ISSN: 1303-9784

TDBD / 8

16‹Ç‹NDEK‹LER

2433

7085

90

TBMM ile TDB aras›nda a¤›z-difl sa¤l›¤› hizmetlerinin Birli¤e üyediflhekimlerinden al›nmas› yönünde bir protokol imzaland›. Yap›lanprotokol kapsam›nda bu hakka sahip olanlar›n teflhis ve tedavile-ri özel sa¤l›k kurum ve kurulufllar›nda yap›lacak ve fatura bedelle-ri TDB Asgari Ücret Tarifesi’ne göre ödenecek.

Bir süredir gündemde olan Kamu Yönetimi Temel Kanunu Tasar›s› tar-t›flmalar›n oda¤› olmaya devam ediyor. Konuyla ilgili çal›flmalar yapanSabanc› Üniversitesi ‹stanbul Politikalar Merkezi Yönetim Kurulu Üye-si Fikret Toksöz gündemdeki reformun demokratikleflme ve etkin yöne-tim aç›s›ndan olumlu oldu¤unu, ama sa¤l›k alan›n›n sorunlar›n› çözme-sinin zor oldu¤unu belirtiyor.

TBMM’yle protokol imzaland›

‘Reform olumlu, sa¤l›k hizmetleri zor’

TDB Merkez Yönetim Kurulu Üyesi Mehmet Eskicio¤lu TDB’nin bi-liflim teknolojileriyle ilgili çal›flmalar›n› de¤erlendirdi. TDB’nin tek-nolojik geliflmeleri çal›flmalar›na uyarlama konusunda çok yenilik-çi oldu¤unu söyleyen Eskicio¤lu, TDB web sitesinin yenilenmesiçal›flmalar› hakk›nda da bilgi verdi.

‘TDB’yi sanal ortama tafl›yoruz’

Avrupa Birli¤i’ne üye ülkelerde sa¤l›k alan›nda uygulanan KDV o-ranlar›, Avrupa Birli¤i’nde bir ortak KDV sistemi bulunmas›na ra¤-men indirimli oran uygulanmas›na izin verildi¤inden farkl›l›klargösteriyor. Maliye Bakanl›¤› AB Uzman Yard›mc›s› Hakan Karaba-cak konuyu dergimiz için kaleme ald›.

Türkiye’de a¤›z difl sa¤l›¤› düzeyinin art›r›lmas› amac›yla 1996 y›l›n-da Bilecik ilinin Osmaneli ve Gölpazar› ilçelerinde bafllat›lan ve k›r-sal kesimin tamam› da dahil olmak üzere yaklafl›k 3000 ö¤renciyikapsayan okul a¤›z difl sa¤l›¤› program› sonuçlar› geçti¤imiz gün-lerde aç›kland›.

TDB. 11. Uluslararas› Diflhekimli¤i Kongresi 20-22 May›s 2004 ta-rihlerinde ‹stanbul Diflhekimleri Odas›’n›n organizasyonuyla LütfiK›rdar Kongre Merkezi’nde gerçeklefltirilecek. Kongre ve Expo-dental’le ilgili geliflmeleri Kongre Genel Sekreteri Mustafa Dü¤en-cio¤lu’na sorduk.

May›s’ta ‹stanbul’da

Bilecik Projesi tamamland›

Avrupa’da KDV oranlar›

T D B D fi u b a t 2 0 0 3 7 9 . S a y › 1 7 . 0 0 0 a d e t b a s › l m › fl t › r . T D B ü y e l e r i n e ü c r e t s i z d i r . 2 a y d a b i r , y › l d a 6 s a y › y a y › m l a n › r .

TDBD / 79

Sahibi TDB Yönetim Kurulu Ad›na Genel BaflkanCelal Korkut Y›ld›r›mSorumlu Yaz› ‹flleri MüdürüGenel SekreterMurat ErsoyTDB Yay›n Kurulu SorumlusuTatyos BebekTDBD Yay›n KuruluRecep ErdöndüNefle Dursun ‹nceo¤luSertaç PekerTDBD Bilimsel Dan›flma Kurulu TDB E¤itim Komisyonu’durEditörHakan Sürmen Görsel Yönetmenfieref KartalReklam için baflvuruTel: (212) 327 84 41 (pbx)Fax: (212) 327 84 43Ofset Haz›rl›k StudioBask›-Cilt Stil Matbaas›Editöryal üretim ve yap›mNisan ‹letiflimCihannüma Mah. Salihefendi Sok. No:4/9 K:6 Mistafl ‹flhan› Befliktafl/‹stanbul nisaniletisim@superonline.comTel: 0212. 327 84 41 Fax: 0212. 327 84 43Yönetim Yeri ve Yaz›flma AdresiZiya Gökalp Caddesi No: 37/11Yeniflehir-ANKARATel: (312) 435 93 94Fax: (312) 430 29 59www.tdb.org.tre mail: tdb@tdb.org.trISSN: 1303-9784

REKLAM ‹NDEKS‹ (Alfabetik)AKADEM‹K DENTAL...................................... 71BENL‹O⁄LU ................................................... 59BRAUN.......................................................... 05CAN MED‹KAL ................................... 23-24-25COLGATE........................................ Ön kapak içiDENTOSAN ................................................... 73DENTSPLY ................................................... 48EDAD ............................................................ 63G‹RAYLAR ORT. LAB. ................................... 57GÜLO⁄UZ D‹fi DEPOSU ................................ 33GÜNEY D‹fi...........................................13-37-69‹PANA ....................................... Arka kapak içiL‹DER D‹fi ................................................. 38-39METCO........................................................... 47M‹CRON......................................................... 17ORAL B ......................................................... 04 ÖNCÜ DENTAL ............................................. 19RF SYSTEM .................................................. 42ROCHE ........................................................... 03SENSODYNE ................................................. 07UN‹MED.................................................... 52-533M................................................................. 06VOCO ............................................................. 60

9 / TDBD

er yeni iktidar›n yapt›¤› gibi AKP de sa¤l›k hizmet-lerinin yeniden yap›land›r›lmas› çal›flmalar›n›Sa¤l›kta Dönüflüm Projesi ile kamuoyuna sundu.Tart›flma sürerken hakl› olarak geçmiflin getirdi-

¤i ve acil olan sorunlar›n çözümüne yönelik ad›mlar at›l›-yor.

Bu süreçte sa¤l›k hizmetlerinin özelden al›nmas› (TDB a-ç›s›ndan koruyucu diflhekimli¤i hizmetleri temel al›nmakkofluluyla; hangi hizmetlerin verilece¤i ve öncelikli grup-lar›n kimler olaca¤› belirlendikten sonra yap›lmas› gere-ken bir uygulamad›r) ve sa¤l›k çal›flanlar›n›n özlük hakla-r›n›n iyilefltirilmesine yönelik döner sermayedeki puanla-ma sistemiyle ilgili düzenlemeler yap›ld›.

Ne yaz›k ki süreç yaz boz tahtas› gibi iflliyor. Baz› illeri-mizde k›sa bir süre de olsa diflhekimli¤i hizmetleri özelhastanelerden ve baz› yerlerde polikliniklerden al›nd›.Uygulamayla ilgili Maliye ve Sa¤l›k Bakanl›¤›’n›n hem ba-kanl›k düzeyinde hem de il teflkilatlar› düzeyinde farkl›yorumlar› ve uygulamalar› oldu.

TDB Merkez Yönetim Kurulu; yarat›lan haks›z "rekabe-tin" giderilmesi; hizmetin bütün diflhekimlerine aç›lmas›ya da bu flekliyle uygulamaya son verilmesi yönündekitalebi yo¤un giriflimler sonucunda semeresini verdi.2004 Bütçe Uygulama Talimat›yla resmi sa¤l›k kurumla-r›ndan sevk yap›lmadan diflhekimli¤i hizmetlerinin sat›nal›nmas› uygulamas› kald›r›ld›.

Üç ayd›r gündemimizde olan ve genifl bir kat›l›m sa¤la-narak oluflturulan Döner Sermaye puanlar›yla ilgili öneri-lerimiz dikkate al›nmadan 10 fiubat tarihinde Sa¤l›k Ba-kanl›¤› Döner Sermaye Yönergeleri yürürlü¤e girdi. Vehakl› olarak kamuda çal›flan meslektafllar›m›z›n yo¤untepkilerine yol açt›.

Ve son olarak bütün bunlar›n üzerine tüy diken bir dü-zenleme 20 fiubat 2004 tarihli Resmi Gazete’de yay›m-land›. Bu düzenlemeye göre Bakanlar Kurulu taraf›ndankamu yarar›na çal›flt›¤›na karar verilen dernekler, Bakan-lar Kurulu taraf›ndan vergi muafiyeti tan›nm›fl vak›flar veKamu kurumu niteli¤indeki meslek kurulufllar› poliklinikve a¤›z difl sa¤l›¤› merkezleri açabilecekler.

Bu düzenleme vak›flara, derneklere, ticaret odalar›na,Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonuna, ba¤l› odalara,barolara vb. kurulufllara diflhekimli¤i hizmeti sunan yap›-lar kurabilme olana¤› tan›yor.

Sa¤l›k Bakanl›¤›’n›n ve hükümetin bu düzenlemeyle neyihedefledi¤ini flimdilik anlayabilmifl de¤iliz. Ama flu birgerçek ki ülkemizde yap›lan her düzenlemenin arkas›n-da bir ç›kar grubu var. Söz konusu düzenlemenindiflhekimlerinin ç›kar›na olmad›¤› ama birilerinin ç›kar›naoldu¤u aflikard›r.

AKP iktidar› icraatlar›n› tepkilere göre belirleme anlay›fl›-n› art›k terk etmelidir. Zaman kaybettiren, iliflkileri ger-ginlefltiren ve çat›flmalara yol açan deneyerek ö¤renmeyanl›fl›na düflmeden sorgulayan, sorunun muhataplar›y-la diyalog içerisinde üretilen bir siyaset yapma anlay›fl›n›seçmelidir.

Sevgili meslektafllar; bu anlay›fl›n ülkemizde bugündenyar›na ve kendili¤inden yerleflmesi olanakl› de¤ildir. Busüreçte mesleki haklar›m›z›n yok edilmesine yönelik giri-flimlere ve sa¤l›k hizmetlerini ticari bir meta olarak gö-ren piyasa anlay›fl›na karfl› gerekli duyarl›l›¤› ve tepkiyigöstermek sadece sizlerin seçti¤i, görev verdi¤i yönetimkurullar›yla s›n›rl› kalmamal›.

Ve günü geldi¤inde tepkimizi her flekilde göstermeye ha-z›r olmal›y›z. Sayg›lar›mla.

merhaba

H

Celal K. Y›ld›r›mTDB Genel Baflkan›

yanl›fl›na düflmeden...Deneyerek ö¤renme

TDBD / 10

TDB GündemiSa¤l›k Bakanl›¤›’na ba¤l› personele döner sermaye gelirlerinden ek ödeme yap›lmas›

Birinci, ikinci ve üçüncü basamak sa¤-l›k kurulufllar›nda çal›flan personele ça-l›flma flartlar›, süresi, hizmete katk›s›,performans›, serbest çal›fl›p çal›flmama-s›, kurumlarda yap›lan giriflimsel ifllem-ler vb. unsurlar dikkate al›narak dönersermaye gelirlerinden ek ödeme yap›l-mas›na iliflkin yönergeler yay›nland›. Önce Bolu, ‹stanbul, Manisa, Afyon,Bal›kesir, Ad›yaman, Erzurum, Tokatve Mu¤la’da pilot olarak belirlenen 10sa¤l›k kurum ve kuruluflunda bafllayanuygulama 2004 y›l› bafl›ndan itibarentüm ülkede yayg›nlaflt›r›l›yor. Haz›rlanan yönerge taslaklar› Sa¤l›k Ba-kanl›¤›’n›n web sitesinde yay›nlanma-s›ndan sonra, 4 Aral›k 2003 tarihindeSa¤l›k Bakanl›¤›’nda, aralar›nda TTB,TDB, TEB, SES, Türk Hemflireler Der-ne¤i gibi 13 kurumun temsilcilerininkat›ld›¤› bir toplant› düzenlendi.Toplant› daveti üzerine önce pilot uy-gulaman›n yap›ld›¤› illerdeki odalar›m›-z›n uygulamaya iliflkin önerileri al›nd›.Daha sonra Özlük Haklar› Komisyonu-muz, 1. ve 2. basamak sa¤l›k kurum vekurulufllar›nda çal›flan meslektafllar›m›zve MYK üyelerimiz U¤ur Yapar veHanife Özdamar’›n kat›l›m›yla Anka-ra’da kapsaml› bir toplant› yap›ld›. Top-lant›dan ç›kan görüfller do¤rultusundaoluflturulan puanlama önerileri, yöner-ge taslaklar› üzerine görüfller belirlene-rek Sa¤l›k Bakanl›¤›’na gönderildi ve 4 Ara-l›k’taki toplant›ya temsilcilerimiz kat›la-rak görüfl ve önerilerimiz tekrar dile ge-tirildi.Bu süreçte TDB’nin yaklafl›m› birinci yada ikinci basamakta benzer koflullardaçal›flan pratisyen hekim ve diflhekimle-rinin puanlar›n›n ve ald›klar› ücretlerinbirbirine denk olmas› gerekti¤i yönün-deydi. Ancak 10 fiubat’ta yay›mlananyönergelerde bunun dikkate al›nmad›¤›görüldü.

Amme alacaklar›n›n tahsilat›nda de¤ifliklikAidatlar baflta olmak üzere ‘Amme Ala-caklar›n›n Tahsil Usulü Hakk›nda Ka-nun’ kapsam›na giren Oda alacaklar›ylailgili olarak Kanunda yap›lan de¤iflikliksonucunda ayl›k % 4 gecikme zamm› a-l›nacak.6183 say›l› Amme Alacaklar›n›n TahsilUsulü Hakk›nda Kanunun 51. madde-sini de¤ifltiren 5035 say›l› kanun 2 O-cak 2004 tarihinde 25334 say›l› Müker-rer Resmi Gazete’de yay›mland›. De¤ifltirilen madde ile "Amme alacakla-r›n›n ödeme müddeti içinde ödenme-yen k›sm›na vadenin bitim tarihinden i-tibaren her ay için ayr› ayr› %4 gecikmezamm› uygulan›r.Ay kesirlerine isabet eden gecikmezamm› günlük olarak hesap edilir. Ge-cikme zamm› 1 milyon TL’den az ola-maz" hükmü getirildi.

Devlet memurlar›n›n resmi kurumve kurulufllar›n yan› s›ra özel sa¤l›k kurum ve kurulufllar›ndan hizmet almas›Maliye ve Sa¤l›k Bakanl›klar› aras›ndakimutabakat sonucu devlet memurlar›n›nözel sa¤l›k kurum ve kurulufllar›ndan dahizmet al›nmas›na yönelik bir protokolimzaland›. 1 Haziran 2003 tarihindendevlet memurlar› ve bakmakla yükümlüoldu¤u kiflilerin kamu kurumlar›n›n ya-n› s›ra muayenehaneler d›fl›nda kalan ö-zel sa¤l›k kurum ve kurulufllar›ndan dahizmet sat›n alabilmesine olanak tan›n-d›. Daha sonra 657 say›l› Devlet Memurlar›Kanunu’nun ilgili maddesi de¤ifltirilerekkonu yasal bir zemine oturtuldu. Devlet memurlar›n›n tedavi ve cenazegiderleri yönetmeli¤i de¤ifltirildi ve bir-kaç tane de genelge yay›nlanarak konu-ya aç›kl›k getirildi.

‹lk günden itibaren uygulamadaki ak-sakl›k ve belirsizlikler TDB taraf›ndanMaliye ve Sa¤l›k Bakanl›¤› yetkililerineaktar›ld›. Fakat yap›lan görüflmelerdeuygulaman›n diflhekimli¤i hizmetlerinikapsam içine almad›¤› ve diflhekimli¤ihizmetlerine ödeme yap›lmayaca¤› ›srar-la ifade edildi.Bunun üzerine uygulaman›n hem diflhe-kimli¤i hizmetlerine aç›lmas›, hem deyaln›z özel hastane ve polikliniklerdenhizmet al›nmas› uygulamas›na karfl›nDan›fltay’da dava aç›ld›.Öte yandan TDB diflhekimli¤i hizmetle-rinin sunumu, finansman› ve temel te-minat paketi içinde nas›l yer almas› ge-rekti¤i konusundaki çal›flmalar› sürdür-dü. Çal›flmada akademisyenler, TDB ko-misyonu ve Maliye, Sa¤l›k, Çal›flma veSosyal Güvenlik Bakanl›¤› yetkilileri bu-lunuyordu. Eylül ay›na gelindi¤inde diflhekimli¤ihizmetleri muayenehaneler d›fl›nda ka-lan özel hastane ve polikliniklerden al›n-d›¤› haberleri üzerine, uygulaman›n adilolmad›¤›, diflhekimleri aras›nda ayr›fl-maya sebep olaca¤› konusunda Maliyeve Sa¤l›k Bakanl›klar› uyar›ld›, bilgilen-dirildi ve karar de¤iflikli¤ine yönelik gi-riflimlerde bulunuldu. Diflhekimi milletvekilleri ile birlikte Ma-liye Bakanl›¤› müsteflar› ile görüflüldü.D›flar›dan hizmet sat›n al›nacaksa mua-yenehanelerin de kapsama al›nmas› ge-rekti¤i ›srarla vurguland›. Fatura kontrollerinin de TDB ve odalar-ca yap›labilece¤i belirtildi.Son olarakda 2004 y›l› Bütçe UygulamaTalimat› ile özel hastane ve poliklinikler-den a¤›z difl sa¤l›¤› hizmetlerinin sat›n a-l›nmas›ndan vazgeçildi. Bütçe UygulamaTalimat›’n›n diflhekimli¤i hizmetlerineyönelik maddesine konan "Difl tedavisiamac›yla özel sa¤l›k kurum ve kurulufl-lar›na do¤rudan yap›lan baflvurulardatedavi gideri ödenmez" bentli uygulamakald›r›larak eski (90 günlük) uygulama-ya dönüldü.Yaln›z çocukluk ve okul ça¤› olarak ka-bul edilen 5-15 yafl grubu çocuklar›n 6yafl difllerinin tedavileri için 90 günlüksüre kayd› aranmadan tedavisine olanaktan›nd›.

M ersin Diflhekimleri Odas› Toplum A¤›z Difl Sa¤l›¤›Komisyonu son dönem çal›flmalar›n› özellikle zihin-

sel ve iflitme engelli çocuklara yönlendirdi.2002-2003 dönemi içinde "Nihat Sözmen RehabilitasyonMerkezi"nde yap›lan iki ayr› e¤itim çal›flmas› sonucu bura-daki çocuklar›n difl tedavilerinde sorunlar yafland›¤›n› gör-üldü. Bu nedenle bu y›l A¤›z Difl Sa¤l›¤› Haftas›’nda Mer-kezdeki 25 engelli bireyin "Mersin Devlet Hastanesi"nesevki sa¤land›. Hastanedeki görevli diflhekimi meslektaflla-r›m›z›n katk›s›yla muayeneleri yap›lan ve çekim endikas-yonu konulan zihinsel engelli hastalar›n difl çekimleri ger-çeklefltirildi. Ayr›ca tedavi edilecek olan engelli hastalar gö-nüllü diflhekimlerinin muayenehanelerine, sedasyon ve ge-nel anestezi gerekti¤i düflünülen hastalar da Mersin DevletHastanesi’ne yönlendirildi.Bir di¤er çal›flma "Akdeniz ‹flitme Engelliler ‹lkö¤retim O-kulu"nda yap›ld›. 6-25 Ekim "Difl Koruma Günleri" kapsa-m›nda 6-15 yafl grubundaki 56 iflitme engelli çocu¤un ö-

zel muayenehanelere sevki sa¤land›. Yap›lan muayeneler-de çocuklar›n hemen hepsinde süt ve daimi difllerde yay-g›n ve periodontal sorunlar tespit edildi. ‹flitme engelli 56çocu¤un tedavileri, komisyon üyelerimizin ve gönüllümeslektafllar›m›z›n katk›lar›yla özel muayenehanelerde ya-p›lmas› sa¤land›. E¤itim çal›flmalar›n›n daha genifl kitlelere hitap etmesiamac›yla Atatürk Caddesi’nde stand aç›ld›. Birkaç y›ld›ryap›lan çal›flma bu y›l 17-23 Kas›m A¤›z Difl Sa¤l›¤› Hafta-s›’nda tekrarland›. Standda broflürler, afifller, difl f›rças› vea¤›z modeli bulunduruldu. Standla ilgilenen insanlara,sahte diflhekimleriyle ilgili bilgiler içeren, oral hijyen e¤iti-mini anlatan broflür da¤›t›ld› ve oral hijyen e¤itimi verildi.Standa gelen bireylerin sorular›na cevap vererek yard›mc›olundu. Sahte diflhekimine neden gitmemeleri gerekti¤ianlat›ld›. Çal›flma büyük ilgi gördü ve özellikle yerel bas›n›n göster-di¤i ilgi ve yapt›klar› yay›nlar da etkili oldu.

11 / TDBD

T›pta Uzmanl›k Tüzü¤ü19 Haziran 2002 tarihinde yay›nlananT›pta Uzmanl›k Tüzü¤ü’nün çeflitli mad-delerine yönelik Dan›fltay’›n art arda verdi-¤i yürütmeyi durdurma ve özellikle sürek-li kurul ve komisyonlar›n ancak yasa ilekurulaca¤›, tüzükle (T›pta Uzmanl›k Ku-rulu, E¤itim Kurumlar›n› De¤erlendirmeKomisyonu) kurulmas›n›n mümkün ol-mad›¤› kararlar›ndan sonra fiilen uygula-ma olana¤› kalmayan tüzük yerine yenibir T›pta Uzmanl›k Tüzü¤ü Tasar›s› Tasla-¤› haz›rland›. Bu tasla¤› odalar›m›za gönderip de¤erlen-dirmelerini istedik. MYK ve gelen de¤er-lendirmelerle oluflan TDB görüfl ve öneri-leri Bakanl›¤a gönderildi.Tüzükte karmafla yaratan 4. madde yeni-den düzenlenirken, diflhekimli¤i alan›ndauzmanl›k dallar› ortodonti ve cerrahi ola-rak belirlenmifl bulunuyor.Ayr›ca Dan›fltay 8. dairesinin verdi¤i çokönemli bir karar daha var. Bu kararda çokönemli bir saptama var. fiöyle diyor Dan›fl-

tay "... idarelerce eski tüzükte diflhekimle-riyle ilgili iki uzmanl›k ana dal› öngörül-mekte iken yeni tüzükte bu iki ana dala üçana dal daha eklenmesinin gerekçeleri hu-kuken geçerli olabilecek bilimsel bir ra-porla ortaya konulamad›¤›ndan an›lan dü-zenlemede hukuka uyarl›k görülmemifltir.Aç›klanan nedenlerle yürütmeyi durdu-rulmas›na" oy birli¤i ile karar verildi.

Baflkanlar Konseyi toplant›s›Türk Diflhekimleri Birli¤i BaflkanlarKonseyi toplant›s› 27-28 fiubat 2004tarihlerinde Nevflehir’de yap›l›yor. Top-lant›n›n gündeminde yer alan konularflöyle:

• TDB Merkez Yönetim Kurulunun ça-l›flmalar› hakk›nda bilgilendirme • Sa¤l›k mevzuat›ndaki de¤ifliklikleringörüflülmesi;- Devlet Memuru ve Bakmakla Yüküm-lü Olduklar› Aile Fertlerinin Resmi Sa¤-l›k Kurumlar› Yan›nda Özel Sa¤l›k Ku-

rum ve Kurulufllar›ndan da Hizmet Ala-bilmelerine ‹liflkin Düzenlemeler - Sa¤l›k Bakanl›¤› 1. ve 2. BasamakSa¤l›k Kurulufllar›nda Döner SermayeGelirinden Personele Ek Ödeme Yap›l-mas›nda Uygulanacak Esaslar - Sa¤l›k Meslek Birlikleri Kanunu Tasa-r› Tasla¤› - Genel Sa¤l›k Sigortas› Sistemi ve Sa¤-l›k Sigortas› Kurumu Kanunu Tasar›Tasla¤› • "Toplu Çal›flma Birimleri" hakk›ndahaz›rlanan raporun görüflülmesi• Sa¤l›k hizmetlerinden al›nan KDV o-ranlar›n›n düflürülmesi hakk›nda gö-rüflme• Diflhekimlerinin a¤›z ve difl sa¤l›¤›hizmeti sunan birden fazla flirkete ortakolup olmayacaklar›n›n görüflülmesi • Diflhekimlerine "Ferdi Kaza ve HayatSigortas›" yapt›r›lmas› projesinin görü-flülmesi • Diflhekimlerine "Kredi Kart›" verilme-si projesinin görüflülmesi.

Mersin Diflhekimleri Odas› engellilerin yan›nda

TDBD / 12

Devlet memurlar›n›n özel poliklinik ve hastanelerden a¤›z ve difl sa¤l›¤› hizmeti almalar›na iliflkin karar iptal edildi

2004 Mali Y›l› Bütçe Uygulama Ta-limat›(BUT) 11 fiubat 2004 tarihve 25370 say›l› Resmi Gazete’de

yay›nlanarak yürürlü¤e girdi.Buna göre; difl tedavisi amac›yla özel sa¤-l›k kurum ve kurulufllar›na do¤rudan ya-p›lan baflvurularda tedavi ücreti öden-meyecektir. Ancak, eskiden oldu¤u gibi,sevk edildi¤i resmi sa¤l›k kurumundanherhangi bir sebeple tedavisine 90 gün i-çinde bafllanamayaca¤›, ilgili difltabibi ta-raf›ndan belirtilirse belirlenen esaslaragöre serbest difltabipliklerine sevkleri ya-p›labilecektir.Bilindi¤i gibi Birli¤imiz, devlet memurla-r›n›n sadece özel poliklinik ve hastanele-re sevkine onay veren, ancak muayene-haneleri bunun d›fl›nda b›rakan yönet-meli¤e karfl› ç›km›fl ve muayenehanele-rin de bu kapsama al›nmas› yönünde gi-riflimlerde bulunmufltu. Bu y›lki Bütçe Uygulama Talimat›’ndaki

önemli bir farkl›l›k; 5-15 yafl gurubun-daki çocuklar›n 6 yafl difllerinin tedavile-rinin devlet hastanelerinde 90 günlüksüre beklenmeden özel a¤›z ve difl sa¤l›-¤› sunulan kurum ve kurulufllar›na sevkedilebilece¤idir. Di¤eri ise implant ile il-gili ödemenin yer almas›d›r.

Bütçe Uygulama Talima-t›’nda yer alan bu iki konu i-le ilgili de¤ifliklikleri aynenyay›ml›yoruz.

5.1. Resmi Sa¤l›k Kurum veKurulufllar›nda Yap›lacakDifl Tedavileri...5.1.6. Kemik içi dental implantlar›n be-delleri ödenmez. Ancak , maksillofacialtravma ve tümörler sonucu afl›r› kemikkayb› olan ya da damak yar›¤› gibi defor-miteleri olan hastalar ile rutin tedavilerlebaflar›l› olunamayan rezorbe alt-üst çenevakalar›nda(en az 2 en fazla 4 implant i-le s›n›rl› kalmak kofluluyla) klasik protezile çözülemeyen ve implanttedavisinin zorunlu oldu¤u-nun üniversite diflhekimli¤ifakültelerinden cerrahi, pro-tez ve periodontoloji anabi-lim dallar›ndan en az bir ö¤-retim üyesinin kat›l›m›yla o-luflacak bir heyet taraf›ndankarara ba¤lanmas› ve kaç ü-nite yap›laca¤›n›n belirtil-mesi flart›yla bu Talimat›n e-ki(EK-7) Difl Tedavileri Fi-yat Tarfesindeki tedavi be-deli ile, implant malzeme-si(her ünite için);61.000.000.-TL ödenir. Bubedelin üzerinde malzemebedelleri hastalarca karfl›la-n›r.

5.2.1 Özel sa¤l›k kurum ve kurulufllar›n-daki difl ünitelerinde yap›lan tedavi gi-derlerinin ödenebilmesi için Talimat›nbu bölümünde belirtilen sevk usul ve e-saslar›na uyulmas› zorunludur. Difl teda-visi amac›yla özel sa¤l›k kurum ve kuru-

lufllar›na do¤rudan yap›lan baflvurulardatedavi gideri ödenmez.5.2.2 Yönetmeli¤in 8 ve 10 uncu madde-lerinde, özel sa¤l›k kurulufllar› say›lanserbest tabipliklere sevk ilke olarak ön-görülmemifltir. Bu nedenle, difl tedavileri

için hastalar›n kendilerineen yak›n resmi kurumlar›nasevk edilmeleri gerekmekte-dir. Ancak, difl tedavisi s›ra-s›nda karfl›lafl›lan güçlüklerdikkate al›narak Devlet me-murlar› ve bakmakla yü-kümlü bulunduklar› ailefertlerinin, do¤acak fiyat far-k›n› kendilerinin ödemesikayd›yla, kendilerinin talep-

leri üzerine serbest difltabipliklerine, afla-¤›da belirtilen esaslara göre sevkleri yap›-labilecektir:5.2.3. Difl tedavisi için sevk edildi¤i res-mi sa¤l›k kurumlar›nda herhangi bir se-beple tedaviye 90 gün içinde bafllanama-yaca¤›n›n ilgili difltabibi taraf›ndan belir-tilmesi ve ayn› sa¤l›k kurumu baflhekimi

taraf›ndan onaylanmas› su-retiyle istekli olan hastalar›nserbest difl tabipliklerine ve-ya özel sa¤l›k kurumlar›nasevkleri yap›labilecektir. An-cak, bunun için kurumcagönderildi¤i resmi sa¤l›kkurumu difltabibi taraf›ndanhasta muayene edilip teflhiskonulduktan sonra, yap›l-mas› gereken bütün tedavi-ler ve boflluklar›n ayr›nt›l› o-larak belirlenmesi ve hangidiflin tedavi edilece¤inin a-¤›z flemas› üzerinde iflaret-lenmesi gerekmektedir. Yal-n›z çocukluk ve okul ça¤› o-larak kabul edilen 5-15 yaflgurubundaki çocuklar›n 6

yafl difllerinin tedaviler için(münhas›rankanal ve dolgular) 90 günlük süre kayd›aranmaz. Tedavi sa¤land›ktan sonra sevkka¤›d›nda belirtilen tedavinin yap›ld›¤›-n›n, kurumun difltabibi veya sevki yapanresmi kurumdaki difltabiplerince onay-lanmas› zorunludur.

TDB’nin karfl› ç›kt›¤› yanl›fl uygulama, bu y›lki Bütçe Uygulama Talimat›’nda da yinetekrar ediliyor. Bilindi¤i gibi TDB,kamunun özel sa¤l›k kurum ve kurulufllar›ndan hizmet sat›nald›¤› durumlarda da Asgari Ücret Tarifesi’nin geçerli olmas› gerekti¤i iddias›yla Bütçe Uygulama Talimat›’ndaki baz›maddelerin iptaline iliflkin dava açm›flt›. Dan›fltay’›n yürütmeyi durdurma karar› vermesine ra¤-men, uygulama geçen y›l aynen devam etmiflti. Görünen o ki, buy›l ayn› fleyleri yaflayabiliriz.

Difl tedavisi amac›ylaözel sa¤l›k kurum ve

kurulufllar›na do¤rudan yap›lan

baflvurularda tedavigideri ödenmeyecek.

Çocukluk ve okulça¤› olarak kabul edilen 5-15 yafl

grubundaki çocukla-r›n 6 yafl difllerinin

tedaviler için(münhas›ran kanalve dolgular) art›k

90 günlük sürekayd› aranmadan

sevk yap›labilecek.

TDBD / 14

TBMM ile TDB aras›nda a¤›z-diflsa¤l›¤› hizmetlerinin Birli¤e üyediflhekimlerinden al›nmas› yö-

nünde bir protokol imzaland›.Bu protokol gere¤ince TBMM milletve-killerine, Yasama Organ› eski üyelerine,d›flar›dan atand›klar› Bakanl›k görevisona erenlere tedavi yard›m› yap›lmas›-na dair yönetmelik hükümlerine görehak sahibi olanlar›n, yönetmelik veprotokol hükümleri çerçevesinde teflhisve tedavileri özel sa¤l›k kurum ve kuru-lufllar›nda yap›lacak, reçeteleri düzenle-necek ve fatura bedelleri TDB AsgariÜcret Tarifesi’ne göre ödenecek.Diflhekimi hastalar›n›n teflhis ve tedavi-sini yaparken yönetmelik ve bu Proto-kolün hükümlerine uymay› taahhüt e-decek. Diflhekimi an›lan görevin yerinegetirilmesinde mevcut hukuksal düzen-

lemeler ile ba¤l› olup, TBMM, hekimlikmesle¤inin kendine özgü ba¤›ms›z ka-rakteristi¤ine ve diflhekimleri aras›ndamevcut rekabet yasa¤›na özen göstere-cek, T›bbi Deontoloji Tüzü¤ü’ne ayk›r›tutum sergilemeyecek. TBMM taraf›n-dan incelenen faturan›n bedeli 45 güniçerisinde diflhekiminin ya da özel a¤›zdifl sa¤l›k kurum veya kuruluflununbanka hesab›na yat›r›lacak.Bu protokol TDB’ye ba¤l› odalara kay›t-l› tüm diflhekimleri için geçerli. Bu pro-tokol hükümlerini ihlal eden, TBMM’niyan›ltmaya yönelik ifllemlerde bulunandiflhekimi veya özel sa¤l›k kurumu biry›l süreyle kapsam d›fl› b›rak›lacak. Pro-tokol süresi imza tarihinden itibaren biry›l olup taraflardan herhangi birininsözleflmenin sona ermesinden bir ayöncesinde fesih bildiriminde bulunma-

mas› durumunda kendili¤inden ayn›süreyle uzayacak.Protokoldeki özel flartlar gere¤ince;Özel a¤›z difl sa¤l›¤› kurum ya da kuru-lufllar›nda çal›flanlara yapt›r›lan tedavi-ler TDB Asgari Ücret Tarifesi’nde yaz›l-d›¤› flekliyle ve hangi difle, hangi çene-ye ve a¤›z içinde hangi bölgeye ait oldu-¤u aç›kça belirtilerek fatura edilecek.Çal›flma saatleri d›fl›nda veya gece yap›-lan tüm uygulamalarda, derhal müda-haleyi gerektiren diflhekimi raporu fa-turaya eklenecek. Evde yap›lan tüm uy-gulamalarda tedavinin evde yap›lmas›gerekti¤ini belirten diflhekimi raporu(varsa hastal›¤› ile ilgili heyet raporu)faturaya eklenecektir. Yap›lan her türlütedaviyi gösteren periapikal veya pano-ramik radyografilerin faturaya eklen-mesi de zorunlu.

