januar-septembar 2005.sektora energije, hoteli itd. – svakako će uve-ćati ovaj iznos, čime se...

Republika Crna GoraMinistarstvo Finansija

JANUAR-SEPTEMBAR 2005.

WWWWWW..MMIINNIISSTTAARRSSTTVVOO--FFIINNAANNSSIIJJAA..VVLLAADDAA..CCGG..YYUU

BILTENBILTEN

BILTEN MINISTARSTVO FINANSIJA CRNE GORE

JANUAR-SEPTEMBAR 2005.

UPRAVE

PORESKA UPRAVA: www.poreskauprava.vlada.cg.yu

UPRAVA CARINA: www.gom.cg.yu/carine

UPRAVA ZA ANTIKORUPCIJSKU INICIJATIVU: www.antikorup.vlada.cg.yu

UPRAVA ZA SPREČAVANJE PRANJA NOVCA: www.gom.cg.yu/aspn

UPRAVA ZA NEKRETNINE: www.nekretnine.cg.yu

6

UVOD (Ministar finansija, dr Igor Lukšić)

EKONOMSKE I FISKALNE MOGUĆNOSTI CRNE GORERezidentni savjetnik MMF-a za SCG u Beogradu, Harald Hiršhofer

ZAVRŠNI RAČUN BUDŽETAPomoćnik ministra za Sektor trezora, Dušan Perović

PRIVATIZACIJA KAPITALA U AKCIONARSKIM DRUŠTVIMA- BERZANSKA PRODAJA - Pomoćnik ministra za korporativne usluge i imovinsko -pravne poslove, Krsto Racković

IZMJENE I DOPUNE ZAKONA O PDV-U Pomoćnik ministra za poreski i carinski sistem, Koviljka Mihailović

UPRAVLJANJE DRŽAVNIM DUGOM CRNE GORENačelnik za upravljanje javnim dugom, mr Nikola Vukićević

KREDITNI REJTING CRNE GOREPreuzeto iz Izvještaja Agencije Standard / Poors

SADRŽAJ

6

8

9

11

13

16

20

7

22

24

25

26

29

30

32

34

37

42

44

MEĐUNARODNA SARADNJA Pomoćnik ministra za privredu, finansije, međunarodnusaradnju i sistem igara na sreću, mr Milorad Katnić

EVROPSKE INTEGRACIJESavjetnik ministra za saradnju sa EU i MFO, Danijela Jauković

RAZVOJ I AKTIVNOSTI UNUTRAŠNJE REVIZIJEPomoćnik ministra za internu reviziju, Mila Barjaktarović

REFORMA MEĐUBANKARSKOG PLATNOG SISTEMA -PRIHODNI MODELPomoćnik ministra za trezor, Dušan Perović

RESTITUCIJAPomoćnik ministra za korporativne usluge i imovinsko -pravne poslove, Krsto Racković

SISTEM IGARA NA SREĆU Odsjek MF za igre na sreću

REFORMA VOJSKE U CRNOJ GORI I FINANSIRANJE REFORMI Savjetnik za budžet odbrane u Ministarstvu finansija, mr Mijajlo Savović

ZAKONODAVNE AKTIVNOSTI MF, PRESJEK - JANUAR/SEPTEMBAR 2005PR SLUŽBA MF

NAJVAŽNIJE AKTIVNOSTI MINISTRA PRESJEK - JANUAR/SEPTEMBAR 2005PR SLUŽBA MF

ISTORIJAT - CRNOGORSKI MINISTRI FINANSIJAIzvor: knjiga dr Predraga Goranovića "Fiskalna ekonomijaCrne Gore"

MAKRO-FISKALNA KRETANJA

Bilten Ministarstva finansija januar-septembar 2005. godine

BROJ:1

IZLAZI: kvartalno

IZDAVAČ: Ministarstvo finansija Crne Gore

ZA IZDAVAČA: dr Igor Lukšić

UREDNIK: Ana Miljanić

UREĐIVAČKI ODBOR: Koviljka Mihailović, Milorad Katnić,

Milan Dabović

ASISTENT UREDNIKA: Biljana Bataković

PREVODILAC: Jelena Čađenović

DIZAJN: Adil Tuzović

KONTAKT: PR SLUŽBA MINISTARSTVA FINANSIJA

TEL: +381 81 224 581

FAX: +381 81 224 450

E-MAIL: [email protected]

WEB: www.ministarstvo-finansija.vlada.cg.yu

ADRESA: Stanka Dragojevića br 2, Podgorica

ŠTAMPA: NJP Pobjeda

TIRAŽ: 400

Sa velikim stepenom sigurnosti možese reći da Crna Gora ulazi u završnu fazu svogtranzicionog procesa. Niz novih zakona done-senih u prethodnom periodu, privatizacioniproces koji je u zamahu i otpočete strukturnepromjene u sistemu socijalnog osiguranjasvjedoče o tome. Uspješna realizacija zadata-ka definisanih originalnom, a potom ne-davno revidiranom Agendom ekonomskih re-formi, stvara osnovu za nastavak tog procesai kasnije post-tranziciona iskušenja, među ko-jima su nezaposlenost i visoko učešće javnepotrošnje u BDP. Iako je nezaposlenost posli-je dužeg perioda ispod 20% i ima trend pada,što je karakteristika i javne potrošnje koja seza 2006 projektuje na nivou od oko 45%, tesu veličine ipak veoma visoke i traže sprovo-đenje ekonomske politike, kakve su politikaliberalizacije tržišta rada i snažne strukturnereforme, koja će dovesti do daljeg pada tih ve-ličina. Preduslovi za dugoročni rast i razvoj su,međutim, ispunjeni - makroekonomska si-tuacija je stabilna, inflacija niska, budžetskideficit ima snažnu opadajuću tendenciju, kaoi javni dug, dok kamatna stopa pokazuje po-stepeni pad, što govori o smanjivanju opštestope rizika u Crnoj Gori. Činjenica je da te-kući račun sa inostranstvom i dalje pokazujevisok nivo deficita, iako je u zemljama u raz-voju, u situaciji ostalih izbalansiranih katego-rija on prosto neminovan. Ohrabrujuće je daje značajnim dijelom uzrokovan tražnjom ge-nerisanom stranim direktnim investicijama izaduženjima, s' ciljem ulaganja u razvoj infra-strukture i turističkog sektora, što na dugi rokima snažnu razvojnu orijentaciju. Pored mak-roekonomske stabilnosti, glavni ciljevi pro-movisani Agendom su povećanje ekonomskihsloboda, eliminisanje poslovnih barijera, za-štita imovinskih prava i smanjivanje korupci-je.

Složen i sveobuhvatan proces tran-sformacije našeg društva podrazumijeva par-ticipaciju svih njegovih struktura, usljed bro-jnih izazova koji se nameću na putu moderni-zacije. Učešće i podrška građana su ključni ka-ko bi bio promovisan novi set vrijednosti, ko-ji će obezbijediti dugoročno održiv rast i raz-voj, kvalitativno iskazan kroz viši životni stan-dard svakog od nas i institucije koje stimulišupreduzetnički duh i inovativnost. Istovreme-no, za nas je veoma važno da u tako složenomprocesu učestvuju i predstavnici privrede,odnosno privatnog sektora koji kreiraju do-maći bruto proizvod. Zadovoljstvo mi je štomogu konstatovati da je proces aktivnog par-ticipiranja privatnog biznisa u kreiranju eko-nomskih politika iz godine u godinu jači.Institucionalizacija učešća preduzetnika uovom procesu daje garancije da će nova za-konska rešenja biti u funkciji razvoja stimula-tivnog, transparentnog i za sve jednakog pos-lovnog okruženja.

Rezultati u implementaciji reformi,formiranju stabilnog institucionalnog po-slovnog okruženja i poboljšanju pozicije CrneGore na međunarodnom globalnom tržištudoveli su i do dobijanja solidnog državnogkreditnog rejtinga (BB) kod renomirane me-đunarodne institucije za procjenu kreditnogrizika – Standard & Poor’s. Politika uklanjanjabiznis barijera rezultirala je značajno poje-dnostavljenim procedurama za ulazak na trži-šte, uz posvećenost nastojanjima da se sličnereforme implementiraju u fazi izlaska sa tržiš-ta. Isto tako, nastojanje za smanjivanjemtroškova poslovanja u cilju reduciranja siveekonomije i stvaranja uslova za brži rast BDPsvoj ishod imaju u prvoj fazi smanjivanjaopšteg opterećenja na plate za 10% i svođenjuporeza na dobit na 9%, što je među najnižimstopama u Evropi. Izvještaji MMF- a o situa-

BILTEN Ministarstva finansija CG/januar-septembar 2005.

8

Zadovoljstvo mi je da vam predstavim Bilten Ministarstva finansija Crne Gore koji ovomprilikom pokrećemo sa željom da približimo svim zainteresovanim opšta ekonomska ifiskalna kretanja u našoj državi. Namjera nam je da dodatno unaprijedimo fiskalnu

transparentnost u Crnoj Gori kao jedan od standarda kojih se pridržavaju razvijene zemlje.Naravno, ovo je tek početak, dakle prvi broj Biltena za koji nam je intencija da preraste ukvartalni, kako bi se obezbijedio kontinuitet informisanja javnosti o važnim parametrima naosnovu kojih nastojimo da objasnimo sopstvenu stvarnost. Dozvolite da na početku, uokviru prvog broja Biltena Ministarstva finansija Crne Gore ukažem na nekoliko važnihaktivnosti i glavnih karakteristika procesa sprovođenja ekonomskih reformi u Crnoj Gori...

POŠTOVANI,

KONTAKT:

TELEFON: +381 81 242-835 FAX: +381 81 224 450E-MAIL:[email protected]:www.ministarstvo-finansija.vlada.cg.yu

MINISTAR FINANSIJA CRNE GORE dr IGOR LUKŠIĆ

ciji u Crnoj Gori bilježe konstantno poboljša-nje i ispunjavanje dogovorenog programamjera koje proizilaze iz aranžmana sa tommeđunarodnom institucijom. Kao rezultattoga, očekivano je uspješno zaključenje pos-tojećeg aranžmana. Naredni očekujem da ćeCrna Gora raditi posebno sa ovom instituci-jom na, da kažem, još višem nivou reformskihzahtjeva.

Ostvareni izvorni prihodi Budžeta Re-publike (dakle, bez privatizacionih prihoda)za prvih 8 mjeseci ove godine veći su za 14,66% od iznosa ostvarenog za isti period pre-thodne godine i u punoj su ravni sa planomza tekuću godinu, što govori o postepenomali sigurnom smanjivanju učešća sive ekono-mije, nastale kao posljedica međunarodneizolacije početkom 90tih godina prošlog vije-ka. Efikasan rad, prije svega Poreske i Upravecarina omogućio je značajnu kompresiju de-ficita tokom 2005. godine, čime se stvarajuuslovi da u okviru fiskalne politike za tekućugodinu, u skladu sa programom sa MMF-om,smanjimo određene dugove-neizmirene bu-džetske obaveze iz prethodnog perioda, čimebi od 2007. godine sistem javne potrošnje biou potpunosti konsolidovan.

BDP pokazuje napredak, o čemu go-vori ostvarenje u 2004. godini od 3,7% naprema 2,7% projektovanog rasta, da bi premaprocjeni Ministarstva finansija u prvoj polo-vini 2005. godine dostigao realni rast od oko5%. S druge strane, konsolidovani budžetskideficit bez projektnih zajmova je tokom 2004godine bio na nivou od 2,1%, dok bi tokomove godine mogao, uključujući projektnezajmove, biti značajno ispod 3%.

Korišćenjem Eura, jake i stabilne valu-te inflacija se svela na jednocifren broj. U2004. godini umjesto planiranih 4.5% inflaci-ja je iznosila 4.3%. Negativna stopa inflacijekoja je, prvi put posle 1994 godine zabilježe-na u julu, a koja je iznosila minus 0,2 %, kaoi ukupna ovogodišnja stopa inflacije koja jeza prvih 8 mjeseci iznosila 1,1% ohrabruje igovori o tome da je uvođenje eura imalo po-zitivan uticaj na crnogorsku ekonomiju. Ne-sporno je dakle da će, na osnovu dosadašnjihkretanja, stopa inflacije biti na nivou proje-ktovane za 2005. godinu - 3.5%.

Ukupni javni dug je pao sa 85.9% u2002. godini na 44.8% u 2004. godini zahva-ljujući reprogramiranom dugu Svjetskoj ban-ci, otpisu 51% obaveza prema Pariskom Klubui činjenici da Republika Crna Gora nema oba-veza prema Londonskom klubu kreditora.Domaći dug se rapidno smanjio tokom ovegodine usljed značajnih privatizacionih pri-hoda, tako da bi na kraju tekuće godine mo-

gao iznositi oko 8% - što je rezultiralo padomkamatne stope na državne zapise na ispod2%, dok bi prema ESA-95 spoljni dug bio oko31% BDP.

Kada je u pitanju privatizacija i dire-ktna strana ulaganja, cilj za 2005. godinu pos-tignut je, praktično u prvom kvartalu nakonuspješne privatizacije Telekoma, dok je zaprvih pola godine zabilježeno iznad 200 mi-liona SDI. Privatizacioni procesi koji slijede

KAP, Podgorička Banka, Brodogradilište, diosektora energije, hoteli itd. – svakako će uve-ćati ovaj iznos, čime se stvaraju značajni izvo-ri finansiranja mnogih infrastrukturnih pro-jekata. Očekujem da do kraja ove godine pre-ko 90% našeg bankarskog sektora bude priva-tizovano.

Oblast koju u Ministarstvu finansijadržimo visoko na listi prioriteta je impleme-ntacija Zakona o restituciji. Očekujem dauskoro krenu i prve isplate po ovom osnovuiz Fonda koji se puni prije svega dijelom pri-vatizacionih prihoda. Smatram da nemauspješno okončane tranzicije ukoliko i pitanjerestitucije, u okviru politike zaštite privatnihsvojinskih prava, nije adekvatno riješeno.

Svjesni smo, dakle, da je puno urađe-no, ali i da mnogo toga još predstoji, poseb-no tokom integracionog procesa Crne Gore.Implementacija evropskih standarda je uveli-ko u toku, iako je dug put pred nama.

Ministar finansijadr Igor Lukšić


9

Zahvaljujući ambicioznom programu pri-vatizacije Vlade Crne Gore, Crna Gora setransformiše u raznovrsnu tržišnu eko-

nomiju orjentisanu ka pružanju usluga. Stra-ni investitori i dalje pokazuju veliko intereso-vanje i povjerenje u privredu i politiku CrneGore, investirajući oko 300 miliona Eura sa-mo u tekućoj godini, u direktnim investicija-ma - u Telekom, hotele i industriju. Broj ne-zaposlenih je smanjen sa 70.000, u junu2003. na 55.000, kako je zabilježeno prošlogjuna.

Vođenje promišljene fiskalne politike iodržavanje nivoa zarada doprinijelo je stabili-zaciji privrede. Deficit u javnom sektoru za-bilježio je pad sa 4.9% BDP, 2003. na očekiva-nih 2.7% ove godine, a što je naznačajnije, za-hvaljujući veoma uspješnom uvođenju PDV-a.Istovremeno, došlo je do umjerene, ali zna-čajne preorjentisanosti sa javne potrošnje nainvestiranje. Što se tiče sindikata i poslodavcatreba pohvaliti njihovu umjerenost u pogleduzahtjeva za povećanje zarada, što je dovelo domeđunarodne konkurentnosti i porasta za-poslenosti. Zahvaljujući vođenju ovako dobrepolitike, inflacija se zadržala na 3-4%. Ipak,ostajemo zabrinuti zbog situacije u pogleduvisokog nivoa deficita tekućeg računa; izvozneperformanse su slabe, iako je ove godine doš-lo je procvata u oblasti turizma, ostvariva-njem impresivnog dvocifrenog procenta.

KOJE SU PREDSTOJEĆE MOGUĆNOSTI I IZAZOVI?

Kao prvo, fiskalne politike će zahtije-vati prilagođavanje potrošnje, sa ciljem ostva-rivanja nultog deficita i značajnog smanjenja

javnog duga u srednjeročnom periodu. Ra-zlog ovog konzervativnog pristupa je u tomešto je nakon uvođenja Eura kao valute na nebaš raznovrsnom privrednom tržišu Crne Go-re, potrebno razviti fiskalnu stabilnost dokgod postoji povoljno okruženje. Poput Egiptau vrijeme faraona, u priči o Jozefu i staromzavjetu, Crna Gora sada prolazi kroz prosperi-tetne godine: ostvaruje se profit od turizmazahvaljujući sve većoj evropskoj potražnji ko-ja je uslovljena strahom od terorizma i pri-rodnih katastrofa, koje su nanijele ogromneštete dalekim destinacijama; cijene alumini-juma i čelika su u velikoj mjeri povećane zaimpresivnih 5% ekspanzije globalne privre-dne aktivnosti u prošloj godini. Međutim,može lako doći do preokreta ovih pozitivnihtrendova i u slučaju spoljnjeg, negativnog uti-caja, potrebno je obezbijediti takvu fiskalnupoziciju koja može zaštititi stopu zaposleno-sti i privredu od tih negativnih eksternih uti-caja.

Fiskalno prilagođavanje zasnovano napotrošnji treba da se fokusira na veliki broj za-poslenih u javnom sektoru, gdje izdaci za ra-dnu snagu iznose više od 10% BDP-a ili višeod četvrtine od ukupne javne potrošnje, u te-kućoj godini. Očigledno da je neophodnopažljivo razmotriti koje su to vrste usluga ko-je javni sektor treba da pruži u predstojećemperiodu i na koji način će privući, zadržati imotivisati najbolje državne službenike u pru-žanju ovih traženih javnih usluga. Drugi iza-zov je smanjenje transfera i subvencija čijiiznos dostiže otprilike polovinu ukupnog iz-nosa javne potrošnje. U ovoj kategoriji, biće

neophodno pažljivo procijeniti odgovarajućinivo socijalnih usluga i zaštite, i pružiti ih ponižim cijenama i što efikasnije. Temeljna ana-liza postojećih programa i međunarodnog is-kustva u pogledu ovakvih dalekosežnih refor-mi je značajna radi postizanja potrebnogdruštvenog konsenzusa.

Kao drugo, Crna Gora će morati daostvari što veću konkurentnost svog nazna-čajnijeg resursa, a to su ljudi. Pojavljuje se či-tav niz izazova. Najbitnije je da se poboljšaproduktivnost radne snage, time što će seomogućiti uskostručni i ciljni programi zaobrazovanje, obuku i prekvalifikaciju radnesnage. Štaviše, radi postizanja efikasnosti ka-dra, treba smanjiti uticaj starog socijalističkognačina zapošljavanja. Poslodavci kao i zapo-sleni treba da imaju slobodu pri promjeniposlova, u toku i van sezonskih ugovora o za-pošljavanju. Time bi se stvorili uslovi za boljuprilagođenost privrede eventualnim negativ-nim uticajima spolja. Inicijative za efikasnijirad i produktivnost moraju biti propraćeneplatama koje se zasnivaju na učinku zaposle-nih i moraju stvoriti mogućnost za napredo-vanje na poslu i adekvatnu plaćenost najbo-ljih radnika.

BILTEN Ministarstva finansija CG januar-septembar 2005.

