e-KAMPUSNUUSPersoneelblad vir die Potchefstroomkampus van die Noordwes-Universiteit

Februarie 2007 - Uitgawe 2

die nabye toekoms ook ‘n genereerder van tantiemesal wees sodra produkte bemark kan word.

“Dit is ‘n veelsydige tegnologie wat ‘n baie wyetoepassingsgebied het wat strek vanaf die afleweringvan geneesmiddels en kosmoseutiese produkte tot bylandbouprodukte. Die voordele wat hierdie tegnolo-gie inhou sluit onder meer in die gelyktydige afle-wering van hidrofiele en lipofiele geneesmiddels, meereffektiewe aflewering wat kan lei tot ‘n verlaagdedosis en ook die aflewering van geneesmiddels watmet konvensionele afleweringsisteme baie moeilikafgelewer kan word.

“Nog ‘n groot voordeel van hierdie tegnologie is dieveelsydigheid daarvan - dit het toepassing op verskeieroetes van toediening van geneesmiddels, naamlik oraal,nasaal en transdermaal. Dit maak dit werklik uniek.”

Puk-naPuk-naPuk-naPuk-naPuk-navvvvvorororororsersersersersers ontwikks ontwikks ontwikks ontwikks ontwikkeleleleleluniekuniekuniekuniekunieke tee tee tee tee tegnolognolognolognolognologiegiegiegiegie

Navorsers van die NWU-Puk het unieke tegnologieontwikkel om infektiewe siektes soos malaria,tuberkulose (TB) en pediatriese vigs meer doeltref-fend te behandel.

In voorlopige studiens is reeds bevind dat die nuwetegnologie die dosis van die aktiewe middels, watgebruik word in die behandeling van TB, kan verlaagen sodoende baie van die bestaande newe-effekte kanuitskakel. Die navorsers reken ook dat dié tegnologiedie behandelingstydperk van TB met die helfte kanverkort en vir Suid-Afrika internasionale erkenning virsy bydrae tot die behandeling van infektiewe siektessal gee.

Die Pheroid-tegnologie is ontwikkel omdat mensetoenemend weerstand teen bestaande middels opbouof omdat die huidige behandelings nie effektief is nieen die sterftesyfer aan die toeneem is. Van diebestaande behandelings is ook baie duur en daar isnie 'n groot verskeidenheid middels beskikbaar ommalaria en TB te behandel nie. Voorts is daar ook 'nernstige behoefte aan meer effektiewe vorms vanmedikasie vir vigsbehandeling by babas en kinders.

Volgens prof. Awie Kotze, die projekleier vir dieoptimalisering van geneesmiddel-aflewering vir TB, ma-laria en pediatriese vigs, is anti-retrovirale middels wattans in Afrika versprei word tot 'n mate effektief involwassenes, maar baie struikelblokke word in die be-handeling van geïnfekteerde babas en kinders ondervind.

Kotzé sê wat die tegnologie verder uniek maak isdat dit die absorbering van geneesmiddels verhoogen dat die manipuleerbare, maar stabiele aflewering-stelsel, met verskillende middels gebruik kan wordom meer effektiewe toedienings te bewerkstellig.

Die afleweringsisteem bestaan hoofsaaklik uitnatuurlike vetsure wat gebruik word as boustene vanselmembrane en dit vervul ook 'n belangrike funksiein die normale funksionering van die brein. Diesisteem is op sigself ook van terapeutiese waarde endie span navorsers is tans besig om die gebruikedaarvan verder te ondersoek.

Die navorsers, proff. Awie Kotze, Wilna Liebenbergen me. Anne Grobler wat almal lede van die eenheidvir geneesmiddelnavorsing en -ontwikkeling van dieNWU-Puk is, het R10,5 miljoen van die departementwetenskap en tegnologie se Innovasiefonds ontvangom die tegnologie oor die volgende drie jaar in driefases te ontwikkel. Die fases sluit in die inkorporering

van die geneesmiddels indie unieke Pheroid-tegno-logie, die toetsing daarvanin laboratoriums, diere enmense én die kommersia-lisering van die produkte.Die NWU-Puk is tans besigom met die farmaseutieseindustrie te onderhandeloor die kommersialiseringvan die Pheroid-gebaseerdeprodukte en daar behoorteersdaags 'n aankondiginghieroor gemaak te word.

Volgens die navorserswas die ontwikkeling enuitbou van die nasionaal eninternasionaal geregi-streerde patent portefeul-je en intellektuele eiendomoor die Pheroid-tegnologie'n opwindende fase watook gelei het tot patentewat die gebruik daarvan invaksiene en plante beskryf.Hierdie tegnologie het 'nwaardevolle bydrae gele-wer tot die NWU se posi-sionering as 'n Modus 2-instelling.

Pheroid™ is deur dieNWU-Puk as handelsmerkgeregistreer.

• Die direkteur van dieeenheid vir geneesmiddel-navorsing en –ontwikke-ling, prof. Jeanetta du Ples-sis, sê hulle is verheug oorhierdie toekenning - dit isdie eerste Innovasiefonds-toekenning wat die Puknog gekry het wat nie metander instansies gedeelword nie. “Ons hoop dit isdie eerste van baie. Eenvan die doelwitte van dieeenheid is om ‘n bydrae te maak tot die oplossing vandie gesondheidsprobleme van ons land. Met hierdietoekenning wat toegespits is op die behandeling vanmalaria, TB en pediatriese HIV, sal ons dit beslis kanregkry.”

‘n Ander oogmerk is om finansiëel minder afhanklikte kan raak van subsidie-inkomste, sê sy. “Ons wilgraag innoverend wees en navorsingsresultateeksploiteer. Met hierdie toekenning kan dit ook nouvir ons ‘n werklikheid word.”

Volgens haar is die Pheroid-tegnologie ‘n baie grootbate van die NWU-Puk. Meer as twintig nagraadsestudente (MSc en PhD) het al in hul navorsingsprojektegebruik gemaak van dié tegnologie. Hierdie platformtegnologie het homself dus bewys as ‘n groot bron vansubsidie-inkomste vir die NWU. “Ons vertrou dat dit in

p 2

Lees binne:Lees binne:Lees binne:Lees binne:Lees binne:d-Media: Nuwegesig van video- enmultimediaproduksie

Maart isfietsrymaand opdie kampus

p 4

Die primere navorsers, prof. Wilna Liebenberg en me. Anne Grobler,en die projekleier, prof. Awie Kotzé, aan wie die Innovasiefonds ‘nbedrag van R 10.5 miljoen vir die ontwikkelling van nuwe produkte virdie behandeling van malaria, TB en pediatriese VIGS toegeken het.

Kampusnuus - 2

Die NWU spog met ’n splinternuwe produksie-fasiliteit vir video, oudio en multimedia.

d-Media is die nuwe naam en gesig vanproduksie-infrastruktuur wat sedert dietagtigerjare in die vorm van Videodienste tot standgebring is. Die nuwe eenheid, d-Media, gaan dienas ‘n in-huis produksiefasiliteit vir die NWU engaan fokus op video- en oudioproduksie en veralmultimedia-ontwikkeling.

Van die dienste wat deur die nuwe afdelinggelewer word is, vervaardiging van bemarking- enopleidingsvideo’s, ontwikkelling van interaktiewestudiemateriaal op CD-ROM en DVD, oordrag vananaloog video na DVD en CD-ROM, voorbereidingvan video en klank vir webgebruik, duplisering vanCD-ROM en DVD skywe en digitale klankopnames.

Groot klem word op tegniese kwaliteit geplaas.Video-lesings wat deur die afdeling opgeneem enverwerk is, is verlede jaar op Namibiese TVuitgesaai vir afstandleerders, terwyl die eerste

d-Media:d-Media:d-Media:d-Media:d-Media: Nuw Nuw Nuw Nuw Nuwe ge ge ge ge gesig vesig vesig vesig vesig van video-an video-an video-an video-an video-en men men men men multimediaultimediaultimediaultimediaultimediaprprprprproduksieoduksieoduksieoduksieoduksie

Van die personeel wat betrokke is by d-Media is Corné Scheepers, Bethuel Lehihi, Liezl Kruger en AndréGeldenhuis (bestuurder).

d-Media se interaktiewe skywe kombineeralles wat ’n student nodig het in ’n handigeen kompakte vorm en ontplooi leermateriaalop ’n DVD-speler, koshuis- of skoot-rekenaar.

Die interaktiewe skywe voorsien Puk-studente van DVD-gehalte videolesings endemonstrasies, asook elektroniesestudiegidse, jaarboeke en aanvullendestudiemateriaal soos foto’s, klanklêers,animasies en Powerpoint-aanbiedings.

