issn 1689-5304 giełdowy debiut taurona file08 wydarzenia europejski kongres gospodarczy 2010 –...

polskA EnErGIA mAGAzyn Grupy tAuron

nr 6 (20) | czErwIEc 2010

wywiad z min. Gradem | rynek energii – rpA | prąd wprost z orbity

Issn 1689-5304

Giełdowy debiut

taurona

spis treści

Marcin LauerRedaktor naczelny

polska EnErGIa nr 6 (20)/2010 3

04 GiełdaPromocja oferty Taurona • Debiut tuż-tuż06 wywiadz ministrem Aleksandrem Gradem–Spółki energetyczne to dobra inwestycja08 wydarzeniaEuropejski Kongres Gospodarczy 2010 – Kryzys za nami?10 wydarzeniaByliśmy na Kongresie • Po wielkiej fali12 ryneKOdnawialne źródła energii: ale jakie?13 notowaniaKomentarz miesiąca14 wGrupieBędzie więcej zielonej energii • PKW laureatem konkursu

• EC Tychy wyróżniona • Wielki remont w Oleśnicy • Enion Energia partnerem III Marszu Nadziei i Życia • Grupa Tauron na ogólnopolskim kongresie regionów • Konferencja na temat inżynierii sanitarnej • Targi mieszkań w Hali Stulecia we Wrocławiu

18 handelGiełdy energii elektrycznej–IPEX20 enerGiawueKomisja Europejska przygotowuje nową politykę

energetyczną Unii22 raportRynek energii – RPA24 wydarzeniaEkologiczna energia Taurona nagrodzona • Spółki przyjazne klientowi • Efektowna Turandot 26 prawdyimityAtrakcyjna energetyka atomowa 28 enerGiainaczejZ orbity do gniazdka30 wydarzeniaSześćdziesięciolatek pełen werwy • Piknik olimpijski

Doczekaliśmy jednego z najważniej-szych momentów w historii Grupy Tau-ron. Po zatwierdzeniu przez Komisję Nadzoru Finansowego 27 maja pro-spektu emisyjnego i innych formalnych działaniach, wśród których szczególnie istotne było zarejestrowanie przez sąd scalenia akcji, debiut giełdowy spół-ki Tauron Polska Energia ma nastą-pić 30 czerwca. O związanych z nim nadziejach i planach oraz koncepcji akcjonariatu obywatelskiego mówi minister skarbu Aleksander Grad, z którym wywiad zamieszczamy w tym numerze. Wejście na giełdę oznacza dla naszej spółki znaczący wzrost pre-stiżu. Obecność na warszawskim par-kiecie potwierdza wysoką jakość firmy, poprawia jej obraz w społeczeństwie i branży, zmienia na lepsze jej postrze-ganie przez potencjalnych inwestorów, a także przez klientów. Zyskuje też na tym obraz całej polskiej energetyki.O Tauronie zrobiło się ostatnio głośno. Analitycy prognozują, że niebawem logo naszej spółki będzie równie do-brze rozpoznawalne w Polsce, jak znaki firmowe Orlenu, Lotosu czy TP SA.Na co dzień także nie przestajemy dbać o wizerunek firmy. Wiele dobrego usłyszeliśmy o Tauronie w kuluarach II Europejskiego Kongresu Gospodar-czego w Katowicach. Z tego wydarze-nia zamieszczamy obszerną relację.O wartości naszej spółki przekonali się także powodzianie z terenu działania Taurona. Pomoc od energetyków do-tarła do nich bardzo szybko. Ale początek lata to nie tylko wielka giełdowa polityka finansowa i walka z żywiołami. Tauron był sponsorem kilku udanych imprez plenerowych, o których piszemy. Sześćdziesiąt lat skończył Park Rozrywki i Wypoczynku w Chorzowie. Na trzydniowej imprezie nie mogło zabraknąć Taurona i firmo-wej maskotki – „Tauronka”. W stolicy tłumy chętnych odwiedziły sportowy Piknik Olimpijski, którego organizację wspierała nasza spółka, oficjalny partner Polskiego Komitetu Olimpijskiego. Ponadto we Wrocławiu miała miejsce premiera plenerowej inscenizacji opery „Turandot” Pucciniego. Relacje z tych wydarzeń znajdą Państwo na łamach czerwcowego magazynu.

Zapraszam do lektury!

ważnymoment

WydaWca: Tauron Polska Energia SA, Departament Komunikacji Rynkowej i PR, dyrektor Paweł Gniadek, [email protected], tel. 32 774 24 37Redakcja: „Polska Energia”, ul. Lwowska 23, 40-389 Katowice, fax 32 774 25 24, e-mail: [email protected] Redaktor naczelny: Marcin Lauer, [email protected], tel. 32 774 27 06Zastępca red. naczelnego: Magdalena Rusinek, [email protected], tel. 32 774 27 21Zespół redakcyjny: Jacek Sakrejda, [email protected], tel. 32 774 27 23, Tomasz Fornalczyk, [email protected], tel. 71 724 62 62Współpraca w Grupie Tauron: Południowy Koncern Węglowy SA: Zofia Mrożek, [email protected], tel. 32 618 56 07; Południowy Koncern Energetyczny SA: Dariusz Wójcik, [email protected], tel. 32 774 24 34; Elektrownia Stalowa Wola SA: Jerzy Wieleba, [email protected], tel. 15 877 64 18; Enion SA: Ewa Groń, [email protected], tel. 12 261 10 85; EnergiaPro SA: Anna Wojcieszczyk, [email protected], tel. 71 332 24 14; Elektrociepłownia Tychy SA: Aleksandra Gajecka, [email protected], tel. 32 789 72 36; Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Katowice SA: Karolina Kmon, [email protected], tel. 32 258 72 48; Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Dąbrowie Górniczej SA: Marek Sztuka, [email protected], tel. 32 295 64 94; Enion Energia sp. z o.o.: Elżbieta Bukowiec, [email protected], tel. 12 265 41 55; EnergiaPro Gigawat sp. z o.o.: Marta Głuszek, [email protected], tel. 71 72 46 280 Realizacja wydawnicza: Direct Publishing Group, ul. Genewska 37, 03-940 WarszawaBiuro reklamy: Anna Mocior, [email protected] nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń. Redakcja nie zwraca materiałów oraz zastrzega sobie prawo ich redagowania i skracania. Zdjęcie na okładce: ForumNumer zamknięto 23 czerwca 2010 r.

Kryzyszanami?STR. 8

FOTO

: ARC

H.

Bez nazwy-1 1 2009-12-11 11:47:46

4 polska EnErGIa nr 6 (20)/2010

giełda


NINIEJSZY MAGAZYN NIE JEST PRZEZNACZONY DO PUBLIKACJI ANI ROZPOWSZECHNIANIA, BEZPOŚREDNIO ALBO POŚREDNIO, NA TE-RYTORIUM ALBO DO STANÓW ZJEDNOCZONYCH AMERYKI, AUSTRALII, KANADY, IRLANDII LUB JAPONII ALBO W INNYCH PAŃSTWACH, W KTÓRYCH PUBLICZNE ROZPOWSZECHNIANIE INFORMACJI ZAWARTYCH W NINIEJSZYM MAGAZYNIE MOŻE PODLEGAĆ OGRANICZENIOM LUB BYĆ ZAKAZANE PRZEZ PRAWO. * * *Niektóre materiały zamieszczone w niniejszym Magazynie mają charakter wyłącznie promocyjny i nie stanowią oferty sprzedaży ani zaproszenia do nabycia jakichkolwiek papierów wartościowych spółki Tauron Polska Energia S.A. („TAURON”). Prospekt („Prospekt”) przygotowany w związku z ofertą publiczną akcji Spółki na terytorium Polski oraz ubieganiem się o ich dopuszczenie i wprowadzenie do obrotu na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. został zatwierdzony przez Komisję Nadzoru Finansowego w dniu 27 maja 2010 r. i opublikowany na stronie internetowej Spółki (www.tauron-pe.pl) oraz na stronie internetowej UniCredit CAIB Poland S.A. Niektóre informacje zamieszczone w niniejszym Magazynie mogą stanowić stwierdzenia dotyczące przyszłości, co oznacza wszelkie stwierdzenia, w których pojawiają się wyrażenia takie jak „mogą”, „będą”, „planuje”, „przewiduje”, „dąży”, „szacuje”, „za-kłada”, „zamierza”, „prognozuje”, „ma na celu”, „zamiar”, ich zaprzeczenia, wszelkie formy odmiany lub inne podobne wyrażenia. Stwierdzenia dotyczące przyszłości odnoszą się do znanych i nieznanych kwestii obarczonych ryzykiem i niepewnością lub innych ważnych czynników, które mogą spowodować, że faktyczne wyniki spółki TAURON, jej osiągnięcia i rozwój będą się istotnie różniły od wyników, osiągnięć i rozwoju przewidywanych w tych stwierdzeniach lub z nich wynikających. Z zastrzeżeniem obowiązujących przepisów prawa, TAURON nie zamierza i nie ma obowiązku przekazywać do publicznej wiadomości aktualizacji lub weryfikacji stwierdzeń dotyczących przyszłości zamieszczonych w niniejszym Magazynie w związku z pojawieniem się nowych informacji, wystąpieniem przyszłych zdarzeń lub innymi okolicznościami. W Wielkiej Brytanii niniejszy Magazyn może być rozpowszechniany i jest przeznaczony jedynie dla (i) osób posiadających doświadczenie zawodowe w sprawach inwestycji w rozumieniu artykułu 19(5) Zarządzenia w sprawie promocji finansowej z 2005 r. wydanego na podstawie brytyjskiej Ustawy o Rynkach i Usługach Finansowych z 2000 r. (ang. Financial Services and Markets Act 2000 (Financial Promotion) Order), ze zm. oraz (ii) osób, którym można w inny zgodny z prawem sposób przekazać ten materiał (wszystkie takie osoby zwane są dalej „Właściwymi Osobami”). W Wielkiej Brytanii niniejszy Magazyn może być adresowany wyłącznie do Właściwych Osób i nie stanowi oferty sprzedaży ani za-proszenia do nabycia jakichkolwiek papierów wartościowych spółki TAURON przez jakiekolwiek inne osoby. Niektóre materiały zamieszczone w niniejszym Magazynie są prezentowane jedynie w celach informacyjnych oraz promocyjnych i nie stanowią oferty sprzedaży ani zaproszenia do nabycia jakichkolwiek papierów wartościowych w Stanach Zjednoczonych Ameryki ani jakiejkolwiek innej jurysdykcji, w której taka oferta lub zaproszenie są sprzeczne z prawem. Papiery wartościowe TAURON nie zostały i nie zostaną zarejestrowane na podstawie amerykańskiej Ustawy o Papierach Wartościowych z 1933 r., z póź-niejszymi zmianami („Ustawa o Papierach Wartościowych”), ani przepisów żadnego stanu, oraz nie mogą być oferowane ani sprzedawane na terytorium Stanów Zjednoczonych, chyba że w ramach wyjątku od wymogu rejestracji przewidzianego w Ustawie o Papierach Wartościowych i obowiązujących przepisach stanowych lub w ramach transakcji wyłączonych spod tego wymogu. Nie będzie prowadzona żadna oferta publiczna papierów wartościowych TAURON w Stanach Zjednoczonych.

Od 9 do 18 czerwca trwały za-pisy dla inwestorów indywi-dualnych, które zakończyły się ogromnym sukcesem. Na

akcje zapisało się ponad 230 tys. osób. Dla porównania, w ubiegłym roku na akcje głównego konkurenta Taurona, spółki PGE, zapisało się ponad 60 tys. inwestorów. To napawa optymizmem na początku giełdowej drogi Taurona.

Wartość oferty: 4,2 mld zł Ostateczna cena sprzedaży akcji dla inwestorów instytucjonalnych i indywi-dualnych w ofercie publicznej Taurona została ustalona na 5,13 zł po uwzględ-nieniu scalenia akcji w stosunku 1:9. Ostateczna liczba akcji oferowanych w ramach oferty publicznej po uwzględ-nieniu scalenia akcji to 821.033.422 akcji, co według prostego przeliczenia wskazuje na wartość oferty na poziomie 4,2 mld zł. Kapitalizacja spółki, tj. war-tość wg ceny sprzedaży, wynosi ponad 8 mld zł. Uczyniło to ofertę Taurona jedną z dwóch największych ofert spółki z sektora energetycznego w Europie!Zapisy na akcje Tauron Polska Energia złożyło łącznie ponad 230 tys. inwesto-rów indywidualnych. Akcje zostaną im przydzielone za pośrednictwem GPW zgodnie z zasadą Maksymalnego Przy-działu. Zapisy inwestorów indywidual-nych, opiewające na liczbę akcji mniejszą lub równą Maksymalnemu Przydziałowi, zostaną zrealizowane w pełni.Zgodnie z decyzją Akcjonariusza Sprze-dającego, tj. Skarbu Państwa, ostatecz-na liczba akcji oferowanych inwestorom indywidualnym wynosi 205.258.355 (po scaleniu), co odpowiada 25 proc. ostatecznej liczby akcji oferowanych. Liczba ta została, zgodnie z prospek-tem, zwiększona z 20 proc. pierwotnie planowanych do zaoferowania inwesto-rom indywidualnym. Pozostałe akcje, tj. 615.775.067 (po scaleniu), przewidziane są dla polskich i zagranicznych inwesto-rów instytucjonalnych. Około 2/3 z puli akcji dla inwestorów instytucjonalnych trafi do polskich in-westorów, w szczególności do funduszy emerytalnych. Pozostała 1/3 akcji tra-fi do inwestorów zagranicznych, m.in. z Wielkiej Brytanii, Europy kontynental-nej i Stanów Zjednoczonych. Pojawienie się również inwestorów z regionu Europy Środkowo-Wschodniej, w tym Bułgarii, Rumunii, Węgier, Czech i Słowacji, po-twierdza umacnianie się roli Warszawy

jako centrum finansowego tej części Eu-ropy.Intencją Akcjonariusza Sprzedającego jest przydzielenie nie więcej niż 5 proc. akcji spółki jednemu inwestorowi insty-tucjonalnemu.– Oferta publiczna Taurona to kolejny – po PZU – sukces koncepcji akcjonaria-tu obywatelskiego, dzięki której ponad 230 tys. inwestorów indywidualnych dołączyło do grona współwłaścicieli największego dystrybutora energii elek-trycznej w Polsce. Duże zainteresowanie prywatyzacją Taurona także ze strony in-westorów instytucjonalnych potwierdza ich wiarę w silne podstawy naszej gospo-darki – mówi aleksander Grad, minister Skarbu Państwa. – Bardzo nas cieszy, że już niebawem do akcjonariatu Taurona dołączy wielu nowych in-westorów. Naszą intencją jest, by inwestorzy mieli swoją reprezentację w ra-dzie nadzorczej Taurona i współdecydowali wraz ze Skarbem Państwa o głównych kierunkach rozwoju spółki.Oferta publiczna Taurona została prze-prowadzona zgodnie ze standardami przyjętymi na świecie dla transakcji o tej wadze i wielkości. Oferta skierowana była do inwestorów instytucjonalnych i detalicznych w Polsce, a także dawała możliwość zainwestowania w akcje in-westorom zagranicznym. W celu zainte-resowania ofertą jak najszerszego grona inwestorów, zarząd spółki odbył szereg

spotkań z inwestorami instytucjonalny-mi, którzy mogą zagwarantować zbudo-wanie stabilnego akcjonariatu o długo-terminowym horyzoncie inwestycyjnym – taka strategia zapewni wsparcie dla realizacji strategii spółki, a zwłaszcza jej ambitnego planu inwestycyjnego.– W ostatnich tygodniach spotkaliśmy się z ponad stu inwestorami na całym świecie, m.in. w Warszawie, Londynie,

Nowym Jorku, Bostonie, Genewie, Frankfurcie i Wiedniu. Dobre perspekty-wy zarówno Polski, jak i polskiego ryn-ku energii, a także strategia biznesowa Taurona znalazły odzwierciedlenie w po-pycie zgłoszonym przez tych inwestorów – mówi Dariusz Lubera, prezes zarządu Tauron Polska Energia. – Niedługo do-łączymy do grona spółek giełdowych i mam nadzieję, że szybko znajdziemy się w indeksie WIG20. To nowy i bardzo ważny rozdział w naszej historii. Liczymy na wsparcie ze strony nowych inwesto-rów i ich aktywny udział w życiu spółki. Spodziewam się dobrej współpracy, któ-ra powinna przynieść Tauronowi, a także akcjonariuszom, wiele korzyści. (LW)

