karŞilaŞtirmali eĞİtİm sİstemlerİ...iv benzer olarak üç ölçüte göre betimlemesi...

i

KARŞILAŞTIRMALI

EĞİTİM SİSTEMLERİ

Prof. Dr. Ali Balcı

1. Baskı

ii

Prof. Dr. Ali Balcı

Karşılaştırmalı Eğitim Sistemleri ISBN: 978-9944-919-67-8

Kitaptaki tüm bölümlerin sorumluluğu yazarlarına aittir.

© 2007, Pegem A Yayıncılık®

Bu kitabın basım, yayın ve satış hakları, Pegem A Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Hizmetleri Tic. Ltd. Şti.’ne aittir. Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü

ya da bölümleri, kapak tasarımı mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıt ya da başka yöntemlerle

çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz. Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır. Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında yayınevimize bilgi

vermesini ve bandrolsüz yayınları satın almamasını diliyoruz.

1. Baskı: Ağustos 2007

Yayın Yönetmeni: Gürsel Avcı Kapak Tasarımı: zulfin.eua

Dizgi: Şakir Öncül Baskı: Baran Ofset – Ankara

Tel: (0312) 367 66 92

Pegem A Yayıncılık® Eğitim Danışmanlık Hizmetleri Tic. Ltd. Şti.

Adakale Sokak 4/1 Yenişehir ANKARA Tel: (312) 430 67 50 – 430 67 51

Belgeç: (312) 431 37 38 İnternet: www.pegema.com.tr

E-posta: [email protected]

iii

ÖNSÖZ

Karşılaştırma, özünde bir düşünme ve düşünceyi geliştirme yöntemidir. 5 kıtadan 22 ülke Türkiye ile karşılaştırmalı olarak karşılaştırmanın sağlayabileceği bir dizi yararı aşağıdaki gibi sıralamak mümkündür:

• Bir şeyin diğerine üstünlüğünün ya da ondan düşüklüğünün gösterilmesi. Bu, bir ölçüde bir şeyin daha iyi/kaliteli olduğu kanıtlanmış bir şeyle karşılaştırılması (benchmarking) olup onun geliştirilmesi gerekli boyut ya da öğelerinin gösterilmesidir.

• Bilinenle karşılaştırılarak bilinmeyen hakkında bilgi edinilmesi.

• Görünürde birbirine benzemeyen iki şeyin gerçekte ne kadar benzer olduğunun görülmesi ya da tersi olarak görünürde birbirine çok benzer iki şeyin gerçekte ne kadar ayrı/farklı olduklarının saptanması.

• Bir şeydeki değişimin ya da değişim derecesinin gösterilmesi.

Karşılaştırmada amaç; benzerlik ya da ayrılıkları göstermek yanında açıklamak, ikna etmek ya da bilgilendirmektir. İki ülke eğitim sisteminin ya da bir ülke eğitim sisteminin diğer ülkelerin eğitim sistemleriyle karşılaştırılmasından da karşılaştırmanın, yukarıda belirtilen amaç ve yararlarının elde edilebileceği açıktır. O halde bu yazıya konu edilen ülkelerin eğitim sistemlerinin örgüt ve yönetimleri bakımından karşılaştırılması, anlamlı ve önemlidir.

Eğitim sistemlerinin karşılaştırılmasında önemli bir nokta da karşılaştırma yaklaşımıdır. Karşılaştırma konusunda iki yaklaşımdan söz edilebilir: (1) İki ülke eğitim sisteminin belli ölçütler bakımından birebir karşılaştırılması yaklaşımı. Örneğin A ülkesi eğitim sisteminin B ülkesi eğitim sistemiyle amaç ve politika, yönetsel yapılanma ve yönetim- süreç bakımından karşılaştırılmasında; önce A ülkesi eğitim sisteminin amaç ve politikası ile B ülkesi eğitim sisteminin amaç ve politikası bire bir karşılaştırılır. Sonra da aynı karşılaştırma diğer iki ölçüte göre birebir yapılır. (2) Diğer yaklaşım ise A ve B ülkeleri eğitim sistemlerinin bütüncül olarak; yanı önce A ülkesi eğitim sisteminin amaç ve politikası, yönetsel yapılanması ve yönetimi- süreci betimlenir. Sonra da B ülkesi eğitim sisteminin

iv

benzer olarak üç ölçüte göre betimlemesi yapılır. En sonra da bu iki sistem bu ölçütlere göre karşılaştırılır. Biz, hocası olduğumuz “Karşılaştırmalı Eğitim Yönetimi” doktora dersinde ve editörü olduğum bu çalışmada ikinci yolu benimsedik. Bu yol esasen alanın duayeni ve Türkiye’de Eğitim Yönetimi alanının diğer ilkleri gibi Karşılaştırmalı Eğitim Yönetimi dersinin de ilk okutanı değerli hocam Prof. Dr. Ziya Bursalıoğlu’nun benimsediği bir yaklaşımdı. Kendisine şükran duyuyoruz. Bu kapsamda “Karşılaştırmalı Eğitim Yönetimi” doktora dersindeki ülke incelemelerinde şöyle bir yol izlendi. Önce ilgili–odak ülke eğitim sisteminin arka planının oluşturan coğrafi konumu, sosyal, siyasal, ekonomik ve tarihsel gelişimi genel çizgileriyle irdelendi. Sonra odak ülke eğitim sistemi, örgütün temel boyutları olan; (1) amaç ve politika, (2) yapılanma; (a) yönetsel yapılanma, (b) öğretim ya da okul sistemi yapılanması, (3) işlemesi-yönetimi ya da süreç ölçütlerine göre betimlendi. Sonra da odak ülke eğitim sistemi, bu ölçütlere göre Türk Eğitim Sistemi ile karşılaştırıldı. Derste sunulan ve her yönüyle eleştirilen bu çalışmalar geliştirilerek yayına uygun hale getirildi.

Kitapta incelenen 23 ülke ile yazarları şöyledir: Türkiye, Mustafa Erdem; A.B.D, Fatih Mehmet Harmancı; Almanya, Züleyha Ertan Kantos; Avusturya, Hasan Basri Memduhoğlu; Belçika, Kürşad Yılmaz; Danimarka, Aydın Alkan; Endonezya, Hilmi Süngü; Fransa, Ali Erden; Güney Afrika, Hilmi Süngü; Güney Kore, Cemalettin İpek; Hindistan, Fatih Mehmet Harmancı; İrlanda, Abdurrahman İlgan; İspanya, Ali Erden; İtalya, Kürşad Yılmaz; Japonya, Ayten Memmedova Telci; Kanada, Murat Taşdan; Küba, Fatma Hamarat; Lüksemburg, Abdurrahman İlgan; Mısır, Ebru Oğuz; Özbekistan, Demet Gören Niron; Polonya, Murat Taşdan; Rusya, Ayten Memmedova Telci; Uganda, Demet Gören Niron.

