Sayfa 270 / 268

Maliye Bakanlndan:

KATMA DEER VERGS GENEL UYGULAMA TEBL

Bu Tebliin konusunu, 25/10/1984 tarihli ve 3065 sayl Katma Deer Vergisi (KDV) Kanununun[footnoteRef:1]ilgili maddeleri ile 13/2/2011 tarihli ve 6111 sayl Kanunun[footnoteRef:2] geici 16 nc ve4/1/1961 tarihli ve 213 sayl Vergi Usul Kanununun[footnoteRef:3] 120 nci maddelerinin Maliye Bakanlna verdii yetkiler erevesinde bu ve dier Kanunlarda yaplan dzenlemeler ile 3065 sayl Kanunun uygulanmasna ilikin aklamalar oluturmaktadr. [1: 2.11.1984 tarihli ve 18563 sayl Resmi Gazetede yaymlanmtr.] [2: 25.02.2011 tarihli ve 27857 (1.mkerrer) sayl Resm Gazetede yaymlanmtr.] [3: 10.01.1961 tarihli ve 10705 sayl Resmi Gazetede yaymlanmtr.]

I- MKELLEFYET

A. VERGNN KONUSU

1.Verginin Konusunu Tekil Eden lemler

KDVnin konusuna giren ilemler,3065 sayl Kanunun 1 inci maddesinde saylm olup, mal teslimi veya hizmet ifalarnn verginin konusuna girebilmesi iin, Trkiyede ticari, snai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti erevesinde yaplm olmalar veya ayn maddede belirtildii zere, dier faaliyetler kapsamnda yaplmalar gerekir. thalatta ise prensip olarak her trl mal ve hizmet ithali vergiye tabidir.

Ayrca maddenin nc fkrasnda;

- Bu faaliyetlerin kanunlarn veya resmi makamlarn gsterdii gerek zerine yaplmasnn,

- Bunlar yapanlarn hukuki stat ve kiiliklerinin,

- Trk tabiyetinde bulunup bulunmamalarnn,

- kametgh veya iyerlerinin yahut kanuni merkez veya i merkezlerinin Trkiye'de olup olmamasnn,

ilemlerin mahiyetini deitirmeyecei ve vergilendirmeye mani tekil etmeyecei hkme balanmtr.

Bu hkme gre dar mkellef, tam mkellef, zel, resmi ayrm yaplmakszn, ilemin Trkiye'de yaplmas artyla, sz konusu ilemleri kim yaparsa yapsn vergilendirilir. Ayrca dier vergi kanunlarndaki muafiyet ve istisnalar bu Kanuna gre geerli deildir.

rnein; kurumlar vergisinden muaf tutulan herhangi bir kii veya kurulu, KDVye tabi bir ilem yapmsa, ilemin 3065 sayl Kanuna gre istisna edilmemi olmas artyla vergilendirilir.

3065 sayl Kanunun 1 inci maddesine gre vergiye tabi tutulacak mal teslimleri ile hizmet ifalarnn kapsam, mahiyet ve zellikleri aada aklanmtr.

1.1. Ticari, Sna, Zirai Faaliyet ve Serbest Meslek Faaliyeti erevesinde Yaplan Teslim ve Hizmetler

3065 sayl Kanunun (1/1) inci maddesine gre Trkiyede ticari, sna, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti erevesinde yaplan teslim ve hizmetler vergiye tabidir. Kanunun 1 inci maddesinin ikinci fkrasnda ise bu faaliyetlerin devamll, kapsam ve nitelii Gelir Vergisi Kanunu[footnoteRef:4] hkmlerine gre, Gelir Vergisi Kanununda aklk bulunmad hallerde, Trk Ticaret Kanunu ve dier ilgili mevzuat hkmlerine gre tayin ve tespit edilecei hkme balanmtr. [4: 06.01.1961 tarihli ve 10700 sayl Resmi Gazetede yaymlanmtr.]

Buna gre;

- Gelir Vergisi Kanununa gre ticari, sna, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti erevesinde yaplan teslim ve hizmetler vergiye tabidir. Ayrca Gelir Vergisi Kanununa gre faaliyeti ticari saylan esnafn teslim ve hizmetleri de verginin konusuna girer.

-Bu faaliyetlerden devamllk arz edenler vergiye tabidir. Arzi faaliyetler erevesinde yaplan teslim ve hizmetler ise vergiye tabi tutulmaz. Ancak 3065 sayl Kanunun 1/3-h maddesi hkmne gre ihtiyari mkellefiyet eklinde vergilendirilmelerini isteyen mkelleflerin teslim ve hizmetleri vergiye tabidir.

1.2. thalat

3065 sayl Kanunun (1/2)nci maddesi uyarnca, her trl mal ve hizmet ithali vergiye tabidir. 3065 sayl Kanunun 1 inci maddesinin son fkras uyarnca ise ithalatn kamu sektr, zel sektr veya herhangi bir gerek veya tzel kii tarafndan yaplmas veya herhangi bir ekil ve surette gerekletirilmesi, zellik tamas vergilendirmeye tesir etmez.

1.3. Dier Faaliyetlerden Doan Teslim ve Hizmetler

3065 sayl Kanunun 1/3 nc maddesinde saylan ilemler ((g) bendi hari), ticari, snai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti erevesinde yaplmasalar bile verginin konusuna girerler. Bunlar maddede yer alan bent numaralar itibaryla aadaki gibidir:

a) 3065 sayl Kanunun (1/3-a) maddesine gre, PTT ile dier posta ve haberleme kurulular tarafndan yaplan; posta, telefon, telgraf, teleks ve buna benzer haberleme hizmetleri ile gazete, dergi, kitap, paket, koli tama ve datm hizmetleri, havale ilemleri ile bunlara benzer dier ilemler vergiye tabi tutulur.

Ayn ekilde TRT ile dier kurulular tarafndan yaplan radyo ve televizyon hizmetleri de vergiye tabidir.

Bu hkm, ticari nitelikli olmayan posta, telefon, telgraf, teleks ve bunlara benzer hizmetlerle radyo ve televizyon hizmetlerini kapsamaya yneliktir. Ticari nitelikte yaplan sz konusu hizmetler, ticari faaliyet erevesinde yaplan hizmet olarak her halkarda 3065 sayl Kanunun (1/1)inci maddesine gre vergiye tabi tutulur.

b) Spor-Toto, Piyango (Milli Piyango dhil), at yarlar ve bunlara benzer dier mterek bahis ve talih oyunlarnn tertiplenmesi ve oynanmas da bunlar tertipleyen ve oynatanlarn hukuki durumlarna baklmakszn vergiye tabidir.

3065 sayl Kanunun 23 nc maddesine gre bu trden ilemlerde matrah, oyuna ve piyangoya katlma bedeli (Spor-Toto'da doldurulan kolon bana alnan cret ve kupon bedeli); mkellef ise 3065 sayl Kanunun 8 inci maddesine gre oyunlar tertip edenlerdir.

Buna gre, Spor-Toto oyununda mkellef Spor-Toto Tekilat Bakanl, Milli Piyangoda Milli Piyango Genel Mdrldr. Bu nedenle Spor-Toto ve Milli Piyango bayileri bu ileri nedeniyle mkellef saylmazlar.

c) Profesyonel sanatlarn yer ald gsteriler ve konserler ile profesyonel sporcularn katld sportif faaliyetler, malar, yarlar ve yarmalar tertiplenmesi ve gsterilmesi KDVye tabidir.

Madde hkmnden anlalaca zere amatr nitelikli faaliyetler vergi dnda tutulmutur. Amatr ve profesyonel ayrmnn, sanat veya sporcunun bu faaliyetleri karlnda gelir elde edip etmemesine gre yaplmas gerekir.

Profesyonel terimi, bir kiinin mesleini amatr gibi zevk iin veya heves dolaysyla deil de kazan salamak ve geimini temin etmek amacyla yapmasn; konser kavram ise, genel veya zel bir toplantda herhangi bir mzik trnde ve herhangi bir algyla veya sesle veya her ikisi ile birlikte yaplan mzik icrasn ifade eder.

Eer sporcu ve sanat sz konusu faaliyetleri nedeniyle gelir elde ediyorsa profesyoneldir. Bu faaliyetini belli bir menfaat karlnda yapmaktadr. Dolaysyla amatr ve profesyonel ayrm yaplrken sporcu ve sanatlarn katldklar gsteri, konser, ma, yar ve benzeri organizasyonlar nedeniyle ferdi olarak veya bal bulunduu kurum, kurulu, organizasyon, kulp veya benzeri teebbsler aracl ile belli bir gelir elde edip etmediine baklmaldr.

Ayrca ticari bir organizasyon iinde yaplan faaliyetlerin tamam gelir salayc nitelikte olduundan, bu tr faaliyetler herhangi bir ayrm yaplmakszn 3065 sayl Kanunun (1/1) inci maddesindeki genel hkme gre vergilendirilir.

d) 3065 sayl Kanunun (1/3-d) maddesine gre, mzayede mahallerinde ve gmrk depolarnda yaplan satlar vergiye tabidir. Mzayede yaplan yerin, mnhasran mzayede yapmna tahsis edilmi olup olmamas durumu deitirmez. Bu tr satlarda vergi kesin sat bedeli zerinden hesaplanr.

e) 3065 sayl Kanunun (1/3-e) maddesi uyarnca, boru hatt ile ham petrol, gaz ve bunlarn rnlerinin tanmas da vergi kapsamna alnmtr. Bu tr tama iinde mkellef, petrol boru hatlarn iletenler, matrah ise tama bedelidir.

f) 3065 sayl Kanunun (1/3-f) maddesine gre, Gelir Vergisi Kanununun 70 inci maddesinde belirtilen mal ve haklarn sahipleri, mutasarrflar, zilyetleri, irtifak ve intifa hakk sahipleri veya kiraclar tarafndan kiralanmas ilemleri verginin konusuna girer.

g) 3065 sayl Kanunun (1/3-g) maddesi uyarnca,genel bte kapsamndaki kamu idareleri ve zel bteli idarelere, il zel idarelerine, belediyeler ve kyler ile bunlarn tekil ettikleri birliklere, niversitelere, dernek ve vakflara, her trl mesleki kurululara ait veya tabi olan veyahut bunlar tarafndan kurulan veya iletilen messeseler ile dner sermayeli kurulularn veya bunlara ait veya tabi dier messeselerin ticari, sna, zirai ve mesleki nitelikteki teslim ve hizmetleri vergiye tabi tutulur.

h) Rekabet eitsizliini gidermek maksadyla, istee bal mkellefiyetler suretiyle vergilendirilecek teslim ve hizmetler de 3065 sayl Kanunun (1/3-h) maddesinde vergiye tabi ilemler arasnda saylmtr.

Bu bent, verginin konusuna girmeyen baz ilemleri yapan kiilerin de diledikleri takdirde ihtiyari olarak mkellef olabilmelerine imkn tanmak amacyla dzenlenmitir.

Bu ekilde mkellef olanlar, belge dzenleme, saklama, ibraz, beyanname verme ve benzeri hususlarda, 3065 sayl Kanun ile 213 sayl Vergi Usul Kanununda belirtilen dier devleri yerine getirir.

2. Teslim

3065 sayl Kanunun 2 nci maddesine gre teslim, bir mal zerindeki tasarruf hakknn malik veya onun adna hareket edenlerce, alcya veya onun adna hareket edenlere devredilmesidir. Bir maln alc veya onun adna hareket edenlerin gsterdii yere veya kiilere tevdii de teslim hkmndedir.

Maln alcya veya onun adna hareket edenlere gnderilmesi halinde, maln nakliyesinin balatlmas veya nakliyeci veya srcye tevdi edilmesi de mal teslimidir.

Teslim fiilinin tamamlanmas iin maln gnderildii yere mutlaka varmas veya bu gnderme veya tevdiinin alcya ulamas art deildir. Alcnn bilgisi dnda dahi olsa, maln alc adna hareket eden bir kiiye, mesela alcnn memuru veya vekiline veya gnderilmek zere nakliyeci veya srcye tevdii halinde de teslim gereklemi saylr.

3065 sayl Kanunun (2/2)ncimaddesine gre, bir maln birden fazla kii arasnda zincirleme akit yaplmak suretiyle el deitirmeksizin dorudan son alcya devredilmesi halinde, son alcya kadar aradaki safhalarn her biri ayr birer teslim saylr.

3065 sayl Kanunun (2/3) nc maddesinegre su, elektrik, gaz, stma, soutma ve benzeri ekillerdeki datmlar da mal teslimidir.

3065 sayl Kanunun (2/4) nc maddesine gre kap ve ambalajlar ile dknt ve tali maddelerin geri verilmesinin mutat olduu veya bunlarn yerine ayn cins ve mahiyette kap ve ambalajlar ile dknt ve tali maddelerin geri verilmesi hallerinde teslim, bunlar dnda kalan eyler itibaryla yaplm saylr.

rnek: iftilerin eker fabrikalarna teslim ettikleri eker pancar karlndafabrika, pancar bedeli dnda iftiye ayrca bedelsiz kspe de veriyorsa, kspenin iftiye verilmesi teslim saylmaz. Ancak teslim alnan eker pancar karl verilmeyen (yani verilmesi mutat olmayan), dier bir deyile iftiye istihkak dnda bir bedel karl satlan kspenin, iftiye verilmesi teslim saylarak vergilendirilir. Ayn ekilde kspe ve dier tali maddelerin ifti dndakilere teslimi de vergiye tabi olacaktr.

3065 sayl Kanunun (2/5) inci maddesine gre trampa, iki ayr teslim hkmndedir. Trampada bir maln karln dier bir mal tekil etmektedir. Teslimin tayininde bedelin cinsi, hatta bir bedelin bulunup bulunmamas nemli deildir. Trampada mallarn mlkiyeti karlkl olarak el deitirdiinden her iki taraf iin de teslim gereklemi saylr. Bu durumda matrah trampa edilen mallarn her birinin emsal bedeli olur. Ksmi trampada yani trampa edilen mala karlk bir malla birlikte baka eyler de alnmas halinde, bunlar da vergiye tabi tutulur.

Maln tasarruf hakknn mutlaka bir bedel karl devredilmesi art deildir. Bedelsiz teslimler de (hibe gibi) vergiye tabidir. Bu gibi durumlarda matrah,3065 sayl Kanunun 27 nci maddesi uyarnca emsal bedeli olur.

