kisa tİcaret hukuku ders kİtabi · kisa tİcaret hukuku ders kİtabi doç. dr. hasan karakiliÇ...

20
KISA TİCARET HUKUKU DERS KİTABI Doç. Dr. Hasan KARAKILIÇ Manisa Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme Bölümü Ticaret Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi

Upload: others

Post on 15-Jul-2020

36 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: KISA TİCARET HUKUKU DERS KİTABI · KISA TİCARET HUKUKU DERS KİTABI Doç. Dr. Hasan KARAKILIÇ Manisa Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme

KISA TİCARET HUKUKU DERS KİTABI

Doç. Dr. Hasan KARAKILIÇManisa Celal Bayar Üniversitesi

İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesiİşletme Bölümü Ticaret Hukuku Anabilim Dalı

Öğretim Üyesi

Page 2: KISA TİCARET HUKUKU DERS KİTABI · KISA TİCARET HUKUKU DERS KİTABI Doç. Dr. Hasan KARAKILIÇ Manisa Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme

ÖNSÖZ .................................................................................................................... V

İÇİNDEKİLER ...................................................................................................VII

BİRİNCİ BÖLÜMTİCARET HUKUKUNA GİRİŞ VE

BAŞLANGIÇ HÜKÜMLERİ

§ 1. TİCARET HUKUKUNA GİRİŞ ................................................1I. Ticaret Hukuku ve Ticaret Hukukunun Kapsamı .....................1II. Ticaret Hukukunun Diğer Bazı Hukuk Alanlarıyla İlişkisi .....2

A. Ticaret Hukuku-Ekonomi Hukuku-İşletme Hukuku .........2B. Ticaret Hukukunun Medeni Hukuk ve Borçlar

Hukuku ile İlişkisi .......................................................................3III. Ticaret Hukukunun Kısa Tarihsel Gelişimi ................................3

A. Genel Olarak .................................................................................3B. Cumhuriyet Öncesi Dönem ......................................................4C. Cumhuriyet Dönemi ..................................................................5

IV. Ticaret Hukukunun Düzenlenmesinde Çeşitli Sistemler ........7A. Subjektif Sistem ...........................................................................7B. Objektif Sistem ............................................................................7C. Karma Sistem ...............................................................................8D. Modern Sistem .............................................................................8

İÇİNDEKİLER

Page 3: KISA TİCARET HUKUKU DERS KİTABI · KISA TİCARET HUKUKU DERS KİTABI Doç. Dr. Hasan KARAKILIÇ Manisa Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme

VIII

V. Türk Ticaret Hukukunun Düzenlenme Şekli .............................9§ 2. TÜRK TİCARET KANUNU VE BAŞLANGIÇ

HÜKÜMLERİ ...........................................................................11I. Türk Ticaret Kanununa Giriş ........................................................11II. Başlangıç Hükümleri .......................................................................12

A. Kanunun Uygulama Alanı ......................................................121. Ticari Hükümler .................................................................122. Ticari Örf ve Adet ...............................................................12

B. Ticari İşler ...................................................................................141. Türk Ticaret Kanununda Düzenlenen İşler .................152. Bir Ticari İşletmeyle İlgili Bütün İşlem ve Fiiller .......153. Ticari İş Karinesi ................................................................164. Bir Taraf İçin Ticari Nitelikte Olan Sözleşmeler .......17

C. Ticari Davalar ve Çekişmesiz Yargı İşleri ............................181. Genel Olarak ........................................................................182. Ticari Davalar ve Çekişmesiz Yargı İşlerinin

Görüleceği Mahkemeler ...................................................19D. Dava Şartı Olarak Arabuluculuk ........................................... 20

III. Çeşitli Hükümler ..............................................................................21A. Zamanaşımı ................................................................................21B. Teselsül Karinesi ........................................................................21C. Ticari İşlerde Faiz ..................................................................... 22

İKİNCİ BÖLÜMTİCARİ İŞLETME, TACİR VE TACİR

YARDIMCILARI

§ 3. TİCARİ İŞLETME ....................................................................25I. Genel Olarak ..................................................................................... 25II. Ticari İşletmenin Tanımı ve Unsurları ...................................... 26

A. Ticari İşletmenin Tanımı ....................................................... 26

Page 4: KISA TİCARET HUKUKU DERS KİTABI · KISA TİCARET HUKUKU DERS KİTABI Doç. Dr. Hasan KARAKILIÇ Manisa Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme

IX

B. Ticari İşletmenin Özellikleri ................................................. 261. Gelir Sağlamayı Hedef Tutmak ...................................... 262. Devamlılık ............................................................................273. Bağımsızlık .......................................................................... 284. Esnaf İşletmesi Sınırının Aşılması ................................ 28