Od momentu publikacji prospektu emisyjnego rozpoczęła się promocja oferty akcji Tauron Pol-ska Energia, skierowana przede wszystkim do inwestorów indywidualnych. W radiu i telewizji

emitowane były spoty, a w prasie ukazywały się reklamy. Reklamy telewizyjne emitowano w TVP1, TVP2, TVP Info, TVN, TVN24, TVN CNBC Biznes, Polsat News oraz TVS. Reklamy radiowe można było usłyszeć w RMF, RMF Classic, Radiu Tok FM oraz Radiu PiN. Reklamy prasowe można było znaleźć w „Gazecie Wyborczej”, „Rzeczpospolitej”, „Parkiecie”, sieci dzienników „Polska The Times” (np. „Dziennik Zachodni”, „Gazeta Krakowska”), „Gazecie Prawnej”, „Pulsie Biznesu”, „Super Expressie”, „Fakcie”, „Polityce”, „Wprost”, „Trybunie Górniczej” i miesięczniku „Press”. Banery internetowe Taurona znajdowały się w portalach Onet.pl, Money.pl, Parkiet.com, Pb.pl, Cire.pl, WNP.pl. W du-żych miastach pojawiły się siatki wielkoformatowe. Spot emitowany był również na telebimie przy katowickim Spodku. Do punktów obsługi klienta trafiły ulotki, plakaty i inne materiały reklamowe. Przed debiutem intensywna była także aktywność sponsoringowa naszej Grupy (m.in. Europejski Kongres Gospodarczy, Tauron Basket Liga, Festiwal Muzyki Filmowej i ArtBoom w Krakowie, insce-nizacja opery „Turandot” we Wrocławiu, Święto Parku w Chorzowie) oraz public relations (konfe-rencje, briefingi, wywiady). Tauron cieszył się również bardzo dużym zainteresowaniem mediów. Tylko w okresie 1-16 czerwca (zgodnie z raportem Instytutu Monitoringu Mediów) w prasie i internecie ukazało się 1212 nieko-mercyjnych (niereklamowych) publikacji na temat spółki. Publikacje te pozwoliły na osiągnięcie 31,3 mln tzw. impactów, czyli pojedynczych kontaktów czytelnika z marką Tauron. (ML)

PROMOCjA OFERTy taurona

debiutTuż-Tuż

przyGotowaniatauronadodebiutunaGiełdziepapierówwartościowych W WARSZAWIE DOBIEGAją KOńCA. DEBIuT jEST TAKżE FINAłEM OFERTy PuBLICZNEj, KTóRA ROZPOCZęłA SIę DOKłADNIE W PIERWSZyM DNIu CZERWCA, KIEDy MINISTER SKARBu PAńSTWA ALEKSANDER GRAD POINFORMOWAł PODCZAS KONFERENCjI PRASOWEj W WARSZAWIE O PuBLIKACjI PROSPEKTu EMISyjNEGO – DOKuMENTu, KTóRy FORMALNIE uMOżLIWIł OFEROWANIE AKCjI INWESTOROM

FOTO

: ARC

H.

FOTO

: ARC

H.

FOTO

: ARC

H.

Niezwykle ważny moment w historii Taurona: minister Aleksander Grad informuje o publika-cji prospektu emisyjnego spółki. W wyda-rzeniu tym uczestniczą też prezes Taurona Dariusz Lubera (z lewej) i minister Jan Bury

Ministerstwo Skarbu Państwa planuje niebawem sprzedaż akcji Taurona na giełdzie. Jakie znaczenie dla polskiego rynku kapitałowego będzie miało to wy-darzenie?Przede wszystkim na warszawski parkiet wchodzi druga co do wielkości grupa energetyczna w Polsce. Już sam fakt roz-miaru tej emisji ma ogromne znaczenie dla rynku kapitałowego. Równie istotne jest zainteresowanie ofertą inwestorów indywidualnych, instytucjonalnych, inwe-storów zagranicznych czy funduszy inwe-stycyjnych. Taki popyt na akcje spółek Skarbu Państwa upewnia mnie w przeko-naniu, że Warszawa ma prawo aspirować do tego, by w niedalekiej przyszłości stać się centrum finansowym Europy Środko-wo-Wschodniej.

Jacy inwestorzy są zainteresowani kup-nem akcji grup energetycznych? Czy MSP liczy na inwestorów instytucjonal-nych, zwłaszcza OFE, czy też inwestorów indywidualnych?Odnoszę wrażenie, że wszyscy. Widzimy zainteresowanie zarówno ze strony in-westorów instytucjonalnych, jak i indywi-dualnych. Również OFE wyrażają chęć inwestowania w spółki energetyczne. Oznacza to, że fundusze, które inwestują długoterminowo, postrzegają oferty Skar-bu Państwa jako istotne w swoim portfelu inwestycyjnym, a przecież od ich wyborów zależeć będą emerytury wszystkich Pola-ków. Z jednej strony każdy z nich patrzy na sytuację na rynku, a jest ona mało sta-bilna, ale z drugiej, zdają sobie sprawę, że jest to bardzo dobra oferta i jedna z ostat-nich tej wielkości.

Na czym polega idea akcjonariatu oby-watelskiego? Czy polskie społeczeństwo jest zainteresowane wzięciem udziału w tym projekcie?Akcjonariat obywatelski to nasza propozy-cja skierowana do inwestorów indywidual-

nych, którzy chcą skorzystać z prywatyza-cji. Idea jest prosta, wychodzimy naprzeciw oczekiwaniom potencjalnych akcjonariu-szy, redukując wszelkie niedogodności, które mogłyby wystąpić przy zakupie akcji. Ustalamy atrakcyjną dla inwestorów cenę maksymalną i pakiet akcji, jaki mogą ku-pić. W ten sposób wykluczamy ryzyko stosowania lewarów kredytowych. W prze-szłości ich obsługa redukowała zyski bar-dzo wielu ludzi praktycznie do zera. Two-

rzymy również swego rodzaju „program lojalnościowy”, który zastosowaliśmy już przy PZU. Wykorzystujemy tzw. opcję stabi-lizacyjną, która przez określony czas zabez-piecza przed spadkiem kursu poniżej ceny emisyjnej. Staramy się również współpra-cować z tymi domami maklerskimi, które są w stanie sprawnie obsługiwać naszych inwestorów, a przede wszystkim oszczędzić im stania w kolejkach. Wartością dodaną dla gospodarki jest z kolei wykształcone ekonomicznie społeczeństwo, które coraz lepiej rozumie mechanizmy rynku. Oferta publiczna PZU przekonała nas, że jesteśmy na dobrej drodze. Spółka zyskała kapitał, a rynek ponad 140 tysięcy nowych akcjo-nariuszy – obywateli.

Jakie są dalsze plany MSP dotyczące pozostałych grup energetycznych? Czy resort podtrzymuje plany sprzedaży ko-lejnego pakietu akcji PGE oraz sprzedaż większościowego pakietu Enei?Analizujemy możliwość sprzedaży dodat-kowych pakietów akcji PGE i Enei jeszcze

w tym roku, ale wiele będzie zależało od sytuacji na rynku. Jeżeli warunki będą sprzyjające, podejmiemy ostateczną de-cyzję co do terminu ewentualnej transak-cji i wielkości pakietu. Jesteśmy zaintere-sowani dobrą transakcją, a nie transakcją za wszelką cenę.

Kiedy można spodziewać się rozstrzygnię-cia procesu prywatyzacji grupy Energa? Proces prywatyzacji Energi trwa, nato-miast to, kiedy się zakończy, będzie zale-żało również od złożonych ofert. 1 czerwca ośmiu potencjalnych inwestorów przedsta-wiło nam swoje propozycje, a 11 czerwca opublikowaliśmy krótką listę potencjal-nych inwestorów, którzy będą dopuszczeni do badania spółki. Jeżeli po złożeniu przez nich ofert wiążących uznamy, że ich pro-pozycja cenowa jest odpowiednia, a wizja przyszłości Energi korzystna dla spółki, wówczas nie widzę przeszkód, by szybko i z sukcesem zakończyć ten projekt.

Ofertę kupna pakietu większościowego Energi złożyła także PGE. Ewentualne przejęcie Energi przez PGE budzi u nie-których analityków opory, z dystansem o tej transakcji wypowiadał się także UOKiK. Wskazuje się, że w efekcie tej transakcji powstanie podmiot, który bę-dzie miał dominującą pozycję na krajo-wym rynku energii. Co Pan sądzi o tych obawach? Minister Skarbu nie może odmówić udziału w procesie prywatyzacji podmiotom, które spełniają wymogi formalne i merytorycz-ne. Nie zamierzam również już na wstępie odbierać spółce z udziałem Skarbu Pań-stwa prawa do posiadania i realizowania długofalowej strategii. Przed nami jeszcze badanie spółki przez potencjalnych inwe-storów, poczekajmy, kto i jakie oferty zło-ży. Ja nie będę już teraz ferował wyroków.

W roku 2010 kilka dużych spółek prywat-nych planuje debiut na giełdzie. Czym,

polska EnErGIa nr 6 (20)/2010 7 6 polska EnErGIa nr 6 (20)/2010

z punktu widzenia inwestorów giełdowych, wyróżniają się spółki energetyczne od in-nych podmiotów? Dlaczego warto kupić akcje polskich grup energetycznych?Polskie spółki energetyczne to duże pod-mioty o stabilnych podstawach, uznanej marce, z wielkim potencjałem. Biorąc pod uwagę ich pozycję na rynku, każda ma określoną grupę wieloletnich odbiorców. Spółki te wykazują również dużą odporność na zawirowania rynkowe, co jest dobrym znakiem dla giełdowych graczy. Energia elektryczna to dobro podstawowe, wszyscy z niej korzystamy, a popyt na nią rośnie,

spółKienerGetyczne TO DOBRA INWESTyCjA

ROZMAWIAMy Z aleKsandremGradem, MINISTREM SKARBu PAńSTWA

rok2009pokazał,żerynekuczypokory,dlategonależybraćpoduwagęwszelkieryzykaznimzwiązane,zwłaszczaprzytakdużymprojekciejakprywatyzacja2008-2011

wywiad

dlatego myślę, że to bardzo dobra inwesty-cja, również w długiej perspektywie.

Czy w 2010 r. możliwe jest dokończenie prywatyzacji ZE PAK oraz ZEC Bytom i EC Zabrze? Na jakim etapie są procesy prywatyzacyjne tych spółek? To złożony proces, w którym inwestor na-bywa nie tylko sam PAK, ale również dwie kopalnie – KWB Adamów i KWB Konin w Kleczewie. Chcielibyśmy, aby prywaty-zacja PAK-u zakończyła się jeszcze w tym roku, ale wiele zależy od ofert wiążących złożonych przez potencjalnych inwestorów,

a także Elektrimu, który jest dominującym akcjo-nariuszem. 28 maja in-westorzy zakończyli badanie spółki i do 30 czerwca mają czas na złożenie ofert wiążą-cych. Natomiast w pro-cesie prywatyzacji Ze-społu Elektrociepłowni Bytom i Zabrze jesteś-my na etapie rozmów w sprawie ustalenia wa-runków cenowych.

Jakie są plany prywa-tyzacyjne MSP na rok 2010? Czy istnieje ry-zyko związane z tymi planami? Jesteśmy na półmetku, a mamy za sobą już ta-kie sukcesy jak historycz-ny debiut PZU, sprzedaż kopalni Bogdanka czy akcji Mennicy Polskiej. Z naszego punktu wi-dzenia ten rok jest bar-dzo istotny – przed nami jeszcze debiut Taurona, prywatyzacja Energi, ponadto chcielibyśmy, aby pod koniec roku na warszawskim parkiecie zadebiutowała sama GPW. Wiele dzieje się też w mniejszych spół-kach, jak chociażby w PKS-ach. Plan jest ambitny również pod względem przychodów z prywatyzacji – dziś wynoszą one ponad 7,5 mld zł, czyli więcej niż przez kilka ostat-nich lat, a chcemy, aby

do końca roku było to 25 mld. Oczywiście musimy pamiętać, że każdy nasz ruch za-leży od sytuacji rynkowej. Może to truizm, ale warto przypominać, że przy transakcji musi być nie tylko sprzedający, ale i ku-pujący. Rok 2009 pokazał, że rynek uczy pokory, dlatego należy brać pod uwagę wszelkie ryzyka z nim związane, zwłaszcza przy realizacji tak dużego projektu jak plan prywatyzacji 2008-2011.

Rozmawiał Marcin Lauer(rozmowę przeprowadzono

11 czerwca 2010)

FOTO

: FO

RUM

cy ok. 25 proc. wartości całego rynku energii w Polsce – wciąż jest kontrolo-wany przez Urząd Regulacji Energetyki. Kontrola cen energii w tym segmencie utrudnia powstanie przejrzystego i płyn-nego rynku, na którym składniki cen byłyby dla wszystkich dostępne i zro-zumiałe. Zwiększeniu transparentności ma pomóc obowiązek sprzedaży przez wytwórców części energii w tzw. pu-blicznych formach sprzedaży, w tym na giełdach towarowych. Krzysztof Zamasz przekonywał, że Tauron traktuje nowe realia związane ze sprzedażą energii elektrycznej, w tym wprowadzenie obo-wiązku sprzedaży energii na giełdzie, jako szansę na zbudowanie przewagi konkurencyjnej nad innymi podmiotami energetycznymi. – Nie traktujemy tego w kategoriach ryzy-ka czy niebezpieczeństwa, mamy taki po-rządek prawny, który w działalności Grupy należy uwzględnić. Nasz model bizneso-wy wychodzi naprzeciw nowelizacji Prawa energetycznego i tego, co się dzieje na rynku – mówił Krzysztof Zamasz.

zielona przyszłość Przed przedsiębiorstwami energetycz-nymi stoi także konieczność zwięk-szania inwestycji w odnawialne źródła energii. Polska zobowiązała się, że w 2020 r. z odnawialnych źródeł pocho-dzić będzie 15 proc. zużywanej energii. Tym wyzwaniom chce sprostać także Grupa Tauron, przygotowująca plany inwestycyjne związane z rozwojem wy-korzystywania biomasy i budową farm wiatrowych. W planach jest także roz-budowa elektrowni wodnych. Rozwój OZE napotyka jednak sporo barier.– Elektrownie wodne to inwestycje bardzo kapitałochłonne i wykazujące się niskim zwrotem. Przy ich realiza-cji dodatkowo napotyka się duży opór społeczny i ograniczenia środowiskowe – wskazywała Małgorzata Wójcik-Sta-siak, prezes spółki Tauron Ekoenergia.II Europejski Kongres Gospodarczy od-bywał się pod patronatem José Manu-ela Barroso, przewodniczącego Komisji Europejskiej. W inauguracji kongresu udział wzięli p.o. prezydenta RP mar-

szałek Sejmu Bronisław Komorowski oraz przewodniczący Parlamentu Eu-ropejskiego Jerzy Buzek. Wystąpienia inauguracyjne mieli również: minister, członek Rady Ministrów Michał Boni, komisarz UE ds. polityki regionalnej Johannes Hahn, komisarz UE ds. bu-dżetu i programowania finansowego Janusz Lewandowski, wicepremier, minister gospodarki Waldemar Paw-lak, minister finansów Jacek Rostowski oraz prezydent RP w latach 1990-1995 Lech Wałęsa. Organizatorem Kongresu była Grupa PTWP, wydawca m.in. miesięcznika „Nowy Przemysł” oraz portalu WNP.pl, a współorganizatorami województwo śląskie, Górnośląski Związek Metropo-litarny oraz Miasto Katowice.

Emil Różański

wywiad


wydarzenia

EuROPEjSKI KONGRES GOSPODARCZy 2010 KRyZyS zanami?


Jednym z głównych partnerów kon-gresu był Tauron Polska Energia. Najważniejsze problemy i przy-szłość sektora energetycznego,

rozwój nowoczesnych technologii i od-nawialnych źródeł energii oraz kierunki rozwoju rynku energii to jedne z kluczo-wych tematów omawianych podczas kongresu. Aktywny udział w dyskusjach brali przedstawiciele Grupy Tauron.

Klimat do innoWacjiKrzysztof Zamasz, wiceprezes Tauron Polska Energia, przypomniał, że przyjęta

przez rząd pod koniec 2009 r. „Polityka energetyczna Polski do roku 2030” jest zgodna z pakietem klimatyczno-ener-getycznym i przewiduje rozwój czystych technologii węglowych, OZE i zwiększa-nie efektywności energetycznej. Progno-zy dotyczące struktury paliwowej Polski zakładają, że węgiel kamienny i brunat-ny pozostaną głównymi paliwami ener-getycznymi. Andrzej Kraszewski, minister środowi-ska, zapewniał, że nie ma odwrotu od polityki ochrony klimatu. Musimy już te-raz rozpocząć ambitny program zmian

ukierunkowanych na technologie czy-stego wykorzystania węgla, wychwytu i składowania CO2. W jego ocenie obec-na walka ze zmianami klimatu stwarza możliwości wprowadzania innowacji, które stanowić będą podstawę dalsze-go zrównoważonego rozwoju.

