ITURI

Copyright © Ludwig Apers/Uitgeverij Houtekiet, 2008Uitgeverij Houtekiet, Vrijheidstraat 33, b-2000 Antwerpen

E-mail info@houtekiet.comwww.houtekiet.com

Omslag Jan HendrickxFoto voorplat Annemie Vervaet

Foto auteur Sara EngelsZetwerk Intertext, Antwerpen

isbn 978 90 5240 989 4d 2008 4765 16

nur 330

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/ofopenbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie of opwelke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke

toestemming van de uitgever.No part of this book may be reproduced in any form, by

print, photoprint, microfilm or any other means, withoutwritten permission of the publisher.

Ludwig Apers

Ituri

HoutekietAntwerpen / Amsterdam

5

Scheldezicht

Hij keek voor zich uit zonder iets te zien. Hij staarde door hetbrede raam van zijn kantoor op de vijfde verdieping van hetgerenoveerde pakhuis op de Scheldekaai. Hij zag niet dat deSchelde erbij lag als een gekreukeld stuk zilverpapier waar debinnenschepen V-vormige voren doorheen trokken. Hoe hetzilverpapier heviger opblonk naarmate de zon schuiner invielop de machtige stroom, schuiner en schuiner tot het licht uit-eindelijk verdween achter de woonblokken op Linkeroever.

Serge had zich nauwelijks bewogen sinds hij het telefoon-tje had gekregen. Hij dacht er zelfs niet aan licht te maken omde schemering te verdrijven, om het grijze meubilair te ver-lichten en de met zorg gekozen wandversiering zichtbaar temaken. Hij sloeg geen acht op de foto’s van exotische vakantie-bestemmingen, op de stenen sculpturen op de vergadertafelin de hoek, of het enorme Afrikaanse masker dat een van demuren domineerde. Het geheel oogde modern en stijlvol, al-les paste bij zijn jonge onderneming. Reizen.Natuurlijk! was hetgeesteskind van Serge Verbeek. Exotisch en gedurfd reizen,maar binnen het kader van een 50 mm-lens, nooit buiten beeld.Vrijheid binnen de geborgenheid van een goed geoliede orga-nisatie, waar zelfs toeval op voorhand was gepland. Het con-cept bleek een succes voor de doelgroep: de goed bij kas zit-tende single die meer wou dan de Club Med en daarvoor graageen inspanning leverde.

6

Maar vanavond was succes het laatste waar hij aan dacht.Hij staarde voor zich uit, zijn gezicht alleen verlicht door descreensaver van het computerscherm. Vale tinten, die wissel-den naargelang het beeld veranderde. Grijs en donkerroodwanneer het logo van Reizen.Natuurlijk! voorbijschoof. Hij wreefover zijn getrimde stoppelbaard en bleef zitten met zijn hoofdin zijn handen.

Zijn broer was dood. Dirk was verongelukt met een zeil-boot op het Kivumeer. Robert, Dirks metgezel op de reis inoostelijk Congo, had opgebeld. Hij had gezegd dat er iets ver-schrikkelijks was gebeurd, dat Serge zich op het ergste moestvoorbereiden. Serge had gevraagd of er iets was met een vande deelnemers. Hij had moeten weten dat het erger was, waar-om belde Robert anders, en niet Dirk zelf ? Dirk was toch dereisleider?

Ze hadden hem vandaag gevonden,nadat hij gisteren wasvertrokken voor een zeiltocht en niet was teruggekeerd. Dirk,die de Noordzee had bevaren bij windkracht zeven en in zijneentje rond Schotland was gevaren tussen de herfststormen.Hij had eerder met een zeilboot overweg gekund dan met eenfiets, had met zijn ogen dicht een boot op- en afgetuigd endeed dat sneller dan iemand zonder blinddoek. Serge kon hetbericht nauwelijks geloven. Het Kivumeer was groot en er waseen tropische storm opgestoken. Vanmorgen was het lichaamvan Dirk gevonden door een visser, mijlenver verwijderd vande jachthaven. Zonder boot. Had hij zich dan niet vastgeklon-ken aan de reling toen het weer ruw werd? Had hij gedronken?Kon hij zo stom zijn? Serge had nauwelijks iets gevraagd. Ro-bert zou zo vlug mogelijk naar Kampala reizen met de rest vande groep en terugkeren met de eerste vlucht. En zijn broer?Daarvoor werd gezorgd, de ambassade was op de hoogte, zijwisten wat er moest gebeuren.

