isvw krant

FEBRUARI 2010 | LEUSDEN

FILOSOFIEISVW.NL

FILOSOFIE |HOTEL

Voorjaars-programma

Zomer-programma

Basisopleidingen Filosofie

Conferentie-hotel2 4Vrouwen

aan de top 3 86

INTERNATIONALE SCHOOL VOOR WIJSBEGEERTE

goed leven. Levensbeschouwing isdus niet een kant en klaar ding, maareen activiteit, ongoing business. Dat iswat filosofische reflectie betekent:kritisch kijken naar hoe je denkt. Afen toe grondig de levensloop vaneen vergissing, de wortels van eenmisverstand en de halfwaardetijdvan leugen en zelfbedrog onder deloep nemen.

Waardigheid en tekortWerken aan de kwaliteit van je we-reldbeeld is de moeite waard, want jewereldbeeld heeft een enorme in-vloed op de kwaliteit van je leven. Wijvolgen ten slotte niet altijd de voor-schriften van de natuur, maar webrengen koerswijzigingen aan. Dateigenaardige vermogen stelt ons instaat om ideeën in praktijk te bren-gen en plannen te verwerkelijken.Het is de menselijke waardigheid.Maar zelfs als we allemaal van goedewil zijn, kan het ook helemaal mis-gaan, al was het maar omdat in ver-uit de meeste gevallen de wereld tecomplex is om met de juiste ‘voor-kennis’ te opereren. Dat stelt ons instaat om humanitaire rampen opgrote en kleine schaal te veroorza-ken. Verkeerde beeldvorming, opzet-telijk of per ongeluk, is het menselijktekort. En voor de consequenties zijnwe verantwoordelijk.

Standpunt bepalenOnze kennis van zaken is in interes-sante gevallen altijd heel beperkt.Juist daarom is het bepalen van jestandpunt, het perspectief zo be-langrijk. De actuele voorbeelden lig-gen voor het oprapen. Op hetogenblik strijden IPCC en de zgn. ‘kli-maatsceptici’ vooral over een voor-stelling van zaken, een beeld dat onsdoen en laten mag bepalen de ko-mende jaren. Is de beeldvormingdoor Al Gore realistisch? Of is er ei-genlijk niets aan de hand? Intussenstrijden economen en politici overeen adequaat beeld van de crisis. Deverschillende uitkomsten beïnvloe-den de stemming op de beurzen di-rect. Een ander voorbeeld. Nog in sep-tember 2008 zijn de Napolitanen zo-danig gaan geloven in het beeld van‘de zigeuner als bron van alle kwaad’,dat men ervan overtuigd raakte datalle problemen in miljoenenstad Na-pels door enkele tientallen Roma ofSinti werden veroorzaakt. Dat beeldwas zo sterk dat enkele honderdengoedgeklede Napolitanen met ste-nen en knuppels losgegaan zijn opeen stel figuren op blote voeten.Beeldvorming is een machtig instru-ment. En een alledaags voorbeeldnog dichterbij: huwelijken kunnen

sneuvelen op de diepe overtuigingvan één van de partners dat de an-der overspelig is. Jaloezie is een naarding en kan tegelijk zeer krachtig envolkomen ongegrond zijn.

Gewoonte je niet te vergissenHet leven is een hachelijke zaak, zeiSchopenhauer, en hij heeft daar derest van zijn dagen alleen nog maarover nagedacht. Dat kunnen we nietallemaal doen, want de schoorsteenmoet roken. Maar we kunnen in hetvoetspoor van Schopenhauer welwerken aan ons vermogen om te ko-men tot ‘de beste van alle mogelijkevoorstellingen’. Niet opgeven (scep-tisch), niet star worden (dogmatisch),maar altijd kritisch je onkunde relati-veren met wat je wel weet om niet tesceptisch te zijn en omgekeerd. Daarkun je echt beter in worden. Filosofieis het ontwikkelen van de gewoonteom je niet te vergissen.

Filosofiebeoefening is er een schepjebovenop doen. Het is de tijdelijke on-derbreking van het proces van trialand error, om groot onderhoud aanje wereld- en levensbeschouwing teplegen. Zoals je je fysieke conditieverbetert in de fitnessruimte, zo ga jejaarlijks een paar dagen naar de ISVWom je eigen wereldbeeld te verstevi-gen. Een werkend wereldbeeld is,naast een goede gezondheid, de be-langrijkste voorwaarde voor een

Zondag, 28 februari14.00 – 17.00 uur | Toegang gratis

Een feestje om te vieren dat ‘Kleine geschiedenisvan de filosofie’ verschenen is en dat er weer eenstralend zomerprogramma beschikbaar is. U kuntde volgende onderdelen verwachten:

• Een lezing van Marjolijn Februari• Het aanbieden van het eerste exemplaar van de

‘Kleine Geschiedenis van de Filosofie (Amsterdam2010)’ aan Job Cohen (gevraagd)

• De auteurs Daan Roovers en René Gude geven - op roept u maar basis – college over allefilosofische kwesties die bij u opkomen

• Vooruitblik op programma’s in Voorjaar en Zomer• Dit feestje wordt u aangeboden door de Vrienden van de ISVW

Boekpresentatie / Open Huis

Trakteer jezelfop een denk-pauze

De manier omeen filosoof tetemmen‘Dit is het geheim: stel een vraag. Filoso-fen zijn verslaafd aan vragen als paar-den aan suikerklontjes. Geef ze eendubieuze kwestie en ze eten uit je hand.Houd een vraagteken aan een hengelvoor hun neus, en als trouwe muilezelsstampen ze voort, happend naar iederbrokje duisterheid en hun lippen uit-strekkend naar elke opgeworpen twij-fel. Dit was de truc. Een kort ‘waarom’ isvoldoende om ze te laten knielen, zodatje op hun schouders kunt klimmen: stu-ren met mitsen en maren en prikkelenmet de sporen van onzekerheden. Begineen zin met ‘hoe’ en de wijsgerige tij-gers openen hun muil waar je met allegemak een paar minuten je hoofd inkan verstoppen’.Uit de roman Het wezen moet verschij-nen, René van Delft, Amsterdam 2009

Zie ook: Concreet denken: Hegel voor be-ginners, maandag 26- vrijdag 30 juli 2010

Volledige cursusaanbod

voorjaar en zomer2010

Ian Buruma: ‘Taming theGods’ Religie en democratieop drie continenten

Coreferaat door prof.dr Bram deSwaan en prof. dr Harry KunnemanGesprek: Elma Drayer (chef Letter &Geest, Trouw)

ZONDAG 11 APRIL 2010Meer informatie op p.2

Een goeie wereldbeschouwing geeft je zin inwat je doet, plezier in wat je al weet enaardigheid in wat je van plan bent. Filosofie gaatniet over spullen en gewoontes, maar over hoewij dénken over spullen en gewoontes. Een

paar keer per jaar denken over denken in onbezorgdeafzondering bij de ISVW, met plezierige mensen, goededocenten en alles tot in de puntjes verzorgd. Daar kun je jezelfveilig op trakteren. U bent van harte welkom!

René Gude | directeur ISVW

Waarom filosofie?Als we geboren worden weten we niet hoe we moeten leven, alswe oud zijn weten we niet hoe te sterven. De vraag ‘Wat is wijs-heid?’ moet in nieuwe situaties en andere levensfasen steedsopnieuw beantwoord worden. Dat is op zichzelf nog geen redenom je op de filosofie te storten. De antwoorden komen in deloop van het leven als het ware ‘vanzelf’, wijsheid komt met dejaren. En al loop je in het proces van Vallen & Opstaan af en toeeen blijvend deukje op, het is een doeltreffende methode omwijzer te worden en iedereen kan het.

De Internationale Schoolvoor Wijsbegeerte (ISVW)maakt meerdaagseprogramma’s voorprofessionals en filosofie -liefhebbers, in nauwesamenwerking metuniversiteiten (de bestedocenten) en vooraan-staande maatschappelijkeinstellingen (de meestactuele thema’s). De ISVWis gespecialiseerd in hetgedocumenteerdegesprek. Kennismakingmet denkers uit hetverleden in diepgaandeconversaties met uitste-kende docenten enplezierige mede-deelnemers.

Vergroot jedenkkapitaalvoor weinig

Prijzen van alle zomerweken in2010 – 10%

En de drankjes zijn van het huis!

Lees het tarieven-overzicht zomerweken.

Hoe moeten we nu het kunstwerk begrijpen?Esthetica heeft met de verandering van dekunst een breder terrein gekregen: reflectie opde rol van kunst in de samenleving. Toch zijn deklassieke begrippen die de esthetica hanteertom schoonheid te beschrijven allerminst ver-ouderd. Mimèsis (nabootsing), expressie, sym-bool en vorm zijn enkele van de elementen dieessentieel zijn om inzicht te krijgen in de crea-tie en receptie van het kunstwerk.Aandacht voor het klassieke standpunt overschoonheid, de moderne reflectie op kunst enspeciaal voor de opvattingen van Nietzsche enHeidegger.

� Ian Buruma: ‘Taming theGods’ Religie en democratie opdrie continenten

ZONDAG 11 APRIL AANVANG 14.00 UUR, EINDE 17.00 UUR

LOCATIE: KROMME NIEUWEGRACHT 29 3512 HD UTRECHT

Coreferaat door prof. dr. Harry Kunnemanen prof. dr. Bram de Swaan (gevraagd)Gesprek: Elma Drayer (chef Letter &Geest, Trouw)

I.s.m. Universiteit voor Humanistiek en hetNederlands Gesprek Centrum

‘Desire to believe in a higher order is as human as making war. We cannot wish itaway, in West or East. The important question is how to tame it.’

De afgelopen acht jaar hadden de VerenigdeStaten een born-again Christian als president,die gesteund door goed georganiseerde evan-gelicals ernaar leek te neigen de scheiding kerken staat te laten vervagen. In Europa veroor-zaakt het aantal geradicaliseerde moslims eenwijdverbreide vrees dat de Islam de Westerse li-berale democratie ondermijnt. En zelfs in poly-theïstisch Azië wordt de ontwikkeling vandemocratie in sommige landen, met nameChina, gehinderd door een lange traditie vanreligie nauw verbonden aan de staat. Ian Buruma geeft een samenhangende analyse

die vergelijking mogelijk maakt van de span-ningen tussen religie en politiek op drie conti-nenten. Buruma spaart niemand en daagtzowel dogmatische gelovigen als dogmatischesecularisten uit. Religie en democratie zijn com-patibel, maar alleen als de autoriteiten zescherp uit elkaar houden.