Özverili ve özenli çalışmaları için öğrenci ve meslektaşlarımı, kaliteli bir yayın gerçekleştirdikleri için de Pegem A takımını kutluyorum. Eserin öğrenci, öğretim elemanı, eğitim politikacısı ve uygulamacılarına yararlı olmasını diliyorum.

v

Temmuz 2007, Ankara Prof. Dr. Ali Balcı

Editör

vi

BÖLÜMLER ve YAZARLARI

1. Bölüm: Türk Eğitim Sistemi Mustafa Erdem

2. Bölüm: Amerika Birleşik Devletleri Eğitim Sistemi Fatih Mehmet Harmancı

3. Bölüm: Federal Almanya Cumhuriyeti Eğitim Sistemi Züleyha Ertan Kantos

4. Bölüm: Avusturya Eğitim Sistemi Hasan Basri Memduhoğlu

5. Bölüm: Belçika Eğitim Sistemi Kürşad Yılmaz

6. Bölüm: Danimarka Eğitim Sistemi Aydın Alkan

7. Bölüm: Endonezya Eğitim Sistemi Hilmi Süngü

8. Bölüm: Fransa Eğitim Sistemi Ali Erden

9. Bölüm: Güney Afrika Cumhuriyeti Eğitim Sistemi Hilmi Süngü

10. Bölüm: Güney Kore Eğitim Sistemi Cemalettin İpek

11. Bölüm: Hindistan Eğitim Sistemi Fatih Mehmet Harmancı

12. Bölüm: İrlanda Eğitim Sistemi Abdurrahman İlgan

13. Bölüm: İspanya Eğitim Sistemi Ali Erden

vii

14. Bölüm: İtalya Eğitim Sistemi Kürşad Yılmaz

15. Bölüm: Japonya Eğitim Sistemi Ayten Memedova Telci

16. Bölüm: Kanada Eğitim Sistemi Murat Taşdan

17. Bölüm: Küba Eğitim Sistemi Fatma Hamarat

18. Bölüm: Lüksemburg Eğitim Sistemi Abdurrahman İlgan

19. Bölüm: Mısır Arap Cumhuriyeti Eğitim Sistemi Ebru Oğuz

20. Bölüm: Özbekistan Cumhuriyeti Eğitim Sistemi Demet Niron Gören

21. Bölüm: Polonya Cumhuriyeti Eğitim Sistemi Murat Taşdan

22. Bölüm: Rusya Eğitim Sistemi Ayten Memedova Telci

23. Bölüm: Uganda Cumhuriyeti Eğitim Sistemi Demet Niron Gören

viii

İÇİNDEKİLER Önsöz ........................................................................................................................iii

Bölümler ve Yazarları ............................................................................................. v

İçindekiler...............................................................................................................vii

Şekiller Listesi........................................................................................................xx

Tablolar Listesi......................................................................................................xxi

1. Bölüm

TÜRK EĞİTİM SİSTEMİ

(ss: 1 – 33)

Sosyal ve Siyasal Yapılanması................................................................................ 1

Türk Eğitim Sisteminin Amaç ve Politikaları....................................................... 2

Türk Eğitim Sisteminin Yapılanması ................................................................... 6

Yönetsel Yapılanma ................................................................................................ 6

Okul Sistemi Yapılanması .................................................................................... 11

Örgün Eğitim .......................................................................................................... 13

Okul Öncesi Eğitim ............................................................................................... 13

İlköğretim ............................................................................................................... 13

Ortaöğretim............................................................................................................. 14

Yükseköğretim ....................................................................................................... 15

Yaygın Eğitim ........................................................................................................ 17

Çıraklık Eğitimi...................................................................................................... 18

Özel Eğitim ............................................................................................................ 19

Öğretmen Yetiştirme ............................................................................................ 20

Türk Eğitim Sisteminin Süreç Boyutu ................................................................ 22

Sonuç ....................................................................................................................... 30

Yararlanılan Kaynaklar......................................................................................... 31

ix

2. Bölüm

AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ EĞİTİM SİSTEMİ

(ss: 35 – 54)

Sosyal, Siyasal ve Ekonomik Yapısı .................................................................... 35

ABD Eğitim Sisteminin Amaç ve İlkeleri .......................................................... 36

ABD Eğitim Sisteminin Yapılanması .................................................................. 37

Yönetsel Yapılanma .............................................................................................. 37

ABD Eğitim Sisteminde Okul Sistemi Yapılanması .......................................... 40

Yaygın Eğitim......................................................................................................... 46

Öğretmen Eğitimi................................................................................................... 46

ABD Eğitim Sisteminin Süreç Boyutu ................................................................ 46

ABD ve Türk Eğitim Sistemlerinin Karşılaştırılması ....................................... 48

Sonuç ....................................................................................................................... 53

Yararlanılan Kaynaklar......................................................................................... 53

3. Bölüm

FEDERAL ALMANYA CUMHURİYETİ EĞİTİM SİSTEMİ

(ss: 55 – 78)

Federal Almanya Cumhuriyeti Eğitim Sisteminin Tarihi Gelişimi ................. 56 Federal Almanya Cumhuriyeti Eğitim Sisteminin Amaçları ........................... 58 Federal Almanya Cumhuriyeti Eğitim Sisteminin Yapılanması ..................... 59 Yönetsel Yapılanma .............................................................................................. 59 Okul Sistemi Yapısı ............................................................................................... 60 Federal Almanya Cumhuriyeti'nde Mesleki Eğitim Sistemi ............................ 66 Yabancıların Eğitimi ............................................................................................. 66 Özel Eğitim ............................................................................................................ 67 Öğretmen Yetiştirme ............................................................................................ 68 Alman Eğitiminde Yönlendirme Etkinlikleri .................................................... 69 Federal Almanya Cumhuriyeti Eğitiminde Süreç Boyutu ............................... 70 Türk ve Alman Eğitim Sisteminin Karşılaştırılması ........................................ 72 Eğitimin Yapısı ...................................................................................................... 72 Yönetim Şekli ......................................................................................................... 73 Eğitimin Planlanması ........................................................................................... 74 Öğretimin İçeriği ................................................................................................... 74 Sonuç ....................................................................................................................... 76 Yararlanılan Kaynaklar......................................................................................... 76

x

4. Bölüm

AVUSTURYA EĞİTİM SİSTEMİ

(ss: 79 – 103)

Avusturya'nın Demografik Yapısı ve Sosyal-Siyasal Yapılanması................... 79

Eğitim sisteminin Tarihsel Gelişimi ................................................................... 80

Eğitimin Bugünkü Genel Durumu ...................................................................... 81

Eğitimin Amaçları ve İlkeleri .............................................................................. 82

Okulöncesi Eğitimin Amaçları ............................................................................ 83

Ortaöğretimin Amaçları ....................................................................................... 84

Yükseköğretimin Amaçları .................................................................................. 84

Eğitim Sisteminin Yapısı ...................................................................................... 85

Yönetsel Yapılanma .............................................................................................. 85

Okul Sisteminin Yapılanması .............................................................................. 86

Okulöncesi Eğitim ................................................................................................. 86

İlköğretim (Volkschule) ........................................................................................ 87

Ortaöğretim............................................................................................................. 89

Yükseköğretim........................................................................................................ 90

Eğitim Sisteminin Yönetim Süreci ...................................................................... 94

Eğitim Finansmanı ................................................................................................ 97

Öğretmen Yetiştirme ............................................................................................ 97

Türkiye ve Avusturya Eğitim Sistemlerinin Karşılaştırılması ........................ 98

Yararlanılan Kaynaklar....................................................................................... 102

5. Bölüm

BELÇİKA EĞİTİM SİSTEMİ

(ss: 105 – 136)

Giriş ....................................................................................................................... 105

Sosyal ve Siyasal Yapı ......................................................................................... 105

Belçika Eğitim Sistemi ....................................................................................... 106

Belçika Eğitim Sisteminin Amaçları ve Temel İlkeleri .................................. 107

Belçika Eğitim Sisteminin Yapısı ...................................................................... 108

Belçika-Flaman Topluluğu Eğitim Sisteminin Yönetim Yapısı ..................... 110

xi

Belçika-Fransız Topluluğu Eğitim Sisteminin Yönetim Yapısı ..................... 112

Belçika-Alman Topluluğu Eğitim Sisteminin Yapısı ...................................... 114

Belçika Eğitim Sistemi Okul Sistemi Yapısı .................................................... 115

Okulöncesi Eğitim................................................................................................ 126

