Jant ve Tekerlek Ayarı 1 Bir bisiklet atölyesinde yapılacak olan işlerin doruk noktası herhalde tekerlek örme işlemi (eğer kadro üretimi yapmıyorsak, ki o da atölye konularımızdan biri olacak ileride). Bir taraftan oldukça karmaşık, diğer taraftan meditasyonla karşılaştırılan bir iş. Bu yazımızda en baştan sonuna kadar bir tekerlek her yönüyle nasıl örülür, nelere dikkat etmek gerekir onu anlatacağız.

Tekerlek örmenin birden fazla stili var. Baştan söyleyelim, burada kullanacağımız tekerlek en yaygın olduğunu düşündüğümüz 36 telli ve en sağlam olarak kabul edilen 3’er kesişmeli (amiyâne tabirle 3'lü kros) örülmüş bir model. 32 telli bir tekerlek için de buradaki yöntemi izliyoruz aynen, sonuçta tek fark arada eksik olan 4 tel sayısı.

Elimizdeki gezi tekerleğini sökerken karşımıza olası sorunlardan biri çıkıyor. Zincirin arka attırıcının iyi ayarlanmaması durumunda en büyük dişliden düşmesi ve kaset ile teller arasına sıkışması sonucu tellerde oluşan hasar. Elbette telleri değiştirmek için ayrıca bir neden.

Zincirin düştüğü yer

Sıkışan teller

Tekerlek örmede dikkat edilecek ilk adım elbette tellerin uzunlukları. Bugün teller Tekerleği Oluşturan Parçalaryazımızda da geçtiği gibi örülüş şekline, jant ve göbek boyutlarına göre 247-308mm arasında değişen bir uzunluğa sahipler. Tellerin ölçümü için en güvenilir yollardan biri DT Swiss’in sayfasındaki tel uzunluğu hesaplayıcısını (Spoke Calculator) kullanmak. Hesap programına DT Swiss’in ana sayfasındaki bağlantıdan ulaşmak mümkün. Yine DT Swiss tarafından da tavsiye edilen ve bugüne kadar yazılmış en kapsamlı tel ölçüm programlarından biri olan Damon Rinard’ın Spocalc sayfası ve

programı bütün adımları ile son derece açıklayıcı olarak şüpheye mahal vermeyecek şekilde doğru tel uzunluğunun hesaplanmasına olanak tanıyor. Bunun dışında yine en güzel yöntemlerden biri DT Swiss’in tel uzunluğu çizelgesini edinmek olabilir. Jant ve göbek değiştirilmiyorsa elbette çıkan tellerin ölçüsü tekrar kullanılabilir. Bunu da en sağlıklı ölçmenin yolu bir tel cetveli kullanmak.

DT tel cetveli

Eğer katalog bilgisi yoksa elimizde jantın çapını bulmak için de aslında en kolay yöntemlerden biri jantı bir çiviyle asıp alt noktayı işaretleyip aradaki mesafeyi ölçmek.

Jant çapını buluyoruz

Yeri gelmişken bu sayfalar ve programlarda kullanılan İngilizce tabirlerin Türkçe anlamlarını da yazıp ayrıca bir çizim ile gösterelim, yalnız bunu yapmadan önce karışıklığa yol açmaması için bir noktaya değinelim: Ingilizcesi “Flange” olan parçaya, yani göbeğin etrafında tellerin geçtiği deliklerin olduğu halkaya göbek bileziği diyoruz, amiyane tabirle flanş olarak tanınıyor, elbette yabancı bir dilden kolaycılığa kaçıp doğrudan düşünülmeden alınmış bir kelime :

Diameter: Çap, jantın çapı = 2 * xPitch Circle Diameter: Göbek bileziği çapı (bu çap bileziğin kenarından değil deliklerin ortasından olmak üzere ölçülecek) = 2 * zFlange Distance: Göbek bileziği aralığı = a + b (DT Swiss’in programında sağ-sol olarak gösterilen ölçüler)Ø of spoke hole: Tel deliğinin çapı = y ØAşağıdaki Jürgen Heinemann’ın hesaplama programından alınmış resim bu noktaları daha iyi açıklıyor.