Kosten: € 35,- (€ 15,- voor UvH studenten)

� Bespiegelende lentewan-delingen door stad en land

WOENSDAG 5 TOT VRIJDAG 7 MEI

Docenten: Ann Meskens en Peter Harteloh

Aristoteles – arts, bioloog en filosoof – wan-delde bij het denken. Rousseau, Kant enNietzsche volgden het goede voorbeeld en zijwandelden. De natuurlijke cadans van de wan-delbeweging stimuleert denkactiviteit, de zin-tuigen en de verbeeldingskracht tegelijkertijd.Daarom biedt wandelen de - voor reflectie -ideale combinatie van concentratie en ont-spanning. 15 km wandelen per dag is even ef-fectief als een dag mediteren.Ann Meskens en Peter Harteloh nemen u meeop mijmerende dwaaltochten in de natuur, pre-cies zoals Rousseau en Nietzsche ze beschrevenhebben. En in contrast daarmee voert de stads-wandeling tot bombardementen van indruk-ken die om ordening roepen en tot reflectieover beweging en het denken zelf, zoals je dievindt bij stadswandelaars als Baudelaire, Ben-jamin en Tati.

Arrangement 1: € 327,-; Arrangement 2: € 407,-

� Filosofie in de 20ste en21ste eeuw De grote verhalenbleken niet groot genoeg

15 EN 16 MEI

Docent: René Gude, gastdocent: prof dr.Machiel Karskens

In de eerste helft van de twintigste eeuw pro-beert de wetenschappelijke filosofie - het lo-

gisch empirisme, de fenomenologie, het kriti-sche rationalisme - de maatschappelijke sfeerte behoeden voor bewegingen met al te GroteDoelen en bijbehorend fanatisme. Zij legt hetechter af tegen communisme en fascisme diemeer begeesterende boodschappen haddenvoor de volkeren op drift, dan de technischeverhandelingen over empirie en zuiver taalge-bruik.

Na de catastrofes van wereldoorlogen en Goe-lag krijgt de filosofie haar gelijk, maar zij ont-wikkelt zich zo sceptisch, analytisch, decon-structief, structuralistisch en eigenlijk sterieldat zij zichzelf loszingt van de gebeurtenissen.In de tachtiger jaren ontstaat de tegenbewegingtegen de al te formalistische en sceptische na-oorlogse filosofie. Met Sloterdijk, Agamben enNussbaum neemt de filosofie haar oude taakweer op: het tegengaan van barbarij door posi-tieve beschavingsoffensieven. Geen missionairecampagnes gericht op anderen, maar attrac-tieve Bildungsconcepten voor eigen gebruik.

� Het menselijke in de mensFilosofische antropologie

29 EN 30 MEI

Docent: Jan Flameling, gastdocent: prof.dr. Heleen Pott

Hoe houden wij het met elkaar en de wereld uitals wij onze eigenaardigheden niet kennen?Wat is de mens? Waar is de mens? Welke rela-ties kunnen wij aan? In welke sferen gedijenwij? Wat maakt mensen tot mensen? Hoe is deverhouding tussen lichaam, ziel en geest? Ver-

schillen we – al is het maar weinig - van die-ren? Dat zijn de kernvragen in de filosofischeantropologie. Joost van den Vondel dichtte, ‘de mens is en-gelsheid en diersheid dooreen’, een tussenwe-zen tussen engelen en vee. De hedendaagsefilosofie beantwoordt deze vragen op overeen-komstige wijze. De mens is een levend wezendat gekenmerkt wordt door het vermogenzichzelf te begrijpen, voor wie lijfelijke emotieseven wezenlijk zijn als het tijden plaatsloosdenkvermogen. Maak kennis met de opvattingen van Heideg-ger, Merleau-Ponty, Ricoeur, Sloterdijk, Taylor,Dennettt en Damasio. Heleen Pott bespreekteen post-humanistische interpretatie van deplaats van de mens in de kosmos.

� De ogen van de ander12 EN 13 JUNI

Docent: Prof.dr. Christien Brinkgreve

De vraag naar het zelf is duizelingwekkend,maar onvermijdelijk. Beheerst het ‘ik’ zich ofwordt het beheerst? Vormen je passies ‘het zelf’of ben je alleen jezelf in het diepst van je ge-dachten? Ben ik het startpunt van mijn erva-ringen of het resultaat ervan? De poging om vanuit individueel psychologischperspectief greep te krijgen op dat grillige ‘zelf’,ontkomt er veelal niet aan om verborgen schat-ten in het diepste ‘ik’ te veronderstellen. Eenveelbelovende weg naar autonomie, maar vol-gens Christien Brinkgreve met het gevaar dat jeuiteindelijk met lege handen staat. In haar boek‘De ogen van de ander’ geeft zij een sociologischperspectief op de geleidelijke totstandkomingvan het ‘ik’ in voortdurende wisselwerking metde sociale omgeving. Er ontstaat wel degelijkeen onvervreemdbaar eigen ik, maar de nadrukligt op het ontstaan. Dat proces wordt minutieusuiteengerafeld. Daarbij worden vele verhelde-rende zijsprongen gemaakt naar andere vak-gebieden en de literatuur.Onderstaand programma met Connie Palmenis onderdeel van ‘De ogen van de ander’.

� Interview met Connie Pal-men over ‘Het geluk van de een-zaamheid’

ZATERDAG 12 JUNI, 14.00-17.00 UUR

Connie Palmen (onder voorbehoud) over haarnieuwste boek.Hoe eenzaam gelukkig kan de mens zijn? In af-zondering genieten van het afwezige samen-zijn. In het besef van de wereld om je heen.

Kosten alleen deze middag: € 35,- (inclusief koffie enthee)

� Filosofie in de 19e eeuwVooruitgang en tegengeluiden

13 EN 14 MAART

Docent: René Gude, gastdocent: prof. dr.Frans Jacobs

De negentiende eeuw blaakt aanvankelijk vanfris positivisme en het vertrouwen de geschie-denis in eigen hand te kunnen nemen. De fy-sieke wereld wordt gedresseerd door natuur-wetenschap en techniek, de sociale wereld moetvolgen door sociale wetenschap geïnspireerddoor Duits idealisme, Internationaal historischmaterialisme, Engels liberalisme en Franse so-ciale mechanica, met namen als Hegel, Marx,Darwin, Comte en Mill. Maar gaandeweg komen er ook barsten in de in-dustriële en maatschappelijke vooruitgang ende bijbehorende filosofie. Schopenhauer brengteen stevig cultuurpessimisme in de strijd. Kier-kegaard volgt met een eerste existentialisme.Nietzsche ten slotte zet de slopershamer in al-lesomvattende filosofische systemen en brengtde filosofie terug tot een verzameling giftige,maar levenslustige aforismen.

� Van wie is de tijd?13 EN 14 MAART

Docent: dr. Joke Hermsen, gastspreker JanBor

Sinds de invoering van de internationale Green-wichtijd aan het einde van de negentiendeeeuw zijn wij steeds meer naar de kloktijd gaanleven en daardoor hebben wij die andere, meerpersoonlijke of innerlijke ervaring van tijd naarde achtergrond verdreven. Wij lijken niet goedmeer te beseffen dat de kloktijd, die onze levenstoch tamelijk dwingend reguleert, ooit slechtseen praktische afspraak is geweest – ‘van alle af-spraken misschien wel de meest kunstmatige’,om de schrijver W.G. Sebald te citeren.Dat eigen maaksel dat ons verregaand beïn-vloedt vraagt om diepgaand onderzoek. Is tijdiets als ‘hoop’ (Bloch) of ‘de grootste vernieuwer’(Bacon) of opent de tijd meer ‘een verhoudingtot het oneindige’ (Levinas)? In ‘Stil de tijd’neemt Joke J. Hermsen de tijd en de huidigetijdgeest kritisch onder de loep en houdt zijmet begrip van Henri Bergsons ‘tijd als duur’een pleidooi voor een langzame toekomst.

� Het Schone en VerheveneEsthetica en kunstfilosofie

27 EN 28 MAART

Docent: Jan Flameling, gastdocent: HenkOosterling

Met de expositie van zijn readymades heeftMarchel Duchamp laten zien dat de criteria‘mooi’ en ‘lelijk’ niet van toepassing hoeven tezijn op de moderne kunst. Moderne kunstwer-ken leveren commentaar, roepen op tot radicalevernieuwing, ze provoceren en kritiseren de alte gerationaliseerde wereld, of roepen op totbezinning, of zijn louter ironisch, speels en vro-lijk.

ISVW.NL

FILOSOFIE |HOTEL

Ga voor meer informatieen reserveringen naar www.isvw.nl

TARIEVEN EN TIJDENWEEKENDEN 2010

Docent: Peter Harteloh

Filosofisch consult is sinds enkele tientallenjaren terug van weggeweest. Goed onder-legde filosofen geven op individuele basisadvies bij de overwegingen die ieder wel-denkend mens heeft zowel privé, op hetwerk of in maatschappelijke kwesties. GerdAchenbach, herontdekker van de filosofischepraktijk, ziet deze ontwikkeling als een te-rugkeer van de psycho(patho)logie naar deveel breder georiënteerde filosofie waar zezich sinds 1900 uit losgemaakt heeft. Zijn

vraag was: ‘Hoe kun je problemen oplossenals je de wetten van de normale situatie nietbegrijpt?’ en hij stortte zich op het filosofischadvies bij kwesties waar iedereen tegen aan-loopt. Onder auspiciën van de Vereniging voor Fi-losofische Praktijk (VFP) en de ISVW be-licht Peter Harteloh de aard en mogelijkefunctie van een goed filosofisch consult. Gaathet om een alternatieve vorm van therapie ofom een geheel eigenstandig (filosofisch) ver-schijnsel? Wanneer zet je het in?

Verschillende voorbeelden (video’s) van filo-sofische consultatie worden onderzocht te-gen de achtergrond van een kritische lezingvan Plato’s dialoog Phaidrus en de ‘psycho-therapeutische’ beginselen die in dit werkvervat liggen, zoals het verschijnsel over-dracht, empathie en de reflectie in dialoog.

Doelgroep: psychologen met een filosofischebelangstelling, filosofen met een therapeuti-sche belangstelling en personen met be-langstelling voor praktische filosofie.

