1

REPUBLIKA E SHQIPËRISË

KUVENDI

Komisioni për Ekonominë dhe Financat

Dokument parlamentar

PROCESVERBAL

Datë 11.02.2015, ora 10:00 – 11:35

Drejton mbledhjen:

Erion Braçe – kryetar i Komisionit

Rendi i ditës:

1. Miratimi i procesverbalit.

2. Projektligji “Për Shërbimin e Jashtëm të Republikës së Shqipërisë”

Marrin pjesë:

Erion Braçe, Ridvan Bode, Anastas Angjeli, Andrea Marto, Ervin Bushati, Evis

Kushi, Gjovalin Kadeli, Blerina Gjylameti, Majlinda Bufi, Luan Duzha, Dashamir Shehi,

Florion Mima, Jorida Tabaku, Edmond Spaho, Sherefedin Shehu, Igli Cara.

Mungojnë:

Ervin Koçi, Liljana Elmazi, Koço Kokëdhima, Gledjon Rehovica.

Të ftuar:

Ditmir Bushati - ministër i Punëve të Jashtme.

Qirjako Qirko -sekretar i Përgjithshëm në Ministrinë e Jashtme.

Ilda Dega – drejtoreshë e Programit Buxhetor dhe Financës në Ministrinë e Jashtme.

2

HAPET MBLEDHJA

Erion Braçe – Fillojmë mbledhjen e Komisionit të Ekonomisë dhe Financave të

Kuvendit.

Sot në rendin e ditës komisioni ka vetëm një çështje: shqyrtimin e projektligjit “Për

Shërbimin e Jashtëm në Republikën e Shqipërisë”.

Komisioni i Ekonomisë është caktuar nga Konferenca e Kryetarëve, si komision

për dhënie mendimi lidhur me këtë projektligj, mbështetur në aspektet financiare të

buxhetimit dhe efektet që ka në buxhetin e shtetit për këtë vit e në vijim.

Për të prezantuar projektligjin në këtë aspekt ndodhet ministri i Punëve të Jashtme

të Shqipërisë, zoti Ditmir Bushati. Relatore e komisionit për këtë projektligj është zonja

Blerina Gjylameti.

Do të fillojmë me prezantimin e ministrit, më pas me relatorin e Komisionit, duke

vazhduar me pyetje-përgjigje, diskutime dhe në fund dhënien e opinionit lidhur me këtë

projektligj.

Zoti Bushati, keni fjalën!

Ditmir Bushati - Faleminderit, zoti kryetar!

Do të përpiqem të bëj një shpjegim shumë të shkurtër të këtij projektligji, dhe më

pas përfaqësuesit e lartë të Ministrisë së Jashtme do të japin argumentet e tyre, për sa i përket

fushës së veprimit dhe komisionit tuaj.

Në radhë të parë, ky projektligj vjen si një nevojë për t’i përshtatur më mirë

nevojave që ka sot për sot Shërbimi i Jashtëm.

Kemi një ligj të vitit 2003, kanë kaluar rreth 12 vjet nga miratimi i tij, dhe përveç

nevojës për një unifikim më të mirë me Kushtetutën, me ligjin e ri të nëpunësit civil dhe me

dinamikat që ka politika e jashtme, pas anëtarësimit të Shqipërisë në disa organizata të

rëndësishme dhe një roli të ri në rajon, është parë e nevojshme që të përmirësojmë më tej

kuadrin ligjor, për sa i përket mënyrës së funksionimit të Shërbimit të Jashtëm, raportit

institucional që vendoset ndërmjet shërbimit të jashtëm dhe institucioneve të tjera në

Shqipëri, por edhe për sa i përket mënyrës se si duhet të funksionojnë misionet diplomatike

dhe postet konsullore. Gjithashtu, synojmë që nëpërmjet këtij ligji të plotësojmë boshllëqet

ligjore, që janë vënë re për sa i përket praktikës së njohjes ndërkombëtare të shteteve,

qeverive, apo njohjes së një përfaqësimi të Shqipërisë në arenën ndërkombëtare, në ato raste

kur nuk kemi ambasada dhe konsullata nga vendet e tjera, të cilat deri më sot janë bërë me

marrëveshje, por pa një bazë të qartë ligjore, synojmë që t’i adresojmë në këtë ligj.

3

Gjithashtu, përmes këtij ligji synojmë që të adresojmë më mirë mënyrën se si bëhet karrierë

brenda Shërbimit të Jashtëm.

Duhet të synojmë përmirësimin në sistemin e karrierës, pasi në rast se do t’i

referohemi praktikës ekzistuese dhe mangësive që kemi trashëguar, do të shohim që nuk kemi

një sistem në kuptimin e mirëfilltë të fjalës nga pikëpamja e karrierës dhe nuk kemi një

sistem të mirëfilltë nga pikëpamja e gradave, dhe siç e dimë karriera dhe grada shoqërohen

me një kosto për buxhetin e shtetit.

Në projektligj synojmë për të gjithë njerëzit që do të vijnë nga karriera, një sistem

gradash të përshkallëzuar, një përcaktim të dyshemesë për gradë, si edhe për funksionin që

mund të mbahet mbi bazën e kësaj grade. Po kështu, mund të bëhet një përcaktim më i mirë

edhe për njerëzit që do të vijnë dhe do të shërbejnë, të cilët janë jashtë shërbimit në postin e

lartë të kreut të komisionit diplomatik.

Në rast se u referohemi dokumenteve sot për sot, kemi një situatë dispropocionale,

që nuk respekton as parimin e meritokracisë, as parimin e karrierës në shërbim, ndërkohë

edhe njerëzit që janë emëruar jashtë shërbimit, një pjesë e mirë e tyre, nuk kanë lidhje as me

politikën e jashtme dhe as me fushën e veprimit të shërbimit. Edhe elementet e tjera, që ka

pasur ligji ekzistues për sa i përket të ashtuquajturave “kuota” nuk janë të respektuara, dhe

ne synojmë që të kemi një raport më kufizues për vendimmarrësin, për mënyrën se si do të

planifikohen burimet njerëzore dhe për mënyrën se si do të avancohen më tej propozimet,

për sa i përket nivelit të parë, që është kreu i misionit diplomatik, ashtu edhe niveleve të tjera.

Sot, me ndërhyrjet që janë bërë gjatë këtyre viteve në legjislacionin dytësor, pra e

kam fjalën për VKM-të, mund të thuhet pa frikë që sistemi i karrierës është i shkatërruar dhe

ky shkatërrim ka sjellë pasoja të mëdha në buxhetin e Shërbimit të Jashtëm dhe një

pamundësi për të bërë një planifikim të burimeve njerëzore. Shifrat i kam këtu për çdonjërin

prej jush, të nderuar kolegë, nëse jeni të interesuar të dini në mënyrë më të detajuar që nga

momenti që ka hyrë ligji në fuqi në 2003-in, dhe deri në ditët e sotme.

Po kështu piramida e gradave në Shërbimin e Jashtëm, për fat të keq, është me

kokëposhtë, sepse çdo sistem që bazohet te grada dhe te merita, përgjithësisht për të ngjitur

shkallët e karrierës, në radhë të parë kërkon eksperiencë pune dhe në radhë të dytë njohuri të

testuara në terren.

Ne kemi një piramidë të kthyer mbrapsht, për fat të keq dhe kjo ka sjellë vështirësi të

mëdha si në procesin e qarkullimit të diplomatëve, po ashtu edhe për sa i përket aftësisë për

t’i paguar. E njëjta gjë mund të thuhet edhe për lëvizjet që janë kryer nga jashtë sistemit.

4

Për t’i kuptuar më qartë rastet, dua të them që, pak a shumë, operohet si në ushtri.

Është shumë e vështirë dhe nuk besoj se ndonjëri do të kishte dëshirë të futej në luftë me dikë

që e ndërton ushtrinë bazuar mbi parimin që, nëse je inxhinier dhe thirresh sot në ushtri, të

jepet automatikisht grada më e lartë, që është grada “gjeneral”. Pra, si në çdo profesion edhe

në Shërbimin e Jashtëm duhej që të funksiononte në këtë mënyrë, çka nuk funksionon.

Ne me ligjin e ri kemi parashikuar që të kemi një përshkallëzim në gradë, dhe të

kemi një ndarje, gradë që mund ta marrin automatikisht në bazë të vlerësimit të punës, në

bazë të vlerësimit që bëhet bazuar në ligjin e nëpunësit civil dhe në ligjin e Shërbimit të

Jashtëm dhe gradë që nis te këshilltarët e lartë, që mund të merret vetëm mbi bazën e

provimit. Po kështu, krahas provimit diplomatik për të kaluar në gradat e nivelit të lartë, për

herë të parë parashikojmë edhe dy testime, njëri që është testimi që e parashikon vetë ligji i

nëpunësit civil, duke qenë se kemi një ndërthurje të ligjit të nëpunësit civil dhe ligjit të

Shërbimit të Jashtëm dhe e dyta, është testimi që duhet të bëjë vetë shërbimi i jashtëm, në

mënyrë që të pranohet individi në Shërbimin e Jashtëm. Po kështu, të imponuar jo vetëm nga

ligji “Për nëpunësin civil”, do t’i japim fund praktikës së aplikimit për vend pune dhe për

herë të parë do të futet nocioni i pranimit në shërbim siç është pranimi për provimet e

avokatisë, pranimi në Shërbimin Civil, e të tjera, në mënyrë që të mundësohet personi që, në

bazë të një afati të caktuar, të konsiderohet diplomat dhe të futet në sistemin e gradave.

Për herë të parë ne kemi parashikuar në këtë projektligj edhe paketën e diplomatit.

Sot për sot diplomati është ndër profesionet, pavarësisht komenteve dhe deklarimeve që

mund të bëjmë, është më pak të paguar ose më pak të trajtuar. Jemi ndër vendet e rralla ku

nuk ka një paketë apo një bonus për familjen e diplomatit, për shkollimin e fëmijëve të

diplomatit, në përputhje kuptohet, me mundësitë ekonomike që ka secili vend. Kjo sjell një

tjetër pengesë në planifikimin e burimeve njerëzore dhe shpërndarjen e kapaciteteve në

misione të ndryshme diplomatike, sepse një pjesë e madhe e kërkesave për emërime janë

vetëm në tri apo katër vende, ku anglishtja është ose gjuhë zyrtare, ose gjuhë e cila mund të

mësohet në shkollë. Sot është e vështirë që të gjesh diplomatë që të shërbejnë në rajon, ku

praktikisht është edhe pesha jonë më e madhe, dhe është e vështirë që të gjesh diplomatë që

duan të shërbejnë në Lindje të Evropës. Unë njoh diplomatë, të cilët kanë shërbyer në

Rumani, Bullgari, Poloni dhe kanë ardhur këtu me fëmijët e tyre të cilët dinin rumanisht dhe

bullgarisht, por nuk dinin as anglisht, as frëngjisht, pra gjuhët bazë, sepse shteti shqiptar nuk

ka një paketë që t’i mundësojë këta fëmijë të marrin shkollimin adekuat. Një vështirësi e

madhe është edhe për sa u përket gjuhëve të cilat deri dje mund të konsideroheshin jo fort të

5

pëlqyeshme, por që sot janë kthyer në gjuhë të domosdoshme dhe praktikisht në shërbimin

tonë ne nuk e kemi të mundur që t’i plotësojmë këto kërkesa.

