karenni analysis paper

မာတကာ

ေခါငးစဥမား စာမကႏာ

အစရငခစာ အကဥးခပ..........................................................၁-၃

ကရငနျပညနယအတြငး စစတပတးခ႕ျခငးႏင သဘာ၀သယဇာတ

ထတယျခငး ေျမပ.....................................................................၄

စစတပအငအားတးခ႕ျခငး အေျခအေန.......................................၅-၇

သယဇာတ ထတယျခငး........................................................၇-၁၀

အပစအခတ ရပစေရး ေနာကပငး ပမဆး၀ါးလာေသာ စစတပ

ေျမယာသမးဆညးမႈ ျပနာ...............................................၁၀-၁၅

ရားေတာစျပရြာ (၁၀) ရြာ၏ အကျဖတျခငး အစရငခစာ...............၁၆-၃၆

Karenni Civil Society Network (KCSN)

1

သးသပခက အစရငခစာအရ ကရငနအမးသား တးတကေရးပါတ KNPP ႏင လကရျမနမာႏငင အစးရ အၾကား၂၀၁၂ ခႏစ မတလ ၇ ရကေန႔တြင အပစအခတရပစေရး ျပလပခၾကၿပးသညေနာကပငး ကရငနျပညနယအတြငး စစတပစခနး ရပသမးျခငးတခမ မရသညအျပင တပအငအား ျဖညဆညးျခငး၊ စားနပရကၡာႏင လကနကခယမး ျဖညးဆညးျခငး၊ တပစခနးမားဆကလက တးခ တညေဆာကျခငး၊ တပသမးေျမမား တးပြားလာျခငးႏင ႏစေပါငးမားစြာ သမးဆညး ထားသည ေျမမားက တတကက ခငခငမာမာ အမတအသားမား ျပလပလာျခငး စသည လပရပမား ေတြ႔ျမင ေနရပါသည။ ထ႔အျပင စစတပမား အလြယတက သြားလာေရႊ႕ေျပာငး ႏငရနအတြက ယခငစစတပမ ေဖာကလပသည ကားလမးမားက ျပျပငလာျခငး၊ အသစထပမ ေဖာကလပျခငးႏင သလြငျမစကး တတားကလညး အလြယတက ကးလးသြားလာႏငရန လကရ တညေဆာကလာခ ၾကပါသည။

အပစအခတ ရပစေရး မတငမႏင အပစအခတရပစေရး ျပလပၿပးသညေနာက ျပညသလထထမ သမးဆညးထားသည ေျမယာမား ျပနလညရရေရးအတြက လထေတာငးဆ လႈပရားမႈမား ပမမားျပားလာသညက ေတြ႔ျမငရပါသည။ ထေျမယာျပနာမားက ျပညနယအဆငတြင ေျဖရငးေပးႏငျခငး မရပ အထကသ႔ ဆကလကတငျပ ေပးပါမည ဆသညအေျဖမားသာ ရရ ၾကပါသည။

သာဓကအျဖစ တငျပရမညဆလင အမတ ၁၄ တနးျမင စစေလကငေရးေကာငး တညေဆာကေရး အတြက လထဘးဘြားပငေျမ ဧက ၃၀၀၀ ေကာ သမးဆညးမႈက ေဒသခလထမားမ ကန႔ကြက ေသာလညး လထအသက နားမေထာငပ ဆကလကတညေဆာက ေနၾကသည။

ထ႔အတ ေျမဧကေပါငး ၁၂၀၀ ေကာ ျပနလညရရေရးအတြက ေတာငးဆ လႈပရားေသာ ဆလားကး ရြာသရြာသား မားကလညး ပငနက ကးေကာမႈျဖင တရားစြေနေသာ စစတပ၏လပရပသည လး၀လး၀ လထကဖႏမ အပခပေသာ လပရပသာျဖစၿပး ဒမကေရစစနစ တညေဆာကမႈႏင လး၀ ဆန႔ကငဘက ျဖစသည။

လကရ ျမနမာႏငင ၿငမးခမးေရး လပငနးစဥအေပၚ သးသပမည ဆပါက ယခငကသ႔ စစတပႀကးစး အပခပသညစနစ ဆကလကတညရႏငေရးႏင စစတပအကးျပ


2

ႏငေရးအတြက လပေဆာင ေနသည ၿငမးခမးေရး လပငနးစဥသာ ျဖစသည။

ဥပမာ- တစႏငငလး အပစခတရပစေရးႏင ႏငငေရး သေဘာတညခက တစတရာ မရရေသးခနတြင အစးရမ စးပြားေရးသမားမား၊ တပပငကမၸဏမား၊ ႏငငျခားကမၸဏမားအား ကရငနျပညနယအတြငး စးပြားေရး လပငနးမား၊ သတထတလပေရး လပငနးမား၊ ေရအားလပစစ ထတလပေရးလပငနးမားက အလငစလ ျပလပခြင ေပးထားျခငးသည ျပနာေျဖရငးရာ မေရာကပ ျပနာက ပမႀကးထြား ေစပါသည။

လသားျခငး စာနာေထာကထားမႈ အကအည ေပးသညေနရာတြင ႏငငတကာ အဖြ႔အစညးမားမ အေျခခ လထအခြငအေရး ျပနလညရရရနအတြက ျမငတင အားေပးေသာ အကအညမား ေပးရမည အစား လထမား ေမာကးအားထားစတက ပၿပးဖနတးေပးေသာ ကယဆယေရးလပငနးႏင အက အညမားကသာ ေပးေနၾကၿပး လထ၏ ကယထကယထစတႏင ကယပငဆးျဖတပငခြငက လစလရႈ႕ရန ေရာကပါသည။

ဥပမာ - ရားေတာၿမ႕နယ အတြငး ႏငငေရး ေျဖရငးခက မရေသးပ စျပရြာမား တညေဆာကၿပး လမႈေရး အကအညမား ေပးေနေသာလညး ျပနလညအေျခခ ေနထငရန လထမားမ ႏငင ေရးႏင ဘ၀လၿခမႈ အေျခအေနက စတခယၾကညမႈ မရၾကေသးေခ။ ထ႔အျပင လထ မားမ မမတ႔ဌာေနေဟာငးသ႔ ျပနလညအေျခခ လပကငစားေသာက ေနေသာလညး ေျမျမပမငး အႏရာယႏင စစတပ၏ ႀကးစးအပခပမႈက စးရမေၾကာကရြ႕ ေနၾကေသးသည။

ထ႔အျပင ကရငန လမႈအသငးအဖြ႔ ကြနယကမ ၂၀၁၂ ခႏစ ေအာကတဘာလ ၃၁ ရကေန႔တြင ထတျပနေသာ ျမနမာအစးရႏင ကရငနအမးသား တးတကေရးပါတ (KNPP) တ႔ အၾကား ၆ လသာ အပစအခတရပစေရး လပငနးစဥအေပၚ သးသပခက (The analysis paper on the ceasefire process between the Karenni National Progressive Party (KNPP) and the Burmese government in the last six months) မ ေတာငးဆထားသည အခကမား အေကာငအထည ေဖၚျခငး မရသညအျပင ေကအငေအ သာမက အျခားတငးရငးသား လကနကကငမား ျဖစၾကေသာ TNLA၊ SSA ေတာင၊ SSA ေျမာကႏင တကပြမား ယခထတင ဆကလကျဖစပြားသည။ ထ႔အျပင မြနျပညသစ ပါတႏင ေကအနယ နယေျမမားတြငလညး အစးရစစတပမားမ ရနစပစခတမႈမား ႀကၾကားျဖစပြား ခသညက ျမငေတြ႔ေနၾကပါသည။


3

ထ႔ေၾကာင အတအေယာင မဟတဘ စစမနေသာၿငမးခမးေရး အမနတကယ အျမနဆး ေပၚေပါက လာရနအတြက ကရငနလမႈအဖြ႔အစညးမား ကြနယက (Ka-renni Civil Society Network KCSN) အေနျဖင ေတာငးဆလသညမာ-

၁• တငးရငးသား နယေျမမားအတြငး ထးစစဆငတကခကေနမႈမား၊ တပအငအားတးခ႕ ေနမႈမားႏင တပစခနးတးခ႕ တညေဆာကေနမႈမားက ခကခငး ရပတန႔ ရပသမး ေပးရမည။

၂• စစမနေသာ ၿငမးခမးေရး မေပၚေပါကေသးသ၍ ႏငငတကာ အဖြ႔ အစညးမား ပါ၀ငသည အစးရႏင တငးရငးသား လကနကကငမား အၾကား ႏငငေရးေတြ႔ဆ ေဆြးေႏြးမႈက အျမနဆး အေကာငအထည ေဖာသြားရမည။

၃• တစတငး တစျပညလး အပစအခတရပစေရးႏင ႏငငေရးေတြ႔ဆ ေဆြးေႏြးမႈ မတဆင စစမနေသာ ၿငမးခမးေရး မေပၚေပါကသ၍ ကရငနျပညနယအတြငး ေရအားလပစစ တညေဆာကေရး စမကနးမား၊ သတတးေဖာေရး စမကနးမားႏင သဘာ၀သယဇာတ ထတယေရာငးခမႈ သက သ႔ေသာ အႀကးစား စမကနးမားႏင ႏငငတကာ ရငးႏးျမပႏမႈမားက သကဆငရာ အစးရႏင အဖြ႔အစညးမားမ ရပဆငးထားရမည။

၄• တငးရငးသား ျပညသလထအတြက အာမခခကေပးႏငရန ၂၀၀၈ ဖြ႔စညးပ အေျခခဥပေဒက အစးရ၊ ဒမကရကတစ အငအားစမား၊ ႏငငေရးပါတမားႏင တငးရငးသား လကနကကင အဖြ႔အစညးမား အားလးပးေပါငး၍ အျမနဆး ျပငဆငေရးဆြရမည။

၅• ကရငနျပညနယအတြငး လမႈေရးလပငနးမား ၀ငေရာကေဆာငရြကသည ႏငငတကာလမႈ အသငးအဖြ႔မားသည ရထားၿပးေသာ ေဒသခလမႈ အသငးအဖြ႔မား ႏင တကရက ပးေပါငးေဆာငရြက သြားရမည။

၆• ကရငနျပည လထက အကပအတညးျဖစေစသည စစတပႏင အျခား လကနကကင အဖြ႔အစညးမားမ သမးဆညးထားေသာ ဘးဘြားပင စကပးေျမ မားက လထေတာငးဆသည အတငး အျမနဆး ျပနလည ေပးအပသြားရမည။

၇• ျမနမာႏငငတြင ထငသာျမငသာသည ၿငမးခမးေရး အစစအမန ျဖစေပၚၿပးမသာလင ဒကၡသညမားျပနလညအေျခခေရး ကစၥက စဥးစားရမည။


4 Karenni Civil Society Network (KCSN)

ကရငနျပညနယအတြငး စစတပအငအားတးခ႕ျခငးႏင သဘာ၀သယဇာတ ထတယျခငး

5

ကရငနျပညနယ အတြငး ၁၉၇၂ ခႏစတြင ေလာပတ လပစစစကရ စမကနး လၿခေရးအတြက တပရငး (၂)ရငးသာ ခထားရာမ ၁၉၈၈ ခႏစ ျမနမာႏငငအတြငး ျဖစပြားခေသာ ေကာငးသား အေရးအခငးႏင ဒမကေရစဆႏၵျပ ေတာငးဆမႈက ထအခနစစတပမ ၿဖခြငးခၿပးေနာကတြင ျမနမာစစတပ တပရငးမားက ၁၀ ရငး အထသာမက အေျမာကတပႏင လကနကႀကးတပ မားကလညး တးခ႕ခထား လာခၾကသည။ ထစစတပ၊ တပရငးမားက လြငေကာၿမ႕တြင အေျခစကသည ေဒသကြပကေရး စစဌာနခပက တကရကကြပကၿပး ေဘာလခၿမ႕တြင စစဗဟာ အေျခခ (စဗခ-ေဘာလခ) ရး ဖြငလစထားၿပး ထတပရငးတပဖြ႔မားက အမန႔ေပးညြနၾကားမႈ ေပးသြားပါသည။ ထ႔အျပငရမးျပညနယ ေျမာကပငး လားရႈးၿမ႕တြင အေျခစကထားသည တပမ (၅၅) လကေအာကခ တပရငးမားကလညး အလညက လညလည လႈပရားေစပါသည။ တပမ (၅၅) မ ကရငနျပညနယအတြငး လႈပရားသည လကေအာကခ တပမားက အမန႔ေပးညြနၾကား ႏငရန တပမ ၅၅ ေရ႕တနး တပမဌာနခပ (ရတတမခ) မယစၿမ႕(ဗဟာ ၅၅၃) ႏငရားေတာၿမ႕ (ဗဟာ ၅၅၂) မားတြင ေရ႕တနး စစဗဟာရးမား ဖြငလစထားပါသည။ ထ႔အျပင ယခငစစအစးရလကထတြင ၿငမးခမးေရးယထားသည လကနကကငတပဖြ႔မားမ ၂၀၁၀ ခႏစတြင ျမနမာအစးရ တပမေတာေအာက ဖြ႔စညးေျပာငးလသည ျမနမာႏငင နယျခားေစာငတပမားက ရြာသစၿမ႕ႏင မယစၿမ႕မားတြင တပရငးဌာနခပမား ထားရၿပးလကရ ျမနမာတပမေတာမ ကြပက ညြနၾကားမႈ ေအာကတြင ျမနမာတပမေတာႏင အတ လႈပရားေနၾကပါသည။ တပအမးအစားႏင တပရငးမားမာ ေအာကပါအတငး ျဖစသည။

