Jaarverslag2013

Inhoud

Jaarverslag 2013

Voorwoord

De PO-Raad 5

De PO-Raad in de praktijk – Landelijke invloed 11

De PO-Raad in de praktijk – Activiteiten en resultaten 17

Blik vooruit 31

Bestuurssamenstelling en benoemingen door ALV 32

Financieel jaarverslag 2013

Financieel beleid

Jaarrekening

Enkelvoudige Jaarrekening Vereniging PO-Raad

12345

ABC

3 JA ARV ERSL AG 2013

VoorwoordKinderen groeien razendsnel op. Voordat ouders het goed en wel in de gaten hebben, zijn hun kinderen de deur uit. De kinderen van groep 8 waren kort geleden nog kleuters en worden voor je het weet uitgezwaaid naar de middelbare school.

De afgelopen periode hebben we ook onze sector primair onderwijs en de PO-Raad in sneltreinvaart volwassener zien worden. Scholen, hun besturen en de PO-Raad stellen zich zelfbewuster op. Daardoor kon-den we in november van start gaan met Vensters PO, waarmee de sector zelf inzichtelijk maakt hoe ze er op schoolniveau voor staat. Met Vensters pakken we zelf de regie op het maatschappelijke debat over de kwaliteit van het onderwijs.

Het was ook dankzij dat groeiende zelfbewustzijn dat schoolbesturen zich hebben verzet tegen het verzoek van RTL Nieuws om ruwe eindtoetsgegevens te publi-ceren. Transparantie, dat vinden we belangrijk. Maar ranglijsten, die op basis van die gegevens zouden worden gemaakt, zien we niet zitten. Dat we het beroep tegen het besluit van de staatssecretaris om de gegevens vervroegd openbaar te maken, niet hebben gewonnen, is jammer. Maar het doet niets af aan het feit dat wij, de sector, ons durven uit te spreken en voor onszelf opko-men. In het belang van de leerling.

Schoolbesturen nemen steeds vaker zelf het initiatief. Of het nu gaat om het vormen van Integrale Kindcentra, om het zoeken naar oplossingen voor de daling van het aantal leerlingen, of om vernieuwing van het onder-wijs, schoolbesturen zoeken hun eigen weg. Ze zoeken de ruimte op, daar waar wetgeving achterloopt. De ruimte zoeken is goed, maar wetgeving moet wel – zo snel mogelijk – volgen. Aan de PO-Raad de taak om de nieuwe initiatieven bij de politiek voor het voetlicht te brengen.

Het was voor ons, als voorzitter en vicevoorzitter, het afgelopen jaar mooi om te zien hoe de sector zich verder ontplooide. Ook de PO-Raad zelf maakte een dergelijke groei door, te beginnen met een nieuwe verenigings-structuur en in het proces naar een nieuwe Strategische Beleidsagenda. In deze beleidsagenda hebben onze leden prioriteiten gesteld en benoemd. De agenda laat zien op welke gebieden de PO-Raad het verschil kan maken en is de komende jaren leidend voor ons werk.

De zichtbaarheid van de PO-Raad is toegenomen. De politiek en de media zien ons meer en meer als de stem van de sector. We worden vaker gebeld, zitten vaker aan tafel als in de Tweede Kamer over onderwijs wordt gesproken. Onze positie, ook richting andere partijen, is steviger geworden, vanzelfsprekender. Wellicht is dat de voornaamste reden dat het aantal leden van de PO-Raad is gegroeid.

Maar onze sector is nog lang niet uitgegroeid. De PO-Raad evenmin. Wij willen blijven leren. Dat was in november ook de conclusie van het advies van de commissie-Meurs aan de leden van de PO-Raad. De sleutel tot een professioneel schoolbestuur is in handen van schoolbesturen zelf, luidde het devies. Komend jaar zullen we ons dan ook extra inspannen om verdere pro-fessionalisering van besturen te ondersteunen.

Dit jaarverslag laat zien dat we dat ook het afgelopen jaar met verve hebben gedaan. In het eerste hoofdstuk leest u nog eens waar de PO-Raad voor staat. We laten daarna zien wat we door onze belangenbehartiging hebben bereikt op landelijk niveau. Vervolgens bespreken we de verschillende onderwijsthema’s waarop we ons inzetten en vertellen we hoe we onze leden daarmee het afgelo-pen jaar concreet hebben ondersteund. Ook de komende jaren blijven we ons op al die vlakken inzetten om het onderwijs steeds beter te maken. Om de leerling.

Rinda den BestenSimone Walvisch

4 JA ARV ERSL AG 2013

De PO-Raad

1

5 JA ARV ERSL AG 2013

D E P O - R A A D

De PO-Raad is de vereniging van schoolbesturen in het primair onderwijs. Daaronder valt het basis- en speciaal basisonderwijs en het (voortgezet) speciaal onderwijs. Ze werd opgericht op 22 januari 2008 met als doel om de sector met één stem te laten spreken. Op 31 december 2013 vertegenwoordigde de PO-Raad bijna 875 school-besturen, 77 procent van het totale aantal besturen in het primair onderwijs onderwijs en 92 procent van de leerlingen. De PO-Raad is daarmee de sectororganisatie voor het primair onderwijs.

MissieAlles wat we doen, doen we vanuit de gedachte dat ieder kind recht heeft op goed onderwijs. Schoolbesturen zijn verantwoordelijk voor de vervulling van de maat-schappelijke opdracht om kinderen te laten leren en de onderwijskwaliteit te blijven verbeteren.De PO-Raad probeert die missie op vier vlakken te vol-brengen. Ze behartigt de belangen van de school besturen in de (landelijke) politiek en pleit daarbij voor een goede positionering van schoolbesturen (macroniveau). Ze ondersteunt haar leden waardoor die hun werk goed kunnen doen (microniveau) en ze zet zich in voor het ontwikkelen en verder professionaliseren van de sector (mesoniveau). Als vereniging zorgen we voor de onderlin-ge binding tussen de leden. Die binding zorgt ervoor dat de sector een sterke sector is (zie figuur 1).

VerenigingsstructuurDe PO-Raad bestond in 2013 vijf jaar. Dat jubileum was een natuurlijk moment om de bestaande verenigingsstruc-tuur nader te bekijken en waar nodig aan te passen. In januari van dat jaar koos de Algemene Ledenvergadering (ALV) een nieuwe voorzitter, Rinda den Besten, voorheen wethouder in Utrecht. Zij volgde Kete Kervezee op die

Politiekebelangen

behartigen

Pleiten voor goede positionering

schoolbesturen

Ondersteuningleden

Beleidsagendabepalend voor

ondersteuningsaanbod

Ontwikkelenvan de sector

Commitmentleden

(zelfregulering)

Vereniging:

Onderlingebinding

leden

sinds de oprichting van de PO-Raad het boegbeeld van de PO-Raad was. Kervezee nam in maart afscheid van de PO-Raad.

Den Besten startte op 1 april met haar werkzaamheden. Sindsdien vormt zij samen met vicevoorzitter Simone Walvisch, het tweehoofdige Dagelijks Bestuur. Walvisch ging in 2013 haar derde periode in.

In 2013 is de governance van de PO-Raad ingrijpend gewijzigd. De Raad van Toezicht met voornamelijk externe toezichthouders verdween. Tegelijkertijd kwam er een door de leden gekozen Algemeen Bestuur dat bestaat uit negen leden van de PO-Raad. Het Algemeen Bestuur vergadert eens per maand en zorgt vooral voor de ver-binding met de leden van de vereniging. Het Dagelijks en Algemeen Bestuur zijn samen beleidsbepalend op basis van het strategisch kader dat door de ALV van de PO-Raad wordt vastgesteld. (Zie verder Hoofdstuk Bestuurssamen-stelling en benoemingen ALV.)

Onderdeel van de nieuwe verenigingsstructuur zijn een drietal commissies, ingesteld door de Algemene Ledenver-gadering (ALV). De commissies zijn:• De remuneratiecommissie. Deze is verantwoordelijk

voor het vaststellen van de honorering van de DB-leden en voor de evaluatie van het functioneren van de bestuursleden.

• De werving- en selectiecommissie. Deze is ver-antwoordelijk voor het werven en selecteren van bestuursleden die voor benoeming voorgedragen worden aan de ALV.

• De auditcommissie. Deze adviseert de ALV over de begroting en jaarrekening.

Figuur 1. De propeller: de kerntaken van de PO-Raad

1

6 JA ARV ERSL AG 2013

Aanvankelijk zou ook in 2013 de Maatschappelijke Adviesraad van start gaan, de raad die het bestuur van de PO-Raad adviseert over brede maatschappelijke thema’s. Deze raad is uiteindelijk per 1 januari 2014 ingesteld. (Zie voor een volledig overzicht pagina 32 voor de Bestuurssamenstelling en benoemingen ALV.)

Algemene Ledenvergadering (ALV)De ALV vergadert ten minste twee keer per jaar. Jaarlijks bespreekt de ALV in elk geval het meerjarenbeleidsplan en de bijbehorende begroting. De vergadering stelt de contributie vast, benoemt bestuurders en leden van com-missies en behandelt de jaarrekening en het jaarverslag.In 2013 is de ALV drie keer bijeen geweest. De belangrijk-ste besluiten van de ALV waren:• Instemming met de nieuwe verenigings-en bestuurs-

structuur en de benoeming van Rinda den Besten en Simone Walvisch als Dagelijks Bestuur van de PO-Raad;

• Benoeming van de leden van het Algemeen Bestuur en diverse commissies. (Zie voor een volledig overzicht Hoofdstuk Bestuurssamenstelling en benoemingen ALV);

• Vaststelling van de Strategische Beleidsagenda (zie pagina 31) als leidende agenda voor 2014-2018;

• Vaststelling van de begroting en contributie PO-Raad 2014.

Netwerken en kennisgroepenDe leden van de PO-Raad ontmoeten elkaar in verschil-lende thematische Netwerken die zich focussen op specifieke onderwerpen die belangrijk zijn voor de besturen in het primair onderwijs. De netwerken advise-ren het bestuur en spelen daarmee een belangrijke rol bij de standpuntbepaling van het bestuur. De PO-Raad had in 2013 tien netwerken: Passend onderwijs, Kwaliteit, Inspectietoezicht, Financiën, Krimp, Huisvesting, Profes-sionalisering, ICT & Innovatie en School & Omgeving en de Arbeidsvoorwaardencommissie. Zij komen meerdere keren per jaar bij elkaar.Ook zijn er verschillende regionale netwerken voor de kleine besturen (voor éénpitters en besturen met één tot en met vijf scholen). In de Arbeids voor waarden-commissie zitten schoolbesturen die samen het bestuur adviseren over het mandaat en de inzet van af te sluiten cao’s.

Daarnaast heeft de PO-Raad drie kennisgroepen waarin zowel schoolbestuurders als (staf)medewerkers uit lid-organisaties elkaar ontmoeten: de kennisgroepen Huisvesting, P&O, Financiën en Kwaliteitszorg. In deze kennisgroepen worden actuele ontwikkelingen bespro-ken over bijvoorbeeld onderwijshuisvesting en financiën.

Het algemeen- en dagelijks bestuur van de PO-Raad.

D E P O - R A A D 1

Fotografie Hans Roggen

7 JA ARV ERSL AG 2013

D E P O - R A A D

Sinds 2011 heeft de PO-Raad ook een Schoolleiderskamer waarin onderwerpen worden besproken die specifiek relevant zijn voor schoolleiders. De Schoolleiderskamer helpt de PO-Raad een brede focus te houden op de kwaliteit van het primair onderwijs en de essentiële rol daarbij van schoolleiders.

Strategische BeleidsagendaDe PO-Raad heeft in 2013 met haar leden gewerkt aan het opstellen van een Strategische Beleidsagenda voor 2014-2018. Met input uit verschillende bijeenkomsten en brainstormsessies is een plan opgesteld dat richting moet geven aan de vereniging en haar leden. De strate-gische beleidsagenda ‘Om de leerling’ werd in november door de ALV goedgekeurd. Deze agenda zal het komende jaar verder worden uitgewerkt en operationeel worden gemaakt.

De PO-Raad focust daarin op vier thema’s:• Verbinding: over het richten van voorzieningen op

de belangen van kinderen• Innovatie en ICT: over de mogelijkheden van techno-

logische vernieuwing• Kennis en onderzoek: over het benutten van

onderzoek voor het onderwijs en de school in een academische omgeving

• Het bestuur als motor: over de professionalisering van schoolbesturen

Op deze vier thema’s wil de PO-Raad de komende jaren het verschil maken en wat betekenen voor de sector en de aangesloten schoolbesturen. Ook wordt de agenda gebruikt in de besprekingen over het sectorakkoord met het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en over een nieuwe cao.

Het bureauHet bestuur van de PO-Raad wordt ondersteund door het Bureau van de organisatie: de directeur, beleidsadviseurs en ondersteunende werknemers. Dat voert het beleid uit. In totaal waren in 2013 gemiddeld 46 werknemers mensen in dienst bij de organisatie. Dat staat gelijk aan 41,2 fte.

De PO-Raad versterkte in 2013 de ondersteuningsfunctie voor haar leden door de Helpdesk uit te breiden met een jurist. In toenemende mate stelt de PO-Raad voor-beeldbrieven – of contracten beschikbaar die haar leden kunnen gebruiken bij het opstellen van eigen brieven en contracten. Via de website worden de leden – evenals in 2012 – extra ondersteund door het beantwoorden van veelgestelde vragen.

PO-Raad in cijfers*• De PO-Raad vertegenwoordigt op 31 december 2013 bijna 875 besturen in het primair onderwijs,

dat is 77 procent van het totaal aantal besturen.

• Samen vertegenwoordigen zij 1,46 miljoen leerlingen, ofwel 92 procent van het totaal aantal

leerlingen in het primair onderwijs.

• De leden van de PO-Raad hebben 6.654 scholen, 92 procent van het totale aantal scholen in

het primair onderwijs. Op deze scholen werken 164.000 medewerkers.

* Deze cijfers zijn voor het eerst gebaseerd op de voorlopige telling van oktober van hetzelfde jaar (stand 1-11-2013).

De cijfers van de voorgaande jaren zijn gebaseerd op de oktobertelling van het jaar daaraan voorafgaand. Het aantal

leerlingen is in het schooljaar 2013-2014 door krimp met ruim 45.000 leerlingen gedaald ten opzichte van het vorige

jaarverslag dat uitging van de stand van het schooljaar 2011-2012.

1

8 JA ARV ERSL AG 2013

Het bureau is in 2013 meer opbrengstgericht gaan wer-ken. Het werk wordt sinds dat jaar verdeeld in projecten. Per kwartaal krijgt het bestuur een voortgangsrappor-tage waarin wordt verantwoord wat wel en niet is gedaan en welke resultaten zijn behaald.

Ook heeft de PO-Raad haar interne HRM-functie ver-beterd. In 2013 heeft ze voor het eerst gewerkt met een volledige resultaat-en ontwikkelingscyclus. Daarbij worden aan het begin van het jaar voor ieder personeels-lid activiteiten gepland, wordt daarvan de voortgang halverwege het jaar besproken en krijgt iedereen aan het eind van het jaar een individuele beoordeling. Alle mede-werkers hebben via 360 graden-gesprekken kunnen reflecteren op hun eigen prestaties en functioneren.

Tot slot zijn voorbereidingen getroffen om in de zomer van 2014 samen met de VO-raad en Stichting SchoolInfo, een initiatief van PO-Raad en VO-raad, een ander pand te betrekken in Utrecht. Werknemers zullen dan niet langer een vaste werkplek hebben, maar gaan flexwerken. Samenwerking met de VO-raad wordt op deze manier nog makkelijker en de jaarlijkse huurlast van de vereni-ging wordt substantieel lager.

D E P O - R A A D

StakeholdersDe PO-Raad onderhoudt bij haar werkzaamheden nauw contact met stakeholders in en om het primair onderwijsveld, zoals vakbonden, ouderorganisaties en besturenorganisaties. Maar ook met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en diverse ministeries (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW); Financiën; Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW); Volksgezond-heid, Welzijn en Sport (VWS), Economische Zaken (EZ)) voert de PO-Raad regelmatig gesprekken.Overleg en contact met andere onderwijsorganisaties vindt ook plaats in de Stichting van het Onderwijs. De PO-Raad zit in het bestuur van die stichting die structureel overlegt met de overheid en zo wil zorgen voor samenhang en verbondenheid binnen het gehele onderwijs.

1

9 JA ARV ERSL AG 2013

Sector in cijfers

Aantal leerlingen 1,61 miljoen leerlingen totaal

1,50 miljoen leerlingen basisonderwijs

39.900 leerlingen speciaal basisonderwijs

33.600 leerlingen speciaal onderwijs

33.700 leerlingen voortgezet speciaal onderwijs

Gemiddeld aantal leerlingen 222 basisonderwijs

per school 135 speciaal basisonderwijs

209 (voortgezet) speciaal onderwijs

Personeel 122.500 voltijdbanen (fte’s)

169.900 personen

Aantal instellingen 7.360 scholen

waarvan:

6.742 basisonderwijs

296 speciaal basisonderwijs

322 (voortgezet) speciaal onderwijs

Aantal besturen 1.169 besturen

waarvan:

76% met minder dan 10 scholen

24% met 10 scholen of meer

Uitgaven primair onderwijs € 9.746,7 miljoen

Uitgaven per leerling € 6058,- gemiddeld primair onderwijs

Ter vergelijking € 7.700,- per leerling voortgezet onderwijs

Bron: Kerncijfers onderwijs, over schooljaar 2012/2013, Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, mei 2013

10 JA ARV ERSL AG 2013

PO-Raad in de praktijkLandelijke invloed

2

11 JA ARV ERSL AG 2013

als het onderwijsveld zelf afspraken zou maken over de modernisering van de arbeidsvoorwaarden. Het NOA was daarvan het resultaat. Daarin werd onder meer afge-sproken dat er ruimte komt voor loonsverhoging voor medewerkers in het onderwijs. Ook werd afgesproken dat primair en voortgezet onderwijs in december 2013 samen eenmalig 150 miljoen euro zouden krijgen zodat werkgelegenheid in het onderwijs behouden blijft. Die 150 miljoen euro maakt deel uit van de beloofde 344 mil-joen euro uit het regeerakkoord en kwam dankzij het akkoord eerder beschikbaar. Daardoor konden drie-duizend leerkrachten voor het primair en voortgezet onderwijs behouden blijven. Het NOA gaf schoolbestu-ren iets meer lucht.