Którędy na ryneK?Równie poważnym wyzwaniem, jakie stoi przed przedsiębiorstwami energe-tycznymi, jest rozwój rynku energii elek-trycznej. Rynek sprzedaży energii dla odbiorców indywidualnych – stanowią-

od31majado2czerwcawKatowicachodbywałsięeuropejsKiKonGresGospodarczy2010.TA NAjWIęKSZA IMPREZA GOSPODARCZA W TEj CZęŚCI EuROPy ZGROMADZIłA PONAD 4 TyS. uCZESTNIKóW, W 60 SESjACh TEMATyCZNyCh WZIęłO uDZIAł NIEMAL 700 PANELISTóW

FOTO

: JER

ZY

WIE

LEBA

Krzysztof Zamasz, wiceprezes Tauron Polska Energia, przypominał podczas kongresu, że Tauron prowadzi politykę nakierowaną na redukcję emisji CO2 i rozwój odnawialnych źródeł energii

W Europejskim Kongresie Gospodarczym uczestniczyli przedstawiciele najważniejszych przedsiębiorstw z wielu sektorów gospodarki

W inauguracji Europejskiego Kongresu Gospodarczego wzięli udział m.in.Johannes Hahn, komisarz UE ds. polityki regionalnej, Jerzy Buzek, Broni-sław Komorowski, Lech Wałęsa i Waldemar Pawlak

FOTO: ARCHIWUM

wywiad


wydarzenia

POwielKiejfali

ByLIŚMy naKonGresie

FOTO: AGNIESZKA ASTASZOW


Jedynie kilka elektrowni wodnych zostało na krótko wyłączonych lub pracowały z przerwami. Spółki dystrybucyjne musiały na wniosek

sztabów kryzysowych i ze względów bez-pieczeństwa odłączać czasowo zasilanie na zalanych terenach. Przez chwilę zam- knięte były dwa biura obsługi klienta EnergiiPro Gigawat. Elektrownia Stalowa Wola okazała się dobrze zabezpieczona na wypadek wy-sokiego poziomu wody w Sanie. Nawet tak wysokiego jak 20 maja, gdy w rejo-nie pompowni wody chłodzącej wska-zywał on 615 cm i był wyższy od stanu alarmowego o 165 cm. Ulewne deszcze spowodowały też groź-ne w skutkach osuwiska ziemi. Tak jak w okolicach Szczepanowic, na południe od Tarnowa, gdzie zniszczeniu uległa droga i słupy linii 110 kV łączącej Tar-nów z elektrownią w Rożnowie. – Na terenie Małopolski i Śląska mamy najwięcej klientów i chcemy ich wesprzeć w tej trudnej sytuacji – deklarował Ire-neusz Perkowski, prezes zarządu Enionu Energii. Spółka z Krakowa przeznaczyła na pomoc dla powodzian z Małopolski i Śląska 300 tys. zł. Na tereny objęte powodzią dostarczono wodę mineralną, koce, konserwy, gumowce oraz polary, podkoszulki i słodycze dla dzieci. Spół-ka zawiesiła do końca lipca procedury windykacyjne wobec klientów, których dotknęła powódź. Enion zadeklarował

majoweiczerwcowepowodzieniezaGroziłydziałalnościspółeKGrupytauron.KOPALNIE, ELEKTROWNIA STALOWA WOLA ORAZ SPółKI WyTWóRCZE I CIEPłOWNICZE PRACOWAły CAły CZAS PLANOWO

iieuropejsKiKonGresGospodraczywKatowicach żył NIE TyLKO WyDARZENIAMI OFICjALNyMI. jEGO uCZESTNICy TOCZyLI DySKuSjE W KuLuARACh, DOChODZIłO DO CIEKAWyCh SPOTKAń I ZAWIąZyWAły SIę NOWE PRZyjAŹNIE. NA KAżDyM KROKu WIDAĆ ByłO OBECNOŚĆ TAuRONA, WSPółORGANIZATORA I DOBREGO DuChA KONGRESu

FOTO

: JER

ZY

WIE

LEBA

FOTO

: BEA

TA B

ORY

CZ

KO

FOTO

: AN

NA

WO

JCIE

SZC

ZYK

wojewodom śląskiemu oraz małopol-skiemu pomoc sprzętową w prowadze-niu akcji przeciwpowodziowej. Energety-cy z EnergiiPro jako jedni z pierwszych dotarli z pomocą do zalanego wodą Ste-blowa k. Koźla. Zorganizowali też dowóz darów w postaci polarów, płaszczy nie-przemakalnych, koszulek i narzędzi.Na pomoc powodzianom EnergiaPro Gigawat przekazała 50 tys. zł. Pieniądze zasiliły konto Caritas Polska.

Beata Boryczko, Marta Głuszek, Anna Wojcieszczyk, Jerzy Wieleba

Od góry: Zalany rejon pompowni ESW nad rzeką San. Z prawej: Droga w okolicach Szczepanowic przypominała scenografię do filmu science fiction. Poniżej: pracownicy wrocławskiej EnergiiPro przekazują dary powodzianom w gminie Oława

12 polska EnErGIa nr 6 (20)/2010 polska EnErGIa nr 6 (20)/2010 13

Komentarz MIESIąCAW maju największy wpływ na polski rynek energii miały

anomalia pogodowe. Średnia temperatura ukształtowa-ła się na poziomie 12,4 st. C i była o blisko 1,5 st. C niższa od średniej z lat 2008-2009. Ponadto w ubiegłym miesiącu zanotowano rekordowe opady deszczu, które doprowadziły do katastrofalnej powodzi, znacznie większej od tej w 1997 r. Sytuacja ta miała duży wpływ na poziom zapotrzebowania na moc w KSE, które w maju było wyższe aż o 6,7 proc. licząc rok do roku. Ceny na rynku transakcji bieżących, historycznie naj-niższe w kwietniu, w bieżącym roku zmieniły kierunek trendu na wzrostowy już w kwietniu, aby w maju osiągnąć średnią wartość na poziomie 190,92 zł/MWh. Wzrost miesiąc do miesiąca wy-niósł blisko 15 zł/MWh. Wpływ na taką sytuację miały trzy ostat-nie tygodnie maja, w których średnia cena za pasmo wzrosła do poziomu 195-197 zł/MWh. Nie bez znaczenia na poziom cen pozostał również fakt ograniczenia produkcji w związku z zagro-żeniem powodziowym w elektrowniach Połaniec i Kozienice oraz Elektrowni Wodnej Włocławek. Analogicznie do TGE kształto-wała się sytuacja na POEE, gdzie średnia cena za maj ustaliła się na poziomie 190,72 zł/MWh (+15,25 zł/MWh MtM). Dodat-kowy wpływ na poziom cen energii w maju miały utrzymujące się wysokie ceny CO2 oraz kontynuacja kampanii remontowej, która w maju przewidywała odstawienia bloków na poziomie około 3600 MW. W ślad za cenami na rynku spot w górę po-szybowały również ceny na rynku bilansującym. Ograniczenia w dostępie do mocy wytwórczych w połączeniu z niską tempe-raturą oraz wysokimi cenami uprawnień do emisji przełożyły się na wzrost cen na RB średnio o ok. 14,7 proc. (MtM), do po-ziomu 202,66 zł/MWh. Silną korelację trendów na rynku bilansującym z rynkiem spot można było zauważyć (z poje-dynczymi wyjątkami) w drugiej i trzeciej dekadzie maja. W odróżnieniu od Polski na innych rynkach europejskich ceny w transakcjach spot nie zanotowały znaczących wzros- tów. Średnia na EPEX spot wyniosła 41,17 €/MWh, po-dobnie jak na czeskim OTE, gdzie średnia cena była nie-znacznie wyższa i wyniosła 41,21 €/MWh. W maju moż-na było zauważyć silniejszą niż w poprzednim miesiącu korelację cen spot pomiędzy rynkiem niemieckim a cze-skim. Ze względu na wzrost opadów odmienna sytuacja miała miejsce na rynku skan-dynawskim, gdzie średnia

cena spot spadła do poziomu 42,98 €/MWh (-8,3 proc. MtM). Pomimo wzrostu kursu euro do złotego w maju o blisko 5 proc., na tle przedstawionych rynków europejskich polski rynek spot zanotował najwyższą średnią na poziomie 47,08 €/MWh, wyż-szą o ok. 14,3 proc. od średniej na EPEX i OTE oraz o około 9,6 proc. od średniej na NordPool. Stabilizacja cen spot na rynkach europejskich spowodowała niewielką korektę cen na rynku terminowym po silnych wzro-stach na przełomie kwietnia i maja. Przyczyniła się do tego rów-nież korekta na rynkach surowców (ropy, węgla) oraz nieznacz-ny spadek cen uprawnień do emisji CO2. Na początku maja w Niemczech ceny kontraktów baseload CAL11 kształtowały się na poziomie 54,3 €/MWh, by w ciągu miesiąca spaść do pozio-mu 51,1 €/MWh. Na rynku krajowym, na platformie TFS, kon-trakty na rok 2011 spadły minimalnie – o 0,5 proc., do poziomu 197 zł/MWh pod koniec miesiąca. Podobna sytuacja wystąpiła w odniesieniu do kontraktów baseload na Q3 2010, gdzie cena pod koniec miesiąca ukształtowała się na poziomie 188,65 zł/ /MWh (spadek o 0,35 zł/MWh), natomiast w przypadku kon-traktów baseload na Q4 2010 odnotowano wzrost o 0,6 proc., do poziomu 189,90 zł/MWh. Na rynku surowców w maju obserwowano systematyczne spad-ki cen węgla. Na początku miesiąca kontrakty ARA CAL 11 wyceniane były na 103 $/t, a na początku ostatniej deka-dy maja osiągnęły minimum na poziomie 94 $/t. Nieznaczny wzrost do poziomu 95-97 $/t odnotowano pod koniec miesią-ca. Na rynku ropy wystąpiła podobna sytuacja, po wzrostach w kwietniu przyszedł czas na korektę. Od początku maja obser-wowaliśmy spadki cen, które osiągnęły minimum na poziomie

71,46 $/bbl (Brent) w połowie trzeciej dekady miesiąca. Na koniec miesiąca cena za ba-ryłkę ropy Brent wzrosła do poziomu ok. 75 $. W ślad za korektą na rynku surowców energetycznych poszedł rów-nież rynek uprawnień do emisji CO2, średnia cena kontraktów EUADEC 2010 spadła o ok. 2,5 proc., do poziomu 15,54 €/tCO2 głównie za sprawą braku potwierdzenia ze strony przedstawicieli KE zaostrzenia celów związanych z reduk-cją emisji CO2 w krajach UE. Postulowany wzrost redukcji emisji CO2 z 20 do 30 proc. do 2020 r. będzie podlegał dalszym dyskusjom, a jego przyjęcie, głównie z powodu sprzeciwu Francji i Niemiec, jest mniej prawdopodobne, niż wcześniej przewidywano.

notowania

Średnie ceny i wolumeny energii elektrycznej na TGE i Rynku Bilansującym w maju 2010 r.

Średnie ceny energii w kontraktach SPOT na rynkach europejskich w maju 2010 r.

7000

6000

5000

4000

3000

2000

1000

0

16,5

16,0

15,5

15,0

14,5

14,0

13,5

13,0

tys.

t CO

2

€/t

CO

2

Całkowity wolumen spot EEX BlueNext NordPool

Ceny i wolumeny EUA w transakcjach spot w maju 2010 r.

320

300

280

260

240

220

200

180

160

140

120

100

42000

38000

34000

30000

26000

22000

18000

14000

10000

6000

2000

Cena

[zł

/MW

h]

Wol

umen

[M

Wh]

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

TGE CRO TGE CRO

60

55

50

45

40

35

30

25

20

15

1.05 4.05 7.05 10.05 13.05 16.05 19.05 22.05 25.05 28.05 31.05

Cena

[€/

MW

h]

EEX NordPool OTE TGE

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

Źród

ło: B

iuro

Ana

liz R

ynku

Tau

ron

Pols

ka E

nerg

ia S

A

rynek

Wciągu najbliższych 10 lat odnawialne źródła energii staną się ważnym seg-mentem gospodarki, na

jego podstawie będzie można budować przewagę konkurencyjną na europej-skim rynku energetycznym – zapowia-da Marcin Korolec, wiceminister go-spodarki. Wiceminister Korolec zaznacza, że efektywne wykorzystanie odnawialnych źródeł energii jest jednym z sześciu priorytetów polskiej polityki energe-tycznej do 2030 r. – Rozwój energetyki odnawialnej opie-rać się będzie przede wszystkim na ge-neracji rozproszonej, która przyczyni się

do zmniejszenia problemów związanych z przesyłem energii, a tym samym znacz-nie poprawi nasze bezpieczeństwo ener-getyczne – zapowiada minister Korolec.Polska ma obowiązek wdrożenia unij-nej dyrektywy 2009/28/WE w sprawie promowania zastosowania energii ze źródeł odnawialnych.

– Nasze główne cele w tym obszarze to osiągnięcie w 2020 r. 15-proc. udziału OZE w finalnym zużyciu energii oraz 10-proc. udziału biopaliw w rynku paliw transportowych. Wdrażamy tę dyrektywę do polskiego prawa poprzez nową usta-wę o odnawialnych źródłach energii oraz

nowelizację ustawy o biokomponentach i paliwach ciekłych – wyjaśnia Marcin Korolec. W Ministerstwie Gospodarki zakończono już prace nad projektem „Krajowego planu działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych” (tzw. Action Plan). – Według naszych sza-cunków, w 2010 r. moc zainstalowana

w turbinach wiatrowych wyniesie 910 MW, co przełoży się na produkcję 1911 GWh energii elektrycznej. Liczymy, że w 2020 r. ich moc wyniesie nawet 6,2 tys. MW, a dzięki temu osiągniemy po-nad 13,5 tys. GWh produkcji energii elektrycznej – dodaje minister Korolec. Według Action Planu, na 15,5-proc.udział energii ze źródeł odnawialnych w końcowym bilansie zużycia energii w 2020 r. w Polsce składać się będzie w 8,8 proc. ciepłownictwo i chłodnic-two, w 3,8 proc. elektroenergetyka, natomiast pozostałe 2,9 proc. stanowić będzie transport. W Polsce udział odnawialnych źró-deł w produkcji energii elektrycznej wciąż jest niewielki. Z informacji URE wynika, że w 2009 r. w elektrowniach wodnych wyprodukowano 2683 GWh, które stanowiły 1,9 proc. energii wy-produkowanej w kraju. Ze współspa-lania węgla i biomasy wyprodukowano 4159 GWh energii, stanowiących 2,9 proc. krajowej energii. W elektrowniach wiatrowych wytworzono w 2009 r. 1029 GWh, co stanowiło 0,69 proc. produkcji.

Emil Różański

ODNAWIALNE ŹRóDłA ENERGII: aLe jakie?

ministerstwoGospodarKiprzyGotowałoprojeKt„KrajoweGoplanudziałaniawzaKresieenerGiizeźródełodnawialnych”. NAjWIęKSZE ZNACZENIE WŚRóD ŹRóDEł ODNAWIALNyCh BęDą MIAły ELEKTROWNIE WIATROWE I BIOMASA

3000000

2500000

2000000

1500000

1000000

500000

02005 2006 2007 2008 2009

produKcja energii eleKtrycznej W oze (mWh)

t Elektrownie na biogazt Elektrownie na biomasęt Elektrownie wiatrowet Elektrownie wodnet Współspalanie

rodzajźródła

sumarycznamoczainstalowana,

wmw liczbainstalacji

Elektrownie na biogaz 70,888 125Elektrownie na biomasę 252,490 15Elektrownie słoneczne 0,001 1Elektrownie wiatrowe 724,657 301Elektrownie wodne 945,210 724Współspalanie - 38łącznie 1993,246 1204 Źr

ódło

: urz

ąd R

egul

acji

Ener

gety

ki

odnaWialne źródła energii W polsce (na podstaWie Koncesji Ważnych 31 grudnia 2009 r.)