Die DVDs bevat ook skakels wat studenteaanlyn neem na NWU se nuwe eFundi-leeromgewing en enige ander webruimtes

interaktiewe DVD-ROM studiemateriaal reedsvanjaar aan afstand- en kontakstudente uitgereikword. Van die kliënte wat reeds baat by d-Media se nuwe dienste is die sentrum vir BWIen fakulteit opvoedingswetenskappe, asook’n aantal kliënte buite die universiteit, ondermeer ’n reeks bestuursopleiding-DVD’s watdeur Telkom SA gebruik word.

Goeie nuus is ook dat fakulteite in mingevalle self hoef op te dok vir ontwik-kelingskoste aangesien goedgekeurdeakademiese programme befonds word uitdie NWU-Puk se studiemateriaalontwik-kelingsfonds. Die ontwikkelling van hierdieleermateriaal word voorafgegaan deur ‘nuitgebreide akademiese ontwikkelingsproseswaarin daar saam met dosente gewerk word om

leerinhouden die mees effektiewevorm van aflewering te bepaal. Dieproses word deur akademiese ondersteu-ningdienste bedryf.

d-Media spog met die jongste tegnologie:• Die afdeling beskik tans oor drie

videoredigeersuites. Die grootste hiervanis toegerus met ’n industrie-standaardAvid Media Composer Adrenaline-stelselwat onder meer toegerus is om hoë-definisie (HD) video te hanteer.

• Die redigeersuites, klankmeng-ateljeeasook grafika- en animasiesuite is tenvolle genetwerk sodat projekte makliktussen afdelings gedeel kan word. ’nKassetlose digitale werkvloei wordgevolg.

• Benewens geriewe vir multikamera-ateljeeproduksies is die ateljeevloertoegerus met ‘n 4 meter-hoë groenskerm vir die verfilming van spesialeeffekte-skote.

• ‘n Volledige klankateljee is toegerusvir digitale klankopnames.

Die NWU-Puk is steeds die enigsteuniversiteit in Suid-Afrika wat hierdiesoort professionele produksie-infrastruktuur bedryf.

Die afdeling se aktiwiteite word strengbedryf op ’n skeduleringsbasis.

Meer as 270 verskillende produksies isreeds vir die jaar geskeduleer.

Fakulteite en individuele dosente watbelang stel om van die diens gebruik temaak, kan Rassie Louw, die eenheid seproduksiekoördineerder, kontak by 018-299-4066.

d-Media spog metjongste tegnologie

wat ’n dosent as aanvullende leesstof magbeskou. Studente kan ook maklik metdosente kommunikeer deur ingeboude e-posskakels.

Een van die kernkonsepte agter die skyweis om studiemateriaal beskikbaar te maak openige plek en soveel moontlik platforms.

Die nuutste generasie skywe werk opPlaystation-eenhede en bevat selfs video'swat op iPod-videospelers werk.

‘n Bladsy op die d-Media se nuwe webtuisteword spesiaal ingerig om die werking van dieinteraktiewe skywe te demonstreer. Besoekwww.puk.ac.za/as/video.

Interaktiewe studiemateriaal

Onthou Maartis fietsrymaand

op die Puk.Wees asb.

bedagsaam

Kampusnuus - 3

’n Groep navorsers van die Pukkampus van die NWUwat Suid-Afrika in die HESS-groep verteenwoordigis die enigste Suid-Afrikaners wat in lyn staan ommoontlik die gesogte Descartes-prys vir navorsing vandie Europese Unie vir 2006 te wen.

Suid-Afrika is die enigste land van die kontinent watsedert die spogprys se ontstaan só hoog geag word.

Die groep, wat bestaan uit navorsers van Duitsland,Frankryk, Tsjeggiese Republiek, Verenigde Konin-kryk, Pole, Ierland en Armenië, asook Suid-Afrika,is in die kategorie vir basiese wetenskappe vir hulleHESS-projek, ’n Nuwe blik op die hoogste-energieheelal, benoem. HESS (Hoë-energie stereoskopiesesisteem) bestaan uit vier gammastraalteleskope inNamibië wat die afgelope paar jaar reeds revolu-sionêre ontdekkings oor gammastrale vanuit dieheelal gemaak het.

Die Descartes-prys word in die Europese Unie (EU)as die “Nobel-prys” vir transnasionale wetenskapspanne bestempel. Die dertien navorsingsprojektewat as finaliste genomineer is, word wêreldwyd asbaanbrekerswerk beskou. Die benoemings is uitaltesame 65 inskrywings van sewentien EU-lande,asook Suid-Afrika, Switserland en Armenië, gemaak.

Behalwe vir die HESS-projek, is van die Europesegroepe teen wie HESS kompeteer vir die DescartesPrys, die volgende: Fulcars, wat koolstof nanobuisiesgebruik vir toepassings vanaf medisyne tot son-energie; Nemabs vir die verkleuring van molekules virpolimere en medisyne; QGATES vir hul vordering metkwantumrekenaars.

Die wenners van die vyf kategorieë word op 7Maart in Brussels bekend gemaak en sal ’n prysgeldvan ’n miljoen Euro deel.

Prof. Okkie de Jager van die NWU-Puk se navor-singspan sê hy en sy span voel baie geëerd om deelte wees van so ’n uitmuntende span. “Dit het egterongelooflike harde werk vereis om te verseker datdie tempo van die standaard van HESS behoue bly.”

Hy sê omdat hulle effektief in die skoene vanmense soos Galileo Galilei kon staan, het hulle ’nnuwe orde in die multigolflengte-landskap van dieheelal blootgelê. “Dit beteken dus dat ons ’n nuwevenster op die heelal geopen het.”

Puk-naPuk-naPuk-naPuk-naPuk-navvvvvorororororsersersersersers in ls in ls in ls in ls in lyn viryn viryn viryn viryn virDescarDescarDescarDescarDescartes-prtes-prtes-prtes-prtes-prys vir wys vir wys vir wys vir wys vir wetenskaetenskaetenskaetenskaetenskappppp

Die span Puk-wetenskaplikes wat aan die HESS-projek gewerk het. Van links is prof. Okkie deJager, mnre. Mathew Holleran, Christo Venter en dr. Ingo Buesching. Voor is prof. ChristoRaubenheimer en op die inlas is mnr. Isak Davids.

Die Puk-span neem ook deel aan waarnemings inNamibië, asook die analise en interpretasie van dataen die uiteindelike publisering van verskeie nuweontdekkings.

Die meeste van die patente wat deel vorm van dieinskrywing vir die Descastes-prys kom uit die gelederevan die Pukke. Drie van die vier patente wat uit dieHESS-navorsing gevloei het, behoort aan die NWU.

Spanne van Duitsland en Frankryk het die teleskopegebou en die mannekrag voorsien om ’n sukses van

die instrument te maak.Die navorsers van die NWU-Puk het lank voor die

oprigting van HESS reeds sekere voorspellingsgemaak wat met die teleskope bevestig is. Verderhet hulle ook ’n bydrae tot die resultate van dieontdekkings gemaak.

Suid-Afrika - deur middel van die DepartementWetenskap en Tegnologie - dra by tot die salaris vandie HESS-ingenieur in Namibië, asook die bedryfs-koste van die projek.

Met die afskaffing van die toetsweke hetdaar heelwat verwarring onder dosenteontstaan.

Prof. Annette Combrink, rektor, waarskuopnuut dit is belangrik dat almal op dievolgende let:

• Studente moet nie “oortoets” word nie.Dekane is in besit van riglyne oor aantalgeleenthede per module per semester.

• Toetsskryf is nie die enigsteassesseringsmetode wat daar is nie. Daarword tans heelwat gedoen (dekane saldetail deurgee) oor alternatiewe en meertoepaslike assesseringsmetodes en –benaderings.

• Studente moet, in terme van ’n besluitwat by die UBK geneem is (vra die

Studente moet nie 'oortoets' worddekaan!), ingelig word oor toetsskedules,sodat daar gesprekke kan plaasvind metstudente as daar te veel toetse op een dagval.

• Dit is belangrik om punte so gou doenlikop die stelsel in te lees sodat moniteringkan plaasvind (volgens die UBK-besluit,binne tien dae na die toets geskryf is).

Personeel word weer daarop gewys datdie besluit om die toetsweke af te skafgeneem is op verantwoordelike akademiesegronde.

Samewerking van al die personeel is vandie uiterste belang sodat meer toepaslike enverantwoordelike assessering kan plaasvindom reg te laat geskied aan uitkomsgeba-seerde onderrig.

Kom skaaf jou skryfwerkDie ATKV-skryfskool bied vanjaar die gewildeherfsskool vir skrywers van 26 tot 30 Maart byNooitgedacht aan waar bekende skrywers soosCoenie de Villiers, PG du Plessis, Dana Snyman enDeon Meyer as aanbieders sal optree.