E njëjta gjë mund të thuhet edhe për bashkëshortin apo bashkëshorten e diplomatit,

pasi sot për sot nuk është sekret të thuhet që shteti shqiptar ende nuk i njeh apo nuk i paguan

sigurimet shoqërore për bashkëshortët e diplomatëve.

Ne besojmë se ka ardhur koha që shteti të marrë disa angazhime, duke filluar nga

viti i ardhëm me këtë paketë masash dhe me shpresën që në vitet në vijim kjo paketë masash

do të jetë gjithnjë në rritje.

Ky komision ka kolegë të nderuar që kanë shërbyer si ministra, si zëvendësministra,

e të tjerë, për të mos folur për ato pak asete që ka shteti shqiptar sot për sot nëpër botë, apo

për ato katër a pesë godina që përgjithësisht janë blerë të gjitha në periudhën e komunizmit,

mënyrën se si mund të trajtohen këto asete në funksion të shërbimit, mënyrën se si mund të

bëhet kategorizimi i pagave të diplomatëve dhe trajtimi i tyre në përputhje me shtrenjtësinë e

jetesës në vendin ku ata shërbejnë, por edhe për vështirësitë specifike për shkak të kryerjes së

shërbimit në rrethana edhe më specifike në disa vende.

Nëse do të më lejoni për elemente më specifike financiare, unë mund t’ia kaloj fjalën

sekretarit të Përgjithshëm apo drejtoreshës së Buxhetit.

Erion Braçe – Nëse do të ketë pyetje, besoj që pyetjet mund të jenë të natyrës

teknike që do të kërkojnë apo e kanë të domosdoshme për të marrë një përgjigje sa më të

qartë nga pikëpamja financiare dhe në lidhje me buxhetin e shtetit.

Faleminderit zoti Ministër!

Fjalën e ka zonja Blerina Gjylameti si relatore e komisionit për këtë projektligj.

Blerina Gjylameti – Faleminderit kryetar!

Relacion për projektligjin “Për Shërbimin e Jashtëm të Republikës së Shqipërisë.

Qëllimi i këtij projektligji është rregullimi i veprimtarisë së Shërbimit të Jashtëm të

Republikës së Shqipërisë, dhe është në përputhje të plotë me programin e Këshillit të

Ministrave si një instrument shumë i rëndësishëm i zbatimit të programimit të politikës së

jashtme të shtetit shqiptar.

Risitë që sjell ky projektligj janë si më poshtë:

Projektligji rregullon më mirë fushën e kompetencave të Shërbimit të Jashtëm me

institucionet qendrore dhe vendore në fushën e marrëdhënieve me jashtë.

Zgjeron hapësirat e përfaqësimit diplomatik dhe konsullor në përputhje me

dinamikën e zhvillimeve në marrëdhëniet ndërkombëtare.

6

Rregullon në mënyrë më të qartë procesin e emërimit dhe mbarimit të mandatit të

kreut të misionit diplomatik dhe konsullor dhe personelit diplomatik dhe konsullor.

Përcakton në mënyrë më të saktë raportet e ndërvarësisë dhe koordinimi ndërmjet

strukturave të Shërbimit të Jashtëm. Duke qenë se punonjësit e Shërbimit të Jashtëm bëjnë

pjesë në administratën civile, ky projektligj krijon një marrëdhënie harmonike me ligjin

nr.152/2013 “Për nëpunësin civil”.

Përcakton kriteret funksionale për rekrutimin e diplomatëve të karrierës mbështetur

në nivelet e tyre akademike.

Sanksionon statusin e diplomatit të karrierës, ku përcaktohet ecuria e karrierës

diplomatike, bazuar në aftësitë profesionale; sigurohen pastërtia dhe siguria e figurës së

diplomatit të karrierës; përcaktohet në mënyrën më të qartë përfshirja në misionet

diplomatike dhe postet konsullore të personave jashtë karrierës diplomatike; synohet krijimi i

një hierarkie më racionale në strukturën e gradave diplomatike; përcaktohen kritere më të

sakta dhe bashkëkohore për trajtimin financiar të diplomatëve jashtë vendit; rregullohet, për

herë të parë dhe në mënyrë të plotë, dhe në përputhje me praktikën e vendeve me kushte të

ngjashme me Shqipërinë, trajtimi i familjarëve, që shoqërojnë diplomatët jashtë vendit duke

zgjidhur një problem që ka ndikuar negativisht në standardet e jetesës së tyre.

Për sa u përket kostove financiare, shtesat në buxhet, për këto ndryshime, për vitin

2016 përllogariten në masën 207 milionë e 28 mijë të detajuara si më poshtë:

Efektet financiare do të fillojnë në vitin 2016; pagesa e bashkëshortëve për 140

vetë, 50% të pagës “atashe në përfaqësi”, në lek 87 milionë e 220 mijë; pagesën e fëmijëve

për 140 fëmijë, 20% të pagës “atashe në përfaqësi”, 35 milionë e 30 mijë; sigurimi shoqëror

i bashkëshortëve për 140 vetë, 31 milionë e 310 mijë; shkollimi i fëmijëve në vendet me

gjuhë të rrallë, 50 fëmijë, 45 milionë e 768 mijë; sigurimin e jetës për 20 diplomatët në

vendet me rrezikshmëri të lartë, 5 milionë e 600 mijë; sigurimin e jetës për 30 diplomatët, që

udhëtojnë në vendet me rrezikshmëri të lartë, 2 milionë 100 mijë. Totali 207 milionë e 28

mijë.

Për sa i përket pagës “atashe në ambasada” të ndryshme sipas përfaqësive në bazë të

kostos së jetesës, pagesa vjetore për shkollimin e një fëmije në vendet e zonës me euro është

llogaritur 8 mijë euro, ndërsa në vendet e zonës së dollarit është llogaritur 8 mijë dollarë.

Sigurimet shoqërore janë llogaritur për bashkëshortët me pagën e sekretarit të dytë

në Ministrinë e Punëve të Jashtme, që është 74 mijë e 600 lekë. Sigurimi i jetës së

diplomatëve, që punojnë në vendet me rrezikshmëri të lartë, varet nga vendi dhe nga koha e

sigurimit. Ky sigurim është përllogaritur për 20 diplomatët me 2 mijë euro në vit. Sigurimi i

7

jetës për diplomatët, që do të kryejnë shërbime në vendet me rrezikshmëri të lartë, është

llogaritur për 30 diplomatët me 500 euro në vit.

Sipas asaj që u përmend edhe më sipër, kemi arritur në konkluzionin se ky trajtim

financiar zgjidh një ndër problemet themelore sociale, me të cilat shërbimi i jashtëm është

ndeshur ndër vite duke ndikuar drejtpërdrejt në kushtet e jetesës së diplomatëve dhe në

imazhin e tyre jashtë vendit.

Po ashtu, ky projektligj sjell në të njëjtën linjë trajtimin e familjarëve të diplomatëve

me praktikat e vendeve të tjera të botës, përfshi vendet e rajonit tonë. Po ashtu vendos në të

njëjtën linjë familjarët e këtyre të fundit me familjarët e ushtarakëve shqiptarë të angazhuar

në misionet jashtë vendit. Bazuar për sa më sipër i rekomandoj komisionit miratimin e këtij

projektligji.

Faleminderit!

Erion Braçe – Faleminderit, zonja Gjylameti!

Kush ka pyetje?

Po, urdhëroni zonja Gjylameti!

Blerina Gjylameti – Faleminderit, kryetar!

Zoti Ministër, në relacionet, që shoqërojnë edhe projektligjin, shikoj që ka pasur disa

problematika për sa i përket mënyrës së pagesës së diplomatëve ndër vite dhe një nga këto

problematika është që sot në Ministrinë e Punëve të Jashtme përfitojnë gradën “drejtor i

përgjithshëm” apo që ekuivalintohet me gradën “ministër këshilltar”, apo “ministër

fuqiplotë”, 25 punonjës. Është paqartësi, apo ka ndonjë problematikë me mënyrën e

përllogaritjes së pagës së tyre? Sepse sipas strukturës që ju keni, janë më shumë drejtorë nga

sa lejon struktura e Ministrisë së Punëve të Jashtme. Nëse kjo është e vërtetë, si ka mundësi

që ka ndodhur dhe çfarë dëmi i është shkaktuar shtetit shqiptar?

Faleminderit!

Erion Braçe – Po, urdhëroni, zoti Ministër!

Ditmir Bushati – Faleminderit, për pyetjen!

Për fat të keq, kjo që sapo thatë është e vërtetë. Është dëshmia më e gjallë e faktit që

ne nuk kemi një shërbim të konsoliduar, por kemi një mollë të kalbur. Në gjithë këto vite ka

pasur ndërhyrje sistematike në legjislacionin dytësor, që në gjykimin tonë bie në kundërshtim

me frymën e ligjit ekzistues që siguron një karrierë të njëtrajtshme në sistem.

Çfarë dua të them me këtë? Me vendimin e Këshillit të Ministrave është parashikuar

nga qeveria”Berisha” dhënia e bonuseve për diplomatët. Pra, në qoftë se, unë dhe ju, kemi në

shërbim më 1 janar 2008 dhe sot jemi më 11 janar 2015, na rezulton që, unë dhe ju, të kemi

8

dy grada krejt të ndryshme. Unë mund të kem dy grada më shumë se ju, ose ju mund të keni

dy apo tre grada më shumë se unë. Ndërkohë, në rast se do t’i referohemi ligjit të vitit 2003,

rritja dhe marrja e gradës vinte në mënyrë të njëtrajtshme, automatikisht nga qëndrimi në

detyrë dhe nga eksperienca e viteve të punës.

Kjo gjë ka sjellë një piramidë, siç e thashë, të kthyer me kokë poshtë, ku ne kemi 25

punonjës me grada shumë të larta dhe 23 drejtorë të përgjithshëm, në qoftë se do t’u

referohem pagesave që japim sot për sot.

Dy janë modelet në botë, për hir të së vërtetës.

I pari është modeli ku diplomati paguhet mbi bazën e gradës vetëm kur është në

shërbim jashtë vendit, dhe në vendin e origjinës ai paguhet thjesht dhe vetëm si nëpunës civil.

Pra, në qoftë se marrim Italinë, një shef zyre, si në Farnesina, si në Ministrinë e Thesarit

paguhet njëlloj, pavarësisht gradës që mund të ketë shefi i zyrës në Farnesina. Ndërkohë, kur

është duke shërbyer jashtë paguhet mbi bazën e gradës.

Në rastin e Shqipërisë është ndjekur, besoj unë, me të drejtë praktika që diplomati të

paguhet mbi bazën e gradës për t’i dhënë një incentiv më shumë në kushtet kur shërbimi ynë

nuk është fortë i incentivuar nga të gjitha ato elementet që përmenda, por shtuar kësaj është

bërë edhe abuzimi i madh dhe i skajshëm me bonuset, ku janë dhënë për rreth 120 individë

dhe në një pjesë të rasteve mund të kemi një individ që mund t’i jenë dhënë dy apo tre

bonuse dhe na kanë sjellë këtë lloj situate.