C. Ticari İşletmenin Hukuki Niteliği ........................................291. Şahısvarlığı Unsurları ........................................................292. Malvarlığı Unsurları ..........................................................29

D. Ticari İşletmede Merkez ve Şube Kavramı ..........................311. Merkez ...................................................................................312. Şube ........................................................................................31

III. Ticari İşletmeyle İlgili Önemli Bazı Hukuki İşlemler .............33A. Ticari İşletmenin Devri ...........................................................33

1. Genel Olarak ........................................................................332. Devrin Şekli ve Koşulları ................................................. 343. Devrin Hüküm ve Sonuçları ........................................... 36

B. Ticari İşletmenin Rehni ...........................................................371. Ticari İşletme Rehninin Önemi ve Özelliği ................372. Rehnin Konusu .................................................................. 383. Rehin Hakkının Kurulması ve Rehin

Sözleşmesinin Şekli ........................................................... 384. Rehin Sözleşmesinin Taraf ları ........................................395. Rehin Sözleşmesinin Kapsamına Girebilecek

Taşınır Varlıklar ..................................................................39§ 4. TACİR .........................................................................................41

I. Genel Olarak ......................................................................................41II. Gerçek Kişilerde Tacir Sıfatının Kazanılması ...........................41

A. Tacir ..............................................................................................41B. Tacir Sayılanlar ..........................................................................43C. Tacir Gibi Sorumlu Olanlar ................................................... 44D. Küçük ve Kısıtlıların Tacir Sıfatı ...........................................45

Page 5: KISA TİCARET HUKUKU DERS KİTABI · KISA TİCARET HUKUKU DERS KİTABI Doç. Dr. Hasan KARAKILIÇ Manisa Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme

X

E. Ticaret Yapmaktan Yasaklı Olan Kişiler ..............................45III. Tüzel Kişilerde Tacir Sıfatının Kazanılması ............................. 46

A. Ticaret Şirketleri ....................................................................... 46B. Amacına Varmak İçin Ticari İşletme İşleten Dernekler ..47C. Amacına Varmak İçin Ticari İşletme İşleten Vakıf lar ..... 48D. Kendi Kuruluş Kanunları Gereğince Özel Hukuk

Hükümlerine Yönetilmek veya Ticari Şekilde İşletilmek Üzere Kamu Tüzel Kişileri Tarafından Kurulan Kurum ve Kuruluşlar .............................................. 48

E. Donatma İştiraki ...................................................................... 49F. Hâkim Teşebbüs ....................................................................... 50

IV. Tacir Sıfatının Hükümleri ..............................................................51A. Genel olarak ................................................................................51

1. İf lasa Tabi Olma..................................................................512. Ticaret Unvanı Seçme ve Kullanma ...............................533. Ticaret Siciline ve Odalara Kaydolma ...........................534. Ticari Defter Tutma .......................................................... 545. Basiretli İş İnsanı Gibi Hareket Yükümlülüğü ........... 546. İhbar ve İhtarları Belli Şekilde Yapma ...........................55

B. Özel olarak ..................................................................................55V. Esnaf ....................................................................................................59

§ 5. TACİR YARDIMCILARI .........................................................61I. Tacir Yardımcıları Hakkında Genel Bilgi ...................................61

A. Genel Olarak ...............................................................................61B. Tacir Yardımcılarının Sınıf landırılması ..............................62

II. Bağlı Tacir Yardımcıları ................................................................. 63A. Ticari Temsilci .......................................................................... 64

1. Tanımı ve Yetki Verilmesi ............................................... 642. Temsil Yetkisinin Kapsamı ..............................................653. Temsil Yetkisinin Sınırlandırılması ...............................654. Temsil Yetkisinin Sona Ermesi ....................................... 66

Page 6: KISA TİCARET HUKUKU DERS KİTABI · KISA TİCARET HUKUKU DERS KİTABI Doç. Dr. Hasan KARAKILIÇ Manisa Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme

XI

B. Ticari Vekil ..................................................................................671. Tanımı ve Atanması ...........................................................672. Ticari Vekilin Yetkileri ve Bunların Sınırlanması ......67

C. Diğer Tacir Yardımcıları ......................................................... 69D. Bağlı Tacir Yardımcıları Açısından Rekabet Yasağı ......... 69E. Yetkilerinin Sona Ermesi .........................................................70

III. Bağımsız Tacir Yardımcıları ..........................................................70A. Acente ...........................................................................................70