� Filosofisch consult als ambacht Voor therapeuten, adviseurs, coaches & counselors

MAANDAG 3 TOT VRIJDAG 7 MEI AANVANG 10.30 UUR, EINDE 13.30 UUR

Met medewerking van prof.dr. Frans Jacobs, prof.dr. ChristienBrinkgreve, dr. Jan Vorstenbosch en dr. Victor van den Bersselaar

Heb je thuis andere waarden dan op je werk? Met je partner, je kinde-ren en je vrienden kun je contractuele afspraken maken, maar uitein-delijk geven waarden als ‘liefde’ en ‘belangeloosheid’ de doorslag. Inde werksfeer is het precies andersom. Vriendschap en belangeloze col-legialiteit zijn zeer welkom op de werkvloer, maar in laatste instantiegeven de contractuele afspraken over prestatie en beloning de door-slag. Krijgen dezelfde waarden op het werk een andere kleur? Of zijner specifieke professionele waarden in het spel? Veel misverstandenin privé- en werksfeer zijn terug te voeren op het miskennen van ditonderscheid.En actuele ontwikkelingen maken de waardenvraag extra prangend.Het streven naar meer transparantie in de samenleving – hoe lovens-

waardig ook - heeft zijn prijs voor ieder van ons. Talloze professionalsbevinden zich zichtbaar in een spanningsveld van maatschappelijkeverwachtingen, professionele uitdagingen en persoonlijke dilemma’s.Een klein beetje filosofische reflectie maakt die verantwoordelijkheiddragelijk. Oefen een week lang met moreel beraad, nadenken over in-tegriteit, het onderscheiden van privé en professionele waarden, re-flecteren op transparantie, verantwoordelijkheid en leiderschap.Ontdek in slechts een week dat ethiek niets anders is dan de studievan veranderlijke en veranderbare gewoonten. Dat geeft concrete han-delingsperspectieven.Dankzij gevarieerde casuïstiek en best practices uit de verschillendeberoepen is deze week aanbevolen voor notarissen, ambtenaren, do-centen, apothekers, sporters, artsen, adviseurs, tandartsen, politie,brandweer. Kortom voor iedereen die Nederland draaiende houdt.

Arrangement 1: € 547,50; Arrangement 2: € 691,50

Deelname aan afzonderlijke programmaonderdelen mogelijk.

� Haute cuisine & filosofie

FILOSOFIE | INTERNATIONALE SCHOOL VOOR WIJSBEGEERTE2

FILOSOFIE | VOORJAAR 2010

Eventuele aanbevolen boeken zijn nietin de prijs inbegrepen. Een reader voorde cursus wel.

� Werkende waarden voor professionals

Een weekend start om 10.30 uurmet koffie en eindigt de volgendedag na de lunch om 13.30 uur, ten-zij anders aangegeven.

Kosten weekend

Arrangement 1 € 223,- (cursus, koffie/thee, 2x lunchbuffeten diner)Arrangement 2 € 263,- (arrangement 1 + overnachting en ontbijtbuffet)

27 EN 28 MAART

Eten en Weten: Smaak voorwaardenVRIJDAG 26 MAART 17.30 - 22.00 UUR

Erst das Fressen, dann die Moral? Vandaagniet! Voorafgaand aan ieder verfijnd ge-recht van Gijs Jeulink laat filosoof/neerlan-dicus Eelke Tuinstra een kernwaarde over detong rollen. Hij bespreekt achtereenvolgensde waarden goede smaak, eerlijkheid,moed, gezondheid. Over waarden hoef jeniet te twisten.

Kosten: € 49,00

Eten en Weten: Het tafelge-sprek als kunstVRIJDAG 14 MEI 17.30 - 22.00 UUR

Immanuel Kant had heel specifieke ideeënover hoe een goed tafelgesprek hoorde teverlopen. De Griekse filosofen schovengraag aan bij een uitgebreid etentje. Fou-cault grijpt voor zijn levenskunst terug opde Romeinse stiltediners. Een diner gelar-deerd met beroemde tafelgesprekken uitde literatuur.

Kosten: € 49,00

Homo sapiens biologisch gesprokenwel gebouwd is op het moderne le-ven in grote steden. Dat is niet nice toknow, maar need to know kennis vooriedere generatie die zichzelf wil civili-seren en humaniseren. Met Bert Kei-zer en Johan den Boer (16 tot 20augustus: Vurige gedachten of vu-rende neuronen?) zou Goethe zichafvragen of de mensheid niet een gi-ant leap kan maken door de gesprek-ken over ‘geest’ en ‘ziel’ pas te voerenna een aandachtige blik op de MRI-scan. Onze hersens kunnen zichzelfaan het werk zien these days, duize-lingwekkend fascinerend en enigs-zins verontrustend tegelijk. Zijn wijverantwoordelijk voor de rook diedoor onze vurende neuronen wordtveroorzaakt? Dat zou je toch hopenals je iets van je leven wilt maken?Goethe (1749-1832) heeft van hetwerk van Darwin (1809-1882) nogniets meegekregen, maar hij zou hetnu allemaal willen weten. Het komter voor mensen altijd op aan om deeigen bewegingsruimte niet te over-schatten, maar de beperking ookniet te overdrijven. ‘De natuur heeftons een schaakbord gegeven, waarwe nooit vanaf zullen komen. Zijheeft ook de schaakstukken gebeeld-houwd, die de geheimen van hunvermogens, bewegingsmogelijkhe-den en waarde langzamerhand prijs-geven. Maar daarmee kunnen wij dezetten doen, waarmee wij hopen tewinnen winst te behalen. Iedereenspeelt het spel op eigen manier enlaat zich daarbij de wet niet voor-schrijven.’ Volgens Goethe was we-tenschap, met name de biologie, eennoodzakelijke, maar niet voldoendevoorwaarde om te voorspellen watmensen zullen doen. Bert Keizer: Debovenkamer is door de natuur heelfunctioneel ingericht, maar hij wordtonverklaarbaar bewoond.

ISVW.NL

FILOSOFIE |HOTEL

advertentie

WEES MENSCH

FILOSOFIE | INTERNATIONALE SCHOOL VOOR WIJSBEGEERTE 3

De selecte vriendenkring van Spinozabestaat nog steeds, is aanzienlijk gro-ter geworden en reeds lang verenigdin Vereniging Het Spinozahuis. Hethuisje in Rijnsburg bestaat ook nogsteeds en wordt op dit ogenblik ge-restaureerd dankzij de inspanningenvan velen, maar met name Theo vander Werf, de nimmer aflatende secre-taris van de vereniging.

Het inspirerende proces van hoor- enwederhoor over Spinoza’s filosofie ligttijdens de verbouwing niet stil envindt deze zomer plaats op de Inter-nationale School voor Wijsbegeertevan 26-30 juli 2010 (zie p.4). Daarmeewordt de oude traditie van Spinoza’sbuitenleven hervat. De ISVW is feitelijkal Spinoza’s tweede huis sinds 1916.

Joke Hermsenwijst de weg te-rug naar de wer-kelijke tijd. ‘In Stilde tijd ligt destelling verbor-gen dat wijsinds de invoe-ring van de in-ternationale Greenwichtijd aan heteinde van de negentiende eeuwsteeds meer naar de kloktijd zijngaan leven en daardoor die andere,meer persoonlijke of innerlijke erva-ring van tijd naar de achtergrondhebben verdreven. Wij lijken nietgoed meer te beseffen dat de klok-tijd, die onze levens toch tamelijkdwingend reguleert, ooit slechts eenpraktische afspraak is geweest – ‘vanalle afspraken misschien wel demeest kunstmatige’, om de schrijverW.G. Sebald te citeren. We moeten opvakantie letterlijk uit de wereld en dedaarbij behorende kloktijd breken,om nog te kunnen ervaren wat tijdwerkelijk is; of liever gezegd, om nogte kunnen ervaren hoe we ook zelf

tijd zijn.’ Inzicht in de vervreemdendewerking van de klokketijd. (13 en 14 maart: Van wie is de tijd?)

Connie Palmen vergelijkt de statusvan literatuur en filosofie: ‘Wat je nietkent zie je niet. Wat je ziet is beïn-vloed door fictie. Waarheden zijn fic-tie, producten van onze verbeelding.’Is deze relativering van ‘objectievekennis’ een zegen voor de literatuuren een ramp voor de filosofie?Geenszins. ‘Het vermogen de zin vanhet leven teverzinnen, be-schouw ik alsde schoonsteen ontroerend-ste kunst vanmensen.’ Alleoriginaliteit inhet eigen levenis verbondenmet de moed en het vermogen om -op enige afstand van het gemeen-zame - persoonlijke ontdekkingen tedoen (12 juni: Het geluk van de een-zaamheid).

Spinoza (1634-1677) heeft altijdmet bescheiden middelen moetenrondkomen. Zijn werken zijn, meteen enkele uitzondering, niet bijzijn leven uitgegeven.

Om zijn tijdgenoten, die overwegendniet van zijn radicale Verlichtings-ideeën gediend waren, toch eenscherpere blik te bezorgen en vanhun bijziendheid af te helpen, beoe-fende hij het ambacht lenzenslijper.Een select gezelschap vrienden, Adri-aan Koerbagh, Jan Rieuwertz en Lode-wijk Meijer bijvoorbeeld, brachtendestijds zijn manuscripten in omloopen zorgden dat hoor en wederhoorover Spinoza’s filosofie op gang kwam.Chirurgijn Herman Hooman ver-leende Spinoza onderdak in wat nu‘Het Spinozahuis’ wordt genoemd.

VROUWEN AAN DE TOP‘Van wat ze begrijpen willen zeniets weten,’ zei Goethe over degretige, maar onbezonnen den-kers in zijn tijd. Hijzelf verwierfalle wetenschappelijke kennis diehij te pakken kon krijgen alvorensover existentiële vragen over rich-ting en doel van het universum tespreken.

De ISVW start deze zomer met eenserie filosofische programma’s dievertrekken vanuit scientific literacy inde meest revolutionaire wetenschapvan dit moment: de biologie. Goethezou gefascineerd zijn door de stormaan nieuwe inzichten die de ge-dragsbiologie (ethologie), de mole-culaire biologie (genetica) en dehersenfysiologie op dit ogenblik op-leveren. Met Tijs Goldschmidt (2 tot6 augustus: Is homo sapiens ge-bouwd op het moderne leven?) zouhij zich een week lang afvragen of

De Vereniging Het Spinozahuis(opgericht 1897) heeft een tweeledigdoel. Het instandhouden en beherenvan het Spinozahuis in Rijnsburg alscultuurmonument en museum. Het

17e eeuwse huis wordt thansgerestaureerd. Steun de restauratie:girorekening 404848 Vereniging HetSpinozahuis. Heropening in de loop

van dit jaar. Daarnaast stimuleren vande studie van Spinoza, o.a. door het

organiseren van studiebijeenkomsten. www.spinozahuis.nl

Filosofie & Biologie

Evolutie met Tijs Goldschmidt,neurofilosofie met Bert Keizer

Spinoza’s tweede huis

Christien Brinkgreve toont de wegterug van Palmens creatieve een-zaamheid en Hermsens tijdloosheidnaar hetop-nieuwaan-gaanvan detijdge-bondenarrangementen met concrete ande-ren. Zij ontwikkelde een sociologievan het zelf in De ogen van de anderen belicht op 12/13 juni de enormerol die anderen spelen bij het totstand komen van onze allerintiemstezelfkennis. ‘Veel ideeën over het zelfgaan uit van een soort kern of pit diete vinden is als je laag na laag afpelt.Dan zou je op het echte zelf stuiten[..]. Maar je ziet jezelf uitsluitend doorde ogen van de ander, die fungerenals een spiegel waarin je jezelf kuntontwaren.’Door anderen leer je lang-zaam zien wat die anderen allang za-gen: jezelf. Die ingewikkelde omwegover de ander maakt de duizeling-wekkende complexiteit van het zelfzichtbaar, maar voert uiteindelijk weldegelijk tot een voorwaardelijk, maarkrachtig idee van authenticiteit.(12 en 13 juni: De ogen van de ander).