Witold Lebek Biuro Analiz Rynku Tauron Polska Energia SA


w Grupie


jużporazKolejnypołudniowyKoncernwęGlowyznalazłsięwśródlaureatówKonKursu„pracodawcaroKumiastajaworzno”, ORGANIZOWANEGO PRZEZ SPOłECZNOŚĆ OSóB NIEPEłNOSPRAWNyCh W TyM MIEŚCIE

Nagrody wręczał Mirosław Kempa – przewodniczący Rady Fundacji Po-mocy Osobom Niepełnosprawnym „Ratownik Górniczy” oraz wicepre-

zydent Jaworzna Jacek Nowak. Celem konkursu jest docenienie pracodaw-ców, którzy stwarzają dogodne warunki pracy osobom niepełnosprawnym. Uroczystość odbyła się w ramach obchodów Dni Godności Osób Niepełno-sprawnych. (BW)

pKwLAuREATEM KONKuRSu

południowyKoncernenerGetycznyiKonsorcjumfirm,KtóreGolideremjestrafaKosa, PODPISAły 24 MAjA KONTRAKT NA PROjEKT, DOSTAWę, BuDOWę I uRuChOMIENIE KOTłA BIOMASOWEGO ORAZ uKłADu SKłADOWANIA I PODAWANIA BIOMASy W ELEKTROWNI jAWORZNO III. PO ZAKOńCZENIu INWESTyCjI PKE BęDZIE WyTWARZAĆ WIęCEj ZIELONEj ENERGII, CO ZNACZNIE PRZyCZyNI SIę DO REDuKCjI EMISjI CO

2

porazdziewiątyoKręGowaizbaprzemysłowo-handlowaiprezydenttychówzorGanizowaliGalęTySKIEGO LIDERA PRZEDSIęBIORCZOŚCI

taKiejinwestycjijeszczewoleśnicyniebyło.ROZPOCZęłA SIę Tu KOMPLEKSOWA PRZEBuDOWA BuDyNKu BIuROWEGO REjONu DySTRyBuCjI, NALEżąCEGO DO ENERGIIPRO

BęDZIE WIęCEj zielonejenerGii

ectychy WyRóżNIONA

wielKiremont W OLEŚNICy

Umowę ze strony PKE podpisał pre-zes zarządu Jan Kurp oraz wice-

prezes Henryk Tymowski, natomiast ze strony konsorcjum Wiesław Szczepkow-ski z Omis SC, Wiesław Różacki, prezes zarządu Rafako oraz Krzysztof Burek, wiceprezes zarządu Rafako. Jednostka wytwórcza wykorzystująca paliwa odnawialne jako źródło energii będzie składać się z kompletnego, no-woczesnego i spełniającego normy eko-

logiczne kotła na biomasę, urządzeń pomocniczych i kompletnego układu składowania i podawania biomasy. W trakcie inwestycji przeprowadzo-na zostanie modernizacja istniejących urządzeń bloku energetycznego o mocy 50 MWe. Planowana sprawność nowego kotła wy-niesie 91,5 proc. Jednostka będzie spa-lać biomasę o udziale wagowym min. 80 proc. biomasy leśnej (zrębki drzewne,

pelety z drewna) oraz min. 20 proc. bio-masy pochodzenia rolniczego, tzw. agro (pelety rzepakowe ze słomy rzepakowej oraz z otrąb zbożowych, śruta zbożo-wa, pelety z nasion i łusek słonecznika, makuchy rzepakowe). Biomasa spalana w kotle będzie dostarczana transportem samochodowym.Przekazanie inwestycji do eksploata-cji planowane jest na wrzesień 2012 r. (DaW)

Najlepszym wręczono statuetki Lide-rów Przedsiębiorczości. Wyróżnienie

otrzymała Elektrociepłownia Tychy.– W ostatnich latach wiele uwagi poświę-ciliśmy wspieraniu rozwoju przedsiębior-czości, zwłaszcza małych firm. Pomogliś-my ponad 100 osobom, które otrzymały do 40 tys. zł na założenie własnej dzia-łalności gospodarczej – powiedział Zbi-gniew Gieleciak, prezes OIPH.Elektrociepłownia Tychy zdobyła wy-różnienie w kategorii „Firma”. Nagroda główna w tej kategorii trafiła do Regio-nalnego Centrum Gospodarki Wodno- -Ściekowej. W kategorii „Produkt” główną nagrodę otrzymała firma M-logistic za nowoczesne centrum logistyczne. Wyróżnienie tra-fiło do Miejskiego Centrum Kultury za międzynarodowy festiwal „Śląska Jesień Gitarowa”.– Tychy są jednym z najbogatszych i naj-dynamiczniej rozwijających się miast w regionie. W 2009 r. wydaliśmy prawie 800 mln zł i – co ważne – od trzech lat in-westujemy ponad 40 proc. budżetu. Nie ma drugiego tak dużego miasta w Pol-

sce, które miałoby wskaźnik wykonania budżetu, jeśli chodzi o inwestycje, na po-ziomie 42-47 proc. To także dzięki pań-stwu, tworzeniu przez was miejsc pracy i dobremu gospodarowaniu, możemy po-chwalić się takimi efektami – powiedział prezydent Tychów Andrzej Dziuba, zwra-

cając się do biznesmenów. W tegorocz-nej edycji gali po raz pierwszy pojawiła się kategoria „Wybitna Postać Regionu”. Nagrodę główną otrzymał płk Zbigniew Piątek, a wyróżnienie dr n.med. Szcze-pan Bołdys.

Leszek Sobieraj

FOTO

: WO

JCIE

CH

PIE

CH

OC

KI

FOTO

: MIC

HA

ł G

IEL

Od lewej Zbigniew Gieleciak (prezes OIPH), Albert Kępka (prezes EC Tychy), Małgorzata Handzlik (posłanka do Parlamentu Europejskiego), Andrzej Dziuba (prezydent Miasta Tychy)

Dyrektor wrocławskiego oddziału EnergiiPro Marcin Grelewski (w środku) podpisuje umowę z wykonawcą, właścicielem firmy Stanbud Stanisławem Piętą. Z prawej kierowniczka Działu Przetargów wrocławskiego oddziału EnergiiPro, Ewa Kustra

Modernizowane jest także zaplecze techniczne: magazyny z rampą, nowa myjnia ekologiczna, drogi wewnętrzne i pla-

ce składowe, szatnie i zaplecze socjalne. Z dotychczasowego biu-

rowca pozostanie jedynie konstrukcja nośna i ściany zewnętrzne. Zmienione wnętrza pozwolą na stworzenie nowego układu funk-cjonalnego. Jednocześnie powstaje nowy GPZ, niezwykle istotny dla całego rejonu. Podłączona do niego zostanie nowa linia 110 kV: Namysłów-Oleśnica.W siedzibie wrocławskiego oddziału EnergiiPro podpisana została 25 maja umowa dotycząca rozbudowy siedziby Rejonu Dystrybu-cji Oleśnica. Realizacja zadania nie będzie łatwa. Prace odbywać się będą w czynnym obiekcie. To już druga realizowana w ten sposób inwestycja. Pierwsze prace prowadzone były w budynku będącym obecnie siedzibą centrali EnergiiPro we Wrocławiu. Wy-łączano tam z użytkowania kolejne skrzydła. Tu odcinane będą w poziomie piętra, co stanowi niemałe wyzwanie logistyczne. Za-kończenie prac planowane jest na koniec kwietnia 2011 r. (AW)

FOTO

: AN

NA

WO

JCIE

SZC

ZYK


w Grupie


„niGdydotądniechorowałam ANI NA ChOROBę PRAWDZIWIE POWAżNą, ANI PRZEWLEKłą. BIAłACZKA jEST ZATEM DLA MNIE SyTuACją DEBIuTu. (…) ALE OD SAMEGO POCZąTKu AKTu „ChOROBA” NIE MAM POCZuCIA, Iż PRZySZłO MI „GRAĆ” W TRAGEDII (…)”

zinicjatywypolsKieGozrzeszeniainżynierówitechniKówsanitarnych W POłOWIE MAjA ODByłA SIę W KATOWICKIM STALExPORCIE III OGóLNOPOLSKA KONFERENCjA TEChNICZNA ZATyTułOWANA „INżyNIERIA SANITARNA W BuDOWNICTWIE I INFRASTRuKTuRZE. CIEPłOWNICTWO, OGRZEWNICTWO, WENTyLACjA I KLIMATyZACjA ORAZ GAZOWNICTWO”

enionenerGia PARTNEREM III MARSZu NADZIEI I żyCIA

KONFERENCjA NT. INżyNIERII sanitarnej

tarGimieszKań W hALI STuLECIA WE WROCłAWIu

Grupatauron NA OGóLNOPOLSKIM KONGRESIE REGIONóW

To jeden z wielu fragmentów listów, które zostały przeczy-

tane podczas III Marszu Nadziei i Życia zorganizowanego 15 maja w Krakowie przez Fundację Urszu-li Smok „Podaruj Życie”. Spółka Enion Energia została po raz kolej-ny partnerem marszu, którego ce-lem było propagowanie dawstwa szpiku kostnego. Przed Urzędem Miasta znani ak-torzy: Urszula Grabowska, Piotr Cyrwus oraz Artur Dziurman od-czytali listy z marzeniami chorych onkologicznie. Nie można było ukryć wzruszenia, jakie towarzyszy-ło każdemu, kto ich słuchał. Pod-czas części oficjalnej założycielka fundacji Urszula Smok, która sama przeszła pomyślnie przeszczep szpi-ku kostnego, podkreślała szczytny cel marszu, czyli nagłośnienie idei dawstwa szpiku i przybliżenie spo-łeczeństwu sytuacji osób chorych onkologicznie, oraz dziękowała Grupie Tauron za udzielone wspar-cie finansowe. Następnie uczestni-cy marszu przeszli przez ul. Fran-ciszkańską oraz Rynek Główny, aż pod Okno Papieskie, gdzie wysłali do nieba przyczepione do balonów marzenia. W marszu wzięło udział blisko 200 uczestników.Enion Energia – występująca pod marką Tauron Polska Energia – z dumą uczestniczyła w tak szczytnym przesięwzięciu, jakim był III Marsz Nadziei i Życia. – Sponsorowanie Fundacji „Poda-ruj Życie”, która propaguje ideę rozbudowy rejestru dawców szpiku kostnego, jest dla nas zaszczytem. Wspieranie takich działań pozwa-la pamiętać, iż podczas kierowa-nia firmą trzeba wykorzystywać jej możliwości, które mogą przyczynić się również do uratowania ludz-kiego życia – podkreśla Ireneusz Perkowski, prezes zarządu Enionu Energii. (ER) Uczestnicy III Marszu Nadziei i Życia pod Oknem Papieskim

Konferencja była ostatnim etapem przy-gotowań katowickiego oddziału PZITS

do planowanych od roku 2011 ogólnopol-skich warsztatów pracy projektanta, kierow-nika budowy i inspektora nadzoru branży sanitarnej i ochrony środowiska. Swoim za-sięgiem obejmowała cztery panele tematycz-ne: ciepłownictwo, ogrzewnictwo, wentylację i klimatyzację oraz gazownictwo. Panelom przyporządkowane były referaty dotyczące bieżących zagadnień branżo-wych w kontekście inżynierii sanitarnej, jako umiejętności właściwej budowy systemów ciepłowniczych i gazowych, urządzeń wo-dociągowych, kanalizacyjnych i oczyszczalni ścieków, co wpływa na podnoszenie stan-dardu życia oraz ochronę przed degradacją środowiska naturalnego.W panelu ciepłowniczym referat wygłosił kie-rownik Działu ds. Rozwoju w PEC Katowice Bartosz Tomaszewski. Tematem odczytu były „Nowoczesne technologie ciepłownicze wdrażane w Przedsiębiorstwie Energetyki Cieplnej Katowice SA”. (KK)

FOTO

: ELW

IRA

RA

DW

AN

FOTO

: ELW

IRA

RA

DW

AN

22i23majaodbyłasięKolejnaedycjatarGówmieszKaniowych. CIESZyłA SIę ONA DużyM ZAINTERESOWANIEM ZARóWNO WŚRóD WySTAWCóW, jAK I ODWIEDZAjąCyCh, KTóRZy MOGLI ZAPOZNAĆ SIę Z OFERTą PONAD TySIąCA FIRM, DEWELOPERóW, DORADCóW FINANSOWyCh ORAZ PROjEKTANTóW

od19do22maja POD hASłEM „SAMORZąD – INWESTyCjE – ROZWój” ODByWAł SIę PIERWSZy OGóLNOPOLSKI KONGRES REGIONóW W ŚWIDNICy

EnergiaPro Gigawat prezentowała swoją ofertę sprzedaży energii elektrycznej dla klientów indywidualnych i instytucjonalnych, promując jednocześnie markę Tauron

i objaśniając miejsce oraz pozycję spółki w Grupie. W bezpośrednich rozmowach szcze-gólny nacisk kładziono na przekonanie klientów do używania energii elektrycznej, jako najlepszego medium na potrzeby ogrzewania pomieszczeń i podgrzewania wody. (MG)

Zorganizowały go wydawnictwo Axel Springer Polska oraz władze Świdnicy.

Uczestniczyło w nim ok. tysiąca gości.Adresatami kongresu byli przedstawiciele jednostek samorządu terytorialnego (pre-zydenci, burmistrzowie, wójtowie), przed-siębiorcy prowadzący działalność w ob-szarze samorządu oraz inwestorzy. Do uczestnictwa w kongresie zaproszono tak-że wysokich rangą przedstawicieli admi-nistracji publicznej, Unii Europejskiej oraz reprezentantów zagranicznych samorzą-dów. Obecni byli również przedstawiciele przedsiębiorstw użyteczności publicznej, służb mundurowych, fundacji oraz orga-nizacji pożytku publicznego.W sześciu ścieżkach tematycznych odbyło się 80 dyskusji i paneli, cztery sesje ple-narne, warsztaty, a także kilkadziesiąt pre-zentacji ofert handlowych, m.in. z udzia-

łem EnergiiPro Gigawat oraz EnergiiPro. Wydarzeniu towarzyszyły targi, które dały możliwość zaprezentowania samorządom oferty biznesowej, zaś samorządowcom możliwość przedstawienia oferty inwe-stycyjnej swoich regionów. Stoisko na targach posiadała również EnergiaPro Gi-gawat z Wrocławia, reprezentująca Grupę Tauron. (MG)

FOTO

: ARC

H.

FOTO

: KA

ROLI

NA

KM

ON

FOTO

: ARC

H.

W Stalexporcie spotkali się reprezentanci branży ciepłowniczej, ogrzewnictwa, wentylacji i klimatyzacji oraz gazownictwa

Aktorzy ze wzruszeniem czytają listy marzeń chorych onkologicznie. Od lewej: Piotr Cyrwus, Urszula Grabowska oraz Artur Dziurman

giełdy są producenci, spółki handlu-jące energią i tzw. odbiorcy końcowi. Transakcje zawierane są poprzez elek-troniczną platformę, udostępnianą za pośrednictwem Internetu. Połączenia są oczywiście kodowane, a dostęp do sys-temu weryfikuje się na podstawie cyf- rowych certyfikatów. W ramach giełdy IPEX działa rynek tzw. kontraktów spot, rynek kontraktów forward oraz plat-forma fizycznej dostawy umów zawar-tych poprzez Italian Derivatives Energy Exchange, tzw. CDE.

ryneK spotRynek dnia następnego (MGP) to miej-sce, w którym zawierane są najbar-dziej powszechne kontrakty: związane

z dostawą energii elektrycznej w dniu następującym po dniu handlu. Więk-szość zawieranych poprzez IPEX trans-akcji odbywa się właśnie na tej platfor-mie. Podobnie jak na innych giełdach, przedmiotem handlu są godzinne bloki energii. Transakcje kończą się dostawą energii w dniu następnym. Uczestnicy składają oferty określające ilość energii oraz ceny, po których są gotowi do sprze-daży lub zakupu. Możliwość składania zleceń rozpoczyna się o 9.00 dziewiąte-go dnia przed dniem dostawy i kończy o 9.00 w dniu poprzedzającym dzień do-stawy. Wyniki notowań znane są o 11.30 w dniu poprzedzającym dzień dostawy. Oferty do realizacji przyjmowane są na podstawie kryteriów ekonomicznego

i technicznego, czyli z uwzględnieniem ograniczeń w zdolnościach przesyło-wych. Stroną wszystkich zawieranych transakcji jest operator rynku GME. Przyjęcie takiej filozofii zapewnia pełną anonimowość transakcji zawieranych przez uczestników giełdy.

ryneK spot na tego typu rynku zbywane towary lub papiery

wartościowe są przekazywane kupującemu do

natychmiastowego dysponowania nimi

Rynek dnia bieżącego, tzw. Intra-Day Market (MI), funkcjonuje również w ra-mach rynku spot. Zawierane tutaj trans-akcje służą skorygowaniu posiadanych kontraktów zawartych wcześniej np. na rynku dnia następnego. Również w przypadku rynku dnia bieżącego stro-ną transakcji jest operator rynku GME. Handel odbywa się w dwóch sesjach, MI1 i MI2. Sesja MI1 rozpoczyna się o godzi-nie 10.30 w dniu poprzedzającym dzień dostawy i zamyka o 12.00 tego same-go dnia. Wyniki MI1 znane są o 12.30 w dniu poprzedzającym dzień dostawy. Sesja z MI2 zostaje otwarta o 10.30 w dniu poprzedzającym dzień dostawy i kończy się o 15.00 tego samego dnia. Wyniki MI2 znane są o 15.30 w dniu poprzedzającym dzień dostawy. Oferty przyjęte do realizacji są kwalifikowane na podstawie takich samych kryteriów jak na rynku dnia następnego.Rynek usług pomocniczych (MSD) związany jest z zapewnieniem technicznych moż-liwości realizacji kontraktów zawartych na rynkach spot. Z tego powodu często zwany jest również rynkiem usług syste-mowych. W procesach handlowych na tym rynku bierze udział włoski operator

wywiad


handel

Drogę do wolnego rynku energii elektrycznej Włochy rozpoczę-ły stosunkowo wcześnie. W li-stopadzie 1995 r. powołano do