3. Teslim Saylan Haller

Teslim konusundaki tereddtleri gidermek amacyla 3065 sayl Kanunun 3 nc maddesinde, baz zel hallerin de teslim saylaca hkme balanmtr.

3065 sayl Kanunun (3/a)maddesine gre;

- Vergiye tabi mallarn her ne suretle olursa olsun vergiye tabi ilemler dndaki amalarla iletmeden ekilmesi,

- Vergiye tabi mallarn iletme personeline cret, prim, ikramiye, hediye, teberru gibi namlarla verilmesi,

teslim saylarak vergiye tabi tutulur.

rnek:Akaryakt ticareti ile uraan bir ahsn,satmak amacyla aldbu akaryaktn bir ksmn zel otomobilinde kullanmas veya ticaretini yapt dayankl tketim mallarndan bir ksmn kendi ahsi ihtiyacnda kullanmak zere iletmeden ekmesi veya cret, ikramiye, hediye, teberru gibi adlarla iletme personeline vermesi de teslim saylarak vergiye tabi tutulur.

Bu gibi hallerde iletmeden ekilen deerlerin 3065 sayl Kanunun 27 nci maddesine gre emsal bedeli ile deerlendirilmesi gerekir.

3065 sayl Kanunun (3/b)maddesinegre, vergiye tabi mallarn, retilip teslimi vergiden istisna edilmi olan mallar iin her ne suretle olursa olsun kullanlmas veya sarf da teslim saylr.

3065 sayl Kanunun (3/c)maddesinde, mlkiyeti muhafaza kaydyla yaplan satlarda, zilyetliin devri de teslim saylmtr. Mlkiyeti muhafaza kaydyla yaplan satlarda alcya teslim edilen tanr maln mlkiyeti satcnn zerinde braklr. Maln zilyetliinin devredildii, ancak mlkiyet naklinin daha sonra gerekletirildii bu tr satlarda vergileme iin genel teslim tanmndaki esaslara gre mlkiyetin devrini beklemek, verginin uzun sre alnmamas gibi bir sonu dourur. Bu nedenle mlkiyeti muhafaza kayd ile yaplan satlarda zilyetliin devri annda teslim, dolaysyla vergiyi douran olay meydana gelmi saylr.

4. Hizmet

Verginin konusunu tekil eden ilemlerden biri olan hizmet,3065 sayl Kanunun 4 nc maddesinde teslim ve teslim saylan haller ile mal ithalat dnda kalan ilemlerdir eklinde tanmlanmtr. Bu ilemler; bir eyi yapmak, ilemek, meydana getirmek, imal etmek, onarmak, temizlemek, muhafaza etmek, hazrlamak, deerlendirmek, kiralamak, bir eyi yapmamay taahht etmek gibi ekillerde gerekleebilir.

Maddede hizmet dolayl bir ekilde tanmlanm, hizmet saylan baz ilemler belirtilmi ve bunlara benzeyen ilemlerin de hizmet saylaca hkme balanmtr. Bu nedenle hizmet, belli bir tanm ve bilinen baz ilemlerle snrlandrlmamtr.leride deiik ekillerde ortaya kmas muhtemel ilemler de genel tanm ve verilen rneklere nitelik ve mahiyet itibaryla hizmet olarak deerlendirilebilir.

3065 sayl Kanunun (4/2)maddesinegre, bir hizmetin karlnn bir mal teslimi veya hizmet olmas halinde, bunlarn her biri ayr birer ilem saylr ve hizmet veya teslim hkmlerine gre ayr ayr vergiye tabi tutulur.

5. Hizmet Saylan Haller

3065 sayl Kanunun 5 inci maddesine gre, vergiye tabi bir hizmetten iletme sahibinin, iletme personelinin veya dier ahslarn karlksz yararlandrlmas da hizmet saylarak vergiye tabi tutulur.

6. lemlerin Trkiyede Yaplmas

3065 sayl Kanunun 1 inci maddesine gre, Trkiyede yaplan ve maddede saylan mal teslimleri ve hizmet ifalar vergiye tabidir. Madde metninden anlalaca zere bir ilemin KDVye tabi olmas iin;

- lemlerin, Trkiyede yaplm olmas ve

- lemlerin, 3065 sayl Kanunun 1 inci maddesindeki artlar tayanmal teslimleri ve hizmet ifalar olmas,

gerekir.

thalat ise baka bir art aranmakszn verginin konusuna girer.

3065 sayl Kanunun 6 ve 7 nci maddelerinde, hangi ilemlerin Trkiye'de yaplm saylaca hkme balanmtr. Buna gre;

- Mal teslimlerinde mallarn teslim annda Trkiye'de bulunmas,

- Hizmet ifalarnda ise hizmetin Trkiye'de yaplmas veya hizmetten Trkiye'de faydalanlmas,

hallerinde ilemler Trkiye'de yaplm saylr.

3065 sayl Kanun, ilemlerin Trkiye'de yaplmasn mal teslimleri, hizmet ifalar ve uluslararas tamaclk ynnden ayr esaslara balamtr.

6.1. Mal Teslimlerinin Trkiye'de Yaplmas

3065 sayl Kanunun (6/a) maddesi hkm ile mal teslimlerinde mallarn teslim annda Trkiye'de bulunmas, ilemin Trkiye'de yaplm saylmas iin yeterlidir.

Mal teslimlerinde, mal teslim eden ahsn uyruuna baklmakszn, teslim Trkiye snrlar iinde yaplmsa vergiye tabidir. Trkiye dnda yaplan mal teslimleri ise verginin konusuna girmez.Dolaysyla bir Trk vatandann Trkiye dndaki mal teslimleri verginin konusuna girmez, yabanc uyruklu bir ahsn Trkiye iinde yapt mal teslimleri ise vergiye tabi tutulur.

6.2. Hizmetin Trkiye'de Yaplmas

Hizmet ifalarnda ilemin Trkiye'de yaplm saylmas iin, 3065 sayl Kanunun (6/b) maddesine gre hizmetin Trkiye'de yaplmas veya hizmetten Trkiye'de faydalanlmas gerekir.

Hizmetin Trkiye'de yaplm saylmas iin belirtilen iki artn birlikte gereklemesi gerekmez. artlardan herhangi birisinin olumas halinde hizmet, Trkiye'de yaplm saylr. Bir dier ifade ile hizmet Trkiye'de yaplmsa, hizmetten hangi lkede faydalanlrsa faydalanlsn ilem Trkiye'de yaplm saylr ve vergiye tabi olur. Hizmetin baka bir lkede yaplmas halinde bu hizmetten Trkiye'de faydalanlm ise ilem yine Trkiye'de yaplm saylr.

6.3. Uluslararas Tama leri

3065 sayl Kanunun 7 nci maddesine gre, Trkiye ile yabanc lkeler arasnda yaplan tamaclk ile transit tama ilerinde, hizmetin (tama iinin) i parkura isabet eden ksm Trkiye'de yaplm saylr.

Bu hkm ile Kanunun 1 inci maddesindeki Trkiye'de yaplan ilemlerin vergiye tabi olaca hkm birlikte deerlendirildiinde, uluslararas tama ilerinin sadece i parkura isabet eden ksm vergilendirilir. Uluslararas tama ilerinin i parkur dna isabet eden ksm ise verginin konusuna girmez. parkur, Trkiye'nin siyasi snrlar iindeki alandr.

B. VERGNN KONUSU LE LGL ETL HUSUSLAR

1. Kap ve Ambalaj Maddelerinin Vergilendirilmesi

3065 sayl Kanunun (2/4) nc maddesine gre, kap ve ambalajlarn geri verilmelerinin mutat olduu hallerde teslim, bunlar dnda kalan eyler itibaryla yaplm saylr.

Buna gre, geri verilmesi mutat olan ambalaj maddelerinin iine konulduklar maddelerle birlikte tesliminde vergi, asl maddenin bedeli zerinden hesaplanr. Bu durumda, ambalaj maddesi verginin kapsamna girmediinden vergiye tabi tutulmaz.

Dier bir anlatmla, kap ve ambalaj iine konulan maddelerin el deitirmesinde, geri verilmeleri mutat olmak artyla kap ve ambalajlar teslim edilmi yani mlkiyeti devredilmi saylmaz, kap ve ambalajlara ait tutarlar teslim bedeline dahil edilmez. Ancak kap ve ambalajlarn bo olarak veya ilerine konulan madde ile birlikte geri dnmeyecek ekildeki teslimleri vergiye tabidir. Geri dnmek zere teslim edildii halde geri dnmeyecei kesinlik kazanan kap ve ambalajlar iin de geri dnmeyeceinin kesinlik kazand tarih itibaryla KDV uygulanmas gerekir.

Ambalajlanarak satlmas mutat olan maddelerin tesliminde, faturada ambalaj iin ayrca bir bedel gsterilmemesi, bir dier ifade ile teslim bedelinin ambalaj maddesine ait tutar da iine alacak ekilde tek tutar olarak gsterilmesi gerekir. Bu durumda ambalaj malzemesi, asl maddenin tabi olduu artlara gre vergilendirilir. Dier bir anlatmla, asl madde indirimli oranda vergiye tabi ise bu teslimin tamam iin indirimli oran uygulanr.

rnek:Sandklarla yaplan limon satnda, sandklarn geri alnmasnn mutat olmad hallerde, kesilen limon faturas sandk bedelini de kapsar. Byle bir durumda, sandk bedellerinin faturada ayrca gsterilmesi sz konusu deildir.

Kap veya ambalajlarn geri verilmesinin mutat olduu hallerde, satc bu maddeleri aktifletirerek amortismana tabi tutar.

rnein; tpgaz satlarnda bo tpn geri verilmesi mutat bir olaydr. nk bo tp, satc firma aktifletirerek amortismana tabi tutmaktadr.

2. Kamu Kurum ve Kurulular, Dernek ve Vakflar ile Mesleki Kurulularn Vergilendirilmesi

2.1. Genel Olarak

3065 sayl Kanunun (1/3-g) maddesinde saylan; genel bteye dhil idareler, zel bteli idareler, il zel idareleri, belediyeler ve kyler ile bunlarn tekil ettikleri birlikler, niversiteler, dernek ve vakflar ile her trl mesleki kurulularn ticari, snai, zirai ve mesleki faaliyet kapsamna girmeyen, kurulu amalarna uygun teslim ve hizmetleri vergiye tabi deildir.

Gelir Vergisi Kanununun 70 inci maddesi kapsamna giren mal ve haklarn kiralanmas ilemleri Kanunun (1/3-f) maddesine gre KDVye tabidir. Ancak yukarda saylan kurulularn, iktisadi iletmelerine dahil olmayan gayrimenkullerinin kiraya verilmesi ilemleri Kanunun (17/4-d) maddesine gre vergiden istisnadr.

te yandan yukarda saylan kurululara ait veya tabi olan veya bunlar tarafndan kurulan ve iletilen messeseler ile dner sermayeli kurulular, iktisadi iletme olarak mtalaa edilir. Bunlarn ticari, sna, zirai ve mesleki faaliyetleri vergiye tabi tutulur. Bu erevede belediyelere bal otobs, havagaz, su, elektrik, mezbaha, souk hava deposu vb. iletmeler ile dner sermayeli kurulular, istisna kapsamna girmeyen faaliyetleri dolaysyla vergiye tabi olurlar.

2.2. Genel Bteli dareler

Genel bteli idarelerin faaliyetleri esas olarak KDVnin konusuna girmez. Ancak 3065 sayl Kanunun (1/3-g) maddesi hkmne gre genel bteli idarelerin ticari, sna, zirai ve mesleki nitelikteki teslim ve hizmetleri vergiye tabidir.

Ticari, sna, zirai ve mesleki faaliyetlerine dair harcamalar genel bteden karlanan idarelerin, vergiye tabi faaliyetlerine ait KDV mkellefiyetlerinin aadaki ekilde yerine getirilmesi uygun grlmtr.

3065 sayl Kanunun (46/5) inci maddesinin Bakanlmza verdii yetkiye istinaden, Bakanlmza bavurarak izin alan genel bteli idarelerin vergiye tabi ilemleri sebebiyle KDVmkellefiyetleri tesis edilmez, bu ilemleriyle ilgili KDVvezne alndlarnda ayrca gsterilmek kaydyla muhasebe birimlerince tahsil edilir.

Dier taraftan genel bteli idarelere bal iktisadi amal kurulularn, mesela dner sermayeli iletmelerin, teslim ve hizmetleri ile ilgili mkellefiyetlerinin genel esaslara gre yerine getirilecei ve bu uygulamadan faydalanamayacaklar tabiidir.

2.3. Kamu Kurulularnca Personele Salanan Hizmetler

3065 sayl Kanunun (1/3-g) maddesinde saylan kurum ve kurulularn ticari, sna, zirai ve mesleki nitelikteki teslim ve hizmetleri KDVye tabidir. Ancak, askeri klalardaki kantinler ile kamu kurumlarna ait misafirhane, kre, yemekhane, eitim ve dinlenme tesislerinin iletilmesi veya ynetilmesi suretiyle yrtlen faaliyetler kar amac tamamalar nedeniyle ticari faaliyet kapsamna girmediinden, mnhasran ilgili kurum ve kurulu mensuplarna hitap etmeleri artyla vergiye tabi tutulmaz.

te yandan bu kurululara yaplan mal teslimlerinin ve hizmet ifalarnn, 3065 sayl Kanunun genel hkmleri erevesinde vergilendirilecei tabiidir.

3. Nakil Vastalarn Sat

KDV mkelleflerince iletmelerinde kullanlan otomobil, kamyon, minibs, otobs gibi nakil vastalarnn teslimi vergiye tabidir. letmenin mutat faaliyetinin, bu mallarn iletilmesi veya alm satm olmamas bu durumu deitirmez. Ancak zel hizmetlerde kullanlan binek otomobilleri ile basit usulde vergilendirilen veyavergiden muaf olanlar tarafndan yaplan nakil vasta teslimleri, vergiye tabi tutulmaz.

4. Avukatlk cretleri

Mahkemelerce hkmolunan avukatlk cretlerinin davay kazananlara denmesi KDVnin konusuna girmez. Ancak bu paralardan szlemeleri gerei cret karl alanlar dnda kalan avukatlara intikal eden ksm, serbest meslek kazanc kapsamnda vergiye tabi olur. Avukatlar aldklar bu para iin davay kazanana serbest meslek makbuzu dzenler ve makbuzda alnan tutar zerinden KDV hesaplayp ayrca gsterirler.