၁ - ေဒသကြပကေရး စစဌာနခပ (ဒကစ) လကေအာကခ တပရငးမား ခလရ ၅၄၊ ခလရ ၇၂၊ ခမရ ၁၃၄၊ ခမရ ၁၃၅၊ ခမရ ၄၂၈၊ ခမရ ၄၂၉၊ ခမရ ၄၃၀၊ ခမရ ၅၃၀၊ ခမရ ၅၃၁၊ ခမရ ၃၃၇။

၂ - စစကြပကေရး ဌာနခပ (စကခ- ၇) လကေအာကခ တပရငးမား ခလရ ၁၀၂၊ ခလရ ၂၀၅၊ ခလရ ၂၆၁၊ ခမရ ၄၂၇။

၃ - တပမ ၅၅ လကေအာကခ တပရငးမား ခမရ ၅၁၁၊ ခမရ ၅၀၈၊ ခမရ ၅၁၂၊ ခလရ ၇၊ ခမရ ၁၈၊ ခမရ ၁၁၂၊ ခလရ ၃။


6

၄ - နယျခားေစာငတပ တပရငးမား ခတ ၁၀၀၄ တပရငး၊ ခတ ၁၀၀၅ တပရငး

၅ - နယေျမခ ျပညသ႔စစမား ေမာခးေဒသ ျပညသ႔စစ၊ ဟယာေဒသ ျပညသ႔စစ

၆ - အေျမာကတပ အမတ ၀၈၆ တပရငး (လြငေကာၿမ႕အေျခစက) စသညတ႔ ျဖစသည။

တပေပါငးစ (၂၄) ရငးျဖင အေျခခ လႈပရားသညအျပင ေဒသချပညသ႔စစ တပမားက အသးခသြားကာ ကရငနျပညနယ တခလးရ နယေျမမားက စးမးထနးခပသြားၿပး ကရငနျပညနယတြင ထြကရေသာသဘာ၀ သယဇာတမားက ထတယေရာငးခ သြားပါသည။ သာဓကအေနျဖင ျပရမညဆပါက ဘလးေခာငးမ မးၿဗေရေလာငတမႏင ေလာပတ ေရအားလပစစစကရ တညေဆာကၿပး ျမနမာႏငငတြင ပထမဥးဆး ေရအားလပစစက ထတလပျဖန႔ျဖး ခၾကပါသည။ သ႔ေသာ ေရအားလပစစ ၉၀% က ျမနမာႏငင ၿမ႕ႀကးမားတြငသာ ပ႔ေဆာငခၿပး ေဒသခ ကရငန ျပညသမားမာမ ယေန႔အထ အေမာငထတြင ဖေယာငးတငထြနးၿပး ေနၾကရသည။

ၿပးခသည ၂၀၁၂ ခႏစက ေကအနပပႏင ျမနမာအစးရ အၾကား အပစအခတ ရပစေရး ျပလပၿပးသည ေနာကပငးတြင ေဒသချပညသတ႔၏ လပကငစားေသာက ေျမမားေပၚတြင အမတ ၁၄ တနးျမင စစေလကငေရး ေကာငးက တညေဆာက လာၾကသည။ ေဒသချပညသမားက ၎ စစေလကငေရး ေကာငးတညေဆာက မႈက ရပတန႔ေပးရန ေတာငးဆေသာလညး ထေတာငးဆမႈက လစလရႈ႕ၿပး အဆပါ ေကာငးက ၿပးစးေအာင ဆကလကတညေဆာက သြားခၾကပါသည။ လကရတြင ထစစေလကငေရး ေကာငးတြင ေရ႔တနးတပမး၊ တပသားမား၊ နယျခားေစာငတပမားႏင ျပညသ႔စစမားအတြင စစသငတနး အနညးဆး (၂) ႀကမျပလပၿပးစး ၿပးျဖစသည။

ေကအနပပႏင အပစအခတရပစေရး ေဆြးေႏြးေနခၾကစဥ ေကအနပပ ဘကမ အစးရအား မလအပေသာ စစတပစခနးမား ရပသမးေပးရန ေဆြးေႏြးေတာငးဆ ထားေသာလညး လကရအခနအထ စခနးတခမရပသမးျခငး မရသညအျပင လကရတပစခနးမားက ပမခငမာေအာင ျပနလညမြနးမ တညေဆာကျခငး၊ စားနပရကၡာႏင လကနကခယမးမား ျဖညဆညးျခငးမား ျပလပသြား ခၾကပါသည။


7

ျမနမာႏငင စစအာဏာရင စနစမ ဒမကေရစစနစသ႔ အသြငကးေျပာငး သြားႏငရနႏင ျမနမာႏငငတြင ၿငမးခမးေရး ရရရန လကရျမနမာႏငင အစးရသည တငးရငးသား လကနကကင အဖြ႔အစညးအခ႕ႏင တစဖြ႔ခငးစ အပစအခတရပစေရးက (၃)ႏစၾကာ ျပလပလာၿပ ျဖစေသာလညးျမနမာစစတပ အေနျဖင ကရငန ျပညနယ အပါအ၀င တငးရငးသား နယေျမမားေပၚ ခထားသည တပမားက ရပသမးေပးျခငး လး၀မရဘ အငအားမား ထပမျဖညစြက တးခ႕ထားျခငးႏင တငးရငးသားနယေျမမားက ထနးခပလြမးမးကာ သယဇာတမား ထတယသြားသညက ျမငေတြ႔ ၾကရပါသည။ ထ႔အျပင စစတပ ေကာေထာကေနာကချပ ကမၸဏမားသညလညး ပစအမးမးျဖင ကရငန ျပညနယတြင ၀ငလာခၾကၿပး စးပြားေရးလပငနး အမးမးျပလပလာ ခၾကပါသည။

စစတပခပကငသည စးပြားေရးလပငနးမားက အေထာကအက ျဖစေစသည နယစပကနသြယေရး လမးမားႏင သလြငျမစ ျမစကး တတားကလညး ေဖာကလပ တညေဆာကလာ ခၾကသည။ ေနာကဆကတြ အေနျဖင စစတပနယေျမစးမးမႈႏင စစတပ ေကာေထာက ေနာကချပ စးပြားေရးလပငနးမားေၾကာင ျပညသ လထ၏ ေျမယာ ဆးရႈးပကစးမႈ ျပနာမားႏင သဘာ၀ ပတ၀နးကင ထခက ပကစးမႈမားက အပစအခတရပစေရး မတငမထက ပမဆးရြားလာ ေနပါသည။ ထကစၥမား ႏငပတသက၍လညး ေဒသခလထမား၏ ေတာငးဆ ကန႔ကြကမႈမား ပမမားျပားလာသညက ေတြ႔ျမငေနရပါသည။

၂၀၁၂ ခႏစ အပစအခတရပစေရး မတငခင ကရငနျပညနယအတြငး သတတြငးလပငနး ၃ ခသာ ရေသာလညး ယခအခါ (၁၆) ခအထ တးခ႕လပကငလာ ခၾကသည။ သတတြငး လပငနးမားကလညး ယခငလလကျဖင တးေဖာခရာမ အပစအခတရပစေရး ၿပးသညေနာက ေျမတး စကယႏယားႀကးမားျဖင တးေဖာ လပကငလာၾကျခငးေၾကာင သဘာ၀ပတ၀နးကင ထခကပကစးမႈမား ပမ ျဖစပြားလာသည။ ထ႔အျပင သလြငျမစေပၚတြင ေရႊမားက တရတကမၸဏႏင အေရ႕သလြင ကမၸဏမား ပးေပါငး၍ လကလရာေဖြ တးေဖာေနျခငးေၾကာင ျမစေၾကာပကစးမႈမား ျဖစေပၚ ေစပါသည။ ၁၉၉၅-၉၆ ခႏစ ေကအနပပႏင နအဖ အစးရအၾကား တကပြျပနလည ျဖစပြား၍ ထတယေရာငးချခငး မလပႏငခသည ကနရေနေသာ သစလးမားက ျပနလည ထတယလာသည သာမက သစလးအသစမားကပါ ထပမခတလ ထတယေနၾကသည။ ထသ႔ ထတယေရာငးခရာတြင တငးရငးသား လကနကကငအဖြ႔ပင ကမၸဏမားက


8

ထ႔အျပင ၿငမးခမးေရး လပငနးေဖၚေဆာငေနစဥ သဘာ၀သယဇာတ ထတယျခငးအေပၚ ပြငလငးျမငသာမႈ မရျခငး၊ လမႈေရး ထခကနစနာမႈႏင သဘာ၀ထခကနစနာမႈ တးပြားလာျခငး မားေၾကာင ေဒသခလထအၾကား လမႈေရး လပငနးမား လပကငေဆာငရြက လကရေသာ ေဒသခ လမႈအဖြ႔အစညး(၁၆) ဖြ႔မ ကယစားလယမား ေတြ႔ဆေဆြးေႏြးၿပး ေျမယာႏင သယဇာတစမခန႔ခြမႈ ႏင ပတသက၍ ေအာကပါအခကမားအေပၚ သေဘာတၿပး အစးရ၊ကမၸဏမားႏင အပစရပ အဖြ႔မားအား ၀ငး၀နး ေတာငးဆလာ ခၾကသည။

၁ • သဘာ၀သယဇာတမား ထတယရာတြင ေဒသချပညသထမားႏင ညႏႈငး တငပငၿပး ပြငလငးျမငသာမႈ ရရမည။

၂ • ရထားသည ရးရာဓေလထးတမးဥပေဒက ေျမယာ၊သယဇာတႏင သစေတာမားက ကာကြယထနးသမးရန အတြက သငေတာေကာငးမြန ပါက ဥပေဒတြင ျပနလညျပဌာနး ကငသးရမည။

၃ • အစးရႏင ကမၼဏမားမ အေကာငအထည ေဖာေဆာငသည စမကနးမားႏင အျခားစးပြားေရး ရငးႏးျမပႏမႈ စမကနးမား၏ စမကနးေနရာမားသ႔ လမႈအသငး အဖြ႔မားမ လြတလပစြာ သြားေရာကေလလာ ဆနးစစပငခြင ရရမည။


အစးရထ လပပငခြငပါမစ ေတာငးယၿပး ခတလ လပကင ေနၾကသည။ သစထတ လပမႈေၾကာင ရားေတာၿမ႕နယအတြငးရ ဒကၡသညစခနး ေရာကေဒသခ ျပညသမား၏ စးရမးပပနမႈမားက ေကအနပပထ တငျပၿပး သစေတာ ကန႔သတမႈ မားက ကယတငလကလ ကန႔သတထားသည လႈပရားမႈမား ရလာသည။ ၎တ႔၏ အနာဂတ သားစဥေျမးဆကအတြက အထးစးရမ ပပနလာ ေနၾကပါသည။

လထ၏ ေျမယာႏင သယဇာတက အကာအကြယ အာမခခကေပးထားျခငး မရေသးသည ၂၀၀၈ ဖြ႕စညးအပခပပ အေျခခဥပေဒက လကနကသဖြယ အသးျပ အပခပေနသည လကရအစးရ အပခပမႈ ေအာကတြင စစတပခပကငေသာ စးပြားေရးမားက စစတပေကာေထာက ေနာကချပ ကမၸဏမား၊ စစတပႏင အပစအခတရပစေရး သေဘာတညခက ရယထားသည တငးရငးသား အဖြ႔အစညးမား၊ ေဒသခ စးပြားေရးသမားမား၏ စးပြားေရးေသာငးကနးမႈေၾကာင ေဒသခလထ၏ ထခကနစနာမႈမား ယခငအပစအခတရပစေရး မျပလပခငထက ပမဆး၀ါးလက ရေနပါသည။


၄ • စမကနး အေကာငအထညေဖၚ သမားသည ထခကနစနာမႈ တစတရာ အေပၚတြင တာ၀နရၿပး စမကနး ထခကနစနာမႈရေသာ ေဒသမားတြင ေရရည တညတခငၿမေသာ လမႈဖြ႔ၿဖးေရးမားက တာ၀နယ ေဆာငရြက ေပးရမည။

၅ • စမကနး အေကာငအထညေဖၚသမားသည ေဒသခ၏ ရးရာဓေလ ကငထးက လကနာရမည။

၆ • မညသည စမကနးမားမဆ FPIC (Free, Prior and Informed Consent) ၏ လပထးလပနညးႏင အည အေကာငအထညေဖာ လပေဆာငသငသည။

၇ • ကရငနျပညနယ၏ ဖြ႔ၿဖးတးတကမႈက မဖနတးေပးႏငသည စမကနးမားအား ျပညနယတြင မျပလပရ။

၈ • မညသည အနဂအ/ႏငငတကာ အနဂအမား၏ လသားခငး စာနာေထာကထားမႈ အကအညမား ကညေပးစဥတြင Humanitarian Accountability Partnership – HAP standard စခနစညြနးႏငအည လကနာကငသး ရမည။ ေဆာငရြကမည စမကနးအားလးသည အေျခခ လထပငဆငမႈ၊ ပြငလငး ျမငသာမႈႏင တာ၀နခမႈသေဘာတရားမားအတငး အေကာငအထညေဖၚ လပေဆာငရမည ျဖစၿပး ရထားသည လမႈအသငးအဖြ႔မားႏင ၎တ႔လပငနးမားက လစလရႈ ေကာလႊားျခငး (သ႔မဟတ) အားနညးေစျခငး မျဖစေစဘ အားေကာငးလာေအာင အားေပးေဆာငရြက သြားရမည။