Nog kundiges wat hul kennis sal deel sluit in JanSwanepoel, Franci Greyling, Heilna du Plooy, Hansdu Plessis, Gerhard van Huyssteen, Leon de Villiersen Marlise Leyden.

Die herfsskool word in samewerking met Lapa-uitgewers aangebied en kursusgangers kry ookgeleentheid om met die uitgewer te gesels.

Enigiemand wat sy of haar eie skryfwerk wilverbeter, is welkom om vir die vyf dae die herfsskoolby te woon.

Belangstellendes kan kies uit prosa, poësie,kinderliteratuur of rubrieke. Die koste vir vanjaar seherfsskool is R1 800 per persoon wat selfsorgverblyfvir vier nagte insluit, alle etes behalwe ontbyt ingesluit.

Vir verdere inligting skakel Kobie van Aswegen by018-299-1783.

Kampusnuus - 4

Van die rektor se tafelEk gaan nie in hierdie weergawe van my

nuusbrief of gesprek die gewone doen en oornuuswaardighede praat nie. Dis nie dat daar niewonderlike dinge gebeur nie, maar ek wil eerder oortwee belangrike en meer omvattende sake met jullein gesprek tree.

Die eerste saak gaan oor ons visie, missie enstrategiese doelwitte.

Eers ’n stukkie konteksskepping: Ons het tydensdie afgelope twee maande heelwat gesprekke op diekampus en oor die kampusse heen gevoer oorstrategiese beplanning en die strategiese rigtings watons moet inslaan. Julle sou ook al goed kennis geneemhet van waar ons op pad heen is. Ons het tydens diestrategiese sessies begin om ’n gemeenskaplikemetafoor te gebruik om ons visie en missie oor te draen algemene inkoop te kry, naamlik die metafoor van’n bergpiek waarheen ons op pad is.

Om hierdie bergpiek suksesvol te oorwin moet onsalmal saamwerk en seker maak dat ons die regtetoerusting en fiksheid het om dit te kan doen. Maardie belangrikste is seker dat ons almal moet sekerwees watter berg dit is, waar die berg is en dat onsalmal op dieselfde roete is.

Al die taakooreenkomste van bestuurslui word dusso geformuleer dat ons hierdie proses mooi moet belyn,en dat taakooreenkomste in die Universiteit almal opeen of ander manier hiermee belyn moet word.

My eie taakooreenkoms sal op die web geplaasword sodra die visekanselier al die bestuurslede setaakooreenkomste mooi belyn het (ons het versoekdat die proses vir volgende jaar bietjie vroeër in plekmoet wees).

Tydens hierdie gesprekke moes ons van diekampusse af ons belangrikste strategiese sake uitlig– in terme van waardes (wat gekoppel word aantransformasie in die breedste sin van die woord), interme van onderrig/leer, in terme van navorsing, interme van implementering van deskundigheid eneffektiewe bestuur. Hierdie sake word almal betrekin die taakooreenkomsproses.

Vir my is ’n baie belangrike saak die aandag wataan waardes gegee word, en in terme van “doen-waardes” wat vir die hele Universiteit aanvaar is, wilek graag vir hierdie jaar vir hierdie kampus spesialeaandag gee aan RESPEK. Die ander “doenwaardes” wataanvaar is, is integriteit, toegewydheid (“commitment”,of dan, soos die visekanselier al gesê het, kommitment!)en verantwoordbaarheid (“accountability”).

Die ander kampusse het elk een gekies, maar ekhet gevoel dat as ons kyk na sake wat onder die loepkom onder die opskrif Transformasie (as deel van diestrategiese prioriteite vir die jaar) is dit belangrik datons vir onsself afvra tot watter mate ons altyd sekermaak dat ons respek betoon teenoor mense en ditwaarvoor hulle staan.

Binne die konteks van die studente se waarde-projek wil ek graag hierdie waarde sterk voorop stel,en dan is dit net toepaslik dat dit onder personeel ookmoet leef. Ek sien respek graag as ’n manier omuiting te gee aan die liefdesgebod.

Dit beteken dat mens selfrespek moet hê, respekvir minderes, respek vir meerderes – en dat dit rigtendmoet wees vir mens se lewe. As ons graag dievervullende werkomgewing wil ervaar waaroor ek(waarskynlik tot vervelens toe) praat, is dit nood-saaklik om die ruimte om dit te kan ervaar vir andereook help skep.

Meeste van die probleme wat om mense sentreeren wat ’n draai maak in my kantoor gaan oor gebrekaan respek op sekere punte. Dit geld vir studenteen dosente. Ek dink die belangrikste manier om uitingte geen aan menseregte is ook om respek te hê virmense se maniere van dink en doen, of dit nou te doenhet met intellektuele dinge of met geloofsdinge. Diegesprek oor O & B van eerstejaars gaan ook wentelrondom waardes en dan spesifiek oor respek enmenseregte.

Respek teenoor andere en die self is ’n geestes-instelling, en meeste van ons het daardie instelling,maar dit kan soms maar in metaforiese terme bietjieafgestof word. Ons moet ook in gesprek tree hieroor– en in die loop van die jaar sal besondere aandaghieraan gegee word.

Fietse is die in ding! Be-ActiveDie spesiale fietshekke by die hoofingang in bykansvoltooi en alle personeel word aangemoedig omMaartmaand met hul fietse werk toe te kom, vandie trappe gebruik te maak in plaas van diehysbakke en Vrydae gemakliker aan te trek.

Om die fietsrymaand sonder haakplek te laatverloop moet diefietsryers die padreëlste alle te volg enmotoriste word gevraom ekstra versigtig enbedagsaam te weesteenoor die kollegas opfietse.

Fietsryers mag nietwee-twee of ingroepe langs mekaarry nie.

Die fietspad maakslegs voorsiening vireen fiets en fietsryermoet dus agtermekaar ry en nie langs

mekaar nie. Ook op die res van die kampus waardaar nie fietspaaie is nie moet fietsryersbedagsaam wees teenoor die res van die verkeeren voetgangers.

Personeel wat Vrydag (2 Maart) met hul fietse

TM

Welstand

PukkPukkPukkPukkPukke se ke se ke se ke se ke se kosbarosbarosbarosbarosbare ske ske ske ske skenkingsenkingsenkingsenkingsenkingsBaie dankie aan die 41 personeellede wat kombloedskenk het op 13 Februarie.

Die Bloedbank is baie dankbaar oor die 20, 5 literbloed wat hulle ontvang het.

BloeddrukmetingsVan 12 tot 15 Maart gaan NWU-Welstand met

die hulp van Biokinetika van kantoor tot kantoorom alle personeel sebloeddruk vir hulle temeet.

Dit is nie moontlik omop grond van hoe jy voelte bepaal of jou bloeddrukhoog is of nie. Hoëbloeddruk word dikwelsdie “stille moordenaar”genoem.

Dit word so genoemomdat dit jou nie siek laatvoel nie. Jy kan vir jarehoë bloeddruk hê sonderenige tekens. Daarom isdit belangrik ombloeddruk so gereeldmoontlik te meet.

Neem dus gerus deel aanhierdie projek as onsbloeddrukspan by u kantoor ’ndraai maak.

werk toe kom sal elk ‘n USN-energiedrankie by diehek ontvang. Onthou personeellede kan op Vrydae inMaart gemaklike klere aantrek mits hul afsprake dittoelaat.

Gee weer hoop aan ‘n persoon wathoop verloor het

Werknemerwelstand ondersteun die SAVF(Winterhoop) en die Abraham Kriel-kinderhuis deurklere, komberse, speelgoed en enige bruikbare itemsvir hulle in te samel.Skenkings kan by dieWelstandskantore ingebou E11 (huis oorkantJ Chris Coetzee-gebou)afgelewer word.

NWU-Welstand gaanweer met die hulp vanBiokinetika van kan-toor tot kantoor omalle personeel sebloeddruk vir hulle temeet. Hier is hullebesig om mnr. TheoFoutie van bemar-king en kommunika-sie se bloeddruk temeet.

Kampusnuus - 5

Prof. Peet van Schalkwyk, dosent in meganieseingenieurswese, het 'n interaktiewe, virtuelelaboratorium op CD ontwikkel waarmee wetenskap-like beginsels op 'n dinamiese wyse aan skoolkindersen studente verduidelik kan word.

Volgens Van Schalkwyk is dit dikwels nie moontlikvir onderwysers om eksperimente in die klaskameruit te voer om dinamiese beginsels soos impuls, mo-mentum en gravitasie te verduidelik nie. Meestal worddit slegs op 'n statiese wyse in boeke of op swart-borde uiteengesit en word daar dan van leerdersverwag om self te visualiseer hoe die eksperimentedinamies sou plaasvind.