Nga njëra anë, është vështirësia financiare, sepse paga e një drejtori të përgjithshëm

mund të llogaritet me pagën e disa ekspertëve që një ministri mund t’i kishte të nevojshme që

t’i kishte në gjirin e saj edhe në funksion të qarkullimit të gjakut dhe të elitës në shërbim etj.,

etj.

E dyta, bëhet fjalë për një të drejtë të fituar dhe pavarësisht mekanizmit që ka qenë

veprim për ta fituar këtë të drejtë, nga ana ime, është gjykuar se është e vështirë për ta kthyer

mbrapsht një të drejtë të fituar. Atë që kam bërë, ka qenë vetëm rasti i bonuseve të fundit, ku

pararendësi im në detyrë më kishte lënë në tryezë të firmosur rreth 35 bonuse, por efekti

financiar do të fillonte më 1 janar 2014 dhe duke qenë se njerëzit nuk kishin marrë, le të

themi, asnjë pagesë për shkak se efektet financiare akti i ministrit i shtrinte në vitin 2014, i

kam revokuar si të tilla.

Ka një element problematik që është i vështirë për t’u adresuar, sepse këto janë

bonuse, të cilat, për hir të së vërtetës, janë marrë nga viti 2006 e tutje dhe do të futeshim në

një marrëdhënie për një të drejtë të fituar. Në gjykimin tim është shumë e vështirë për ta

kthyer mbrapsht, aq më tepër që janë kryer edhe pagesat për personat.

9

Si po përpiqemi ne për ta zgjidhur me ligjin e ekzistues? Nuk e di sa i qartë isha për

këtë komision, por ne e kemi përshkallëzuar nga grada “atashe”, që është grada më e ulët

deri në gradën “këshilltar”, kemi ndjekur modelin e një përqasjeje graduale, bazuar mbi vitet

e punës. Dhe në projektligj afatet janë të përcaktuara. Nga këshilltar e sipër duhet të bëhet një

provim tjetër dhe si në çdo sistem do të ketë disa kufizime, ku do të dihet sa grada janë në

dispozicion për “ministër fuqiplotë”, sa ka për “ministër këshilltar”, sa ka për “këshilltar”, sa

ka për “sekretar të parë, për “sekretar të dytë”, për “sekretar të tretë” dhe “atashe”, dhe sa ka

për ambasadorë.

Për shembull, mund t’ju them se jemi një ndër vendet e pakta që nuk kemi asnjë

ambasador me gradë. Para pak kohësh, Italia bëri emërimet në gradë “ambasador” jo në

funksion, por në gradë edhe njerëz, të cilët kanë shërbyer në Shqipëri apo që kanë një lidhje.

Ky komision mund të jetë në dijeni që edhe kur bëhet emërimi me gradë si ambasador,

këshilli i ministrave të Italisë përcakton një renditje, që kur krijohen vakanca në këtë nivel,

duhet të jetë renditja dhe kujt i takon për ta marrë vakancën e parë. Kjo është situata.

Për të mos folur për elemente të tjera, që unë thashë, ku njerëz jashtë sistemit janë

emëruar në detyrë, nga paraardhës, dhe kanë marrë të drejtën e gradës “ministër këshilltar”,

që është grada më e lartë sot për sot, dhe është nisur në një nga ambasadat tona diku. Raste të

tilla ka, në praktikën e viteve 2008 -2009, për hir të së vërtetës, zoti Basha ka qenë gjithmonë

më i shkujdesuri, për sa i përket respektimit të ligjit, procedurave etj., etj.

Zoti Basha ka edhe rekordin me rreth 50% jashtë sistemit dhe 50% brenda sistemit.

Ka emëruar rreth 118 vetë jashtë sistemit dhe ka një rekord të lartë, për sa u përket

emërimeve (se është i vetmi ministër që ka pasur 55% të ambasadorëve jashtë sistemit),

ndërkohë që ligji ekzistues ka normën prej 20%. Të gjitha këto janë përkthyer në efekte dhe

në kosto për buxhetin në pamundësi për të bërë një planifikim të qartë të burimeve njerëzore

për të ardhmen.

Faleminderit!

Erion Braçe – Faleminderit!

Ka pyetje të tjera?

Zonja Kushi, urdhëroni!

Evis Kushi – Faleminderit, zoti Kryetar!

Në lidhje me bashkëshortët/bashkëshortet apo familjarët e diplomatëve, dua të di a

ekziston detyrimi ligjor që kur ata kthehen nga misioni të punësohen në ato institucione ku

kanë qenë, ose në institucione të ngjashme? Si është situata aktualisht dhe çfarë synohet në të

ardhmen? Pra, a ka problematika në këtë drejtim, apo jo?

10

Erion Braçe – Faleminderit!

Zoti Ministër, urdhëroni!

Ditmir Bushati – Ka problematika, pavarësisht faktit se në projektin që sjellim ne

vendosim detyrimin e punëdhënësit për t’i ofruar të njëjtin vend pune bashkëshortit apo

bashkëshortes së diplomatit, jo të njëjtin vend, por një vend të ngjashëm.

Pse them që ka problematika? Sepse ky është një detyrim për institucionet publike,

sepse institucionet private nuk mund t’i detyrosh dot.

E dyta, jeta e diplomatit është, pak a shumë, si jeta e ushtarakut apo si jeta e

marinarit. Është shumë e vështirë që t’i thuash një institucioni punëdhënës “merr dikë tjetër

me kontratë për 3 vjet, që të rri bashkëshorti i diplomatit diku” . Ndërkohë që pas 3 vjetësh

bashkëshorti apo bashkëshortja e diplomatit e shoqëron diku tjetër.

Thënë ndryshe dhe me fjalë të thjeshta, vendet e zhvilluara e zgjidhin me paketën

financiare dhe përgjithësisht bashkëshortja apo bashkëshorti, që ndjek diplomatin e ka të

vështirë të ketë një karrierë duke qenë në krah të diplomatit. Prandaj bota ka vendosur

incentivin e paketës financiare për ta zvogëluar sa më shumë këtë lloj hendeku që mund të

krijohet.

Ka raste, unë i di nga praktika e përditshme, që mund të jenë kthyer dhe pas 5, 6

apo 7 vjetësh dhe mund të jenë stabilizuar disi në iks apo ipsilon institucion. Varet nga

institucioni që është, sepse bashkëshorti apo bashkëshortja mund të ketë qëndruar me

diplomatin 8 apo 9 vjet, mund të mos ketë prekur punë me dorë, siç është në 90% të rasteve

tona, dhe shkenca avancon, jeta avancon, teknologjia avancon dhe ndoshta nuk është më i

aftë për atë lloj vendi pune. Prandaj paketa financiare konsiderohet deri diku si kompensim.

Ne kemi pasur deri më sot që flasim probleme edhe më të rënda, siç është rasti i

sigurimeve shoqërore dhe njohja e tyre. Prandaj me këtë ligj ne vendosëm një lloj standardi

dysheme ku themi sekretari i dytë, domethënë që konsiderohet, le të themi, ndër nivelet

fillestare të diplomatëve, jo më fillestari, por ndër më fillestarët.

Erion Braçe - Ka pyetje të tjera?

Urdhëroni, zoti Mima!

Florion Mima - Faleminderit!

Zoti Ministër, u përpoqa t’ju dëgjoja me vëmendje që të mos më shpëtonte asnjë

fjalë, por, me sa duket, do të më ketë shpëtuar diçka, sepse, pasi ju dëgjova, jam më konfuz

sesa para se të fillonit të flisnit.

Mund të ma shpjegoni edhe një herë atë punën e piramidës përmbys? Sepse në

konceptin tim naiv, numrat e mëdhenj janë te baza poshtë: specialistët e thjeshtë, përgjegjësit

11

e sektorit, drejtorët dhe në majë është ministri. Në këtë mënyrë, piramida është trupi

gjeometrik më i qëndrueshëm.

Erion Braçe - Zoti Ministër, ju lutem të mbarojë fjalën zoti Mima.

Florion Mima - Mos bëj me gjeste. Ti po thua se piramida është mbrapsht dhe ky

ministri është këtu poshtë. Ma shpjego edhe një herë, se pastaj kam një koment tjetër.

Erion Braçe - Zoti Ministër, urdhëroni!

Mund ta bëni edhe me skemë. Ato pikturat nuk i kupton njeri, por këtë mund ta

kuptojë gjithkush. Ato mund t’i bëjmë dhuratë, por nuk i kupton.

Ditmir Bushati - Unë u përpoqa të marr shembullin e ushtrisë, sepse jo më kot edhe

ne e quajmë, si bota demokratike, shërbim të jashtëm. Shërbimi i jashtëm, ashtu si ju me të

drejtë thatë për piramidën, teorikisht duhet të funksionojë për këtë që ju sapo thatë.

Normalisht, ka një bazë në një ministri: janë specialistët, të cilët, me dijeninë time,

janë me tri nivele; më pas vjen shefi i sektorit; vjen drejtori; drejtori i Përgjithshëm; sekretari

i Përgjithshëm.

E njëjta gjë është edhe për sa i përket shërbimit, niveli fillestar është atashe. Më pas

janë: “sekretari i tretë, “sekretari i dytë”, “sekretari i parë”, “këshilltari”, “ministri i

këshilltarit”, “ministër fuqiplotë” dhe në majë duhet të vijë “ambasadori” për sa u përket

gradave. Nëse ndjek këtë rend dhe këtë logjikë, ndërton sistemin e hapave në karrierë dhe

piramidës.

Unë sapo ju thashë, këtu kam shifrat nga viti 2001, për të qenë korrekt, deri në vitin

2014, pra para hyrjes në fuqi të ligjit, që prek disa qeveri, jo vetëm një qeveri të caktuar,

sidomos nga viti 2006 deri në vitin 2013. Në rast se unë emëroj dikë, e emëroj direkt

“ministër këshilltar”, ku nuk ka asnjë lloj eksperience pune, ku nuk ka kaluar asnjë nga

shkallët që po them, automatikisht unë e përmbys piramidën, dhe fola për rreth 120 persona.

E dyta: Në rast se unë jap bonuset. Si ministër, sepse shteti, parlamenti, ligji më ka

përcaktuar një pagë iks, mundohem ta kem 10-fish atë pagë.

Praktikisht, në planifikimin e burimeve njerëzore, ne do të duhet të qëndrojmë strikt,

dhe të themi se kemi vetëm dy pozicione për “ministër këshilltar”, apo kemi vetëm 20

pozicione. Në kursin e viteve, ne kemi bërë më shumë grada të nivelit të lartë sesa kemi bërë

grada të nivelit të mesëm apo të nivelit të poshtëm. Këto grada nuk kanë ardhur as nga

eksperienca, as nga qëndrimi në detyrë, as nga sukseset, kanë ardhur nga ndërhyrja e tri

grupeve. Edhe në rast se do t’i referohemi shërbimit të jashtëm, ne u munduam të bënim këtu

ballo me maska. Nuk ka ndodhur ndonjëherë që të diskutohet 6 orë projektligji “Për

shërbimin e jashtëm” në një komision, vetëm dje ka ndodhur.