 

Burada tel uzunlukları konusunda bir konuya daha değinmek elzem: Haliyle Heinemann’ın resminde de gözüktüğü üzere arka göbek simetrik değil. Yani a ile b birbirine eşit değiller. Dolayısıyla arka tekerlekte sağ ile soldaki tellerin uzunlukları birbirlerinden farklı. Ön tekerlekte göbek simetrik olduğundan teller aynı uzunlukta oluyor.

Tel uzunluğu doğru hesaplanmadıysa, gerekenden daha kısa tel kullanıldıysa başa gelebilecekleri aşağıdaki resimler sanırız anlatmaya yeter.

Janti yirtan tel

Janti yirtan tel

Kullanılan Alet-EdevatSağlıklı ve kolay bir örme işlemi için gerekli şeylerden biri üç aşağı beş yukarı dengeli ve sağlam bir jant sehpası. Burada kullanacaklarımız göstergeli, en üst seviyede, profesyonel ürünler, normalde orta halli bir model de yeterli elbette.

Göstergeli ve göstergesiz jant sehpaları

Yine çok önemli bir nokta doğru ve uygun bir jant anahtarı. Burada kullanacağımız model kırmızı Spokey, siyah modelin ölçüsü farklı. Yaygın jant vidası ölçüleri 3,2-3,3-3,5mm gibi ölçüler. Doğru ölçüde anahtar kullanmak özellikle alüminyum vidalarda yalama olmaması için çok önemli.

Çeşitli jant anahtarları

Daha başka ihtiyacımız olan aletler tabaklama aleti, plastik çekiç, yağ, kanca, DT Spoke Freeze (yağ konusuna aşağıda da değindik), S seklinde jant vidası tornavidası (normal tornavida ile de yapılabilir).

Geri kalan donanım

Serbest sürüş, tepe inişi için olan bir bisikletin tekerleğinde karşımıza çıkan sokma mil kullanıyorsak adaptör takmak gerekiyor göbeğe. Buradaki göbekte ihtiyacımız yok elbette.

Sokma mil adaptörleri

Örmeye BaşlayalımDoğru uzunluktaki telleri kutusundan alıyoruz, ve teker teker DT tel cetvelinden geçiriyoruz, ki araya farklı uzunlukta bir tel karışmış olmasın. Uygulanabilecek bir nokta özellikle tel delikleri geniş Shimano

gibi göbeklerde telin başının göbek bileziğindeki deliğe daha iyi oturması için pirinç bir halka takmak, ancak elbette şart değil, burada da kullanmadık.

Teller, pirinç halkalar, cetvel

Bunun dışında tellerin yivli uçlarını ve vidaları yağlamak da kolaylık sağlıyor. Yalnız burada sorun sıradan yağ kullanılmaması gerektiği, çünkü bu yağ takarken telleri kolaylık sağlıyorsa da sonra vidaların gevşemesini de kolaylaştıran bir etken. Buna karşı geliştirilen yöntemlerden biri tellerin yivlerini vidalara sokmadan önce keten tohumu ya da bezir yağına daldırmak. Bu yağlar bir süre sonra kurudukları için tellerin gevşemesini önlüyorlar. Bir diğer yöntem yiv ve vidaların arasına birer damla orta mukavemette (mavi renkli) loctite akıtmak. Bu madde donduktan sonra da jant ayarı yapmak mümkün, ancak tellerin gevşemesi önleniyor. Ayrıca loctite toz, su vs. girmesini de önlüyor. Bunun en profesyonel alternatifi de bizim de aşağıda kullandığımız DT Spoke Freeze.