ဤသ႔ လမႈအသငးအဖြ႔မား၏ သေဘာထား ေတာငးဆခကမား ထတျပနၿပးသည ေနာကပငးတြင ကယားျပညနယ လပစစ၀နၾကးႏငအဖြ႔သည ၂၀၁၃ ခႏစ ႏစကနတြင ဖါေဆာငးၿမ႕သ႔ သြားေရာကၿပး ေနာကထပ ကရငႏင ကရငနျပညနယ နယစပျဖစသည ထးထာရြာအနးတြင ေရကာတာ တစခ ထပမတညေဆာကရန ဖာေဆာငးၿမ႕နယ တာ၀နရသမားႏင ရပမရပဖတခ႕ ေခၚယကာ ေဆြးေႏြးညႏႈငး ခသည။ ၀နႀကးႏင အဖြ႕သည လြငေကာၿမ႕သ႔ ျပနသြား၍ ေကအနပပ ထသ႔ ေရကာတာတညေဆာကေရးႏင ပတသက၍ ေဒသခလထမ ေဆာကလပရန သေဘာတၿပ ျဖစေၾကာငးႏင ေကအနပပမ သေဘာတရန သာလအပေၾကာငး စာတစေစာင ေပးပ႔ခပါသည။ ထကစၥႏင လထသေဘာထားက ထပမေကာကယရန ေကအနပပ ဆကဆေရးရးမ ကယစားလယေစလြတၿပး လထသေဘာထားက ထပမေကာကယေသာအခါ လထမ ေဆာကလပရန သေဘာမတေၾကာငး သေဘာထားေပး ခၾကပါသည။

10

ထ႔အတ ၂၀၁၄ ခႏစ ဧၿပလတြင အစးရလကပါ၍ တရတအငဂငနယာ၊ ျမနမာ အငဂငနယာမား ပါ၀ငၿပး ေရကာတာ ေဆာကလပမညေနရာသ႔ လမႈေရးႏင သဘာ၀ပတ၀နးကင ထခကနစနာမႈ ေလလာမႈခရးစဥ တစချပလပ ခပါသည။ ထခရးစဥတြင လမႈအသငးအဖြ႔ ကယစားလယ (၂) ဥး လကပါရန ခြငျပေသာလညး သလေသာေမးခြနးမား ေမးျမနးပငခြငက ကန႔သတထားသည။ ထ႔အတ ထေလလာမႈမ ျမစဆစမကနး ကသ႔ ေရကာတာက ဆကလကေဆာကလပရန ဟနျပအစရငခစာသာ ထြကလာမညက လမႈအသငး အဖြ႕မားက ယခအထ စးရမစြာေစာငၾကည ေနၾကသည။

လထမ ဆညေဆာကလပမည ကစၥအေပၚ စးရမၿပး တားဆးေနၾကေစကာမ အစးရႏင ကမၸဏမားမာမ ေဆာကလပႏငရန အဆကမျပတ ႀကးစား ေနၾကသညက ေတြ႔ျမငေနရပါသည။ ထအခကသည MPSI ၏ အစရငခစာတြင ေရကာတာတညေဆာကေရးက အစးရမ ရပစထားပါသည ဆသည ၎တ႔၏ ေဖာျပခကႏင လး၀ဆန႔ကငဘက ျဖစေနပါသည။

ျမနမာအစးရႏင တငးရငးသားမား အပစအခတရပစေရး ျပလပၿပးသညေနာက ျပညနယ ျပညမရ ျမနမာျပည အႏ႔တြင ေျမယာသမးဆညးမႈ ျပနာ ပမ မားျပားလာခရာ ကရငနျပညနယတြငလညး ေျမယာသမးဆညးမႈ ပမမားျပား လာပါသည။ သ႔ေသာ အျခားေဒသႏင ထးျခားသည အခကမာ ေျမယာမားက စစတပမားမ အမားဆးသမးဆညးေနသညက ေတြ႕ျမငရသည။ အစးရမလညး ျမနမာႏငငက ဒမကေရစ ႏငငအျဖစ တညေဆာကေနပါၿပဟ ေျပာဆလာပါသျဖင လထမားသည အပစအခတ ရပစေရး မတငခငႏင အပစအခတ ရပစၿပးေနာက သမးဆညးခရသည ေျမမားကျပနလည ေတာငးဆ လာခၾကပါသည။ အသမးဆညးခ ေျမယာမားအနက ဖရဆၿမ႕နယအတြငး စစတပမ အသမးဆညးခေျမမား ျပနလညေတာငးဆသည ေတာငသမားႏင ၎တ႔အေပၚ အာဏာပင ျပညနယအစးရႏင စစတပမား ကငတြယပ အေျခအေနအကဥးက တငျပလပါသည။

ကရငနျပညနယ၊ ဖရဆၿမ႕နယ၊ ၿမ႕မအပစ၊ ေကးလားအပစႏင မာခေရာေရ႕အပစ



ဆကစပဧရယာတြင အမတ (၁၄) တနးျမင စစေလကငေရးေကာငး တညေဆာကခသညအတြက ေဒသချပညသလထမား သာမက အမေမြးတရစာၧန မားလညး အခကအခေရာက ခၾကပါသည။ စစအစးရလကထက ၂၀၁၁ ခႏစ ဇြနလအတြငး ေဒသချပညသအား အသေပးျခငးမရပ ေဒသခဘးဘြားပငေျမ ဧက(၃၀၀၀)ေကာအား အမတ(၁၄)တနးျမင႔ စစေလကငေရးေကာငး တညေဆာကရန သမးဆညးလကျခငး ျဖစသည။

အမတ (၁၄) တနးျမင စစေလကငေရးေကာငးအား ၁၀.၆.၂၀၁၂ ခႏစတြင စတင အေကာငအထညေဖၚ တညေဆာက ခပါသည။ ဤသ႔ ေဆာကလပခရာ ေဒသခမားမ မမတ႔အတြက မားစြာေသာ အခကအခမားႏင ရငဆငရမညက လကမခလသျဖစ အသနားခစာ၊ ကန႔ကြကစာမား တငျပေတာငးဆ ခေသာလညး မညသ႔မလကေလာျခငး မရခေပ။

သမးဆညးခထားရသည လယယာေျမမား ျပနလညရရရနအတြက စေပါငး ဆေတာငးပြ စစေပါငး(၈) ႀကမတငတင ကငးပျပလပခၿပး ခးေလဆေတာငသ လယသမား ေကာမတမ ဥးေဆာင၍ အလပရေဆြးေႏြးပြ၊ လယယာေျမ ဥပေဒ အျမငဖြငသငတနးမား ဖြင႔လစခပါသည။ ထ႔အျပင ေတာငယာေျမမား ျပနလညရရရနအတြက ခးေလဆေတာငသ လယသမားေကာမတမဥးေဆာငၿပး ၂၀၁၃ ခႏစ၊ ဧၿပလ (၁) ရက ေန႔တြင လြငေကာၿမ႕၌ ၿငမးခမးစြာ ဆႏၵျပခြင ေတာငးဆခေသာလညးျပညနယအစးရမ လကမခဘ ပယချခငး ခရသည။

ထ႔ေၾကာင ၁၄-၄-၂၀၁၃ ခႏစ မာခေရာေရ႕ ရြာတြင ခးေလဆေတာငသမား ဥးေဆာငၿပး ထစစေလကငေရးေကာငး တညေဆာကေရးကစၥႏင ပတသက၍ ျပနလည၍ ဆႏၵခယပြ ကငးပျပလပ ခၾကသည။ ထဆႏၵခယပြတြင လာေရာကဆႏၵခယသ လယသမား (၅၀၀) အနက ၉၉%သည စမကနး ဆကလကတညေဆာကေရးက ကန႔ကြကခၾကသည။ တခနတညးတြင ေတာငသ လယသမားမားသည ၂၀၁၃၊ ဧၿပလ အတြငးတြင သတငးစာ ရငးလငးပြတခ ကငးပၿပး စစေလကငေရး ရပသမးေပးရန အစးရအား ေတာငးဆ ခပါသည။

လယယာေျမ သမးဆညးမႈျပနာႏင ပတသက၍ ၂၀၁၃ ခႏစ ၾသဂတလတြင ကယားျပညနယ လယယာေျမႏင စကပးေရး၀နႀကး ဥးပးရယရနေအာငက “ ကေနာတ႔ဆမာ တငျပထားတာကေတာ ကေနာတ႔ ဒကစၥန႔ပတသကၿပးေတာ ကေနာတ႔ ဘာမ မေဆာငရြကခပါဘး၊ ကေနာတ႔ ဗဟကဘယလ ေဆာငရြက ရမလ၊ လမးညြနမႈ ဘယလေပးမလ ဆတာကဘ ေစာငၾကညပါတယ” ဟ

12

ထတေဖာေျပာဆ ခပါသည။

ကရငနျပညနယအတြငး လယယာေျမ ျပနာမားက ဗဟဆသည ေနျပညေတာ အစးရက တကရကစမခန႔ခြၿပး ျပညနယအဆင အစးရ (ကယားျပညနယအစးရ) တြင ဆးျဖစပငခြင မရသညက ၾကညလင ယခငစစအစးရ၏ အမန႔ေပးအပခပေရး စနစက ဆကလကရညသန ေနေသးသည။ ဒမကေရစႏင ျပညသ႔အပခပေရးဆသ႔ ဥးတညလပေဆာငေနသည အျပအမမားအေပၚ ထငသာျမငသာမႈမား မျမငေတြ႔ ရေသးေခ။

ထ႔အျပင KNPP ဖကကလညး အစးရႏင ဒတယအႀကမ ျပညေထာငစအဆင ေတြ႕ဆေဆြးေႏြးပြတြင ျပညသလထ၏ ေျမမားက ျပနေပးရန အစးရအား ေတာငးဆေဆြးေႏြး ခၾကေၾကာငး KNPP မလညး ၾသဂတလ၂၀၁၃ ခႏစတြင သတငးမဒယာမားသ႔ ထတေဖာေျပာၾကား ခပါသည။

ေဒသခလထ၏ ကန႔ကြကမႈေၾကာင အမတ(၁၄) တနးျမင႔ စစေလကင႔ေရးေကာငး သမးဆညးထားသည လယယာေျမတခ႕ တစ၀ကသာ ျပနလညေပးအပခသလ သကဆငရာမ အမးမး ဖအားေပးၿပး တစဧကလင ကပငါးေသာငးႏႈနးသာ ေပးခသည။

ေဒသခမားအား ျပနလညေပးလကသည ေျမယာအခ႕မာ ယခငေလာေၾကး မရရေသးေသာ ေနရာမားသာ ျဖစၿပး ေလာေၾကးအနညးငယသာ ေပးသည ေဒါေလာခ၊ ေလာဂာ၊ ေလာခခ ရြာမားျပနလည ရရႏငရနအတြက ေဒသခလထမား ဆကလက ေတာငးဆသြားမည ျဖစသည။

ေျမယာမား သမးဆညးၿပးေနာက ေဒသခလထမား၏ ေတာငယာစကဧက သသသာသာ ကဆငးခၿပး ဤသ႔ ဆကလကႀကေတြ႔ေနရပါက ေဒသခလထ၏ ေရ႕ဆက စား၀တေနေရးအေျခအေနက မေတြး၀ေတာပါ။

ထ႔အျပင၂၄.၉.၂၀၁၂ ခႏစတြင အမတ(၁၄)တနးျမင႔ စစေလ႔ကင႔ေရးေကာငး ပနးရ လပသားတစဥးသည ဖရဆၿမ႕ ေလာဘးဒါး ရပကြကမ အသက (၁၁)ႏစအရြယ ေကာငးသတစဥးအား သားမယားအျဖစ အဓမၼ ျပကင႔ခပါသည။ ထတရားခအား ေထာငဒဏ တစသကတစကၽြနးနင အလပၾကမး ေထာငဒဏ (၃) ႏစ ျပစဒဏ ခမတခ႔ပါသည။ ဤသ႔ေသာ ျဖစရပႏင ပတသကၿပး အမတ



ကရငနျပညနယ ဖရဆၿမ႕နယ၊ ဆလားကး ေကးရြာသ႔ ခမရ ၅၃၁ စစတပသည ၁၉၉၅ ခႏစတြင ဖေရးဒါးကလး ေတာငကနးတခလး ခန႔မနး ေျမဧကေပါငး (၂၀၀၀) ေကာ သမးပကၿပး တပစခနးမား စတင တညေဆာကလာ ခၾကပါသည။ ထ႔ေနာက ၂၀၁၂-၂၀၁၃ ခႏစေလာကက ဆလားကး ရြာတြငရသည လယယာေျမ၊ စားကကေျမႏင သစေတာေျမဧက စစေပါငး ၁၂၀၀ ေကာအား အမတ ၅၃၁ ေျချမနတပရငးမ ထပမသမးဆညးခၿပး သးစားခထားသညဟ သရပါသည။