Omdat nog niet van alle afspraken duidelijk was hoe deze exact zouden worden ingevuld, heeft de PO-Raad de politiek herhaaldelijk gevraagd daarover duidelijkheid te geven zodat schoolbesturen bij het maken van plannen en begrotingen daarmee rekening konden houden. Die duidelijkheid is in 2013 onvoldoende gegeven.

In het Regeerakkoord is verder opgenomen dat primair en voortgezet onderwijs samen 256 miljoen euro krijgen in de lumpsum. Dat geld gaat via de lumpsum, van gemeenten naar schoolbesturen toe. De regering besloot daartoe omdat veel gemeenten het geld dat is bedoeld voor onderwijshuisvesting niet uitgaven.

Passend onderwijsOok op concrete onderwijsthema’s heeft de PO-Raad zich politiek geroerd. Zo heeft ze haar leden ondersteund en gestimuleerd bij de voorbereidingen op de invoering van Passend onderwijs per 1 augustus 2014 en de banden met vak- en ouderorganisaties aangehaald. Ze heeft zich

De PO-Raad werkt op verschillende niveaus aan het verder verbeteren van het primair onderwijs. Naast individuele ondersteuning van leden, behartigt ze de belangen van de schoolbesturen (in de politiek). In 2013 heeft de PO-Raad verschillende landelijke akkoorden gesloten met andere spelers in het onderwijsveld en heeft ze haar lobby- en communicatieactiviteiten op diverse thema’s onverminderd voortgezet. Dat jaar werd ook Vensters PO gelanceerd en landelijk uitgerold en zijn voorbereidingen getroffen voor de invoering van Passend onderwijs. In dit hoofdstuk staat op hoofdlijnen beschreven wat de PO-Raad op landelijk niveau heeft gedaan en bereikt.

Akkoorden en afsprakenIn 2013 heeft de PO-Raad veel aandacht gevraagd en gekregen voor de zogenoemde stille bezuinigingen. De kosten voor schoolbesturen in het primair onderwijs stijgen de laatste jaren sneller dan hun inkomsten. De besturen hebben het financieel zwaar en geven en masse aan dat ze daardoor niet langer de kwaliteit kunnen leve-ren die zij zelf voorstaan, de politiek en samenleving van hen verlangen en waar leerlingen recht op hebben. De PO-Raad heeft haar zorgen daarover herhaaldelijk tegen de politiek uitgesproken. Ook hebben de media er volop aandacht aan besteed. Dit heeft ertoe bijgedragen dat in het Herfstakkoord, dat VVD en PvdA in oktober sloten met D66, ChristenUnie en SGP, 650 miljoen euro beschik-baar kwam voor het de gehele onderwijssector.

In september van dat jaar werd ook een Nationaal Onderwijsakkoord (NOA) gesloten door partijen uit de Stichting van het Onderwijs, waaronder de PO-Raad. In het regeerakkoord stelde het kabinet 344 miljoen euro voor primair en voortgezet onderwijs in het vooruitzicht

L A N D E L I J K E I N V LO E D2

12 JA ARV ERSL AG 2013

daarmee ingezet om de groeiende maatschappelijke twijfel over de voorbereidingen het hoofd te bieden en herhaaldelijk publiek benadrukt dat het van groot belang is om de invoering van passend onderwijs niet uit te stellen, maar dat juist moet worden doorgezet om de invoering een succes te maken. Het is daarbij belangrijk dat ook ouders en leerkrachten bij het proces worden betrokken, heeft de PO-Raad steeds gezegd.

LerarenagendaIn maart van dit jaar kondigden de minister en staatsse-cretaris van OCW aan dat ze een lerarenagenda zouden opstellen. Daarin zouden plannen worden opgenomen om de leraar zich te laten ontplooien en het leraarsvak aantrekkelijk te houden en maken.De PO-Raad heeft zich ervoor ingezet het werkgevers-perspectief in de agenda verwerkt te krijgen. Dat is nodig omdat de leraar geen autonome solist is maar samen met zijn school en schoolbestuur werkt aan goed onderwijs. Een deel van de opvattingen van de PO-Raad komt terug in de uiteindelijke lerarenagenda.

KrimpTen aanzien van krimp heeft de PO-Raad in 2013 regel-matig gepleit voor regionale oplossingen waarmee problemen als gevolg van de daling van het aantal leerlingen kunnen worden aangepakt of voorkomen. Een dergelijke aanpak is nodig, omdat de krimpproble-matiek in iedere regio weer verschillend is. Met regionale oplossingen wordt voorkomen dat kleine scholen willekeurig omvallen en zorgen we dat voor leerlingen een passend onderwijsaanbod blijft bestaan: een gedif-ferentieerd aanbod dat van goede kwaliteit, bereikbaar en betaalbaar is. Om dat mogelijk te maken, hebben schoolbesturen voldoende geld nodig en moeten ze zon-der belemmeringen kunnen samenwerken. Niets doen is geen optie, zo luidde het pleidooi, want leerlingen worden daarvan de dupe.

Om diezelfde redenen heeft de PO-Raad in 2013 haar gesprekken met politici en de ministeries van OCW en Binnenlandse Zaken (BZK) voortgezet om

belemmeringen voor samenwerking weg te nemen, zoals de fusietoets en de kleinescholentoeslag. De PO-Raad vindt dat de fusietoets moet worden afgeschaft en dat de kleinescholentoeslag samenwerking juist zou moe-ten stimuleren. De PO-Raad nam onder andere deel aan een rondetafelgesprek hierover in de Tweede Kamer en stuurde een brief aan de Tweede Kamer. Daarnaast is een poging gedaan samen met de Besturenorganisaties een gezamenlijk standpunt over krimp op te stellen.

Veel van de inspanningen van de PO-Raad hadden wel succes. In februari verscheen een rapport van de Onderwijsraad. Die pleitte daarin onder meer voor een opheffingsnorm voor kleine scholen van honderd leer-lingen. De PO-Raad heeft zich daartegen uitgesproken. Staatssecretaris van Onderwijs Sander Dekker schaarde zich achter die reactie en stelde dat een dergelijke norm te eenzijdig is en maatwerk belemmert. In lijn met de PO-Raad sprak de staatssecretaris zich ook uit voor een regionale aanpak van krimp. Hij wilde de fusietoets aanpassen en de kleinescholentoeslag omzetten in een bonus op samenwerken.

De PO-Raad denkt ook via het Nationaal Netwerk Bevol-kingsdaling van het ministerie BZK op landelijk niveau mee over krimpontwikkelingen. Ze is al enkele jaren secretaris van het themanetwerk Krimp en Onderwijs dat daaronder valt. Dat netwerk van deskundigen was in 2013 bijvoorbeeld betrokken bij het genoemde advies van de Onderwijsraad en heeft regelmatig gesprekken gevoerd met politici.

SchooladviesOver de manier waarop in het primair onderwijs wordt getoetst, wordt al jaren gediscussieerd. Eind december 2013 stemde de Eerste Kamer in met een wetsvoorstel die de eindtoets vanaf 2015 voor alle basisscholen te verplicht. De eindtoets wordt rond half april afgenomen in plaats van in februari. De PO-Raad heeft er steeds voor gepleit het schooladvies centraal te stellen bij de keuze van leerlingen voor een middelbare school. Dat gebeurt nu de toets later zal worden afgenomen. Daardoor krij-gen leerlingen bovendien meer onderwijstijd en wordt de meest actuele informatie over de vaardigheid van leerlingen op het gebied van taal en rekenen overgedra-gen aan het voortgezet onderwijs.

Met de wet wordt ook geregeld dat het de komende jaren mogelijk blijft om voor specifieke doelgroepen een eindtoets op maat af te nemen. Ook daar heeft de PO-Raad zich hard voor gemaakt.

L A N D E L I J K E I N V LO E D 2

13 JA ARV ERSL AG 2013

Vensters POIn 2013 stemde de ALV in met de lancering van Vensters PO, een systeem waarin cijfers en andere informatie over scholen worden verzameld. Het gaat bijvoorbeeld om gegevens over leerlingenpopulatie, personeel en schoolklimaat. Ook gegevens over de resultaten van een school, bijvoorbeeld de eindresultaten, worden erin opgenomen. Omdat de gegevens per school op dezelfde manier worden berekend, verwerkt en gepresenteerd, zijn ze goed vergelijkbaar. In Vensters staan de gegevens van alle scholen in het primair onderwijs.

Vensters PO is een systeem van en voor de school-besturen en scholen in het primair onderwijs, dit in tegenstelling tot andere vergelijkingssites. Met Vensters laat de sector zien dat ze transparant is en zelf verant-woording wil afleggen. Doel ervan is ook dat scholen en hun besturen van elkaar kunnen leren. Vensters PO moet scholen en hun besturen beter inzicht geven in hun prestaties en hun kwaliteit. Doordat zij hun gegevens makkelijker met andere scholen en landelijke gemiddel-den kunnen vergelijken, kunnen zij professioneler sturen op onderwijskwaliteit. Schoolbesturen zelf kunnen aan de hand van de informatie in Vensters in gesprek gaan met bijvoorbeeld ouders en gemeenten over wat zij hebben bereikt en wat zij doen met het geld dat ze ont-vangen om goed onderwijs te kunnen geven.

In november ging de website waarop deze gegeven worden verzameld, www.scholenopdekaart.nl, officieel live. Het systeem wordt de komende jaren uitgebreid met meer gegevens. In 2014 wordt in het systeem naast het managementvenster dat alleen toegankelijk is voor schoolbesturen en scholen ook een schoolkeuzevenster voor ouders opgenomen. Zij kunnen dat gebruiken om een afgewogen keuze te maken voor een school voor hun kinderen.

In beroep tegen openbaar maken eindtoetsgegevensHieraan vooraf ging een discussie met RTL Nieuws. Het medium had staatssecretaris Dekker in januari via een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur gevraagd om de ruwe, gemiddelde eindtoetsgegevens van scholen in het primair onderwijs. De PO-Raad heeft zich daar tegen verzet en 120 schoolbesturen bijgestaan die daartegen in beroep wilden gaan. Zij vreesden net als de PO-Raad dat scholen en hun besturen onevenredig

worden benadeeld wanneer de huidige ‘ruwe’, gemid-delde eindtoetsgegevens worden gepubliceerd. Deze cijfers zijn namelijk niet vergelijkbaar omdat van school tot school verschilt welke leerlingen de toets maken. De rechter oordeelde in september dat Dekker de eind-gegevens mocht publiceren.

Als gevolg van de RTL-discussie is Vensters PO eerder dan gepland uitgebreid met informatie over eindtoetsge-gevens. Deze cijfers zijn zo in Vensters PO weergegeven dat ze wél vergelijkbaar zijn. Schoolbesturen hebben in Vensters bovendien de mogelijkheid hun gegevens te duiden.

Doorbraakproject ICTIn het doorbraakproject ICT buigen de PO-Raad, VO-raad en de ministeries van OCW en EZ zich sinds september samen over de vraag hoe scholen ICT kunnen inzetten als middel om meer maatwerk en adaptief leren voor leerlingen mogelijk te maken. Het project vloeit voort uit het regeerakkoord en beoogt door publiek-private samenwerking een doorbraak in het funderend onder-wijs te bewerkstelligen. Verschillende thema’s worden aan publiek-private tafels uitgewerkt.

Integrale KindcentraDe PO-Raad vindt dat ieder kind de kans moet krijgen zich te ontwikkelen. Integrale Kindcentra (IKC’s) helpen daarbij. Dat zijn voorzieningen voor kinderen van ten minste 0 tot 12 jaar, waar zij gedurende de dag komen om zich te ontwikkelen, te spelen en te leren. Deze centra maken het mogelijk dat doorlopende ontwikkelings-, leer- en zorglijnen naadloos op elkaar aansluiten, van voorschools naar het primair onderwijs en van het pri-mair onderwijs naar het voortgezet onderwijs.

L A N D E L I J K E I N V LO E D2

14 JA ARV ERSL AG 2013

De PO-Raad ondersteunt haar leden bij het ontwikkelen van brede kindcentra. Veel leden willen dat hun scholen zich ontwikkelen tot zo’n centrum, maar ze lopen daarbij tegen belemmeringen aan. De wet maakt het nu bijvoor-beeld lastig voor onderwijs en kinderopvang om een gebouw te delen. De PO-Raad heeft daarom in 2013 een onderzoek uitgevoerd naar de knelpunten. Daaruit rolde een advies.

Om IKC’s mogelijk te maken, is geprobeerd eerst ruim baan te maken voor het opzetten van één peuter-voorziening. De PO-Raad heeft daarvoor in 2013 met verschillende partijen de handen ineen geslagen. Met de Branchevereniging Kinderopvang en MOgroep stelde ze een positionpaper op waarin zij samen aandacht vragen voor de ontwikkeling van één basisvoorziening voor kinderen van 2,5 tot 4 jaar. Met diezelfde organisaties en de VNG schreef ze hierover verder een brief aan minister Lodewijk Asscher (SZW) en staatssecretaris Dekker. In het Haarlems Dagblad en op de website van de PO-Raad is een opinieartikel verschenen over dit thema.

CAODe PO-Raad behartigt de belangen van schoolbesturen aan de cao-tafel in het primair onderwijs. In 2013 sloten de sociale partners een nieuwe cao. Deze bevatte een groot aantal technische wijzigingen in verband met veranderde regelgeving, fouten en onduidelijkheden. Ook werden eerder gemaakte afspraken geformaliseerd. Een belangrijke vernieuwing was dat er een scholings-budget en een registratieplicht kwam voor schoolleiders.

Daarnaast werd duidelijk dat schoolbesturen per 1 janu-ari 2014 ook verantwoordelijk zouden worden voor de primaire arbeidsvoorwaarden van het onderwijspersoneel en het personeelsbeleid. De PO-Raad heeft zich daar de afgelopen jaren voor ingezet. Door de doordecentralisatie

kunnen evenwichtigere arbeidsvoorwaar-den worden afgesproken en is maatwerk mogelijk. In 2013 heeft de PO-Raad over de invulling ervan onderhandeld met het ministerie van OCW en de vakbonden. Vanwege de doordecentralisatie van de primaire arbeidsvoorwaarden werden aan het eind van het jaar de bovenwettelijke werkloosheidsregeling en regelingen bij ziekte opgenomen in de CAO PO. Tevens werd de cao verlengd tot medio 2014. De PO-Raad is eind 2013 met onderhan-delingen voor een nieuwe cao gestart. (Zie hiervoor pagina 23)

Techniek- en cultuuronderwijsOnderwijs is meer dan taal en rekenen, vindt de PO-Raad. Ook techniek- en cultuuronderwijs leveren een belangrij-ke bijdrage aan de vorming en ontwikkeling van kinderen en daarmee van onze samenleving. Door hun nieuws-gierigheid te stimuleren, kunnen kinderen ontdekkend leren en leren creatief problemen op te lossen. Om dit te benadrukken, heeft de PO-Raad in 2013 het Techniek-pact ondertekend met andere onderwijsorganisaties, het bedrijfsleven en werknemers. Met verschillende partijen ondertekende de PO-Raad daarnaast een gezamenlijke intentieverklaring voor cultuuronderwijs: het ‘bestuurlijk kader Cultuur en Onderwijs’.

Overige belangenbehartigingOm de belangen van haar leden zo goed mogelijk te kun-nen behartigen, moet de PO-Raad zichtbaar zijn voor de politiek en contact houden met Kamerleden. Naast het uitvoeren van de al genoemde acties, heeft de PO-Raad ook voor andere onderwerpen contact onderhouden met de Tweede en Eerste Kamer. Regelmatig hebben gesprekken met Kamerleden plaatsgevonden. Ook zat de PO-Raad aan tafel bij rondetafelgesprekken over Artikel 23 van de Grondwet en over krimp en kleine scholen.

CommunicatieCommunicatie speelde een belangrijke rol bij al deze onderwerpen. Communicatie werd ingezet om leden, politiek, media en maatschappij te informeren over wat er speelt in het primair onderwijs en om politieke verande-ringen te bewerkstelligen.

De PO-Raad schreef verschillende brieven aan de Tweede Kamer en het kabinet om standpunten en ontwikkelingen onder de aandacht te brengen en de politiek ervan te overtuigen actie te ondernemen. Zo schreef ze een brief aan de Tweede Kamer naar aanleiding van de genoemde

L A N D E L I J K E I N V LO E D 2

15 JA ARV ERSL AG 2013

stille bezuinigingen, het dreigend ontslag van leraren en de daarmee gepaard gaande stijgende werkloosheids-kosten. Een ander voorbeeld is de gezamenlijke brief van PO-Raad, VO-raad en MBO raad aan staatssecretaris Sander Dekker (Onderwijs) waarin ze oproepen meer aandacht te geven aan praktisch onderwijsonderzoek en de bezuiniging op het Nationaal Regieorgaan Onderwijs-onderzoek te beperken.

De PO-Raad heeft in 2013 veel samengewerkt met andere partijen. Bijvoorbeeld bij het traject voorafgaand aan de onderhandelingen voor een nieuwe, moderne CAO PO (zie pagina 23). Met de VO-raad en Algemene Vereniging van Schoolleiders organiseerde ze in april het Onder-wijscafé over pesten. Daarmee leverden de organisaties een bijdrage aan het publieke debat over dit thema en brachten ze hun standpunten over het voetlicht.