12

Tri grupe janë, të nderuar kolegë: politikanët, biznesmenët dhe njerëz të medies. Tri

grupe janë që kanë, në gjykimin tim, konflikt interesi me shërbimin. Kush nuk beson këto

fjalë, unë mund t’ju vë në dispozicion praktikën. Kjo është arsyeja se pse kemi këtë

përmbysje.

Erion Braçe - Nëse keni pyetje të tjera, mund të vazhdoni!

Por, qenka paralelopiped, nuk qenka as piramidë.

Florion Mima - Për hir të së vërtetës, të mos ngelet hatri, por prapë mu shtua

konfuzioni me këtë që the, dhe po përpiqem të vras mendjen se pse të vjen kjo. Kjo vjen

sepse gjithçka e ke ndërtuar me atë fjalinë “për herë të parë, për herë të parë, për herë të

parë”, të cilën e përdore në hyrje të çdo paragrafi.

Zoti Ministër, nuk po nis me ju shërbimi i jashtëm. Nuk është e denjë nga ana juaj të

përmendni paraardhësit, qoftë edhe për faktin se ata nuk janë në këtë sallë. Kanë shërbyer me

dinjitet, me nder dhe me faqe të bardhë në atë shërbim, dhe ai shërbim është ashtu siç është

sot edhe për shkak të mundit dhe djersës së tyre. Një grimcë mirënjohjeje duhet ta kishit.

E dyta, paketa e diplomatit, nuk është paketa e ndihmës së shpejtë.

E treta, kam lexuar në medie ditët e fundit, për emërime nepotike, të lidhura

personalisht me ju dhe me familjen tuaj.

Këto nuk kanë ndodhur më parë, nëse janë të vërteta. Unë nuk kam marrë përsipër

t’i verifikoj, por fakti që janë prezentë në të gjitha mediat, kjo ju bën me shumë turp.

Erion Braçe - Zoti Mima, unë kujtova se ju kishit pyetje. Ta dija se do të mbanit

këtë qëndrim, natyrisht që mund ta merrnit fjalën më vonë, por, duke ju dëgjuar gjithë sa

thatë, më rezultojnë dy-tri gjëra.

E para, edhe unë jam konfuz, ndaj e ftoj ministrin që me numra konkretë, të

dëshmojë se çfarë ka ndodhur me shërbimin diplomatik, madje edhe me emra konkret zoti

Ministër.

Së dyti, pa diskutim që këtu jemi në një forum politik, nuk di që Kuvendi të jetë një

forum pa sy, pa veshë dhe në fund fare edhe pa gojë, ku nuk mund të flasësh apo të japësh

opinion për çfarë ka ndodhur.

Unë do të isha shumë krenar për secilin nga paraardhësit e zotit ministër, sikur mbi

dokumente të mos kishte firma të njerëzve, që, për fat të keq, kanë cenuar tërësinë territoriale

të Republikës së Shqipërisë. Shumë krenar do të isha për secilin prej atyre, nëse nuk do ta

kishin bërë këtë gjë. Për sa kohë që e kanë bërë, mbetet që prokuroria të vazhdojë të

amnistojë.

(Diskutime pa mikrofon)

13

Po, ekzakt. Po, ty të vjen keq gjithmonë kur dëgjon ndonjë gjë. Në fakt, ti ke 30 vjet

që dëgjon dhe reciton vjersha, dhe ky është problemi, që sa herë doni të kërkoni llogari, nuk

merrni mbrapsht absolutisht asgjë. Zoti deputet i grupit tuaj foli ekzaktësisht për këto që po

flas unë, tani ju u shqetësuat se po i them unë apo çfarë?

(Diskutim pa mikrofon)

Po, por unë nuk ia thashë zotit Mima këto që po thua ti, as vjershat, as barsoletat, as

gazetat ushtarake dhe me interesa të qarta të atij grupi për të cilin foli zotëria pak më herët, që

po bëjnë këtë skemën nepotike.

Dhe e treta, zoti Ministër, faturën financiare të dëmit, edhe të projektligjit po të doni,

të dyja.

Ditmir Bushati - Tani, po përpiqem të shpjegohem edhe një herë tjetër për t’ i

qëndruar diskutimit dhe për të bërë edhe një sqarim më të thjeshtë dhe parimor, zoti Mima.

Unë nuk mora përsipër as të bëja analizën e paraardhësve të mi e asgjë tjetër. Thashë se e

kam bërë analizën me shifra që nga viti 2001, para se të hynte në fuqi ligji i vitit 2003, duke

qëndruar...

(Diskutime pa mikrofon)

Erion Braçe - Vazhdoni, zoti Ministër!

Ditmir Bushati - Thashë se po i referohem para hyrjes në fuqi të ligjit ekzistues që

është 12-vjeçar, hyrjes në fuqi të ligjit dhe eksperiencës sime personale me këtë ligj si

ministër, si shef i shërbimit të jashtëm, dhe nuk kishte aspak konsiderata politike dhe

absolutisht asgjë tjetër. Është e bazuar thjesht me një logjikë të ftohtë të shifrave.

Thatë, gjithashtu, se nuk më kuptoni, dhe keni gjithë të drejtën tuaj për të mos më

kuptuar. Edhe unë kam gjithë të drejtën time dhe mundësitë e mia, të cilat janë të kufizuara,

për t’ju shpjeguar që ju të kuptoni.

Por kam këtu letrën e ministrit të Financave, të zotit Bode, të cilën ia drejton

Ministrit të Jashtëm, zotit Haxhinasto, për dijeni, Kryeministrit Berisha, në lidhje me këtë gjë

që unë po them, është e vitit 2011, kam përshtypjen se ne të dy kemi qenë bashkë në

parlament në atë kohë.

Pikërisht në lidhje me këtë shqetësim, në lidhje me këtë piramidë të përmbysur, ju

jeni ligjvënës, e dini që e keni miratuar buxhetin dhe e dini se e keni mundësinë për të

verifikuar këtë që po them, një shqetësim, i cili është akumuluar në vite. Përse është

akumuluar në vite?

Erion Braçe - Zoti Ministër, mos hyni në debat me deputetët.

14

Ditmir Bushati - Unë nuk po hyj në debat, unë po përpiqem t’i sqaroj. Tani, zoti

Bode, është shumë e thjeshtë që ju të më thoni mua se, nëse unë nuk e zgjidh këtë gjë, nëse

unë 120 personave do t’i kisha marrë prapë mbrapsht lekët, nga fillimi që e kanë përjetuar,

sot do të më thoshin se je revancist, je nepotik e nuk e di se çfarë tjetër.

Unë ju thashë se kemi operuar me një bisturi të hollë, nga momenti kur nuk ka

prodhuar efekte financiare, kemi vënë dorën dhe e kemi ndaluar. Nga momenti që ka

prodhuar efekte financiare, besoj se ju takonte juve ta ndalonit.

E dyta, më thatë se prapë nuk më kuptonit. 120 persona të marrë në shërbim, 120

persona nga rruga, jo në kuptimin e keq të fjalës, por jashtë shtëpisë. Është si të marrësh 120

persona e t’i fusësh tani në ushtri, ndërkohë që ligji përcakton shumë qartë se si t’i futesh.

Nga këta 120 persona, vetëm 3 personave u jep “atashe”, si gradë, ua jep 11

personave “sekretarë të tretë” automatikisht, 41 personave “sekretarë të dytë” automatikisht,

67 personave “sekretarë të parë” automatikisht, 23 personave gradën “këshilltar”

automatikisht, ndërkohë, po t’i bie unë lapsit, duhet të jem 12 vjet në shërbim për t’u bërë

“këshilltar”. Ndërsa ti e merr tjetrin nga jashtë dhe i thua “hajde se të bëj unë këshilltar, nuk

ke nevojë ti për 12 vjet”. 4 persona, “ministër këshilltar”, 2 persona “ministër fuqiplotë”.

Për të mos hyrë në debatin i kujt është njëri dhe kush është tjetri, nuk kam sjellë

emra, por kam sjellë vetëm rastet. Një pjesë e mirë e këtyre, 95% deri në 98%, thonë që janë

të shërbimit, që janë diplomatë me karriere, pavarësisht se si kanë hyrë.

Erion Braçe - Dhe paguhen me atë gradë?

Ditmir Bushati - Po. Tani marrim rastin e titullarëve të përfaqësive nga viti 2002

dhe të diplomatëve të cilët punojnë në përfaqësi. Nga viti 2002, para se të hynte në fuqi ky

ligj që është ende sot, kishim 57% drejtues misionesh që vinin me karrierë, 43% që vinin pa

karrierë.

Shikojmë efektet e para të ligjit, kemi një ulje jo shumë të madhe me 53% dhe në

47% që është në vitin 2005. Më pas shikojmë 52% deri në 48% në vitin 2006, 52% deri në

48% prapë, në vitin 2007 në favor të karrierës, por jo 20% që përcakton ligji, se dhe ai ligj,

kur ka thënë 20%, ka pasur një logjikë financiare prapa, pra 3 vjet mbasi ligji miratohet e

kemi 52% deri në 48% logjikën, jo 20%, dhe shkojmë në vitin 2008 që ju thashë nga 45% me

karrierë dhe 55% pa karrierë.

Më pas, të gjitha këto nga jo karriera janë legalizime. Futesh në proces legalizimi

dhe ndërrohesh. Kur futesh në proces legalizimi, nuk hyn si ai tjetri që i mora koleges

Gjylameti. Nuk futesh me gradën atashe etj. Pra, je futur thjesht me një urdhër të ministrit në

shkelje të ligjit, si ministër këshilltar apo si këshilltar, dhe ke vazhduar si këshilltar. Më vonë

15

ke marrë edhe ndonjë bonus, ke kaluar edhe ministër këshilltar, dhe për pesë vjet ke bërë një

kapërcim, që një pjesë e mirë nuk e bëjnë dot.

Këtë po ju them. Kjo është arsyeja pse ne sot kemi këtë lloj situate. Është e

akumuluar ndër vite, dhe prandaj po e marr nga viti 2002 deri në vitin 2014. Është e

akumuluar ndër vite. I kam këtu, me emra, me mbiemra, me raste. Dhe, ju ftoj që, nëse keni

një rast nepotik në adresën time, meqenëse më thatë, të ma vini në dispozicion. Nëse unë, në

një rast të tillë, jam në shkelje të Kushtetutës, mbi të cilën kam bërë betimin, të ligjit për

konfliktin e interesit, të cilin e kemi miratuar të gjithë bashkë, unë marr të gjithë

përgjegjësinë time. Marr gjithë përgjegjësinë time, por me llafet e Fahriut, kam përshtypjen

se as ju nuk nderoheni, as unë nuk nderohem.

Prandaj, unë them të fokusohemi tek argumenti i ditës së sotme. Nëse ka sugjerime

si ta përmirësojmë këtë gjë më mirë, hajde ta përmirësojmë. Unë as nuk po them djali i

filanit, as vajza e filanit. Nuk po them fare. Unë po u referohem çfarë po flas këtu.