အပစအခတရပစေရး မတငခင ထသမးဆညးခ ေျမမားအေပၚ လကမတ အကန႔အသတ ခြငျပခကျဖင လထမား ျပနလညလပကငခြငျပကာ သမးဆညး ေျမဧရယာက သစတငမားျဖင လကလစကထကာ အမတအသားမား ျပလပထား ခၾကသည။ သ႔ေသာ အပစအခတ ရပစေရးၿပးသည ေနာကပငး ၂၀၁၃ ခႏစ အတြငးတြင အတတငမားျဖင အခငအမာ စကထ လာခၾကသညအတြက လထမား ပမစးရမလာ ခၾကသည။ စကပးေျမမား ျပနလညရရေရးအတြကလညး အထကလႀကးမားထ တငျပေတာငးခမႈမား ျပလပလာခၾကပါသည။ သ႔ေသာ ေျမမားအား စစတပမ ျပနလည၍ မေပးေသာေၾကာင ထသမးဆညးထားသည လယယာေျမမားေပၚတြင ၂၀၁၄ ခႏစ၊ ေမလ ၂၇-၂၈ ရကေန႔ေတာငသေပါငး (၃၀၀) ၀ငေရာက ထြနယကခၾကရာ ေတာငသ (၃၀၀) ေကာအတြငးမ ေတာငသ ၁၉၀ ဥးအားအမတ ၅၃၁ ေျချမနတပရငးမးမ ပငနကကးေကာမႈျဖင အမႈဖြငထားသညဟ ေတာငသမားက ေျပာပါသည။

၁၄ တနးျမင စစေလကငေရးေကာငး ဆကလကတညရပါလင ၎ျဖစရပမား ထပမျဖစလာနငမႈ အေျခအေနမားစြာ ႀကေတြ႔ေနရအးမညဟ ေဒသခမားမ စးရမေနၾက ရပါသည။

14

အမႈဖြင ခထားရသည ေတာငသ ၁၉၀ ဥးအတြငးမ တစရကလင ၁၀ ဥးစ ရစခနးသ႔ လာေရာက အစစေဆးခရန အေၾကာငးၾကား ထားသညဟ အမႈဖြငခထားရသည ေတာငသက အနေထာန တရယမ ေျပာပါသည။

"မေန႔က လာေခၚေသးတယ တရားစစေဆးခဖ႔ လအေယာက ၂၀ ကလာေခၚတယ၊ ရကလာဖ႔ေျပာ သြားတယ၊ ဒါေပမ မသြားဘး မသြားႏငဘးလ႔ပ အေၾကာငးျပန လကတယ၊ အဒရကမာ သြားတသက အေယာက ၃၀၀ ေလာကရတယ အဒ သြားတလတငးက တရားစြမာလ႔ ေျပာတယ"

ဆလားကး ေကးရြာသ/ရႊာသားမား (၁၉၀) ဥးက ပငနကကးေကာမႈျဖင အမဖြင အေရးယ ခထားရသည အေပၚတြင လး၀ရႈ႕ခကန႔ကြကေၾကာငး ကယားျပညနယ ႏငငေရးႏင လထအေျချပ အသငးအဖြ႕ (၂၀) ေကာမဇလငလ (၈) ရကေန႔တြင သေဘာထားထတျပန ေၾကညာ ခၾကပါသည။ အဆပါ ထတျပနေၾကညာခကတြင

(က) ဆလားကး ေကးရြာပတ၀နးကငရ ေျမယာမားသည ထးတမးစဥလာအရ ေသာလညးေကာငး၊ ယခငအစးရ အဆကဆကက ေျမယာပငဆငခြငပစမား ထတေပးျခငးမရျခငးေၾကာင ေသာလညးေကာငး၊ ၂၀၁၂ ခႏစ ေျမယာဥပေဒအရ မတပတငရန ေဆာငရြကေပးမႈ ပကကြကချခငး ေၾကာငေသာလညးေကာငး၊ အဆပါေျမမားသည လထလပကင စားေသာကခြငႏင လထပင ျဖစေန ေသာျငားလညး ခမရ (၅၃၁) စစတပသည အတငးအဓမၼ လာေရာက သမးယ ထားျခငးပငျဖစသည။

(ခ) ဆလားကး ေကးရြာသ/သားမားသည ၎တ႔ ဘးဘြားစဥဆကက မခလပကင စားေသာကသည ေျမယာေပၚတြင ႏစစဥပမန ျပနလညထြနယကစကပးျခငးသည မနကနေသာ လပရပျဖစသကသ႔ အဆပါေဒသတြင ေနထငသည ဌာေနလထ၏ ေမြးရာပါ အခြငအေရး ျဖစသည။

(ဂ) ယခ ၂၀၁၄ ခႏစတြင ထြနယကစကပးၾကသည ေကးရြာသ/သား (၁၉၀)ဥးႏင အထကက ခမရ (၅၃၁) မ ပငနကကးေကာမႈျဖင တရားစြဆမည လပရပသည ေဒသခလထမားအေပၚ ဖႏမလေသာ လပရပျဖစသညဟ မမတ႔ေဒသခ အသငးအဖြ႔မားမ ယၾကညပါသည။

(ဃ) လကရ ၂၀၁၄ ခႏစသည ဒမကေရစအသြငကးေျပာငးေရး ႏင ထာ၀ရ ၿငမးခမးေရး ရရေရးအတြက ႀကးပမးေနသည အေရးႀကးေသာ ကာလျဖစပါသည။



ထ႔အျပင “လထမ ဒမကေရစ” ႏင “ လထအားျဖင ေတာလနေရး” ျဖစေပၚေၾကာငး သမငးႏင ေလလာမႈမားအရ သရၿပးျဖစသည။ ခမရ (၅၃၁) မ လထမားအား တရားစြမညဟ ျပလပျခငး၊ ၿခမးေျခာကျခငးႏင အတငးအဓမၼ ေျမယာသမးဆညးေနျခငး အျပအမသည ဒမကေရစႏင ၿငမးခမးေရး ျဖစေပၚတးတကလာေစေရး၏ ဆန႔ကငဘက ရလဒက ျဖစေပၚေစသညဟ မမတ႔ ယၾကညသည။

(င) သ႔ျဖစပါ၍ခမရ (၅၃၁) အေနျဖင ဒမကေရစေရးႏင ၿငမးခမးေရး ေဖာေဆာငေရးက ေရ႕ရႈ႕ေသာအားျဖင သမးဆညးထားေသာ ေျမယာမားက သကဆငရာ မလပငရင ဆလားကး ေကးရြာလထထသ႔ ျပနလညေပးအပႏငး၍ ေတာငသလယသမား (၁၉၀) ဥးအား တရားစြဆမည ကစၥရပက ခကျခငး ရပသမးေပးရန ေတာငးဆသည။

(စ) ကယားျပညနယရ ေတာငသလယသမားမား၊ တတသပညာရငမား၊ တာ၀နရပဂၢလမား အားလး ခမရ (၅၃၁) လပရပက ၀ငး၀နးကန႔ကြကၾကပါရနႏင ကယားျပညနယတြင ေျမယာ ကစၥမားႏင ပတသက၍ တရားမတမႈမား ျဖစလာေစရန ၀ငး၀နးေဆာငရြကၾကပါရန တကတြနး ႏးေဆာ အပပါသည။

(ဆ) ဆလားကး ေကးရြာ ပတ၀နးကငရ ေျမယာျပနာႏင ပတသက၍ လကရအစးရႏင လြတေတာအမတမားမ မနကနစြာ ေျဖရငးေပးရန လး၀ တာ၀နရသည။ သ႔ျဖစပါ၍ လငျမနထေရာကစြာ အေရးယ ေျဖရငးေပးပါရန ထပဆင ေတာငးဆပါသည။

ထသေဘာထား ထတျပနေၾကညာခကတြင စေပါငးလကမတ ထးသညအဖြ႔ (၂၀) ေကာထတြင ကရငန အမးသား တးတကေရးပါတ၊ ကယနးျပညသစပါတ၊ ကရငနလမးေပါငးစ ျပညသ႔လြတေျမာကေရး တပဥး (ကလလတ)၊ ကရငနျပည လငယမားသမၼဂ၊ ကရငန အမးသမး အစညးအရးႏင ေတာငသလယသမား ကြနယက (ကရငနျပည) အဖြ႕မား ပါ၀ငသည။

ကယားျပညနယ ႏငငေရးႏင လထအေျချပအသငးအဖြ႔မ သေဘာထား ထတျပနခကမား ေၾကညာထားေသာလညး ယခအခနအထ ဖရဖၿမ႕နယ တရားရးတြင ဆလားကး ေကးရြာသ၊သားတ႔၏ စကပးေျမယာမား ျပနလညရရရန ထြနတးတကပြတြင ပါ၀ငခသ ၅ ဥးအား ပဒမ ၄၄၇ (ပငနကကးေကာမ) ျဖင တရားဆထားၿပး ရးခနး ၄ ႀကမတငတင တကေရာကၿပး ျဖစသည။


၁၉၉၆ခႏစ အဓမၼေရႊ႕ေျပာငးမႈ မတငခင ရားေတာၿမ႕နယအတြငး ေကးရြာမား ေျမပတြင ျမငရပ


ရားေတာ ၿမ႕နယအတြငး ေကးရြာေပါငး (၁၀၀) ေကာက ၁၉၉၅ ခႏစ ေကအနပပႏင ထအခနႏငငေတာ ၿငမ၀ပပျပားမႈ တညေဆာကေရးအဖြ႔ (န၀တ) တ႔အၾကား အပစအခတရပစေရး လကမတေရးထးၿပး သးလအၾကာ ပကျပယသြား၍ တကပြမား ျပနလညျဖစပြားစဥ ၁၉၉၆ ခႏစတြင န၀တ တပမား၏ အတငးအဓမၼ ေရႊ႕ေျပာငးမန႔ေၾကာင ေဒသချပညသမားသည ရားေတာၿမ႕၊ ရြာသစၿမ႕၊ ေဘာလခၿမ႕၊ လြငေကာၿမ႕ရ စစညးရြာအသးသးသ႔၎၊ ရမး-ကယားနယစပ ရြာပနးရြာေရာငမားသ႔၎ အသးသး ေရာကရခၾကၿပး အမားစတ႔မာ ထငး-ျမနမာ နယစပရ ကရငနဒကၡသည အမတ(၁) ႏငအမတ (၂) စခနး မားသ႔ ထြကေျပးခလႈေနထင ခၾကသည။

ထသ႔ ထြကေျပး ေနထငခၾကေသာလညး ယခငမမတ႔ ဘးဘြားေျမဇာတေျမမားဆ အခါအခြင သငလငသငသလ ျပနလညလညပတျခငး၊ သတငးအေျခအေနမားက နားစြငစစမးျခငးမား ျပလပၿပးျပနလည ေနထငႏငရနႏင မမတ႔၏ ေ၀းရပေျမက အၿမတမးလြမးဆြတေနၾကသ၊ အမျပနခငၾကသ ဒကၡသညမား ျဖစခၾကရပါသည။

ရမးႏင ကရငနနယစပသ႔ ပနးေရာငသြားေသာ ရြာသရြာသားမား၏ စားနပရကၡာႏင ကနးမာေရးအတြက ကရငနလမႈဖလေရးႏင ဖြ႔ၿဖးေရးပငမ (Karenni So-cial Welfare and Development Centre- KSWDC) ႏင ကရငနနယလည ေဆးကသေရးအဖြ႔ (Karenni Mobile Medical Team- KMMT) မားက လအပသလ လကလကည ခၾကသည။ ရမးျပညနယအတြငး ခလႈေနထငစဥ နယေျမမတ၍ ခြျခားဆကဆျခငးခရမႈ၊ လပကငစားေသာကမႈ အခကအခႏင စား၀တေနေရး အကပအတညး မားစြာေၾကာင ထေတာပနးရြာမား အနးအနားတ၀ကတြင တကပြမားျဖစပြားျခငး မျပလပေတာရန ေကအနပပ စစဖကဆငရာ ေခါငးေဆာငမားက ေအာကေျခတပမားက ညြနၾကားၿပး ထရြာသားမား မမဌာေန ေကးရြာမားဆ ျပနလညေနထငႏငရန KSWDC မလကလကည ခၾကသည။ ထသ႔ျဖင ၂၀၀၁ ခႏစမ စၿပးရားေတာ၊ လြငေကာကားလမး ေျမာကပငးတြင ေတာပနးေကးရြာ (၁၅) ရြာမမမတ႔ ယခငရြာေဟာငးသ႔ ျပနလညအေျခခ ေနထငလာခၾကသည။ ၎တ႔လအပေသာ စားနပရကၡာ၊ အသကေမြး၀မးေကာငး လပငနးမား အတြက ဓါး၊ ေပါကတး၊ ေပါကျပား၊ ပဆန၊ ေကာျပား၊ ေပါကခၽြနးမားႏင ကနးမာေရး ကညေစာငေရာကမႈ လပငနးမားက KSWDC ႏင KMMT မ ဆကလက ကညေစာငေရာက သြားခၾကသည။


