Merhaba Bisikletle Çanakkale’nin 3. sayısıyla yine sizlerle birlikteyiz. Ağı

Dağı Tırmanışımıza ilişkin hazırladığımız ilk sayımızı, Yangın

Gözetleme Kulelerine dair hazırladığımız ikinci sayımız izlemiş ve

ikinci sayımızı “Çanakkale’nin değerlerinden beslenenlere inat

Çanakkale’ye değer katmaya devam!” diye bitirmiştik.

Bisiklet ve Çanakkale... Değişmez iki tutku, içimizde var olan ve

olmaya da devam edecek olan. Bisikleti sadece bir spor aracı olarak

değil, aynı zamanda bir yaşam kültürü olarak algılıyoruz ama en

önemlisi yaşadığımız kente ve doğaya dair sorumluluklar taşıyoruz.

Çanakkale’nin Türkiye’nin en batısında bulunduğunu, adalarını,

boğazını, Şehitler Abidesini, Truva antik kentini, Assos’u herkes bilir

de Türkiye’nin en batısındaki bu ilin hâlâ elektriği olmayan

köylerinin bulunduğunu pek fazla kişi bilmez.

1970’li yıllardan bu yana devam eden kentlileşme süreci ve

köyden kente göç olgusundan Çanakkale de nasibi alıyor. 70’lerin

sonunda küçük köylerin bir araya getirilmesiyle merkezi köylerin

oluşturulduğu köy-kent projesinin örneklerinden biri olan Serçeler

köyü bir yanda, köyden kente göç vere vere 3-5 hane kalmış köyler

diğer yanda. Turlarımızda yerel unsurlara ilişkin detayları her

zaman ön planda tuttuk ve köy sakinleriyle sohbet etmek en büyük

zevklerimizden biri oldu. Artık 3-5 hanenin yaşamını sürdürdüğü

köylerde ne bir çocuk ne de bir genç var, genç nüfus çoktan il

merkezine göç etmiş. Üzücü de olsa yaşlı nüfusla birlikte köylerdeki

yaşam da zaman içinde maalesef yok olup gidecek.

Bugün var olan ama kısa zamanda kaybolup gideceğini tahmin

etmek hiç de zor olmayan bu köyleri bilmeyenlere, gidip görebilme

şansı olmayanlara armağanımızdır “Çok Geç Olmadan” dizisi.

Serinin ilki olan Kemerdere’yle karşınızdayız. Umarız beğenirsiniz.

Gelecek sayılarda buluşmak ümidiyle..

Bisikletle Çanakkale

‘‘Orda bir köy var uzakta,

O köy bizim köyümüzdür,

Gezmesek de tozmasak da

O köy bizim köyümüzdür.’’

A.Kutsi TECER

Evet orda bir köy var ve o köy hepimizin. Biz gittik, biz

gördük, biz gezdik, biz tozduk. Ama gidemeyenleri de

unutmadık. Bu e-dergi Kemerdere’yi bilmeyenlere,

gidemeyenlere, gidip de göremeyenlere armağanımızdır.

Umarız ‘‘-di’li geçmiş zaman kipi’’ Kemerdere’ye hiç

uğramaz ve o köy hep orada var olmaya devam eder.

Kemerdere, Çanakkale merkez ilçeye bağlı Civler köyünün bir

mahallesi. Köyde sohbet ettiğimiz yaşlılardan köyün bir Türkmen

köyü olduğunu öğreniyoruz ancak detaylı bilgiyi daha sonra elde

ediyoruz. www.zeybekoloji.com sitesinde yer alan bilgiye göre

Çanakkale Tahtacı Türkmenleri Çiçili, Mazılı ve Araplı olmak

üzere üç aşirete ayrılmakta; Çiçili Tahtacı Türkmenleri

Kemerdere, Değirmendere, Gürecik, Ovacık, Derbentbaşı,

Karıncalı, Akçeşme, Koşuburnu, Güvem, Yenimahalle, Tuztaşı,

Kıztaşı, Bahçedere, Uzunalan ve Kepez’de yaşamlarını

sürdürmekteler.

