Taman-ã : dirhema 500 Sagahanu nôguzuu-ĩ - Ndogudi (3). Larba-ã, 30 Ûktubor 2013 n, 25 Laya 1434

Êski di Tuda Tezer ga-ã Ka hundã karayindîčûku

L 12

L 11

L 16

SODUR ZALAA-Ã Kakad labbaraa ôwurii Hoo Lîbiyaa Adaga Tudaa-ã du čurîe

Yadi nûnju-ĩ

Sagahana čû du, Lîbi-

ya a hurgusu Tudaa-ã yê

Tudagaa-ã yê ndogusi-ĩ

ko bos. Gubudi, tumo 13

ôwuri hooi sagahanu

2011-ã du, numa Tudaa-ã

nûmooridindi-ĩ gubudi,

čêne Tudaa hoo čêne 17 f

ga Ôrkudun ga-ã gûi di

yagabi turo du čabtundu

ni, dôura Tudaga-ã ar-

bidii yê karadii yê čoŋgo.

Taa, šîgeĩ eneũ bo-

sunnódi hoo čer hunã

Hoo Lîbiyaa Adaga

Tudaa-ã čindîe yibeyuo.

To, ôwuri yusui saga-

hanu 2011-ã du. Su

ôwonni, kakad labbaraa

Sodur Zalaa-ã tumo 4

ôwuri murdomii-ĩ du

yodurko.

Nû yadi nûnjui yuna

tadaa-ã togusudo. Yadi

nûnjui Hoo Lîbiyaa

Adaga Tudaa-ã yê, kakad

labbaraa Sodur Zalaa-ã

yê gunna. Yada nûnjuia

čû ada, yadi nûnjui Lîbi-

ya nûmooridi-ĩ četu luo.

Toi di, konno turo-ã kon-

na čû togus. Yada ada ha

sôlligaa ndura. Toi yiŋgal

du, Hoo Lîbiyaa Adaga

Tudaa-ã zagaga hunu

lamar a du Tuda-ã yê an-

na Tudaga-ã čudakaã yê

he čenîyaa du čîĩ,

ndogudi kakad labbaraa

Sodur Zalaa-ã nôguzuu-ĩ.

Ndogudi a kunje du anna

Tuda-ã yê Tudaga-ã

čudakaã yê he čenno.

Tuda Murzug ga-ã abi čunakîčûku

Ôwuri nduzooi kanjinã du, Tuda Murzug ga-ã abi bui čunako. Abi to, čer hunã Mišeke Zalaa

gubuddo adaga Tudaa-ã čuo. Abi to anna buia mundu tigiruo, anna čabu numoi gunnaa-ã guru

yê, wôzire guru yê, dalagaša numa mundua guru yê tigiruo. Ôwonni yahatia du, abi a abi gunna

du bui Lîbiya nûmooridunno têdi tunakiĩ. Ŋgo tã kanjinã du, agasu-ã Tuda-ã ha čenu aba ni

čûdutú, gosči yida. Nû, lôko Lîbiya nûmooridinã, êski di Tuda-a Lîbiyana guda-ã laũ hana-

todurkudîe čaba ni yibeyuo, aba ni čunako.

Ndogudi a du

yuna ada čûku

Ka Tudaga-ã tûgi-ĩ hi ndunai-ĩ duna ndeni nduronnu numii-ĩ L7

Hoo Lîbiyaa Adaga

Tudaa-ã tallago kitabaa

Tarabulus gu dîne-ã

gunnaa-ã du šereki L 2

Mosko hanadii Bordoo-

ã zûlia arba Tudagaa-ã

ha su yibeyi L 9

Tudaga-ã Tezer ga

karayindîčûku L 2

Ndogudi nôguzuui

meyelle zala dîi-ĩ kita-

baga-ã du čî

Tudaga-ã Lîbiyana-ã gunnaa

Agasu mêdee-ã

Tuda abigi-ĩ hi tetele tûrričûka

Aũ êrdi sarduũ togusú

SODUR ZALAA-Ã

SODUR ZALAA-Ã

2Hoo Lîbiyaa Adaga Tudaa-ã tallago kitabaa Tarabulus

gu-ã so hunu murdom sã dîšee-ĩ du šereki

■ Tarabulus - SODUR ZALAA-Ã :

Ôwuri murdomii a du, Hoo Lîbiyaa

Adaga Tudaa-ã tallago kitabaa Tara-

bulus gu-ã so hunu murdom sã dîšee

-ĩ du šereki. Hoo-ã kitaba huna

yihidaã gunna yida šereki. Kitaba

tada mura kitaba tûdusu yê meyelle

turo yê kakada labbaraa čû yê. Yunu

a kuša Lîbiya êskia-ã turo. Ŋgo a di

gubudi Tudaga-ã weti-ĩ mannu

mômnua. Čîidi, nû kitaba Tudagaa

gôni Lîbiyaa-ã du tallaga-ã du anna-

ã ha kudohodurîtîyiku.

Kiši Hoo Lîbiyaa Adaga Tudaa-ã,

anna mundu ziyara tigiruo. Anna

Tuda yê Yogoda yê Amaziga yê

gunna. Ôwonni, anna buia mundu ni

tigiruo, anna tada guru : Wôzir

Adagaa-ã Habîb Lêmin yê Kubo

hunã yê, anna guda mundu yê gunna

tigiruo. Ôwonni, anna tigirdaã budi

lerčuo ni abagadi yoguso, zaga Hoo-

ã hurgusu a turonnu hunu sagahana

čû hu borsu yogusuã. Anna Amazi-

ga-ã Tuda-ã du mundu ni buga-ã

gunna Tarabulus gôni-ĩ du hayindu

čûku čîidi, haki tallago-ã du šere-

kindudo yugó. Ôwonni, kitba Tudaa

-ã kora ni yidadú.

Ôwonni, kakada labbaraa-ã yê

kakada labbaraa-ã ndihidda-ã yê,

kiši hoo-ã ha budi duna čeo, su budi

arbiyuo. Aũ kiši-ĩ môsuul-ã Bokur

Guduyunnu mi hi labbara čuwutuo.

Kakad labbaraa tallagoo-ã ni, lagar-

ka hunu gubuddi-ĩ hi su Tuda-ã

šerekinduã arbiyi.

Hoo-ã, so a gaŋanno du šereki

čîidi, so šîgeĩ ligiĩ hurgusa huna

mundu yida tômuyinoo, galigêdi

šerekini. Adaga yê ka yê Tudaa-ã

galigêdi anna-ã ha yugudosi.

Medde 30 kanûn lêjne murta dîšee-ã

■ Êrbeši - SODUR ZALAA-Ã :

Hoo Lîbiyaa Adaga Tudaa-ã ôzuũ

kanjinã du nêdwaa čû yibeyi.

Nêdwo turo ni Êrebeši a yibeyi,

gudi-ĩ ni ôzuũ sôlligo-ĩ tumo ndu-

zoo-ĩ Ôrkudun ga yibeyi. Nêdwa-ã

čûuna du Hasan Bêdei mi tûgi-ĩ yê

zaga tûgi-ĩ yibediniĩ yê kalaka

Tudaa-ã zaga tûgi-ĩ hi yûturiĩ yê

gunna anna-ã ha hos-yihidu če. Mu-

ro yahadia du : « Tudaga-ã ka

numoia koi di tûgi-ĩ hi yûturi čindiĩ,

čaadi. Îji-ĩ îji nuũ ni anna-ã ha daha

maũ yeîe koi. Tudaga-ã tûgi-ĩ hi ka

numoia čundu čunakunnóo mannu

ka numoia, Ka numoia čundoo,

yunu gudi gunú, ka anna numoia.

Tuda-ã anna numoia bu, ka hundã

ka numoia, tûgi-ĩ hi ka numoia čin-

du arbiyindunnóo mannu. Tunda

yunu barandiriĩ ka ndurã tûgi-ĩ hi ka

wêtigaa koi di bosîe barandi. Yunu

to gunnóo, yunu gudi de dakurú ».

Lôko mêdi a yahadã anna-ã gunna

daha čoŋgo, yunu hundu tûgi-ĩ hi

bozîe barayindiĩ ni, Tudaga-ã ka

wêtigaa koi di bozîe baradi hi boso.

■ Zala dî - SODUR ZALAA-Ã :

Kôwuro kanjinã du Tuda-ã muzahara

budi čuruku ni kalaka ndurã barandiri,

čuo. Čîidi, kalaka barayindiã ndê ?

yunu Tuda-ã barayindi muzahara

čurukiĩ, ka Tudaa-ã yê adaga hundã yê

lôko tûgi-ĩ hi čûdutîe togusoo, kubo

kidekti gunú četu su tigirdu ni čûdutîe

barayindi ; Yogoda-ã ni yunu to yo-

gusudunnó, kubo kideŋguru ni anna

mundaã yunu čudakuã, kohoduri čin-

di. Yunu Yogoda-ã yahatiĩ, čaadi kor

du Tuda-ã yê Amaziga-ã yê galigêdi

hanayindi. Lêjne murta dîšee-ã du Tu-

da yê Yuburda yê Amaziga yê čûkuã

gunna dîšee, to di su guda hakundoo

mannu murdom du kanjindú. Toi di,

kubo kidektii togusoo, haki kalaka

hundã tûgi-ĩ hi čûdutunnáã hanayindi.

Toi yiŋgal du, kubo kidekti-ĩ mura

yohodú, koloko vîtu barayindi, kalaka

hundã togusoo, mura yunu

čudakunnáã togusunnó barayindi.

Yunu barayindiĩ hakundunnóo

walawala-ã du tûduusú, čindi. Mura

zotunnóo, walawala-ã togusú, zaga

môdi tûgii kôwurodi-ĩ hi čîĩ koi di.

Hoo Lîbiyaa Adaga Tudaa-ã ôzuũ

kanjinã du nêdwaa čû yibeyi ■ Tezer - SODUR ZALAA-Ã :

Gurna Allaa du, Tezer ga ada

mundu gunna dôuro Tudaga-ã

arbidi yê karadi yê hig-ndogusii

čunako. Anna dôuro-ã čoŋguã,

gunna anna ada kara ndogusda,

adiba yê ômure yê gunna hoda.

Aũ dôuro-ã čenã ni, Bîrehim

Worĩ mi. Muro ŋgo Zala li ni,

araba Tudagaa-ã hikinu ni, šîgeĩ

zabtu Tezer tigiri ni, anna Tudaga

-ã ada-ã ha kara yogusudia čabči

dôuro če. Bîrehim Worĩ mi yaha-

dia du : « Dôuro a anna Tudaga-ã

ada kuna-ã ha kara yogusudia hig

-ndogusii. Toi di, anna dôuro-ã

čoŋgaã gunna anna karayindu

čakunda ni, ada kara ndihidda.

Lôko dôuro hundã tômuyindoo,

mura du nani ada huna čabči

Tudaga-ã kara yogusi » či.

Kitaba ada-ã ha kara yogusu-

daã, guru ni lêjne Tudaga-ã gubia

kedii-ĩ ŋgo kegirči čena, guru ni

Hoo Lîbiyaa Adaga Tudaa-ã keyi

čena. Tunda lôko Bîrehim Worĩ

mi hi hôrsondindiriĩ, yuso anna

numa gudaa-ã mannu hurgusu a

koi yogusudîe barandiri. Tudaga-

ã duna ndeni-ĩ, hurgusu aũ gun-

naa, aũ gunna yunu arrakunã, yo-

gusi.

Êski di terikh

Tudaa-ã Lîbiyana-ã

karayindi ■ Zala - Tezer - SODUR ZA-

LAA-Ã : Gurna Hoo Lîbiyaa

Adaga Tudaa-ã du, terikh Tudaa

-ã guru kitaba ada-ã kagurada-ã

du karayindiã ha su tudahakudo.

Kitab kaguradi mbikidaa saga-

hanu yîšii-ĩ hi ni dagi Gursuda

Maina Sala mii-ĩ su čunako ;

kitab sagahanu hoo-ĩ hi ni kara

gudi turo du Tuda-ã ha lûyuo.

Mura kôñole Lîbiyaa-ã turo koi

di. Yuna Tudaa ada kitaba ada-ã

kagurada-ã du karayindiã ha su

čûdutuã yiŋgal Yogoda šûfine

mundu gunna wayuo, čudakú.

Tezer ga Yogoda guru muzaha-

ra čuruku ni, anna gursuda

ndurã nîgeĩ kitamma ha su

yûtummáã čundo. Kitaba guru

ni wûni čendu ni karandurú,

čuo.

Tudaga-ã Tezer ga karadindîčûku

SODUR ZALAA-Ã Labbara Tudaa-ã

Sagahanu nôguzuu-ĩ - Ndogudi (3). Larba-ã, 30 Ûktubor 2013 n, 13 Laya 1434

Bîrehim Worĩ mi ada-ã kara yogusîčî

Ada Tudaga-ã karayindîčûkuã guru Anna šiĩ ndunakda-ã guru

Anna mêdi-ĩ yahataã

Kubo wôzir adagaa-ã kiši Hoo-ã du kitaba

Tudagaa-ã layinîčî

Tuda yafta Araŋga yê Tudaga du

yê arbiduda guyundu yidada

Mîliše asubda guru bûne

bûturolua-ã tûmnjindu ■ Labbarda : Ôwure čû du, mîliše asubda guru Yîdebi yê

Ras lanûf yê kôi di bûne bûturolua-ã yê mînea (porta) im-

bi-ĩ čepiã gunna tûmnjindu yidado. Čendu imbi-ĩ čepú.

Toi di, imbi Lîbiya čebiĩ, budi kunji, ŋgo koi gunú. Ŋgo

Lîbiya imbi tandala dîbidir yê dûbo kadura dîšee yê čebi

čîidi, nû dûbo kadura tuzoo du mannu wô čaki.

3

Šêhide ndurã tihinetunnóo, yiŋgal du… Šêhide Tudaa gursu Šebehe ndulodia-ã

Ômure yê adiba yê ada yê, busahu ndurã ha nai du tîyikîe du, nôsko hundã čêgihe du yihituo

■ Tarabulus - Labbarada-

ã : Ôwuri kanjinã du, anna

asubda guru agasu Lîbiyaa-

ã bui-ĩ Alî Zîdan su

wûrčuo. Alî Zîdan muro,

lôko yusopuã, yahadia du

karaha asubda koduro yê

murta hoo yê tigirdu ni

wetel kûrintia, wetel Alî

Zîdan du čaki čîĩ, hi kûri-

yindu čoŋgu ni, kiši muro

du čaki čîĩ hi du čubapu

tigirdu ni, kubaa čoŋo, či.

Ôwonni yahadia du, yuna

huna mundu gûiyuo, či.

kayima huna duda-ã mannu

gûiyuo.

Wûrti agasu Lîbiyaa-ã bui-ĩ

Suroni di ndîdi-ĩ Baŋgazi a.. Kûrmo hosunnáã

Sagahanu du gubudi, Baŋgazi, numo Tarabulus gôni-ĩ čuruwo bui-ĩ, du anna suroni di

ndidi yerči. Aũ nani hi suroni di čîtîe gunú, anna yerkida ôzida-ã yê pûlise ôzida-ã yê anna

guda hosuda-ã yê he borsu čiti. Aũ gunna du gubudi suroni di nohã, Abdulhatah Yûnus,

arkan suhuraa-ã bui-ĩ. Muro hi suhur-ã tuziĩ gubudi anna guru suroni di čîdo. Ôwonni aũ

čîduã, hosčinno yugó. To di têdi, anna koduro du mundu čato čîidi, aũ čîdiĩ, ôwonni

■ Ñomoi - ûktubor 2013 LANA : Kôñole

hoda-ã môyinu ni yahadia du yunu turo či :

« Anna Afirikana wêtige kinjidí wededida

dûbo 30 kora ôwuro meris kanjinã ha čoŋu

ugustus su ŋgiršiĩ, Niyer tarakundu ni Lîbi-

ya zoto » či. Ôwuri turo ho anna dûbo hoo

Egedes su kûriyindu zoti. Buia Egedes ga-ã

yahatia du : « Anna Afirika dîdi-ĩ du

yerčindu ni ôwuri turo ho Lîbiya zotiã, dûbo

tuzoo » čuo. Sagahanu hu anna wêtige kin-

jidí wededida dûbo 60 karahaa agasu

Lîbiyaa-ã ôguriyina ha su Lîbiya zoti.

