP seçmeni AB ülkeleri yanıtını vermiştir. Bu yanıtı en düşük oranda veren iki

kesim sırasıyla %31 ve %37 oranlarıyla Ak Parti ve MHP seçmenleridir. Yine de MHP’li seçmen

seçenekler arasından en yüksek oranda AB ülkeleri yanıtını vermiştir. CHP ve HDP seçmenleri

hariç tüm kesimlerde ortalama %30 oranında “benzemesini istediği ülke yok” yanıtı

verilmiştir. Ak Parti seçmeni ise en yüksek oranda “benzemesini istediği ülke yok” yanıtını

verirken benzer oranda AB ülkeleri yanıtını vermiştir. Bu tablo seçmenlerin çoğunluğunun

Türkiye’nin AB ülkelerine benzemesini istediği sonucunu ortaya koymaktadır.

0

35

70

Ak Parti CHP MHP HDP Diğer partiler Kararsız Oy kullanmaz

Türkiye hangi ülkeye benzese mutlu olurdunuz?

Amerika Birleşik Devletleri Avrupa Birliği ülkeleri İngiliz Milletler Topluluğu

Rusya Müslüman ülkeler Diğer ülkeler

Benzemesini istediği ülke yok


ADALET

Mart 2016’da yöneltilen “Türkiye'de hukukun ve yargının işleyişinden memnunum.” ifadesine yönelik

yorumları içeren grafikte ilk bakışta çoğunlukla hukukun ve yargının işleyişinden memnun

olmama durumu farkedilmektedir. Tüm kesimlerde ibre memnuniyetsizlik yönünde ağır

basmaktayken, bunun tek istisnası Ak Parti seçmenidir. Ak Parti seçmeninin yalnızca %18’i

hukuk ve yargının işleyişinden memnun olmadığını belirtmiştir. MHP seçmeni ise %57

oranında memnuniyetsizliğini belirtmiştir.

45

25

63

59

41

45

10

28

16

18

8

20

16

24

8

14

10

20

11

9

16

12

12

13

14

13

13

7

10

9

17

13

8

12

3

3

9

4

24

14

7

11

3

3

8

6

29

17

% 0 % 50 % 100

Oy kullanmaz

Kararsız

Diğer

HDP

MHP

CHP

konda · 2018. 5. 21. · konda seÇmen kÜmelerİ – mhp, mayıs’18 2 / 92 sunuŞ konda olarak...

Documents