1. Genel Olarak ........................................................................702. Acentenin Yetkileri ............................................................713. Acentenin Borçları ............................................................ 724. Acentenin Hakları ..............................................................735. Müvekkilin Borçları ...........................................................766. Acentelik Sözleşmesinin Sona Ermesi ...........................76

B. Komisyoncu ................................................................................781. Genel Olarak ........................................................................782. Tanımı ve Unsurları ...........................................................793. Komisyoncunun Borçları .................................................794. Komisyonculuğun Son Bulması..................................... 80

C. Simsar .......................................................................................... 801. Genel Olarak ....................................................................... 802. Tanımı ve Unsurları ...........................................................813. Simsarın Borçları ................................................................814. Simsarın Hakları................................................................ 825. Simsarlık Sözleşmesinin Sona Ermesi .......................... 83

Page 7: KISA TİCARET HUKUKU DERS KİTABI · KISA TİCARET HUKUKU DERS KİTABI Doç. Dr. Hasan KARAKILIÇ Manisa Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme

XII

ÜÇÜNCÜ BÖLÜMTİCARİ İŞLETME HUKUKUNUN DİĞER

KURUMLARI

§ 6. TİCARET SİCİLİ ......................................................................85I. Kuruluş ...............................................................................................85

A. Genel Olarak ...............................................................................85B. Sicil Yönetimi ............................................................................ 86

II. Tescil İşlemleri ................................................................................. 86A. Tescilin Şartları ......................................................................... 87B. Sicil Müdürünün Görevleri .................................................... 88C. Ticaret Sicili Açısından Açıklık İlkesi ................................. 90D. Tescilin Sonuçları ..................................................................... 90

1. Genel Olarak ....................................................................... 902. Tescil ve İlanın Üçüncü Kişilere Etkisi .........................913. Görünüşe Güven İlkesi .....................................................934. Sicilin Tutulmasından Doğan Sorumluluk ..................93

§ 7. TİCARET UNVANI VE İŞLETME ADI..................................94I. Ticaret Unvanı ................................................................................. 94

A. Ticaret Unvanı Kullanma Zorunluluğu .............................. 941. Genel Olarak ....................................................................... 942. Ticaret Unvanının Tescili .................................................95

B. Ticaret Unvanının Şekli .......................................................... 96C. Ticaret Unvanının Çekirdek Kısmı ..................................... 96

1. Gerçek Kişi Tacirler Açısından ...................................... 962. Tüzel Kişi Tacirler Açısından ......................................... 97

D. Ticaret Unvanında Ek ............................................................. 99E. Ticaret Unvanının Devamı .................................................. 100F. Şubeler Açısından Ticaret Unvanı .......................................101G. Ticaret Unvanının Devri .......................................................101H. Ticaret Unvanının Korunması .............................................101

Page 8: KISA TİCARET HUKUKU DERS KİTABI · KISA TİCARET HUKUKU DERS KİTABI Doç. Dr. Hasan KARAKILIÇ Manisa Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme

XIII

II. İşletme Adı ...................................................................................... 102§ 8. HAKSIZ REKABET ................................................................103

I. Genel Olarak ................................................................................... 103II. Türk Hukukunda Haksız Rekabetin Düzenlenişi ................. 104

A. Borçlar Kanunu Açısından Haksız Rekabet ..................... 104B. Türk Ticaret Kanunu Açısından Haksız Rekabet........... 105C. Haksız Rekabet Açısından Amaç ve İlke .......................... 105D. Dürüstlük Kuralına Aykırı Davranışlar ve Ticari

Uygulamalar ............................................................................ 106III. Hukuki Sorumluluk ...................................................................... 109

A. Çeşitli Davalar ......................................................................... 109B. Çalıştıranın Sorumluluğu .....................................................110C. Basın, Yayın, İletişim ve Bilişim Kuruluşlarının

Sorumluluğu .............................................................................111D. Kararın İlanı ............................................................................ 112E. Zamanaşımı ............................................................................. 112F. İhtiyati Tedbirler ..................................................................... 112

IV. Ceza Sorumluluğu......................................................................... 113A. Cezayı Gerektiren Fiiller ...................................................... 113B. Tüzel Kişilerin Cezai Sorumluluğu ....................................114

§ 9. MARKA ....................................................................................114I. Sınai Mülkiyet Kanunu Hakkında Genel bilgi ........................114II. Marka ............................................................................................... 115

A. Markanın Tanımı ve Marka Olabilecek İşaretler ........... 115B. Marka Tescilinden Doğan Hakların Kapsamı .................116C. Marka Türleri ...........................................................................116

1. Genel Olarak ......................................................................1162. Markayı Oluşturan İşarete Göre Marka Türleri .......1173. Sahiplerine Göre Marka Türleri ....................................118