10

Predstavnik Međunarodnog monetarnog fonda

za Srbiju i Crnu Goru,

HARALD HIRSCHHOFER

EKONOMSKE I FISKALNE MOGUĆNOSTI CRNE GORE

DO SADA OSTVARENI POZITIVNI REZULTATI U OBLASTI STRUKTURNE REFORME IMAKROEKONOMSKE STABILIZACIJE

Shodno odredbama Zakona o budžetuMinistarstvo finansija - Državni trezor je u oba-vezi da priprema Završni račun države. Nacrt za-kona o završnom računu budžeta Republikedostavlja se Vladi Republike Crne Gore do 15.maja, a Vlada do kraja maja utvrđuje njegovpredlog i dostavlja ga Skupštini do kraja jula.

Odredbama člana 51 citiranog zakonadecidno je propisano šta treba da sadrži Za-vršni račun budžeta (države i opštine), i to:

1) izvještaj spoljne revizije;2) početno i završno stanje Konsoli-

dovanog računa Trezora;3) pregled izvršenih odstupanja u

odnosu na planirane iznose;4) izvještaj o uzetim zajmovima;5) izvještaj o izdacima budžetskih re-

zervi;6) izvještaj o garancijama datim to-

kom fiskalne godine.Zakonom o državnoj revizorskoj insti-

tuciji propisano je da danom podnošenjaprvog godišnjeg izvještaja državne revizorskeinstitucije prestaje obaveza da se uz Završniračun Budžeta Države dostavlja izvještajspoljne revizije, a odredbama citiranog Zako-na da Državna revizorska institucija po-sebnim izvještajima obavještava Skupštinu iVladu o naročito značajnim i važnim pitanji-ma.

Shodno navedenim propisima, Mini-starstvo finansija - Državni trezor je 16. maja2005. godine dostavilo Vladi Republike Nacrtzakona o Završnom računu Budžeta Republi-ke za 2004. godinu, a Vlada je utvrdila njegovpredlog na sjednici od 2. juna 2005. godine.Predlog zakona o Završnom računu BudžetaRepublike za 2004. godinu, upućen je Sku-pštini RCG 3.juna 2005.godine.

Sadržina Predloga zakona o za-vršnom računu Budžeta RCG za 2004. go-dinu:

Završni račun Budžeta Republike za2004. godinu urađen je u skladu sa Međuna-

rodnim računovodstvenim standardima zajavni sektor na gotovinskoj osnovi - odnosnona bazi novčanih tokova i zakonskim propisi-ma kojima se regulišu javni prihodi i rashodi,odnosno u skladu sa odredbama Zakona obudžetu, kao i drugim propisima relevantnimza Budžet Republike.

Politika javne potrošnje u 2004. godi-ni zasnivala se na konceptu ekonomske poli-tike koju je utvrdila Vlada Republike kao logi-čan nastavak sprovođenja četvorogodišnjegprograma Vlade koji proizilazi iz Agende eko-nomskih reformi i posebnih agendi upravnihi obrazovnih reformi.

Politika budžetske potrošnje za 2004.godinu imala je za cilj smanjenje budžetskogdeficita, odnosno finansiranje budžetskih ra-shoda iz realnih izvora u čemu je posebanznačaj imala dosledna primjena reformisanogporeskog sistema, veća finansijska disciplina,efikasnija naplata poreskih obaveza i efikasni-je servisiranje domaćih i ino obaveza prekojedinstvenog sistema Državnog trezora.

Upravljanjem novcem kroz sistem tre-zora obezbjeđuje se racionalizacija potrošnjeu sistemu javnih finansija i minimiziranjetroškova po osnovu pozajmica, veća stabi-lnost u finansiranju javne potrošnje i prilago-đavanje sistema finansija standardima među-narodne zajednice. Prioritet u izvršavanjubudžetskih obaveza imale su obaveze koje seodnose na finansiranje osnovnih funkcijadržavnih organa: obrazovanja, kulture, reali-zacija socijalnog programa, podsticaj razvojapoljoprivrede i turizma kao strateških granaprivrednog razvoja Crne Gore, realizacija pro-grama javnih radova, kreditiranje malih isrednjih preduzeća i podsticanje njihove ko-nkurentske sposobnosti, realizacija finansi-jske podrške privredi i programa prestruktu-riranja preduzeća i obezbjeđivanje subvencijaza izvozno orjentisana preduzeća. Sredstvadobijena u procesu privatizacije prioritetnosu se ulagala u promjenu privredne strukture


11

PREDLOG ZAVRŠNOG RAČUNABUDŽETA REPUBLIKE ZA 2004. GODINU

OSNOVNI CILJEVI EKONOMSKE POLITIKE - AFIRMACIJA RAZVOJNE KOMPONEN-TE, POVEĆANJE PROIZVODNJE I USLUGA, POSEBNO ONIH KOJE SU USMJERENENA IZVOZ, SUZBIJANJE SIVE EKONOMIJE I NJENO UVOĐENJE U REGULARNEEKONOMSKE TOKOVE, DINAMIZIRANJE PRIVATIZACIJE, POVEĆANJE ZAPOSLE-NOSTI I INTEGRACIJE PRIVREDE U MEĐUNARODNE EKONOMSKE TOKOVE ISTVARANJE POVOLJNOG AMBIJENTA ZA PRILIV STRANOG KAPITALA, IMALI SUDOMINANTNU ULOGU U POLITICI JAVNE POTROŠNJE.

KONTAKT:

TELEFON: +381 81 202 145

FAX: +381 81 202 146

E-MAIL:[email protected]

WEB:www.ministarstvo-finansija.vlada.cg.yu

POMOĆNIK MINISTRA FINANSIJA ZA TREZOR

DUŠAN PEROVIĆ

preferirajući preduzetništvo i mali i srednjibiznis, razvojne projekte i rast zaposlenosti.

Implementacija programskog budžetau toku 2004. godine urađena je u svrhu štokvalitetnije realizacije vladinih ciljeva kao ipreciznijeg definisanja programa i aktivnosti

kojima se ti ciljevi ostvaruju. Programski bu-džet urađen je za Ministarstvo pomorstva isaobraćaja i Zavod za izvršenje krivičnih sa-nkcija.

Programskim budžetom iskazana jedjelatnost budžetskih korisnika i dodatneaktivnosti, shodno važećim zakonskim propi-sima radi poboljšanja kvaliteta djelatnosti ipostizanja boljih programskih rezultata.

Budžetska potrošnja za 2004. godinuje na nivou planirane, a dinamika i strukturaprimitaka i izdataka se mijenjala tokom godi-ne rebalansom Budžeta i preusmjeravanjemsredstava po pojedinim izdacima i potroša-čkim jedinicama u skladu sa Zakonom obudžetu.

Učešće Budžetske potrošnje u brutodomaćem proizvodu je nešto niže u odnosuna planirano i iznosi 29,78%. Smanjen jebudžetski deficit koji za 2004. godinu iznosi17,78 mil. eur, a neizmirene obaveze BudžetaRepublike su manje za 21,72 mil. eur. Na tajnačin ostvarena je jedna veoma važna pret-postavka za uspješnu realizaciju ekonomskepolitike za 2004. godinu.

Primici Budžeta Republike za 2004.godinu iznose 436,91 mil. eur a izdaci 439,24mil. eur što znači da su za finansiranje izdata-

ka korišćeni depoziti iz 2003. godine u iznosuod 2,33 mil. eur. Obzirom da je stanje depo-zita na kraju 2003. godine iznosilo 15,71 mil.eur, te da je došlo do njihovog pada u toku2004.godine, to stanje vladinih depozita nakraju 2004. godine iznosi 13,37 mil. eur.

Izvorni prihodi Budžeta Republike(bez prihoda od privatizacije) ostvareni su uiznosu od 372,78 mil. eur, uz dominantnoučešće - poreza 337,51 mil. eur ili 90,54%, za-tim taksi 7,13 mil. eur ili 1,91% i ostalih repu-bličkih prihoda 28,12 mil. eur ili 7,54%.

U strukturi poreza najznačajniji udioimaju porez na dodatu vrijednost i akcize219,62 mil. eur ili 65,07%, koji je rezultat uvo-đenja poreza na dodatu vrijednost čije pre-dnosti se ogledaju u većoj poreskoj izdašno-sti, boljoj zaštiti od poreske evazije i efikasnosuzbijanje sive ekonomije.

Porez na dohodak fizičkih lica uče-stvuje sa 61,24 mii. eur ili 18,14%, porez nameđunarodnu trgovinu i transakcije 36,65mil. eur ili 10,86%, a porez na dobit preduze-ća 16,53 mil. eur ili 4,81%.

Rashodi Budžeta Republike u iznosuod 390,56 mil. eur ostvareni su po osnovu:

- tekućih rashoda 350,54 mil. eur ili89,75%

- kapitalnih izdataka 12,65 mil. eur ili3,24%

- neto datih pozajmica i kredita 4,66mil. eur ili 1,19%

- ostalih izdataka i budžetskih rezervi22,71 mil. eur ili 5,81%

U strukturi tekućih rashoda bruto za-rade učestvuju sa 151,44 mil. eur ili 43,20%,zatim besteretna davanja i socijalne benefici-je 103,78 mil. eur ili 29,61%, rashodi za mate-rijal i usluge 46,91 mil. eur ili 13,38%, subve-ncije 8,48 mil. eur ili 2,42%, kamate po do-maćim i ino kreditima 24,02 mil. eur ili6,85%, ostala lična primanja 12,94 mil.eur ili3,69%.

Razliku između izvornih prihoda (bezprihoda od privatizacije) i rashoda u iznosuod 17,78 mil. eur čini budžetski deficit a po-kriven je donacijama 6,95 mil. eur, privatiza-cionim prihodima 3,54 mil. eur, depozitima2,33 mil. eur, i neto kreditnim zaduženjem4,96 mil. eur.

Napomena: Tekst Predloga zakona o Za-vršnom računu Budžeta Republike za 2004.godinu, sa detaljnim obrazloženjem, nalazise na sajtu Ministarstva finansija (www.ministarstvo-finansija.vlada.cg.yu).

BILTEN/IZVJEŠTAJ ZA PERIOD JANUAR-SEPTEMBAR 2005.

12

Pomoćnik ministra finansijaza Sektor Trezora

DUŠAN PEROVIĆ

ODSJEK DRŽAVNOG TREZORA ZA RAČUNOVODSTVENE USLUGE, IZVRŠENJE BUDŽETA IOBRAČUN ZARADA


13

Na osnovu plana privatizacije, u prvojpolovini 2005 godine proces privatizacije na-stavljen je intenzivnijim tempom, sa ciljem da-ljeg ubrzanja, čime će se obezbijediti povećanjekonkurentnosti i efikasnosti funkcionisanjadruštva i privrede u cjelini.

Plan privatizacije za proteklu i 2005 go-dinu predviđa i metod berzanske prodaje prili-kom privatizacije državnog kapitala, uglavnomu odnosu na akcionarska društva u kojima drža-va posjeduje manji procenat vlasništva, koji nebi bio interesantan za druge vidove privatizacijekao što su tenderska, aukcijska i drugi vidoviprodaje.

Ministarstvo finansija je u saradnji saAgencijom za prestrukturiranje privrede i stranaulaganja, u maju protekle godine bilo zaduženoda iznese na berzansku prodaju akcije državnogkapitala u 26 akcionarskih društava (na osnovuplana privatizacije i zaključaka Vlade RCG).

U prethodnom postupku utvrđivanjavrijednosti ovih akcija državnog kapitala, nji-hove cijene usklađene su sa cijenama akcija ko-je su "državni fondovi" prethodno iznijeli naberzansku prodaju. Ponuđene akcije na berziprodaju se u paketima sa zadrškom od dva da-

na, što omogućava postizanje najpovoljnije ci-jene.

Berzanska prodaja je u domenu potpu-nih ovlašćenja vlasnika (državnih fondova idržave) i svaki vlasnik može samostalno proda-vati akcije na način i po cijeni koja ne mora bitiusaglašena sa ostalim vlasnicima.

U martu 2005 godine Ministarstvo fi-nansija iznijelo je na berzansku prodaju akcijedržavnog kapitala u još šest akcionarskih druš-tava, što ukupno čini 32 akcionarska društva za2004 i 2005 godinu.

Posebna povoljnost ovog vida privati-zacije, koji omogućava Zakon o ino dugu i de-viznoj štednji građana i Uredba o konverzijištednje građana u obveznice je da se te akcijemogu kupovati i obveznicama stare devizneštednje prije roka njihovog dospijeća. Na tajnačin postiže se dvostruki efekat - pospješujese proces privatizacije i značajno se relaksiraobaveza države po osnovu isplate obveznicastare štednje građana.

Od ukupno 32 akcionarska društva čije sudržavne akcije iznijete na berzu, do sada suprodate akcije u osam preduzeća:

AKCIONARSKO DRUŠTVO BROJ AKCIJA PONUĐENA CIJENA OSTVARENA CIJENA IZNOS PLAĆEN OBVEZNICAMA IZNOS PLAĆEN U NOVCU

1. GP »Radnik Invest« 11.470 1,97 3,50 40.145,00 2Bijelo Polje

2. »Radnik Komerc« 2.145 1,31 2,80 6.006,00Bijelo Polje

3. AD Zavod za izgradnju 30.996 1,20 3,00 92.988,00Budva

4. "Solar-Elastik" 17.431 1,447 1,447 25.222,60Podgorica

5. AD "Gornji Ibar" 1.587 2,00 2,00 3.174,00 Podgorica

6. »Ibar promet« 224 2,00 2,00 435,00 Rožaje

7. GP »Radnik beton« 14.286 0,26 0,26 3.695,79Podgorica

8. IN "Marko Radović" 61.908 0,20 0,20 12,561,23 Podgorica

UKUPNO: 164.535,60 16.692,02UKUPNO: 164.535,60 16.692,02

AKCIONARSKO DRUŠTVO BROJ AKCIJA PONUĐENA CIJENA OSTVARENA CIJENA IZNOS PLAĆEN OBVEZNICAMA IZNOS PLAĆEN U NOVCU

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

PRIVATIZACIJA KAPITALA UAKCIONARSKIM DRUŠTVIMA

POMOĆNIK MINISTRA ZA KORPORATIVNE USLUGE

KRSTO RACKOVIĆ

KONTAKT:

TELEFON: +381 81 225 160,

FAX: +381 81 224 280



- BERZANSKA PRODAJA -


14

RED. BR. AKCIONARSKO DRUŠTVO BROJ AKCIJA PROD.CIJENA EUR

1 2 3 4

1. Industrijaimport - Industrijaimpex AD Podgorica 168 3,65

2. HK Agrokombinat »13 JUL« AD Podgorica 210 3

3. Đaido Metal AD Kotor 1811 1,31

4. AD »KONI KONFEKCIJA« Nikšić 863 2,12

5. IPG Zavod za projektovanje i urbanizam Herceg Novi 65 0,48

6. AD Horizon-Logistics Bar 39549 0,51

7. AD »Cetinje-turist« Cetinje 24121 2,04

8. AD «Maksim« Murino -Plav 3893 2,56

9. AD »Servistrans« Rožaje 10644 1,00

10. AD »2M« Rožaje 1014 1,00

11. AD »Nova trgovina« Rožaje 858 1,00

12. »Trgovina CG« AD Rožaje 807 2,00

13. CasteloMontenegro AD 278 0,60

14. DEKOR AD Rožaje 84035 2,05

15. AD Fabrika beton.elemenata Zaton B.Polje 23.470 3,94

16. AD »Arming« B.Polje 2189 3,94

17. AD »Radnik-Servis B.Polje 3525 3,94

18. Elastik Plastika Podgorica 59.981 2,90

19. AD »TITEX« Podgorica 71457 1,40

20. »VUNKO« AD B. Polje 141.641 2,55

21. HTP “Mimoza” Tivat 92.335 0,15

22. “Jugooceanija” Kotor 598.902 1,12

23. Prekookeanska plovidba Bar 95.097 2,28

Državne akcije u 5 preduzeća prodate su za obveznice stare devizne štednje u ukup-nom iznosu od 164.535,60 eura, dok su akcije u tri preduzeća prodate za novčana sredstva uukupnom iznosu od 12.561,23 eura.

U sledećoj tabeli daje se pregled akcionarskih društava u kojima se državne akcijenalaze na berzanskoj prodaji sa podacima o broju akcija i ponuđenim cijenama:

Odlukom Savjeta za privatizaciju broj01 - 466 od 14. 09. 2005 .godine utvrđen jenovi model privatizacije AD «MontenegroModern Shoes» - Cetinje - prodaja većinskogpaketa akcija putem javnog tendera, zbogčega su akcije državnog kapitala u ovomakcionarskom društvu privremeno skinute saberze.

Pomoćnik ministra za imovinsko pravne poslove

i koprorativne usluge

KRSTO RACKOVIĆ

ODSJEK ZA IMOVINSKO - PRAVNEPOSLOVE


15

1. OSNOVNE NAPOMENE U VEZI POSTOJEĆEG ZAKONA

Obaveza plaćanja poreza na dodatuvrijednost uvedena je Zakonom o porezuna dodatu vrijednost, koji je donesenkrajem 2001. godine, a primjenjuje se od 1.aprila 2003. godine. Oporezivanje prometaproizvoda i usluga se vrši prema mjestu po-trošnje primjenom principa odredišta,odnosno destinacije. Ovo rješenje podrazu-mijeva da je izvoz proizvoda oslobođen pla-ćanja PDV, a uvoz proizvoda se oporezuje iima isti tretman kao domaći proizvodi nadomaćem tržištu. Obaveza za plaćanje PDVse utvrđuje po metodu odbitka "poreza naporez", tj. prema fakturnom metodu. Po-reski obveznik sam utvrđuje poresku obave-zu za plaćanje PDV, na način što poreskuobavezu na ime obavljenog prometa pro-izvoda i usluga umanjuje za iznos obraču-natog, odnosno plaćenog PDV pri nabavciproizvoda i usluga ili pri uvozu proizvoda.Poreski obveznik PDV-a je svako lice koje sa-mostalno obavlja djelatnost, odnosno vršipromet proizvoda i usluga koje podliježuplaćanju poreske obaveze. Lica čiji ukupnigodišnji promet ne prelazi 18.000 eur nije-su obveznici PDV-a , izuzev u slučaju ako seta lica sama prijave za plaćanje tog poreza,koristeći sve njegove pogodnosti u odnosuna maloprodajni porez.

Stopa PDV-a je jedinstvena za sveproizvode i usluge i iznosi 17%. Državniorgani i javne službe nijesu obveznici plaća-nja PDV u okviru obavljanja djelatnosti ko-je se finansiraju iz poreza i drugih javnihdažbina. Po nultoj stopi oporezovane su sa-mo izvozne transakcije i transakcije koje suneposredno povezane sa izvozom. Poreskaoslobođenja su krajnje reducirana i odnose

se na manji broj proizvoda i usluga koje suod značaja za životni standard građana ilinije uobičajeno da se na iste plaća PDV.

Uvođenje poreza na dodatu vrije-dnost u naš poreski sistem doprinio je zna-čajnom smanjenju sive ekonomije, što se re-flektuje preko povećanog učešća prihoda odPDV u budžetskim prihodima, boljoj konku-renciji naših proizvoda na inostranom trži-štu, otklanjanju dvostrukog oporezivanja,kao i većoj transparentnosti našeg poreskogsistema sa poreskim sistemom zemalja uokruženju i Evropske unije.