TBMM ile TDBaras›nda protokol imzaland›

Sa¤l›k Bakanl›¤›’na Ba¤l› Birinci Ba-samak Sa¤l›k Kurulufllar›nda Gö-revli Personele Döner Sermaye

Gelirlerinde Ek Ödeme Yap›lmas›na Da-ir Yönerge ile Sa¤l›k Bakanl›¤›’na Ba¤l› ‹-kinci ve Üçüncü Basamak Sa¤l›k Ku-rumlar›nda Görevli Personele DönerSermaye Gelirlerinden Ek Ödeme Yap›l-mas›na Dair Yönerge 01.01.2004 tari-hinden itibaren yürürlü¤e girdi.Birinci Basamak Sa¤l›k Kurulufllar› içinç›kar›lan yönergenin amaç bölümünde;"Sa¤l›k Bakanl›¤›na ba¤l› sa¤l›k kurulufl-lar›nda çal›flan personelin unvan›, göre-vi, çal›flma flartlar› ve süresi, hizmetekatk›s›, performans›, serbest çal›fl›p ça-l›flmamas›, kurulufllarda yap›lan muaye-ne, giriflimsel ifllemler ile özellik arz e-den riskli bölümlerde çal›flma gibi un-surlar esas al›narak, sa¤l›k kurulufllar›n-da, sa¤l›k hizmetlerinin iyilefltirilmesi,kaliteli ve verimli hizmet sunumununteflvik edilmesinin sa¤lanmas› amac›yla,2004 Malî Y›l› Bütçe Kanununun 49 un-cu maddesinin (k) bendi uyar›nca Sa¤l›kBakanl›¤›na ba¤l› döner sermayeli kuru-

lufllarda görevli personele döner serma-yeden yap›lacak ek ödemenin oran, usulve esaslar›n› belirlemektir." denilmekte-dir.Bu yönergede geçen, sa¤l›k kurulufllar› ;"‹l genelinde birinci basamak sa¤l›k hiz-meti sunan ve döner sermayeli olan (‹lsa¤l›k müdürlükleriyle bunlar›n bünye-sindeki sa¤l›k grup baflkanl›klar›, sa¤l›kmerkezleri, sa¤l›k oca¤›, sa¤l›k evi, 112acil sa¤l›k istasyonlar›, halk sa¤l›¤› labo-ratuarlar›, ana-çocuk sa¤l›¤› ve aile plan-lamas› merkezleri, dispanserler ve ben-zerlerinin tamam›) birinci basamak sa¤-l›k kurulufllar›n›" ifade etmektedir.‹kinci ve üçüncü basamak sa¤l›k ku-rumlar› için ç›kar›lan yönergenin amaçbölümünde ise; "Sa¤l›k Bakanl›¤›na ba¤-l› sa¤l›k kurumlar›nda çal›flan persone-lin unvan›, görevi, çal›flma flartlar› ve sü-resi, hizmete katk›s›, performans›, ser-best çal›fl›p çal›flmamas›, kurumlarda ya-p›lan muayene, ameliyat, anestezi, giri-flimsel ifllemler ile özellik arz eden risklibölümlerde çal›flma gibi unsurlar esas a-l›narak sa¤l›k kurumlar›nda, sa¤l›k hiz-

metlerinin iyilefltirilmesi, kaliteli ve ve-rimli hizmet sunumunun teflvik edilme-sinin sa¤lanmas› amac›yla, 2004 Malî Y›-l› Bütçe Kanununun 49 uncu maddesi-nin (k) bendi uyar›nca, Sa¤l›k Bakanl›¤›-na ba¤l› döner sermayeli kurumlardagörevli personele, döner sermayeden ya-p›lacak ek ödemenin oran, usul ve esas-lar›n› belirlemektir." denilmektedir.Bu yönergede geçen, sa¤l›k kurumlar›;"Bakanl›¤a ba¤l› ikinci ve üçüncü basa-mak yatakl› tedavi kurumlar›n›" ifade et-mektedir.Bu yönergeler ile sa¤l›k kurulufllar›ndave kurumlar›nda çal›flan görevli perso-nel bundan böyle puanlama sistemi ilede¤erlendirilmektedir. Bu puanlamadapersonelin performans›, kuruluflun/ku-rumun performans›, kuruluflun/kuru-mun merkezden uzakl›¤›, aktif çal›fl›langün say›s› v.b. kriterler rol oynamakta-d›r.Birinci basamak sa¤l›k kurulufllar›nda veikinci ve üçüncü basamak sa¤l›k kurum-lar›nda "giriflimsel ifllemler" olarak söz e-dilen tedavilerin puanlar› ayn›d›r.

Sa¤l›k Bakanl›¤›’n›n Döner Sermaye Yönergeleri yürürlü¤e girdi

15 / TDBD

Meslek odalar›n›n asgari ücrettarifeleri konusunda yap›lantart›flmalara Dan›fltay son

noktay› koydu.Rekabet Kurulu’nun TMMOB’nin asga-ri ücret uygulamas›n› cezaland›ran ka-rar› Dan›fltay taraf›ndan durduruldu.Zaman zaman meslek odalar› ile baz›kifli ve kurumlar aras›nda asgari ücrettarifesinin uygulanmas› konusunda so-runlar ortaya ç›kmakta ve tart›flmalaraneden olmaktayd›.Bu anlaflmazl›klardan birisi deTMMOB’ye ba¤l› odalarda uygulananasgari ücret tarifesinde yaflanm›flt›. Re-kabet Kurulu, kendisine yap›lan baflvu-rular üzerine TMMOB’ne ba¤l› Odala-r›n belirledi¤i asgari ücret uygulamas›-n›n rekabeti yok etti¤i ve bu nedenleRekabet Yasas›’na ayk›r› oldu¤u iddi-as›n› soruflturma konusu yapm›flt›. Ku-rul, soruflturma sonucundaTMMOB’nin konuyla ilgili yönetmelik-lerinin rekabet hukukuna ayk›r› oldu-¤una karar vermifl ve TMMOB YönetimKurulu üyeleri hakk›nda RekabetinKorunmas› Hakk›ndaki Yasa’ya ayk›r›davrand›klar› için para cezas› vermifl veuygulaman›n sürmesi durumunda sü-reli para cezas›na karar vermiflti.TMMOB ise bu karar›n iptali ve yürüt-

menin durdurulmas› istemiyle Dan›fl-tay’da dava açm›flt›. Dan›fltay’›n yürüt-meyi durdurma karar› bu konudakitart›flmalara bir son vermifl oldu.Dan›fltay 10.Dairesi 17.11.2003 gün-lü(2003-2075 Esas Say›l›) karar› aynenflöyledir:"... Anayasa’n›n 135.maddesi kamu ku-rumu niteli¤indeki meslek kurulufllar›ve üst kurulufllar›n›" belli bir mesle¤emensup olanlar›n müflterek ihtiyaçlar›-n› karfl›lamak, mesleki faaliyetlerinikolaylaflt›rmak, mesle¤in genel menfa-atlere uygun olarak geliflmesini sa¤la-mak, meslek mensuplar›n›n birbirleriile ve halk ile olan iliflkilerinde dürüst-lü¤ü ve güveni hakim k›lmak üzeremeslek disiplini ve ahlak›n› korumakmaksad› ile kanunla kurulan ve organ-lar› kendi üyeleri taraf›ndan kanundagösterilen usullere göre yarg› gözetimialt›nda gizli oyla seçilen kamu tüzel ki-flilikleridir" fleklinde tan›mlanm›flt›r.Yine Anayasa’n›n 124.maddesi uyar›n-ca, Baflbakanl›k, bakanl›klar ve kamutüzel kiflileri kendi görev ve alanlar›n›ilgilendiren kanunlar›n ve tüzüklerinuygulanmas›n› sa¤lamak üzere ve bun-lara ayk›r› olmamak flart›yla yönetme-lik ç›karma yetkisine sahiptirler.Bu kapsamda kamu kurumu niteli¤in-

de meslek kurulufllar›n›n üst kurulufluolan ve kamu tüzel kiflili¤i bulunan da-vac› Birli¤in kendi görev alan› ile ilgiliyönetmelikler ç›karma yetkisi bulun-du¤u kuflkusuzdur.Davac› Türk Mühendis ve Mimar Oda-lar› Birli¤i taraf›ndan ç›kar›lan; ResmiGazete’de yay›mlanmak suretiyle yü-rürlü¤e konulan ve o tarihten itibarende uygulanmas› süregelen TMMOB As-gari Ücret ve Çizim Standartlar› TesbitKomisyonu ve Kontrol Bürolar›n›n Ku-rulmas›na ‹liflkin Yönetmelik, TMMOBMimarl›k Mühendislik Hizmetleri veAsgari Ücret Asgari Çizim ve Düzenle-me Esaslar› Yönetmeli¤i, TMMOB Ser-best Mühendislik ve Mimarl›k Hizmet-leri Asgari Ücret Yöetmeli¤i veTMMOB Disiplin Yönetmeli¤i hakk›n-da tesis edilen ve an›lan Yönetmelikle-rin uygulan›yor olmas› nedeniyle dava-c› Birli¤e para cezas› verilmesine iliflkinbulunan Rekabet Kurulunun dava ko-nusu 22.01.2002 tarih ve 02.04-40-21say›l› karar› yönünden, Yönetmelikle-rin hukuksal niteli¤i dikkate al›nd›¤›n-da, 2577 say›l› Kanunun 27.maddesin-de yer alan koflullar›n gerçekleflti¤i gö-rüldü¤ünden, yürütülmesinin dur-durulmas› istemi yerinde görülmüfl-tür."

Asgari ücret tart›flmas›nda Dan›fltayTMMOB ve odalar› hakl› buldu

TÜRK D‹fiHEK‹MLER‹ B‹RL‹⁄‹ yay›n›

“A¤r›” konusu mesle¤imizde en çok karfl›laflt›¤›m›z ve hastalar›m›z›n ençok yak›nd›¤› konular›n bafl›nda gelmektedir. A¤›z, difl, çene ve çevre dokulardan kaynaklanan a¤r›lar›n giderilmesi sorumlulu¤u diflhekimlerineaittir. Bu sorumlulu¤un gereklerini yerine getirebilmek, a¤r› konusunda yeterli bilgi birikimine sahip olmaklamümkündür. Bu kitap bu konudaki bilgilerimizi tazelemeyi ve yeni geliflmeleri aktarmay›amaçl›yor. ‘Diflhekimli¤inde A¤r›’ çok genifl kapsaml› olarak haz›rland› vebir baflvuru kitab› konumuna ulaflt›.

TDB’den temin edilebilir. (Tel: 0312. 435 93 94)

TDB’den bir baflvuru kitab›

Diflhekimli¤inde A¤r›

19.06.2002 gün ve 24780 say›l›Resmi Gazete’de yay›nlananT›p’da Uzmanl›k Tüzü¤ü’nün ge-

çici 7. ve 8. maddelerinin diflhekimlerineiliflkin k›s›mlar› ile Tüzü¤e ekli ek çizel-genin diflhekimleri ile ilgili uzmanl›kdallar› k›sm›n›n iptali ve yürütmenindurdurulmas› ile ilgili aç›lan dava sonu-cunda Dan›fltay karar›n› verdi.Dan›fltay, eski tüzükte yer alan iki uz-manl›k dal›na yeni tüzük ile üç ana daldaha eklenmesinin, gerekçeleri hukukengeçerlili¤i olabilecek bilimsel bir raporlaortaya konulamad›¤›ndan, an›lan düzen-lemede hukuka uyarl›k görülemedi¤i ge-rekçesiyle yürütmeyi durdurdu.Konuyla ilgili Dan›fltay karar›n› yay›ml›-yoruz:"... Dairemizin 2003/2898 esas numara-s›na kay›tl› davada 27.10.2003 günündeverilen kararla Tüzü¤ün 7. ve 8. madde-lerinin yürütmelerinin durdurulmas›nakarar verilmifl oldu¤undan, bu maddele-rin yürütmelerinin durdurulmalar› iste-

mi hakk›nda ayr›ca karar verilmesine yerolmad›¤›na karar vermek gerekmektedir.Tüzü¤e ekli ek çizelgenin "difl hekimle-riyle ilgili uzmanl›k dallar›" k›sm›n›n in-celenmesine gelince; 05.04.1973 gün ve 7/8229 say›l› Bakan-lar Kurulu karar›yla yürürlü¤e konulanTababet Uzmanl›k tüzü¤ü’nde diflhekim-leriyle ilgili iki uzmanl›k ana dal (orto-donti ve difl protez) öngörülmüfl iken,yeni Tüzükle bu say› befle (A¤›z Difl Çe-ne Hastal›klar› ve Cerrahisi, Ortodonti,Pedodonti, Difl Protezi ve Periodontoloji)ç›kart›lm›flt›r.‹dari ifllemlerin bir sebebe ve gerekçeyedayal› olmas› hukukun genel ilkelerin-dendir. Bu ilke genel anlamda düzenle-me veya ifllem yapan idareyi uygulad›¤›ve düzenleme yapt›¤› yasay› kavramaya,do¤ru ve anlaml› olgular ortaya koymayave denetim yapmaya zorlar. ‹fllemlerdegösterilen sebep ve gerekçe, ifllemin ya-saya uygunlu¤u ve dayana¤›n de¤erlen-dirme, itiraz edip etmeme konusunda il-

gililere yard›mc› olmakla birlikte, idare-nin saydaml›¤›, savunma haklar› ve ida-reye güven ilkeleri ve hukuk devleti an-lay›fl›n›n oluflumu noktalar›nda da bü-yük öneme sahiptir.Bu aç›klamalar ›fl›¤›nda, daval› idareler-ce, eski Tüzükle diflhekimleriyle ilgili ikiuzmanl›k ana dal› öngörülmekte ikenyeni tüzükle bu iki ana dala üç ana daldaha eklenmesinin gerekçeleri hukukengeçerli olabilecek bilimsel bir raporla or-taya konulamad›¤›ndan an›lan düzenle-mede hukuka uyarl›k görülmemifltir.Aç›klanan nedenlerle; Tüzü¤e ekli ek çi-zelgenin "diflhekimleriyle ilgili uzmanl›kdallar›" k›sm›n›n 2577 say›l› Yasa’n›n27.maddesinde aran›lan koflullar gerçek-leflti¤inden yürütmesinin durdurulmas›isteminin kabulüne; Tüzü¤ün geçici 7.ve 8.maddelerinin yürütmesinin durdu-rulmas› istemleri hakk›nda ise ayr›ca ka-rar verilmesine yer olmad›¤›na16.12.2003 gününde oybirli¤i ile kararverildi.

Diflhekimli¤inde uzmanl›k dallar›yla ilgili Dan›fltay’›n yeni karar›

2004 Y›l› Diflhekimli¤inde Klinik Dergisine;Türkiye ‹fl Bankas› Pangalt› fiubesi 1041 630 289 say›l› hesab›m›za 40.000.000 TL. yat›rarak ya da yukar›da taraf›n›za sunulan Kredi Kart› Bilgileri Formunu doldurup, ‹stanbul Diflhekimleri Odas›’n›n 0212-296 21 04 nolu faksa göndererek abone olabilirsiniz.

VISA

MASTER

EUROCARD

Yukar›da belirtti¤im tutar›, VISA, MASTER CARD Kredi kart› hesab›ma borç kaydedilerek, TÜRK‹YE ‹fiBANKASI PANGALTI fiUBES‹ nezdindeki ilgili hesab›n›za TÜRK‹YE ‹fi BANKASI ile ‹STANBULD‹fiHEK‹MLER‹ ODASI aras›nda yap›lan anlaflma koflullar› çerçevesinde alacak kaydedilmesini kabul ediyorum.

LÜTFEN HESABIMDAN .................................................................................... TL TAHS‹L ED‹N‹Z.

TAR‹H : ..............................

‹MZA : ..............................

Kre

di

Kart

› B

ilg

ileri

:A

bone f

orm

u

Diflhekimli¤inde Klinik’e abone oldunuz mu?Diflhekimli¤inde Klinik

Dergisi

2004 Y›l› Abonelik ücreti40.000.000 TL.

2003 Y›l› Abonelik ücreti30.000.000 TL.(Dilerseniz 2003 y›l›nda yay›mlanan4 say›ya da sahip olabilirsiniz)

Ad› Soyad› :

Tel :

Fax :

e-mail :

Adresi :

Kart Sahibinin

Ad› Soyad› :

Adresi :

Posta Kodu :

fiehir :

Kart Numaras› :

Son Kullanma Tarihi :

TDBD / 18

FDI ve WHO ilk kez 1981 y›-l›nda 2000 y›l›nda gerçeklefl-mesi planlanan küresel a¤›z

sa¤l›¤› hedeflerini yay›mlam›flt›. E-kim 1999’da "Mexico City’de olufltu-rulan FDI Toplum-Halk Sa¤l›¤› Ça-l›flma Grubu’nun belirledi¤i 2020 y›-l› hedefleri de afla¤›da s›ralanm›flt›r:

• A¤›z sa¤l›¤›n› daha ileri bir seviyeyeulaflt›rmak ve genel sa¤l›k, psikolojikhastal›klar›n kayna¤›ndaki oral ve kra-niyofasiyal hastal›klar›n etkisini en azaindirmek

• Bireyler ve toplum üzeride genel has-tal›klar›n oral ve kraniyofasiyal semp-tomlar›n› en aza indir-mek ve bu belirtileri sis-temik hastal›klar›n er-ken tan›s›, önlenmesi veetkili tedavisi için kulla-nabilmek

• Oral ve kraniyofasiyalhastal›klardan kaynaklanan ölüm ora-n›n› azaltmak

• Oral ve kraniyofasial hastal›klardankaynaklanan hastal›k oran›n› azaltmakve böylece hayat›n kalitesini artt›rmak

• En iyi klinik çal›flmalar›n derlemele-rinden oluflturulmufl a¤›z-sa¤l›¤› sis-temlerinde öncelikli, devaml› ve des-tekleyici poliçe ve programlar› gelifltir-mek

• Ortak risk faktörünü kullanarak oralve kraniyofasiyal hastal›klar›n önlenm-esi ve kontrolü için ulafl›labilir, düflük

maliyetli a¤›z sa¤l›¤› sistemleri gelifltir-mek

• Sa¤l›¤› etkileyen di¤er sektörler ile a-¤›z sa¤l›¤› geliflimi ve korunmas›n› bü-tünlefltirmek

• Genel sa¤l›¤› artt›racak a¤›z sa¤l›¤›programlar› oluflturmak

• ‹lerleme ve giderler aç›s›ndan a¤›zsa¤l›¤›n›n idamesi için sistem ve me-todlar› güçlendirmek

• Hizmet veren bireylerin sosyal so-rumlulu¤unu ve etik çal›flmalar›n› art-t›rmak

• A¤›z difl sa¤l›¤›ndaülkelerdeki farkl› sos-yo-ekonomik gurup-lardaki eflitsizli¤i veülkeler aras› fark› a-zaltmak

• Oral hastal›k ve bozukluklar›n do¤ruepidemiyolojik devam›n› bilerekyetifltirilmifl sa¤l›k hizmeti verenlerinsay›s›n› art›rmak.

Hedefler seçilirken ba¤l› kal›nacaklokal öncelikler afla¤›da s›ralanm›flt›r:

A¤r›, fonksiyonel bozukluklar, infek-siyöz hastal›klar, oro-farengial kanser,HIV infeksiyonunun a¤›z belirtileri,travma, kraniyofasiyal anomaliler, diflçürükleri, difllerin geliflimsel bozukluk-lar›, periodontal hastal›klar, oral muko-zal hastal›klar, tükürük bezi bozukluk-lar›, difl kayb›, sa¤l›k koruma servisleri,sa¤l›k koruma bilgi sistemleri.

FDI’›n 2020 y›l› hedefleri

Dünya Diflhekimleri Birli¤i (FDI)Konferans› Eylül ay›nda Hindis-

tan’›n baflkenti Yeni Delhi’de yap›la-cak.Bilimsel Program ve Sergi Program›10 -13 Eylül 2004 tarihleri aras›nda,Meclis Toplant›lar› ise 4-13 Eylül2004 tarihleri aras›nda düzenlene-cektir.Pragati Maidan Konferans Merkezi,Yeni Delhi.Tarih: 10-13 EylülUluslararas› iletiflim: congress@fdiworldental.orgÜcretsiz sunum yapmak isteyenle-rin, ‘Sunum Baflvuru Formu’nu dol-durmalar› gerekmektedir. BütünBaflvurular FDI E¤itim ve KongreKomisyonu taraf›ndan de¤erlendiril-meye al›nacakt›r. Sunum özetini engeç 1 Nisan 2004 tarihine kadar ilgi-li yerlere ulaflt›rman›z gerekmekte-dir.Kat›l›mc› olmak için baflvurunuzuonline ya da do¤rudan FDI Fransamerkez ofisine 1 A¤ustos 2004 tari-hine kadar yapabilirsiniz. 1 May›s 2004 tarihinden önce kat›-l›m ücretinizi yat›rman›z halinde in-dirimden yararlanacaks›n›z.Konuyla ilgili geliflmeleri FDI’›n In-ternet sitesinden takip edebilirsiniz.

FDI 2004Dünya DiflhekimleriKonferans›

TDBD / 20

Kongre haz›rl›klar› nas›l gidiyor?Kongre Organizasyon Komitesi olufltuk-tan sonra ilk ifl olarak Lütfi K›rdar Kon-gre Merkezi’yle 22 - 27 Haziran tarihleriiçin anlaflt›k. Fakat daha sonra ayn› ta-rihler aras›nda Lütfi K›rdar Kongre Mer-kezi’nde NATO toplant›s›n›n yap›laca¤›bildirildi. 2004 y›l›n›n en görkemli kon-gresini yapmak üzere haz›rl›klar›m›z› ya-parken çal›flmalar›n bu flekilde etkilen-mesi ve ‹stanbul’daki terör olaylar›n›n daüst üste gelmesi nedeniyle bir miktar s›-k›nt›lar yaflamaya bafllad›k, çünkü ne ya-z›k ki Türkiye’de ‹stanbul da dahil ol-mak üzere bu büyüklükteki bir kongreve fuar›n yap›labilece¤i bir kongrekompleksi yok. Dolay›s›yla mecburenkongremizi bir ay öne çekmek zorundakald›k. 20-22 May›s tarihi kesinlefltiktensonra çal›flmalar›m›z h›z kazand›.TDB’nin kongreleri 92’den bu yana o y›-l›n en görkemli, en genifl kat›l›m› içeren,her y›l kat›l›mc›lar›n›n artt›¤›, diflhekim-li¤inin bütün bileflenlerinin birbirleriylekucaklaflt›¤› buluflmalar olmufltur. 2004y›l› kongresi de bu gelene¤i sürdürecek-tir.

Tek tek programlar› de¤erlendirir-sek...Öncelikle bütünsel bir de¤erlendirmeyapmak istiyorum. Bir kere çok büyükbir kongre; yani uluslararas› olma niteli-¤iyle, birçok kesime hitap etmesi niteli-¤iyle. Diflhekimlerine, teknisyenlere, difl-hekimi yard›mc›lar›na hitap etmesi veendüstrinin bütün kurumlar›yla kucak-laflmas› aç›s›ndan de¤erlendirildi¤indeçok büyük, kapsaml› bir kongre olacak.Onun d›fl›nda tek tek ele almak laz›mayr›nt›lar›. Uluslararas› kongrelerin tarihleri ve yeri

uzun zaman öncesinden netlefltirilir. Bizuluslararas› kat›l›mc› say›s›n› artt›rmakamac›yla yola ç›k›yoruz. Uluslararas› ha-berleflmeler yap›ld›, baflta komflu ülkelerolmak üzere birçok ülkenin diflhekimli-¤i birliklerine duyurular›m›z gönderildi.Çal›flmalar devam ediyor. Daha öncekikongrelerden bir miktar da olsa dahafazla yabanc› kat›l›mc› bekliyoruz. Kom-flu ülkelerden, Türki Cumhuriyetlerdenve de Suriye, Lübnan gibi ülkelerden da-ha fazla kat›l›mc› gelece¤ini tahmin edi-yoruz.

Tarihlerdeki de¤ifliklik bilimsel prog-ramda bir aksamaya yol açt› m›?Önce yol aç›yor gibi gözükse de sonra-dan aksama olmad›¤› görüldü. Daha ön-ce yaz›flt›¤›m›z bilimsel konuflmac›lar›nbaz›lar› önce biraz beklemeye ald›. Fakatdurum düzeldikçe kat›lma teyitlerini ye-rine getirdiler. Terör olaylar›ndan dolay›kesinlikle iptal olmad›. Yurtiçi konuflma-c› say›s› 15 civar›nda olacak. Ayr›ca pos-ter ve tebli¤ sunan konuflmac›lar olacak.

Türkiye’nin her bölgesinden gelen ko-nuflmac›lar, -tabi ki bunu bilimsel komi-te net olarak de¤erlendiriyor- tebli¤leri-ni, kurslar›n›, konferanslar›n› sunacak-lar. Bilimsel programda en önemli olay-lardan bir tanesi de teknisyenlere yöne-lik bir konferans›m›z olacak. Yine diflhe-kimli¤i yard›mc›lar›na yönelik bir konfe-rans›m›z olacak. ‹kinci duyuruda bilim-sel program›n ayr›nt›lar› net bir flekildesunulacak. Bu y›l baz› de¤iflik uygulamalar planl›yo-ruz. Blok konferanslar bunlardan biri.Ayr›ca ‘Ye ve ö¤ren’(lunch and learn)fleklinde ö¤le yeme¤inde ek bir tart›flmaortam› yarat›lacak. Deneyimli klinisyenlerin konuflmalar› o-lacak. Bu kapsam içerisinde genifl biryelpazeye yay›l›yor. Türkiye’nin geniflyelpazesinden gelen çeflitlilikteki ihti-yaçlar› düflünürseniz herkese hitap ede-cek bir program›n oldu¤unu söyleyebili-rim. Hem prati¤e yönelik konferanslar›,hem günceli, hem de en yeniyi görebile-ceksiniz.

‘Çok görkemli bir kongreyaklafl›yor’

TDB 11. Uluslararas› Diflhekimli¤i KongresiOrganizasyon Komitesi Genel Sekreteri MustafaDü¤encio¤lu’ndan 20-22 May›s 2004 tarihlerindeyap›lacak olan Kongre hakk›nda bilgi ald›k:

Lütfi K›rdar Kongre Merkezi’nde düzenlenecek Kongrede alanlar›nda isim yapm›fl çok say›dayabanc› bilim insan› da konferans verecek

21 / TDBD

Daha önceki kongre-lerde tipik baz› flika-yetler oluyordu.Bunlara yönelik ön-lemler al›nd› m›?Biz bütün hesaplar›-m›z› planlad›¤›m›z ka-t›l›mc› say›s›n›n % 15artmas› durumundada ifllerin aksamayaca-¤› flekilde yap›yoruz.Kongre merkezi bukonuda çok yeterli.Bahsetti¤iniz sorunlar›bundan önceki ‹stanbul kongrelerindeçok az yaflad›k. Salonlarda dengesizlikyaflanmamas› amac›yla blok konferansla-r› büyük salonlara al›yoruz. Konferans-larda yer bulamama gibi bir sorunu bü-yük bir olas›l›kla yaflamayaca¤›z. Buradablok konferanstan kas›t ayn› konuyu içe-ren konuflmac›lar pefl pefle ayn› salondakonuflacaklar. ‹zleyici bu konu hakk›n-daki aç›l›mlar› örne¤in yabanc› konufl-mac›n›n aç›l›m›yla yurtiçinden gelen ko-nuflmac›n›n aç›l›m›n› beraberce görüpde¤erlendirebilecek. O nedenle büyüksalonlar›m›z› mümkün oldu¤u kadarblok konferanslara kullan›yoruz.

Fuar haz›rl›klar› nas›l gidiyor?Bu sene hoflnut kald›¤›m taraflar›ndanbiri, fuar için endüstrinin çok ilgili olma-s›. TDB kongreleri endüstri taraf›ndanda diflhekimleri taraf›ndan beklendi¤i gi-bi beklenen bir kongre. Yani insanlar bukongreyi dört gözle bekliyor. Tarihi be-lirleyemedi¤imizden ‘neredesiniz, ne ya-p›yorsunuz’ diye merak ediyorlar. Buçok önemli; endüstrinin bizi kucaklama-s›, diflhekimlerinin bir an önce kay›tyapt›ray›m diye gayret sarf etmeleri çokönemli bir olay. Fuar ve kongre birbirlerini tamamlay›c›unsurlar. Fuar alan›n›n kongre merke-ziyle ayn› mekanda olmas›n›n yarar›na i-nan›yoruz. Böylece kat›l›mc› bilimselprogramda ö¤rendikleriyle ilgili ürünlerifuara gitti¤i zaman bulabilecek. fiu andafuar alan›n›n % 80-90’›n›n rezervasyonuyap›lm›fl durumda.

Sosyal Program›n kapsam› netlefltimi?Biz 3 gün boyunca kat›l›mc›y› al›yoruz,sadece sabah kahvalt›s›n› otelinde yap›-yor. Geri kalan k›s›mda 3 gün bizimlee¤lenecek, gezecek. Birinci gün yine aç›-l›fl kokteylimiz ve akflam da yine e¤len-dirici bir program›m›z olacak. Bir sanat-ç›yla beraber olaca¤›z. Gala yeme¤imizolacak. ‹kinci günde ‹stanbul’u gezecekgelen kifliler. Daha çok bo¤az› gezme yö-

nünde talep oldu¤un-dan san›r›m klasik birvapur gezimiz olacak.Bunun d›fl›nda sosyalbir konuflmac›m›z o-lacak. ‹kinci gün ki-taplar›n› imzalayacak.Birkaç isim üzerindeduruluyor, toplumunkabul gördü¤ü ve deçok güncel bir yazar›-m›z olacak. ‹kinci du-yuruda isimleri aç›k-layaca¤›z. Onun d›-

fl›nda son gün bir kapan›fl kokteylimiz o-lacak. Kapan›fl kokteylimizden önce ar-kadafllar›m›z›n gitmemelerini bekleme-lerini öneriyoruz. Bir sürprizimiz olacak.Kapan›fl kokteyline ve kapan›fl töreninekat›lan dostlar›m›z mutlaka bir sürprizlekarfl›laflacaklar. Onu aç›kça vurgulaya-y›m.

Daha önceki kongrelerden al›nan ista-tistiki verilere göre ‹stanbul’da yap›-lan kongrelere kat›l›m daha çok il d›-

fl›ndan m› kaynaklan›yor?% 40 civar›nda ‹stanbul’dan kat›l›m var.% 60’› ‹stanbul d›fl›ndan geliyor. Afla¤›yukar› 2500-3000 kat›l›m›n bin küsurcivar› ‹stanbul içinden, 1500-1600 civa-r› d›flardan geliyor. Bu çok önemli bir sa-y› bence.

Kaç diflhekiminin kat›l›m›n› bekliyor-sunuz?Kat›l›m›n 2500 civar›nda olaca¤›n› tah-min ediyoruz.

Meslektafllar›m›za bir mesaj›n›z ola-cak m›?Ben kongre çal›flmalar›nda yer alan bü-tün arkadafllar›ma teflekkür ediyorum.Özellikle bize yard›mc› olan TDB’nin ve‹DO’nun bütün üyelerine ve sunduklar›destekten dolay› endüstrimize teflekkürediyorum. May›s ay›nda ‹stanbul’da çokde¤iflik günler olacak bana göre; bu e-me¤in bu çal›flman›n karfl›l›¤›n› meslek-tafllar›m›z›n kat›l›m›yla görmek istiyo-ruz. Tüm dostlara May›s’ta beraber ola-l›m diyorum.

Bilimsel programdan baz› notlar• Bu y›l kongrenin bir ana konusuyok. Bunun yerine kongrede güncelve tart›flmal› konulara a¤›rl›k verile-rek tart›flma ortam› yarat›lmas›na ça-l›fl›lacak.• Yabanc› konuflmac›lardan baz›lar›:A. Hoskinson (‹ngiltere) endodonti,Alberto Fonzar (‹talya) periodontolo-ji,Newell Johnson (‹ngiltere) a¤›z hasta-l›klar› ve tümörleri,P.L. Samaranayake (Hong Kong) en-feksiyon,A. Feilzer ›fl›k kaynaklar› ve kompo-zitler konular›n› anlatacaklar. • Yard›mc› personel için iletiflim tek-nikleri üzerine konferanslaryap›lacak.• Difl teknisyenlerine yönelik olarak yeni teknikler hakk›nda çeflitli toplant›lardüzenlenecek.• ‹mplantoloji, endodonti ve adesiv diflhekimli¤i alanlar›nda kurslar düzen-lenecek.• Yerken Ö¤ren-Lunch and learn bu y›l ilk kez uygulanacak bir e¤itim flekli. Bu toplant›larda, ö¤le yeme¤i s›ras›nda (yaklafl›k 1,5 saat) bir yerli ya da ya-banc› bilim adam›yla ortalama yedi kat›l›mc› yemek s›ras›nda hem konuflmac›-y› yak›ndan tan›yabilecek, hem de kalabal›k toplant›larda soramad›klar› veyayeterince aç›kl›k getirilemeyen konular› tart›flabilecekler.• Bir baflka yenilik de Deneyimli Klinisyen oturumlar›. Bu oturumlarda yapt›k-lar› çal›flmalar ve yay›nlarla klinik ustal›klar›n› kan›tlam›fl, serbest çal›flan de-neyimli hekimler belirli konular› kendi bak›fl aç›lar›ndan anlatacak ve kal›t›m-c›larla paylaflma olana¤› bulacaklar.

‘Bombalama olaylar›ndan sonra

bilimsel konuflmac›lar›n baz›lar›

önce biraz beklemeye ald›.

Fakat durum düzeldikçe kat›lma

teyitlerini yerine getirdiler.

Terör olaylar›ndan dolay›

kesinlikle iptal olmad›.’

TDBD / 26

TDB’nin biliflim teknolojileriyle aras›nas›l?Farkl› görüflleri, yenilikleri her zamande¤erlendiren ve sürekli do¤ruyu ara-yan, ortak akl›n sonuçlar›na göre hare-ket eden TDB, do¤al olarak yeni tekno-loji ürünlerinden yararlanmay› da hepönemsemifltir. Bunun böyle devam et-mesi, kendini yenileyen ça¤dafl ad›mla-r›n sürmesi TDB’nin kimli¤inin gerekli-li¤idir. Biliflim teknolojisinin ülkemizead›m atmas›yla kendini bu atmosferin i-çinde bulmas› hiç de flafl›rt›c› olmam›fl-t›r. Yine söylenebilir ki TDB'nin bugüngelmifl oldu¤u noktay› yaratan unsur-lardan biri kendini yenileyen kimli¤iyleeskiyen teknolojik ürünlerden kolaycaayr›l›rken yenilerini kabullenip kolaycaiçine sindirebilmesidir. TDB'nin hedefiher zaman maksimum verimlili¤i eldeetmek olmufltur. Bu ba¤lamda TDB'ninbilgi ifllem alan›ndaki yap›lanmas›n› flubafll›klar alt›nda s›ralayabiliriz...Odalar-Üye Program›: Bugün kullan›l-makta olan bu program, odalar›m›z›nifllemlerini yapt›¤› ve sonuçlar›n›TDB'ye internet üzerinden FTP proto-kolüyle göndererek yürüttü¤ü ve taki-bini yapt›¤› bir sistemdir. Sistemin ça-l›flmas› veritaban›n› oluflturan kütükle-rin Birli¤e odalar taraf›ndan gönderil-mesi ilkesine dayan›rken, güncelleme-lerin süreklili¤i önem arz etmektedir.SDE Program›: Diflhekimlerinin, kat›l-d›¤› kongrelerde ve odalarca düzenle-nen SDE seminerlerinde ald›¤› puanla-r›n takibinin yap›ld›¤› ve sertifikalar›nç›kart›ld›¤› sistemdir. web sitesi: Sanal ortam›n ülkemizdekivarl›¤›n›n henüz bafl›nda TDB, ça¤›m›-

z›n en önemli at›l›mlar›ndan birisi olaninternette bulunmas› gereken noktayageç olmadan tafl›nm›flt›r. TDB'nin ivedi-likle bir siteye sahip olup sunum yap-maya bafllamas› ile, meslek grubumuz-daki kiflilerin buluflma noktas› olmas›ve etkileflimli flekilde iletiflimlerini sa¤-layabilme hedefi örtüflmemekteydi.

Bu konudaki hedeflerinizden bahse-debilir misiniz?Biraz önce de¤indi¤imiz bafll›klar, dün-yan›n bilgisayar alan›nda yaflamakta ol-du¤u evrim f›rt›nas› içerisinde TDB’nintuttu¤u yeri daha net görmemize yar-d›mc› olacakt›r. Geçmiflte dönemin tek-nolojileri, sonras›nda da geliflim süreci-ne ba¤l› olarak dönemin araçlar› de¤er-lendirilip yap›land›r›ld›. Burada her a-landa oldu¤u gibi geliflimin ucunun a-ç›k olmas› yönündeki felsefemiz geçer-lidir.Bilindi¤i gibi e-Dünya’n›n içinde e-Tür-kiye’nin de olmas›, ç›kar›lmakta olanyeni yasalarla e-devlet yolunda at›lan a-d›mlar, hukuk alan›ndaki geliflmeler veUlusal Yarg› A¤› Projesi (UYAP) bizi ol-dukça umutland›rmaktad›r. Bu proje-nin bizi do¤rudan etkilemesi beklen-memelidir. Yarg›daki ‘e’ olma çabas› vebunun gerçekleflmesi, di¤er alanlar›n ö-

nünü açmas› aç›s›ndan önemlidir ve di-¤er çabalar›n da hukuki dayana¤›d›r.TDB’nin e-AB Ülkeleri DiflhekimiBirlikleri içinde olmas›n›n zaman› gel-mifltir ve bunu yerine getirmemiz tarih-sel görevimizdir. Koflullar da bunu ge-rektirmektedir. Yönetsel ifllerin kalitesive h›zl›l›¤›n› art›rmak için bu çal›flmala-r› yapmaktay›z. Yeri gelmiflken flunu dasöylemem gerekir; AB mevzuat›na görediflhekimli¤i alan›ndaki yönetsel ifllem-lerde muhatap diflhekimleri birli¤idir.Yani önümüzdeki dönemlerde TDB, ABülkelerinin diflhekimli¤i hizmetlerinindo¤rudan muhatab› olacakt›r.