Kemerdere’ye ilişkin bir diğer özellik de köyün tamamına

yakınının (kimi emlak kaynaklarına göre %99’unun) bir turizmci

tarafından satın alınmış olması. Eko-turizm yapmak için

Kemerdere Köyü'nde 1500 dönüm arazi satın alan turizmcinin

keklik, sülün, ceylan ve karaca yetiştirip, boş yerlere 20 bin fıstık

çamı fidanı ektiği ancak işlerinin yoğunluğu ve bürokratik engeller

nedeniyle eko turizmi hayat geçiremeyince 18 ev, 60 dönüm

sertifikalı organik tarım arazisi ile Troia Antik Kenti Dönemi'ne

ait su kemeri bulunan arazisini satmaya karar verdiği emlak

sitelerinde yer almaya başladı. İnternette arama motorlarında

Kemerdere’yle birlikte sıklıkla karşılaşacağınız ‘‘Satılık Köy’’ işte

burası.

Kemerdere’nin geri kalanı söz konusu turizmci tarafından

alınır, bürokratik engeller aşılır ve eko-turizm hayata geçirilir mi

ya da turizmci sahip olduğu ev ve arsaları başkalarına satar mı

bilinmez. Bilinen tek gerçek Kemerdere’deki yaşamın halen köyde

yaşamını sürdüren birkaç aileye bağlı olduğu. Yerleşim alanının

büyüklüğü ve köy nüfusunun fazlalığı açısından benzemese de,

evlerin terk edilmişliği, sokaklara yansıyan sessizlik ve hüzün

açısından Fethiye-Kayaköy ve Gökçeada-Dereköy’le benzerlikler

taşıyor Kemerdere. Dileriz sonları benzemez.

Kemerdere’ye ilişkin en bilinen ayrıntılardan birisi de köyün

hemen alt tarafında uzanan Kemer Çayı ve üzerinde

Truvalılardan bu yana varlığını sürdüren Su Kemeri. Kemer çayı

ve antik su kemerinin daha önce yayınlanmamış tamamen kendi

çekimlerimizden oluşan fotoğraflarını sizler için derledik. Umarız

beğenirsiniz.

Kemerdere köyüne Çanakkale merkezden değişik yollarla

ulaşmak mümkün. En çok bilinen ve kullanılan yol Akçapınar

köyünün içinden geçiyor. Çanakkale’den İzmir’e doğru ilerlerken

Bozcaada Kavşağına varmadan 100 metre önceki kavşaktan sol

tarafa doğru ilerleyen yol ilk önce Akçapınar köyünün sonra da

Civler köyünün içinden geçerek Ovacık köyüne doğru ilerliyor.

Civler köyünü geçtikten yaklaşık 3 kilometre sonra sağ tarafa

ayrılan yol sizi doğruca Kemerdere köyüne ulaştıracaktır.

Çanakkale merkezden Kemerdere köyüne ulaşmanın ikinci yolu

ise eski Bayramiç yolunu kullanmak. Çanakkale’den Bayramiç’e

doğru ilerlerken Denizgöründü köyünü geçtikten sonra karşınıza

çıkacak olan göletin hemen karşısında sağ tarafa doğru ayrılan

yoldan ilerleyerek önce Kayışlar sonra da Ovacık köyüne ulaşmak,

Ovacık köyünden Civler köyüne doğru inerken sol tarafta kalan

Kemerdere köyüne gitmek mümkün. Ancak bu yoldun Kayışlar

Ovacık arasının tamamen toprak olduğunu ama Bozcaada,

Gökçeada, Tavşan Adaları, Semadirek Adası, Çanakkale Boğazı’nın

girişi ve Saros Körfezini aynı anda gören nefes kesici bir manzaraya

sahip olduğunu belirtmek gerek.

Mümkün olduğunca daha fazla toprak yolları kullanarak

Kemerdere’ye ulaşmak ve alternatif rotalar oluşturmak da

mümkün. Kemerdere’ye çeşitli rotalardan pedallayarak gitmiş olan

bizler için en güzeli ve heyecan vericisi Çınarlı köyü üzerinden

Dümrek köyüne oradan da orman yolları ve yangın şeritlerini

kullanarak Kemerdere’ye ulaşan yoldu. Tercih sizin.

Kemerdere’ye hangi noktadan

girerseniz girin terk edilmişliği

hissetmemeniz mümkün değil.

Terkedilmiş bir yerleşkenin en hüzünlü noktalarıdır

pencereler ve kapılar. Geçmişte yaşama açılan

kanatların şimdi bir hiçliğe açılıyor olması ve

kapıdan son çıkanların bir daha geri dönemeyecek

olmaları acıtıyor içimizi.