Düzenli ve güzel bir çalışma için jantın ve göbeğin markalarının durduğu kısımlar aynı yönde okunabilir bir halde başlanırsa –elbette yönler uyuştuğu kadarıyla- iyi olur. Burada ileride sürekli kullanacağımız önemli birkaç terimi de belirtelim: İç teller bileziğe dışarıdan içeriye doğru sokulan teller, dış teller de haliyle içeriden dışarıya doğru sokulan teller. Bir teli diğerinin altındangeçiriyorsak tekerleğin iç tarafına denk gelen taraftan geçiriyoruz, üstünden geçiriyorsak dışından. Bunlar özellikle kesişmeleri yaparken çok önemli noktalar, dikkat etmek elzem.Örmeye girmeden önce son bir nokta daha: Jantlarda delikler tam ortada değillerdir, hangi tarafa tel çıkıyorsa o tarafa daha yakınlardır, elbette telleri sokarken buna da dikkat etmek, doğru tarafa yakın olan deliğe vidalamak teli çok önemli.

Şimdi hazırlık olarak yönleri tutacak şekilde jant ve göbeği koyduktan sonra çekiş sistemi tarafında iç teli (resimde sol taraftaki) sokuyoruz, altı delik boş bırakıp dış teli sokuyoruz.

Yazılar aynı yönde

Daha açık göstermek için bir de resim çizdik. Yukarıda bahsettiğimiz hadise ilk olarak bir ve sekiz numaralı deliklerden telleri geçirmemiz. Yani ilk iki tel bu resimde mavi ve yeşil renkle gösterilen teller.

 

Bu haliyle jantta asılı durumda söyle gözüküyor. Telleri „asmak“ için vidaları hafifçe çevirmek yeterli. Bu aşamada sıkmaya gerek yok. Bu birinci adım çok kolay gibi gözükse de biraz dikkat istiyor, ancak bu adımı hatasız attıktan sonra „karada ölüm yok“.

İlk iki tel asıldı

Şimdi diğer telleri örmeye iç taraftan sağ yöne çıkan tel ile başlıyoruz. Sarı renk ile gösterilmiş ilk telin yanında bir delik boş bırakıp sonraki delikten teli dışarıdan içeriye doğru geçirip (yani bu bir iç tel) sağa kırıp diğer sarı renkli telin üzerinden geçiriyoruz, ki bu 3’lü kesişmenin 1. kesişmesi oluyor. Bu teli sonra jantta ilk sarı telin deliği 1. delik olmak üzere 5. deliğe takıyoruz.

Bir sonraki, yani üçüncü tel

Aynı şekilde göbek bileziğinde yine bir delik boş bırakıp, yine son taktığımız telin deliği 1. delik olmak üzere 5’e kadar sayıp diğer tel takıyoruz, bu işlem böyle devam ediyor, bu tellerin hepsi iç teller, yani hepsi dışarıdan içeriye sokuluyorlar.

Dördüncü tel

Bitince şöyle gözüküyor. Bu taktığımız tellerin hepsi çekiş sistemi, yani kasetin tarafındaki teller.

Çekiş sistemi tarafındaki teller

Şimdiye kadar taktığımız tellerin hepsi dışarıdan içeriye doğru sokulan iç tellerdi, simdi içeriden dışarıya doğru sokulan dış telleri takacağız. Şu anda bilezikteki boş kalmış deliklerden telleri içeriden dışarıya geçiriyoruz, bu sefer sola kırıp dikkat şimdi kesişme vardışarıdan içeriye soktuğumuz iç tellerin altındangeçiriyoruz.Bu altından geçirme işlemi esnasında biraz güç kullanmak gerekebilir, teli kırmadıktan sonra tel eğrilebilir. Jantı çizmemek için üstünden tutarak yapmak daha kolay (resim sonradan çekildiği için örülmüş jant gözüküyor, sadece tutuş şeklini gösteriyor). 

Birer delik arayla yine asıyoruz telleri.

Tel eğrilebilir

Tekerleğin görünüşü bir şeye benzemeye başladı. Bütün alttan geçirmeler de bitince tekerleğin çekiş tarafını bitirmiş oluyoruz. Birer delik arayla güzel bir görüntü elde ediliyor.

Çekiş sistemi tarafı bitti

Şimdi karşı tarafa bakalım. Sıradan bir arka tekerlek olduğuna göre burada daha uzun tel kullanmamız gerekecek, bu zaten başta tel ölçümü yaparken bulduğumuz bir gerçek. Genelde yaklaşık 2mm daha uzun oluyor bu taraftaki teller.