Met die interaktiewe animasie-CD kan leerders noueksperimente op 'n rekenaarskerm doen. Die kindersneem self aan die eksperiment deel deur op verskeiemoontlikhede op die skerm te klik om sodoende die ver-skillende komponente van die eksperiment te mani-puleer. Hulle kan byvoorbeeld aan die spoed en massaverstel om die verloop van die eksperiment te verander.

'n Werkkaart, wat uitgedruk kan word, dien asriglyn of ‘padkaart’ deur die animasie. In die toekomssal hierdie werkkaart ook in verskillende moeilikheids-grade beskikbaar gestel word – byvoorbeeld vir hoër-skoolleerders en studente onderskeidelik.

Die CD is tans volledig in Afrikaans en gedeeltelikin Engels beskikbaar. 'n Voorskou van die animasiesis by www.peetvs.co.za beskikbaar.

Prof. Jaco Kruger van die skool vir musiek istydens ‘n glansgeleentheid aangewys as die bestedosent op die Potchefstroomkampus.

Tydens dié onlangse geleentheid is die eersteinstitusionele onderrig-leer-toekennings gemaaksedert die Noordwes-Universiteit tot stand gekomhet. Altesame 34 dosente van die Potchefstroom-kampus en vyf van die Vaaldriehoekkampus hetelk ‘n institusionele toekenning vir onderriguitne-mendheid (ITOU) ontvang. Dr. Linda Theron vanopvoedingswetenskappe by die Vaaldriehoek is diékampus se beste dosent.

Onder die toekennings is veertien in diekategorie Institusionele Prestige Toekenning virOnderriguitnemendheid, twintig in die kategorieInstitusionele Toekenning vir Onderriguitnemend-heid en vyf in die kategorie Ontwikkelingsprogramvir Onderriguitnemendheid.

Dr. Ngoato Takalo, adjunkhoof van die NWU enuitvoerende direkteur vir onderrig-leer, sê ITOU isdaarop gemik om voltydse akademiesepersoneellede wat betrokke is by kontakonderrigaan aan te moedig om hul onderrigvaardighede teontwikkel en om bewysgedrewe te demonstreerdat hul onderrigpraktyke ten volle voldoen aangoeie uitkomsgebaseerde onderrigbeginsels wattot effektiewe onderrig in die hoër onderwyssektorbehoort te lei.

Evalueringspanele, bestaande uit ‘n lid van diebetrokke fakulteit se onderrig/kurrikulumkomitee,‘n senior vakkundige, asook ‘n lid van die kampusse eenheid vir akademiese ontwikkeling enondersteuning het die ITOU-deelnemers aaneweknie-beoordeling onderwerp. Die ITOU-kriteriasluit in evaluering van innovasie en uitnemendheid

NWU beloon topdosenteNWU beloon topdosenteNWU beloon topdosenteNWU beloon topdosenteNWU beloon topdosentein kontaksessies,studente-terugvoer,asook die evalueringvan ‘n portefeulje in.Die stimulering vaninnovasie en diegebruik van tegnologiein onderrig-leer is ookin ag geneem.

Die ITOU-beleid en -prosedure is in Mei2006 deur dieinstitusionele senaatgoedgekeur waarnamet die imple-mentering van dieITOU-proses begin is.Die beleid word tansop die Mafikeng-kampus in werkinggestel.

Slegs tweeMafikengkampus-akademici neem tansaan die ITOU-prosesdeel. Hulle het in2006 met dieprogram begin en saldit in 2007 voltooi.Takalo het akademicivan Mafikengaangemoedig om huldeelname aan dieprogram vanjaar uit tebrei.

Prof. Jaco Kruger van die skool vir musiek (middel) is die beste dosentop die Potchefstroomkampus. By hom is dr. Theuns Eloff, visekan-selier, en prof. Susan Coetzee-Van Rooy, direkteur vir akademieseontwikkeling en steundienste.

Van Schalkwyk se virtuelelaboratorium vir skole

Bo: ‘n Aantal objekte wat op die animasie-CD verskyn.

Regs: Prof. Peet van Schalkwyk, ‘n dosent in meganiese ingenieursweseaan die Potchefstroomkampus van die Noordwes-Universiteit, het onlangs‘n interaktiewe, virtuele laboratorium op CD ontwikkel.

Kampusnuus - 6

Misdaad daal skerp op PukkampusDie NWU-Puk doen sy reputasie asveilige kampus gestand met die jongstemisdaadsyfers wat ’n skerp afname invoorvalle toon.

Die klagtes wat deur beskermings-dienste ondersoek word het die afgelopetwee jaar met veertig persent gedaal.Die waarde van goedere wat gesteel ishet ook met nagenoeg 68 persentgedaal.

Volgens die direkteur vanbeskermingsdienste, mnr. Dolf Engels,kan die afname toegeskryf word aanonder meer arrestasies wat inNovember en Desember 2005 gemaakis.

’n Voormalige sekuriteitsbeampte vandie universiteit is onlangs in dielanddroshof skuldig bevind op verskeieklagtes waaronder huisbraak met dieopset om te steel, diefstal, die besit vanhuisbraaktoerusting en poging tothuisbraak.

Thobi (Billy) Sematle (51) van Ikagengsal effektief tien maande agter dietralies bly nadat die landdros hom vyfjaar tronkstraf opgelê het.

Sodra hy vrygelaat word sal hy dieres van die vonnis onder korrektiewetoesig uitdien.

Hy is ook onbevoeg verklaar om ’n

Bouwerk aan die Enan-gebou wat herin-gerig word as nuwe institusionele kantoorskop eersdaags af.

Die terrein is reeds aan die boukontrak-teur oorhandig en die eerste fase behelsdie bou van ’n derde verdieping wat naverwagting teen die einde Junie afge-handel sal wees. Daarna sal die gebouheringerig word vir die personeellede vandie institusionele kantoor.

Volgens me. Hester Klein, projek-bestuurder, behoort die werk teen eindevanjaar afgehandel te wees.

Die werk aan die Enan-gebou is egternie al wat vanjaar op die kampus gedoensal word nie. Sowat sewe ander projektewat deur die raad goedgekeur is, wordook beplan. Dit sluit onder meer in dieherinrig en opgradering van die ou hoof-gebou van die voormalige POK vir diefakulteit opvoedkunde, addisionelefasiliteite vir die skool vir verpleegkundeen die fakulteit teologie en die opgra-dering van onderskeie laboratoriums vandie skool vir farmasie en die fakulteitingenieurswese.

Voorts sal fase 1 van die installeringvan noodkrag op die kampus afskop terwyl dieamfiteater sy dak gaan kry en die ou Drakensteinheringerig gaan word as deel van die Klipoog-kafeteria. Nog veranderings om die kampus nóg meerstudentevriendelik te maak is die opgradering van diedameskoshuise Heide en Wanda.

Puk stofPuk stofPuk stofPuk stofPuk stof g g g g geeeeeboue se baadjies afboue se baadjies afboue se baadjies afboue se baadjies afboue se baadjies af

Die Enan-gebou wat eersdaags heringerig gaan word as die NWU se nuwe institusionele kantoor.

Die opknapping van geboue word voorafgegaan deurversoeke van personeel wat geëvalueer word opgrond van die universiteit se strategiese prioriteite. Dieraad het die finale sê in die proses. Voorts het dieuniversiteit ‘n 10 Jaar Plan vir opgradering – die makroinstandhoudingsprogram – waarvolgens fasiliteite

jaarliks geëvalueer word om die toestand daarvan tebepaal. Geboue word ook daarvolgens opgegradeer.

• Die raad het ongeveer 43 groter kapitaalprojektevir die jaar goedgekeur wat oor al drie die NWU sekampusse versprei is. Twaalf van die projekte krytans aandag.

Navorsing word tans op die Potchef-stroomkampus gedoen om die rol vanvitamiene in die handhawing van ’ngesonde bloeddruk te ondersoek.

Die kardiovaskulêre navorsings-groep het sowat sestig mans genaderom aan die navorsingsprojek deel teneem.

Dr. Hugo Huisman, senior lektor enprojekleier, sê verhoogde bloeddrukis ’n groot oorsaak van hart- enbloedvatsiektes. Van die redes vir dieverhoging in bloeddruk is die veran-deringe wat plaasvind in die bloed-vate. Dit het in die laaste dekadeduidelik geword dat die bloedvate self’n belangrike bron van stowwe is wat’n uitwerking op die bloedvate het ennavorsing is noodsaaklik.

Hy sê hoewel daar reeds aan-duidings is dat vitamiene ’n voordeligeuitwerking op die bloeddruk het endie risiko vir kardiovaskulêre siektesverminder, is die navorsing daaropgemik om dit ook in ’n hoër risiko-groep (hoë bloeddruk) aan te toon endie rol van verskillende stowwe watdie bloedvate beïnvloed, te evalueer.