Belçika'da Zorunlu Eğitim................................................................................... 126

İlköğretim ............................................................................................................. 127

Ortaöğretim........................................................................................................... 128

Yükseköğretim...................................................................................................... 130

Öğretmen Eğitimi................................................................................................. 131

Özel Eğitim ........................................................................................................... 132

Türk Eğitim Sistemi ile Belçika Eğitim Sisteminin Karşılaştırılması .......... 133


6. Bölüm

DANİMARKA EĞİTİM SİSTEMİ

(ss: 137 – 155)

Giriş ....................................................................................................................... 137

Danimarka'nın Sosyal, Siyasal ve Ekonomik Yapısı ....................................... 137

Danimarka Eğitim Sisteminin Amaçları .......................................................... 139

Danimarka Eğitim Sisteminin Yapı Boyutu ..................................................... 141

Yönetsel Yapılanma ............................................................................................. 141

Danimarka'da İlköğretim .................................................................................... 143

Danimarka'da Ortaöğretim ................................................................................. 144

Danimarka'da Yükseköğretim ............................................................................ 147

Hizmetiçi Eğitim ve Ar-Ge ................................................................................. 148

Danimarka Eğitim Sisteminin Süreç Boyutu ................................................... 148

Danimarka Eğitim Sisteminin İklim (Hava) Boyutu ...................................... 149

Danimarka Eğitim Sistemi ile Türkiye Eğitim Sisteminin Karşılaştırılması 150

Sonuç ..................................................................................................................... 153


xii

7. Bölüm

ENDONEZYA EĞİTİM SİSTEMİ

(ss: 157 – 170)

Giriş ....................................................................................................................... 157

Sosyal, Siyasal ve Ekonomik Yapılanma .......................................................... 157

Endonezya Eğitim Sisteminin Yasal Dayanakları ve Amaçları...................... 158

Endonezya Eğitim Sisteminin Yapılanması ..................................................... 159

Endonezya Eğitim Sisteminin İdari Yapılanması ........................................... 159

Endonezya Eğitim Sisteminde Okulların Yapılanması ................................... 162

Eğitim Sisteminin Yönetimi ............................................................................... 165

Endonezya Eğitim Sisteminin Türk Eğitim Sistemi ile Karşılaştırılması .... 167

Sonuç ..................................................................................................................... 169


8. Bölüm

FRANSA EĞİTİM SİSTEMİ

(ss: 171 – 193)

Sosyal ve Siyasal Yapılanma .............................................................................. 171

Eğitim Sisteminin Amaç ve Politikaları ........................................................... 172

Eğitimin Sisteminin Yapılanması ...................................................................... 174

Eğitim Sisteminin Yönetimi (Süreç).................................................................. 183

Fransa Eğitim Sistemi ile Türk Eğitim Sisteminin Karşılaştırılması ........... 187

Sonuç ..................................................................................................................... 192


9. Bölüm

GÜNEY AFRİKA CUMHURİYETİ EĞİTİM SİSTEMİ

(ss: 195– 210)

Giriş ....................................................................................................................... 195

Sosyal, Siyasal ve Ekonomik Yapılanma .......................................................... 195

Güney Afrika Eğitim Sisteminin Yasal Dayanakları ve Amaçları ................. 197

Güney Afrika Eğitimim Sisteminin Yapılanması ............................................ 198

Güney Afrika Eğitim Sisteminin İdari Yapılanması ....................................... 199

xiii

Okulların Yapılanması ........................................................................................ 201


Güney Afrika Eğitim Sisteminin Türk Eğitim Sistemi ile Karşılaştırılması 208

Sonuç ..................................................................................................................... 209


10. Bölüm

GÜNEY KORE EĞİTİM SİSTEMİ

(ss: 211 – 234)

Giriş ....................................................................................................................... 211

Coğrafi Yapı ve Sosyal Göstergeler ................................................................... 211

Tarih ...................................................................................................................... 213

Yönetim ................................................................................................................. 214

Eğitim Sistemi ..................................................................................................... 214

Eğitimin Tarihi Gelişimi ..................................................................................... 214

Eğitimde Amaç ve Yasal Temeller .................................................................... 218

Eğitim Kademeleri .............................................................................................. 219


İlköğretim ............................................................................................................. 221

Ortaöğretim........................................................................................................... 222

Yükseköğretim...................................................................................................... 223

Öğretmen Yetiştirme .......................................................................................... 226

Öğretmenlerin Hizmetiçi Eğitimleri ................................................................. 226

Öğretmenlerin Sosyal Hakları ........................................................................... 227

Özel Eğitim .......................................................................................................... 227

Yaşam Boyu Eğitim ............................................................................................. 228

Eğitim Sisteminin Yönetim Yapısı ve İşleyişi ................................................. 228

Yerel Eğitim Ofisleri .......................................................................................... 228

Eğitim Konseyleri ............................................................................................... 229

Eğitim Bütçesi ..................................................................................................... 229

Güney Kore Eğitim Sistemi ile Türkiye Eğitim Sisteminin Karşılaştırılması .................................................................................................. 230

Kaynaklar.............................................................................................................. 231

xiv

11. Bölüm

HİNDİSTAN EĞİTİM SİSTEMİ

(ss: 235– 251)

Giriş ....................................................................................................................... 235

Sosyal, Siyasal ve Ekonomik Yapısı .................................................................. 236

Hindistan Eğitim Sistemi ................................................................................... 236

Hindistan Eğitim Sisteminin Amaç ve İlkeleri ................................................ 237

Hindistan Eğitim Sisteminin Yapısı ................................................................. 238


Hindistan Eğitim Sisteminde Okul Sistemi Yapılanması ............................... 239

Hindistan Eğitim Sisteminin Süreç Boyutu ..................................................... 243

Hindistan ve Türk Eğitim Sistemlerinin Karşılaştırılması ............................ 245

Sonuç ..................................................................................................................... 249


12. Bölüm

İRLANDA EĞİTİM SİSTEMİ

(ss: 253 – 268)

Giriş ....................................................................................................................... 253

İrlanda Eğitim Sisteminin Amaçları ................................................................. 253

İrlanda Eğitim Sisteminin Yapısı ....................................................................... 254

Yönetsel Yapılanması .......................................................................................... 254

Okul Sisteminin Yapısı ....................................................................................... 256

İrlanda Eğitim Sisteminin Denetim Yapısı ...................................................... 261

İrlanda Eğitim Sisteminin Yönetimi ................................................................. 261


İlköğretim ............................................................................................................. 262

Ortaöğretim........................................................................................................... 263

Ziraat ve Savunma Bakanlıklarına Bağlı Okullar ............................................ 264

Yükseköğrenim..................................................................................................... 264

İrlanda Eğitim Sistemiyle Türkiye Eğitim Sisteminin Karşılaştırılması ..... 265

Amaçlar Bakımından .......................................................................................... 265

Yapı Bakımından.................................................................................................. 265

xv

İşleyiş Bakımından .............................................................................................. 267

Sonuç ..................................................................................................................... 267


13. Bölüm

İSPANYA EĞİTİM SİSTEMİ

(ss: 269 – 294)

Sosyal ve Siyasal Yapılanma .............................................................................. 269

Eğitim Sisteminin Amaç ve Politikaları ........................................................... 270

Eğitim Sisteminin Yapılanması ......................................................................... 274

Yönetsel Yapılanma ............................................................................................ 274

Okul Sistemi Yapılanması .................................................................................. 279

Üniversiteler......................................................................................................... 281

Eğitimin Yönetimi (Süreç Boyutu) .................................................................... 284

İspanya Eğitim Sistemi ile Türk Eğitim Sisteminin Karşılaştırılması ......... 289