Kôñole hoda-ã : Anna Afrikana dûbo 30

ôwure dîšee he wedeyindu Lîbiya tigiruo ■ Tarabulus - ûktubor

2013 LANA : Kana Lîbi-

ya hurra anna Čadiana

ôguzuu guru yigiidu ni,

anna anna-ã ha suroni di

čitiã mura, či. Mura kîyi

di yusu nani ôguzuu-ã

borsu kubaa toopusudo.

Ôwonni, labbara čuwutuã,

yerkida tã kanjinã četu

Baŋgazi tumo 19 meris

2011 keyinã du tûduuso

čindudo, či. Yunu a kana

a yahaduã, aũ didi muga-

yinno yugó. Aũ gunna

anna ada kubaa toopusu-

daã, kûnolum du bilaa du

kubaa toopusuda koi di

čuduri. Ôwonni, anna

mugoi anna-ã ha suroni di

čitiã ha yariyindîe yo-

gusududo, čindi.

Arbah kitaba tallago

kitabaa Tarabulus gu-

ã dîbidir (môlyun)

laũ togus

■ Tarabulu - ûktubor 2013 LA-

NA : Aũ labbardo turo wuzara

adagaa-ã du yahadia du : Arbah

yagaba kitaba ndihidia numi-ĩ

du-ã yê yugaa-ã yê tallago

kitabaa Tarabulus gu-ã du

hakunduã, gunna kôi dîbidir laũ

togus, či. Ôwonni, arbah a gun-

na du bui yuguruiĩ, sa adi

gubudi kanjindaã, du arbah a

kor yuguruudo yugó, či.

■ Tarabulus - ûktubor

2013 LANA : Wuzara

adagaa-ã nûmouzaj (tûrtu)

gubuddo kêšika adagaa

sagahanu ligîčîĩ du numa-

ã du yibeyinîyaa du čîĩ,

čoŋ. Wuzara-ã kêšika yi-

beyinîyaa du čîã, tîre du

yibeyinîe barayini,

nûmouzij nûu-ã kêšik kiša

ôguzuudo ni, ndurusu

hunã mitira 6 ni, laba

ôguzuudo ni, kakada lab-

baraa ndebii yê kitaba

ndebii yê čuwala ndebii

yê. Kêšika ada numi-ĩ

hûrodi-ĩ yê čôhure-ã mos-

ka-ã yê a bosi.

Kôi anna walawala lêjne murta dîšee-ã tûgi hi ndunai-

i Dernee-ã kidekundu Gubba a čunako ■ Derne - ûktubor 2013 LANA : Lêjne walawala hoo hûi ndunaii tûgi-ĩ yibedii-ĩ kôi hunu

Derne a čîĩ, ŋgullaha kudaanu-ã yiŋgal du, kideki Gubba a čunak.

■ Tarabulus - ûktubor

2013 LANA : Anna asub-

da guru karaha gûrso

gudido gûrso baŋgi Sôof

jîn gu-ã turo Bîn wêlid

têdičîdo turo ho tiri

yugopu ni, gûrso dinara

dîbidire (môlyuno) ôguz-

uu gûiyuo. Baŋgi Sôof jîn

gu-ã bui-ĩ Zôrrug Al-

Bagûl yahadia du : «

Karahaa tuzoo su anna

subda čûkuda karaha

gûrso gudido turo ho Bîn

wêlid tigiriĩ gubudi kîle

40 kor a gubi kanjindu ni,

gûrso du čûkuã, gunna

čoopo » či. Ôwonni, Al-

Bakûl yahadi : « Karaha

gûrsoo-ã, ŋgoo-ã koi

gunú, bui gôrdidudo gunú

ni, karaha mêdeni su

yerkida numia-ã čûkudo

turo labči yida » či.

Čadiana anna suroni di čitia

Baŋgazi a kubaa čoobo

Kêšika adagaa-ã kôi to nerke he

numa Lîbiyaa-ã gunna du bosi

Anna asubda guru karaha gûrso

gudido Bîn wêlid têdičîdo turo

ho tiri yugopu gûiyuo

Yadi nûmooridii nûnju-ĩ ■ Lîbiyana-ã tumo 23 ûktubor kanjinã du, yadi nûnjui

nûmooridii-ĩ abi čunako. Tumo a du mosko numoi

kôwurodi-ĩ Lîbiya nûmooridu činu ni môyi. Toi di, tu-

mo a du abi čunaki.

Sagahanu nôguzuu-ĩ - Ndogudi (3). Larba-ã 30 Ûktubor 2013 n, 25 Laya 1434

Labbara numia-ã SODUR ZALAA-Ã

Afirikana wêtige kinjidí wededida

4

■ Bêrlin . Labbarda-ã : Isti-

khbarata Almaniyaa-ã zaga

yahatuã koi di, nû hu ŋgiršiĩ,

anna Almana 200 Sûriya

kaaida-ã du zotîe tûruo, jihed

kohoduri čindu ni.

Anna tûraã, laba-ã gunna

Almana numia. Sûriya ma a

heemaa yibeyindu čendo.

Ôwonni, 8 ni čado.

Ôwonni, anna dûbu kora

Uruba du yerčindu Sûriya

gursuu-ã tûruo, čuo. Orokom

a sagahanu 2012 ndusko hu-

naã. Biritaniya du anna 90

tûruo, Bêljika du 120 tûruo,

Dinmark du 50 tûruo,

Kûsubu du 150 tûruo.

■ Bîkin 5 Subtembir 2013

LANA : Ŋûloori labbaraa

Sînyana guru Sîn du ann

dîbidire 400 haki

Menderînga-ã, ka Sîn ga

wêtigea-ã, wečindú, čuo.

Ôwonni, anna guda mundu

numi-ĩ du galigedi haki

wečindú, čuo. Yahatia du

ŋila murta guru du mundu du

agasu Sîn gu-ã hurgusu ka

numia-ã turondii yogusîčî.

Sîn du ka šiša mundu čûku,

guru ni Sînŋa-ã ha yugurka,

guru ni ka kôñole gudaa. An-

na buia-ã anna Sînyana-ã

gunna ka Menderînŋa-ã (čer

hunã wêtige-ã ha Bû tûŋ hu-

wa) čindiĩ, wečindîe togusiĩ,

tusu kor du hanayindi.

Tûyuta karahaa dûbo kadura yîšii

zabčiniyaa du čî

■ Yapan - BCC : Šêrike

Tûyuta Yapan gu-ã kara-

haa yibeyiniĩ, karahaa

dûbo kadura yîšii zabčini-

yaa du čî, či. Mîkeyif

hunã îji hiyeniĩ yiŋgal du.

Ôwonni, yahadia : Ôdure

šimasa suwada-ã mannu

zunjindîe togusi. Zunjin-

doo, haki ôje-ã orrodunnó

mannu togusi, či. Karahaa

zunda ada yidadaã, yila

ada mura : Kemiri yê

kemiri haibird yê, Afalûn

yê afalûn haibird yê, fînza

yê sagahana 2012 yê 2013

yê du yibedudaã, či.

Arbah gôogol gu-ã orrogo a

yidaduã du bui

■ BBC : Gôogol (Google)

yahadia du : Ôwuri

tûdusuu-ĩ yê kôi di arbah

dîbidire 2,97 haŋgaar, či.

Arbah a arbah mbo

haŋgiri činiĩ du kandudo.

Šêrike gôogol kôwuro

kanjinã du arbah haŋiri

činiĩ, hakunno yugó.

■ Labbarda : Yeyize nûbel

iktisad gu sagahanu 2013

anna Amirikena ôguzuu

guru hako. Yûjin Fama yê

Lars Biter Hansin yê

Rûbert Šiler yê, hako.

Yeyize nûbel gu ŋgul-

lahaa-ã ni, hoo asuba

kîmiyea-ã nduwadii-ĩ hi

čeo.

Yeize edebmmaa-ã ni,

adibi Kenedian turo Alîs

Mûnru čindiĩ, haki. Suraa-

ã ni, Amirikana čû yê Al-

maniyan turo yê kôi di

čoŋgo.

Yeyize nûbel ga sagahanu 2013 a

■ Môsko - ûktubor 2013

LANA : Čôhuri fejertunu

ni yerkida Rûsiyana

yusu, guru ni ŋuido, guru

ni čado. Wuzara ndulodii

Rûsiyaa-ã yahadia du : «

Yerkide orkoo dîšee ni

čado, čû ni ŋuidundu ni,

tîimmaa-ã čoopu tûruo »

či.

Suru îdizuu wenegee êski yuũ ajîi-ĩ di čî

■ Wošintun - ûktubor 2013 LANA : Anna ilimnna Amirikana guru yuũ aji-ĩ di yunu turo suru

Îdiza-ã (Sîdaa-ã) togusîe hakuo. Gîrki Dûyuk gu-ã du Amirikaa anna ilimnna guru kara turo

yogusudu layinduã, yuũ ajîi-ĩ di yunu turo čî bêirus (vairus) îdiz anna-ã ha čeniĩ hi čîdi, čuduro.

Bêirus to hi čîdiĩ yiŋgal du, čenu odi-ĩ hi kiši ajî hunaã du čîidi îdiz čoŋú.

Almana 200 Sûriya Kaaida-ã du zotîe tûruo

Sînyana dîbidire (môlyuno) 400 Sînŋa haki

wečindú

Môdi anna-ã gunnaa

Hoo Lîbiyaa Adaga Tudaa-ã anna arbidida-ã gunna yê karaduda-ã yê he môyinu ni

yahadi : « Aũ arraki kakad labbaraa Sodur Zalaa-ã ha su arbiyinîe, arbiyi tiyuo » čini.

Ndogudi Araŋgaa-ã hawo ni kal, Tudagaa-ã hawo ni kal. Lamara dînee, kakada-ã yuna

Araŋga yê Tudaga yê du arbiduda-ã gunna ha čoobi. Taa, Tudaga yê Araŋga yê du

terjemnjini .

■ Sôudiye - ûktubor

2013 LANA : Wuzara

duu Sôudiyee-ã tumo

lamiš 24 ûktubor 2013

du, adiba-ã Sôudiye du

karaha čusčindú, či.

Yunu to lôko adiba guru

adiba laũ hunã ha kara-

haa čusturu nani koloko

karaha čustii adiba-ã ha

ndeni barandaar činduã,

yiŋgal du yahad. Ko

wuzaraa-ã ha wetidi-ĩ

Kolonel Monsur Tûri

yahadia du « Sôudiye du

adiba-ã karaha čusčindiĩ,

mômnuu-ã yunu hana-

dudo. Aũ yunu to yo-

gusoo, su kanûn-ã to-

boŋgiri, aũ yunu to hi

gurnadii di čabtunã ha ni,

su toboŋgiri » či.

Agasu Sôudiyee-ã êski yoduru

adiba-ã koloko karaha čustii

yudadú, či.

Yerkida Rûsiyana yusu guru ni

ŋuido, guru ni čado

Wuzara duu Tûnus

gu-ã karaha

mînedudo lardu Sîdi

Buzeid ga haki

■ Tûnus - ûktubor 2013 LANA :

Wuzara duu Tûnus gu-ã kraha

mînedudo haŋgaar, či. Ôwonni, ya-

hadia du : Asuba yê kumbulaa yê

TNT yê kurwaa mîneduda yê man-

nu haŋgaar, či. Ŋgo 17 ûktubor

kanjnã du anna-ã asubda Sîdi Ali

Bin Aun čindiã guru pûlise čû či-

tudo, čuo.

Sagahanu nôguzuu-ĩ - Ndogudi (3). Larba-ã, 30 Ûktubor 2013 n, 13 Laya 1434

SODUR ZALAA-Ã Labbara dînea-ã

M êdi artîkil a gu-ã, dîne-ã gunna hanayindi

ni, yayindu yidado. Gunna du anna Lîbi-

yana-ã yayindu yidado. Dogusu fuburair gu

šêgide turo du Kolonel Geddehi korro duyunu

ni, čulamnjinu ni, yunu to, numa yê anna Lîbi-

yana suhur yeitaã ha yahad. Mêdi a hi aũ

galigêdi su ŋîsči layninoo, ndî kor kînniĩ nani

maana bui yidado nani, lîhi ndenno nani, kînni

hi ndenno nani, owor zuna ha ndenno kor du

hanayini. Mêdi a ŋgo ni tahati, nû ni tahatîčî,

šîgeĩ ni tahati. Čîidi, kôwuro tahatã yê zaga ta-

hatã yê yiŋgal du anna-ã budi duna čeo. Mêdi

mêde čû du borsu yibeduda. Čîidi, Nû lôko

yunu togusiĩ togusu ni, aũ mêdi a yahadã

morčinã, numo ndurã dakurã (Lîbiya) yunu to-

gusîčîĩ tudusu landuri. Čer artîkil a gu-ã yê nu-

mi-ĩ du yunu togusîčîĩ yê hoŋguru landiri.

Mêdi (nura wuna na ?) ha agasa nûu-ã

galigêdi tobokuo, zaga ŋgo aũ yahadã tobokunã

koi di. Čîidi, yunu šiša-ã Geddehi daha hunã

borsu čidaa, agasa nûu-ã ni îdilujia hundã ndî

kor numi-ĩ yê anna-ã yê laũ zundoo, mannu

čudaku. Yina yiŋgal du suhur 17 fuburair gu-ã

yerčinã, tûgi-ĩ hi čubapu ni, numi-ĩ kollo hûi

hunã hanadunnó ni, du kiši hunã hanadunnó tu-

ro du duyuo. Mêdi galigêdi hos-kohodurîe du

kôigaa mêdi terikhua (nura wuna na ?) toboktia

nendiri. Ôŋgohi yê bini yê budi tûrtaa :

1- Lôko gursu-ã tuzu ni, Lîbiya nûmooridunno

čundu tumo 23 ûkuubor 2011 môyinduã, suhura

mundu gunna dôlua togusoo, anna Alla ar-

rahamnjinã, gunnóo. Yunu turo čindîe koi, nura

wuna na ? tunda numi-ĩ nûmoorinduroo, čindîe

koi. Suhur-ã ŋgallii yê ŋîbiruu yê yiŋgal du

gunú, numii-ĩ yiŋgal du kor du čihineto.

2- Yunu abagadi-ĩ, anna guru hurgusa annaa-ã

ha zunda čindu deleyindi čîidi, mura daha-ã hur-

gusa tada yogusudi. Numa guru guda-ã ha nura

wuna na ? tunda suhur-ã gubudi kohoduroo, čin-

di. Kôwuro guru ni numo ndurã du suhur-ã

yerči, numo ndurã wûni maliĩ suhura-ã, numo

ndurã ndedi suhura-ã, čindi. Yunu čundunnáã

numo ndurã yida suhura-ã borsu. Numa-ã čubu-

du ni čubudú, čadu ni čadú. Toi yiŋgal du, anna

hunã guru kûnoluma ha gurnayindu ni, kûnolu-

ma laũ tûrroo mannu, hûi hunã gunna numa

Lîbiyaa. Zaga nû numa-ã guru ni, dôlumma

čedo guru ni, suhur-ã čedo čindu ni, čoorkiĩ,

yibe numii-ĩ hi gurnayinú. Ôwonni, numi-ĩ

yibedu gubia tediĩ hi ni gurnayinú.

3- Nû Lîbiya du hidi turo anna-ã hiyindîe turo

čî, hidi to muro : Wuna aũ Lîbiya hakumn-

jinîčîĩ ? labbara taŋa mîndie taraã du hidi a hi

hûrumuri. Tusb hidi-ĩ hi hidi gudi di hûrumuri.