“Bloedvatdisfunksie en koronêrehartvatsiektes word geassosieer met’n afname in die elastisiteit vanbloedvate en ’n versteurde balanstussen stowwe wat die bloedvatelaat vernou en verwyd.

Rol van vitamiene op bloeddrukbekyk

vuurwapen te besit.In die ander arrestasie is vier

jeugdiges in November 2005 vasgetrekop verskeie aanklagte van huisbraak.Die skoolkinders het skuld erken en hetop 16 Februarie in die hof verskyn.

Sedert die suksesvolle arrestasies hetbeskermingsdienste byna geen klagtesvan diefstal of inbrake by die J ChrisCoetzee, ekonomiese- en bestuurs-wetenskappe, sosiale wetenskappe ofchemiese ingenieurswese ontvang nie.

Voorvalle van diefstal het verlede jaarafgeneem tot ’n totaal van 109 invergelyking met die 156 die vorige jaarterwyl huisbrake van 40 tot 11afgeneem het.

Engels sê die afname is ook te dankeaan meer sigbare polisiëring, algemenesekuriteitstelsels wat verbeter is enpersoneellede wat beter opgelei word.

Hy sê hoewel studente-oortredingsgestyg het is dit ’n goeie ding aangesienskerper op oortredings soos dievervalsing van parkeerskyfies gefokusword.

Die vastrek van oortreders dien ookas afskrikmiddel vir studente wat ditoorweeg om parkeerskyfies te vervalsof aan enige ander oortreding skuldig temaak.

“Daar is aanduidings dat oksidatie-we stres ’n belangrike rol speel inbloedvatvernouing deur die verho-ging in die vlakke van stowwe soosendotelien en angiotensien, beidebekende bloedvatvernouers. Een vandie belangrikste bepalers van bloed-druk is juis die mate van sametrek-king van die bloedvate. In hierdie stu-die gaan gekyk word of anti-oksi-dante (vitamiene C, E en foliensuur)’n gunstige uitwerking het op bloed-druk en sodoende die risiko vir kar-diovaskulêre hartvatsiektes kanverminder,” sê Huisman

Volgens hom is in ’n vorige soort-gelyke studie belangrike positieweeffekte aangetoon, hoewel die deel-nemers nog jonk was. In die huidigestudie word middeljarige mans inge-sluit wat al moontlike matige verho-ging in hul bloeddruk het, asook diéwat reeds verhoogde bloeddruk het.

Hy sê vir die doeleindes van dieprojek word daar nie van deelnemersverwag om huidige bloeddrukmedika-sie te staak nie. Nuwe tegnieke wordook ingespan soos byvoorbeeld diebepaling van die polsgolfsnelheid wat’n belangrike aanduider van dieelastisiteit van die bloedvate is.

Indien mense meer wil weet oor dieprojek kan hulle sr. Chrissie Lessingby 018-299-2480 skakel.

Kampusnuus - 7

Skryf is regtig 'n wonderlike ding.Dit gee mens die kans om wêrelde en situasies

te skep waar dit aanvaarbaar is om sommer netgewoonweg laf te wees. Of as die wêreld daarbuite dalk te plesierig vir jou smaak is, kan jy altydook 'n donkerder milieu uitbeeld.

Maar die grootste rede hoekom iemand egterbegin skryf, is omdat hy of sy iets het om te sê. Enas mens so deur 2006 se eerstejaar-skryf-kunsstudente se kortverhaalbundel blaai, raak ditgou duidelik dat hulle ook definitief iets probeer sêhet.

Die bundel bevat een verhaal van elke studentwat in 2006 die skryfkunsmodule, Skryf vanProsa, in die vakgroep skryfkuns 2006 geloop het.Voorstelle is gemaak deur die vakdosent, dr.Franci Greyling, maar die klas het steeds vollebeheer gehad oor die inhoud van hul bundel.

Die klas van 2006 het egter maar gesukkel toedit kom by die kies van 'n naam vir hulmengelmoes-bundel. Uiteindelik is konsensusbereik dat hierdie stories elkeen se eie rede virinkmors is en so is besluit op die naam, Redes virinkmors.

Leonie Hunter, 'n tweedejaar grafiese student, isverantwoordelik vir die buitebladontwerp terwylEwoudt Cloete, een van die studente wat self ’n

Jong skrywers slyp hul skryftande

Al ooit gedink wat die korrekte Afrikaanse woordevir spin doctor, trainsurfing, dreadlocks en pixels souwees?

Moet jou nie verder bekommer daaroor nie. DieTaalkomissie van die Suid-Afrikaanse Akademie virWetenskap en Kuns het reeds besin oor dié woordeen met vindingryke Afrikaanse begrippe vorendaggekom.

Tydens hul onlangse sitting in Potchefstroom hetnuwe woorde beslag gekry wat in die volgendeAfrikaanse Woordelys en Spelreëls (AWS) opgeneemsal word.

Die erkende Afrikaanse woord vir spin doctor isbeeldpoetser, trainsurfing is treinwaagry, dreadlocksis rastalokke en pixels is pieksels/beeldpunte.

Volgens prof. Gerhard van Huyssteen, hoof vanCTexT (Sentrum vir Tekstegnologie) by die NWU-Puk,wat lid is van die Taalkommissie, behels hul werk omsistematies deur die Afrikaanse woordelys te gaanen die reëls vir die korrekte spel van woorde teverfyn. Hulle gee ook aandag aan ’n groot aantalwoorde wat reflekterend is van die tyd waarin onslewe.

So is transitorooftog in die nuwe lys opgeneem asvertaling van cash-in-transit heist.

Nog nuwe Afrikaanse woorde wat tans nog niealgemeen bekend is nie maar wat saam met die talleander in die volgende AWS opgeneem sal word sluitin tatoe (tattoo) en belanghebber (stakeholder).

Die NWU-Puk het ’n geskiedkundige verbintenis metdie Taalkommissie deurdat kundiges in Afrikaans bydie universiteit sedert die ontstaan daarvan betrokkeis by die woordeskat en verfyning van dié taal.

Benewens Van Huyssteen sluit die vorige ver-teenwoordigers van die NWU-Puk sedert die eersteverskyning van die AWS in 1917, onder meer in

Die taalkundiges wat die Taalkommissie se sitting in Potchefstroom bygewoon het is (voor) me. Madaleine duPlessis (Pharos-uitgewers), prof. Johan Anker (Kaapse Skiereiland Universiteit vir Tegnologie) en prof. AnnélOtto (Nelson Mandela Metropolitaanse Universiteit). Agter is dr. Frikkie Lombard (WAT), mnr. Tom McLachlan(Unisa), prof. Gerhard van Huyssteen (NWU-Puk), dr. Mariëtta Alberts (PanSAT) en prof. Ernst Kotzé (NMMU).

DrDrDrDrDreadloceadloceadloceadloceadlocksksksksks,,,,, pixpixpixpixpixelselselselsels,,,,, spinspinspinspinspindoctordoctordoctordoctordoctor sor sor sor sor sorg vir ng vir ng vir ng vir ng vir nuwuwuwuwuwe we we we we woorooroorooroordedededede

proff. Wannie Carstens (huidige direkteur by die skoolvir tale), Hans du Plessis (direkteur van die ATKV

Skryfskool by die NWU-Puk), Hertzog Venter(voormalige hoof van taalkunde), en SPE Boshoff.

verhaal in die bundel het, verantwoordelik was virdie bandontwerp en die koördinering van diedrukproses.

Die ander lede van die redaksie, Yolande Nel,Louise Nortjé, Herlien Vermooten, Megan Wait,Lauriké Wilkens en Maryke Willemse, was ondermeer verantwoordelik vir administrasie,skakelwerk en die hantering van die finansies.

Die wonderlike van hierdie inisiatief, wat in diespore van vorige skryfkunspublikasies loop, is datdit die betrokke studente die geleentheid bied omdeel te neem aan die hele skryfproses – vanrofweg beplanning tot publikasie.

Voorwaarnog 'nuitstekendevoorbeeldvan hoe dieskool vir talehul studenteook diegeleentheidom praktieseondervindingin hulvakgebied opte doen, bied.

Kampusnuus - 8

Taalwenk

Oudit 2008

Ek stap onlangs in die nuwe hoëprestasie-sportinstituut rond en merk toe op ’n kennisge-wingbord die volgende op: eerstevloer.