2. OSNOVNI RAZLOZI ZA IZMJENU ZAKONA OPOREZU NA DODATU VRIJEDNOST I SADRŽAJ PREDLOŽENIH IZMJENA

Osnovni razlozi za izmjenu i dopu-nu važećeg Zakona o PDV uslovljeni su po-trebom stvaranja povoljnijih uslova za raz-voj preduzetništva, a posebno turističke

ŠTA SE OČEKUJE OD IZMJENA ZAKONA O POREZU NA DODATUVRIJEDNOST

(KOJE SE PROMJENE PREDLAžU)

POMOĆNIK MINISTRA ZA PORESKI I CARINSKI SISTEM

KOVILJKA MIHAILOVIĆ

KONTAKT:

TELEFON: +381 81 242 046,

FAX: +381 81 224 480




16

djelatnosti, kao i potrebom usklađivanjajednog broja postojećih rješenja sa sta-ndardima koji se primjenjuju u EU, pose-bno u dijelu koji se odnosi na poreska oslo-bođenja i otklanjanje višestrukog oporezi-vanja.

OSNOVNE IZMJENE KOJE SE PREDLAŽU ODNOSE SE NA:

usklađivanje sa smjernicama iz VIdirektive Evropske unije;

- uvođenje snižene stope za jedan

broj proizvoda i usluga koje su po postoje-ćim rješenjima bili oslobođeni plaćanjaPDV-a;

- otklanjanje dvostrukog oporeziva-nja za upotrebljavane putničke automobilei plovne objekte;

- skraćenje rokova za povraćaj PDV-a;

- pooštravanje kaznene politike uslučaju nepoštovanja Zakona, a posebnozbog netačnog prikazivanja ulaznog PDV-ai njegovog neredovnog plaćanja;

- poboljšanje jednog broja postoje-ćih rješenja pravno-tehničkog karaktera ko-ja su se u dosadašnjoj praksi pokazala kaonepotpuna i neefikasna.

Predloženim Zakonom, kao najzna-čajnija izmjena, u sistem PDV uvodi se sni-žena stopa od 7% i to za proizvode i uslugekoje su po postojećim rješenjima bile oslo-bođene plaćanja PDV (bez prava na odbitakulaznog PDV-a), a koje su po standardima

Evropske unije najčešće oporezovane posniženoj stopi. Primjena snižene stope od7% predlaže se za osnovne proizvode zaljudsku ishranu (mlijeko, hljeb, mast, ulje išećer), udžbenike i nastavna sredstva, ispo-ruku vode (osim flaširane), javnog prevozaputnika i njihovog prtljaga, usluge javne hi-gijene i pogrebne usluge, dnevnu i perio-dičnu štampu i jedan broj usluga iz oblastikulture koje se naplaćuju putem ulaznica.

Pored navedenih proizvoda i usluga,predloženim Zakonom se uvodi i sniženastopa za usluge smještaja (prenoćišta) u ho-telima, motelima i drugim turističkimobjektima (sada se na ove usluge primjenju-je standardna stopa od 17%). Ovo rješenjese predlaže da bi se podstakla turistička dje-latnost, kao naša komparativna prednost.Procjena je da će u početnom periodu, zbogsmanjene stope, negativni efekti za budžetiznositi cca. 1,5 mil. eur godišnje. Međutim,taj deficit bi trebao da se eliminiše u vrlokratkom periodu, a posebno kada se imajuu vidu predviđene stope rasta u turizmu iplanirano učešće te djelatnosti u društve-nom proizvodu.

Značajno je napomenuti da se pre-dloženim Zakonom vrši i izmjena poreskogstatusa ljekova i medicinskih sredstava.Naime, ljekovi i medicinska sredstva koji senalaze na pozitivnoj listi Fonda zdravstvaoporezivali bi se po nultoj stopi, što značida se kod prodaje tih ljekova ne bi plaćaoPDV, a poreski obveznik bi imao pravo dapovrati PDV plaćen kod uvoza, odnosnoproizvodnje tih ljekova. Ovo rješenje ne bitrebalo da se odrazi na deficit Fonda zdra-vstva. Za sve ostale ljekove i medicinskasredstva (koji nijesu na pozitivnoj listi Fon-da zdravstva) predlaže se primjena sniženestope od 7%.

Oporezivanje navedenih proizvoda,odnosno usluga ne bi trebalo da utiče napovećanje maloprodajnih cijena navedenihproizvoda, odnosno usluga, posebno što bikod njihovih isporuka poreski obveznikimao pravo na odbitak ulaznog PDV. Isto-vremeno, ovim rješenjem obezbjeđuje seneutralnost kod primjene PDV što je jednood njegovih osnovnih načela, jer ulazniPDV ne bi opterećivao troškove poslovanjaporeskog obveznika (kao što je slučaj popostojećem rješenju). Na primjer: hljeb jesada neoporezovan, a nabavka pšenice sevrši sa plaćenim PDV od 17% i taj PDV uve-ćava trošak poslovanja proizvođača hljeba,a koji nemaju pravo na povraćaj tog PDV.

Predloženim Zakonom vrši se otkla-

SEKTOR ZA PORESKI I CARINSKI SISTEM


17

njanje dvostrukog oporezivanja upotreblja-vanih putničkih automobila, motocikala iplovnih objekata. Naime, prema postoje-ćim rješenjima, u najvećem broju slučajevakod nabavke navedenih proizvoda obveznikPDV ne može odbiti plaćeni PDV, tako da seza navedena prevozna sredstva obračunavai plaća PDV, što dovodi do akumulacije po-reza, odnosno dvostrukog oporezivanja.Prema postojećem rješenju, kod prometaupotrebljavanih putničkih automobola,motocikala i plovnih objekata kod lica kojanijesu u sistemu PDV, plaća se porez napromet, u skladu sa posebnim propisom,po stopi od 5% (ovaj porez plaća kupac).Takođe, u cilju otklanjanja dvostrukog opo-rezivanja, odnosno neoporezivanja pojedi-nih vrsta usluga, proširuje se postojeća listausluga za koje se porez plaća prema mjestuprimaoca usluge i tim rješenjem vrši se us-klađivanje sa standardima Evropske unije.

Predloženim Zakonom daje se mo-gućnost ispravke poreske osnovice u sluča-ju stečajnog postupka i prinudnog pora-vnanja, ali samo na osnovu pravosnažneodluke suda, na osnovu koje se može vidje-ti da poreski obveznik nije mogao biti ispla-ćen ili nije isplaćen u cjelini. U slučaju daporeski obveznik naknadno primi uplatu zaobavljeni promet proizvoda, odnosno uslu-ga u vezi sa kojim je ostvario ispravku po-reske osnovice, u tom slučaju na taj iznos jeobavezan obračunati PDV i predloženo rje-šenje je u skladu sa standardima koji se pri-mjenjuju u Evropskoj uniji.

Predloženim Zakonom uvode se po-vlastice kod nabavke proizvoda koje koristelica sa invaliditetom (ovo pravo bi se ostva-rivalo na osnovu mišljenja Ministarstva ra-da i socijalnog staranja), kao i jedan brojoslobođenja koja su predviđena međuna-rodnim konvencijama, a za koje je predvi-đeno oslobođenje od plaćanja carine.

U cilju stvaranja povoljnijih uslovaza razvoj preduzetništva i poboljšanje li-kvidnosti poreskih obveznika, predlaže seskraćenje rokova za povraćaj "viška" PDV-a(sa postojećih 90 dana za domaće transa-kcije, odnosno 60 dana za pretežne izvozni-ke) na 30 dana od poslednjeg dana za po-dnošenje poreske prijave ( do 15. u mjesecuza prethodni mjesec).

U cilju što efikasnije primjene za-konskih rješenja, predloženim Zakonomuvodi se i zaštitna mjera zabrane obavljanjadjelatnosti u slučaju kada poreski obveznik

netačno obračuna i ne uplati PDV, kao i uslučaju kada netačno prikaže ulazni PDV.Zabrana obavljanja djelatnosti se predlaže utrajanju od jednog do tri mjeseca. Ovo rje-šenje se predlaže da bi se kaznenom politi-kom uticalo da poreski obveznik na što is-pravniji način vrši obračunavanje i plaćanjePDV. Ovo rješenje se predlaže i zbog togašto su rokovi za povraćaj ulaznog PDV znat-no skraćeni u odnosu na postojeća rješenja,što poreskom obvezniku obezbjeđuje boljulikvidnost.

Obveznici PDV-a bi bili dužni da na

dan primjene predloženog zakona (1. janu-ar 2006. godine) izvrše popis zaliha proiz-voda koji su do sada bili oslobođeni PDV-akao i primljenih i datih avansa za te pro-izvode i da popisne liste, radi njihovog pra-ćenja, dostave poreskoj upravi najkasnijedo kraja januara naredne godine.

Primjena navedenog zakona, i poreduvođenja snižene stope, ne bi trebala daima značajnije negativne efekte na BudžetRepublike, jer je procjena da će negativniefekti po osnovu uvođenja snižene stope zausluge u turizmu biti kompenzirane mjera-ma efikasnije kontrole i naplate PDV-a iboljih poslovnih rezultata subjekata izoblasti turizma.

Pomoćnik ministra finansijaza poreski i carinski sistem,

KOVILJKA MIHAILOVIĆ

SEKTOR ZA PORESKI I CARINSKI SISTEM


18

1. INSTITUCIONALNI I PRAVNI OKVIR

Zakon o zaduživanju i upravljanjudugom javnog sektora, usvojen početkom2004. godine, unifikovao je postojeću regu-latornu praksu i obezbijedio jasne smjerni-ce: načina i postupka zaduživanja Države,limita zaduživanja, funkcionisanja i odgo-vornosti organa javnog sektora za upravlja-nje državnim dugom, načina izdavanjadržavnih garancija i vođenje podataka iizvještavanje o dugu javnog sektora.

2. ANALIZA STANJA DUGA NA KRAJU 2004. GODINE

Javni dug Crne Gore koji čine: dugprema domaćim bankama, obaveze naosnovu kupljenih državnih zapisa, obavezena osnovu izdatih obveznica stare devizne

štednje, dugovi lokalnih samouprava,konsolidovane zaostale budžetske obaveze1

i povučeni iznos inostranih kredita2, izno-sio je 742,4 miliona eura (u daljem tekstu- mil.eur) na dan 31.12.2004. godine (Tabe-la 2-1) ili 48,4% bruto domaćeg proizvoda.Domaći dug je iznosio 254,1 mil.eur ili34,2% javnog duga, inostrani dug je iznosio488,3 mil.eur ili 65,8%. Prvenstveno uslednezavršenih pregovora i podjele duga3, ne-završenih pregovora o sukcesiji bivše SFRJ,nemogućnosti kvantifikovanja eksplicitnihobaveza, preuzetih Zakonom o povraćajuoduzetih imovinskih prava i obeštećenju,ovaj iznos nije do kraja izveden. Prema sa-dašnjoj procjeni, ne bi trebalo da dođe dovelikih odstupanja i nakon završetka prego-vora o podjeli finansijske aktive i pasive saRepublikom Srbijom.

UPRAVLJANJE DRŽAVNIM DUGOM CRNE GORE

Euro (milioni)God Domaći dug BDP Domaći dug Ino dug Ino dug Javni dug Javni dug

/BDP /BDP /BDP(2/3) (5/3) (2+5) (11/6)

1 2 3 4 5 6 7 82002 255,6 1.301,0 19,6 % 893,6 68,7 % 1.149,2 88,3 %2003 249,7 1.433,0 17,4 % 461,5 32,2 % 711,2 49.6 %2004 254,1 1.535,0 16,6 & 488,3 31,8 % 742,4 48,4 %

Izvor: Ministarstvo finansija

Javni dug je u 2002. godini iznosio1.149,2 mil.eur ili 88,3% bruto domaćegproizvoda Crne Gore. Radi se o iznosu pri-je reprogramiranja dugova sa Međuna-rodnom bankom za obnovu i razvoj i Paris-kim klubom kreditora i konačnog dogovo-ra sa Srbijom u vezi sa obavezama premaLondonskom klubu kreditora.

Najveći dio javnog duga Crne Goreodnosi se na naslijeđene dugoročne oba-

veze starog sistema (bivše SFRJ i SRJ). Ovose prije svega odnosi na ino dugove preu-zete Zakonom o regulisanju obaveza i po-traživanja po osnovu ino duga i devizneštednje građana, koji su na kraju 2004. go-dine iznosili 434,7 mil.eur, 89% ino dugaodnosno 58,6% javnog duga, najvećim di-jelom krediti Međunarodne banke zaobnovu i razvoj i Pariskog kluba kreditora.Naime, izuzev kreditnih aranžmana sa

1 - Dug centralnog budžeta i vanbudžetskih fondova – Fonda PIO, Fonda zdravstva i Zavoda za za zapošljavanje2 - Stanje inostranog duga se odnosi na povučena sredstva odobrenih kredita. Iz obračuna su isključeni inostrani krediti odo-breni javnim preduzećima za koje se smatra da će biti otplaćivani sredstvima preduzeća – krajnjeg korisnika a koji su garanto-vani od strane Vlade. Međutim, garancije prema JP Luka Bar, kredit od Evropske investicione banke u iznosu od 6 mil.eur i ga-rancije za JP Regionalni vodovod Budva, kredit od Njemačke banke za obnovu i razvoj u iznosu od 5,1 mil.eur, su uključene ustanje duga. Vlada će vjerovatno morati da vraća najveći dio kredita za JP Luka Bar dok su krajnji korisnici drugog kredita pri-morske opštine i Cetinje koje prema kriterijumima ulaze u obračun javnog duga. Za sada nema procjena da će ostale garancijebiti aktivirane prema Vladi odnosno centralnom budžetu.3 - Komisija za podjelu zajedničke imovine, formirana shodno članu 20. Zakona o sprovođenju Ustavne povelje DZ SCG, kojavrši i podjelu pasive NBJ još nije izvršila podjelu inostranog duga (nealociranog i dijela alociranog inostranog duga) izmeđuSrbije i Crne Gore.

Tabela 2-1. Visina i struktura javnog duga Crne Gore u periodu 2002-2004. godina - (povučena sredstva ino kredita)

KONTAKT:

TELEFON: +381 81 202 147 FAX: +381 81 241 141E-MAIL:[email protected]:www.ministarstvo-finansija.vlada.cg.yu

NAČELNIK ZA UPRAVLJANJE JAVNIM DUGOMmr NIKOLA VUKIĆEVIĆ


19

međunarodnim finansijskim organizacija-ma (IMF, IBRD i dr.) i međudržavnih kre-ditnih aranžmana SFRJ, veći dio inostra-nih kredita, koje su zaključivale banke ipreduzeća, bio je njihov komercijalni dugkoji nije garantovan od strane SFRJ i Na-rodne banke Jugoslavije. Počev od 1983.godine kada je SFRJ, usljed devizne nelik-vidnosti, prihvatila proces multilateralnogreprogramiranja i refinansiranja svojihobaveza po inostranom dugu, ukupaninostrani dug (kao i novi inostrani kreditikoji su se zaključivali) garantovan je odstrane SFRJ i NBJ i time postao potenci-jalni javni dug. Ovaj dug čini alocirani dugkorisnika inostranih kredita iz RCG i dio(5,88%) nealociranog duga koji je ugovo-rila ili za koji je garantovala bivša SFRJ, akoji je preuzela SRJ (36,52% nealociranogduga SFRJ).

Pored starih ino dugova, »naslijeđe-

ni« javni dug čine i obaveze po osnovu sta-re devizne štednje, preuzete istim zako-nom. Obaveze po osnovu stare devizneštednje, na kraju 2003. godine su iznosile127 mil.eur4, dok su na kraju 2004. godineiznosile 123 mil.eur, što predstavlja 16,6%javnog duga tako da, na kraju 2004. godi-ne, naslijeđene dugoročne obaveze starogsistema predstavljaju 75,2% ukupnog ja-vnog duga Crne Gore. Preostalih 24,8% od-nosi se na nova inostrana zaduženja nasta-la u periodu od 2000-2004. godine, obave-ze po osnovu kratkoročnih pozajmica, kre-dita i državnih zapisa.

Struktura domaćeg duga može sevidjeti u tabeli 2-2. Pored obaveza po osno-vu državnih obveznica devizne štednje gra-đana, u strukturu domaćeg duga ulazekonsolidovane zaostale budžetske obaveze,bankarski krediti, izdati državni zapisi i duglokalnih samouprava.

4 Iznos je bez kamate koja iznosi 2% godišnje shodno Zakonu o regulisanju obaveza po osnovu ino duga i devizne štednje gra-đana (Sl.list RCG 55/03)

U Tabeli 2-3. prikazan je iznos, visinai dinamika kretanja javnog duga sa ukupnoizdatim garancijama Vlade Republike CrneGore po inostranim kreditima gdje su uklju-čena i javna preduzeća. Iz tabele se vidi da jeukupan iznos »starog« duga i izdatih ga-

rancija za potrebe javnih preduzeća i bu-džetskih korisnika na kraju 2004. godine bio589,2 mil.eur dok je u isto vrijeme bilo povu-čeno 502,4 mil.eur. Razlika od 86,8 mil.eurpredstavlja već ugovorena sredstva koja će bi-ti povučena u narednom periodu.

Euro (milioni)

God Krediti Državni Obvez. Zaostale Dug Domaći Bruto Domaći

zapisi st.dev. budžetske lokalnih dug Domaći dug/BDP

štednje obaveze samouprava Proizvod

(2+3+4+5+6) (5/6)

1 2 3 4 5 6 7 8 9

2002 18.2 9.8 127 100.6 0.0 255.6 1.301.0 19.6%

2003 19.5 19.7 127 83.5 0.0 249.7 1.433.0 17.4%

2004 8.9 37.4 123 61.8 23.0 254.1 1.535.0 16.6%


Tabela 2-2. Visina i struktura domaćeg duga Crne Gore u periodu 2002-2004. godina

Euro (milioni)

Godina Domaći dug Ino dug- garancije Povučeni iznos ino duga Javni dug

(2+4)

1 2 3 4 5

2002 255.6 941.2 893.6 1.149.2

2003 249.7 539.2 472.4 722.1

2004 254.1 589.2 502.4 756.5


Tabela 2-3. Struktura i dinamika javnog duga Crne Gore 2002-2004. godina - sa garancijama za ino kredite


20

Ukupan javni dug sa uključenimobavezama javnih preduzeća iznosi 756,5mil. eur što je veće za 14,1 mil.eur u odno-su na javni dug obračunat prema Ma-strihskim kriterijumima.

3. DRŽAVNI DUG NA KRAJU III KVARTALA 2005. GODINE

Prvi kvartal 2005. godine obilježiloje značajno povećanje duga države po

osnovu emitovanih državnih zapisa. Tajkvartal je, istorijski, obilježen značajno ve-ćim rashodima od prihoda tako da su bilaneophodna dodatna sredstva da bi se ispu-nile planirane budžetske obaveze.