Tegelijkertijd heeft de PO-Raad ingezet op het ver-sterken van de communicatie naar haar leden toe. Al bestaande communicatiemiddelen zoals de nieuwsbrief die om de week verschijnt en de website www.poraad.nl bleven actief ingezet. podium, het magazine van de PO-Raad, heeft naast haar reguliere uitgaven (vijf per jaar) verschillende specials uitgebracht: onder meer over onderwijsonderzoek, de meerwaarde van de bestuurder en Passend onderwijs. podium is een platform van en voor de leden van de PO-Raad waar meningen, ideeën, problemen en oplossingen uit de onderwijspraktijk aan bod komen.

In het najaar is de eerste editie van het magazine Het FUNDAMENT uitgebracht. Dit digitale tijdschrift geeft leden en andere lezers nieuws, achtergrondinformatie en praktische tips over onderwijshuisvesting. De bedoe-ling is om het blad ongeveer drie keer per jaar te gaan uitbrengen.

In toenemende mate heeft de PO-Raad in 2013 cijfers geduid door middel van achtergrondartikelen en voorbeeldbegrotingen- en berekeningen. Om haar betrokkenheid en zichtbaarheid verder te vergroten, hebben de voorzitter en vicevoorzitter voor verschillende (onderwijs)bladen voorwoorden en columns geschreven. Ook zijn zij bij diverse congressen, expert-meetings, politieke cafés en andere bijeenkomsten spreker of panellid geweest.

CongresIn juni organiseerde de PO-Raad in Lunteren haar congres Bevlogen Besturen maken het verschil. Een inspirerende bijeenkomst waar schoolbesturen stilstonden bij de vraag: Hoe richten wij vandaag het onderwijs in, zodat wij onze leerlingen opleiden voor de maatschappij van morgen? Boeiende sprekers van binnen en buiten de sector zorgden voor discussie hier-over. Voor de besturen was er ook gelegenheid met hun collega’s te reflecteren op hun bestuurlijke verantwoor-delijkheden, taken en mogelijkheden. Veel bezoekers gaven na afloop aan het congres zeer geslaagd te heb-ben gevonden.

MediaDe media weten de PO-Raad steeds beter te vinden. De organisatie kwam aan het woord in:• 51 artikelen in landelijke dagbladen• 23 radio-interviews• 8 televisie-interviews.• Daarnaast is de mening van de PO-Raad veelvuldig

vermeld op websites, in regionale dagbladen en in vakbladen.

Website, nieuwsbrief en sociale mediaDe website en nieuwsbrief zijn ook in 2013 volop ingezet voor communicatie. Via deze middelen zijn leden, de politiek en media op de hoogte gehouden van nieuws en standpunten van de PO-Raad. Ook Twitter draagt daaraan bij. De PO-Raad bereikt via dat sociale medium steeds meer mensen.• De website van de PO-Raad (www.poraad.nl) is in

2013 355.424 keer bezocht, een toename van zo’n 27% ten opzichte van een jaar eerder. Toen is de website 279.700 keer bezocht.

• In 2013 verstuurde de PO-Raad 24 nieuwsbrieven• Iedere nieuwsbrief werd door zo’n 6900 lezers

ontvangen• Het aantal volgers op Twitter steeg van 4593 op

31 december 2012 naar 8113 op 31 december 2013.• #passendonderwijs is de meest gebruikte hashtag op

Twitter door de PO-Raad

L A N D E L I J K E I N V LO E D2

16 JA ARV ERSL AG 2013

PO-Raad in de praktijkActiviteiten en

resultaten

3

17 JA ARV ERSL AG 2013

Goed BestuurGoed bestuur is een belangrijke voorwaarde voor het verbeteren van de onderwijskwaliteit. Daarom hebben de leden van de PO-Raad in 2010 de Code Goed Bestuur ontwikkeld en vastgesteld. Het verbeteren van de onderwijskwaliteit is het belangrijkste doel van de Code Goed Bestuur. Dit gebeurt ook via diverse deelprojec-ten. In 2012 en 2013 concentreerde de PO-Raad zich op de thema’s Sturen op onderwijskwaliteit en de verdere ontwikkeling van het Visitatiestelsel.

De PO-Raad heeft daarnaast een adviescommissie in het leven geroepen die het bestuur adviseert over een adequaat systeem voor de professionalisering van bestuurders in het primair onderwijs. De PO-Raad wil daarmee bijdragen aan een verdere professionalisering van de sector. De commissie, onder leiding van Pauline Meurs, hoogleraar Bestuur van de Gezondheidszorg aan de Erasmus Universiteit, heeft op 27 november haar advies gepresenteerd. De PO-Raad bekijkt nu of en hoe ze de adviezen van de commissie in het veld kan toepassen.

De PO-Raad zet bij haar werk in op verschillende hoofd-thema’s. Deze thema’s komen niet alleen aan bod in landelijke lobby-acties, maar de PO-Raad organiseert rondom deze thema’s ook veel activiteiten en ondersteu-ning voor schoolbesturen zelf. Dit hoofdstuk bespreekt vooral wat op dat niveau binnen die thema’s is gedaan en bereikt.

HelpdeskDe Helpdesk van de PO-Raad staat dagelijks digitaal en telefonisch klaar voor leden van de PO-Raad met vragen over álle onderwijsthema’s. Het streven van de Helpdesk is om op alle vragen die binnenkomen binnen 24 uur een eerste reactie te geven. Dat is ook in 2013 gebeurd.

In 2013 beantwoordde de Helpdesk:• 6121 vragen in totaal.• 1061 vragen kwamen binnen per telefoon• 5060 vragen kwamen per e-mail binnen

Leden van de PO-Raad weten steeds beter de weg naar de Helpdesk te vinden. In 2012 werden in totaal 5509 vragen aan de Helpdesk gesteld. Het aantal vragen is daarmee in 2013 met ruim tien procent toegenomen ten opzichte van 2012.

• Starten/afronden 35 visitaties• Ontwikkelen van het Bestuurlijk assessment• Organisatie vier masterclasses• Toolbox met hulpmiddelen opgezet op website

www.poraad.nl• Brochure uitgebracht over bestuurlijke visitaties• Organisatie twee toezichthouderconferenties• Netwerk Goed Bestuur opgericht• Een externe adviescommissie is ingericht om

te adviseren over de professionalisering van schoolbesturen.

• HR-beleidsplan voor de sector opgesteld

CONCRETE RESULTATEN Goed bestuur

3

18 JA ARV ERSL AG 2013

De doorgaande lijn als maatschappelijke opdracht

De 22 openbare scholen van stichting Archipel staan in en rond de gemeenten Zutphen,

Voorst en Brummen. De stichting kent 3500 leerlingen, 350 medewerkers en twee bestuurders.

De motie Van Aartsen/Bos in 2007 was voor hen aanleiding een toekomstvisie te ontwikkelen

vanuit de gedachte: wat is het beste voor het kind?

Het tekenen van een convenant met een kinderopvangorganisatie was destijds voldoende, maar bestuurders Sjaak Scholten en Henk Mulder kozen voor een intensieve samenwerking: een reis richting educatieve centra. Scholten: ‘Het ging in het basisonderwijs lang om wat in de klas gebeurde: lesgeven aan kinderen van 4 t/m 12. Maar zo’n kind is al iemand als het op een van onze scholen komt en ook na schooltijd gaat de ontwikkeling door. Het samenwerken met de kinderopvang en het vormgeven van die doorgaande lijn hebben wij echt als een maatschappelijke opdracht gezien en op ons genomen.’

De aanzet lag bij het bestuur, maar het duo is geen ‘klein Zoetermeertje dat vanachter het bureau de cultuur in onze organisatie aanstuurt’. Ze namen uitgebreid de tijd om in gesprek te gaan met de scholen en andere betrokken partijen, om te ontwikkelen en te experimenteren. Scholten: ‘Bij vernieuwingen zoals brede scholen of de Sterrenschool zie je vaak dat er nieuwbouw is, of dat er heel veel problemen zijn in de huidige situatie waardoor in één keer een omslag gemaakt kan worden. Als beiden niet aan de hand zijn, is het een kwestie van de lange adem, van vallen en opstaan en iedere school in zijn eigen tempo.’

Voorloper, ook landelijk, is het educatief centrum Theo Thijssen in Zutphen. Basisschool Theo Thijssen, de buitenschoolse opvang en de kinderopvang/peutergroep voor 0-4 jarigen van De Blokkentoren zitten samen in hetzelfde pand en werken intensief samen. Op bestuursniveau denkt Scholten inmiddels weer een stap vooruit. Want hoe ver kan de samenwerking tussen twee organisaties gaan? In de praktijk loopt de stichting aan tegen wet- en regelgeving, verschillende cao’s en organisatorische uitdagingen zoals bezuinigingen op de kinderop-vang. Scholten: ‘We komen nu op het punt om heel fundamenteel grenzen te gaan doorbreken.’

INTERVIEW GOED BESTUUR IN DE PR AK TIJK

3

19 JA ARV ERSL AG 2013

Samenwerken vanuit eenpersoonlijke klik

Jan Reitsma is bestuurder van De Kleine Prins: 2 mytylscholen, een cluster 3 school voor

langdurig zieke kinderen en een ambulante begeleidingsdienst in het midden van Nederland.

In totaal wordt aan meer dan duizend leerlingen onderwijs dan wel ambulante dienstverlening

geboden. De stichting telt ongeveer vierhonderd personeelsleden. Reitsma doet niets liever dan

deze professionals en hun expertises samenbrengen, juist ook buiten de eigen organisatie.

Wanneer Reitsma tien jaar geleden werkzaam wordt in de sector verbaast hij zich. ‘Onze doelgroep is vrij dui-delijk. Overal in het land bedienen wij kinderen met special needs. Ik begreep alleen niet goed waarom iedere school dat op zijn eigen speciale manier moest doen.’ Wanneer hij vervolgens een collega-bestuurder uit Roosendaal een folder laat zien die De Kleine Prins maakte over Niet Aangeboren Hersenaandoeningen (NAH), raakt die collega enthousiast. Reitsma: ‘Hij vroeg of hij de folder mocht gebruiken. Kennis delen begint altijd met een vraag. Mijn reactie was ‘natuurlijk’. Ik werk voor een maatschappelijke organisatie gefinancierd met publiek geld. Ik ben dan wel benieuwd waar zijn organisatie mee bezig is.’

Zo begint heel informeel de samenwerking tussen uiteindelijk zeven speciaal onderwijsorganisaties. In eerste instantie maken ze samen zestien informatieve folders. ‘Veel collega-bestuurders van reguliere scholen hebben geen idee hoe het is om onderwijs en zorg te bieden aan een jongen die het lichaam heeft van een 17-jarige, maar de ontwikkeling van een kind van 2. Als wij nu nog niet duidelijk kunnen maken waarom ons onderwijs speciaal is, waar wij het geld aan besteden, dan houdt het op.’

Inmiddels zijn binnen de Kennisgroep Speciaal, de zeven samenwerkende besturen, twee inhoudelijke werk-groepen actief waar medewerkers ervaringen uitwisselen. Zo’n vruchtbare samenwerking begint altijd met een persoonlijke klik, aldus Reitsma: ‘Het gaat in eerste instantie om mensen, niet om voorwaarden. Als direct de vraag wordt gesteld ‘wie gaat dit betalen’, kun je niet beginnen.’ Mooi voorbeeld is de studiereis die de Ken-nisgroep onlangs naar Finland maakte. Twee leerkrachten van het vso raakten op het vliegveld al met elkaar in gesprek over waar ze in de praktijk tegen aan lopen en hun ‘parels’: dingen die op hun school al heel goed gaan. Reitsma: ‘Daar komt binnenkort de derde werkgroep vso uit voort. Prachtig toch?’

INTERVIEW GOED BESTUUR IN DE PR AK TIJK

3

20 JA ARV ERSL AG 2013

KrimpVeel van de leden van de PO-Raad hebben of krijgen te maken met een dalend leerlingenaantal. Naar verwach-ting zitten er in 2020 140.000 leerlingen minder in het primair onderwijs dan in 2012. Om de negatieve gevolgen van krimp te beteugelen, moeten regionale oplossingen worden gezocht, vindt de PO-Raad. Ze heeft zich in 2013 voornamelijk ingespannen om belemmeringen daarbij in wet- en regelgeving weg te nemen (zie pagina 13). Daar-naast heeft ze schoolbesturen geholpen om te gaan met deze ontwikkeling en hen ondersteund bij het komen tot samenwerking in de regio.

Arbeidsmarkt & ProfessionaliseringOnderwijs staat niet stil. Het is in continu in ontwikkeling. Nieuwe technologische inzichten en een veranderende maatschappij zorgen ervoor dat ook schoolbesturen, scholen, schoolleiders en leraren zich steeds moeten blijven ontwikkelen om zo goed mogelijk onderwijs voor leerlingen te kunnen verzorgen.Schoolbesturen hebben daarin een belangrijke rol. Het is hun taak om de professionalisering van schoolleiders en leraren te faciliteren. Ook is het belangrijk dat er voldoen-de leraren zijn.De arbeidsmarkt van leraren is in beweging. Doordat de komende jaren het aantal leerlingen verder daalt, zijn er minder leraren nodig. Daartegenover staat dat door de vergrijzing een groot aantal leraren uitstroomt. Waar afgestudeerde leraren nu moeilijk aan het werk komen, zijn ze straks weer hard nodig om te voorkomen dat er tekorten ontstaan. Schoolbesturen moeten daarom met hun werkgeversbeleid inspelen op deze arbeidsmarkt. Ook in 2013 zet de PO-Raad zich in om hen hierbij te ondersteunen.

ProfessionaliseringIn 2013 is daarnaast het schoolleidersregister opgericht en in werking getreden. Deze is opgesteld door het Schoolleidersregister PO om het beroep van school-leider verder te professionaliseren en te versterken. De schoolbesturen worden in het bestuur van het School-leidersregister vertegenwoordigd door een collega bestuurder. Dat maakt het mogelijk om mee te denken en praten over de eisen die gesteld worden aan de professionaliteit van schoolleiders én de praktische relevantie van het register. Doordat ook schoolbesturen inzicht hebben in het register, kunnen de gegevens eruit houvast bieden bij het voeren van beoordelings- en functioneringsgesprekken, de evaluatie van professio-naliseringsactiviteiten en het maken van afspraken over professionalisering. De PO-Raad ondersteunt dit register en heeft deze actief onder de aandacht van haar leden gebracht. Mede dankzij haar inspanningen is het aantal ingeschreven schoolleiders groot.

De PO-Raad daarnaast schoolbesturen aangejaagd de functiemix goed te laten uitvoeren zodat de doelstel-lingen uit het Convenant Leerkracht worden gehaald. Leraren kunnen door die functiemix sneller in een hogere salarisschaal terechtkomen. De PO-Raad heeft de functiemix herhaaldelijk aan de orde gesteld. Omdat de beoogde percentages nog niet zijn bereikt, zal ze in 2014 extra inzetten op ondersteuning aan schoolbesturen die de functiemix-doelstellingen nog niet hebben gehaald.

• Inzet op wegnemen belemmeringen voor vinden oplossingen voor krimp

• Krimp wordt regionaal aangepakt• Organisatie van diverse regionale bijeenkomsten

voor schoolbesturen• Een zwartboek met praktijkvoorbeelden van

problemen t.a.v. van krimp, is niet meer gemaakt• Praktische ondersteuning aan schoolbesturen en

persoonlijk advies leden PO-Raad via Helpdesk

CONCRETE RESULTATEN Krimp

AC T I V I T E I T E N E N R E SU LTAT E N 3

21 JA ARV ERSL AG 2013

PilotsMet medewerking van de PO-Raad zijn in september 2013 24 scholen in het primair en voortgezet onderwijs met de pilot peerreview gestart. Bij deze proef obser-veren leraren van de verschillende scholen structureel elkaars onderwijspraktijk. Ze geven elkaar feedback en helpen elkaar zo hun werk nog beter maken.Met de pilot lerarenregister onderzoekt de PO-Raad samen met de Onderwijscoöperatie of en hoe het lerarenregister kan bijdragen aan het personeelsbeleid van het schoolbestuur. Scholen van zes besturen zijn daarom eind december met de proef van start gegaan. In het lerarenregister kunnen alle leraren in het po, vo en mbo registreren hoe zij hun bekwaamheid en expertise onderhouden.

Scholen die aan een van beide proeven deelnemen, hebben daarvoor subsidie gekregen. Zij ronden naar verwachting in 2014 de pilots af. De PO-Raad monitort de voortgang en de resultaten van de pilots met als doel deze ervaringen in te zetten in de praktijk maar ook in het politieke debat over het lerarenagenda (zie pagina 13).

Onderzoek & OntwikkelingOnderwijsonderzoek kan bijdragen aan verdere professi-onalisering en verbetering van het onderwijs. Sinds 2009 krijgen het primair en voortgezet onderwijs een deel van de subsidie te besteden die eerder werd ingezet voor lan-delijke onderwijsondersteunende activiteiten (SLOA). De PO-Raad heeft deze middelen ingezet om – samen met externe onderzoekers – scholen te stimuleren praktijkge-richt onderzoek uit te voeren waar ze zelf in de klas iets aan hebben. Dergelijk onderzoek is vooral van waarde als andere scholen er ook van kunnen leren.

In schooljaar 2012/2013 is de laatste tranche van deze projecten afgerond, de zogenoemde Vrijval 2011-pro-jecten. In 2013 heeft de PO-Raad de uitvoering van deze projecten ondersteund en geholpen de kennis en instrumenten die daarbij beschikbaar kwamen verder te verspreiden. De resultaten en instrumenten die deze projecten hebben opgeleverd, zijn beschikbaar gesteld via het KennisNetwerk Onderwijspraktijk en Wetenschap (KNOW) op leraar24. Daarnaast zijn ze te vinden op de website van de PO-Raad.