Daar onder staan ’n lys met name van personeelen hulle kantoornommers. Hiermee dan myprobleem: soos eerstevloer geskryf is, is ditduidelik verkeerd, en dit nogal in twee opsigte.Eerstens, die korrekte(r) vorm vir die Engelse flooris in Afrikaans verdieping, (of as alternatief vlak)en nie vloer nie. Tweedens, word eerste enverdieping los van mekaar geskryf. Dis werkliknie nodig om te verduidelik hoekom nie. Ditbehoort dus eerste verdieping te gewees het.

Wat probeer ek hiermee sê? Dat ’n mens metbaie min moeite kan seker maak wat die korrekteskryfvorme is as jy met die publiek wil kommuni-keer. Dan vermy jy glipse en verleenthede soosdie foutiewe skryfvorm hier bo. (Die bogenoemdeeen behoort reggestel te word en dit gaan sekernogal heelwat kos – wat vermy kon gewees hetas daar voorafkontrole was.) Skakel gewoon dieuniversiteit se taalpraktisyns 018-299-2618 en vrawat die korrekte vorm is. Kan dit makliker wees?WAMC

Hierdie is die laaste van die eerste reeks artikels waarindie Hokk-oudit bekendgestel is. Laastens word diegevolge van die Hokk-oudit samevattend uiteengesit.

Die institusionele oudit-aktiwiteite sal plaasvindbinne die konteks van voortdurende reformasie enherstrukturering met die oog op transformasie in diehoër onderwysstelsel gefokus op kwaliteit met diedoel om die komplekse kennis- en vaardigheidsont-wikkelingsbehoeftes van ’n Suid-Afrikaanse ge-meenskap aan te spreek.

Die doel van ’n institusionele oudit is om hoër on-derwys instellings aan te moedig om ’n sistematieseen kontinue kwaliteitversekeringsisteem, geskik vir diebesondere konteks, missie en strategiese doelstellingsvan die instelling, te vestig en te onderhou.

Om hierdie rede sal die Hokk nie hoër onderwysinstellings in rangorde plaas op grond van die oudit-resultate nie. Die Hokk vereis van ’n instelling om ’nverbeteringsplan te ontwikkel en te implementeer in

reaksie op die aanbevelings soos uiteengesit in diefinale ouditverslag.

Waar ’n oudit spesifieke probleemareas identifiseersal die Hokk uitdruklike aksies voorstel wat binne ’nbepaalde tydraamwerk en as deel van die verbete-ringsplan van die instelling geïmplementeer moet word.

Die Hokk sal die vordering van die implementeringvan die verbeteringsplan monitor met behulp van ’nvorderingsverslag wat drie jaar na die ouditbesoekdeur die instelling by die Hokk ingedien moet word.

Die Hokk kan spesifieke sake wat kommer wekverwys na die departement van onderwys of na andergeskikte liggame vir verdere aandag.

Die verslag wat deur die ouditpaneel saamgestelword, word aan die publiek beskikbaar gemaak. Diepubliek se mening rakende die kredietwaardigheidvan die instelling kan dus negatief of positiefbeïnvloed word afhangend van die inhoud van dieverslag, met ooglopende invloed op studente-

inskrywings.’n Institusionele oudit kan nie direk aanleiding gee

tot die allokering of onttrekking van fondse vir dieinstelling nie.

Die departement van onderwys neem die program-akkrediteringsbesluite van die Hokk in ag vir diebefondsing van programme aangebied deur hoër on-derwys instellings.

In die institusionele plan van die NWU word dievolgende gesê:

Risiko geassosieer met kwaliteitsversekering:Moontlikheid dat die NWU nie gaan voldoen aan die

Hokk-riglyne vir kwaliteitsversekering nie.Strategie om risiko te verminder:Strukture en prosedure vir kwaliteitsversekering

moet in plek wees teen Junie 2006.Dit is belangrik om te weet dat die kwaliteitsver-

sekeringstrukture en –prosedure van die NWU nieteen Junie 2006 in plek was nie!

GeGeGeGeGevvvvvolgolgolgolgolge ve ve ve ve van Hokk Oudit 2008an Hokk Oudit 2008an Hokk Oudit 2008an Hokk Oudit 2008an Hokk Oudit 2008

Die belang van kontrole

Die NWU-Puk spog met nog ’n eerste nadat lede vandie vakgroep plantkunde pas ’n omvattende enpraktiese boek bekendgestel het waarmee die meesalgemene varswateralge geïdentifiseer kan word.

Die boek, Easy Identification of the Most CommonFreshwater Algae – a guide for the identification ofmicroscopic algae in South African freshwaters, isdie breinkind van drr. Sanet J van Vuuren en JonathanTaylor en dit is die eerste omvattende gids oor algein Suid-Afrika.

Altesame 78 alg-genusse, met volkleurfoto’s vanelk, is in die boek vervat. Voorts word elke genusbeskryf in ses onderwerpe, nl. die oorsprong van diegenusnaam, die eienskappe van die organisme, dieafmetings van die selle, die ekologie van die organis-me, probleme wat hulle veroorsaak asook algemene

aantekeninge (bv. hoe sekere organis-mes van ander soortgelykes verskil).

Van Vuuren, dosent in plantkundewat in alge spesialiseer, vertel diegedagte om ’n boek saam te stel strekterug na 1988 toe sy “die eerste keerbewus geword het van ’n wonderwê-reld waarvan baie min mense weet”.

Sy het destyds deur ’n mikroskoopna alge gekyk en skielik bewus ge-word van ’n aspek van die lewe enskepping wat sy nooit tevore gesienhet nie. “Onder die mikroskoop was’n warboel lewendigheid. Honderdeklein selletjies wat swem, van vormverander en die mooiste vorme enkleure denkbaar het!” Sy kon laterhaar “liefde vir die klein algies” uitleeftoe sy by die NWU-Puk aangestel isen ’n studie van alge en die chemievan water (en hoe dit mekaar beïn-vloed) gedoen het.

Volgens haar het sy verlede jaar besef dat selfsvoor- en nagraadse studente, wat alge moet identifi-seer vir projekte en konsultasiewerk, ’n behoefte aan’n gids het wanneer hulle langs die mikroskoop sit. “Ekhet iets prakties gesoek, iets wat jy kan deurblaai ensê: “Hier is dit!” Ek het met Jonathan Taylor gepraaten hy het ingewillig om my te help met die diatome(een van die alggroepe). Die volgende maande het onsfoto’s geneem van soveel as moontlik varswateralgewat ons in die hande kon kry”.

Taylor is tans besig met sy na-doktorale studies en isdie kurator van die NWU-Puk se diatoomversameling.

Wat hierdie werk veral merkwaardig maak is datdie meeste alge nie met die blote oog gesien kan wordnie, maar dat die organismes elke persoon raak. Hullekom oral voor en gee dikwels ongewenste smake enreuke aan die water. Voorts kan sekere alge selfstoksiene in die water afskei wat lewensgevaarlik virmense en diere kan wees. Min mense besef dat algesuurstof aan die water voorsien en dat hulle net so’n belangrike rol speel in suurstofvoorsiening as bomeen gras. “Was dit nie vir alge nie, dan was daar geenwaterlewe nie.”

Die gids sal veral van groot hulp wees vir mensewat waternavorsing doen soos Rand Water, verskeieander watersuiweringsaanlegte en die waternavor-singskommissie, maar ook vir die gewone publiek wathierdie fassinerende organismes beter wil leer ken.

Vir meer inligting skakel Sanet J van Vuuren by dieskool vir omgewingswetenskappe en ontwikkeling by018-299-2514.

Puk stel eerste gids oor alge bekend

Drr. Sanet J vanVuuren enJonathan Taylor,skrywers van diegids oor alge.

Regs: Dievoorblad vandie algegids.

Kampusnuus - 9

Tientalle personeellede het tydens die amptelikeopening van die Potchefstroomkampuslangdienstoekennings ontvang.

Oorkondes vir dertig jaar se diens is aan mev.Elizabeth Loate en mnr. Reuben Phakedi, wat albeiby die visekanselierswoning werk, oorhandig.

Prof. Chris van der Watt van die institusionelekantoor het ook die mylpaal behaal terwyl negepersoneellede van die Potchefstroomkampus ookoorkondes vir dertig jaar diens ontvang het.

Hulle is prof. Charles Bodenstein, mnr. BoyDonga, mnr. Andre Joubert, me. CarolineModiakgotla, mnr. Letsoene Ntsie, me. JubrieOosthuizen, me. Anriette Pretorius en mnr. Nicovan Aarde.

Die personeellede wat oorkondes vir 25 jaardiens ontvang het, is mnr. Boeta Pretorius, me.Elize van Dijken, mnr. Johan Broodryk, me.Sisimogang Schakane, me. Marina du Plessis, me.Josephine Faku, mnr. Johnny Koning, mnr. HerbertMaphangela, prof. Dries Marais, prof. JapieMienie, me. Heleen Otto, prof. Robbie Robinson,mnr. David Serero, mnr. Jacob Tlhone en dr. Elsavan Tonder.