Rast obaveza po osnovu državnihzapisa može se vidjeti u tabeli 3-1. Sa 37,4mil.eur koliko je iznosilo stanje na kraju

2004. godine, obaveze su porasle na 42,8mil.eur na kraju prvog kvartala, ali su nakraju trećeg kvartala svedene na svega 12,5mil.eur zahvaljujući dobroj realizaciji pri-hodne strane budžeta i upotrebi dijela pri-vatizacionih prihoda za izmirenje ovihobaveza. Kod drugih instrumenata doma-ćeg duga došlo je do značajnog smanjenjaiznosa, tako da su bankarski krediti iznosi-li 8,2 mil.eur na kraju prvog kvartala,osnosno 3,2 mil.eur na kraju drugog i 1,45

mil.eur na kraju trećeg kvartala. Početkomisplate obveznica stare devizne štednjeOB05 od 01.07.2005. godine došlo je i doznačajnog smanjenja duga po ovom osno-vu za 4,7 mil.eur. Zaostale budžetske oba-veze se izmiruju tokom godine i njihovsaldo će biti prikazan u završnom računubudžeta za 2005. godinu.

Generalni zaključak je da udio duga

Euro (milioni)God Krediti Državni Obvez. Dug lokalnih Domaći Bruto Domaći2005. zapisi st.dev. samouprava dug* Domaći dug/BDP

štednje Proizvod**(2+3+4+5+6) (5/6)

1 2 3 4 6 7 8 9IQ 8.2 42.8 122.7 23.0 196.7 1.640.0 12.0%IIQ 3.2 24 122.7 23.0 172.9 1.640.0 10.5%IIIQ 1.45 12.5 118.0 23.0 154.95 1.640.0 9.4%


Tabela 3-1. Kretanje domaćeg duga po kvartalima u 2005. godini

*Dug bez zaostalih budžetskih koje se iskazuju u završnom računu budžeta**Procjena za 2005. godinu


u bruto domaćem proizvodu konstantnoopada. Kod domaćeg duga taj procenat jesmanjen sa 16,6% na kraju 2004. godine na9.4% na kraju trećeg kvartala 2005. godine.Procenat ukupnog duga je smanjen sa48,4% na 40.1% zahvaljujući smanjenju do-maćeg zaduživanja, procijenjenom rastuBDP-a u 2005. godini u odnosu na 2004.godinu i kontrolisanom ino zaduživanju.Zadnja dva razloga su uticala i da dođe dosmanjenja udjela ino duga u BDP-u sa31,8% na 30,7%. Očekivano smanjenje odoko 26 mil.eur od strane Pariskog klubakreditora, koje je trebalo biti realizovano uprvoj polovini 2005. godine, nije ostvarenozbog odsustva pozitivne ocjene MMF-a naprogram ekonomskih reformi u RepubliciSrbiji. Otpisom navedenog iznosa došlo bi

do značajnog relaksiranja Crne Gore po pi-tanju ino duga kao i do poboljšanja udjelaino duga, a time i ukupnog duga, u brutodomaćem proizvodu Crne Gore.

Iako je teško uraditi direktno pore-đenje, prema podacim rejting agencije Fič(Fitch) ukupan dug prema BDP-u za 2004.godinu iznosio je 51,8% za zemlje sa kre-ditnim rejtingom BB. Kao što se iz tabele 3-2. može vidjeti, na kraju trećeg kvartala2005. godine taj procenat je iznosio 43,8%,odnosno, bio je značajno manji od prosje-ka posmatrane grupe zemalja.

Ino dug, bez javnih preduzeća ko-risnika inostranih kreditnih linija, povećanje za oko 15 mil.eur na kraju trećeg kvarta-la u odnosu na stanje 31.12.2004. godine.

Najveći iznos sredstava je iskorišten za za-vršetak tunela Sozina - 10,18 mil.eur i za sa-naciju drumskih saobraćajnica - 3,0mil.eur.

Euro (milioni)God Domaći BDP Domaći Ino dug Ino dug Javni dug Javni dug 2005 dug dug/BDP /BDP /BDP

(2/3) (5/3) (2+5) (11/6)1 2 3 4 5 6 7 8IQ 258.5 1.640.0 15.8% 488.7 29.8% 747.2 45.6%IIQ 234.7 1.640.0 14.3% 500.3 30.5% 735.0 44.8%IIIQ 154.95 1.640.0 9.4% 503.4 30.7% 658.4 40.1%


Tabela 3-2. Stanje ino i domaćeg duga na kraju kvartala u 2005. godini

21

Načelnik za upravljanje javnim dugom

mr NIKOLA VUKIĆEVIĆ

ODSJEK ZA UPRAVLJANJE DUGOM,ANALIZU ZADUŽENOSTI, UPRAVLJANJE GOTOVINOM IODNOSE SA INOSTRANSTVOM


22

PREUZETO: IZVJEŠTAJ AGENCIJE »STANDARD & POORS«

KREDITNI ANALITIČARI:Beatriz Merino, London(44)20-7176-7108

Konrad Reuss, London(44)20-7176-7102

OCJENE KREDITNE SPOSOBNOSTIBB/STABILNO/B

JAKE STRANE: • Makroekonomska stabilnost i dobar

istorijat pravnih i ekonomskih reformi. • Promišljena fiskalna politika.• Relativno stabilno i kohezivno domaće

političko okruženje.

NEDOSTACI:• Uska privreda• Prijetnje regionalne političke nesta-

bilnosti• Izazovi budućeg prestrukturiranja

privrede i nastavljanja budžetskih reformi.

OBRAZLOŽENJE

Ocjene o Crnoj Gori predstavljajuizbalansiran odnos, s jedne strane ranjivostinjene male i otvorene ekonomije, zajedno saregionalnim političkim rizicima i sa druge,očekivanog kontinuiteta u pogledu domaćepolitičke stabilnosti, promišljene fiskalne poli-tike koja je potpora njenom umjerenom defi-citu i nivoima duga, kao i daljem napretku ustrukturnim reformama. S obzirom na to daCrna Gora nema sopstvenu valutu, nemarazlike između kursa domaće i strane valute.

Domaća politička scena u Crnoj Gorije ostala prilično stabilna tokom posljednjihgodina, većim dijelom odražavajući domina-ciju Demokratske Partije Socijalista (DPS).Ocjene Crne Gore u svakom slučaju su, zbogprirode njenog malog i otvorenog tržištapodložne mogućim negativnim uticajimaspolja. U konkretnom slučaju, ekonomski ipolitički razvoj događaja u susjednoj Republi-

ci Srbiji (B+/Stabilno/B) opterećuju kakoprivredno okruženje Crne Gore, tako ipercepciju stranih investitora o Crnoj Gori.Osim toga, izgledi za ekonomsku integracijuDržavne zajednice Srbije i Crne Gore u insti-tucije Evropske Unije, a samim tim i izglediCrne Gore, nastavljaju biti usporavani odre-đenim brojem nerazriješenih političkih pita-nja sa Evropskom Unijom. Ovdje spada statusKosova, saradnja Srbije sa krivičnim Tribuna-lom za ratne zločine u Hagu i neizvjesna bu-dućnost Državne zajednice.

Većinska i stabilna koaliciona vlada jeolakšala i ostvarila dobar progres u pogleduinstitucionalnih i pravnih reformi, i doprini-jela ubrzanju i podsticanju makroekonomskestabilnosti. Zvanični podaci će najvjerovatnijepotcijeniti obim ekonomskog rasta-naobjavljenoj godišnjoj prosječnoj stopi od1.1% u periodu između 2001. i 2003.godine-izrazloga što siva ekonomija ima veliki udio uBDP-u (procjenjuje se na 30%), i zato što jestatistika proizvodnje nacionalnog dohotka uranom stadijumu. Očekuje se da će se stoparasta postepeno uvećati na 3.5% u 2005.godi-ni sa procijenjene od 3.0% u 2004.godini.Srednjeročno gledano, očekuje se da će priva-tizacija najvećeg dijela kompanija u kojima jedržava većinski vlasnik (ukoliko bude uspje-šna), dalje prestrukturiranje privrede i pobo-ljšanje infrastrukture, održati godišnje stoperasta između 4% i 5% BDP-a.

U 2004.godini, budžetski deficit jesmanjen na manje od 3% BDP-a, a Vladinoopredjeljenje za vođenje čvrste i stroge fis-kalne politike bi trebalo da zadrži deficit znat-no ispod tog nivoa, srednjoročno gledano.Dug javnog sektora u odnosu na BDP jeumjerenih 50% BDP-a u 2004.godini, a pre-mije od koncesija, koje zadržavaju optereće-nje plaćanja kamata na niskih 1.2% BDP-a.Ipak budžetski ograničenja ostaju velika, po-gotovo u pogledu potreba za kapitalnim ula-ganjima, i nastojanja Vlade da izbalansirabudžet do kraja tekuće decenije.

Što se tiče strukturnih reformi, VladaCrne Gore je odlučna u pogledu finalizacijeprocesa privatizacije, smanjenja obimnedržavne administracije i uspostavljanja fleksi-bilnog i liberalnog poslovnog okruženja, kao ikonkurentnog poreskog režima - sve su to

KREDITNI REJTING CRNE GORE

- KLJUČNI FAKTORI PRILIKOM OCJENJIVANJA -


23

oblasti u kojima je u toku i već evidentan do-bar napredak.

IZGLEDI

Stabilni izgledi odražavaju očekivanjaStandard&Poor-a da će se Vlada i dalje držatisvog programa promišljene politike i da nećedoći do značajnijeg pogoršanja u regio-nalnom političkom okruženju. S druge stra-ne, bilo koje trajnije odstupanje od budže-tskog izvršenja ili reformske agende, ugrozilo

bi ekonomske izglede i budžetsku održivost, iuslovio smanivanje ocjena sposobnosti. Na-suprot tome, brzi napredak u implementacijiAgende ekonomskih i budžetskih reformi uCrnoj Gori, ukoliko bude praćen sa relativnostabilnom političkom situacijom u regionu,na kraju bi poboljšao ocjenu kreditne sposob-nosti.

ISTORIJA NESOLVENTNOSTI OD 1975.GODINE (% PROMJENE)

Pariski Klub reprogramirao dug2001.godine.

STANOVNIŠTVO660,000

SADAŠNJA VLADA.Većinska vladajuća koalicija sastoji se

od Demokratske Partije Socijalista (DPS) iSocijal-Demokratske Partije (SDP). Predsjed-nik Vlade je Milo Đukanović iz DPS-a. Pred-sjednik Crne Gore je Filip Vujanović, iz DPS-a.

RASPORED IZBORA: ParlamentarniPosljednji Oktobar 2002.godineSljedeći 2007.godine

RASPORED IZBORA:PredsjedničkiPosljednji Maj, 2003. godineSljedeći 2007.godine

SELECTED INDICATORS: MONTENEGRO (REPUBLIC OF)

2002 2003 2004 2005 2006 2007 'BB'srednja vrije. 2005

BDP po glavi ($) 1,787 2,360 3,002 3,163 3,345 3,500 2,455

Realni BDP (% promjena) 0,9 2,5 2,7 3,0 3,6 4,0 4,2

Realni BDP po glavi (%promjene) 0,4 2,2 2,4 2,7 3,3 3,6 2,5

Opšti državni saldo (% GDP-a) (2,2) (4,7) (4,1) (3,7) (2,7) (2,1) (3,8)

Opšti državni dug (%BDP-a) 53,3 49,8 50,4 49,4 47,9 46,6 49,7

Neto opšti državni dug (%BDP-a) 47,0 46,7 47,8 45,1 43,9 44,4 46,6

Opšti državni kamatni troškovi/prihodi (%) 2,7 2,8 3,0 3,2 3,0 4,7 13,6

Domaći krediti privatnom sektoru i nefinansijska javna preduzeća (% BDP) 8,0 12,5 14,5 17,4 21,2 26,1 38,5

Inflacija indeksa cijena na malo (prosječno % promjene) 9,4 6,7 6,2 2,5 2,5 2,5 4,7

Neto opšti vladin spoljni dug/ prosječna godišnja zarada (%) 77,3 84,4 64,1 57,4 47,1 38,3 21,2

Neto spoljni dug bankarskog sektora/prosječna godišnja zarada (%) (10,5) (1,0) (0,5) 0,1 0,6 1,1 3,2

Neto spoljni dug nebankarskog privatnog sektora/CARs (%) 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 10.9

ODABRANI POKAZATELJI: CRNA GORA (REPUBLIKA)

OPŠTI DRŽAVNI DUG

REALNI BDP

Crna Gora

Crna Gora

(% promjena)

(% promjena)


24

Saradnja sa MMF-om je veoma inte-zivna i između ostalog, ogleda se u stalnoj sa-radnji prilikom izrade budžeta Republike,utvrđivanja visine i strukture primitaka i izdata-ka, nivoa budžetskog deficita, praćenju realizaci-je dogovorenih aktivnosti u oblasti bankarstva,penzija, privatizacije i sl.

Takođe, značajna saradnja sa MMF-omse ostvaruje u dijelu koji se odnosi na definisa-nje godišnjeg nivoa zaduživanja Republike iizdavanja garancija, na osnovu Memorandumaekonomskih i finansijskih politika i tzv. Stand-By aranžmana, koji je Republika Crna Gorapotpisala sa MMF-om, a odnosi se na nekonce-sione kredite.

U 2005. godini, u saradnji sa međuna-rodnim finansijskim institucijama, realizovanesu ili su u toku aktivnosti na stvaranju uslova zarealizaciju projekata:

• Reforma obrazovanja u Crnoj Gori -kredit Svjetske banke- Međunarodne finansijskekorporacije, u iznosu od 5 mil. USD-a.

• Rekonstrukcija regionalnih puteva uCrnoj Gori- kredit Evropske banke za obnovu irazvoj (EBRD), u iznosu od 11,5 mil.eur.

• Modernizacija kontrole letenja- kreditEBRD-a, u iznosu od 2,7 mil.eur.

• Modernizacija kontrole letenja- kreditEvropske investicione banke, u iznosu od 2,9mil.eur.

U tom periodu bili su aktuelni i bilate-ralni razgovori, na osnovu kojih su realizovaniodređeni koncesioni krediti odobreni od vladadržava kao što su Mađarska, Češka, Španija,

Francuska. Za koncesione kredite dobijena je sa-glasnost Svjetske banke o ispunjavanju potre-bnih uslova (nivo koncesionalnosti, visina kredi-ta, rok vraćanja kredita, grace period, kamatnastopa i dr.) na osnovu kojih se krediti realizuju.

Pored navedenih aktivnosti, usmjerenihna dobijanje finansijskih sredstava za realizacijuplaniranih projekata, u Ministarstvu finansija jerealizovano i sledeće:

• Stvaranje uslova za potpisivanje Ugo-vora o preuzimanju duga i konverziji duga uakcije između Vlade Republike Crne Gore iMeđunarodne finansijske korporacije (IFC) iAkcionarskog ugovora, između Vlade, Podgori-čke banke i IFC-a.

• Formiranje radne grupe koja je orga-nizovala aktivnosti na pripremi učešća delegaci-je iz Crne Gore na Godišnjoj skupštini Evropskebanke za obnovu i razvoj, koja je održana u Be-gradu, u maju 2005. godine.

• Za vrijeme održavanja Godišnjeskupštine EBRD-a potpisan je ugovor o saradnjiSrbije i Crne Gore sa Nordijskom investicionombankom.

• U prethodnom periodu održani susastanci sa predstavnicima vlada nekih evro-pskih država (Švedska, Italija...), koje su zainte-resovane za ulaganje u našu državu

Odsjek za međunarodnu saradnju imakontinuiranu komunikaciju i saradnju sa Odsje-kom za upravljanje dugom, analizu zaduženosti,upravljanje gotovinom i odnose sa inostra-nstvom (Sektor državnog trezora). Zajedničkimdjelovanjem, dva odsjeka definišu dozvoljeni ni-

MEĐUNARODNA SARADNJA

MINISTARSTVO FINANSIJA IMA VEOMA USPJEŠNU SARADNJU SA MEĐUNAROD-NIM FINANSIJSKIM INSTITUCIJAMA, KAO ŠTO SU: MEĐUNARODNI MONETARNIFOND- MMF, SVJETSKA BANKA (MEĐUNARODNA FINANSIJSKA KORPORACI-JA-IFC, MEĐUNARODNA BANKA ZA OBNOVU I RAZVOJ-IBRD,MEĐUNARODNA ASOCIJACIJA ZA RAZVOJ- IDA), EVROPSKA BANKA ZAOBNOVU I RAZVOJ-EBRD, EVROPSKA INVESTICIONA BANKA-EIB, BANKA ZARAZVOJ SAVJETA EVROPE, KREDITANSTALT FÜR WIEDERAUFBAU-KFW I DR.

KONTAKT:


POMOĆNIK MINISTRA ZA PRIVREDU, FINANSIJE, MEĐUNARODNU SARADNJU I SISTEM IGARA NA SREĆUmr MILORAD KATNIĆ


25

vo godišnjeg zaduženja države na osnovu kojegVlada određuje prioritetne projekte koji će setokom godine realizovati, putem kredita odo-brenih od strane međunarodnih finansijskihinstitucija. Takođe, u tim odsjecima prati se rea-lizacija kredita tokom godine i po kvartalima,vodeći računa da se ne prekorači definisani nivozaduženja i izdavanja garancija.

Ministarstvo finansija, kroz rad među-narodnog odsjeka, u saradnji sa resornim mi-nistarstvima, sprovodi aktivnosti kojima se stva-raju uslovi za realizaciju i nekih planiranih pro-jekata. Naime, u toku su pregovori sa mnogimznačajnim međunarodnim finansijskim institu-cijama, kako bi se u budućem periodu stvoriliuslovi za realizaciju mnogih projekata i to:

» Planirane aktivnosti odnose se na sa-radnju sa Evropskom bankom za obnovu i raz-voj i sagledavanje mogućnosti za realizaciju pro-jekata:

• Projekat razvoja infrastrukture uopštini Herceg Novi, u iznosu od 2,00 mil.eur.

• Projekat upravljanja otpadnim voda-ma u priobalnom području Republike Crne Go-re, u iznosu od 10,00 mil.eur.

» U pregovorima sa predstavnicimaEvropske investicione banke nastoje se stvoritiuslovi za dobijanje finansijskih sredstava, koji-ma bi se realizovali projekti:

1. Program rehabilitacije putne infra-strukture, u iznosu od 30 mil.eur. Ukolikodozvole pravila MMF-a, kredit za investicionoodržavanje realizovao bi se tokom 2005. i 2006.godine.

Za završetak tunela Vrmac, pregovori zadobijanje kredita u iznosu od oko 7,00 mil.eur.

2. Program otpadnih voda, u iznosu od30 mil.eur,

3. Program mini-zaobilaznice oko Pod-gorice, u iznosu od 20 mil.eur,

4. Kredit za projekte koji se odnose namala i srednja preduzeća, u iznosu od 20,00mil.eur.

5. Za rehabilitaciju željezničke infra-strukture na pruzi Beograd-Bar, na teritorijiCrne Gore, pregovari sa EIB-om o mogućnostidobijanja kredita, u iznosu od 28,90 mil.eur.

» U toku su aktivnosti koje se odnose napregovore sa predstavnicima Banke za razvojSavjeta Evrope.

Sa Bankom za razvoj savjeta Evroperazmatra se mogućnost dobijanja kredita za

realizaciju Projekta «1000 stanova solidarnos-ti«.

» Vrše se pregovori sa predstavnicimaKfW banke.

Naime, 2000. godine Vlada RepublikeNjemačke odobrila je Crnoj Gori kredit za malai srednja preduzeća, u iznosu od 10,00 mil.eur.Kredit treba da se realizuje preko KfW banke.