życia spółkę Gestore della Rete Nazio-nale di Trasmissione SpA – obecnie Ge-store dei Servizi Energetici (GSE), której misją było zorganizowanie rynku energii elektrycznej i zarządzanie nim zgodnie z zasadami neutralności, przejrzystości, obiektywności i konkurencji między pro-ducentami. Z biegiem czasu zadania GSE zmieniły się, a funkcję handlowego operatora rynku pełni obecnie spółka Gestore Mercati Energetici.

giełda ipeXPodstawą do tworzenia giełdy energii we Włoszech były przepisy z 1999 r., tzw. Dekret Bersaniego. Regulacje te umożliwiły wprowadzenie do włoskiego porządku prawnego unijnej dyrektywy elektroenergetycznej. Ponadto usank-cjonowano w nich możliwość handlu energią elektryczną poprzez giełdę. Dzięki tym przepisom możliwe stało się także powołanie do życia instytucji, których zadaniem było zorganizowanie rynku energii i nadzór nad jego funk-cjonowaniem. Do jednej z nich należy wspomniany już operator rynku ener-gii – Gestore Mercati Energetici (GME) – odpowiedzialny za stworzenie pro-cedur związanych z handlem energią i nadzorowanie zawieranych transakcji. Skutkiem działalności GME jest giełda Italian Power Exchange (IPEX), która rozpoczęła pracę w 2004 r. Członkami

GIEłDy ENERGII ELEKTRyCZNEj ipeX

wewłoszechprzytłaczającawięKszośćKrajoweGosystemueleKtroenerGetyczneGoznajdujesięwręKachjednejfirmy– ENTE NATIONALE ENERGIA ELETTRICA (ENEL). MIMO TO NA WłOSKIM RyNKu ENERGII DZIAłA Z POWODZENIEM GIEłDA ENERGII ELEKTRyCZNEj. CO ZASTANAWIAjąCE, WOLuMEN OBROTu ENERGIą jEST jEDNyM Z NAjWyżSZyCh W EuROPIE


Tomasz FOrNaLCZYk

się na cenach energii elektrycznej. Nie-którzy z uczestników giełdy IPEX mogą skorzystać z możliwości fizycznej realiza-cji kontraktów zawartych poprzez IDEX. Znaczy to, że na wniosek strony kon-traktu – zamiast rozliczenia finansowego – może nastąpić fizyczna dostawa energii elektrycznej w ilościach i cenie zgodnych z zawartym kontraktem. Za przeprowa-dzenie procesu i przestrzeganie procedur związanych z realizacją tego rodzaju fi-zycznych dostaw energii odpowiedzialna jest właśnie platforma CDE.

ryneK KontraKtóW forWard (mte)Ta część giełdy IPEX jest stosunkowo mło-da, działa od 1 listopada 2008 r. Kontrak-ty, które zawiera się poprzez MTE, stano-wią uzupełnienie produktów dostępnych na rynkach spot. Dzięki MTE możliwe jest zawieranie transakcji na dłuższe terminy. Sesje odbywają się od 9.00 do 14.00 we wszystkie dni robocze, a notowania są ciągłe. Dostępne są dwa typy produktów: base-load i peak-load, z okresami dosta-wy miesięcznymi, kwartalnymi i rocznymi. Składając ofertę, uczestnicy są zobowią-zani do określenia jej typu, okresu dosta-wy oraz ceny. Najmniejsza ilość energii w ofercie wynika z iloczynu jednostki mocy: 1 MW oraz ilości godzin w okresie zamówienia.Giełda IPEX może pochwalić się dziś 193 uczestnikami, działającymi na opi-sanych wyżej rynkach. Prócz aktywności związanych z handlem energią, ope-rator rynku GME odpowiedzialny jest również za organizację i prowadzenie rynków związanych z obrotem tzw. zie-lonymi certyfikatami, potwierdzającymi wytworzenie energii elektrycznej w od-nawialnych źródłach energii, certyfika-tami związanymi z inwestycjami popra-wiającymi efektywność energetyczną (białe certyfikaty) oraz prawami do emi-sji CO2. Dodatkowo GME zarządza plat-formą Forward Electricity Account Tra-ding (PCE). Działalność ta związana jest z koniecznością weryfikacji kontraktów bilateralnych zawartych poza giełdą, pod względem ich realizacji w zakresie możliwości przesyłowych.

systemu przesyłowego – Terna. Do jego podstawowych zadań należy zarządza-nie, eksploatacja i monitoring systemu elektroenergetycznego. Przede wszyst-kim chodzi o optymalizację ilości prze-syłanej energii przez międzyregionalne połączenia, w których występują ogra-niczenia, zapewnienie odpowiednich rezerw mocy w systemie elektroener-getycznym oraz bilansowanie systemu w czasie rzeczywistym. W celu realizacji tych zadań Terna uczestniczy w rynku MSD jako strona transakcji. Procedura polega na składaniu przez Ternę ofert zakupu/sprzedaży energii, która jest niezbędna do zbilansowania systemu. Drugą stronę transakcji stanowią zwy-kle wytwórcy energii, którzy przyjmując ofertę Terny, zgadzają się na ogranicze-nie lub zwiększenie produkcji. Procedura odbywa się w dwóch etapach. Pierwszy – etap planowania – odbywa się w dniu poprzedzającym dzień dostawy między 15.30 a 17.00, po zamknięciu rynków spot. Kolejne sesje odbywają się w za-sadzie już w dniu realizacji kontraktów. Działalność rynku usług pomocniczych związana jest z likwidacją tzw. wąskich gardeł między funkcjonującymi we Włoszech strefami wyznaczonymi przez układ sieci przesyłowych.

platforma dostaW rynKu instrumentóW pochodnych (cde)Platforma ta wspiera wykonywanie umów finansowych dotyczących energii elek-trycznej zawartych poprzez Italian Deri-vatives Energy Exchange (IDEX). IDEX jest częścią włoskiej giełdy Borsa Ita-liana, na której przedmiotem obrotu są m.in. instrumenty finansowe opierające

Północne Włochy

Centralno--północne

Włochy

Centralno- -południowe

Włochy

Sycylia

Sardynia

Południowe Włochy

Wirtualne i geo-g r a f i c z n e strefy sieci przesyło-Wych

struKtura giełdy ipeX

Źród

ło: V

adem

ecum

of I

talia

n Po

wer

Exc

hang

e

Źród

ło: w

ww

.mer

cato

elet

tric

o.or

g

ropejska planuje przedstawić w tym za-kresie pod koniec tego roku propozycje Pakietu o Infrastrukturze Energetycznej. Obszary wskazywane do dyskusji w bliż-szej perspektywie czasowej miałyby obej-mować wzmocnienie współpracy i koor-dynację na poziomie unijnym w zakresie budowy paneuropejskich, zintegrowa-nych, bezpiecznych i nowoczesnych sie-ci, poprawę warunków dla inwestowania w odnawialne moce wytwórcze oraz in-frastrukturę, jak również promocję sieci inteligentnych. W dłuższej perspektywie rozważane jest wzmocnienie roli Euro-pejskiej Agencji Współpracy Regulato-rów Energetyki oraz organizacji ETSO w rozwijaniu i integrowaniu regionalne-go i europejskiego rynku energii.q Postęp we wprowadzaniu niskoemi-syjnego systemu energetycznegoZmniejszenie emisji pochodzącej z pro-dukcji i wykorzystania energii ma być uzyskane poprzez zastosowanie każdej z następujących metod: redukcję emisji, obniżenie potrzeb energetycznych oraz wzrost produkcji i zużycia energii wolnej od emisji dwutlenku węgla. W perspekty-wie krótkoterminowej Komisja proponu-je skoncentrować się na zagadnieniach związanych ze stosownymi rozwiązania-mi regulacyjnymi i wprowadzeniem inteli-gentnych rozliczeń, jak również inteligent-nych urządzeń na poziomie gospodarstw domowych, rozwijaniem lokalnych dzia-łań przez miasta i regiony w celu zaspo-kojenia potrzeb energetycznych, zarzą-dzania odpadami oraz zrównoważonymi potrzebami transportowymi. Ponadto wprowadzone mają być różnego rodzaju narzędzia ukierunkowane na konsumen-tów, służące promowaniu oszczędzania energii, jej inteligentnego wykorzysty-wania oraz zmiany stosowanych paliw. W perspektywie długookresowej roz-ważane jest wprowadzenie rynkowych instrumentów dających odpowiednie sygnały cenowe dla oszczędzania i inteli-gentnego wykorzystywania energii w po-staci systemu handlu uprawnieniami do emisji czy opodatkowania energii. Wska-zywane jest także wsparcie dla przeorien-towania rynku w stronę technologii nisko-emisyjnych.q Przewodnictwo w innowacjach technologicznychInnowacje będą potrzebne Europie, aby rozwinąć sprawne i niskoemisyjne technologie. Podkreśla się konieczność drastycznego wzrostu wydatków pu-blicznych i prywatnych na te właśnie

cele. Poza promowaniem „miast inteli-gentnych” oraz implementacją Strate-gicznego Planu w zakresie Technologii Energetycznych, planowane jest ziden-tyfikowanie niedociągnięć rynku i „wą-skich gardeł” stojących na przeszkodzie prywatnym inwestycjom w innowacje oraz ustanowienie nowych instrumen-tów finansowych i funduszy unijnych, które stymulowałyby inwestycje prywat-ne. Potrzebne jest uruchomienie dużych programów innowacji przemysłowych o strategicznym znaczeniu dla europej-skiej przyszłości energetycznej.q Silna i skoordynowana zewnętrzna polityka energetycznaKomisja Europejska wskazuje na wiele działań podjętych na płaszczyźnie mię-dzynarodowej, zmierzających do integra-cji rynków energii z rynkami krajów sąsia-dujących z Unią, wprowadzaniu w krajach trzecich międzynarodowych standardów bezpieczeństwa jądrowego, jak również wzrost współpracy z krajami konsumen-tami w zakresie adaptacji zrównoważonej polityki energetycznej, a także wspólnych poglądów na kwestie bezpieczeństwa energetycznego. Ważna jest także mię-dzynarodowa współpraca dotycząca stan-daryzacji w zakresie technologii niskoemi-syjnych. Promowane będą dwustronne relacje z dotychczasowymi tradycyjnymi dostawcami Unii, takimi jak Rosja, Nor-wegia czy Algieria oraz włączanie mecha-nizmów wzmacniających siłę negocjacyj-ną Unii jako dużego odbiorcy.q Ochrona obywateli Unii EuropejskiejOstatni z priorytetowych obszarów, o któ-rym jest mowa w dokumencie, dotyczy zapewnienia tego, by konsumenci nie pła-cili więcej niż to niezbędne dla zabezpie-czenia własnych potrzeb energetycznych. Mają mieć oni także zagwarantowany wysoki poziom bezpieczeństwa zasilania i wykorzystania energii. Działania pro-ponowane w tym zakresie przez Komi-sję wiążą się zasadniczo z rozwijaniem mechanizmów rynkowych oraz wzro-stem przejrzystości informacji. Stworzy to lepsze możliwości porównywania ofert, a przy równoczesnym usuwaniu „wąskich gardeł” i wprowadzaniu peł-nej niezależności Operatorów Systemów Przesyłowych, zapewni także równe wa-runki wszystkim uczestnikm rynku.

co jest istotne z punKtu Widzenia polsKi?Podsumowując, trzeba zauważyć, że znaczna część propozycji zgłoszonych

przez Komisję Europejską wydaje się iść w dobrym kierunku. Na uwagę za-sługuje zwłaszcza podkreślone w kilku miejscach znaczenie bezpieczeństwa zasilania. Aspekt ten odnosi się nie tylko do zasilania Unii Europejskiej w paliwa, ale obejmuje również same dostawy energii elektrycznej. Zwiększając wyko-rzystanie odnawialnych źródeł energii, których charakter pracy nie jest przecież stabilny, musimy pamiętać o stworzeniu takich rozwiązań, które zagwarantują pewność i ciągłość pracy systemów elek-troenergetycznych. Jest to kluczowe tak-że z punktu widzenia odbiorcy energii, co podkreśla sama Komisja Europejska w swoim dokumencie. Wydaje się zatem ważne, aby w komentarzach do tego dokumentu szczególnie podkreślić rolę bezpieczeństwa zasilania i związanego z tym zagadnieniem aspektu zapewnie-nia odpowiednich, stabilnych warunków dla nowych inwestycji w sektorze ener-getycznym, co z punktu widzenia Polski będzie szczególnie istotne. Warto przywołać także zgłaszany kiedyś pomysł spojrzenia na energy-mix z per-spektywy całej Unii poprzez umożliwienie rozwijania poszczególnych technologii tam, gdzie da się to zrobić najefektyw-niej. Francja ma ogromne doświadcze-nie w zakresie energetyki jądrowej, która cieszy się tam ponadto dużą akceptacją społeczną. Warto więc, by nadal ją roz-wijała. W podobny sposób Skandyna-wia, mając odpowiednie zasoby, może rozwijać źródła odnawialne, a Polska wysokosprawne technologie węglowe. W skali całej Unii uzyskany w ten sposób efekt może być znacznie lepszy, bo do-prowadzi nie tylko do szybszego rozwoju poszczególnych technologii, ale przede wszystkim zoptymalizuje koszty ograni-czenia emisji CO2. Taki europejski ener-gy-mix wydaje się tutaj rozwiązaniem godnym uwagi.Komisja Europejska oczekuje na komen-tarze do przedstawionego dokumentu do 2 lipca 2010 r. Warto skorzystać z tej okazji i zabrać głos w rozpoczętej dyskusji.

Na obecnym etapie prac Komisja Europejska przedstawiła na swo-jej stronie internetowej (http://ec.europa.eu/energy/strategies/

consultations/2010_07_02_energy_strate-gy_en.htm) dokument, wskazujący propo-nowane działania i oczekuje na komenta-rze dotyczące jego zapisów, które zbierane są w formie konsultacji publicznych. Warto przyjrzeć się mu się nieco bliżej.

punKt WyjściaWe wstępie dokument Komisji nawiązuje do podejmowanych w ostatnich latach działań Unii Europejskiej w zakresie po-lityki energetycznej, wymieniając szereg uzgodnień przyjętych w tym obszarze. Do-kument wskazuje także, iż ogólnym celem europejskiej polityki energetycznej po-zostaje zapewnienie energii bezpiecznej, zrównoważonej i dostępnej dla wszyst-kich – zarówno dla przedsiębiorstw, jak i odbiorców indywidualnych. Wyzwania, jakie stawiane są w zakresie globalnego bezpieczeństwa energetycznego, słabe postępy walki ze zmianami klimatu w skali świata, jak również pragnienie odzyskania tempa rozwoju Unii Europejskiej, tworze-nia miejsc pracy i potrzeby inwestowania w przyszłe sieci energetyczne, wymagają przygotowania nowej strategii energetycz-nej uwzględniającej takie właśnie cele.

dotychczasoWe osiągnięciaW dalszej części autorzy dokumentu analizują osiągnięcia w zakresie reali-zacji polityki energetycznej od czasu uzgodnienia w 2007 r. Energetyczne-go Planu Działania, który zaowocował


energia w UE

KOMISjA EuROPEjSKA PRZyGOTOWujE

nowąpolityKęenerGetycznąunii

wKomisjieuropejsKiejrozpoczęłysiępracenadprzyGotowaniemnowejstrateGiiENERGETyCZNEj DLA EuROPy NA LATA 2011-2020. PIERWSZyCh KONKRETNyCh PROPOZyCjI BęDZIE MOżNA SIę SPODZIEWAĆ NAjPRAWDOPODOBNIEj W LISTOPADZIE, NATOMIAST W DALSZEj KOLEjNOŚCI OCZEKIWANE jEST PRZyGOTOWANIE TZW. ENERGETyCZNEj MAPy DROGOWEj DO ROKu 2050


Stanisław TOkarSkijerzy jaNikOWSki

FOTO

: CO

RBI

S

powstaniem wielu nowych inicjatyw. Doprowadziły one do przyjęcia trze-ciego pakietu liberalizującego unijny, wewnętrzny rynek energii. Były tak-że podwaliną przygotowującą pakiet energetyczno-klimatyczny, regulacje w zakresie bezpieczeństwa atomowego oraz Strategicznego Planu w zakresie Technologii Energetycznych (SET Plan). Komisja wspomina o stworzeniu dostę-pu do różnego rodzaju środków finan-sowych, umożliwiających promocję ce-lów polityki energetycznej, w tym także w ramach polityki spójności. Wymienio-no także szereg działań o charakterze zewnętrznym, polegających głównie na prowadzeniu dialogu i współpracy w za-kresie energetyki z wieloma zewnętrz-nymi krajami, takimi jak partnerzy z zachodnich Bałkanów, państwa Azji Centralnej, Irak i kraje z regionu Bliskie-go Wschodu, jak również Chiny, Rosja, Brazylia czy USA. Pozostało jednak wie-le niedociągnięć i luk, które wymagają uzupełnienia i z których Komisja Euro-pejska zdaje sobie sprawę. Autorzy do-kumentu wymieniają tutaj niedostatecz-ny stopień implementacji europejskich regulacji w zakresie energetyki i rynku wewnętrznego, który nie w pełni jeszcze funkcjonuje. Do słabych stron zalicza się także brak odpowiedniej infrastruktury na szczeblu europejskim, która umożli-wiłaby połączenie różnych europejskich rynków, prowadząc do ich integracji, po-prawy bezpieczeństwa zasilania, wzro-stu wykorzystania źródeł odnawialnych, jak również rozwoju sieci inteligentnych. W dokumencie wskazuje się na zbyt słabe wyniki działań w zakresie poprawy efek-tywności energetycznej oraz wprowadza-nia innowacji i podkreśla, że działaniom z zakresu badań i rozwoju powinno się nadać znacznie wyższy priorytet.