7

Serge kreunde. Dirk in een vliegtuig, verpakt in een body-bag. Stommeling. Verdronken op een binnenmeer in themiddle of nowhere. In Afrika, waar hij jarenlang had verble-ven als bioloog en waar hij nu aan de kost kwam als reisbege-leider voor Reizen.Natuurlijk!. Bewonderd en geprezen door deluxe-avonturiers die hij door oostelijk Congo en Uganda hadgeloodst. Geroemd om zijn terreinervaring en zijn onmetelij-ke kennis van het Afrikaanse binnenland. Hoe was het in Gods-naam mogelijk dat hij zich had laten verrassen door een stormop een meer? Serge schudde langzaam het hoofd. Hij baldezijn vuisten en klopte op het bureaublad. Voor het eerst sindshet rampzalige telefoontje keek hij op. Hij staarde naar de muurmet het enorme masker. Een ebbenhouten masker met holleogen en dikke lippen en een wilde haardos die af en toe rossigverlicht werd wanneer de screensaver veranderde van beeld.Dirk had het meegebracht na zijn eerste reis naar Afrika. In deschemering leek het masker meewarig te grijnzen. Het stondop het punt in lachen uit te barsten om de naïeve blanke mandie geloofde dat zijn broer simpelweg was verdronken.

In d’Oude Have

‘Je moet er niet te zacht mee zijn jongen, je hoeft haar huidniet te aaien, je moet erop schuren, schuren moet je doen, totje er bijna doorheen ziet. Alleen zo haal je er de vuile lagenvanaf. Als je er te teer mee bent heeft het geen zin dat je er jetijd aan verspilt, hard moet je zijn voor haar, het is het vel vanje lief niet.’

Serge richtte zich op en keek in het lachende gezicht vande havenmeester. Hij lachte even mee.

8

‘Hoe gaat het met je, man? Lang geleden dat we je hier ge-zien hebben. Aan de boot is het ook te zien, ze voelt zich ver-waarloosd, ze moest al lang in het water liggen!’

‘Weet ik Gert, weet ik. Te veel werk. Te veel zorgen om an-deren op reis te laten gaan, zodat ikzelf niet veel verder meerkom dan de Scheldekaai. En nu mijn broer er niet meer, is zalde boot nog minder de haven uitkomen.’

Het was even stil. Alleen het gerinkel van de tuigage was tehoren, het gekletter van de touwen tegen de masten van deaangemeerde zeilboten.

‘Ja, ik heb ervan gehoord, ja. Iedereen sprak erover.’ Hetgerimpelde gezicht van de oude havenmeester stond nu zor-gelijk. Hij schoof zijn pet naar achter en staarde over het VeerseMeer, alsof hij hoopte dat Dirk Verbeek opnieuw aan zou ko-men zeilen. ‘Mijn oprechte deelneming, man, dat had nooitmogen gebeuren.’ Ze zwegen en staarden nu over het meer.‘Maar niemand begrijpt het Serge, hoe is het toch mogelijk?Goed, ik ken misschien alleen het Veerse Meer, maar ik kendeook je broer. Een verdomd goed zeiler, een eersteklas stuur-man, kon hier aanleggen bij windkracht vijf, zonder hulp vande motor, en je kon een ei tussen schip en kade leggen, hijging er zich zachtjes tegenaan vleien. Man, die kon met dezeilen en het roer overweg als geen ander. Het water moet ver-schrikkelijk tekeer gegaan zijn, dat kan niet anders, anders kanje ’t toch niet verstaan? Hoe is het toch mogelijk dat hij over-boord is geslagen, zomaar het sop in en gelijk verdronken,een mens zou er zijn verstand bij verliezen.’

‘Ja, Gert, ik begrijp het ook niet, maar het is niet anders.We zullen nooit weten wat er precies is gebeurd. Maar we heb-ben hem wel vorige week begraven.’ Serge nam de vlakschuur-der en knipte de schakelaar om. Het zeurderige geronk maakteelk verder gesprek onmogelijk. De havenmeester had de wenk

9

begrepen en vervolgde zijn weg, langs de houten steigers metde keurig afgemeerde boten, een bos van wiegende masten,waarin krijsende meeuwen woonden.