Pored navedenih projekata, resorna mi-nistarstva su zainteresovana da se u Minista-rstvu finansija sagledaju mogućnosti za dobija-nje kredita od međunarodnih finansijskih insti-tucija, kojima bi se realizovale planirane akti-vnosti, odnosno projekti, kao što su:

» Rekonstrukcija uređaja za prečišćava-nje otpadnih voda u Podgorici

» Priključenje otpadnih voda hotelskogkompleksa Velika plaža na kanalizacioni sistem–Ulcinj

» Rehabilitacija Crpne stanice Port Mi-lena –Ulcinj

» Izgradnja reciklažnog centra za Podgo-ričku deponiju »Livade«

» Izrada Studije izvodljivosti za regio-nalne sanitarne deponije za 4 lokacije, kao i zalokaciju deponije za opasan otpad.

Pomoćnik ministra finansija za privredu, finansije, međunarodnu saradnju i

sistem igara na sreću

mr MILORAD KATNIĆ


26

Pored redovnog mjesečnog i kvartalnogizvještavanja o ostvarivanju Akcionog plana, kaoi učešća u izradi godišnjeg Izvještaja o procesustabilizacije i pridruživanja, predstavnici Mi-nistarstva finansija učestvovali su na sastancimaUnaprijeđenog stalnog dijaloga Evropske Komi-sije, na temu državne pomoći i konkurencije,kao i carinske i poreske politike.

Jedan od prioriteta Ministarstva fi-nansija u procesu stabilizacije i pridruživanja jeuspostavljanje pravnog okvira kojim će se pro-blematika državne pomoći postepeno približa-

vati i usklađivati sa evropskim standardima. Uskladu sa preporukama Evropske Komisije,formirali smo Monitoring tim za praćenje ikontrolu državne pomoći. Takođe, u saradnji saekspertima SCEP-a, pripremamo nacrt Zakona okontroli državne pomoći.

U samoj izradi Platforme za pregovore oSSP predstavnici Ministarstva finansija aktivnoučestvuju kao koordinatori Radne grupe za slo-bodno kretanje ljudi, usluga i kapitala, Radnegrupe za finansijsku saradnju i ostale politikesaradnje, i kao članovi u okviru Radnih grupa -za poljoprivredu i ribarstvo, za slobodno kreta-nje roba i za usklađivanje zakonodavstva.

U okviru projekta Evropske unije expertiSCEP-a i EU – CAFAO zajedno sa Ministarstvomfinansija kontinuirano rade na usklađivanjupostojećeg kao i dijela koji je u pripremi saevropskim zakonodavstvom, u cilju uspostavlja-nja institucionalnog okvira propisanog stan-dardima EU.

EVROPSKE INTEGRACIJE

NAKON POZITIVNE OCJENE STUDIJE IZVODLJIVOSTI, KOJU JE EVROPSKAKOMISIJA USVOJILA 12 APRILA 2005. GODINE, POČETAK PREGOVORA ZAZAKLJUČENJE SPORAZUMA O STABILIZACIJI I PRIDRUžIVANJU NAJAVLJEN JE ZAJESEN OVE GODINE. U CILJU PRIPREME ZA OTVARANJE PREGOVORA,MINISTARSTVO FINANSIJA JE U PROTEKLIH ŠEST MJESECI INTENZIVIRALOAKTIVNOSTI NA OSTVARIVANJU AKCIONOG PLANA ZA REALIZACIJU PREPORUKAIZ EVROPSKOG PARTNERTSVA, U DIJELU SVOJIH NADLEžNOSTI...

SAVJETNIK MINISTRA ZA SARADNJU SA EU I MEĐUNARODNIM FINANSIJSKIM INSTITUCIJAMADANIJELA JAUKOVIĆ

KONTAKT:


Savjetnik ministra za saradnju sa EU i međunarodnim

finansijskim organizacijama

DANIJELA JAUKOVIĆ


27

Unutrašnja finansijska kontrola ujavnom sektoru obuhvata sve mjere kontrole iupravljanja ukupnim državnim prihodima, izda-cima, imovinom i obavezama. U tom smisluobuhvaćeni su svi sistemi unutrašnje kontrole,kao i procedure u organima državne uprave(uključujući ex ante kontrole), kako bi se osigu-rala efikasna potrošnja javnih sredstava. Neza-visna interna revizija je dio sistema unutrašnjefinansijske kontrole u javnom sektoru kojaprocjenjuje sisteme unutrašnjih kontrola, upo-zorava na uočene slabosti i daje preporuke zanjihovo otklanjanje.

Agendom ekonomskih reformi u CrnojGori predviđena je potreba uspostavljanja orga-nizacione jedinice za internu reviziju u Mi-nistarstvu finansija, kao što je slučaj u svimdrugim savremenim državama, u cilju obezbje-đivanja kontrole nad trošenjem budžetskihsredstava i dovođenja do povećane odgovornos-ti i efikasnijeg finansijskog upravljanja drža-vnim sredstvima. Krajem 2003.godine u Minis-tarstvu finansija formiran je Sektor interne revi-zije, koji je u skladu sa Zakonom o budžetu ovla-šćen da sprovodi unutrašnju reviziju računo-vodstvenih dokumenata, primitaka, ugovorenihobaveza i izdataka potrošačkih jedinica, van-budžetskih fondova i opština.

Poslovi sporovođenja unutrašnje revizijekod korisnika budžetskih sredstva vrše se u cilju:ocjene rada i funkcionisanja unutrašnje kontro-le u pogledu primjene propisanih pravila ipostupaka; kontrole primjene zakona u oblastimaterijalno-finasijskog poslovanja i zakonitogkorišćenja sredstava; procjene ekonomičnosti,efikasnosti i efektivnosti poslovanja i namje-nskog korišćenja budžetskih sredstava; provjeretačnosti i potpunosti računovodstvenih evide-ncija i finansijskih izvještaja.

Način i postupak rada unutrašnje revizi-je propisan je posebnim Uputstvom (“Sl. ListRCG”, br.53/04) a prilikom vršenja revizije,unutrašnji revizori Ministarstva finansija se pri-državaju standardne metodologije unutrašnjerevizije koja obuhvata: preliminarna istraživanjai prikupljanja informacija o subjektu revizije;analizu sistemske dokumentacije; testiranjesistema; kreiranje nalaza i preporuka i izradunacrta izvještaja; razmjenu mišljenja u vezi na-crta izvještaja sa subjektom revizije i na krajuizdavanje finalnog izvještaja.

Poslovi revizije obavljaju se na osnovu

strateškog plana koji se odnosi na trogodišnjiperiod i uključuje sve oblasti koje je mogućekontrolisati u ministarstvima, potrošačkim jedi-nicama, vanbudžetskim fondovima i opštinama.Godišnji plan revizije razvija se na osnovu stra-teškog plana, a u nekim slučajevima ista oblast,funkcija ili sektor mogu biti predmet revizijesvake godine u toku trogodišnjeg periodaobuhvaćenog strateškim planom. Sa druge stra-ne, ako je u pitanju oblast sa manjim revizo-rskim rizikom, reviziju je moguće vršiti samojednom u planskom periodu. Stoga se prilikompripreme godišnjeg plana revizije vrši odabironih revizija koje nose najviši stepen rizika iuključuju se u godišnji plan revizije.

Od osnivanja aktivnosti Sektora internerevizije bile su usmjerene na pripremu procedu-ra i podzakonskih akata za vršenje poslovainterne revizije, sa akcentom na pripremu tro-godišnjeg strateškog plana revizije kojim suobuhvaćeni svi budžetski korisnici, i na toj baziizrada godišnjih planova revizije. Tokom pro-tekle godine sprovedeno je sedam revizija, a uokviru osam mjeseci 2005.godine realizovano je14 revizija kod potrošačkih jedinica koje supredviđene planom za 2005-tu.

RAZVOJ I AKTIVNOSTI UNUTRAŠNJE REVIZIJE

POMOĆNIK MINISTRA ZA INTERNUREVIZIJUMILA BARJAKTAROVIĆ

KONTAKT:

TELEFON: +381 81 225 720FAX: +381 81 224 450E-MAIL:[email protected]:www.ministarstvo-finansija.vlada.cg.yu

Pomoćnik ministra finansija za Sektor interne revizije

MILA BARJAKTAROVIĆ


28

S toga, kao rezultat zatvaranja ZOP-a,od 1. januara 2005.godine Sektor Državnogtrezora u Ministarstvu finansija razvio je iimplementirao novi "Prihodni model", kojipodrazumijeva da se evidentiranje i rasporedsvih javnih prihoda u Republici vrši prekoMinistarstva finansija - Državnog trezora.Novi "Prihodni model" zamijenio je neefika-sne i skupe prihodne modele koje je izvršavaoZOP, a njegovom primjenom omogućiće sesmanjenje troškova u platnom prometu,odnosno smanjenje stopa bankarskih tarifa.

Novi "Prihodni model' podrazumijevada sve institucije koje vrše naplatu javnih pri-hoda u Republici, od kojih su najvažnije Po-reska Uprava i Uprava carina Crne Gore (kojeučestvuju u naplati javnih prihoda preko95%) mogu raspolagati sa jednim ili više evi-dencionih računa (broj određuju naplatneinstitucije prema svojim potrebama) na kojise vrši uplata javnih prihoda od strane pore-skih obveznika. Ove institucije vrše usaglaša-vanje svake uplate sa njihovom primarnomračunovodstvenom evidencijom i proizvodeizjavu primaoca po vrsti prihoda i nalogomza prenos, vrše transfer kompletno usaglaše-nih prihoda sa evidencionih računa na Ce-ntralni račun Državnog trezora. U isto vrije-me institucije (potrošačke jedinice) šalju izja-vu primaoca Državnom trezoru, kao garanci-ju za plaćanje koje je preko bankarskog siste-ma izvršeno na prihodne račune.

Državni trezor u prihodnom modeluvrši raspored javnih prihoda u skladu sa zako-nom utvrđenim procedurama, nakon čega senalogom za prenos vrši transfer sredstava saCentralnog računa Državnog trezora na raču-ne korisnika javnih prihoda, a neto prihod naGlavni Državni račun trezora.

Državni trezor vrši usaglašavanje svojesopstvene evidencije u prihodnom modulu sa

izvodima iz Centralne banke Crne Gore zaCentralni račun Državnog trezora i knjiženjeračunovodstvenih podataka u SAP sistemu zaprihode Budžeta Republike, a korisnici dru-gih javnih prihoda (fondovi, opštine i drugi)dobijaju izvještaj o strukturi uplata po vrstiprihoda i unose računovodstvene podatke usvoj računovodstveni sistem.

Na taj način Državni trezor preuzimacjelokupnu evidenciju i raspored javnih pri-hoda, što je do sada radila Centralna bankaCrne Gore - Platni promet.

- NAREDBA O NAČINU UPLATE JAVNIH PRIHODA -

Uvođenje Prihodnog modela od 1. ja-nuara 2005.godine, zahtijevalo je i donošenjenove Naredbe o načinu uplate javnih priho-da, koje je shodno Zakonu o poreskoj admi-nistraciji u isključivoj nadležnosti Minista-rstva finansija. Za razliku od prethodne, Na-redbom o uplati javnih prihoda koja je u pri-mjeni od 1. januara 2005.godine, koja je obja-vljena u "Službenom Listu RCG", broj 82/041),računi za uplatu javnih prihoda razvrstani suu dva poglavlja (prema pripadnosti) na repu-bličke i lokalne prihode.

Republički prihodi (prihodi BudžetaRepublike, Republičkog fonda penzijskog iinvalidskog osiguranja, Republičkog fonda zazdravstveno osiguranje i Zavoda za zapošlja-vanje Crne Gore) grupisani su prema napla-tnim institucijama:

a) 820 - Računi za uplatu prihoda ko-je naplaćuje Poreska uprava;

b) 805 - Evidentni računi Uprave cari-na;

c) 825 - Računi za uplatu prihoda Mi-nistarstva unutrašnjih poslova;

d) 832 - računi ministarstava, drugih

1 Izmjene i dopune ("Sl. list RCG", br. 10/05, 32/05 i 49/05)

PRIHODNI MODEL - REFORMA MEĐUBANKARSKOGPLATNOG SISTEMA -

UKIDANJE ZAVODA ZA OBRAČUN I PLAĆANJA (ZOP-A) I PRENOS PLATNOGPROMETA NA KOMERCIJALNE BANKE PODRAZUMIJEVALA JE I NOVI NAČIN NA-PLATE, KONTROLE I RAČUNOVODSTVENE EVIDENCIJE JAVNIH PRIHODA (REPU-BLIČKIH I OPŠTINSKIH).


29

organa uprave i pravosuđa koji ostvaruju pri-hode vršenjem svoje djelatnosti.

Za uplatu lokalnih prihoda citiranomNaredbom propisani su uplatni računi po-jedinačno za svaku opštinu u Crnoj Gori kododgovarajuće poslovne banke (koju je odredi-la svaka opština za sebe), i to kod:

- Podgoričke banke (550)za opštine Podgoricu i Bijelo Polje;

- Pljevaljske banke (545)za opštine Pljevlja i Žabljak;

- Montenegro banke (530)za opštine Cetinje i Ulcinj;

- AtlasMont banke (505)za opštine Berane, Andrijevica, Plav i

Mojkovac;- Crnogorske komercijalne banke (510)

za opštine Rožaje, Kolašin, Danilov-grad, Herceg Novi, Tivat, Kotor i Bar;- Nikšićke banke (535)

za opštine Nikšić, Plužine i Šavnik;- Komercijalne banke Budva (525)

za opštinu Budva.

Gdje se vrši uplata javnih prihoda(prihoda iz sopstvenih izvora), koje opštine,shodno odredbama člana 5 Zakona o finansi-ranju lokaine samouprave ("Službeni listRCG", br. 42/03 i 44/03), uvode svojim odlu-

kama. Izuzetak su boravišne takse. Naime,prema odredbama člana 8 Zakona o boravi-šnoj taksi ("Službeni list RCG", br. 11/04 i13/04) boravišna taksa je prihod turističkeorganizacije i koristi se za finansiranje djela-tnosti lokalnih turističkih organizacija - 80%za koju je propisan uplatni račun u okvirugrupe računa "lokalni prihodi", za svakuopštinu pojedinačno i za finansiranje progra-ma Nacionalne turističke organizacije - 20%,za koju je propisan uplatni račun u okvirugrupe računa "Republički prihodi".

Shodno citiranim propisima, pravno ifizičko lice koje pruža usluge smještaja (dava-lac smještaja) vrši uplatu boravišne takse nadva uplatna računa, i to:

- 20% na račun 832-3205-88 - Boravi-šna taksa (za finansiranje Nacionalne turisti-čke organizacije), i

- 80% na račun boravišne takse (za fi-nansiranje lokalnih turističkih organizacija)propisan Naredbom (za svaku opštinu poje-dinačno).

U cilju pravilne uplate boravišne tak-se, Ministarstvo finansija - Državni trezor jedostavilo Ministarstvu turizma, lokalnim tu-rističkim organizacijama i poslovnim banka-ma sledeći:

Pored navedenog, bitno poglavlje citi-

P R E G L EDuplatnih računa (po opštinama) na koje pravna i fizička lica, koja pružaju usluge smještaja

(davaoci smještaja), uplaćuju boravišnu taksu

Red. O p š t i n e Boravišna taksa (uplatni računi)

broj 20% za finansiranje 80% za finansiranje

programa Nacionalne lokalne

turističke organizaicje turističke organizacije

1 2 3 4 1. Podgorica 832-3205-88 550-3023205-65 2. Kolašin 832-3205-88 510-7283205-63 3. Cetinje 832-3205-88 530-3103205-70 4. Bar 832-3205-88 510-8093205-10 5. Ulcinj 832-3205-88 530-8253205-36 6. Danilovgrad 832-3205-88 510-3293205-69 7. Berane 832-3205-88 505-6043205-47 8. Plav 832-3205-88 505-6123205-25 9. Rožaje 832-3205-88 510-6203205-69 10. Bijelo Polje 832-3205-88 550-7013205-59 11. Mojkovac 832-3205-88 505-7103205-95 12. Andrijevica 832-3205-88 505-6393205-72 13. Kotor 832-3205-88 510-9223205-63 14. Budva 832-3205-88 525-8173205-89 15. Herceg Novi 832-3205-88 510-9063205-10 16. Tivat 832-3205-88 510-9143205-85 17. Nikšić 832-3205-88 535-4003205-34 18. Plužine 832-3205-88 535-4263205-11 19. Šavnik 832-3205-88 535-4183205-33 20. Pljevlja 832-3205-88 545-5073205-90 21. Žabljak 832-3205-88 545-5153205-68

1 2 3 4

Red. O p š t i n e Boravišna taksa (uplatni računi)


30

rane Naredbe čine "ZAJEDNIČKE ODREDBE"kojima su data uputstva poreskim obveznici-ma za popunjavanje naloga za plaćanje - na-loga za prenos, odnosno naloga za uplatu, uzavisnosti ko je poreski obveznik - pravno ilifizičko lice i koju vrstu javnih prihoda uplaću-je, zatim povraćaj pogrešno usmjerenih ili vi-še plaćenih prihoda, kao i obaveze pojedinihsubjekata za dostavljanje određenih izvješta-ja, izvoda i sl. o promjenama na uplatnim ra-čunima, i to:

- Centralna banka Crne Gore dostavljapojedinačne izvode o dnevnim promjenamana računima po uplatiocima Poreskoj upravisa grupe računa 820, Upravi carina sa gruperačuna 805, a sa grupe računa 825 i 832Državnom trezoru.

• Komercijalne banke dostavljajuopštinama, odnosno lokalnim turističkimorganizacijama pojedinačne izvode o dnev-nim promjenama na uplatnim računima lo-kalnih prihoda, odnosno boravišnih taksa, pouplatiocima, sa računa otvorenih kod te ban-ke.

• Nosioci platnog prometa kod kojihsu otvoreni računi lokalnih javnih prihoda,dostavljaju najmanje jedan put mjesečno, uelektronskoj formi, kumulativni promet sa tihračuna Državnom trezoru.

• Poreska uprava, Uprava carina i Mi-nistarstvo unutrašnjih poslova, nakon identi-fikacije vrste prihoda, vrše prenos sredstavasa obračunskih računa na Centralni račun Dr-žavnog trezora, uz istovremeno dostavljanje"Izjave primaoca" o strukturi javnih prihodapo eko kodovima i po opštinama, i to najma-nje jedan put dnevno, uz obavezu da stanjena obračunskim računima na kraju radnog

dana bude nula.• Poreska uprava dostavlja izvještaj o

dnevnim promjenama na računima doprino-sa za obavezno socijalno osiguranje po upla-tiocima Republičkom fondu penzijskog iinvalidskog osiguranja, Republičkom fonduza zdravstveno osiguranje i Zavodu za za-pošljavanje Crne Gore.

• Područne jedinice Poreske uprave suu obavezi da na zahtjev opština dostave po-datke o naplaćenim zajedničkim prihodima.

• Javni prihodi sa Centralnog računaDržavnog trezora raspoređuju se premautvrđenim procentima (kljucevima) u skladusa posebnim propisima kojima se utvrđujepripadnost tih prihoda.