14. Bölüm

İTALYA EĞİTİM SİSTEMİ

(ss: 295 – 317)

Giriş ....................................................................................................................... 295

Sosyal ve Siyasal Yapı ........................................................................................ 295

İtalya Eğitim Sistemi .......................................................................................... 296

İtalya Eğitim Sisteminin Amaçları ve Temel İlkeleri ..................................... 296

İtalya Eğitim Sisteminin Yönetsel Yapısı ve Genel Özellikleri ..................... 297



Okul Sisteminin Yönetimi .................................................................................. 312

Yetişkin Eğitimi ................................................................................................... 313

Öğretmenlerin Yetiştirilmesi ............................................................................. 314

Türk Eğitim Sistemi ile İtalyan Eğitim Sisteminin Karşılaştırılması ........... 315


xvi

15. Bölüm

JAPONYA EĞİTİM SİSTEMİ

(ss: 319 – 336)

Giriş ....................................................................................................................... 319

Japon Eğitim Sisteminin Amaç ve Politikası ................................................... 320

Eğitim Sisteminin Yönetsel Yapılanması ......................................................... 320

Eğitim Sisteminin Örgütsel Yapısı .................................................................... 321

Japon Eğitim Sisteminin Okul Yapısı ve İşleyişi ............................................. 322

İlköğretim ............................................................................................................. 323

Ortaöğretim........................................................................................................... 325


Akademik Yıl ....................................................................................................... 327

Eğitim Finansmanı .............................................................................................. 327

Öğretmen Eğitimi................................................................................................. 329

Programın Okullarda Uygulanması .................................................................. 331

Japon ve Türk Eğitim Sistemlerinin Karşılaştırılması ................................... 333

Sonuç .................................................................................................................... 335


16. Bölüm

KANADA EĞİTİM SİSTEMİ

(ss: 337 – 351)

Giriş ....................................................................................................................... 337

Kanada Eğitim Sisteminin Amaçları ................................................................ 338

Okul Öncesi Eğitimin Amaçları ......................................................................... 338

İlköğretimin Amaçları ........................................................................................ 338

Ortaöğretimin Amaçları ..................................................................................... 339

Yükseköğretimin Amaçları ................................................................................ 339

Kanada Eğitim Sisteminin Yapısı ..................................................................... 339

Kanada Eğitim Sisteminin İdari Yapılanması ................................................. 340


xvii

Kanada Eğitim Sisteminde Yönetim Süreci...................................................... 345

Kanada Eğitim Sistemi ile Türk Eğitim Sisteminin Karşılaştırılması........... 347

Sonuç .................................................................................................................... 350

Yararlanılan Kaynaklar ...................................................................................... 350

17. Bölüm

KÜBA EĞİTİM SİSTEMİ

(ss: 353 – 373)


Küba Eğitim Sisteminin Politika, İlke ve Amaçları ........................................ 355

Felsefi Temelleri ................................................................................................. 355

Temel İlkeleri ...................................................................................................... 356

Amaçları ............................................................................................................... 356

Küba Eğitim Sisteminin Yapısı ......................................................................... 357

İdari Yapılanma ................................................................................................... 357


Küba Eğitim Sisteminin Yönetimi, Süreç Boyutu ........................................... 365

Türk Eğitim Sistemi ile Küba Eğitim Sisteminin Karşılaştırılması .............. 369


18. Bölüm

LÜKSEMBURG EĞİTİM SİSTEMİ

(ss: 375 – 395)

Giriş ....................................................................................................................... 375

Lüksemburg Eğitim Sisteminin Amaçları......................................................... 376

Okulöncesi Eğitimin Amacı ................................................................................ 376

İlköğretimin Amacı ............................................................................................. 375

Ortaöğretimin Amacı ........................................................................................... 375

Lüksemburg Eğitim Sisteminin Yapısı ............................................................. 377

Bakanlık Yapısı ................................................................................................... 377


xviii

Lüksemburg Eğitim Sisteminin İşleyişi ............................................................ 384

Eğitim Bakanlığının İşleyişi ............................................................................... 385

Okulöncesi ve İlkokulun İşleyişi ....................................................................... 386

Ortaöğretimin İşleyişi ......................................................................................... 388

Yükseköğretimin İşleyişi .................................................................................... 389

Türkiye Eğitim Sistemi ile Lüksemburg Eğitim Sistemlerinin Karşılaştırılması .................................................................................................. 390

Sonuç ..................................................................................................................... 394


19. Bölüm

MISIR ARAP CUMHURİYETİ EĞİTİM SİSTEMİ

(ss: 397 – 412)

Sosyal ve Siyasal Yapılanması ........................................................................... 398

Mısır Eğitim Sisteminin Amaçları .................................................................... 399

Mısır Eğitim Sisteminin Yapısı ......................................................................... 399


Hazırlık Eğitimi ................................................................................................... 401

Özel Eğitim ........................................................................................................... 404

Mısır'da El-Ezher Eğitim Sistemi ...................................................................... 408

Mısır Eğitim Sisteminde Yönetim Süreci.......................................................... 409


Mısır Eğitim Sisteminin Türk Eğitim Sistemi ile Karşılaştırılması ............. 410

Kaynakça .............................................................................................................. 411

20. Bölüm

ÖZBEKİSTAN CUMHURİYETİ EĞİTİM SİSTEMİ

(ss: 413 – 435)

Giriş ....................................................................................................................... 413


Özbekistan Cumhuriyeti Eğitim Sisteminin Amaçları ................................... 414

Okul Öncesi Eğitimin (Mektepgeçe Terbiye) Amaçları ................................. 415

Genel Eğitimin (Umumiy Talim) Amaçları ...................................................... 415

xix

Okul Dışı Eğitimin (Mektepten Taşgari Talim) Amaçları ............................. 416

Mesleki ve Teknik Eğitimin (Hüner ve Teknika Talimi) Amaçları .............. 416

Ön Lisans Eğitiminin (Orta Mahsus Talim) Amaçları .................................... 416

Yüksek Öğretimin (Aliy Taliminin) Amaçları ................................................. 416

Özbekistan Cumhuriyeti Eğitim Sisteminin Yapısı ........................................ 417

İdari Yapılanma .................................................................................................. 417


Özbekistan Cumhuriyeti Eğitim Sisteminin Süreç Boyutu ............................ 426

Özbekistan Cumhuriyeti Eğitim Sisteminin İklim Boyutu ............................. 429

Özbekistan Cumhuriyeti Eğitim Sistemi ile Türk Eğitim Sisteminin Karşılaştırılması .................................................................................................. 431

Sonuç ..................................................................................................................... 433


21. Bölüm

POLONYA CUMHURİYETİ EĞİTİM SİSTEMİ

(ss: 437 – 455)

Giriş ....................................................................................................................... 437

Polonya Eğitim Sisteminin Amaçları ................................................................ 438

Okul Öncesi Eğitimin Amaçları ......................................................................... 438


Orta öğretimin Amaçları .................................................................................... 439


Yetişkin Eğitimin Amaçları ............................................................................... 440

Polonya Eğitim Sisteminin Yapısı ..................................................................... 440

İdari Yapılanması ................................................................................................ 440

Okul Sisteminin Yapılanması ............................................................................ 441

Polonya Eğitim Sisteminde Yönetim Süreci .................................................... 448

Polonya Eğitim Sistemi ile Türkiye Eğitim Sisteminin Karşılaştırılması .... 452

Sonuç ..................................................................................................................... 454


xx

22. Bölüm

RUSYA EĞİTİM SİSTEMİ

(ss: 457 – 470)

Giriş ....................................................................................................................... 457


Rusya Eğitim Sisteminin Amaç ve Politikası ................................................... 458