Odalarla TDB’nin online ba¤lant›s›-n›n sa¤lanmas›yla ilgili bir proje var-d›. Söz konusu sistem nas›l iflleye-cek?Odalar›m›z›n sürekli online olaca¤› vemerkezi bir veritaban›n› kullanacak birsisteme geçmeyi düflünüyoruz. Sistem-de bir merkez ve o merkeze ba¤l› dü-¤ümler olacak, odalar güncelleme vekay›t ekleme gibi ifllemlerini merkezde-ki veritaban›nda gerçeklefltirecektir.Merkez olan TDB üyelerin tümünü gö-rebilirken, odalar yaln›zca kendi kay›t-lar› üzerinde ifllemlerini yapabilecek vebunun yan› s›ra birbirleriyle iletiflim ha-

‘Mümkün olan bütünifllemleri sanal ortama tafl›yaca¤›z’

TDB Merkez Yönetim Kurulu Üyesi Mehmet Eskicio¤lu TDB’nin biliflim teknolojileriyle ilgili çal›flmalar›n› de¤erlendirdi:

www.tdb.org.trMeslektafllar›m›za ve di¤er ziyaretçilerimize daha kaliteli ve genifl

içeriklerle hizmet vermemizi sa¤layacak olan sitemiz, sunucu taraf›nda çal›flan bir web yaz›l›m dilinin kullan›lmas›yla daha

dinamik ve içeri¤i h›zl› yönetilebilir bir yap› kazand›.

27 / TDBD

linde olabilecekler. Uygulama bir webuygulamas› olaca¤› için dü¤ümlerdeherhangi bir yaz›l›m olmayacak, bu ne-denle odalar bu uygulama için sadecesanal dü¤ümler olacakt›r. Web ortam›-n›n seçilmesinin nedeni bu uygulama-n›n bütünlü¤ü ve eriflimin kolayl›¤› i-çindir. Üyelerin odalardan nakilleri s›-ras›nda ayn› ifllemler sanal ortamda iz-lenebilecektir. Gönderen odan›n iflaretvermesi ve kabul eden odan›n onay ver-mesiyle gerçekleflecek olan nakil ifllemibugüne kadar yaflanan s›k›nt›lar› büyükölçüde giderecektir. Bu sistem sayesin-de tekrarlar›n ortadan kalkmas› sa¤la-nacak ve diflhekimli¤inde insan gücüplanlamas› en az hatayla yap›lacakt›r.Yönetsel ifllemlerin evrak üzerinden yü-rütülmesinin sanal ortamda da olmas›aflamas›na gelinmesiyle ve bu uygula-may› gerçeklefltirmemizle e-TDB’nin ta-ban›n› oluflturabilece¤iz. Bu sa¤lam te-melin kurulmas›yla üzerinde yap›labile-cek olan bilgi al›flveriflleri ve bunun ya-n› s›ra dünya ile etkileflimli iliflki, kolayve sa¤l›kl› olacakt›r. Di¤er bir deyiflleyere sa¤lam basan kurumsal kimli¤imi-zin, e-TDB sürecinin tamamlanmas› ileyeni ufuklara aç›lmas› sa¤lanacakt›r.

Resmi yaz›flmalar ve ifllemler de in-ternet üzerinden yap›labilecek mi?Bu uygulamayla odalarla yap›lan tümyaz›flmalar sanal ortamda yap›labilecek.Hukuksal olarak bunun alt yap›s› dahaz›rlanmakta oldu¤una göre TDB ileodalar ve dolay›s›yla meslektafllar›m›zola¤anüstü zaman kazanacak. Genelge-lerin sanal ortamda odalara iletilmesi-nin gerçeklefltirilmesi, bir üyemizle sa-nal ortamda yaz›flman›n yap›lmas› ya dabir üyemizin AB ülkelerinden birinegitmesi durumunda gitti¤i ülkeninmeslek kuruluflu ya da sa¤l›k bakanl›-¤›nca bizden istedi¤i üye dosyas›n›ngönderilmesi benzeri ifllemler birkaçdakika gibi k›sa bir sürede gerçekleflti-rilebilecektir; ki bu norm AB taraf›ndanda betimlenmektedir.

SDE etkinlikleriyle ilgili program ye-niden yap›lanmas› hakk›nda bilgi ve-rebilir misiniz?fiu anda kendi bafl›na ifllemekte olanuygulama, etkileflimli ve planl› oda üyesistemi ve web sitemizle iliflkili tek bir

sistem içersinde olan yenileflmifl bir dü-zenek olacak. Kat›l›mc›lar›n kay›tlar›-n›n kolay tutulabildi¤i ve sertifikalar›-n›n otonom olarak verilebildi¤i bir me-kanizmadan bahsedebiliriz. Bu sisteminbir yüzü web sitemize aç›k olacakt›r. Busayede meslektafllar›m›z web sitemizegirdiklerinde SDE ile ilgili durumlar›n›görebilecekler ve kendilerini buna göreayarlayabilecekler.Meslektafllar›m›z kongre, seminer, kon-ferans ve kurslara ak›ll›/manyetik kart-larla kat›lacaklar ve bu kat›l›mlar oto-nom olarak merkezde bu program ileizlenebilecek. Bu çal›flman›n gerçeklefl-mesi durumunda gerek meslektafllar›-m›z gerek ba¤l› olduklar› oda görevlile-ri zamandan kazanacak. Evrak ifllemle-rine harcanan zaman›n ve kay›t ifllemle-ri s›ras›nda olabilecek hatalar›n ortadankalkmas›na yarayacak olan bu uygula-mayla hekimlerin kredilendirmesi iflle-mi mükemmele yaklaflacakt›r.

web sitesinde de baz› yenilikler yap›-l›yor galiba...fiu anda test sunumunu yapt›¤›m›z site-mizin yenilenme amac› sitenin özgünbir yap›ya kavuflmas› idi. Sitede bulu-nan fonksiyonlar (menü, anket, forum,arama, vs.) al›nt› olmaktan kurtar›ld›.Meslektafllar›m›za ve di¤er ziyaretçileri-mize daha kaliteli ve genifl içeriklerlehizmet vermemizi sa¤layacak olan site-miz, sunucu taraf›nda çal›flan bir webyaz›l›m dilinin kullan›lmas›yla daha di-namik ve içeri¤i h›zl› yönetilebilir biryap› kazand›. Haberler k›sm› bir arflivalt yap›s›na kavufltu, böylece haber ek-leme, güncelleme, silme ifllemleri dahaprofesyonel bir flekilde yap›labilecek.

Önceden elle haz›rlanmakta olan içerikflimdi kolayl›kla haz›rlanabilecek. fiöylebir benzetme yapmak gerekirse; varo-lan sitemiz gazetecilikteki mürettiplerinyazma ve basma çal›flmalar›na benzeti-lebilir. Test çal›flmalar› tamamland›ktansonra sunuma geçecek olan sitemizin i-se ofset haz›rl›k ve bas›m ifllemlerinebenzetilmesi hiç de abart›l› say›lmaz. Web sitemizin di¤er yeniliklerini s›ra-larsak;Art›k sitemizde üyelik yap›s› da bulun-maktad›r. Site üyesi olan diflhekimlerimiz sadeceüye diflhekimlerimize aç›k sayfalara e-riflme hakk›n› elde edebilecekler. (SDEile ilgili sayfalar) ‘TDB Forum’da ilgili yöneticilerin de-¤erlendirdi¤i konular ile ilgili tart›flma-lar› okuyabilecek, sorular›n› ve yan›tla-r›n› gönderebilecekler.‘Site içi arama’, ‘Site haritas›’ ve ‘Arfliv’bölümlerinden site içinde arad›klar›naen h›zl› flekilde ulafl›labilecekler.Güncel ve diflhekimli¤iyle ilgili yön be-lirleyecek anketler sürekli güncellene-bilecek ve eski anketler incelenebilecek.Geliflmifl bir ürün kullan›larak haz›rla-nan web sitemizde h›zl›, s›n›rs›z ve ge-nifl içeriklere/sayfalara ulaflmak müm-kün olacak.Web sitemiz TDBD’nin yakalad›¤› çizgi-yi sanal ortamda gerçeklefltirmeyi he-deflemektedir. TDB’nin Internet orta-m›ndaki varl›¤› en iyi, en güvenilir, eninteraktif ve en güzel görünümünün ya-n›nda, bilgi teknolojisi hizmetlerinin deverilebildi¤i özgün bir siteye sahip ol-mas›yla gerçeklefltirilmifltir. Tamamlan-makta olan bu site, TDB’nin diflhekim-li¤i portal› olacakt›r.

TDB’nin web sitesinin yenigörüntüsünü ele geçirdik. ‹lk kez burada yay›mlan›yor!

TDBD / 28

Kamu Yönetimi Temel Kanun tasar›s›n›genel olarak de¤erlendirebilir misiniz?Biz kamu yönetimi temel kanun tasar›s›n›ya da reform tasar›s›n› olumlu karfl›l›yoruz.Yap›lan elefltirilere de pek kat›lm›yoruz. Ençok söylenenlerden birincisi ülke bölüne-cek, ikincisi fleriat devletine yol açacak. Ta-b i -i bu tür istekleri olanlar olabilir. Ço¤ulcubir toplumda bunu yasaklayarak bir yerevarmak mümkün de¤il ama tabi-i ki cumhuriyetin temel niteliklerini koru-mam›z gerekiyor. Bunlar ça¤dafl bir ülkeolman›n zaten temel koflullar›d›r. Kamuyönetiminde reform Türkiye’de uzun za-mand›r tart›fl›l›yor. 1960’dan beri bir yeni-den yap›lanma laf› var. ‹lk defa 1960’l› y›l-larda Mehtap Raporu diye bir fley yaz›ld›.Çok ünlüydü, 20 sene falan ününü koru-du. 1980’lerin bafl›nda KAYA Raporu (Ka-mu Yönetimi Araflt›rma Projesi) yaz›ld›.Daha sonra da iktidara gelen ve gelmeyenbütün siyasi partiler sistemden flikayet et-meye bafllad›lar. Çünkü dünyan›n stratejikdurumu de¤iflti. Türkiye eskiden iki ku-tuplu dünyada kendi içine kapal› bir ül-keydi. Ama birden bire Türkiye bir bölgedevleti olarak ve çok ciddi bir uluslararas›iliflkiler a¤›nda kendisini buldu. Bir de tek-nolojik geliflme, iletiflim kolayl›klar› pekçok fleyi hem kolaylaflt›rd› hem de birtak›myeni zorluklar getirdi. Dolay›s›yla kamuyönetiminde böyle bir hantall›ktan herkesflikayet ediyordu. Temel s›k›nt›lar bugün-kü sistem içerisinde çözülemiyor. Bugün-kü sistem eski düflünce yap›s› içinde.Cumhuriyetin ilk y›llar›ndan beri gelen u-lusal devleti korumak ve ulusal devlet için-de bu ifli çözmek istedi¤i için bütün ülke-lerde geçirilen evrimi flimdi Türkiye de ge-çiriyor. Bizim bugünkü sistemimiz, etkinli-¤i flöyle sa¤l›yor kendi mant›¤› içinde. Ka-mu hizmetinin hiçbir aflamas›nda halkyok, sivil toplum yok, uzmanl›k yok. Ka-mu yönetimi bürokratik koflullar içindebirtak›m kararlar veriyorlar ve o kararlar›uyguluyorlar. Parlamento da buna dahil.Ve halk›n, sivil toplumun, uzmanl›k ve bil-ginin d›flar›da oldu¤u bir yönetimin sonu-cunu da iflte görüyoruz.

Gündemdeki reform tasar›s› buna çare

olabilir mi?Bütün iflin temelinde yatan fley fludur: Bü-tün bunlar›n sahibi, her fleyin sahibi halk-t›r. Dolay›s›yla halk içindeki çeflitli kurum-lar›n ya da kurulufllar›n her türlü karardabirarada olmas› gerekir ve karar almadapaydafllar vard›r. O paydafllar›n r›zas› ol-madan, o paydafllar› iflin içine sokmadan a-l›nacak hiçbir karar uzun boylu yürüyemezve aksakl›klara neden olur. Bizim mevcutsistemimiz pek paydafllara sormuyor. Sa¤-l›k politikas› nas›l olufluyor? Usulen birsa¤l›k flûras› gibi bir fley yap›yorlar. Biryüksek dan›flma kurulu gibi bir fley yap›-yorlar. Orada karar al›yorlar vb. Sonuçtaen çok uzmanl›¤a, bilime dayanmas› gere-ken konularda bile kararlar bürokratik me-kanizma içinde al›n›yor. Ne doktorun nehastan›n ne sa¤l›k personelinin ne de eko-nomistlerin bu konulardaki görüflleri al›n›-yor. Bunun ifle yaramad›¤› bütün dünyada gö-rüldü ve bütün mesele bu kararlar› pay-dafllar›yla beraber almak, paydafllar›yla be-raber uygulamak. Yasayla getirilmek iste-nen fley bu. Demokratik bir kamu yönetimisa¤lamak. Avrupa Birli¤i de kendi içinde iyi yöneti-flim sa¤lamak için iki y›l önce bir beyaz ki-tap ç›kard›. Kamu hizmeti, topluma en ya-k›n noktadan en uygun birim taraf›ndankarfl›lanacakt›r fleklinde. AB bu beyaz ki-tapla sorunlar›n yerinde çözülmesi bak›fl›n›getirmeye çal›fl›yor. Tabi-i böyle bak›nca Türkiye’de bu yasan›n çokbüyük gürültüler koparmas› normal, çün-kü pek çok al›flkanl›¤›m›z› gerek yurttafl o-larak gerekse bürokrasi olarak de¤ifltirme-miz gerekiyor. fiimdiye kadar uygulamad›-¤›m›z fleyleri uygulamam›z gerekiyor. Do-lay›s›yla böyle bir yasan›n zaten çok fazlaba¤›rt› ça¤›rt› ç›karmamas› tuhaf olurdu.

Bölücülü¤e yol aç›l›r elefltirilerinin d›-fl›nda sendika konfederasyonlar› da ta-sar›n›n neo liberal bir tasar› oldu¤u ve‘ülkeyi pazar, devleti flirket, yurttafl›müflteri’ gibi gördü¤ü elefltirisini getiri-yorlar...fiimdi tabi-i ki neo liberal politikalar›n buna yans›ma-mas› düflünülemez. Çünkü dünyadaki gi-

‘Tasar› olumlu amasa¤l›¤›n çözümü zor’

Fikret Toksöz:

Bir süredir gündemde olan

Kamu Yönetimi Temel Kanunu

Tasar›s› tart›flmalar›n oda¤›

olmaya devam ediyor. Konuyla

ilgili çal›flmalar yapan Sabanc›

Üniversitesi ‹stanbul Politikalar

Merkezi Yönetim Kurulu Üyesi

Fikret Toksöz gündemdeki

reformun demokratikleflme ve

etkin yönetim aç›s›ndan olumlu

oldu¤unu, ama sa¤l›k alan›n›n

sorunlar›n› çözmesinin zor

oldu¤unu belirtiyor.

29 / TDBD

difl böyle. Türkiye’yi b›rak›n, en son Al-manya’da iktidardaki sosyal demokrat par-ti çok ciddi çal›flmalarla sosyal haklar› k›-s›tlama yoluna gitti. Çünkü kamu bütçesibunu karfl›layamaz hale geldi ve ilk defa o-larak Fransa ve Almanya gibi iki büyük ül-ke AB’nin kurallar›na uyamaz hale geldi.Kamu a盤› %3’ü geçemez deniyordu %3’ü geçtiler. fiimdi burada yeni bir yakla-fl›m söz konusu. ‹lle kamunun elinde ol-mas›na gerek olmadan acaba adil bir pay-lafl›m sa¤lanabilir mi mesela. fiimdi art›kbildi¤imiz gibi eski kamu yok. Art›k siviltoplum örgütü de kamunun bir parças›.Kamunun bir k›s›m hizmetlerini sivil top-lum da görebilir. Tabi-i ki bunlar çok kolay olan, mükemmel ifl-leyen fleyler de¤il ama Çek Cumhuriye-ti’nden bir örnek vermek istiyorum. Siviltoplumu gelifltirebilmek için Çek Cumhu-riyeti’nde uygulanan fley flu; vergi mükelle-fi herkes istedi¤i bir sivil toplum örgütüneyard›m etmek istiyorsa ödemek zorundaoldu¤u y›ll›k vergi miktar›n›n % 1’ini ora-ya ba¤›fllayabiliyor. Bu yeni bir kamu bak›-fl› demektir. fiimdi konuya bak›flta bir de-¤iflme var. Kamu kimdir? Özel sektör kim-dir? Elbette birtak›m ç›karc›lar olacak, kö-fle dönücüler olacak ama bunun çaresi buhizmetlerin desantralize edilmemesi, birk›sm›n›n özel sektöre devredilmemesi, birk›sm›n›n sivil topluma devredilmemesi de-¤il. Bütün her fleyin çaresi daha aç›k birtoplum yaratmak. Bu flikayetlere yol açanmadde, kamu yönetimin nas›l çal›flaca¤›n›gösterirken ‘kamu niteli¤indeki meslek ku-rulufllar› ve sivil toplum örgütleri aras›ndailetiflim ve iflbirli¤i sa¤layaca¤› mekanizma-lar oluflturmak, hizmet ve ifllev kapasitele-rini gelifltirmek’ diyor. Yani merkezi hükü-mete bir de böyle görev veriyor.

Sa¤l›k alan›na gelirsek, tasar›yla örne-¤in Sa¤l›k Bakanl›¤›’n›n bir anlamdakendini feshetmifl gibi olaca¤› söyleni-yor...Kanunun 11. maddesi ‘kamu hizmetleri-nin daha etkili ve verimli olarak yerine ge-tirilebilmesi amac›yla merkezi idareler vemali idareler kendilerine ait hizmetlerdenyetkili organlar›n›n karar› ve uygun görü-lenleri belediye meclisi karar verirse e¤erilgili itibariyle üniversitelere, noterlere, ka-mu kurumu içindeki meslek kurulufllar›-na, hizmet birliklerine, özel sektöre ve ala-n›nda uzmanlaflm›fl sivil toplum örgütleri-ne gönderebilir’ diyor. Madde bu. Belediyeisterse ‹stanbul’daki sa¤l›k meslek odala-r›yla bir araya gelip bunu size devrediyo-rum, siz yürütün diyebilecek. Yönetiminmerkezi ya da yerel olmas› veya baflkas›-n›n taraf›ndan ya da en kötü ihtimalle özelsektör taraf›ndan yürütülmesi devletin ara-dan ç›kt›¤› anlam›na gelmez. Devletin ana-yasada belirli olan nitelikleri devam edi-yor. Devletin ana görevlerinden bir tanesi

nedir? ‹nsan sa¤l›¤›n›, refah›n› ve huzuru-nu sa¤lamakt›r. Bunu kendisi yapabilir,baflkas›na yapt›rabilir. O durumda denet-ler, standartlar koyar. Tabi-i Türkiye’de hep düflünce sistemi mevcutduruma göre çal›flt›¤› için diyeceksiniz kiflikayet etsek de bir fley olmayacak. Halk› i-flin içine sokmazsan›z hiçbir denetim me-kanizmas› ifle yaramaz. Bütün mesele, bupaydafll›k meselesinin temel al›nmas›d›r.Örne¤in sa¤l›k alan›nda bunun paydafllar›doktorlard›r, sa¤l›k personelidir, bunlar›nkurduklar› örgütlerdir, bu konuda e¤itimveren üniversitelerdir ve hiç kuflkusuz has-talard›r. Bütün bunlar›n bir araya gelmesilaz›m. Tabi-i çok zor; bir kere böyle bir kültürümüzyok. Böyle bir al›flkanl›¤›m›z yok. Böyle birörgütlenmemiz yok. Bu kanunun bence bütün baflar› flans› yenibir insan tipinde, yeni bir vatandafl tipinde,yeni bir örgütlenme tipinde yat›yor. Ör-gütlü ve herfleyden haberdar olan bir top-lum gerekiyor. Türkiye bununla ilgili birtak›m altyap› ha-z›rl›klar›n› uzun süredir yap›yordu. Mesela“bilgi edinme hakk›” kanun olarak ç›kard›,1 Nisan’da yürürlü¤e giriyor. Vatandaflbundan sonra istedi¤i zaman Sa¤l›k Bakan-l›¤›’na baflvuracak. Paralar› nerelere, ne ka-dar harc›yor bütün ayr›nt›lar›yla bildirile-cek. Yani tam bir aç›kl›k sa¤l›yor. Ama bu-nun için gerçekten bat›da oldu¤u gibi yenibir sivil toplum örgütlenmesine, yeni birinsan tipine ihtiyac›m›z var. Durmadan te-lefon edip flikayet eden bir insan tipine ih-tiyaç var.

Ucu sa¤l›k alan›n›n tümüyle özellefltiril-mesine dayanabilecek bu yönelim, özel-likle de Türkiye gibi bir ülkede sa¤l›¤›tümüyle içinden ç›k›lmaz hale getirmezmi?

Yeni durumda e¤itim hastaneleri d›fl›ndakalan sa¤l›k evi, sa¤l›k oca¤›, sa¤l›k merke-zi, dispanserler vb. gibi yerler il özel idare-lerine devredilecek ve Sa¤l›k Bakanl›¤›’n›ntaflra teflkilat› olmayacak. Yani il sa¤l›k mü-dürü olmayacak art›k. Buradaki yerel yö-netimin sa¤l›k müdürü olacak. Peki Sa¤l›kBakanl›¤› ne yapacak? Politikalar› saptaya-cak, standartlar koyacak, bunlar›n uyulupuyulmad›¤›na bak›lacak. Kanun her ifli ye-rele b›rak›yor ama diyor ki bu hizmetlerisize b›rakt›¤›m zaman idarenin düflündü-¤üne riayet edeceksiniz ve kalk›nma plan›-na, y›ll›k programlara uyacaks›n›z. Yani ör-ne¤in nüfus planlamas› yap›l›yorsa sen bu-rada ona karfl› bir politika yürütemezsin.Yani Allah vergisidir, ben çocuk say›s›n›k›s›tlayamam diyemezsin. Ya da ulusalplan 6 yafl›ndaki çocuklarda senede bir de-fa difl kontrolü yap›lacak diyorsa bunu uy-gulamak zorunda. Burada vatandafla ya dasa¤l›k örgütlerine düflen görev bu standart-lar›n uygulan›p uygulanmad›¤›n› ciddi bi-çimde kontrol etmek. Sa¤l›k hizmetlerinde baz› kuflkular›m vartabii. Özellikle iki tane sorum var Sa¤l›kBakanl›¤›’na. Bunlardan bir tanesi ölçeksorunu. fiimdi Türkiye’de isterse Hakka-ri’deki bir vatandafl gelip ‹stanbul’daki birhastanede tedavi görebilir. Burada böyle o-lunca, bu seçim esas›na da dayan›nca diye-lim Bak›rköy Belediyesi bir tane Ana Ço-cuk Sa¤l›¤› Merkezi yapt›. Dedi ki ben ön-ce burada olanlara bakaca¤›m, baflkas›nabakmayaca¤›m. Bunu anayasadaki eflitlikilkesi bak›m›ndan yapamaz. Yapmamas›laz›m ama bu lafta kalan fley. Uygulamadaolabilir. Böyle sak›ncalar› olabilir. Diyebilirki örne¤in difl tedavisinde ‘ben buradakihalktan sorumluyum’. Orada da hakl› çün-kü paray› kendi bütçesinden veriyor. Amabu Türkiye’nin geliflmemifl bölgelerinin yada yoksullar›n aleyhine çal›flabilir.‹kinci sorun, bir de bu hizmetleri yerinegetirebilmede kapasite meselesi var. Bütünbu hizmetleri devlet götürür. Sen bunuyap diye belediye hizmetlerine verirsen ha-di ‹stanbul’da bunu sizler sayesinde, bizimsayemizde bu hizmetler yürütülebilir çün-kü siz ba¤›r›p ça¤›racaks›n›z, devreye gire-ceksiniz. Bunlar iyi kötü yürüyebilir. Amaflimdi azgeliflmifl bir bölgede bu ifl nas›l o-lacak? Oradaki yönetim kültürü, yönetimkapasitesi buna yeterli de¤il. Bunun içinciddi bir birikim gerekiyor. Hem halk›nhem çal›flanlar›n birikimi gerekiyor. Üçüncüsü, flimdiki sistemde ‹stanbul T›pFakültesini bitiren veya Diflhekimli¤i Fa-kültesini bitiren birisi kura çekip Hakka-ri’de hizmet yap›yor. fiimdi bunun yerel-lefltirdi¤imiz zaman bu ne olacak? Her ilayr› kadro mu açacak? Sonuçta ne olacak.‹ki sorun olacak. Birisi, böyle bir ayr›myapmak do¤ru olmayabilir ama Türki-ye’nin geliflmifl bölgelerindeki üniversite-lerle di¤erlerindeki e¤itim düzeyi ayn› de-

Sendikalar ve demokratik kitle örgütleritasar›n›n sendikas›zlaflt›rma ve ifl güvencesininortadan kalkmas› gibi sonuçlara yol açaca¤›gerekçesiyle genifl protesto gösterileri yapt›lar.

TDBD / 30

¤il. fiimdi ne olacak? Van T›p Fakültesin-den mezun olanlar oradaki hastanelerdeçal›flacak. Buradakiler oraya gitmeyecek. ‹-kincisi, buradaki insan belki de flöyle birfleyle karfl›laflacak zaman içinde burada di-yelim bin kifliye bir doktor düflecekkenbeflyüz kifliye bir doktor düfler hale gele-cek. Bugün mevcut dengesizli¤i geliflmiflbölgeler lehine az geliflmifl bölgeler aleyhi-ne daha da bozabilir. Burada en önemli so-run burada yat›yor.

Yerel yönetimler sa¤l›k harcamalar›n›nas›l finanse edecekler? Bir de gündem-de olan Sa¤l›kta Dönüflüm Projesi busistemle birlikte nas›l iflleyecek?Bütün dünyada bu tür desantralizasyonprojelerinin en önemli aya¤› mali desantra-lizasyondur. Bizim kanunda bu bölümyok. Çünkü bu bölümü yapmak çok zor.Avrupa’da federal ülkelerde de federal ol-mayan ülkelerde de mali eflitleme diye çokönemli bir ölçütler seti var. Türkiye’de kul-lan›lan tek ölçüt var, o da nüfus. Belediye-nin nüfusuna göre paray› veriyorlar. Nebölgeler aras›nda eflitsizlik var ne yoksul-lukla mücadele, ne sa¤l›k hizmetlerinindüzeltilmesi için duyarl› olmayan bir sis-temle da¤›t›yoruz. Mutlaka bunun eflitlen-meyi sa¤layacak bir mekanizmayla destek-lenmesi gerekiyor öncelikle. Bu nas›l yap›-lacak? Bunu da zor görüyorum. Çünküflimdi Türkiye’nin makro ekonomik den-geleri buna pek müsait de¤il. Onun için bukanun böyle ç›ksa da öyle 3-5 senede he-men uygulanabilecek durumda de¤il. Za-ten bunu gördükleri için kanuna bir demadde koymufllar. Birtak›m hizmetler yü-rütülemezse merkezi hükümet bunu yapardiyor. Mesela Türkiye’nin pek çok yerinde il özelidareleri hastaneleri idare edemez. Hasta-nelerdeki sorunlarla bafla ç›kamaz. Sonuç-ta yap›lmayanlar›n bir k›sm› demin söyle-di¤im o maddeye dayanarak geri dönecek-tir. Göreceksiniz, mahalli idarelerin ka-nunlarla verilen temel görev ve hizmetler-den herhangi birini ciddi flekilde aksatma-s› ve durumun halk›n hayat›n› önemli öl-

çüde olumsuz etkilemesi durumunda mer-kezi idare bu aksakl›klar›n giderilmesi içinmakul bir süre verir, aksakl›klar›n bu süreiçinde de giderilememesi halinde merkeziidare durumun gerektirdi¤i tedbirleri al›r.Yasada ne derlerse desinler yar›n Türkiyegerçeklerinde bunlar›n bir k›sm›n› olmu-yor deyip kendileri üstlenecektir. Onun i-çin biz bu kanun ç›karken baflbakanl›¤a vedi¤er ilgililere hep söyledi¤imiz fley fluydu:Buraya bir geçifl süresi koyal›m. 10 y›l gibibir süre tan›yal›m. Bu kanunu da hemenTürkiye’nin her taraf›nda uygulamayal›m.’Hatta bizim önerimiz bunu Türkiye’de bü-yükflehir olan vilayetlerinde bunu uygula-yal›m. 16 tane büyük flehir var. Görelimbakal›m buradaki yönetimler bunu becere-bilecekler mi beceremeyecekler mi. Ondansonra bunu uygulayal›m özellikle sa¤l›k vee¤itim hizmetleri için.

‹fl güvencesinin ortadan kalkmas› veperformansa dayal› de¤erlendirme gibisa¤l›k çal›flanlar›n› çok huzursuz edenyönleri konusunu nas›l de¤erlendiriyor-sunuz?Bu kolay bir fley de¤il, çok ciddi bir fley.Türkiye’nin performans kriterlerini tespitetmesi bile y›llar al›r. Zaten bu kanun yüz-lerce mahkemenin aç›lmas›na neden ola-cak aç›kças›. Yani bu kanun belki beklene-ni de hiçbir flekilde veremeyecek. Çünkübaflta da söyledi¤im gibi yeni bir kültür veahlak anlay›fl›yla desteklenmesi gerekiyor.Kamu yönetimi reformu çok temel bir fleyyap›yor. Anayasadaki bütün bak›fl› de¤iflti-riyor. Devlet falan de¤il önce insan, top-lum, halk ve onun örgütlenmesi gelecek,her fley onun üstüne yap›lanacak. Bu haki-katen çok kolay olmayacak. Belediyelere bakt›¤›m›zda ya da il belediyebaflkanl›¤›na bakt›¤›m›zda burada çok te-mel bir fley var. Yerel mecliste sa¤l›k bütçe-si, sa¤l›k sorunlar› konuflulurken tabip o-dalar›, diflhekimi odalar› oraya gidecek.Söz hakk› olacak. Bugüne kadar olmayanbir fley. Buna göre belki odalar› yenidendüzenlemek gerekecek.Tasar› hakk›ndaki endifleleri biraz abart›l›

görüyorum çünkü az önce söyledi¤im gibizaten bir k›sm›n› yerel yönetimler yürüte-mezse merkez ister istemez geri alacak.Düflünebiliyor musunuz flimdi baflbakanSiirt’e gitmifl. Vatandafl ba¤›r›p ça¤›r›yorhastaneye yok, doktor yok, flu yok, bu yokfalan. Adam soracak ne oldu diye. Bir, iki,hadi bu hizmeti alal›m diyecek. Demokra-siyi denemek laz›m. Yani baflka türlü ö¤re-nilmiyor. Deneyerek ö¤reneceksiniz. Beneminim ki bu kanun özellikle sa¤l›k hiz-metleri bak›m›ndan Türkiye’de Bat› Ana-dolu d›fl›nda öyle do¤ru düzgün uygulana-mayacakt›r. Mecburen eski sistem muhafa-za edilecektir. Bunun da flöyle bir katk›s›olacakt›r. Buralarda sa¤l›k hizmetinin de-mokratiklefltirilmesi bu hizmetlerin dahakaliteli olarak verilmesini sa¤layacakt›r.Halk iflin içine girdi¤i zaman paydafll›k ifliniçine girdi¤i zaman pek çok fley de¤iflecek-tir.

Anlad›¤›m›z kadar›yla flöyle özetleyebi-liriz herhalde: Tasar› genel olarak olum-lu, sa¤l›k hizmetleri zor...Evet, sa¤l›k hizmetleri zor. Zaten flimdibence bir araflt›rma yapmaya de¤er. ‹stan-bul’da acaba hangileri yerel yönetime b›ra-k›lacak. Araflt›rma ve e¤itim hastaneleri d›-fl›nda dedi¤imiz zaman d›flar›da bir fley ka-l›yor mu acaba? Birinci basamak hizmetle-ri kal›r, onun devri de çok kötü olmaz.Hatta daha iyi olur. Denir ki vatandaflabundan sonra do¤rudan do¤ruya üniversi-te hastanesine gelmeyeceksin. Gideceksinpoliklini¤e. Orada bak›lacaks›n. Oradandoktor sevk ederse gideceksin. Yani as›lyap›lmas› laz›m gelen fley bu. O zaman bel-ki daha iyi bir iflbölümü olacak. Ben emi-nim daha iyi iflleyece¤ine. Ama bat› içinsöylüyorum. Do¤u Anadolu için düflün-müyorum. Türkiye gibi bir ülkede devletin götürdü¤üsa¤l›k hizmetlerinde çocuk ölümleri Bang-ladefl seviyesindeyse düflünmemiz laz›m.Bu kabul edilebilir mi? Türkiye’de bu ka-dar doktor olsun, Türkiye çok geri bir ül-ke olmas›n ama bu kadar büyük çocuk ö-lümü Türkiye’nin yüz karas› olsun. Bugün-kü ça¤da bu asla kabul edilemez. Buradademek ki bir sakatl›k var. Çünkü paydafl i-flin içinde de¤il. Ben eminim ki bunun çokiyi uygulamalar› ç›kacak Türkiye’de. Buuygulamalar baflka yerlerde örnek verile-cek. Benim çok hayretime mucip olan bir fleyvar. fiu ‹stanbul’da öldü¤ünüz zaman o ka-dar iyi organize ki cenaze iflleri, inan›lmaz.Türkiye’yi düflünürseniz beklemedi¤im ka-dar organize bir hizmetle karfl›lafl›yorsu-nuz. Neden? Oy al›yorlar? Herkes görüyor.Kalanlar›n oy meselesi var. Gayet iyi dü-zenlenmifl vaziyette. Sa¤l›kl› insana bakm›-yoruz ama ölünün kald›r›lmas›ndaki per-formans inan›lmaz yani. Demek ki birta-k›m mekanizmalar kurulabilir. Demokra-tik yöntemlerle çözüm yolu bulunabilir.

‘Halk› iflin içine sokmazsan›z hiçbir denetim mekanizmas› ifleyaramaz. Bütün mesele, bu paydafll›k meselesinin temelal›nmas›d›r. Bu kanunun bence bütün baflar›flans› yeni bir insan tipinde, yenibir vatandafl tipinde, yeni bir örgütlenme tipinde yat›yor. Örgütlü ve herfleyden haberdar olan bir toplum gerekiyor.’