Sinds halverwege de twintigste eeuw is de filosofie definitief niet meeralleen een zaak van dode witte mannen. Hannah Arendt, Iris Murdochen Simone de Beauvoir droegen bij aan de eerste feminiserende golf.Martha Nussbaum, Judith Butler en Luce Irigaray zorgen as we speakvoor consolidering. En Connie Palmen, Joke Hermsen en ChristienBrinkgreve feminiseren deze zomer de ISVW voor eens en voor altijd.

Chefkok twist over smaak ‘Geluk is alleen te bereiken in gezamenlijke projecten,’ meende filosoof François deChateaubriand en om nooit meer alleen te hoeven zijn, lokte hij dagelijks tafelgenotenmet biefstukjes van 200 gram en 3 cm dik die zijn naam zouden dragen. Gijs Jeulink(chefkok ISVW) bewandelt de omgekeerde weg. Zijn gevarieerde keuken lokt jaarlijks alhonderden disgenoten, maar Jeulink meent dat de smaak voor het goede leven zich pasontwikkelt als je er hardop over nadenkt, desnoods met volle mond. Een paar keer per jaarvoegt hij - onder de noemer Eten & Weten - een filosofisch gesprek toe aan een toch alprachtig diner. Homo gastronomicus Jeulink maakt lichtverteerbare gerechten van pittigeonderwerpen als Wat is de zin van het leven?, Wat is de mens? en Wat is niets?

FOTO: SIJMEN HENDRIKS

FOTO: RON ZWAGEM

AKER

FOTO: ELSBETH TIJSSEN

� ‘Experience in Philosophical Practice’10th International Conference on Philosophical PracticeAUGUST 11 - 14 2010

The Dutch Association for Philosophical Practice (VFP) is proud to organize the 10thInternational Conference on Philosophical Practice. The aim of the conference is todeepen and improve our practice by sharing and discussing our experiences in phi-losophical practice.

We will not just to talk about philosophical practice, but will make the 10th ICPP ahappening of philosophical practice itself in which we will learn from each other’spractices.

Practices will be shown and discussed in workshops and seminars centered aroundthree main areas:Experience in philosophical counseling (‘Beratung’): this refers to the most com-mon way philosophical practice is understood, as counseling with individual clientsor small groups working on major life questions.Philosophical practice in the public, institutional and business spheres: this re-fers to the growing field of philosophizing in political and governmental institutions,business environments, and civil communities working on questions of justice, eman-cipation, quality of life etc.Philosophical practice in education: this refers to philosophical practice in schools,educational institutions working on moral, vocational, professional and intellectualeducation.

In these three area’s we wish to address three kinds of questions:• Experiences in philosophical practices. What kind of experiences are brought into

your practice by the clients? What happens in the interaction between the clientsand you, the practitioner?

• Experience oriented working. What kind of experience do you, as a practitioner, wantto create in your practice? And how do you work to realize this?

• Reflection on experiences in philosophical practices. How can ‘experience’, in the con-text of philosophical practice, be considered ‘philosophical’? How do you justify yourpractice for the outcome of your interventions?

During the conference, the Dutch association VFP aims to initiate international coo-peration on securing high level education of philosophical practitioners and certifi-cation of courses in this field.

For more information, www.icpp10.org or [email protected]

overgelaten, gaan we ook bij onszelf te rade.Aan de hand van dagelijkse schrijfopdrachtenrond de vraag ‘wie ben ik’ en de tegenstellin-gen in onszelf proberen we nader tot onszelfte komen.

� Zomerwandelingendoor stad en landMAANDAG 19 TOT VRIJDAG 23 JULI

Docenten: Ann Meskens en Peter Harteloh

Aristoteles – arts, bioloog en filosoof –wandelde bij het denken. Rousseau, Kanten Nietzsche volgden het goede voorbeelden zij wandelden. De natuurlijke cadans vande wandelbeweging stimuleert denkactivi-teit, de zintuigen en de verbeeldingskrachttegelijkertijd. Daarom biedt wandelen de -voor reflectie - ideale combinatie van con-centratie en ontspanning. 15 km wandelenper dag is even effectief als een dag medi-teren.

Ann Meskens en Peter Harteloh nemen umee op mijmerende dwaaltochten in denatuur, precies zoals Rousseau en Nietzscheze beschreven hebben. En in contrast daar-mee voert de stadswandeling tot bombar-dementen van indrukken die om ordeningroepen en tot reflectie over beweging enhet denken zelf, zoals je die vindt bij stads-wandelaars als Baudelaire, Benjamin enTati.

� Spinoza Voor en tegendoor de eeuwen heen

MAANDAG 26 TOT VRIJDAG 30 JULI

Docenten: o.a. prof.dr. Wiep van Bunge,dr. Henri Krop en dr. David Wertheim

De filosofie van Spinoza is door de eeuwenheen op heel verschillende manieren uitge-legd, en steeds gaf zijn werk aanleiding totgrote verschillen van inzicht en tot felle po-lemieken tussen bewonderaars en critici.

In deze cursus worden de belangrijkste pe-riodes en personages in de receptie van Spi-noza behandeld. Aan bod komen onder an-deren de vroege Nederlandse volgelingen énhun tegenstanders in de 17e eeuw en inhet begin van de 18e eeuw, waaronder Adri-aen Koerbagh, Johannes Bredenburg enChristophorus Wittichius. Ook de Duitse'Pantheismusstreit' in de tweede helft vande 18e eeuw, waarin Gotthold Ephraim Les-sing, Moses Mendelssohn en Friedrich Hein-rich Jacobi zich mengden, wordt belicht. Aanhet einde van de 19e eeuw beleefde hetspinozisme een bloeiperiode in Nederland,die ook sporen naliet in de literatuur zoals bijde Tachtigers.

Voor wat betreft Frankrijk komt zowel het18e eeuwse materialisme van onder andereDenis Diderot en Julien Offroy de la Mettrieaan bod als de Franse receptie in de tweedehelft van de 20ste eeuw bij Louis Althusser,Gilles Deleuze en Alexandre Matheron. Totslot wordt aandacht besteed aan de joodsereceptie aan het begin van de 20ste eeuw.

Leden Vereniging Het Spinozahuis: Arrangement 2: € 650,-

� Concreet denken: Hegel voor beginners


Docent: René van Delft

Niet de ontwikkelde, maar juist de onont-wikkelde mens denkt abstract, zegt Hegel,met als verbijsterende conclusie dat zijn fi-losofie – die als uiterst moeilijk en abstract

bekend staat– uw denken meer ter zakekan maken. Daar kan iets inzitten. Vergeetbijvoorbeeld niet dat een alledaagse ver-gissing een enorme graad van abstractiebezit: dat gaat nou werkelijk nergens over.

Filosoof/romancier René van Delft nodigt uuit om u een week lang diepgaand in He-gels standpunt te verplaatsen en allerleionbewuste abstracties te concretiseren. Umaakt kennis met de theorie en praktijkvan concreet denken, hoe paradoxaal datook klinkt. U maakt kennis met het denkenover wat een ‘essentie’ is bij Plato, Aristote-les en natuurlijk Hegel. Vervolgens oefent uin het blootleggen van de essentie met eenalgemeen thema - in dit geval: geluk - eneen specifiek thema van uw keuze. U krijgtzonder meer een andere kijk op wat we-zenlijk is aan de dingen die voor u hetmeest existentieel zijn.

Bij inschrijving sturen wij u de essentiëleroman Het wezen moet verschijnen (Renévan Delft, Meulenhoff 2009) toe om in destemming te komen. Meerkosten boek € 12,-.

� Tussen behoefte & ver-langen Inleiding in de filo-sofie en het joodse denkenvan Emmanuel Levinas


Docenten: Jan Keij en Peter Heij

In onze behoeften zijn we egoïstisch, onzeverlangens sluiten de ander in. De ogen-schijnlijk ontoegankelijke geschriften vanLevinas herbergen de meest subtiele ge-dachten van de filosofie uit de 20ste eeuw.Die gedachten hebben niet betrekking opvrijblijvende abstracties, maar op het con-crete existeren. Ze bieden een grondige ana-lyse van de wereld en een goudmijn aangedachten waarmee ieders persoonlijke be-staan opnieuw kan worden ingericht.

In de zomerweek ‘tussen behoefte en ver-langen’ legt Jan Keij het ‘wilde denken’ vanLevinas in een strak geordende systema-tiek bloot. Peter Heij belicht de cruciale ken-merken van Levinas als joods denker. Er isook veel aandacht voor tekstlezing.

Voor iedereen die kennis wil maken met ditdenken, maar ook voor iedereen die er meeworstelt of die haar of zijn kennis over Levi-nas wil ophalen, is deze week heel geschikt. In het tijdsbestek van een week kun je ver-anderen door de filosofie van de Ander.

� Filosofische tempera-menten: Wat voor typedenker bent u? Voor be-ginners en gevorderden

MAANDAG 2 TOT VRIJDAG 6 AUGUSTUS

In samenwerking met Filosofie Magazine. Docenten: Daan Roovers,René Gude, Florentijn van Rootselaaren Leon Heuts

Een filosofie is niets anders dan een manierom in het leven te staan. Bent u in het da-gelijks leven een kalme toeschouwer ofmeer een bevlogen veranderaar? In elk vandie gevallen heeft u vermoedelijk een na-venante schare vrienden in de filosofie.

� Van Oostzee tot Zwarte Zee

MAANDAG 12- VRIJDAG 16 JULI

Begeleiding: Albert van der Schoot, Gerard van der Leeuw, Eelke Tuinstra

Oost-Europese muziek uit Polen,Tsjechië,Slowakije, Hongarije, Roemenië en Serviëdit jaar in de succesvolle reeks muziekwe-ken. Van de kust van de Oostzee over deKarpaten en de poesta’s naar de Donau ende Zwarte Zee. Muziek van weemoed, op-stand en verlangen naar euforie en natio-nalisme.

Muziek van Haydn, Liszt, Dvorák; van Bar-tók, Kurtág, Ligeti, Janác̆ek, maar ook vanonbekende componisten die zo de moeitewaard blijken. Daarbij is het Chopin jaar endus mag in de zomerweek deze klavierreusen componist niet ontbreken. Muziek om-lijst door gedegen cultuurhistorische enmusicologische inleidingen en met, zoalsaltijd, speciale aandacht voor de vrouwe-lijke componisten uit Oost-Europa.