Mahkeme kararnda KDV hari eklinde bir ifadenin yer almamas halinde, vekalet cretinin KDVdahilolduu kabul edilir ve i yzde oran uygulanmak suretiyle hesaplananKDV, dzenlenen serbest meslek makbuzunda gsterilir.

5. Personele Salanan Menfaatler

KDV uygulamasnda personele bedelsiz salanan menfaatlerden aada saylanlar vergiye tabi tutulmaz:

a) Personele iyerinde veya mtemilatndayemek verilmesi,

b) Personele yatacak yer veya konut tahsisi,

c) Personelin toplu olarak iyerine gidip gelmesini salamak amacyla yaplantama hizmetleri,

) Personeledemirba olarak verilengiyim eyas.

letmenin iktisadi faaliyetini srdrebilmesi iin yaplan ve iletmede yaratlan katma deerin bir unsuru olan bu masraflar, maliyetin bir paras olduundan, personele tahsis srasnda vergiye tabi tutulmaz, bu mal ve hizmetlerin iktisabnda yklenilen vergiler ise genel hkmlere gre indirim konusu yaplabilir.

6. Mzayede Mahallinde Yaplan Satlar

6.1. Genel Olarak

3065 sayl Kanunun (1/3-d) maddesine gre, cebri icra, izale-i yu, ipotein paraya evrilmesi, tasfiye gibi nedenlerle yaplan ak artrma, pazarlk ve dier ekillerdeki satlar da dahil olmak zere, mzayede mahallerinde yaplan her trl satlar KDVye tabidir. Kanunun istisna ve vergi oranlarna ilikin hkmleri bu satlar iin de geerlidir.

Bu satlarda vergiyi douran olay, satn yapld tarihte vuku bulmaktadr. Verginin mkellefi satlar dzenleyen zel veya resmi kii ve/veya kurulular olup, 3065 sayl Kanunun (23/d) maddesi hkmne gre, satlan maln kesin sat bedeli KDVnin matrahdr. Ancak izale-i yu erevesinde yaplan satlarda alcnn hissedarlardan biri olmas halinde hissesi, bu hisse iin mlkiyet devri sz konusu olmadndan matrahtan indirilir.

Bu satlarda giderler dolaysyla denen vergiler, mallarn kesin sat bedeli zerinden hesaplanan vergiden indirilemez, ancak mzayedeyi dzenleyenin komisyonu zerinden hesaplanan KDVden indirilebilir. Bir komisyon sz konusu deilse, yklenilen vergiler gider veya maliyet olarak dikkate alnr.

Bu satlarla ilgili beyan ve deme mkellefiyeti genel esaslara gre yerine getirilir. Baka faaliyetleri dolaysyla srekli beyanname vermek zorunda olmayan resmi kurulular (icra daireleri hari) tarafndan bu ekilde tahsil edilen KDV, yetki alan ierisinde bulunulan vergi dairelerine en ge 7 (yedi) gn iinde denir. Ancak tahsilt tutarnn 50.000TLyi amas halinde, bu sre beklenilmeksizin ertesi gn mesai bitimine kadar denmesi zorunludur.

Mzayede suretiyle yaplan satlarda esas olan organizasyonun dzenlenmesi olup, mzayedeye katlan saysnn birden fazla kii olmamas, ilemin mahiyetini deitirmez.

6.2. cra Dairelerinde Yaplan Satlar

3065 sayl Kanunun 40 nc maddesi ile Kanunun (17/1) inci maddesinde saylan kurum ve kurululara;

- Sadece vergiye tabi ilemlerinin bulunduu dnemler iin beyanname verdirme,

- Beyanname yerine kaim olmak zere ileme esas belgeleri kabul etme,

- Bu mkelleflere ait verginin beyan ve deme zaman ile tahsiline ilikin usul ve esaslar belirleme,

konusunda Bakanlmza yetki verilmitir.

Sz konusu yetki erevesinde, 3065 sayl Kanunun (1/3-d) maddesi uyarnca mzayede yoluyla sat yapan icra dairelerinin bu satlaryla ilgili KDVnin beyan ve denmesi ile ilgili ilemlerini aadaki ekilde yrtmeleri uygun grlmtr.

6.2.1. Verginin Mkellefi

cra yoluyla yaplan satlarda verginin mkellefi, sat gerekletiren icra daireleridir.

6.2.2. Verginin Beyan ve denmesi

cra dairelerince mzayede mahallinde yaplan satlar nedeniyle hesaplanan KDV, ilgili mevzuat uyarnca en ge bedelin tahsil edildii gn izleyen gnn mesai saati bitimine kadar vergi dairesine beyan edilip ayn sre iinde denir.

Sata ait KDVnin bu sre iinde beyan edilerek denmemesi halinde, teslim gerekletirilmez.

Bu ilem srasnda her bir sata ait bilgileri ieren ve bu Tebli ekinde rnei yer alan (EK:1) 5 No.lu KDV Beyannamesi kullanlr. Bu beyanname, sat gerekletiren icra dairesi yetkilisi tarafndan imza, tarih ve mhr kullanlmak suretiyle onaylanr. Her bir sata ait KDVnin tahakkukuna esas olmak zere dzenlenen bu belgenin bir rnei ile vergi dairesi makbuzu, mkellef tarafndan 213 sayl Vergi Usul Kanununun muhafaza ve ibraz hkmleri erevesinde saklanr.

6.2.3. Aylk Bildirim

cra dairelerince bir ay iinde yaplan satlarla ilgili olarak vergi dairesine beyan edilerek denen KDVye ait bilgiler, ertesi ayn sonuna kadar, rnei bu Tebli ekinde yer alan (EK:2) bildirim ile vergi dairesine ayrca bildirilir. Bu bildirim, satn olmad dnemlerde de vergi dairesine verilir. Bildirimin vergi dairesine verilmemesi halinde, 213 sayl Vergi Usul Kanununun (352/II7)nci maddesine gre usulszlk cezas uygulanr.

Beyanname ve bildirim, mkellefler tarafndan bu Tebliin ekinde yer alan rneklere gre oaltlp kullanlabilir.

6.3. lemin Gereklememesi

Mzayede mahallinde yaplan satlarda, satn herhangi bir sebeple gereklememesi halinde vergi tahakkuk ettirilmez, tahakkuk ettirilen vergi terkin edilir. Buna gre, mzayede suretiyle yaplan satlarda herhangi bir nedenle mallarn alcya tesliminin gereklememesi halinde vergiyi douran olay meydana gelmez.

Bu durumda teslimi gereklemeyen mallar iin KDVnin denmi olmas halinde, bu vergi tahakkuktan terkin edilerek, alcya denmek zere sat yapan kurum veya kurulua iade edilir.

7. Adi Ortaklklarda Vergileme

KDV uygulamasnda adi ortaklklar, bamsz iletme birimleri olarak ayr vergi mkellefiyetine sahiptir. Buna gre; adi ortaklklarca defter tutma, belge dzenleme, muhafaza ve ibraz gibi vergi devleri ile beyanname verme ve vergi deme gibi mkellefiyetlerinin ortaklarndan ayr olarak yerine getirilmesi, ortakln KDV ile ilgili hesaplarnn, ortaklarn varsa ahsi iletmelerindeki ilemlerden ayr yaplmas gerekir.

Adi ortaklklarda, ortakln sona ermesi sonucunu dourmayan hisse devri ilemleri KDVye tabi deildir. Ortakln sona ermesi sonucunu douran devir ilemlerinde ise vergi uygulanr.

Buna gre bir adi ortaklkta, ortaklardan biri veya birkann hisselerini dier ortaklara veya nc ahslara devretmesi, bu ekilde ortaklktan baz ortaklarn ayrlmas veya ortakla yeni ortaklarn alnmas halinde, mevcut adi ortaklk, ortak saysndaki deiiklik dnda aynen devam ediyorsa, bu hisse devri ilemlerinde vergi uygulanmaz.

Hisse devri ilemleri adi ortakln sona ermesi sonucunu douruyor veya ortaklk, ortaklarn karar ile feshediliyorsa, bu devir ilemlerine vergi uygulanmas gerekir. Vergi uygulamas aadaki ekilde yaplr.

Ortaklardan biri veya birkann hisselerinin dier ortak veya ortaklara devredilmesi suretiyle ortakln sona ermesi halinde; devralan ortak veya ortaklarn kendi hisseleri ile satn aldklar hisseler dikkate alnmakszn, ortaklka, devralan ortak veya ortaklara teslim edilen toplam mal bedeli zerinden KDV hesaplanr. Ortaklk tarafndan dzenlenecek olan faturada ayrca gsterilecek olan bu vergi, ilgili dnem ilemleri ile birlikte adi ortakln son beyannamesine dahil edilerek beyan edilir.Devralan ortak veya ortaklar tarafndan ise genel hkmler erevesinde indirim konusu yaplabilir.

KDV ynnden iletme baznda deerlendirilen adi ortaklklarda, KDV beyannamesi ortaklk adna dzenlenir ve ortaklardan birisi tarafndan imzalanmak suretiyle ilgili vergi dairesine verilir. Ortaklarn verginin denmesi bakmndan mteselsil sorumluluk tamalar nedeniyle, ortaklarn ad, soyad, adresleri ve bal bulunduklar vergi dairelerini gsteren bir liste vergi dairesine verilir. Listede yer alan bilgilerde deiiklik olmas halinde bu deiikliler de vergi dairesine bildirilir.

8. Arsa Karl naat leri

Arsa karl inaat iinde iki ayr teslim sz konusudur. Bunlardan birincisi, arsa sahibi tarafndan mteahhide arsa teslimi; ikincisi ise mteahhit tarafndan arsaya karlk olarak arsa sahibine verilen konut veya iyeri teslimidir. Karlkl olarak gerekleen bu teslimlerin her birinin KDV karsndaki durumu aada aklanmtr.

8.1. Arsa Sahibi Tarafndan Mteahhide Arsa Teslimi

Arsann bir iktisadi iletmeye dahil olmas veya arsa sahibinin arsa alm satmn mutat ve srekli bir faaliyet olarak srdrmesi halinde, konut veya iyeri karl mteahhide yaplan bu arsa teslimi KDVye tabidir.

Ancak arsa sahibinin, gerek usulde mkellefiyetini gerektirmeyecek ekilde, arzi bir faaliyet olarak arsasn daire veya iyeri karlnda mteahhide tesliminde vergi uygulanmaz.

8.2. Mteahhit Tarafndan Arsa Sahibine Konut veya yeri Teslimi

Mteahhit tarafndan arsa sahibine arsann karl olarak yaplan teslimlerde, emsal bedel zerinden KDV uygulanr.

9. Yurt Dna Dzenlenen Turlar

Trkiye'de yerleik seyahat acentelerince organize edilerek yurt dna dzenlenen turlara katlanlara, yurt dnda verilen yeme-ime, konaklama, ulatrma, rehberlik, gezi, salk vb. hizmetler yurt dnda verildiinden ve yolcular bu hizmetlerden yurt dnda yararlandndan, bu hizmetler Trkiye'de ayrca KDVye tabi tutulmaz. Ancak, tur organizasyonuna katlanlara yurt iinde verilen hizmetlerKDVye tabidir.

Bu nedenle tur faaliyetiyle ilgili olarak yurt dndan satn alnan hizmet bedellerinin 213 sayl Vergi Usul Kanunu erevesinde belgelenmesi kouluyla, bu hizmetlere ait masraf ve belgelerde gsterilen tutarlara KDV uygulanmaz.

Seyahat acentesi tarafndan mterilere kesilecek faturada hizmet karln tekil eden tm bedel gsterilir. Ancak, KDV yurt dnda verilen hizmet bedelleri dldkten sonra kalan tutar zerinden hesaplanr.

Dier taraftan, yurt dna yaplan yolcu tamaclna ait bedelin ayrca fatura edilmesi veya kesilecek faturada tamaclk karln tekil eden bedelin ayrca gsterilmi olmas halinde, bu bedel3065 sayl Kanunun 14 nc maddesi uyarnca KDVdenistisnadr.

rnek:(A) seyahat acentesinin Nisan/2013 dneminde dzenledii tur faaliyetleri nedeniyle elde ettii bedellerin toplam 50.000 TLdir. Firmann bu seyahat srasnda mterileri iin yurt dndan satn ald konaklama, yeme-ime, rehberlik gibi hizmetlere ait giderler 213 sayl Vergi Usul Kanununa uygun belgelerle tevsik edilmitir. Bu tr giderler toplam 15.000 TL, tamacla ait bilet bedelleri toplam ise 20.000 TLdir. Bu ilemde,

15.000 + 20.000 = 35.000 TL KDVye tabi tutulmaz.

50.000 35.000 = 15.000 TL zerinden iseKDV hesaplanr.

Ancak bu ekilde ilem yaplabilmesi iin firmann mterilerine kesecei faturalarda; yurt dnda yaplan masraf tutarn ve tamaclk bedelini ayr ayr gstermesi, kalan bedel zerinden vergi hesaplamas gerekir.

10. Promosyon rnleri, Numune ve Eantiyonlar

10.1. Promosyon rnleri

Ticari hayatta, ticareti yaplan mallara olan talebin artrlmas amacyla, bir takm pazarlama teknikleri gelitirilmekte, sat yaplan maln yannda baka bir maln ayrca bir bedel alnmakszn verilmesi de ska karlalan bir pazarlama teknii olarak ortaya kmaktadr. Bir maln tasarruf hakknn malik veya adna hareket edenlerce, alcya veya adna hareket edenlere devri olarak tanmlanan teslim hkmleri erevesinde ticari bir iletmenin yapt bedelsiz teslimler de KDVye konu olmaktadr.

Ancak, firmalarn iktisadi faaliyetini geniletme, emsal iletmelerle rekabet edebilme, retim veya satn yaptklar mallara olan talebi koruma veya artrma amacyla bir maln yannda baka bir mal verilmesi eklinde gerekleen ilemlerde, promosyon rn asndan bir bedelsiz teslim sz konusu olmaz.Zira, firmann genileyen faaliyetiyle balantl olarak iletmede yaratlan katma deer artar.

Nitekim piyasadan satn alnan veya ithal edilen mallarn promosyon rn olarak mterilere verilmesi, mkellefler asndan pazarlama gideri niteliini tadndan,bu mallarn al bedelleri gider olarak kaydedilebilir.