Bu taraftaki bilezikte yer alan delikler karşı taraftaki deliklerin tam karşısında değiller. yaklaşık yarım delik boyu bir sapma var. Bunun nedeni haliyle jant üzerindeki arka arkaya gelen delikler arasındaki mesafeyi karşılamak.

Sonuçta bitirdiğimiz tarafta dışarıdan içeriye soktuğumuz bir tel seçiyoruz, onun hizasına düşen deliği buluyoruz.

Hizayı buluyoruz

Deliği bulduktan sonra aynı çekiş tarafında yaptığımız bütün işlemleri tekrarlıyoruz, yalnız şimdi tabii daha kolay, çünkü bir tarafı bitirmiş durumdayız. Sol tarafın içeriden dışarıya sokulan dış teli sağ tarafta karşısına düşen teli takip ediyor ve arada birer delik boşluk bırakarak asılıyor.

 

Biraz zor bir bölüme geldik, çünkü sadece iç teller kaldı geriye, onların da sokmak biraz güç gerektiriyor. Tel gerçekten bükülebilir.

İç teller

Gözümüz aydın, tekerleği ördük. Tabii bu haliyle bütün teller askıda oldukları için son derece gevşek, sallanan bir görüntüsü var. Ama en azından 3’lü kesişmeyi güzel bir şekilde yaptık, hiç kesişme de atlamadık.

Tekerlek gevşek, sallanıyor

Büyük boyut için tıkla!

Şimdi jantı ayarlamaya başlayacağız. Jant ayarında çok önemli konulardan biri tellerin sıkışma gerginliklerinin hepsinde aynı olması. Dolayısıyla asıl ayara başlamadan önce bütün vidaların eşit ölçüde sıkışmış olması sağlıklı bir ayar için önemli bir çıkış noktası. Bunu da „tırnak metodu“ ile gerçekleştiriyoruz. Bunun için tel vidasını telin yivleri kayboluncaya kadar sıkıyoruz. Gözle bir-iki yivlik farklar yakalamak zor, o yüzden telin son yivine tırnağımızı sıkıştırıp vidayı sıkıyoruz, tırnak dışarı itildiğinde yeri gelmiştir deyip, bırakıyoruz. Bütün vidalar bu konuma gelince hepsini bir tam dönüş sıkıyoruz.

DT tekerlek tornavidası

“Tırnak” metoduŞimdi bütün tellerin vidaları aynı ölçüde sıkıldıktan sonra yine bir ince nokta geliyor, jantın kaynak ya da geçme noktasına denk gelen tele bir selobant yapıştırıyor, ya da bir lastik takıyoruz, neden? Jantın geçme noktasında jant sertliği ufak farklar gösteriyor, bunun nedeni birincisi birleşme noktasındaki bazen ortaya çıkan tolerans farkları, bir diğeri de bu birleşme noktasının jantın diğer kısımlarında olduğu kadar elastik olmaması. Dolayısıyla o noktayı belirlemek açısından faydalı bu lastik ya da selobant.

Çeşitli jantların birleşme yerleri

İyi malzemeden kurulu bir tekerlek daha ilk andan itibaren jant sehpasına takılabilir. Yukarıda resmini de koyduğumuz jant sehpasında janttaki yanal ve dikey sapmaları göstermek için göstergeler var. Ama sıradan jant sehpalarında bu gösterge olmadığı için burada da kullanacağımız ölçü jant ile sehpanın mengenesinin kalemleri arasındaki aralık.

Işık sızan aralık

Bu aralığı jant kalemlere sürtmeden dönecek şekilde en aza indirmek yapmaya çalıştığımız iş, yani aslında bildiğimiz „akort“ ayarında yaptığımız iş. Kaliteli malzeme kullanıldı ve dikkat edildi ise bu aşamada bile jant sehpasında tekerlek düzgün bir şekilde döner. Kitaplarda önce yanal eğrilikleri, sonra dikey eğriliklerin düzeltilmesi yazar. Biz her ikisini de bir arada yapıyoruz.