• Organisatie diverse bijeenkomsten over dit thema• Vertegenwoordiging in externe projecten als

Lerarenregister, pilot peerreview en lerarenbeurs• Ondersteuning Schoolleidersregister• Persoonlijk advies leden PO-Raad via Helpdesk

• Onderzoeksverslag over overkoepelend onderzoek met daarin een overzicht van factoren en condities die de onderzoekende houding van schoolbesturen, scholen en leraren bevorderen

• Speciale editie podium uitgebracht over onderwijs en onderzoek

• Organisatie Kennisparade, gezamenlijk met LPC en VO-raad

• Een project Vrijval 2010 en 13 projecten Vrijval 2011 ontsloten in KNOW

• Samen met LPC en VO-raad Rapportage opgesteld voor OCW met advies aan Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek (NRO) over vraagarticulatie, programmering, kennistransfer en gebruik van kennis uit praktijkgericht onderzoek

• Praktijkgericht onderzoek heeft duidelijk onderscheiden plek in NRO

• Input geleverd voor bepaling eerste thema’s waarop binnen NRO onderzoek wordt geprogrammeerd

• Funderend onderwijs is in stuurgroep NRO vertegenwoordigd met een PO-VO schoolbestuurder die wordt ondersteund door een werkverband uit PO en VO. PO-Raad en VO-raad nemen deel

• Persoonlijk advies leden PO-Raad via Helpdesk

CONCRETE RESULTATEN Arbeidsmarkt & Professionalisering

CONCRETE RESULTATEN Onderzoek & Ontwikkeling

AC T I V I T E I T E N E N R E SU LTAT E N3

22 JA ARV ERSL AG 2013

Arbeidsvoorwaarden/CAOEen goede cao voor het primair onderwijs maakt het mogelijk dat leraren, schoolleiders en onderwijsonder-steuners hun werk goed kunnen doen en dat leerlingen daardoor goed onderwijs krijgen. De PO-Raad behartigt de belangen van de schoolbesturen aan de cao-tafel. Daarnaast biedt zij ondersteuning aan de schoolbesturen bij het uitvoeren van de CAO. De PO-Raad heeft zich in 2013 onder meer ingezet voor het moderniseren van de regels en structuur rondom vervanging en werkloosheid van werknemers.Dat was nodig omdat het huidige stelsel erg duur is en te weinig prikkels bevat voor schoolbesturen om verzuim te voorkomen. In gesprekken met sociale partners en het Vervangingsfonds/Participatiefonds staat dit onderwerp voortdurend op de agenda. Tot concrete modernisering hebben de gesprekken nog niet geleid. Wel is het de inzet van de PO-Raad om bij het afsluiten van een nieuwe CAO PO af te spreken dat schoolbesturen niet langer verplicht moeten zijn aangesloten bij het Vervangings-fonds dat de kosten voor een zieke werknemer betaalt. Schoolbesturen zijn namelijk integraal verantwoordelijk voor de continuïteit en kwaliteit van het onderwijs en moeten daarvoor de afwegingen maken in beleid en inzet van middelen. Daarbij past het niet dat voor een stukje van de inzet van de leraar de verantwoordelijkheid voor de kosten elders ligt.

Naar een nieuwe CAO PODe officiële onderhandelingen voor die nieuwe CAO PO zijn najaar 2013 van start gegaan. Daaraan vooraf ging een gezamenlijk traject met de vakbonden: Mijn werk, onze scholen. Verschillende acties, bijeenkomsten en discussiesessies werden georganiseerd. Schoolbesturen, leraren en andere betrokkenen konden daarbij zelf mee-praten over de CAO en samen onderzoeken waaraan een moderne cao moet voldoen. Het traject werd succesvol afgesloten met een innovatieschrift waarin de geza-menlijke ambities van werkgevers en werknemers waren vastgelegd.

De lijn vanuit ‘Mijn werk, onze scholen’ is doorgetrokken naar de onderhandelingen. In november 2013 hebben de PO-Raad en de vakbonden hun inzetbrieven voor de onderhandelingen ingediend. De PO-Raad laat daarin weten dat ze het van groot belang vindt dat werkgevers zelf hun verantwoordelijkheid nemen voor het vormge-ven van hun organisatie. Ze zet dan ook in op een cao die niet langer alles dicht regelt. De gesprekken zijn in 2014 voortgezet.

• CAO PO is aangepast met regelingen sociale zekerheid

• Diverse bijeenkomsten en discussiesessies binnen traject ‘Mijn werk, onze scholen’

• Inzetbrief ten behoeve van onderhandelingen CAO PO

• Persoonlijk advies leden PO-Raad via Helpdesk

CONCRETE RESULTATEN Arbiedsvoorwaarden/CAO

AC T I V I T E I T E N E N R E SU LTAT E N

OnderwijskwaliteitLeren is voor ieder kind van het grootste belang om te kunnen functioneren in de samenleving. Dan gaat het niet alleen om de basisvaardigheden taal en rekenen, maar ook om de sociale vaardigheden, de emotionele ontwikkeling en om burgerschap. Onderwijs creëert sociaal kapitaal. Het primair onderwijs, waar alle kinderen van 4 tot 13 jaar bijeen zijn, zorgt ervoor dat kinderen met elkaar samen leren en samen leven. Ook in 2013 heeft de PO-Raad zich op veel verschillende niveaus ingezet om de kwaliteit van het onderwijs te blijven verbeteren.

3

23 JA ARV ERSL AG 2013

Ondersteuning (zeer) zwakke scholenDe PO-Raad ondersteunt haar leden waar het kan om de kwaliteit van het onderwijs goed te houden en te verbe-teren. Scholen die problemen hadden met het op peil houden van hun kwaliteit, konden ook in 2013 bijvoor-beeld weer een beroep doen op het programma ‘Goed worden, goed blijven’ van de PO-Raad. Dat programma is in 2009 gestart met subsidie van het ministerie van OCW.

De aanpak heeft zijn vruchten afgeworpen. Het aantal zeer zwakke scholen is in 2013 gedaald. Waren er op 1 september 2012 nog zeventien zeer zwakke basisscholen, een jaar later waren dat er nog veertien. In het speciaal basisonderwijs daalde het aantal zeer zwakke scholen van vijf naar twee. Ook een evaluatierapport van consul-tancyorganisatie CapGemini toonde aan dat de aanpak effectief is en dat besturen zeer tevreden zijn over het aanbod. Nagenoeg alle zeer zwakke scholen maken er gebruik van.

Taal en rekenenDe PO-Raad ondersteunt schoolbesturen bij het ver-beteren van het taal- en rekenonderwijs. In 2013 heeft de PO-Raad zich onder meer ingezet om de referentie-niveaus te laten opnemen in tussentijdse toetsen en lesmethoden. Referentieniveaus zijn wettelijke richtlijnen waarin staat omschreven wat een leerling moet kennen en kunnen op een bepaald moment in zijn schoolcar-rière. Deze referentieniveaus waren nog niet voldoende ingeburgerd bij schoolbesturen.

Dat kwam volgens de PO-Raad onder meer omdat het onduidelijk was hoe leerlingen voortaan moeten worden getoetst op taal en rekenen. In maart 2013 heeft de PO-Raad met de VO-raad en andere onderwijsorganisaties in een brief aan de Tweede Kamer haar zorgen hierover geuit. Vanwege de onduidelijkheid en het ontbreken van ondersteunende materialen, was het niet mogelijk om de schoolbesturen concreet te helpen bij het implemente-ren van de referentieniveaus. Dit was wel gepland.

Wetenschap & technologie in het onderwijsDe maatschappelijke verwachtingen over wat het primair onderwijs kinderen moet bijbrengen, veranderen door de tijd heen. De PO-Raad volgt deze ontwikkelingen nauw-gezet en helpt haar leden op die ontwikkelingen in te spelen en ermee om te gaan wanneer dat in het belang is van leerlingen. Zo kunnen wetenschap en technologie belangrijk zijn bij het ontdekkend leren, het samen pro-blemen oplossen, kritisch leren denken, ontwikkelen van ondernemingszin en ontplooien van creativiteit.Omdat de aandacht voor wetenschap en technologie in het primair onderwijs dreigde te verslappen, hadden de PO-Raad en het Platform Bèta Techniek de Verkennings-commissie wetenschap en technologie primair onderwijs opgezet om die ontwikkeling te keren. In mei 2013 con-cludeerde de commissie dat wetenschap en technologie de nieuwsgierige, onderzoekende en probleemoplos-sende houding bij leerlingen verder kan stimuleren maar dat aandacht ervoor vakoverstijgend moet zijn. Dat advies sloot aan bij de opvatting van de PO-Raad die vindt dat wetenschap en technologie ook geen apart vak moet zijn. Het gaat over een visie op onderwijs dat gekoppeld kan zijn aan alle andere vakken. De PO-Raad blijft dat benadrukken in gesprekken met het veld, het ministerie en de media. Deze visie is in het Techniekpact bekrachtigd.

• Ondersteuning (zeer) zwakke scholen met project ‘Goed worden, goed blijven’, hulp van de Vliegende Brigade en een bestuursscan

• In Caribisch Nederland worden schoolcoaches ingezet

• Betrokkenheid pilots leerwinst en toegevoegde waarde via klankbordgroep

• Organisatie expermeeting over leerwinst en toegevoegde waarde, samen met Cito

• Rekenbrochure uitgebracht voor ouders voor vergroten ouderbetrokkenheid

• Ondersteuning schoolbesturen bij verbeteren taal-en rekenonderwijs, o.a. door aandacht voor referentieniveaus

• Ondertekenen van Techniekpact• Afspraken cultuureducatie opgenomen in

bestuurlijk kader• Persoonlijk advies leden PO-Raad via Helpdesk

CONCRETE RESULTATEN Onderwijskwaliteit

AC T I V I T E I T E N E N R E SU LTAT E N3

24 JA ARV ERSL AG 2013

Passend onderwijsPer 1 augustus 2014 moeten alle scholen in het primair onderwijs passend onderwijs aanbieden. Met passend onderwijs krijgen besturen in het regulier en speciaal onderwijs gezamenlijk de verantwoordelijkheid om een leerling die ondersteuning nodig heeft een passende plek te bieden. Zij hebben een zorgplicht. Om aan die zorgplicht te voldoen, werken de besturen samen in een regionaal samenwerkingsverband. Het jaar 2013 stond voor een groot deel in het teken van de voorbereidingen op de invoering van Passend onderwijs en de ondersteu-ning daarbij van schoolbesturen.

Omdat de invoering van Passend onderwijs gevolgen heeft voor de inzet van onderwijspersoneel, heeft de PO-Raad mede een commissie Transitie personeel passend onderwijs opgezet. Onder begeleiding van de commissie werden de afspraken uit het eerder gesloten tripartiete akkoord met VO-raad, CNV Onderwijs, AOb, CMHF, AVS en het ministerie van OCW in de praktijk uitgewerkt. In dat akkoord is bijvoorbeeld afgesproken dat de invoe-ring van passend onderwijs niet ten koste mag gaan van specifieke expertise ten behoeve van leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben.

LECSO en excellente leerlingenOmdat met passend onderwijs de scheiding tussen het speciaal onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs scherper zal worden, is in het Bestuursakkoord 2012-2015 afgesproken te onderzoeken of en hoe beide van elkaar kunnen worden ontvlochten. De PO-Raad en LECSO, die binnen de PO-Raad het speciaal onder-wijs vertegenwoordigt, hebben daartoe verschillende bijeenkomsten georganiseerd. Samen met de VO-raad is daarnaast een werkgroep opgesteld. Deze werkgroep heeft een visie geschreven over de ontvlechting. Die

wordt in 2014 betrokken bij het bepalen van de inzet van beide organisaties voor het afsluiten van een sectorak-koord met het ministerie van OCW.

Passend onderwijs is er voor álle leerlingen, dus ook voor leerlingen die extra uitdaging nodig hebben. In het Bestuursakkoord is daarom ook afgesproken dat alle scholen in 2015 een specifiek aanbod hebben voor excellente leerlingen. De PO-Raad heeft daarmee een voorzichtig begin gemaakt door haar leden hierover te informeren, onder meer via haar magazine podium.

De doelen uit het Bestuursakkoord zijn in 2013 via een ‘midterm monitor’ gemeten. Opvallend was dat daaruit bleek dat ondanks een lichte daling van het onder-wijsaanbod voor excellente leerlingen, de Cito-scores van toptalent juist was gestegen. Desondanks blijft de PO-Raad aan haar leden, de politiek en de media bena-drukken dat investeren in excellente leerlingen in het kader van passend onderwijs belangrijk blijft om zoveel mogelijk uit álle leerlingen te kunnen blijven halen.

• Organisatie clinics voor samenwerkings-verbanden, maatwerkmeetings, trainingen voor (V)SO-bestuurders en diverse workshops

• Organisatie tweedaagse, en een conferentie voor eenpitters

• Ontwikkelen diverse handreikingen en instrumentaria, zoals een online model ondersteuningsplan

• Medewerking aan commissie Transitie personeel passend onderwijs

• Belang van ondersteuning van excellente leerlingen onder aandacht brengen

• Zoeken naar en vinden van oplossingen voor problematiek ZMOLK’ers

• Concrete en individuele ondersteuning van leden in de regio

• Stimuleren deelname van schoolbesturen aan nulmeting

• Stimuleren samenwerking tussen V(SO), mbo en praktijkonderwijs om (politieke) aandacht te vragen voor problematiek van kwetsbare leerlingen met een afstand tot de arbeidsmarkt

• Persoonlijk advies leden PO-Raad via Helpdesk

CONCRETE RESULTATEN Passend onderwijs

AC T I V I T E I T E N E N R E SU LTAT E N 3

25 JA ARV ERSL AG 2013

OnderwijshuisvestingGoed onderwijs vraagt om goede schoolgebouwen. De kwaliteit van de onderwijshuisvesting schiet nogal eens tekort. Veel schoolgebouwen zijn verouderd, het binnenklimaat van veel scholen is matig tot slecht en gebouwen zijn niet meer toegerust op moderne toepassingen.

De PO-Raad heeft in 2013 haar lobby voortgezet voor het overhevelen van de verantwoordelijkheid van het buitenonderhoud van schoolgebouwen van gemeenten naar schoolbesturen. Door deze overheveling worden zij verantwoordelijk voor zowel het binnen-als buitenon-derhoud. Daardoor kunnen ze sneller beslissen hoe en wanneer bijvoorbeeld mankementen moeten worden gerepareerd. De Tweede Kamer staat achter het wets-voorstel dat dit mogelijk maakt. Hoewel zowel de Tweede als de Eerste Kamer zich in 2013 niet officieel uitspraken over de wet, is de PO-Raad in 2013 al begonnen haar leden voor te bereiden op de verandering die zal ingaan per 1 januari 2015.De PO-Raad had er begin 2013 nog op ingezet overhe-veling een jaar eerder te laten plaatsvinden. Omdat de wet pas in juni van dat jaar in de Tweede Kamer werd besproken, was het niet langer realistisch daaraan vast te houden.

Wel heeft de PO-Raad met het ministerie van OCW alvast afspraken gemaakt over de hoogte van de bedragen die gemoeid zijn met de overheveling. Ook pleitte ze voor een overgangsregeling om te voorkomen dat schoolbe-sturen ineens veel geld moeten investeren in hun eigen gebouwen terwijl ze dat niet hebben. Die overgangsre-geling is gemaakt.

Regels en kwaliteitskaderDe focus van de PO-Raad lag in 2013 daarnaast op het ondersteunen van schoolbesturen bij het omgaan met (nieuwe) huisvestingsregels. Daarin zitten nog veel onduidelijkheden als het gaat om de verantwoordelijkhe-den voor de schoolgebouwen. In samenwerking met de VNG en Kenniscentrum Ruimte-OK werd in 2013 een kwa-liteitskader ontwikkeld met nieuwe standaarden waaraan goede onderwijsgebouwen moeten voldoen. Het kader werd in 2013 nog niet gepubliceerd.

• PO-Raad en Ministerie OCW hebben overgangs-regeling gemaakt voor de overheveling buiten-onderhoud naar schoolbesturen

• Informeren schoolbesturen over veranderingen en nieuwe verantwoordelijkheden ten aanzien van huisvesting

• Uitbrengen FUNDAMENT, magazine over onderwijshuisvesting. Deze verschijnt drie keer per jaar.

• Ontwikkelen nieuw kwaliteitskader met VNG en Ruimte-OK

• Persoonlijk advies leden PO-Raad via Helpdesk

CONCRETE RESULTATEN Onderwijshuisvesting

AC T I V I T E I T E N E N R E SU LTAT E N3

26 JA ARV ERSL AG 2013

FinanciënHet op orde hebben van de financiën is een voorwaarde om goed onderwijs te kunnen verzorgen. De PO-Raad helpt schoolbesturen die het daarmee moeilijk hebben en steunt alle schoolbesturen bij hun financieel beheer. Ook in 2013. Dat jaar stond verder in het teken van het ondersteunen van besturen bij het verder professionali-seren van hun financieel management.

Sinds 2012 helpt de PO-Raad schoolbesturen met urgente financiële vragen via het project In Balans. Dat doet ze door middel van financiële serviceteams van specialisten. Schoolbesturen kunnen gratis gebruik maken van hun expertise. Het project kent een looptijd van drie jaar en wordt ondersteund door de minister van Onderwijs. In 2013 heeft de PO-Raad circa zestig schoolbesturen op deze manier bijgestaan.

Schoolbesturen in het primair onderwijs zijn volop bezig zich te professionaliseren, ook op het gebied van finan-cieel management. Met het programma Eerst kiezen, dan delen (EKDD) wil de PO-Raad schoolbesturen hierbij ondersteunen. Het programma is gestart in 2011 en werd in 2013 afgerond met een slotconferentie. Ook in 2013 zijn er verschillende informatie- en professionaliserings-activiteiten georganiseerd, waardoor het PO-veld kan profiteren van onder meer goede voorbeelden, tools, scholing, informatiebrochures, werkboeken, verdiepende artikelen en werkconferenties. De informatie op de aparte website van het programma is ondergebracht op de eigen website van de PO-Raad.