Dolaysyla, firmann yaratt katma deer ierisinde vergilenen promosyon mallarnn mterilere verilmesi srasnda KDV hesaplanmasna gerek bulunmayp, bu rnler iin yklenilen KDV ise indirim konusu yaplabilir.

Bu durum, KDV sistemindeki farkl oran uygulamas nedeniyle baz sorunlara neden olmakta ve dk oranda vergiye tabi bir maln yannda yksek oranda vergiye tabi bir maln promosyon rn olarak verildii hallerde, promosyon olarak verilen mallarn ticaretini yapan firmalar asndan haksz rekabet sorunu ortaya kmaktadr.

3065 sayl Kanunun (29/4) nc maddesi ile vergi indirimi uygulamasnda doabilecek aksaklklar, vergi mkerrerliine ve vergi muafiyetine meydan vermeyecek ekilde, bu Kanunun ana ilkelerine uygun olarak giderme ve indirimle ilgili usul ve esaslar dzenleme konusunda Bakanlmza yetki verilmitir.

Bu yetki erevesinde, promosyon rn olarak verilen maln (ayn iletmede imal veya ina edilenler dahil) tabi olduu KDV orannn;

- Sat yaplan mala ait KDV oranna eit veya daha dk oranda olmas halinde promosyon rn iin yklenilen KDVnin tamamnn indirim konusu yaplmas,

- Sat yaplan maln tabi olduu KDV oranndan yksek olmas halinde ise promosyon rn iin yklenilen KDVden, sat yaplan maln tabi olduu orana isabet eden ksmn indirim konusu yaplmas, kalan ksmn gelir veya kurumlar vergisi asndan gider veya maliyet olarak dikkate alnmas,

uygun grlmtr.

Her iki durumda da promosyon rn olarak satn alnan, ithal edilen ya da ayn iletmede imal veya ina edilen mallarn; ne kadarnn ayn dnemde ayrca bir bedel tahsil edilmeksizin verilecei, ne kadarnn stoklarda kalaca bilinemediinden bu mallara ilikin olarak yklenilen vergi, ncelikle "indirilecek KDV" hesabna alnr.

Birinci durumda, promosyon mallarnn alm, imal veya inas ile her hangi bir bedel alnmakszn mterilere verilmesi ileminin ayn dnemde veya farkl dnemlerde gereklemesi, bu mallarla ilgili olarak yklenilip indirim konusu yaplacak KDV asndan bir nem tamaz.

Promosyon rnnn tabi olduu KDV orannn, sat yaplan maln tabi olduu orandan yksek olduu hallerde ise;

- Promosyon olarak verilen mallarn alm, imal veya inas ile ayrca bir bedel tahsil edilmeksizin mterilere verilmesi ileminin ayn dnemde gereklemesi halinde, bu mallarla ilgiliolarak yklenilen ve ncelikle "indirilecek KDV" hesabna alnm olan KDVden, sat yaplan maln tabi olduu orana isabet eden ksm dndaki tutar, "indirilecek KDV" hesabndan karlarak gider hesaplarna intikal ettirilir.

- Promosyon rnnn satn alnd ya da iletmede imal veya ina edildii dnemde deil de daha sonraki dnemlerde mterilere verilmesi halinde ise bu rnlerle ilgili olarak mallarn satn alnd, imal veya ina edildii dnem beyannamesinde "indirilecek KDV" olarak beyan edilen tutardan, sat yaplan maln tabi olduu orana isabet eden ksmn dlmesinden sonra kalan tutar, rnlerin ayrca bir bedel alnmakszn teslim edildii dnem beyannamesinin lave Edilecek KDV satrna dahil edilerek beyan edilir ve ayn miktar gider veya maliyet hesaplarna alnr.

Promosyon rn iin yklenilen vergiden indirim konusu yaplacak ksm;

Promosyon rn iin yklenilen vergitutar

X

Sat yaplan maln tabi olduu oran

Promosyon rnnn tabi olduu oran

forml ile hesaplanr, artan ksm gider veya maliyet olarak dikkate alnr.

te yandan, promosyon rn olarak verilen mallarn al srasnda yaplan dier giderlere ilikin yklenilen KDV genel hkmler erevesinde indirim konusu yaplr.

rnek 1:(A) gazetecilik firmas, periyodik dnemler halinde veya her gn gazetenin yannda ek olarak bir dergi vermektedir. Gazetenin satn artrmak amacyla ve ayrca bir bedel alnmakszn verilen bu dergi, iletmede yaratlan katma deerin bir unsuru niteliinde olduundan tesliminde ayrca KDV hesaplanmaz. Gazete ve derginin teslimi ayn oranda KDVye tabi olduundan, dergi iin yklenilen verginin tamam indirim konusu yaplr.

rnek 2:Bir deterjan firmas, imal ederek satn yapt rnlere olan talebi artrmak amacyla 4 kg deterjan alan mterisine, ayrca bir bedel almakszn 1 kg daha deterjan vermek suretiyle bir kampanya dzenlemitir. Deterjanlarn toplam bedeli 20 TLdir. Bu ilemde sat yaplan mal 4 kg deil 5 kg deterjandr. Dolaysyla, sat yaplan maln teslim bedeli olan 20 TL zerinden KDV hesaplanmas, yklenilen KDVnin tamamnn indirim konusu yaplmas gerekir.

rnek 3:(A) gazetecilik iletmesi, okurlarna 30 kupon karlnda kitap vereceini taahht etmi ve Eyll/2013 dneminde (B) firmasndan 80.000 adet kitap satn almtr. Bu al ilemi srasnda 800.000TL mal bedeli ve 64.000TLKDVdemitir.

Gazete iletmesinin okurlarna verecei kitaplarn bedelleri gelir ve kurumlar vergisi asndan pazarlama gideri olarak kabul edilir ve ayrca bir bedel alnmamas kouluyla, bu rnlerin tesliminde KDV hesaplanmaz.

Bu ilemde sat yaplan mal gazete olup teslimi (% 1), promosyon rn olarak verilen kitap ise (% 8) orannda KDVye tabidir. Gazete iletmesi, promosyon mallarnn alm iin yklendii KDVnin tamamn ncelikle "indirilecek KDV" hesabna alr. Promosyon mallarnn tmnn ayn dnemde mterilere verilmesi halinde, iletmenin kitaplar iin yklendii KDVden, sadece ana maln tabi olduu orana (% 1) isabet eden ksm indirim hesaplarnda kalr, artan ksm gider hesaplarna alnr. Yukardaki forml erevesinde indirim konusu yaplacak KDV;

64.000 TL x (1 : 8) = 8.000 TL olarak hesaplanr.

(64.000 8.000 =) 56.000 TL ise gider olarak dikkate alnabilir.

10.2. Eantiyon veya Numune Mallar Verilmesi

Firmalarn belirli zamanlarda, zellikle dini bayramlarda ve ylbalarnda kendi tantmlarn yapmak amacyla herhangi bir bedel almakszn kalem, anahtarlk, ajanda, takvim ve benzeri eya datmalar geleneksel hale gelmitir. Ticari hayatta eantiyon olarak adlandrlan bu rnler, her ne kadar iletmede tketilmemekte ise de ayni pazarlama gideri niteliinde olduundan, bu rnlerin mterilere ayrca bir bedel alnmakszn teslimi KDV hesaplanmasn gerektirmez.

Dier taraftan, firmalar halen satn yaptklar veya piyasaya yeni kardklar bir rnn tantmn salamak amacyla numune mallar retmekte ve bu mallar da ayrca bir bedel tahsil etmeksizin vermektedir. Ana maln btn zelliklerini tamakla birlikte, sata konu edilemeyecek bir miktarla snrl olan ve zerinde Numunedir, parayla satlmaz, vb. ibareleri tayan bu mallar da iletmede tketilmemekle birlikte ayni pazarlama gideri zelliini tadndan, bu mallarn bedel alnmakszn teslimi de eantiyonlarda olduu gibi KDV hesaplanmasn gerektirmez.

Bu aklamalar erevesinde gerek numune, gerekse eantiyon ad altnda teslim edilen mallarn;

- Ticari teamllere uygun nitelikte ve miktarda olmas,

- Ayrca bir sata konu olmayacak ekilde verilmesi,

hallerinde KDV hesaplanmaz.

Bu artlara ilaveten, numune mallarn, firmann unvan ve para ile satlmayacan belirten bir erhi tamas gerekir.

letmenin iktisadi faaliyetini yaygnlatrmaya ve tantmaya ynelik olarak verilen bu mallar iin yklenilen vergiler, genel hkmler erevesinde indirim konusu yaplr.

rnek 1:ampuan imalat ile uraan (A) firmas, satn yapt ampuanlar bir kere kullanmaya mahsus miktarlarda poetleyerek, tketicilerin posta kutularna koymak suretiyle datmtr.

Ayr bir sata konu olmayacak ekilde tketiciye ynelik ve reklm mahiyetinde verilen, ayrca ambalajnda numune olduu belirtilen bu ampuanlar iin KDV hesaplanmaz, bu rnlere ilikin yklenilen KDV ise indirim konusu yaplr.

rnek 2:Bir ila firmas, piyasaya yeni karaca bir ilacn tantmn salamak amacyla doktorlara, zerinde "Numunedir. Satlamaz." ibaresi bulunan ilalar numune olarak vermektedir. la firmas bu ilalar iin KDV hesaplamaz, yklendiiKDV ise indirim konusu yaplr.

Esasen ticari hayatta yerini bulan promosyonlar ile iletme asndan ayni pazarlama gideri niteliinde olan eantiyon ve numunelerin; bedel tahsil edilmeksizin mterilere verilmesi ilemi KDVye tabi olmamakla birlikte, bu rnleri bedelsiz olarak alan kii ve kurulularn, sz konusu mallar gerek usulde KDV mkellefi olarak ticari bir ileme konu etmeleri halinde, bu teslim ilemiKDVye tabi olup maln ait olduu oran zerinden vergi hesaplanmas gerekir.

11. Tketicinin Korunmas Hakknda Kanun Kapsamndaki Satlar

11.1. Satlan Maln ade Edilmesi, Baka Bir Mal ile Deitirilmesi, denen Bedelin ade Edilmesi, Deer Kaybnn Bedelden ndirilmesi

3065 sayl Kanunun(8/2)nci maddesinin Bakanlmza verdii yetkiye dayanlarak, 4077 sayl Tketicinin Korunmas Hakkndaki Kanun[footnoteRef:5] kapsamnda, denen KDVnin iadesi konusunda aadaki ekilde ilem yaplr. [5: 08.03.1995 tarihli ve 22221 sayl Resmi Gazetede yaymlanmtr.]

Tketiciler tarafndan mallarn iade edilip bedellerinin geri verilmesinin istendii durumlarda, satc tarafndan denen bedellerin KDV dahil tutarlar tketiciye iade edilir. Satclar ilemlerinin dzeltilmesi iin iade edilen mal nedeniyle gider makbuzu dzenler ve tketiciden iade edilen mala ait fatura ve benzeri belgeyi bu makbuz ekinde geri alrlar. Gider makbuzunda iade edilen maln KDVsi sat bedelinden ayr gsterilir ve bu miktar indirim konusu yaplmak suretiyle ilem dzeltilir.

ade edilen mala ait fatura veya benzeri belgenin fiili imknszlklar nedeniyle ibraz edilemedii durumlarda, ayn ekilde zerine al belgesinin ibraz edilemedii aka belirtilmek suretiyle gider makbuzu dzenlenmesi mmkndr.

ade edilen maln yerine ayn veya baka bir maln verildii durumlarda ise, satc tarafndan yukarda sz edilen ilemlerin yan sra bu defa verilen yeni mal iin fatura ve benzeri belge dzenlenecei tabiidir. Dolaysyla iade edilen mallarn yerine verilen yeni mallarn deerleri dikkate alnarak belge dzenleneceinden, iade edilen mallar ile yeni verilen mallar arasnda deer farknn olup olmamas dzeltme ilemini etkilemez.

11.2. Taksitli Satlar

3065 sayl Kanunun (24/c) maddesinde, vade fark, fiyat fark, faiz, prim gibi eitli gelirler ile servis ve benzer adlar altnda salanan her trl menfaat, hizmet ve deerlerin KDV matrahna dahil olduu hkme balanmtr.

Buna gre, taksitli olarak yaplan satlarda vade fark ve faiz dahil toplam tutar zerinden hesaplanan KDVnin maln teslimi annda beyan edilip denmesi gerekir.

Ancak, tketicinin taksitlerini zamanndan nce demek suretiyle faizde bir indirime gidilmesi halinde, indirilen faiz ve bu faize ait KDV satc tarafndan alcya iade edilir ve yukarda yer alan esaslar erevesinde ilem yaplr.

11.3. Kapdan Satlar

4077 sayl Tketicinin Korunmas Hakkndaki Kanunun 8 inci maddesinde iyeri, fuar, panayr gibi sat meknlar dnda yaplan satlar kapdan sat olarak tanmlanmtr. Bu tr satlarda; tketiciye, teslim ald tarihten itibaren yedi gn iinde mal kabul etme veya hibir gereke gstermeden ve hibir ykmllk altna girmeden reddetme hakk tannmtr.

3065 sayl Kanunun 2nci maddesinde teslim, bir mal zerindeki tasarruf hakknn malik veya onun adna hareket edenlerce, alcya veya adna hareket edenlere devredilmesi eklinde tanmlanmtr.Kanunun 10/a maddesinde ise, mal teslimi ve hizmet ifas hallerinde vergiyi douran olayn, maln teslimi veya hizmetin ifas annda meydana gelecei hkme balanmtr.

Buna gre, kapdan yaplan satlarda mallar zerindeki tasarruf hakk deneme ve muayene sonucu devredileceinden, bu kapsamdaki satlara ait KDVnin, deneme ve muayene sonucu tesliminin yapld vergilendirme dneminde beyan edilip denmesi gerekir.

12. Profesyonel Futbol Faaliyetleri

12.1. Spor Kulpleri

Profesyonel futbol faaliyetleri, 5253 sayl Dernekler Kanununa[footnoteRef:6] gre kurulan ve faaliyet gsteren dernek statsndeki kurulular ya da kamu idare ve messeselerine ait idman ve spor messeseleri eliyle gerekletirilmektedir. 5894 sayl Trkiye Futbol Federasyonu Kurulu ve Grevleri Hakknda Kanunun[footnoteRef:7], Trkiye Futbol Federasyonu Statsne ilikin (76/5) inci maddesine gre futbolla uraan bir kulp, futbol ubesini ilgili kanun ve ynetmelikler dorultusunda kurulmu bir anonim irkete devredebilir. Bunun sonucu olarak, profesyonel futbol faaliyetleri anonim irket statsndeki kurulularca da yaplabilir. [6: 23.11.2004 tarihli ve 25649 sayl Resmi Gazetede yaymlanmtr.] [7: 16.05.2009 tarihli ve 27230 sayl Resmi Gazetede yaymlanmtr.]