Yanlardan ve alttan kontrol

Kullanılacak olan jant sehpasının elbette hem dikey hem yanal eğrilikleri görecek kadar ince aralık ayarına imkân tanıması şart. En büyük dikey sapmadan başlayarak vidaları ¼ dönüş ile sıkıyoruz. Burada sabır çok önemli, kesinlikle acele etmemek gerekiyor, aksi takdirde daha kötü hale de gelebilir. İlk başta yolunda gitmiyor gibi dursa da, ki bu mutlaka olacaktır, sakin olmak elzem, çünkü herşeyden önce tekerlekte şu ana kadar olmayan bir gerilme işlemi söz konusu.

Jant anahtarını vidanın üzerine tam oturtmak çok mühim, aksi takdirde hep söylediğimiz gibi özellikle alüminyum vidalarda yalama olma durumu söz konusu. Yani 1) uygun ölçüde jant anahtarı 2) jant anahtarını bastırarak vidaya tam oturtmak jant ayarının önemli noktalarından.

Uygun anahtar

Bütün tekerleği bu şekilde geçtikten sonra yavaş yavaş tekerlek gerilmeye başladığına göre bundan sonraki adım biraz düzeltme. Bu iş için aletler resmimizde gösterdiğimiz kancayı kullanacağız. Kancayı resimde gözüktüğü gibi en üst kesişmeye sokup kuvvetlice göbeğe doğru çekiyoruz. Bu sayede bilezikten itibaren tellerin gerildikten sonra değişen konumlarının tekrar düzeltilmesi sağlanıyor. Tabii kanca olması şart değil, araya bir tornavida vs. sokup iterek de yapılabilir.

Kancayla telleri çekiyoruz

Tellerin ne kadar gerildiğine bakarak bundan sonra bütün telleri bir tur daha sıkabiliriz. Bundan sonraki adım ise yine çok hassas bir el gerektiriyor. Tellerin kafalarının göbek bileziğine iyice yerleşmeleri için çakacağız. Resimde gözüktüğü üzere bunun için ucu yuvarlak bir metal çubuğu bir çekiç ile bileziğin iç tarafından teker teker tellerin kafalarına yerleştirip çakıyoruz. Bu çakma işlemi yalnız çok yavaş yapılıyor, yani çekiç sadece hafifçe vuruluyor, daha fazla değil. DT’nin bu iş için ürettiği parça biraz kısa kaçtığı için burada kullandığımız çubuk şahsî üretim.

DT metal çubuk

Tellerin kafalarını çakıyoruz

Bundan sonra tekrar jant sehpasına alıyoruz tekerleği, yine ¼ ölçüsünde olmak üzere vidaları sıkıyoruz, bu sırada jantta tabii yanal ve dikey sapma var mı onu kontrol ediyoruz sürekli. Bundan sonraki adım tekerleği bastırmak. Tekerlek masaya (ya da yere) koyulduktan sonra ufak adımlarla çevirerek bastırılıyor, bunu tekerlek jant sehpasındayken bir tarafa çekerek de yapabiliriz haliyle. Önce bir tarafı, sonra çevirip diğer tarafı bastırıyoruz.

Tekerleği bastırıyoruz

Tekerleği örme esnasında yapılan germe işlemi nedeniyle dış tellerde bir sorun ortaya çıkabiliyor. Dış teller göbek bileziğine oturmaları nedeniyle bileziğin kenarında tel olması gereken kısımda bükülmemiş olabiliyor. Bunu önlemenin de yolu tellere vs. zarar gelmemesi için plastik bir çekiç ile hafif hafif bütün dış tellerin bükülme kısımlarına (tellere değil yani) vurmak.

Bileziğin kenarına

Bu aşamadan sonra artık ince ayar kısmına geliyoruz. Burada ayarlayıp tekerleği bastırma, ayarlayıp tekerleği bastırma şeklinde gideceğiz. Eğer buraya kadar dikkatli bir şekilde geldiysek hiçbir vidayı gevşetmemize gerek kalmamış olması lazım. Yavaş yavaş jant oldukça sertleşiyor. Jant sehpasında başta belirttiğimiz mengene kalemleri ile jant arasındaki mesafe gittikçe azalıyor.