Lîbiya du mugoi agasu čî ni ? Nûbugi šeešee

Lîbiya du Geddehi toburdo bu togusuã, tonzima

ŋgo tã gibi-ĩ četu turbapîčûkuã ha haraga čenu

ni diri-ĩ čoŋgo. Tonzima islemaa-ã ha gunna du

haraga čenu ni šêllim dirii-ĩ hi su kôdčuo. Lîbi-

yana-ã buga-ã gunna šeeše-ã hanayindunnó

yiŋgal du, êzimbi-ĩ du êyedi duyundu čeo. Anna

-ã buga-ã gunna ha afkara yilia guru daha du

čûuŋgu čeo. Hurgusu tonzima islemaa-ã Lîbiya

a numa guda du Suhur yerčinaã yê kal. Mura

gubudi gagaltundu ni, anna hundã ha kôe-ã gun-

na čooru če. A ni kôi a turčini, to ni kôi to

turčini. Čîidi, yunu abagadi tiyar a hizba guda-ã

ha hanayinú, hanayinú borsu anna guru hu ni

kefer yihidi, guru hu ni hayina, čini. Tada gunna

du islem šeešee-ã Lîbiya du mêdi "nura wuna

na ?" ha toboki. Laũ hunu yerkidaa-ã yida anna-

ã ha hurčini, lôore čobu numi-ĩ gunnaa-ã ha

mannu, dele du su kanûno čûdudi. Gunna kanûn

ŋginnehi šeešee-ã zaga mura čudakuã koi di

yibedudiĩ.

Odu, yunu Umor Khatab mi yahadã, ya-

nohoduri : "Numa anna-ã ha agura kohodumo,

ajê hundã nûmoorida du yobusudoo ?". Uwuũ,

nûmoori barago gunna du gubuddo Suhuru-ã,

taa nura wuna na tuo. Suhur-ã kannahartu taa,

ôwonni zabtu mêdi-ĩ tahad, kôwuro yê anna-ã

yê šiša čîidi. Hidi a hi hûruũ šiyiniĩ, tunda anna

ni Alla tîrize di ôllugtiyuo, tunda ni kalaka

tadar, to ndurã ha ni wôyibo čûku, ireda Alla

ôllugtiyindã gunnóo, yunu gudi hi su lukurú.

Nura wuna na ? Mahumaĩ Zai mi

5

Ŋûloori numoi

ôronno walawalaa-ã

Ŋûloori numoi ôronno walawalaa-ã

Walawala hoo hûi ndunaii tûgi tômuduu-ã yibedii-ĩ

Tûgii-ĩ

yiŋgal du

walawala

yogus

2013

Walawala hoo hûi ndunaii tûgi tômuduu-ã yibedii-ĩ nerkaayinã yiŋgal du, ôwinne Tudaa

-ã walawala a du galigêdi ndootîe barandiri. Ôwonni, aũ walawala-ã du kannahartunu ni

lêjne murta dîšeee-ã du zoduã, yuso kalaka ndurã ha su čakunú. Anna walawala du gudida

boda-ã ni, yuso aũ arraktudo ni, kalaka ndurã haki yigiidîe koi-ĩ hi borsu, sodur nduma

yendu.

Artîkl SODUR ZALAA-Ã

Sagahanu nôguzuu-ĩ - Ndogudi (3). Larba-ã, 30 Ûktubor 2013 n, 13 Laya 1434

Ŋîse guru kanûn orokom 18 sagahanu 2013 ha su

Č abu numoi gunnaa-ã kanûn čer

hunã kanûn orokom 18 saga-

hanu 2013 gu kalaka kôñole ka yê

adaga yê guda yidadaã čindîe

yodur. Kanûn to hi su yuna ada

čûku :

Medde (1)

Ka Amazigaa-ã yê Yuburdaa-ã

yê Tudaa-ã yê, ka yê adaga yê

kubaga Lîbiyaa-ã guru.

Medde (2)

Kôñole ka yê adaga yê guda

yidadaã, koloko ka hundã kara

ikhtiyarîe (čidakuwo karayindîe)

koi di karadii yidado, zaga kanûne

yê karara yê numi-ĩ du tûrričûkuã

ha čîĩ koi di. To, kagurada numa

hundã du čîkuã du.

Medde (3)

Wuzara ndidersi-ĩ yê kaguradi-ĩ

yêe-ã kitaba ada-ã karayindiã yê

anna ada-ã kara yogusudiã yê, yuna

guda kanûn a nefedti-ĩ barayiniã

gunna yigiidi.

Medde (4)

Wuzara adaga yê kubaga mêde-

nii-ĩ yêe-ã, moskaa numi-ĩ duu-ã

četu aba sagahanua, too ni kôwuraa

huski kôñole mbo medde gubuddi-ĩ

hi lûdudaa-ã hos-ndoduria yibeyini.

Medde (5)

Wuzara kara ôronni-ĩ yê barada

ilmaa-ã yêe-ã kôe, too ni moskaa

baradia yê terikhaa yê huski adagaa

yê ka Amazigaa-ã yê Yuburdaa-ã

yê Tudaa-ã yê he yuhukia yê gubia

keyindia yê yibeyini. Ôwonni, kôe

ada yê moskaa ada yê huski adagaa

yê ka yê kôñole adaa-ã yuhuku ni,

gubia keyindu ni, nešerčindi.

Kanûn a hi galigêdi karanduru

landuru ni, yunu yiŋgal du čuruã

landuroo, Tuda-ã laũ gali yee gali

gunnú, hanadiri. Gubudi ŋîse ada

kanûn a hi su tar.

Ŋîsu gubuddi-ĩ : Kanûn-ã zaga

medde gubuddi-ĩ ka kôñolea-ã

lûyinã du kûnno nuzundu čî. Anna

kanûn-ã arbiyinduã Amaziga

Yogodo čurukaã guru arbiyindudo.

Amaziga-ã mura gûi di Tuda-ã ha

mannu Amaziga čindi, haki su

tuyahatunnáã noo. Toi di, medde

gubuddi-ĩ hi su Tudaga-ã yê

Amazigŋa-ã yê Yuburdaga-ã yê

gunna ka turo koi di arbiyi. Zoo

mbo medda guda-ã tunda šiša kor

du hos-yodurkunnóo, aũ hanayinóo

kôñoli turo, čini.

Ôwonni, tada gunna du kanûn a

Tuda-ã muzahara čuruku ni, tûgi-ĩ

sôori di yibedunu ni, su Tudaga-ã

ka wêtigea koi di bosîe brayinduã

yiŋgal du čuruk, mura ha čaayindu

ni dik-yodurkîe. Ôwonni, tûgi

kôwurodo mosko numoi kôwurodi-

ĩ yodurã ha su tûgi tômuduu-ã

yibedi-ĩ kôñole Lîbiyaa-ã gunna

yugondunnóo, tûgi to tedú, čî. Toi

di, Tuda-ã kalaka ndurã gubudi

tendumóo, tûgi-ĩ yibedi-ĩ du

tudootú, činduã Yogoda-ã yerčindu

ni kanûn a yibeyuo. Du zotunnóo,

tûgi-ĩ bibidini čundu ni !.

Ŋîsu nûnju-ĩ : yunu Tuda-ã

barayindiĩ kôe baradia yê aba

ndûdudi yê gunú, Tuda-ã yunu

barayindiĩ ekedimîe (hanago) ka

Tudaa-ã yibeyindîe barayindi, zaga

ekedimîe araŋgaa čîĩ muro koi di.

Ekedimîe-ã yê kôi baradii-ĩ yê budi

šiša.

Ŋîsu nôguzuu-ĩ : Kanûn a Tudaga-

ã ka ikhtiyarîe (aũ čuduã karayinîe)

yogus. Tuda-ã laũ mannu ka

ikhtiyariyaa yogus. Yunu Tuda-ã

barayindiĩ, Tudaga-ã ka wêtigea

Lîbiyana-ã gunna laũu barayindi.

Tada gunna du karar 131sagahanu

2000 du čuruã ha su kalaka čûkaã,

a du munda, karar to hi su Tudaga-

ã Lîbiyana-ã gunna karayindîe koi

di čî.

Kanû a du amba čîwo, medde

nôguzuu-ĩ kitaba yê anna Tudaga-ã

kara yogusudia yê ŋgiidia-ĩ. Yunu

gudi su tunda laũ ambado čîdo

yugó. Toi di, tunda kanûn a hi didi

dakurú ni, ka ndurã ka wêtigea koi

di tûgi Lîbiyaa-ã ha su bosu ni,

Lîbiyana-ã gunna zaga tunda

Araŋga-ã karandiriĩ, muro koi di

karayindîe barandiri.

Hasan Bêdei mi

6

Mêde Tudagaa-ã

Hôrsondi

Kubo turti

Alla ŋidanji

Yahû

Yahû nuu orronji

ma

Ma nduru

Ŋûloori numoi ôronno walawalaa-ã

Walawala hoo hûi ndunaii tûgi tômuduu-ã

yibedii-ĩ

Čabu numoi gunnaa-ã

Mosko numoi kôwurodi-ĩ

Hoo Lîbiyaa Adaga Tudaa-ã

Kaguradi mbikidaa Lagurkînnimmii-ĩ

Mosko numi-ĩ duu Ôrkudun gu-ã

Mosko kedii Lagurkînnimmi-ĩ

Mosko lôoree-ã

Čôhuri mosko Tarabulus gu dîne-ã gunnaa-ã

Gîrki Šebehee-ã

Kanadama kadara yugó

Kîdi-ĩ surči čuboo, kulo hunã tusu

Kihanu čunobu čubonú

Kinedu yê kûridi yê kôi di kahaga

Kînji dînee-ã turkonu dahu hu wûni naamo koi

Kiši čuba hanayinú

Kobu toogo du ôro zundu

Kubo taidî daha ndogurkú

Kuboru-ã zunduã noo, kandama-ã zundu gunú

Kîdi genjnoo, zui numa čoŋi

Kûdi ôhunjinã, dûlunu čuwadú

Kudur kudurčinoo, šidenu tôlti yoguri

Ko tuyunã, kubo yihirú

Ko di tama yê kubaa tama yê kôi di, ko di tama nuũ

Kuuruu mi kôso yugó

Daga ndurã

Sagahanu nôguzuu-ĩ - Ndogudi (3). Larba-ã, 30 Ûktubor 2013 n, 25 Laya 1434

SODUR ZALAA-Ã Adaga yê ka yê Tudaa-ã

Mêde Tudagaa durusa Mêde-ã yê hûruũ hundã

yê Hodu nje = yigideku

Yina dînee-ã = hag maa nduruu

Čûsu du = yigideku

Hôrsondi = hôrsondi

Wosu ni ? = wosu

Kûlugo = kûlugo ner

Čêd = čêzi njub

Kalia duro horti

Dagi a gaŋau hu su čubapi. Kîyi hunã yahatia du : Lôko turo

aũ turo čer hunã kalia čindi, duro hunu yida sugoo, šêgi-ĩ nduruki

-ĩ hi kôwuro turo bîbi-ĩ wûnikunu ni zabči šêgi duyuniĩ togusuã,

hanayinú šêgi-ĩ čuruudo čini duro hunã čeb. Taa, dugusa yîšã,

šêgi-ĩ zabtu li sugoo, tigiri duro hunã horči. Taa, yunu to dagi di

ted. Aũ yunu guru gaŋanji yogusu šîgeĩ čakinoo ni, Kalia duro

horti, čindi ; Kôwuro to hi ni, Kalia duro horti, čindi.

7

Yuna hurgusa ndogusia-ã mura : Bôno-ã na, tomora-ã

na, kayia-ã na. Araŋga du eele čindi. Yuna Ada guru ni,

čera hunda yidado, ŋgo Tuda-ã čenduda, guru ni, čera

yidadú. Čîidi, ka nani di zaga čer ndenii hunu yida.

Tudaga-ã mannu ka guda-ã muro koi, zaga čer ndendii

hunu yida. Zaga to a muro :

Kîyi-ĩ Čer yunu hurgusu ndogusii-ĩ Sarti Sartia Arbidi Arbidia Čilti Čiltia Ndoguri Ndoguria Heridi Heridia Ndubabi Ndubabia

Ndusui Ndusuia

Čer yuna hurgusa ndogusia-ã

Mêde maana munduda Tudagaa-ã

K a Tudaga-ã du mêde mundu maana mundu yidada

čûku. Mura arbidi hundã ni turo, karadi hundã ni

turo, čîidi maana hundã šiša. Mêde tada guru ada mura,

maana hundã tudaga du arbiduda :

Adaga yê ka yê Tudaa-ã

Čer kômmaa-ã Ka nani di čer kômmaa-ã zaga haktii hunu yida.

Tudaga-ã mannu ka guda-ã muro koi, zaga haktii hunu

yida. Zaga to a muro :

Čer kômmaa-ã Tudaga-ã du zaga čû du haŋi, turo-ã

(ko) kîyi mêdee-ã ha zînnuwo haŋi. Gudi-ĩ ni, (go) zîn-

nuwo haŋi. Ko ni, mêde arba yîka du tusaã ha su zînni ;

Go ni, mêde arba sodurua du tusaã ha su zînni. Zaga

misala lîdičîkuã ha čîĩ, muro koi :

Kîyi-ĩ Čer kômmaa-ã Kara Karago Kitaba Kitabago Buda Budago Čabti Čabko Turti Turko Tudi Tudko Ndusi Ndusko

Tokti

(1) êbi too ni boro ndumahi, (oskobu) adibi êbi toki yidiĩ

ajî taŋã.

(2) wudugo di yerti, (oskobu) kalli woši, toktu yerči

môšidi-ĩ tedi.

(3) ši ndoŋi, (oskobu) Tîbi-ĩ gîreni tokini.

Tôlti

(1) bile bui, (dagi) "kudur kudurčinoo, šidenu-ã tôlti yo-

guri".

(2) osor aii-ĩ.

Tûgi

(1) dûstur, (oskobu) tûgi Tudaa-ã ha su adaga Tudaa-ã

gunna čûku.

(2) kôi anna numia-ã čera hunã čûkuã, (oskobu) Kalli

Lîbiyan, tûgi Ôrkudun gu-ã ha su čî.

Tuguũ

(1) kumo durusu (oskobu) Kalli Môli hi tuguũ du ba

hunu.

(2) yunu adiba-ã na ôreze-ã na ada hundã ha du yuũ

čendiĩ, (oskobu) adimmi odo hunã ha tuguũ čenîčî.

Tûrko (1) ndûusko.

(2) dahu ko tuzuã, (oskobu) amma êmmi daha hunu tûrki-

ĩ hi čî.

Sagahanu nôguzuu-ĩ - Ndogudi (3). Larba-ã, 30 Ûktubor 2013 n, 25 Laya 1434

SODUR ZALAA-Ã

T udaga-ã tûgi-ĩ hi ndunai-ĩ haturiĩ

gubudi, Tudaga-ã mura ndê haturi.

Tudaga-ã čindoo, ka kôñoli Tudaa-ã ha

yahati. Tudaga-ã Lîbiya du numa mundu

du wetindi, numa tada : Ôrkudun, Êrbeši,

Tôzuro, Murzug, Ubari, Šebehe, Mararam,

Zûwile, Tezer, Muzui, Môdursa, Lagurkîn-

nimmi yê. Ôwonni, numa guda buia mun-

du du wetindi. Baŋgazi na, Tarabulus na,

Yîdebi na du wetindi.

Tudaga-ã ka giba-ã turo, ŋila hunã

dûbo murdom du mundu mannu togusi.

Yunu gunna du gibi su Tuda-ã yê Tudaga-

ã yê lûdunduã, kitab Hîrudot sagahanu 400

ndobusii-ĩ du gubudi nosã gu-ã. To koo,

yunu gunna du gubudi su Tudaga-ã lûdun-

duã, ŋila dûbo čû yê kadura hoo yê yida.

Nuzom kanjinã kandamaa Tudaga-ã ha

ŋgidesia yogusaã, gunna togusududo yugó.

Ôwonni, Tudaga-ã ka nûre ni, Tuda

Lîbiyaa-ã gunna wedčindi, anna guda

Yogoda dûbo murta guru ni, numa Šebehe

na Ôrkudun na Tezer na du wedčindi.

Nû ka Tudagaa-ã

Tã kanjinã du Tudaga-ã gosti yê ndu-

wadi yê bui čudur. Čendu karadunu ni

karadunú, čendu anna wetida-ã ha wečindu

ni wečindú. Ada Tudaa-ã ha kôe kaguradaa

-ã du čendu Tudaga du wečindú. Toi

yiŋgal du, ka Lîbiyaa guda-ã koi di

galigêdi gubia teddo yugó. Lôko suhur 17

fubrair gu-ã yerčinã, Tuda-ã budi kandama

tûuso. Hurgusu dunodo ka Tudaga-ã gubia

kedii yê Tuda-ã ha kara ndogusii yê Lîbi-

yana guda-ã gunna ha kara ndogusii yê ko

čunako. Toi yiŋgal du, hoa Tudaga-ã ha

duna čendia yibeyuo. Hoa tada kakada lab-

baraa ni yihituo, meyellea ni yihituo,

kitaba ni yihito.