TDBD / 32

Reklam Kurulu hakk›nda biraz bilgialabilir miyiz?Tüketicinin korunmas› hakk›ndaki ka-nunun 17. maddesi uyar›nca ticari rek-lam ve ilanlarda uyulmas› gereken ilke-leri belirlemek, bu ilkeler çerçevesindeticari reklam ve ilanlar› incelemek veinceleme sonucuna göre "tüketiciyi al-dat›c›, yan›lt›c› veya onun tecrübe vebilgi noksanl›klar›n› istismar edici, tü-keticinin can ve mal güvenli¤ini tehli-keye düflürücü, fliddet hareketlerini vesuç ifllemeyi özendirici, kamu sa¤l›¤›n›bozucu, hastalar›, yafll›lar›, çocuklar› is-tismar edici" olan reklam ve ilanlar› üçaya kadar tedbiren durdurma ve/veyaayn› yöntemle düzeltme ve/veya paracezas› verme hususlar›nda görevli birkuruldur.Reklam Kurulu, ticari reklam ve ilanlar-da uyulmas› gereken ilkeleri belirleme-de; ülke koflullar›n›n yan› s›ra, reklam-c›l›k alan›nda evrensel kabul görmüfltan›m ve kurullar› da dikkate al›r. Sanayi ve Ticaret Bakanl›¤›’nda bulu-nan Tüketicinin ve Rekabetin Korun-mas› Genel Müdürü, bakan taraf›ndangörevlendirilerek bu kurulun baflkanl›-¤›n› yürütüyor. Kurulun sekreterya hizmetleri, ilgili yö-netmelik uyar›nca, bakanl›k taraf›ndan

yürütülüyor.

Reklam Kurulu kimlerden olufluyor?Kurul 25 üyeden olufluyor ve en az ay-da bir defa toplan›yor. Bu yirmibefl kifliyi flöyle s›ralayabiliriz.Bakanl›kça, ilgili Genel Müdür Yard›m-c›lar› aras›ndan görevlendirilecek birüye (ayn› zamanda kurulun baflkan yar-d›mc›s›d›r). Adalet Bakanl›¤›nca, bu Ba-kanl›kta idari görevde çal›flan hakimleraras›ndan görevlendirilecek bir üye.TRT kurumunca görevlendirilecek,reklam konusunda uzman bir üye.YÖK’ün reklamc›l›k alan›nda uzman,üniversite ö¤retim elamanlar› aras›ndanseçece¤i bir üye. Türk Tabipleri Birli¤i-’nin görevlendirece¤i bir üye. TürkiyeBarolar Birli¤i’nin görevlendirece¤i avu-kat bir üye. TOBB’nin de¤iflik sektörler-den görevlendirece¤i dört üye. Türki-ye’deki tüm Gazeteciler Derneklerininkendi aralar›ndan seçece¤i bir üye.Reklamc›lar Derneklerinin veya varsaüst kurulufllar›n›n seçece¤i bir üye. Tü-ketici Konseyi’nin, konseye kat›lan tü-ketici örgüt temsilcileri aras›ndan seçe-ce¤i veya üst örgütlerinin görevlendire-ce¤i bir üye. Türkiye Ziraat Odalar› Bir-li¤i’nin görevlendirece¤i bir üye.TESK’nun görevlendirece¤i bir üye.TSE’nden bir üye. Diyanet ‹flleri Bafl-kanl›¤›ndan bir üye. TMMOB’nden birüye. ‹flçi Sendikalar› Konfederasyonun-dan bir üye. Memur Sendikalar› Konfe-derasyonundan bir üye. Türkiye Ser-best Muhasebeci Mali Müflavirler ve Ye-minli Mali Müflavirler Odalar› Birli-¤i’nin görevlendirece¤i bir üye. Ankara,‹stanbul, ‹zmir, Büyükflehir Belediyele-rinin kendi aralar›nda seçece¤i bir üye.TEB’den bir üye. TDB’den bir üye.

Örnek 4: Sadiye Hatun T›p Merkezi’ne ait, ZamanGazetesi’nde yay›mlanan"Romatizma, Kemik Erimesi,Gözlüksüz Bir Hayat ‹çin Lazer"bafll›kl› reklam.

‘Reklam Kurulu’nda biz de var›z’

Tüketicinin Korunmas› Hakk›ndaki

Kanun’da geçti¤imiz y›l yap›lan

düzenleme sonucu yaklafl›k befl

ayd›r Türk Diflhekimleri Birli¤i de

Reklam Kurulu’nda temsil

ediliyor. Kurul’un çal›flmalar›

hakk›nda TDB’yi temsil eden TDB

eski Genel Baflkan›

Eser Cilasun’dan bilgi ald›k.

TDBD / 34

Kurulun sekreteryas› nas›l çal›fl›yor?Kurulun ve gerekli hallerde kurulan ih-tisas komisyonlar›n›n sekreterya hiz-metleri, Genel Müdürlü¤ün görevlendi-rece¤i Kurul üyesi ilgili Genel MüdürYard›mc›s› ve yeterli Bakanl›k personelitaraf›ndan yürütülüyor. Kurulun ve ko-misyonlar›n raportörlük, dosyalama,evrak ve arfliv hizmetlerini yürütmek.Kurul ve komisyonlar›n toplant› tuta-naklar›n› düzenlemek, bunun baflkanve üyeler taraf›ndan imzalanmas›n› sa¤-lamak. ‹lgili kifli, kurum ve kurulufllar-la yaz›flmalar› yürütmek gibi görevlerivar.

Kurula baflvuru nas›l yap›l›r?Kurula baflvurular yaz›l› olarak yap›l›r.Baflvuru sahibi gerçek ve tüzel kiflininad› veya ticari unvan› ve adresini içer-meyen baflvurular, Kurulca kabul edile-mez. fiikayet edilen reklam›n yaz›l› ya-da bas›l› olanlar›n›n as›llar› dilekçeyeeklenir. Eklenecek nitelikte olmayanla-r›n foto¤raflar› baflvuru sahibi taraf›n-dan sa¤lan›r. Televizyon filmleri ve rad-yo reklamlar› kay›tlar›, ilgili kanun uya-r›nca Kurul taraf›ndan RTÜK’ten teminedilir. Ticari reklam ve ilanlarla ilgiliolarak, Kurula intikal ettirilmek üzere,illerde Sanayi ve Ticaret ‹l Müdürlükle-rine de baflvuru yap›labilir.

Kararlar nas›l al›n›yor?Kurula intikal eden dosyalar, sekreteryataraf›ndan gerekli yaz›flma, savunma vegörüfller tamamland›ktan sonra Kuru-lun gündemine al›narak görüflmeye aç›-l›yor. Kurula gelen dosyalar en geç biry›l içerisinde görüflülerek karara ba¤-lanmak zorunda. Ayr›ca bu kurulda ve-rilen karalar Sanayi ve Ticaret Bakanl›¤›taraf›ndan uygulanmaktad›r.

Bu kurul ilk defa ne zaman oluflturul-du?23.02.1995’de ç›kar›lan TüketicininKorunmas› Hakk›ndaki Kanun uyar›n-ca, 16.08.1995’de yay›nlanan yönetme-lik ile kuruldu. Ancak gerek, yönetme-

lik gerekse kanun daha sonra revizeedilmifl, 2003 y›l›nda son fleklini ald›.

Siz kurulda ne zaman görev almayabafllad›n›z?Ben TDB’nin 13.10.2003 say›l› görev-lendirme yaz›s› ile bu kurulda görevyapmaya bafllad›m. Bugüne kadar dört

toplant›ya kat›ld›m. Bu noktada sizlerleözellikle t›p alanlar›nda ceza verilen ba-z› örnek dosyalar› paylaflmak istiyorum. Örnek 1 : Galenic Elancyl isimli ürünün yurt ça-p›nda da¤›t›lan ve "14 günde selülit so-runuzu çözün" bafll›kl› broflürü. T›bbenböyle bir çözüm bulunmad›¤›n› hepi-miz biliyoruz. Bu broflür için kurul re-sen inceleme karar› alm›fl. Kurul bubroflürdeki iddialar›n tüketiciyi kand›r-mak oldu¤una kanaat getirince, broflürda¤›t›m›n›n durdurulmas›na ve da¤›t›myurt çap›nda yap›ld›¤› için 35 milyar TLpara cezas› uygulamas›na karar verildi.Örnek 2: Özel Clinix Poliklini¤i’nin Radikal Ga-zetesi’nin içerisinde da¤›t›lan "21. Yüz-y›lda Kanser" broflürü. Baflvuruyu TTByapm›fl. Broflürde reklam unsurlar›görüldü. Bu nedenle da¤›t›m›n›n dur-durulmas›na ve ulusal 35 milyar TLpara cezas› uygulamas›na karar verildi. (Kusurlu reklam ya da ilan) bölgesel isebu para cezas› 3.5 milyar TL oluyor. Örnek 3 : Özel Esenler Ensar Hastanesine ait"Anadoluda Vakit" gazetesinde yay›n-lanan "Varikosel Ameliyatlar›" bafll›kl›ilan. fiikayetçi TTB, 1219 say›l› yasayave T›bbi Deontoloji Tüzü¤üne ayk›r›,reklam fleklinde oldu¤u görüldü. Hemilan› yay›nlayan gazeteye, hem de verenhastaneye 35 milyar TL para cezas› veilan›n durdurulmas› cezas› verildi.Örnek 4 :Sadiye Hatun T›p Merkezine ait, ZamanGazetesinde yay›nlanan "Romatizma,Kemik Erimesi, Gözlüksüz Bir Hayat‹çin Lazer" bafll›kl› reklam. fiikayet edenTTB, yay›nlarda t›p mesle¤i ile ba¤dafl-mayan ve tüketiciyi yan›lt›c› reklam un-surlar› oldu¤u görüldü. Yay›n›n dur-durulmas›na ve hem mecra kurulufluna(gazeteye), hem de reklam› veren T›pMerkezine ulusal alanda oldu¤u için ay-r› ayr› 35.000.000.000 TL. para cezas›uygulanmas›na karar verildi.Bu kurulun verdi¤i kararlara itiraz mer-ci bulunmuyor. Ancak dava yolu aç›k.

Örnek 3: Özel Esenler Ensar Hastanesi’ne ait "AnadoludaVakit" gazetesinde yay›mlanan "Varikosel Ameliyatlar›" bafll›kl› ilan.

Örnek 2: Özel Clinix Poliklini¤i’nin Radikal Gazetesi’nin içerisinde da¤›t›lan "21. Yüzy›lda Kanser" broflürü

Kurula baflvurular yaz›l› olarak yap›l›r. Baflvuru sahibi gerçek ve tüzel kiflinin ad› veya ticariunvan› ve adresini içermeyen

baflvurular, Kurulca kabul edilemez. fiikayet edilen

reklam›n yaz›l› yada bas›l› olanlar›n›n as›llar› dilekçeye eklenir. Eklenecek nitelikte

olmayanlar›n foto¤raflar› baflvuru sahibi taraf›ndan

sa¤lan›r. Televizyon filmleri veradyo reklamlar› kay›tlar›, ilgili

kanun uyar›nca Kurul taraf›ndanRTÜK’ten temin edilir.

Ticari reklam ve ilanlarla ilgili olarak, Kurula intikal ettirilmek

üzere, illerde Sanayi ve Ticaret ‹l Müdürlüklerine de

baflvuru yap›labilir.

TDBD / 40

Avrupa Birli¤i’nde, esas›n› Alt›nc›Konsey Direktifi’nin oluflturdu-¤u ortak bir KDV sistemi bu-

lunmaktad›r. Üye ülkelerin sa¤l›k alan›-na uygulad›klar› KDV oranlar› ve istis-nalara bu çerçevede de¤inmek gerekir.Alt›nc› Konsey Direktifi uyar›nca üyeülkeler, mal teslimi ve hizmet ifas› için%15’ten az olmamak üzere belirleye-cekleri bir standart oran›n yan›nda, Di-rektifin sonuna ekli H Listesinde belir-tilen mal ve hizmet kategorilerine ilifl-kin olarak, %5’ten az olmamak üzere,diledikleri takdirde, bir veya iki indiril-mifl oran uygulayabileceklerdir. Sa¤l›kkapsam› alt›nda indirimli oran uygula-nabilecek afla¤›daki kategoriler, içeri¤isosyal düflüncelerle belirlenen bu liste-de yer almaktad›r:• T›p ve veterinerlik amaçlar›na yönelikolarak hastal›klar›n önlenmesi, bak›mve tedavide kullan›lan ilaçlar, do¤umkontrolüne ve sa¤l›¤› korumaya yönelikürünler;• Engellilerin özel kullan›m›na mahsust›bbi ekipman ve araçlar ile bunlar›n ta-mirleri;• ‹stisna hükümleri d›fl›nda kalan t›bbibak›m ve difl bak›m› hizmetleri ile kap-l›ca tedavisi kapsam›nda sunulan hiz-metler. Üye ülkeler, her ne kadar sa¤l›k alan›n-

daki bu mal ve hizmetlerin teslim veyaifalar›na standart KDV oran› uygulamahakk›na sahip olsalar da, genel olarakindirimli oranlar uygulamay› tercih et-mifllerdir. Bununla beraber ortak KDVsisteminde, standart ve indirimli oran-lar›n yan›nda "s›f›r oran" veya "en dü-flük oran" (yüzde 5’in alt›nda) uygula-malar›na imkan tan›nm›flt›r. Dolay›s›ylabaz› üye ülkelerin, özel hükümlerdenkaynaklanan s›f›r veya en düflük KDVoranlar›n› sa¤l›k alan›na yönelik olarakuygulad›klar› görülmektedir. Üye ülke-lerin sa¤l›k alan›na tan›d›klar› KDV ko-layl›klar› sadece indirimli veya en dü-flük oranlarla da s›n›rl› de¤ildir. Alt›nc›Konsey Direktifinde, toplum yarar›nayönelik faaliyetlerle ilgili istisnalar bafl-l›¤› alt›nda sa¤l›k hizmetlerine uygula-nacak istisnalara iliflkin hükümlere yerverilmifltir. Direktif uyar›nca üye ülke-ler, • Hastaneler, t›bbi bak›m ve teflhis mer-kezleri ve benzer nitelikteki kurulufllar-ca sunulan t›bbi bak›m ve sa¤l›k hiz-metlerini ve kamu hukukuna göre yö-netilen kurumlar taraf›ndan üstlenilenbunlarla yak›ndan iliflkili faaliyetleri; • T›bbi ve paramedikal uzmanl›klarcasunulan t›bbi bak›m hizmetlerini; • ‹nsan›n kan, süt ve organ teslimlerini;• Difl teknisyenlerince sunulan hizmet-

Avrupa Birli¤i’nde

KDV oranlar› ve istisnalar

Hakan Karabacak*

(sa¤l›k alan›na uygulanan)

Belç

ika

Dan

imar

ka

Alm

anya

Yuna

nist

an

‹spa

nya

Fran

sa

‹rla

nda

‹taly

a

Lüks

embu

rg

Hol

land

a

Avus

tury

a

Port

ekiz

Finl

andi

ya

‹sve

ç

Birl

eflik

Kra

ll›k

Sa¤l›k Alan›nda AB Ülkelerinde Genel Olarak Uygulanan KDV Oranlar› ve ‹stisnalar (i)=k›smi istisna

Eczac›l›k ürünleri-ilaçlar 6 25 16 8 4 2.1 0 4 3 6 20 5 8 0 021 18 16 5.5 10 15 19 19 25 17.5

19.5 20Engelliler için t›bbi 6 25 7 8 7 5.5 0 4 3 6 20 5 i i 0ekipmanlar 21 20 19 22 25

T›bbi bak›m ve difl i i i i i i i i i i i i i i ibak›m› 6 7 6 7 5.5 21 3 19 10 5(sa¤l›k hizmetleri) 21 19.6

41 / TDBD

ler ile diflhekimleri ve teknisyenlerincesa¤lanan protez teslimlerini; • Hasta ve yaral›lar›n, yetkili kurulufl-larca ve bu amaca uygun araçlarla tafl›n-mas› hizmetlerini istisnaya tabi tutacak-lard›r.Bu çerçevede, yukar›da say›lan sa¤l›khizmetleri tüm üye ülkelerde istisnakapsam›na al›nm›flt›r. Direktifin sa¤l›khizmetleri için öngördü¤ü istisna, k›smiistisnad›r. Bu durum afla¤›daki tablo-dan da gözlenebilir. Bilindi¤i üzere,tam ve k›smi istisna kapsam›ndaki malteslimleri ve hizmet ifalar› KDV’ye tabide¤ildir. Bununla beraber, tam istisna-da (s›f›r oran uygulamas›), bu mal vehizmetlerin al›fllar›nda ödenen KDV’yiindirebilme imkan› bulunurken, k›smiistisnada bu imkan mevcut de¤ildir. Afla¤›daki tabloda, üye ülkelerde sa¤l›kalan›na uygulanan KDV oran ve istisna-lar› toplu halde görülmektedir.

Ayr›ca sa¤l›k alan›ndaki oran ve istisna-lara iliflkin olarak üye ülkeler aç›s›ndanafla¤›daki aç›klamalara yer verilebilir . Belçika: ‹laçlar ile baz› t›bbi ve ortope-dik cihaz ve araçlar›n teslimine %6 in-dirilmifl oran› uygulan›r. T›bbi faaliyet-ler ile hastaneler, klinikler ve benzerikurumlarca sunulan sa¤l›k hizmetlerik›smi istisnaya tabidir.Danimarka: Hastanelerde sunulan te-davi hizmetleri, t›bbi faaliyetler, diflhe-kimlerince sunulan hizmetler ve benze-ri sa¤l›k hizmetleri k›smi istisnaya tabi-dir.Almanya: Doktorlar ve hastanelercesunulan tedavi hizmetleri k›smi istisna-ya tabidir. Bir tak›m sa¤l›k hizmetlerinede %7 indirilmifl oran› uygulanmakta-d›r.Yunanistan: ‹laçlar ile engelliler içinsa¤lanan t›bbi ekipmanlar›n teslimleri-ne ve baz› sa¤l›k hizmetlerine %8 indi-rilmifl oran› uygulanmaktad›r. Hastane-ler ve t›bbi mesleklerce sunulan sa¤l›khizmetleri k›smi istisnaya tabidir.‹spanya: ‹laçlar›n ve t›bbi ekipmanlar›nteslimlerine s›ras›yla %4 en düflük ora-n› ve %7 indirilmifl oran› uygulanmak-tad›r. Sa¤l›k hizmetleri kapsam›ndagerçeklefltirilen ifllemler k›smi istisnayatabidir.Fransa: ‹laçlar ve tedavi edici ürünlerinteslimlerine %2.1 en düflük oran› uygu-lanmakta ve ilaca ödenen KDV dahasonra sosyal güvenlik kurumundan ge-ri al›nabilmektedir. Bir tak›m t›bbi e-kipmanlar›n teslimlerine %5.5 indiril-mifl oran› uygulanmaktad›r. T›bbi faali-

yetler k›smi istisnaya tabidir.‹rlanda: A¤›zdan al›nan ve reçete ile sa-t›lan ilaçlar ile tekerlekli sandalye, kol-tuk de¤ne¤i, ortopedik cihazlar ve tak-ma kol ve bacaklar gibi engellilere yö-nelik t›bbi ekipmanlar›n teslimlerine s›-f›r oran uygulanmaktad›r. Sa¤l›k hiz-metleri k›smi istisnaya tabidir.‹talya: Eczac›l›k ürünleri ve reçeteylesat›lan ilaçlar ile engelliler için bir ta-k›m t›bbi ekipmanlar›n teslimlerine vebu kapsamdaki hizmetlere %4 en dü-flük oran› uygulanmaktad›r. Hastanelerve yetkili kliniklerce sunulan tedavi vesa¤l›k hizmetleri k›smi istisnaya tabidir.

Lüksemburg: Eczac›l›k ürünleri ile en-gelliler için sa¤lanan t›bbi ekipmanlar›nteslimlerine ve bir tak›m sa¤l›k hizmet-lerine %3 en düflük oran› uygulanmak-tad›r. Baz› sa¤l›k hizmetleri k›smi istis-naya tabidir.Hollanda: Sa¤l›k hizmetleri kapsam›n-da temel ihtiyaçlar›n karfl›lanmas›na yö-nelik teslim veya hizmetlere genel ola-rak %6 indirilmifl oran› uygulanmakta-d›r. Bir tak›m sa¤l›k hizmetleri k›smi is-tisnaya tabidir.Avusturya: Hastanelerce sunulan birtak›m sa¤l›k hizmetlerine %10 indiril-mifl oran› uygulanmaktad›r. Baz› sa¤l›khizmetleri k›smi istisnaya tabidir.Portekiz: Reçete ile sat›lan ilaçlar›n tes-limleri %5 en düflük orana tabidir.Doktorlar taraf›ndan sunulan hizmetlerile t›bbi bak›m ve sa¤l›k hizmetleri k›s-mi istisnaya tabidir.Finlandiya: ‹laçlar›n teslimine %8 in-dirilmifl oran› uygulanmaktad›r. Hasta-nelerce sunulan hizmetler ile t›bbi ba-k›m ve sa¤l›k hizmetleri k›smi istisnayatabidir.‹sveç: Reçete ile sat›lan veya hastanele-re sa¤lanan ilaçlar›n teslimine s›f›r oran

uygulanmaktad›r. Bu uygulamaya ilaçithalatlar› da dahildir. Sa¤l›k bak›m hiz-metleri, insan organ, kan ve süt teslim-leri k›smi istisnaya tabidir.Birleflik Krall›k: Reçeteli ilaçlar ile t›b-bi ve cerrahi ekipmanlar›n teslimine vesadece engellilere sa¤lanan hizmetleres›f›r oran uygulanmaktad›r. ‹flitme ci-hazlar›, difl protezleri ve baz› sa¤l›k hiz-metleri k›smi istisnaya tabidir.Sonuç olarak Avrupa Birli¤i ortak KDVsisteminde, indirimli oran uygulanabi-lecek alanlar aras›nda sa¤l›k kategorile-rine yer verilmifl ve ayr›ca üye ülkelerinsa¤l›k hizmetlerini istisna kapsam›na a-labilecekleri de ifade edilmifltir. Üye ül-keler de kendilerine tan›nan bu imkan-lar› önemli ölçüde kullanm›fllard›r. Buçerçevede, üye ülkelerde reçete ile sat›-lan ilaçlar›n tesliminde indirilmifl oranuygulamas› veya s›f›r oran uygulamas›(tam istisna) tercih edilmifltir. ‹laçlar›nreçetesiz tesliminde ise genelde stan-dart oran uygulamas› benimsenmifltir.Engellilere sa¤lanan t›bbi ekipmanlar›nteslimlerinde büyük ölçüde indirimli o-ran uygulamas› tercih edilmekle bera-ber baz› ülkelerde tam veya k›smi istis-na uygulamas›na da gidilmifltir. Tüm ü-ye ülkelerde hastaneler ve doktorlarcasunulan t›bbi bak›m ve tedavi hizmetle-riyle difl bak›m› ise k›smi istisnaya tabitutulmufltur.

* Maliye Bakanl›¤› AB ve D›fl ‹liflkilerDairesi Baflkanl›¤›, AB Uzman Yrd.

KAYNAKLAR

1- Council Directive 77/388/EEC of 17 May1977 on the harmonization of the laws of theMember States relating to turnover taxes -Common system of value added tax: uniformbasis of assessment,OJ L145,13.06.1977,Art.122- Council Directive 77/388/EEC of 17 May1977, Art 13.3- Bu tablo, afla¤›daki kaynaklardan yararlan›-larak haz›rlanm›flt›r: European Commission,DOC/2908/2003-EN, VAT Rates Applied inthe Member States of the European Commu-nity, situation at 1st May 2003; ConsumptionTax Trends. VAT/GST, Excise and Environ-mental Taxes, OECD, 2001, s.13; Inventoryof Taxes in the EU, European Communities,2000 (updated).4- Inventory of Taxes in the EU;DOC/2908/2003-EN ve Vergi Politikalar› Re-el Sektörün Görüfl ve Önerileri, 20 Aral›k2001, TÜG‹AD Paneli Tebli¤leri & Dünya’dave Türkiye’de Vergi Oranlar› ‹ktisadi EtkileriBaz› Mali ve Ekonomik Göstergeler, Anka-ra/Nisan 2002, s.83-85

Avrupa Birli¤i ortak KDV sisteminde, indirimli oran

uygulanabilecek alanlar aras›ndasa¤l›k kategorilerine yer verilmifl

ve ayr›ca üye ülkelerin sa¤l›k hizmetlerini istisna kapsam›na

alabilecekleri de ifade edilmifltir.Üye ülkeler de kendilerine

tan›nan bu imkanlar› önemli ölçüde kullanm›fllard›r.

43 / TDBD

Ülkemizde difl çürükleri ve difletihastal›klar› 14-15 yafl grubun-dan sonra h›zla artmaktad›r. ‹l-

kö¤retime yeni bafllayan bir ö¤rencideyaklafl›k 4-5 civar›nda süt difli çürü¤ü-nün yan› s›ra, her iki çocuktan birindede 1 daimi difl çürü¤ü bulunmaktad›r.Daimi difllerdeki çürükler çocuklar 2. s›-n›fa geçerken %88 oran›nda artmakta-d›r. 6 yafl›ndaki bir çocuk 15 yafl›na gel-di¤inde ise daimi difl çürüklerindeki ar-t›fl %900’ü bulmaktad›r .

Ülkemizde a¤›z difl sa¤l›¤›n›n iyilefltiril-mesi, yukar›daki durum nedeniyle has-tal›klar›n kontrol edilebilir düzeyde ol-du¤u çocuk yafl gruplar›nda, toplumesasl› koruyucu programlar›n uygulan-mas› ile mümkün olabilecektir.

Bilim Dal›m›z, 1996 y›l›nda afla¤›da be-lirtilen amaçlara ulaflabilmek amac›yla,Bilecik ilinin Osmaneli ve Gölpazar› ilçe-

lerinde k›rsal kesimin tamam› da dahilolmak üzere yaklafl›k 3000 ö¤renciyikapsayan, 5 y›l süreli bir okul a¤›z diflsa¤l›¤› program› bafllatm›flt›r. Okul pro-jesinin amaçlar›;• ‹lkö¤retim ö¤rencilerinde, difl çürükle-ri ve difleti hastal›klar›n›n yayg›nl›k vefliddetinin azalt›lmas›,• Diflhekimlerinin, birinci basamak sa¤-l›k hizmetleri alan›ndaki görev ve so-rumlulu¤unun yeniden belirlenmesi,• Fluorid uygulamalar›n›n, ülkemiz ko-flullar›nda toplumsal etkilili¤inin ve ve-rimlili¤inin incelenmesi,• A¤›z difl sa¤l›¤› uygulamalar›n›n, oku-lun günlük aktivitelerine entegrasyonu,• Program›n sa¤l›k sistemi için bir mo-del oluflturmas› olarak belirlenmifltir.

Proje kapsam›nda yer alan koruyucu çal›flmalarKoruyucu program›n seçimi aflama-s›nda, tüm alternatif yöntemler mali-yet, insan gücü, etkinlik vb. aç›lardanincelenmifl ve maliyet-etkinlik, mali-yet-yarar analizleri de yap›larak afla¤›-da verilen uygulama bütünü ülkemi-zin flu andaki koflullar›na uygun birprogram olarak kabul edilmifltir.

• Ö¤renci, ö¤retmen, veli e¤itimi,• Fluoridli difl macunu kullan›m›,• Fluoridli gargara uygulamas›,• % 1.1 NaF jeli ile difl f›rçalama ( yük-sek risk grubu ),• Profesyonel difl temizli¤i

Tüm toplumlarda koruyucu program-larda dikkate al›nmas› gereken önemli

bir nokta da, bireylerin benzer çürük ris-kinde olmad›klar›d›r. Toplumun yakla-fl›k % 20’si çürü¤ü oluflturan faktörleridaha fazla tafl›d›klar› için di¤erlerineoranla yüksek say›da çürü¤e sahiptirler.Örne¤in 12 yafl›ndaki çocuklar›n %80’ninde ortalama 3 civar›nda çürüktenetkilenmifl sürekli difl bulunmas›na kar-fl›n kalan grupta çürük say›s› 10’a yak-laflmaktad›r. Farkl› risk gruplar›n›n öne-mi, her risk grubu için de¤iflik koruyucuuygulamalar› kapsayan programlar›n ha-z›rlanmas›d›r.

Projemizde de benzer bir yol izlenmifl vedifl f›rçalama, difl ipi, fluoridlerin kulla-n›m› ile ilgili sa¤l›k e¤itiminin yan› s›ra,günlük difl f›rçalama, haftada bir fluorid-li gargara,yüksek risk grubunda ayda birfluoridli jel ile f›rçalamay› kapsayan ko-ruyucu program 5 y›l süreyle uygulan-m›fl ve birinci, üçüncü, beflinci y›llardamuayeneler yap›lm›flt›r.

Projenin uygulama aflamalar›Projenin alan çal›flmalar›, May›s 1996’dabafllam›fl ve Osmaneli ile Gölpazar› ilçe-lerinin merkez ve köylerindeki tüm ö¤-retmenlerin projeye kat›l›mlar›n›n sa¤la-nabilmesi amac›yla, ö¤retmenler projehakk›nda bilgilendirilmifller ve tek tekmuayeneleri yap›larak kendi a¤›z diflsa¤l›klar› ile ilgili olarak neler yapabile-cekleri konusunda ayd›nlat›lm›fllard›r.

1996-1997 e¤itim y›l›nda, yaklafl›k3552 ö¤rencinin muayeneleri ve sa¤l›ke¤itimleri tamamlanarak tüm ö¤rencile-re ‘Bilgi, tutum analizi’ yapmak üzere

Okul a¤›z difl sa¤l›¤› projesi(Bilecik Projesi) özet sonuçlar›

‹nci Oktay*Gülçin Bermek Saydam* Ferda Do¤an*

TDBD / 44

haz›rlanan anket formlar› uygulanm›flt›r.Her e¤itim y›l›n›n bafllang›c›nda ve so-nunda ö¤rencilere, iki tüp macun ve ikidifl f›rças› da¤›t›lm›flt›r.

Muayeneler esnas›nda her ö¤renciye a¤-z›ndaki çürük difller, difleti hastal›¤› olanbölgeler ve bunlara neden olan mikroptabakas› özel bir boya ile boyanarak gös-terilmifl ve yine ayna önünde her çocu¤averilen difl f›rças› ve fluoridli difl macunuile difllerini f›rçalamas› ve difl ipi kulla-n›lmas› ö¤retilmifltir. Ayr›ca çocuklar›ntemizleme baflar›s› de¤erlendirilerek bi-reye özel yönlendirilme yap›lm›fl dahasonra da tüm s›n›flarda slaytlar eflli¤indesa¤l›k e¤itimi uygulanm›flt›r.

Görsel malzemeler kullan›larak yap›lansa¤l›k e¤itiminde, çocuklar›n kendi a¤›zsa¤l›¤›n›, öncelikle kendisinin koruyabi-lece¤i ve pek çok ileri hastal›¤› önleyebi-lece¤i bilgisi, çocuklarda ö¤renmeyioluflturacak biçimde verilmifltir.

Muayenelerde difl çürükleri, difleti hasta-l›klar›, mikrobiyel plak yayg›nl›¤›, diflf›rçalamada bireysel baflar› incelenerekkaydedilmifltir. Difl çürükleri ve sonuçla-r›n›n de¤erlendirilmesinde daha do¤ruve detayl› sonuçlar al›nabilmesi amac›y-la lezyonun kaviteli, kavitesiz, aktif,inaktif olma özelliklerine göre 9 ayr› de-rece kullan›lm›flt›r.

Muayenelerin ve sa¤l›k e¤itimlerinin ta-mamlanmas›ndan sonra, ö¤renciler %0.2 NaF gargaras›n› düzenli olarak pro-jenin 2. y›l›n›n sonunda kullanmayabafllam›fllard›r.

1997-1998 e¤itim y›l›nda tüm ö¤renci-ler, geçen y›l verilmifl olan sa¤l›k e¤itimi-ni pekifltirmek üzere kontrol edilmifl, bi-reye özel e¤itim tekrarlanm›fl ve baflar›dereceleri formlar›na ifllenmifltir. Ayr›cadevam eden gargara program›na ek ola-rak bafllang›ç muayenelerine göre sap-tanm›fl olan yüksek risk grubundaki ö¤-rencilere ( % 15-25) fluorid jeli (% 1.1NaF) uygulanm›flt›r.

Bu e¤itim döneminde, Yrd.Doç.Dr. P›-nar Ünsal (‹.Ü. Edebiyat Fak. PsikolojiBölümü) ve Doç.Dr. Tayfun Amman(M.Ü. Spor Hekimli¤i) ile araflt›rma böl-gesindeki çocuklar›n ebeveynlerininsa¤l›k ve a¤›z difl sa¤l›¤›n› nas›l alg›lad›k-lar›, bu konudaki bilgileri ve onlarda f›r-çalamaya özendirecek tutumu olufltur-mada dikkat edilecek noktalar› belirle-mek amac›yla ön anket ve mülakatlar

yap›lm›flt›r. Bu dönemde 5727 geri dö-nüflümlü veli anketi uygulanm›flt›r.

1998-1999 e¤itim y›l›nda çal›flmalarayeni da¤›t›lan f›rçalarla tüm s›n›flara f›r-çalama yöntemi hat›rlat›larak bafllanm›fl-t›r. Bu dönemde de fluorid gargaras›kullan›m› devam etmifl ve yüksek riskgrubuna da üç kez fluorid jeli uygulan-m›flt›r.Ayr›ca çal›flma kapsam›na yeni giren 2.s›n›f ö¤rencilerinin bafllang›ç muayene-leri ile kontrol grubunda araflt›rma d›fl›-na ç›kan 8. s›n›flara sa¤l›k e¤itimi prog-ramlar› yap›lm›flt›r.

Yrd.Doç.Dr. P›nar Ünsal ve Doç.Dr.Tayfun Amman ile geçen y›l yap›lan ça-l›flmalar›n ›fl›¤›nda 52 soruluk bir anketformu haz›rlanarak ö¤rencilerin anne vebabalar›na iletilerek doldurulmas› sa¤-lanm›fl ve veli e¤itimleri tamamlanm›flt›r.Yine bu dönem çal›flmalar› içinde, prog-

ram›n de¤erlendirilerek aksayan yanlar›-n›n kontrolü ve yeniden düzenlenmesiamac›yla tüm ö¤rencilerin a¤›z muaye-neleri tekrar yap›lm›flt›r.

Projenin 4. y›l›nda da koruyucu progra-m›n uygulanmas› denetlenmifl, a¤›z diflsa¤l›¤› ile ilgili küçük bir oyunun sahne-ye konmas›, resim yar›flmas› ve benzersosyal aktivitelerle konu pekifltirilmifl ve5. y›lda program›n devam›n›n yan› s›ra,son muayeneler yap›larak çal›flmalar ta-mamlanm›flt›r.

Projenin özet sonuçlar›Yap›lan çal›flmada bir ö¤renci için yakla-fl›k 900 civar›nda veri toplanm›fl bulun-maktad›r. Çal›flman›n detayl› istatistikanalizi devam etmekte olup bu yaz›da,sadece daimi difllerdeki yeni çürük olu-flumu incelenmekte ve kontrol grubunagöre çürük azalma yüzdeleri verilmekte-dir.

Gruplar 1.S›n›f 2. S›n›f 3. S›n›f 4. S›n›f 5. S›n›f‹lçe Merkezi 0.17 0.11 0.17 0.29 0.33‹lçe M.Tafl›mal› 0.22 0.03 0.18 0.21 0.33Köyler 0.08 0.43 0.11 0.17 -Deney Toplam 0.16 0.13 0.16 0.27 0.23Kontrol 0.66 0.80 0.81 1.26 2.45

Tablo 1: Deney ve Kontrol Grubunda Çürük ‹nsidensi (Ara-Son Muayene) Düflük ve Orta Risk Grubu-Sürekli Difller ( 5 Y›ll›k ‹zleme)

Gruplar 1.S›n›f 2. S›n›f 3. S›n›f 4. S›n›f 5. S›n›f‹lçe Merkezi 0.17 0.20 0.36 0.41 0.50‹lçe M. Tafl›mal› 0.31 0.15 0.33 0.44 0.60Köyler 0.33 0.38 0.29 0.17 1.33Deney Toplam 0.26 0.22 0.34 0.38 0.59Kontrol 0.67 0.48 1.42 1.57 3.67

Tablo 2: Deney ve Kontrol Grubunda Çürük ‹nsidensi (Ara-Son Muayene) Yüksek Risk Grubu-Sürekli Difller ( 5 Y›ll›k ‹zleme)

Gruplar 1. S›n›f 2. S›n›f 3. S›n›f 4. S›n›f 5. S›n›f‹lçe Merkezi 74 86 79 77 86‹lçe M. Tafl›mal› 67 96 78 83 86Köyler 88 46 86 87 -Deney Top. 76 84 80 79 91

Tablo 3: Deney Gruplar›nda Kontrol Grubuna Oranla Çürük Azalma Yüzdesi (Ara-Son Muayene) Düflük ve Orta Risk Grubu-Sürekli Difller ( 5 Y›ll›k ‹zleme)

Gruplar 1. S›n›f 2. S›n›f 3. S›n›f 4. S›n›f 5. S›n›f‹lçe Merkezi 75 58 75 74 86‹lçe M. Tafl›mal› 54 69 77 72 84Köyler 51 21 80 89 64Deney Top. 61 54 76 76 84

Tablo 4: Deney Gruplar›nda Kontrol Grubuna Oranla Çürük Azalma Yüzdesi (Ara-Son Muayene) Yüksek Risk Grubu-Sürekli Difller ( 5 Y›ll›k ‹zleme)

45 / TDBD

Çal›flma süresi boyunca difl eti sa¤l›¤›durumu Gingival ‹ndeks ile ölçümlen-mifltir. Deney ve kontrol gruplar›nda yaflgruplar›na veya cinsiyete iliflkin ayr›myapmadan tüm gruplara iliflkin elde edi-len sonuçlar Tablo 5’de verilmektedir.