3065 sayl Kanunun (1/1)inci maddesinde ticari, snai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti erevesinde yaplan teslim ve hizmetlerin vergiye tabi olduu hkme balanmtr. Ayn Kanunun (1/3-g) maddesinde ise, genel bte kapsamndaki kamu idareleri ve zel bteli idarelere, il zel idarelerine, belediyeler ve kyler ile bunlarn tekil ettikleri birliklere, niversitelere, dernek ve vakflara, her trl mesleki kurululara ait veya tabi olan veyahut bunlar tarafndan kurulan veya iletilen messeseler ile dner sermayeli kurulularn veya bunlara ait veya tabi dier messeselerin ticari, sna, zirai ve mesleki nitelikteki teslim ve hizmetlerinin KDVye tabi olduu belirtilmitir.

Bu maddelerde hkme baland zere dernekler ile kamu idare ve messeselerinin faaliyetleri dorudan KDVnin konusuna alnmam, bu kurululara ait veya tabi olan messeselerin yukarda belirtilen nitelikteki teslim ve hizmetlerinin vergiye tabi olduu belirlenmitir. Bu belirleme gerei yukarda belirtilen idman ve spor messeselerine sahip dernekler ile kamu idare ve messeseleri, bu statleri ile verginin mkellefi olmayp, yalnzca bu messeselere ait veya tabi olan iktisadi iletmeleri nedeni ile mkelleftirler.

Spor kulb dernekleri, amatr ve profesyonel spor faaliyetleri yannda eitli alanlarda faaliyet gsteren messeselere sahiptirler. Bir iktisadi iletme niteliinde olan profesyonel futbol ubeleri ile sosyal tesis, lokal, otopark, spor okullar ve kurslar, spor sahalar, salk merkezleri, plaj tesisleri ve benzeri iktisadi iletmelerin teslim ve hizmetleri, yaplan aklamalar erevesinde KDVnin konusuna girmektedir.

3065 sayl Kanunun (1/3-g) maddesine gre, profesyonel futbol ubelerinin KDV kapsamna giren teslim ve hizmetleri aada saylmtr:

- Ma haslatlar,

- Spor toto-loto ve iddaa isim hakk gelirleri,

- Spor malzemesi ve hediyelik eya sat,

- Yayn hakk gelirleri,

- Reklam gelirleri,

- Dier gelirler.

Faaliyetin zorunlu bir unsuru olarak yaplan futbolcu transferleri ile kiralamalar karl kulplerce elde edilen bedeller,3065 sayl Kanunun (1/3-g) maddesi kapsamnda saylamayacandan verginin konusuna girmemektedir.Ancak, anonim irket statsnde sportif faaliyetlerde bulunan kurulularn btn teslim ve hizmetlerinin 3065 sayl Kanunun (1/1) inci maddesi gereince vergiye tabi olduu ise aktr.

Sz konusu faaliyetlerin vergilendirilmesi ile ilgili olarak uygulamada tereddde dld anlalan konular aada aklanmtr.

Profesyonel sporcularn katld futbol faaliyetlerine ilikin olarak dzenlenen biletler, 213 sayl Vergi Usul Kanunu hkmlerine uygun olmal ve bilet bedeli KDV dahil olarak belirlenmelidir.

3065 sayl Kanunun (10/b) maddesinde, maln tesliminden veya hizmetin yaplmasndan nce fatura veya benzeri belgelerin verilmesi hallerinde vergiyi douran olayn, bu belgelerin dzenlenmesi ile meydana geldii hkme balanmtr.

Kanunun (20/1) inci maddesinde ise teslim ve hizmet ilerinde KDVnin matrahnn, bu ilemlerin karln tekil eden bedel olduu belirtilmitir.

Buna gre, profesyonel futbol ubelerinin teberrulu, sezonluk bilet ve giri kartlarnn toplam sat bedeli KDV dahil olarak belirlenmeli ve bunlarn satnn yapld vergilendirme dneminde beyan edilmelidir.

Profesyonel futbol ubelerinin yukarda saylan spor malzemesi ve hediyelik eya sat, spor toto-loto, iddaa, yayn hakk, reklam ve benzeri gelirleri ile spor kulplerinin spor okul ve kurs, lokal, sosyal tesis, otopark, spor sahalar, salk, plaj tesisleri iletmek gibi ticari faaliyetleri kapsamnda yapacaklar teslim ve hizmetlere KDV uygulanr.

Ayn Kanunun (17/2-b) maddesinde ise, kanunlarn gsterdii gerek zerine bedelsiz olarak yaplan mal teslimi ve hizmet ifalar ile yukarda saylan kurum ve kurululara bedelsiz olarak yaplan her trl mal teslimi ve hizmet ifalarnn KDVye tabi olmad hkme balanmtr.

Buna gre, sz konusu madde kapsamna giren profesyonel spor faaliyetleri ile ilgili olarak dzenlenen serbest giri kartlarna KDV uygulanmaz, ancak bunun dnda kalan kartlara ise Kanunun (27/1) inci maddesi gereince emsal bedeli zerinden KDV hesaplanr.

Dier taraftan, bu Tebliin (I/C-2.1.2.4) blmnde, reklm alanlarn gerek usulde KDV mkellefiyetinin olmamas durumlarnda, reklm verenlere sorumluluk uygulamas ngrlmtr.

12.2. Trkiye Futbol Federasyonu

5/5/2009 tarih ve 5894 sayl Kanunla her trl futbol faaliyetlerini milli ve milletleraras kurallara gre yrtmek, tekilatlandrmak, gelitirmek ve Trkiyeyi futbol konusunda yurt iinde ve yurt dnda temsil etmek zere, zel hukuk hkmlerine tabi, tzel kiilie sahip, zerk Trkiye Futbol Federasyonu kurulmutur.

Trkiye Futbol Federasyonu, profesyonel futbol faaliyetlerini dzenleme hizmeti karlnda ma hslatlarndan, futbol mterek ve sabit ihtimalli bahis oyunlarndan, spor toto-loto, iddaa gelirlerinden pay almakta, ayrca mal varl deerlerinin devir, temlik, sat ve kiralanmas ve milli ma hslatlar ile yayn ve reklm gelirleri elde etmektedir.

Sz konusu faaliyetler iktisadi iletme kapsamna girdiinden, bu faaliyetler iin KDV hesaplanacak ve futbol federasyonu tarafndan beyan edilip denecektir. Federasyon ald paylar iin ilgili kurululara (ma hslatlar iin kulplere, spor toto-loto, iddaa pay iin Tekilat Mdrlklerine vb.) fatura ve benzeri belge dzenleyecek, milli ma hslatlarn ise giri biletleri ile belirleyecektir.

12.3. Spor Genel Mdrl

Profesyonel futbol malar genellikle mlkiyeti Spor Genel Mdrlne ait olan statlarda oynanmaktadr. Kanun gerei kulplere tahsis edilen veya kiraya verilen statlar iin Spor Genel Mdrlne denen kira veya tahsis bedelleri KDVnin konusuna girmemektedir. Ancak statlardaki bfe ve benzeri yerlerin kiraya verilmesi veya iletilmesi ileminin ticari organizasyon oluturmas nedeniyle KDVye tabi olduu aktr.

12.4. Defter Tutma ve Belge Dzenleme

Yukarda saylan kurululardan vergiye tabi mal teslimi ve hizmet ifalarnda bulunanlar,KDV mkellefiyetlerini tesis ettirmek ve 213 sayl Vergi Usul Kanunu hkmlerine gre defter tutmak ve belge dzenlemek zorundadrlar.

12.5. ndirim

3065 sayl Kanunun (29/1)inci maddesinde, mkelleflerin yaptklar vergiye tabi ilemler zerinden hesaplanan KDVden, bu Kanunda aksine hkm olmadka faaliyetlerine ilikin vergilerin indirim konusu yaplabilecei hkme balanmtr.

Buna gre, spor kulplerinin iktisadi iletmelerinin, Trkiye Futbol Federasyonu ile Spor Genel Mdrlne bal spor mdrlklerinin vergiye tabi ilemler zerinden hesaplanan KDVden, sadece vergiye tabi ilemler iin yklenilen KDVnin indirilmesi mmkndr. Dolaysyla ad geen kurum ve kurulularn vergiye tabi olmayan ilemleri nedeniyle denen KDVnin indirim konusu yaplmas sz konusu olmayp, bu vergilerin gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alnmas gerekmektedir.

Ancak, vergiye tabi olan veya olmayan ilemlerin birlikte yaplmas ve ayrtrlmasnn mmkn olmamas durumunda, ortak harcamalara ilikin KDV indirim konusu yaplabilecektir.

Bu aklamalar erevesinde spor kulpleri, tamamen amatr spor faaliyetlerine ilikin olarak yaptklar harcamalar iin dedikleri KDVyi indirim konusu yapamayacaklardr. Ancak, irket olarak faaliyet gsteren ve tm faaliyetleri ticari nitelikte saylan spor kulpleri byle bir ayrm yapmakszn, amatr spor faaliyetlerine ait yklendikleri KDVyi de indirebileceklerdir.

te yandan, Trkiye Futbol Federasyonu ile Spor Genel Mdrlne bal Spor Mdrlkleri ise tahsil ettikleri KDVden sadece vergiye tabi ilemleri nedeniyle yklendikleri vergileri indirim konusu yapabileceklerdir.

13. Basit Usulde Vergilendirilen Mkelleflerin KDV Karsndaki Durumu

3065 sayl Kanunun (17/4-a) maddesi uyarnca, Gelir Vergisi Kanununa gre basit usulde vergilendirilen mkelleflerin teslim ve hizmetleri KDVden istisna edilmi olup bu mkellefler tarafndan KDV Beyannamesi verilmeyecektir.

Basit usulde vergilendirilen mkelleflerin bu Kanun kapsamndaki mal ve hizmet almlarnda ise genel hkmler erevesinde KDVuygulanaca tabiidir.

14. ehirleraras Yolcu Tamacl

Otobslerle yaplan ehirleraras yolcu tamaclnda, otobs irketleri, tamaclk iini baka otobs sahiplerine yaptrsalar bile, kendi adlarna kestikleri btn biletlerle ilgili KDVyi kendileri beyan edeceklerdir. Bilet bedelleri KDV dahil olarak tespit edileceinden, beyan edilecek vergi, i yzde yoluyla hesaplanr.

te yandan bamsz otobs sahipleri,otobs irketine yaptklar tama hizmetinin bedelini tahsil ederken, tahsilt tutar zerinden KDV hesaplar ve dzenleyip irkete verdikleri faturalarda KDVyi ayrcagsterirler. Bu ekilde hesaplanan vergi, otobs irketleri tarafndan, yolculardan tahsil edilen KDVden genel hkmler erevesinde indirilir.

15. la Bedelleri

la bedelleri,KDVdahiltutar eklinde ambalajlara yazlr, bu satlarda ayrca vergi hesaplanmaz, beyan edilecek vergi i yzde yoluyla hesaplanr.

Genel bte kapsamndaki kamu idareleri, zel bteli idareler, il zel idareleri, belediyeler ve kamu iktisadi kurulular ile sosyal gvenlik kurumlarnn tedavi yardmndan yararlananlarn ila giderleri, yararlananlarla mezkr kamu kurum ve kurulular arasnda paylalmaktadr. Bu ilalarn bedellerine ait KDV de ayn oranlara gre paylalr. Eczaneler, kamu kurum ve kurulular ile yararlancnn paylarn vergili bedel zerinden ayr ayr hesaplayp tahsil eder.

C. MKELLEF VE VERG SORUMLUSU

1. Mkellef

KDVnin mkellefi esas itibaryla vergiye tabi ilemleri yapanlardr. Ancak Kanunun 8 inci maddesinde zellik arz eden baz ilemler de dikkate alnarak verginin mkellefi ayr ayr saylmtr. Buna gre mkellef saylanlar Kanundaki sralamasna gre aada aklanmtr:

a) Mal teslimi ve hizmet ifalarnda mkellef, bu mallar teslim edenler veya hizmeti yapanlardr.

b) Mal ve hizmet ithalatnda ise mal veya hizmeti ithal edenlerdir. thalatn kamu sektr veya zel sektr tarafndan yaplmas veya herhangi bir ekil ve surette gerekletirilmesi, zellik tamas mkellefiyeti etkilemez.

c) Transit tamalarla Trkiye ile yabanc lkeler arasnda yaplan tamalarda gmrk veya gei ilemine muhatap olanlar mkelleftir. Buradaki tamadan ikametgh, iyeri, kanuni merkezi ve i merkezi Trkiye'de bulunmayan ahslar tarafndan yaplan tamann anlalmas gerekir. kametgh, iyeri, kanuni merkezi veya i merkezi Trkiye'de olan ahslar tarafndan yaplan bu nevi tamalarda ise mkellef genel hkmlere gre tama iini yapanlardr.

Gmrk veya gei ilemine muhatap olanlar, tayann temsilcisi olabilecei gibi aracn ofr de olabilir.

d) PTT ve TRT Kurumlarnca yaplan hizmetlerde mkellefler PTT A.. veya TRT Genel Mdrldr.

e) Spor-Toto, Piyango (Milli Piyango dhil) ve benzeri her trl ans ve talih oyunlarnda, oyunlar tertipleyenler veya tekilat mdrlkleri (Spor-Toto Tekilat Bakanl ve Milli Piyango Genel Mdrl) mkelleftir.

Bu tr oyunlarn bayileri, bu ileri dolaysyla mkellef saylmazlar. Ancak bu tr oyunlarn mkellefi saylan tekilat mdrlkleri (Spor-Toto ve Milli Piyangoda Spor-Toto Tekilat Bakanl ve Milli Piyango Genel Mdrl),KDVyi bayi karlarn da ihtiva edecek ekilde toplam bedel zerinden hesaplarlar.