Ka Tudaga-ã kanûn-ã laũ

Kôwuro kanjinã du sodur Tudaa

Tudaga-ã tûgi hi ndunai baradi-ĩ, budi bui-

yi. A koloko ŋgurtai yidannó. Tunda ŋgo

eneũ du Tudaga-ã tûgi hi ndunai

barandirîtîyiku, Lîbiya nûmooridiniĩ

gubudi yê nûmooridinno têdi yê gunna.

nûmooridiniĩ gubudi ni, êrbidiga numii-ĩ

čindiĩ, nuzom kanjinã tûgi Lîbiyaa yogusîe

du yibeyinã ha wandar. Muro čaadi-ĩ

yiŋgal du borsu gunú, ka Tudaga-ã su yu-

gondunnáã yiŋgal du. Nûmooridunnó têdi

ni čabu Suhur 17 fuburair gu Ôrkudun gu-

ã du Tudaga-ã tûgi-ĩ hi ndunai di tudugan-

do. Toi yiŋgal du, siminara ni yibendar,

mêde ni anna-ã hatar, čaba yibenduru ni

Tudaga-ã tûgi-ĩ hi ndunai ni barandaar.

Hurgusu a gunna togus čîidi, Tudaga-ã

kanûn-ã laũ yunu hurostunno yugó, nu-

zomma geyertu čîidi. Môdi tûgii kôwuroo

mosko numoi kôwurodi-ĩ môyinã ha su

Tudaga-ã ka wêtigea koi di lûdundudo

yugó, kalaka anna dûbo kadura guru Tuda

yê Tudagada - aya tuduzu yêkinuru ni

Tudagada yê niri, Tudaga-ã Tudaa borsu

gunú, anna wečindiã gunnaa - yêa yigides.

Môdi-ĩ hi su ka kôñole Lîbiyaa-ã gunna ka

numoa borsu čî. A tunda su ndugazi koi di

durtiri. Ka anna numoia bu, zoo mannu ka

numoa, tûgi-ĩ hi su arbiyindunnóo mannu.

Toi di, medde a tunda laũ suru ndîi mannu

yidanú. Tudaga-ã ka numoa tûigi-ĩ hi su

arbiyindu numoa čindunnóo mannu. Muro

ka numoa Lîbiya a gunna du gibi-ĩ, yiŋgal

du.

Yunu barandiriĩ, kanûn-ã ka ndurã

yuhuîe barandiri. Lîbiya du ka wêtigea koi

di tûgi-ĩ hi su tunasîe barandiri. A muro

koi di : Tudaga-ã yê Araŋga-ã yê

Amazigŋa-ã yê Lîbiya du ka wêtigea.

Tudaga-ã tûgi-ĩ hi ka wêtigea koi di

ndunasi-ĩ yunu êski gunú. Tudaga-ã eneũ

du tûge he bozudo, ŋila murta yîšiia-ã du.

Medde nôguzuui tûgi Niyer gu-ã ha su

Tudaga-ã ka numoa koi di čî. Numo to du

Tudaga-ã tûgi-ĩ du tuhusudo, kaguradi-ĩ du

ni, karadini tîlibizine yê êrediyea yê numia

-ã du ni, wetundi. Medde a Tudaga-ã anna

wečindiã 2% yê Ohunoga-ã 54% yê he

tîrize yogus, tîrizi du yida .

Ôwonni, ka numundu numo turo-ã duu

-ã yunu dîne-ã gunna ha hanadudo. Numa

mundu gunna ka mundu četu ka wêtigea

koi di yidadu ni, četu duna čendi ni, gubuia

keyindi. Aya numa guru misal du nahaturi.

Sûwisra ka tuzoo gunna ka wêtigea koi di

yida, ka tada : Tiliyaŋga-ã yê, Naharka-ã

yê, Almaŋga-ã yê, Rûmanšŋga-ã yê. Hînd

ga ka wêtigea murdom sã čû čûku, ka

tada : Ŋgîliska-ã yê Asamîzga-ã yê

Biŋgaliga-ã yê Naharka-ã yê Gûjaratîŋa-ã

yê Hîndiŋa-ã yê Maratîŋa-ã yê Ûrdiŋa-ã yê

Binjabiŋa-ã yê Tamîlŋa-ã yê Tiligiŋa-ã yê

Ûrwiŋa-ã yê. Numa gunna du sogodda ka

hundã gunna ka wêtigea koi di hanayindaã,

Irak nûmooridunno bu. Medde nduzooi

tûgi Irak gu-ã ha su yunu turo čî : Irak ka

wêtigea čû yida, mura : Kûrdiŋa-ã yê

Araŋga-ã yê. Ôwonni, medde to fakra ndu-

zoo-ĩ hi su yunu turo čî : Ka Tûrkumaŋga-

ã yê Siriyaŋga-ã yê ka wêtigea kôe mura

mundu čîkuã a. Ôwonni, medde nuhoo-ĩ hi

su yunu turo čî : Lardu nani, too ni mu-

hafaza nani, ka numi-ĩ dua čidaaã ha ka

wêtigea yogusi, anna-ã buga-ã gunna

istiftee du yogusudoo.

Yuna mbo haturaã gunna ha landuroo,

ka numoia Tudaga-ã ka wêtigea koi di tûgi

Lîbiyaa êski-ĩ hi su bosiĩ, yunu čuwudurru.

Muro ka anna Lîbiyanaa yiŋgal du, ka

guda-ã yê tîrize ŋgosi-ĩ kôñole Lîbiyaa-ã

ha kalaka du tîrize ndogusi, ka Tudaa-ã ha

gosti-ĩ Tuda-ã ha gosti.

Hasan Bêdei mi

Tudaga-ã tûgi-ĩ hi ndunai-ĩ duna ndeni

nduronnu numii-ĩ

Muzui.. Hur ôwi-ĩ.. Gosti ŋilaa

T uronnu hunu wonno ko illa

yugondunnó ême bûre wuda

guru kulaa Muzui čuruu čî. Aya

numoi turo numa numa-ã gunna

du burwa-ã turo du čî. Čîidi,

Muzui du kûrunuwo, yunu numo

bûturoluu du njîdee oskobu yugó,

numoi Sûmal gu guru du tîyi ni.

Numoia Sûmal ga-ã mannu Muzui

di gala. Muzuia tîibe ni, yugondú ;

kagurada kôikoida ni, yugondú. A

Hatîmi, sagahanu gunna du

sogoddo kaguradi mbikidaa-ã du

karayini, muro mišenu hunã zogo

logotori togusîe barayini. Čîidi,

Hatîmi wêtige mbikidaa-ã čoŋoo,

kara-ã yusobi abusčini. Anna

hunã čendu dogu tedu karayinú.

Muzui a ni kagurada kôkoida yu-

gondú. Aũ kaguradi hunã to-

muyiniĩ barayinno koo, numi-ĩ du

yuga tedu karayini. Kôi gunna du

nerki-ĩ Tezer kîle koduro yê murta

hoo yê a čîĩ. Tezer du gursu bor-

su, kôwuro bosuã, gunna goki.

Toi di, mišenu Hatîmii-ĩ yire to-

gusiĩ, tusu. Mišenu hunã mišenu

mišenu du čîde togus.

Ada kadura guru hal hundã hal

Hatîmii-ĩ yê kal. Čîidi, kandama

yido, ada lidiã mura du hal hundã

gali togusîe barayindi.

Jîl kadihi gunna karaduda

gunná toguso, anna kubo hi kodia

kora gunnóo. A muro koi abba-ã

ada hundã ha zundu yoguso, kala-

ka hundã barayindú dikundu bo-

suã yiŋgal du.

Muzui du kaguradi-ĩ yê tîimma

yê borsu môgoda gunú. Lôko

Muzui nduroo, aya kûnolumma yê

gosti-ĩ yê tertu ndudai-ĩ yê durturi.

Aya yagaba karn dîyidom soũ tu-

roi-ĩ yê torowo yidadunná duri,

kunu gunnóo. Muzui Lîbiya du

kôi turonnu du tôlhun kidektiniĩ

yugonnáã,

Meder ni yugó ;

Lîbiyana ni

yugó. Tôlhun

îrifi borsu čî.

Muzui hur

ôwi-ĩ bodu anna

êrde-ã ha čeni

ni ; ada hunã ha

čuwadi. Muzui

du asuba ni, čûku îji ni, budi čî

numa mada-ã yê Tarabulus yê he

keyi čeni. Mušruu geddehii turo

hôdi anna yibeyindudo bui-ĩ činiĩ

du tedi, anna

Muzuia-ã ni, îji wu-

du čadi. Toi di, ki-

zena yê nîhe yê an-

na hunã kôi di

yerčindi.

Muzui hi tã

Geddehii-ĩ yê to di

gubudi yê gunna aũ

hiyi čenno yugó.

Numa mada-ã yê

dîde-ã yê gunna du

yagaba yudombu ni

anna-ã ha čoorku

čendi basi čîidi, nu-

mo hundã du yugó.

Wada borsu, laũ

tûrruã gunna wada borsu. Aũ gun-

na a kohori, to kohori, čini. Čîidi,

anna Muzuia-ã « gûgur basi ; dîĩ

čudurtú ».

Muzui hi aũ bui turo mannu

harîta Lîbiyaa-

ã ha su čudur-

do yugó. Aya

kizena-ã yê

bizi-ĩ yê kan-

dama ndori-ĩ

yê hokto.

Hodu suhur

17 f gu-ã to-

gusã anna

Muzuia-ã galigedi du zoto,

yerkida nogommaa-ã

gurnayindudó yugonnódi gursa

buia zogo su mia hundã yê duga

hundã yê su čugurtakîe koa yo-

guso. Šebehe yê Tezer yê Yolo yê

bûne bûturolaa-ã yê gunna suhura

guda-ã četu nûmooriyuo. Ôwonni,

bûne bûturolaa-ã yê kêleŋgi

Lîbiyaa-ã yê yuzo-ĩ yê šêgi-ĩ bor-

su čîidi, čulotîčûku.

Lôko suhur 17 f gu-ã yerčinã,

anna Muzuia-ã budi konnoyuo, aũ

gunna nuzomma toburroo, šimasu

hundã tuzi, čini. Hanayindú, nu-

zoma borsu kumurbo-ĩ yê kûnjusu

-ã yê kôi di čî čindi.

Kandamaa guru tobusoo, čîidi,

kôma su gursu nûmooridi-ĩ tuzuã,

tîrizi di čado. Aya bûri agasuu-ã

hurostu, hûni lôko ômure ôguza

Muzuia-ã koa barayiniĩ duyinã,

čuruk.

Muzui suhur-ã du têdi, ŋgo du

šîgeĩ ted. Bini muro turonnu hunu

sahura-ã du čî. Tôlhun îrifi turon-

nu čîĩ mannu tugop. Aũ hiyi čenîe

yugó. Mosko hunu numi-ĩ duu-ã

ni tus-todurk. Agasu dôluũ turo

samalu kabile anna Muzuia-ã Tu-

da-ã yiŋgal čidaannó čatîe

barayinîe turoo, du tus-todurk.

Sôboũ mosko numi-ĩ duu

Muzui-ĩ tus-yogusuã anna-ã hunã

mînde-ã yiŋgal du, či, Agasu-ã.

Čîidi, Muzuia dogu gunnódi nu-

mo gudi turo čer hunã Ijkhurra

činîe čîĩ, anna hunã anna Muzuia-

ã du mîndie čîidi, mosko hunu

yida. Yunu yiŋgal du agasu-ã

mosko numi-ĩ duu Muzui-ĩ tus-

yogusuã, daha mêde nduwudi

barayinú, ada kînnia-ã mannu

hûruũ hunã njendi. A Galamaĩ,

ŋila hunã yusu, miškile Muzui-ĩ

yibe hunã yahadi « Anna Lîbiyana

čua kiituroo, yibedini. Agasu

Lîbiyaa-ã agasu šûfini ni, anna-ã

čua-ã borsu hu duna čeni » či. A

muro tahlîl Galmaii-ĩ, tahlîl anna-

ã yire čindîe.

8

Muzui

Rîport-ã

Hîsen Kûri

SODUR ZALAA-Ã

Sagahanu nôguzuu-ĩ - Ndogudi (3). Larba-ã, 30 Ûktubor 2013 n, 25 Laya 1434

Anna Muzuia-ã nu-

mo hundã bêlediye

yoo togusîe barayindi

Matura wûnia giba

Anna Muzuia-ã môšidi-ĩ ko-ĩ hi bosu čûku

Mosko hanadii Bordoo-ã

9

Ô wuri tûdusui sagahanu 2012 du, Bordo gôni

Tûu-ã a anna ka Tuda-ã gubia keyindia guru

kôi hanadii čer hunã Mosko hanadii-ĩ čindîe

heriyuo. Mosko a heriyinduã mosko gunna du

gubuddo ka Tudaga-ã gubia kedii Tû du her-

idini. Anna Mosko-ã heriyinduã ŋgo eneũ du

hurgusu Tudaga-ã gubia kedii yogusudîčûku. To

di gubudi lêjne Tudaga-ã gubia kedii yibeyindu

ni kitaba Tudagaa mundu ni yihito.

Mosko a herindunoo, eneũ gunú čîidi, arraki

yuna mundu yogus. Ŋgiša hunã budi mundu.

Kitabago ni heriyi, kitabago a zaga tunda hana-

diriĩ koi di, kitabago gunna du gubuddo Tû du

heridiniĩ. Kitabago a du kitaba Tudagaa yê

Dazagaa yê Araŋgaa yê Naharkaa yê Ŋgîliskaa

yê gunna čûku. Kitabago-ã du kitaba kasugaa

mannu čûku.

Ôwonni, yuna guda Mosko-ã yogusaã turo :

Ada-ã ha ka šiša kara yogusîčî, Tudaga-ã yê

Ŋgîliska yê gunna. Anna Tudaga-ã ada-ã ha

karayogusudiã Ôyi Mahumud yê adibi yê ômuri

yê sûwis ga guru. Mura kãgu turo-ã ha doorka

čû ada-ã ha karayogusudi. Ôwonni, adibi sûwis

turo ada-ã ha Ŋgîliska ni karayogus.

Yunu gudi Mosko-ã yogusuã turo ada-ã ha

kûmbuyutor hig-yogusîčî.

Mosko-ã hurgusu hunã budi kannahartu. Kôi

to nerke he hurgusu dunodo yogus. Ada-ã ha

Tudaga-ã arbidi yê karadi yê hig-yogus. Ada-ã

zûliya Tudaga-ã arbidi yê karadii yê yogusuduã

lanuwo mosko-ã hurgusu bui yogusudo kor du

hanani.

Ôwonni, ôwuri nûnjui kanjinã du mosko-ã

zûliya arba Tudaga-ã ha su yibeyi. Zûliya-ã du

ada dîyidom šerekuo. Odo nani dagai daha hunu

du arbiyinu ni odo gunna du muguniĩ layuo.

Taa, Abakar Allafiĩ gunna du gubudi čoŋ, su

Bîrehi Barka Hasanĩ mi čoŋ. Nû tunda ndogudi

kakad labbaraa a du daga ada ôguzuu gubuddaa-

ã tuhakiri, ada gudaa-ã ni ndoguda lidîčûkaã ha

su tuhakuri.

Abakar Allafiĩ (kôi gubuddi-ĩ)

Adiba čû kôi turo a hayundu čûo. Čera hun-

da : Haduã yê Ôido yê. Ada čû yîdao. Čera

hundã Čeke yê Gede yê.

Taa, ada-ã mura gowo. Taa, Haduã tigiri,

Nugôi odo nura babiĩ ? či. Taa, Haduã Čeke he

yihek.

Taa, Ôido tigiri Haduã, Nugôi Čeke he hee-

ma ? či.

Čeke odo nurã ha yihek, či. Taa, Haduã yê

Ôido yê gowo. Taa, anna-ã tigirndu kubaa čoo-

bo. Kubaa čoopã, Nugôi, čuo ?

Ôido, Haduã Čeke he yihek, či. Taa, Nugôi

Haduã Čeke he heema ? čuo.