Serge was hier vanmorgen in een opwelling naartoe gere-den. In Oostwateringen, een jachthaven bij het Veerse Meer,lag de zeilboot van Dirk. Maar hoewel het al april was, lag deboot niet op zijn aanlegplaats, tussen alle andere jachten diewachtten tot ze zouden worden uitgelaten. Zijn boot lag nogop het droge. De romp was half afgeschuurd, als voorberei-ding op een nieuwe laag verf. De aanblik van de boot, in hetochtendlicht in de verlaten haven, wachtend om opnieuw zee-waardig gemaakt te worden, had Serge opnieuw geconfron-teerd met het gemis. Hij had zijn tranen moeten verbijten. Zon-der veel nadenken was hij in de kajuit op zoek gegaan naarmateriaal om het werk van zijn broer af te maken. Niet omdathij van plan was opnieuw te gaan zeilen, of omdat hij de bootvan de hand wou doen. Hij dacht er niet bij na, hij moest ditdoen. Als om de afwezigheid van Dirk goed te maken. Hoeanders was het vroeger, toen hij telkens weer Dirks luidruch-tige aanwezigheid moest temperen. Als Dirk opnieuw een ofander fantastisch spel had gespeeld waarmee hij de buurt opstelten had gezet. Dirk had zich altijd verzet tegen de statusvan hun vader, die diamantair was en een herenhuis had ge-kocht in de chique buurt rond het stadspark. Eerst door vooreen carrière te kiezen als straatvlegel, later door zich te interes-seren voor alles waar hun ouders een afkeer van hadden: regen-wormen en reuzenkwallen, galwespen en exotische ecosyste-men. Hij was bioloog geworden en dit had hem naar Afrikagebracht. Om tussen de planten in het regenwoud op zoek tegaan naar de samenhang die hij miste bij de mensen. Dat zeihij althans. En om de grondstof te zien waaruit de diamantenwaren ontstaan waarmee zijn vader zijn fortuin had vergaard:

10

het regenwoud, de opstapeling van koolstofatomen die na hon-derdduizenden jaren ergens diep onder de aardkorst werdensamengedrukt tot de kleurloze stenen die in Antwerpen wer-den verhandeld. Daarvoor had Dirk nooit enige interesse be-toond, tot ergernis van zijn vader. Het was kleur en luchtig-heid die hij opzocht in Afrika, niet de strakke geometrie vandiamant.

Serge knipte de schakelaar om en verwijderde het schuur-papier dat op sommige plaatsen volledig was afgesleten. Geenwonder dat hij nauwelijks opschoot. Het kon hem weinig sche-len. Het eentonige schuren bracht hem tot rust. Hier werdenhem geen gedachten opgedrongen. Hij klom op de boot enging in de kajuit op zoek naar een nieuw vel schuurpapier.

Boven een bank tegen de wand had Dirk enkele foto’s opge-hangen. Op één ervan herkende Serge zichzelf. Na een lichteaarzeling haalde hij de foto van de wand. Hij besefte dat Dirknooit meer in deze kajuit zou zitten, en de foto niet zou mis-sen. Dat maakte hem stil, maar hij voelde niet meer de haastfysieke pijn die hij enkele dagen geleden nog zou hebben ge-voeld. Hij keek in zijn eigen lachende gezicht. De foto wasgenomen tijdens een zeiltocht op de Noordzee, enkele jarengeleden. Hij en Dirk, schouder aan schouder terwijl ze hetgrootzeil hesen. Beiden hadden getaande gezichten. Hijzelfstond op de foto met een keurig verzorgd kapsel, gladgescho-ren, blinkend als de glanzende wetsuit die hij aanhad. Dirkmet wapperende manen, een onverzorgde baard, jeans en eenslobbertrui. Serge glimlachte. Hij kon zich niet meer herin-neren wie de foto had genomen, maar het was ongetwijfeldeen charmante jongedame geweest. Aan vrouwelijk gezelschaphad het hen nooit ontbroken. Maar geen van beiden had eenvaste metgezel. Serge stak de foto in zijn borstzak en klom hettrapje op naar de kuip. Ondanks de vele verschillen was er meer

11

dat hen verbond dan dat hen scheidde. Althans tot vorigeweek.

Voor het eerst sinds Dirks dood kon Serge in alle rust aanhem denken. Serge werkte aan de boot van zijn broer, in deruimte waar Dirk zijn gelukkigste momenten in België hadgekend.

Maar Serge kon niet eeuwig deze kiel afschuren. Of mij-merend in de kajuit zitten. Hij zou naar het continent reizenwaar Dirk zijn levensvervulling had gevonden. Als een laatsteeerbetoon. Hij zou er hetzelfde soort rust vinden als hier in dejachthaven. Ver weg van de beslommeringen van zijn zaak endicht bij de plekken die zijn broer had bezocht. En de plek waarhij de dood had gevonden, op een manier die niemand begreep.

Het zou niet moeilijk te regelen zijn, dacht hij. Hij was zaak-voerder, hij kon het beschouwen als terreinwerk: hij moest afen toe ter plaatse gaan om het product te bekijken dat hij inAntwerpen verkocht. Hij kon zelf als reisleider optreden voorde eerstvolgende Afrikareis. Dan hoefde hij geen vervangervoor Dirk te zoeken. Een kopzorg minder, en voor Serge eenmanier om verder gepieker te vermijden.

Hij nam de vlakschuurder, bevestigde het nieuwe velschuurpapier en knipte de schakelaar om. Nog een vierkantemeter en de kiel was klaar. Kon hij vandaag nog makkelijkdoen. En morgen nam hij contact op met de ambassades vanCongo en Uganda om een visum te regelen. Geen gepiekermeer. Handelen.