� Ken UzelveMAANDAG 19 TOT VRIJDAG 23 JULI

Docenten: prof. dr. Christien Brinkgreveen Eelke Tuinstra

‘Ken Uzelve’. Socrates beschouwde het alsde belangrijkste aansporing die hij tijdenszijn leven had ontvangen. Deze filosofischeopdracht mag eeuwenoud zijn, maar zelf-kennis is in deze tijd, waarin we meer mo-gelijkheden hebben dan ooit, ook geenoverbodige luxe. Het behoort tot de nood-zakelijke uitrusting om zich goed te kunnenredden. Want hoe valt er goed te kiezenzonder inzicht in onze eigen vermogens enonvermogens, in onze passies en drijfveren?Voor wie wil leven naar de idealen van zelf-bepaling, ontplooiing en eigen verant-woordelijkheid, moet kennis van zichzelfhet uitgangspunt zijn.

De vraag ‘wie ben ik’ wordt in deze week optwee verschillende manieren behandeld. Doorsociologische en literaire inzichten op ons inte laten werken en te bespreken komen ver-schillende perspectieven op het zelf aan bod.Maar omdat de beantwoording van de vraag‘wie ben ik?’ niet aan anderen kan worden

FILOSOFIE ZOMERWEKEN | 2010ISVW.NL

FILOSOFIE |HOTEL


� Unique Summer School René GirardJULY 12 - 24 2010

The first Summer School Mimetic Theory will be held in Leusden, The Netherlands. The course will give a systematic introduction to Mimetic Theory as developed byRené Girard and his students, and aims at offering participants a new insight intothe relationship between culture, violence and religion.

The Summer School will be taught in English and aims at:- top undergraduates who have just or almost finalized their Bachelor study - graduate students- PhD students

The number of participants is 25 max.

There is a limited possibility for ISVW participants interested in the work of Girardto participate. For more information about the course and the course fee see thelink to the conference on the ISVW site.

If you are interested in participating please contact Therese Onderdenwijngaard:[email protected].

Ga voor meer informatie en reserveringen naar www.isvw.nl of bel 033 4650700

DEVERTRAAGDE

TIJD(verzend) antiquariaat

Woestijgerweg 523817 SL Amersfoort

Telefoon: 033 461 77 16

E-mail: [email protected]

Eigenaar:Peter Jansen

Specialisaties: • Filosofie

• Literatuur • Rusland

Boekenzoekdienst: Laat mij weten (mail, telefoon)

welk boek u zoekt!

Marx had echt een ander temperament danGadamer, Sloterdijk is een volslagen anderefiguur dan Martha Nussbaum. Het resultaatvan de filosofie kan min of meer objectiefzijn, maar de vertrekpunten zijn dat nooit.Dan zouden we niet eens aan filosofie hoe-ven te beginnen. De hamvraag is toch juist:Hoe komen de meest uiteenlopende figu-ren met elkaar tot overeenstemming?

Het is heel vruchtbaar om een overzicht vanworldviews, filosofische temperamenten tehebben. Deze zomerweek komen er tenminste drie aan de orde. Peter SloterdijksPhilosofische Temperamente (Diederichs2010). Simone de Beauvoirs manieren omte kwader trouw (lees: niet existentialis-tisch te zijn: te serieus, te avontuurlijk, tegepassioneerd, te veel een estheet of juisteen nihilist. En Eduard Sprangers typologievan levensvormen: de theoretische mens,de economische, de esthetische, de sociale,de religieuze en de machtsmens. Je kuntmaar beter weten wat je bent, dan heb jehet makkelijker met anderen.

Deze zomerweek is bedoeld voor beginnersen gevorderden.

� Levenskunst: vrijheiden de kunst van hetkiezen


Docent: Dries Boele

Levenskunst is ondenkbaar zonder vrijheid.Maar om wat voor vrijheid gaat het dan? Enhoe ziet een vrij leven eruit? Onze cultuurbiedt ruimte voor een eigen levensinvul-ling. Het komt aan op de juiste keuzes. Inde praktijk kan kiezen een probleem zijn.

advertentie

stress, het huwelijk, xenofobie, moraal, re-laties, hulpvaardigheid, agressie, het belangvan grootmoeders, religie, vrije keuze,kortom op de meest essentiële onderdelenvan onze identiteit. Evolutionaire psycholo-gie is een fascinerende benadering die psy-chologische vraagstukken waar we aleeuwen mee tobben lijkt te verklaren. Hetkan soms de aandacht verleggen van ‘per-soonlijk falen’ maar het menselijk, al temenselijke.

Dat is al een verademing, maar wellichtbrengt deze combinatie van evolutionischebiologie, paleoantropologie en psychologieons tot fundamentele verbouwing van onswereld- en zelfbeeld.

� Vurige gedachten of vurende neuronen?


(Neuro)filosofische excursies met BertKeizer, Jan Flameling en Johan den Boer

Wij leven in een tijd van fitness-studio’s,plastische chirurgie en reclamespotjes voorcosmetica en fancy mode. De uiterlijke li-chamelijkheid lijkt ons nader aan het hartte liggen dan onze ‘vergeestelijking’. En te-gelijkertijd is het in de revolutionaire neu-rowetenschap een ware hype om onzegeest op te vatten als onze ‘innerlijke licha-melijkheid’. Het lichaam als vertrekpuntvoor leven en welzijn? Dat is zeldzaam in degeschiedenis van de filosofie.

Eeuwenlang maakte ‘de ziel’ het mogelijkom de waarheid te schouwen, voortreffelijkvan karakter te worden en ja, onsterfelijk tezijn. Eeuwenlang stelde ‘de geest’ ons instaat onszelf op te vatten als vrij, redelijk enverantwoordelijk voor onszelf. Raken wedat niet allemaal kwijt wanneer we af-

scheid nemen van ‘de ziel’ en ‘de geest’ enonszelf alleen maar beschouwen als een li-chaam met een hersenen zenuwstelsel?Zijn we al ‘iets’ kwijtgeraakt? Of misschiennog niet genoeg?

Jan Flameling behandelt Plato en Aristo-teles over ‘de ziel’, Descartes en Spinozaover ‘de geest’, Nietzsche en Merleau-Pontyover ‘het verstand van het lichaam’, om ten-slotte uit te komen bij Damasio en Gallese.Johan den Boer zelf bespreekt het verbandtussen neurobiologische onderzoeksresul-taten, ‘de vrije wil’ en moreel verantwoordhandelen.Speciale gast Bert Keizer, schrijver van hetveelbesproken boek Onverklaarbaar be-woond (Balans, 2010), levert zijn verdie-pende en tegelijk relativerende opvattin-gen over geest en stof, ziel en lichaam,stemming en brein, persoon en hersenen.

Onverklaarbaar bewoond van Bert Keizerwordt u bij inschrijving toegestuurd.Meerkosten €14,95.

� Kinderen van hun tijd?Autobiografieën van Augus-tinus, Rousseau, Hume, Rus-sell, Feyerabend en Simonede Beauvoir


Met Joke Hermsen, Rein Gerritsen enEelke Tuinstra

Nergens is een filosoof menselijker dan inzijn autobiografie. Iedere grote filosofie isde zelfbepaling van haar schepper en eensoort ongewilde en onopgemerkte memoi-res’, zegt Nietzsche in Jenseits von Gut undBöse. Hoe toont een filosoof zich in zijn

werken? Hoe toont hij de wereld? Hoe rea-geert hij/zij op zijn tijd? Wat is de relatietussen feit en fictie in het autobiografischeverhaal?

Wat leert de filosofische autobiografie onsover de aard en bestemming van de filoso-fie? Is iedere tijdloze filosoof toch ook eenkind van zijn tijd?

Een onderzoek naar de dynamische relatietussen filosofisch werk, levensloop en hettijdperk waarin hij of zij leefde.

� Chinese levenskunst:Het volgen van de Weg

I.s.m. Filosofie Oost-West


Docent: Michel DijkstraGastdocenten: dr. B.J. Mansvelt Beck, dr. J. Bor, dr. W.L. Chong, prof. dr. H. Kimmerle

Chinese denkers zijn meesters in de levens-kunst. Hun ideeën zijn tijdloos en nauwe-lijks aan plaats en cultuur gebonden,

waardoor moderne Europeanen zich ervolop door kunnen laten inspireren. Deze zomerweek toont de rijkdom van deChinese levenskunst aan de hand van drieverschillende filosofische tradities: Confuci-anisme, Taoïsme en Zenboeddhisme.

Confucius en zijn volgelingen nemen hunuitgangspunt in het denken over maat-schappelijke harmonie, terwijl taoïsten zo-als Lao Zi en Zhuang Zi naar de balanstussen de individuele mens en zijn (natuur-lijke) omgeving zoeken. Het vanuit Indiageïmporteerde boeddhisme heeft de be-vrijding van het individu uit het lijden alsleidend beginsel.

Maar al verschillen de vertrekpunten sterk,de drie Chinese filosofieën hebben één dinggemeen. Allemaal zoeken ze Tao of ‘de Weg’:de juiste wijze om het leven maatschappe-lijk én individueel vorm te geven.Misschien hebben de Grieken het centralewesterse begrip methodos (de weg waar-langs) via een handelsroute wel uit Chinageïmporteerd.

Want hoe positief gebruik te maken vanonze vrijheid? In hoeverre is het (persoon-lijke) leven maakbaar dan wel planbaar?Hoe vrij zijn wij om ons leven te verande-ren?

In deze cursus zullen we onderzoeken watwe van vrijheid kunnen verwachten methet oog op het `goede leven’. Vertrekpunt isde oproep van Sartre om je leven tot eenproject te maken. Hij was daarin optimis-tisch en meende dat we vergaand ons levenzelf richting zouden kunnen geven. Sartrestak de loftrompet over de menselijke vrij-heid en hij was daarin niet de enige. Grotevraag blijft: hoe te kiezen? Hoeveel ruimteis er? Waaraan kun je je oriënteren? Vooreen hedendaagse levenskunst is de kunstvan het kiezen cruciaal.

Met naast Sartre aandacht voor Kierke-gaard, Foucault, Taylor en Badiou. Thema’s: levensstadia, disciplinering, au-thenticiteit, identiteit en waarheid.Werkvormen: inleidingen, tekstbespreking,oefening voor koppeling met de eigen er-varing.

� Is homo sapiens gebouwd op het moderne leven?Evolutionaire psychologievoor overlevers


Met Bianca Janssen Groesbeek, PouwelSlurink en Tijs Goldschmidt

Mensen neigen in goede tijden naar over-gewicht omdat ze geëvolueerd zijn in eenonberekenbare omgeving waarin het ver-standig was het beschikbare voedsel met-een op te eten. Dat verklaart waarom lijnenniet eenvoudig is als je dagelijks door eengoedgevulde supermarkt loopt. Dit is eenredenering op grond van de evolutionairepsychologie, een benadering waarin allerleiwenselijke en onwenselijke eigenaardighe-den verklaard worden door te kijken naareigenschappen die ons 150.000 jaar gele-den hielpen overleven in kleine groepjes inde lome Savanne. Waar zijn we gewordenwie we zijn? Hoe is de evolutie verlopen?