At yar ve dier mterek bahis ve talih oyunlarnda mkellef bunlar tertipleyenler olup, bu oyunlarn bayileri bu ileri nedeniyle mkellef saylmazlar.

g) Profesyonel sanatlarn yer ald gsteriler ve konserler ile profesyonel sporcularn katld faaliyetler, malar, yarlar ve yarmalarda mkellef bunlar tertipleyenler veya gsterenlerdir.

h) Gelir Vergisi Kanununun 70 inci maddesinde belirtilen mal ve haklarn kiralanmas ilemlerinde, bu mal ve haklar kiraya verenler mkelleftir.

) Kanunun (1/3-h) maddesine gre, istee bal mkellefiyette ise talepte bulunanlar mkelleftir.

1.1.Fazla veya Yersiz Uygulanan Vergi

1.1.1.Fazla veya Yersiz Vergi Uygulayanlar

3065 sayl Kanunun (8/2)nci maddesine gre, vergiye tabi bir ilem sz konusu olmad veya KDVyi fatura veya benzeri vesikalarda gstermeye hakk bulunmad halde, dzenledii bu tr vesikalarda KDV gsterenler, bu vergiyi demekle mkelleftirler. Bu husus kanuna gre borlu olduklar vergi tutarndan daha yksek bir mebla gsteren mkellefler iin de geerlidir. Bu gibi sebeplerle fazla denen vergiler, Maliye Bakanlnn belirleyecei usul ve esaslara gre ilgililere iade edilir.

rnein;Gelir Vergisi Kanununa gre vergiden muaf olanlar, mal ve hizmet satlar dolaysyla KDVhesaplamazlar. Kanun hkmne ramen sat bedellerinde vergi gsterip mteriden vergi tahsil edenler, bu vergiyi vergi dairesine yatrmak zorundadrlar.

Ayn ekilde kanuna gre borlu olduklar vergi tutarndan daha yksek bir mebla gsteren mkellefler de fazla tahsil ettikleri vergiyi vergi dairesine demek mecburiyetindedirler.

rnek:100.000TLlik bir sat iin 8.000 TL vergi hesaplamas gerekirken, 18.000TL hesaplayp mteriden tahsil edenler, fazla tahsil ettikleri bu vergiyi ilgili vergi dairesine beyan edip demek zorundadrlar.

1.1.2. Fazla veya Yersiz denen Verginin adesi

3065 sayl Kanunun (8/2)nci maddesi kapsamnda fazla veya yersiz denen verginin iadesi aadaki esaslara gre gerekletirilir.

Kural olarak, fazla veya yersiz hesaplanan vergi bulunmas durumunda, gerek satc gerekse alc nezdinde ilemin KDV uygulanmadan nceki hale dndrlmesi esastr.

Fazla veya yersiz olarak hesaplanan vergi, ncelikle satc tarafndan alcya iade edilecektir. Alcnn indirim hakk bulunan mkellef olmamas durumunda, satcnn sz konusu fazla veya yersiz KDV tutarn alcya dediini gsterir bir belge ile vergi dairesine bavurmas gerekmektedir. Alcnn indirim hakk bulunan bir mkellef olmas durumunda ise, satcnn fazla veya yersiz KDV tutarn alcya dediini gsterir belgeye ek olarak, alcnn fazla veya yersiz KDV tutarn indirim hesaplarndan karmak suretiyle dzeltme yaptnn alcnn vergi dairesinden alnacak bir yazyla tevsiki de istenecektir.

5018 sayl Kamu Mali Ynetimi ve Kontrol Kanununa[footnoteRef:8]ekli cetvellerde yer alan idare, kurum ve kurulular tarafndan yaplan teslim ve hizmetler dolaysyla fazla ve yersiz uygulanan vergi, sz konusu idare, kurum ve kurulular tarafndan dzenlenecekyazya istinaden vergi dairesi tarafndan yukardaki aklamalar dorultusunda alcya iade edilir. Sz konusu yaznn genel bteli idarelerde sz konusu tutarn tahsil edildii ve gelir hesaplarna aktarld, dier idare, kurum ve kurulularda ise beyan edilerek vergi dairesine dendiini tevsik etmesi gerekir. [8: 24.12.2003 tarihli ve 25326 sayl Resmi Gazetede yaymlanmtr.]

Satcnn, fazla veya yersiz olarak hesaplanan vergiyi alcya dediini gsterir belge ve indirim hakk bulunan alclarn dzeltmeyi yaptn gsterir vergi dairesi yazs ile birlikte, beyanlarn dzeltmesi gerekmektedir. Bu kapsamda, fazla veya yersiz hesaplanan KDV tutar, ilgili dnem beyannamesinden tenzil edilir ve sonraki dnemler de buna gre dzeltilir.

Fazla veya yersiz olarak dendii iddia edilen KDVnin, satc tarafndan iade olarak talep edilebilmesi iin, KDV beyannamesinde hesaplanan KDV olarak beyan edilmesi ve beyana konu edildii dnem ile iade talep edilen dnem arasnda asgari sz konusu KDV tutar kadar denecek KDV kmas gerekmektedir.

- Beyan edilen dnemle iade talep edilen dnem arasnda, fazla veya yersiz uygulanan KDV tutarndan daha dk tutarda denecek KDV kmas durumunda, sadece bu tutar iadeye konu edilebilecektir.

- Beyan edilen dnemle iade talep edilen dnem arasnda denecek KDV kmamas durumunda ise, sadece dzeltme yaplacak olup, iade sz konusu olmayacaktr.

thalat srasnda fazla veya yersiz uygulanan vergiler,3065 sayl Kanunun 48 inci maddesi hkmne gre; indirim hakkna sahip olmayanlaraGmrk Kanununa gre iade olunacaktr.

thalat srasnda fazla veya yersiz uygulanan verginin indirim hakkna sahip mkelleflere iadesi, mkellefin beyanlarnn dzeltilmesi zerine bal olduu vergi dairesince gerekletirilir. Bunun iin, indirim hakkna sahip mkellef, gmrk idaresine bir dileke ile bavurarak, gmrk idaresi fazla veya yersiz tahsil ettii vergi tutarn mkellefin vergi dairesine dorudan gnderecei bir yaz ile bildirir. Vergi dairesi bu yaz zerine iade talebini sonulandrr.

8/10/2012 tarihli ve 2012/3792 sayl Bakanlar Kurulu Kararnn[footnoteRef:9] 1, 2 ve 3 nc maddelerinde, 6/6/2002 tarihli ve 4760 sayl zel Tketim Vergisi Kanununa[footnoteRef:10] ekli (I) sayl listenin (B) cetvelindeki vergi tutarlar uygulanarak teslim edilen mallarn, imalatlar tarafndan imalatta kullanlmalar halinde, vergi tutarlarnn indirimli uygulanmasna ynelik dzenlemeler yaplmtr. [9: 09.10.2012 tarihli ve 28436 sayl Resmi Gazetede yaymlanmtr.] [10: 12.06.2002 tarihli ve 24783 sayl Resmi Gazetede yaymlanmtr.]

Sz konusu Kararnamede dzenlenen indirimli vergi uygulamalarndan kaynaklanan vergi farkllatrmalarnn alclara iade yntemi ile uygulanmas, TV Kanununun 12 nci maddesinin drdnc fkrasnda Maliye Bakanlna verilen yetkiye istinaden uygun grlm olup, bu dzenlemelerin uygulama usul ve esaslar, 25 Seri No.lu zel Tketim Vergisi Genel Tebliinde[footnoteRef:11] belirlenmitir. [11: 11.10.2012 tarihli ve 28438 sayl Resmi Gazetede yaymlanmtr.]

Bu uygulamada, satclar tarafndan teslime konu mallar iin bal olduklar vergi dairelerine denmi olan TV, KDV matrahna dhil olduundan, bu TVnin 25 Seri No.lu zel Tketim Vergisi Genel Tebliinde yer alan usul ve esaslar erevesinde imalatlara iade edilen ksm zerinden hesaplanan KDV de fazla/yersiz hesaplanan KDV niteliine dnmektedir. Bu ekilde fazla/yersiz hesaplanan KDV niteliine dnen vergi,bu blmde yer alan aklamalar dorultusunda iade edilir.

2. Vergi Sorumlusu

2.1. KDVde Tevkifat Uygulamas

3065 sayl Kanunun (9/1) inci maddesine gre, mkellefin Trkiye iinde ikametghnn, iyerinin, kanuni merkezi ve i merkezinin bulunmamas hallerinde ve gerekli grlen dier hallerde Maliye Bakanl vergi alacann emniyet altna alnmas amacyla, vergiye tabi ilemlere taraf olanlar verginin denmesinden sorumlu tutma yetkisine sahiptir.

Vergi alacan gvence altna almak amacyla dzenlenen bu madde sadece ikametgh, iyeri, kanuni merkezi ve i merkezi Trkiye'de bulunmayanlar iin ngrlm deildir. Maliye Bakanl, bunlarn dnda gerekli grd dier hallerde de verginin denmesinden ileme taraf olanlar sorumlu tutabilecektir.

Maddede belirtilen ilemlere taraf olanlar, kendine mal teslim edilen veya hizmet ifa edilen kii ve/veya kurumlardr. Bunlar, verginin tam olarak kesilip denmesinden ve bununla ilgili dier devleri yerine getirmekten mkellef gibi sorumlu olacaklardr.

KDV tevkifat ihtiyari bir uygulama olmayp, Maliye Bakanlnca tevkifat uygulamas kapsamna alnan ilemlerde alclar tarafndan tevkifat yaplmas zorunludur. Dier taraftan, Maliye Bakanlnca tevkifat kapsamna alnmam ilemlerde alclar tarafndan tevkifat yaplmas mmkn deildir.

2.1.1.KDV Tevkifatnn Nitelii

KDV tevkifat uygulamas, teslim veya hizmet bedeli zerinden hesaplanan verginin, teslim veya hizmeti yapanlar tarafndan deil, bu ilemlere muhatap olanlar tarafndan ksmen veya tamamen vergi sorumlusu sfatyla beyan edilip denmesidir.

Tam tevkifat ilem bedeli zerinden hesaplanan verginin tamamnn ileme muhatap olan alclar tarafndan beyan edilip denmesi; ksmi tevkifat ise hesaplanan verginin Maliye Bakanlnca belirlenen ksmnn, ileme muhatap olan alclar tarafndan, dier ksmnn ise ilemi (teslim veya hizmeti) yapan tarafndan beyan edilip denmesidir.

2.1.1.1. Beyan

Tevkifat, genel bteli idareler hari, tevkifata tabi ilemin yapld dnemde vergi sorumlularna ait 2 No.lu KDV Beyannamesi ile beyan edilir.

Tevkifat kapsamndaki ilemlerde vergiyi douran olay bakmndan zellikli bir durum sz konusu olmayp, bu ilemlere ilikin KDVnin beyan dnemi 3065 sayl Kanunun 10 uncu maddesine gre tespit edilir.

Bu kapsamda, ileme ait fatura veya benzeri belge izleyen ay iinde dzenlense dahi sorumlu sfatyla beyan, ilemin vuku bulduu dnemin beyan sresi iinde yaplr. Ksmi tevkifat uygulamasnda satcnn mkellef sfatyla 1 No.lu KDV Beyannamesi ile beyan edecei ksm da ayn dnemde beyan edilir.

Hizmet ilemlerinde, hizmetin ayn sonunda tamamlanmas halinde de fatura izleyen ayda dzenlense bileyukarda belirtildii ekilde ilem yaplr. lem bedelinin denmemesi, ileme ait faturann sresinde dzenlenmemesi, alcya ge gelmesi veya hi gelmemesi tevkifatn yaplp yukarda belirtilen sre iinde sorumlu tarafndan beyan edilmesine engel deildir.

Genel bteli idareler dndaki vergi sorumlular tevkif ettikleri vergiyi, vergi sorumlularna ait 2 No.lu KDV Beyannamesi ile beyan ederler. Bunlarn baka faaliyetleri nedeniyle KDV mkellefiyetlerinin bulunmamas ve dolaysyla 1 No.lu KDV Beyannamesi vermemeleri bu uygulamaya engel deildir.

2 No.lu KDV Beyannamesi sadece tevkifata tabi ilemlerin olduu dnemlerde verilir. Gerek usulde KDV mkellefleri (KDV1 vergi trnden mkellef sicilinde kaytl olanlar), tevkifata tabi tutulan KDVnin beyannda 1015B Beyanname kodlu KDV2 Beyannamesini, gerek usulde KDV mkellefiyeti bulunmayanlar (Genel bteli idareler dndaki kamu kurum ve kurululardahil) ise sz konusu verginin beyannda 9015 Beyanname kodlu KDV2 Beyannamesini kullanrlar.

Genel bteli idareler, tevkif ettikleri KDV iin sorumlu sfatyla beyanname vermezler, tevkif edilen KDV dorudan bunlarn muhasebe birimlerince gelir kaydedilir.

Ayrca, 5018 sayl Kamu Mal Ynetimi ve Kontrol Kanununa ekli cetvellerde yer alan idare, kurum ve kurulularn tevkifat uygulamas kapsamndaki almlarna ait bedellerin, genel bte denekleri dndaki bir kaynaktan karlanmas halinde tevkif edilen KDV, sz konusu idare, kurum ve kurulular tarafndan 2 No.lu KDV Beyannamesi ile beyan edilip denecektir.

Tevkifat, bu Tebli kapsamnda olan mal ve hizmetleri satn alan ve adna fatura ve benzeri belge dzenlenen sorumlu tarafndan yaplarak, yukardaki belirlemeler erevesinde 2 No.lu KDV Beyannamesi ile beyan edilip denecek veya dorudan muhasebe birimlerince ilgili Bte hesabna gelir kayd yaplacaktr.

KDV mkellefiyeti bulunmayan BSMV mkelleflerinin, 2 No.lu KDV Beyannamesini kurumlar vergisi ynnden bal olduklar vergi dairesine vermeleri gerekmektedir.

Ancak, bankalarn tevkif ettikleri vergiyi demeyi yapan ubeler itibaryla, ubelerin bal bulunduklar vergi dairesine beyan edip demeleri de mmkndr.

Bu tercihi yapan bankalarn, durumu bir dileke ile nceden genel mdrln bal olduu vergi dairesine yazl ekilde bildirmeleri gerekmektedir. Bu bildirime ait yaznn bir rnei, genel mdrlk tarafndan ubelere gnderilir, ubeler tarafndan da kendi bal olduklar vergi dairelerine ibraz edilmek suretiyle sorumlu sfatyla beyan, ubeler tarafndan yaplmaya balanr.