Eğitim Sisteminin Yapısı .................................................................................... 460


Rusya'da Okul Sistemi Yapılanması ................................................................. 460

Rusya Eğitim Sistemi Yönetim Süreci .............................................................. 465

Öğretmen Eğitimi ................................................................................................ 465

Eğitim Finansmanı .............................................................................................. 466

Eğitimin Denetimi ............................................................................................... 467

Rusya ve Türkiye Eğitim Sistemlerinin Karşılaştırılması ............................. 468


23. Bölüm

UGANDA CUMHURİYETİ EĞİTİM SİSTEMİ

(ss: 471 – 496)

Giriş ....................................................................................................................... 471

Sosyal, Siyasal ve Ekonomik Yapı ..................................................................... 471

Uganda Cumhuriyeti Eğitim Sisteminin Amaçları ......................................... 472


Ortaöğretimin Amaçları ..................................................................................... 475


Uganda Cumhuriyeti Eğitim Sisteminin Yapısı .............................................. 476

İdari Yapılanma .................................................................................................. 476


Uganda Cumhuriyeti Eğitim Sisteminin Süreç Boyutu .................................. 486

Uganda Cumhuriyeti Eğitim Sisteminin İklim Boyutu .................................. 489

Uganda Cumhuriyeti Eğitim Sistemi ile Türk Eğitim Sisteminin Karşılaştırılması .................................................................................................. 491

Sonuç ..................................................................................................................... 493


xxi

ŞEKİLLER LİSTESİ

Şekil 1.1: Milli Eğitim Bakanlığı Örgüt Şeması.................................................... 8

Şekil 1.2: Milli Eğitim Bakanlığı Taşta Örgüt Şeması ....................................... 10

Şekil 1.3: Türk Eğitim Sistemi.............................................................................. 12

Şekil 2.1: ABD'de Okul Sistemi Yapılanması ...................................................... 40

Şekil 2.2: En Fazla Tercih Edilen Lisans Eğitimleri.......................................... 43

Şekil 2.3: İlköğretim ve Orta Öğretimde Eğitimin Finansmanı ....................... 44

Şekil 2.4: Devlet Üniversiteleri ve Özel Üniversitelerin Finansmanı ............ 45

Şekil 3.1: Alman Eğitim Sisteminin Temel Yapısı ............................................. 63

Şekil 4.1: Avusturya Eğitim Sistemi ve Okul Kademeleri................................. 86

Şekil 5.1: Belçika Eğitim Sistemi ....................................................................... 116

Şekil 5.2: Belçika – Flaman Topluluğu Eğitim Sisteminde Okul Sisteminin Yapısı ........................................................................................ 117

Şekil 5.3: Belçika – Fransız Topluluğu Eğitim Sisteminde Okul Sisteminin Yapısı ........................................................................................ 120

Şekil 5.4: Belçika –Alman Topluluğu Eğitim Sisteminde Okul Sisteminin Yapısı ........................................................................................ 124

Şekil 6.1: Danimarka Eğitim Sisteminde Öğretim Basamakları. ................... 142

Şekil 7.1: Endonezya Eğitim Sisteminin Yönetsel Yapısı ............................... 160

Şekil 7.2: Endonezya Okul Sistemi..................................................................... 161

Şekil 8.1: Okul Sisteminin Yapısı ....................................................................... 179

Şekil 9.1: Güney Afrika Milli Eğitim Sisteminin Yapılanması ....................... 199

Şekil 10.1: Güney Kore Haritası......................................................................... 212

Şekil 10.2: Kore Eğitim Sisteminin Yapısı ........................................................ 220

Şekil 11.1: Hindistan Eğitim Sisteminin Okul Yapısı ..................................... 239

Şekil 13.1: İspanya Eğitim ve Bilim Bakanlığı Örgüt Şeması......................... 275

Şekil 13.2: İspanya Okul Sisteminin Yapısı ...................................................... 280

Şekil 14.1: İtalyan Eğitim Bakanlığı Örgüt Yapısı ........................................... 299

Şekil 14.2: İtalyan Eğitim Sisteminde Öğretim Kademeleri........................... 302

Şekil 16.1: Kanada Okul Sisteminin Yapısı....................................................... 342

Şekil 17.1: Küba Eğitim (Okul) Sistemi............................................................. 360

Şekil 18.1: Lüksemburg Okul Yapısı Sistemi.................................................... 379

Şekil 20. 1: Özbekistan Cumhuriyeti Eğitim (Okul) Sistemi .......................... 420

Şekil 21.1: Polonya Okul Sisteminin Yapısı ...................................................... 442

Şekil 23.1: Uganda Eğitim ve Spor Bakanlığı’nın Örgütsel Yapılanması...... 477

Şekil 23.2: Uganda Eğitim – Öğretim Sistemi................................................... 480

xxiii

TABLOLAR LİSTESİ

Tablo 1.1: 2004–2005 Öğretim Yılında Okulöncesi Eğitim Kademesinde Okul, Öğrenci ve Öğretmen Sayıları ........................ 23

Tablo 1.2: 2004–2005 Öğretim Yılında İlköğretim Kademesinde Okul, Öğrenci ve Öğretmen Sayıları ........................................................... 24

Tablo 1.3: 2004–2005 Öğretim Yılında Ortaöğretim Kademesinde Okul, Öğrenci ve Öğretmen Sayıları ........................................................... 25

Tablo 1.4: 2004–2005 Öğretim Yılında Mesleki ve Teknik Ortaöğretim Kademesinde Okul, Öğrenci ve Öğretmen Sayıları ........................ 26

Tablo 1.5: 2003–2004 Öğretim Yılı Yükseköğretim Kurumlarında Ön Lisans, Yüksek Lisans, Doktora ve Tıpta İhtisas Öğrenci Sayısı ..................................................................................... 28

Tablo 2.1: Amerika Birleşik Devletleri Eğitim Sistemi ile Türkiye Eğitim Sistemlerinin Amaç Boyutunda Karşılaştırması ................ 49

Tablo 2.2: Amerika Birleşik Devletleri Eğitim Sistemi ile Türkiye Eğitim Sistemlerinin Yapı Boyutunda Karşılaştırması .................. 51

Tablo 2.3: Amerika Birleşik Devletleri Eğitim Sistemi ile Türkiye Eğitim Sistemlerinin Süreç Boyutunda Karşılaştırması ................ 52

Tablo 4.1: Avusturya’nın Demografik Yapısı (2005) ......................................... 79

Tablo 4.2: Avusturya Eğitim Sistemi ile İlgili Bazı Veriler (2005) .................. 82

Tablo 4.3: Okulöncesi Eğitime İlişkin Bazı Veriler (2005) ............................... 87

Tablo 4.4: İlköğretime İlişkin Bazı Veriler (2005) ............................................. 88

Tablo 4.5: Ortaöğretime İlişkin Bazı Veriler (2005) .......................................... 89

Tablo 4.6: Yükseköğretime İlişkin Bazı Veriler (2005) ..................................... 91

Tablo 5.1: Flaman Yerel Toplumu Bakanlığı.................................................... 110

Tablo 5.2: Fransız Yerel Toplumu Bakanlığı .................................................... 113

Tablo 5.3: Belçika Flaman Topluluğu Eğitim Sisteminde Öğrenci, Öğretmen ve Okul Sayıları (1997)................................................... 118

Tablo 5.4: Belçika Flaman Topluluğu Eğitim Sisteminde Yükseköğretimde Öğrenci, Öğretim Elemanı ve Okul Sayıları (1997) .......................................................................... 119

Tablo 5.5: Belçika Fransız Topluluğu Eğitim Sisteminde Öğrenci, Öğretmen ve Okul Sayıları (2001–2002) ......................................... 122