Kolejne KroKi W KierunKu strategii energetycznej dla europy na lata 2011-2020Odnosząc się do istotnych wyzwań sto-jących przed Unią, takich jak zapewnie-nie bezpieczeństwa energetycznego dla Europy, stawianie czoła zmianom klima-tycznym czy konieczność przezwyciężenia kryzysu ekonomicznego, Komisja for-mułuje kluczowe zagadnienia dla nowej strategii energetycznej. Należy do nich przede wszystkim silny nacisk na wpro-wadzenie w życie wszystkich dotychczas uzgodnionych regulacji. Są to w pierw-szej kolejności wymogi drugiego i trze-ciego pakietu liberalizacyjnego, polityka w zakresie wykorzystania odnawialnych źródeł energii, poprawa efektywności energetycznej oraz Strategiczny Plan w zakresie Technologii Energetycznych. Proponowane jest ponadto przygotowanie „mapy drogowej dekarbonizacji energe-tyki do 2050 roku” w celu powstrzymania globalnego wzrostu temperatury. Ten dłu-gofalowy cel ma być w pełni kompatybilny z nową strategią energetyczną na lata 2011- -2020, szczególnie ze względu na długi czas trwania procesów inwestycyjnych w sektorze energetycznym. Priorytetowe obszary przyszłej strategii obejmują:q Nowoczesne zintegrowane sieciPrzyszła strategia będzie kładła duży nacisk na rozwój nowoczesnej infra-struktury sieciowej, dzięki której możliwa byłaby pełna integracja wewnętrznych rynków europejskich, połączenie Europy z różnymi, zdywersyfikowanymi źródła-mi w krajach trzecich, możliwość więk-szego wykorzystania różnego rodzaju źródeł odnawialnych oraz inteligentne połączenia wytwórców i klientów dla za-pewnienia efektywnych, ekonomicznych i pewnych dostaw energii. Komisja Eu-

obrót, wytwarzanie, przesył i dostawy dla przemysłu. Spółka sprzedaje i do-starcza energię elektryczną jednostkom dystrybucyjnym należącym do władz lokalnych, zgodnie z ustalonymi odgór-nie taryfami. Władze lokalne sprzedają i dostarczają energię gospodarstwom domowym i firmom, przy czym ostatecz-ne ceny różnią się regionalnie. Poza tym Eskom jest uczestnikiem międzynarodo-wej giełdy energii Southern African Po-wer Pool (SAPP) skupiającej 12 państw Afryki Południowej. SAPP to system po-łączeń międzynarodowych umożliwiają-cych handel. RPA jest eksporterem netto energii elektrycznej (import na poziomie 10 TWh, eksport ok. 14 TWh). Kryzys energetyczny sprzed trzech lat odbił się także na innych członkach SAPP. Obok Eskomu istnieją nieliczne jednostki wy-twórcze należące do władz lokalnych i drobne źródła prywatne wykorzystujące jako paliwo drewno, węgiel i LPG. LPG jest promowane przez rząd jako paliwo o niskiej emisji CO2. Istniejąca struktura, choć do pewnego stopnia zreformowa-na, jest niewydolna. Na temat zmian w energetyce dyskutuje się od prawie 20 lat, ale efekty nie są zadowalające.

zmiany idą jaK po grudziePrzede wszystkim już we wczesnych latach 90. zaproponowano przekształ-cenie energetyki w sposób podobny do przyjętego w Europie. Eskom miał zo-stać podzielony tak, by rozdzielić przesył, dystrybucję, wytwarzanie i obrót. Część wytwórczą planowano sprywatyzować, a w obszarze dystrybucji wydzielić re-gionalnych operatorów. Do dziś stan rzeczy się nie zmienił, nie dokonano

unbundlingu, zaniechano prywatyzacji. Dystrybucja energii elektrycznej wciąż odbywa się tak, jak 20 lat temu – elek-tryczność kupuje 187 podmiotów nale-żących do władz lokalnych i w zasadzie jedynych pośredniczących w sprzedaży do odbiorców końcowych. W połowie lat 90. zaproponowano zmianę syste-mu dystrybucji. Miało powstać sześć spółek dystrybucyjnych kontrolowanych przez władze lokalne. Powołano Electri-city Distribution Industry Restructuring Committee (EDIRC) – komitet do spraw restrukturyzacji dystrybucji. W 2003 r. powstał Electricity Distribution Industry Holdings (EDI) – podmiot, który miał wcielać w życie reformy. W 2005 r. uruchomiono pierwszą spółkę RED (Re-gional Electricity Distributor), jednak ostatecznie działała ona pilotażowo, ponieważ wkrótce zmieniła się kon-cepcja organizacji holdingu – kontrolę miało przejąć państwo, a przejściowym udziałowcem miał być Eskom. W 2006 r. jednostkę rozwiązano. W 2010 r. wciąż planowane jest powstanie spółek dystry-bucyjnych.

drożej, ale Wciąż tanioOpornie idą też inne reformy. W ramach gaszenia kryzysowego pożaru Eskom ponownie uruchomił trzy zamknięte wcześniej elektrownie (3,8 GW) i pro-wadzi nowe inwestycje – w latach 2012- -2014 ma oddać elektrownie o mocy 7,2 GW. W planach jest kolejna elek-trownia jądrowa. To wciąż mało – rezer-wa mocy wynosi średnio 8 proc., przy zakładanych 15 proc. Podczas sezono-wych szczytów zapotrzebowania wciąż zdarzają się niedobory mocy. Uczest-

najlepsi W afryce mają problemyNajpoważniejsze problemy zaczęły się w 2007 r., kiedy szybkie tempo wzrostu gospodarczego (i co za tym idzie – pro-dukcji) zderzyło się ze skutkami niedoin-westowania elektroenergetyki. Od tego czasu dla odbiorców najważniejsze sta-ły się komunikaty branżowe dotyczące terminarzy planowanych przerw w do-stawach. Do takiego stanu rzeczy rząd RPA doprowadził na własne życzenie. W 1998 r. eksperci opracowali Białą Księgę polityki energetycznej, wskazują-cą obszary zagrożeń. Przede wszystkim zwracali uwagę na konieczność dosto-sowania tempa nowych inwestycji do tempa rozwoju kraju. Problemem istnie-jącym do dziś jest monopolizacja rynku przez państwową spółkę Eskom, dostar-czającą ponad 95 proc. elektryczności na rynek. Analitycy przewidywali, że bez natychmiastowych działań do kryzysu energetycznego dojdzie za 10 lat. Do-kument początkowo został zignorowany przez rząd, później – na przełomie wie-

ków – zrodziła się koncepcja prywatyza-cji Eskomu i z tego powodu odmówiono finansowania rozbudowy infrastruktury. W 2003 r. rząd zorientował się, że pro-blem jest poważny. Podjęto działania, ale za późno, by uniknąć kryzysu. Złe prognozy okazały się prorocze. Skutek to przerwy w dostawach zdarzające się do dzisiaj, a w połączeniu ze świato-wym kryzysem – spadek PKB o 2 proc. w ubiegłym roku. Plany naprawy są am-bitne, jednak niekończące się dyskusje i spory polityczne mogą zaburzyć ich realizację.

ryneK do reformyZa politykę energetyczną w RPA odpo-wiada Ministerstwo Surowców i Energii, a regulatorem jest National Energy Re-gulator of South Africa (NERSA), orga-nizacja powołana do życia w 2004 r. w miejsce dotychczasowej jednostki – National Electricity Regulator. NERSA zajmuje się całą energetyką. Eskom, fir-ma powołana do życia w 1923 r., kontro-luje wszystkie obszary elektroenergetyki:


raport

eleKtroenerGetyKarepubliKipołudniowejafryKi,GOSPODARZA MISTRZOSTW ŚWIATA W PIłCE NOżNEj, NA TLE RESZTy KONTyNENTu PREZENTujE SIę OKAZALE. WCIąż jEDNAK BORyKA SIę Z PROBLEMAMI, NA KTóRyCh ROZWIąZANIE POTRZEBA LAT


Na zdjęciach satelitarnych Afry-ka, szczególnie na południe od Sahary, wygląda jak za-ciemniony kontynent, rozja-

śnienia widać jedynie na terenie RPA. W kraju o powierzchni ponad 1,2 mln km kw. (czterokrotnie większym od Polski) mieszka ponad 49 mln ludzi. Zainstalo-wana moc elektrowni przekracza 43 GW, łączna długość linii przesyłowych i dystrybucyjnych to ok. 382 tys. km, a staty-stycznie na jednego obywatela przy-pada rocznie więcej energii elektrycz-nej niż nad Wisłą. W RPA jest to ok. 4800 kWh rocznie (niektóre źródła podają, że w okresie boomu gospo-darczego trzy lata temu było to prawie 5500 kWh). Na jednego Polaka przypada ok. 3500 kWh. W porównaniu z innymi państwami Afryki RPA jest potęgą – wy-twarza 45 proc. energii elektrycznej pro-dukowanej na kontynencie (mniej więcej 240-250 TWh brutto rocznie). Dla porównania: Nigeria, która zajmuje 920 tys. km kw. i której zaludnienie przekracza 152 mln, produkuje ok. 22 TWh w ciągu roku, czyli praktycznie jest nie- zelektryfikowana. Jednak nawet w RPA elektryfikacja objęła 75 proc. po-wierzchni. W miastach dostęp do energii elektrycznej ma ok. 88 proc. populacji, na prowincji – 55 proc. Od zakończenia apartheidu w 1994 r. do roku 2008 liczba zelektryfikowanych gospodarstw domowych podwoiła się, dochodząc do 9,1 mln. Ale tempo przy-rostu nowych mocy rzędu 900 MW rocz-nie nie wystarcza, by sprostać rosnącemu zapotrzebowaniu na energię elektryczną. Nawet spowodowany kryzysem spadek konsumpcji nie zmienił tego faktu.

nicy i kibice trwających piłkarskich mi-strzostw są bezpieczni – najbliższe pro-blemy z dostawą elektryczności Eskom przewiduje na wrzesień. By ograniczyć popyt, monopolista podejmuje działania skłaniające odbiorców do oszczędności energii elektrycznej, przy czym głów-nym narzędziem są znaczące podwyżki cen. Przez lata RPA było energetycznym rajem, z cenami należącymi do najniż-szych na świecie. Wynikało to z polity-ki państwa oraz z bogatych zasobów taniego, łatwo dostępnego węgla (53 proc. wydobycia węgla kamiennego pro-wadzi się w kopalniach odkrywkowych). Dziś ceny rosną w tempie 25-26 proc. rocznie (Eskom oczekuje jeszcze więk-szych podwyżek), co wywołuje strajki związków zawodowych i protesty ze strony energochłonnego przemysłu. Ale wciąż cena energii elektrycznej dla du-żych firm jest atrakcyjna: w najdroższym Johannesburgu to w przeliczeniu mniej niż 30 groszy za 1 kWh, w najtańszym Richards Bay ok. 15 groszy.

będzie lepiej?Przy problemach z brakiem mocy i nie-doinwestowaną infrastrukturą rząd RPA próbuje pogodzić ogień z wodą. Z jednej strony rosną ceny, z drugiej trwa Integra-ted National Electrification Program (INEP) – rządowy plan naprawy energetyki, zakła-dający elektryfikację całego kraju do 2014 r. (poprzednio był to rok 2012), co wymaga olbrzymich nakładów na inwestycje w sieci przesyłowe i dystrybucyjne. Planuje też do-starczanie za darmo 50 kWh miesięcznie najuboższym gospodarstwom. Z drugiej strony NESRA promuje prywatnych inwe-storów i zakłada, że ich udział w wytwa-rzaniu w ciągu czterech lat wzrośnie do 15 proc. Pomóc ma specustawa przyspie-szająca inwestycje. Za pół roku ma ruszyć Independent Systems and Market Opera-tor – niezależny operator systemu. To krok w stronę rzeczywistych reform rynkowych. Plany Eskomu zakładają podwojenie zain-stalowanej mocy. Osiągnięcie 80 GW ma nastąpić w 2025 r.Plany naprawcze wyglądają dobrze, ale powstaje pytanie, czy zostaną zrealizo-wane w zakładanych terminach. Rząd podkreśla rolę polityki informacyjnej w energetyce, jednak na oficjalnych stronach internetowych regulatora i Mi-nisterstwa Surowców i Energetyki wciąż jako nowe widnieją informacje sprzed dwóch, trzech lat. To daje do myślenia.

Wojciech kWiNTapublicysta Businessman.pl

Rok Ilość energii elektrycznej

2005 223 2552006 231 3232007 241 1702008 235 9242009 229 599


Prowincja Przylądkowa Zachodnia 22 583Prowincja Przylądkowa Wschodnia 8 873Prowincja Przylądkowa Północna 4 629Wolne Państwo 8 740KwaZulu-Natal 42 081Prowincja Północno-Zachodnia 24 389Gauteng 59 965Mpumalanga 31 524Limpopo 11 097


2005 205 5582006 214 7402007 224 4352008 218 8732009 213 881

Elektrownie węglowe

Elektrownie atomowe

Elektrownie wodne

Elektrownie wodne szczytowo-pompowe

Elektrownie gazowe

Elektrownie wiatrowe

RyNEK ENERGII:rpa

ilość energii eleKtrycznej przeznaczonej do dystrybucji W rpa (gWh)

Źród

ło: S

tati

stic

s So

uth

Afri

ca

ilość energii eleKtrycznej sKonsumoWanej W rpa (gWh)

Źród

ło: S

tati

stic

s So

uth

Afri

ca

Źródło: Statistics South Africa

ilość energii eleKtrycznej zużyta W proWincjach rpa W 2009 r. (gWh)

udział źródeł WytWarzania W zainstaloWanej mocy W 2008 r. W proc.