• Urgente financiële hulp aan zestig school-besturen via In Balans

• Ondersteuning bij verdere professionalisering via Eerst kiezen, dan delen

• In het kader van dit programma organiseren van scholing, conferenties en andere bijeenkomsten

• Uitbrengen van diverse brochures, ontwikkelen en ter beschikking stellen van tools en good practices

• Ontwikkelen van een instrument dat een school-bestuur helpt bij het evalueren, beoor delen en verantwoorden van zijn financiële positie

• Persoonlijk advies leden PO-Raad via Helpdesk

• Organisatie bijeenkomst over IKC-ontwikkeling• Verspreiden van goede voorbeelden• Quickscan uitgevoerd naar knelpunten bij vroeg-

en voorschoolse educatie• Maandelijkse rubriek uitgebracht over Het jonge

kind in nieuwsbrief PO-Raad• Persoonlijk advies leden PO-Raad via Helpdesk

CONCRETE RESULTATEN Financiën

CONCRETE RESULTATEN Brede school, voorschool, IKC

AC T I V I T E I T E N E N R E SU LTAT E N

School en OmgevingOm alle kinderen met hun talenten zo goed mogelijk te laten ontwikkelen, is niet alleen de school zelf belangrijk. Ook de omgeving heeft daar invloed op. Daarom stuurt de PO-Raad erop aan dat scholen samenwerken met ouders, kinderopvang en andere partners in en om de school. Ook de PO-Raad zelf sluit strategische allianties met partners binnen en buiten het onderwijs om daaraan bij te dragen. In 2013 heeft de PO-Raad ingezet op het op de kaart krijgen van Integrale Kindcentra (IKC’s).

Ontwikkeling sector en ondersteuningOm de sector te helpen en ondersteunen bij zijn ont-wikkeling moesten eerst de behoeften en ambities van de leden van de PO-Raad in kaart worden gebracht. In 2013 is daarom gestart met een ledennetwerk School & Omgeving en is een activiteitenplan opgesteld voor de komende jaren. Een gepland onderzoek naar behoeften bij leden is niet uitgevoerd omdat de bevragingslast voor en tijdsinzet van de leden te groot bleken en niet in verhouding stonden tot de gewenste opbrengst.

3

27 JA ARV ERSL AG 2013

Sport, Bewegen en een Gezonde LeefstijlEen gezonde omgeving is een voorwaarde voor goed onderwijs, net als een goede gezondheid van zowel leerling als leerkracht. Sport en beweging heeft niet alleen een gunstige invloed op de motorische, sociale en cognitieve ontwikkeling van leerlingen, maar ook op hun leerprestaties. De PO-Raad onderschrijft het belang van sport, bewegen en een gezonde leefstijl in (en rondom) het onderwijs. Aandacht hiervoor op school kan een belangrijke bijdrage leveren aan de gezondheid en ontwikkeling van kinderen. In 2013 lag de focus van de PO-Raad vooral op het stimuleren van Gezonde Scholen.

Onderwijsagenda SBGLOm het belang van aandacht voor sport, bewegen en een gezonde leefstijl te onderstrepen, heeft de PO-Raad in 2012 met de VO-raad en MBO Raad de Onderwijsagenda Sport, Bewegen en een Gezonde Leefstijl (SBGL) opge-steld. Daarin is onder meer afgesproken dat bevoegde (vak)leerkrachten lessen lichamelijke opvoeding geven. Het uiteindelijke streven is een samenhangend landelijk beleid en samenhangende aanpak voor scholen op het gebied van een gezonde leefstijl te creëren.Verschillende acties van de PO-Raad in 2013 moesten bijdragen aan het behalen van die doelen. Zo hebben de partijen samen vijf landelijke experts aangenomen en vier regionale ondersteuners aangesteld voor een jaar om scholen te helpen bij het realiseren van een integraal SBGL-aanbod.

• Activiteiten georganiseerd om doelen te behalen uit Onderwijsagenda SBGL

• 1205 scholen in het po hebben een aanvraag ingediend voor ondersteuning Gezonde School beleid

• Bijdrage aan organisatie Sportiefste school-verkiezing

• Medewerking aan verkiezing combinatiefunctionaris van het jaar

• Medewerking aan verschillende onderzoeken• De PO-Raad heeft zitting genomen in de

stuurgroep van het Vignet ‘Gezonde School’• Persoonlijk advies leden PO-Raad via Helpdesk• De PO-Raad heeft zitting genomen in de

stuurgroep van Special Heroes• De PO-Raad heft zitting genomen in het

Convenant Gezond gewicht

CONCRETE RESULTATEN Sport, bewegen en een gezonde leefstijl

Gezonde School beleidScholen en hun besturen konden van oktober tot half december ondersteuning aanvragen voor Gezonde School beleid. Ze konden onder meer gratis advies-op-maat krijgen van een adviseur of een bijdrage in de kosten bij het uitvoeren van een Gezonde School-activi-teit. De PO-Raad heeft haar leden hierover geïnformeerd en opgeroepen gebruik te maken van het aanbod. Dat zorgde er mede voor dat uiteindelijk 1205 scholen een aanvraag hebben ingediend. Deze vraag bleek te groot waardoor aanvragen zijn afgewezen. De PO-Raad heeft daarop in december bij de ministers van OCW en VWS een verzoek ingediend om extra (financiële) ondersteu-ning. Daaraan werd in het nieuwe jaar gehoor gegeven. In 2014 zegden zij 2 miljoen euro extra toe.

Innovatie & ICTDe samenleving verandert, ook het primair onderwijs vernieuwt zich. Kinderen moeten worden voorbereid op nieuwe ontwikkelingen en andere mogelijkheden om te leren. De PO-Raad ziet innovatie als een belangrijk en breed thema voor het primair onderwijs, waarbij de komende tijd in elk geval veel aandacht nodig is voor ICT. Het netwerk Onderwijsinnovatie en ICT heeft in 2013 uitgebreid aandacht besteed aan de regierol die de PO-Raad namens de sector op zich moet nemen. In 2013 heeft die regierol zich met name geconcentreerd rond het (digitale) leermiddelenaanbod.

AC T I V I T E I T E N E N R E SU LTAT E N3

28 JA ARV ERSL AG 2013

voor de realisatie en instandhouding van de Overstapser-vice Onderwijs (OSO). OSO is het geheel van afspraken, standaarden en beveiligde verbindingen die de veilige digitale overdracht van studie- en begeleidingsgegevens van een leerling (het onderwijskundig rapport) faciliteert vanuit de leerlingenadministratie van de huidige school naar een nieuwe school.2013 heeft in het teken gestaan van het op orde brengen van de voorzieningen en het kwalificeren van scholen zodat in het voorjaar van 2014 scholen in het po via OSO dossiers kunnen gaan uitwisselen met scholen in het vo. Het project wordt uitgevoerd door Schoolinfo.

InternationaliseringDe samenleving internationaliseert in toenemende mate. Als gevolg daarvan worden steeds hogere eisen gesteld aan taalvaardigheid in moderne vreemde talen. De vraag naar tweetalig onderwijs stijgt en het aantal basisscho-len dat vroeg vreemde talenonderwijs aanbiedt, neemt snel toe. De PO-Raad vindt het dan ook belangrijk dat kinderen al op jonge leeftijd een basis leggen voor andere talen zodat optimaal kunnen meedoen in die samenleving.Deze ontwikkelingen leidden ertoe dat de PO-Raad in 2013 onderzoek deed naar de positie die ze moet inne-men over internationalisering in het PO. In december concludeerde de PO-Raad dat met een focus op vroeg vreemde talenonderwijs een concrete stap in de rich-ting van internationalisering kan worden gezet. Zij zal er komende tijd vooral voor zorgen dat haar leden vol-doende informatie krijgen over dit thema. Ook zal ze zich blijven inzetten voor het toegankelijk maken van vroeg vreemde talenonderwijs.

• Opstellen en vaststellen ‘Visiedocument Leer materialenketen PO/VO’ en een daarop gebaseerd concept ‘Programma van Eisen Leer-materialenketen PO/VO’

• Organiseren van bijeenkomsten met school-leiders en docenten en een inhoudelijke workshop rond het thema speciaal en passend onderwijs en ICT.

• Monitoring gebruik Basispoort• Betrokkenheid bij diverse projecten in het Samen-

werkings platform Informatie Onderwijs (SION): de ontwikkeling van een doorstroom monitor po-vo, een project voor digitaal inschrijven in het po, het project Referentie Architectuur Onderwijs en Onderwijs- en persoonsidentiteit

• Verdere ontwikkeling OSO• Persoonlijk advies leden PO-Raad via Helpdesk

• Positionpaper geschreven over internationali-sering t.a.v. van positie PO-Raad

• Persoonlijk advies leden PO-Raad via Helpdesk

CONCRETE RESULTATEN Innovatie & ICT

CONCRETE RESULTATEN Internationalisering

LeermaterialenIn mei heeft het bestuur van de PO-Raad een ‘Visie-document Leermaterialenketen PO/VO’ en een daarop gebaseerd concept ‘Programma van Eisen Leermateri-alenketen PO/VO’ (PvE) vastgesteld. Beide documenten moeten uiteindelijk richting geven aan de leermiddelen-markt en het aanbestedingsbeleid van schoolbesturen en scholen daarbij. Het concept PvE vormt een belangrijk uitgangspunt bij de uitwerking van het Doorbraakproject Onderwijs en ICT (Zie hoofdstuk 2 Landelijke invloed).

BasispoortBij de nadere uitwerking van het PvE zijn ook de erva-ringen rond de introductie van Basispoort in het nieuwe schooljaar betrokken. De besturen en scholen zijn overvallen door de introductie en de daarmee gepaard gaande (opstart)problemen van deze nieuwe voorziening die één inlog voor digitaal lesmateriaal mogelijk moet maken. De PO-Raad heeft in de tweede helft meerdere malen met de uitgevers, die samenkomen in de Stichting Basispoort, gesproken over de gang van zaken rondom de introductie van Basispoort en de te nemen acties om de problemen op te lossen. Naar aanleiding hiervan hebben PO-Raad en Groep Educatieve Uitgeverijen (GEU) afgesproken regulier overleg te zullen voeren.

Overstapservice Onderwijs (OSO)Samen met de VO-raad is de PO-Raad opdrachtgever

AC T I V I T E I T E N E N R E SU LTAT E N 3

29 JA ARV ERSL AG 2013

30 JA ARV ERSL AG 2013

Blik vooruit

Voortzetten werkzaamhedenHet werk zoals beschreven in dit jaarverslag zal op veel fronten worden voortgezet. Vensters PO bijvoorbeeld, is in ontwikkeling en zal de komende tijd steeds met nieuwe indicatoren worden uitgebreid. De PO-Raad zal haar leden blijven ondersteunen met de invoering van Passend onderwijs per 1 augustus 2014 en zich inzetten om de overheveling van het buitenonderhoud een half jaar later goed te laten verlopen. De PO-Raad onderzoekt ondertussen hoe de bekostiging van het primair onder-wijs kan worden gemoderniseerd.Daarnaast zal de PO-Raad haar leden in 2014 onder-steunen bij het realiseren van de doelstellingen van een nieuw bestuursakkoord met staatssecretaris Dekker.

Schevenings BeraadNaast al die veranderingen, vindt de PO-Raad het tijd voor een belangrijke grote stap: nieuwe bestuurlijke verhoudingen in het onderwijs. Het kabinet borduurt nu voort op bestuurlijke verhoudingen van twintig jaar oud. De PO-Raad vindt daarom dat de hele wirwar rondom het onderwijs tegen het licht zou moeten worden houden in een nieuw Schevenings Beraad.

Huidige ontwikkelingen maken duidelijk dat die nieuwe verhoudingen nodig zijn. Het systeem van onderwijs-huisvesting en financiering bijvoorbeeld, is nu gericht op groei. Het biedt geen goede oplossingen voor het dalend aantal leerlingen in het primair onderwijs.Een nieuw Schevenings Beraad is ook van belang voor een goede ontwikkeling van IKC’s, om openbaar en bij-zonder onderwijs een gelijke positie te geven en om het onderwijs een modern bekostigingssysteem te kunnen geven. De PO-Raad zal zich ook hier het komende jaar voor blijven inzetten. In het belang van het onderwijs, om de leerling.

Het streven naar goed en beter onderwijs voor leerlingen stopt niet aan het einde van een jaar. De PO-Raad kijkt ook vooruit en denkt continu na hoe ze daaraan ook in de toekomst een bijdrage kan leveren. Die missie is vastge-legd in een nieuwe Strategische Beleidsagenda ‘Om de leerling’. De agenda voor 2014 – 2018 geeft richting aan de vereniging en haar leden: Hoe werken wij de komende jaren aan onze maatschappelijke opdracht om kinde-ren te laten leren? Tegelijkertijd blijft ook de propeller leidend. De PO-Raad zal de leden blijven ondersteunen, hun belangen in de politiek behartigen, zich inzetten om de sector te ontwikkelen en de leden onderling te binden.

Strategische beleidsagendaZoals de agenda beschrijft, zal de PO-Raad zich in haar werkzaamheden de komende vier jaar focussen op vier thema’s (Verbinding, Innovatie en ICT, Kennis en onder-zoek en het bestuur als motor). De agenda wordt niet alleen gebruikt bij de dagelijkse werkzaamheden van de PO-Raad maar ook in de besprekingen over het secto-rakkoord met het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Ook het advies van de commissie-Meurs over de professionalisering van schoolbesturen wordt betrokken bij het sectorakkoord en zal een rol spelen in het werk van de PO-Raad.

CAO PO2014 staat voor een belangrijk deel ook in het teken van de onderhandelingen met de vakbonden over een nieuwe CAO PO. De PO-Raad zet daarbij in op een moderne cao met veel ruimte voor schoolbesturen en onderwijspersoneel om samen afspraken te maken over arbeidsvoorwaarden. Een cao met minder regels en met meer ruimte voor afspraken tussen werkgever en werkne-mer en met schoolteams.

4

31 JA ARV ERSL AG 2013

In 2013 heeft de vereniging PO-Raad een ander bestuurs-model gekregen. Tot en met 31 maart 2013 bestond het model uit de ALV, de Raad van Toezicht en het Bestuur. Vanaf 1 april 2013 bestaat het model uit de Algemene Ledenvergadering en het Bestuur dat weer is onderver-deeld in een Dagelijks Bestuur (DB) en een Algemeen Bestuur (AB). Het DB bestaat uit twee leden: een voor-zitter en vicevoorzitter. Het AB bestaat uit negen leden afkomstig uit leden van de vereniging.

Voormalig bestuursmodelHet bestuur werd tot en met 31 maart 2013 gevormd door:• Kete Kervezee, Voorzitter• Simone Walvisch, Bestuurslid• Wim Ludeke, Bestuurslid

De Raad van Toezicht werd tot en met 31 maart 2013 gevormd door:• Willem van Leeuwen, voorzitter• Truusje Abbenhuis-Verspaget• Toon Griffioen• Hans Kelderman• Nur Nurmohamed• André Rouvoet

Nieuw bestuursmodelPer 1 februari 2013 werd Simone Walvisch voor een peri-ode van vier jaar herbenoemd. In de ALV van 22 januari 2013 werd Rinda den Besten benoemd tot voorzitter van de PO-Raad met ingang van 1 april 2014 voor een eerste termijn van vier jaar. Met ingang van 1 april 2013 wordt het Dagelijks Bestuur gevormd door:• Rinda den Besten, Voorzitter. Belangrijkste neven-

functie: Voorzitter Bestuur Stichting European Youth Olympic Festival

• Simone Walvisch, Vicevoorzitter

Het Algemeen Bestuur werd ook in de ALV van 22 januari 2013 benoemd. Per 1 april 2013 werd het Algemeen Bestuur gevormd door:

• Albert Helder, directeurbestuurder Onderwijsgroep Fier

• Anko van Hoepen, lid College van Bestuur Alpha Scholengroep

• Ingrid Verheggen, voorzitter College van Bestuur ASG• Jos Rijk, directeur-bestuurder Dordtse school-

vereniging• Peter Freij, voorzitter CvB St. Speciaal Onderwijs

Noord- en Midden-Limburg• Wim Schut, lid CvB St. Christelijk Onderwijs Delft e.o.• Wim Ludeke, voorzitter CvB stichting De

Onderwijsspecialisten• Huub van Blijswijk, voorzitter CvB Lucas Onderwijs• Cecile Servaes, voorzitter CVB Catent

In 2013 traden Huub van Blijswijk en Cecile Servaes af als Algemeen Bestuurslid. In de ALV van 6 juni 2013 werd de heer Wiely Hendricks, voorzitter CvB van De Haagse Scholen, benoemd als lid van het Algemeen Bestuur per 1 juli 2013.

In de ALV van 27 november 2013 werd mevrouw Joan van Zomeren, lid CvB Innovo Stichting voor Katholiek Onderwijs, benoemd als lid van het Algemeen Bestuur per 1 december 2013.

Auditcommissie:In de ALV van 6 juni 2013 werden (per 1 april 2013) de leden van de Auditcommissie benoemd:

• Adrie Groot, voorzitter CvB Stichting Flore;• Ingrid Sluiter, voorzitter CvB Stichting SKOzoK;• Eric van Dorp, lid CvB SPO Utrecht

Bestuurssamenstellingen benoemingendoor ALV5

32 JA ARV ERSL AG 2013

Remuneratiecommissie:In de ALV van 6 juni 2013 zijn in de Remuneratiecommis-sie (per 1 april 2013) benoemd:• Willem van Leeuwen tot voorzitter van de

Remuneratiecommissie;• Sylvia Veltmaat, voorzitter CvB Stichting Fluvius

Arnhem;

In de ALV van 27 november 2013 is als derde lid van de Remuneratiecommissie per 1 december 2013 benoemd:• Bert Klompmaker, directeur/bestuurder openbaar

onderwijs Librijn.

Werving- en selectiecommissie:In de ALV van 6 juni 2013 zijn in de permanente Werving- en selectiecommissie per 1 april 2013 benoemd:• René van Harten directeurbestuurder Stichting Lek en

IJssel;• Loek van der Kroon (voorzitter CvB SKOH, Stichting

Katholiek Onderwijs Hoofddorp;• Jolida Spekreijse-Voetelink, lid CvB De Ambelt;• Berry Verwijmeren, directeurbestuurder Stichting

3Primair.