(Diskutime pa mikrofon)

Në qoftë se doni qe unë të shkoj nominalisht, unë jam shumë i hapur që të shkoj

edhe nominalisht, por minimalisht juve ju takonte t’u kërkonit ndjesë shqiptarëve për këtë

katrahurë, ndërsa më pas unë të jem tërë kohën në dispozicion për të dhënë llogari, por

minimalisht nuk mund të më thoni mua se paskam përmendur emra kur kam qenë në opozitë,

për X apo Y.

(Diskutime pa mikrofon)

Çfarë ju thashë? Ju thashë se zoti Basha është më i famshmi sepse s’ka respektuar

asnjë nga kriteret? Po këtë e dini edhe ju, më vjen keq. Këtë e dini edhe ju.

Erion Braçe – Pse, ku thuhet këtu se s’përmendet emri i zotërisë gjëkundi, apo te

marrëveshja e famshme, që s’duhet t’ia përmendim emrin atij, sepse emocionohet, ë?

Ka pyetje të tjera? Pyetje, jemi te pyetjet. Nëse s’ka pyetje, vazhdojmë me komentet.

Ka pyetje? Nuk ka.

Po, zoti Bode, si udhëheqësi grupit.

Ridvan Bode – Ne jemi Komisioni i Ekonomisë e Financave dhe në këtë ligj,

sigurisht që jemi të interesuar për të parë efektet financiare që prodhon ai, apo çfarë

kontributi jep ky ligj në konsolidimin financiar të financave të shtetit.

Sigurisht që shërbimi diplomatik përbën një nga aspektet ku problematika e trajtimit

të individëve që shërbejnë, ka persistuar. Gjithmonë presioni e kërkesat nga kjo kategori kanë

qenë të mëdha e të larta. Nuk është e re, është shumë e vjetër kjo histori, por i takon qeverisë

16

që të mbajë një balancë midis kapacitetit financiar publik, midis gjendjes së përgjithshme

ekonomike dhe trajtimit të grupeve të caktuara.

Këtu, unë e them që në fillim se qeveria ka humbur balancën, racionalitetin në

trajtimin e gjërave. Ligjet që vijnë në parlament, sidomos me efekt financiar, reflektojnë

raportin e individëve të caktuar me Kryeministrin dhe influencën e tyre politike në qeveri, pa

u bazuar aspak mbi një racionalitet të përgjithshëm për të pozicionuar gjërat. Shyqyr Zotit,

nuk ka ardhur akoma ushtria, dhe priteni kur të vijë edhe ushtria, se ata të tjerët që

historikisht kanë bërë presionin, i kanë zgjidhur. Ministria e Brendshme i zgjidhi me një

kosto shumë të lartë për buxhetin e shtetit, që vit për vit duhen rreth 20-30 milionë dollarë

vetëm për numrin shtesë, dhe nja 35-40 milionë dollarë të tjerë në vit për trajtimin

preferencial e të diferencuar të grupeve të caktuara.

Me të njëjtën gjë po përballemi edhe me ligjin që kemi sot përpara, me një kosto

vjetore prej rreth 2 milionë dollarësh, i cili nuk merr në konsideratë asgjë nga ato që realisht

janë shprehur nga përfaqësitë diplomatike, që kanë të bëjnë me ambientet, ku shërben trupi

unë diplomatikë jashtë, qoftë me mirëmbajtjen, qoftë me pajisjen, me dinjitetin e këtyre

ambienteve, në kuptimin e prezantimit. As me faktin tjetër, që shpesh është diskutuar, për

trajtim jo të mjaftueshëm të ambasadorëve, në pagën e tyre dhe në shpenzimet e tjera, që

lidhen me veprimtarinë korrente të trupit diplomatik nëpër vende të ndryshme. Këtu vihet për

të bërë një paketë për familjet. Tani qenka ngritur shqetësimi i familjeve. Realisht, trajtimi i

familjeve të tyre, sigurisht që ka rëndësi dhe duhet trajtuar, por duhet të marrim në

konsideratë se ku jemi. Dakord, fëmija i një shoferi në ambasadë ka nevojë për 8000 euro në

vit për t’u shkolluar, por mos harroni se rreth 30% e fëmijëve në Shqipëri kanë më pak se një

dollarë të ardhura në ditë, për të ngrënë bukë e jo për shkollë, dhe që kanë një trajtim prej jo

më shumë se 30 dollarësh në muaj, për të ngrënë bukë e ëpr t’u shkolluar, dhe jo vetëm për

t’u shkolluar.

Sigurisht që qeveria e ka për detyrë dhe për mision t’i vërë në balancë këto elemente

të ndryshme, aspektet e ndryshme të përgjegjësisë që mbulon qeveria, dhe jo të bjerë qeveria

pre e presioneve individuale të grupeve të diplomatëve, të policëve, të ushtarakëve, etj.

Këtu debati u bë për një çështje që është e njohur. Të gjithë e dinë, edhe pse këtu ka

një diskutim shumë pasionant e qesharak, por askush nuk ka guxuar ta prekë. Këtu na

tregojnë se vërtetë shërbimi diplomatik ka një karrierë të përmbysur, kokëposhtë. Është e

vërtetë. Ligji i miratuar në vitin 2002 iu njihte përjetësisht – dhe atëherë, sigurisht që nuk ka

qenë qeveria “Berisha” që miratoi ligjin. Diskutimet kanë qenë me shumë pasion nëpër

komisione. “Do t’u japim status dhe karrierë të përjetshme diplomatëve” në një vend ku

17

administrata luan 100% në rotacionet politike të pushteteve. Dihej se ai do të prodhonte – e

kemi thënë që në atë kohë – të tilla, le të themi, struktura mysybet, të mbetura brenda një

administratë. Këtë gjë e krijon vetë ligji. Edhe sikur të gjithë ministrat të jenë me dëshirë

shumë të mirë dhe të jenë korrekt, ligji në mënyrë automatike e krijon këtë deformim kaq të

madh në diplomaci, sepse të gjithë, me mbushjen e viteve marrin grada

(Diskutime pa mikrofon)

Sigurisht, në mënyrë automatike, me kalimin e viteve, dinamika e brendshme e

dikasterit e bën të domosdoshme që, numri i personave që përfitojnë grada do të jetë gjithnjë

e më i madh. Dhe grada është e përjetshme.

Ambasadorët kanë një rregull të qëndrimit në një vend të caktuar dhe sigurisht do të

lëvizin. Do të venë ambasadorë të rinj. Dhe gradën më të lartë të ambasadorit do ta përfitojë

një numër edhe më i madh, me kalimin e viteve.

Ministri na tha këtu se Mali i Zi nuk e ka kështu.

(Diskutime pa mikrofon) Ju na e thatë pak më parë. Nuk e di se si e ka. Nuk marr

përsipër. Ju na e përmendët këtu, apo jo? A folët?

Erion Braçe – Në fakt, gjithë sa po thoni, zoti Bode, nuk kanë fare lidhje me ligjin.

Ridvan Bode – Jo, jo, kanë lidhje vetëm me ligjin.

Erion Braçe – Ju nuk e keni lexuar ligjin.

Ridvan Bode – Të lutem, të mbaroj.

Erion Braçe – Ju nuk e keni lexuar ligjin dhe ministri nuk ka folur absolutisht fare

për Malin e Zi. Fare.

(Diskutime pa mikrofon)

Erion Braçe – Farnezina është tjetër gjë dhe Mali i Zi është tjetër gjë.

Ridvan Bode – Pra, në qoftë se ju kërkoni ta adresoni për të zgjidhur këtë piramidë

kokëposhtë, e cila sa vjen e do të zgjerohet. Le ët thoni ju ne nuk jemi këtu për të besuar në

dëshirën tënde të mirë, se ti nuk do të përdorësh as 20% sa ta ka dhënë ligji, për të rritur

jashtë radhe në karrierë. Do ta kesh zero këtë. Por kjo nuk e zgjidh. Ligjvënësi ka nevojë ëpr

garanci ligjore, që ky fenomen të stopohet një herë e përgjithmonë. Për këtë jam shprehur

edhe në atë letër që ju e lexuat. Kjo nuk diskutohet; do Anastasi apo do Ridvani. Jo. Vetë ligji

duhet t’i mbyllë hapësirat. Duhet të jetë konsistent. Por ju nuk guxoni. Ju keni ardhur për të

mbajtur statu quo-në këtu dhe për të bërë një shou. “Nuk mund ta heqim këtë ne”. Po kush

tha të heqësh të drejtat e fituara? Por, që sot askush nuk mundet të futet në shërbimin

diplomatik, që ta ketë gradë të përjetshme. I ke bërë një shërbim vendit e të paktën gjysmën e

18

kostos ia ke ulur. Se ne po rrisim dhe po dyfishojmë shpenzimet e buxhetit për shërbimin

diplomatik.

Është dyfishuar në strukturë të buxhetit kostoja dhe shpenzimet e shërbimit

diplomatik, ndërsa përmirësimi real i shërbimit diplomatik është nul. Pse? Sepse, pikërisht

nëntëdhjetë e ca për qind e buxhetit të shërbimit të Ministrisë së Jashtme janë paga dhe

lokacione. Si mundet të pretendosh për një shërbim diplomatik efecient në këtë lloj strukture.

Një festë kombëtare nuk e bën dot nëpër ambasada, sepse nuk kanë fonde. Nuk kanë fonde,

sepse të gjitha fondet ua keni dhënë vetëm për paga e për lokacione. Prandaj, e gjitha sa

thuhet këtu nuk zgjidh gjë. Është thjesht demagogji. Jo po, pse kanë futur njërin jashtë radhe

apo pse e kanë rritur në karrierë në mënyrë të përshpejtuar e të tjera. Këto nuk janë probleme.

Problemet janë këto: ligji nuk adreson gjë. Qeveria nuk guxon, sepse nuk do. Sepse ka

interesa okulte. Nëse do të donte, do ta kishte prishur ligjin.

Ç’ka përfituar deri më sot, në rregull. Sot e mbrapa, kur merr një detyrë, e gëzon

pagën dhe trajtimin, kur ikën nga detyra nuk e ke këtë trajtim. Kjo është ajo që duhet të jetë.

(Diskutime pa mikrofon)

Jo, nuk e bën këtë. Nuk heq karrierën. E ruan gradën në mënyrë të përjetshme?

(Diskutime pa mikrofon)

Jo, jo, nuk e bën këtë.

(Diskutime pa mikrofon)

Kufizon këtë, por nuk e bën këtë.

(Diskutime pa mikrofon)

Erion Braçe – Lëreni të mbarojë.

Ridvan Bode – E ruan të përjetshme gradën.

Erion Braçe – A ka mundësi të mos ndërhyni?

Ridvan Bode – Ndarja është kjo: ruhet përjetësisht titulli, grada dhe përfitimi, apo

jo? Ruhet. Aq, mbaroi. Këtu është e gjitha. E gjithë tjetra është, të themi, keqpërdorimi i

kompetencave për të rritur një gradë para kohe. Këto janë gjëra të përkohshme dhe nuk janë

thelbësore. Nuk ndryshon asgjë prej gjëje, sepse ruhet grada.