Źród

ło: E

skom

87,5

1,5

3,3

3,23,2

4,5

wywiad


wydarzenia

FOTO: MAREK GROTOWSKI


polsKaizbaeKoloGiiprzyznałatauronowinaGrodęGłówną–eKolaur– ZA PRODuKT TAuRON EKO PREMIuM, PIERWSZą I OBECNIE jEDyNą W POLSCE ENERGIę Z ODNAWIALNyCh ŹRóDEł, KTóREj POChODZENIE POTWIERDZA POLSKIE TOWARZySTWO CERTyFIKACjI ENERGII

spółKisprzedażoweGrupytauronotrzymałytytuł„firmaprzyjaznaKlientowi”.TO POTWIERDZENIE WySOKIEj jAKOŚCI OBSłuGI, jAKą OFERują SWOIM KLIENTOM

zGodnieztym,oczyminformowaliśmywpoprzednimnumerze„polsKiejenerGii”,18,19i20czerwca, W RAMACh TAuRON xI LETNIEGO FESTIWALu OPEROWEGO, OPERA WROCłAWSKA ZREALIZOWAłA PLENEROWą SuPERPRODuKCję OPERy „TuRANDOT” GIACOMO PuCCINIEGO

M iejsce inscenizacji – Stadion Olimpijski – zamienił się podczas tego weekendu w największą scenę operową w Polsce. Kilkadziesiąt tysięcy widzów (media podają, że w sumie zebrało się ich 30 tys.

podczas trzech spektakli) podziwiało gigantyczną scenografię, inspirowaną zabytkami Chin, efektowne kostiumy w orientalnej stylistyce, imponujące efekty multimedialne, a przede wszystkim doskonałych solistów. Kunszt Luisa Chapy i Davida Righeschie-go podziwialiśmy w roli Kalafa, partię pięknej i okrutnej Turan-dot śpiewały Georgina Lukacs, Evgenya Kuznetsova i Jolanta Żmurko, a Jana Dolezilkova i Anna Lichorowicz śpiewały partię Liu. Wielkie brawa zebrał także Wojciech Śmiłek, występujący gościnnie w partii Timura. Reżyser i scenograf Michał Znaniecki zaskoczył publiczność pełnym niespodzianek spektaklem, z oryginalnymi i niepowta-rzalnymi pomysłami inscenizacyjnymi, których zwieńczeniem w finale był wspaniały pokaz sztucznych ogni. Stuosobowa or-kiestra, artyści baletu, chóru i chóru dziecięcego Opery Wro-cławskiej, Zespół Kieleckiego Teatru Tańca, statyści – ponad czterystu wykonawców stworzyło gigantyczne widowisko już określone przez recenzentów jako najbardziej spektakular-ne wydarzenie artystyczne sezonu. „Jednego tylko żałuję: że »Turandot« można było zobaczyć jedynie przez trzy wieczory, niestety” – napisał w swojej recenzji z przedstawienia krytyk muzyczny „Polski Gazety Wrocławskiej”. Bez niepotrzebnej w tym momencie skromności przyznajemy mu rację. (AL)

EFEKTOWNA turandot

głóWni realizatorzy superproduKcji:Tomasz Szreder – kierownictwo muzyczne, dyrygentMichał Znaniecki – reżyseria i scenografiaElżbieta Szlufik-Pańtak, Grzegorz Pańtak – choreografiaBogumił Palewicz – reżyseria światełAnna Grabowska-Borys – przygotowanie chóru

Spotkanie w kuluarach. Od lewej: Evgenya Kuznetsova – solistka Opery Wrocławskiej, Dariusz Lubera – prezes Taurona, Adam Grehl – wice-prezydent Wrocławia, Ewa Michnik – dyrektor naczelna i artystyczna Opery Wrocławskiej, Elżbieta Karcz – szefowa Biura Promocji Taurona, Paweł Gniadek – dyrektor Departamentu Komunikacji Rynkowej i PR Taurona, Stanisław Tokarski – wiceprezes Taurona

Nagroda została przyznana w dziewiątej edycji konkursu Ekolaury Polskiej Izby Ekolo-

gicznej, w kategorii ekoprodukt.TAURON EKO Premium jest ofero-wany w ramach Systemu Gwarancji Sprzedaży Energii, co potwierdza, iż energia pochodzi w całości z odnawialnych źródeł (m.in. z elektrowni wodnych), a jej pro-dukcja odbywa się w sposób przy-jazny i niewpływający negatywnie na środowisko. System pozwala bowiem prześledzić rzeczywistą drogę przepływu handlowego. Produkt jest całkowicie niezależ-ny od funkcjonującego Systemu Świadectw Pochodzenia. Partne-rem Systemu Gwarancji Sprzeda-

ży Energii jest Polskie Towarzystwo Certyfikacji Energii (PTCE), które zostało wskazane przez Krajową Agencję Poszanowania Energii jako jedyna działająca w Polsce

niezależna instytucja mogąca zbudo-wać taki certyfikat.– Zależy nam, aby nasi klienci mogli budować społecznie odpowiedzialną markę także w aspekcie wykorzysta-nia enewrgii. Dlatego oferujemy im nie tylko unikalny ekologicznie pro-dukt, ale także zadbaliśmy, by o jego pochodzeniu świadczył certyfikowany znak jakości, rekomendowany przez Zarząd Polskiego Towarzystwa Cer-tyfikacji Energii – podkreśla Krzysz-tof Zamasz, wiceprezes Tauron Pol-ska Energia.

Firmy, które decydują się na zakup pro-duktu TAURON EKO Premium, jako je-dyne w Polsce będą mogły umieścić na swoich produktach, stronach interneto-wych, materiałach promocyjnych znak gwarancji sprzedaży energii ekologicznej PTCE oraz logo „TAURON EKO Pre-mium”. Stanowią one potwierdzenie, że przedsiębiorstwo funkcjonuje w oparciu o energię pochodzącą z ekologicznych źródeł i przy użyciu takiej energii zostały wytworzone jego produkty. – Rozwijanie odnawialnych źródeł energii jest jednym z celów strategicznych Gru-py Tauron. Cieszymy się, że nasze wysiłki związane z przygotowaniem systemu certy-fikacji zostały docenione przez organizację, która działa na rzecz ekologii – podkreśla Krzysztof Zamasz. (MS)

EKOLOGICZNA ENERGIA tauronanaGrodzona

SPółKI przyjazneKlientowi

Ogólnopolski program certyfi-kacyjny, organizowany przez Fundację Obserwatorium Za-

rządzania, bada jakość obsługi klien-ta, udoskonala procesy z nią związane i potwierdza najwyższą jakość. Certyfi-kat „Firmy Przyjaznej Klientowi” otrzy-mały spółki Enion Energia z Krakowa i EnergiaPro Gigawat z Wrocławia.– Jednym z celów strategii Grupy Tauron jest stosowanie najbardziej skutecznych i efektywnych działań w zakresie jakości świadczonych usług. Obecnie jesteśmy na etapie wdrażania nowych rozwiązań, pracujemy nad infrastrukturą komuni-kacyjną. Cieszę się, że nasze działania w tym zakresie zostały pozytywnie oce-

nione przez niezależną organizację – mówi wiceprezes Taurona Krzysztof Zamasz. Grupa Tauron dostarcza energię elek-tryczną do ponad czterech milionów klientów, w tym do niemal pół miliona firm. Cały czas wzrasta liczba klientów spoza jej terenu działalności dystry-bucyjnej. Wyróżnione spółki przeszły szczegółowy audyt, którego celem było zdiagnozowanie jakości obsługi klienta w firmach (m.in. badanie opinii klientów – Customer Opinion Index oraz badanie Mystery Client – jakości obsługi). – Dążymy do tego, by nasi klienci otrzy-mywali usługi na najwyższym poziomie, zarówno kontaktując się z nami bez-

pośrednio, jak i telefonicznie czy przez internet – zaznacza Krzysztof Zamasz. – Tytuł obliguje nas przede wszystkim do dalszego udoskonalania rozwią-zań proponowanych naszym klientom. Z pewnością skorzystamy z cennych uwag i wskazówek, które otrzymaliśmy w wyniku przeprowadzonego audytu. Na bieżąco monitorujemy też sugestie naszych klientów, eliminując na ich pod-stawie występowanie słabych punktów czy błędów – podkreśla.Oficjalna gala, podczas której zostanie wręczone specjalne godło, odbędzie się we wrześniu 2010 roku. Więcej informacji na stronie www.firma-przyjaznaklientowi.pl. (MS)


prawdy i mity

W 2009 r. na świecie pra-cowało 439 reaktorów o łącznej mocy 375 GW. Zaspokoiły 14 proc. glo-

balnego zapotrzebowania na energię elektryczną, zużywając 70 tys. ton ura-nu. Trwa budowa elektrowni atomowych o mocy prawie 58 GW. Plany zakładają oddanie do użytku w ciągu ośmiu-dzie-sięciu lat 151 jednostek (165,7 GW). Dalsze propozycje opiewają na bez mała 367 GW. Po latach stagnacji wywołanej katastrofą w Czarnobylu trwa renesans energetyki nuklearnej. W Polsce – we-dług rządowych planów – pierwsza elek-trownia atomowa ma ruszyć w 2020 r. Nawet jeśli jej uruchomienie przesunie się o kilka lat, będzie to poważny krok na dro-dze do zmiany kształtu krajowej elektro-energetyki. Zalety? Konkurencyjna cena elektryczności, długowieczność i zero emisji CO2. Wady? Wysokie koszty i czas inwestycji, obawy społeczne, wyższe niż w elektrowniach jądrowych zapotrzebo-wanie na wodę. Wbrew pozorom odpady to najmniejszy problem.

bariery dla WęglaWedług rządowej polityki energetycznej do 2030 r. zapotrzebowanie na ener-gię elektryczną wzrośnie do 156 TWh w 2020 r. i 201 TWh w 2030 r. Moc za-instalowana zwiększy się odpowiednio do prawie 45 GW i ponad 51 GW. Poza nowymi mocami, w tym czasie muszą nastąpić inwestycje w odtworzenie mocy związane z zamykaniem starzejących się elektrowni. Z drugiej strony niejasna jest przyszłość polskiego węgla. W przypad-ku zasobów węgla brunatnego duże in-westycje są skutecznie blokowane przez protesty społeczne. Roczne wydobycie

węgla kamiennego spadło w ciągu pię-ciu lat o 20 mln ton. Według Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN bez inwestycji w nowe kopalnie w 2040 r. wydobycie zmniej-szy się do 30 mln ton rocznie. Jeśli tak będzie, spadnie udział polskiego węgla w elektroenergetyce (a wraz z rozbudo-wą mocy zapotrzebowanie na paliwo

będzie rosło). Polskie elektrownie będą stopniowo zwiększać zakupy uprawnień do emisji CO2, a od 2020 r. kupować 100 proc. pozwoleń. Pozwolenia przy-czynią się do wzrostu cen elektryczności, a co gorsza – nie wiadomo, jaka będzie ich cena. Dodatkowo wciąż nie wiado-mo, ile z planowanych inwestycji w nowe moce będzie miało prawo do derogacji. Jeśli w Unii Europejskiej utrzyma się po-lityka ograniczania emisji CO2 (niechęć do węgla już widać), energetyka oparta na węglu znajdzie się w trudnej sytuacji. Może się okazać, że za 20 lat elektrow-nie węglowe będą ponosić wysokie koszty zakupu uprawnień emisyjnych, jednocze-śnie korzystając z importowanego węgla. W takiej sytuacji energetyka jądrowa stanie się nieodzowna, chyba że wcze-śniej okaże się, że możemy na dużą skalę korzystać z gazu z łupków. Ale na razie jest zdecydowanie za wcześnie, by stawiać na taki scenariusz.

ATRAKCyjNA enerGetyKaatomowa

zaKilKadziesiątlateleKtrowniejądrowemoGąstaćsiępoważnąKonKurencją DLA ELEKTROWNI WęGLOWyCh. uTRZyMANIE RESTRyKCyjNEj POLITyKI PRZECIWDZIAłANIA ZMIANOM KLIMATu PRZENIESIE ŚRODEK CIężKOŚCI NA ŹRóDłA BEZEMISyjNE


Wojciech kWiNTapublicysta Businessman.pl

Głównym bodźcem do rozwo-ju energetyki jądrowej jest unijna polityka klimatyczna polegająca na ograniczaniu

emisji CO2 i dążenie do wprowadzenia podobnej polityki na całym świecie. Jednak mimo licznych deklaracji, że sprawa jest przesądzona, podstawy na-ukowe determinujące tę politykę nie są przekonujące. Niepowodzenie szczytu klimatycznego w Kopenhadze, udowod-nione przekłamania w raportach IPCC w połączeniu z kryzysem gospodarczym i obecnymi problemami strefy euro pod-kopują pewność co do kontynuacji tej polityki w przyszłości.

jeszcze nie pora na energetyKę jądroWąDecyzja o budowie elektrowni atomo-wej to decyzja o budowie całego sek-tora energetyki jądrowej – od stworze-nia prawa i odpowiednich instytucji po wyznaczenie miejsc składowania odpa-dów. Skomplikowane procesy powodu-ją, że dotrzymanie terminu oddania do użytku pierwszej takiej elektrowni jest wątpliwe. Wciąż nie dokonano wyboru technologii ani partnerów biznesowych. Wdrażanie energetyki jądrowej oznacza pokonanie licznych problemów. Decyzje powinno się podejmować, wiedząc, jak będzie wyglądała długoterminowa po-lityka klimatyczna i jak ukształtuje się rynek paliw, szczególnie w kontekście potencjalnych zasobów gazu łupkowe-go. Dodatkowo trwa szybki rozwój tech-nologii jądrowych – jeśli dziś dominują jednostki o dużej mocy, np. 1500 MW, w przyszłości mogą stać się popularne

reaktory o mniejszej mocy. Ponieważ przyłączenie do sieci potężnych bloków wymaga rozbudowy infrastruktury sie-ciowej i pociąga jednorazowo ogrom-ne nakłady inwestycyjne, w polskich warunkach korzystny byłby wybór słab-szych jednostek. Na razie nie są one w pełni dostępne na rynku, brakuje też doświadczeń eksploatacyjnych. Najbliż-sze lata przyniosą część odpowiedzi na pytania o politykę, rynek paliw i kierunki rozwoju energetyki jądrowej. Dlatego warto się wstrzymać z decyzją o wdra-żaniu energetyki jądrowej w Polsce i jej ostatecznym kształcie.

Węgiel, biomasa, KogeneracjaW krótkoterminowej perspektywie energię elektryczną zapewnią przede wszystkim elektrownie węglowe, więc od węgla uciekać nie należy. Według naszych analiz, przy umiarkowanych ce-nach uprawnień emisyjnych elektrownie węglowe mogą pozostać konkurencyjne dla innych źródeł. Co więcej, w okresie do 2020 r. nie musimy stawiać bloków o mocy 15 tys. MW (czy deklarowanych 25 tys. MW). Popyt na energię elektrycz-ną nieco spadł i w najbliższych latach nie należy oczekiwać boomu. Dodatko-wo rosnące ceny elektryczności zaczy-nają wpływać na postawy odbiorców. Likwidacja w Polsce części produkcji aluminium spowodowała zmniejszenie

zużycia o 1 TWh rocznie. Niewyklu-czone, że takie zjawiska będą zdarzać się częściej ze względu na wzrost cen energii. W najbliższych latach wystarczy budowa do pięciu 800-megawatowych bloków.W okresie niepewności co do dalszych losów energetyki, warto postawić na rozwój małych i średnich źródeł, wstrzy-mując się z decyzjami o budowie wiel-kich bloków. Szanse na zapewnienie energii elektrycznej i sprostanie zakła-danemu ograniczeniu emisji gazów cie-plarnianych dają jednostki wytwarzają-ce w skojarzeniu elektryczność i ciepło zasilane gazem, węglem lub biomasą. Kogeneracja dzięki wysokiej sprawności daje mniejszą emisję CO2 na jednostkę wytworzonej energii. Uzupełnieniem by-łyby źródła odnawialne wykorzystujące biomasę, biogaz i – w ograniczonym za-kresie – farmy wiatrowe. Poza węglem głównym paliwem pozostaje właśnie biomasa. Niestety brakuje planu roz-

woju energetyki biomasowej, a przecież to źródło odegra główną rolę w wypeł-nieniu limitów produkcji zielonej energii. Z kolei gaz z łupków spowodowałby re-wolucję na rynku energii, dając realne szanse na rozwój nowoczesnej ener-getyki rozproszonej. Takie rozwiązania mogą okazać się lepsze niż tworzenie od podstaw energetyki jądrowej, choć tej ostatniej nie należy przekreślać. Na pewno przyczynia się do dywersyfika-cji paliwowej, a o jej konkurencyjności zadecyduje długoterminowa polityka klimatyczno-energetyczna. To istotna opcja, acz niepozbawiona wad.

dr Bolesław Jankowski, wiceprezes firmy doradczej

Badania Systemowe EnergSys

budowawpolsceeleKtrownijądro-wychtoważnadecyzjastrateGiczna O POWAżNyCh DłuGOFALO-WyCh SKuTKACh. W POLSKICh WARuNKACh jEj OPłACALNOŚĆ EKONOMICZNA ZALEży OD uTRZyMANIA W PRZySZłOŚCI uNIjNEj POLITyKI KLIMATyCZNEj. ALE uWZGLęDNIAjąC KRAjOWE POTRZEBy I MOżLIWOŚCI, WARTO ROZWAżyĆ INNE ROZWIąZANIA

OSTROżNIE Z atomem

atomoWa szansaEnergetyka odnawialna i ewentualna budowa energetyki rozproszonej nie rozwiążą problemów zapotrzebowania na energię elektryczną, ani nie zapew-nią atrakcyjnych cen elektryczności. Po-równanie cen we Francji, gdzie 75 proc. energii elektrycznej pochodzi z siłow-ni jądrowych, z cenami w Danii, gdzie postawiono na energetykę rozproszo-ną i kogenerację, mówi samo za siebie – nad Sekwaną jest prawie o połowę ta-niej. Koszty wytwarzania (a więc i ceny) w energetyce jądrowej są porównywalne z kosztami energetyki węglowej (w za-leżności od źródeł danych energetyka atomowa jest trochę droższa lub trochę tańsza, ale po uwzględnieniu kosztów zakupu praw do emisji CO2 staje się atrakcyjna). Współcześnie szybko rozwi-jają się technologie zwiększające efek-tywność i elastyczność reaktorów, coraz bardziej skuteczny staje się recykling zużytego paliwa, elektrownie mogą działać coraz dłużej. Energetyka nu-klearna swoją szansę dostanie za mniej więcej 20 lat (nawet jeśli za 10 pojawi się pierwsza elektrownia). Przy szybkim postępie oferowane rozwiązania mogą być znacznie lepsze niż dzisiejsze. Jeżeli spełni się scenariusz niekorzystny i pol-ska energetyka będzie musiała impor-tować paliwa, lepsze jest paliwo jądrowe – sprowadza się go znacznie mniej (1 kg uranu odpowiada 90 tonom węgla), jest dostępne w wielu krajach, łatwo stwo-rzyć zapasy na dłuższy czas. Możliwe też, że rozwój energetyki nuklearnej do-prowadzi do symbiozy uranu z węglem – wysokotemperaturowe reaktory posłu-żą do produkcji paliw w złożach węgla bez emitowania CO2.

energetykanuklearnaswojąszansędostaniezamniejwięcej20lat.przyszybkimpostępieoferowanerozwiązaniamogąbyćznacznielepszeniżdzisiejsze

FOTO

: ARC

H.