Juridische structuurDe eerste rechtspersoon is een vereniging met de naam Vereniging PO-Raad. De vereniging is opgericht in 2008 en gevestigd in Utrecht. De vereniging is ingeschreven bij de Kamer van Koophandel onder nummer 30235217.

De tweede rechtspersoon is een stichting met de naam Stichting PO-Projecten. De stichting is opgericht in 2009 en is gevestigd in Utrecht. De stichting is ingeschreven bij de Kamer van Koophandel onder nummer 30217507.

De jaarrekeningen van de Vereniging PO-Raad en de Stichting PO-Projecten zijn geconsolideerd.

Bestuurssamenstellingen benoemingendoor ALV

33 JA ARV ERSL AG 2013

34 JA ARV ERSL AG 2013

A

FinancieelJaarverslag 2013

A

A

Financieel beleid

37 JA ARV ERSL AG 2013

Financieel beleidAToelichting op de consolidatie

De jaarrekening bestaat uit de geconsolideerde jaarrekening PO-Raad en de enkel-voudige jaarrekening van de Vereniging PO-Raad aan. Over de besteding van de middelen van de Stichting PO-Projecten die per subsidiebeschikking door OCW beschik-baar zijn gesteld, wordt verantwoording afgelegd aan het ministerie van OCW.De jaarrekening van de Stichting PO-Projecten wordt afzonderlijk opgesteld en wordt daarom niet in deze jaarrekening opgenomen. Wel wordt de jaarrekening van de Stichting PO-Projecten als gegeven verondersteld in dit verslag.Omdat de cijfers geconsolideerd zijn, beïnvloeden de cijfers van de Stichting PO-Projecten het beeld van de consolidatie. De jaarrekening is opgesteld conform de richtlijn RJ 640 –Organisaties zonder winststreven. De richtlijn RJ 640 schrijft voor dat alle lasten en de baten via de resultatenrekening lopen. Dit betekent dat de lasten en de baten van de projecten die via de Stichting PO-Projecten lopen, ook via de resultaten-rekening geboekt worden. Zo bedroegen de baten en de lasten van de projecten in 2013 € 4,3 miljoen. De contributie voor de vereniging PO-Raad bedroeg € 5,2 miljoen.Voor de volledigheid wordt hier vermeld dat er geen baten en lasten voor de projecten in de resultatenbegroting 2013 zijn opgenomen.

Toelichting op de balans

In 2013 is er geïnvesteerd in ICT. Er is een server vervangen en er is geïnvesteerd in nieuwe apparatuur voor medewerkers die mobiel moeten kunnen werken. Dit was nodig om in de nieuwe huisvesting flexibel te kunnen werken met minder beschikbare m2.Bij Technische Zaken en Meubilair is er bewust pas op de plaats gemaakt met het oog op de nieuwe huisvesting. Het saldo van de activa eind 2013 bedraagt € 144 duizend.

Eind 2013 bedroeg de stand van de debiteuren € 359 duizend. Dit bestond voornamelijk uit een vordering op het Arbeidsmarktplatform i.v.m. een gezamenlijk project en vorde-ringen van de Verenigingen op OCW-trajecten. Bij de vereniging is een voorziening getroffen voor oude vorderingen i.v.m. contributie (€ 1 duizend).

De overige en overlopende activa bestaan voor het overgrote deel uit vooruitbetaalde en nog te ontvangen bedragen, bijvoorbeeld de factuur voor het eerste kwartaal 2014 van de huur, abonnementen en dergelijke.De tegoeden bij de banken zijn direct opvraagbaar.

Voor 2013 worden er een nieuwe bestemmingsreserve voorgesteld. Het gaat om de bestemmingsreserve voor de opstart van de Implementatie Strategische Beleidsagenda voor besturen van € 350 duizend. Het resterende saldo van € 297 duizend zal worden toegevoegd aan de Algemene Reserve.Het saldo bij de vereniging van de Algemene reserve is € 2,5 miljoen en het saldo van de bestemmingsreserves € 1,3 miljoen. Bij de Stichting PO-Projecten is er een algemene reserve van € 567 duizend en er is een bestemmingsreserve van € 150 duizend. De overige kortlopende schulden worden verklaard door een post “betalingen onderweg” van € 700 duizend en een post nog door te betalen subsidies van € 1 miljoen, die de stichting Schoolinfo uitvoert in opdracht van de PO-Raad.In paragraaf 3.5 Financieel beleid en Treasuryverslag wordt het beleid achter het eigen vermogen toegelicht.

38 JA ARV ERSL AG 2013

Financieel beleid AToelichting op het resultaat en analyse met de begroting

InleidingIn deze paragraaf worden de belangrijkste zaken geanalyseerd en toegelicht. In de onderstaande tabel wordt de Staat van Baten en Lasten (B3) uitgebreid met twee extra kolommen voor het verschil tussen realisatie en begroting.

Realisatie2013

* € 1.000

Begroting2013

* € 1.000

Realisatie-/- Begroting

* € 1.000

Realisatie-/- Begroting

%

Baten

Contributie leden 5.163 5.140 23 0

Project baten OCW trajecten 4.287 0 4.287 100

Overige baten 237 30 207 691

Totaal baten 9.688 5.170 4.519 87

Lasten

Personele lasten 3.205 3.201 -5 -0

Afschrijvingen 78 122 44 56

Huisvestingslasten 405 394 -11 -3

Overige materiële lasten 1.156 1.449 294 20

Lasten OCW-trajecten 4.287 0 -4.287 -100

Totaal lasten 9.132 5.166 -3.966 -77

Saldo baten en lasten 556 4 551 99

Financiële baten en lasten 91 80 11 12

Nettoresultaat 647 84 562 87

BatenZonder rekening te houden met de Project baten uit de OCW Trajecten, komen de baten € 257 duizend boven budget uit. In 2013 was het aansluitingspercentage van de leerlingen ongeveer 0,5% hoger dan begroot.De project baten voor OCW trajecten komen uit op € 4,3 mln, de lasten bedragen even-eens € 4,3 mln. De projectbaten uit de OCW-projecten worden niet begroot vanwege onzekerheid over de termijn van oplevering van deze projecten.Deze zelfde onzekerheid van de baten betreft ook de ondersteuning vanuit de vereniging naar specifieke OCW-trajecten. In 2013 is er voor ongeveer € 180 duizend ondersteuning geleverd aan het project Passend Onderwijs 2013/2014. Verder is er nog ondersteuning verleend aan kleinere projecten en is € 35 duizend gefactureerd aan huuropbrengsten, dat is de onderhuur aan het Ruud de Moor Centrum / Open Universiteit.

39 JA ARV ERSL AG 2013

Financieel beleidALastenPersonele lasten

Door het tijdelijk in dienst nemen van projectpersoneel is er een overschrijding ontstaan op de post Lonen en Salarissen, die gecompenseerd worden door de doorbelasting aan de OCW-projecten. Daarmee is het nettoresultaat binnen de post Personele lasten vrijwel nihil.

Binnen de post Overige personele lasten valt de overschrijding op de post Inhuur, ruim € 290 duizend, dit betrof inhuur van het tijdelijke hoofd Communicatie, een intern projectleider en diverse ander inhuur onder andere voor Financiën. De post Scholing is ruim € 30 duizend binnen het budget gebleven, maar door meer inzet op dit onderdeel is dit overschot € 20 duizend minder dan in 2012.De overige personele lasten bestaan voor het overgrote deel uit de onderlinge samenwerking of doorbelasting met en van het personeel. Aan Lecso is ruim € 220 duizend doorbelast, aan de VO-raad € 234 duizend, de MBO-raad € 42 duizend. Aan OCW projecten is € 165 duizend doorbelast.

AfschrijvingenIn 2013 zijn er investeringen gepleegd in de ICT, maar dit vond plaats tegen het eind van het jaar. Daarmee laat dit nog geen hogere afschrijvingen zien op dit onderdeel. In de begroting 2013 waren hogere afschrijvingen voor Technische Zaken en Meubilair opgenomen vanuit de veronderstelling dat de herhuisvesting in 2013 plaats zou vinden. Deze verhuizing staat nu gepland voor de zomer van 2014.

HuisvestingslastenEr hebben zich op dit onderdeel in 2013 geen bijzonderheden voorgedaan.

Realisatie2013

* € 1.000

Begroting2013

* € 1.000

Realisatie-/- Begroting

* € 1.000

Personele lasten

Lonen en salarissen 3.599 3.412 187

Overige personele lasten -394 -211 -183

Totale personele lasten 3.205 3.201 4

Overige personele lasten

Arbodienst 6 0 6

Detacheringskosten 495 203 292

Scholing 51 84 -33

Research & development 0 0 0

Overige personele lasten -948 -498 -449

Totaal overige personele lasten -394 -211 -185

40 JA ARV ERSL AG 2013

Financieel beleid A

Realisatie2013

* € 1.000

Begroting2013

* € 1.000

Realisatie-/- Begroting

* € 1.000

Overige instellingslasten

Accountantskosten 54 43 -11

Verenigings/vergaderkosten 300 438 138

Advieskosten (inhuur spec.expertise) 217 130 -87

ICT (voorheen Apparatuur) 194 170 -24

Kosten werving en selectie 4 30 26

Honoriaria, representatiekosten en relatiegeschenken 5 5 0

Kantinekosten 11 24 13

Contributies/abonnementen 46 40 -6

Verzekeringen, bankkosten en heffingen -12 6 18

Portikosten/drukwerk 37 56 19

Website 74 152 78

Kantoorkosten 19 16 -3

Vervoerskosten 205 235 30

Kosten voorziening dubieuze debiteuren 0 0 0

Overige en onvoorziene uitgaven 1 104 103

Totaal overige materiele lasten 1.156 1.449 294

Overige materiële lastenVan deze post worden in de onderstaande tabel de meest opvallende zaken toegelicht.

Onder de verenigingskosten worden niet alleen de vergaderkosten geboekt, maar ook de kosten van het congres, netwerkwerkbijeenkomsten etc. Ook dit jaar is het mogelijk gebleken om voorzichtig met deze post om te gaan en zo ruim binnen het budget te blijven.Door de juridische procedure Wet Openbaarheid Bestuur die de PO-Raad namens en voor haar leden heeft gevoerd is de post Advieskosten overschreden. Maar door ruimte binnen de totale post Overige Instellingslasten is het niet nodig om de bestemmingreserve “Acties en Activiteiten” te belasten.Ook voor de introductie van een CRM-oplossing heeft geleid tot extra advieskosten. Deze kosten zijn niet geïnvesteerd, omdat voor de software een licentievergoeding wordt betaald. Deze introductie heeft ook geleid tot een eenmalige overschrijding op de ICT kosten.Er hebben zich in 2013 geen bijzonderheden of onvoorziene zaken voorgedaan die niet anders konden worden opgevangen en daarom is deze post niet benut.

41 JA ARV ERSL AG 2013

Financieel beleidA

De totale uitvoeringskosten van de projecten binnen de stichting zijn onder de post Projectlasten OCW-trajecten verantwoord. De projecten worden afzonderlijk begroot en verantwoord. Voor deze post is als totaal geen begroting op te stellen, omdat de plannen van de trajecten niet in een fasering over de jaren voorzien. De baten voor deze trajecten zijn gelijk aan de lasten.

Analyse kasstromen

De kasstroom uit de operationele kasstroom vertoont een positief saldo, waaraan een batig saldo ten grondslag ligt. Door de toename van de kortlopende schulden wordt de operationele kasstroom verder verhoogd.Dit uit zich vervolgens in de toename van de liquide middelen.

Financieel beleid en Treasuryverslag

De PO-Raad conformeert zich aan de bepalingen uit de regeling Beleggen en Belenen die ingaan op beleggen van het ministerie van OCW. De PO-Raad doet overigens niet aan beleggingen of belening. Bij de Rabobank wordt gebruik gemaakt van de variabele-rente-rekening, het saldo is daarmee direct opeisbaar. In 2013 is stichting PO-Projecten overgegaan van de Deutsche Bank naar de Rabobank. Daarbij worden dezelfde type rekening aangehouden als bij de vereniging.

Controle benodigde buffer vereniging PO-Raad:Sinds 2011 worden de volgende uitganspunten gehanteerd in de verantwoording van de vereniging naar haar leden. De geformuleerde uitgangspunten zijn bij de vaststelling van de jaarrekening 2011 in juni 2012 door de ALV overgenomen.De uitgangspunten voor een verantwoorde financieringsvorm van de PO-Raad zijn:1. De PO-Raad moet in bijzondere gevallen kunnen voldoen aan haar personele

verplichtingen. Dat betekent een financiële reservering van een half jaar voor de werkgeverslasten. Voor de externe inhuur wordt een reservering van 3 maanden aangehouden om in bijzondere gevallen zaken af te kunnen ronden.

2. In bijlage B6 – “Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen” staan de lopende verplichtingen per jaar aangegeven. Maar in alle gevallen betreft het lang-lopende verplichtingen met externe partijen. Het uitgangspunt is hier dat deze verplichtingen in bijzondere gevallen in hun geheel in één keer afgehandeld moeten kunnen worden.

Realisatie2013

* € 1.000

Begroting2013

* € 1.000

Realisatie-/- Begroting

* € 1.000

Lasten OCW-Trajecten

Projectlasten OCW-trajecten 4.287 0 4.287

42 JA ARV ERSL AG 2013

Financieel beleid AElk jaar worden deze uitgangspunten doorgerekend aan de hand van de actuele cijfers uit de jaarrekening. Voor 2013 leidt dit tot de volgende resultaten.

Uitganspunten benodigde buffer Vereniging PO-Raad* € 1.000

2013 2012

1 – Personele reserve

1/2 jaar werkgeverslasten 1.800 1.537

1/4 jaar externe inhuur 124 142

Totaal 1.924 1.678

2 – Reservering langlopende verplichtingen

huurcontract 550 865

overige leasetermijnen 148 229

Totaal benodigd eigen vermogen 698 1.094

Gewenste buffer 2.622 2.772

Algemene Reserve per balansdatum 2.529 2.260

Door de kortere resterende looptijd van het huurcontract en de overige leasecontracten eind 2013 ten opzichte van 2012 zakt de gewenste buffer op dit onderdeel. Deze daling is groter dan de stijging op de gewenste buffert voor Personele ReserveNa vorming van de nieuwe reserve resteert een batig saldo van € 297 duizend. Na toevoeging van dit saldo komt de Algemene Reserve eind 2013 uit op € 2,5 mln. Uit de berekening blijkt een gewenste buffer van € 2,6 mln. Het bestuur stelt zich op het standpunt dat verhoging van de Algemene Reserve naar € 2,6 mln nu niet aan de orde is.

43 JA ARV ERSL AG 2013

Financieel beleidAToekomstparagraaf

De Personeelskosten bestaan uit € 3.055 duizend eigen personeel en € 767 duizend overige personele lasten.

De belangrijkste thema’s die uitgewerkt zullen worden in 2014 zijn:• Implementatie van de strategische agenda 2014- 2018 en implementatie van

de aanbevelingen van de commissie Meurs• Ondersteunen van de leden bij het realiseren van de doelstellingen van een nieuw

bestuursakkoord met de staatssecretaris van OCW• Implementatie van een nieuwe CAO• Gezamenlijke huisvesting met de VO-raad en Schoolinfo in de zomer van 2014• In gebruik name van een nieuw systeem voor ledenadministratie en ledeninformatie• Vernieuwing van onze website• Versterking van de helpdesk

Begroting2014

* € 1.000

Baten

Contributie - standaard 5.050

Projectbaten 0

Overige baten 30

Totaal baten 5.080

Lasten

Personeelskosten 3.833

Huisvestingskosten 457

ICT kosten 237

Communicatie 160

Verenigingsactiviteiten 320

Bedrijfskosten 165

Totaal lasten 5.172

Exploitatieresultaat -92

Financiële baten en lasten 60

Netto resultaat -32

Verrekening tlv Reserve ICT-Upgr. 32

Netto resultaat na verrekenen 0

44 JA ARV ERSL AG 2013

A

Jaarrekening

45 JA ARV ERSL AG 2013

JaarrekeningBB1 Grondslagen

Algemeen

De jaarrekening is opgesteld conform Richtlijn RJ-640 Organisaties-zonder-winststreven.De algemene grondslag voor de waardering van activa en passiva, alsmede voor het bepalen van het resultaat, is de verkrijgingprijs. Voor zover niet anders vermeld worden activa en passiva opgenomen voor de nominale waarde.Voor zover van toepassing zijn ter vergelijking de realisatiecijfers opgenomen van het voorgaande jaar, alsmede van de (goedgekeurde) begroting over het huidige jaar.Door afrondingen op duizendtallen kunnen in het verslag kleine verschillen ontstaan.

Grondslagen voor de consolidatie

De geconsolideerde jaarrekening omvat de financiële gegevens van vereniging PO-Raad en Stichting PO Projecten als rechtspersonen waarover overheersende zeggenschappen kan worden uitgeoefend en waarover een centrale leiding bestaat. In de geconsolideerde jaarrekening zijn de onderlinge schulden, vorderingen en transacties geëlimineerd, evenals de binnen de groep gemaakte winsten. Met Stichting PO Projecten bestaat een bestuurlijke eenheid. De stichting is evenals de vereniging PO-Raad gevestigd aan de Varrolaan 60 te Utrecht en heeft haar statutaire zetel in Utrecht.

Grondslagen voor de waardering van activa en passiva

Financiële instrumentenFinanciële instrumenten omvatten onder meer vorderingen, geldmiddelen en schulden. Binnen de vereniging wordt alleen gebruik gemaakt van primaire financiële instrumenten en niet van afgeleide financiële instrumenten (derivaten). Voorts hebben de vereniging en/of de stichting geen handelsportefeuille van financiële instrumenten verworven of zijn deze aangegaan met het doel de instrumenten op korte termijn te verkopen.Financiële instrumenten worden bij de eerste opname verwerkt tegen reële waarde, waarbij direct toerekenbare transactiekosten in de eerste opname worden meegenomen.Na de eerste opname worden financiële instrumenten op de hierna beschreven manier gewaardeerd.