Terkedilmişliğe direnircesine hala canlı, hala ayakta evler

Köyün son sakinleri yerel

giysiler içerisindeki yaşlı

kadınlar. Kimbilir ne

anılar ne acılar gizlidir

yüzlerindeki çizgilerde.

Sokaklar boş, sokaklar kimsesiz.

Köydeki ot ve toprak kokularına

terkedilmişliğin ve yalnızlığın kokusu

eşlik ediyor nicedir.

Her mevsim birbirinden güzel çiçekler ve yapraklar süsler Kemerdere’yi

Truva antik kentinin su ihtiyacını karşılamak amacıyla inşa

edilip Çamlıca köyünden Truva şehrine kadar uzanan su

kemerinin bugüne kadar ulaşabilen kısmı kemer çayı üzerinde

bulunuyor. Konuya ilişkin olarak gerçekleştirilen en kapsamlı

bilimsel çalışmada Truva’ya ilişkin çalışmalarıyla tanınan

Doç.Dr.Rüstem ASLAN ve arkadaşlarının imzası var; ‘‘The

Aqueduct of Roman Ilion and The Bridge Across The

Kemerdere Valley In The Troad’’ (*)

Truva (Ilion) şehrinin artezyen su temini kuyu suları, yağmur suyu

depoları ve yerel su kaynakları ile karşılanmasının Yunan ve Roma

döneminde kent için önemli olduğu görülür. Aynı zamanda yerel su

temini bir su kemeri ile de arttırılmıştır. Bu inşa ve Kemerdere

köprüsünün tasarımı onun erken imparatorluk döneminde yapıldığı

izlenimi verir. Truva şehrinden kanıtlar ve benzer su kemerleri Julio-

Claudian dönemi(Julio-Claudian hanedanı ilk beş Roma imparatoru

Augustus, Tiberius, Caligula, Claudius ve Nero için kullanılan bir

ifadedir. MÖ 27 yılından 68'e kadar Roma İmparatorluğu'nu

yönetmişlerdir.) kadar erken nihai olmayan bir tarihin ön

görüldüğünü Truva şehri su temininin tanıtımı için göz önünde tutar.

(*)

Kemerdere köprüsündeki harçlı moloz ve kuru serim yontma taş

kombinasyonu Julio-Claudian dönemi Roma mimarı uygulamaları ile

uyumludur. Kemerdere köprüsü ayrıca Julio-Claudian dönemindeki

diğer köprülerle görünüş ve malzeme olarak benzerlik gösterir. (*)

Köyden dere yatağındaki küçük gölü görmek mümkün

olmasa da su kemerinin üst kısmı görülebiliyor. Aynı

kare içerisine giren köy evleri ve su kemerine çam

ağaçlarının yeşili eşlik ediyor.

Su kemeri çoğunlukla önündeki gölle

birlikte fotoğraflansa da kemerin arka

tarafı da en az ön tarafı kadar etkileyici

ve fotoğraflanmaya değer güzellikte.

Geçmiş dönemlerde su kemeri ve

çevresi define arayıcıları tarafından

kazılıp tahrip edilse de, günübirlik

piknikçiler tarafından hoyratça

kullanılsa da çoğunlukla bakir bir

doğaya sahip Kemerde.

Gün batımı da en az doğası kadar

güzeldir Kemerde’nin. Burada güneş

Akçapınar göletini görmezden gelip

Bozcaada’yı öperek dalar uykuya.

Bu kent öldürüldü diyorlar

Kurşuna dizildi bir gece yarısı

Hayaletler geziniyormuş şimdi

Sokak aralarında ve caddelerde

Baykuş tüneği olmuş alanlar

Ve yarasalar uçuşuyormuş...

(…)

Bu kent öldürüldü diyorlar

Bahar gelmez artık buraya

Bir kent nasıl öldürülür göz göre göre

Ben inanmıyorum kim ne derse desin

Ahmet TELLİ

Kemerdere ölmeden, öldürülmeden paylaşmak istedik

sizlerle. Görmeyenlerin içinde gidip görme isteği uyandırdıysak

ne mutlu bizlere. Kemerdere’nin ve benzerlerinin

öldürülmediği bir gelecek özlemiyle. Bizi izlemeye devam edin!

Bisikletle Çanakkale

Bizi izlemeye devam edin!

www.bisikletlecanakkale.com