ေအာကပါခႏစအလက ရြာေဟာငးသ႔ ျပနလညေရႊ႕ေျပာငး ေနထငခၾကေသာ ေကးရြာမားမာ

စဥ ေကးရြာ ျပနလာသညခႏစ ေကးရြာအပစ မတခက

၁ ေဒါမလ ၂၀၀၁ ေျမာကပငးအပစ

၂ လဒေခါ ၂၀၀၁ ။ေဒါေနာကလး

သ႔ဆကလကေရႊ႕ေျပာငး

၃ ေဒါတေနာ ၂၀၀၂ ။

၄ တေနာကလ ၂၀၀၁ ။

၅ ေဒါ၀ယေရာ ၂၀၀၂ ။

၆ လဒကယဆ ၂၀၀၂ ။ နမးအြမေလးသ႔ဆကေျပာငး

၇ နမးအြမေလး ၂၀၀၂ ။

၈ တငလြယ ၂၀၀၃ ။

၉ သရဒါး ၂၀၀၄ ။

၁၀ ေဒါဒးဒ ၂၀၀၂ ။ ေဒါ၀ယေရာရြာခြ

၁၁ ေဒါတေနာ ၂၀၁၂ ။

၁၂ ကလာလ ၂၀၀၄ ။

၁၃ ေဒါလဒ ၂၀၀၄ ။

၁၄ ေဒါလဒ ၂၀၀၄ ။ရားေတာစစညးရြာေရႊ႕ေျပာ

ငးေနထငခ

၁၅ ေဒါေနာပလး ၂၀၀၃ ။

၁၆ ေသးလ ၂၀၁၃ ။ ရမးျပညနယ ေတာငပငး

၁၇ စဖေလာ ၂၀၀၃ ။ ပြနေခာငးေျပာငးျပနလာ

၁၈ ေဒါတခး ၂၀၀၄ ။ရမးျပညနယေနာငယာဆငးေ

ျပာငးေနထငခ

ထေကးရြာမားတြင ၂၀၁၂ ခႏစ အပစအခတရပစေရးမတငခင ကကသလစ ဘာသာေရး ေစတမာန ေကာငးဆရာ/ဆရာမမား လာေရာကေနထငခၾကၿပး


ေကးရြာကယထကယထ ေကာငးမား ထေထာငခၾကသည။ သ႔ေသာ အပစအခတရပစေရး ျပလပၿပးသညေနာက ယခအခါ ေကာငးအားလးက အစးရေကာငးအျဖစ အသြငေျပာငးၿပး အစးရေကာငးဆရာ/ဆရာမမား ေစလႊတလကရသည။ အပစအခတ ရပစၿပးေနာက သရဒါး ေကးရြာတြင ႏငငတကာ အနဂအ အကအညျဖင ကတင (၅၀) ဆန႔ တကနယေဆးရ တစခက ေဒသခလထအား ေဆး၀ါးကသမႈေပးႏငရန အစးရမ တညေဆာက ေပးထားပါသည။

ထ႔အတ ၂၀၀၆ ခႏစတြင ဒကၡသည မသားစ၀ငအခ ႕၊ လြ ငေကာ ႏြားလ၀း စစညးရြာမ မသားစ၀ငအခ႕ႏင ရားေတာစစညးရြာမ မသားစ၀င ရြာသားအခ႕တ႔သည ရားေတာ-လြငေကာ ကားလမး ေတာငပငးေကးရြာေဟာငး မားကလညး ျပနလညေနထင လပကငစားေသာကရန KSWDC မအဆပါ ေကးရြာမားအား ကညေဆာငရြက ေပးခသည။ အလားတ ၎တ႔ဘ၀ ျပနလညထေထာင ႏငေရးအတြက လအပေသာ စားနပရကၡာ၊ အသကေမြး၀မးေကာငး ျပႏငရနဓါး၊ ေပါကတး၊ ေပါကျပားႏင ပဆနမားက လကလကညေပးၿပး ကနးမာေရး ျပစေစာငေရာကမႈ လပငနးမားက KMMT ယခအခါ Karenni Mobile Health Committee (KnMHC) တ႔မ လကလကည ေစာငေရာက ေပးခၾကသည။

ထသ႔ ျပနလညေနထငသမား၏ လဥးေရ စာရငးတြင မသားစ တစစလး၏စာရငမား ထညသြငးထားေသာလညး မသားစအဖြ႔၀င အခ႕သာ အမနတကယရြာသ႔ ျပနလညေနထင ခၾကသည။ ဥပမာ- မဘႏစပါးသာ ၿခမား၊ ေတာငယာမား ျပနလညလပကငၿပး သားသမးမားမာမ ဒကၡသညစခနးမားတြင ေသာ၎၊ စစညးရြာမားတြငေသာ၎ ေနထငခၾကၿပး ေကာငးပညာ ဆကလကသငယ ေနၾကသည။ ခႏစအလက မလရြာေဟာငးသ႔ ျပနလညေနထငခၾကေသာ ေကးရြာမားမာ ေအာကပါ ဇယားအတငး ျဖစသည။

စဥ ေကးရြာ ေကးရြာအပစျပနလာသည

ခႏစမတခက

၁ ဆကးလ စေလာငးအပစ ၂၀၀၈

၂ ေဒါစ ။ ။

၃ စေလာငး၊ပါလ ။ ၂၀၀၄၊၂၀၀၅

၄ ေဒါခေရာေအာ ေတာငပငးအပစ ၂၀၁၁


၂၀၁၂ ခႏစ ေကအနပပႏင ျမနမာအစးရအၾကား အပစအခတရပစေရး ျပလပၿပးသညေနာက ရားေတာ-လြငေကာ ကားလမးေတာငပငး ျပနလည ေနထငသမားအတြက ကညသြားရန ျမနမာႏငင ၿငမးခမးေရး လပငနး အေထာကအကျပအဖြ႔ (Myanmar Peace Support Initiative- MPSI) ကျမနမာႏငင အစးရ ခြငျပခကျဖင ေဒသခ လမႈအသငးအဖြ႔ျဖစသည လြငေကာအေျခစက ကႏၷရာေကးလကေဒသ ဖြ႔ၿဖးေရးအဖြ႔မတဆင ေနရာေဟာငး ျပနလာသည ရားေတာ-လြငေကာ ကားလမးေတာငပငး ေကးရြာ (၁၀) ရြာက ၿငမးခမးေရး စျပေကးရြာမားအျဖစ လမႈေရးကညေထာကပမႈမားက ၂၀၁၃ ခႏစ ေနာကပငးတြင စတငကညလာ ခၾကသည။

MPSI သည ရနကနၿမ႕တြင အေျခစကေသာ လေမေခၚ လမႈအသငးအဖြ႔ မတဆင ကႏၷရာအဖြ႔အား Participatory Rural Appraisal (PRA) သငတနး လာေရာကပ႔ခ ေပးခပါသည။ MPSI အေနျဖင ၎၏ ျမနမာႏငငအတြငး ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥမားက ကညေဆာင ရြကသြားရာတြင အေထာကအကျပ စမကနးမားက တငးရငးသားနယေျမမားတြင စမးသပေဆာငရြက ရာတြင အဆပါ ရားေတာၿမ႕နယအတြငးရ ျပနလညအေျခခ ေနထငသည ယခလေကးရြာ (၁၀) ရြာလညး ပါ၀ငပါသည။

MPSI၏ မတလ၂၀၁၂ခႏစ- မတလ၂၀၁၄ခႏစ ျမနမာၿငမးခမးေရး လပငနးစဥအေပၚ သငခနးစာရယျခငး အစရငခစာထတြင ထစမကနးမား၏ အထးေအာငျမငမႈမားက မးေမာငးထး ေရးသားေဖာျပ ထားပါသည။ အဆပါ အစရငခစာထတြင ေကးရြာ (၁၀)ရြာ၏ အမေထာငစေပါငး၂၅၁ စ ႏင

၅ ဖားေတာင ။ ၂၀၁၁

၆ ေဒါကလေတ ။ ၂၀၀၆၊၂၀၀၇

၇ ေဒါေဆာဘး ။ ၂၀၁၂

၈ ေဒါအဆ ။ ၂၀၁၂

၉ ေဒါဘးလ ။ ၂၀၁၂

၁၀ ေဒါခးေနး ။ ၂၀၁၃

၁၁ ခးလ ။ ၂၀၀၉၊၂၀၁၂


လဥးေရးေပါငး ၁၄၃၁ ဥးက ကညေထာကပသြားေၾကာငး ေဖၚျပ ထားပါသည။ ကညေထာကပမႈမာ ျပနလညေနထငသ IDP တ႔၏ စြမးရညျမငတငေပးမႈမ တဆင မရးဖလာ ေျမမား ေဖၚထတျခငးႏင အသကေမြး၀မးေကာငး လပငနးမားအတြက ပါ၀ငပါသည။ ထ႔အတ ေကးရြာအစာေရစာ ဖလေရးအတြက ေကးရြာစပါးက လပငနးႏင မးေစျဖန႔ခရန မးေစဘဏ လပငနးမားကလညး ကညေထာကပေၾကာငး ပါရပါသည။

အေျခခ မလတနးေကာငးမား၊ ေကးရြာ (၁၀) ရြာအနက ေကးရြာ (၅) ရြာအတြက ေကးလကကနးမာေရး အမးသမး ၀နထမးတစဥးကလညး သငတနးေပး ကညသြားရန ပါရပါသည။ အတတကြ အစအစဥမား ခထားျခငးျဖင ေရေကာငးေရသန႔ ရရေရးႏင ေရေၾကာငျဖစပြားႏငသည ေရာဂါမားက ႀကတငကာကြယမႈမား ျပလပရန အစအစဥမား ပါ၀ငပါေၾကာငး ေဖၚျပထားပါသည။ ထစမကနးအတြက MPSI မေဒၚလာေငြ (၇၉၀၀၀)၊ ဘတေငြအားျဖင (၂၅၂၈၀၀၀) ျဖငကညေထာကပ သြားပါသည။ စမကနး အခနကာလမာ စကတငဘာ၂၀၁၃ ခႏစမ ဇြနလ ၂၀၁၄ ခႏစ အထျဖစသည။

KCSN စစတမးေကာကခကအရ ထေကးရြာ (၁၀) ရြာသ႔ျပနလညအေျခခ သမား၏ စာရငးအရ အမေျခေပါငး၂၇၄ စရၿပး စစေပါငး လဥးေရမာ ၁၀၅၂ ဥး ရေသာလညး လကရေကးရြာတြင ျပနလညအေျခခသ အထးသျဖင မဘမားႏင ေတာငယာျပနလည လပကငသမား၏ ဥးေရမာ ၄၈၇ ဥးသာ ျဖစၿပး စာရငးအရ လဥးေရ၏ ၄၆ % ျဖစသည။ ဒကၡသညစခနးႏင စစညးရြာတြင ၅၄% ေသာစာရငးအရ မသားစ၀ငဥးေရ ၅၆၅ ဥး ကနရေနၾကေသးသည။ အမားစမာ ေကာငးသြားေသာ သားသမးမားႏင သကႀကးရြယအမား ျဖစၾကသည။


MPSI အစရငခစာထတြင ေဒသခ ရြာသရြာသားမားက မမတ႔အေပၚ ဆးကးျဖစေသာ ေျမယာသမးဆညးမႈႏင သဘာ၀ပတ၀နးကင ထခကပကစးမႈမားက ျဖစေပၚလာေစမည ရြာသစဆည စမကနးႏင ဘလပေျမစကရစမကနး မားအေပၚ စးရမပပနျပး ေကအနပပက တငျပလာခသည အတြက ေကအနပပမ ႏငငေတာအစးရထ တငျပ၍ ႏငငေတာအစးရမ ထစမကနးမားက အစးရဖကမ ရပစေပးထားေၾကာငး ေဖၚျပထားပါသည။ သ႔ေသာ ထေဖၚျပခကႏင ဆန႔ကငဘကျဖစၿပး ျပညနယအစးရ လပစစ၀နႀကးႏင အဖြ႔တ႔သည ၂၀၁၄ ခႏစ ႏစဥးပငးတြင ဖာေဆာငးၿမ႕ အစးရတာ၀နရသႏင ၿမ႕ရပမရပဖမားႏင ေတြ႔ဆ၍ သလြငျမစေပၚ ေရကာတာေဆာကလပမည ကစၥက ေဆြးေႏြးခၾကသည။

ဘလပေျမစကရကလညး ဆကလက တညေဆာကသြားရန လထကလကလ စညးရးမႈက တစမးဖအားေပးသြားသညက တစဖ ဆကလက လပေဆာငသည လပရပမား ဆကလကျမငေတြ႔ေနရဆ ျဖစသည။ ထ႔အျပင ထစမကနးမားက အမနတကယ ရပစထားပါက လသရငၾကား ထတေဖၚေျပာၾကားၿပး လထအား အသေပးသြားရန လအပပါသည။ သ႔ေသာထသ႔ မရသညက ယေန႔အထ ျမငေတြ႔ ေနရပါသည။

ထ႔အျပင ထအစရငခစာထတြင လကနကကင အဖြ႔အစညးမား ျဖစေသာ ေကအနပပႏင ကလလတတ႔ ကသ႔ေသာ အဖြ႔အစညးမား၏ လ႔အခြငအေရး ခးေဖာကမႈ ကစၥက အထး ထညသြငးထားၿပး အစးရ၏ အဓမၼေကးရြာ ေရႊ႕ေျပာငးမႈေၾကာင ရာႏငခေသာ ေကးရြာမား ပကစးမႈႏင ဆကစပသည ေျမာကမားစြာေသာ အစးရ၏လ႔အခြငအေရး ခးေဖာကမႈ ကစၥမားက ထနခန ထားျခငးသည မတမႈမရသညက ေတြ႔ျမင ေနရပါသည။

ထ႔ေၾကာင ထအစရငခစာႏင ဆကစပသည ယခလ ရားေတာၿမ႕နယရ ျပနလည အေျခခ ေနထငသစျပရြာ (၁၀) ရြာ၏ အေျခအေနမနမားက အကျဖတသြား၍ သတငးအခကအလကမား ရယကာ ေအာကပါအတငး တငျပလပါသည။

