Jmagozwe

Lesley Koyi Wiehan de Jager María Gelmy Cauich Cocon, Ruth del Carmen Chuc Caamal maayat’aan nivel 5

Ichil u séesebkuxtal u nojkaajil Nairobi, náach ti’ jump’éelma’alob kuxtale’, kajlaja’an jump’éel múuch’ máanilxi’ipalalo’ob. Sáansamal ku kaxtiko’ob u kuxtalo’ob bey wamina’an u jeel k’iine’. Jump’éel ke’el ja’askabile’ táan uts’apiko’ob u nook’il le ku pixikuba’ob chen jo’op u wenelo’ob.Tu t’abajo’ob k’áak’ yéetel sojol uti’al u tselik u ke’elilo’ob.Juntúul xi’ipal ichilo’obe’ u k’aaba’e’ Jmagozwe leti’e’ u jachtáankelemil.

2

Jo’ ja’ab yaan ti Jmagozwee’ ka j-kíimij u yuumo’ob. Leti’e’ j-binijkajtal yéetel u ts’e’ yuum, ba’axe’ leti’e’ ma’ u k’áat u soobo’,mixtáan u tséentik uts, ku ts’o’okole’ ku seen ts’áik meyaj.

3

Chen jo’op u k’áatik wa ba’ax Jmagozweje’ ku ja’ats’al tumen uts’e’ yuumo’. Ka tu k’áataj wa je’el u páajtal u bin xooke’,jats’a’abij ka a’ala’ab ti’e’ “jach ts’u’uy polech ti’al a kaambal”.Óoxp’éel ja’ab máane’ ka j-púuts’ tu naay u ts’e’ yuumo’ ka káaju máan chen beyo’.

4

Talam u kuxtal máak táankab, ya’ab le paalalo’bo’ jach kumáansiko’ob talamil ti’al u kaxtik u yo’ocho’ob. Yaan k’iine kubisa’alo’ob kalabooso’ beyxan ku ja’ats’alo’ob. Chenk’ojanchajako’obe’ mixmáak áantiko’ob. Leti’obe’ kuch’uyikuba’ob ti’ le ba’ax ku ts’áabal ti’ob ikil u máano’obk’áatajo’, beyxan ikil u koniko’ob ba’alo’ob je’el ujelk’a’abéetale’. Le kuxtalo’ asab talam tu yo’osal le senkechba’ateilo’ob yaan ichil u jeel múuch’ilo’obo’, ku ba’ate’ilo’obyo’osal u yiliko’ob ti’ máax kun p’áatal le kúuchilo’obo’.

5

Jump’éel k’iine’ Jmagozwe táan u xíixtik le pulta’ míiso’ ka tukaxtaj jump’éel úuchben jaatal áanalte’. Tu ch’a’aj ka tupúustaj, ts’o’okole’ ka tu ta’akaj. Sáansamale’ ku waltik uti’al ucha’antik chen ba’ale’ ma’ u yojel xooki’.

6

Le oochelo’obo’ ku tsikbaltik u tsolelil u nojochtal juntúul xi’ipalyéetel bix uchik u súutul ajchum chem. Jmagozwe jach u k’áatle meyaj beyo’. Yaan k’iine’ ku tukultike’ leti’ meentik.

7

Táan u meentik ke’el, Jmagozwee’ jóok’ u k’áat u yo’och. Juntúulmáake’ j-náats’ tu yiknal. “Bix a beel in k’aaba’e’ Jtomas. Naats’kin meyaj waye’, jump’éel kúuchil tu’ux je’el u béeytal ikts’áiko’on tech janale’”. Bey uchak u ya’alik le máako’ ikil utuch’bik jump’éel k’an naj yéetel ch’oj u yóok’ol. “Kexi’ ka’talakech a ch’a’ a wo’oche’”. Jmagozwe’ yáax tu paktaj lemáako’ ka ts’o’oke’ le najo’, ka’ tu ya’alaj ti’e’, “kexi’e’” ka j-binij.

8

Uchak u máan le wi’inalo’obo’, le ma’ najo’obo’ suuklaj uyiliko’ob le Jtomaso’. Leti’e’ jach máan uts’ u yu’ubik u t’aanyéetel máako’obo’, bey xan yéetel le ma’ najo’obo’. Jtomase’ kuyu’ubik bix kajliko’ob. Leti’e’ juntúul utsil máak. Yaan lexi’ipalalo’obo’ chúun u bino’ob u ch’a’ob janal te k’an yéetelch’oj otocho’.