2.1.1.2. ndirim

2 No.lu KDV Beyannamesinde herhangi bir surette indirim yaplmas mmkn olmadndan tevkif edilen KDVnin tamamnn beyan edilerek vergi dairesine denmesi gerekmektedir.

Tevkifat uygulayan alcnn KDV mkellefiyetinin bulunmas ve tevkifat uygulad teslim veya hizmeti indirim hakk tannan ilemlerde kullanacak olmas halinde, sorumlu sfatyla beyan edilen tutar, beyann yapld ay iinde verilmesi gereken 1 No.lu KDV Beyannamesinde indirim konusu yaplabilir. Bu indirimin dayana 2 No.lu KDV Beyannamesi olacaktr.

Ksmi tevkifata tabi ilemlerde, ilem bedeli zerinden hesaplanan KDV;

- Satc tarafndan beyan edilecek ksm, takvim yl almamak artyla ileme ait fatura veya benzeri belgenin defterlere kaydedildii dneme ilikin olarak verilmesi gereken,

- Sorumlu sfatyla beyan edilen ksm ise 2 No.lu KDV Beyannamesinin verildii ay iinde verilmesi gereken,

1 No.lu KDV Beyannamesinde indirim konusu yaplr.

rnek:Satc (B), alc (A)ya 12 Maysta 1.000 TL karlnda bakr tel teslim etmi, genel oranda KDVye tabi bu teslimle ilgili olarak 13 Maysta dzenledii faturada hesaplanan KDV, tevkif edilecek KDV ve tahsil edilecek KDV tutarlarn, Tebliin (I/C-2.1.3.4.2.) blmndeki aklamalara uygun olarak, srayla 180 TL, 126 TL ve 54 TL olarak gstermitir.

(A), bu alla ilgili 2 No.lu KDV Beyannamesini 24 Hazirana kadar vermek zorundadr. Bu devini yerine getirmise, sz konusu beyanname ile sorumlu sfatyla beyan edecei 126 liray, 24 Hazirana kadar vermesi gereken Mays dnemi 1 No.lu KDV Beyannamesinde indirim konusu yapabilecektir. 2 No.lu KDV Beyannamesi yanllkla sresinden sonra, mesela, 24 Austosta verilirse 126 TL tutar da 24 Austosa kadar verilmesi gereken Temmuz dnemi 1 No.lu KDV beyannamesinde indirim konusu yaplabilecektir.

Mkellef (A)nnsatcya dedii/borland 54 TL tutar ise yl gememek artyla al faturasnn defterlere kaydedildii dnemde indirim konusu yaplabilecektir.

Satcnn bu teslimle ilgili faturay sresinden sonradzenleyip (A)ya intikal ettirmesi sorumlu sfatyla beyann 24 Hazirana kadar yaplmasna engel deildir. Bu durumda hesaplanan verginin sorumlu sfatyla beyan edilecek olan 126 TL tutarndaki ksm 24 Hazirana kadar 2 No.lu KDV Beyanname ile bildirilecek, satcya denmesi gereken 54 TL tutarndaki ksm ise vergiyi doran olayn gerekletii takvim yl gememek artyla faturann defterlere kaydedildii dnem iin verilecek 1 No.lu Beyannamede indirim konusu yaplabilecektir.

2.1.2. Tam Tevkifat Uygulamas

Bu blm kapsamndaki ilemlerde, ilem bedeli zerinden hesaplanan KDVnin tamam, mal veya hizmetin alclar tarafndan tevkifata tabi tutulur.

Tam tevkifat uygulanacak ilemler, bu blmde belirtilenlerle snrl olup, bunlar dndaki ilemlerde ileme muhatap olanlar tarafndan tam tevkifat uygulamas kapsamnda ilem yaplmayacaktr.

2.1.2.1. kametgh, yeri, Kanuni Merkezi ve Merkezi Trkiyede Bulunmayanlar Tarafndan Yaplan lemler

3065 sayl Kanunun 1 inci maddesine gre bir hizmetin KDVnin konusuna girebilmesi iin Trkiyede ifa edilmesi gerekmektedir. Ayn Kanunun (6/b) maddesinde ise Trkiye'de yaplan veya faydalanlan hizmetlerin Trkiye'de ifa edilmi saylaca hkme balanmtr.

Buna gre, ikametgh, iyeri, kanuni merkezi ve i merkezi Trkiyede bulunmayanlarn Trkiyede yapt hizmetler ile bunlarn yurt dnda yapt ancak Trkiyede faydalanlan hizmetler KDVye tabi olacaktr.

Bu gibi hizmet ifalarnda mkellef, esas olarak hizmeti ifa eden olmakla birlikte, Trkiye'de ikametgh, iyeri, kanuni merkezi ve i merkezi bulunmadndan, KDVnin tamam, hizmetten faydalanan yurt iindeki muhatap tarafndan sorumlu sfatyla beyan edilip denecektir.

Hizmetin vergiden mstesna olmas ve hizmetin yurt dnda yaplp hizmetten yurt dnda faydalanlmas halinde, mkellef veya sorumlu sfatyla KDV beyan edilmeyecektir.

KDVnin sorumlu sfatyla beyan edilmesi iin hizmetten Trkiyede faydalanan muhatabn KDV mkellefi olmas art deildir. KDV mkellefiyeti bulunmayanlar da sz konusu hizmetler nedeniyle KDV tevkifat yaparak 2 No.lu KDV Beyannamesi ile beyan etmek ve demek zorundadr.

Yurt dndan temin edilen ve tevkifata tabi tutulmas gereken hizmetlere ilikin olarak aadaki rnekler verilebilir:

Trkiyede ikametgh, iyeri, kanuni merkezi ve i merkezi bulunmayan firmalar tarafndan;

- Trkiyede ina edilecek bir al-veri merkezi iin yurt dnda izilip Trkiyeye gnderilen mimari proje hizmeti,

- Trkiyede faaliyette bulunan enerji santralinin iletilmesine ilikin olarak yurt dndan verilen danmanlk hizmeti,

- KDV mkellefiyeti olmayan genel bteli bir idareye yurt dndan verilen bilgisayar yazlm hizmeti,

- KDV mkellefiyeti olmayan bir sivil toplum kuruluuna konusuyla ilgili olarak dnyadaki hukuki gelimeler hakknda yurt dndan bilgi gnderilmesi hizmeti.

Bu blm kapsamnda olan hizmetlerin ayn zamanda ksmi tevkifat uygulamas kapsamnda da olmas halinde, bu blme gre ilem tesis edilir.

kametgh, iyeri, kanuni merkezi ve i merkezi Trkiyede bulunmayanlar tarafndan yaplan 3065 sayl Kanunun 1 inci maddesi kapsamndaki mal teslimlerinde de bu blm kapsamnda ilem tesis edilir.

Teslimin vergiden mstesna olmas halinde, mkellef veya sorumlu sfatyla vergi beyan edilmez.

2.1.2.2. Serbest Meslek Faaliyeti erevesinde Yaplan Teslim ve Hizmetler

3065 sayl Kanunun (1/1) inci maddesine gre, serbest meslek faaliyeti erevesinde yaplan teslim ve hizmetler vergiye tabidir. Sz edilen faaliyetleri mutat ve srekli olarak yapanlar KDV mkellefi olacak, arzi serbest meslek faaliyetinde bulunanlarn ise KDV mkellefiyeti tesis edilmeyecektir.

Serbest meslek faaliyetlerini mutat ve srekli olarak yapanlarn, prensip olarak KDV mkellefiyeti tesis ettirmeleri gerekmektedir. Ancak, 193 sayl Gelir Vergisi Kanununun 18 inci maddesi kapsamna giren teslim ve hizmetleri mnhasran ayn Kanunun 94 nc maddesinde belirtilen kii, kurum ve kurululara yapanlarn hesaplayaca KDVnin, bu kii veya kurulular tarafndan sorumlu sfatyla beyan edilmesi gerekir.

Serbest meslek erbabnn bu uygulamadan faydalanabilmesi iin KDV mkellefiyetinin sadece Gelir Vergisi Kanununun 18 inci maddesi kapsamna giren ilemlerden ibaret olmas ve ilemlerinin tamamnn ayn Kanunun 94 nc maddesinde saylan kii, kurum ve kurululara yaplmas gerekmektedir.

Ayrca, sorumluluk uygulamas kapsamnda ilem yaplabilmesi iin Gelir Vergisi Kanununun 18 inci maddesi kapsamna giren ilemleri yapan kiilerin, bu ekilde ilem yaplmasn nceden vergi sorumlusuna (Gelir Vergisi Kanununun 94 nc maddesinde saylanlara) bildirmesi gerekmektedir.

lemlerine ait verginin beyan ve deme mkellefiyeti sorumlular tarafndan yerine getirilen serbest meslek mensuplar (Gelir Vergisi Kanununun 18 inci maddesinde saylanlar) ayrca KDV beyannamesi vermez ve defter tutmazlar. lemin belgelendirilmesi ise Vergi Usul Kanununun genel hkmlerine gre gerekletirilir.

Bu uygulamaya gre, Gelir Vergisi Kanununun 94 nc maddesinde saylan kii, kurum ve kurulular, ayn Kanunun 18 inci maddesi kapsamna giren kiilere yaptklar demeler ile ilgili olarak gelir vergisi (GV) stopaj tutar dhil ilem bedeli zerinden KDV hesaplayp sorumlu sfatyla beyan edip derler. Hesaplanan KDV tutar GV stopaj matrahna dhil edilmez.

rnek:Dergilere karikatr izen bir serbest meslek mensubu, karikatr bana 200 TL net telif creti almaktadr. Karikatristin her ay 1 karikatr verdii (A) dergi iletmesi bu hizmetle ilgili GV ve KDV tevkifat tutarlarn aadaki ekilde hesaplayacaktr.

- KDV hari, GV stopaj dahil tutar: 200 / 0,83 = 240,96 TL

- GV Stopaj : 240,96 x 0,17 = 40,96 TL

- KDV : 240,96 x 0,18 = 43,37 TL

- GV stopaj ve KDV dahil toplam bedel: 200 + 40,96 + 43,37 = 284,33 TL

Dergi iletmesi 40,96 TL tutarndaki GV stopajn, muhtasar beyannamesine dahil edecek, 43,37 TL tutarndaki KDVyi ise 2 No.lu KDV beyannamesi ile beyan edecektir. Bu tutarn 1 No.lu KDV beyannamesinde genel hkmler erevesinde indirim konusu yaplabilecei aktr.

Gelir Vergisi Kanununun 18 inci maddesi kapsamna giren teslim veya hizmetleri ayn Kanunun 94 nc maddesinde saylan kii, kurum ve kurulular yannda bu maddede yer almayanlara da yapanlar, yukarda belirtilen uygulamadan faydalanamazlar.

Sorumluluk uygulamasn tercih etmeyenler ile esasen bu kapsama girmesi mmkn olmayan mkelleflerin, Gelir Vergisi Kanununun 94 nc maddesinde saylan kii, kurum ve kurulular ile bunlar dndakilere yaptklar ilemleri sebebiyle hesaplanan KDV, Tebliin (I/C-2.1.3) blm sakl kalmak kaydyla, kendileri tarafndan mkellef sfatyla beyan edilip denir. Bu mkellefler genel hkmler erevesinde defter tutar, belge dzenler ve KDV beyannamesi verirler. Bu durumda, Gelir Vergisi Kanununun 94 nc maddesinde saylan kii, kurum ve kurulularn, Tebliin (I/C-2.1.3)blm sakl kalmak kaydyla, bu ilemler sebebiyle vergi sorumluluklar sz konusu olmaz.

Gelir Vergisi Kanununun 94 nc maddesinde saylan kii, kurum ve kurulular bu blm kapsamndaki almlarnda, satclardan bir yaz talep ederler. Bu yazda ilemi yapanlar;

- Faaliyetlerinin arzi olmas nedeniyle KDVye tabi olmadn veya

- Faaliyetlerinin KDVye tabi olduunu ve hesaplanacak KDVnin sorumlu sfatyla beyann tercih ettiklerini veya

- Faaliyetlerinin KDVye tabi olduunu ve hesaplanacak KDVnin kendileri tarafndan mkellef sfatyla beyan edileceini,

belirtirler. Bu yaz, Vergi Usul Kanununun muhafaza ve ibraz hkmleri erevesinde saklanr ve gerektiinde yetkililere ibraz edilir.

te yandan, serbest meslek mensuplarndan yaplan gelir vergisi kesintileri muhtasar beyanname ile beyan edilmekte, bunlardan Gelir Vergisi Kanununun 18 inci maddesi kapsamna girenler, demeler kulaknda 021 kodu ile listelenmektedir. Listede 021 kodu ile yer alan serbest meslek mensuplarndan KDV tevkifat yaplanlar ve yaplmayanlar ilgili satrlara giri yaplmak suretiyle beyan edilir.

2.1.2.3. Kiralama lemleri

3065 sayl Kanunun (1/3-f) maddesine gre, Gelir Vergisi Kanununun 70 inci maddesinde belirtilen mal ve haklarn kiraya verilmesi ilemleri KDVnin konusuna girmektedir.

Buna gre, sz konusu mal ve haklarn kiraya verilmesi ilemi, ticari, sna, zirai ve serbest meslek faaliyeti erevesinde verilen bir hizmet olmasa dahi KDVye tabi olacaktr.

Bu kiralama ilemleri ile ilgili KDV;

- Kiraya verenin baka faaliyetleri nedeniyle KDV mkellefiyetinin bulunmamas (sadece sorumlu sfatyla KDV deyenler bu kapsama dhildir),

- Kiracnn KDV mkellefi olmas (sadece sorumlu sfatyla KDV deyenler bu kapsama dhil deildir),

artlarnn birlikte var olmas halinde, kirac tarafndan sorumlu sfatyla beyan edilecektir.

Ayrca, kiracnn;

- Gelir Vergisi Kanununa gre basit usulde vergilendirilenler (istisnadan vazgeerek KDV mkellefi olmasalar dahi),

- Banka ve sigorta irketleri gibi faaliyetleri KDVden istisna olan iletmeler,

- Sadece KDVye tabi ilemlerinin bulunduu dnemlerde KDV mkellefiyeti tesis ettirerek beyanname vermeleri uygun grlenler,

- 5018 sayl Kanuna ekli cetvellerde yer alan idare, kurum ve kurulular

olmas hallerinde de, kiralama hizmetine ait KDV sz konusu kiraclar tarafndan bu blm kapsamnda tevkifata tabi tutulacaktr.