Čeke odo nurã ha yihek, či. Odu anna-ã Ha-

duã ha, Nuro suude, čuo.

Taa, Durri gûrus dûbu yeĩ, čuo.

Taa, durri če. Taa, Haduã Ôido ho samahayi.

Brahim Barka Hassanimi (kôi nûnju-ĩ)

Aũ hayina-ã yê aũ dûli-ĩ yê

Yûsmai yê Dakiĩ Yosko yê Čagam yê Ŋgo

lôko turo tani yê Yûsmai yê di Hošia. Totuna

mûkaar. Taa tîyikiidi totuna-ã yugurkunó di,

tani yôllubaa tided. Taa tirĩ totuna-ã yugurkuda.

Taa Yûsmai totuna-ã ha su zod. Ada tani

turonnu-ã či. Četu mûkurã čado, či.

Taa, tani hadar : Ada četu mûkurã mura, nar.

Yûsmai yuha : Ada tani turonnu mûar, či.

Taa bûgudii-ĩ lukar. Yosko ho šeda ndur bûgidii

-ĩ tigirtã bûgudiĩ Yosko ho yuha :

Unda šeda ni, či ?

Yosko yuha : Uũ, tani lôko durrĩ četu čûuŋgo,

či.

Taa bûgidi-ĩ Yûsmai hi čulob. Taa bûgidi-ĩ

tînne-ã kôindu, či. Taa togo tohã Yûsmai yê adi-

bi hunã Dakiĩ yê tûrru tînne-ã ha yugobo.

Taa sûgoi bûgidi-ĩ lukar. Bûgudiĩ yuha : Tani

mêdi nduma arraŋurú kondoa-ã yûsurru, či.

Taa kondoa-ã lukar. Ôwonni Yûsmai hi kon-

do-ã čulob. Taa Yûsmai yagabi hunã tedu lôĩ

čoŋu odo taŋu garsu-ã ha li čîd. Taa, tômudu

goni hunã ha sû koči ted.

Taa, durdi-ĩ, tînne-ã koktuda, či. Nû anna

guda čubudî čûo. Taa tani nû tînne nura guda

burî tîyi.

« Asunu, ka čû yidanú. Ômuri, mêde čû yida-

nú. » Tusu.

Falmata Barka Hassanmidoma (kôi nôguzuu

-ĩ)

Zaga weke-ã yibeyindu čûsu yohidĩ

Yina guru du mûie čûsu kohiĩ. Gubudi yunu

kohĩ go nunã bôli kohuũ wûni hi naĩ. Mbi du

toĩ, basal du duniĩ. Yî wûnigi toĩ. Taa tumatuma

duniĩ. Basala-ã korčo dunuũ, yidiĩ. Du tûm

duniĩ. Taa, yîni duniĩ. Du batata mũi. Taa yî

wûnigi bui toĩ. Taa lôko bahoo, du môdenus

duniĩ.

Čôto harara mûĩ. Halas, tus.

Sagahanu nôguzuu-ĩ - Ndogudi (3). Larba-ã, 30 Ûktubor 2013 n, 25 Laya 1434

SODUR ZALAA-Ã

Yafta Moskoo-ã

Ada kûmbuyutor karayindîčuka

01

Ndî yunu togusã

A llahî čêni numo turo Ôrkudun čindiĩ, Lîbi-

ya dî hûi hunã a čîĩi. Numo hunã ŋgo

yerkida Geddehia-ã kûriyindu yidado. Numo

hundã du îji-ĩ yê wûni-ĩ yê he su ŋgurtaiĩ, yunu

gibi ŋgoo turo ho su gurtaînjîdo koi. Îji-ĩ yê

wûni-ĩ yê ôwure du yugopa. Anna-ã daha

nduronnu hundã hisar-ã čihined yogus. Dogusu

nani Allahî sardua hunã yê môše hunã yê êredie

kînniĩ turo ho kûriyindu čoŋgu labbara Tudagaa

gôni suhur Lîbiyaa-ã Baŋgazi di yahatiã, ha šiĩ

čunaki. Aũ gunna budi konnodo du labbara-ã

Tudaga du šîĩ čunai. Hanayindú tã kôñole mîn-

die-ã ha gosti-ĩ yê terti-ĩ yê šîgeĩ lennó koi di

morčinno čindi ni, Lîbiya êski adaga yê ka yê

mundudi-ĩ tobusudo, čindi.

Čêne-ã gunna zo yugondú, gursu-ã yê numa

guda nerkaa čîkuã nûmooridi-ĩ yê numo hundã

nûmooridi-ĩ yê du hurgusda. Dômure hunda

Lîbiyana numa gudaa-ã gunna yê tumo gôni-ĩ

Tarabulus nûmooridi-ĩ hoktindîe, barayindi.

Tumo turo suhura numia-ã gunna čabtundu ni

suhur-ã tômuyundu ni numa numo hundã

nerkaa čîkuã gunna kubo Geddehii-ĩ du yihitîe

barayuo, Murzug dahada. Mura gunna yibedun-

du ni Murzug daha čeo. Allahî ni yerkida-ã du

gunna du gubudi čî, kîle mitra murta guru

tûrrudo bu suhura-ã Murzug ndûuski-ĩ gûbčuo,

kûle-ã gunna du zotuo, gursu dunodo goku ni

suhura mundu čatu ni guru ŋuidundudo bu ar-

rakundu numi-ĩ nûmooriyindu ni gunna čoŋgo.

Anna guru du ŋuidundaã du Môliya Allahî

dômuri hunã du čî, anna ŋuida-ã gunna ha

čoopu Baŋgazi tûruo, êriski durusu sahara-ã ha

su Murzug ga yala dîi-ĩ a čoŋu ni Tezer yala

madii-ĩ ŋgirši-ĩ, tira kakar-ã ha tûrriã gunna

yerkida êrdia-ã yidaduã yiŋgal du.

Môliya ha Suhura ŋuida guda-ã četu čoŋgu

ni Baŋgazi tûruo. Allahî Suhura guda-ã četu

Murzug ga yunu ko čunakuã tômuyundîe bos.

Taa, numa guda nerka-ã turo turo du

nûmooriyindîe du čuruko. Taa, Mararam daha

čendu tûruo, šîgeĩ Zûwile yê Tîmise yê Bîder yê

he tugurku tûruo. Taa, šîgeĩ Guduwa yê Môjdul

yê Zêituna yê tûruo, Hûŋgul yê Haj hîjel yê Bint

bêye yê he ni čihinetudo yugó, Taragan su

tômuyundu ni Šebehe ndûuski-ĩ hi tigirdu tusuo.

Haraga gunna du nerki-ĩ hakundoo, gôni Zalaa-

ã ha nûmooriyindîe.

Lôko Suhura-ã četu Zala muskura huna čû-ã

nûmooriyindã, Allahî laũ huna guru četu

dômuri hunã yê anna guda ŋuida-ã yê he layinîe

ted. Tiri saharaa anna ŋuida-ã su tûrruã gunnóo,

tiri gudi hakundudo yugó. Taa, Mrzug ga

yerčindu ni Mararam karahaa sahara-ã ha tûrria

yidadu tûruo, laũ hundu barayindiĩ Tezer daha

čeo, Mararam su tugurku ni, taa numoi turo

Tîmise čindiĩ gûbčuo, dakanĩ kînniĩ turo a anja

yê aši hundu tirii-ĩ yê čoopîe tuso, dakan-ã zotu

ni yunu hundu čoŋgiĩ čoŋgu ni amma ha yuna

čoopaã taman hundã ndî kor činduã, taman-ã

maarú činu ni čed. Yahadia du : « A Zagaga

Suhura nûmoorida numo ndurã kûnolumma du

nûmooriyindu tiyendaã ha yerdo » či. Taa, čêne-

ã kômma so karahaa hundã kôčindu ni êriski

hundã tômuyundîe tûruo. Nubodu aũ a gu-ã ha

čugurtaki tûruo.

Tîmise a čuruku ni kîle mitira mîndie tûrruã,

tiri guturani tudosudi-ĩ ndusko hunã tigiruo.

Hôdi kûrnee zaga anna gônea-ã šaaraa gône

hundaã hanayindiĩ koi di, hanayindîe turo

tigiruo, sahara-ã sama anna hunã laũ gini-ĩ koi-ĩ

yiŋgal du.

Šaaraa yê tira tudokuda yê yugondunnó bu,

kûrne tûre aaa-ã hikida noo kôkore karahaa-ã

ôwonni hikidunnáã, su ndusi-ĩ čuwudurru, ha-

nadi-ĩ ni čuwudurru.

Sahara-ã ha kîle mitira murta guru yugopudo

têdi numoi tã kûnolumma-ã anna hunã gunna

wede-yihidu kôi hundã ha kambaa yê moskaa

yerkidaa yê yibeyinno turo tigiruo. Anna hunã

kôñole hundã Yogoda gunnáã yiŋgal du,

nduronnu hundu Yogodaa-ã laũ čaya činu ni,

numo Wou ndêge-ã, čêne-ã dogusu taa yîso,

kûrre-ã ha geledundu numo a hi su čugurtaki,

anna hunã zabtindiĩ tuŋosudi, lôko suhur ôwin-

nee anna numo a du wede-tihisudaã šêhide mîn-

die gunná guro hundã numoi hundu kînnimmi

ča šiyindîe kor yihituã.

Konura yugondú čîidi, hakula yili gudia

čûku. Mîne kubo nuũ bori-ĩ hi čûkudo ni togusi,

anigi-ĩ hi čûkudo ni togusi, kôi di mitira borsu

tadumo ni togusi, sentimitira tadumo ni togusi,

nuzomma ŋgo ndunnuia muroa goda anna sa-

haraa-ã čuwadîe čuuŋudo, nuzomma mêdi

hundã yiŋgal du nunosi-ĩ tiri anna saharaa-ã kor

du hanayinú.

Tiri hundã tûrričîkiidi, Suhura guru kêleŋgi

hundã gôrdiyindîe sahara-ã du kûriyindîčîku

hoktuo. Taa, Suhura-ã četu čugurtakîe barayuo,

mura gunna karahaa hundã du čakundu ni ka

hunda Tudaga-ã du čugurtako, kandamaa suhur

ôwinee a laũ yidadaã ha yê kandamaa hunda

togoo-ã yê he.

Halîme čindoo Hatim taai aũ bodu hana-

didii-ĩ adibi. Muro ŋgo budi kôndogudo.

Lôko tîbi-ĩ du sêmini duyunîe gini-ĩ čoŋoo

kubo hunã babaečini. Taa, Hatim nubodu hig

yogusîe yunu turo či : « Anna ŋgoo-ã yahatia

du adimmi sêmini gini turo go-ã duyinã gun-

na Alla dugusa hunã zîčini » či. Taa, Halîme

gîne sêminia-ã ziti hi bos. To koi di kubo

hunã hiki bos, tîbi hunã ni čûsči !

To koi di čîkiidi, tumo turo odo hunu

turonnu nôski hunã du čudaado yidiĩ morči.

Taa, budi gêyirčinu borsu nohîe barayi.

Nôhîe barayinu ni sêmini-ĩ go-ã du kînniĩ

duyunîe togus ; dugusa hunã kunjundu ni

nôhîe yiŋgal du.

Taa, anna-ã Halîme ada hunu ŋgoo-ã zabtu

čuo. Mêdi to taa dagi di ted. Nû ôwonni

Yogoda-ã aũ hurgusu hunã ŋgo yusobuã zab-

tunoo, Halîme ada hunu ŋgoo-ã zabtu čindi.

Halîme ada hunu ŋgoo

-ã zabtu čindi

Durdo turo daha wortia čuruã, aũ konnurdo

turo busamma ka yogurîčî čudur. Ôwonni, muro

konnodo ni dubana guyinî hurgusu hunã galigedi

yogusi. Taa, durdi-ĩ yunu turo či hiyi :

- Busahu a hi hurgusu kohiĩ konnonniĩ, bus-

amma nuũ ni ?

Taa, konnurdi-ĩ yahadi :

- Taŋu gunú, ôguri di hurgusu kohorîtîyi,

či.

Taa, durdi-ĩ yahadi :

- Kuzo a hi ôguri ndî kor mai, či.

Taa, konnurdi-ĩ yahadi :

- Tumo nani girša tuzoo yoburi, či.

Taa, durdi-ĩ yahadi :

- Taa, šinjini ni, či.

Taa, konnurdi-ĩ yahadi :

- Uwuũ, šidiyinu ni gabčini, giriš turo ni

kînjigi taŋã ha su ambuŋiri, giriš turo ni

yaŋga taŋã tidiši, giriš turo ni aũ gudi hi

yaŋga du yeri, giriš turo ni sêbil du torri,

či.

Taa, durdi-ĩ yahadi :

- A dagi, daha maarú, či.

Taa, konnurdi-ĩ yahadi :

- Tani daha maaru neri : Giriš kînjigi taŋã

ha su ômbugniriĩ ni tani yê adibi taŋã yê

giriš su kînji torkiriĩ, giriš yaŋga taŋã

tidiši ni giriš ajî taŋã yê abba taŋã yê he

su ômbuŋiriĩ, mura ŋgo odo tîyi kuwaku-

wa-ã tiyidersudu ni ômbuktiyindudo, nû

mura haki hurgusu yogusudu giba. Giriš

aũ gudi hi yaŋga du yeriĩ ni giriš ada taŋã

ha su ômbuŋiriĩ, tersuru ni tersuri, maša

ni yeri, kayima ni yeri. Lôko buyindoo ni

gibediyinoo, yaŋga-ã zabčindu tiyendi.

Giriš sêbil Allaa du torriĩ ni, giriš dudoba

taŋa woša čû guru hu su ômbuŋiriĩ, či.

Durdi-ĩ yê konnurdi-ĩ yê

SODUR ZALAA-Ã

Sagahanu nôguzuu-ĩ - Ndogudi (3). Larba-ã, 30 Ûktubor 2013 n, 25 Laya 1434

Adaga

Gabčinã ndogudi ligîčîĩ hi su čî

Hîsen Kûri

00

Tumo turo durdi-ĩ karar yodu-

ru ni adiba-ã ha balia yê dahab yê

mahaduú kôrindundu ni kôrin-

dudú, či. Taa, adiba-ã četú ni,

galigedi dahaba ni, čumahado,

ŋgôri-ĩ zîdčuo. Taa, durdi-ĩ yunu

yogusiĩ hanayinnó togus. Lôko to

koi togusã, durdi-ĩ sôorda hunã

ha čabčinu ni čabu čuwudurru

čunak. Taa, aũ turo yahadia du «

Amba anna-ã gunnaa yiŋgal du

karar a hi su čoŋuwo gali » či.

Taa, aũ gudi turo yerčinu ni ya-

hadia du « Čakti-ĩ kuši nimigizii

ni, oskobu abustii, duna ndurã

kudohoduroo, gali » či. To koi di,

sôorda-ã čû a togurko.

Taa, durdi-ĩ yahadi :

Gartu gartu…

Yûsurru môddo numii-ĩ kûrtu-

du, či.

Lôko tûrru yûgurtudu ni, mêdi-

ĩ yahatuã, yunu turo či « Yunu

nuro baraniĩ, lani ni yunu anna-ã

barayindiĩ, lanumóo, aũ njaasîe

yugó » či.

Taa, durdi-ĩ ndî kohoduri nji,

čaŋuri ni, či ?

Taa, yahadi : Ú-ú, čîidi, karar

gudi yodur nani dahaba-ã yê

balia-ã yê ŋgori-ĩ yê adiba tîre-ã

čumahadú, mura tîre yiŋgal du,

adiba giba-ã yê gunasa-ã yê bor-

su čumaho nu, či.

Taa, durdi-ĩ karar to koi yodur.

Yoduru ni saa guru borsu bosuã,

adibi gunna muro kunu ni, tîri du

tudurtu ni, ŋgôri-ĩ yê balia-ã yê

dahaba yê ndumahi-ĩ yusob.

Aũ hurgusu yudannó turo šêrike

maikûrusuft tigiri ni kôe îjee-ã

(hamama-ã) sartii hurgusu barayi.

Wad mîdir šêrike-ã četu hoktii čoŋ.