III. Ortak ve Diğer Hükümler ........................................................... 120A. Ortak Hükümler Süreler ve Bildirimler ............................ 120

Page 9: KISA TİCARET HUKUKU DERS KİTABI · KISA TİCARET HUKUKU DERS KİTABI Doç. Dr. Hasan KARAKILIÇ Manisa Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme

XIV

B. Hukuki İşlemler ...................................................................... 121C. Zamanaşımı ............................................................................. 122

§ 10. REKABET HUKUKU .............................................................122I. Rekabet ve Rekabet Hukuku Hakkında Genel Bilgiler ........ 122II. Rekabeti Sınırlayan Davranış Türleri ....................................... 124

A. Rekabeti Sınırlayıcı Anlaşma, Karar ve Uyumlu Eylemler .................................................................................... 1241. Yatay Anlaşmalar ............................................................. 1252. Dikey Anlaşmalar ............................................................ 127

B. Hâkim Durumun Kötüye Kullanılması Yasağı ............... 128C. Birleşme ve Devralma İşlemlerinin

(Yoğunlaşmaların) Kontrolü ............................................... 129D. Muafiyet Sistemi ..................................................................... 130

III. Rekabet Kurulu ve Kurul Kararları ........................................... 131§ 11. TİCARİ DEFTERLER ............................................................131

I. Defter Tutma Yükümlülüğü ....................................................... 131A. Genel Olarak ............................................................................ 131B. Tutulması Gereken Defterler ............................................... 133C. Defterlerin Tutulma Şekli ..................................................... 133

II. Ticari Defterlerin Saklanması ve İbrazı ................................... 134A. Belgelerin Saklanması ve Saklama Süresi ......................... 134B. Zayi Belgesi Alınması ............................................................ 135C. Hukuki Uyuşmazlıklarda Defterlerin Teslim ve İbrazı 135

1. Defterlerin Teslimi .......................................................... 1352. Defterlerin İbrazı ............................................................. 136

D. Ticari Defterlerin Delil Olması ........................................... 137E. Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim

Standartları Kurumunun Yetkisi ........................................ 137§ 12. CARİ HESAP ...........................................................................138

I. Tanım ve Şekil ................................................................................ 138II. Hükümleri ....................................................................................... 139

Page 10: KISA TİCARET HUKUKU DERS KİTABI · KISA TİCARET HUKUKU DERS KİTABI Doç. Dr. Hasan KARAKILIÇ Manisa Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme

XV

A. Genel Olarak ............................................................................ 139B. Özel Durumlar ........................................................................ 140C. Bakiye ........................................................................................ 140

III. Cari Hesabın Sona Ermesi............................................................141A. Genel Olarak .............................................................................141B. Zamanaşımı ..............................................................................141

DÖRDÜNCÜ BÖLÜMORTAKLIKLAR HUKUKU

§ 13. ORTAKLIK KAVR AMI VE ORTAKLIK SÖZLEŞMESİNİN UNSURLARI .........................................143I. Ortaklık Kavramı .......................................................................... 143II. Ortaklık Sözleşmesinin Unsurları............................................. 144

A. Kişi Unsuru .............................................................................. 144B. Sermaye Unsuru ..................................................................... 145C. Sözleşme Unsuru .................................................................... 146D. Ortak Amaç Unsuru .............................................................. 147E. Birlikte Çalışma İradesi ........................................................ 148

III. Türk Hukukunda Ortaklıkların Sınıf landırılması ............... 148A. Tüzel Kişiliğe Sahip Olma Bakımından ........................... 148B. Şahıs ve Sermaye Şirketleri................................................... 149C. Ortakların Sorumluluğu Açısından Ayrım ...................... 150

§ 14. ADİ ORTAKLIK ......................................................................151I. Adi Ortaklığın Tanımı ve Unsurları ......................................... 151

A. Adi Ortaklığın Tanımı .......................................................... 151B. Ortaklık Sözleşmesinin Şekli .............................................. 152

II. Ortaklar Arasındaki İlişkiler ...................................................... 152A. Sermaye (Katılım Payı) ......................................................... 152B. Kazanç ve Zarar ...................................................................... 153C. Ortaklığın Kararları ............................................................... 153

Page 11: KISA TİCARET HUKUKU DERS KİTABI · KISA TİCARET HUKUKU DERS KİTABI Doç. Dr. Hasan KARAKILIÇ Manisa Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme

XVI

D. Ortaklığın Yönetimi .............................................................. 154E. Ortaklar Arasındaki Sorumluluk ....................................... 154F. Yönetim Yetkisinin Kaldırılması ve Sınırlanması .......... 155G. Yönetici Ortaklar ile Diğer Ortaklar Arasındaki İlişki . 155