Tablo 5.6: Belçika Alman Topluluğu Eğitim Sisteminde İlköğretim Eğitim Öğrenci, Öğretmen ve Okul Sayıları (1998–1999) ............ 125

Tablo 6.1: Danimarka Eğitim Sistemi ile Türkiye Eğitim Sisteminin Karşılaştırılması................................................................................ 150

xxiv

Tablo 7.1: Endonezya’daki Örgün Eğitim Kurumları ve Bunların Sayıları .. 162

Tablo 7.2: Endonezya Eğitim Sisteminin Türk Eğitim Sistemi ile Karşılaştırılması................................................................................ 167

Tablo 8.1: Fransa Eğitim Sistemi ile Türkiye Eğitim Sisteminin Amaç Boyutunda Karşılaştırması .............................................................. 188

Tablo 8.2: Fransa Eğitim Sistemi ile Türkiye Eğitim Sisteminin Yapı Boyutunda Karşılaştırması .............................................................. 189

Tablo 8.3: Fransa Eğitim Sistemi ile Türkiye Eğitim Sisteminin Süreç Boyutunda Karşılaştırması .............................................................. 191

Tablo 9.1: Güney Afrika Cumhuriyetine Ait Temel Ekonomik Göstergeler......................................................................................... 196

Tablo 9.2: Güney Afrika Okul Sistemi ............................................................... 203

Tablo 9.3: 2002-2008 Yılları Arasında Yerel Yönetim Bütçelerinde Eğitim Harcamalarının Yüzdesi ..................................................... 206

Tablo 9.4: Güney Afrika Eğitim Sisteminin Türk Eğitim Sistemi ile Karşılaştırılması................................................................................ 207

Tablo 10.1: Güney Kore Bütçesinin (Konsolide Bütçe) Sektörlere Göre Dağılımı ............................................................................................ 230

Tablo 10.2: Güney Kore Eğitim Bütçesinin Kendi İçinde Dağılımı............... 230

Tablo 11.1: İlköğretim ve Orta Öğretim Okullarının Yönetim Kaynakları .. 240

Tablo 11.2: Nüfus ve Okur Yazarlık Durumu ................................................... 244

Tablo 11.3: Hindistan Eğitim Sistemi ile Türkiye Eğitim Sistemlerinin Amaç Boyutunda Karşılaştırması ................................................. 245

Tablo 11.4: Hindistan Eğitim Sistemi ile Türkiye Eğitim Sistemlerinin Yapı Boyutunda Karşılaştırması ................................................... 247

Tablo 11.5: Hindistan Eğitim Sistemi ile Türkiye Eğitim Sistemlerinin Süreç Boyutunda Karşılaştırması ................................................. 248

Tablo 12.1: İrlanda Eğitim Sistemi. ................................................................... 257

Tablo 12.2: İrlanda Okul Sistemi İçerisindeki 2000 – 2001 Eğitim Öğretim Yılındaki Öğrenci, Okul Sayısı ve Öğretmen Sayısı .............................................................................. 258

Tablo 13.1: Ortaöğretim II. Devrede Öğrenim Alanları ve Bölümleri .......... 283

Tablo 13.2: İspanya Eğitim Sistemi ile Türkiye Eğitim Sisteminin Amaç Boyutunda Karşılaştırması ................................................. 290

Tablo 13.3: İspanya Eğitim Sistemi ile Türkiye Eğitim Sisteminin Yapı Boyutunda Karşılaştırması ............................................................ 292

Tablo 13.4: İspanya Eğitim Sistemi ile Türkiye Eğitim Sisteminin Süreç Boyutunda Karşılaştırması ............................................................ 293

xxv

Tablo 14.1: Okulöncesi Eğitim Okul, Öğrenci, Öğretmen Sayıları, Öğrenci / Öğretmen ve Brüt Okullaşma Oranı (2003–2004 Öğretim Yılı).................................................................................... 304

Tablo 14.2: İlköğretim Düzeyinde Okul, Sınıf, Öğrenci, Öğretmen Sayıları ve Öğrenci / Öğretmen, Öğrenci / Sınıf ve Brüt Okullaşma Oranı (2003–2004 Öğretim Yılı) ............................................................... 306

Tablo 14.3: Ortaöğretim Düzeyinde (I. Devre) Okul, Öğrenci, Öğretmen Sayıları ve Öğrenci / Öğretmen, Öğrenci / Sınıf ve Brüt Okullaşma Oranı (2003–2004 Öğretim Yılı) .......... 308

Tablo 14.4: İtalya Eğitim Sisteminde Ortaöğretim Düzeyindeki Okul Türleri ve Sayıları (1997–1998 Öğretim Yılı) ..................... 309

Tablo 14.5: Ortaöğretim Düzeyinde (II. Devre) Okul, Öğrenci, Öğretmen Sayıları ve Öğrenci / Öğretmen, Öğrenci / Sınıf ve Brüt Okullaşma Oranı (2003–2004 Öğretim Yılı) ........................ 311

Tablo 14.6: Ortaöğretim Düzeyinde (II. Devre) Okul, Öğrenci, Öğretmen Sayıları ve Öğrenci / Öğretmen, Öğrenci / Sınıf ve Brüt Okullaşma Oranı (2003–2004 Öğretim Yılı) ........................ 314

Tablo 15.1: Ulusal ve Devlet Okulları İçin Eğitim Harcamaları ................... 328

Tablo 15.2: Her Eğitim Düzeyindeki Kayıtlı Öğrenci Oranları...................... 335

Tablo 18.1: Genel Liselerdeki Alanlar............................................................... 381

Tablo 18.2: Mesleki – Teknik Ortaöğretimdeki Alanlar .................................. 382

Tablo 18.3: 2000 – 2001 Eğitim – Öğretim Yılında Öğrenci ve Öğretmen Sayıları.............................................................................................. 386

Tablo 18.4: Türkiye Eğitim Sistemi ile Lüksemburg Eğitim Sistemlerinin Karşılaştırılması ..................................................... 390

Tablo 19.1: Mısır Eğitim Sisteminin Okul Yapısı............................................. 400

Tablo 20.1: 2001-2004 Yıllarına Göre Okul Öncesi Eğitimi Kurum ve Öğrenci Sayıları, Okullaşma Oranları ve Kurum Sayısının Yeterliliği ......................................................................................... 421

Tablo 20.2: 2001 – 2004 Yıllarına Göre Genel Eğitim Okul ve Öğrenci Sayıları............................................................................... 423

Tablo 20.3: 2001- 2004 Yıllarına Göre Mesleki ve Teknik Eğitim Enstitüleri, Kolej ve Genel Okul Sayıları ..................................... 424

Tablo 20.4: 2001 - 2004 Yıllarına Göre Yüksek Eğitim Enstitüleri ve Üniversiteler ile Öğrenci Sayıları ................................................ 426

Tablo 21.1: Polonya’da İlköğretim Okul Türleri .............................................. 444

Tablo 21.2: Polonya’da Ortaöğretim Okul Türleri ........................................... 444

Tablo 21.3: Polonya’da 1., 2. ve 3. Sınıflar (1. Aşama) Haftalık Ders Saati ........................................................................................ 449

xxvi

Tablo 21.4: Polonya’da 4. ,5. ve 6. Sınıflar Arası (2. Aşama) Haftalık Ders Saati ......................................................................................... 450

Tablo 23.1: Sınıfa ve Cinsiyete Göre Okul Öncesi Eğitime Erişim ............... 481

Tablo 23.2: Mezuniyet Derecelerine ve Cinsiyete Göre Okul Öncesi Eğitimi Öğretmen Sayıları ............................................................. 481

Tablo 23.3: 1996- 2004 Yılları Arasında İlköğretim Öğrencileri, Okulları, Sınıfları, Öğretmenleri, Kitapları ve Kılavuz Kitap Rakamları ............................................................................. 482

Tablo 23.4: Tavsiye Edilen Bir Haftalık İlköğretim Programı ...................... 483

Tablo 23.5: Okul Çeşidine ve Cinsiyete Göre Ortaöğretim Okullarına Erişim Oranları .............................................................................. 484

Türk Milli Eğitim Sistemi 1

BÖLÜM

TÜRK EĞİTİM SİSTEMİ Mustafa ERDEM

Sosyal ve Siyasal Yapılanması

Türkiye, 814.578 km2 lik yüzölçümüne sahiptir. % 3'lük bölümü-nün yer aldığı Avrupa'daki topraklarına “Trakya”, yüzölçümünün % 97'lik bölümün oluşturan Asya'daki topraklarına ise “Anadolu” denil-mektedir. Türkiye’nin kara sınırlarının uzunluğu 2.875 km2, deniz sı-nırlarının uzunluğu da 8.333 km’dir.