Bu aşamada son ayarlardan biri kalıyor jant anahtarı ile. Telin üzerindeki son kalan burgusal yük (mavi) tekerleği bastırma ile de geçmiyor. Bunu geçirmek için önce vidayı gevşetiyoruz (yeşil). Haliyle jantın ayarı o bölgede bozuluyor. Bunu sehpanın göstergesinden ya da jantın tekrar kalemlere sürtmeye başlamasından anlıyoruz. Ancak bu işlem telin üzerine binen burgusal yükü alıyor. Akabinde vidayı tekrar sıkıyoruz, sarı bölümde vida gevşek gibi duruyor, kırmızı kısma gelince sertleşiyor. Yavaşça jant sehpasının kalemlerine dikkat ederek yaptığımız zaman kalem ile jantın aralığının tekrar geldiğini, yani jantın düzeldiğini görüyoruz. Bu önce sert bir gevşetme, sonra tekrar dikkatli sıkma işlemini bütün tellerde yapıyoruz.

Son bükülme yükünü alıyoruz

Aslında tekerleğin örülme işlemi bitti. Bu aşamadan sonraki tabaklama ve gerginlik ölçme işlemleri daha çok kontrol için. Genel olarak üst sınıf jant sehpaları tabaklama işlemini kendileri yapıyorlar. Tabaklama işleminden anladığımız tekerleğin tam olarak simetrik olup olmadığı, yani tekerlek göbeğinin dairenin tam merkezinde yer alıp almadığı. Tabaklama aleti de sağdan ve soldan jantı ölçerek tam olarak simetrik olup olmadığını gösteriyor bize.

Tabaklama

Son olarak yine profesyonel seviyede bir kontrol aleti olan gerginlik ölçeri kullanıyoruz. Daha önce de yeri geldikçe belirttiğimiz üzere tekerleklerde en önemli noktalardan biri bütün tellerin eşit gerginlikte, aynı Nm ile gerilmiş olmaları. İtinalı bir örme işlemi sonrasında genel olarak teller arasındaki farklar asgarî oluyor, ancak jantın geçiş kısmında tel bir nebze daha sert olacaktır, bu da normaldir.

Gerginlik ölçümü

Yağlama vs. konusuna yukarıda değinmiştik, biz DT Spoke Freeze ile vidaları yapıştırıp sonra kendiliklerinden açılmasını önlüyoruz.

DT Spoke Freeze

Sonuçta son derece sağlam ve itina ile örülmüş bir tekerleğimiz oldu.

Tekerlek bitti

Kafaların karışmaması için bir konuya değinelim bitirirken: Tekerlek örme işlemi bisiklet atölyesinde yapılabilecek en karışık çalışmalardan biri. Dolayısıyla yıllar içinde tekerlek örmede değişik hileler, değişik yöntemler, tüyolar gelişmiş. Farklı kaynaklarda, farklı incelikler gösteriliyor, farklı bisikletçiler farklı yöntemler kullanabiliyorlar. Bu son derece normal.

Jant AyarıJantlar, jant telleri, göbekler bisikletin taşıyıcı parçaları. Araba dünyasından esinlenerek „yürüyen aksam“ diye adlandırabileceğimiz bu parçalar bisikletçinin ağırlığını taşıyorlar. Bu yüzden kullanım esnasında devamlı olarak etki eden belli güçlere karşı koymak durumundalar. Belirli bir ölçüyü kaçırınca biz bisikletçiler, örneğin bir yerden atlayınca bisiketle, hepimizin şimdiye kadar mutlaka başına gelmiş bir olay, jantın eğrilmesi / „sekiz çizmesi“ ortaya çıkıyor.

Bu yazımızda sekiz çizen bir jant nasıl düzeltilir, onu inceleyeceğiz. Öncelikle jantın sekiz çizdiği nereden anlaşılır? Eğer evinizde aşağıdaki gibi bir jant sehpası yoksa, ki muhtemelen yoktur, yapacağınız şey çok basit.