III. Ortaklar Arasındaki ve Ortaklık Yapısındaki Değişiklikler 156A. Yeni Ortak Alımı ve Alt Katılım ......................................... 156B. Ortaklıktan Çıkma ve Çıkarılma ....................................... 156C. Ortaklık Payının Tasfiyesi ................................................... 157

IV. Ortakların Üçüncü Kişilerle Olan İlişkisi ............................... 157A. Ortaklığın Temsili .................................................................. 157B. Temsilin Sonuçları ................................................................. 158

V. Ortaklığın Sona Ermesi ............................................................... 158A. Sona Erme Sebepleri .............................................................. 158B. Tasfiye ....................................................................................... 159

BEŞİNCİ BÖLÜMTİCARET ORTAKLIKLARI

§ 15. GENEL HÜKÜMLER, TİCARET ORTAKLIKLARINDA YAPISAL DEĞİŞİKLİKLER VE ORTAKLIKLAR TOPLULUĞU ............................................161I. Genel Hükümler .............................................................................161

A. Ticaret Ortaklıklarının Türleri ............................................161B. Tüzel Kişilik ve Ehliyet ......................................................... 162C. Uygulanacak Kanun Hükümleri......................................... 163D. Sermaye Koyma Borcu .......................................................... 163

1. Genel Kural ....................................................................... 1632. Hüküm ve Sonuçları ....................................................... 165

E. Ortakların Kişisel Alacaklıları ............................................ 166II. Ticaret Ortaklıklarında Yapısal Değişiklikler ........................ 167

A. Uygulama Alanı ve Kavramlar ............................................ 167

Page 12: KISA TİCARET HUKUKU DERS KİTABI · KISA TİCARET HUKUKU DERS KİTABI Doç. Dr. Hasan KARAKILIÇ Manisa Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme

XVII

1. Uygulama Alanı ............................................................... 1672. Kavramlar .......................................................................... 168

B. Birleşme .................................................................................... 1681. Genel Hükümler .............................................................. 1682. Geçerli Birleşme Türleri ................................................ 1693. Ortakların Kişisel Sorumlulukları ve İş

İlişkilerinin Geçmesi ...................................................... 169C. Bölünme .................................................................................... 170D. Tür Değiştirme ........................................................................171E. Ortak Hükümler ..................................................................... 172F. Ticari İşletme ile İlgili Birleşme ve Tür Değiştirme ...... 172

III. Ortaklıklar Topluluğu .................................................................. 173A. Hâkim ve Bağlı Şirket ............................................................ 173B. Sorumluluk ...............................................................................175

§ 16. KOLLEKTİF ORTAKLIK ......................................................176I. Ortaklığın Niteliği ve Kuruluşu .................................................176

A. Genel Bilgiler ............................................................................176B. Kollektif Ortaklığın Tanımı ................................................ 177C. Ortaklık Sözleşmesi ................................................................178

1. Sözleşmenin Şekli .............................................................1782. Ortaklık Sözleşmesinin İçeriği......................................1783. Sözleşmedeki Eksiklikler ............................................... 179

D. Ortaklığın Tescili ................................................................... 179E. Tescil Yükümlülüğün Yerine Getirilmemesi ................... 180

II. Ortaklar Arasındaki İlişkiler ...................................................... 180A. Sözleşme Serbestisi ................................................................ 180B. Ortaklığın Yönetimi ...............................................................181

1. Genel Olarak ......................................................................1812. Yönetim Yetkisinin Kapsamı ........................................ 182

C. Ortakların Denetim Hakkı .................................................. 183D. Oy Hakkı ve Kararlar ............................................................ 183

Page 13: KISA TİCARET HUKUKU DERS KİTABI · KISA TİCARET HUKUKU DERS KİTABI Doç. Dr. Hasan KARAKILIÇ Manisa Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme

XVIII

E. Kâr Payı Hakkı ve Zarara Katılma ..................................... 184F. Rekabet Yasağı......................................................................... 185

1. Genel Kural ....................................................................... 1852. Rekabet Yasağına Aykırı Davranışın Sonuçları ........ 186

III. Ortaklığın ve Ortakların Üçüncü Kişilerle İlişkileri ............ 186A. Ortaklığın Temsili .................................................................. 186

1. Genel Olarak ..................................................................... 1862. Temsil Yetkisinin Kaldırılması .................................... 187

B. Ortaklık Alacaklılarının Durumu ...................................... 1871. Ortakların Kişisel Sorumluluğu .................................. 1872. Sorumluluğun Derecesi ................................................. 1883. Şirketin İf lası Halinde .................................................... 188