Tabloda görülece¤i gibi Gingival ‹ndeksskorlar› bütün muayenelerde 0 - 0,5 ara-s›nda yo¤unlaflmaktad›r. Deney grubun-da 1. muayenede tüm skorlar›n %84,7’si"0", %10,33’ü "1", %4,56’s› "2", %0,41’i"3" olarak; 3. muayenede ise %89,67’si"0" , %7,25’i "1", %2,61’i "2", %0,47’si"3" olarak saptanm›flt›r. Kontrol grubun-da ise 1. muayenede tüm skorlar›n%85,14’ü "0", %10,48’i "1", %3,87’si"2", %0,51’i "3"; 3. muayenede ise%84,78’i "0", %9,73’ü "1", %4,43’ü "2",%1,06’s› "3" bulunmufltur. ‹leri düzeydegingivitis belirtileri görülen bölge say›s›oldukça düflüktür.

Deney grubunda Gingival indekste 5 y›lboyunca görülen iyileflme yüzdesi k›z-larda erkeklere oranla daha fazla olmufl-tur. K›zlarda %46,23, erkeklerde%20,56, her iki grubun toplam›nda%32,85 olarak bu iyileflme göze çarp-maktad›r. Kontrol grubunda ise gingivalindekste k›zlarda %1,1, erkeklerde%18,57, her iki grubun toplam›nda%10,10 oran›nda olumsuz yönde art›fl

oldu¤u görülebilir.

Gingival indeks, a¤›z 6 bölgeye ayr›larakdifl çevre dokular› mezial - distal (1+3),vestibül (2), palatinal veya lingual (4)olarak incelendi¤inde elde edilen bulgu-lar da Tablo 6’da yer alm›flt›r. Deneygrubunda en dikkat çekici özelli¤in hemk›zlarda hem de erkeklerde üst ve alt çe-ne ön bölgelerde ( 2. ve 5. bölgeler) gin-gival indekste daha az bir iyileflme yüz-desi görülmesidir. Her iki cinsiyetin top-lam›nda üst ve alt çene arka bölgelerdeiyileflme (1.,3.,4. ve 6. bölgeler) oranlar›%50 ile 76 aras›nda iken ön bölgelerde%2 ile 9 olmufltur. Kontrol grubunda iseüst ve alt çene ön bölgelerde ( 2. ve 5.bölgeler) 5 y›l boyunca gingival indeksteolumsuz yönde art›fl olmas›na ra¤men(%98,91-12,57), üst ve alt çene arkabölgelerde (1.,3.,4. ve 6. bölgeler) azal-ma vard›r (%44-57). Hem deney hem dekontrol gruplar›ndan elde edilen bu so-nuç, a¤z›n ön bölgelerinin difl eti sa¤l›¤›aç›s›ndan üzerinde özenle durulmas› ge-reken bölgeler oldu¤u izlenimi vermek-tedir.

Deney grubunda Plak ‹ndeks’inde bafl-lang›ca oranla 5 y›l sonundaki azalmalaryine k›zlarda daha yüksek olmufltur(%39,3). Erkeklerde bu oran %27,23,tüm grubun toplam›nda %33,17 bulun-

mufltur. Pla¤›n kald›r›lmas›nda en fazlabaflar›n›n kaydedildi¤i bölgeler alt çenearka bölgelerdeki (4. ve 6. bölgeler) az›difllerin vestibül yüzleri olmufltur (%75-81).

Gerek Gingival ‹ndeks , gerekse Plak ‹n-deksi çal›flma sürecine baflland›¤› yaflagöre ve çal›flmaya kat›lma süresine görede¤iflimler gösterecektir. Bu alt grupfarklar›n›n istatistiksel analizlerinin yo-rumlar›n›n yap›lmas› bizi daha ayr›nt›l›sonuçlara götürecektir.

Projenin de¤erlendirilmesiBafllang›ç-ara muayene sonuçlar› deneygrubunda kontrol grubuna oranla yeniçürük oluflumunda farkl› yerleflim böl-gelerde her iki risk grubunda da a¤›rl›k-l› olarak %38 ile %50 aras›nda azalm›fl-t›r. Bafllang›ç-ara muayenede yüksekrisk grubunda bu oranlardan daha dü-flük koruyuculu¤un saptand›¤› gruplar›ndurumu incelenerek programda yeni birdüzenleme yap›lm›fl ve ara-son muayenebulgular›nda çok daha yüksek oranlaraulafl›lm›flt›r. Ara-son muayene bulgular›deney grubunda yeni çürük oluflumun-da % 60-90 oran›nda bir azalma oldu¤u-nu göstermektedir.Ayr›ca, projenin bafl›nda 3. s›n›fta olanö¤rencilerde bafllang›çta a¤›zlar›nda bu-lunan daimi difl çürükleri de dahil ol-

Tablo 6: Deney Grubunda Plak ‹ndeksi’nin A¤›z ‹çindeki Bölgelere Göre Da¤›l›m›(Tüm yafl gruplar› ve cinsiyetler bir arada de¤erlendirilmifltir)

tüm bölgeler 1. bölge 2. bölge 3. bölge 4. bölge 5. bölge 6. bölgetoplam v p v p v p v p v l v l v l

1. muayene 2,02 2,36 1,63 3,54 1,72 3,11 1,66 3,03 1,83 1,58 1,80 1,12 1,43 2,27 1,843. muayene 1,35 1,46 1,23 2,57 0,83 1,98 0,92 1,88 0,50 0,38 2,06 1,27 1,71 0,43 1,28De¤iflim % azal›fl 33,17 38,14 24,54 27,40 51,74 36,33 44,58 37,95 72,68 75,95 14,4* 13,4* 19,6* 81,06 30,43

v: vestibül p: palatinal l:lingual (*): deney grubunda plak indeksinde art›fl görülen bölgeler

tüm bölgeler 1.bölge 2. bölge 3. bölge 4. bölge 5. bölge 6. bölge0rtalama 1+3 2 4 0rtalama 0rtalama 0rtalama 0rtalama 0rtalama 0rtalama

DENEY1. muayene 0,207 0,233 0,203 0,158 0,233 0,303 0,165 0,139 0,173 0,1653. muayene 0,139 0,144 0,133 0,133 0,056 0,296 0,081 0,069 0,157 0,053

De¤iflim % azal›fl 32,85 38,20 34,50 15,82 75,97 2,31 50,91 50,36 9,25 67,88 KONTROL1. muayene 0,198 0,203 0,158 0,227 0,226 0,274 0,156 0,114 0,183 0,1743. muayene 0,218 0,260 0,216 0,135 0,097 0,545 0,086 0,085 0,206 0,074

De¤iflim % art›fl 10,10 28,08 36,71 40,53* 57,08* 98,91 44,87* 25,44* 12,57 57,48*

Tablo 5: Deney ve Kontrol Gruplar›nda Gingival ‹ndeks’in A¤›z ‹çindeki Bölgelere Göre Da¤›l›m› (Tüm yafl gruplar› ve cinsiyetler bir arada de¤erlendirilmifltir)

1+3: mezial+distal (*) kontrol grubunda gingival indekste azal›fl görülen bölümler2: vestibül4: palatinal veya lingual 1. bölge 2.bölge 3. Bölge

6. bölge 5. bölge 4. Bölge ( A¤›z içi bölgeleri )

TDBD / 46

mak üzere proje sonunda yani 12 yafl›nageldiklerinde saptanan DMF-T de¤erleritabloda da görüldü¤ü gibi DSÖ’nün2020 y›l› hedeflerine uyum göstermek-tedir.

Durum maliyetler aç›s›ndan incelendi-¤inde, kontrol grubunda proje süresinceyeni meydana gelen difl çürüklerininmaliyeti, 1 milyar 655 $ tutarken deneygruplar›nda bu miktar % 74 azalarak438 milyar $ civar›na düflmektedir.

Veli anketi sonuçlar›2889 Kad›n 2840 Erkek Toplam 5729kiflinin cevaplam›fl oldu¤u anket sonuç-lar›ndan elde edilen verilerin bir k›sm›flöyledir:

• %38’i köyde %59’u ilçede yafl›yor.• % 64’ü ilkokul %10’u ortaokul %3’ülise %2.6’s› yüksek okul – üniversite me-zunu• %36’s› ev han›m› %27’si çiftçi %32’siiflçi %20’si serbest mes. %17’si memur• %49’u iki %31’i üç %15’i dört veya da-ha fazla çocuk sahibi• % 81’inin evinde herkesin ayr› difl f›r-ças› varken %15’inin evinde baz› ailefertlerinin f›rças› var %2’sinin evindeherkesin ortak kulland›¤› tek bir f›rçavar.• %9 difllerini hiç f›rçalamad›¤›n› bildi-rirken %27’si günde bir %18’si gündebirkaç defa %45 ara s›ra f›rçal›yor.• fiimdiye kadar hiç difl ipi kullanma-yanlar %62 ne oldu¤unun bilmeyenler

%13• %51’inin a¤z›nda çürük difl var%49’unun difl çektirdi¤i için boflluk var%40’›n›n diflleri f›rçalarken kan›yor yal-n›zca %9’unun a¤z›yla ilgili hiçbir soru-nu yok.• Difllerinde bir sorun oldu¤u zamandiflhekimine hemen gidenler %63 git-meyenler %30. Gitmeyenlerin %48’imaddi sorunlar %23 diflhekimi korkusu%28’i zaman bulamad›¤› için gitmiyor.• Difllerin çürümesinin nedeni olarak%53 fleker ve tatl› yiyecekler %55 asitliyiyeceklere %20 f›rçalamamak %15mikroplar %14 bak›ms›zl›k cevab›n› ve-riyor.• "Sizce baz› insanlar niçin difl f›rçala-maz?" sorusuna verilen ilk 8 yan›t : %77küçükken ö¤retilmedi¤i için %55 üflen-dikleri için %34 tarlada ya da fabrikadaçal›fl›rken imkan bulamad›klar› için %27 etrafta kimse difl f›rçalamad›¤› için%23 vakit ay›ramad›klar› için %23 diflle-rinden flikayeti olmad›¤› için %17 f›rça-laman›n yarar›na inanmad›klar› için%15 f›rça ve macuna para ay›ramad›kla-r› için fleklindedir.• Ebeveynlerin %96’s› çocu¤umun dü-zenli olarak difl f›rçalama al›flkanl›¤› ka-zanmas› benim için önemli diyor. Far-ketmez diyenler %2.3 önemli de¤il di-yenler % 0.3.• Ayn› flekilde küçük yafllardan itibarendifl f›rçalamaya bafllan›rsa ileride sa¤l›kl›bir a¤›za sahip olman›n mümkün oldu-¤unu düflünenler %93 hay›r sanm›yo-rum diyenler %1.

• "Çocuklara difl f›rçalama al›flkanl›¤›n›kazand›rmak öncelikle ö¤retmenlerinmi yoksa ailelerin mi görevidir?" sorusu-na %94 öncelikle ailelerin %5 öncelikleö¤retmenlerin diyor ve çocuklar›n›n diflf›rçalama al›flkanl›¤›n› kazanmalar› ko-nusunda %92’si anne-babalar örnek ol-mal› %0.8 buna gerek yok diyor.• Difl f›rçalama biçiminin do¤rusu yanl›-fl› olur mu sorusuna %80 ebeveyn evetdo¤ru difl f›rçalama biçimi vard›r derkendo¤ru f›rçalaman›n kendisine ö¤retilme-sini isteyen veli %58. Do¤ru flekilde f›r-çalad›¤›n› düflünmeyen %49.• Süt ve peynir gibi g›dalar›n difllerin ge-liflmesi için faydal› oldu¤unu %66 bili-yor %34 bilmiyor.

Yukar›daki noktalarda görüldü¤ü ha-liyle kendi a¤›z bak›m›na iliflkin pekde olumlu tutuma sahip olmayan veli-ler çocuklar›n›n daha iyi bir a¤›z bak›-m›na sahip olmas›n› istiyor hatta bukonuda ailenin sorumlulu¤unu ö¤ret-mene de atm›yor kendisinin yapmas›gerekenleri ifade ediyor ancak bunusa¤layacak bilgisi ve kendi yaflam biçi-mi içinde bunun yeri olmad›¤› görülü-yor. Yani birincil sosyalizasyonda A‹-LE’ de k›sa vadede çocuklar›n a¤›z diflsa¤l›¤› iyilefltirecek a¤›z bak›m al›flkan-l›klar›n›n oluflturulmas› mümkün de¤il.O halde bunun sa¤lanabilece¤i yer ikin-cil sosyalizasyon yani OKUL.

PROJEYE KATILANLAR:

Proje Sorumlular›: Prof.Dr. ‹nci Oktay Prof.Dr. Gülçin Bermek SaydamProf.Dr. Ferda Do¤anProje Yürütücüleri: Dr. Diflhekimi Asl› Akt›, Diflhekimi Erdem Özkan, Dr. Diflhekimi Hediye Sözer, Diflhekimi Kadriye Baht›flen, Dr. Diflhekimi Nilüfer Bora, Diflhekimi Remzi Ülgen, Diflhekimi Serap Marangoz, Laborant Muzaffer Gülsoy.

Anket Çal›flmalar›: Yrd. Doç.Dr. P›nar Ünsal, Doç.Dr. Tayfun Amman.Bilgisayar Yaz›l›m› ve Tablolama: Meryem Musluo¤lu.

Proje Destekçileri: BANAT ve COLGATE

* Prof.Dr., ‹.Ü. Diflhekimli¤i Fakültesi Toplum A¤›z ve Difl Sa¤l›¤› A.D.

DSÖ 2020 Y›l› 12 Yafl Grubu DMF-T Hedefi:1.5Araflt›rma Sonucu 12 Yafl Grubu DMF-T De¤erleri

Deney Grubu Kontrol Grubu Düflük-orta risk grubu 0.95 2.09Yüksek risk grubu 2.09 3.52Toplam 1.36 2.54

Baz› ilaçlar oluflturduklar› yan et-kileri nedeniyle periodontal has-tal›klar ve difl çürükleri aç›s›n-

dan risk oluflturabilirler. Hastan›n siste-mik olarak kulland›¤› ilaçlar›n a¤›z has-tal›klar› prati¤inde difletini, alveol ke-mi¤ini, difleti olu¤u s›v›s›n›, tükürük a-k›fl h›z›n› ve hastan›n oral hijyen al›fl-kanl›klar›n› nas›l etkileyece¤i göz ö-nünde bulundurulmal›d›r.Antidepresanlar hastan›n kendini dahaiyi hissetmesini sa¤larken, oral hijyenuygulamalar›n› yeterli düzeyde yapma-s› için hastan›n motive edilmesini güç-lefltirmektedir. S›kl›kla kullan›lan hi-pertansiyon ilaçlar› hastan›n kendisiniaz da olsa depresif hissetmesine nedenolmakta, davran›fl ve motivasyonunuetkilemektedir. Bu ilaçlar› kullananhastalar diflhekimi muayenelerine dahas›k gitmeli ve oral hijyenin sa¤lanmas›-n› kolaylaflt›ran, daha etkili ürünlerkullanmal›d›rlar36.Difleti hiperplazilerinin en çok bilinensebebi fenitoin kullan›m›d›r. Fakat im-munsupresif bir madde olan siklospo-rin ve kalsiyum kanal blokeri olan nife-dipin ve nitrendipinin de fenitoine ben-zer flekilde hiperplazi oluflturdu¤u tes-pit edilmifltir.Fenitoin 1938 y›l›ndan beri epilepsi te-davisinde kullan›lan bir ilaçt›r. Fenitoi-nin yayg›n olarak karfl›lafl›lan ve en iyibilinen yan etkisi difleti hiperplazisidir.Ço¤unlukla fenitoin al›n›m›na baflla-d›ktan 2-3 ay sonra görülür ve maksi-mum dereceye 12 ay sonra ulafl›r5,12. Fe-nitoin nedeniyle oluflan difleti hiperpla-zisinin insidans› çeflitli yay›nlarda % 0-84.5 oran›nda bildirilmifl ve ortalamagörülme s›kl›¤› %50 olarak kabul edil-mifltir5,6,12,21,32. Hiperplazi bukkal ve lin-

gual marjinal difleti ve difleti papilin-den a¤r›s›z lezyonlar olarak bafllar vedifllerin kronunu dahi örten bir kitlehalini al›r. Hiperplastik doku solukpembe renkli ve fibrotik görünümde-dir. Bakteri pla¤›, kötü dolgu, kron veprotezler gibi irritanlar nedeni ile olu-flan enflamasyon k›zar›kl›k, ödem vekanamaya yol açabilir12. Buna karfl›n fe-nitoinin kemik üzerine koruyucu etkisioldu¤u bildirilmifltir24.Fenitoine ba¤l› gingival hiperplazi, fe-nitoin al›m›n›n kesilmesi ile k›smen ge-ri dönebilir. Fakat fenitoin epilepsi te-davisinde öncelikle tercih edilen bir i-laç oldu¤undan dolay›, ayr›ca tedavibaflar›l›ysa ilaç de¤iflikli¤i yap›lamaya-bilir. Tedavisi cerrahidir. Fakat ilaç ke-silmedi¤i taktirde ve a¤›z hijyeni de kö-tü ise baflar›l› olmaz. Birçok araflt›rmac›fenitoin tedavisi öncesi ve tedavi s›ra-s›nda iyi bir a¤›z hijyeni sa¤lanmas› iledifleti hiperplazilerinin önlenebilece¤inisavunmaktad›rlar6,9,17,21.Organ transplantasyonlar› kronik veterminal dönem organ yetmezli¤i du-rumlar›nda baflar› ile uygulanan bir te-davi yöntemidir. Organ transplantasyo-nu tedavinin son aflamas› olmakla bir-likte hem hasta hem de doktor aç›s›n-dan yeni bir dönemin bafllang›c› olarakkabul edilmelidir. Böbrek, karaci¤er,kalp ve kemik ili¤i transplantasyonlar›sonras›nda tüm hastalar siklosporin A,prednisolon ve azatioprini içeren im-mun bask›lay›c› bir tedavi görürler. Sik-losporin ya¤da çözülebilen bir antibi-yotiktir. Siklosporin tedavisine ba¤l› o-larak geliflen doku fibrozisi pek çok or-gan› tutmakla birlikte en yayg›n ve enbelirgin olarak difletlerinde hiperplazifleklinde görülmektedir37. Siklosporindirekt olarak difleti fibroblastlar› üzeri-ne etki ederek hücre yap›m›n› ve hücre-ler aras› matriks oluflumunu artt›rmak-tad›r. Ayn› zamanda fibroblastlar›n kol-lajen fagositozunu engeller ve kollaje-naz enzim aktivitesini azalt›r. Böylecehücreler aras›nda afl›r› kollajen birikimimeydana gelebilir. Bu hiperplastik ce-

vab›n derecesi bireyin ilaca ba¤l› hassa-siyetine, a¤›z solunumu yapmas›na,plak ve difltafl› birikimi gibi difleti irri-tasyonlar›n›n mevcut olup olmamas›nagöre de¤iflkenlik gösterebilir22,38.Siklosporine ba¤l› difleti hiperplazisigörülme oran› %2.5-81 aras›nda de¤ifl-mektedir10,23,28. Bu nedenle hastalar içinestetik ve fonksiyon aç›s›ndan önemlibir problemdir. Transplantasyon hasta-lar›nda siklosporine ba¤l› difleti büyü-melerinin tedavisinde lokal irritan et-kenlerin ve lokal inflamasyonun azalt›l-mas›, oral hijyenin sa¤lanmas› en ö-nemli ö¤elerdir31,34. ‹leri derecedeki di-fleti büyümelerinde cerrahi veya lasergingivektomi uygulamas› yap›labilir.Hafif olgularda azitromisin ve klaritro-misin grubu antibiyotikler kullan›labi-lir8,18. Fakat nüks oran› %50’ler civar›n-dad›r25.Nifedipin angina pektoris(koroner arterspazm›, kronik stabil angina) ve ventri-küler aritmi tedavisinde kullan›lan birilaçt›r. Nifedipinin ana ifllevi kalp vevasküler düz kas hücreleri aras›ndaekstrasellüler kalsiyum iyonlar›n›n ak›-m›na engel olmakt›r19. Nifedipin ve di-¤er kalsiyum kanal blokerlerine ba¤l›olarak oluflan hiperplaziler, fenitoin vesiklosporin ile oluflan hiperplaziler ileklinik ve histopatolojik benzerliklergösterir3,4,19.Amfetamin kullananlar›n bu ilaçtan et-kilenme yüzdesi bilinmemesine ra¤-men, amfetaminler yap›fl›k difletindefibröz büyümelere sebep olmaktad›r.Bu tip difleti büyümeleri amfetaminlerletedavi edilen hiperaktif çocuklarda gö-rülmektedir7. Birçok ilaç a¤›z kurulu¤una yol açabilir.Bunlar aras›nda hipertansiyon ilaçlar›,antihistaminikler, trisiklik antidepre-sanlar, parkinson ilaçlar›, sedatif veanksiyolitik ilaçlar, kas gevfletici ilaçlar,antikonvülsanlar, diüretik ilaçlar, diya-re ilaçlar›, antikolinerjik ilaçlar(atro-pin,skopolamin), narkotik analjezikler,nonsteroid antienflamatuar ilaçlar,sempatomimetik ilaçlar (efedrin), de-

49 / TDBD

Sistemik olarak kullan›lan ilaçlar›noral kavite üzerine etkileri

Gülsüm Ak*

TDBD / 50

konjestanlar, bronkodilatatörler ve am-fetamin say›labilir7,30,35. A¤›z kurulu¤unaba¤l› olarak çi¤neme ve yutkunmadazorluk olmakta; hastalar kuru ve yutul-mas› güç yiyecekleri yemekten kaç›n-maktad›rlar. Genellikle ilac›n kesilmesiile durum normale döner. ‹laç kullan›m› sonucu oluflan a¤›z kuru-lu¤unun bir yan etkisi de oral kandidi-yazistir. Bu hastalarda kandidiyazisinyan› s›ra kök yüzeyi çürükleri de mey-dana gelebilir. Oral kandidiyazis s›kl›k-la a¤›z kurulu¤u sonucunda meydanagelebildi¤i gibi bronkodilatatörlarinkullan›m› sonucunda da oluflabilmekte-dir. A¤›r ve orta dereceli ast›ml› hastala-r›n tedavilerinde solunum yollar›ndakienflamasyonu kontrol alt›nda tutabil-mek için bronkodilatatör ilaçlara ilaveolarak steroid esasl› ilaçlar da öneril-mektedir. Kandidiyazisin tedavisindeantifungal ilaçlar›n kullan›lmas› öneri-lir. Ayr›ca bu inhalasyon ilaçlar›n› kul-land›ktan sonra a¤›zlar›n› suyla veya a-¤›z gargaralar›yla çalkalamalar› tavsiyeedilir7.Baz› ilaçlar oral dokularda kaposi sar-komu, kurflun pigmentasyonu veya a-malgam pigmentasyonunu taklit edenrenkleflmelere neden olmaktad›r. Örne-¤in akne tedavisinde kullan›lan mino-siklin difleti dokusunda siyah pigmen-tasyon oluflumuna sebep olabilir. Mino-siklin ayr›ca yetiflkinlerde sürekli difl-lerde siyah, gri renklenmelere neden ol-maktad›r. C›va içeren diüretiklerin debenzer bir etkisi vard›r26.Pastiller, antiasitler, vitaminler, antifun-gal ilaçlar ve osteoporoz ilaçlar›n›n içer-dikleri fleker nedeniyle a¤›zda baz› yanetkileri saptanm›flt›r. Bu ilaçlar› kulla-nan hastalar çürük aç›s›ndan yüksekrisk grubundad›r. Bu nedenlediflhekimleri hastan›n düzenli olarakhangi ilaçlar› kulland›¤›ndan haberdarolmal›d›rlar. Antiasitler ve antifungal i-

laçlar içerdikleri fleker ile çürüklere ne-den olurken, C vitamini gibi baz› ilaçlartükürük pH’s›n›n düflmesine ve mine e-rozyonuna neden olmaktad›r7.fieker içeren, özellikle de flurup gibi li-kit formdaki ilaçlar›n, kronik hastal›k-lara ba¤l› olarak uzun süre ilaç kullanançocuklarda çürük oluflumuna sebep ol-du¤u düflünülmektedir2,14,20. Gerek me-dikal tedavi uygulamalar›ndaki art›fl,gerekse ailelerin çocuklar›na doktoragötürmeden ilaç vermeleri bu durumubir halk sa¤l›¤› problemi haline getir-mektedir. Bunun içindir ki özellikle ge-liflmifl ülkelerde ilaç üreticilerinin flekeriçeren ilaçlar›n flekersiz formlar›n› da ü-retmelerini sa¤lamak için birçok kam-panya düzenlenmektedir. Ayr›ca sa¤l›kçal›flanlar›n›n ve ailelerin de bu konudabilgilendirilmeleri, gerekli durumlardaflekersiz ilaçlar› tercih etmeleri de sonderece önemlidir1,2. Antiasitler, vitamin-ler ve so¤uk alg›nl›¤› ilaçlar› gibi baz› ü-rünler de içerdikleri fleker ve pH de¤ifli-mi nedeniyle çürüklere, erozyonlara veplak formasyonunun desteklenmesinesebep olmaktad›r. Bu ilaçlar ayn› za-manda as›l tedavide uygulanan di¤er i-laçlar›n etkilerini de de¤ifltirmektedir.Antiasitler di¤er ilaçlarla birleflerek on-lar›n gastrointestinal sistemden emilim-lerini azaltabilirler. Antiasitler ayn› za-manda ba¤›rsak kaplamal› ilaçlar›n ser-bestlenmesini yükseltmekte, asidikpH’a sahip olan ilaçlar›n emilimini a-zaltmakta, tetrasiklin ve benzeri ilaçlar-la birleflmektedir7.Angiotensin-converting enzim(ACE)inhibitörleri(kaptopril ve enalapril gibiantihipertansif ilaçlar) bir yan etki ola-rak yüz, dudaklar özellikle dil, larinks,farinks nadiren de olsa ince ba¤›rsakla-r› içeren genifl bir alanda anjioödem o-luflturmaya e¤imlidir. ACE inhibitörle-rinin bu etkisi s›kl›kla kullan›mdansonraki ilk haftalarda görülmesine ra¤-

men ilk bir y›ll›k kullan›m süresince or-taya ç›kabilir11,13,14,15,16,33. Bu durum öde-min yanl›fll›kla periodontal veya endo-dontik abse olarak teflhis edilmesine se-bep olabilir. Yap›lan tetkiklerde difllereait bir bulgu saptanmam›flsa ilaç kulla-n›m› kesilmelidir. Ayr›ca anjionörotiködemin amiloidoz, Melkerson-Rosent-hal Sendromu gibi baz› sistemik hasta-l›klarla da ay›r›c› tan›s› yap›lmal›d›r. A-CE inhibitörlerinin a¤›zda ülser oluflu-mu, pemfigus ve likenoid lezyonlar gibikütanöz yan etkileri de saptanm›flt›r.Ayr›ca mukozit geliflimine de sebep ola-bilmektedir7,27. Baz› ilaçlar›n gingivitis ve periodontitis-leri önleyici faydalar› vard›r. Bu ilaçlardifleti olu¤u s›v›s›n› azaltarak veya artt›-rarak ya da içeri¤ini de¤ifltirerek etki e-derler. Kandaki fleker seviyesini düflür-mek için kullan›lan hipoglisemik ajan-lar ayn› zamanda difleti olu¤u s›v›s›nda-ki fleker seviyesini de düflürebilmekte-dirler. Sonuç olarak bu ilaçlar bakteri-yel mikroflora için bulunan evreyi de-¤ifltirmekte ve böylece periodontal has-tal›¤›n ilerlemesini yavafllatarak faydal›olmaktad›r7,29.Diflhekimleri sadece hastalar›n›n kul-land›klar› ilaçlar› de¤il, ayn› zamandabu ilaçlar›n oral kavitedeki uzun sürelietkileri konusunda da bilgi sahibi olma-l›d›r. Mutlaka iyi bir anamnez almal›,hastan›n her geliflinde güncellemeli vebu hastalara uygun tedavi plan›n› olufl-turmal›d›r. Hastalar da hem medikalhem de dental sa¤l›klar›n›n profesyonelolarak korunmas›n›n gereklili¤ini anla-mal›, medikal durumdan ve düzenli o-larak ald›¤› ilaçlardan haberdar olmal›;ilaçlar›n reçetede yaz›ld›¤› gibi kullan›l-mas›n›n önemini mutlaka kavramal›d›r.

* Doç.Dr., ‹.Ü. Diflhekimli¤i Fakülte-si A¤›z, Difl, Çene Hastal›klar› veCerrahisi A.D.

Resim 1 ve Resim 2: Siklosporin A’ya ba¤l› difleti büyümeleri

51 / TDBD

KAYNAKLAR:

1. Bentley E, Mackie I, Fuller SS: The rationale, or-ganisation ann evaluation of a campaign to increasethe use sugar-free pediatric medicines. CommunityDent Health 1997; Mar; 14(1): 36-402. Bradley M,Kinirons MJ: Provision of sugar-freemedicines for young children: the views of a sampleof parents ›n Northern Ireland3. Brown RS, Sein P, Corio R, Bottemley WK: Nitre-nedipine-induced gingival hyperplasia- first case re-port. Oral Surg Oral Med Oral Pathol 1990; 70: 593-6.4. Brown RS, Beaver WT, Bottomley WK: On themechanism of drug induced gingival hyperplasia. JOral Pathol Med 1991;20: 201-9.5. Butler RT, Kalkwarf KL, Kaldahl WB: Drug-inducedgingival hyperplasia: Phenytoin, cyclosporine and nit-redipine. JADA 1987;114: 56-60.6. Casetta I, Granieri E, Desidera M et al: Phenytoininduced gingival overgrowth:A community basedcross-sectional study in Ferrara, Italy. Neuroepidemi-ology 1997;16:296-303.7. Ciancio S: Medications: Impact on dental diagno-sis and treatment planning. Compend Contin EducDent 2001; 22(2): 24-28.8. Citterio F, Di Pinto A, Borzi MT et al: Azithromycintreatment of gingival hyperplasia in kidney trans-plant recipients is effective and safe. TransplantProc 2001;33(3): 2134-59. Dahlöf G, Modeer T: The effect of a plaque con-trol program on the development of phenytoin-49in-duced gingival overgrowth. A 2-year longutidunalstudy. J Clin Periodontal 1986;13:845-849.10. Daley TD, Wysocki GP, May C: Clinical and phar-macological correlations in cyclosporin-induced gin-gival hyperlasia. Oral Surg Oral Med Oral Pathol1986;62:417-21.11. Dean DE,Schultz DL,Powers RH: Asphyxia due toangiotensin converting enzyme(ACE) inhibitor media-ted angioedema of tongue during treatment of hiper-tensive heart disease. J Forencis Sci 2001 Sept;46(5): 1239-43.

12. Dongari A, Mc Donnell HT, Langlais RP: Drug-in-duced gingival overgrowth. Oral Surg Oral Med OralPathol 1993;76: 543-48.13. Dural Özalp EA: Farmakoloji. 3. Bask›. ‹stanbul:Nobel T›p Kitabevleri 2002; 314-1614. Durward C, Thou T: Dental caries and sugar con-taining liquid medicines for children in New Zerland.N Z Dent J 1997; Dec; 93(414): 124-915. Guo X, Dick L: Late onset angiotensin- conver-ting enzyme induced angioedema case report andrewiev of literature. J Okla State Med Assoc 1999Feb; 92(2): 71-316. Hall R: Anjioedema and ACE inhibitors. Periodon-tal Insights 1998;5: 6-717. Köprülü H, Topçu M, Renda Y: Epileptik çocuk-larda ilaçla oluflan difleti hiperplazi geliflimine oralhijyenin etkisi. Hacettepe Diflhekimli¤i Fakültesi Der-gisi 1988;12(3): 147-52.18. Kwun WH, Suh BY, Kwun KB: Effect of azithromy-cin in the treatment of cyclosporine-induced gingivalhyperplasia in renal transplant recipients. Trans-plant Proc 2003;35(1):311-2.19. Lederman D, Lumerman H, Reuben S, Freed-man PD: Gingival hyperplasia associated with nifedi-pine therapy: Report of case. Oral Surg1984;57:620-22.20. Mackie IC, Bentley E: Sugar containing or sugar-free paediatric medicines: does it really matter?.Dent Update 1994 Jun; 21(5): 192-421. Majola MP, Mc Fadyen ML, Cannolly C et al: Fac-tor influencing phenytoin-induced ginigival enlarge-ment. J Clin Periodontol 2000; 27(7): 506-12. 22. Marshall RJ, Bartold PM: Medication inducedgingival overgrowth. Oral Dis 1998;4: 130-51.23. Mc Gaw T, Lam S, Coates J: Cyclosporin indu-ced gingival overgrowth correlation with dental pla-que scores, gingivitis scores an cyclosporin levels inserum and saliva. Oral Surg Oral Med Oral Pathol1987; 64; 293-97.24. Nakade O, Baylink DJ, Lau KHW: Phenytoin atmicromolar concentration is an osteogenic agent forhuman-mandibular-derived bone cells in vitro. J DentRes 1995; 74(1): 331-37.25. Pernu HE, Hannele Pernu LM, Kunuuttila LE: Ef-

fect of periodontal treatment on gingival overgrowthamong cyclosorine A-treated renal transplant recipi-ents. J Periodontol 1993;64: 1098-1100.26. Poliak SG, Di Giavanna JJ, Gross EG et al: Mi-nocycline-associated tooth discoloration in young a-dults. J Am Dent Assoc 1985; 20: 2930-32.27. Reinhardt LA, Wilkin JK, Kirkendall WM: Licheno-id eruption produced by captopril. Cutis 1983 Jan;31(1): 98-928. Ross PJ, Nazif MM, Zullo T, Sitelli B, Guevara P:Effects of cyclosporine A on gingival status followingliver transplantation. J Dent Child 1989;56: 56-5929. Saxton CA: Scanning electron microscope studyof the formation of dental plaque. Caries Res. 1973;7 : 102-119.30. Scully C: Clinical Dentistry in Health an Disease.Oxford: Heinmann Medical Books 1989; 305-316.31. Seymour RA, Smith DG: The effect of a plaquecontrol programme on the incidence and severity ofcyclosporine induced gingival changes. J Clin Perio-dontal 1991;18: 107-110.32. Seymour RA, Thomason JM, Ellis JS: The patho-genesis induced gingival overgrowth. J Clin Periodon-tal 1996; 23:165-75.33. Smoger SH, Sayed MA: Simultaneus mucosaland small bowel angioedema due to captopril. SouthMed J 1998 Nov; 91(11): 1060-334. Somacarrera ML, Hernandez JA, Moskow BS:Factors related to the incidence and severity ofcyclosporin-induced gingival overgrowth in transplantpatients: A longitudinal study. J Periodontol1994;65: 671-75.35. Sonis ST, Fazio RC, Fang L: Principles and Prac-tice of Oral Medicine. 2nd ed. Philadelphia : WB Sa-unders Com 1995; 339-342.36. Wynn RL: The top 20 medications prescribed in1993. General Dentistry 1995; March-April: 114-19.37. Wysocki GP, Gretzinger HA, Laupacis A et al: Fib-rous hyperplasia of the gingiva: A side effect ofcyclosporine A therapy. Oral Surg 1983; 55: 274-78.38. Zicardi VB, Abubaker AO, Sotereanos GC, Patt-terson GT: Maxiilofacial considerations in orthotopicliver transplantation. Oral Surg Oral Med Oral Pathol1991; January: 21-26.