Türkiye “merkezden yönetim” esasına dayalı yönetilir. Ülkenin yönetsel hizmetleri, merkezi yönetim yanında il özel idareleri; beledi-yeler ve köyler gibi kamu tüzel kişiliğine, görevlerine, yetkilerine ve malvarlığına sahip yerinden yönetim örgütleri tarafından yürütülür (TBMM, 1982, md. 126,127).

Türkiye, Ortadoğu'nun en yoğun nüfusa sahip ülkesidir. 2000 Yılı Genel Nüfus Sayımı sonuçlarına göre Türkiye’nin toplam nüfusu 67,8 milyonu bulmuştur. Nüfusunun 33,6 milyonunu kadınlar, 34,2 milyo-nunu erkekler oluşturmaktadır. Yıllık nüfus artış hızı, 1990–2000 dö-neminde binde 18,3’dür. 2000–2005 döneminde bu oranın binde 14,5’e düşmesi beklenmektedir (DİE, 2000).

Türkiye genç nüfuslu bir ülkedir. Toplam nüfus içerisinde 0–14 yaş grubunun payı % 30, 15–64 yaş grubunun payı % 64,4 ve 65 ve üs-tü yaş grubunun payı % 5,6’dır. Bu oranlar Avrupa Birliği ülkeleri ile karşılaştırıldığında, 0–14 yaş grubunun toplam nüfus (BYEGM, 2005) içerisindeki payının % 17,2 ile Türkiye oranının yarısına eşit olduğu görülmektedir. 65 ve üstü yaş grubunun ise, toplam nüfus içerisindeki

Amerika Birleşik Devletleri Eğitim Sistemi 35

BÖLÜM

AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ EĞİTİM SİSTEMİ

Fatih Mehmet Harmancı

Sosyal, Siyasal ve Ekonomik Yapısı

Amerika Birleşik Devletleri (ABD) 9,629,091 kilometre karelik geniş bir alana ve 278,058,881 kişilik bir nüfusa sahip, 50 eyaletten meydana gelen bir ülkedir. İlk yazılı anayasasına 17 Eylül 1787 tari-hinde sahip olan Amerika Birleşik devletleri çoğulcu demokrasiye dayalı, başkanlık sistemiyle yönetilen Federal bir Cumhuriyettir (http://www.geocities.com/allnetweb/abd.htm).

Her eyaletin kendisinin seçtiği valisi, meclisi, anayasası, mahke-mesi ve bütçesi vardır. Bütün eyaletler sınırları içerisinde vergi top-lama ve kanun çıkarma yetkisine sahiptir. Federal hükümet ulusal düzeyde savunma, ekonominin yönetimi ve uluslar arası ilişkilerden sorumludur. Siyasal sistemde Başkan yürütmenin başkanınıdır. Baş-kan, her dört yılda bir halkın seçtiği delegeler tarafından seçilir. Baş-kana en fazla yardımcı olan birimler başkan yardımcısı, kabine ve yürütme örgütüdür. Yürütme örgütü; Başkan’ın doğrudan temas ha-linde olduğu Beyaz Saray Ofisi, Bütçe Ofisi, İktisadi Danışmanlar Konseyi, Ulusal Havacılık ve Uzay Konseyi, Planlama Ofisi gibi or-ganlardan oluşur. ABD’de iki tip meclis vardır. Bunlardan birincisi olan Senato her bir eyaletten seçilen iki senatörden oluşur. İkinci

Federal Almanya Cumhuriyeti Eğitim Sistemi 55

BÖLÜM

FEDERAL ALMANYA CUMHURİYETİ EĞİTİM SİSTEMİ

Züleyha ERTAN KANTOS

Federal Almanya Cumhuriyeti, Avrupa’nın ortasında yer alan, ku-zeyde Danimarka, batıda Belçika, Lüksemburg ve Fransa, güneyde İsviçre ve Avusturya, doğuda Çek Cumhuriyeti ve Polonya ile komşu olan bir ülkedir. Almanya, doğu ile batı, İskandinavya ile Akdeniz bölgesi arasında yer almış ve uygarlığın ilk zamanlarından beri her zaman çok önemli bir ülke olmuştur. Almanya, Avrupa Birliği ve NATO üyesidir. Ülke aynı zamanda, Doğu ve Orta Avrupa ülkeleri arasında bir köprü oluşturmaktadır (www.ekdil.com).

Almanya’da farklı iklim bölgeleri bulunmakla birlikte, ülke iklimi genellikle Atlas Okyanusu ile Doğu’nun karasal iklimi etkileri altın-dadır. Yukarı Ren Vadi’sinin ılımlı iklimi, Yukarı Bavyera’da zaman zaman hissedilen Alplere özgü ılık Güney Rüzgarı, Harz’ın ise sert rüzgarı, serin yazları ve karlı kışları ayrı iklim bölgelerini oluştur-maktadır. Hemen hemen her mevsimde yağış vardır. Kışın ortalama sıcaklık, alçak bölgelerde 1,50 ile dağlarda –60 arasında değişmekte-dir. Temmuz ayının sıcaklık ortalaması, alçak bölgelerde 180 güney-deki vadilerinde ise 200 dolaylarındadır (www.ekdil.com).

İkinci Dünya Savaşının taraflarından biri olan Almanya, 8 Mayıs 1945 tarihinde savaşı kaybettiğini kabul etmiştir. Ülke İkinci Dünya Savaşı’nı kazanan Sovyetler Birliği, ABD, İngiltere ve Fransa tarafın-dan işgal edilerek, dört bölgeye bölünmüştür. Batılı müttefiklerin iş-gali altındaki bölgelerden oluşan Federal Almanya Cumhuriyeti (Batı

Avusturya Eğitim Sistemi 79

BÖLÜM

AVUSTURYA EĞİTİM SİSTEMİ

Hasan Basri MEMDUHOĞLU

Avusturya’nın Demografik Yapısı ve Sosyal-Siyasal Yapılanması

Köklü bir tarihe ve kültürel mirasa sahip olan Avusturya, tarih boyunca Avrupa’nın önemli ülkelerinden biri olmuş, dünyada bilim ve sanat hayatına önemli katkılar yapmış bir ülkedir. Güney Avrupa’nın ortasında yer alan Avusturya, kuzeyde Çekoslovakya, kuzeydoğuda Slovakya, güneyde Slovenya ve İtalya, doğuda Macaristan, batıda Liechtenstein, İsviçre ve Almanya ile çevrilidir. Ülkenin yüzölçümü 83.859 km2, nüfusu 2005 sayımına göre 8.131.400’dür (Mapzones, 2006; Austrian Statistics, 2005).