Altesame 32 personeellede het sertifikate virtien jaar diens ontvang en 24 vir vyftien jaar diens.

PPPPPererererersoneel vir lang diens vsoneel vir lang diens vsoneel vir lang diens vsoneel vir lang diens vsoneel vir lang diens vererererereereereereereer

Ester van Aardt vaninwoning- en voedsel-dienste het haar tienjaar-langdienstoeken-ning van prof. AnnetteCombrink, rektor, ont-vang. Mnr. Willem deKlerk, hoof van in-woning en voedsel-dienste, staan by hulle.

Die personeellede is vereer vir dertig jaar diens. Voor is André Joubert en Jubrie Oosthuizen. Agter is ElizabethLoate, Boy Donga en Rueben Phakedi.

Bo: Die personeel wat oor-kondes vir 25 jaar diensontvang het is Elsa vanTonder, Boeta Pretorius enElize van Dijken. Agter isJosephine Faku, JacobTlhone, Herbert Maphangelaen Sisimogang Chakane.

Een van die stigterslede van Beskermingsdienste,mnr. Johannes Lesabe, het sy dertigjaar-toekenningvan die kampusrektor, prof. Annette Combrink,ontvang. Johannes is die slotmaker op die Puk enook ‘n beheerbeampte.

Onthou Maart is fietsry-maandop diePuk.Weesasb. be-dagsaam

Kampusnuus - 10

‘n Groot groep akademici, navorsers en studentehet ‘n suksesvolle SAS-werkswinkel, wat gereël isdeur navorsingsondersteuning en die sentrum virbedryfswiskunde en informatika, op die kampusbygewoon.

SAS is ‘n maatskappy wat sagteware verkoopom die individu te help om sin te maak uit data endus besigheidsintellegensie te bereik. Met hulsagteware kan jy al jou besigheidsvrae beantwoorddeur jou data reg te bestuur.

Die maatskappy is bekend daarvoor dat hulleinligting in kennis omskep en verkoop verskeiepakkette wat mense help om data te versamel, testoor en te ontleed. Dit bied op so ‘n maniertoegang tot jou data te verkry dat jy besigheids-intelligensie het en al die vrae van die topbestuurkan beantwoord.

SAS het tydens die werkswinkel ook hulprodukte bekendgestel met die doelwit om diebehoefte in die universiteit te bepaal ten einde diemoontlikheid van ‘n kampuswye lisensie vas testel.

Fakulteite wat by die werkswinkel teenwoordigwas sluit in natuurwetenskappe, gesondheidswe-tenskappe, lettere en wysbegeerte en ekonomiese-en bestuurswetenskappe. Voorts was driepersoneellede van Mafikeng, ‘n personeellid vanVaaldriehoek asook twintig studente onder diegroep.

SAS het vierhonderd maatskappye in 51 landeen die SAS-kwalifikasies is in so ‘n groot aanvraagdat daar vir elke SAS-gekwalifiseerde studentongeveer drie tot vier werksgeleenthedebeskikbaar is.

Navorsingsondersteuning beplan soortgelykewerkswinkels vir die toekoms waar nuwe produkteen hulpmiddels aan personeellede en navorsersbekendgestel sal word.

Ander toekomstige werkswinkels wat beplanword sal kwessies hanteer soos hoe om as leier enpromotor op te tree vir nagraadse studente, hoe

Die aanbieders van die SAS-werkswinkel is van links me. Angela Battle (akademiese koërdineerder, SAS)prof. Amanda Lourens (direkteur, navorsingsondersteuning), mnr.Carel Badenhorst (nasionale produkbestuurder,besigheidsintelligensie, SAS), mnr. Goran Dragosavac (analitiese nasionale produkbestuurder, SAS) en me.Ronel Pieterse (navorsingsondersteuningsbeampte, NWU).

Personeel leer by SAS-werkswinkel

Die Potchefstroom Besigheidskool (PBS) se gewild-heid vir die kwaliteit MBA-graad wat hy aanbied het

PBS se MBPBS se MBPBS se MBPBS se MBPBS se MBA-studente gA-studente gA-studente gA-studente gA-studente grrrrroei met 70%oei met 70%oei met 70%oei met 70%oei met 70%

MBA-studente het vroeër ’n studieskool op die Pot-chefstroomkampus bygewoon.

daarvoor gesorg dat die getal eerstejaarstudente meeras verdubbel het.

Vanjaar is 70% meer studente ingeskryf in verge-lyking met verlede jaar. Dié 250 MBA-studente vanoral in die land is onlangs deur prof. Tommy du Plessis,direkteur van die PBS, verwelkom op die Potchef-stroomkampus van die Noordwes-Universiteit.

Hy meen die groei is te danke aan verskeieaggressiewe bemarkingsaksies die afgelope jaarasook die hoë kwaliteit aansoeke wat ontvang is. Dieskool verseker dat slegs studente van die hoogstegehalte aanvaar word deur SHL-keuring.

Die PBS se MBA is ’n deeltydse magistergraad watstrek oor drie studiejare. Die studieskool fokusdaarop om studente oor al drie jaargroepe teontwikkel as bestuurders wat uitblink binne hulonderskeie dinamiese omgewings. Praktiese aspektewat behandel word sluit persoonlike ontwikkeling,praktiese besigheidsuitdagings, navorsing, asook ’nmodule wat studente in staat stel om gebalanseerdte groei in ’n persoonlike en professionele hoeda-nigheid in.

Kwaliteit en relevansie is die PBS se nommer een

doelwit. Daarom maak die skool gebruik van verskeiekenners tydens hierdie geleentheid. Bekende namewat hierdie jaar as gassprekers gehuisves is, wasprof. Van Aardt Smith (finansiële rekeningkunde),mnr. Johan Wessels (regsaspekte) en dr. De la Reyvan der Waldt (bestuurskommunikasie).

Prof. Deon de Klerk, voormalige dekaan van die fa-kulteit ekonomiese en bestuurswetenskappe, hetstudente toegespreek oor besigheidsetiek en integriteit.

Die studieskool is in 2005, na die Hoër OnderwysKwaliteitskomitee (Hokk) se akkreditasie, vir die eer-ste keer geïmplementeer.

Die studieskool word twee keer per jaar aangebiedwat strek van Maandag tot Vrydag en is vanjaar dievyfde keer aangebied.

Die studieskool is ’n onvervangbare leerkurwe enis uiters gewild onder die studente.

“Die vaardighede waarmee ek hier toegerus wordkan niemand van my wegneem nie. Ek is nie net as’n bestuurder opgelei nie, my persoonlike ontwik-keling het hierdie week ook die hoogte ingeskiet”, hetmnr. Jan Swart, ’n eerstejaarstudent wat as ingenieurby Strata werk, gesê.

om ‘n vraelys te ontwerp vir navorsingsdoeleindes,hoe om te werk saam met 'n statistiesekonsultasiediens wanneer navorsing gedoen word,hoe om ‘n artikel te skryf, die konseptualiseringvan ‘n eerste navorsingsprojek, waar om fondse te

kry vir ‘n navorsingsprojek, internasionalesamewerking, navorsingsetiek, subsidie vannavorsingsartikels, NRF-evaluering, wetenskaplikekommunikasie vir joernaliste en wenke vir dieskryf van artikels vir publikasies.

Kampusnuus - 11

Die daarstelling van ’n unieke wetenskappark sal deelvorm van ’n samewerkingsooreenkoms wat binne-kort tussen die Noordwes-Universiteit en die SuidelikeDistriksmunisipaliteit (SDM) onderneem word.

’n Afvaardiging van die SDM het die NWU onlangsbesoek met die oog op nouer samewerking tussen diétwee instansies. Die totstandkoming van die Noord-wes-wetenskappark wat sowat R30 miljoen salbeloop is onder meer bespreek.

Die voorstel rakende die wetenskappark is ’nuitvloeisel van die distriksmunisipaliteit se groei- enontwikkelingstrategie. ’n Voorlopige lewensvatbaar-heidstudie wat die NWU op versoek van die distriks-munisipaliteit gedoen het, het positiewe reslutateopgelewer.

Volgens dr. Rudi van der Walt, die NWU sedirekteur vir innovasie, is ’n wetenskappark ’n gebiedmet ’n versameling innoverende, hoogs tegnologieseondernemings wat in ’n goed beplande omgewinggeleë is.

Na verwagting sal die wetenskappark die innova-siespil van Noordwes kan word waarvandaan kennis-intensiewe en innoverende tegnologie na kleinsake-ondernemings en gevestigde industrieë versprei kan

UniekUniekUniekUniekUnieke we we we we wetenskaetenskaetenskaetenskaetenskapparpparpparpparppark vir SAk vir SAk vir SAk vir SAk vir SA

word, ten einde groei en werkverskaffing te stimu-leer.