IV. Ortaklığın Sona Ermesi ve Ortağın Ayrılması ....................... 189A. Sona Erme ................................................................................ 189

1. Genel Olarak Sona Erme Sebepleri ............................. 1892. Haklı Sebepler .................................................................. 1893. Özel Durumlar ................................................................. 190

B. Ortakların Şirketten Ayrılması ........................................... 1921. Ortağın Ölümü ................................................................ 1922. Ortağın İf lası .................................................................... 1923. Haklı Sebepler .................................................................. 1934. Fesih İhbarı ....................................................................... 1935. İki Kişilik Şirkette ........................................................... 193

C. Çıkma ve Çıkarılmanın Hükümleri .................................. 194V. Tasfiye .............................................................................................. 196

§ 17. ADİ KOMANDİT ORTAKLIK ..............................................197I. Genel Olarak ................................................................................... 197II. Komandit Ortaklığın Tanımı ve Kuruluşu ............................. 198

A. Tanım ve Temel Özellikler ................................................... 198B. Ticari İşletme İşletmek.......................................................... 198

Page 14: KISA TİCARET HUKUKU DERS KİTABI · KISA TİCARET HUKUKU DERS KİTABI Doç. Dr. Hasan KARAKILIÇ Manisa Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme

XIX

C. Şirket Sözleşmesi ve Uygulanacak Hükümler ................. 199III. Ortaklar Arasındaki İlişkiler ......................................................200

A. Sözleşme Serbestisi İlkesi .....................................................200B. Komanditerlerin Hukuki Durumu.....................................200

1. Oy Hakkı ve Denetleme Hakkı ....................................2002. Rekabet Yasağı .................................................................. 2013. Kâr ve Zarar ...................................................................... 201

IV. Ortaklığın ve Ortakların Üçüncü Kişilerle Olan İlişkileri.. 202A. Uygulanacak Hükümler ve Şirketin Temsili .................... 202B. Komanditer Ortağın Sorumluluğu .................................... 202C. Alacaklıların Durumu ........................................................... 203D. Komanditelerin Sorumluluğu .............................................204

V. Sona Erme ve Tasfiye ....................................................................204§ 18. ANONİM ORTAKLIK ........................................................... 204

I. Genel Bilgiler ..................................................................................204A. Anonim Ortaklıkların İktisadi İşlevi ................................204B. Anonim Ortaklık Türleri ......................................................206

II. Anonim Ortaklığın Tanımı ve Kuruluşu ................................207A. Anonim Ortaklığın Tanımı .................................................207

1. Amaç ve Konu .................................................................. 2082. Asgari Sermaye Tutarı ....................................................2093. Devletin Gözetimi ........................................................... 210

B. Anonim Ortaklığın Kuruluşu ............................................. 2101. Kurucu İşlem .................................................................... 2102. Esas Sözleşme ....................................................................2113. Emredici Hükümler İlkesi ............................................. 2124. Ayni Sermaye .................................................................... 2135. Pay Bedellerinin Ödenmesi ............................................2146. Primli Paylar ......................................................................2147. Kurucu Menfaatleri ......................................................... 215

Page 15: KISA TİCARET HUKUKU DERS KİTABI · KISA TİCARET HUKUKU DERS KİTABI Doç. Dr. Hasan KARAKILIÇ Manisa Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme

XX

8. Kuruluştan Önce Pay Taahhüdünün Devri ...............2169. Fesih Davası .......................................................................21610. Şirketin Tescili ve İlanı ....................................................21711. Tüzel Kişiliğin Kazanılması ......................................... 218

C. Kanuna Karşı Hile .................................................................. 218D. Temel İlkeler ............................................................................ 219

III. Anonim Ortaklığın Organları .................................................... 219A. Genel Olarak ............................................................................ 219B. Yönetim Kurulu ...................................................................... 220

1. Niteliği ve Konumu ......................................................... 220a. Atama ve Seçim ............................................................ 220b. Üyeliğin Boşalması ...................................................... 222c. Görevden Alma ............................................................. 222

2. Yönetim ve Temsil Yetkisi ............................................. 223a. Genel Olarak ................................................................. 223b. Görev Dağılımı ............................................................. 223c. Yönetimin Devri...........................................................224d. Özen ve Bağlılık Yükümlülüğü .................................224e. Temsil Yetkisi ve Murahhaslara Yetki Devri .........224

3. Görevler ve Yetkiler ......................................................... 225a. Genel Olarak ................................................................. 225b. Devredilemez Görev ve Yetkiler ............................... 226