I. Diflhekimli¤i ve Uygulama Hatalar›

A- Girifl:Adli Diflhekimli¤i mahkemenin soru-lar›n› ayd›nlatmak üzere diflhekimli¤i-nin çeflitli alanlar›ndaki ilke ve bilgileriuygulayan bilim dal›na baflvurur. Difl bak›m standartlar›ndaki art›fla veteknolojik geliflmelere ba¤l› olarakdiflhekiminden beklenen bak›m stan-dartlar› yükselmifltir. Bundan dolay› ge-nel kabul gören bak›m standartlar› za-man içinde de¤iflim geçirmifltir. Buna ek olarak seyahat, iletiflim, e¤itim,bilgilendirme ve tedavideki geliflmelerdava açma e¤ilimlerinde art›fla nedenolmufltur. Ayn› zamanda bu geliflmelera¤›z ve difl sa¤l›¤› bak›m›ndan kiflisel vetoplumsal beklentilerin yükselmesineneden olmufltur.1

Bir diflhekimi hastaya yönelik görevleri-ni yerine getirmedi¤i zaman ihmaldensöz edebiliriz. Bu gibi durumlarda ya-p›lmas› gereken muayene ve tedavininyap›lmam›fl olmas› ya da yap›lmamas›gereken muayene ve tedavi giriflimininyap›lmas› söz konusudur. Bir ihmal iddias›n›n unsuru olarak has-ta, diflhekiminin yeterince özen göster-medi¤ini, bilgi ve becerisini kullanmak-ta yetersiz kald›¤›n›, bu nedenlerdendolay› da bedensel ve ekonomik kayba

u¤rad›¤›n› belgelendirmek zorundad›r.Malpraktis terimi daha genifl anlamdabeceri, bilgi ve bak›m eksikli¤ine ba¤l›olarak hastada birtak›m zararlara nedenolma anlam›na gelir. Bir diflhekimi aley-hine mesleki sorumluluk yönünden da-va açabilmek için baz› temel flartlar ge-reklidir.2

B- Haz›rl›k soruflturmas› için gerekliunsurlar :• Sorumluluk ihlalinin iddia edildi¤i ta-rihte diflhekimi hasta iliflkisi kurulmuflve sürüyor olmal›d›r.• Yap›lmas› gereken muayene ve teda-vinin yap›lmam›fl olmas› ya da yap›lma-mas› gereken muayene ve tedavi girifli-minin yap›lmas› sonucu diflhekimininbu sorumlulu¤u ihlal etti¤inin gösteril-mesi gereklidir.• Diflhekiminin uygulama ya da ihmaliile davac› hastan›n gördü¤ü zararlar› a-ras›nda bir nedensellik iliflkisi olmal›-d›r.• Zararlar›n kapsam›n› gösteren kan›t-lar bilimsel olmal›d›r.• Bir malpraktis davas› ortaya ç›kt›¤›n-da kan›tlama yükü genellikle iddia tara-f›n›n üzerindedir. Di¤er bir deyimlediflhekimi herhangi bir hata yapmad›¤›-n› göstermek zorunda kalmadan önce,hasta mahkemeye ilk delillere göre ken-disini hakl› k›lacak bir dosya sunmal›-d›r.• Hüküm kan›tlar›n üstünlü¤üne göre;adli tahkikat dosyas› ile bilirkifli görüfl-lerinin de¤erlendirilmesi ve kan›tlar›ntaraflar aç›s›ndan bilimsel a¤›rl›klar›n›nkarfl›laflt›r›lmas› sonucuna göre verile-cektir.3,4

C- Malpraktis olgu çeflitleri.Afla¤›da genellikle rastlan›lan olgu tip-leri efllik eden hatalar ile birlikte belir-tilmifltir:• Parestezi ve anestezi: Bunlar genel-likle alt 3. Molar difller ve küçük az›la-r›n çekilmesi sonucu olabildi¤i gibi en-dodontik tedavileri takiben de ortaya

ç›kabilir. Kötü teknikler ya da yetersizradyografiler de s›kl›kla karfl›lafl›lan so-runlard›r.• Tan› yetersizli¤i: Tam bir t›bbi den-tal öykü al›nmas›, ayr›nt›l› oral kaviteve difllerin incelenmesi, radyografi kali-tesi, çal›flma modelleri, tan›lar›n yaz›l›kay›tlar› ve tedavi planlar›ndaki yeter-sizlikler. Olgular›n büyük k›sm›nda il-gili difllere pulpa vitalite testi unutul-mufltur.• Tan› yanl›fll›¤›: Diflhekiminin mezu-niyet sonras› e¤itim kurslar›na kat›lma-d›¤›, okulda ö¤rendi¤i e¤itimle yetindi-¤i ve meslekle ilgili güncel bilgileri ö¤-renmek konusunda çaba göstermedi¤idurumlarda karfl›lafl›l›r.• Sevk ve konsültasyondan kaç›nma:Bir çok diflhekimi genellikle beceri, e¤i-tim, deneyim ve uzmanl›k s›n›rlar›n›n i-lerisindeki olgular› da tedavi etmeye ça-l›fl›rlar.• Bilgilendirme yetersizli¤i: Hastadental sorunlar›, tedavi plan›, tedavidenelde edilebilecek yarar ve bu hizmetleriçin gerekli ekonomik yük ile ilgili ko-nularda yeterince bilgilendirilmelidir.Alternatif tedavi metotlar› ve tedavidenkaç›nman›n sonuçlar› aç›klanmal›d›r.Her diflhekiminin; alet k›r›lmas› (kökkanal tedavisi veya difl çekimi s›ras›ndavb.), çekim esnas›nda diflin k›r›larak çe-kilmesi, kök ucunun içerde kalmas›,endodontik araçlar›n k›r›lmas› veya yu-tulmas›, sinüslere yabanc› cisim kaçma-s›, hava amfizemi, damar veya sinir ke-sisi ve benzeri durumlarda hastay› ay-r›nt›l› olarak bilgilendirmesi gerekmek-tedir. Ayr›ca bu durum radyografi veyaz›l› kay›tlarla belgelendirilmelidir.• Yanl›fl diflin çekilmesi: Bu sorun ge-nellikle konsültasyon yapan diflhekimiile oral cerrah aras›ndaki zay›f iletiflim-den kaynaklan›r. S›k karfl›lafl›lan birdurum de¤ildir ancak geçersiz ve kar›-fl›k numaraland›rma sistemlerinin kul-lan›lmas› sonucu olabilir. Yanl›fl difl çe-kimi yapan diflhekiminin kendini sa-vunma flans› azd›r.

TDBD / 54

Diflhekimli¤inde uygulama hatalar› (hekim ihmalleri ve hatalar›)

Hüseyin Afflin*Mehmet Tok**

55 / TDBD

• Takma difllerle ilgili sorunlar: Budurum ço¤unlukla hasta ile diflhekimiaras›ndaki iletiflim eksikliklerindenkaynaklanmaktad›r. Protezlerin kulla-n›m›ndan hemen sonra flikayet konusuolabilen problemler: A¤r›, protezleringevflekli¤i, çi¤neme yetersizli¤i, protez-lerin ses ç›karmas›, bulant›, kötü estetikve konuflma güçlü¤üdür. Hatal› yap›lanprotezler hastan›n baz› harfleri yanl›fltelaffuz etmesine (p,m,n,g,k,s gibi) vekonuflma bozuklu¤undan flikayet etme-sine neden olmaktad›r.fiu konular aç›kl›¤a kavuflturulmal›d›r:- Hasta a¤z›n›n fonksiyonel ve kozme-tik yap›s›n› bilmekte midir?- Takma difller veya protez tamamlan-d›ktan sonra ne ile karfl›laflaca¤›n› anla-m›fl m›d›r?- Diflhekimi uygulamas›n› teknik olarakdo¤ru yapm›fl olabilir fakat hastan›n is-teklerini tam olarak anlam›fl m›d›r?- Hastan›n diflhekiminden gerçekçi ol-mayan beklentileri var m›d›r?• ‹hmal sonucu ölümler: Hastalar›nbirtak›m sa¤l›k problemleri olabilir.Diflhekiminin tam bir anamnez alma-mas›n›n ve kay›t yapmamas›n›n özürüolamaz. T›bbi hastal›k öyküsü olan ve-ya yüksek riskli hastalar›n önceliklesa¤l›k, ilaç kullan›m›, fizik muayeneve/veya t›bbi konsültasyonlar›n›n ta-mamlanmas› gerekir. Dental kay›tlar›ntam belgelenmesi, tedavi prosedürlerin-de uygun de¤iflikliklerin yap›lmas›, kar-diopulmoner resusitasyon e¤itimi alm›flpersonel ve acil durumlarda kullan›la-cak ilaçlar da dahil olmak üzere, ileri a-cil planlama yapmak gerekebilir. Sa¤l›kproblemleri ciddi olan hastalarda teda-vi uzman bir diflhekimi taraf›ndan ya-p›lmakta olsa bile hastan›n hospitalizeedilmesi gerekir.• Yard›mc› personelin yasal görevlerid›fl›na ç›karak hekimin sorumlulu¤un-da olan muayenehane odas›nda hekim-den haberli/habersiz müdahelelerdebulunmas› ve muayenehane odas›n›nfiziksel durumunun ihmal edilmesi.Örne¤in yard›mc› personelin hasta a¤-z›na müdahale etmesi, yerlerin kiflilerindüflmesine yol açacak kadar kaygan ol-mas›, sterilizasyonun ihmal edilmesivb. ihmal unsurunu oluflturur.10

• Hasta ihmali: Bu özellik hastan›nkontrol muayenelerine k›smen gelmesiveya uyar›c› semptomlar› hemen habervermesi yolundaki hekimin aç›k öneri-lerini göz ard› etti¤inde tedavide gelifle-bilecek komplikasyonlar› hekim kusu-ru olarak dava olmaktad›r. Örne¤in

protez yap›mlar›nda kontrole gelmeyenhastalarda ortaya ç›kan periodontal veoklüzyon komplikasyonlar› gibi.5,6,7,8,9

B- Malpraktis iddialar›n› en aza in-dirmek için diflhekimli¤i uygulamala-r›nda dikkat edilmesi gereken pren-siplerDava açma haz›rl›¤› s›ras›nda, flikayetçitaraf›n güvenilir konsültanlara dan›fl-mas› do¤al bir durumdur. Di¤er taraf-tan konu ile ilgili olarak diflhekimleri-nin önleyici bir tutum gelifltirmesi ya-rarl› olacakt›r. Diflhekimlerinin savun-ma haz›rl›¤›nda yapmas› gerekenler:• Ortalama difl bak›m›n›n üzerinde birbak›m sa¤lamak,• Do¤ru, tam, okunakl› yaz›lm›fl kay›ttutmak,• Yaz›l› kay›t belgesini hastan›n huzu-runda doldurmak,• Kay›tlarda ekleme veya de¤ifltirmeyapmamak,• Mesleki geliflmelerle ilgili olarak yay›nve sürekli e¤itim kurslar›n› takip et-mek,• Hastalara karfl› olan yasal sorumlu-luklar›n›z› bilmek ve hastan›n beklenti-lerini belirleyip tedavi öncesi bilgilendi-rilmifl onam almak,• Cerrahi ifllem öncesinde ve sonras›n-da gerekli radyografileri çekmek; sade-ce tan› arac› olarak de¤il, çok de¤erli birkay›t olarak ta ifllem görecektir.• Hastalar›n verdikleri s›rlar›n, bilgile-rin gizlili¤ine uymak.• Uygun ekonomik düzenlemeler yap-mak ve hiçbir zaman tedavi bafllang›-c›nda sonuç konusunda garanti verme-mek.• Tatile ç›kt›¤›n›zda, izinli zamanlar›-n›zda hastalara bilgi vermek ve acil du-rumlar için bir diflhekimini önermek.• Hastal›k göstergesi olabilecek oral de-¤ifliklikler konusunda dikkatli ve bilgiliolmak.• Hastan›zla iyi bir iliflki kurmak ve ilifl-kiyi devaml› olarak sürdürmek.• Ayr›nt›l› t›bbi öykü almak.• Randevulara sad›k kalmak.• Telefonla tan› ve tedavi önermektenkaç›nmak• Deneysel ve onay görmemifl yöntem-leri kullanmaktan kaç›nmak• Kalifiye olmad›¤› alanlarda giriflimdebulunmamak.• Yard›mc› personeli yasalara uygun o-larak seçmek ve e¤itmek.• Kulland›¤› ilaçlarda üretici firman›nolas› ilaç yan etkileri konusundaki uya-r›lar›na dikkat etmek ve deneysel ilaçla-

r› hasta üzerinde kullanmamak.Gerçek veya iddia aflamas›ndaki birmalpraktis davas›n›n savunmas›nda ek-siksiz dental kay›tlara sahip olmak ö-nemlidir. Bir malpraktis iddias› duru-munda diflhekiminin kiflisel avukat› iledavan›n tüm ayr›nt›lar›n› birlikte de¤er-lendirmesi gereklidir. Avukat, her türlüyarg› aflamas›nda diflhekiminin yan›ndaolacakt›r. Ço¤u malparaktis davalar›diflhekiminin hastas› ile iliflki ve iletiflimkurmaktaki yetersizli¤inden kaynak-lanmaktad›r.

II- Kiflisel zararlar / yaralanmalarA-Yaralanma öyküsüGünümüzde hemen her diflhekimindenoral yap›lar›na bir flekilde zarar verilmiflkiflilerle ilgili olarak bir savc›, hakim, a-vukat veya sigorta flirketi taraf›ndan gö-rüfl istenebilir. Bu istek; savc›l›k, avu-kat, hasta veya hasta vasisinin (küçükyafltaki hastalar veya mental özürlüler i-çin) yaz›l› inceleme iste¤i ile olur. Avu-kat özel olarak incelenmesini istedi¤ikonu hakk›nda diflhekimine bilgi ver-melidir. Bir çok olguda, olgunun de¤er-lendirilmesi için diflhekimi; tam oralmuayene, tan› modelleri, difl kay›plar›,difl kay›plar›n›n nedenleri, yaralanma-n›n hayati tehlike oluflturup oluflturma-yaca¤›, hastan›n ekonomik zararlar›n›nmiktar›, uzuv zaaf› aç›s›ndan yaran›nde¤erlendirilmesini, çenelerde k›r›k,çatlak olup olmad›¤›, çehrede sabit eserb›rak›p b›rakmayaca¤›, yaralanman›nolayla iliflkisi, konuflma ve çi¤nemefonksiyonlar›n›n tam olup olmad›¤› veyaflam süreci içerisinde karfl›laflabilece¤itedavi gereksinimleri gibi unsurlara a-ç›kl›k getirmeye çal›flmal›d›r.Diflhekiminin verece¤i iki üç paragraf-l›k bir rapor ender olarak yeterlidir.Hasta ile görüflme (isim, adres, yafl gibi)kiflisel verileri, uygun t›bbi öyküyü, ilaçkullan›m›n›, bilinen allerjik durumlar›-n› ve herhangi bir yak›n›ndan al›nabile-cek di¤er bilgileri içermelidir. Kifliselzararlarla ilgili özgün bilgiyi afla¤›dakisorularla edinmek olas›d›r :• Olay ve yaralanma ne zaman ve nere-de oldu?• Oral yap›lar›n›z kazada nas›l zarargördü?• Ne tür oral yaralanmalara maruz kal-d›¤›n›z› düflünüyorsunuz? (luksasyon,difllerde k›r›k veya kopma, çene k›r›¤›,alt çenenin ç›kmas› (TME sorunlar› vb).• Olay s›ras›nda baflka ne tür yaralan-malara u¤rad›n›z?• Nerede ve kim taraf›ndan nas›l bir te-

TDBD / 56

davi uyguland›?• Tedavi muayenehanede mi, acil oda-s›nda m› yoksa ameliyathanede mi ya-p›ld›? Bunlarla ilgili kay›tlar var m›?• Oral yaralanmalar için özel olarak netür tedavi yap›ld›? Kim yapt›?• Yaralanmadan sonra a¤r› hissetinizmi, ne fliddette ve ne kadar süre ile?• Çi¤neme ve esneme s›ras›nda a¤r› varm›?• Rahat konuflabiliyor musunuz?• A¤z›n›z› ne kadar açabiliyorsunuz?Sentrik kapan›fl, oklüzyon durumu da-hil olmak üzere insizal aç›kl›¤› kaydedi-niz. Normal veya anormal aç›lmay› notediniz.• Alt çenenin yan hareketlerini kontrolediniz ve sonucunu not ediniz.• Görünümünüzden memnun musu-nuz? (Fraktürün onar›ld›¤›n› ve eksikdifllerin tamamland›¤›n› varsayarak)• Diflleriniz olay/yaralanmadan öncekikonum ve renkte mi? (Sinir harabiyeti,kondil k›r›¤›, oklüzyon kaymas›, pulpanekrozu)• Olay/yaralanmadan sonra fasial a¤r›veya bafl a¤r›s› oluyor mu?• Anlatman›z gereken baflka t›bbi soru-nunuz var m›?• Söz etmedi¤imiz baflka difl problemi-niz var m›?10,11,12

B- Oral muayene ve kiflisel zarar/ya-ralanma raporuTam oral muayene; sabit ve hareketsizprotezler, çürük, eksik veya dolguludifllerin tespiti, dildeki, a¤›z taban›nda-ki, damaktaki, oro-farinxteki, majör veminör tükürük bezlerindeki, dudaklarveya yumuflak dokudaki anormallikle-rin dental flemaya ifllenmesini içermeli-dir. Pulpa testi, periodental de¤erlen-dirme, radyografi ve/veya tan› modelle-ri de kullan›labilir. Tam bir mediko-le-gal rapor gereklidir.11,13

III- Bilirkifli görüflüA-Uzlaflt›rma ve bilirkifli görüflü :Diflhekimi ve hastalar, diflhekimi ve 3.taraflar, hastalar ve 3. taraflar aras›nda-ki anlaflmazl›klar uzlaflma mekanizmas›ile sonuçland›r›labilir. Her durumdakarar veya uzlaflmaya zemin teflkil et-mek üzere bilirkifli görüflü gerekli ola-bilir. Malpraktisin varl›¤› bilirkifli tara-f›ndan ele al›nan bir konudur.14

B-Bilirkifli üyeleri politik olarak a-tanm›fl olmamal›d›r. Bilirkifliler adli diflhekimli¤i alan›ndabilgi ve beceri sahibi diflhekimleri veya

mesle¤i en iyi temsil edecek uzmanlarve iyi yetiflmifl uygulamac›lardan seçil-melidir. Mekanizman›n adil ve iyi ol-mas›, bilirkiflinin adalet duygusu, taraf-s›zl›¤›, etik davran›fl›na ba¤l›d›r. Bilirki-fli aç›k görüfllü olmal›, bulgular›n› vegörüflünü savunmaktan kaç›nmamal›-d›r. • Mahkemelere; tedavi prosedürlerinintarih ve süreleri, her türlü önemli veri i-le birlikte, hastan›n kendi arzusu üzeri-ne iptal edilen kontrolleri, her türlü ka-y›t ve olgu ile ilgili tüm gerçekleri belir-ten yaz›l› bir dilekçe ile hasta veya avu-kat› baflvurur.• Savc›l›k, bunun üzerine söz konusudiflhekimine kendisi hakk›nda bir flika-yet ald›¤›n› iletir ve olgu ile ilgili tümkay›tlar›n kopyalar›n›, radyografileri vedi¤er bilgileri ister.• Haz›rl›k soruflturmas›n› tamamlayanmahkeme malpraktis olgusunu belirle-di¤i bilirkifliye göndererek incelenmesi-ni ister.• Bilirkifli hastan›n iddialar› ile birlikteiki taraf›n sundu¤u bilgileri de¤erlendi-rir.• Bilirkifli söz konusu t›bbi süreci ince-lemek isterse; mahkemeden, gerekliradyografilerin çekilmesi ve bulgularhakk›nda kiflisel notlar almak amac› ileuygun, tarafs›z bir sa¤l›k kuruluflundanmuayene edilmesini veya bizzat muaye-ne etmek üzere ilgili kiflinin haz›r bu-lundurulmas›n› isteyebilir. • Daha sonra bilirkifli verileri de¤erlen-dirir. E¤er kendi sorular›na ve/veyahastan›n flikayetlerine yan›t almak üze-re flikayete konu olan diflhekimini davetederlerse diflhekimi isterse avukat› ilegelebilir.• Tüm verilerin toptan de¤erlendiril-mesinden sonra, bilirkifli sorun hakk›n-da bilimsel de¤erlendirmesini mahke-meye sunar.• Mahkeme bilirkifli raporlar› aras›ndaçeliflki bulunmas›, taraflardan birininbilirkifli görüflüne itiraz etmesi veya bi-lirkifli raporunu kanaat verici bulma-mas› durumlar›nda Adli T›p Kurumu il-gili ihtisas dairesinden görüfl is-ter.15,16,17,18

IV- Dental sahtekarl›k A. Dental sahtekarl›¤›n nedenleri :Mesle¤in temel prensipleri ile ters düfl-mesine ra¤men diflhekimlerinin küçükbir yüzdesi taraf›ndan, çeflitli nedenler-le hastay› ve/veya 3’cü taraf olan ödeyi-ciyi (sigorta flirketi) aldatmaya çal›flmagiriflimiyle dental hileye baflvurulabilir..

Dental sahtekarl›klar sadece diflhekim-lerini içermeyebilir. Yard›mc› personel-ler, tekniksiyen ve laboratuar elemanla-r›, sekreterler ve s›kl›kla hastalar›n ken-dileri dental sahtekarl›¤›n unsuru olabi-lirler. Ço¤u dental sahtekarl›¤›n alt›ndayatan neden ekonomik veya zaman za-man hastay› rahatlatmak için yanl›fl yo-la sevk etmek çabas› olabilir.Her ne kadar 3’cü taraf veya hastaya yö-nelik sahtekarl›¤›n say›s›z flekli varsa das›k karfl›lafl›lan örnekler afla¤›dad›r:• K›smen ya da hiç yap›lmam›fl bir ifl i-çin hastaya fatura ç›karmak.• Tedavi veya protez yap›m›nda hasta-ya kullan›lmayan materyalleri fatura et-mek. • Endodontik kök kanal tedavilerindekanal say›s›n› fazla göstermek.• Modern protez ve kron köprü protez-lerde metal döküm yapmad›¤› haldeyapm›fl gibi fatura ç›karmak.• De¤ersiz metal kullanarak yap›lanprotezleri de¤erli bir metal kullanarakyapt›¤›n› göstermek ve fatura etmek.• Dolgularda, yap›lan dolgu yüzey say›-s›n› fazla göstererek fatura etmek. • Ortodontik protezlerde ailenin tekçocu¤una yap›lan apereyi, ailenin ikiçocu¤una da yap›lm›fl gibi göstermek.• Muayenehanesi olup mesleki kariyeriolmayan kiflilere diplomas›n› vererekbir ücret karfl›l›¤› kiralamak.• Resmi bir kurumda çal›fl›rken, ilgiliyerlerden izin veya olur almadan birbaflka yerde çal›flmak.19,20,21

B- Dental sahtekarl›¤›n soruflturul-mas› :• Diflhekimleri günümüzde genelliklesosyal sa¤l›k kurulufllar›nda devlet me-muru statüsünde, özel muayenehaneveya polikliniklerde veya sözleflmeli o-larak özel kurumlarda çal›flmaktad›rlar.Anlaflmal› kurumlardan gelen hastalaradiflhekimi taraf›ndan yap›lan belirli ifl-lemler maliyet olarak ortalaman›n çoküstünde ise araflt›rmac›lar taraf›ndanflüphe çeker.• Dental kay›tlar›n karfl›laflt›r›lmas›: Te-davisi tamamlanm›fl hastalarla karfl›lafl-t›r›ld›¤›nda, yeterli say›da hasta kayd›hekimi do¤ruluyorsa sorun yoktur. An-cak baflka bir hekim taraf›ndan yap›lanbir muayene, kiflinin dental kay›tlar›nagöre ücreti al›nm›fl ifllemlerin yap›lma-m›fl oldu¤unu a盤a ç›karabilir. Veya bi-lirkiflilere bafl vuran hasta yak›nlar› 3’cütarafla ilgili sorunlar› a盤a ç›karabilir.• Diflhekimli¤i kimli¤i alt›nda baz› tek-nisyenlerin hasta a¤z›nda çal›flmas›, ay-

n› bölgedeki diflhekimleri ve hastalartaraf›ndan fark edilerek konu savc›l›k-lara ya da diflhekimleri odas›na iletilebi-lir.22,23

C- fiüpheli dental sahtekarl›¤›n so-ruflturulmas› :Dental sahtekarl›¤›n var oldu¤u ve art-makta oldu¤u kabul edilmelidir. Ancakdiflhekimlerinin büyük bir ço¤unlu¤u-nun namuslu, dürüst, yeminine uyanmeslektafllar olduklar›, sadece az birk›sm›n›n sahtekarl›k yapt›¤›, bir k›sm›-n›n da a¤›r ekonomik flartlardan dolay›bu yola baflvurdu¤u unutulmamal›d›r.Sigorta flirketleri ve diflhekimleri odala-r› bu gibi flüpheli durumlar› saptamakiçin çal›flmalar yapmaktad›rlar. Meslekodalar› sahtekarl›¤a kar›flm›fl diflhekimive difl tekniksiyenlerinin listesini ka-muoyuna aç›klamal› cezai soruflturma-lar hem oda ad›na hem de savc›l›klarcayap›lmal›d›r.24,25,26

* Diflhekimi (PhD), Adalet Bakanl›¤›,Adli T›p Kurumu Baflkanl›¤›

** Dr., Adalet Bakanl›¤›, Adli T›p Kurumu Baflkanl›¤›

KAYNAKLAR

1- Anzuoni S.A.: The 2002 hard market for dentalmalpractice insurance.J. Mass. Dent. Soc. 2003;Winter; 51(4):46-7. 2- Graskemper J.P.: A new perspective on dentalmalpractice: practice enhancement through risk ma-nagement. J. Am. Dent. Assoc. 2002;Jun;133(6):752-7.3- Assioun P. :Informed consent in dental malprac-tice. Dentistry. 1997; Apr;17(2):20-1, 28-30.4- Plunkett L.R.: Anatomy of a dental malpractice ca-se: the trial. N.Y State Dent. J. 1997; May;63(5):8.5- Plunkett L.R.: Statute of limitations. Key to un-derstanding dental malpractice cases. N.Y., State.Dent. J. 1996; Nov;62(9):12-7.6- Handley D.A.: Dent. Econ. Dental malpracticeclaims: causes and cures. 1996;Apr;86(4):46-51, 53-4.

7- O'Hara D.J., Conrad D.A., Milgrom P., Fiset L.,Whitney C.: Dental malpractice liability insurancemarket: surveys of insurers and insurance commis-sioners. J. Am. Dent. Assoc. 1994;Oct;125(10):1385-90.8- Morris W.O.: Dental malpractice. J. Ala Dent. As-soc. 1994; Winter;78(1):26-7, 29-33.9- Wetther K.L.: Forensic responsibilities of the le-gal nurse consultant. Forensic responsibilities ofthe legal nurse consultant. J. Psychosoc Nurs.Ment. Health Serv. 1993; Nov;31(11):21-5.10- Killila B.A.: Dental professional liability issues.J. Indiana Dent. Assoc. 1993; Nov-Dec;72(6):22-4.11- Milgrom P., Fiset L., Getz T., Conrad D.: Dentalmalpractice experience: A closed claim study. Med.Care 1993; Aug;31(8):749-56.12- Morin D.R., The patient's records and the defen-se of dental malpractice claims. Am. J. Orthod. Den-tofacial Orthop. 1992; Dec;102(6):569-70.13- Pogrel M.A.: The risk management of infections.

Br. Dent. J. 1992; May 9;172(9):354-5.14- Pearson A.V.: A short course on risk manage-ment: dental malpractice. Northwest Dent 1991;Mar-Apr;70(2):39-42.15- Morris W.O.: Dental malpractice litigation in anutshell. J. Am. Coll. Dent. 1991; Spring;58(1):46-52.16- Rene N., Owall B.: Dental malpractice in Swe-den. J. Law Ethics. Dent. 1991;4:16-31.17- Rene N., Owall B.: Malpractice reports in prost-hodontics in Sweden. Swed. Dent. J.1991;15(5):205-17.18- Kruer J.C.: Patient arbitration agreements: arethey worth the paper they're written on? J. Law Et-hics Dent. 1989; Jul-Dec;2(3-4):178-85.19- Polk P.M.: A state-by-state look at the standardof care in dental malpractice cases. J. Law EthicsDent. 1989; Jul-Dec;2(3-4):173-7.20- Schwarz E.: Patient complaints of dental mal-practice in Denmark 1983-86. Community Dent. O-ral Epidemiol. 1988; Jun;16(3):143-7.21- J. Houston.: The high risk patient: dental mal-practice. The significance of large judgements andawards. Dist. Dent. Soc. 1988; May;:12.22. Bailey B.L.: Malpractice and periodontal disea-se. J. Am. Dent. Assoc . 1987; Dec;115(6):845-8.23- Steiner J.: The dental malpractice crisis: what itmeans for the dental assistant. Dent. Assist. 1986;Mar-Apr;55(2):13-6Related Articles, Links.24- Johnson B., Dwyer D.: The outlook for dentalmalpractice insurance. Council on Insurance. J. Am.Dent. Assoc. 1985; Mar;110(3):395-7, Related Ar-ticles, Links.25- Clark N., Paquin N., Nevin J.: Dental malpracti-ce: baseline data from insurance claims closed in1970 with analysis. Public Health Rep. 1984; Jan-Feb;99(1):87-93Related Articles, Links.26- Keenan PA.. The ethical framework of medi-cal/dental malpractice litigation.Dent. Clin. NorthAm. 1982; Apr;26(2):245-52Related Articles, Links.

61 / TDBD

ÖzetPosta ile Spor Testi’ne ilk alt› ayl›k dö-nemde 22 diflhekimi ilgi göstermifltir.Toplam 32 sterilizatör için gerçeklefltirilen61 testte baflar›s›zl›k oran› otoklavlarda 0iken kuru s›cak hava sterilizatörlerinde%21.8’dir. Günümüzde sterilizasyon, iz-lenmifl, do¤rulu¤u kan›tlanm›fl ve kay›tla-r› tutulmufl bir ifllem olarak gerçeklefltiril-melidir.

Haziran 2003 - Ocak 2004 Posta ile Spor Testi Sonuçlar›‹stanbul Üniversitesi Diflhekimli¤i Fakül-tesi A¤›z Mikrobiyolojisi Laboratuvar› ta-raf›ndan yurt çap›nda hizmete sunulan vesterilizasyonun kan›t› say›lan bir biyolojikkontrol testi olan Posta ile Spor Testi,TDB Dergisi 2003 Haziran say›s›nda yer a-lan bir söylefli ile duyurulmufltu. Bu söyle-fliyi okuyarak bugüne dek 22 diflhekimispor testi iste¤inde bulunmufltur. Diflhe-kimlerinin yar›s› ‹stanbul’dan, yar›s› da ‹s-tanbul d›fl›ndaki illerdendir. Bu iller alfa-betik s›rayla Adana, Antakya, Antalya, De-nizli, Düzce, ‹zmir, K›rklareli, Kütahya, veManisa’d›r. Kontrol edilen toplam sterili-zatör say›s› 32 olup bunlar›n da yar›s› o-toklav, yar›s› kuru s›cak hava sterilizatö-rü (kshs) dür. Spor testi istekleri bir kerelik olarak ‹stan-bul’dan 3 otoklav ve 2 kshs ve ‹stanbuld›fl›ndan 8 otoklav ve 6 kshs için istenmifl-tir. Y›ll›k spor testi istekleri ise ‹stan-bul’dan 5 otoklav ve 3 kshs ve ‹stanbuld›fl›ndan salt 3 kshs içindir. Y›ll›k sportesti iste¤inde sterilizatörler her ay kon-trol edilmektedir. Buna göre flimdiye deklaboratuvar›m›zda 16 otoklav için 29 testve 16 kshs için 32 test olmak üzere top-lam 32 sterilizatör için 61 test yap›lm›flt›r. ‹stanbul ve ‹stanbul d›fl› test edilen tüm o-toklavlarda sterilizasyon baflar›s›zl›¤› ilekarfl›lafl›lmam›flt›r. Bununla birlikte ksh-s’de 32 testte 7 baflar›s›z sonuç al›nm›flt›r;sterilizasyon baflar›s›zl›k oran› %21.8’dir. Her testin sonucu diflhekimlerine bir bel-ge ile bildirilmektedir. Sonuç baflar›s›z ol-du¤unda diflhekimleri ile yap›lan özel te-

lefon görüflmelerinde baflar›s›zl›k nedenia盤a ç›kar›lmaktad›r.Kshs’lere iliflkin 7 baflar›s›zl›¤›n biri, ksh-s’nin çok eski bir model olmas›yla ba¤lan-t›l› olarak kapa¤›n bozuklu¤undan kay-naklan›rken, di¤erlerinin steril edilecekmalzemelerin rafa de¤il tabana konmas›,havaland›rma deliklerinin aç›k tutulmas›,yetersiz süre ve yanl›fl paketleme gibi in-san kaynakl› oldu¤u saptanm›flt›r. Sterili-zasyon baflar›s›zl›¤›n›n büyük oranda in-san kaynakl› olmas›, sterilizasyonun izlen-mesinin gerekli oldu¤unu göstermektedir. Kshs’lerde daha önce saptad›¤›m›z sterili-zasyon baflar›s›zl›k oranlar› 1994’te 26testte %27, 1995’de 18 testte %28,1999’ta 33 testte % 55 ve yinelenen 17testte %35 idi. Bu kez de yüksek oldu¤ugörülen baflar›s›zl›k oran›, sterilizatörlerinkullan›m› konusunda sürekli bir e¤itimingerekli oldu¤unu da göstermektedir.