Indien daar ’n gevestigde, innoverende universiteitsoos die NWU in die nabyheid is, sal dit tot voordeelvan die interafhanklike verhouding tussen die tweeinstellings strek.

Van die voordele van so ’n ooreenkoms is datvoldoende bronne, navorsing en tegnologie deur dieuniversiteit verskaf word terwyl die wetenskapparktegnologiegroepe in die gebied kan ontwikkel. Dit salvir gegradueerdes en akademiese personeel ge-leenthede bied om hul loopbane in die provinsie tebevorder.

Benewens die wetenskappark sal ander sake ookin die ooreenkoms aangespreek word.

Volgens dr. Monty Mongake van die SDM, kan’n Kunstenaarsvoorstelling van hoe die Noordwes-wetenskappark moontlik kan lyk.

Puk se grafiese ontwerp skitter

Die uitblinker grafiese studente saam met hul dosente. Van links is Johan Schutte, Yvette TerBlanche, StefniHoltzhausen, Olga van Rensburg, mnre. Richardt Strydom en Ian Morley en Sunet Willemse.

Uitblinker finalejaarstudente het daarvoor gesorg datdie NWU-Puk as naasbeste grafiese ontwerp oplei-dingsinstelling in die land aangekondig is.

Die uitslae van die jaarlikse Sappi thinkahead-kompetisie vir finalejaarontwerpstudente is onlangsbekend gemaak.

’n Totaal van 187 studente van 25 tersiêreinstellings het aan die kompetisie deelgeneem. Diewenstudente is bekroon vir ontwerpuitmuntendheidin afsonderlike ontwerpkategorieë, sowel as vir ’nportefeulje van werk.

Die NWU-Puk se toppresteerder was Sunet Willem-se, wat benewens ’n goue toekenning vir haarportefeulje, ook ’n silwertoekenning vir tegniesevaardigheid ontvang het. Sunet het boonop ook viermerietepryse vir onderskeidelik plakkaat-, brosjure-en korporatiewe identiteitontwerp, sowel as tegniekingepalm.

Nog ’n NWU-Puk-student, Yvette TerBlanche, was’n finalis vir die goue portefeulje-toekenning, en hetook ’n silwerprys vir tegniese vaardigheid sowel asmerieteprys vir plakkaatontwerp ontvang.

Die ander Puk merietepryswenners was MikeCruywagen, Christo Kruger, Johan Schutte en Olgavan Rensburg vir korporatiewe-ontwerp, asookAntoinette Fourie, Marilie Liebenberg, Alret Steg-mann met een elk en Stefni Holtzhausen met tweemerietetoekennings vir brosjure-ontwerp.

Dit is ook die tweede jaar sedert die instelling vandie thinkahead-toekennings dat die topgrafiese-ontwerp instellings gebaseer op studenteprestasiesin die betrokke kompetisie aangekondig word. Dur-ban University of Technology is as die wen-instellingaangewys met NWU-Puk ’n kortkop agter in die

Die afvaardiging van die Suidelike Distriksmunisipaliteit en lede van die NWU-bestuur is agter dr. Monty Mongake(SDM), dr. Rudi van der Walt, die NWU se direkteur vir innovasie, adv. Abbey Dlavane (SDM) en prof. Frikkievan Niekerk, uitvoerende direkteur vir navorsing en innovasie by die NWU. Voor is me. Dorothy August,registrateur van die Potchefstroomkampus, mnre. Victor Nicodemus (SDM) en mnr. Victor Mothobi, direkteurvir menslike hulpbronne by die NWU.

noue samewerking tussen die NWU en die distriks-munisipaliteit tot die ontwikkeling van tegniese vaar-dighede en gevolglik ook beter dienslewering inverskeie munisipaliteite in die gebied van dié distriks-munisipaliteit lei.

Prof. Annette Combrink, rektor van die Potchef-stroomkampus, het voorgestel dat die NWU die mu-nisipaliteite kan bystaan deur ’n situasie- en vaardig-heidsanalise op munisipale vlak te doen. Daarna kandie behoeftes waarin die NWU kan voorsien asookdie toepaslike programme of kursusse wat die NWUaanbied, geïdentifiseer word. Kwessies wat ookaangespreek behoort te word, is die ontwikkeling vanleierskap- en bestuursvaardighede en finansiëlebystand aan behoeftige studente in die gebied vandie distriksmunisipaliteit.

tweede plek.Sappi thinkahead-toekennings is in 2002 deur think

(the South African Graphic Design Council) beginmet die doel om ’n platform vir finalejaar ontwerp-studente te skep om sodoende hul talent aan toe-komstige werkgewers ten toon te stel.

Kampusnuus - 12

Kampus in beeld

Prof. Koos Vorster, direk-teur van die skool virkerkwetenskappe by diefakulteit teologie, het inJanuarie ‘n referaat oorGodsdiensvryheid gele-wer by die kongres van dieSociety of Christian Eth-ics in Dallas, Texas.

Die groep besoekers van Kanada het op die kampus ’n draai gemaak tydens hul onlangse besoek aan Potchefstroom.Die besoekers was bevoorreg om saam met prof. Annette Combrink, rektor, ’n kampustoer te doen. Sy het hulle ookna die Hoëprestasie-instituut vir Sport geneem. Die Kanadese is lede van die Rotary Friendship Tour na Suid-Afrika -hulle kom van Distrik 5550 van Kanada (Manitoba en Saskatchewan Provinsies) en het Potch Mooi Rotary besoek.Heelwat van hulle is akademici, waaronder dekane, en wou graag die universiteit sien. Volgens die rektor was diebesoekers beïndruk met al die Puk-geriewe en is baie ingeligte vrae gevra. Die besoekers het onderskeie literatuur oordie Puk met hulle saamgeneem na hul geboorteland.

Prof. Marlene Viljoen isaangewys as nuwedekaan van diefakulteit gesondheids-wetenskappe.

Viljoen is tans nogdie direkteur vanmenslike hulpbronne bydie provinsialegesondheidsdeparte-ment in die Vrystaaten is visepresident vandie Suid-AfrikaanseRaad op Verpleging. Sysal in April in haarnuwe pos by die NWU-Puk begin.

Sy was tussen 1997en 2004 hoof van dieskool vir verpleging bydie Universiteit van die Vrystaat waar sy vir driejaar waargeneem het as adjunkdekaan van diefakulteit gesondheidswetenskappe.

Viljoen het in haar loopbaan ook ’n draai in Irangemaak waar sy as professor in verpleegkundewerksaam was by die Universiteit van Teheran endie Pahlavi Universiteit.

Dié verpleegkundige is lid van talle organisasieswaaronder HWSETA en die Suid-AfrikaanseAkademie vir Wetenskap en Kuns. Sy was in 1995as Sakevrou van die Jaar in die Vrystaat ’n finalisin die nasionale Sakevrou van die Jaar-kompetisieen is in 2001 ’n genomineerde in Bloemfonteinervan die Jaar.

Sy is die stigter van die Nasionale Vereniging virGemeenskapsverpleegkundiges wat in 1984 totstand gekom het.

Viljoen is nuwe dekaan

Prof. Marlene Viljoen.

Die Potchefstroom Besigheidskool het einde Januarie ’n suksesvolle prestige-ontbyt gehou waartydens mnr.Pieter Geldenhuys as gasspreker gepraat het oor vaardigheidsontwikkeling. Voor is mevv. Lauretté Strauss,Retha Scholtz, dr. Stephan van der Merwe, prof. Tommy du Plessis (direkteur), mevv. Karlé le Roux en CorneliaVeldman. Agter is Geldenhuys, proff. Ronnie Lotriet, Christo Bisschoff en Lou van Wyk.

Prof. Attie Gerber van die skoolvir kommunikasiestudies het inDesember ‘n draai in Italië gaanmaak waar die film van sy mees-tersgraadstudent, Liesl-Dana vanSchalkwyk (regs), vertoon is.Saam met hulle op die foto is me.Irene Bignardi, hoof en en artis-tieke regisseur van die filmfeesin Rome wat deur Unesco gereëlis as deel van die afsluiting vandie internasionale jaar van woes-tyne en verwoestyning. Die film,Voices of the Drylands, is in dieCasa del Cinema a Villa Borghesevertoon.

Redakteur: Lieze du Preez• e-pos: Lieze.Dupreez@nwu.ac.za

Tel: (018) 299-2382 • Sel: 082-776-7522eKampusnuus is op die web beskikbaar by

www.puk.ac.za/nuus

Onthou Maartis fietsrymaand

op die Puk.Wees asb.

bedagsaam