4. Yönetim Kurulu Toplantıları ........................................ 229a. Toplantılarda Karar Yeter Sayısı ............................... 229b. Müzakereye Katılma Yasağı ...................................... 229c. Batıl Kararlar ................................................................. 230d. Bilgi Alma ve İnceleme Hakkı .................................. 230

5. Yönetim Kurulu Üyelerinin Mali Hakları ................. 2326. Şirketle İşlem Yapma ve Şirkete Borçlanma Yasağı .. 232

a. Şirketle İşlem Yapma Yasağı ...................................... 232

Page 16: KISA TİCARET HUKUKU DERS KİTABI · KISA TİCARET HUKUKU DERS KİTABI Doç. Dr. Hasan KARAKILIÇ Manisa Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme

XXI

b. Şirkete Borçlanma Yasağı ........................................... 233c. Rekabet Yasağı .............................................................. 233

C. Genel Kurul .............................................................................2341. Genel Olarak .....................................................................2342. Görev ve Yetkileri ............................................................ 2353. Toplantı Türleri ................................................................ 2364. Toplantı Çağrısı ............................................................... 237

a. Yetkili ve Görevli Organlar ........................................ 237b. Azınlığın Çağrı Yetkisi ............................................... 238c. Gündeme Bağlılık İlkesi ve İstisnaları .................... 239d. Çağrının Şekli ............................................................... 239e. Çağrısız Genel Kurul .................................................. 241

5. Genel Kurul Toplantısının Yapılması ......................... 242a. Hazır Bulunanlar Listesi ............................................ 242b. Toplantı ve Karar Nisabı ............................................. 243c. Toplantının Ertelenmesi............................................. 243d. Esas Sözleşme Değişikliklerinde Toplantı ve

Karar Nisapları .............................................................244e. Kararların Etkisi ........................................................... 245f. Bilançonun Onaylanmasına İlişkin Karar ............. 245

6. Genel Kurul Kararlarının Hükümsüzlüğü ve İptal . 245a. Yokluk .............................................................................246b. Butlan ..............................................................................246c. İptal Edilebilirlik .......................................................... 247

IV. Anonim Ortaklığın Denetimi ....................................................249V. Esas Sözleşmenin Değiştirilmesi ............................................... 250

A. Genel Olarak ............................................................................ 250B. Özel Değişiklikler .................................................................. 251

1. Esas Sermayenin Artırılması ........................................ 2512. Esas Sermayenin Azaltılması ........................................ 253

VI. Anonim Ortaklıkta Pay ve Pay Sahipliği ................................. 253

Page 17: KISA TİCARET HUKUKU DERS KİTABI · KISA TİCARET HUKUKU DERS KİTABI Doç. Dr. Hasan KARAKILIÇ Manisa Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme

XXII

A. Pay .............................................................................................. 2531. Payın Hukuki Niteliği .................................................... 2532. Pay Sahipliği Sıfatının Kazanılması ............................ 2543. Payın Asgari İtibari Değeri ............................................ 2554. Payların Bölünememesi .................................................. 2555. İmtiyazlı Paylar ................................................................ 255

B. Pay Sahibinin Hakları ve Borçları ...................................... 2561. Pay Sahibinin Hakları .................................................... 256

a. Genel kurula katılma hakkı ....................................... 256b. Pay Sahibinin Genel Kurulda Temsili ..................... 257c. Oy Hakkı ve Oy Hakkından Yoksunluk................. 258d. Pay Sahiplerinin Bilgi Alma ve İnceleme Hakkı ... 259e. Özel Denetçi Talep Hakkı.......................................... 261

2. Pay Sahibinin Borçları .................................................... 262a. Sermaye Koyma Borcu................................................ 262b. İkincil Yükümlülükler.................................................264

C. Pay Sahibinin Mali Hakları .................................................264D. Azınlık Hakları ....................................................................... 265

1. Olumsuz Azınlık Hakları ..............................................2662. Olumlu Azınlık Hakları .................................................266

VII. Anonim Ortaklıkta Menkul Kıymetler ................................... 268A. Pay Senetleri............................................................................. 268

1. Genel Olarak ..................................................................... 2682. Pay Senetlerinin Şekli ..................................................... 2683. Pay Senetlerinin Devri ................................................... 2694. Devrin Sınırlandırılması ................................................ 2695. Pay Defteri ......................................................................... 272

B. İntifa Senetleri ......................................................................... 272VIII. Kâr, Kazanç ve Tasfiye Payı ........................................................ 273IX. Anonim Ortaklıkta Finansal Tablolar ve Yedek Akçeler ..... 274

Page 18: KISA TİCARET HUKUKU DERS KİTABI · KISA TİCARET HUKUKU DERS KİTABI Doç. Dr. Hasan KARAKILIÇ Manisa Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme

XXIII

A. Finansal Tablolar ve Yönetim Kurulunun Yıllık Faaliyet Raporu ....................................................................... 274

B. Yedek Akçeler .......................................................................... 275X. Anonim Ortaklığın Sona Ermesi ve Tasfiye ........................... 275

A. Genel Olarak ............................................................................ 275B. Sona Erme Halleri .................................................................. 276

1. Genel Olarak ..................................................................... 2762. Özel Sona Erme Hâlleri ................................................. 277

C. Tasfiye ....................................................................................... 2781. Tasfiye Memurları ........................................................... 2782. Ek Tasfiye ..........................................................................2803. Tasfiyeden Dönülmesi .................................................... 280

XI. Anonim Ortaklıkta Sorumluluk ve İbra .................................. 281A. Sorumluluk Hâlleri ................................................................ 281

1. Belgelerin ve Beyanların Kanuna Aykırı Olması ..... 2812. Kurucuların, Yönetim Kurulu Üyelerinin,

Yöneticilerin ve Tasfiye Memurlarının Sorumluluğu ..................................................................... 281

B. Farklılaştırılmış Teselsül ...................................................... 282C. İbra ve Sorumluluk Davalarına Etkisi ...............................284

1. İbra ve Zamanaşımı ........................................................2842. İbranın Etkisi .................................................................... 285

§ 19. LİMİTED ORTAKLIK .......................................................... 286I. Tanım ve Kuruluş .......................................................................... 286

A. Limited Ortaklığın Tanımı .................................................. 286B. Ortak Sayısı .............................................................................. 287C. Ortaklık Sözleşmesi ............................................................... 287D. Limited Ortaklıkta Esas Sermaye....................................... 289

1. Sermayeye İlişkin Temel İlkeler ................................... 2892. Sermayenin Korunması İlkesi ...................................... 290

E. Esas Sermaye Payları .............................................................. 291

Page 19: KISA TİCARET HUKUKU DERS KİTABI · KISA TİCARET HUKUKU DERS KİTABI Doç. Dr. Hasan KARAKILIÇ Manisa Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme

XXIV

F. Kuruluş ..................................................................................... 291II. Ortaklık Sözleşmesinin Değiştirilmesi .................................... 292III. Ortakların Hak ve Borçları ......................................................... 293

A. Esas Sermaye Payının Hukuki İşlemlere Konu Olması 293B. Esas Sermaye Payının Geçişi Hâlleri ................................. 293

1. Payın Devri ....................................................................... 2932. Payın Özel İktisap Halleri ............................................. 295

C. Ek Ödeme ve Yan Edim Yükümlülükleri .......................... 2961. Ek Ödeme Yükümlülüğü ............................................... 2962. Yan Edim Yükümlülüğü................................................. 298

D. Kâr Payı ve İlgili Diğer Hükümler ......................................300E. Ortaklığın Kendi Esas Sermaye Paylarını İktisabı .........300F. Bağlılık Yükümlülüğü ve Rekabet Yasağı ......................... 301

1. Bağlılık Yükümlülüğü .................................................... 3012. Rekabet Yasağı .................................................................. 303

G. Bilgi Alma ve İnceleme Hakkı .............................................304IV. Limited Ortaklığın Organları .................................................... 305

A. Genel Kurul ............................................................................. 3061. Genel Kurulun Yetkileri ................................................. 3062. Genel Kurulun Toplanması, Oy Hakkı ve

Oydan Yoksunluk Halleri .............................................. 3083. Genel Kurulda Karar Alınması .....................................3104. Genel Kurul Kararlarının Butlanı ve İptali ................311

B. Müdürler ....................................................................................3111. Genel Olarak ......................................................................3112. Görevler, Yetkiler ve Yükümlülükler ........................... 3133. Özen ve Bağlılık Yükümü, Rekabet Yasağı ................ 3154. Görevden Alma, Yönetim ve Temsil Yetkisinin

Geri Alınması ve Sınırlandırılması ..............................3165. Ticari Temsilci ve Ticari Vekil Atanması ...................316

V. Çıkma ve Çıkarılma .......................................................................317

Page 20: KISA TİCARET HUKUKU DERS KİTABI · KISA TİCARET HUKUKU DERS KİTABI Doç. Dr. Hasan KARAKILIÇ Manisa Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme

XXV

A. Çıkma .........................................................................................317B. Çıkmaya Katılma .....................................................................318C. Çıkarma .....................................................................................319D. Ayrılma Akçesi .........................................................................319

VI. Ortaklığın Sona Ermesi ............................................................... 320VII. Tasfiye .............................................................................................. 321

YARARLANILAN ESERLER .........................................................323