 

Bisikleti ters çevirip, fren pabuçlarını fren elciklerindeki vidalar yardımıyla, eğer vidalar çok dışarıdaysa fren ayaklarının üzerinden geçen teli sıkıştırmak yoluyla janta yaklaştırmak.

Pabuçları janta yaklaştırma

Yapılan işlem aslında bir jant sehpasındakiyle aynı. Aynı şekilde pabucun gittikçe daralttığı aralıkta sağa ya da sola sürtmeden dönüyorsa jant sorun yok demektir. Lâkin jantın belli bir noktasının her geçişte tek bir pabuca sürtmesi jantın o noktada eğrilmiş olduğuna işarettir.

 

Jant telleri birer tane arayla simetrik olarak jantı göbeğin sağ ve sol ucuna çekerler. Örneğin 32 delikli bir jantınız varsa 16 tel sağa, 16 tel sola çeker. Bütün teller aynı güçte çektikleri takdirde jant düzgün konumda durur. Bu teller arasındaki çekiş gücü dağılımının, simetrinin bozulması sonucu eğrilik ortaya çıkar.

Jant telleri

Jant ayarı yapmak için ihtiyacınız olan şey sadece cok basit bir jant anahtarı. Jant telleri bisikletlerin kullanım sahasına göre 1,5-2,34mm arasında değişen bir kalınlıktadırlar. Yine bu şekilde jant tellerini janta sabitleyen vidalar da değişik ölçülerdedirler. O yüzden jant anahtarınızı alırken bol ya da dar gelmemesine dikkat etmeniz gerek. Uzun vadede en iyi çözüm 

birden fazla ölçüde jant vidası için üretilmiş aşağıdaki gibi bir ürün kullanmanız.

 

Jant anahtarı

Gelelim asıl işleme. Jantın pabuca nerede sürttüğünü buldunuz, iş sadece düzeltmeye kaldı. Yapacağınız şey, jantın pabuca sürttüğü bölgede jantı karşı tarafa çeken teli sıkmak, o telden önceki ve sonraki sürten tarafa çeken telleri de –şart değil bu işlem- gevşetmek. Yani yatırdınız bisikleti, sol pabuca sürtüyor jant bir yerde. Sürten yerden sağa çıkan teli sıkmak gerek.

Vidayı sıkarken

Vidaların çevirme yönü dikkat edilecek diğer noktalardan biri. Alışılmışın aksine, jant vidaları saat yönüne gevşetilip, saat yönü tersine sıkılıyorlar. Buna dikkat etmek lazım, aksi takdirde ayar daha da bozulur.

Başka dikkat edilecek bir nokta da sıkma/gevşetme miktarı. Jantın ayarını yaparken vidayı her adımda ¼ daireden fazla sıkmamak/gevşetmemek gerekiyor. Ufak adımlarla, her adım sonrasında jantı tekrar çevirerek durumu kontrol edip ayar yapmak tam istediğiniz hedefe ulaşmanız için şart.

Vidayı sıkarken

Bir jant sehpası ise elbetteki mm’nin kesirleri ölçülerinde düzgün ayar yapmanızı sağlayacaktır. Yalnız fren pabucu kullanarak jant ayarınızı hiç sorunsuz ve açıkçası ömür boyu yapabilir, farkı da hiçbir zaman anlamazsınız. Karar size kalmış.

Son olarak söylenebilecek birşey: Yeni araba alanlar bilirler, şimdilerde pek kullanılmayan, tarihe karışmaya yüz tutan bir terim: rodaj. Ilk birkaç bin km içinde motoru yüksek devirlere çıkarmayıp „ısınmasını“ sağlamak gerekir. Yeni örülmüş bisiklet jantlarında da aynı şekilde bir rodaj devresi var diyebiliriz. Yeni aldığınız bisikletinizle arazideki ilk binişinizden sonra jantınız eğrilirse şaşırmayın, jantların üzerlerine yük binmeden düzgün ayarlandığını ve binici ağırlığı altında bu ayarların ufak da olsa değişebileceğini söylemek gerek. Yeni jant setlerinde başlarda ayar bozulması ve 2-3 defa yeni ayar yapılması gerekebilir, bu normaldir.