En vervolgens kun je vragen: hoe adequaatzijn de eigenschappen van destijds nog inons moderne leven? Wie is er eigenlijk ge-bouwd op het leven in hectische miljoe-nensteden? Heeft Job Cohen het daarom zomoeilijk met ‘de boel bij elkaar houden’?De evolutionaire psychologie werpt licht op

ISVW.NL

FILOSOFIE |HOTEL


Eventuele aanbevolen boeken zijnniet in de prijs inbegrepen. Een reader voor de cursus wel.

Een week start op maandag om10.30 uur met koffie en eindigt vrijdag na de lunch om 13.30 uur,tenzij anders aangegeven

Kosten weekArrangement 1: Van € 602,25voor € 547,50 (cursus, koffie/thee, lunchbuffettenen diners)Arrangement 2: Van € 760,65voor € 691,50 (arrangement 1 + eigen hotelka-mer en ontbijtbuffet)

Beide arrangementen zijn inclusiefalle drankjes.

� ISVW Summerschool Filosofische Praktijk Van Socrates, via Pierre Hadot naar Gerd Achenbach

MAANDAG 30 AUGUSTUS TOT VRIJDAG 3 SEPTEMBER

U bent afgestudeerd filosoof of vergevorderd student en denkt er over om uw filo-sofische expertise te gaan benutten in een filosofische praktijk? Of u bent een er-varen psycholoog met een eigen praktijk die enige kennis heeft van filosofie en eenfilosofische aanpak verder wil verkennen voor de eigen ontwikkeling? Dan is het zinvol om met ervaren praktijkfilosofen een weeklang uw basiscompe-tenties aan te scherpen.

In de Summerschool Filosofische Praktijk krijgt u een staalkaart van de activiteitendie u in een filosofische praktijk kunt gaan beoefenen: consultatie, sokratische ge-sprekstechnieken en levenskunst. Afwisselend krijgt u theorie en achtergronden aan-gereikt en daarna gaat u vervolgens zelf aan de slag met de verschillendewerkvormen van de filosofische praktijk.Deze week is een goede introductie op de leergang praktijkfilosofie en kan dienenals oriëntatie daarop.

TARIEVEN EN TIJDENZOMERWEKEN

� De kracht van taalMAANDAG 23 TOT VRIJDAG 27 AUGUSTUS

Eelke Tuinstra, instituut Rethorica en prof. dr. Henk Procee

Presenteren aan de wereld wie je bent en wat je te vertellen hebt, is al sinds de oud-heid essentieel. Hoe zet je andere mensen aan tot handelen? Hoe overtuig je ze vanjouw visie, inzichten, wensen?Een onderdeel dat daarbij hoort en meestal over het hoofd gezien wordt, is hoe be-oordeel en waardeer ik presentaties? En in het kielzog daarvan: doet de waarheidvan een presentatie ertoe? Of heiligt het doel de middelen? Hoe kun je jezelf wape-nen tegen de toepassing van trucs uit de psychologie?De oude Grieken en Romeinen waren al meesters in het toepassen van retorischemiddelen.Die lijken ook in het huidige tijdperk met nieuwe technologische middelen actueel.Aan de hand van eigen te maken of te vervolmaken presentaties wordt een weeklang gewerkt aan de versterking van de overtuigingskracht. Waarbij de theoretischeverdieping uitgebreid aan bod komt.

Confucius over lifelonglearning• Op mijn vijftiende begon ik

te studeren• Met dertig jaar kreeg ik vaste

grond onder de voeten• Op mijn veertigste verdwenen

mijn twijfelingen• Met vijftig jaar begreep ik

mijn plaats in de wereld• Vanaf zestig jaar verliep het

opnemen van de waarheid zonder inspanning

• Met zeventig jaar kon ik mijn ingevingen volgen zonder angst voor beschaming

advertentie

Vergroot jedenkkapitaalvoor weinig

Prijzen van alle zomerweken in2010 – 10%

En de drankjes zijn van het huis!

Lees het tarieven-overzicht.

ISVW.NL

FILOSOFIE |HOTEL

BASISOPLEIDINGEN FILOSOFIEBASISOPLEIDING

GESCHIEDENIS VAN DE FILOSOFIE

De basisopleiding Geschiedenis stelt u in staatuw eigen denkstijl te situeren en die van ande-ren beter aan te voelen. In ieder geval zult umet Tina Turner kunnen zeggen: ‘I ain’t no his-torian, but I learnt my lesson from the past.’

De geschiedenis van de filosofie begint150.000 jaar geleden als de homo sapiensop het wereldtoneel verschijnt: vanaf datogenblik is er een wezen dat alles beter wilweten. De mens is een nieuwsgierig dier datzich een idee van de wereld vormt en daar-mee probeert zijn slechte gewoontes te ver-vangen via beter inzicht.

De geschiedenis van de filosofie is een overzichtvan de theoretische en praktische successen(en missers) van een vastberaden diersoort diede hoop om wijs te worden na 150 eeuwen- met veel aandacht voor de laatste 25 - nogniet heeft opgegeven.

De ISVW Basisopleiding Geschiedenis biedtoverzicht van denkstijlen die ontwikkeld zijn inhet historische project waaraan wij ons dooronze afkomst niet kunnen onttrekken. De op-leiding toont het Waarom & Waartoe van debelangrijkste filosofische scholen en de motie-ven van de grootste denkers.

De nadruk ligt op de Westerse filosofie met eenenkele reis van Thales van Milete - via Ockham,Descartes en Nussbaum - tot aan voorlopigeindstation Sloterdijk. Daarna is het aan u omandere richtingen in te slaan of terug te kerennaar waar u ooit begon. Ideaal, zowel voormensen die continuïteit nastreven, als voor de-genen die met de geschiedenis willen breken.

WEGEN NAAR WIJSHEIDEr zijn verschillende manieren omwijzer te worden. Het Spartaansetrainingsprogramma is de hardemethode gebaseerd op vallen enopstaan. Je stort je vol goedebedoelingen in het maatschappe-lijk verkeer en ondervindt met watschade en schande 'vanzelf' watwel en niet werkt.

De Atheense methode berust opreflectie en contemplatie. Sommigekwesties kun je in abstractooplossen, zodat je je in concretoeen paar stommiteiten kunt

besparen. De Atheense school is bewerkelijker, maar die tijd win je terugdoor minder te tobben. Voor de Atheense methode kunt u terecht bij deISVW.

ISVW-Basisopleidingen Filosofie maken u bewust van uw eigen aandeel inde complexiteit van de ‘wereld’ en geven bouwstenen voor een adequaterwereldbeeld. Gegarandeerd komt u daarmee minder in aanvaring met dedingen, u wordt beter in veelbelovende ontmoetingen en in het vermijdenvan wanhoop of wrok bij het opgeven van vruchteloze projecten.

Hoofddocent René Gude krijgt medewerking vande hoogleraren: Frans de Haas (Oudheid), Arjo van der Jagt (Mid-deleeuwen), Wiep van Bunge (17e en 18e eeuw),Frans Jacobs (19e eeuw) en Machiel Karskens (20een 21e eeuw) en als speciale gast mevrouw Daan Roovers.

� Filosofie in de OudheidWare woorden en eervolle daden

2 EN 3 OKTOBER 2010

Docent: René Gude, gastdocent: prof. dr.Frans de Haas

In Turkije en Griekenland ontwikkelde de filo-sofie zich tot alledaagse scholing. Deelnameaan het openbare leven in de polis vereiste ken-nis van zaken (fysica), een behoorlijke uitdruk-kingsvaardigheid (logica) en besef vanwaarden en normen (ethica).

� Middeleeuwen en RenaissanceGeloof en Rede

18 EN 19 DECEMBER 2010

Docent: René Gude, gastdocent: prof. dr. Arjo Vanderjagt

Filosofiebeoefening stamt uit de overlegcultuurin een stad (polis). Wereldrijken aan het eindvan de Oudheid waren te groot voor breedoverleg. Religie bewees zich als de betere ma-nier om de boel bij elkaar te houden. Romewerd Rooms Katholiek en de filosofie maaktezich dienstbaar aan het evangelie.

� Filosofie in de 17e en 18e eeuwModerniteit en verlichting

26 EN 27 FEBRUARI 2011

Docent: René Gude, gastdocent: prof. dr. Wiep van Bunge

De burgerlijke filosofie nam ontslag als dienst-bode van de feodale theologie. Godsdienst-

twisten moe, begon men openlijk religieuzedogma’s met voeten te treden. Het succesvollemoderne mensen wereldbeeld uit de natuur-filosofie draaide de zaken om: middeleeuwsetheologische bolwerken werden moderne we-tenschappelijke universiteiten met de theolo-gische faculteit naast vele andere.

� Filosofie in de 19e eeuwVooruitgang en tegengeluiden

16 EN 17 APRIL 2011

Docent: René Gude, gastdocent: prof. dr. Frans Jacobs

Het begin van de negentiende eeuw blaakt vanfris positivisme en zelfontplooiingskansen vooreen ‘nieuwe mens’. De fysieke wereld wordt ge-dresseerd door natuurwetenschap en techniek,de sociale wereld moet volgen onder toezichtvan sociale mechanica en historisch materia-lisme. Maar de werkelijkheid is weerbarstig engaandeweg komen er barsten in de industriëleen maatschappelijke vooruitgang.

� Filosofie in de 20ste en 21steeeuw | De grote verhalen bleken nietgroot genoeg

28 EN 29 MEI 2011

Docent: René Gude, gastdocent: prof. dr. Machiel Karskens

De wetenschappelijke filosofie floreert kortetijd, maar zij ontwikkelt zich zo sceptisch, ana-lytisch, deconstructief, structuralistisch en ei-genlijk steriel dat zij zichzelf uit de markt prijst.In de tachtiger jaren ontstaat de tegenbewe-ging tegen de al te formalistische en sceptischenaoorlogse filosofie.

De cursussen zijn ook apart te volgen.

Speciaal voor de deelnemers aan de Basisop-leiding is er zondagmiddag studiebegeleiding.

� ExamenExamendag en uitreiking certificaat op 25 juni2011

Programma Geschiedenis van de Filosofie

In een samenleving die razendsnel verandert, is het nietaltijd eenvoudig om stil te staan bij de belangrijke vragenvan het leven. Waarom doe ik dit werk? Hoe zit het metliefde en vriendschap? Wat is vrijheid? Filosofie Magazinebiedt een eerlijke en overzichtelijke kijk op deze vragen,zonder u een perfecte wereld voor te schotelen. Verrassenden inspirerend, maar nooit gratuit. Omdat het leven tekostbaar is om er niet bij stil te staan. Met in april demaand van de filosofie in het teken van Vrijheid!

JA, IK ONTVANG EEN GRATIS NUMMER VAN FILOSOFIE MAGAZINE!