စျပစမကနးေကးရြာေပါငး (၁၀) ရြာ၏ အမည၊ အမေထာငစႏင လဥးေရမား ျဖစသည။


စျပရြာ (၁၀) ရြာ၏ လဥးေရစာရငးက အတအက ေဖာျပႏငျခငးမရၾကသညမာ ျပနလညအေျခခ ေနထငသမားအေနျဖင အပစအခတရပစေရးအေပၚ စတခယၾကညမႈ မရၾကေသးသညအျပင အခ႕တ႔မာယာယအမမား ျပနလည တညေဆာကၿပး မသားစအခ႕ အထးသျဖင မဘႏစပါးသာ ျပနလညေနထင ၾကသလ အခ႕ေသာေကးရြာမားမာ ယာယအမမား ျပနလည ေဆာကလပ ၾကေသာလညး ရြာတြငးသ႔ ျပနလညေနထငျခငး မရၾကေသးေခ။ ၎တ႔၏ စတထတြင စစပြမားျပနလညျဖစပြားမညက စးရမေနၾကျခငးမား ရေနေသးသည။

“ စာရငးလာသြငးၾကတအခါ စာရငးေကာကတသေတြက မသားစဥးေရက အျပညထညထားတယ။ ရြာမာစာရငးေကာကတအခါ မသားစတစေယာကဘ စာရငးလာသြငးတယ။ သတ႔မသားစ အမားစကစစညးရြာ၊ ဒကၡသညစခနး ေတြမာဘ ကနတယ။ ဒါေပမ စားရငးေကာကတလေတြကေတာ ျပနလာတ စာရငးထ အားလးထညလကတယ ” ဟ ေဒသခ ရြာသားတစဥးက ေျပာပါသည။

စဥ ေကးရြာ ခနးမနး အမေျခ

စာရငးအရမသားစလဥးေရ

လကရရြာအတြငးလဥးေရ

မတခက

၁ ေဒါခေရာေအာ ၅၀ ၆၀ ၄၅ ဒကၡသည၊စစညးရြာ

၂ ဖာေဆာငး ၂၁ ၁၁၄ ၂၂ စစညးရြာ

၃ ေဒါဘးလ ၁၄ ၂၆ ၁၈ ဒကၡသည၊စစညးရြာ

၄ ေဒါတမ ၂၉ ၇၈ ၂၄ စစညးရြာ

၅ ေဒါေဆာဘး ၂၆ ၂၀၉ ၂၀ ဒကၡသည၊စစညးရြာ

၆ ေဒါအဆ ၃၁ ၁၄၀ ၂၇ စစညးရြာ

၇ ဆကလ ၄၀ ၁၈၈ ၁၈၈ စစညးရြာ

၈ ေဒါကလေတ ၃၂ ၁၀၇ ၂၅ စစညးရြာ

၉ ေဒါစ ၂၀ ၁၀၅ ၁၀၅ စစညးရြာ၊ရြာပနးရြာေရာင

၁၀ ခးလ ၁၁ ၂၅ ၁၃ စစညးရြာ

စစေပါငး ၂၇၄ ၁၀၅၂ ၄၈၇


ႏစေပါငး ၂၀ အတြငး ဒကၡသညစခနး၊ စစညးရြာႏင အထးသျဖင ေတာတြငးပနးဘ၀ေရာက ရခရသ ေဒသချပညသမား၏ ႀကေတြ႔ေနရသည အသကေမြး၀မးေကာငး၊ စးပြားေရး၊ လမႈေရးအခကအခမားက ေျပေလာ လာေစေရးႏင မမေကးရြာေဟာငးမားဆသ႔ ဘ၀မား ျပနလည ထေထာင ႏငေရးအတြက ၂၀၀၁ ခႏစ ကတညးက ေကအနပပ ေခါငးေဆာငမားမ တကပြမား ေရာငရားေပးခၾကသကသ႔ KSWDC ႏင KMMT တ႔မလညး အဆပါေကးရြာမားအတြက လအပေသာ စား၀တေနေရး၊ အသကေမြး၀မး ေကာငးႏင ကနးမာေရးကညေထာကပမႈမား လကလကည ေဆာငရြကေပး ခၾကသည။

၂၀၁၃ ႏစစပငးတြင EU ရပေငြအဖြ႔မ လြငေကာသ႔ေရာကရလာၿပး ကယား ျပညနယအတြငး လသားခငး ကညေထာကပမႈႏင ပတသက၍ လမႈ အသငးအဖြ႔မားအား ေခၚယၿပး အစညးအေ၀းတခ ကငးပျပလပခကာ အစးရေအာက တရား၀ငမတပတငထားသည လမႈအသငးအဖြ႔မားမတဆင ကညေထာကပ သြားရနႏင မတပတငထားသညအဖြ႔မားသာ အဆျပလႊာမားက ေလာကထား ႏငသညဟ ထတေဖာသျဖင လြငေကာအေျခစကႏင နယစပအေျခစက လမႈအသငးအဖြ႔မား စေပါငး၍ ထေျပာၾကားခကအေပၚ သေဘာထားမား ထတေဖာ တန႔ျပနခၾကသည။

ထကစၥႏင ဆကစပ၍ ရားေတာၿမ႕နယအတြငးႏင ကရငနျပညနယေဒသ အႏ႔တြင ႏစေပါငးမားစြာ ထြကေျပးပနးေရာငေနထငခၾကရေသာ အငဒပႏင ကရငနျပညသမားက လကလကညေနသည KSWDC ႏင KMMT ကသ႔ေသာ လမႈေရးအကအညေပးသညအဖြ႔မားက မတပမတငရသညအဖြ႔ဟ သတမတကာ လစလရႈ႕ထားသညက ေတြ႔ရသည။

ထ႔အျပင INGOs မားသည လြငေကာၿမ႕တြင EU ရပေငြအကအညေပးေရးဆငရာ အစညးအေ၀းျပလပကငးပ ၿပးသညေနာက လြငေကာအေျခစက ကႏၷရာေကးလကေဒသ ဖြ႔ၿဖးေရးအကအညျဖင ေဒသခရြာသားမားႏင ရားေတာၿမ႕တြင အလပရေဆြးေႏြးပြျပလပၿပး စစတမးမား ေကာကယခၾကရာမ ယခလစျပရြာ (၁၀) ရြာကေရြးခယ ခၾကသည။ ထသ႔ျပလပရာတြင KNPP လြငေကာဆကဆေရးရးသ႔ ဆကသြယအသေပးျခငးမရဘ တကရကသာ ရားေတာၿမ႕ကသြားၿပး လအပပါက ရားေတာၿမ႕ရ KNPP ဆကဆေရးရးခြကသာ


တခါတရ ၀ငေရာကလညပတ ခၾကသည။

ထမတဆင MPSI ႏငဆကစပၿပး အဆပါေရြးခယခရေသာ စျပရြာ (၁၀) ရြာအတြက လအပခကမားက ကႏၷရာေကးလကဖြ႔ၿဖးေရး အဖြ႔မတဆင ကညေထာကပရန ျဖစလာပါသည။

“ ယခလေဒသခက ကညတာကေကာငးေတာ ေကာငးပါတယ၊ ဒါေပမ ေရရညအတြက လအပတလထ ဖြ႔ၿဖးေရး၊ အသဥာဏဖြ႔ၿဖးေရးအကအညေတြ စဥးစားေဆာငရြကေပးဖ႔ လပါတယ။ ဒါမမဟတရငပစၥညး ဥစၥာအကအညေတြဘ ေပးရငေရရညမာ လထေတြမခအားထားစတ ပမားလာမယ၊ ကယေျခေထာကေပၚ ကယမရပတညခငၾကေတာဘး” ဟ KSWDC ဖြ႕ၿဖးေရး အရာရတစဥးက ေျပာပါသည။

ထ႔အတ KNPP ေခါငးေဆာငတစဥးမလညး “ကေနာ INGOs ေတြက ေျပာခငတာက အခလဒရြာေတြက လာကတာကေတာ ေကာငးပါတယ၊ ဒါေပမ တျခားလပသငလပထက၊ ကညသငကညထကတ အရာေတြ (ဥပမာ- လ႔အခြငေရးျမငတငေရးကစၥ၊ ေတာငသလယသမားမား အခြငအေရး ျပနရေရးကစၥ) အရငလပၿပး အခလအကအညေတြ ေပးသြားရင ေကာငးတာေပါ၊ အခက ေျပာငးျပနလ ျဖစေနပါတယ” ဟေျပာပါသည။

ထသ႔ေသာအထကတြင ေဖၚျပသည လအပခကမားက ပပးကညေနသည လမႈအသငးအဖြ႔မားအနက ကႏၷရာလမႈအသငးအဖြ႔သည ထေကးရြာမားထသ႔ ေပါကတးေပါကျပားမား၊ ဓါးမား၊ တစဥမား၊ မးကာမား၊ ျခငေထာငမား၊ အးခြက ပနးကနမား၊ ေစာငမား လာေရာကကညေပးခၾကသည။ ေမြးျမေရး အတြက ေငြေၾကးမားကလညး ရြာအလကကညေပးၿပး ေမြးျမရန ၀ကမားက ေကးရြာ တစရြာလင (၆) ေကာငႏႈနးႏင ၾကကက မသားစတစစလင ဓါတစာေကၽြးၾကက (၂) ေကာငႏႈနးျဖင ေမြးျမလသမားက လာေရာက ျဖန႔ေ၀ေပးသည။၀ ကမားက ရားေတာၿမ႕ႏင ဒကၡသညစခနးမားသ႔ သြားေရာက၀ယယေမြးျမ ခၾက သည။

ရြာသားမား၏ ေျပာျပခကအရ ထေကးရြာမားက ေအာကေဖၚျပပါအဖြ႔အစညးမား ျဖစၾကေသာအနဂအ မား(အမညမသ)၊ ကႏၷရာလမႈအသငးအဖြ႔၊ မငးပညာေပး အဖြ႔၊ ယအနအပခစအာရႏင ဘာသာေရး အသငးအဖြ႔မားမ လာေရာကကညၿပး


အစးရမ ရားေတာမစၿပး ဖားေတာငသ႔ ကားလမးေဖါကလပရန ေငြကပသနး ေပါငး (၅၀)၊ ဖားေတာငမ ေဒါခေရာေအာ ကားလမးေဖာကလပရန ကပသနးေပါငး (၅၀)၊ ရားေတာမ ဆကးလ ေကးရြာသ႔ ကားလမးေဖာကလပရန ကပသနးေပါငး (၅၀)၊ ရားေတာ လြငေကာကားလမးမႀကးမ ေဒါအဆေကးရြာသ႔ ကားလမး ေဖာကလပရန ကပ (၁၅) သနး၊ ေဒါအဆမ ေဒါေဆာဘး ေကးရြာသ႔ ကပ (၁၅) သနး ကညေပးသလ ေကအနပပမလညး အစပငးတြင စားနပရကၡာမား ကညပပး ခၾကသည။ ၎ စျပရြာ (၁၀) ရြာအနက ေဒါကလေတေကးရြာတြင အစးရမ ေဆးေပးခနးတစလး တညေဆာကေပးၿပး ရားေတာၿမ႕မ အစးရေဆး၀နထမးမား တစလတစႀကမ လာေရာကကာ ေဒါကလေတတြင ကနးမာေရး လာေရာက ၾကညရႈေပးေသာလညး ႀကတငအေၾကာငးၾကားထားျခငး မရသျဖင လာေရာကခနတြင ရြာသားမားလယထယာထ ေရာကရၿပး ရြာထတြငတခါတရ မညသတစဥးတစေယာကမ မရၾကေခ။

ေကးရြာသားမား ကယထကယထျဖင တညေဆာကထားသည ေကာငး (၃) ေကာငး ရပါသည။ တတယတနးအဆငေကာငး ၂ ေကာငးႏင မႀကေကာငး ၁ ေကာငး ျဖစသည။

ဆကလေကးရြာတြင တညေဆာက ေပးသညေကာငး


ရြာေဟာငးတြင ေတာငယာျပနခတၾကသည ရြာသားမား

ထေကးရြာမားအတြငး အေျခစကသည ေကးလကကနးမာေရးလပသား တစဥးတေလမ မရပါ။ လထကနးမာေရး လပငနးအတြက ကရငန နယလညကနးမာေရး လပသားမားသာ တစႏစအတြငး ၂ ႀကမလညလည၍ ေဆး၀ါးကသမႈမား ျပလပေပးေနၾကသည။ ေကးရြာမားအတြက အဓက ေရေပးေ၀ရန ပကလးမားက ကႏၷရာလမႈအသငးအဖြ႔ႏင ေကအနပပထ လကခရရသည ေကးရြာမာ ၁၀ ရြာအနက ၄ ရြာသာ ရေသးၿပး ကနရသည ေကးရြာမားမာမ ယေန႔အခနထ ရြာ၏ေတာငေအာကရ စမးေခာငးမားသ႔ ေရဆငးခပ ေနၾကရပါသည။