• Raspoređivanje javnih prihoda ko-risnicima vrši Državni trezor, i to najmanje je-dan put dnevno, uz obavezu da stanje naCentralnom računu Državnog trezora na kra-ju radnog dana bude nula. Nakon toga Drža-vni trezor dostavlja korisnicima javnih priho-da izvještaj o strukturi javnih prihoda.

• Prenos sredstava sa računa iokalnihjavnih prihoda na poslovne račune budžetaopština, odnosno sa računa boravišnih taksina poslovne račune lokalnih turističkih orga-nizacija, vrše po automatizmu, komercijalnebanke kod kojih su ti računi otvoreni, najma-nje jedan put dnevno.

Napomena: Naredba o načinu uplate jav-nih prihoda ("Službeni list RCG", br. 82/04,10/05, 32/05 i 49/05) - prečišćen tekst na-lazi se na sajtu Ministarstva finansija (www.ministarstvo-finansija.vlada.cg.yu).

Pomoćnik ministra za Sektor Trezora

DUŠAN PEROVIĆ

ODSJEK ZA RAČUNOVODSTVENUPOLITIKU, EVIDENCIJU DRŽAVNE

IMOVINE I OBUKU


31

Polazeći od toga da je proces uspostav-ljanja socijalističke privrede podrazumijevao inacionalizaciju privatne svojine, kao logičan po-tez u procesu tranzicije javlja se nužnost vraća-nja (restitucije), odnosno nadoknade (obešteće-nje), ranije oduzete imovine bivšim vlasnicima.

Tranzicija pretpostavlja da ne postoji nijedan segment privrede koji ostaje van procesakorjenitih promjena, što se prije svega odnosina svojinske odnose.

Stavljanje van snage tzv. istorijskih zako-na i vraćanje građanskih prava na području svo-jine je pouzdan znak da je država odlučna u na-mjeri da štiti privatnu svojinu i istraje u proce-su reformi. U tom smislu, logična je činjenica dasu sve zemlje u tranziciji, iako svjesne njegovekontraverznosti, otpočele taj proces, bez obzirana iskustva koja pokazuju razne poteškoće uprimjeni, sa različitim stepenom konsekve-ntnosti.

Realizacija tog procesa podrazumijeva ipotrebu da se prihvati načelo koje će obezbijedi-ti maksimalan učinak, pri čemu je neophodnovoditi računa o tome da zakonska rješenja i nji-hova implementacija - posebno u pogleduutvrđivanja vrijednosti oduzete imovine ne bismjela rezultirati situacijama da ispravljanjemjedne proizvede novu ili još veću nepravdu.

Republika Crna Gora, u namjeri daistraje u procesu reformi u pogledu svojinskihodnosa i implementacije adekvatne regulativedonijela je Zakon o povraćaju oduzetih imovi-nskih prava i obeštećenju (»sl.list RCG«, br,21/04), koji je stupio je na snagu 9. aprila 2004.godine.

Stvarajući neophodan ambijent za spro-vođenje Zakona, Ministarstvo finansija donijeloje Uputstvo o metodologiji za utvrđivanje vri-jednosti oduzetih stvari ili prava (»Sl.list RCG«,br. 71/04), koje je stupilo na snagu 30. nove-mbra 2004.godine i Uputstvo o načinu i postu-pku revalorizacije iznosa duga bivšeg vlasnika(»Sl.list RCG«, br. 66/04), koje je stupilo na sna-gu 7. oktobra 2004. godine.

Proces primjene Zakona o povraćaju

oduzetih imovinskih prava i obeštećenju i pod-zakonskih propisa odvija se u skladu sa predvi-đenom dinamikom, iako postoji veliki broj za-htjeva i neadekvatno sređena arhivska doku-mentacija, a pojavljuje se i određeni broj pitanjakao što su: nadoknada moralne štete, pro-puštene dobiti, iznosa troškova držaoca objek-ta, vrste i dinamike isplate nadoknade, utvrđi-vanja gornjeg i donjeg limita za nadoknadu islično.

Ipak, u ovom stadijumu, izuzetno jevažno da je Zakon zaživio, da su postupci pozahtjevima bivših vlasnika kod svih opštinskihkomisija u toku, kao i da ćemo u narednom pe-riodu, po isteku zakonskog roka za podnošenjezahtjeva komisijama - do polovine 2006 godine,imati bližu procjenu obaveza Republike CrneGore prema bivšim vlasnicima.

- RESTITUCIJA -

Pomoćnik ministra finansijaza korporativne usluge i

imovinsko – pravne poslove

KRSTO RACKOVIĆ

SVE BIVŠE SOCIJALISTIČKE ZEMLJE U PROCESU TRANZICIJE »KRENULE« SU ODTOGA DA SU IZGRADNJA DEMOKRATSKOG DRUŠTVA, PRAVNA DRžAVA I VLADA-VINA PRAVA, NEOPHODNE PRETPOSTAVKE IZGRADNJE TRžIŠNE DRžAVE.


32

• ZAKON O IGRAMA NA SREĆU

Donošenjem novog Zakona o igramana sreću stvoreni su uslovi za njihovo efi-kasnije organizovanje i kontrolu, što bi treba-lo da dovede do veće sigurnosti kako igrača,

tako i priređivača, kao i značajno većihbudžetskih prihoda. Republika Crna Goraisključivo pravo na priređivanje igara na srećuputem koncesije prenosi na privredna društva(akcionarska društva i društva sa ograniče-nom odgovornošću), koja ispunjavaju zako-nom propisane uslove.

Zakon o igrama na sreću usvojen je uSkupštini RCG 2. avgusta protekle godine, aosnovi razlog za izradu je u tome što rješenjaiz 1995. godine nijesu nudila mogućnost zasagledavanje tržišta (ponude i potražnje),odnosno želje igrača i mogućnosti priređiva-ča. Takođe, postojeći način regulisanja klasifi-kacija igara na sreću po vrstama, u primjenirezultirao je različitim nedoumicama i pro-blemima.

Priređivanje igara na sreću sa aspektaDržave nije prvenstveno sticanje dobiti, većostvarivanje javnog interesa. Zakon u tomsmislu omogućava:

- određivanje uslova, načina i obimapriređivanja igara na sreću;

- ograničenje negativnih dejstava iposledica koje igre na sreću imaju ili moguimati na igrače, njihove porodice i šire asocija-cije (prevare, obmane i rizici od kriminala),

- sigurnost i povjerenje igrača;- uticanje na određivanje namjene i

korišćenje sredstava od priređivanja igara nasreću (u socijalno -humanitarne, sportske idruge svrhe) i

- odgovorno priređivanje igara na sre-ću.

Opšte odredbe Zakona o igrama nasreću definišu pojam, podjelu i definicije iga-ra na sreću i nagradnih igara. Podjela igara nasreću je izvršena prema srodnosti igara na lu-trijske igre na sreću i posebne igre na sreću, adate su i definicije svih igara po vrstama.

Koncesija za priređivanje lutrijskih iga-ra, osim tombole, može se dati samo jednomkoncesionaru, organizovanom kao akcionar-sko društvo, a kod posebnih igara na sreću -većem broju koncesionara.

• PODZAKONSKI AKTI

Zakon o igrama na sreću predviđa do-nošenje brojnih podzakonskih akata, a u toku2005. godine izrađeni su sledeći pravilnici:Pravilnik o prostornim i tehničkim uslovimakoje kazino mora da ispunjava; za priređiva-nje kladioničkih igara; za automat klub; zapriređivanje binga, TV tombole i tombole za-tvorenog tipa i o uslovima za vršenje tehni-čkog pregleda automata i stolova za igre nasreću.

Takođe, usvojena je i Uredba o kriteri-jumima za utvrđivanje korisnika i načinu ra-spodjele dijela prihoda od igara na sreću. Za-konom o budžetu Republike Crne Gore za2005. godinu, a na osnovu Zakona o igramana sreću, planirano je ostvarenje prihoda odigara na sreću u iznosu od 1.6 mil. eura.Shodno Zakonu o igrama na sreću 60% ovihsredstava koristi se za finansiranje planova iprograma organizacija koje se bave:

- socijalnom zaštitom i humanita-rnom djelatnošću – 5%;

- problemima zadovoljenja potreba li-ca sa invaliditetom – 40%;

- doprinosom razvoju sporta – 20%;

SISTEM IGARA NA SREĆU

KONTAKT:


ODJSEK ZA IGRE NA SREĆURADMILA VOROTOVIĆ, NAČELNIKVELJKO BEGOVIĆ, GLAVNI INSPEKTORZA IGRE NA SREĆU


33

- kulturom i tehničkom kulturom –10%;

- vaninstitucionalnim obrazovanjem ivaspitanjem djece i omladine - 5%;

- doprinosom u borbi protiv droge isvih oblika zavisnosti – 20%.

• PRIHODI OD IGARA NA SREĆU

Za sve vrste igara na sreću u proteklojgodini (od dana stupanja na snagu Zakona oigrama na sreću 10. avgusta 2004. godine),ukupan prihod po osnovu koncesionihnaknada, iznosi: 1.424.415,37 eur.

U periodu 10. avgust – decembar2004. godine prihodi po osnovu koncesionihnaknada za priređivanje igara na sreću suiznosili 531.424,05 eur, od čega oko 60% suprihodi fiksnih koncesionih naknada, a oko40% su prihodi od varijabilnih koncesionihnaknada.

Što se tiče prihoda za prvih sedammjeseci u tekućoj godini, prema evidenciji ko-jom raspolaže Ministarstvo finansija, uplaće-no je:

u januaru 2005. godine – 83.732,82 eur;u februaru 2005. godine – 150.401,5 eur;u martu 2005. godine – 134.254,17 eur;u aprilu 2005. godine – 163.236,01 eur;u maju 2005. godine – 122.741,00 eur;u junu 2005. godine – 130.526,00 eur;u julu 2005. godine – 145.155,98 eur

Ukupan prihod od igara na sreću zaperiod januar - jul 2005. godine iznosi:930.048,33 eur, odnosno prosječni mjesečniprihod iznosi oko: 133.000.00 eur.

• NAGRADNE IGRE

Nakon stupanja novog Zakona o igra-ma na sreću, Ministarstvu finansija je podne-seno 38 zahtjeva za priređivanje nagradnihigara, a kada je nakon postupka razmatranjautvrđeno da ispunjavaju zakonom propisaneuslove, svi podnosioci zahtjeva su dobili sa-glasnost. Koncesiona naknada za priređivanjenagradnih igara iznosi 5% od ukupnog na-gradnog fonda i u periodu septembar 2004.godine - avgust 2005. godine od nagradnihigara je prihodovano 32.460,38 eur.

• KONTROLA, REGISTRACIJA I PREREGISTRACIJA PRIREĐIVAČA IGARA NA SREĆU

Prelaznim odredbama Zakona o igra-

ma na sreću propisan je rok od godinu danaod dana stupanja na snagu Zakona za prilago-

đavanje novim propisima tj. za zaključivanjeUgovora o koncesiji sa Ministarstvom fin-ansija RCG. U saradnji sa inspektorima Pores-ke uprave, od aprila 2005. godine, u toku jekontrola posjedovanja odobrenja za rad kodpriređivača igara na sreću u kazinima, auto-mat klubovima i kladionicama. Do sada, uku-pan broj izvršenih kontrola je 100 (u sport-skim kladionicama ukupan brojizvršenih kontrola je 85, u auto-mat klubovima 14 i u kazinima1).

Rok za prilagođavanjeposlovanja priređivača igara nasreću novom Zakonu, istekao je10. avgusta 2005. godine.

Ministarstvu finansija seobratilo 46 priređivača igara nasreću sa zahtjevom za dobijanjekoncesije.

Do avgusta 2005.godinedodijeljene su 234 koncesija zapriređivanje igara na sreću.

Prvu koncesiju za priređivanje igarana sreću u kladionicama Ministarstvo fi-nansija uručilo je Aleksandru Špadijeru,vlasniku sportskih kladionica “Sporting –Bookmakers” 25. jula tekuće godine.

ODSJEK ZA IGRE NA SREĆU

ODJSEK ZA IGRE NA SREĆU

DODJELA PRVE KONCESIJE ZAPRIREĐIVANJE IGARA NA SREĆU UKLADIONICAMA


34

Suština i polazne osnove procesa re-forme Vojske i sistema odbrane u cjelini svodese na usklađivanje sa mogućnostima, koje suograničene, prije svega, veličinom bruto doma-ćeg proizvoda, demografskim potencijalom iustanovljenim standardima u pogledu izdatakaza Vojsku i sistem odbrane.

Reforma je nužna i zbog velikog vojnogpotencijala na teritoriji RCG u pogledu brojaplaćenih lica, razuđene infrastrukture, čijeodržavanje je veoma skupo i obaveza koje sukonstantno bile veće od mogućnosti budžeta ipored toga što su izdvajanja za Vojsku bila usrazmjeri učešća Republike Crne Gore u brutodomaćem proizvodu Državne zajednice.

Zatečeno stanje dalje karakteriše tehno-loško zaostajanje u opremanju, pad standarda,intenzivno trošenje rezervi i resursa, nepovoljnastambena situacija najvećeg broja pripadnikaVojske, centralizovana regulativa u vezi plata inaknada, dostavljanje naloga iz Beograda za pla-ćanje obaveza iz republičkog budžeta, neriješenstatus vojnodohodovnih ustanova na teritorijiRepublike Crne Gore itd.

Standardi po kojima se sprovodi procesreformi Vojske i sistema odbrane, podrazumije-vaju smanjenje izdataka za Vojsku iz BDP na 2%,ujednačavanje izdvajanja po strukturi troškova(bruto zarade 40 – 50%, materijalni rashodi iobuka 30 – 35% i opremanje 25-30%); dovođe-nje stepena demografskog naprezanja, odnosnoprocenta vojnih snaga u odnosu na ukupan brojstanovnika na nivo do 0,5% u miru, odnosnodo 1% u kriznim situacijama; prilagođavanjebrojnog stanja profesionalnog i ročnog sastavastandardima zemalja u okruženju, tako da izno-si najmanje 75 : 25; transparentnost u planira-

nju; civilna i demokratska kontrola trošenjanovca za Vojsku i sistem odbrane, kao i vrločvrst princip MMF-a i izvještavanje OEBS-a oplaniranim i izvršenim troškovima za odbranuprema Bečkom dokumentu iz 1999. godine.

Postojeće stanje u sistemu odbrane uRepublici Crnoj Gori karakteriše neadekvatnastruktura troškova za Vojsku, tako da u planira-nim sredstvima za 2005. godinu bruto zarade inaknade iznose 68,85%, materijalni rashodi17,95%, opremanje 2,40% i socijalni program10,80%, što se vidi na sledećem pregledu.

Struktura troškova za Vojsku u 2005.g.

Struktura Iznos (eur) (%) bruto zarade 28.675.000 68,85materijalni rashodi 7.470.291 17,95opremanje 1.000.000 2,40socijalni program 4.500.000 10,80

41.645.291 100,00

Izdvajanje iz BDP (2,53%) znatno je ve-će od prosjeka u zemaljama u okruženju(1,88%) i prosjeka u zemaljama JugoistočneEvrope (1,91%).

Procenat demografskog naprezanja,odnosno broja pripadnika vojnih snaga u odno-su na ukupan broj stanovnika, iznosio je u2004. godini 1,19%, što je takođe iznad prosjekau zemljama u okruženju (0,71%), kao i iznadprosjeka u zemljama Jugoistočne Evrope(0,68%).

Izdaci iz budžeta po pripadniku Vojske

REFORMA VOJSKE U CRNOJ GORI IFINANSIRANJE REFORME

OPREDJELJENJE REPUBLIKE CRNE GORE JE DA BUDE DIO REGIONALNIH IGLOBALNIH SISTEMA BEZBIJEDNOSTI, ODNOSNO UKLJUČIVANJE U SISTEM KO-LEKTIVNE BEZBIJEDNOSTI U OKVIRU EVRO-ATLANTSKIH INTEGRACIJA.


35

u Republici Crnoj Gori u 2004. godini iznosilisu 5.635 eur, dok je prosjek izdataka po vojnikuu zemljama u okruženju iznosio 9.548 eur, a uzemljama Jugoistočne Evrope 10.491 eur. Izdaciiz budžeta za 2005. godinu po pripadnikuvojnih snaga, uzimajući u obzir prosječno bro-jno stanje profesionalnog sastava i vojnika nasluženju vojnog roka iznosilo je 7.562 eur.

Izdaci iz budžeta za Vojsku po stanovni-ku u Republici Crnoj Gori iznosili su u 2004. go-dini 62,88 eur, a u 2005. godini 67,15 eur, što jeviše od prosjeka u zemljama u okruženju(49,67eur) i zemljama Jugoistočne Evrope(58,30 eur).

Navedeni pokazatelji su dodatni razlogza reformu i putokaz u kojem smjeru treba dase odvija.

Odlukom Vrhovnog savjeta odbranepredviđeno je da se broj plaćenih lica u Vojsci,na teritoriji Republike Crne Gore i drugimstrukturama Ministarstva odbrane, koji se fi-nansiraju iz budžeta do kraja 2005. godine sma-nji na 3.470 lica. Racionalizacija kadra u Vojsci,kao jednog od bitnih segmenata reforme, do sa-da se odvija planski i uz punu podršku Mi-nistarstva finansija Republike Crne Gore.

Od januara 2004. godine do avgusta2005. godine broj plaćenih lica u Vojsci smanjen

je za 2.826, ili za 41%, tako da je u avgustu izno-sio 4.068 lica.

Dinamika smanjenja broja plaćenih licau Vojsci prikazana je na grafiku.

PREGLED SMANJENJE KADRA

Ministarstvo finansija Republike CrneGore je u potpunosti finansiralo socijalni pro-gram viška kadra u Vojsci i, zaključno sa 15.avgustom 2005. godine, za ovu namjenu isplati-lo 4.473.606 eura.

Isplaćene su otpremnine i zaostale plateza 816 lica u iznosu od 4.231.286 eur, kao i za-ostale plate za oko 400 vojnika po ugovoru ko-jima je prestala služba u Vojsci u iznosu od260.320 eur. Jednom broju profesionalnih pri-padnika Vojske služba je prestala istekom iliprekidom ugovorenog roka, jedan broj jeotpušten iz Vojske zbog falsifikovanih diplomana osnovu kojih su primljeni u službu, dok suneki pripadnici Vojske prirodnim putem stekli

pravo na penziju. Proces smanjenja broja kadrau Vojsci odvija se planski i transparentno.

Kada je riječ o prodaji nepokretne imo-vine, koja je nepotrebna za funkcionisanjeVojske, nepodijeljeno je mišljenje da prodajatreba da se odvija preko Fonda za reformu siste-ma odbrane, uz punu kontrolu i uticaj Vlade Re-publike Crne Gore, a da se sredstva od prodajekoriste za isplatu zaostalih dugovanja, oprema-nje, socijalne i stambene probleme, što je ufunkciji finansiranja reforme.