Naam Voorletter(s) m/v

Adres

Postcode Plaats

Geboortedatum Telefoonnummer

Email

U ontvangt dit gratis nummer zonder verdere verplichtingen en alleen als u de laatste zes maanden geen gratis editieheeft ontvangen, u in Nederland of Belgie woont en zolang de voorraad strekt. Deze actie is geldig tot 31 december 2010.

Stuur de ingevulde bon in een envelop zonder postzegel naar: Filosofie Magazine, Antwoordnummer 40305, 3040 VB Rotterdam

2VCP1002IS

advertentie

�


Basisopleiding uitproberen?Boek één van de weekendenapart. Ga naar www.isvw.nl

Enkele reacties van deelnemers:

� ‘Uitstekende koppeling theorie aan praktijk’� ‘Prettig stimulerende sfeer’� ‘Goede interactie tussen cursisten en docenten’� ‘Kapstok ontwikkeld om verder te denken’

ISVW.NL

FILOSOFIE |HOTEL

De vragen naar het Ware, het Goede, hetSchone, het Rechtvaardige en het Mense-lijke zijn geen ‘filosofische’ problemen. Zogemakkelijk komen we er niet van af. Hetzijn concrete, alledaagse kwesties bij het le-ven in een veranderlijke wereld. Het zijn deconstante kwesties waarop van iedere ge-neratie een passend antwoord wordt ver-wacht. Filosofie is verantwoording, hetgeven van een adequaat antwoord op dezinnige vragen.

Filosofie is niet moeilijk, het is een kwestie vaniets langere adem. De wereld is gewoon erggroot om in één keer te bevatten. Een be-proefde strategie is het opdelen van het we-reldraadsel in vijf grote vraagstukken. Demassieve wereldbeschouwing wordt onder la-boratoriumcondities uit elkaar genomen.

De specialistische filosofische wetenschappenzijn: • Kennistheorie simulatieruimte voor het ver-

standige dier• Ethiek werkplaats voor het welwillende dier• Politieke filosofie oratorium voor het recht-

vaardige dier• Esthetica verbeeldingsruimte voor het kunst-

minnende dier• Antropologie work out voor het menswor-

dende dier

De indeling in deelgebieden is klassiek filoso-fisch en wordt op alle faculteiten wijsbegeertein een of andere vorm gehanteerd. Het gaat om

afzonderlijke filosofische trainingsprogramma’sdie de kwaliteit van het wereldbeeld als geheelaanzienlijk kunnen verbeteren. Zoals Kant alopmerkte monden alle grote vragen - naar watwij kunnen weten, mogen hopen en kunnendoen - uiteindelijk uit in de overkoepelendevraag: Wat is de mens? Waar staat de soort nuen waar moet het heen?

Methodos is Grieks voor ‘de weg waarlangs’,het is de Westerse term voor wat de Chine-zen Tao noemen. Omdat de weg die wijgaan pal voor onze neus ligt besteden wij erdoorgaans weinig aandacht aan, spijtig,want daarom merk je meestal pas laat dater altijd ‘methode in onze gekte’ zit. De wegdie ieder van ons al gaat is geplaveid metplannen en ideeën die vaak onvoldoendegeëxpliciteerd zijn. Deelname aan de ISVWBasisopleiding Kritische Methode impli-ceert het voornemen het daar niet bij te la-ten.

Ieder mens ontwikkelt geleidelijk een per-spectief op de wereld om de betere kansen tezoeken en risico’s te vermijden. En vrijwel ie-dereen komt op een punt in het leven waaropde twijfel toeslaat, niet aan wat de wereld voorons in petto heeft, maar aan het eigen oordeelover de wereld. Is alles wat ik hoop en vreesniet één groot complex van vergissingen? Bij deonzekerheid over de wereld voegt zich de twij-fel aan onze voorstelling van zaken. Zo begintfilosofie - de wens om het beter te weten - alszelfkritiek en meestal in mineur. Het moet tochmogelijk zijn ons beeld van de wereld te ver-beteren en langs die weg beter te worden inhet leven zelf?

Er zijn belangrijke stromingen met een nega-tief antwoord. Nee, zegt de dogmaticus, we zul-len ’t met de oude middelen moeten doen,twijfel is hoogmoed. Nee, antwoordt ook descepticus, je had gelijk toen je ging twijfelen,maar nu gaat het nooit meer over, de gelukza-lige eenvoud uit je jeugd komt nooit meer te-rug. Maar interessante filosofie is niet dogmatischen niet sceptisch. Er is veel subtiele levensge-ografie in de mainstream westerse filosofie:

Descartes spreekt in zijn Discours de la me-thode over ‘het vinden van een veilige weg inhet leven’ als het voornaamste doel van de filo-sofie, Kant noemt zijn Kritik der reinen Vernunfteen Traktat von der Methode en Peter Sloterdijkweet sinds zijn Kritik der cynischen Vernunftzeker dat het interessanter is om uit de hel opte klimmen, dan er in af te dalen. De kritischemethode beschrijft de condities waaronder jedogma’s kunt loslaten, zonder in permanentescepsis te vervallen. Ofwel: je leert jezelf hoe jeefficiënt kunt piekeren, zonder in tobben tevervallen. Niet alleen Descartes, Kant en Sloter-dijk, maar ook Plato, Aristoteles, Hegel, Scho-penhauer, Wittgenstein, Cioran en alle anderefilosofen beoefenden op eigen wijze de kriti-sche methode. De ISVW Basisopleiding Kriti-sche Methode vestigt de aandacht op eenkleurrijke veelheid aan filosofieën, die zo fees-telijk en tegelijk bruikbaar is, omdat wij alle-maal dezelfde weg gaan.

BASISOPLEIDING FILOSOFIE

KRITISCHE METHODE Een complete basis-opleiding filosofie omvat:

• 5 zondagmiddagen leesinstructie• 5 weekendcursussen• koffie/thee, lunchbuffetten, diners

(incl. 2 drankjes) • de beste docenten• readers • examen met certificaat

BASISOPLEIDING

SYSTEMATIEK VAN DE FILOSOFIE

GESCHIEDENIS VAN DE FILOSOFIE� Filosofie in de Oudheid2 EN 3 OKTOBER 2010� Middeleeuwen en Renaissance18 EN 19 DECEMBER 2010� Filosofie in de 17e en 18e eeuw26 EN 27 FEBRUARI 2011� Filosofie in de 19e eeuw16 EN 17 APRIL 2011� Filosofie in de 20ste en 21ste eeuw28 EN 29 MEI 2011� Examen25 JUNI 2011

SYSTEMATIEK VAN DE FILOSOFIE � Betrouwbare Kennis 9 EN 10 OKTOBER 2010� Het goede handelen20 EN 21 NOVEMBER 2010� De rechtvaardige samenleving22 EN 23 JANUARI 2011� Het Schone en Verhevene2 EN 3 APRIL 2011� Het menselijke in de mens21 EN 22 MEI 2011� Examen25 JUNI 2011

KRITISCHE METHODE� Terug naar de basis11 EN 12 SEPTEMBER 2010� Peter Sloterdijk 27 EN 28 NOVEMBER 2010� Immanuel Kant (1724-1804)5 EN 6 FEBRUARI 2011� René Descartes (1596-1650)19 EN 20 MAART 2011� Arthur Schopenhauer, Emile Cioran en

Meister Eckhart14 EN 15 MEI 2011� Examen25 JUNI 2011

Cursusweekenden basisopleidingen Filosofie

� Betrouwbare Kennis | Kennistheorie,wetenschapsleer en taalfilosofie9 EN 10 OKTOBER 2010

Docent: Jan Flameling, gastdocent: BertKeizerDe eerste stap naar een betrouwbaar wereld-beeld is de vraag naar de betrouwbaarheid vanonze kennis. Kennistheorie is de kerndisciplinevan de filosofie. Het vermijden van vergissing,misverstand en leugen vergt duizelingwekkendonderzoek naar de werking van de kenvermo-gens: zintuigen, geheugen, verbeeldingskracht,verstand, oordeelsvermogen en rede.

� Het goede handelenEthiek

20 EN 21 NOVEMBER 2010

Docent: Jan Flameling, gastdocent: prof.dr. Frans Jacobs

De vraag ‘Hoe te leven?’ is een zaak voor ieder-een persoonlijk, maar is vanaf het begin ookéén waar de filosofie zich mee bezighoudt.Door de eeuwen heen zijn er door filosofen ver-schillende antwoorden gegeven op de vraagnaar het goede handelen.

� De rechtvaardige samenlevingPolitieke filosofie

22 EN 23 JANUARI 2011

Docent: Jan Flameling, gastdocenten: prof.dr. Hans Achterhuis en Leon Heuts

Is politiek louter een spel om de macht, of zijnwij in staat tot hogere doelen – zoals eenrechtvaardige samenleving? De juiste verhou-ding tussen macht en rechtvaardigheid is dekernkwestie van de politiek sinds de OudeAtheners een democratische ‘publieke ruimte’inrichtten, waar ze zich niet alleen als ‘mens’

konden uitlaten over het goede leven, maarook als ‘burger’ over het goede samenleven.

� Het Schone en VerheveneEsthetica en kunstfilosofie

2 EN 3 APRIL 2011

Docent: Jan Flameling, gastdocent: HenkOosterling

Hoe moeten we nu het kunstwerk begrijpen?De esthetica is van oudsher de leer van deschoonheid, maar met de verandering van dekunst is haar terrein veel breder geworden: re-flectie op de rol die kunst speelt in de samen-leving. Toch zijn de klassieke begrippen die deesthetica hanteert om schoonheid te beschrij-ven allerminst verouderd.

� Het menselijke in de mensFilosofische antropologie

21 EN 22 MEI 2011

Docent: Jan Flameling, gastdocent: prof.dr. Heleen Pott

Ken u zelve! Hoe zullen wij ooit de wereld ken-nen als wij niet weten wie wij zijn? In de filo-sofische antropologie gaat het – vanaf hetbegin - om ultieme existentiële vragen als: Watis onze plaats in het kosmische gebeuren? Watmaakt mensen tot mensen? Hoe is de verhou-ding tussen lichaam, ziel en geest? Is de menseen gemeenschapswezen?




Programma Systematiek van de Filosofie

Programma Kritische Methode

Hoofddocent Jan Flameling krijgt medewerkingvan de hoogleraren: Hans Achterhuis, Frans Jacobs, Heleen Pott en despeciale gasten: Bert Keizer en Leon Heuts.

Hoofddocent René Gude

� René Descartes (1596-1650)19 EN 20 MAART 2011

Docent: René Gude

Descartes heeft de naam gekregen de weten-schap bevrijd te hebben van iedere beperkingen prudentie, maar zijn methode was juist ge-richt op het in bedwang houden van de machtvan kennis. Zijn motto: Hoed u voor mensen dieop gedachten komen waar zij geen macht overhebben.