Materiële vaste activa

De materiële vaste activa worden gewaardeerd op aanschafwaarde, verminderd met lineair berekende afschrijvingen, gebaseerd op de verwachte economische levensduur. In het jaar van investeren wordt naar tijdsgelang afgeschreven.

De afschrijvingstermijnen zijn als volgt bepaald:• Technische zaken: diverse afschrijvingstermijnen op basis van geschatte levensduur.• Meubilair: 5 jaar.• ICT: 3-5 jaar.

46 JA ARV ERSL AG 2013

Jaarrekening BAls ondergrens voor te activeren zaken met een gebruiksduur van langer dan 1 jaar, wordt € 500,00 aangehouden. Afhankelijk van de soort aanschaf geldt deze ondergrens voor de prijs per stuk (inclusief btw) of de prijs van de “verzamelnaam”.

Bijzondere waardeverminderingenVaste activa met een lange levensduur dienen te worden beoordeeld op bijzondere waarde verminderingen wanneer wijzigingen of omstandigheden zich voordoen die doen vermoeden dat de boekwaarde van een actief niet terugverdiend zal worden. De terug-verdienmogelijkheid van activa die in gebruik zijn, wordt bepaald door de boekwaarde van een actief te vergelijken met de geschatte contante waarde van de toekomstige netto kasstromen die het actief naar verwachting zal genereren.Wanneer de boekwaarde van een actief hoger is dan de geschatte contante waarde van de toekomstige kasstromen, worden bijzondere waardeverminderingen verantwoord voor het verschil tussen de boekwaarde en de realiseerbare waarde.

VorderingenDe vorderingen worden opgenomen tegen geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieve-rentemethode verminderd met bijzondere waardeverminderingverliezen.

Liquide middelenDe liquide middelen staan, voor zover niet anders vermeld, ter vrije beschikking van het bestuur.

Eigen VermogenDe vorming van bestemmingsreserves wordt door het bestuur besloten en deze wordt vervolgens voorgelegd ter goedkeuring aan de algemene ledenvergadering.

Langlopende schuldenOnder de langlopende schulden worden schulden opgenomen met een resterende looptijd van meer dan één jaar. De op korte termijn (binnen één jaar) verschuldigde aflossingen worden opgenomen onder de kortlopende schulden.

Kortlopende schuldenDe kortlopende schulden hebben een verwachte looptijd van maximaal één jaar en worden gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieve-rentemethode. Indien geen sprake is van agio of disagio en transactiekosten is deze waarde gelijk aan de nominale waarde.

Grondslagen voor de resultaatbepaling

AlgemeenHet resultaat wordt bepaald als het verschil tussen baten (subsidies en overige baten) en alle hiermee verbonden, aan het verslagjaar toe te rekenen lasten. De lasten worden bepaald met inachtneming van de hiervoor vermelde waarderingsgrondslagen. De baten en lasten worden toegerekend aan de verslagperiode waarop deze betrekking hebben.

AfschrijvingDe afschrijvingen zijn gerelateerd aan de aanschafwaarde van de desbetreffende materiële vaste activa. In het jaar van investeren wordt naar tijdsgelang afgeschreven.

47 JA ARV ERSL AG 2013

JaarrekeningBPensioenenDe PO-Raad conformeert zich aan de cao van de Nederlandse Universiteiten en heeft de pensioenen ondergebracht bij het ABP. De uitgaven voor de pensioenpremies zijn als last opgenomen en de nog te betalen premies over het boekjaar zijn onder de kortlopende schulden gegroepeerd.De dekkingsgraad van het pensioenfonds ABP per 28 februari 2014 bedroeg 106,4%.

SchattingenDe opstelling van de jaarrekening vereist dat het bestuur oordelen vormt en schattingen en veronderstellingen maakt die van invloed zijn op de toepassing van grondslagen en de gerapporteerde waarde van activa en verplichtingen, en van baten en lasten.De daadwerkelijke uitkomsten kunnen afwijken van deze schattingen. De schattingen en onderliggende veronderstellingen worden voortdurend beoordeeld. Herzieningen van schattingen worden opgenomen in de periode waarin de schatting wordt herzien en in toekomstige perioden waarvoor de herziening gevolgen heeft.

Grondslagen voor het kasstroomoverzichtHet kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode.

48 JA ARV ERSL AG 2013

Jaarrekening BB2 – Geconsolideerde balans per 31 december 2013

De balans over 2013 is opgesteld inclusief verwerking voorstel resultaatbestemming.

december 2013* € 1.000

december 2012* € 1.000

Vaste Activa

Materiële vaste activa 144 126

Vlottende activa

Vorderingen 887 504

Liquide middelen 8.770 7.334

Totaal activa 9.802 7.964

Eigen Vermogen

Algemene reserve 3.097 2.800

Bestemmingsreserve 1.450 1.100

Kortlopende schulden

Kortlopende schulden 5.255 4.064

Totaal passiva 9.802 7.964

49 JA ARV ERSL AG 2013

JaarrekeningBB3 – Geconsolideerde staat van baten en lasten 2013

Realisatie2013

* € 1.000

Begroting2013

* € 1.000

Realisatie2012

* € 1.000

Baten

Contributie 5.163 5.140 5.204

Project baten OCW trajecten 4.287 0 5.673

Overige baten 237 30 425

Totaal baten 9.688 5.170 11.302

Lasten

Personele lasten 3.205 3.201 3.156

Afschrijvingen 78 122 103

Huisvestingslasten 405 394 393

Overige materiële lasten 1.156 1.449 1.157

Lasten OCW-trajecten 4.287 0 5.673

Totaal lasten 9.132 5.166 10.481

Saldo baten en lasten 555 4 821

Financiële baten en lasten 91 80 107

Nettoresultaat 647 84 928

50 JA ARV ERSL AG 2013

Jaarrekening BB4 – Geconsolideerd kasstroomoverzicht 2013

2013* € 1.000

2013* € 1.000

2012* € 1.000

2012* € 1.000

Kasstroom uit operationele activiteiten

Saldo baten en lasten 555 821

Aanpassingen voor:

– afschrijvingen 78 103

Veranderingen in vlottende middelen:

– Vorderingen -384 -150

– Kortlopende schulden 1.191 -3.290

Kasstroom uit bedrijfsoperaties 1.441 -2.516

Aanpassingen voor:

– Ontvangen interest 91 107

Kasstroom uit investeringsactiviteiten

Investeringen in materiële vaste activa -96 -54

-96 -54

Kasstroom uit financieringsactiviteiten 0 0

Mutaties liquide middelen 1.436 -2.463

Beginstand liquide middelen 7.334 9.797

Mutaties liquide middelen 1.436 -2.462

Eindstand liquide middelen 8.770 7.334

51 JA ARV ERSL AG 2013

JaarrekeningBB5 – Toelichting geconsolideerde balans 2013

Vaste activa

31 december 2013* € 1.000

31 december 2012* € 1.000

1. Materiële vaste activa

Technische zaken 13 18

Inventaris 26 43

ICT 104 65

Totaal 144 126

Technische zaken Inventaris Automatisering Totaal

Mutaties

investeringen 0 2 94 96

afschrijvingen -5 -18 -55 -78

Totaal -5 -17 39 18

Boekwaarde

Aanschaffingswaarde 56 196 296 547

Cumulatieve afschrijvingen -42 -169 -191 -403

Totaal 13 26 104 144

Afschrijvingspercentages %

Technische zaken 5,00-20,00

Inventaris 20

ICT Hardware 20,00-33,33

52 JA ARV ERSL AG 2013

Jaarrekening BB5 – Toelichting geconsolideerde balans 2013 (vervolg)

Vlottende activa

31 december 2013* € 1.000

31 december 2012* € 1.000

2. Vorderingen

Debiteuren 359 137

Overlopende activa 528 368

Voorziening wegens oninbaarheid 0 -1

Totaal vorderingen 887 504

Voorziening wegens oninbaarheid

Stand per 1 januari 1 13

Onttrekking / Vrijval / Dotatie -1 -12

Stand per 31 december 0 1

3. Liquide middelen

Banken

Tegoeden op bankrekeningen 6.154 4.743

Deposito's 2.617 2.592

Totaal 8.770 7.334

53 JA ARV ERSL AG 2013

JaarrekeningBB5 – Toelichting geconsolideerde balans 2013 (vervolg)

Passiva

Saldo1 januari 2013

* € 1.000 Resultaat Overige mutaties

Saldo31 december 2013

* € 1.000

4. Eigen vermogen

Algemene reserve 2.800 297 0 3.097

Bestemmingsreserves 1.100 350 0 1.450

Eigen vermogen 3.900 647 0 4.457

Totaal vermogen 3.900 647 0 4.457

31 december 2013* € 1.000

31 december 2012* € 1.000

5. Kortlopende schulden

Crediteuren 1.645 1.331

Overige subisidies OCW / geoormerkt doorlopend (zie bijlage) 1.228 1.944

Belastingen en premies sociale verzekeringen 1 202

Verplichtingen vakantiegeld 111 96

Overige kortlopende schulden 1.837 14

Overlopende passiva 434 477

Totaal 5.255 4.064

De bestemmingsreserve van € 1,45 miljoen is bedoeld voor eventuele extra acties en overige activiteiten, de herhuisvesting en aanpassingen aan de ICT. Tevens zijn is in 2013 een nieuwe reserves gecreëerd. Er is een bestemmingsreserve gevormd voor Implementatie Strategische Beleidsagenda (€ 350 duizend) De bestemmingsreserve bij de stichting (€ 150 duizend) is bedoeld voor opvang frictiekosten binnen de stichting.

54 JA ARV ERSL AG 2013

Jaarrekening BB6 – Niet in balans opgenomen rechten en plichten

Per 31 december 2013 zijn er de volgende niet uit de balans blijkende verplichtingen:

Item Termijn Bedrag Einde looptijd

Huur Varrolaan tot einde contract € 450.000 maart 2015

Garantiestelling huur nvt € 100.000 februari 2015

Lease auto's tot einde contract € 70.000 oktober 2013 en juli 2017

Lease telefooncentrale tot einde contract € 4.000 september 2014

Lease kopieerapparatuur tot einde contract € 74.000 juli 2015

Totaal € 698.000

B7 – Overzicht verbonden partijen

Stichting PO-Projecten en Vereniging PO Raad zijn verbonden partijen.De Stichting PO-Projecten beheert de projectgelden die horen bij de projecten die worden gefinancierd door het ministerie OCW.

55 JA ARV ERSL AG 2013

JaarrekeningBB8 – Toelichting geconsolideerde staat van baten en lasten

Realisatie2013

* € 1.000

Begroting2013

* € 1.000

Realisatie2012

* € 1.000

Overige baten

Contributie leden 5.163 5.140 5.204

Project baten OCW trajecten 4.287 0 5.673

Vrijval egalisatie 0 0 0

Overige baten 238 30 425

Totaal 9.688 5.170 11.302

Lasten

Personele lasten

Lonen en salarissen 2.796 3.412 2.435

Sociale lasten 346 0 283

Pensioenlasten 457 0 355

Overige personele lasten -394 -211 82

Totale personele lasten 3.205 3.201 3.156

Sociale lasten

Sociale lasten 346 0 283

Pensioenlasten

Pensioenpremies 457 0 355

Overige personele lasten

Vergoedingen, toelagen en vakantieverplichtingen 0 0 -7

Arbodienst 6 0 8

Detacheringskosten 495 203 567

Scholing 51 84 49

Research en development 0 0 85

Overige personele lasten -948 -498 -620

Totaal overige personele lasten -394 -211 82

56 JA ARV ERSL AG 2013

Jaarrekening BB8 – Toelichting geconsolideerde staat van baten en lasten (vervolg)

Toelichting op de bezoldiging van toezichthouders en bestuur

Conform richtlijn RJ-640 Organisaties-zonder-winststreven wordt hier de bezoldiging van (gewezen) bestuurders vermeld. Dit zijn alleen die bedragen die in 2013 volledig ten laste van de PO-Raad zijn gekomen. Voor de toezichthouders is dit het brutobedrag voor het vacatiegeld. De bedragen van de bestuurders bevatten de brutosalarissen en premies sociale verzekeringen.

Tot en met 31 maart 2013 bestond het bestuursmodel uit de Algemene ledenvergadering, de Raad van Toezicht en het Bestuur.

Raad van Toezicht (tot en met 31 maart 2013) * € 1.000

dhr. van Leeuwen – voorzitter 3

mw. Abbenhuis-Verspaget 1

dhr. Nurmohammed 1

dhr. Griffioen 1

dhr. Kelderman 1

dhr. Rouvoet 2

(Deze lasten zijn opgenomen in de post Verenigings-/vergaderkosten.)

Bestuur (tot en met 31 maart 2013) * € 1.000

mw. Kervezee – voorzitter (uit dienst per 01-04-2013) 63

mw. Walvisch (de bezoldiging 2013 is als een bedrag opgenomen onder het nieuwe bestuur.)

dhr. Ludeke (het bedrag betreft de detacheringskosten vanuit de Onderwijspecialisten.)

Vanaf 1 april 213 bestaat het bestuursmodel uit de Algemene Ledenvergadering en het Bestuur. Het Dagelijks Bestuur bestaat uit twee leden. Het Algemeen bestuur wordt gevormd door de leden van het Dagelijks Bestuur en uit tien leden afkomstig uit de leden van de vereniging.

Bestuur (met ingang van 1 april 2013) * € 1.000

mw. R. den besten (voorzitter en Dagelijks bestuur – in dienst per 01-04-2013) 130

mw. S. Walvisch 187

dhr. A. Helder 4

dhr. A. van Hoepen 4

dhr. I. Verheggen 4

dhr. J. Rijk 4

dhr. P. Freij 3

dhr. W. Schut 4

dhr. W. Ludeke 3

mw. C. Servaes (afgetreden per 01-06-2013) 1

dhr. W. Hendricks (met ingang van 01-07-2013) 3

mw. J. van Zomeren (met ingang van 01-12-2013) 1

Directeur dhr. Levie 121

57 JA ARV ERSL AG 2013

JaarrekeningBB8 – Toelichting geconsolideerde staat van baten en lasten (vervolg)

Personeelsbestand

Gedurende het boekjaar 2013 bedroeg het gemiddeld aantal werknemers 46,0 – omgerekend naar volledige mensjaren (41,2 FTE). In 2012 waren dit gemiddeld 41,5 werknemers – omgerekend naar volledige mensjaren (35,0 FTE).Deze waren allen werkzaam binnen Nederland.

58 JA ARV ERSL AG 2013

Jaarrekening BB8 – Toelichting geconsolideerde staat van baten en lasten (vervolg)

Realisatie2013

* € 1.000

Begroting2013

* € 1.000

Realisatie2012

* € 1.000

AfschrijvingenTechnische zaken 5 12 9

Meubilair 18 40 38

ICT 55 70 56

Totaal afschrijvingen 78 122 103

HuisvestingslastenHuur kantoren 370 367 355

Schoonmaakkosten 28 25 26

Overige huisvestingslasten 7 2 12

Totaal huisvestingskosten 405 394 393

Overige instellingslastenAdministratie - en beheerslasten

Administratie en beheer 0 0 0

Accountantskosten 54 43 62

Verenigings/vergaderkosten 300 438 164

Advieskosten (inhuur spec.expertise) 217 130 374

Totaal 571 611 600

ICT 194 170 107

OverigeKosten werving en selectie 4 30 48

Honoriaria, representatiekosten en relatiegeschenken 5 5 3

Kantinekosten 11 24 23

Huishoudelijke kosten 0 0 0

Contributies/abonnementen 46 40 21

Verzekeringen, bankkosten en heffingen -12 6 6

Portikosten/drukwerk 37 56 73

Website en overige communicatieuitingen 4 25 38

Overige Communicatiekosten (geen internet en telefonie) 70 127 27

Kantoorkosten 19 16 0

Vervoerskosten 205 235 188

Kosten voorziening dubieuze debiteuren 0 0 0

Overige en onvoorziene uitgaven 1 104 22

Totaal 391 668 449

Totaal overige materiele lasten 1.156 1.449 1.156

59 JA ARV ERSL AG 2013

JaarrekeningBB8 – Toelichting geconsolideerde staat van baten en lasten (vervolg)

Realisatie2013

* € 1.000

Begroting2013

* € 1.000

Realisatie2012

* € 1.000

Lasten OCW-trajecten

Projectlasten OCW-trajecten 4.287 0 5.673

Realisatie2013

* € 1.000

Begroting2013

* € 1.000

Realisatie2012

* € 1.000

Financiële baten en lasten

Financiële baten

Rentebaten 91 80 107

Financiële lasten

Rentelasten 0 0 0

Totaal financiële baten en lasten 91 80 107

60 JA ARV ERSL AG 2013

B

Enkelvoudige Jaarrekening

Vereniging PO-Raad

61 JA ARV ERSL AG 2013

Enkelvoudige Jaarrekening Vereniging PO-RaadCEnkelvoudige balans per 31 december 2013

De balans over 2013 is opgesteld inclusief verwerking voorstel resultaatbestemming.

december 2013* € 1.000

december 2012* € 1.000

Vaste Activa

Materiële vaste activa 144 126

Vlottende activa

Vorderingen 2.329 2.286

Liquide middelen 3.588 3.776

Totaal activa 6.061 6.188

Eigen Vermogen

Algemene reserve 2.529 2.260

Bestemmingsreserve 1.300 950

Kortlopende schulden 2.232 2.978

Totaal passiva 6.061 6.188

62 JA ARV ERSL AG 2013

Enkelvoudige Jaarrekening Vereniging PO-Raad CEnkelvoudige staat van baten en lasten 2013