Tevkifata tabi tutulan KDVnin beyan ve denmesi konusunda, Tebliin (I/C-2.1.1.1) blmndeki aklamalar dikkate alnr.

KDVye tabi olan kiralama ilerinde kiraya verenin baka faaliyetleri dolaysyla KDV mkellefi olmas halinde, tam tevkifat uygulamas sz konusu olmaz; kiraya veren, kiralama faaliyetlerine ait KDVyi dier faaliyetleri ile birlikte genel esaslara gre beyan eder. Faaliyetleri sadece 2 No.lu KDV Beyannamesi vermelerini gerektirenler, bu kapsamda mtalaa edilmez.

Yukarda belirtilenler hari kiracnn KDV mkellefi olmamas halinde de (faaliyetleri sadece 2 No.lu KDV Beyannamesi vermelerini gerektirenler de bu kapsamda mtalaa edilecektir) kira bedeli zerinden hesaplanan KDV, kiraya veren tarafndan mkellef sfatyla beyan edilir. Kiraya verenin baka nedenlerle KDV mkellefiyeti olmamas bu uygulamaya engel deildir.

Kiralama ileminin KDVden mstesna olmas halinde, mkellef veya sorumlu sfatyla KDV beyan edilmez.

rnein;Gelir Vergisi Kanununun 70 inci maddesinde saylan mal ve haklar arasnda yer alan gayrimenkullerin kiralanmas ilemleri, bir iktisadi iletmeye dahil olmamalar artyla, 3065 sayl Kanunun (17/4-d) maddesine gre KDVden mstesnadr.

Dolaysyla, bir iktisadi iletmeye dahil olmayan gayrimenkullerin kiralanmas ilemlerinde KDV ve sorumluluk uygulamas sz konusu olmayacaktr.

5018 sayl Kanuna ekli cetvellerde yer alan idare, kurum ve kurulularn Tebliin bu blm kapsamndaki kiralama ilemlerinde, kiracnn KDV mkellefi olup olmadna baklmakszn, tevkifat uygulanmayacaktr. Bu durumda, sz konusu idare, kurum ve kurulular kiraya verme ilemleri dnda KDVye tabi ilemleri bulunmamalar kaydyla, 1 No.lu KDV Beyannamesini sadece kiralama ileminin gerekletii dnemler iin verirler. Genel bteli idarelerde KDVnin beyan konusunda, Tebliin (I/C-2.1.1.1) blmndeki aklamalar dikkate alnr.

2.1.2.4. Reklm Verme lemleri

KDV mkellefi olan gerek veya tzel kiiler (sadece sorumlu sfatyla KDV deyenler bu kapsama dahil deildir), KDV mkellefiyeti olmayan;

- Amatr spor kulplerine, oyuncularnn formalarnda gsterilmek,

- ahslara veya kurululara ait bina, arsa, arazi gibi yerlerde duvarlara yazlmak, pano olarak yerletirilmek,

- Gerek veya tzel kiiler tarafndan yaymlanan dergi, kitap gibi yazl eserlerde yaynlanmak,

suretiyle ve bunlara benzer ekillerde reklm vermektedirler.

Bu ekilde reklm verme ilemleri ile ilgili KDV, reklm hizmeti verenlerin KDV mkellefi olmamas halinde, reklm hizmeti alanlar tarafndan sorumlu sfatyla beyan edilecektir.

Ayrca, bu blm kapsamndaki reklam hizmetini alanlarn;

- Gelir Vergisi Kanununa gre basit usulde vergilendirilenler (istisnadan vazgeerek KDV mkellefi olmasalar dahi),

- Banka ve sigorta irketleri gibi faaliyetleri KDVden istisna olan iletmeler,

- Sadece KDVye tabi ilemlerinin bulunduu dnemlerde KDV mkellefiyeti tesis ettirerek beyanname vermeleri uygun grlenler,

- 5018 sayl Kanuna ekli cetvellerde yer alan idare, kurum ve kurulular

olmas hallerinde de reklam hizmetine ait KDV, hizmeti alanlar tarafndan bu blm kapsamnda tevkifata tabi tutulacaktr.

Tevkifata tabi tutulan KDVnin beyan ve denmesi konusunda, Tebliin (I/C-2.1.1.1) blmndeki aklamalar dikkate alnr.

5018 sayl Kanuna ekli cetvellerde yer alan idare, kurum ve kurulularn Tebliin bu blm kapsamnda reklm hizmeti vermeleri halinde, reklm hizmeti alann KDV mkellefi olup olmadna baklmakszn tevkifat uygulanmayacaktr. Bu ilemlerde KDVnin beyan, Tebliin (I/C-2.1.2.3) blmnde bu konuya ilikin aklamalara gre yaplacaktr.

2.1.3. Ksmi Tevkifat Uygulamas

2.1.3.1. Ksmi Tevkifatn Mahiyeti ve Tevkifat Uygulayacak Alclar

Tebliin (I/C-2.1.3.2) ve (I/C-2.1.3.3) blmleri kapsamndaki ilemlerde, ilem bedeli zerinden hesaplanan KDVnin tamam deil, bu ilemler iin izleyen blmlerde belirlenen orandaki ksm, alclar tarafndan sorumlu sfatyla beyan edilip denecek; tevkifata tabi tutulmayan ksm ise satclar tarafndan mkellef sfatyla beyan edilip (beyannamede denmesi gereken KDV kmas halinde) denecektir.

Ksmi tevkifat uygulanacak ilemler, sz konusu blmlerde belirtilenlerle snrl olup, bunlar dndaki ilemlerde ileme muhatap olanlar tarafndan ksmi tevkifat yaplmayacaktr.

Ksmi tevkifat uygulamas kapsamnda KDV tevkifat yapmak zere sorumlu tutulabilecekler aada iki grup halinde saylm olup, tevkifat uygulamas kapsamndaki her bir ilem baznda tevkifat yapmas gerekenler, sz konusu gruplardan birine veya ikisine veyahut sz konusu gruplar kapsamnda olan baz sorumlulara atf yaplmak suretiyle Tebliin ilgili blmlerinde belirtilmektedir.

a) KDV mkellefleri (sadece sorumlu sfatyla KDV deyenler bu kapsama dahil deildir)

b) Belirlenmi alclar (KDV mkellefi olsun olmasn):

- 5018 sayl Kanuna ekli cetvellerde yer alan idare, kurum ve kurulular, il zel idareleri ve bunlarn tekil ettikleri birlikler, belediyelerin tekil ettikleri birlikler ile kylere hizmet gtrme birlikleri,

- Yukarda saylanlar dndaki, kanunla kurulan kamu kurum ve kurulular,

- Dner sermayeli kurulular,

- Kamu kurumu niteliindeki meslek kurulular,

- Kanunla kurulan veya tzel kiilii haiz emekli ve yardm sandklar,

- Bankalar,

- Kamu iktisadi teebbsleri (Kamu ktisadi Kurulular, ktisadi Devlet Teekklleri),

- zelletirme kapsamndaki kurulular,

- Organize sanayi blgeleri ile menkul kymetler, vadeli ilemler borsalar dahil btn borsalar,

- Yardan fazla hissesi dorudan yukarda saylan idare, kurum ve kurululara ait olan (tek bana ya da birlikte) kurum, kurulu ve iletmeler,

- Paylar Borsa stanbul (BST)A..nde ilem gren irketler,

- Kalknma ve yatrm ajanslar.

Okul aile birlikleri ve Salk Bakanlna bal aile hekimlii kurumlar,Tebliin (I/C-2.1.3.1/b) ayrm kapsamnda deerlendirilmez.

Belirlenmi alclarn birbirlerine kar yaptklar teslim ve hizmetlerde (irketleenler dahil profesyonel spor kulplerince yaplanlar hari), KDV tevkifat uygulanmaz.

5018 sayl Kanuna ekli cetvellerde yer alan idare, kurum ve kurulularn tevkifat uygulamas kapsamndaki almlarna ait bedellerin, genel bte denekleri dndaki bir kaynaktan denmesi tevkifat uygulamasna engel deildir.

Bu kapsamda tevkif edilen vergiler, vergi sorumlularna ait 2 No.lu KDV Beyannamesi ile yetki alan ierisinde bulunulan vergi dairesine, Tebliin (I/C-2.1.1.1)blmndeki aklamalara gre beyan edilip kanuni sresi ierisinde denir.

KDV mkellefiyeti bulunmayanlarn, Tebliin (I/C-2.1.3.1/b) ayrm kapsamnda olmamak kaydyla, ksmi tevkifat uygulamas kapsamndaki almlarnda tevkifat uygulamas sz konusu olmayacaktr.

rnek:KDV mkellefiyeti bulunmayan apartman ynetimlerine verilen zel gvenlik hizmetlerinde ya da KDV mkellefiyeti bulunmayan konut yap kooperatiflerine verilen yap denetim hizmetlerinde, tevkifat uygulanmayacaktr.

2.1.3.2. Ksmi Tevkifat Uygulanacak Hizmetler

Bu blmde yer verilen ksmi tevkifat kapsamndaki ilemlerin tamam "hizmet" mahiyetinde olup, "teslim" mahiyetindeki ilemler bu blm kapsamna girmemektedir.

Bu nedenle, bu blm kapsamnda tevkifat uygulayacak alclarn tevkifat kapsamna giren hizmetlerde kullanlmak zere piyasadan yapacaklar mal almlarnda (Tebliin (I/C-2.1.3.3) blm kapsamndaki mallar hari) tevkifat uygulanmayacaktr.

Ancak, bu blm kapsamna giren hizmetleri ifa edenlerin bu amala kullandklar mallara ait tutarlar hizmet bedelinden dlmeyecek; tevkifat, kullanlan mallara ait tutarlar da dahil olmak zere toplam hizmet bedeli zerinden hesaplanan KDV tutarna gre belirlenecektir.

rnek:Bir banka ubesi bahe duvarnn inas iini, malzeme bankaya, iilik mteahhide ait olmak zere 4.000 TL + 720 TL KDV karlnda ihale etmitir. Banka ubesi, kum, demir, imento, tula, briket vb. malzemeyi piyasadan 6.000 TL + 1.080 TL KDVye temin etmitir. Banka ubesi, malzemelerin alm srasnda tevkifat uygulamayacak, mteahhidin yapaca 4.000 TLtutarndaki hizmete ilikin 720 TL KDV zerinden ise Tebliin (I/C-2.1.3.2.1) blm gereince tevkifat uygulanacaktr.

Banka ubesinin, bahe duvar yapm iini malzemeler de mteahhide ait olmak zere 10.000 TL karlnda ihale etmesi halinde, mteahhidin faturasnda malzeme ve iilik tutarlar 6.000 TL ve 4.000 TL olarak ayr ayr gsterilse bile, 10.000 TL tutarndaki toplam bedel zerinden hesaplanacak 1.800 TL KDVye, yapm ileri iin geerli olan oranda tevkifat uygulanacaktr.

2.1.3.2.1. Yapm leri ile Bu lerle Birlikte fa Edilen Mhendislik-Mimarlk ve Ett-Proje Hizmetleri

2.1.3.2.1.1. Tevkifat Uygulayacak Alclar ve Tevkifat Oran

Tebliin (I/C-2.1.3.1/b) ayrmnda saylanlara kar ifa edilen yapm ileri ile bu ilerle birlikte ifa edilen mhendislik-mimarlk ve ett-proje hizmetlerinde, alclar tarafndan (2/10) orannda KDV tevkifat uygulanr.

2.1.3.2.1.2. Kapsam

Bu blm kapsamna aadaki hizmetler girmektedir:

- Bina, karayolu, demiryolu, otoyol, havaliman, rhtm, liman, tersane, kpr, tnel, metro, viyadk, spor tesisi, alt yap, boru iletim hatt, haberleme ve enerji nakil hatt, baraj, enerji santrali, rafineri tesisi, sulama tesisi, toprak slah, dekapaj, takn koruma ve benzerlerine ilikin her trl inaat ileri.

- Yukarda saylan yaplar ve inaat ileri ile ilgili tesisat, imalat, ihrazat, nakliye, stma-soutma sistemleri, ses sistemi, grnt sistemi, k sistemi, tamamlama, boya badana dahil her trl bakm-onarm, dekorasyon, restorasyon, evre dzenleme, dekapaj, sondaj, ykma, glendirme, montaj, demontaj ve benzeri iler. Bu iler, yukarda belirtilen yaplarla ilgili olmakla birlikte inaat iinden sonra veya inaat iinden bamsz olarak yaplmalar halinde de bu kapsamda tevkifata tabi tutulur.

- Yapm ileri ile birlikte ifa edilen; mimarlk, mhendislik, ett, plan, proje, harita (kadastral harita dhil), kadastro, imar uygulama, her lekte imar plan hazrlama ve benzeri hizmetler. Bu hizmetler yapm ilerinden ayr ve bamsz olarak verildii takdirde Tebliin (I/C-2.1.3.2.2.) blm kapsamnda deerlendirilir.

Yklenicileri tarafndan tamamen veya ksmen alt yklenicilere (taeronlara) veya daha alt yklenicilere devredilen yapm ilerinde, ii devreden her yklenici tarafndan, kendisine ifa edilen hizmete ait KDV zerinden tevkifat yaplr.

rnek 1: (A) Bakanl tarafndan yaplan enerji nakil hatt ii ihalesini (B) naat A.. kazanmtr. (B) bu ie ait nakliye ilerini (C) firmasna devretmitir. Bu durumda, (B)nin (A)ya, (C)nin (B)ye dzenledikleri faturalarda tevkifat uygulanacaktr.

rnek 2: DS tarafndan yaptrlan bir baraj inasnda kullanlacak hazr betonun, iin asl yklenicisi (A) n. Taah. A.. tarafndan (B) Hazr Beton A.. nden temin edilmesi durumunda, hazr betonun hazrlanmas, nakli ve yerine konulmas iinin belirli bir yapm iinin blmlerini tekil eden ilerden olmas ve bu nedenle inaat taahht ii olarak kabul edilmesi nedeniyle, (B) tarafndan verilen hazr beton taahht ve temini hizmeti tevkifat uygulamas kapsamnda olacaktr.

Tevkifat uygulamas kapsamndaki iin bir ksmnn alt yklenicilere (taeronlara) devredilmesi halinde, devir ilemlerinin yazl bir szlemeye dayanp dayanmamas tevkifat uygulamas bakmndan nem