Avusturya dokuz eyaletten oluşan federal bir cumhuriyettir. Bu eyaletler; Karnten, Nieder-Österreich, Salzburg, Steiermark, Tirol, Vorarlberg, Oberösterreiche, Burgenland ve Wien’dir. Başkenti Wien (Viyana), para birimi schilin (şilin), resmi dili Almanca’dır. Büyük kısmı Alp Dağları ile kaplı olan Avusturya’da nüfusun % 65’i kentlerde, % 35’i köylerde yaşamaktadır. Bu insanların % 80’i Katolik, % 6’sı Protestan ve geriye kalan % 16’sı Müslüman, Yahudi, ateist veya diğer dinlere mensuptur (www.eurydice.org). Tablo 4.1’de ülkenin demografik yapısına ilişkin bazı bilgiler verilmiştir.

Tablo 4.1: Avusturya’nın Demografik Yapısı (2005)

Nüfusu 8.131.400

Yüzölçümü (km2) 83.859

Nüfus yoğunluğu (kişi/km2) 96

Kişi başına düşen yıllık gelir ($) 23.357

Belçika Eğitim Sistemi

105

BÖLÜM

BELÇİKA EĞİTİM SİSTEMİ

Kürşad YILMAZ

GİRİŞ Belçika, Avrupa’nın en küçük ve yoğun nüfusa sahip ülkelerinden

biridir. Belçika, Eski Latin ve Germen uygarlıklarının izlerini taşı-maktadır ve kültürel çeşitliliğe sahip bir ülkedir. Belçika, tarih bo-yunca çeşitli uygarlıkların yönetimi altında kalmış ve her yönetim Belçika’da değişik izler bırakmıştır. Bunlardan en dikkate değer olanı bugün ülkede var olan Flamanca ve Fransızca dil gruplarının konu-şulduğu bölgelerin sınırlarının şekillenmesine neden olan Roma uy-garlığıdır. Daha sonra birçok kez el değiştiren Belçika toprakları, özellikle İspanya, Avusturya, Fransız ve Hollanda egemenliklerinin izlerini taşımaktadır. Bağımsızlığını 4 Ekim 1830 tarihinde Hollanda Krallığından ayrılarak ilan eden Belçika'nın ilk Anayasası 7 Şubat 1831 tarihinde kabul edilmiştir (http://www.foreigntrade.gov.tr). Bel-çika şu anda Avrupa’nın en önemli ülkelerinden birisidir. Avrupa Bir-liği, NATO ve benzeri birçok kuruluşun merkezlerinin başkent Brük-sel’de bulunması Belçika’nın Avrupa ve Dünya siyasetinde önemli bir ülke olmasında rol oynamaktadır.

Sosyal ve Siyasal Yapı Monarşi ile yönetilen, devlet, eyalet, belediye şeklinde yönetimsel

kısımlara ayrılan ve üniter bir yapıya sahip olan Belçika Krallığı, 1970 yılında yapılan bir düzenleme ile yönetim yapısını değiştirmiş-tir. Söz konusu düzenleme ile federal bir yapıya kavuşan ülke yöneti-mi, 1995'te seçimlerin yapılması ile yürürlüğe giren son anayasal dü-zenlemeyle, yine monarşi ile yönetilen bugünkü federal ve üç bölgeli

Danimarka Eğitim Sistemi 137

BÖLÜM

DANİMARKA EĞİTİM SİSTEMİ

Aydın ALKAN

Giriş

Danimarka, Avrupa kıtasının kuzeyinde yer almakta olup, yüzöl-çümü 43 bin km²’ dir. Danimarka, 5,3 milyon nüfusuyla bilim ve tica-rette önemli bir Avrupa ülkesidir (www. coğrafya net). Danimarka Avrupa Birliği’ne (AB’ye) üyedir, ancak Grönland ve Faröyar adaları AB’nin dışında durmayı tercih etmişlerdir. Danimarka, Avrupa Birli-ği’nde, kişi başına düşen gelir düzeyi ile güçlü bir ekonomiye sahiptir. Ayrıca, demokratik işleyişin ve kadın haklarının çok ileri olduğu Da-nimarka, geri kalmış ülkelere en fazla katkı sağlayan ülkelerden biri-sidir. Titiz vergilendirme, toplumsal hizmetlere iyi bir gelir kaynağı oluşturmaktadır (www.turkishembassy.dk.).

Danimarka’nın Sosyal, Siyasal ve Ekonomik Yapısı

Danimarka, Baltık Denizi ile Kuzey Denizi arasında, neredeyse her tarafı sularla çevrili, küçük, dümdüz ve dağları olmayan bir ülke-dir. Ülke bir yarımada olan Jylland ve 406 adadan oluşmaktadır. En büyük adalar Sjaelland, Fyn, Lolland ve Bornholm’dur. Kopenhag, Aarhus, Aalborg, Esbjerg ve Odense önemli kentlerindendir. Ülkenin esas adı Danimarka Krallığı olup başkenti Kopenhag’dır. Atlas Okya-nusu’nda bulunan Grönland ve bir adalar grubu olan Faröyer adaları da, her ne kadar geniş özerklikleri olsa da, Danimarka Kraliyet Birli-ği’nin bir parçasıdır (www.turkishembassy.dk.).

Danimarka’da yaklaşık olarak 5,3 milyon insan yaşamaktadır. Her ne kadar çok değişik şiveler bulunsa da, herkes aynı dili, Danimarka

Endonezya Eğitim Sistemi 157

BÖLÜM

ENDONEZYA EĞİTİM SİSTEMİ

Hilmi SÜNGÜ

Giriş Endonezya, Güneydoğu Asya’nın açıklarında, Hint Okyanusu ve

Büyük Okyanusa kıyısı olan bir takımada ülkesidir. Resmi adı Endo-nezya Cumhuriyeti’dir. Ülke 13.000’den fazla adadan oluşmaktadır, ancak bu adaların yaklaşık 12.700’ünde yerleşim yoktur. Endonez-ya’nın yüzölçümü 1.919.443 kilometrekaredir. Batıdan doğuya 5.100 kilometre, kuzeyden güneye 1.900 kilometre boyunca uzanan Endo-nezya’nın doğusunda Papua Yeni Gine ve Arafura Denizi, güneyi ve batısında Hint Okyanusu, kuzeybatısında Andaman Denizi, kuzeyinde Malakka Boğazı ve Güney Çin Denizi, Selebes Denizi ve Büyük Okya-nus bulunmaktadır (Goetz ve Diğerleri, 1987).

Sosyal, Siyasal ve Ekonomik Yapılanma Endonezya nüfusunun 2002 yılı tahminlerine göre 229 milyon ci-

varında olduğu söylenmektedir (www.ülkeler.net). Başkent Jakarta’da yaklaşık 10 milyon kişi yaşamaktadır. Endonezya halkı çe-şitli etnik unsurlardan meydana gelmektedir. Bu etnik unsurların başta gelenleri oran sıralamasına göre: Javalılar % 33.55, Sundanlılar % 15.70, Malaylar % 5, Minangkabular % 3.77, Bugiler % 2.66, Açeliler % 1.65, Benjar Kuntanlılar % 1.35, Makassarlar % 1.57, Sasaklar % 1.26’dır. Bunların dışında da oranları % 1'i bulmayan çok sayıda etnik unsur bulunmaktadır (www.vahdet.com.tr).

Devletin resmi dili Bahasa Endonezya dilidir; ancak halk arasında 250'den fazla yöresel dil konuşulmaktadır. İngilizce de Endonezya’da

karŞilaŞtirmali eĞİtİm sİstemlerİ...iv benzer olarak üç ölçüte göre betimlemesi...

Documents