Sterilizasyonun yeni tan›m›, kontrolve standartlar Sterilizasyon tan›m› 1995 y›l›nda AAMI(Association for the Advancement of Me-dical Instrumentation) taraf›ndan yenidenyap›lm›flt›r. Avrupa Birli¤i bünyesinde1997’de sterilizasyon için Avrupa Stan-dartlar› (European Norm=EN) oluflturul-mufl ve yurdumuzda da bu standartlar›nkullan›lmas› için TSE bünyesinde olufltu-rulan bir komisyon taraf›ndan Türkçe çe-virileri yap›larak yay›mlanm›flt›r. EN 556’ya göre sterilizasyon ifllemindenç›km›fl bir fleyin sterillik güvenilirlik düze-yi (Sterility Assurance Level) yani SAL,10-6 cfu de¤erine eflit ya da daha büyük ol-mal›d›r. Sterillik güvenilirlik düzeyi, canl›mikroorganizma say›s›n›n milyonda biredüflürülmesi de¤il, sterilizasyonun 1 mil-yon ifllemden salt birisinde sa¤lanamamaolas›l›¤›na indirilecek sürede sürdürülme-si anlam›na gelir. Vücudun steril bölgeleriile temas edecek her türlü cisim, alet, imp-lant ve s›v›n›n steril olmas› flartt›r. Böylecesterilizasyon ifllemi, uygulamada rutin ola-rak ölçülebilir yani kontrol edilebilir ol-mufltur. Bir reklamdan da an›msanaca¤›gibi : "Kontrolsüz güç, güç de¤ildir!”1993’de CDC (Center for Disease Controland Prevention) ve 1996’da ADA (Ameri-can Dental Association), infeksiyöz hasta-l›klar›n hastalar ve çal›flanlara bulaflmas›-n›n önlenmesinde güvenli¤in sa¤lanmas›için sterilizatörlerin biyolojik indikatörler-

le yani spor testi ile her hafta izlenmesi ö-nerisinde bulunmufltur. Amerika’da baz› eyaletlerde spor testi zo-runludur.Florida Board of Dentistry’e gö-re otoklavlar en az›ndan her 40 saatlik(2400 dakika) kullan›mda ya da her 30günde ve kshs’ler de en az›ndan her 120saatlik kullan›mda ya da her 30 gündespor testi ile izlenmelidir. ADA’n›n web sayfas›nda spor testi hizme-ti veren diflhekimli¤i fakültesi sterilizas-yon izleme servislerinin adresleri s›ralan-m›flt›r. Bu servislerin fiyatlar› örne¤in tekcihaz için bir y›l süresince haftal›k test o-larak 200 Dolar, 310 Dolar ; ayl›k test o-larak 88 Dolar, 96 Dolar, 100 Dolar, 120Dolar; iki cihaz için 144 Dolar, 180 Dolargibidir. ‹ Ü Diflhekimli¤i Fakültesi A¤›zMikrobiyolojisi Laboratuvar› Posta ileSpor Testi fiyatlar› ise tek cihaz için bir y›lsüresince ayl›k test olarak 65 milyon TLve iki cihaz için 85 milyon TL’dir.Spor testinde insan sa¤l›¤›na zararl› olma-yan bakteri sporlar› kullan›l›r. Is›ya di-rençli olan bu bakteri sporlar›n›n ölmesi,sterilizasyonun kan›t› say›l›r. Spor testi, o-toklav için Bacillus stearothermophilus vekuru s›cak hava sterilizatörü için Bacillussubtilis var. niger sporlar›n›n ölçülü say›la-r›yla yap›lan testtir. Sözü edilen bu bak-terilerin adlar› son iki y›lda Geobacillusstearothermophilus ve Bacillus atrophaeusolarak de¤iflmifltir. Bununla birlikte Ame-rikan kültür koleksiyonunda kay›tl› oldu-¤u (ATCC) numaralar› de¤iflmemifltir. Bi-yolojik indikatörlerin uygunluklar› da EN866 ve ISO 11138 numaral› standartlarlabelirlenmifltir. Küçük buhar sterilizatörleri yani tezgahüstü otoklavlar için uygunluk, EN13060’a göre belirlenmifltir. Otoklavlar N,S ve B tipi olarak ayr›lm›flt›r. N tipi otok-lav salt kat›, yo¤un ve paketlenmemifl ob-jelerin steril edilebildi¤i klasik bir otoklavoldu¤undan diflhekimli¤inde kullan›lmas›uygun de¤ildir. Diflhekimli¤inde kullan›-lan otoklavlar›n en az›ndan S tipi olmas›önerilmektedir. S tipi otoklav vakumlu veen üst s›n›f olan B tipi otoklav ise parçal›(split) vakumlu ya da gravity displace-ment denilen su buhar› ile havan›n kade-meli olarak yer de¤ifltirdi¤i otoklavd›r. O-toklavda paketlenmifl, içi boflluklu, yar›k-l›, girinti ç›k›nt›l› aletler ya da malzemele-rin sterilizasyonu için havan›n tamamenboflalt›lmas› ve doymufl su buhar›n›n tüm

Posta ile Spor Testi ve düzenli yap›lmas›n›n gereklili¤i

Güven Külekçi*

TDBD / 62

noktalara eriflmesi gerekir.Son y›llarda ‘deli dana’ hastal›¤›n›n insan-lardaki karfl›l›¤› olan yeni variyant Cre-utzfeldt-Jakob hastal›¤›n›n (vCJD) henüzteorik düzeyde de olsa diflhekimli¤indebulaflma olas›l›¤› gündeme gelmifltir. Budurum yürürlükte olan infeksiyon kontrolifllemlerinde de¤ifliklik yap›lmas›n› gerek-tirmektedir. Örne¤in Dünya Sa¤l›k Örgü-tü’nün (WHO) önerisine göre vCJD’ninyay›lmas›n› önlemek için aletlerin 1 NNaOH solüsyonunda 1 saat bekletildik-ten sonra sterilizasyon, vakumlu otoklav-da 1340C’de ya da parçal› vakumlu otok-lavda 1210C’de 1 saat yap›lmal›d›r. Prion-lar›n inaktivasyonu için ‘flash’ sterilizas-yonun güvenilir olmad›¤›na dikkat çeki-lerek 1340C’de 3 dakikal›k program›n,birbiri ard›na 6 kez yinelenmesi öneril-mektedir.

Neden spor testinin düzenli olarak yap›lmas› gerekiyor ?Günümüzde sterilizasyon izlenmifl, do¤-rulu¤u kan›tlanm›fl ve kay›tlar› tutulmuflolmas› gereken bir ifllemdir. Sterilizasyoncihaz›ndan ç›km›fl her alet, malzeme ya dapaketin steril oldu¤u inanc› do¤ru de¤il-dir. Sterilizatörlerin kendi özelliklerineuygun olarak çal›flmas›, steril edileceklerinsteril olacaklar› konusunda otomatik birgaranti de¤ildir. Sterilizasyon cihazlar›n›nher kullan›m›na siklus yani çevrim denir.Sterilizasyonun her çevriminde sterilizas-

yon baflar›lm›fl olmal›d›r. Bu nedenle steri-lizasyon cihaz›n›n do¤rulu¤u (geçerlili¤i)de¤il, önemli olan ifllemin do¤rulu¤udur. Spor testinin düzenli olarak yap›lmas›, sözkonusu klinik ya da muayenehane için in-feksiyon kontrolünün kalite kontrol bel-gesi say›l›r.Günümüzde hastalar›n da sterilizasyonkonusuna ilgileri artm›flt›r. Diflhekimli¤ihastalar› HIV, HBV, HCV, HGV, Herpessimplex tip 1 ve 2, CMV, Mycobacteriumtuberculosis, Legionella pneumophilia ya daprionlar gibi önemli patojenlerin bulafl-mas›na karfl› nas›l önlem al›nd›¤›n› bilmekistemekte ve güvence aramaktad›r. Hasta, yakaland›¤› bir infeksiyonun so-rumlusu olarak diflhekimini suçlayabilir.Bu durumda, diflhekiminin infeksiyonkontrol ifllemlerini nas›l gerçeklefltirdi¤inesterilizasyon cihaz›n›n tipi, hangi aletlerinas›l steril etti¤i, spor testi kay›tlar›, steriledilenleri nas›l saklad›¤› araflt›r›larak kararverilmektedir. Diflhekimi, yasal sorumlulu¤undan öncevicdani sorumlulu¤u için sterilizasyonu,kayd› tutulmufl ve izlenmifl bir ifllem ola-rak gerçeklefltirmelidir.

ÖneriTürk Diflhekimleri Birli¤i meslek sa¤l›¤› vetoplum sa¤l›¤› için bir ‹nfeksiyon KontrolKurulu ve diflhekimli¤i odalar›nda ‹nfek-siyon Kontrol Birimleri kurarak infeksi-yon kontrolü kavram›, ifllemleri, ürün ve

cihaz bilgileri konusunda bir yönerge o-luflturmal› ve sürekli diflhekimli¤i e¤itimprogramlar› içinde de düzenli ve etkili bo-yutta ‹nfeksiyon Kontrolü Kurslar› dü-zenlemelidir. Konunun can al›c› noktas›do¤rusunu bilmek ve uygulamakt›r.

* Prof.Dr., ‹.Ü. Diflhekimli¤i FakültesiMikrobiyoloji Bilim Dal›kulekciguven@yahoo.com

KAYNAKLAR

1. Külekçi G : Posta ile sterilizasyon kontrolü(spor testi), TDBD, 2003;75:19-20.2. Külekçi G : Diflhekimli¤inde infeksiyon kon-trolü , Aktüel T›p Dergisi : Hastane ‹nfeksiyon-lar› Özel Say›s›/2 2002;7:66-73.3. Külekçi G : Diflhekimli¤inde ad›m ad›m in-feksiyon kontrolü, 3.Sterilizasyon Dezenfeksi-yon Kongresi Kongre Kitab›, 2003; 475-480.4. Töreci K : Dünden bugüne sterilizasyon,de-zenfeksiyon,antisepsi, 3.Sterilizasyon Dezen-feksiyon Kongresi Kongre Kitab›, 2003; 23-36.5. Çaylan R: Sterilitenin kontrolü, 3.Sterilizas-yon Dezenfeksiyon Kongresi Kongre Kitab›,2003; 93-98.6. Kaiser U: Sterilizasyon ifllemlerinin validas-yonu, 3.Sterilizasyon Dezenfeksiyon KongresiKongre Kitab›, 2003; 105-107.7. CDC : Recommended infection controlpractices for dentistry,1993. MMWR 1993;42 (No.RR-8): 1-12.8. ADA : Guidedlines for infection control inthe dental office and the commercial dentallaboratory, JADA,1996, 127 : 672-680.9. Draft Recommended Infection ControlPractice for Dentistry,CDC,2003.

A⁄IZ M‹KROB‹YOLOJ‹S‹ LABORATUVARI SPOR TEST‹ ‹STEK FORMU‹.Ü. Diflhekimli¤i Fakültesi Mikrobiyoloji Bilim Dal› 34390, Çapa, ‹stanbul,

Tel: 0212 414 25 95 / Faks: 0212 531 22 30 / e-posta: kulekciguven@yahoo.com

Diflhekiminin ad› soyad› / Klini¤in ad› : ....................................................

‹letiflim kurulacak kiflinin ad› soyad› : ....................................................

Posta adresi : ....................................................

....................................................

....................................................

Tel : ....................................................

Faks : ....................................................

e-posta : ....................................................

Sterilizasyonun yap›ld›¤› tarih : ....................................................

Cihaz : ..............................

Marka : ..............................

Model : ..............................

Kaç y›ld›r kullan›lmakta : ..............................

Otoklav N tipi S tipi B tipi

Kuru s›cak hava sterilizatörü

Sterilizasyon cihaz› hakk›nda bilgi

Tek inceleme : 11.000.000.-TLTek cihaz ayl›k olarak 1 y›ll›k (12 test) fiyat : 65.000.000.-TL‹ki cihaz ayl›k olarak 1 y›ll›k (24 test) fiyat : 85.000.000.-TL

Kredi kart› no :

Son kullanma tarihi :

Güvenlik kodu :

Master CardVisa

Kart sahibinin

Ad› soyad› : ..........................................................

Ödenecek miktar : ..........................................................

yaz› ile : ..........................................................

tarih : ..........................................................

imza : ..........................................................

Kredi kart› bilgileri:

TDBD / 58

Türk Diflhekimli¤i Der¤isi’nin Ara-l›k 2004 tarihli 78. say›s›ndaDoç.Dr.Bilge Hakan fien’in yaz›s›-

n› okudunuz mu bilmiyorum. E¤er oku-mad›ysan›z, lütfen bu yaz›dan önce, o ya-z›y› okuyun.Okuyanlar an›msayacaklard›r Doç.Dr.Bilge Hakan fien’in yaz›s›, “bu yaz›ylaTürk Endodonti Derne¤i, Türk Diflhe-kimleri Birli¤i ve Sa¤l›k Bakanl›¤›na ça¤-r›da bulunuyorum ‘Lütfen gere¤ini yap›-n›z’” diye bitiyordu.Bu dönem "Türk Endodonti Derne¤i"baflkanl›¤›n› yürüttü¤üm için, yaz›n›n so-nunda hemen harekete geçtim. Akl›mdanilk geçen, Türk Endodonti Derne¤i Yöne-tim Kurulu’nu toplay›p, "bu yaz›yla ilgiline yap›lmal›?" diye bir komisyon seç-mekti. Hatta Bilge Hakan fien’i üyesi ol-du¤u Türk Endodonti Derne¤i baflkanl›-¤›na, yönetim kuruluna ve bilcümle bü-yüklere haber vermeden böyle bir yaz›yay›mlatt›¤› için disiplin kuruluna sevketmek gerekirdi. Böyle bir yaz› için disip-lin kuruluna sevk edilebilir miydi insan,bilmiyorum ama bir yolu bulunurdumutlaka! Ama bir engel vard›, o da, TürkEndodonti Derne¤i bugüne kadar hiçböyle davranmam›flt›. Aksine, herkesinözgürce fikirlerini söylemesini savun-mufl, hele bilimsel konularda, bilimseldo¤rulardan hiç uzaklaflmamaya çal›fl-m›flt›. Üstelik yaz›da yaz›lanlar›n da hep-si do¤ruydu… Akl›mdan müthifl bir h›z-la geçen bu düflüncelerin sonunda, s›k›bir kahkaha patlatt›m. Neydi, beni he-men bu ço¤umuzun al›fl›k oldu¤u düflün-celere iten? Bu kadar m› gerçekler karfl›-s›nda topu taça atmaya, savsaklamaya,varsa sorumluluklar›m›zdan kaçmaya a-l›flt›r›lm›flt›k, al›flm›flt›k… Bu konu belkibu yaz›n›n konusu olmayacak, ama san›-r›m bunun üzerine onlarca yaz› yaz›labi-lir!Öncelikle, Doç.Dr. Hakan fien’i (bundansonra kendisinden sadece Hakan diyebahsedilecektir) yaz›s› için kutlamak isti-yorum. Hem gerçekten çok güzel bir der-

leme, hem de bu konuyu tekrar gündemetafl›yan bir yaz›…Üniversite içindeki tart›flmalar› ve konufl-malar› bir yana b›rak›rsak, san›r›m TürkEndodonti Derne¤i’nin kuruldu¤u 1990y›l›ndan bu yana yap›lan her kongredebu konu konufluldu. E¤er belle¤im beniyan›ltm›yorsa (ki son zamanlarda yan›lt›-yor. Say›s›n› eksik hat›rl›yor olabilirim)bu konuda Türkiye’de yay›mlanan dergi-lerdeki bilimsel derleme ve araflt›rmalar-da en az on, on befl yaz› okudum. Hep-sinde de fenol ve aldehitlerin diflhekimli-¤inde kullan›lmas›n›n sak›ncalar›ndanbahsediyordu. Yabanc› yay›nlar için say›vermem bile olanaks›z… Ayr›ca, ‹stanbulÜniversitesi Diflhekimli¤i Fakültesi e¤iti-minin üçüncü s›n›f›nda her sene büyükbir keyifle, dezenfektanlar ve kök kanal›dolgu maddelerini anlat›rken fenol ve al-dehitli maddelerin sak›ncalar›n› Sargen-ti’ye kadar uzanarak anlat›r›m…Endodonti kongrelerinde, diflhekimleribir araya geldi¤imizde bu konuyu kaçkez konufltu¤umuzu hat›rlamam›z bile o-lanaks›z… Türkiye’nin çeflitli illerindedefalarca konferanslar veren ö¤retim ü-yesi arkadafllar›m›n ›srarla fenol ve alde-hitlerin kullan›lmamas›n› söylediklerinibiliyorum. Bütün bu yaz›lanlar, konuflu-lanlar ard›nda bile hala bir gerçek var kio da, ne sebeple olursa olsun, hala endo-dontide Hakan’›n da yaz›s›nda aç›kça be-lirtti¤i preparatlar›n kullan›l›yor olma-s›…Bütün bunlara ra¤men iki senede bir dü-zenlenen endodonti kongrelerini veyaö¤retim üyelerinin verdi¤i konferanslar›takip eden bir çok meslektafl›m›z›n da ar-t›k bu preparatlardan uzak durdu¤unubiliyorum. Ama Hakan’›n da yaz›s›ndaanlatmak istedi¤i gibi, bu preparatlar›kullanmaya tümüyle son vermeliyiz. Buyaz› belki de konunun önemini biraz gö-zard› etmifl olan meslektafllar›m›za da u-yar› olacakt›r.Türk Endodonti Derne¤i olarak, bu günekadar fenol ve aldehitlerin sak›ncalar›n› i-çeren yerli ve yabanc› yay›nlar› toplay›p,web sayfam›zda yay›mlayaca¤›z. Konuylailgili araflt›rmalar› okumak isteyen mes-lektafllar›m›z, web sayfam›zdan konuylailgili doyurucu bilgi alabilirler. Ayr›ca 22-24 Nisan 2004 tarihleri aras›nda ‹stanbulEresin Otel’de yapaca¤›m›z Türk Endo-

donti Derne¤i 9. Bilimsel Kongresi’ndede bu konular› yine konuflaca¤›z. Bilimsel bir dernek olarak bize düflen debilimin bize söylediklerini meslektafllar›-m›za ulaflt›rmaya çal›flmak. Bugüne kadarbilimin ›fl›¤›nda söylediklerimizi, söyle-meye devam etmek…

* Prof.Dr., ‹.Ü. Diflhekimli¤i FakültesiEndodonti Bilim Dal›

Dilimizde tüy bitti!Fenol ve aldehitler:

TDBD’nin 78. say›s›nda Doç.Dr.Bilge Hakan fien’in ‘Fenol ve Alde-hitler: Neden hala ›srar ediyoruz?’bafll›kl› yaz›s› üzerine TDB sözko-nusu ürünlerin üretimini yapanfirmalar›n merkezlerine birer yaz›göndererek ürünleri hakk›nda a-ç›klama istemiflti. Dergimiz bask›-ya haz›rlanana kadar elimize yal-n›zca Septodont firmas›n›n yan›t›ulaflt›. Gösterdi¤i duyarl›l›k içinkendilerine teflekkür ediyoruz. Septodont firmas›ndan gelen yan›tflöyle:“Septodont klinik direktörününbelirtti¤i üzere formaldehit içerenve içermeyen kök kanal› dolgumaddeleri bulunmaktad›r.‘CE’ iflareti tafl›yan bu ürünler tümAvrupa’da sat›labilmektedir. Buyüzden formaldehit tafl›yan ve tafl›-mayan ürünler aras›nda seçimyapmak hekime ba¤l›d›r.ABD’de tescil edilen Septodont ü-rünleri ise formaldehit içermezler.”

Septodont firmas›ndan formaldehitlerle ilgili yan›t

Sedat Küçükay*

TDBD / 64

1- Afla¤›dakilerden hangisi periodon-topatik mikroorganizmalar›n virülan-s›nda rol oynamaz?

a) Adezyonb) ‹nvazyon c) Nötrofillerd) Bakteriyal antagonizmaya

dayan›kl›l›ke) Konakç›n›n lokal savunmas›na

dayanma

2- Yetiflkinlerde flor uygulamas›,a) Kompozit uygulamas›n›n hemen

öncesi yap›lmal›d›r b) Kompozit uygulamas›n›n hemen

sonras› yap›lmal›d›r.c) Asit etching iflleminden hemen

önce yap›lmal›d›r.d) Flor uygulamas›ndan hemen sonra

kompozit dolgu yap›lmal›d›r.e) Flor uygulamalar› ile estetik

restorasyonlar ayn› seansta yap›lmamal›d›r.

3- Afla¤›daki antibiyotiklerden hangisi8 yafl alt›nda kullan›ld›¤›nda daimidifllerde kal›c› renk bozuklu¤una yolaçmaz?

a) Tetrasiklin.b) Dimetil klortetrasiklinc) Minosiklind) Doksisikline) Oksitetrasiklin

4- Afla¤›daki ifadelerden hangisi yan-l›flt›r?

a) Süt difl kavsinde % 65-70 oran›nda diastemalar görülmektedir.

b) Süt kesici difllerin lingual taraf›nda bulunan sürekli kesici difller, sürme esnas›nda labiale do¤ru hareket ederler.

c) Alt kesici difller sürdükten sonra görülen az miktardaki çaprafl›kl›k için alt süt kaninlerin mesial möllemesi yap›lmal›d›r.

d) Alt kesici difller sürdükten sonra görülen az miktardaki çaprafl›kl›k için alt süt kaninler çekilmelidir.

5- Hangisi esas olarak tam protezlerinyer de¤ifltirmesine neden olan kaslar-dand›r ?

a) Buccinatör kas›b) Masseter kas›c) Orbicularis Oris kas›d) Genio glossus kas›e) Temporal kas

6- Afla¤›daki mikroorganizmalardanhangisi kronik periodontitisli hastalar-da aktif lezyonda görülmez?

a) Bacteroides forsythus b) Porphyromonas gingivalisc) Actinomyces türlerid) Wolinella rectae) Prevotella intermedia

7- Kompozit restorasyon uygulamalar›için afla¤›dakilerden hangisi do¤ru-dur?I) Mineye 30sn dentine 15sn asit uygulamas›II) Ifl›k cihaz› gücünün 450-500 miliwatt/cm2 olmas› gereklidir.III) Asidin y›kanarak uzaklaflt›r›lma-s› için gereken süre en az asit uygula-

ma süresinin yar›s› kadar olmal›d›r.IV) Bonding uygulamas› öncesi özel-likle mine tamam›yla kurutulmal›d›r.

a) Sadece I ve IIb) Sadece I, II, IIIc) Sadece III ve IVd) Sadece II ve IIIe) Hepsi

8- Konjenital daimi maksiller lateraldifl eksikli¤i olan bir çocuk hastada,difl gelifliminin hangi aflamas›nda birproblem oldu¤u düflünülmelidir?

a) ‹nisiasyon - Proliferasyonb) Proliferasyon - Histodiferansiasyonc) Histodiferansiasyon - Morfodife-

ransiasyond) Morfodiferansiasyon - Apozisyone) Apozisyon - Kalsifikasyon

9- Afl›r› iskeletsel bozuklu¤a sahiperiflkin bireylerde ideal tedavi yöntemiafla¤›dakilerden hangisidir ?

a) Fonksiyonel tedavi.b) Sabit ortodontik tedavi.c) Ortodontik cerrahi tedavi.d) A¤›z d›fl› ortopedik ayg›t tedavisi.

10- Afla¤›dakilerden hangisi tamprotezlerin tutuculu¤unu olumlu yön-de etkiler ?

a) Post Dam alan›b) Tükürü¤ün viskozitesinin artmas›c) Tükürük miktar›n›n azalmas›d) Alveolar kretlerin ileri derecede

rezorbsiyonue) Hiperplastik yumuflak dokular

Sürekli Diflhekimli¤i E¤itimi kredilendirilmifl sorular›

Sorular›n yan›tlar›n› en geç 9 Nisan 2004 tarihine kadar SDE Yüksek Kurulu Ziya Gökalp Caddesi No:37/11 K›z›lay/Ankara adresine mektupla, 0 312 430 29 59’a faksla ya da tdb@tdb.org.tr adresine e-mail ile gönderen meslektafllar›m›zdan en az 7 soruyu do¤ru cevaplayanlar6 SDE kredisi almaya hak kazanacaklard›r.

Web sitemizdeki SDE bölümüne girmek için kullanaca¤›n›z flifre: kredi

1. a b c d e2. a b c d e3. a b c d e4. a b c d e5. a b c d e

6. a b c d e7. a b c d e8. a b c d e9. a b c d e

10. a b c d e

Ad› Soyad› :Adresi :

‹mzas› :

SDE CEVAP FORMU (Do¤ru cevab› daire içine al›n›z)

65 / TDBD

1. D 1999 y›l›nda AAP taraf›ndan ya-p›lan s›n›flamaya göre eskide oldu¤u gibisadece 35 yafl üstündekilerde görülen birhastal›k de¤ildir.

2. B Geçici dolguda oynama oldu¤utakdirde kök kanal dolgusunun yap›lmas›geciktirilir.

3. D Kronik enfeksiyon görülen birsüt diflinin a¤›zda tutulmas› alttan gelecekdaimi diflte hipoplaziye neden olabilir. Bunedenle süt difli çekilmeli daimi, difl sürenekadar yeri yer tutucu ile korunmal›d›r.

4. B Yeni do¤an Dudak Damak Yar›k-l› bebeklerde hemen do¤umu takiben bes-lenme pla¤› yap›lmal›d›r. Beslenme pla¤›bebe¤in anne taraf›ndan emzirilmesini sa¤-layacak, bebek taraf›ndan al›nan besinin ya-r›k hatt›ndan burun bofllu¤una kaçmas›n›engelleyecek ve büyüme süreci s›ras›nda ya-r›k hatt›n›n küçülmesini sa¤layacakt›r.

5. A Silindir fleklindeki ve ince-sivriköklere sahip difller tork tipi streslere karfl›oldukça düflük dirence sahiptir. Kemik içe-risinde genifl kök yüzeyine sahip olan diflleren iyi difl deste¤i özelli¤ini sergiler. Bu ne-denle do¤ru cevap "a" seçene¤idir.

6. E Hepsi periodontal tedavi planla-mas›n›n aflamalar›d›r. O nedenle do¤ru ya-n›t "e" fl›kk›d›r.

7. B Tablet veya kapsüller yutulduk-tan sonra küçük parçalara ayr›l›rlar ki bu ifl-leme disintegrasyon denir. Küçük parçalarveya toz halindeki maddeler su veya lipidyap›da çözünerek emilime haz›r hale gelir-ler. Bu çözünme ifllemine ise dissolüsyondenir. Sindirim kanal›ndan ilaçlar›n emile-bilmesi için lipid ve noniyonize yap›da ol-malar› gerekir. Öte yanda suda erimifl veçok küçük moleküllü ilaçlar da gastrointes-tinal sistemdeki membrandan geçifl yapabi-lir.

8. B Replantasyon sonras› 6 hafta sü-reyle semirijid bir splint ile splitleme anki-loz yada external rezorbsiyon riskini azalt›r.Bu amaçla misina splint meteryali olarakkullan›labilir.

9. C Formaldehit, gluteraldehit, klorbileflikleri, iodoforlar, orta seviyeli dezen-fektanlard›r. Quaterner amonyum ise düflükseviyeli dezenfektand›r ve bakterilerin veje-tatif flekilleri ile lipid tafl›yan virüslerin öl-dürülmesi amaçlan›r. Bu dezenfektanlamantarlar›n bir k›sm› ölür fakat M.tuber-culosis, bakteri sporlar› ve lipid tafl›mayanvirüsler canl› kal›rlar.

10. E Tam protezlerde seçilen ölçümaddesi ölçünün netli¤i ve protezin tutucu-lu¤u üzerinde do¤rudan etkilidir. Kretlerioluflturan alveolar kemik ve yumuflak doku-lar›n durumuna göre ölçü maddesi seçil-melidir. A¤›z taban›n›n durumu kaidepla¤›n›n s›n›rlar›n› belirlerken önem kazan-maktad›r.

TDBD 78. Say› CEVAP ANAHTARI

Kredilendirilen etkinliklerÇukurova Ünv. Diflhek. Fak. Tel: 0322.338 73 30Etkinli¤in Ad› : ‹mplantolojide Pratik UygulamalarEtkinli¤in Tarihleri : 13.02.2004Sakarya Diflhekimleri Odas› Tel: 0264.278 81 91Etkinli¤in Ad› : SDE Bilimsel Komisyon Etkinli¤iEtkinli¤in Tarihleri : 21.02.2004Isparta Diflhekimleri Odas› Tel: 0246.218 19 93Etkinli¤in Ad› : 2004 Y›l› Bilimsel Toplant›lar› -2Etkinli¤in Tarihleri : 21.02.2004Edirne Diflhekimleri Odas› Tel: 0284.212 09 81 Etkinli¤in Ad› : Bilimsel Konferans 2004Etkinli¤in Tarihleri : 22.02.2004Denizli Diflhekimleri Odas› Tel: 0258.264 41 03Etkinli¤in Ad› : Endodontide Acil Tedavi Yöntemleri Bilimsel Semineri Etkinli¤in Tarihleri : 28.02.2004Bursa Diflhekimleri Odas› Tel: 0224.222 69 69Etkinli¤in Ad› : Oral ‹mplantoloji E¤itim SemineriEtkinli¤in Tarihi : 27-28-29.02.2004EDAD Tel: 0212.224 08 50Etkinli¤in Ad› : EDAD ‹mplant Çal›flma Grubu 2. Bilimsel KongresiEtkinli¤in Tarihleri : 27-28.02.2004‹stanbul Diflhekimleri Odas› Tel: 0212.296 21 05Etkinli¤in Ad› : Hangi hastada hangi ilaç? Hangi laboratuar testi niçin?Etkinli¤in Tarihleri : 07.03.2004‹stanbul Diflhekimleri Odas› Tel: 0212.296 21 05Etkinli¤in Ad› : Acil T›bbi Yard›mEtkinli¤in Tarihleri : 08.03.2004‹stanbul Diflhekimleri Odas› Tel: 0212.296 21 05Etkinli¤in Ad› : Renk SeçimiEtkinli¤in Tarihleri : 09.03.2004‹stanbul Diflhekimleri Odas› Tel: 0212.296 21 05Etkinli¤in Ad› : Endodontik cerrahi ve odontojenik kistlerEtkinli¤in Tarihleri : 12.03.2004Kocaeli Diflhekimleri Odas› Tel: 0262.321 02 77Etkinli¤in Ad› : 2004 Bilimsel EtkinlikEtkinli¤in Tarihleri : 13.03.2004Yeditepe Ünv. Diflhek. Fak. Tel: 0216.363 60 44Etkinli¤in Ad› : Temporamandibular Rahats›zl›klar ve Tedavi Metodlar›Etkinli¤in Tarihleri : 13.03.2004Atatürk Ünv. Diflhek. Fak Tel: 0442.231 18 20Etkinli¤in Ad› : Ortodontik Cerrahi ve Distraksiyon Osteogenezi KursuEtkinli¤in Tarihleri : 18-19.03.2004‹stanbul Diflhekimleri Odas› Tel: 0212.296 21 05Etkinli¤in Ad› : Adesiv diflhekimli¤inde klini¤e yönelik uygulamalarEtkinli¤in Tarihleri : 19.03.2004‹stanbul Diflhekimleri Odas› Tel: 0212.296 21 05Etkinli¤in Ad› : Yafll›lar›n psikolojisi, alzheimer ve yafll›larda protetik yaklafl›mlarEtkinli¤in Tarihleri : 21.03.2004Isparta Diflhekimleri Odas› Tel: 0246.218 19 93Etkinli¤in Ad› : 2004 Y›l› Bilimsel Toplant›lar› -3Etkinli¤in Tarihleri : 27.03.2004EDAD Tel: 0212.224 08 50Etkinli¤in Ad› : EDAD Sürekli E¤itim SeminerleriEtkinli¤in Tarihleri : 12.04.2004EDAD Tel: 0212.224 08 50Etkinli¤in Ad› : EDAD Sürekli E¤itim SeminerleriEtkinli¤in Tarihleri : 03.05.2004‹stanbul Diflhekimleri Odas› Tel: 0212.296 21 05Etkinli¤in Ad› : 20 yafl difl çekimi, sorun ve komplikasyonlarEtkinli¤in Tarihleri : 02.04.2004

66 / TDBD

Türkiye bir ekonomik krizden ç›kar-ken D‹fiS‹AD olarak sektörün içindebulundu¤u durumu ve gidiflat› nas›lde¤erlendiriyorsunuz?D‹fiS‹AD’›n 2003-2004 sezonunda -Ey-lül’den Haziran’a kadar sezon olarakkabul edersek- gündemindeki konubafll›klar›n› bir hat›rlayal›m. Öncelikle D‹fiS‹AD’›n yurtd›fl› boyu-tundan bir hat›rlatma yapmak istiyo-rum. 2003-2004 sezonunda üyesi bu-lundu¤umuz Avrupa Difl Sanayici ve ‹-fladamlar› Birli¤i’nin planl›, onaylanm›flfuarlar listesine ‹DEX’i dahil ettik.2004’te daha kapsaml› bir flekilde anla-t›lacak. Bununla ilgili fuar kurulufluylada görüflmelerimiz ve çal›flmalar›m›zdevam ediyor. Krizden sonra hepimiz çok ciddi s›k›n-t›lar çektik. Tüm firmalar; imalatç›lar,ithalatç›lar, ihracatç›lar üretim, kâr vemaliyet politikalar›n› tamamen yenidenyap›land›rmak zorunda kald›lar. Yenihükümetin de para basmamak gibi birpolitikas› var. Enflasyon düflüyor fakatenflasyonun düflüflü baflka bir faturay›getiriyor, iflsizlik. Hem de, kalifiye in-sanlar›n iflsizli¤i. Bunun içinde diflhe-kimleri de var. Muayenehanelerin ka-panmaya devam etti¤ini düflünüyorum.Sektörün bu krizden ç›kmas›n›n tek yo-lu üretmek ve ihracat yapabilmek. Budo¤rultuda çal›flan arkadafllar›m›z var.Geliflerek devam ediyorlar. Bunu farke-den di¤er arkadafllar›m›zda da yine çe-flitli üretim projeleri veya imalat giri-flimleri artarak devam ediyor. Bunlarbizim aç›m›zdan memnuniyet verici.Bu arkadafllara ISO kalitesi veya CE ifla-retlemesi hakk›nda keflke daha kap-saml› ve organize bir yard›m sunabilsekdiye düflünüyorum. ‹malatç› arkadaflla-

r› kenarda tutarsak depocu diye tabir e-dece¤imiz yani bu hizmeti ithal ederekveya pazarlayarak hekime aktaran arka-dafllarda ciddi anlamda bir kâr erimesisöz konusu. Sektörün kriz boyutu bu.

Sektörün devletten kaynaklananproblemleri neler? Bu konuda hangiçal›flmalar yap›l›yor?Devletle olan iliflkilerimizde kendi ala-n›nda etken ve etkin olmas› gereken birsivil toplum örgütü oldu¤umuzu düflü-nüyorum. Bu do¤rultuda TDB yetkilile-rinin çok olumlu desteklerini al›yoruz.Devletle olan iliflkilerde onlar bizdendaha eski tecrübelere sahipler. Bu tec-rübeleriyle bize yard›mc› oluyorlar. Bukonuda sektörün difl sanayici ve ifla-damlar›n›n devletle ilgili sorunlar›n›tart›flmak üzere bir toplant› planland›.Bununla ilgili olarak TDB yönetimininbize büyük katk›lar› oldu. Devletle olaniliflkilerin belli bir sistematik içersindeçal›flt›r›lmas› ve bunun sistematik içer-sinde sonuçlar›n›n al›nmas› sorunlar›da azaltacakt›r.Özellikle Sa¤l›k Bakanl›¤›’n›n ürün it-halinde sürekli de¤iflkenlik arzeden biruygulamas› söz konusu. Sa¤l›k Bakanl›-¤›’nda Avrupa Birli¤i standartlar› gibibir uygulama olmamas› veya belki bi-zim bilemedi¤imiz baflka nedenlerdendolay› bir uygulama standard›n›n olufl-mamas›, üyelerimize ithalatta s›k›nt›laryaflat›yor. Maalesef bu tür tav›rlar ‘ba-siretli tüccar’ diye medeni kanunda ta-rif edilen ve ticaretini düzgün yapmayaçal›flan insanlar› ma¤dur ederken illegalçal›flanlara da bir düzen kâr› getiriyor.Bir tane yanl›fl için 99 tane do¤ruyuma¤dur etmenin verimli ve ülke ç›kar›-na bir ifl olmad›¤›n›n fark›na varmal›lar.

‘Sorunlar›m›z› sektörüoluflturanlarla birlikte bir sivil toplum örgütüanlay›fl›yla çözece¤iz’

Türkiye tarihinin en büyükekonomik krizini yaflarkendiflhekimli¤i sektörü de kendipay›na önemli s›k›nt›lar yaflad›.Ekonomide görece bir toparlanman›n yafland›¤› bugünlerde sektörüns›k›nt›lar›n›n neler oldu¤unuDiflsiad Genel Sekreteri Nam›kSönmez’e sorduk. Sönmez, yaklaflmakta olan TDB 11. Uluslararas› Diflhekimli¤iKogresi ve Expodental 2004 için de TDB’nin yan›nda olduklar›n› ifade etti.