Prandaj, për këto arsye, unë them se këtu më shumë bëhet demagogji sesa zgjidhet

problemi. Këtu rritet buxheti sipas presioneve të brendshme të qeverisë. Janë rritur taksat.

Është rritur me një miliard dollarë buxheti në vit, në harkun e dy viteve, dhe nuk po shikojmë

asnjë investim, nuk po shikojmë asnjë trajtim të shtresave në nevojë, por rritje të

shpenzimeve në srtrukturë, të cilat kanë karakter të qëndrueshëm në kohë, por të cilat nuk i

shërbejnë as stabilizimit financiar të vendit, as përpjekjes për të krijuar një hapësirë për të

19

zhvilluar dhe rritur ekonominë e vendit. Për këtë arsye, ne nuk e mbështesim këtë. Do të

ishim të gatshëm në qoftë se bëhet një ligj, i cili nuk e trashëgon përjetësisht titullin, por për

aq kohë sa është në detyrë.

Erion Braçe – Po, urdhëroni, zoti Ministër!

Ditmir Bushati – E para, njëherë, do të doja ta falënderoja zotin Bode, që vërtetoi se

ato që unë thashë këtu në lidhje me situatën, nuk janë luftë politike ndaj asnjërit këtu dhe ndaj

asnjërit prej paraardhësve, sepse e bri shumë të qartë shpjegimin se kjo është një situatë e

akumuluar ndër vite.

E dyta, do ta thosha njerëzisht që tonet t’i kemi sa më të qeta, sepse në analizë të

fundit, m’u dukët sikur nuk e di se kujt po i kërkonit llogari: mua, kamerave apo qytetarëve,

sepse ju keni qenë për tetë vjet Ministër i Financave dhe keni pasur përgjegjësinë kryesore, së

bashku me Kryeministrin, për të mos e lënë këtë situatë që të përfundojë në këtë derexhe, për

të bërë ndryshimet legjislative të nevojshme, sepse nuk ju kanë munguar numrat në

parlament.

Ne e dimë shumë mirë, se këtu kemi jetuar këta tetë vjet, se gjërat që kanë dashur të

bëhen, janë bërë, shpesh edhe duke anashkaluar parlamentin, e jo më, në qoftë se do të kishit

vullnetin, për të bërë ndërhyrjet që sistemi të mos kalbëzohet siç është kalbëzuar.

E treta, më erdhi keq që përdorim fjalor populist, duke thënë që shqiptarët jetojnë

me një dollarë dita e të tjera e të tjera. Kjo mund të jetë e vërtetë, por kam frikë se është e

kundërta e asaj që propagandonte Berisha kur thoshte se Shqipëria është vendi i dytë në

Europë pas Gjermanisë. Besoj se ju nuk na e keni lënë kaq keq Shqipërinë tonë të përbashkët.

Meqenëse edhe bojkoti ka bërë të vetën dhe nuk keni pasur mundësi të jeni gjithë

kohën në parlament, më lejoni t’ju informoj për disa gjëra që kanë qenë vendime shumë

kurajoze, jo vendime klienteliste që nuk burojnë as nga raporte dashurie të Kryeministrit

për shërbimin e jashtëm, për policinë apo për ushtrinë, se këtu do t’i lëmë edhe kur të mos

jemi më, pasi janë shërbime bazike të çdo shteti, por mund t’ju them se ju zoti Bode keni

hapur nëntë ambasada vetëm nga viti 2009 deri në vitin 2013 dhe asnjëra prej tyre nuk

funksionon sot.

Erion Braçe –Zoti Ministër, t’i thoni të gjitha këto, por mos ju drejtoni zotit Bode

për këtë punë.

Ditmir Bushati - Dakord.

Erion Braçe - Ka përgjegjës të tjerë. Ato ambasada janë hapur vetëm për emra.

Është gjetur personi dhe është hapur ambasada.

20

Ditmir Bushati – Unë mund t’ju them, në rast se sot u referohemi letrave, ne kemi

një situatë: hap ambasadë dhe shkurto buxhet në ministri. Futu në NATO, mos paguaj asnjë

detyrim për NATO-n. Është kollaj të flasësh. Anëtarësohu në një organizatë dhe mos paguaj

asnjë detyrim. Tek ato detyrimet që janë bërë për punët publike, mund t’ju them se vitin e

parë janë mbyllur një pjesë e mirë e të gjitha detyrimeve që ishin të pashlyera përkundrejt

organizatave ndërkombëtare. Kush i do, mund t’ia vëmë në dispozicion. Në organizatën

ndërkombëtare nuk përfaqësohet as Ditmir Bushati, as ministri i Jashtëm, por përfaqësohet

Shqipëria, pavarësisht se kush është në krye të punëve të vendit.

Në rast se i referohemi strukturës së Ministrisë së Jashtme sot, është 30% më pak se

struktura e Ministrisë Jashtme që unë kam trashëguar. Ka qenë një angazhim yni për ta

kufizuar, për ta shkurtuar dhe për ta bërë më efektive, prandaj t’u qëndrojmë çështjeve siç

janë.

E treta, pasi u përmend këtu nepotizmi e të tjera e të tjera, në rast se dikush këtu do

të më nxjerrë një shkresë, një shofer që mund të kem emëruar unë në 16 muaj në detyrë nga

Tirana, atëherë të ma sjellë këtu dhe unë do të mbaj përgjegjësinë time. Kemi ndryshuar

praktikë që ne nuk çojmë më staf lokal. Stafin lokal ne e kërkojmë nga vendet nga janë. Duke

bërë pirueta nga më të ndryshme u japim më pak se çfarë mund të jetë minimumi jetik në atë

vend ku është akredituar ambasada.

Tani të flasim për kushtet e ambasadave, meqenëse u morët këtu.

Të nderuar kolegë, a e dini që ambasada jonë në Washington DC është gjendur në

kushte më të këqija se në vitin 1995 kur është blerë? Ambasada jonë në New York është në

kushte më të këqija sesa kur është blerë në vitin 1985? Ambasada jonë në Romë është në

kushte më të këqija sesa kur është blerë në vitin 1988? Ambasada jonë në Egjipt është në

kushte më skandaloze sesa ishte gjatë komunizmit? Dikush këtu mund të thotë se ky pinjoll

paska edhe nostalgji. Nuk është kjo çështja, por të nderuar kolegë, ne duhet ta shikojmë këtë

si një ballo pa maska. Kjo është e gjithë çështja. Ju po thoni se nuk po zgjidhim gjë. Thoni,

ne ua bëmë proçkën, i vendosëm ne 120 vetë i dhamë edhe bonuse, por ju nuk keni fuqi...

(Ndërhyrje pa mikrofon.)

Erion Braçe – Ligji është i vitit 2003.

Ju lutem, lexoni ligjin!

Ditmir Bushati - Nuk mendoj të biem dakord për çdo gjë, por të dëgjohemi nëse

jemi në gjendje të ndërtojmë një sens të përbashkët.

21

Po them që ligji është miratuar në vitin 2003. Ligji ekzistues parashikonte pak a

shumë këtë që thatë ju: unë hyj në sistem me konkurs, qëndroj 2 vjet në ministri derisa marr

gradën më të ulët që është atashe dhe më pas ngjitem vetëm mbi bazën e viteve.

Cili është ndryshimi me këtë ligj? Me këtë ligj, ti nuk shkon dot. Shkon deri te

këshilltari. Nëse do të bëhesh këshilltar, kalon vetëm 3-4 gradat e para. Për të shkuar

këshilltar do 12 vjet dhe për të marrë gradën këshilltar duhet të bësh prapë një provim. Hapet

konkurs, siç mora rastin e Italisë dhe bëhet provim për këshilltarin mbi bazën e vendeve që

janë të lira. Pra, ti e kontrollon që në këtë moment.

Është e vërtetë që ligji i vitit 2003 parashikonte gradualitetin automatik, nuk kishte

nevojë të kishte një numër të caktuar gradash, dhe as të bëje provim. Është po kaq e vërtetë

që në vitin 2005 ju nxorët VKM-në e parë ku thatë se nuk kemi nevojë për ligj, për konkurs,

por mund të marrim njerëz nga jashtë sa të duam ne. Piku arriti në vitin 2009 ku u barazua

50% jashtë sistemit, 50 % brenda tij dhe 55% e ambasadorëve jashtë sistemit nga 20% që

parashikonte ligji. Të gjithëve këtyre njerëzve u dhatë gradat më të larta. Jua lexova këtu me

kategori dhe jo me emra, që të mos i bëjmë gjyqin askujt. Sot për sot ne kemi situatën që

këta njerëz janë të gjithë në sistem.

Çfarë bëjmë ne me ligjin e ri? Është e vërtetë kjo që thoni ju: si ta ndalojmë

hemorragjinë? Përndryshe do të vazhdojë përsëri kjo situatë. Ne themi që paga e diplomatit

të emëruar pranë misionit diplomatik dhe posteve konsullore përcaktohet me vendim të

Këshillit të Ministrave në bazë të gradës diplomatike të emërimit që nuk është gjithmonë

gradë funksioni, indeksit sipas nivelit të jetës në vendin e pritjes, kategorizimit të vendit

pritës. Nëse marrim në konsideratë, sepse jam marrë me këtë çështje dhe dua t’i shkoj këtij

debati deri në fund, të mos spekulojmë dhe të themi, kaq mijë euro duhet për fëmijën e një

diplomati apo për fëmijën e një shoferi.

Zoti Bode, fëmija juaj dhe fëmija im nëse shkojnë në një kopsht, në një shkollë, në

një kënd lojërash, shteti e ka detyrim që të njëjtën gjë t’ia bëjë edhe një nëpunësi kudo që ai

shërben, se në fund të ditës ai nuk shërben për veten. Nuk jemi në komunizëm që ambasadat

t’i shikojmë si vende luksi dhe qejfi, por ato janë vende pune. Kanë qenë konvikte dhe duhet

t’i nxjerrim nga këto vende konviktesh, prandaj ka edhe kaq shumë debat mediatik, se kanë

qenë konvikte. Po të mos kishin qenë të tilla nuk do të kishte fare debat mediatik as për

ambasadorë dhe as kush shkon në nivele të tjera. Prandaj ka kaq shumë gra, burra

politikanësh, politikanesh, motra apo vëllezër nëpër këto institucione, sepse nuk janë

konsideruar për fat të keq vende pune, por vende qokash. Nëpërmjet masave të karakterit

legjislativ, dytësor ne do ta rregullojmë këtë situatë gradualisht. Ajo nuk do të ndryshojë dot

22

për një vit, por do të fillojë të përmirësohet, nuk do të ndryshojë dot për dy vjet, por do të

ketë përmirësim më të madh.

E fundi por jo më pak e rëndësishme, kam përshtypjen se duhet të kishit një

koordinim pak më të mirë, sepse dje nga kolegët tuaj në Komisionin e Politikës së Jashtme,

ishte një pjesë që ata mezi po e prisnin për ta mbështetur paketën për diplomatin. Megjithatë,

ky është një qëndrim juaji, që në fund të ditës ju e dini më mirë se unë, sepse secili ka

mendjen e vet.