� Arthur Schopenhauer, Emile Cio-ran en Meister Eckhart

14 EN 15 MEI 2011

Docent: René Gude

‘Het leven is een hachelijke zaak, ik heb beslo-ten het door te brengen met erover na te den-ken.’ Voor Arthur Schopenhauer is de kritischeafstand een toevluchtoord waarin je je kunt be-schermen tegen de slagen van het leven. Des-cartes, Kant en Goethe zouden het verwerpelijkhebben gevonden, maar Schopenhauer was indit opzicht al postmoderner en koesterde de ro-mantiek van het afgesneden zijn.




� Terug naar de basis11 EN 12 SEPTEMBER 2010

Docent: René Gude

Oefening in de kritische methode is bedoeldom momenten van twijfel en uitstel toe te la-ten, maar daarin zo efficiënt de juistheid van deeigen (voor)oordelen te onderzoeken, dat u optijd weer actie kunt ondernemen, bezonnenditmaal.

� Peter Sloterdijk 27 EN 28 NOVEMBER 2010

Docent: René Gude

Moeten we ons druk maken over wat wij den-ken? ‘De mens is een autohypnotisch dier: eenwezen dat zich inbeeldt wat het is en is wat hetzich inbeeldt,’ volgens Sloterdijk en hij maaktzich vervolgens bijzonder druk over wat wijdenken.

� Immanuel Kant (1724-1804)5 EN 6 FEBRUARI 2011

Docent: René Gude

Immanuel Kant stelde in 1781 de kritische me-thode voor als het duurzame alternatief voor devermoeiende pendelbeweging tussen funda-mentalisme (dogmatische methode) en nihi-lisme (skeptische methode). Of op persoonlijkniveau: tussen eigenwijsheid en besluiteloos-heid.

Kosten

Voor de gehele basisopleidingArrangement 1€ 1276,00 (5 weekeinden cursus met leesin-structie, koffie/thee, lunchbuffetten, dinersincl. 2 drankjes, examendag met certificaat)Arrangement 2€ 1476,00 (arrangement 1 + eigen hotelka-mer en ontbijtbuffet)

Voor een afzonderlijk gevolgdweekeindeArrangement 1€ 223,00 (cursus, koffie/thee, lunchbuffetten,diner incl. 2 drankjes)Arrangement 2€ 263,00 (arrangement 1 + eigen hotelka-mer en ontbijtbuffet)

Vrienden krijgen korting

� Structureer wat je al weet en vul aan wat ontbreekt


Ga voor meer informatieen reserveringen naar www.isvw.nl of bel 033 4650700

ISVW.NL

FILOSOFIE |HOTEL

Voorjaarsaanbod 2010

� Filosofie in de 19e eeuw13 EN 14 MAART

� Van wie is de tijd?13 EN 14 MAART

� Eten en Weten: Smaak voor waardenVRIJDAG 26 MAART 17.30- 22.00 UUR

� Het Schone en Verhevene27 EN 28 MAART

� Filosofisch consult als ambacht 27 EN 28 MAART

� Ian Buruma: ‘Taming the Gods’ ZONDAG 11 APRIL ANDERE LOKATIE!

� Werkende waarden voor professionalsMAANDAG 3 TOT VRIJDAG 7 MEI

� Bespiegelende lentewandelingen door stad en land

WOENSDAG 5 TOT VRIJDAG 7 MEI

� Eten en Weten: Het tafelgesprek als kunst

VRIJDAG 14 MEI 17.30 TOT 22.00 UUR

� Filosofie in de 20ste en 21ste eeuw ZATERDAG 15 EN ZONDAG 16 MEI

� Het menselijke in de mensZATERDAG 29 EN ZONDAG 30 MEI

� De ogen van de anderWOENSDAG 12 EN DONDERDAG 13 JUNI

Zomeraanbod 2010� Van Oostzee tot Zwarte ZeeMAANDAG 12 TOT VRIJDAG 16 JULI

� Unique Summer School René GirardJULY 12 - 25

� Ken UzelveMAANDAG 19 TOT VRIJDAG 23 JULI

� Zomerwandelingen door stad en landMAANDAG 19 TOT VRIJDAG 23 JULI

� SpinozaMAANDAG 26 TOT VRIJDAG 30 JULI

� Concreet denken: Hegel voor beginnersMAANDAG 26 TOT VRIJDAG 30 JULI

� Tussen behoefte & verlangenMAANDAG 26 TOT VRIJDAG 30 JULI

� Filosofische temperamenten: Wat voor type denker bent u?


� Levenskunst: vrijheid en de kunst van het kiezen


� Is homo sapiens gebouwd op het moderne leven?


� ‘Experience in Philosophical Practice’AUGUST 11 - 14

� Vurige gedachten of vurende neuronen?


� Kinderen van hun tijd?MAANDAG 16 TOT VRIJDAG 20 AUGUSTUS

� Chinese levenskunst: Het volgen van de Weg


� De kracht van taal MAANDAG 23 TOT VRIJDAG 27 AUGUSTUS

� ISVW Summerschool Filosofische Praktijk

MAANDAG 30 AUGUSTUS TOT VRIJDAG3 SEPTEMBER

CONFERENTIEHOTEL ISVW

Niet duur!270 euro voor een ISVW-weekend isniet duur. Nog geen 700 euro vooreen zomerweek is zelfs goedkoop.

Laat ons een zomerweek voor ukwantificeren:- U luncht vijf keer uitstekend, u di-

neert vier avonden met een lekkerglas wijn en nuttigt een uitgebreidontbijt op alle ochtenden. De heleweek heeft u beschikking over eeneigen kamer met badkamer in de***-sterren kwaliteit. En de drankjesaan de bar zijn ook nog inbegre-pen.

- U neemt, tussen maandagochtend10.30 uur en vrijdagmiddag 13.00uur, deel aan ruim 30 uur lezingenen workshops door de beste do-centen.

Hoe doen wij dat in dezegure tijden?Sinds 2008 heeft de InternationaleSchool voor Wijsbegeerte geen subsidie meer, maar directeur PaulWouters voorzag dat al in 1987. Sindsdie tijd hanteert de ISVW een sim-pele formule:• In weekends en zomerweken zijn

de gebouwen en het park voor defilosofie-beoefening

• Door de week verhuren we hetConferentiehotel ISVW - onze vergader- en trainingsfaciliteiten -ook aan derden.

Wat boven iedere prijs verheven is heeft waarde

Doordeweekse inkomstenuit het hotel vervangen desubsidie!Het Conferentiehotel ISVW is dethuisbasis van de InternationaleSchool voor Wijsbegeerte, (ISVW). Hetsfeervolle hoofdgebouw is in 1916gebouwd door de beroemde archi-tect K.P.C. de Bazel. In 1987 en 2003hebben ingrijpende moderniserin-gen plaatsgevonden. In 2010 start debouw van nieuwe tweepersoonska-mers wat het verblijf nog aangena-mer zal maken.De zalen en het restaurant zijn stijlvolen comfortabel. De prachtige liggingin de nabijheid van landgoed DenTreek, de uitmuntende keuken enprofessioneel-informele bedieningmaken een verblijf in het Conferen-tiehotel ISVW uiterst aangenaam. Hetis vanaf de A28 (afslag 6) met de autoin 2 minuten bereikbaar. De parkeer-ruimte is gratis.Het Conferentiehotel ISVW ligt bijAmersfoort - mooi centraal in Neder-land - en doet het uitstekend als pro-fessioneel kleinschalig horecabedrijf.

De Stichting Internationale School voorWijsbegeerte is 100% eigenaar van deaandelen en gebruikt de inkomsten uitde horeca-onderneming volledig omde filosofiebeoefening te bevorderen.

� Agenda voorjaar en zomer 2010


Help de ISVW en doeuzelf een plezier

1. Een weekend, een zomerweek,het zal u goed doen

2. Wees ambassadeur van deISVW, dus neem de buren mee

3. Plan - als u daarop invloedheeft - de vergaderingen entrainingen van uw bedrijf bij de ISVW. U steunt daarmee de filosofie-beoefening.

4. Organiseer uw (familie-)feestenin het Conferentiehotel ISVW(van 5 tot 300 personen)

5. Wordt lid van de VerenigingVrienden van de ISVW en ublijft op de hoogte van alle bij-zondere gebeurtenissen

Ik geef me op voor de volgende cursus:

Naam Voorletter(s) m/v

Adres

Postcode Plaats

Geboortedatum Telefoonnummer

Email

* De eerste 5 inzenders ontvangen de luxe slipcase Geschiedenis van de filosofie.

Stuur de ingevulde bon in een ongefrankeerde envelop naar: ISVW, Antwoordnummer 1048, 3800 WB Amersfoort

�

Stuur de bon in en maak kans* op een gratis boxGeschiedenis van de filosofie: 5 luistercd's inclusief hetboek Kleine geschiedenis van de filosofie (t.w.v. 49,95)

ISVW.NL

FILOSOFIE |HOTEL

12 zalen, 60 kamers, restaurant,

lounge en bar

Colofon

Uitgave: ISVW | Internationale schoolvoor wijsbegeerteDodeweg 8, 3832 RD LeusdenVormgeving: Henk Droog | DvadaDruk: Dijkman OffsetOplage: 85.000Leusden 2010 © ISVW

Voor de eigen verzending is deze krant gesealdin Biofolie, gemaakt van o.a. maiszetmeel,100% afbreekbaar en CO2 neutraal.

Het instandhouden van een onaf-hankelijk filosofisch instituut is geenvanzelfsprekende zaak. In 1916 werdreeds een Vereniging tot Instand-houding in het leven geroepen.Deze vereniging heet nu: 'Vriendenvan de ISVW'.

De ‘Vrienden van de ISVW’ steunende Internationale School voor Wijs-begeerte bij het volbrengen vanhaar ideële taak: het organiseren vanhoogwaardige filosofische cursussenvoor een geïnteresseerd publiek.VriendenvoordelenHet lidmaatschap van de Vriendengeeft u recht op:

Waar vrienden zijn, daaris rijkdom

• Een korting op meerdaagse cursus-sen.

• Twee keer per jaar vormt de alge-mene ledenvergadering het op-stapje naar een inhoudelijkemiddag met de Vrienden. Op dezemiddagen staat een filosofisch ge-tint thema centraal. Sprekers hou-den hun inleiding en er wordtlevendig gediscussieerd. Met eenbroodje vooraf en een drankje naeen goede gelegenheid om cursus-ervaringen uit te wisselen.

• Vrienden ontvangen driemaal perjaar de Nieuwsbrief met boekbe-sprekingen, vooraankondigingen,cursusimpressies, informatie overleesclubs en ander Vriendennieuws.

Het lidmaat-schap van deVrienden kost35 euro perjaar. U kunt uaanmelden viawww.isvw.nlISVW

VERENIGINGVRIENDEN

Dodeweg 8 3832 RD Leusden033 465 07 00 [email protected]

isvw krant

Documents