9

Jmagozwee’ táan u cha’antik u áanalte’o ka j-k’uch le Jtomaso’ka kulaj tu tsel, ka tu k’áatajti’: “Ba’ax ku ya’alik le tsikbalo’”, katu núukaj: “Táan u tsikbaltik yo’osal juntúul xí’ipal taak u meyajbey ajchum cheme’”. “Bix u k’aaba’ le paalo’”, ku k’áatik Jtomas.“Ma’ in wojeli’ tumen ma’ in wojel xooki’”, tu chambel núukaj.

10

Ka tu ka’a much’ajuba’obe’, Jmagozwee’ tu tsikbaltaj ti’ Jtomasbix uchak u kuxtal, tu tsikbaltaj yo’osal u ts’e’ yuum yéetelba’axten luk’ tu naayo’. Jtomase’ mix senkech t’aanaji’ chen tujach u’uyaj tulaakal, ba’axe’ ma’ tu yojeltaj ba’ax ken u ya’al ti’i’.Yaan súutuke’ ku tsikbalo’ob chen jo’op u janalo’ob.

11

Ka’ j-k’uch lajun ja’ab ti Jmagozwee’ síib u túumben áanaltetumen Jtomas. Tu’ux ku tsikbaltik bix úuchak u nojochtajjuntúul paal ti’ jump’éel chichan kaaj, chen ba’ale’ leti’e’ jach tukanaj u báaxt le wóoliso’. Jtomase’ tu xokaj ya’abkach máalal letsikbal ti’ Jmagozwe. Chen jump’éel k’iine’ tu ya’alaj teJmagozwe “k’a’abéet a bin xook ti’al a kaambal, ba’ax kawa’alik”. Ka tu tsolaj ti’e’ yaan jump’éel naj tu’ux je’el u béeytalu kajtale’ yéetel tu’ux je’el u béeytal u xooke’.

12

Jmagozwee’ tu tukultaj le tu’ux a’ala’ab ti’o’ chen ba’ale’ máantu tuukul: “Kux tun wa jach jaaj ts’u’uy polen u ti’al in kambalbey uchik u ya’alik in ts’eyuume’, kux tun wa kin seen ja’ats’alte’ kúuchila’, in wa’alike uts in kajtal je’el tu’ux yanena’”.

13

Tu ts’ikbaltaj u saajkil ti’ Jtomas. Ka tun máan le k’iino’obo’e’esa’ab ti’e’ je’el u páajtal jump’éel ma’alo’ob kuxtal ti’ leti’e’.

14

Bey uchak u bin kajtal ti’ jump’éel naj. Leti’e’ etkajlajij yéetelka’atúul palalo’obo’. Yaan kex lajun paalal ku kajtalo’ob te’elo’.Ku kajtalo’ob yéetel ts’e’ na’ Xcissy yéetel u yíicham, óoxtúulpeek’, juntúul miis yéetel juntúul k’o’ox taman.

15

Jmagozwee’ káaj u bin xook, jach talam uchik u káajal. Ya’abba’al k’a’abet u kanik, yaan k’iino’obe’ ku yóotik u p’atej, chenba’axe’ ku taal tu tuukule’ le ajchun chemo’ yéetel le jbáaxalwóoliso’. Je’exbix tun leti’obe’ ma’ tu p’atajubai’.

16

Leti’e’ kulukbal xook yáanal u bo’oy le ya’ax najo’, ka j-náatsJtomas tu yiknal, ka tu k’áataj ti’: “Ba’ax u yo’osal le ka xokiko’”.Ka tu núukaj ti’e’, “tu yo’osal juntúul xi’ipal tu xokaj uti’al usúutul ajka’ansaj: “Bix tun u k’aaba’ le xi’ipalo’”. Táan u che’ejJmagozwee’ ka tu núukaj ti’: “U k’aabae’ Jmagozwe”.

17

Cuentos para Méxicoglobal-asp.github.io/storybooks-mexico

JmagozweTexto: Lesley Koyi

Ilustraciones: Wiehan de JagerTraducción: María Gelmy Cauich Cocon, Ruth del Carmen Chuc Caamal

Este cuento se origina en el African Storybook (africanstorybook.org) y es presentada por Cuentos paraMéxico, que ofrece libros para niños en muchos idiomas que se hablan en México.

Esta obra está bajo una Licencia Creative Commons Atribución 4.0 Internacional.