Savjetnik za budžet odbrane u

Ministarstvu finansija RCG

mr MIJAJLO SAVOVIĆ

SAVJETNIK ZA BUDŽET ODBRANE UMINISTARSTVU FINANSIJA

mr MIJAJLO SAVOVIĆ

KONTAKT:

TELEFON: +381 81 242 835

FAX: +381 81 224 450




36

PREDLOG ZAKONA O PREUZIMANJU AKCIONARSKIH DRUŠTAVA

Osnovni cilj Zakona o preuzimanjuakcionarskih društava, koji je Vlada RCG

utvrdila u septembru 2005. godine, je da sedefinišu uslovi i postupci kojima se sticaoci-ma/investitorima iznad propisanog praga(40% akcija sa pravom glasa) nalaže obavezasprovođenja obavezne javne ponude za preu-zimanje, zbog zaštite, kako interesa akciona-ra, tako i samih investitora…

PREDLOG ZAKONA O FINANSIJSKOM LIZINGU

Razlog za donošenje Zakona o fi-nansijskom lizingu, koji je Vlada RCG utvrdi-la u septembru 2005. godine, ogleda se u po-trebi unapređenja poslova finansijskog lizingau Crnoj Gori, kao specifičnog kreditnog

odnosa i njegovo regulisanje pravilima koja ćeistovremeno odgovoriti zahtjevima pravne si-gurnosti i potrebama savremenog poslovnogprometa…

ZAKON O TEKUĆIM I KAPITALNIM POSLOVIMA SA INOSTRANSTVOM

Cilj Zakona o tekućim i kapitalnimposlovima sa inostranstvom, koji je Skupšti-na RCG usvojila u julu 2005. godine, je daobezbijedi pravnu osnovu za režim slo-bodnog protoka novca i kapitala u Crnoj Go-ri i inostranstvu, i to: sve tekuće i kapitalnetransakcije se mogu izvoditi slobodno odstrane rezidenata i nerezidenata; ne postojiograničenje na prenos imovine u /izinostranstva; ne postoje ograničenja valute ilidevizne kontrole…

PREDLOG ZAKONA O IZMJENAMA I DOPUNAMA ZAKONA O ZAŠTITI DEPOZITA

U Predlogu zakona o izmjenama i do-punama Zakona o zaštiti depozita, koji je Vla-da RCG utvrdila u maju 2005. godine, suštin-ska izmjena odnosi se na način refundacijesredstava koja Fond treba da isplati u slučajukada nastane „zaštićeni slučaj“. Predložene suizmjene tako da se Fond namiruje iz stečajnemase tek nakon namirenja deponenata…

ZAKON O MJENICINovina u odnosu na do sad regulisa-

no mjenično pravo je ta što se Centralnojbanci Crne Gore daje ovlašćenje da posebnimpropisima utvrdi izgled jedinstvenog mje-ničnog blanketa u Republici Crnoj Gori, nakojem se izdaje mjenica. Zakonom o mjenici,koji je usvojila Skupština RCG u julu 2005.godine, dakle uređuje se sadržaj i forma mje-nice, mjenične radnje, te način poslovanjamjenicom…

ZAKONODAVNA AKTIVNOST MINISTARSTVA FINANSIJA

PRESJEK: PERIOD JANUAR – SEPTEMBAR 2005.U PERIODU OD JANUARA 2005 GODINE DO SEPTEMBRA, MINISTARSTVO

FINANSIJA IMALO JE VEOMA INTEZIVNU ZAKONODAVNU AKTIVNOST. RIJEČ JE

PRIJE SVEGA O NAJZNAČAJNIJIM ZAKONSKIM PROJEKTIMA REALIZOVANIM U

SKLADU SA STRATEŠKIM DOKUMENTIMA - AGENDOM EKONOMSKIH REFORMI ZA

CRNU GORU 2002-2007 I PROGRAMOM RADA VLADE ZA TEKUĆU GODINU

KONTAKT:


PORTPAROL MINISTARSTVA FINANSIJAANA MILJANIĆ


37

PREDLOG ZAKONA O RAČUNOVODSTVU I REVIZIJI

Zakon o računovodstvu i reviziji, kojije Vlada RCG utvrdila u martu 2005. godine,je izrađen na način koji će unaprijediti raču-novodstvenu i revizorsku praksu u Crnoj Go-ri, kao i omogućiti jasno definisanu i transpa-rentnu proceduru sertifikacije računovođa ilicenciranja revizora u Crnoj Gori…

ZAKON O IZMJENAMA I DOPUNAMA ZAKONA O CARINSKOJ SLUŽBI

Koji je usvojen u Skupštini RCG uaprilu 2005., propisuje usklađivanje postoje-ćih rješenja koja se odnose na radne odnose,disciplinsku odgovornost, zarade i druga pri-manja i finansiranje carinskog organa….

ZAKON O IZMJENAMA I DOPUNAMA CARINSKOG ZAKONA

Koji je Skupština RCG usvojila u apri-lu 2005. godine, predviđa usklađivanje posto-jećih rješenja sa Zakonom o državnoj upravi upogledu nadležnosti za rješavanje po žalbi.Zakonom se utvrđuje mogućnost otvaranjaslobodnih carinskih prodavnica na aerodro-mima…

ZAKON O OBJEDINJENOJ REGISTRACIJI I SISTEMU IZVJEŠTAVANJA O OBRAČUNU I NAPLATI POREZA I DOPRINOSA

Koji je usvojen u Skupštini u aprilu2005., uspostavlja jedinstveni centralni re-gistar (na jednom mjestu u posebnoj organi-zacionoj jedinici Poreske uprave) svih obvez-nika plaćanja poreza i doprinosa i osigurani-ka (za penzijsko i invalidsko osiguranje,zdravstveno osiguranje i osiguranje od neza-poslenosti), koji bi funkcionisao na principudnevne ažurnosti, a koji bi bio u funkciji svihdržavnih organa, koji su zainteresovani za ko-rišćenje podataka koji su sadržani u tom re-gistru…

ZAKON O IZMJENAMA I DOPUNAMA ZAKONA O SPREČAVANJU PRANJA NOVCA

Razlog za predlaganje izmjena i dopu-na važećeg Zakona o sprječavanju pranjanovca, koji je usvojen u Skupštini u martu2005., predstavlja stvaranje zakonskog okviraza uključivanje Crne Gore u globalne tokoveborbe protiv terorizma kroz sprječavanje fi-nansiranja terorizma…

ZAKON O IZMJENAMA I DOPUNAMA ZAKONA O BUDŽETU ZA 2005. GODINU,

Osnovni razlozi donošenja rebalansaBudžeta RCG, koji je usvojen na SkupštiniRCG 27. jula 2005. godine, su: promjena

strukture i ostvarenja prihoda; smanjenjetransfera Republičkom Fondu penzijskog iinvalidskog osiguranja iz republičkog budže-ta; primjena Zakona o zaradama državnihslužbenika i namještenika; odmrzavanje iraspored dijela sredstava tekuće budžetske re-zerve po zaključku Vlade Republike Crne Go-re; izgradnja novih investicija sa akcentom naizgradnju puta Kolašin – Mateševo...

PREDLOG ZAKONA O IZMJENAMA I DOPUNAMA ZAKONA O BUDŽETU

Unapređenje procesa planiranja i iz-vršenja budžeta, kao i uspostavljanje sistemaunutrašnje revizije nametnulo je potrebu pri-preme Predloga izmjena i dopuna Zakona obudžetu, koji je Vlada RCG utvrdila u septem-bru 2005. godine…

PREDLOG ZAKONA O ZARADAMA I DRUGIM PRIMANJIMA FUNKCIONERA IPOSLANIKA

Novi zakon o zaradama i drugim pri-manjima poslanika i funkcionera, koji je VladaRCG utvrdila u junu 2005. godine, se nastavljana osnovama Zakona o zaradama državnihslužbenika i namještenika i kao takav obezbje-đuje pravo na zaradu, odgovarajuće naknade idruga primanja poslanika odnosno funkcione-ra, u skladu sa obimom i složenošću funkcijakoje obavljaju, uvažavajući i značaj poslova nakoje su izabrani, odnosno imenovani, poštuju-ći princip podjele vlasti...

Opširnije o zakonodavnoj aktiv-nosti Ministarstva finansija Crne Gore uperiodu januar – septembar 2005. godi-ne možete naći na Web-sajtu minis-tarstva: www.ministarstvo-finansija.vla-da.cg.yu, rubrika ZAKONI INFO.


38

PROGRAM RADA MINISTARSTVA FINANSIJA 2005. godina

REALIZOVANE AKTIVNOSTI

Pored veoma intenzivne zakono-davne aktivnosti, izrađeno je i više uredbikoje bliže regulišu razne oblasti, kao štosu: utvrđivanje tržišne vrijednosti ne-pokretnosti, visina troškova prinudne na-plate poreskih obaveza, kao i utvrđivanjekorisnika i načina raspodjele dijela priho-da od igara na sreću....

Takođe, važno je pomenuti nekeod usvojenih odluka, pogotovo iz Sektoraza korporativne i imovinsko-pravne poslo-ve kao što su:

- Odluka o uređivanju među-sobnih prava i obaveza po osnovu obve-znica stare devizne štednje stečenih pro-dajom akcija preduzeća

- Odluka o uslovima i postupkukupovine imovine Republike Crne Goreobveznicama stare devizne štednje građa-na sa Spiskom državne imovine koji čininjen sastavni dio.

- Odluka o obrazovanju Fonda zaobeštećenje, sa svojstvom pravnog lica, ko-ji se u okviru svoje djelatnosti stara oobezbjeđenju sredstava za obeštećenjebivših vlasnika za prava oduzeta u koristopštenarodne, državne, društvene ili za-družne svojine i obezbjeđuje zakonito,ekonomično i racionalno korišćenjesredstava namijenjenih za obeštećenjebivših vlasnika. Pripremljeno je i Uputstvoo metodologiji za utvrđivanje vrijednostioduzetih stvari ili prava kao i Uputstvo onačinu i postupku revalorizaciji iznosa du-ga bivšeg vlasnika.

Važan dio tematskog dijela Progra-ma rada Ministarstva finansija je i Akcioniplan aktivnosti za povećanje obima i efi-kasnosti naplate prihoda, pojačane fi-nansijske discipline i aktivnijeg rada nad-ležnih službi. Tim planom su definisanemjere poboljšanja finansijske discipline,suzbijanje sive ekonomije, povećanje obi-ma i efikasnosti naplate prihoda, a zasprovođenje je nadležno inter-resorno Ko-ordinaciono tijelo.

Tematski dio obuhvata i Analizufunkcionisanja bankarskog sistema, kojase odnosi na aktivnosti i mjere koje trebasprovesti u cilju jačanja potencijala doma-ćeg bankarskog sistema i podrške eko-nomskom razvoju Crne Gore.

U TOKU

Predlozi zakona o:

- izmjenama i dopunama Zakona ohartijama od vrijednosti (u toku je usa-glašavanje sa nadležnim institucijama)- dobrovoljnom penzijskom osiguranju - izmjenama i dopunama Zakona obankama - carinskoj tarifi - porezu na usluge od igara na sreću.- imovini - izmjenama i dopunama Zakona održavnom premjeru, katastru i upisuprava na nepokretnostima. - komunalnim taksama - izmjene i dopune Zakona o ekspropri-jaciji. - javnim nabavkama- svojinsko pravnim odnosima- izmjenama i dopunama Zakona o akci-zama- izmjenama i dopunama Zakona oadministrativnim taksama

PR SLUŽBA MINISTARSTVA

PR SLUŽBA

KONTAKT:



39

Tokom razgovora razmijenjena sumišljenja o ukupnim reformskim aktivno-stima, razvoju ekonomskog sistema i poli-tičke situacije u Crnoj Gori, sa akcentom napredstojeći proces referenduma, fiskalnupolitiku, glavne procese privatizacije, kao imjere koje Vlada RCG preduzima u vezipospješivanja procesa privlačenja stranihinvesticija i uklanjanja biznis barijera.

Ministar Lukšić je naglasio da je za oba-dvije Republike, kada je u pitanju saradnjasa međunarodnim finansijskim institucija-ma u boljem interesu odvojen aranžman,kako zbog nekompatibilnosti ekonomskihsistema, tako i različitih razvojnih ciljeva.Dobar primjer je program sa MMF-om, aprije svega po pitanju zavisnosti u realizaci-ji aranžmana.

24. i 25. septembar 2005. godine:Delegacija Ministarstva finansija naGodišnjem zasijedanju MMF-a iSvjetske banke

Pored učešća na Plenarnoj sjednici iMeđunarodnom monetarnom i finans-ijskom komitetu, delegacija se srela i sa mi-sijom MMF koju vodi Pirita Sorsa, sa ti-mom Svjetske banke i koordinatorom za

Jugoistočnu Evropu Orsalijom Kalantzopo-lus, kao i potpredsjednikom Svjetske bankeza region Evrope i Centralne Azije, ShigeoKatsu-om. U okviru razgovora sa predsta-vnicima MMF-a razmatrane su i smjernicebudžetske politike za narednu godinu, kojesu od strane te institucije ocijenjene kaoprihvatljive.

Delegacija je razgovarala i sa zamjeni-kom predsjednika MMF-a Anom Kruger ipotpredsjednikom za region Evrope, Ma-jklom Deplerom, Antony Wayneom, zamje-nikom sekretara Stejt departmenta, i NancyLee, pomoćnikom zamjenika sekratar ame-ričkog Trezora. Predstavnici američke admi-nistracije pozitivno su ocjenili makroeko-nomska kretanja i strukturne reforme u Cr-noj Gori i istakli da je izuzetno važno da sepostojeći aranžman sa MMF-om uspješno

PREGLED NAJVAŽNIJIH AKTIVNOSTIMINISTRA FINANSIJAJANUAR - SEPTEMBAR 2005. GODINE

27. SEPTEMBAR 2005. GODINE. MINISTAR FINANSIJA IGOR LUKŠIĆ RAZGO-VARAO SA AMBASADOROM VELIKE BRITANIJE U SICG DEJVIDOM GAUENOMI DELEGACIJOM KRALJEVSKOG KOLEDžA STUDIJA ODBRANE


40

okonča, što je neophodan uslov za nastavakpodrške i za buduću saradnju.

25 Septembar 2005 – Godišnje zasi-jedanje Svjetske banke i MMF-a – Crna

Gora nema otvoremih pitanja sa MMF-om

......Sa Misijom MMF su otpočeti prego-vori oko kriterijuma za šestu revizuju uokviru produženog aranžmana, kao i bud-žeta za 2006. Crna Gora nema otvorenih pi-tanja sa MMF- om i očekuje se da će dokraja godine Bord direktora konstatovatiuspješno zaključenje trogodišnjeg ara-nžmana. Na sastancima sa Svjetskombankom je analizirana makroekonomskasitacija u Crnoj Gori, kao i progres ostvarenu strukturnim reformama. Tokom susre-ta, ocijenjeno da dobre makro-ekonomskeperformanse Crne Gore, u prvom reduniska stopa inflacije, rast BDP’a iznad pro-jektovanog, kao i pozitivna kretanja ubudžetu, doprinose jacanju konkurentnos-ti Crne Gore na svjetskom tržistu….

21. septembar 2005. godine:Gdanjsk: Ministar finansija Igor Lukšićprisustvovao redovnom sastankuKonstituence Svjetske banke

Tokom diskusije koja je vođena u okvi-ru sesije o ekonomskoj situaciji u zemljamaKonstituence, ministar Lukšić je prezenti-rao osnovne makroekonomske indikatore uCrnoj Gori i ukazao na značajne pozitivnepomake u oporavku naše ekonomije. On jeistakao da nastavak strukturnih reformi i

dalje obaranje učešća potrošnje u bruto do-maćem proizvodu predstavljaju izazove ukreiranju fiskalne politike u narednom pe-riodu.

12. septembar 2005 - ministar fi-nansija Igor Lukšić na VII redovnoj Go-dišnjoj skupštini Montenegro BiznisAlijanse – Miločer – Lukšić: “Želio bih danaglasim, da smo mi u Ministarstvu fina-nsija, kao i Vladi RCG uopšte, u potpunostisvjesni krucijalnog značaja razvoja povolj-nog poslovnog okruženja, i stabilnog insti-tucijalnog ambijenta za bavljenje biznisom.Mislim da su manje više dobro poznati ne-ki od rezultata na ovom planu. Podsjećamda je u ovom trenutku u Crnoj Gori na sna-zi stopa poreza na korporativnu dobit od9%. Pored toga u prošloj godini snizili smoopšta opterećenja na plate za 10%. Rezulta-ti u implementaciji reformi, formiranjustabilnog institucionalnog poslovnog okru-ženja i poboljšanju pozicije Crne Gore nameđunarodnom globalnom tržištu dovelisu i do dobijanja solidnog državnog kre-ditnog rejtinga (BB) kod najrenomiranijemeđunarodne institucije za procjenu kre-ditnog rizika – Standard & Poors. IzvještajiMMF- a o situaciji u Crnoj Gori bilježekonstantno poboljšanje i potpuno ispunja-vanje naših međunarodnih obaveza kojeproizilaze iz odnosa sa ovom međunaro-dnom institucijom”.

19 jul 2005 - Ministar finansija uVladi RCG Igor Lukšić održao Konfere-nciju za novinare - »Realizacija sveukup-nih aktivnosti Ministarstva finansija uprvih šest mjeseci tekuće godine« : "Uspo-stavili smo temelje za izgradnju održivogekonomskog sistema koji vodi našoj poste-penoj, ali sigurnoj integraciji u evropskeekonomske strukture i stvorili uslove da sesada usmjerimo na pravljenje pozitivnih i


41

stabilnih koraka u cilju kreiranja još povoljni-jeg ambijenta za kontinuiran ekonomski ra-zvoj i time poboljšanje životnog standarda..."

15 jul 2005 - Potpisan Ugovor o 11,5miliona eura kredita za projekat reha-bilitacije regionalnih puteva u CrnojGori, čiji je korisnik Ministarstvo po-morstva i saobraćaja - Direkcija za državneputeve – između ministra finansija CrneGore Igora Lukšića i zamjenika direktoraEvropske banke za obnovu i razvoj za sektortransporta Sue Barret-a. Lukšić: “Ovo je je-dan od najznačajnijih projekata, koji se ost-varuju u saradnji sa EBRD I EIB u cilju po-boljšanja infrastrukture u Crnoj Gori.EBRD predstavlja najznačajnijeg partneraVlade RCG u cilju naše ubrzane tranzicije,odnosno u stvaranju uslova za dugoročanekonomski razvoj.”

30 jun 2005 - Ministar finansija Cr-ne Gore Igor Lukšić otvorio Međuna-rodni seminar o strateškom mena-džmentu u Miločeru - Lukšić: «Poznato jeda su nepristrasni i pouzdani statistički po-daci preduslov za demokratsko društvo ineophodan uslov za funkcionisanje konku-rentne tržišne ekonomije. Jasno je da namu procesu transformacije i reforme, ne sa-mo ovog već gotovo svih važnijih segmena-ta društva predstoji jos dug put i puno za-dataka koje treba ispuniti i izazova sa koji-ma se treba suočiti. Čini se da se rezultati,ipak, pored mnogobrojnih kritika uobičaje-nih za zemlje u tranziciji počinju osjećati ito u okviru mnogih segmenata......Crna Go-ra je ostvarila značajan stepen makroeko-nomske stabilnosti, što je bio Vladin prio-ritet u prethodne dvije godine. Svakako našzadatak je i dalje razvoj preduzetništva,smanjenje sive ekonomije, privlačenje stra-nih investicija, rast konkurentnosti, otvara-nje novih radnih mjesta i rast životnogstandarda..."