Erion Braçe - Faleminderit!

Ridvan Bode – Zoti Ministër, për këtë të fundit që the, duhet ta kuptosh se këtu jemi

në Komisionin e Ekonomisë dhe të Financave. Unë e di se po të shkosh në atë komisionin

tjetër, do të thonë se e ke të vogël paketën dhe duhet ta zgjerosh. Në këtë komision ne kemi

disa detyra të tjera për të vendosur dhe disa balanca ndryshe nga ato që mendoni ju.

Erion Braçe - Në atë komisionin tjetër, për fat të keq, kërkohej llogari, përse ishte

prekur shërbimi, ndërkohë që këtu thuhet, përse nuk përmbyset. Ky është i vetmi problem.

Ka një diferencë nga kati i dytë në katin e katërt.

Po, zoti Spaho.

Edmond Spaho – Ne jemi Komisioni për Ekonominë dhe të them të drejtën, së

paku këtë gjë e them për veten, eksperiencën dhe njohuritë në këtë sektor i kemi pak të

kufizuara, por nuk bie dakord me disa cilësime të zotit ministër në lidhje me aktivitetin e të

gjithë sektorit të Ministrisë së Jashtme.

Unë mendoj dhe ndaj të njëjtin mendim me zotin Mima që nuk është serioze që

përdorim cilësime të tilla: “piramidë e vendosur me kokë poshtë”, “sistem i kalbëzuar”, “

konvikt”, sepse nuk tregojmë respekt për punën e dhjetëra ministrave të jashtëm, të

diplomatëve, ambasadorëve në shërbimin diplomatik.

Shërbimi diplomatik ka probleme, nuk e mohoj këtë. Ju në radhë të parë, por edhe të

tjerët jeni për t’i adresuar këto probleme. Probleme do të ketë edhe në të ardhmen, edhe më

vonë kur të mos jeni në krye të këtij dikasteri. Ata që do të vijnë, do të përpiqen që t’i

zgjidhin ato. Kjo është normale. Në çdo kohë do të ketë probleme, asgjë nuk ka për që qenë

perfekte, por është në dinjitetin e shtetit tonë të jemi sa më të matur në terminologji dhe të

mos krijojmë përshtypjen jo vetëm në opinionin publik, por edhe jashtë që shërbimi ynë

diplomatik qenka i tillë. Ndoshta kur përdorim terma të tillë, na ndikon ai parimi i famshëm

që vjen nga mesjeta se bota fillon me mua dhe po e dëgjojmë vazhdimisht nga kjo

maxhorancë duke nulifikuar çdo gjë që është bërë nga paraardhësit.

23

Në lidhje me këtë projektligj ndajmë mendimin e kolegëve tanë në Komisionin e

Jashtëm, të cilët janë ekspertë të mirëfilltë të fushës, por desha të them dy-tri gjëra që i kam

evidentuar gjatë shqyrtimit të ligjit.

Ju thatë se keni gjetur shumë diplomatë, të cilët nuk kanë lidhje me shërbimin. Një

nga synimet e ligjit është që të disiplinojë këtë çështje, por në fakt ajo që nuk më pëlqen

mua, edhe që iu referuat është shkelur kriteri prej 20%. Tani kriteri mesa kuptoj unë hiqet

fare dhe zëvendësohet me procedurat. Në fakt ne procedura kemi edhe në fushat të tjera.

Kemi ligjin “Për shërbimin civil”, i cili i ka procedurat kaq mirë të përcaktuara, por në

fund nuk respektohet. Ndryshimet që bëhen në atë ligj bëhen me synimin që të heqim një palë

dhe të vendosim një palë tjetër. Nuk është vetëm ligji “Për nëpunësin civil”, por edhe te ligje

të tjera. Unë e kam konstatuar në shumë dikastere, që të parën gjë që bëjnë, është të

ndryshojnë ligjin organik të aktivitetit të atij dikasteri me synimin që të heqin një palë dhe të

vendosin një palë tjetër. Konkluzioni im është që gjithçka mbetet në vullnetin e drejtuesve,

por ky i fundit nuk është garanci që këto probleme në të ardhmen do të adresohen drejt,

pavarësisht dëshirës që unë nuk mund ta vë në dyshim që ju e keni apo jo, por praktika ka

treguar që është vepruar në këtë formë.

Mua me të drejtë më lind mendimi se edhe në këtë rast në shërbimin e huaj synohet

të hiqet një palë dhe të vihet një palë tjetër. Kolegët e mi dhanë edhe shembuj që ka ndodhur

kështu. Në parim unë nuk jam kundër që shërbimi i jashtëm të mbështetet financiarisht. Pse?

Kur kemi shkuar vetë i kemi parë vështirësitë që kalojnë. Sigurisht që duhet të ruhen edhe

disa balanca. Nuk marr përsipër të jap receta se çfarë duhet të ruhet, pasi edhe në këtë rast

kolegët e mi e njohin, unë vetë nuk e njoh aq sa mund të them nëse duhet të jetë kaq apo aq,

por ajo që më shqetëson është se në disa raste e lidhim shumë me aspektin financiar dhe nuk

shikojmë aspektin cilësor.

Ju iu referuat godinës në Uashington, por, drejt me thënë, dhe këtë nuk e them vetëm

për ju, në Uashington kemi nevojë të kemi një diplomat kalibri, sikurse kemi nevojë të kemi

një diplomat kalibri në Bruksel, kemi nevojë ta kemi në Romë, në Londër, në Athinë.

Besoj se edhe ju këtu bini dakord me mua që në shumë vende të rëndësishme nuk e

kemi bërë këtë. Edhe Faik Konica, kur ka ndenjur atje, mund të ketë ndenjur në kushte të

vështira, por ishte një diplomat kalibri dhe mendoj se te partneri më strategjik që kemi duhet

të çojmë njeriun më të mirë, gjë që nuk ka ndodhur.

Çështja tjetër që dua të ngre është kriteri i pastërtisë së figurës. Ju me të drejtë keni

përjashtuar me ligj ata të cilët... ishte termi “të rekrutuarit”, por ndoshta keni lënë jashtë atë

pjesën e sigurimit që ka rekrutuar individët. Mendoj se duhet hequr njëra palë nga shërbimi

24

diplomatik dhe jo njërën ta lëmë dhe ata që kanë punuar në Sigurimin e Shtetit për të

rekrutuar punonjës, të vazhdojnë të gëzojnë statusin për këtë shërbim diplomatik. Këto kisha.

Faleminderit!

Erion Braçe – Faleminderit!

Urdhëroni, zoti Angjeli!

Anastas Angjeli – Megjithëse u munduam të gjithë të themi se nuk jemi diplomatë,

jemi Komisioni i Ekonomisë, do të flasim për aspektin ekonomik dhe financiar, pa mohuar të

drejtën që kemi, se mund të flasim për gjithçka, kam përshtypjen se po sillemi si

superdiplomatë.

Çështja e parë që dua të them: nuk duhet të abuzojmë me faktin se “ministri tha dhe

nuk ka mirënjohje për diplomacinë apo për atë”. Këtu jemi të gjithë. Ku u tha ndonjë gjë e

tillë? Ne i dimë arritjet e diplomacisë shqiptare në njëzet e pesë vjet demokraci, i dimë

vështirësitë, dhe e dimë kontributin në marrëdhëniet ndërkombëtare që ka krijuar në procesin

e integrimit, në NATO, në bashkëpunimin rajonal e të gjitha, i vlerësojmë, por, tani e vdekur

diplomacia nuk është, po sëmurë është, siç janë të sëmurë shumë sektorë të tjerë. Ndryshe

nuk do të ekzistonim as ne këtu në parlament, nuk do të ekzistonin as qeveritë. Prandaj

ekzistojmë ne që t’i shërojmë këto lloj sëmundjesh, që trashëgohen nga njëri vit në vitin

tjetër. Cila etapë apo qeveri e përmirëson, hallall ta ketë.

Kështu do të merrja shembullin që filloi diskutimi me ligjin e vitit 2003.

(Ndërhyrje pa mikrofon.) Ta mbaroj, po deshët!

(Ndërhyrje pa mikrofon.)

Flisni për ligjin e vitit 2003. Çdo ligj ka dy aspekte: përmbajtjen e tij në funksion të

qëllimit apo të objektivit që kemi dhe vetë zbatimi i ligjit. Po supozojmë që ligji i vitit 2003,

si çdo ligj tjetër, ka pasur edhe ndonjë të metë. Pse nuk e korrigjuat për dhjetë vjet? Kush ju

pengoi? Jo vetëm u operua me atë ligj, por kanë dalë disa vendime qeverie jashtë atij ligji dhe

e kanë thelluar përdorimin jo të drejtë të ligjit. Prandaj, nuk mund të themi ne tani që një ligj

që ka dhjetë vjet që është në funksionim, me të mirat dhe me të këqijat, dhe një praktikë e cila

e ka deformuar në zbatim ligjin, pavarësisht nga kush dhe kur, të mos rregullohet.

Pretendojmë ne që kemi arritur më të arrirën, asnjëherë nuk arrihet e arritura se, po të ishim

më të arritur, e kishim mbyllur këtë hesap. Nuk kishim Kuvend, nuk kishim qeveri, e kishim

në rregull çdo gjë. Por nuk mund të vijmë ne këtu tani të themi se “ky ligj që ka 13 vjet në

funksionim, ka bërë gjithë ato të mira, ka bërë edhe gjithë këto katrahura, të mos rregullojmë

ca katrahura. “Nuk është normale”, them unë, megjithatë, nuk më duket fare, madje po

habitem.

25

Çështja e dytë që dua të diskutoj është se ne nuk mundemi tani, këtë na e tregon

edhe logjika më e thjeshtë. Shyqyr që zoti Bode e ka bërë në kohë atë letër dhe është në

rregull vetë, thotë: “Unë e bëra, ata nuk e bënë, nuk kam çfarë të bëj” që ka një piramidë të

përmbysur. Ajo ishte shumë e thjeshtë, në qoftë se zgjeron vetëm katin e katërt dhe e bën

katin e katërt me atë, jo piramida, por do të bjerë, se kështu kanë vajtur. Kështu është e gjithë

kjo histori.

Çështja e tretë që thatë, se nuk zgjidhni gjë financiarisht, është çështja që ligji nuk e

zgjidh. Si nuk e zgjidh ligji, kur ai ta ka vënë në ligj pikërisht zgjidhjen e këtij problemi në

varësi të funksionit që ti mban kur je në shërbimin e jashtëm apo kur kthehesh dhe punon në

ministri. Pra, ne të themi ato që mendojmë se e përmirësojnë ligjin, në qoftë se duam për atë

rol që kemi ne në ligj, se ne jemi këtu tani komision që japim mendim. Në qoftë se kemi

ndonjë element që është pozitiv, që duam ta shtojmë, hajde ta themi dhe ta shtojmë, por, të

paktën ato katër gjëra që rregullohen, të mos i mohojmë se nuk na gjen ndonjë gjë.

Çështja e fundit ka të bëjë me paketën dhe me efektet financiare.