D‹fiS‹AD Genel Sekreteri Nam›k Sönmez:

TDBD / 67

Çünkü sizin izin vermedi¤iniz her türlüürün, talep oldu¤u sürece bir flekildebu ülkeye giriyor. Ülke KDV kayb›na,vergi kayb›na u¤ruyor. Ticaretini düz-gün yapmaya çal›flan arkadafllar›m›zma¤dur oluyor. Dolay›s›yla Sa¤l›k Ba-kanl›¤› ve Hazine D›fl Ticaret yetkilileri-nin olaya bu aç›dan bakmalar›n› sa¤la-mam›z gerekiyor. Dernek olarak Sa¤l›k Bakanl›¤› ve di¤erilgili makamlarla bir araya gelerek bukurultayda bunlar› tart›flmak ve bunla-r›n de¤ifltirilmesi yönünde ad›m at›lma-s›n› sa¤lamak istiyoruz

Standartlarla ilgili s›k›nt›lar›n›z varm›?Türk Standartlar› Enstitüsü kurulunungüncelli¤ini kaybetmifl olan standartuygulamalar› konusunda zaman›ndadüzeltme yapmamas› da bir s›k›nt› kay-na¤›. Bundan 3-4 sene evvel yapt›¤›m›ztoplant›ya TSE’den çok de¤erli insanlarkat›lm›fllard› ve bu sorunlar›n düzeltil-mesi ile ilgili her fleyin ve her yolun a-ç›k oldu¤unu belirtmifllerdi. Üyeleri-mizden bu aç›k görünen yolu takip e-dip bununla ilgili düzeltme talebi ya-panlar oldu. Fakat aç›k gibi gösterilenyollarda yine devlet bürokrasisi veyaka¤›d›n bir masadan bir masaya geçme-mesi gibi problemlerle karfl›lafl›ld›. TSEile ilgili bu bahsetti¤imiz s›k›nt›lar›m›z›TSE yetkililerini davet edip onlarla gö-rüflerek çözümlemeye çal›flaca¤›z.

Tüketicinin Korunmas› Protokolüyleilgili gelinen nokta nedir? Bugüne ka-dar üyelerinizden ne kadar› bu proto-kolü imzalad›?Biz yaklas›k bir, birbuçuk ay kadar ön-ce D‹fiS‹AD Yönetim Kurulu’ndan bu-nu onaylayarak karar defterimize geçir-dik. Belli bir vizyonu ve kalite konseptiolan üyelerimizin bu protokole imza at-mamalar› için ben bir neden görmüyo-rum. Çünkü bu tek tarafl› olarak D‹fiS‹-AD’› de¤il diflhekimini de ba¤lay›c› birprotokol. Bu protokolün iliflkilerin ge-lismesi ve daha sa¤l›kl› bir zemine otur-mas› için yard›mc› olaca¤›n› düflünüyo-rum. 2004 itibariyle uygulamaya bafll›-yoruz. Uygulayaca¤›z, belki hatalar›m›-z›, eksiklerimizi görece¤iz, bu yöndeyeniden protokolün flartlar›n› veyamaddelerini rafine edece¤iz, tekrar dü-zenleyece¤iz.Bunu yaflayan bir protokol halinde tu-tabilmek için elimizden gelen gayretiD‹fiS‹AD olarak gösterece¤iz.

Sektörde zaman zaman yan›lt›c› rek-lam flikayetleri oluyor. Bu konudaneler söyleyeceksiniz?Yan›lt›c› reklam›n, Reklam ÖzdenetimKurulu gibi bir kurul taraf›ndan izlen-mesi gerekir. D‹fiS‹AD’›n böyle yan›lt›c›reklamlar›n izlenmesi konusunda birkurulu yok. Ama bu yan›lt›c› reklamlare¤er üyelerimizden belli bir grubu ra-hats›z edecek boyutta ve flekildeyseD‹fiS‹AD’›n buna duyars›z kalmas› gibibir fley söz konusu olamaz. D‹fiS‹AD’›nkendi yapt›r›m kanallar› içersinde nevarsa bunlar› yapmas› son derece do-¤ald›r.Ayr›ca bu konuya sadece yan›lt›c› rek-lam boyutundan bakmamak gerekir.Daha önce izledi¤imiz bir filmi yine bugünlerde yeniden izlemeye bafllad›k. 1982’den sonra hat›rl›yorum Türki-ye’de otobüs ve t›r ithalat›n›n serbestb›rak›lmas› gibi bir olay yaflanm›flt›.Türkiye Avrupa’n›n hurda otomobil,hurda otobüs ve hurda t›r çöplü¤ü ha-line dönüfltürülmüfltü. Gelen araçlar›nbirço¤u 1-2 sene içerisinde çöpe dö-nüfltü ve Türkiye’nin milyarlarca mark-l›k dövizi heba edilmifl olmas›n›n yan›s›ra Türkiye’de bu konuda üretim ya-pan, istihdam yaratan fabrikalar›n ka-panmas›na yol aç›ld›.A veya B ülkesi demek istemiyorum a-ma f›rsat var diye, di¤er ülkelerdenTürkiye’ye kalitesiz mal sokmak ve sat-mak isteyenlere, haks›z rekabet yara-tanlara karfl› mutlaka çal›fl›lmas› ve ted-bir al›nmas› gereklidir.Örne¤in, iflte bir anahtar tak›m› al›yor-sunuz ilk viday› tuttu¤unda pensenindiflleri bozuluyor. Bir matkap al›yorsu-nuz ilk dubelin yerini açarken matkapyan›yor... gibi ben de televizyon izleyi-cisi olarak bunlar› takip ediyorum. Hatta yerli üreticisini korunmak ve kol-lamak için bugün Avrupa ve Ameri-ka’da özellikle Çin mallar›na karfl› kota-

lar, vergiler ve en önemlisi kalite stan-dartlar› konulmufltur. Dünyan›n hiçbirülkesi kendi üreticisine karfl› kalitesizmal satan, haks›z rekabet uygulayan ve-ya damping yapan yurtd›fl› firmas›n›desteklemez. Kald› ki diflhekimli¤i ucuzmant›¤›n›n en ifllemedi¤i sektördür. Ya-ni ucuz diye planlad›¤›n her türlü difltedavisi, altyap›s›, makinesi, ölçüsü,maddesi bizi tekrar en bafla döndürür. Diflhekiminin temel ihtiyac› en ekono-mik olan malzemedir en ucuz olan de-¤ildir. Bu da el becerisini, ergonomisinive diflhekiminin fonksiyonunu kâra dö-nüfltüren malzeme ve ekipmand›r.

TDB 11. Uluslararas› Diflhekimli¤iKongresi yaklafl›yor. Beklentilerinizneler?Biz kongrenin yine Haziran ay›nda Lüt-fi K›rdar’da yap›lmas›n› bekliyorduk. A-ma önemli bir yurtd›fl› misafiri a¤›rlaya-cak olan Kongre Merkezi, çok uzun za-man önceden rezervasyon yap›lmas›nara¤men rezervasyonu iptal etti ve Kon-gre may›s ay›na çekildi. Bunu biz kendiaram›zda anlay›flla karfl›layabiliriz amauluslararas› boyutta planlad›¤›n›z za-man yurtd›fl›ndan kat›l›m› veya misafirolarak gelecek olan birçok kimse içinbu sürpriz oldu. Çünkü bu tür bilimselprogramlar biliyorsunuz 2 y›l öncesin-den bafllayarak ancak tan›mlanabiliyorve tamamlanabiliyor. Bu anlamdaTDB’nin düzenlemifl oldu¤u bu kongrebilimsel doygunluk, kapsam ve kaliteanlam›ndaki en genifl kongre.Biz D‹fiS‹AD olarak TDB ile birlikte neyapabiliriz ilkesi do¤rultusunda , ken-di gücümüzün ve performans›m›z›nyetti¤i oranda deste¤imizi planlad›k,organize ettik. Üyelerimizden de olum-lu bir kat›l›m izliyoruz. Sonuçlar›n de-¤erlendirilmesi ancak haziran ay›nda o-lur. Bize düflen baflka görevler varsayard›ma talipli oldu¤umuzu TDB yöne-

‘Maalesef Bakanl›¤›n ithalatkonusundaki tavr› ticaretini düzgün yapmaya çal›flan insanlar› ma¤dur ederken illegalçal›flanlara da bir düzen kâr› getiriyor. Devlet art›k bir taneyanl›fl için 99 tane do¤ruyu ma¤dur etmenin verimli ve ülkeç›kar›na olmad›¤›n›n fark›na varmal›.’

TDBD / 36

Bafl›n›zdan geçen h›rs›zl›k olay› nas›lgeliflti?Ocak ay›nda arac›m›zdaki 4 tane kame-ra, 1 tane demo çantas› ve difl malzeme-si bir gece saat 12 sular›nda çal›nd›. Ka-rakola baflvurduk, tabii bir süre bula-mad›k. Bir süre sonra bir diflhekimi bi-ze telefon açt›. O ürünü bizim satt›¤›-m›z› bildi¤i için sa¤olsun ilgilenmifl, te-lefon açm›fl. Kameralar›n seri numarala-r›n› verdik. Kendisi seri numaralar›nabak›p bizim kameralar›m›z oldu¤unusöyledi. Kendisi için de s›k›nt› yaratma-s›n diye bizim ad›m›za ürünleri sat›n al-mas›n› istedik. Yan›lm›yorsam 450

milyon TL gibi bir rakam ödeyerekkendi ürünümüzü sat›n alm›fl olduk.Yoksa diflhekimimizin bafl› a¤r›yacakt›.Ama sa¤olsun yard›mc› oldu. Buldukmal›m›z›. Mal›m›z› para vererek ald›kbaflka da bir fley olmad›. fiu anda olaykapand› ama bizden sonra diflhekiminebiraz s›k›nt›l› günler yaflatm›fllar. Geçenlerde burada bir arkadafl›n, için-de difl malzemeleri bulunan arac› çal›n-d›. Bir süre sonra araç bulundu ama i-çinde malzeme yoktu. Ondan sonra -duyumlar›m›z› söylüyorum, kendi gö-zümle görmedim- malzemeyi bir diflhe-kiminin sat›n ald›¤›n› ö¤rendik. Bugünbizim toptan al›fl›m›z›n 150 dolar olanbir set 35 milyon liraya diflhekimine sa-t›lm›fl ve diflhekimine rica edilmesinera¤men çalan insan› bildirmemifl. Butür yanl›fllar da yaflanabiliyor.

Son zamanlarda bu olaylar yo¤unlafl-maya bafllad›. Sizce önlem olarak ne-ler yap›labilir?Burada asl›nda bizim de hatalar›m›zvar, diflhekimlerinin de var. Diflhekim-leri kap›s›na gelen her sat›c›ya kap›s›n›açmamal›. Diyeceksiniz ki bu insanlarasiz mal vermiyor musunuz? fiöyle birproblemimiz var. Çantac› diye tabiredilen muayenehaneleri dolaflarakmalzeme pazarlayan bir grup var. Her-kes bunlara mal veriyor. Biz de veriyo-

ruz. Diflhekimleri de al›yor ama art›kbu duruma bir çeki düzen vermek la-z›m. D‹fiS‹AD ile TDB elele verip, yakakarts›z hiçbir firmadan mal almay›n di-ye bir uygulamaya gidebilir. Bir sat›c›muayenehaneye girdi¤i zamanyakas›nda firman›n ismi yazacak. TDBve D‹fiS‹AD’›n kaflesinin oldu¤u bu ya-ka kart› sayesinde diflhekimimuhatab›n› bilecek. Herhangi bir prob-lemde ulaflaca¤› yeri bilecek. O zamanbu h›rs›zl›klar da önlenir. Birçok diflhe-kiminin muayenehanesi soyuldu. Çün-kü bilinçli-bilinçsiz, h›rl›-h›rs›z birçokinsan piyasaya doldu.

Diflhekiminin nelere dikkat etmesigerekir?Art›k diflhekimleri de neyin ne oldu¤u-nu biliyor. 10 liral›k mal 5 liraya geli-yorsa bunun alt›nda mutlaka bir fleyvard›r. Ya h›rs›zl›k mal›d›r veya bir de-poyu doland›rm›flt›r. Yaln›z, h›rs›z ya-kaland›¤› zaman kimlere satt›¤› ortayaç›karsa h›rs›z kadar sat›n alanlar dasorumlu. Tabii çal›nt› maldan dolay›baya¤› a¤›r cezalar oluyor. Ankara’dabir h›rs›z yakaland› bundan 2 y›l önce.Satt›¤› herkes h›rs›zdan fazla ceza ald›.Polis kontrolünde gidildi, h›rs›z ‘ben flumalzemeleri getirmifltim’ dedi¤inde ‘e-vet getirmifltiniz, daha var m›?’ diye gaf-lette bulununca bafl› büyük derde girdi.

Geçti¤imiz Ocak ay›nda çal›nan malzemelerini bir meslektafl›m›z›n yard›m›yla bulanSevenler Difl Deposu yetkilisi Mete Kuyumcu:

‘Kendi mal›m›z› parayla geri ald›k’

Çal›nt› malzemeye dikkatÇal›nt› mal› almak da suçtur

H›rs›zl›k yapan kifli, Türk Ceza Kanununun 491 ve 492. mad-delerine göre alt› aydan befl y›la kadar hapis cezas›yla cezalan-d›r›l›r. Hukukumuzda h›rs›zl›k yapman›n yasak olmas›n›n ya-n› s›ra h›rs›zl›kla elde edilmifl mallar›n bilerek kabul edilme-si, bu mallar›n saklanmas›, sat›n al›nmas› ya da bunlara arac›-l›k edilmesi de yasaklanm›flt›r. TCK’nun 512. maddesinde,h›rs›zl›k fiilinde ortakl›¤› olmamas›na karfl›n elde edilen mal-lar ile ilgili olarak kabul etme, saklama, sat›n alma veya bun-lara arac›l›k etme fiillerinden birini iflleyenlerin üç y›la kadarhapis ve ayr›ca para cezas›yla cezaland›r›lacaklar›na dair dü-

zenleme yap›lm›flt›r.Son zamanlarda diflhekimli¤i alan›nda kullan›lan kimi alet vecihazlar›n çal›nmas›na yönelik eylemlerde meydana gelen ar-t›fl üzerine, bu malzemelerin diflhekimli¤i alan› d›fl›nda kulla-n›m› bulunmamas› sebebiyle diflhekimlerinin bu konuda uya-r›lmalar› yerinde olacakt›r. Diflhekimleri herhangi bir alet ve-ya cihaz al›mlar›nda bunlar›n (menfleinin) kayna¤›n›n bilin-mesine yönelik olarak mutlaka belge almal›d›r. Verilecek bel-genin gerçe¤e uygunlu¤undan flüphe edilmesi durumunda i-se al›mdan tümüyle kaç›n›lmal›d›r.

TDB Hukuk Dan›flman› Av. Mustafa Güler

Farketmeden suçlu konumuna düflebilirsiniz!

Mete Kuyumcu

TDBD / 70

D›fl politikadaki geliflmelerin enyo¤un oldu¤u bu günlerde2003 y›l› tasarruflar›n vergilen-

dirilmesi gündemin di¤er en s›cak ko-nular›ndan birisi. Tasarruflar›n› de¤iflikenstrumanlarda de¤erlendirenler içinbizim de hat›rlatacaklar›m›z olabilece-¤ini düflünerek özellikle stopaja tabi o-lanlar ve tabi olmayanlar diye birkaçbafll›k alt›nda toplad›k. Stopaja tabi olan yat›r›mlardan elde e-dilen kazançlar kaynakta vergilendiril-di¤i için beyana tabi de¤il. Bunlar;• Banka mevduat faiz gelirleri %17.6stopaja tabi,• Repo gelirleri %22 stopaja tabi,• Döviz tevdiat hesaplar› %19.8 stopajatabiRepo gelirlerinin %22 stopaja tabi ol-du¤u bu sistemde stopaja tabi olmayanyat›r›mlardan elde eden gelirlerin birk›sm› beyana tabi, bir k›sm› ise beyanatabi de¤il. Bunlar; • A ve B tipi yat›r›m fonlar›ndan elde e-dilen gelirler beyana tabi de¤il.• 25 Temmuz 2001 tarihinden sonraihraç edilen Devlet Tahvili ve HazineBonosu gelirleri elde edenlerin121.794.000.000.- TL’si beyan d›fl›, ge-ri kalan› beyana tabi.• 25 Temmuz 2001 tarihinden önce ih-raç edilen Hazine Bonosu ve DevletTahvili faiz gelirlerinden10.000.000.000.- TL düflülerek geri ka-lan› beyana tabi tutulacak. • 26 Temmuz 2001–31 Aral›k 2003 ta-rihleri aras›nda elde edilenlerden314..800.000.000.- TL’si beyan d›fl›,bunun üzerindeki gelir beyana tabi.• 25 Temmuz 2001 tarihinden sonrahazine taraf›ndan ihraç edilen Euro-bont’ lardan elde edilen faiz gelirinin121 milyar 794 milyon TL’si istisnadanfaydalanmakta ve üzeri beyana tabi. 26 Temmuz 2001 tarihinden önce ih-raç edilenlerden elde edilen kazanc›n i-se di¤er menkul k›ymet al›m sat›m ka-zançlar›yla birlikte 10 milyar TL. üze-rindeki k›sm› beyana tabi.• TL cinsinden alacak faizi elde edenler

enflasyondan ar›nd›rd›ktan sonra kalank›s›m 600 milyon liray› afl›yorsa beyanatabi.• Yurt d›fl› faiz geliri yada Of-Shore faizgelirlerinde de beyan s›n›r› 600 milyonTL.• Limited ve anonim flirketlerinde or-taklar›n elde etti¤i kar ve temettü gelir-lerinde de beyan s›n›r› 12 milyar TL.

SSK ve Ba¤-Kur’ da yap›lan de¤iflikliklerBa¤ - Kur Primlerinde 01.01.2004 tari-hinden itibaren %20 oran›nda art›fl ön-görülmektedir. 506 say›l› kanunla ilgili 29.01.2004 ta-rihinde yay›nlanan 16-306 nolu Ek ge-nelgesine göre ayn› Kanunun 13. mad-desi ile 506 say›l› Kanuna eklenen Ge-çici 90. maddesinin birinci f›kras› gere-¤ince, 01.01.2004 ile 30.06.2004 tarih-leri aras›nda; sigortal›n›n günlük kazan-c› belirlenen günlük kazanc›n alt s›n›r›-n›n alt›nda ise, bu kazanç ile alt s›n›r a-ras›ndaki farka ait iflverence ödenmesigereken sigorta primlerinin, iflsizlik si-gortas› priminin ve sosyal güvenlik des-tek priminin sigortal› ve iflveren hissele-rinin tümünün, bu tarihler aras›ndakiaylara ait prim tahakkukuna esas belge-lerin en geç 02.08.2004 tarihine kadarverilmesi kayd›yla özel ve kamu sektö-

rü ayr›m› yap›lmaks›z›n Hazinece karfl›-lanacakt›r. Prime Esas Kazanç 549.630.000.-TL Asgari Ücret 423.000.000.-TL Hazinece Karfl›lanacak Prim Matrah› ise 126.630.000.-TL ‹flverenler 16.01.2004 tarih ve 25348say›l› Resmi Gazetede yay›mlanan Sos-yal Sigorta ‹fllemleri Yönetmeli¤inin 20inci maddesi gere¤ince 2004 May›s a-y›ndan bafllanarak her ay için ayl›kprim ve hizmet belgesi düzenlenmesigerekmektedir. 2004 May›s ve Haziranaylar› ile ilgili olarak da yine kazançlar›549.630.000.-TL’nin alt›nda ve üstün-de olan sigortal›lar için de ayr› ayr› bel-ge düzenlenecektir 29 Ocak 2004 tarih 25361 say›l› ResmiGazetede yay›nlanan tebli¤e göre perso-nele ödenecek yemek ve yol paralar› O-cak 2004 tarihinden itibaren prime tabitutulacak. Ödenen yemek ve yol parala-r›n›n günlük asgari ücretin %6’s› kada-r› prim hesab›nda dikkate al›nmayacak.

Vergi Usul Kanunu’nda yap›lan de¤iflikliklerVergi dairelerine KDV ve Muhtasar be-yannameleri birlefltirilerek her ay›n 20.günü akflam›na kadar verilecek. Öde-mesi ise 26. günü akflam›na kadar yap›-lacak.Gayrimenkul Sermaye ‹ratlar› ile ilgiliOcak ay›nda verilmesi gereken Y›ll›kGelir Vergisi beyannamesi de Mart ay›-n›n 15. günü akflam›na kadar verilecek.Yine ödemesi 30 Mart akflam›na kadaryap›lacak. Kurumlar Vergisi beyannamesi de Ni-san ay›n›n 15. günü akflam›na kadar ve-rilecek. Yine ödemesi 30 Nisan akflam›-na kadar yap›lacak.Geçici Vergi beyannamesi de fiubat ay›-n›n 10. gününe kadar verilecek. Yine ö-demesi 17 fiubat akflam›na kadar yap›-lacak. Ancak kapan›fl kay›tlar›n›n uzunsürmesi dolay›s›yla yetifltiremeyenler i-çin zor durum dilekçesi vererek beyan›-n› da 17 fiubata kadar uzatabilirler.

* TDB Mali Müflaviri

Yat›r›m araçlar›n›n vergilendirilmesi ve mevzuatlardaki son de¤ifliklikler

Baset Demirbu¤a*

Vergi toplayamayan ‹dare’nin Ha-yat Standard› ad› alt›nda getirdi¤i"salma" ile h›zland› diflhekimleri-

nin ortaklaflmalar› / flirketleflmeleri. Ülke-mizde bireysel eme¤e de¤il ama paran›nortakl›¤› anlam›ndaki flirketlere vergi ko-layl›¤› sa¤lanmas› sebebiyle diflhekimlerien az›ndan ka¤›t üstünde bir araya geldi.Her bir diflhekiminin mevcut muayene-hanesi flirketin flubesi oldu. Vergiden ka-ç›nman›n basit bir arac› olarak kurul-maya bafllanan flirketler zamanla kimi"meflhur" diflhekimlerinin, birden fazlayerde muayenehane açma yasa¤›n› afl-mas›n›n arac› olarak kullan›lmaya bafl-land›. Büyük orta¤› olduklar› flirketinüç-befl yerdeki flubelerinde meslek icraeden diflhekimlerinin varl›¤› diflhekim-leri aras›nda haks›z bir rekabet yaratt›.Ayr›ca, genel tababet alan›nda yo¤un ola-

rak yaflanan özel poliklinik açma hususudaha s›n›rl› olmakla birlikte diflhekimli-¤inde de görülmeye baflland›. Bu çerçeve-de diflhekimlerinin birden çok özel sa¤l›kkuruluflunda (muayenehane + poliklinik,vd.) meslek icras› gündeme geldi.Bu olgular›n her biri ayr› tart›flma konusuolmakla birlikte burada diflhekimlerininbirden çok özel sa¤l›k kuruluflunda mes-lek icras›n›n yasaklanm›fl olup olmad›¤›üzerinde duraca¤›z. 1219 say›l› Tababet ve fiuabat› Sanatlar›-n›n Tarz› ‹cras›na Dair Kanun’un 43.maddesinde "Bir difl tabibi müteaddit yer-lerde muayenehane açarak icray› sanat et-mesi memnudur." hükmü bulunmakta-d›r. 3224 say›l› Türk Diflhekimleri Birli¤iKanununun 44. maddesine dayan›larakç›kart›lm›fl olan Türk Diflhekimleri Birli¤ive Diflhekimleri Odalar› Disiplin Yönet-meli¤inin 9. maddesinde disiplin suçlar›aras›nda "ayn› ilde veya farkl› illerde bir-den fazla muayenehane açmak ve çal›flt›r-mak" eylemi tan›mlanm›fl iken yukar›dabelirtilen sürecin yaratt›¤› gereksinim ilebu hüküm "ayn› ilde veya farkl› illerdebirden fazla özel sa¤l›k kuruluflu açmak,birden fazla özel sa¤l›k kuruluflunda ça-l›flmak, baflka bir özel sa¤l›k kuruluflundaçal›flan diflhekimini çal›flt›rmak" fleklindede¤ifltirilmifltir.Böylece TDB, esas olarakmuayenehaneler bütünü olan ve Dan›fltaykararlar›nda da bu flekilde tan›mlananpoliklinikler bak›m›ndan da 1219 say›l›Kanunun 43. maddesindeki s›n›rlaman›n

geçerli oldu¤una karar vermifltir. Bir diflhekimi taraf›ndan, 2001 y›l› bafl›n-da yap›lan bu yönetmelik de¤iflikli¤ininiptali için Dan›fltay 8.Dairede dava aç›ld›.Bu davada yap›lan yarg›lama 17 Ekim2002 tarihinde sonuçland› ve davan›nreddine –düzenlemenin hukuka uygunoldu¤una- karar verildi. Karar›n gerekçe-sinde Türk Diflhekimleri Birli¤i Kanunu-nun 19. maddesi uyar›nca, meslek men-suplar›n›n dayan›flmas›n› ve mesle¤in ge-nel menfaatlere uygun olarak gelifliminisa¤laman›n görev ve sorumluluklar› ara-s›nda bulundu¤u, bu ba¤lamda, meslekmensuplar› aras›nda olan veya olabilecekhaks›z rekabetleri önlemek, mesle¤in sa¤-l›kl› tam ve hastalara güven verecek flekil-de yürütülmesini kolaylaflt›rmak amaçl›önlemler almaya yönelik Yönetmelik de-¤iflikli¤inde hukuka ve Anayasan›n eflitlikilkesine ayk›r›l›k görülmedi¤i hususlar›belirtilmifltir. An›lan karar temyiz edildive temyiz incelemesi Dan›fltay ‹dari DavaDaireleri Genel Kurulunda yap›ld›. Bu in-celeme sonucunda da TDB düzenlemesi-nin hukuka uygun oldu¤una karar verile-rek Dan›fltay 8.Daire karar›n›n onanmas›-na karar verildi . Böylece diflhekimlerinin mesleklerini bir-den çok özel sa¤l›k kuruluflunda uygula-y›p uygulayamayacaklar› konusunda yü-rütülen tart›flma hukuksal olarak sonlan-m›fl oldu.

* Avukat, TDB Hukuk Dan›flman›

Hukuk Sorunlar›

Birden çok yerde serbest çal›flma yasa¤›...

Mustafa Güler*

Geçmifl zaman olur ki...Y apt›¤›m›z tedavilerin tahsilat›n-

da karfl›laflt›¤›m›z problemlermalum, yeni bir sorun de¤il. Yanda-ki mektup 65 y›l önce de sorunlar›nfarkl› olmad›¤›n›n sararm›fl bir bel-gesi. Beyo¤lu ‹stiklal Caddesi’ndemesle¤ini icra eden A. Sion adl›meslektafl›m›z tedavi ücretini birtürlü ödemeyen hastas›na 22 Aral›k1939 tarihli bu mektupla bak›n nekadar nazikçe borcunu hat›rlat›yor:

“Say›n Bay fiahintafl,Geçirmifl oldu¤unuz hastal›ktan

art›k tamamen ifakat etti¤inizi veifllerinizle meflgul oldu¤unuzu iflit-

mekle pek memnun oldum. Bu defa sene sonu münasebetiy-

le umum hesaplar› kapatt›¤›mdanlütfen borcunuz olan 80 -seksen- li-ray› posta ile göndermenizi rica e-derim. Malumdur ki bu hesap çokeskidir ve fazla bekleme¤e de art›ktahammülü yoktur.

Bu münasebetle Bayan Kevser’ederin sayg›lar›m›, o¤lunuz Faruk’uhasaten taraf›mdan öpmenizi dilerve size sayg›lar›m› sunar›m.

Difl Tabibi A. Sion”

TDBD / 68

TDBD / 72

Konferanslar:

M. Torabincjad (USA)1. MTA’n›n klinik kullan›m›2. MTAD yeni endodontik

y›kama solüsyonu

L. Spangberg (USA)1- Hatal› endodontik tedavilerde

tedavi tekrar› problemler ve çözümleri

2- Klinik endodontide hayaller ve gerçekler

S. Kim (USA)1- Endodontik mikrocerrahide

Operasyon mikroskobu kullan›m›

R. Nair (‹sviçre)1- Apikal periodontitisin etyolojisi

ve patolojisi2- Difllerin innrevasyonu,

hipersensitivite ve endodontik orijinli a¤r›

P. Wesselink (Hollanda)1- Yeni kök kanal› flekillendirme

yöntemleri: Eksik sorunlar gerilerde mi kald›?

2- Kök kanallar›n›n dezenfeksiyonu ve t›kanmas›: Ne kadar gerçek?

W. Pertot (Fransa)1- Son y›llarda Endodontide

geliflmeler

P. Calas (Fransa)1- (HERO shaper) kök kanal›

flekillendirme aletlerinde son geliflme: Klinik kullan›m

9. Uluslararas› Endodonti Kongresi

ERES‹N TOPKAPI OTEL‹stanbul

22-24 Nisan 2004

Türk Endodonti Derne¤i

Bilgi için:Tel: 0212. 621 34 49Fax: 0212. 621 34 50www.turkishendodontics.orge-mail: info@turkishendodontics.orgturkendo@e-kolay.net

Dubai Dünya Diflhekimli¤iToplant›s›28 fiubat-1 Mart 2004Novotel, Dubai Dünya TicaretMerkezi, Dubai, Birleflik Arap Emirlikleriwww.aeedc.com/courses.htm

IDEM 2004 Uluslararas› Diflhekimli¤i Fuar› ve Toplant›s›2-4 Mart 2004Singapurtel: +49 221 8212374fax: +49 221 8213325idem@koelnmesse.dewww.idem-singapore.com

FDI Sürekli E¤itim 20046-7 Mart 2004Kuala Lumpur, MalezyaMalezya Diflhekimleri Birli¤itel: +603 42571542

Expodental Madrid11-13 Mart 2004Madrid, ‹spanyawww.ifema.es

FDI & Ukrayna Diflhekimleri Birli¤iOrtak Sürekli Diflhekimi E¤itimi 24-26 Mart 2004 Kiev, Ukraynatel./fax: +380 44 268-60-29sodevcom@svitonline.comwww.dentalmeeting.com.ua

Britanya Diflhekimleri Birli¤i Y›ll›kUlusal Konferans ve Fuar›6-8 May›s 2004tel: +44 20 7563 4590fax: +44 20 7563 4591events@bda.orgwww.bda-events.org.uk

Türk Diflhekimleri Birli¤i 11. Uluslararas› Diflhekimli¤i Kongresi 17-22 May›s 2004 ‹stanbultel: 0212 219 66 45fax: 0212 232 05 60www.istanbul2004.com

KursKongre, Sempozyum

26. ASYA Pasifik Diflhekimli¤i Kongresi28 May›s - 1 Haziran 2004 Hong Kong Kongre ve Fuar MerkeziHong Kong Diflhekimleri Birli¤i tel:+852 2871 8787fax:+852 2871 8898confdept@hkam.org.hkwww.apdc2004.org

Avrupa Pediatrik Diflhekimli¤iAkademisi 7. Avrupa Kongresi Haziran 2004 Barcelona, ‹spanyatel: +34 93 206 46 46fax:: +34 93 204 97 32www.eapd.gr

Avrupa Ortodonti Birli¤i 80.Kongresi7-11 Haziran 2004Aarhus, Danimarkatel: +45 8942 4037fax: +45 8619 2752secretary@eoscongress2004.dkwww.eoscongress2004.dk

IADS Uluslararas› Diflhekimli¤i Ö¤rencileri Birli¤i 51. Y›ll›kKongresi9-15 A¤ustos 2004Berlin, AlmanyaDr. Sarkis Sozkes+90 536 738 44 44www.iads-congress.com

FDI 2004 Yeni DelhiDünya Diflhekimli¤i Birli¤i KongresiPragati Maidan Konferans Merkezi,Yeni Delhi10-13 Eylül 2004congress@fdiworldental.org

FDI & Ermenistan DiflhekimleriBirli¤i Ortak Sürekli DiflhekimiE¤itimi Program›Eylül 2004Erivan, Ermenistan

Prague Dental Days 2004Prag Diflhekimli¤i Günleri 200413-16 Ekim 2004Prag, Çek Cumhuriyetitel.: +420 224 918 613fax: +420 224 917 372stepankova@dent.czwww.dent.cz

TDBD / 74

Fakültemizin her y›l geleneksel olarakdüzenledi¤i Mezunlar GünüEtkinliklerinin yedincisi 12 Haziran 2004tarihinde yap›lacak. Bu etkinlikler kap-sam›nda 1979 y›l› mezunlar›m›za meslekte25. y›l plaketi verilecek.Mezunumuz olmayan diflhekimlerimizinde kat›labilece¤i çeflitli bilimsel ve sosyal

aktivitelerin yer alaca¤› organizasyonlailgili ayr›nt›lar ikinci duyuruda yer ala-cakt›r. Birlikte olmak dile¤iyle tümmeslektafllar›ma sevgilerimi sunuyorum.

Prof.Dr. ‹.Levent TanerGazi Üniversitesi Diflhekimli¤i Fakültesi Dekan›

Ortodontik Cerrahi ve Distraksiyon Osteogenezi Kursu

Temporomandibular Rahats›zl›klarve Tedavi Metodlar›

Ortodonti ve A¤›z Difl Çene Hastal›klar› ve Cerrahisi Anabilim Dallar›

Prof.Dr. Haluk ‹fleriProf.Dr. Reha Kiflniflci

18-19 Mart 2004Polat Renaissance Otel / Erzurum

Kurs SDEtaraf›ndan

kredilendirilmifltir.

Kat›l›m konusunda ayr›nt›l› bilgi:Dr. Bülent Baydafl : bbaydas@atauni.edu.trDr. ‹brahim Yavuz : iyavuz@atauni.edu.trDr. Muzaffer Aslan : -Diflhekimi ‹.Metin Da¤suyu : intraso@yahoo.com

Tel : 0 442 231 13830 442 231 1820

Faks : 0 442 231 2270GSM: : 0 532 326 1270

Atatürk Üniversitesi Diflhekimli¤i Fakültesi

Kat›l›m Ücreti:1 Mart 2004 tarihine kadarDiflhekimi 200.000.000 TL Doktora, Master ö¤rencisi 75.000.000 TL1 Mart 2004 ten sonraDiflhekimi 250.000.000 TL Doktora, Master ö¤rencisi 100.000.000 TL

Yeditepe Üniversitesi Diflhekimli¤i Fakültesi

Yer:Yeditepe Ünv. Diflhekimli¤iFakültesi Konferans SalonuBilgi ve Kay›t ‹çin;Neslihan Ç›narTel: 0 216 363 60 44 - dahili 316 Fax: 0216 363 62 11 / 363 59 52

13 Mart 2004TDB taraf›ndan kredilendirilmesi için baflvuru yap›lm›flt›r

Oral Cerrahi Derne¤iProtez Akademisi ve

Gnatoloji Derne¤i6. Bilimsel Kongresi

Club Zigana BeldibiAntalya

23-28 May›s 2004

Gazi Üniversitesi Diflhekimli¤i Fakültesi

Devren kiral›k muayenehane

Eflim diflhekimi Ahmet Bafltürk’ünvefat› sebebiyle Lüleburgaz’dakimuayenehanesi devren kiral›kt›r. Semiha Bafltürk Ev Tel.: 0.288.415 23 94

1998-2000 dönemi TDB E¤itimKomisyonu üyesi

Prof.Dr. Rahime Nohutçu’nun annesi

vefat etmifltir. Ailesi ve yak›nlar›n›nac›s›n› paylafl›r, baflsa¤l›¤› dileriz.

VEFATZonguldak Diflhekimleri Odas› Üyesi

meslektafl›m›z Gürcan Müftüo¤lu

19 fiubat 2004 tarihinde vefat etmifltir.Ailesi ve yak›nlar›n›n ac›s›n› paylafl›r,

baflsa¤l›¤› dileriz.

VEFAT

2. Ege Bölgesi Diflhekimleri Odalar›Kongre ve Sergisi

MARES OTELMarmaris

2-4 Nisan 2004

• Konferanslar •• Paneller •• Kurslar •

Bilgi için:‹zmir Diflhekimleri Odas›TEL: 0232 483 68 88

Bilgi için:• ‹.Ü. Diflhekimli¤i Fakültesi A¤›z Difl-Çene Hastal›klar› ve Cerrahisi A.B.D.34390 Çapa ‹STANBUL• ‹.Ü. Diflhekimli¤i Fakültesi totalParsiyel Bilim Dal› 34390 Çapa‹STANBUL

Tel : O212. 631 22 50 Fax : 0212. 631 22 49

0212. 525 35 85

Mezunlar Günü Etkinlikleri