Lôko hoktunduã, hokti-ĩ du mîdir-ã

aũ hurgusu baradidi-ĩ hi yahadi : Nu-

ro hi hurgusdo di Noŋgar. Čîidi,

îmail numa barandiri, nogoũ hur-

gusuu-ã yê tuga hunã yê kenduru

nendirîe, či.

Aũ hurgusu baradidi-ĩ

hûrumndugunu ni yahadia du : Îmail

tarú, kûmbuyutor mannu yagabi-ĩ a

tarú, či.

Taa, mîdir-ã yahadi : Kûmbuyutor

tammóo, nuro ndugó. Ndugonnóo,

haki tunda četu hurgusu kohũú, či.

Taa, aũ hurgusu baradidi-ĩ maido

du čuruk. Tiri hunã ha dullora 10

borsu yidaã du furaula čebu čoob.

Taa, yagaba-ã ka-ã čubabu ndebi hi

bos. Lôko čebuã, arbah dullora 20

haki. Taa, layinã yunu-ã tusu gunú.

To koi togusuã, togo hunã togusuã,

zabči ôguzuu du yogus. Dugusa

yîšuã, tûgohu du yerčinu ni furaula

ŋgo čoobiĩ di dônjo ôguzuu čoobu

čebi, togus. To koi di, eneũ bozuã,

arbah hunã zîdčinu ni biškilet čebu

čoŋ. Šîgeĩ karaha tanda čebu čoŋ.

Yohî šêrikeĩ kînniĩ yibeyi. Šîgeĩ

magaza haŋga ndubuia gunna du bui

turo môori togus.

Lôko šêrike-ã buiyinã, têemin yo-

gusîe šêrike têemin gu turo a tigiri.

Taa, aũ hurgusdi-ĩ îmail numa te

nogoũ têemina-ã kenuru neri, či. Taa,

hûrumndugunu ni îmail tarú,

kûmbuyutor mannu tarú, či.

Taa, aũ hurgusdi-ĩ abagadi yogusu

ni yahadi : Nuro îmail tamódi šêrike

haŋga ndubuiaa gunna du bui ŋila

hoo ho yibenuma, mbo îmail tawo

ŋgani, či.

Taa, hûrumndugunu ni yahadi :

Mbo zoo îmail taroo, kôe îjea šêrike

maikrusûft ga-ã sardirîtiyi, či.

Yunu guru ndakumódi, her nduũ

togusi

Yahatia du : Ŋgo durdo Kûrdaa turo wôzir hunã četu kayimma guda

čumahadu ni, hal annaa-ã layindîe numi-ĩ du kûriyindîčûkuwo, kasugu-ã

du bûgudi gibi turo čirri turo ho čuruu ni, turonnu hunu bozu čî, gubugo

hunã a busaba ôrro ôguzuu čûdudu yida čudurto. Taa, tigirdu ni busaba

ada ndê čindu hiyinduã, yahadi :

- Busah ôrru nani di wur čî, yebirîe tirdo ! či.

Taa, durdi-ĩ yahadi :

- Ôrru turo-ã ndî kor du yebi, či.

Amma yahadi :

- Ôrru nani yîneĩ dahabuu du yebiri ! či.

Taa, durdi-ĩ yînea dahabaa ôguzuu čenu ni, busaba-ã čoobu ni, yunu

turo, či.

- A muro anja nuã yopaar, busahu nani di wur čîĩ, tahatu, či.

Taa, amma yahadi :

- Ôrru gubuddi-ĩ ni, aũ aũ êrdi hi sarduũ du čoŋuã, dîne kubaa yida,

čini. Nûnju-ĩ ni, aũ adibi hunã ha ôsuri dunodo čenã, hôyinu togus,

čini. Nôguzuu-ĩ ni, aũ dudrda yê anna dirida yê labčinu ni, bur-

sayinu ni, šer hundu du kannahar činã, dîne kubaa yida,čini, či.

Lôko duri-ĩ yê wôzir hunã yê zabtundu ni, aũ nani yagabi hunã teduã,

wôzir-ã wur gubuddi-ĩ yire yee yire gunnú layinîe barayi.

Lôko to, anna-ã ôwuri yîšii-ĩ ko hunã ha abi čunaki, zaga ôwuri meris-ã

tumo dîyidom soũ turoi-ĩ di čunaki koi. Sôlliga čû tada di dogusu-ã yê

dîski-ĩ yê tîrizeyindi ni bî-ĩ kubogoyini.

Sôlligo gubuddi-ĩ muro abigo "wunii-ĩ", du aũ nani wûni hunu gunna

du gali-ĩ yûgurti. Durdi-ĩ ŋgo wuni bui čoŋu ni, buda čenu ni, dîhinni hunã

zaafaran duyunu ni, gûi hunã kîllie yê êriŋe yê čûuŋu ni, lamar a gu du

čunaado. Wôzir-ã wur gubuddi-ĩ yire yee yire gunnú layinîe, adibi hunã

ha waha yodurîe, čêne hunã turo ho keyinu ni, wûni durdii-ĩ yûgurtu ni,

kôi anna-ã čudurtunnó turo a gaburči. Sôlligi-ĩ dînegi togusuã, wôzir-ã

hurgusda hunã keyinu ni, wûni čîtu ni, maša yibendu, či. Lôko maša-ã ha

wôzir-ã yê adibi hunã yê hoktunduã, yunu turo či yahad :

- Čêne taŋã turo ho kenuru ni, wûni durdii-ĩ yûgurtu, a muro nû tun-

da budurîtîyiku, yuso aũ hu haduú, či.

Lôko tîbi-ĩ čubuduã, maido gunnódi maido togusu ni, diki adibi hunã

ha njoko čenu ni, yagabi ajî numaa-ã yusu, či. Taa, adimmi koroo duyunu

ni, wûyinu ni, huraa-ã čuruu ni, anna-ã gubugi-ĩ a koroo duyunu ni, ômuri

hunã wôzir-ã wuni durdii-ĩ gûi yugobu čubu ni, nû ôsuri a tûmndudo du

bozîe barayinu ni, tani hi tîyidie barayini, či.

Lôko mêdi-ĩ durdii-ĩ tigiriĩ, wôzir-ã ha kûrtudu činu ni tûkuduã, labbara

čuwudu ni mêdi-ĩ yire yee yire gunú yêkinjinnódi, yîtu, či. To činã, sardua

hunã yê laũ hunã yê turo mannu wečinno ni yugó ; čuloddo ni yugó, durdi

-ĩ hi samahanu činno ni yugó.

Ŋgo wôzir-ã čêni hunu turo yida, muro hi tuguũ du ba hunu čîidi, wôzir

-ã budi hiyi čenú. Lôko mêdi-ĩ bazuã kumayinu ni, tûgi durdii-ĩ tigiri ni,

yunu turo, či : Tani aũ wuni numa čîdu ni, yîni hunã čubuã, wôzir-ã tôhum

a di bilaa, či.

Taa, wôzir-ã ha salkado tûkuduã, yunu togusuã gunna yahad, adibi

hunã ha waha yodurîe. Wûni-ĩ ni ŋgullahado kôi gali a čî, či.

Tumo to di têdi, wôzir-ã kôi hunã yusob, lôko wur ammaa-ã yire kor du

hanayinã. Adibi hunã ni, muro hi yusobu ni, mai hunã yugobîe barayi, laũ

hunã yê sardua hunã yê ni, wûdur yudadú, hiyindu čendudo yugó, tûgo

hunu migizi-ĩ ni muroi yiŋgal du nôski hunã čaya du duyinã, yiŋgal du.

Aũ êrdi sarduũ togusú

Daga Kûrdaa guru karanirîtîyiidi, du daga mundu gunna daga Tudaa-ã yê tûrtaa duraar, tômudu tûrtaa gunnóo mannu kunu tûrtaa. Toi

di, dagi a dagi Tudaa turo čer hunã Wura-ã čindiĩ, kitab su tuhakurã yê kîyi hundã tûrtaa. Toi di, Tudaga du terjemburu ni, ndogud a hi

tuhakar.

Karar durdii-ĩ Hurgus baradidi-ĩ

Adaga

Sagahanu nôguzuu-ĩ - Ndogudi (3). Larba-ã, 30 Ûktubor 2013 n, 25 Laya 1434

SODUR ZALAA-Ã

Yibedi-ĩ : Tîriz . Araŋga du Terjemndi-ĩ : Delawur Zînki. Tudaga du Terjemndi-ĩ : Hasan Bêdei mi

Sagahana čû du, ôwuri

nuyusui sagahanu 2011 gu-ã

du Baŋgazi a hoo čêne suhur

17 f gu Ôrkudun gu-ã hoo

yibedi hi boso. Hoo to, yibedi

hunã orro du dudi-ĩ Baŋgazi

tigirdiĩ gubudi orro du duyuo.

Hoo-ã yuna munduu yiŋgal du

yibedu, zaga wêtige hunu hûi

ndunai-ĩ hi čîĩ, koi di. Yuna

tada guru haki yogusudo yu-

gonnóo mannu guru haki yo-

gus. Hoo-ã muro yibedunoo

eneũ gunú čîidi, haki arraki

yuna mundu yogus. Yuna tada

guru ada mura :

1– Yunu gunna du gubudi Hoo

-ã yogusuã, kakad labbaraa

Tudagaa-ã yibeyi. Kakad to

kakad labbaraa Sodur Zalaa-ã,

ndogudi hunu gubuddi-ĩ tumo

4/10/2011 Baŋgazi a čuruk.

Toi di, tumo to hi Tuda-ã

Lîbiyaa sôlligo kakada lab-

baraa Tudagaa-ã yoguso.

Sagahanu nani tumo to to-

gusoo, abi čunaki. Mêdi abi

bui čunakîe barayindi, haki

kôwuro hunã ha su ču-

nakunnóo mannu.

2- Čabu Tudaa gubuddi-ĩ, Ta-

rabulus gôni Lîbiyaa-ã a ču-

nak. Čabu to čabu gunna du

bui Tuda-ã gôni-ĩ Lîbiyaa-ã du

čabtundiĩ. Anna Tuda yê

Yogoda yê Amaziga yê Naha-

ra yê Yogoda guda yuganna yê

dûbu nerke tigiruo.

3- Kitaba Tudagaa-ã tûdusu

yihid, buia yê kuna yê kôi di.

Kitaba tada čera hunã ada mu-

ra :

- Kîye ka Tudagaa-ã

- Kîye arba Tudagaa-ã

- Êli Êlimaĩ

- Wura-ã

- Daga Tudaa Kora

- Durdi-ĩ mi yê Sardua

hunã yê

- Bî ladidi-ĩ yê Dûudi-ĩ yê

4– Meyelle Tudagaa čer hunã

Zala dî čîndîe yodur. Meyelle

to ndogudi hunu gubudd-ĩ tu-

mo 30/4/2012 du čuruk. Nû

ndoguda ôguzuu čurukudo.

5- Idara kitaba ada-ã

karayindiã yibeyiniĩ hi

gurnayinu ni, adaga yê terikh

Tudaa-ã kitaba-ã ha su čunak.

Nû ada kaguradi mbikidaa hoo

-ĩ yê yîsii-ĩ yê du karayindiã,

gunna yuna tada karayindi.

6– Motwiyaa (lagarka ki-

lidindia) čû kora, Turo-ã ni čer

hunã Tudaga du arbidi šihig,

gudi-ĩ ni kûloli numii-ĩ

Tudaga du, čindia yibeyi.

7– Nû hurgusa mundu guda

yogusîčî, kitaba ni mundu yi-

beyinîčî, êredie Tudagaa ni,

yibeyiniyaa du čî.

Hoo Lîbiyaa Adaga Tudaa-ã.. Ndeni ko tuzunnó

02

Lîbiya adaga mundudo kôñole hunã ha gosčinnóo yiŋgal du hoktudo

Oskobu čabu Tudaa gubuddii-ĩ

Sagahanu nôguzuu-ĩ - Ndogudi (3). Larba-ã, 30 Ûktubor 2013 n, 25 Laya 1434

SODUR ZALAA-Ã Artîkle

Lôko mêdi Tudaga-ã tûgi-ĩ hi ndunai-ĩ

duna guyunu ni haki aũ hosu du daarú

činîe yugonnó togusuã, anna šûfine guru

mêdi-ĩ ši yodurkîe, Tudaga-ã kôe Tuda-ã

čûkuã yê Tuda-ã yê borsu karayindi čin-

di ! Anna ndunnui adagaa Tudaa-ã yunu

a didi yogusudú. Tudaga-ã huski Lîbi-

yana-ã gunnaa yiŋgal du, hanadi hundã

yunu budi ambado. Ôwonni, Lîbiyana

Yogoda mundu gunna Tudaga wečindiĩ

yiŋgal du.

Ôwonni, okobu "Tudaga-ã Lîbiyana-ã

gunnaa-ã" oskobu ndunnui adagaa Tudaa

-ã lôko yerčinã, guyi yidiĩ muro. Ôwonni,

čabu Tudaa gubuddi-ĩ mêdi hunu nduskii

-ĩ hi su yunu tuzuã a muro. Oskobu a zoo

gunú, ndîrizi anna numo turoa-ã duna

čeni. Aũ Tudi-ĩ ka Yogodia-ã karayini ni

Yogodi-ĩ ka Tudia-ã karayinnáã, yunu

aŋgal mugayinîe gunú.

Tunda Lîbiya nûmooridunoo, kôñole

hunã tîrizeyindi gartirîtîyiku. Kalaka du

yê wôyiba du yê gunna. Mura ni tîrize

adaga hundã ni tîrize, ka hundã ni tîrize,

barandiri. Toi yiŋgal du, Tudaga-ã yê

Araŋga-ã yê tîrizeyindîe barandi. Yunu

gunna du tîrizeyindîe barandiri.

Nû lôko tûgi Lîbiyaa êski-ĩ yibediniĩ

togusuã, zaga ka kôñole mîndiee-ã tûgi-ĩ

hi bosiĩ hi su ŋgurtai yugurk. Aũ nani

yunu hunu yahadîe togus. Anna šûfine

guru ka kôñole mîndiee-ã ka wêtigaa koi

di bosîe čudakú, ka numoia koi di yûturi,

čindi. Lôko yunu to aũ yogusîe yugó ha-

nayinduã, mêdi-ĩ gosčindîe Tudaga-ã nu-

ma Tudaa-ã du Tuda-ã borsu karayindi

čindi. Yunu a du anna-ã numo turonna-ã

yê ka Lîbiyaa-ã yê kôi di ŋginnehi čî.

Araŋga-ã ni Lîbiyana-ã gunnaa ; Tudaga-

ã ni Tudaa-ã borsu ; Amazigŋa-ã ni

Amazigaa-ã borsu, ndoori a ndoori gîneĩ

ni aũ yogusîe yugó.

Tudaga-ã Lîbiyana-ã

gunnaa

Hasan Bêdei mi

03

Sagahanu nôguzuu-ĩ - Ndogudi (3). Larba-ã, 30 Ûktubor 2013 n, 25 Laya 1434

SODUR ZALAA-Ã

■ Bahzani net : Îrimi anjalaũ hunã

Kîmi di gubudi dîgige turonnu bor-

su du tobus, aya ha ŋgiršiĩ, yunu

čîde yugó. Čîidi, yunu abagadi čîĩ,

gini hunã budi šiša. Turo ni yesku

sama mîne yida ; gudi-ĩ ni čuu sa-

ma zida yida ! Nišiša a sôboũ hunã

jîne hoda, lôko ha togusudîe guru

wurda hundã yidado, dîbidiru hu

turo du togusi. Ajî hundã Kaili

Hûdsun yê Abba hundã Rîmi

Hûrdur yê čûuna ajê hundã čua ab-

baa hundã yeska.

Ada hañaba gini hundã šiša

■ Bahzani net : Dûguli-ĩ

(Durdo ônurii-ĩ) kãgu

turo ho tumo turo

ôzumnjini. Yunu yiŋgal

du ôzumnjiniĩ, kusar

hunã du humd bûlik

êyedudo kusar hunã laũ

durrudidi-ĩ yodurîe.

Humd a yîne čubiã du čî

tigiri.

Dûguli-ĩ ôzumnjinîe kor du

hanani ni ?