Realisatie2013

* € 1.000

Begroting2013

* € 1.000

Realisatie2012

* € 1.000

Baten

Contributie 5.163 5.140 5.204

Project baten OCW trajecten - - -

Overige baten

Subsidies 222 30 333

Totaal baten 5.385 5.170 5.538

Lasten

Personele lasten 3.205 3.205 3.156

Afschrijvingen 78 122 98

Huisvestingslasten 405 394 393

Overige materiële lasten 1.135 1.449 1.144

Totaal lasten 4.823 5.170 4.791

Saldo baten en lasten 562 0 747

Financiële baten en lasten 57 80 63

Nettoresultaat 619 80 810

63 JA ARV ERSL AG 2013

Enkelvoudige Jaarrekening Vereniging PO-RaadCEnkelvoudige kasstroomoverzicht 2013

2013* € 1.000

2013* € 1.000

2012* € 1.000

2012* € 1.000

Kasstroom uit operationele activiteiten

Saldo baten en lasten 562 747

Aanpassingen voor:

– afschrijvingen 78 98

Veranderingen in vlottende middelen:

– Vorderingen -43 2.149

– Kortlopende schulden -746 -2.037

Kasstroom uit bedrijfsoperaties -149 957

Aanpassingen voor:

– Ontvangen interest 57 63

Kasstroom uit investeringsactiviteiten

Investeringen in materiële vaste activa -96 -54

-96 -54

Kasstroom uit financieringsactiviteiten 0 0

Mutaties liquide middelen -188 966

Beginstand liquide middelen 3.776 2.810

Mutaties liquide middelen -188 966

Eindstand liquide middelen 3.588 3.776

64 JA ARV ERSL AG 2013

Enkelvoudige Jaarrekening Vereniging PO-Raad CToelichting enkelvoudige balans

Activa

31 december 2013* € 1.000

31 december 2012* € 1.000

1. Materiële vaste activa

Technische zaken 13 18

Inventaris 26 43

ICT 104 65

Totaal 144 126

Technische zaken Inventaris Automatisering Totaal

Mutaties

investeringen 0 2 94 96

afschrijvingen -5 -18 -55 -78

Totaal -5 -17 39 18

Boekwaarde

Aanschaffingswaarde 56 196 296 547

Cumulatieve afschrijvingen -42 -169 -191 -403

Totaal 13 26 104 144

Afschrijvingspercentages %

Technische zaken 5,00-20,00

Inventaris 20

ICT 20,00-33,33

2. Vorderingen

Debiteuren 667 132

Rekening courant Stichting PO-Projecten 1.113 1.828

Overige vord. en overlopende activa 549 326

Totaal vorderingen 2.329 2.286

Voorziening wegens oninbaarheid

Stand per 1 januari 1 13

Onttrekking / Vrijval / Dotatie -1 -12

Stand per 31 december 0 1

3. Liquide middelen

Bankrekeningen 3.588 3.776

65 JA ARV ERSL AG 2013

Enkelvoudige Jaarrekening Vereniging PO-RaadCToelichting enkelvoudige balans (vervolg)

Passiva

Saldo1 januari 2013

* € 1.000Resultaat Overige mutaties

Saldo31 december 2013

* € 1.000

4. Eigen vermogen

Algemene reserve 2.260 619 -350 2.529

Bestemmingsreserve 'Acties en activiteiten'

200 0 0 200

Bestemmingsreserve Herhuisvesting 500 0 0 500

Bestemmingsreserve Aanpassingen ICT 250 0 0 250

Bestemmingsreserve Impl. Strat. Beleidsagenda

0 0 350 350

Eigen vermogen 3.210 619 0 3.829

Totaal vermogen 3.210 619 0 3.829

Dit is het vermogen van de vereniging PO-Raad. Het geconsolideerde eigen vermogen is een optelling van het eigen vermogen van de vereniging PO-Raad en de stichting PO-Projecten. Consolidatie geschiedt op basis van bestuurlijke eenheid, niet op grond van kapitaalbelangen.

31 december 2013* € 1.000

31 december 2012* € 1.000

5. Kortlopende schulden

Crediteuren 352 259

Belastingen en premies sociale verzekeringen 1 202

Verplichtingen vakantiegeld 111 96

Overige kortlopende schulden 113 0

Overlopende passiva 428 478

Overige subisidies OCW / geoormerkt doorlopend (zie bijlage) 1.228 1.944

Totaal 2.232 2.978

66 JA ARV ERSL AG 2013

Enkelvoudige Jaarrekening Vereniging PO-Raad CToelichting enkelvoudige staat van baten en lasten 2013

Realisatie2013

* € 1.000

Begroting2013

* € 1.000

Realisatie2012

* € 1.000

Overige baten

Contributie leden 5.163 5.140 5.204

Project baten OCW trajecten 0 0 0

Vrijval egalisatie 0 0 0

Overige baten 222 30 333

5.385 5.170 5.538

Lasten

Personele lasten

Lonen en salarissen 2.796 3.412 2.435

Sociale lasten 346 0 283

Pensioenlasten 457 0 355

Overige personele lasten -394 -207 82

Totale personele lasten 3.205 3.205 3.156

De salariskosten betreffen de totale werkgeverslasten.

Sociale lasten

Sociale lasten 346 0 283

Pensioenlasten

Pensioenpremies 457 0 355

Overige personele lasten

Vergoedingen, toelagen en vakantieverplichtingen 0 0 -7

Arbodienst 6 0 8

Detacheringskosten 497 203 567

Scholing 51 84 49

Research en development 0 0 85

Overige personele lasten -948 -494 -619

Totaal overige personele lasten -394 -207 83

67 JA ARV ERSL AG 2013

Enkelvoudige Jaarrekening Vereniging PO-RaadCToelichting enkelvoudige staat van baten en lasten 2013 (vervolg)

Realisatie2013

* € 1.000

Begroting2013

* € 1.000

Realisatie2012

* € 1.000

AfschrijvingenTechnische zaken 5 12 9

Inventaris 18 40 38

ICT 55 70 51

Totaal afschrijvingen 78 122 98

HuisvestingslastenHuur kantoren 370 367 355

Schoonmaakkosten 28 25 26

Overige huisvestingslasten 7 2 12

Totaal huisvestingskosten 405 394 393

Overige instellingslastenAdministratie - en beheerslasten

Administratie en beheer 0 0 0

Accountantskosten 54 43 54

Verenigings/vergaderkosten 300 438 164

Jaarcongres

Advieskosten (inhuur spec.expertise) 197 130 371

551 611 589

ICT 194 170 107

OverigeKosten werving en selectie 4 30 48

Honoriaria, representatiekosten,relatiegeschenken 5 5 3

Kantinekosten 11 24 23

Contributies/abonnementen 46 40 21

Verzekeringen, bankkosten en heffingen -12 6 6

Portikosten/drukwerk 37 56 73

Website en overige communicatieuitingen 4 25 38

Overige Communicatiekosten 70 127 0

Kantoorkosten 19 16 27

Vervoerskosten 206 235 188

Overige en onvoorziene uitgaven 0 104 20

Totaal 390 668 448

Totaal overige materiele lasten 1.135 1.449 1.144

68 JA ARV ERSL AG 2013

Enkelvoudige Jaarrekening Vereniging PO-Raad CToelichting enkelvoudige staat van baten en lasten 2013 (vervolg)

Realisatie2013

* € 1.000

Begroting2013

* € 1.000

Realisatie2012

* € 1.000

Financiële baten en lasten

Financiële baten

Rentebaten 57 80 63

Financiële lasten

Rentelasten 0 0 0

Totaal financiële baten en lasten 57 80 63

69 JA ARV ERSL AG 2013

C Overige gegevens

C1 – Controleverklaring van de onafhankelijke accountant

Aan: het bestuur van Vereniging PO-Raad

Verklaring betreffende de jaarrekeningWij hebben de in dit rapport opgenomen jaarrekening 2013 van Vereniging PO-Raad te Utrecht gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de geconsolideerde en enkelvoudige balans per 31 december 2013 en de geconsolideerde en enkelvoudige staat van baten en lasten over 2013 met de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen.

Verantwoordelijkheid van het bestuurHet bestuur van de vereniging is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven in overeenstemming met de in Nederland geldende Richtlijn voor de Jaarverslaggeving 640 Organisaties zonder winststreven en de Beleidsregels toepassing Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT), alsmede voor het opstellen van het jaarverslag in overeenstemming met de in Nederland geldende Jaarverslaggeving 640 Organisaties zonder winststreven.

Het bestuur is tevens verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die voldoet aan de WNT-eisen van financiële rechtmatigheid, zoals opgenomen in het Controleprotocol WNT van de Beleidsregels toepassing WNT.

Het bestuur is voorts verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening en de naleving van de WNT-eisen van financiële rechtmatigheid mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten.

Verantwoordelijkheid van de accountantOnze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden en de Beleidsregels toepassing WNT, inclusief het Controleprotocol WNT. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat.

Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten.

Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan alsmede voor de naleving van de WNT-eisen van financiële rechtmatigheid, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de entiteit. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen

70 JA ARV ERSL AG 2013

COverige gegevens

voor financiële verslaggeving en de gebruikte WNT-eisen van financiële rechtmatigheid en van de redelijkheid van de door het bestuur van de entiteit gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening.

Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden.

Oordeel betreffende de jaarrekeningNaar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samenstelling van het vermogen van Vereniging PO-Raad per 31 december 2013 en van het resultaat over 2013 in overeenstemming met de in Nederland geldende Richtlijn voor de Jaarverslaggeving 640 Organisaties zonder winststreven en de Beleidsregels toepassing Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT).

Voorts zijn wij van oordeel dat de jaarrekening in alle van materieel belang zijnde aspecten voldoet aan de WNT-eisen van financiële rechtmatigheid, zoals opgenomen in het Controleprotocol WNT van de Beleidsregels toepassing WNT.

Utrecht, 5 juni 2014

BDO Audit & Assurance B.V.namens deze,w.g. R.W.A. Eradus RA

C2 – Voorstel bestemming van het exploitatieresultaat

Conform de statuten staat het resultaat van de vereniging PO-Raad ter beschikking van de algemene ledenvergadering.

Het geconsolideerde resultaat voor de PO-Raad over 2013 bedraagt € 647 duizend.

Het resultaat voor de vereniging PO-Raad over 2012 bedraagt € 619 duizend. Het bestuur stelt voor om € 350 duizend toe te voegen aan een nieuwe bestemmingsreserve Implementatie Strategische Beleidsagenda.Het bestuur stelt vervolgens voor om het restant van het resultaat van de vereniging over 2013 , € 297 duizend toe te voegen aan de algemene reserve.

Het bestuur heeft vastgesteld dat van het positieve resultaat van de stichting PO-Projecten, € 28 duizend toegevoegd wordt aan de algemene reserve van de stichting PO-Projecten.

Vooruitlopend op de vaststelling door de algemene ledenvergadering is dit voorstel al in de jaarrekening verwerkt.

71 JA ARV ERSL AG 2013

C Overige gegevens

bedrag* € 1.000

Geconsolideerde Algemene reserve

Eindstand 2012 2.800

Onttrekking ten ehoeve van bestemmingsreserve 500

Toevoeging uit exploitatieresultaat 2013 647

Eindstand 2013 2.947

Bestemmingsreserves

Beginstand 2013 – Bestemmingsreserves Acties en activiteiten 200

Beginstand 2013 – Bestemmingsreserves Herhuisvesting 500

Beginstand 2013 – Bestemmingsreserves Aanpassingen ICT 250

Beginstand 2013 – Bestemmingsreserves Afbouw 150

Beginstand 2013 1.100

Toevoeging 2013 – Bestemmingsreserves Acties en activiteiten 0

Toevoeging 2013 – Bestemmingsreserves Herhuisvesting 0

Toevoeging 2013 – Bestemmingsreserves Aanpassingen ICT 0

Toevoeging 2013 – Bestemmingsreserves Implementatie Strategisch Beleid 350

Toevoeging 2013 – Bestemmingsreserves Afbouw 0

Totaal mutaties 2013 350

Eindstand 2013 – Bestemmingsreserves Acties en activiteiten 200

Eindstand 2013 – Bestemmingsreserves Herhuisvesting 500

Eindstand 2013 – Bestemmingsreserves Aanpassingen ICT 250

Eindstand 2013 – Bestemmingsreserves Onverwachte Personele Lasten 250

Eindstand 2013 – Bestemmingsreserves Implementatie Strategisch Beleid 350

Eindstand 2013 – Bestemmingsreserves Afbouw 150

Eindstand 2013 1.450

72 JA ARV ERSL AG 2013

COverige gegevens

C3 – Gebeurtenissen na balansdatum

In januari is het contract voor het nieuwe pand aan de Aidadreef in Utrecht getekend.De PO-Raad is hoofdhuurder en zal onderhuurcontracten tekenen met de VO-raad en stichting Schoolinfo.Het contract gaat in op 1 augustus 2014 en heeft een looptijd van 5 jaar.Het is mogelijk om na 3 jaar een deel van de huur op te zeggen.De kale jaarhuur, zonder servicekosten en zonder huurkorting, bedraagt € 345 duizend per jaar.Rekeninghoudend met de onderhuurcontracten heeft het contract geen materiële invloed op de koers van de PO-Raad.

73 JA ARV ERSL AG 2013

C

74 JA ARV ERSL AG 2013

C

Bijlage

75 JA ARV ERSL AG 2013

C Uitputtingsoverzicht subsidieprojecten

Projectenoverzicht 2013

Nummer Projectnaam Saldo per 31.12.2012

Mutatiesinkomsten

Mutatiesuitgaven

Saldo per 31.12.2013

547238 verhogen leeropbr.sbo 222 2.293 2.292 1

547239 uitbreiding taal-rekentrj. - 4.523 4.523 -

492839 taal-lees-reken sbo/vso - 3.529 3.529 -

492854 versterken ogw - 1.702 1.702 -

531178 verst.aanp.taal en rekentr. - 850 850 -

526493 zwakke en zeer zwakke sch. - 986 986 -

547215 passend onderwijs 13 3.073 3.060 13

525736 scholen voor morgen 2009 - 11.621 11.621 -

481002 verst/best/en schoolleiding - 200 200 -

502164 alle scholen in beweging 2 2.145 2.143 2

557789 cito 6 297 292 6

555304 goed bestuur -43 242 285 -43

555308 communcatie ref.niveaus 7 309 302 7

2010 lunteren 2010 - 334 334 -

2011 lunteren 2011 4 290 286 4

404927 taalpilots o.a. 1e j 196 4.207 4.011 196

4049272 taalpilots o.a.2e j 37 4.022 3.985 37

4049273 taalpilots o.a.3e j -232 3.809 4.041 -232

547227 opbr.gericht leiderschap 395 6.317 6.317 -

45181 verbindend leren - 472 472 -

45184 imago vmbo - 137 137 -

50381 verbindend leren - 425 425 -

57008 slotconferentie verb.leren - 60 60 -

Tussentelling 607 51.843 51.853 -9

568250 scholen voor morgen 2010 - 12.295 12.295 -

587923 BRON - 254 254 -

587924 benchmark PO - 110 110 -

204018 inv.info hh.ned.onderwijs - 149 149 -

70110 sloa 2010 - 1.069 1.069 -

588781 info overdracht po - vo - 93 93 -

596893 goed worden, goed blijven 6 779 773 6

91025 ouderpart/taalontw. - 216 216 -

604836 conferentie 08.11.10 - 137 137 -

607190 passend onderwijs -724 3.777 3.543 234

607191 steunpunt ref.niveau's - 48 48 -

615794 deskundigheidsprofielen - 50 50 -

620937 vervolg goed bestuur - 345 382 -38

620934 begeleiding projecten - 300 300 -

630767 interim goed worden, goed blijven -1 206 207 -1

76 JA ARV ERSL AG 2013

CUitputtingsoverzicht subsidieprojecten

Projectenoverzicht 2013 (vervolg)

Nummer Projectnaam Saldo per 31.12.2012

Mutatiesinkomsten

Mutatiesuitgaven

Saldo per 31.12.2013

655201 schoolcoach PO Cariisch Nederland -89 625 625 -

655221 eerst kiezen, dan delen 59 1.003 1.250 -247

656625 scholven voor morgen 2011 13 1.546 1.533 13

83841 vrijval sloa 41 186 201 -15

658145 goed worden, goed blijven 2.0 1.343 2.692 2.517 175

92711 ouderpart/taalontw. 113 303 290 13

91544 voorbereiding praktijkgericht onderzoek - 23 23 -

685223 steunpunt referentieniveaus 13 31 31 -

693675 Passend onderwijs 376 1.014 1.042 -28

721224 Sturen op onderwijskwaliteit 53 218 312 -94

721719 Schoolcoach PO Caribisch NL 49 645 667 -22

733747 In Balans 7 345 361 -16

102377 Nieuwe structuur onderwijsonderzoek 48 57 37 20

34406 School als gemeenschap 9 9 8 1

778921 Sturen op OnderwijsKwaliteit 2.0 - 154 45 109

778957 Passend Onderwijs 2013 - 1.376 860 516

786922 Goed worden goed blijven 2 interim - 725 202 523

786923 Ontwikkelingsperspectief - 85 18 67

Tussentelling 1.316 30.865 29.648 1.216

Totaal opgenomen in Stichting PO-Projecten 1.923 82.708 81.501 1.206

Vooruitontv.subs.Goed Bestuur (492855) 20 - - 20

Opgenomen in Vereniging PO-Raad

Totaal Overige Subsidie 1.943 82.708 81.501 1.226

77 JA ARV ERSL AG 2013

C

Postbus 852463508 AE UtrechtT (030) 31 00 933E info@poraad.nlwww.poraad.nl

Colofon

Dit is een uitgave van de PO-Raad

Tekstedactie Annemieke Kooper

Interviews Joëlle Poortvliet

Vormgeving Thoben Offset Nijmegen

Fotografie Rob Nelisse, Hedel

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, overgenomen of openbaar gemaakt azonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de PO-Raad.

© PO-Raad, juni 2014