၁၀ ရြာအနက အမားစမာ ယခလ ၀ါးေရတေလာကျဖင ေရမားသြယယၾကသည

ေဒါကလေတတြင ပဗြစ ေရပကလးျဖင ေရမားသြယယခၾကသည


ဆးကး

ေကးရြာသ/သားမား၏ ေျပာျပခကအရ အသကေမြး၀မးေကာငး အေထာကအကျပ ပစၥညးမားျဖစေသာ ေပါကတး၊ ေပါကျပား၊ ဓါး စသညမားက တစႀကမအတြက ကညေပးျခငးထကႏစစဥ အသးျပသြားႏငရန ပမနကညေထာကပသြားရန ဆႏၵရခၾကသည။

ယခပစျဖင ရြာသားမားက ကညပပ႔သြားျခငးသည ရြာအတညျဖစမလား မျဖစဘးလား ဆသညက မညသကမ တြကဆ၍မရပါ။ အကယ၍ KNPP ႏငအစးရ အၾကား အပစအခတရပစေရး သေဘာတညခက ဆကလကထနးသမးထားႏငေသးလင ယခလအမေျခအနညးငယျဖင တညရသညေကးရြာမား၏ ကနးမာေရး၊ ပညာေရး၊ အသကေမြး၀မးေကာငးလပငနး အကအညမားက လြယကစြာ ကည သြားႏငရန ရြာေတြက တေနရာတြင စစညးသြားႏငဘြယ ရေၾကာငးကလညး အခ႕ေသာ ေဒသခလႀကးမားက စးရမပပနေနၾကသည။ ယခလ ျပငပက ရပ၀တပစၥညးမားက ဥးစားေပး ကညမညဆပါကလညး ေရရညတြင ေဒသခ လထမား၏ မခအားထားစတမား ပမမားျပားလာၿပး ယခငဘးဘြားဘဘင လကထကကလ ကယရြာကအပခပပငခြငျဖင ဘ၀ကကယထကယထစတျဖင တညေဆာကသြားခသည စနစမား ေပာကဆးကာ ေအးေအးခမးခမးဘ၀မား ေပာကဆးလာႏငၿပး ျပငပ (သ႔မဟတ) သတပါး၏ အပခပခယလယမႈေအာက ကေရာကသြားမညက စးရမေနၾကသည။

ထ႔အျပင ထေကးရြာမားသ႔ ရြာသရြာသားအားလး မျပနလာၾကသည အေၾကာငး ရငးမာ ၁၉၉၆ ခႏစကတညးက စၿပး စစညးရြာမားတြင သြားေရာကေနထငရငး အမယာၿခေျမမား ပငဆငထားသညက တေၾကာငး၊ စစညးရြာတြငးတြငၿမ႕ေကာငးႏငနး၍ သားသမးမား ေကာငးထားရန ပမလြယကသညကတေၾကာငး စသညအေၾကာငးမားေၾကာင မမတ႔ ဌာေနေဟာငး ေကးရြာမားသ႔ ေငြေၾကး ရရႏငမည ယခငကၽြမးကငၿပးသား ေတာငယာစကပးေရးလပငနးမား ေမြးျမေရး လပငနးမားႏင အျခားတစပငတစႏင စးပြားေရးလပငနးမားက ျပနလညလပကငၿပး ရရေသာေငြေၾကးမားျဖင စစညးရြာႏင ၿမ႕ရြာမားတြင ခငခသညအမမား တညေဆာကျခငးႏင မသားစစား၀တေနေရး၊ ပညာေရး၊ ကနးမာေရးမားအတြက အသးျပ သြားၾကရနသာ ဆႏၵရေနၾကသည။

ေဒသခ အျခားကရငနရြာသားတစဥးက “ ငါတ႔ေတာငေပၚသားေတြဟာ အေလ အထန႔ ကၽြမးကငမႈအရ ေတာမာဘေငြရာတတတယ။ ဒါေၾကာင သားသမးေတြက ၿမ႕မာေကာငးထားႏငဖ႔ ေတာမာျပနၿပး လယယာၿခေျမ၊ စကပးေရးေမြးျမေရးေတြ လပကငၿပး ပကဆရာၾကပါတယ။ ဥပမာ- ဖာေဆာငးၿမ ႕နယဖကက ရြာသားေတြဟာ


ေတာငေပၚမာ ဖာလာျပနစကၾကၿပး လြငေကာ၊ ဒးေမာဆၿမ႕ေတြမာ မသားစေတြ ထားၾကတယ” ဟေျပာပါသည။

ရားေတာၿမ႕နယက ၿမ႕နယအပခပေရးမး ဥးခငေမာငေဆြမ စမအပခပသြားၿပး အပတစဥ ေသာၾကာေန႔ တငးတြင အစညးအေ၀းပမန ကငးပသြားပါသည။ ထအစညးအေ၀းတြင စစတပတာ၀နရသမား အၿမတကေရာကပါသည။ အစညးအေ၀းတြင ေကအနပပ သြားလာလႈပရားမႈ၊ လထအေျခအေနႏင လထ တငျပခကမားက အျပနအလန ညႏႈငးေဆြးေႏြး ၾကေလရပါသည။ လထၾကား အေရးႀကးကစၥမား ညြနၾကားေဆာငရြကရန လအပလာပါက စေလာငးအပစ၊ ေျမာကပငးအပစႏင ေတာငပငးအပစမ ေကးရြာအပစ ဥကဌမား၊ အတြငးေရးမး မားက ဆငေခၚ၍ ညြနၾကားလကရသည။ ထေကးရြာအပစ ဥကဌမားႏင အတြငးေရးမးမားမာ အာဏာရ ျပညေထာငစ ႀကခငေရးႏင ဖြ႔ၿဖးေရးပါတ အဖြ႔ ၀ငမားျဖစသည။

ရားေတာၿမ႕နယအတြငး ျပညေထာငစႀကခငေရးႏင ဖြ႔ၿဖးေရးပါတ လြတေတာ အမတ (၃) ဥးရပါသည။ ၎တ႔မာအမးသား လြတေတာအမတ ေဒၚနနးႏ၊ ျပညသ႔ လြတေတာအမတ ဥးပးရယေအာငသနးႏင ဥးေဌးရယတ႔ ျဖစပါသည။

ေဒသခတဥးမ “ အဒလြတေတာအမတေတြဟာ မတမမ မရရငလညး လြတေတာ အမတ ေအာတမစတစ ျဖစလာခၾကသေတြပါ” ဟေျပာပါသည။

လကရ ထေကးရြာ ၁၀ ရြာက အပခပစမသြားရန ေကးရြာဥကဌ (သႀကး)မားႏင ေကးရြာအပခပေရး ေကာမတ၀င (၅ ေယာကျဖင) ဖြ႔စညးထားၿပး ေကးရြာက ၂ ႏစသကတမးျဖင တာ၀နယ စမအပခပ ေစပါသည။ ၎တ႔အားေတာငပငး ေကးရြာအပစ ဥကဌႏင အတြငးေရးမးမားက ဆကလကအပခပ ညြနၾကားသည။

အပစအခတ ရပစေရး မတငခငအေျခအေနႏင စာလင လကရလထမား၏ သြားေရးလာေရး လြပလပမႈရလာသလ လကရယခအခနအထ လမးခရး အစစအေဆးမား မရေတာေသာလညး ေနာငတြင ထသ႔ျဖစဥးမလား ဆတာသသယစတ ရေနၾကေသးသည။ ထ႔အျပငေတာငယာထ သြားလာေရး တြငလညး ယခငလလတဥးလင ေငြကပ (၁၀၀၀) ေပးရသည အေျခအေနလညး မရေတာေပ။ လြတလြတလပလပ သစ၀ါးမား ခတယႏငၿပး လြပလြပလပလပ လပကငစားေသာက၍ ရသည။ ေကအနပပဖကကလညး သစ၀ါးမား


တပမေတာသာအမ၊ တပမေတာသာအဖ၊ ရရတကရရတက၊ ရရေခမႈနးဆသည ျမနမာတပမေတာ ေဆာငပဒမားက လြငေကာ-ရားေတာကားလမးေဘးရ တပစခနးမားေရ႕တြင အထငးသားထငထငရားရား အမားျပညသျမငေတြ႔ေအာင ဆငးဘတႀကးမားက ေရးဆြထားသညက ေတြ႔ျမငေနၾကရပါသည။ အစပငး အပစအခတရပစစဥ ကာလတြင လြတလြတလပလပ သြားလာခြငျပ ထားေသာလညး အခနၾကာလာေသာအခါ ေလာထားေပးမႈ မနသမက မသမသာ ျပနလည တငးကပလာသညက ဂရျပမလာေနခ ၾကရလမမည။လကရကရငနျပညနယအတြငး လမးမမားေပၚခထားသည စစေဆးေရးဂတမားတြင စစေဆးမႈမား မသမသာ ျပလပလာသညက ေတြ႔ျမငေနရပါသည။

လြငေကာ-ရားေတာနယစပ ကားလမးေပၚတြင စစေဆးေရးဂတမား ပမ ခထားလာျခငး၊ သြားလာသခရးသည နာမညစာရငးမား စစေဆးျခငး၊ တပစခနးမား မြနးမတညေဆာကျခငး၊ သြားလာသည ခရးသညမားႏငအတ ကားေပၚလကလစးနငးျခငးႏင ၎တ႔၏ စစသားပစၥညးမား၊ ရကၡာမား သယေဆာငခငးျခငး စသည အျပအမမား ျပလပလာၾကပါသည။ ထ႔အျပင သြားလာ လႈပရားသ ျပညသလထသတငး၊ လမႈအသငးအဖြ႔မား၏ သြားလာလႈပရားမႈ သတငးမားႏင လကနကကင အဖြ႔အစညးမား၏ သြားလာလႈပရားမႈသတငးမားက စစတပ ေထာကလမးေရးမ မကေျခမျပတ လကလေထာကလမးၿပး မတတမးမား ရယေနၾကသည။ ေဒသခတစဥးမ “ ေကအနပပပါ၀ငတ UNFC မဟာမတအဖြ႔န႔ အစးရရ႕တစႏငငလး အပစအခတရပစေရး သပအဆငမေျပတာန႔ သြားလာေရး ဂတေတြ ပတငးကပလာေနပါတယ” ဟ၍ သ၏အျမင ထတေဖၚေျပာဆ လာပါသည။

မျပနးတးေအာင ပတပငတားဆးမႈမား ျပလပေသာလညး ရြာသရြာသားမား ရပေရး ရြာေရးအတြက လအပလာပါက ခြငေတာငးၿပး ခတယခြင ျပထားေပးပါသည။

အပစအခတ ရပစေရး မတငခင အမေရာငနယေျမအျဖစ သတမတျခငး ခထားရသည နယေျမျဖစသညအတြက အစးရခြငျပခကျဖင ကမၸဏမား ၀ငေရာကလာျခငး မရေသးေသာလညးလကရ အပစအခတရပစစဥ ကာလတြင အဆပါ နယေျမအတြငးရ သယဇာတမား ထတယျခငးက ေကအနပပႏင အစးရတ႔ သေဘာတခြငျပပါက ေဒသခ ျပညသလထမား၏ ဘးဘြားဘဘင လကထက ကတညးက ပငဆငလာသည ေျမမားႏင သယဇာတမား ဆးရႈး သြားမညက ရြာသားမားအေနျဖင အထးစးရမ ေနၾကသည။ ထသ႔ျဖစလာပါက လ႔အခြငအေရး ခးေဖာကမႈမား ျဖစလာမညကလညး စးရမေနၾကသည။

33

ရားေတာေဒသခ လငယတစဥးမ “ကေနာဟာ စစတပကျမငရင မဘေျပာျပတ ၁၉၉၆ ခႏစ ျဖတေလးျဖတအေၾကာငးက သတရလာၿပး စတအေႏာကအယက ျဖစလာပါတယ။ ေနရာတငးမာစစတပက ျမငေတြ႔ေနေသးတာက ငါတ႔ႏငငမာ ဒမကေရစအပခပေရးထက စစတပအပခပေရးဘ ရေသးတာက ပသရပါတယ။ ဒမကေရစ အပခပေရးဆတာ ျပညသအပခပေရးဘ အဒါ ျပညသအပခပေရးက မေပၚလာေသးတ လကၡဏာက ျပေနေသးတယ” ဟ ေျပာပါသည။

ရားေတာၿမ႕နယအတြငး ၀ငထြကသြားလာရာတြင အဓကစစေဆးေရးဂတ (၂) ဂတျဖင စစေဆးမႈမား ျပလပလကရသည။ ဘနးႀကးေကာငး ေစတမားၾကားတြင ကတတကငးမား၊ ဆးေညာငမား၊ ၿခစညးရးမား ခတထားခထားသည တပမ ၅၅ လကေအာကခ ၅၅၂ စစဗဟာရး စစေဆးေရးဂတတစခႏင ၎ဂတႏင တဖာလသာ ကြာေ၀းသည စေပါငးဂတတစခ ထားရသည။ထစေပါငးဂတတြင ရတပဖြ႔၊ စရဖ၊ မးသတတပဖြ႔ သစေတာဌာနႏင နယၾကားေစာငတပမား ပးေပါငးၿပး လအ၀ငအထြကက စစေဆးမႈျပလပသည စစေဆးေရးဂတ ျဖစသည။ ထစေပါငးဂတသည ေန႔စဥပမန ဗဟာဂတက အစရငခ တငျပရသည။