26 maj 2005 - Susret ministra fi-nansija Crne Gore Igora Lukšića iambasadora Poljske u SCG Tadeuša Di-

me - Tokom sastanka razmijenjena sumišljenja o mogućnostima realizacijesredstava robne kreditne linije Poljske uiznosu od 15 miliona dolara, koja bi treba-lo da bude fokusirana prvenstveno na sek-tor energetike, zatim iskazanom interesupoljskih investitora za podršku programuunapređenja i revitalizacije crnogorskogenergetskog sektora, kao i dosadašnjem to-ku procesa privatizacije i planovima u tomsegmentu.

23 maj 2005 - Ministar finansijaIgor Lukšić razgovarao sa komesaromza ekonomske i finansijske posloveEvropske komisije Žoakimom Almu-njom – (Beograd, Godišnja skupštinaEBRD) - Zajednički su razmatrana i pitanjakorišćenja prihoda od privatizacije nanajefikasniji način, realizacija finansijskogaranžmana sa Međunarodnim mone-tarnim fondom, dosadašnja iskustva u ko-rišćenju eura, kreditnog rejtinga i prethod-ne saradnje sa EBRD, Svjetskom bankom,MMF-om i drugim međunarodnim fina-nsijskim organizacijama.

23 maj 2005 – Ministar finansijaCrne Gore Igor Lukšić razgova-rao sa ministrom finansija Ma-kedonije Nikolom Popovskim(tokom Godišnje skupštinaEBRD u Beogradu) - U razgovori-ma je naglašen značaj saradnje saEvropskom bankom za obnovu irazvoj i uopšte organizacija Godi-šnje skupštine kako za Crnu Goru,tako i za Makedoniju u smislu po-spješivanja procesa stranih ulaga-nja i ekonomske politike uklanjanjabiznis barijera, kao i sveukupne promocijestrateških grana u okviru regionalnograzvojnog koncepta. Ministri finansija Cr-ne Gore i Makedonije razmijenili su i mi-šljenja o nivou deficita, javnoj potrošnji,budžetskoj stabilnosti, procesu privatizaci-je, restituciji i poreskom sistemu i politici.


42

22 maj 2005 – Ministar finansijaCrne Gore Igor Lukšić razgovarao sapredsjednikom i izvršnim direktoromNordijske Investicione Banke (NIB)Džonijem Akerholmom (Godišnjaskupština EBRD, Beograd) - MinistarLukšić je prezentirao infrastrukturne pro-jekte koji su tenutno u realizaciji, kao i pri-oritetne projekte koje planira Vlada RCG.NIB je izrazila zainteresovanost da se na-kon potpisivanja okvirnog sporazuma ušto skorijem roku pristupi razgovorima opotencijalnim kreditnim aranžmanima,prvenstveno u oblasti infrastrukture i eko-logije

6 maj 2005 - Delegacija Ministar-stva finansija RCG, koju su činili minis-tar finansija Igor Lukšić i sekretar Mi-nistarstva finansija Vladimir Kavarić,učestvovala na Samitu "Razvoj javnihfinansija u regionu" Skoplje – MinistarLukšić je prezentirao osnovna dostignuća uprocesu sprovođenja fiskalnih reformi uCrnoj Gori. Održan je i veliki broj bilate-ralnih susreta sa ministrima finansija i gu-vernerima narodnih banaka iz regiona –Slovenije, Bosne i Hercegovine, Rumunije isl. Dogovoreno je da sledeća ministarskakonferencija bude održana u maju 2006.godine u Crnoj Gori.

24 april 2005 - Ministar finansijaIgor Lukšić održao konferenciju za no-vinare - Realizacija aktivnosti Ministarstvafinansija iz Programa rada Vlade, prihodiBudžeta Republike za I kvartal 2005. godi-ne i javna potrošnja – “Crna Gora je dosti-gla makroekonomsku stabilnost, što je bioVladin prioritet u prethodne dvije godine.Generalno pozitivni trendovi, uspostavljenitokom prošle godine se nastavljaju i poja-čavaju u prvom kvartalu 2005 godine. Ost-varili smo planirano, a u okviru određenihsegmenata i premašili plan. Svakako naš za-datak je i dalje razvoj preduzetništva, sma-njenje sive ekonomije, privlačenje stranihinvesticija, rast konkurentnosti, otvaranjenovih radnih mjesta i rast životnogstandarda.”

12 april 2005 - Ministar finansijaIgor Lukšić učestvovao na Konferencijio borbi protiv pranja novca i korupcije– Lukšić: “Borba protiv pranja novca je uokviru naših širih aktivnosti - protiv orga-nizovanog kriminala veoma važna, jer tajsegment omogućava organizovanom krimi-nalu da prikriva i štiti profit stečen krimi-

nalnim aktivnostima kao što su, izmeđuostalih, siva ekonomija, trgovina Ijudima,drogom....Da bi privukla investitore i stekladodatno povjerenje međunarodnih institu-cija i drugih partnera Crna Gora moranastaviti borbu protiv organizovanog kri-minala, uključujući i napore na planuborbe protiv pranja novca, jer neuspjeh dase zaustavi takav kriminal može proizvestidugoročne štete po ugled države i njeneizglede za integraciju u evropske i evro-atlantske institucije.”

11 mart 2005 - Ministar finansijaIgor Lukšić razgovarao u Berlinu sa za-mjenikom ministra finansija i prvimdržavnim sekretarom SR NjemačkeBarbarom Hendriks - Sagovornici surazmijenili mišljenja o poreskoj politici,poreskoj decentralizaciji, konkurentnosti,politici u oblasti igara na sreću, kao i siste-mu i funkciji supervizora finansijskog sek-tora. Tom prilikom dogovorena je inten-zivnija razmjena informacija i dalji pravcirazvoja saradnje između dva ministarstva.

10 mart 2005 - Delegacija RCG kojusu činili ministar finansija Igor Lukšić,ministar prosvjete i nauke dr SlobodanBacković i gradonačelnik Podgorice drMiomir Mugoša sa saradnicima, pri-sustvovala otvaranju najvećeg svjetskogsajma informacionih tehnologija - "Ce-BIT-a" koji je otvorio kancelar SR Nje-mačke Gerhard Šreder.

Ministri Lukšić i Backović sa konce-larom Šrederom – susret nakon cere-monijalnog dijela otvaranja sajma


43

4 mart 2005 - Ministar finansijaIgor Lukšić predao poresku prijavu iposjetio Podgoričku filijalu i CentraluPoreske uprave, Lukšić: “…Povod posjeteje bio, takođe, i da podsjetim sve građane,uključujući moje kolege na svim nivoimada 31. marta ističe rok za podnošenje prija-va na dohodak i mislim da je i vrijeme dase o tome razmišlja. Znaći, na taj način svitreba da pokažemo svojim primjerom koli-ko je važno da sistem funkcioniše i koliko jevažno da pomognemo svi zajedno da seprihodi ostvaruju na onom nivou koji smoplanirali, kako bi sve one prioritete koji sudefinisani ekonomskom politikom Vladeuspjeli da realizujemo…”

2 mart 2005 - Ministar finansija uVladi RCG Igor Lukšić primio ambasa-dora Belgije u SiCG Lika Liboa - Sago-vornici su konstatovali konstruktivan iaktivan pristup Crne Gore po pitanju ispu-njenja obaveza i uslova neophodnih za pris-tupanje Evropskoj Uniji i ocijenili da su na-pravljeni mnogi pozitivni koraci u stabiliza-ciji ekonomskog ambijenta, te da je tim pu-tem potrebno nastaviti.

16 februar 2005 - Ministri finansijaCrne Gore i Republike Slovačke IgorLukšić i Ivan Mikloš potpisali Spora-zum o saradnji u oblasti fiskalne poli-tike – Sporazum je potpisan sa ciljem da semeđu stranama potpisnicama stvori okvirza uspostavljanje strateškog partnerstva ka-ko bi se ostvarilo povoljno poslovno okru-ženje za investiranje u Republiku Slovačku iRepubliku Crnu Goru, sa posebnim osvr-tom na fiskalnu politiku, da sva buduća po-boljšanja značajnih oblasti poreskih zakonai fiskalne politike mogu biti od uzajamne

koristi i olakšati razvoj efikasnosti i konku-rentnosti obije zemlje na međunarodnomtržištu

11 februar 2005 - Susret ministrafinansija Igora Lukšića I ambasadoraSlovačke u SCG Miroslava Lajčaka -Obostrano je ocijenjeno da je potpisivanjeMemoranduma o saradnji pozitivan i zna-čajan korak naprijed u razvoju i jačanjuekonomskih veza između Crne Gore i Slo-vačke kao i daljem unapređenju bilate-ralnih odnosa.

17 januar 2005 - Ministar finansijaIgor Lukšić razgovarao sa ambasadoromPoljske Tadeušom Dimom - Razmijenjenasu mišljenja o situaciji u oblasti javnih fi-nansija, makroekonomskim pokazateljima uprotekloj i očekivanjima za 2005 godinu,procesu privatizacije, kao i mogućnostimaotvaranja nove kreditne linije za Crnu Goru -do 15 miliona dolara, kao podrška oblastimakoje definiše Vlada. Ministar Lukšić je izraziospremnost za definisanjem ključnih oblasti iprograma u narednih nekoliko mjeseci, ucilju adekvatne i što efikasnije realizacije kre-ditne linije Poljske.....

PR SLUŽBA MINISTARSTVA


44

1. GOJKOGARČEVIĆ 17. april 1945.- 7. novembar1951. godine

2. JEFTOŠĆEPANOVIĆ7. novembar1951. - 4. februar1953.godine

3. VLADORAIČEVIĆ 4. februar1953. - 9. maj 1955. godine

4. NIKOLAĐAKONOVIĆ 9. maj 1955. - 15. februar1958. godine

5. VOJINJAUKOVIĆ15. april 1958. - 8. april 1959.godine

6. ALEKSANDARRADEVIĆ 8. april 1959. -17. septembar1962. godine

7. VLADOJOVANOVIĆ17. septembar1962. - 25. jun1963. godine

8. MUSTAFAREDŽEPAGIĆ 25. jun 1963. -9. april 1965.godine

9. DRAGIŠAĐOKOVIĆ 9. april 1965. -7. maj 1969.godine

10. drMILIVOJEDRECUN 8. april 1969. -6. maj 1974.godine

11. mr VUKOGNJANOVIĆ 6. maj 1974. -28. april 1978.godine

12. VELIMIRŠLJIVANČANIN 28. april 1978.- 6. maj 1986.godine

13. BRANIMIRPAJKOVIĆ 6. maj 1986. -29. mart 1989.godine

14. SLAVKODRLJEVIĆ 29. mart 1989.- 21. mart1990. godine

15. mrBOŽIDARGAZIVODA 21. mart 1990.- 17. oktobar1993. godine

16. dr PREDRAGGORANOVIĆ 17. maj 1994. -16. jul 1998.godine

17.MIROSLAVIVANIŠEVIĆ 16. jul 1998. –16. februar2004. godine

CRNOGORSKI MINISTRI FINANSIJA OD 1945. DO 2004. GODINE

IZVOR: KNJIGA DR PREDRAGA GORANOVIĆA - "FISKALNA EKONOMIJA CRNE GORE"U vremenu postojanja Zetske samoupravne oblasti, a kasnije Zetske banovine finansijska

uprava nije bila samostalna. Njeno funkcionisanje odvijalo se u okviru Ministarstva finansija nanivou Kraljevine, i to do 1929. godine neposredno, a formiranjem Banovine u okviru Finansijskedirekcije, kao drugostepenog organa čije je sjedište bilo u Podgorici.

Nakon završetka rata 1945. godine i dobijanjem statusa Republike, finansijska upravaCrne Gore, kao i ostalih republika, formirana je pored saveznog nivoa i na nivou republičkihministarstava finansija. Njihova ovlašćenja u odnosu na Savezno ministarstvo finansija vre-menom su se mijenjala, kao i nazivi organizovanja. Od 1953. godine ministarstva će zamijeni-ti sekretarijati, da bi od 1991. godine iznova funkcionisala kao ministarstva. U ovom perioduod 1945. do danas funkciju ministara finansija, odnosno sekretara obavljali su:


45

1. VojvodaĐURO CEROVIĆ 8. mart 1879- 1882. godine

2. NIKOLA Đ.MATANOVIĆ1882. - 24.maj 1903.godine

3. LAZAR MIJUŠKOVIĆ3. jun 1903. -decembar1905. godine

4. ANDRIJARADOVIĆ 6. decembar1905. - 11.novembar1906. godine19. januar

1907. - 4. april 1907. godine 20. decembar 1915. - 4. janu-ar 1917. godine

5. MITARĐUROVIĆ11. novembar1906. - 19. januar1907. godine

6. DUŠANVUKOTIĆ 4. april 1907. - 11. septembar1910. godine

7. FILIP JERGOVIĆ 1.septembar

1910. - 6. jun1912. godine

8. DR SEKULA DRLJEVIĆ6. jun 1912. -25. april 1913. godine

9. RISTO POPOVIĆ 25. april 1913.- 27. avgust1915. godine

10. MARKOMIJUŠKOVIĆ 27. avgust1915. - 20.decembar1915. godine

11. dr STANIŠA ILJIĆ

- zastupnik 4. januar 1917. - 29. maj 1917.

godine

12. MILOVUJOVIĆ29. maj1917.- 1. mart1921. godine

13. DivizijarMILUTINVUČINIĆ 15. jun 1921.- septembar1922. godine

CRNOGORSKI MINISTRI FINANSIJA OD 1879. DO 1922. GODINE

IZVOR: KNJIGA DR PREDRAGA GORANOVIĆA - "FISKALNA EKONOMIJA CRNE GORE"Reformom finansijskog sistema 1868. godine koji je izvršio Knjaz Nikola, a koja se

odnosila na razdvajanje državnih i ličnih finansija stvoreni su uslovi za stvaranje savremenogfinansijskog sistema. Reorganizacijom Senata koja je uslijedila 1874. godine formirana je Upra-va za finansije koja je bila povjerena vojvodi Đuru Ceroviću.

Reorganizacija državne uprave 8. marta 1879. godine, na Skupštini glavara na Cetinju,ustanovila je ministarstva, a pored ostalih i Ministarstvo finansija na čijem je čelu bio vojvo-da Đuro Cerović. Ministarstvo finansija Knjaževine Crne Gore je i zvanični naziv za ovaj drža-vni organ sve do 1905. godine, kada je preimenovan u Ministarstvo finansija i građevina Knja-ževine, a od 1910. godine Kraljevine Crne Gore. Zakonom o Kraljevskoj vladi 1914. godine uve-den je opet naziv Ministarstvo finansija. U vremenu od 1879. godine do prestanka posljednjeKraljevske vlade u inostranstvu septembra 1922. godine, na čelu ovog ministarstva izmijenilose 13 ministara, odnosno zastupnika ministra finansija, i to:


46


Konzistentni podaci o veličini bruto do-maćeg proizvoda u periodu 2003-2007 godine,prezentirani u Agendi ekonomskih reformi uCrnoj Gori, kao i dokumentima MMF-a,opredjelili su njihovo korišćenje kod analizemakroekonmskih kretanja i relativnih poređe-nja osnovnih kategorija javne potrošnje sa kre-tanjem BDP-a. Prema Agendi procijenjena veli-

čina BDP je veća od procijene MMF-a i prosiječne godišnje stope pokazuju stabilan trend ekonom-skog rasta u periodu od 2003. do 2007. godine. Polazne procjene pokazuju da će BDP u 2005. go-dini iznositi 1.644,00 mil.eur i da će godišnja nominalna stopa rasta iznositi 7,10%. Za 2006.godi-nu projektovana je stopa rasta u iznosu od 7,00%, a visina BDP-a 1.759,00 mil.eur.

Podaci o nominalnom kretanju BDP-a uprvoj polovini 2005 godine, izvedeni su naosnovu kretanja izvornih prihoda iz kojih je fi-nansirana javna potrošnja (poreza i doprinosa).Podaci o mjesečnom kretanju BDP-a u pokazu-ju njegove sezonske promjene i primjetan jenjegov rast u prvom kvartalu i relativno visoknivo u drugom kvartalu. Visok nivo rasta BDP-au drugom kvartalu korespondira sa povećanjeminvesticionih aktivnosti koje se intenziviraju uperiodu pogodnom za izvođenje radova u gra-

đevinarstvu, dok nivo rasta krajem drugog kvartalakorespondira sa početkom turističke sezone i intenzi-viranjem aktivnosti u oblasti poljoprivrede. Cijene namalo u Republici Crnoj Gori u junu 2005. godine bilesu veće za 0,2% u odnosu na maj 2005. godine, štopredstavlja i prosječnu stopa rasta cijena u ovom pe-riodu.

Procjena javne potrošnje Republike Crne Gore za 2005. i 2006. godinuzasnovana je na procijenjenim podacima o kretanju BDP-a, kao i podacima oostvarenom kretanju javne potrošnje u periodu od 2001 do 2005. godine. Plani-rano je da ukupna javna potrošnja smanji svoje učešće u BDP-u sa 45,87 % u2005. godini na 45,21 % u 2006. godini. Relativno opadanje učešća javne po-trošnje u BDP-u obezbijediće se sporijim rastom potrošnje Budžeta Vlade i obi-ma zdravstvene zaštite od rasta BDP-a. Planirano je smanjenje učešća budžetskogdeficita u BDP-u sa 2,17% u 2005. na 1.79% u 2006. godini. Planirano je da se re-lativno učešće javne potrošnje u BDP-u tokom 2006. godine smanji na 43 %. Me-đutim, plan za 2006 godinu pokazuje relativno učešće javne potrošnje u BDP donivoa od 45,19% što odstupa od ciljeva postavljenih politikom javne potrošnje.Odstupanja su uzrokovana naknadnom konsolidacijom podataka čija je prvobit-na procijenjena za lokalnu samoupravu oko 20 mil.eur niža od stvarno iskazane.Ukoliko se izuzme greška od 20 mil.eur, tada se dobija iznos niži od 44%, što jeu okvirima postavljenim ciljevima javne potrošnje u 2005 godini.

godine BDP u mil.eur rast u % Procjena MMF-a rast u %

2003 1.375,00 1.375,00 2004 1.535,00 11,64 1.475,00 7,27 2005 1.644,00 7,10 1.580,00 7,12 2006 1.759,00 7,00 1.676,00 6,08 2007 1.873,30 6,50 1.759,80 5,00

CIJENE NA MALO, INDUSTRIJSKA PROIZVODNJA, BRUTO DOMACI PROIZVOD U 2005 u %

OPIS januar februar mart april maj jun prosjek I GDP- 70,87 85,72 129,11 140,78 138,06 156,20 720,74

nominalni iznosiII GDP-koeficijenti 1,000 1,210 1,506 1,090 0,981 1,131 1,141 III Industrijska 1,000 0,913 1,131 0,897 1,054 1,023 1,000

proizvodnjaIV Cijene 1,001 1,001 1,002 1,004 1,002 1,002 1,002

0, 00 0

0, 20 0

0, 40 0

0, 60 0

0, 80 0

1, 00 0

1, 20 0

1, 40 0

1, 60 0

ja n u a r feb ru ar m a rt ap ri l m aj ju n

G D P -

MAKROFISKALNA KRETANJA

- INDIKATORI -


47


48


49


50

januar-septembar 2005.sektora energije, hoteli itd. – svakako će uve-ćati ovaj iznos, čime se...

Documents