■ Bahzani net : Adibi yê ômuri yê Sînyana čû

guru šara-ã gubugi-ĩ a barayindi, odo hundã

čepu ni, gûrso-ã du tôlhun (I fôn) čoŋguã, yiŋgal

du. Yahati du mura odo hundã internet-ã ha aũ

čebu čoŋu čer čenîe barayindu tallayuo. Môdi

hunã ha gûrso dûbo 30 (4500 dullor Amirikaa)

yuwana barayuo čîidi, gûrso yunu kora kubaa čoopuã, aũ hanayinnó yugó.

Adibi yê ômuri yê Sînyana čû odo hundã

čepu ni tôlhun (I fôn) čoŋgo

Yuroũ dîbi-

dire du tep Sôudiye ma a aũ

Kûweiti turo yuroũ

gûrso riyala dîbidir

du čeb.

x

x

x

Totubu du

1- Yunu du ôreze ôze

čûdutîe

2- Kiši wonnokoo

3- Kayi busamma ha

tedîe, konno

4- Yunu amma na

ôreze-ã na su tugan-

diĩ halaktudo

5- Wûni eskenu-ã ha

kôwuro ŋili čûwo

hosčinîe

6- Ŋuli-ĩ njuzugti

7- Kôwuro

8- Baradi tudaga guru

du

9- Aũ anna sôlli yo-

gusîe

10- Ôrozi čomur koi

hidimili yudannó

êmme-ã ha su čîdo

Šilli di

1- Yunu su kôdtii

2- Yunu du maša ndu-

bii, yunu ko-ĩ du

čîdo

3- yire gunú

4- Ha, Larda Tudaa Lîbiya a čûkuã turo

5- Kayi eskenu-ã ha tedîe

6- Îji êĩ hi yîšu čîdo

7- Ôrozi bui dûgugu yidado

8- Yunu hôsolia tûrtu čubudîe, kizenu

9- Agar

10- Konno, îji yîni toburtudoi

1

2

3

4

5

6

7

8

9

11

11 9 8 7 6 5 4 3 2 1

Mêde tara taraktuda-ã

Hanani ni ? Ôrkudun

Numo Lîbiya dî du

gunna gubudi nûmooridu-

nã, Ôrkudun kor du

hanani ni ?

Lîbiya gunna du numo

gurna NATO du kinjí di

nûmooridunã, Ôrkudun

kor du hanani ni ?

Ôrkudun du numa

dîšee čûkudo kor du

hanani ni ? Tuz

Lîbiya du anna mundu

gunna Yogoda yê Tuda

yê gunna yunu guru

wûdur tadurú čindîe tuz

čindi. Čîidi, mêdi (Tuz)

anna mundu gunna basi

čîidi maana hunã ha-

nayindú. Tuz čundoo, ka

Tûrkaa-ã du gîreni

čundudo. Ŋgo lôko Tûrki-

ya numa Tudaa-ã yê

Yogodaa-ã yê istaamarči

yidiĩ yunu su arrusu

čoŋunnáã gîreni-ĩ turon-

nu. Taa, kôi yerkida turka

-ã čûkuã tigirdoo, tuz, tuz

čindi, gîreni borsu tadar

čundudo. Taa, anja hundã

layinnódi yûhudu zoti.

Hoto Îrimi yê Kîmi yêe-ã

Owor numa du

yugaz

Aũ ôwuli turo dobuĩ čer hunã čuwal

čindîe turo yê hoktunduã, hiyinu čer numa

wuna ? či. Taa, hûrumndugunu ni čer taŋã

hadika nani di haŋi ! či. Taa, yahadia du :

čer numa dôloloũ ni ? či.

*** Aũ turo adibi hunã laũ owordo četu

tûrričîkoo, konnur huraa turo su tigirduã,

hura ada ha ŋgo koi di ba nua ! či. Taa,

adimmi hûrumndugunu ni yahadia du :

Ômuri taŋã anna huna, či.

*** Adibi turo ômuri hunã ha hiyi : Tuno-

hoo, ndî ndogusi ? či. Taa, ômuri-ĩ yahadi :

Mûšide tudogusi, či. Taa, adimmi nji adibi

gudi maamó nuu, či. Taa, ômuri-ĩ yahadi :

Wuna hanayini, mûšidi-ĩ yunu gunna yo-

gusi !! či.

*** Yuha ha ŋila nuã ndî kora činduã, murta

tuzoo, či. Ŋila murdom bosuã, ôwonni, ŋila

nuã ndî kora činduã, murta tuzoo ! či.

Taa, yahatia du « Ŋila murdom du

hinundurã, mrta tuzoo, num. nû ôwonni

hinunduroo, murta tuzoo, niĩ ndî to-

gusudo ? čuo. Taa, tani ômuri, mêdi taŋã

ha čaŋurú. Ŋila murdom mosuã nirdu

hidunduwo, manni yunu nahaturi, a muro,

či.

*** Yuha arma murdom čebu čoobu ni, turo-

ã ha su kôdčinu ni, guda-ã ha yogud, su čîĩ

hi čihined, yogudo yugó. Taa, yîsii čuruko.

Taa, wô čakunu ni yoguduã, murdom

čuruko. Su kôdčinu yoguduã, yîsii čuruko.

Toi koi di, mundu yogusuã gunna, turo-ã

ha su kôdči yogudoo, yîsii čuruki. Wô

čakinu ni yogudoo, murdom čuruki sugoo,

mura du wô čaŋuru čuzuroo, gali, su

kônuru ni turo kideheriĩ di, či.

*** Yuha ormo hunã morčinu sugoo, Alla ha

hôrsondiyini ni barayini. Taa, anna-ã nîgeĩ

Alla ha hôrsondini, činduã yahadia du «

Lôko Morčiniĩ tani su tugonnáã, yiŋgal du

hôrsondiniri. Mbo zoo su tîyiwo, četu mor-

turdo » či.

Šiša šiša

04

■ Aman - Labbarda-ã : Labbardo borloman

Urdun gu-ã du čîdo turo yahadia du : Lôore

borlomana-ã turo turo ho su artasa yihid, či.

Labbardo, čer hunã lûyinno yugonnáã, yaha-

dia du : Lôori Talal Šêrif mi lôori laũ hunu

turo ho su artasa yidid, či. Artasa-ã mekteba

borlomana-ã turo du yihid čîidi, haki čubabo

yugó, či. Sôbomma yahadia du ôŋgohi koi-ĩ

lôori laũ hunu turo četu čûlloyindu ni Tala

lôori su artasa yihiduã ha bôriyinno.

Taa durdo

hundã kôi zo-

du borloman-ã

ha yahadu ni,

čabtundu Lôori

Talal su ni,

yoduro, nû

muro daŋaĩdo.

Lôori su artasa yihiduã ha ni sagahanu tus

yoguso.

Lôori borlomanuu Urdun gu turo laũ hunã ha

bûnnu kilašin yida artasa yihid

Yahatia du ŋgo aũ turo anna guru četu ôwuri

čagammaa-ã layindîčîkiidi, muro gunna du gubudi

čudur. Taa, muro hi čer hunã lûyindu ni gagalčuo,

sama nišilli hunã ni hôrsondiyuo. Taa, anna-ã gun-

na muro hi gagalčindîčîku čuduruã, to di gudi

barayinu ni yahadi : « Landu ! Bu taa ôwuri gudi čî

» či ! To koi di, yunu hunu gubuddi-ĩ bibiyi čoŋ.

H atšîku kîdi aũ ada gîrki-ĩ du kara yogusîe

turo čer hunã Hîde Sabûr Awînu čindîe

turoo, bûrufusur kiši konuraa gîrki (yûnibiristi)

Tôkuyoo-ã di čî. Hatšîku môori hunã lôko hur-

gusu hunã tedîe togusoo, čaasučetu mahata kita-

ru-ã tedi, lôko tedu zabtinoo, mahata-ã ko-ĩ hi

garčiničî hakini. To koi di, eneũ bos, kîdi-ĩ

môori hunã tuzu garčiniĩ, mahata šîbuya ha

êriskiyindîe yê lôko nani tigirdiã yê hikuo.

To koi di, kîdi-ĩ môori hunã ha hurgusu hunã

du lîgie togusoo, nani garčinî tumo turo ŋgoo-ã

koi di Hatšîku môori hunã ha mahata-ã ko-ĩ hi

garčinã, didi lido yugó.. tumo 1925 gu turo du

owor hunã tuzu ni morči. Čîidi, wuna haki kîdi

hi môori numa morči či yahadi ? A koi di,

Hatšîku eneũ garči.. Anna-ã keyindîe yunu yo-

gusudu layindunnó yugó, čîidi kôi hunã ha čun-

nuudo yugó.. Ŋgoo-ã koi di garčini.. Garčini..

Garčini.. Tumo turo ni gunú.. Kãgu turo ni

gunú.. Ôwuri turo ni gunú.. Ŋila murdom ka-

dihia garči.!!

Anna-ã tumo tugurkuã gunna, owor zunu du

su layindi, aũ guru ni yunu yogusîčîĩ, lugobčini,

aũ guru ni owor zunjinu ni sômole hiyeni, anna

îji yê maša yê tigiitu čenda mannu čîku.

To koi di, eneũ bozudo dagi Yaban gu nûri

togus, kakada labbaraa-ã dagi hunã arbiyindudo

bu. Anna ada kara yogusudiã, yire hunã

lugobčindu borsu ada-ã laũ kagurada-ã du numo

hundã laũ yireda Hatšîku koa togusudîe

barayuo.

Sagahanu 1934 du Yabanian turo Hatšîku hu

timisel bûrunz du yibeyi če. Abi bui čunaku ni

timisel to ndusko kitaru-ã ko-ĩ hi čunako.

Hatšîku muro tumo to tigiri. To di bu sagahanu

togusuã, sagahanu 1935 du hatšîku šaara turo du

nohudo hako. Taa, yunusu hunã čoŋgu ni han-

nadčindu (njor-yodurku) ni muthaf numoi ilmuu

-ã du čunako.

To koi di,

hatšîku šêmi hunã

buiyi. Čîidi, saga-

hanu 2009 togusiĩ

korã dagi Hatšîkuu-

ã Yapan du yuga

galigêdi hosčinno

yugó. Čîidi, saga-

hanu 2009 togusuã,

filim čer hunã

(Haši : Dagi kîdii)

čindîe muro hi su Amirîkaa yibeyinduã, hosči.

Hatšîku : Kîdi môori hunã ha ŋila murdom garčinã

Yuha môši hunã laũ go bui êriŋi di čoŋu sugoo,

lôko du tîbi hunã čoburtu ni zabčinîe togusuã, du go

kînniĩ duyunu ni tûku če. Taa, môši-ĩ goĩ kînnimmi

čuduruã, abagadi yogusu ni Yuha ha yunu turo či :

- A ndî ? !

- A goĩ kînniĩ go nuũ bui-ĩ yobusudo, amanaa-

ã yiŋgal du četu kenuru nerdo, či.

Dugusa bosuã, Yuha ôwonni môši hunã laũ go-ã

êriŋi di čoŋ. Čoŋã, yagabi hunã du gaburči, zabči

tûku čenno yugó. To koi di, eneũ bozuã, môši-ĩ tigiri

hiyi. Go-ã ndoo, či. Taa, Yuha yahadi :

- Torozo taŋã, go numa nos. Alla go to di gali

njeo, či.

Taa, môši-ĩ lîyinu ni, abagadi yogusu ni, yunu

turo, či :

- Go-ã ŋgayi nohi ? Yuha, či.

Taa, Yuha yahadi :

- Abagadi gunnũú ! Yunu go-ã yobusîe yo-

gusuã, nohîe yogus, či.

Kandama tama njoob

Go-ã nos

■ Labbarda-ã : Aũ hîndian

turo odo hunu ôwure yusudo

tuguũ čabîe turo ho laya du

čîdu ni, îlah hundu bibidi-ĩ yê

yibedi-ĩ yêe-ã ha če. Muro

yahadia du îlah hundu to

galayinno ni, zogo kînjigi

hunã du konnodo togusîe

yiŋgal du yîdaar, či. Lôko

pûlise-ã labbara čuwutuã ya-

hadia du : « Odo hunã ha

gubudi čoŋu tedu kôi îleh Kali

hi abidčindiĩ a bôli yogusu ni,

zabči yagabi hunã tûku ni da-

ha hunã sanam îlah bibidi-ĩ yê

yibedi-ĩ yêe turo ŋgo yibey-

inno turo kulaa tomor du čub-

ab » či.

Hîndian turo odo hunã ha laya du

čîdu ni timsel hîndusi turo ho če

■ Labbarda-ã : Aũ Biritaniyaa turo kôlu numo

hunã du gunna du yôido yeyid. Yôi kôlu to gu

-ã 689 kîlu guram. Aũ kôlu-ã môori-ĩ čer hunã

Mark Bagiz čindi, kôlu-ã abi kôloo numo turo

Nitilli čindiĩ lardu Hambšîr ga čîĩ gu.

Ôwonni, yahatia du : Kôlu gunna du yôido

dîne-ã gunnaa-ã aũ Kanadian turo sagahanu

2011 du yeyid. Kôlu to yôi hunã 824 kîlu gu-

ram.

Aũ konnurdo kôlu yôido a yeyiduã, ŋgo

kôso gunna

du yôido

yeyido.

Sagahanu

2005 du

kôso yôi

hunã 62

kîlu guram

yeyid. Kôso to kôso gunna du yôido yerčiniĩ,

čuo.

Aũ konnurdo Biritaniyaa (Biritiš) turo kôlu

gunna du yôido yeyid

Sagahanu nôguzuu-ĩ - Ndogudi (3). Larba-ã, 30 Ûktubor 2013 n, 25 Laya 1434

Šiša šiša

■ Labbarda-ã : Aile turo tallago haŋga yagabaa duna tubudaa turo du Nûyu Yurk

ga tasu lo Sîn gu du yibedudo ŋila hunã dûbu turo dul-

lora muru du čepu čoŋguã, zabčindu dîbidire 2.2 ôro

čepo.

Sala Sûzbi yahadia du : « Aile čer hunã lûyinno yu-

gonnó turo tasu terikh hunã yala Sûŋ madaa-ã Sîn gaa

-ã, dullora ôguzuu borsu du sagahanu 2007 du čepu

čoŋguã, layindunnódi wûni gagartia yagabi hundaã ha

su čunaku yusopo. Lôko anna muguna ha hiyinduã,

taman hunã dûbo 200 yê dûbo 300 kôi di čî, čuo. Šîgeĩ

aũ tôzurdo Lundun gu turo dullora 2225000 du čepu čoŋ » či.

Aile turo tasu dullora 3 du čepu čoŋguã

dîbidire čû du čeb

SODUR ZALAA-Ã

Hoto Hatšîkuu-ã muthaf-ã

(mûyuziyemma) du

05

M ûsa muro Nêbii Yûsub Yaakub

mi morčinu ni ŋila murta dîšee

sã tuzoo činuã, tobus. Lôko muro to-

busĩ gubudi Fûraun Masar gu-ã Sîreil

duga-ã odo čeniĩ yobusudoo, gunna

čîdi, dobia-ã ha yuhudi. Yunu yiŋgal

to koi yogusiĩ, Sîrail duga-ã yunu turo

čindiĩ yiŋgal du : Nêbi Bîrehim duga-

ã hunã du odo Fûraun kûrmo hunã

kubo hunã ha čîdo tobusi, čindi.

Yunu to čuwadîe Fûroun odo čeniĩ

tobusoo, gunna čîdi. Taa, anna guru

tigirdu ni Fûraun su burkuyindu ni

yahatia du Sîrail duga-ã ada hunda

čênia-ã yidî minda togusoo, tômudu

morčindoo, hurgusa ŋgo yogusudiã,

tunda kohodurîe abustiri, čuo. Taa,

Fûraun sagahanu turo ada čêniã yitu

sagahanu turo yusopu, či. Mûsa

dômuri hunã Harûn ni sagahanu ada-ã

čitunnáã du tobus ; Mûsa muro ni

sagahanu ada-ã čîtiĩ du tobus.

Mûsa ajî hunã lôko muro di ôgun-

no togusuã, aũ hanayinno yugó. To

koi di čî sobči. Sobčinã, odi-ĩ sônduk

duyunu ni, su ôzi durusu tuyunu ni,

hôdi-ĩ du čunai yerkida Fûraun ga-ã

tigirdîčûku čuduroo, lôko tuguũ čenîe

togusoo, borsu čoŋi. Tuguũ čenoo,

zabči sônduk hunã duyunu ni hôdi-ĩ

du čunai, muro yagabi hunã hôdi-ĩ

čirri-ĩ hi čîĩ yiŋgal du.