Pavarësisht se duam të bëjmë ndonjëherë politikë, të gjithë jemi dakord tani që

fëmijët e atyre diplomatëve nuk i ka bërë njerka, apo jo, se po thosha edhe ndonjë fjalë tjetër,

që të rrinë rrugëve, të lypin apo të bëjnë ndonjë gjë, apo sëmundjet, edhe ata si të gjithë

njerëzit e tjerë janë. Po u sëmurën, do të kujdesemi nga pikëpamja shëndetësore. A është e

plotë, a nuk është e plotë; a është më e ulët, a duhet më e madhe, këtë mund ta diskutojmë,

por që t’i gëzohen ato, nuk besoj se ne këtu diskriminojmë ndonjë palë tjetër në favor të

këtyre.

Pyetja dhe shqetësimi që me të drejtë mund të lindë këtu është për efektin financiar

të saj. Efekti financiar i saj nuk është për këtë vit. Është më 1 janar të vitit 2016. Ne kemi një

buxhet afatmesëm... (Ndërhyrje pa mikrofon.)

Një minutë! Shiko tani. Po me urën, ç’pate? Lëre tani. Ta mbarojmë këtë! (Ndërhyrje

pa mikrofon.) Jo, një minutë! Ka një buxhet afatmesëm, ka tavane. Ne duhet t’i pyesim këta:

a e keni përfshirë në tavanet e ministrisë në buxhetin afatmesëm? Në qoftë se këta e kanë

përfshirë, atëherë brenda ekuilibrave të buxhetit do ta vendosim këtë.

Për sa u përket investimeve, investimet nuk vijnë në këtë ligj. Investimet vijnë në

buxhetin e vitit të ardhshëm. Meqenëse ju jeni kaq mbështetës dhe të shqetësuar për

përmirësimin e infrastrukturës dhe të godinave të ambasadës, unë nuk ju dëgjova në dhjetor

kur diskutuam që të thoshit: shikoni, të heqim këtë dhe t’ia çojmë të rregullojmë ambasadën

në Egjipt ose në ndonjë shtet tjetër. Asnjëri, as nga ne, as nga ju. Prandaj, kur të vijë buxheti i

vitit 2016, meqenëse keni kaq dëshirë ta mbështesni këtë çështje, lobim këtu, drejtësi,

26

përpjekje që t’ia shtojmë edhe investimet dhe, në qoftë se gjeni ndonjë vend që nuk janë

shumë efektive investimet, t’ia çojmë dhe t’i ndihmojmë. Por jo të themi kështu.

Faleminderit!

Erion Braçe – Po, zoti Shehi.

Dashamir Shehi – Unë them se keni bërë mirë që e keni sjellë këtë ligjin, sepse unë

gjykoj se shërbimi i jashtëm duhet mbështetur dhe Shqipëria është në një fazë shumë të

rëndësishme për sa i përket diplomacisë. Nuk kemi pasur ndonjëherë kaq shumë rol, sidomos

këtu në Ballkan.

Nuk dua të bëhem ministër i Jashtëm, por dua të them se kjo periudhë, ky lloj

momenti nuk ka për t’i ardhur më Shqipërisë. Po e shpërdoruat, është përgjegjësia juaj.

Domethënë, që ne të kemi rol në Ballkan, të na pyesin, të na thërresin ne Gjermani, të jemi në

të gjitha organizatat ndërkombëtare, kjo do nga mbrapa një infrastrukturë.

Më bëhet qejfi që keni sjellë një ligj të ri, por nuk jam dakord për disa gjëra.

Një herë, meqenëse e krahasuat me shërbimin ushtarak, kemi një eksperiencë se si

këtu këtë piramidën që e kemi pasur edhe nga ushtria, kemi pasur 156 kolonelë, e kupton ti,

tani jemi bërë 67. Domethënë, kemi qenë në gjendje, por ligji në vetvete duhet të jetë pak më

restriktiv në qoftë se merr përsipër që këtë piramidën ta drejtojë, pavarësisht se shërbimi

diplomatik ka specifikat e veta. Unë po them se ai grup njerëzish është një lloj investimi

afatgjatë, nuk mund ta shpërdorojmë si kapitenët, që nuk bëhen nënkolonelë, se kapitenë,

nënkolonelë kemi pasur me mijëra. Kështu që duhen respektuar. Me këtë formulë që ke

zgjedhur ti, kam frikë se ato do të ngelen aty shumica.

E dyta, në vijim të kësaj, si do ta zvogëlojmë? Ti the se ka tre grupe interesash që

bëjnë presion mbi shërbimin diplomatik: bizneset, politika dhe media. Unë po them se nuk e

di si e bën presionin biznesi apo media, por këtë të politikës ne mund ta fiksojmë në ligj,

sepse biznesi e bën, biznesi ka marrë parlamentin, jo Ministrinë e Jashtme. Prandaj po them

se të paktën këtë të politikës, e cila ishte e fiksuar në ligj, siç tha edhe zoti Bode, 20%.

Në qoftë se do të ma dëgjoje një sugjerim që më vjen, e thashë jo nga diplomacia e

madhe që kam bërë, por nga eksperienca e gjatë që kam, bëje 25%, t’i japësh partisë tënde,

shefit, bllokut që është në pushtet lirinë për t’i pasur duart e lira. Jam absolutisht dakord.

Edhe amerikanët në kohën e luftës babanë e Kenedit e çuan në Londër, tregtar ishte, aspak

diplomat, por jepja këtë.

Jepjani shansin politikës ta luajë rolin e vet. Ku ta luajë rolin? Atje ku e konsideron

politike. Çfarë mund të vërë një Kryeministër, gjykoj unë? Do të vërë ambasadorin. Ndërsa

ne këtu kemi stratifikuar 25% në të gjitha strukturat. Pse u dashka politik, fjala vjen, një

27

atashe i vogël atje, një këshilltar i tretë? Kjo të nivelohet vetëm te niveli i ambasadorëve. 20%

dhe këtë fiksoje këtu që ta dimë. Çdo Kryeministër që vjen, 20%-25% është e drejta e tij,

mendoj sepse do të shtohet edhe një personazh, por, në fakt, nuk po ndodh kështu. Politika

nga të gjitha palët ka abuzuar me këtë të drejtë.

Më gjej një personazh të rëndësishëm që ka shkuar në ndonjë ambasadë për hir të

kësaj politike. Asnjë, është bërë për t’i bërë qejfin tjetrit. T’ju tregoj një histori të vogël këtu.

Një herë në vitin 1995 në Itali deshën të çonim një ambasador. Morëm një rraqe të vogël aty

tek ambasada. Ai zotëria e mban mend, se ka qenë në atë kohë dhe më bëhet qejfi që shoh një

nëpunës të vjetër. Nuk na e pranuan italianët. “Nuk bën për Italinë ky”, - thanë, “Ky nuk ka

asnjë lloj titulli. Nuk ka punuar as Këshilltar i Parë”. Ky të çonte në Farnezina, se nuk kishim

makinë, t’iu çonte postën farnezinëve dhe ata kujtuan se kemi vënë postierin atje. Prandaj, po

them, kur të vihet një personazh që ka politika, të vihet një që është dikush me gjithë mend.

Ndërsa politika e ka...

Prandaj po them: të fiksohet edhe këtu. Në qoftë se ju duken pak 20%, vendoseni

25%, vendoseni 30%, por ta dimë ku mbaron gardhi i politikës brenda shërbimit diplomatik.

Të paktën politikën ta kufizojmë, sepse nuk e di si do t’i kufizoni pastaj biznesin dhe mediet.

Këtu nuk jam i zoti të jap mend.

Fiksoje dhe vëre vetëm për të shpjeguar. Vër ambasadorin, jo të vijë politika dhe e

mbron edhe atë sekretari i dytë, është emërim. Vetëm ambasadorin.

Erion Braçe – Kontrolloje çfarë viti.

Dashamir Shehi – Gjykoj se kjo vlen. Bën sens, e kupton, për vendet e rëndësishme.

Për sa i përket punës së lekëve, meqenëse jemi tek ekonomia, këtu kërkuat 2 milionë

lekë. Për mua nuk janë asgjë, absolutisht. Të mos bëjmë kurnacin kot këtu. Ne jemi të

shtrenjtë në grurë dhe të lirë në krunde, se thashë të kundërtën më duket. Dje kemi kaluar një

kontratë koncesionare që këtu me shaka, pa shaka, rrëshqitën nja 50-60 milionë të shtetit

shqiptar. Kështu që 2 milionë nuk janë asgjë. Hajde t’i marrim një ditë rrogat, kursimin bëjeni

për këtë pjesën këtu në Shqipëri, e cila është tepruar dhe të zvogëlohet. Ambasadat duhet të

lyhen edhe flamuri të jetë pak më...

Erdhe prej Londrës ti. Nuk dukej flamuri atje. E kishte zbardhur shiu. Bie shi në

Londër, e kupton? Kështu që Shqipëria duhet t’i ruajë disa standarde të veta, pavarësisht

fukarallëkut që kemi, absolutisht, por në qoftë se ne këtu do të diskutojmë nga 2 milionë, 1

milion e gjysmë, 3 milionë për shërbimin diplomatik, nuk e di se çfarë mendojnë kolegët, po

për mua hajde merre vit për vit. Por kjo punë të ketë njëfarë përmirësimi. Kur shkojmë

shohim disa fytyra, ku e di unë, qytetarësh që na bëjnë shërbim diplomatik, se e kemi

28

konsideruar si një lloj zanati elitar, e kupton? Në fakt, ky qenka një zanat kaq i kollajtë që e

bëjnë të gjithë. Vjen nga fshati dhe bëhet konsull nderi, bëhet sekretar i parë në ambasadë.

Kaq kisha.

Erion Braçe – Faleminderit, zoti Shehu! Ka ndonjë mendim tjetër? Nuk ka.

Atëherë, Komisioni i Ekonomisë është angazhuar për shqyrtimin e këtij projektligji

nga pikëpamja financiare për vitin 2015, dhe siç u relatua këtu edhe nga relatorja i

komisionit, zonja Gjylameti, nuk ka efekte financiare shtesë. Efektet financiare të

projektligjit fillojnë nga viti 2016, dhe siç u referua këtu, po prapë nga relatorja e komisionit,

janë të buxhetuara në projektbuxhetin afatmesëm, pra, janë të parashikuara. Ministritë

respektive, e Punëve të Jashtme dhe e Financave të nisin që tani punën për të buxhetuar ato

aspekte të projektligjit që duhen parashikuar në buxhetin e vitit 2016 dhe gjithçka të

përmbushet sipas përcaktimeve që janë bërë në ligj.

Do t’ju ftoja të votonim në parim projektligjin dhe t’i përcjellim Komisionit të

Politikës së Jashtme, që është komisioni përgjegjës për këtë gjë, opinionin tonë lidhur me

aspektet financiare të këtij projektligji.

Atëherë, kush është pro projektligjit? Kundër? Abstenim? Nuk ka.

Projektligji miratohet.

Opinioni, zonja Gjylameti, t’i përcillet Komisionit të Politikës së Jashtme.

Faleminderit! Zoti Ministër, faleminderit! Zotërinj ekspertë, faleminderit!

MBYLLET MBLEDHJA