ယခလကရ စျပေကးရြာအတြငး ျပနလညေနထငသမား၏ စတထတြင လကရအပစအခတ မျဖစေတာ၍ မမတ႔ ဘးဘြားေျမ ေမြးရပဇာတေျမသ႔ ေျမစမးခရမးပးအျဖစ စြန႔စားျပနလည ေနထငသမားသာ ျဖစခၾကသည။ ၿငမးခမးေရးရၿပဟ လး၀ယၾကညၾကသမား မဟတေသးပါ။ ထသ႔ျပနလညၿပး အေျခခေနထငရငး အေျခအေနလး၀ ေကာငးသြားလင သားသမးမားအတြက ျပငဆငထားမႈ တစရပအေနျဖင ျမငၾကသည။

ေဒါခေရာေအာ ရြာသားတစဥးမ “စစျပနျဖစမယဆရင လကနကကင စစတပခငးပစၾကမာပါ။ ငါတ႔ဆေရာကရငလညး ေရာကမယ။ ဒါေပမ ငါတ႔ ထြကေျပး ေတာမာမဟတဘး” ဟေျပာပါသည။

ေနာကထပ ေဒါေဆာဘးရြာသား တစဥးမ “ငါတ႔မသားစအားလး ျပနမလာေသးဘး၊ ဘာျဖစလဆေတာ ၁၉၉၆ ခႏစ အေတြးအႀကက ငါတ႔စတထမာ ကနရေနေသးတယ။ တကယလ႔ ၉၆ လ အေျခအေနျပနေရာကရငလညး ဟတနးကလ သားသမးတဖကန႔ ပစၥညးကတဖက မႏငမနငး မျဖစေအာငလ႔ပါ”

တကပြျပနမျဖစေအာင အဓက အစးရဖကႏင လကနကကငသညအဖြ႔မားပါ မပစခတၾကရန လအပပါသည။ ထသ႔ပစခတမႈ ျပနမျဖစေအာငလညး ႏစဖကစလးကမ စးပြားေရးလပလင ျပနာေတြ ပႀကးထြားေစမည


34

ျဖစသညအတြက စးပြားေရးမလပခင ႏငငေရးျပနာက အျမနဆးေျဖရငးရန လအပပါသည။

ဒကၡသညမား ေနရပရငးတြင လလၿခၿခ ျပနလညအေျခခ ေနထငႏငရန အစးရႏင KNPP အၾကား အပစခတရပစေရး သေဘာတညခက မညမအာမခခကရမလဆသညက မညသမ အတတမေျပာ ႏငေသးသည အခနအေတာအတြငးတြင ျပနဖ႔စးရမပပနမႈ ထပျဖစေစတ အခကတခက ျပညတြငး သယဇာတေတြက အလအယကထတယ ေရာငးစားေနတကစၥပါပ။ ထစးရမမႈႏငပတသက၍ အမတ-၁ဒကၡ သညတြငေနထငေနေသာ ရားေတာၿမ႕နယမ ဒကၡသညတစဥးက ယခလ သ၏အျမငက ေျပာပါသည။

“ ကေနာအေနန႔ဆရင သစ အသစေတြက တစေခာငးမ ေပးမလပေစခငေတာ႔ဘး။ ဒါေပမယ အေဟာငးပယမယဆၿပးေတာ အသစပါယတာလညး အမားႀကး ရတယ။ အသစယၿပး သြားတဟာေတြဆ ထားလကပါေတာ ယၿပးၿပပ။ အသကရင ရပေနေသးတ အပငေတြက ခတခြင႔မရေတာဘးလ႔ ကေနာတ႔ ေျပာထားပါတယ။ ထပခတမယဆရင ကနရပ ရမာေပါ။ ကေနာတ႔လညး ျပနေတြ႔ေတာမာ မဟတဘး။ ကေနာတ႔ ကယရပကယရြာျပနေနဖ႔ဆတာက ဒသစဝါးေတြက အားကးၿပေတာ ျပနေနခငတာေပါ။ သစဝါးေတြမရရင ကေနာတ႔လညး စတပကမာပ။ ကေနာတ႔လညး ေပာႏငမာမဟတေတာဘး”

ေနာကထပ ဒကၡသညတစဥး၏ ခစားခကစကားက “လကရအေျခအေနအရ ျပနကးျပနရမယဆရင ျပန ေနရမာဘ။ ဒါေပမ ျပနေနမယဆရင လပကင စားေသာကဖ႔ ေျမေတြန႔ ကနရတ သစ၀ါးေတြျပနၿပး လယၾကရမာဘ”

ရားေတာၿမ႕နယရ လငယတစဥးမ “အခဒ႔ကယားျပညနယမာ အပစအခတ မရေတာေပမ ပစအမးမးန႔ ျပညသလထရ႕ ေျမကသမးယတာေတြ ပၿပးမားလာတယ။ ဖရဆဘကမာဆရင စစတပက လထေျမက သမးၿပး စစေလကငေရးေကာငး ေဆာကတယ။ ငါတ႔ဆမာက သစေတာႀကး၀ငးဆၿပး လာသမးမာ စးရမရတယ” ဟ စးရမစတန႔ ေျပာပါသည။

ေကအနပပ ရားေတာၿမ႕နယ အပခပေရး ေကာမတအဖြ႔၀ငတစဥးသည “အဓက လကရအခနၿငမးခမးေရး တညေဆာကစဥကာလမာ ဘာဘလပလပ၊ စးပြားေရး ကစၥဘျဖစျဖစ၊ ႏငငေရးကစၥဘျဖစျဖစ၊ လမႈေရးကစၥဘျဖစျဖစ လထက ပြငလငးစြာ အသေပးချပတငပငၿပး လထရ႕ပးေပါငးပါ၀ငမႈျဖင လပကငေဆာငရြကမဘ ေရရညခမာျဖစတယ”

ရြာသားတစဥးမ “ေရရညခတ ၿငမးခမးေရးရဖ႔အတြက အဓကႏစဖကလး


35

မတကခကၾကဖ႔ျဖစတယ။ ငါတ႔ေကးရြာေတြမာ စစတပမရဖ႔၊ ငါတ႔နယေျမ ေဒသေတြမာ စစတပ မႀကးစးဖ႔န႔ ငါတ႔ေကးရြာ ငါတ႔နယေျမေဒသက ငါတ႔ အရပသားလထလကထ စမအပခပပငခြင ရဖ႔လပါတယ”

ရားေတာၿမ႕မ ေကာငးဆရာ၊မမား သနးေခါငစာရငး စာရငးဇယားမားႏငအတ စျပရြာ (၁၀)ရြာ၏ လဥးေရစာရငးမားက လကလေကာကခ ခၾကသည။ အမေထာငစတစတြင အမေထာငစ အဖြ႔၀ငတစဥး ေျဖဆ၍ရသည။ ေကာကခရျခငး၏ အေၾကာငးရငးမားမာ အစးရမ ကညေထာကပမႈမား ေပးႏငရန လဥးေရအေပၚ အေျခခ၍ လအပခကမားက တြကခကႏငရန လအပေသာ အခကအလကမား စေဆာငးရနပငျဖစေၾကာငး ရြာသားမားအား ရငးျပခၾကသည။ ရြာသရြာသားမား အေနျဖင ဘာေၾကာငသနးေခါငစာရငး လာေကာကခ ၾကသညက မသရခၾကေခ။ ၎တ႔အား ဘယကသ႔ လပသြားၾကမလ ဆတာက စးရမေနခၾကရသည။

ရြာသားတဥးက “လာေကာကတအခနမာ ဟအေ၀းကတတယႏငငဆ ေရာကေနၾကသ မသားစ၀ငေတြလညး စာရငးထညသြငးႏငေၾကာငး ေျပာတ အတြက သတ႔အတြက စးရမမႈ ျဖစခၾကပါတယ”

ဘာေၾကာင သနးေခါငစာရငးေကာကခရသလ ဆသညရငးလငးခကက လထအား အသပညာေပးျခငး မရေသာေၾကာင လထမအျမငအမးမးျဖစၾကကာ မ၀မရ စာရငးလာေရာက သြငးေနၾကသညက ျမငေတြ႔ေနရပါသည။

ရားေတာၿမ႕နယအတြငး ျပနလညအေျခခေနထငလသႏင ေအးခမးစြာ လပကငစားေသာကလသ ကရငန ျပညသလထမား၏ ဆႏၵသည အမနတကယ ရေသာလညး လကရၿငမးခမးေရးျဖစစဥမ ၎တ႔၏ ေရရညဘ၀လၿခမႈႏင ေအးခမးမႈအတြက ယၾကညစတခမႈမား အျပညအ၀ မရခၾကေသးသလ ၎တ႔ မေအးႏစခါနာသညအျဖစမးကလညး မလလားခၾကေခ။ သ႔ေသာၿငမးခမးေရးက ေငြျဖငေပး၀ယ၍ ရယႏငသညဟ အယအဆရသညအခ႕ေသာ ႏငငတကာ အဖြ႔အစညးမား၊ ႏငငေရးသမားမားႏင စးပြားေရးသမားမား၏ ေငြေၾကးရပေငြက ေရ႕တနးတငၿပး ျပညသလထအတြက လမႈတရားမတမႈ၊ လ႔အခြငအေရးေလးစားမႈ၊ တနးတညမမႈႏင တငးရငးသားျပညသတ႔၏ ကယကၾကမၼာ ကယဖနတးပငခြင အခြငအေရးက အေလးမထားၾကဘ လထအားထခကေစသည (သ႔မဟတ)


36

ထခကေစမည စးပြားေရးလပငနးမားက အလအယက လပပါက တငးျပည ၿငမးခမးမညမဟတဘ ျပနာမးပြားမား ပမႀကးထြားလာမညသာ ျဖစသည။

လကရၿငမးခမးေရး ျဖစစဥက တစႏငငလးအတငးအတာျဖင တငးရငးသား နယေျမမားအတြငးႏင ျမနမာႏငငတစႏငငလး အတငးအတာပါ ရႈျမငရန လအပပါသည။ တငးရငးသား နယေျမတစခအတြငး (သ႔မဟတ) ရြာတစရြာအတြငး တြက၍ လမႈေရးလပငနး လပကငေဆာငရြကခြင ရယမျဖင အျခားတငးရငးသား နယေျမေဒသအတြငး (သ႔မဟတ) အျခားေသာ ျမနမာျပည ေဒသအတြငး တကပြမား၊ ျပနာမားႏင လ႔အခြငအေရး ခးေဖာကမႈမား ဆကလကျဖစပြား ေနေသးလင ထၿငမးခမးေရးသည အေကာငးဖက ေဆာငေၾကာငး တရားေသ ယဆ၍မရပါ။

အခ႕ေသာ အနဂအမားသည လကရၿငမးခမးေရးျဖစစဥအေပၚ လမႈေရး (ဥပမာေဆး၀ါးကသမႈ) လပကငေဆာငရြကခြင ရယေလးျဖင ၿငမးခမးေရးအေပၚ အေကာငးျမငလြနးလက ရၾကၿပး ျပညသလထ၏ အခြငအေရးရပငခြငမားက အားေပးအားေျမာကျပ ျမငတငေပးသြားရန မသကး ကၽြနျပခၾကသည။ ဥပမာအားျဖင ရားေတာၿမ႕နယအတြငး ေဆး၀ါးကသခြငရေသာလညး ရားေတာ ၿမ႕နယ သာမက ကရငနျပညနယ တစခလးက စစတပႏင စစတပအစးရသာ ခပကငအပခပၿပး ကရငနျပညသလထလကထ အာဏာ ခြေ၀းေပးျခငး ႏင အာဏာေလာခေပးျခငး မရေသးသျဖင ဤၿငမးခမးေရး ျဖစစဥသည ေရရညခႏငေသာ ၿငမးခမးေရးျဖစစဥ မျဖစေသးေခ။ ေရရညခေသာ ၿငမးခမးေရး ျဖစစဥႏင စစမနေသာ ၿငမးခမးေရးျဖစစဥ ျဖစလာရန အနဂအမားက အစးရက ၀ငး၀နးတကတြနးၿပး လထမားအား ၀ငး၀နးကညသြားရန လအပသည။

ထ႔ေၾကာင ယခလစျပရြာ(၁၀) ရြာ၏ အေျခအေနမနက ၾကညမညဆပါက ကမၻာကလသမဂၢ၏ ဒကၡသညျပနလညပ႔ေဆာငေရး သတမတစႏႈနးျဖစသည ဆႏၵအေလာက ျပနလညအေျခခ ေနထငျခငး (Voluntary Repatriation)၊ လၿခစတခမႈ (Safety)၊ လ႔ဂဏသကၡာႏငအည (Dignity) စႏႈနးမားရရမည ဆသည အခကအေပၚ ၾကညမညဆပါက လကရျမနမာၿငမးခမးေရး လပငနးစဥအေပၚ ျဖစေပၚလာသညေျပာငးလမႈ အေျခအေနသညလး၀ ျပညစမႈ မရေသးသညက သးသပ၍ ရပါသည။ ထအခကမားျပညစလာရန အဓကလအပေနသည ႏငငေရးျပနာက အစးရႏင လကနကကင တငးရငးသားမား အျမနဆး အေျဖရာေျဖရငးရန လအပသလ လကရ ၂၀၀၈ ဖြ႔စညးပအေျခခဥပေဒက လထအတြက အာမခခကရသည ဥပေဒအျဖစ ျပငဆငေျပာငးလရန လအပၿပး စစတပအပခပေရးမ ျပညသ႔အပခပေရးသ႔ အျမနဆး ေျပာငးလရန လအပပါသည။ တငးရငးသား နယေျမမားထတြငလညး စစတပမား ေလာခရန လအပပါသည။


[email protected]


karenni analysis paper

Documents