To koi di čî eneũ bozudo, tumo

turo ôzi-ĩ ko hunã tuyini čihined. Taa,

hôdi-ĩ sôdug-ã odi-ĩ četu čoŋu ted.

Čoŋu teduã, kôi Fûraun gu-ã tûku.

Taa, Fûraun adibi hunã Asiya

Mazahim do čindiĩ haki. Lôko

hakinã, ômuri hunã Fûraun su yaha-

di : « Yuso yîduú, odo du makar » či.

Taa, Fûraun nuro daũwo yoŋ, tani

daarú, či.

Taa, Asiya odo du čoŋ. Lôko čoŋuã

tuguũ čabunnó togus, zaga gudi maša

čendîe yugonnó togus. Taa čoŋgu

tûrru adibi tuguũ čenîe barayindîčîki-

idi, Mûsa (Alla muro hi lahayi) dudoũ

hunã čudur, taa, tigiri yagabi tuguũ

čendu njendîe nugudosuri ni, či. Lôko

yoo činduã, yagabi ajî hunaã

yugudos. To koi di, Alla Mûsa ha

zabči tûku ajî hunã ha če.

Dagi Nêbii Allaa-ã Mûsaa-ã (Alla mu-

ro hi lahayi)

Maana Suura Feetihaa-ã

(Heridi-ĩ)

(1) Čer Allaa-ã du, Gunna du kiñimaldi-ĩ, Gunna du

owor zunni-ĩ. (2) Gagalti-ĩ Alla môori ôllugaa-ã. (3)

Gunna du kiñimaldi-ĩ, Gunna du owor zunni-ĩ; (4)

Môori yum ligamaa-ã (dîski buii-ĩ). (5) Nuro hi

borsu abidnindiri ni, nuro laũ borsu gurna-ã

barandiri. (6) Tiri dîli-ĩ tugudosudu. (7) Tiri anna

gali kohuãa, su maiduda gunná ni, mortuda gunnáã.

T ã Umor Hatab mii-ĩ (Alla muro hi ar-

diyi) du anna ôguzuu guru čêni turo

kubaa yidadu tûkudu yahatia du : Durdo

mugadudaa-ã yôo, aũ a abba ndurã čîdo

yîdie barandiri, či. Taa, Umor Hatab mi

amma ha nîgeĩ yîdumma ? či.

Taa, amma yahadi : Tani dîbidire ñaa yê

aaa yê .. ai taŋu turo yidi turo busahu abba

hundãa du čubu sugoo, abba hundã êĩ čoŋu

kuhu če čubabuã, nos. Taa, tani êĩ to dahu-

ã maaru kuhu yeru baburuã, nos, či.

Taa, to koi koo, nîdiri, či.

Taa, amma yahadi : dugusa ôguzuu garu

te. Abba taŋã nohodo ni, keniz tani yê odo

taŋã yê he yusopu tiyendudo. Tani hi tîdu-

wo, keniz-ã ni morčini, odo nurã ni

morčini, či.

Taa, Umor Hatab mi yunu turo či : wu-

na domonjini, či.

Taa, amma anna bosu čûkaã ha su

layinã, aũ a domondiyini, či.

Taa, Umor Hatab miyahadi : Zir abba-ã,

aũ a hi domonni ni ? či. Taa, Zir abba-ã

hûrumndugunu ni Uwuũ domoniri, durdo

mugadudaa-ã, či.

Taa, Umor Hatab mi yahadi : nuro am-

ma ha hananuú, čaa tedoo, nuro hi nîdiri,

či.

Taa, Zir abba-ã tani dominniri, durdo

mugadudaa-ã, či.

Taa, amma ted. Tumo gubuddi-ĩ ted,

nûnju-ĩ ted, nôguzuu-ĩ ted. Aũ gunna owor

hunã wudu, Zir abba-ã ha nohi čindi. To

koi di, čûku sôoli maahar gu-ã nerkaayinã,

amma gûmodudo li. Budi gûmodudo ni

lobtudo li durdo mugadudaa-ã Umor Hat-

ab mi gubugi-ĩ tuzu ni yunu turo, či :

Keniz-ã yê odo nurã yê dîhe nurã ha yer,

tani a muro tîdie, či.

Taa, Umor Hatab mi abagadi yogusu ni

yunu turo či : ndî yunu njûgurtuã, mbozoo,

haki yaaũ ndedi ? či.

Taa, amma yahadia du :

- Yire-ã anna-ã du morči čindi,

abuzurdo, či.

Taa, Umor Hatab mi Zir abba-ã nîgeĩ

domonnumma, či.

Taa, yahadi :

- Heru-ã anna du morči čindi abuzur-

do, či.

Taa, ada aũ nohodiã owor zunjindu ni

samaha ndurdo, čuo.

Taa, Umor Hatab mi nîgeĩ činã, yahatia

du : Samahadi-ĩ anna-ã du morči čindi

abusturdo, čuo.

Hûroira abba-ã (Alla muro hi ardiyi) yahadia

du : Kaaladudi-ĩ (Alla muro hi su sôlliyinu ni laha-

yi) yunu turo či, či : « Kôñoli taŋã gunna aerčanna

zoti aũ čeduã gunnóo, či. Taa, yahatia du :

Kaaladudo Allaa-ã wuna čedi ? čuo ! Taa, yahadia

du : Aũ tiyaasuã, arčanna zodi. Aũ asudiyinã, čed-

do » či.

Mêde Kaaladudi-ĩ yahadaã turo

Aũ yire du mugayinniĩ, aũ Kaaladudi-ĩ (Alla muro hi

su sôlliyinu ni lahayi) hi odo hunã yê abba hunã yê anna-

ã gunna du yê čudauã. Kaaladudi-ĩ (Alla muro hi su sôlli-

yinu ni lahayi) yahadia du :

« Aũ tani hi odo hunã yê Abba hunã yê anna-ã gunna

yê du tuyudaado togusunnáã, mugayinno gunú » či.

Kaaladudi-ĩ hi ndudai-ĩ mugadi

Ŋišeda čû-ã Yunu amma ha islemma du duyuniĩ, ŋišeda čû-ã. Aũ

ŋišeda čû-ã šaidčinoo, islemma du zoddo. Ŋišeda čû-ã

mura ada mura :

« Alla gunnóo, alla gudi yugonnó kor du šainaar. Ma-

huma kaaladudo Allaa kor du šainaar »

Mêde waddanaa-ã Tudaga du Alla gunna du bui, Alla gunna du bui

Alla gunna du bui, Alla gunna du bui

Alla gunnóo, alla gudi yugonnó kor du šainaar

Alla gunnóo, alla gudi yugonnó kor du šainaar

Mahuma Kaaladudo Allaa kor du šainaar

Mahuma Kaaladudo Allaa kor du šainaar

Haye sôllii-ĩ, Haye sôllii-ĩ

Haye kannahartii-ĩ, Haye kannahartii-ĩ

Alla gunna du bui, Alla gunna du bui

Alla gunnóo, Alla gudi yugó

Zir abba-ã yê yire-ã yê

Sagahanu nôguzuu-ĩ - Ndogudi (3). Larba-ã, 30 Ûktubor 2013 n, 25 Laya 1434

SODUR ZALAA-Ã Dîn nduru islemma

Gabčinã ndogudi ligîčîĩ hi su čî

Ôwurii hodo Hoo Lîbiyaa Adaga Tudaa-ã du čurui. Tôluhun-ã 0926658056 Yuna kakad-ã ha su čîkuã anna arbiyindaãa

Noo, kakad-ã torowo yidanú

Z aga numa dîne-ã du čîkuã gunna du ha-

nadudiĩ muro koi di, agasu-ã hurgusa to

hunã ha čîkuã, yogusu ni, taa êski di yuna yo-

gusaã, yahadi. Čîidi, agasu Lîbiyaa-a laũ ha-

ramma hoktudo. Mêde-ã hurgusa-ã du

gubudda. Ôwonni, mêde-ã munduga-ã gunna

togusudú. Ôwonni, yunu abagadi čîĩ, agasu-ã

bui-ĩ yê anna četuã yê karara haki yo-

gusudunná čoopi. Karara hundã munduga-ã

gunna bûlluũ yê anna guru hu samaltii yiŋgal

du toopuda, anna guru hu yê numa guru hu yê

abusti-ĩ gunnódi. Aya karar dî hi kôi yerkidaa

ndogusii-ĩ hi dagi baburi. Lôko agasu-ã bui-ĩ

hi Baŋgazi du yuna togusudaã yê to-

gusudîčikuã yê yerkida ôzida-ã yê pûlise

ôzida-ã yê suroni di titiĩ hiyinduã, yahadia

du : « Baŋgazi ŋgullahado kôi yerkidaa ndo-

gusi barayinú » či. To koi čîidi, dî yerkido

ôzide turo mannu suroni di nohudo yugonnáã,

kôi yerkidaa ndogusi barayini. Yunu gunna

du kînni hi njeniĩ, agasu kôi čabu numoi gun-

naa-ã njuro hunã mitira muru kora du kan-

jinnáã haki orroyinnáã, ŋgayi dî a kîle mitira

dûbo guru karar hibir du arbidudi-ĩ kor to-

gusunnó turo du orroyini ?. Zûzuro duramaa a

weti yê weti yê borsuã tuzîe baranduri. Tunda

ndogusi barandiri. Ndogusi-ĩ togusunnó to-

gusoo, hosu-ã tuhatu ni zaga togusiĩ

barandirîe barandiri. Ôwinne-ã ha yunu to

hundã ha čîĩ yê hundã yê gunna tuhatudu ni

ôwinne-ã yê agasu-ã yê kôi di bursa čîe

baranduri. Lîbiyana-ã huraa-ã ha agasu-ã laũ

wawaltuda ni bursa kudaanu yidado. Yuna

tûgohu nani čudurtiã yê yunu busamma ha

togusîčîĩ yê yuna hosu du tahatudiã yê yiŋgal

du. Agasu-ã wonnoko turo a čî, ôwinne-ã

wannoko turo a čîdo togusîe dakurú. Aya dagi

turo yunu turo činiĩ hi yaduduni : "Gûgur tu-

bazi čîidi, dîi durrú'', ôwinne-ã ôguli mêdee-ã

yê morto hosuu-ã yê kôi di čî.

Čučuũ du kînniĩ zabtudundu nani yunu

ŋgo tã kanjinã du togusiĩ, yadudo. Lîbiyana-ã

gunna mêdi a hi yayindu yudado "torowaa

šeešea-ã yibedido ŋûloori labbaraa Jamahiri-

yaa-ã'', mêdi a ŋgo têlbizin-ã du tubasi, ŋgo

yuguruũ yahadi, wečinî, mêdi guru hu ni gali

čini, guru hu ni zundu čini.. Čîidi, tumo turo

mannu čer yibedido a gu-ã hanandurdo yugó,

tunda wenege du arrai nuzomma buii-ĩ kor du

hanaduri, muro nuzomma dahu-ã, hal mêde

huna guru mûši mêde mana hûrodi hundã du

tawula-ã čubabiã du mêde hoktundunná

čîkuã, koi mêdi-ĩ tuzoo muro koi obonu-ã

četu tedi.

Nû ndurã a zabtudundu ni hiniri, hidi nurã

agasu-ã ha hiniri, wurtunnúu, yee bu layinu ni

mêde-ã ha šiĩ lôlo ho čeni ? ôwinne a mêde-ã

šiyi, tunda ŋgiša barandiri ŋgiša ada togusidiĩ

korã, kinedu yê čêgihe yê barayinîe koo man-

nu.

16

Arbidigo kôi kaka-

da labbaraa-ã duna

ndenii-ĩ

Ardanĩ Êliĩ mi

Bokur Guduyunnu mi Čabu yibedidaa-ã

E. mail :sodurzalaa@yahoo.com

Agasu mêdee-ã

Mahumaĩ Zai mi

Sogoddi-ĩ

Anna-ã, aũ hu kehe tûkudu čendîe to-

gusoo, îji hokundu tûkudu čendi. Taa, aũ guru

ni îji-ĩ gubudi ča ni kehe-ã so hi čai, aũ guru

ni kehe-ã gubudi ča ni îji-ĩ sogoi hi čai. Mura

du nani amba hunu yida.

Kehe-ã yaũ sogoi hi îji-ĩ yaũwo ni yunu

yesku kehe-ã tuma nuã ha su čunaiĩ hi sarčini.

Ôwonni, tirekene-ã du yuna soma bosiã sarči

kunu yogusi. Aši-ĩ hi ni njorti čuwadi, čenu

tirkene-ã du kekere ni yibedundú. Îji-ĩ du

gubudi kehe-ã yaũwo ni kefeyîn-ã kunu yo-

gusi.

Ôwonni, kehe-ã

četu îji ndeni-ĩ

adaga Tûrkee-ã. Ŋgo

mura, aũ ôsurdo

hundaã tigiroo, kehe

-ã četu îji ešet turo

ho čendi. Taa,

ôsurdi-ĩ îji-ĩ gubudi

čawo ni êgi čîddo

tûrru kômma su maša tûkudu čendi. Ôsurdi-ĩ

kehe-ã gubudi čawo ni êgi čîddo gunú, Maša-

ã kiye di tûku du čendi.

Nîgeĩ kehe-ã îji hokundu anna-ã ha čendi ?

Aũ pûlis Hîndian turo wurda hunã ŋila

dîyidom sã tuzoo du ndusko kitar gu turo a

morčinduã, êski di haki. Kubo hunã ha wešim

(ndobi) čîĩ yiŋgal du.

Aũ pûlis Hîndian Yenîš Rayunas Danyad

wurda hunã sagahanu 1989 ŋila hunã dîšee du

yigides. Lôko mura ha yûhudu kitar-ã ha su

kôdčinã, čakunu sugoo, layinã Bûmbei a čî

čudur. Taa, aũ buyuna ndiddo turo čoŋu turči.

Taa, šîgeĩ Yenîš hedis yohu ni, aŋgal

yudannódi ôwure tuzoo bos. Lôko kayinã, zaga

anna-ã hunã hakiniĩ bardi hi bos. Êršif pûlisa-ã

ha su ŋila mundu gunna anna mortudaã ladi hi

bos, muro sagahanu 2011 du pûlis togusiĩ

gubudi.

Yenîš yahadia du : « Tumo turo mannu zaga

anna nurã haŋiri tihineddo yugó » či. Oskobu

turonnu yidaã, kubo hunã ha su čer ajî hunaã

"Manda" tudopudo. Ôwonni, yahadia du : Êršif

yagabi ada čogunaa ŋgo du garčinã ha su čer

ŋgo numo du čîĩi haki. Taa, dugusa du laũ huna

guru četu tigiri hiyinã adibi gibi turo kûzi turo

du hayi čî tûkudu hokuo.

Yenîš yahadia du ôwonni, adimmi odo hunu

turo ŋgo morči, či. Oskobu yida yee yidannú

hiyinã ni kubo hunã ha wešim yida, či. Taa,

yugudosuã, tîrizi di hanayi.

Aũ pûlis Hîndian turo

wurda hunã morčindu

ŋila dîyidom sã tuzoo

činã êskidi haki

SODUR ZALAA-Ã Kakad labbaraa ôwurii hodo

Sagahanu nôguzuu-ĩ - Ndogudi (3). Larba-ã, 30 Ûktubor 2013 n, 25 Laya 1434

Gûri koi-ĩ kuši kizenu

Anna ilimnna-ã yahatida du guri duudu ko-ĩ

du yuguruiĩ kuši kizenu dunodo mannu togusi,

čuo. Amma tuma hunã gala ni yîneĩ hunã gali di

ko hunã du guri duudu yugurîe koo, to oskobu

kizeni saratan (kanser) kisiddii-ĩ mannu togusi.

Toi di, logotori tumaa gunú, logotori gudi kizena

to ga lanuwo, gali.

SODUR ZALAA-Ã

Bui yibedii-ĩ

Ali Šîdi mi

Tunda gunna ka numoa Tudaga-ã tûgi Lîbiyaa-ã

ha ka wêtigaa koi di bosîe barandiri