Produk-cja w

2009 r. (TWh)

udział w wytwa-

rzaniu (proc.)

Liczba reakto-

rów

Zainstalo-wana moc

(GW)

Liczba reaktorów w budowie

Moc bu-dowanych elektrowni

(GW)

Liczba reak-torów plano-

wanych

Moc pla-nowanych elektrowni

(GW)

Liczba re-aktorów propono-wanych

Moc propo-nowanych elektrowni

(GW)

2560 14 439 374,690 57 57,555 151 165,699 345 366,775

energetyKa jądroWa na śWiecie

Źródło: World Nuclear Association

polska EnErGIa nr 6 (20)/2010 29 28 polska EnErGIa nr 6 (20)/2010

Dwa lata temu fizyk John Man-kins przeprowadził na Ha-wajach eksperyment sfinan-sowany i sfilmowany przez

Discovery Channel. Za pośrednictwem mikrofal przesłał na odległość 148 km, z jednej wyspy archipelagu na drugą, energię słoneczną schwytaną przez panele fotowoltaiczne. Moc przesła-nej energii nie była duża – zaledwie 20 watów. Pokaz przeprowadzono, aby dowieść, że energię można przesyłać na duże odległości – nie tylko w pozio-mie, także w pionie, czyli z orbity na Ziemię. Mankins pracował wcześniej w amery-kańskiej agencji kosmicznej NASA. Był szefem Biura Zaawansowanych Projek-tów, gdzie m.in. opracowano koncepcję kosmicznych elektrowni słonecznych. Odszedł z agencji, kiedy ta straciła za-interesowanie tematem. Jego zdaniem był to błąd. Mankins stał się niezależ-nym doradcą niewielkich firm techno-logicznych, których szefowie wierzą, że prąd z orbity to wcale nie tak odległa perspektywa. W ostatnich kilkunastu miesiącach ta fantastycznie brzmiąca wizja zaczęła nabierać całkiem real-nych kształtów.

zaczęło się W zeszłym roKuWiosną ubiegłego roku doszło do poro-zumienia słonia i mrówki, czyli koncer-nu Pacific Gas & Electric Company (jed-nego z największych dostawców prądu do amerykańskich domów) z malutką firmą Solaren, zatrudniającą 10 osób. Ta druga zadeklarowała, że do 2016 r. postara się dostarczyć olbrzymowi

200 megawatów energii słonecznej schwytanej przez satelity i przesłanej na Ziemię za pośrednictwem mikrofal. Ustalono, że pierwsza stacja odbior-cza powstanie na półpustynnych pust-kowiach środkowej Kalifornii. Tam też odbywać się będzie zamiana fal radio-wych na prąd, który popłynie do kilku-set tysięcy domów w okolicy. Inwestycję oszacowano wstępnie na 2 mld dolarów – całość ma zdobyć Solaren. Te kosmiczne plany przyjęto wzrusze-niem ramion i pukaniem się w czoło. Jednak parę miesięcy później – we wrześniu 2009 r. – podobny projekt ogłosili Japończycy. Z inicjatywy rządu utworzono tam konsorcjum wielkich firm prywatnych, które do-celowo chciałoby zbudować na or-bicie elektrownię słoneczną o mocy

nie mikrofalowe. Dodajmy, że ćwierć wieku przed Glaserem o czymś takim pisał Isaac Asimov w opowiadaniu „Dowód” (Reason).

zabaWa czy przyszłość?W latach 70. NASA wspólnie z Depar-tamentem Energii USA przeprowadziła kilka testów, które pokazały, że mikro-fale rzeczywiście mogłyby pośredniczyć w przesyłaniu energii elektrycznej na duże odległości. Podobne eksperymen-ty prowadzili też Japończycy. Jednak do początków XXI w. badania nad produk-cją prądu na orbicie i jego transferem na Ziemię uznawano za niegroźną zabawę. W 1997 r. w NASA powstał raport, które-go konkluzja brzmiała: „Koncepcja warta jest ponownej dyskusji”. I na tym poprze-stano. Dopiero 10 lat później kosmicz-nym prądem zainteresował się Pentagon, dochodząc do wniosku, że idea jest już technicznie wykonalna, a błyskawiczny postęp w kilku kluczowych dziedzinach uczyni z niej opłacalne przedsięwzięcie w ciągu paru dekad. Ten postęp dokonuje się za sprawą ma-łych firm zakładanych i finansowanych przez entuzjastów. Celem badań jest ograniczenie masy satelitów – ich trans-port na orbitę jest niezmiernie drogi, co czyni z elektrowni orbitalnych skrajnie nieopłacalne przedsięwzięcie. Szefowie wspomnianego na początku Solarena twierdzą, że aby umieścić fabrykę prą-du na orbicie geostacjonarnej, potrze-bują zaledwie czterech-pięciu lotów w kosmos. Zamierzają wyeliminować połączenia pomiędzy zestawami pa-neli słonecznych – mają one orbitować obok siebie parami lub czwórkami. Inna niewielka firma PowerSat, także skła-dająca się z naukowców-zapaleńców, opatentowała technologię, dzięki której tysiące małych generatorów prądu, po-ruszających się na orbicie niezależnie od siebie, będzie mogło wspólnie przesyłać energię na Ziemię. Minisiłownie będą wynoszone na niskie orbity, gdzie roz-winą swoje panele słoneczne i czerpiąc z nich energię, polecą dalej na silnikach jonowych. PowerSat planuje wystrzele-nie pierwszego satelity ok. 2018-2020 r. Zbliżony harmonogram testów ma też inna pionierska firma Space Energy. Licząc z Japończykami i Europejczyka-mi, to już piąty chętny do wystrzelenia energetycznej sondy w drugiej połowie najbliższej dekady.

głej orbicie geostacjonarnej, gdzie pa-nel rzadko dosięgnie cień rzucany przez planetę. Naziemne stacje odbiorcze można postawić w sąsiedztwie miast i rejonów, gdzie popyt na prąd jest duży. Tym samym odpadłyby wysokie koszty związane z przesyłaniem energii za pomocą tradycyjnej sieci. Pomysł nie jest zresztą wcale taki nowy. Za jego twórcę uchodzi Peter Glaser, inżynier pracujący przy programie Apol-lo. W 1968 r. opublikował w czołowym czasopiśmie naukowym „Science” arty-kuł, w którym dowodził, że przyszłe losy

ludzkości będą zależały od tego, czy zdoła ona opanować energię słonecz-ną, ponieważ tradycyjne surowce pali-wowe kiedyś się skończą. Czy nastąpi to za sto, czy dwieście lat, nie ma dużego znaczenia. Następnie Glaser przedsta-wił koncepcję systemu satelitarnego, złożonego z kolektorów słonecznych o powierzchni wielu kilometrów kwa-dratowych każdy, rozmieszczonych na satelitach geostacjonarnych. Wypro-dukowana w kosmosie energia byłaby przysyłana za pośrednictwem ogrom-nych anten emitujących promieniowa-

andrzej HOłdYSpublicysta „Wiedzy i życia”

Z ORBITy doGniazdKa

zdaniementuzjastówjeszczepodKoniectejdeKady NA ZIEMIę POPłyNIE PIERWSZy PRąD Z PRóBNyCh ELEKTROWNI SłONECZNyCh uMIESZCZONyCh NA ORBICIE OKOłOZIEMSKIEj. KTO WIE, MOżE ZA Pół WIEKu LuDZKOŚĆ BęDZIE POWSZEChNIE PRODuKOWAłA PRąD W KOSMOSIE?

1 gigawata. Próbna instalacja o mocy 100 kW powinna zawisnąć ok. roku 2015. Pięć lat później moc elektrowni zostałaby zwiększona do 250 MW. Koszt całego przedsięwzięcia oszacowano na 2 bln jenów (ponad 20 mld USD). Na początek badacze dostaną tylko 2 mln dolarów na wybranie rozwiązań, dzięki którym ta horrendalnie droga dziś inwestycja może nabrać ekonomiczne-go sensu. Najbliższe cztery lata będą poświęcone naziemnym badaniom nad przesyłaniem energii za pomocą laserów i mikrofal. Potem jedna z tych dwóch metod – lasery albo mikrofale – zostanie przetestowana w przestrzeni kosmicznej.W kosmiczne siłownie zaczynają też wierzyć w Europie. W styczniu tego roku EADS Astrium – największy europejski koncern kosmiczny – ogłosił, że w cią-gu pięciu lat chce umieścić na orbicie elektrownię demonstracyjną o mocy 10-20 kW. Ma to być pierwszy krok. Na końcu tej drogi jest śmiała wizja setek prądotwórczych satelitów dostarczają-cych energię na żądanie do dowolnego miejsca na Ziemi. Europejska koncep-cja przewiduje wykorzystanie laserów podczerwieni. Mogłyby one dostarczać energię na przykład statkowi przemie-rzającemu ocean albo regionowi odcię-temu od świata przez kataklizm.

pomysł pana glasera Entuzjaści orbitalnych fabryk prądu zwracają uwagę, że w bliskim ko-smosie jest wielokrotnie (pięć-dzie-sięć razy) więcej energii słonecznej niż na powierzchni planety. Nie ma też chmur i nocy. Orbitalna fabry-ka mogłaby więc dostarczać prąd 24 godziny na dobę przez siedem dni w tygodniu. Należy ją umieścić na odle-

wbliskimkosmosiejestwielokrotnie(pięć-dziesięćrazy)więcejenergiisłonecznejniżnapowierzchniplanety.niemateżchmurinocy.orbitalnafabrykamogłabywięcdostarczaćprąd24godzinynadobęprzezsiedemdniwtygodniu

energia inaczej

FOTO

: NA

SA

Piknik, organizowany od roku 1999, jest jedną z największych stołecznych imprez sportowo- -rekreacyjnych. Stanowi okazję do

zabawy ruchowej, popularyzuje wiedzę o sporcie, propaguje zdrowy styl życia.PKOl wraz ze swymi partnerami przy-gotował program obejmujący ponad 100 różnych konkurencji i zabaw sporto-wo-rekreacyjnych, pomyślanych tak, aby każdy mógł wziąć w nich udział. Można było stanąć w szranki z naszymi obec-nymi i przyszłymi mistrzami olimpijskimi oraz popróbować sił w wielu ciekawych dyscyplinach. Nowością był maraton ro-werowy MTB w ramach cyklu wyścigów organizowanych przez byłego mistrza Polski i zwycięzcę Tour de Pologne – ce-zarego Zamanę. Tegoroczny piknik odbywał się pod hasłem „Szukamy olimpijskich talentów”, więc miał na celu promocję przede wszystkim sportu dziecięcego i młodzieżowego. Za-danie to powiązane było z popularyza-cją pierwszych w historii Młodzieżowych Igrzysk Olimpijskich Singapur 2010. To wielkie święto młodości i sportu odbędzie się już w sierpniu, gromadząc ponad trzy tysiące młodych sportowców, w tym kilku-dziesięcioosobową reprezentację Polski.


wydarzenia

piKniK OLIMPIjSKI

wramachwspółpracyzpolsKimKomitetemolimpijsKim, TAuRON WSPOMAGAł ORGANIZACję 11. PIKNIKu OLIMPIjSKIEGO, KTóRy ODBył SIę 12 CZERWCA NA TERENACh WARSZAWSKIEGO PARKu KęPA POTOCKA


FOTO: URSZULA KUPISIEWICZ

Jak co roku piknik był wyjątkową okazją spotkania się na żywo z największymi postaciami w historii polskiego sportu – około 170 medalistami olimpijskimi i uczestnikami Igrzysk Olimpijskich, któ-rzy zawsze chętnie wspomagają wspól-ną zabawę i sportową rywalizację. Dla publiczności przygotowano bardzo wiele konkursów z nagrodami ufundo-wanymi przez partnerów PKOl w tym Tauron Polska Energia. Dla tłumnie przybywających warszawiaków Tauron przygotował park linowy nad którym czuwali ratownicy GOPR. Pasjonaci żuż-la mogli obejrzeć prawdziwy, używany na żużlu motocykl i spotkać się z ekipą klubu Tauron Azoty Tarnów. Tauron Basket Liga zaproponował także poka-zy mistrzowskiego tapingu w wykona-niu Arkadiusza Markiewicza – trenera

odnowy biologicznej z drużyny Asseco Prokom Gdynia i możliwość zabawy w streetballa z udziałem zawodników gdyńskiego klubu: Adama Hrycaniuka, Mateusza Kostrzewskiego i Przemysła-wa Zamojskiego. Dodatkową atrakcją przygotowaną przez Taurona było sto-isko informacyjne popularyzujące ideę akcjonariatu obywatelskiego, bowiem termin pikniku objął okres promocji oferty publicznej spółki.Inni partnerzy PKOl także przygotowa-li wiele atrakcji. Fani piłki nożnej mieli okazję wygrać, dzięki VISA Europe, repli-ki oficjalnej piłki Mistrzostw Świata FIFA w Piłce Nożnej – Adidas Jabulani™.

Jacek Sakrejda

SZEŚĆDZIESIęCIOLATEK pełenwerwy

podczasweeKendu11-13czerwcawojewódzKiparKKulturyiwypoczynKuwchorzowie ZATęTNIł MuZyKą, ŚMIEChEM DZIECI I ODGłOSAMI RADOSNEj ZABAWy. POWODEM Był juBILEuSZ 60-LECIA WPKIW. jEDNyM Z DWóCh GłóWNyCh SPONSORóW OBChODóW Był TAuRON POLSKA ENERGIA

Podczas weekendu park odwie-dziło ok. 180 tys. osób! Na gości, zaproszonych do Chorzowa przez wojewodę śląskiego i szefów parku,

czekało mnóstwo atrakcji. Nie sposób wszystkich wymienić, ale wystarczy zerknąć na listę imprez, by zorientować się, że nikt z przybyłych nie miał prawa się nudzić. Zaczęły w piątek amatorskie zespoły muzyczne i taneczne, potem grali zawo-dowcy, a na Dużej łące tłumy chętnych oklaskiwały występ Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk”.To była jedynie przygrywka do atrakcji, jakie czekały na gości w sobotę. Dostoso-wała się do tego również słoneczna aura. Atmosfera zrobiła się piknikowo-rodzinna, a bardzo dużo atrakcji przygotowano właś- nie z myślą o najmłodszych. Na małej sce-nie, przy głównym wejściu do zoo, prezen-towały się uczniowskie teatry i kabarety, odbywały konkursy i zabawy dla dzieci. Podobnie było w ośrodku harcerskim. Przez cały dzień w Dużym Kręgu Tanecz-nym przygrywały orkiestry dęte, zespół jazzowy, odbyły się pokazy sztuk walki, wystąpił zespół folklorystyczny. Późnym popołudniem goście mogli potańczyć w rytm dancingowych przebojów z lat 50.

Zdecydowanie najwięcej chętnych bawiło się jednak tego wieczoru na koncercie ze-społu Lady Pank. Według szacunków orga-nizatorów pod sceną na Dużej łące pojawi-ło się w sobotni wieczór ok. 14 tys. osób. Chorzowski park słynie ze sportowych atrakcji, więc i podczas obchodów jego jubileuszu nie mogło zabraknąć tych ak-centów. Odbył się m.in. rodzinny spacer na orientację, były zawody rowerowe, tur-

niej piłki nożnej na Stadionie Śląskim oraz wyścigi biegaczy.W niedzielę zrobiło się zdecydowanie chłodniej i dość pochmurnie, ale gorsza pogoda nie wpłynęła na liczbę odwiedza-jących. Nieprzebrane tłumy zgromadził na Dużej łące występ kabaretu Para-nienormalni. Z żartów Igora „Mariolki” Kwiatkowskiego i jego kolegów śmiało się blisko 12 tys. gości. Zaraz po nich wy-stąpili Nocna Zmiana Bluesa i Skaldowie, a wieczorem odbył się wielki pokaz sztucz-nych ogni.Podczas weekendu tłumy gości odwiedzi-ły chorzowskie zoo i wesołe miasteczko. Przez cały czas trwał jarmark parkowy – Promenada Ziętka, a w jego ramach od-bywały się prezentacje teatrów ulicznych, zachęcano do odwiedzania stoisk spon-sorów i współorganizatorów jubileuszu, oglądano filmy, wystawy fotografii, poka-zy sztuki rycerskiej… Wielką atrakcją dla najmłodszych i ich rodziców był również przechadzający się alejkami parku „Tau-ronek”, maskotka naszej spółki.

Katarzyna Nowak

FOTO

: ARC

H.

FOTO

: ARC

H.

Gości odwiedzających chorzowski park witały urocze hostessy i maskotka naszej spółki. Poniżej: muzyka brzmiała cały dzień, ale najwięcej melomanów gromadziło się wieczorami

issn 1689-5304 giełdowy debiut taurona file08 wydarzenia europejski kongres gospodarczy 2010 –...

Documents