iso 9001:2008 iso 14001:2004 ОБУКА ЗА ЕНЕРГЕТСКИ … · пренесување и...

ОБУКА ЗА ЕНЕРГЕТСКИ КОНТРОЛОРИ

CeProSARD ISO 9001:2008 ISO 14001:2004

Скопје, Март - Мај 2014

Теми

4.2.7. Системи за снабдување со електрична енергија 4.2.8. Електромоторни погони / Системи за електрично осветлување 4.2.9. Други потрошувачи на електрична енергија

4.2.7. Системи за снабдување со електрична енергија

ЕЛЕКТРОЕНЕРГЕТСКИ СИСТЕМ НА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА


Под поимот електроенергетска мрежа или поедноставно речено мрежа нема секогаш исто значење. Во најширока смисла на зборот, поимот “електро-енергетска мрежа“ е синоним за “електроенергетски систем“ (ЕЕС) и ги содржи сите елементи, а тоа се сите на определен начин поврзани генератори, трансформатори, водови, потрошувачи и др. Честопати под мрежа се мисли само на делот од ЕЕС кој служи за пренесување и распределба на електричната енергија. Вообичаена е поделбата на ЕЕС на

• производство (ЕЛЕМ, ТЕ-ТО, Когел, ЕВН Електрани) • пренос (МЕПСО, Пазар на електрична енергија) • дистрибуција (ЕВН, Енергетика) • потрошувачи

Оваа поделба е направена според таканаречените фази на технолошкиот процес на производството, распределбата и користењето на електричната енергија. Во таквата поделба под производство (изворите) се подразбираат електричните централи


ПРОИЗВОДСТВО НА ЕЛЕКТРИЧНА ЕНЕРГИЈА ~ 1600 MW инсталиран капацитет, со ~ 8.200 GWh

1) Термоелетрични централи ( 825 MW / 5.000 GWh) 2) Хидроелектрични централи (538 MW / 1.200 GWh) 3) Когенеративни централи (Te-To: 220 MWel) 4) Централи за производство на електрична енергија

од ОИЕ – повластени производители на електрична енергија (24,5 MW) 4.1. Фотонапонски централи 4.2. Ветрогенератоски централи 4.3. Мали хидроелектрични централи (< 10MW) 4.3. Централи за производство на ел.енергија од биомаса/биогас


Под системи за снабдување со електрична енергија во згради подразбираме компоненти и уреди кои се наоѓаат позади местото на преземање на електричната енергија во зградата. Подолу имаме пример за еднополна шема на ЕЕС во некоја зграда.


Приказ на барања за квалитет на електрична енергија кај нисконапонски мрежи според стандардот EN 50160

Показател на квал. на ел. енергија

Гранични вредности Интервали на мерење

Период на посматрање

Процент на прифаќање

Фреквенција 49,5-50,5 Hz / 47-52 Hz 10 s 7 дена 95% / 100%

Големина на напон 230V±10% 10 min 7 дена 95%

Напонски јами ( ≤ 1min) 10-1000 пати годишно <85%Un

10 ms 1 година 100%

Кратки прекини ( ≤ 3min)

10-100 пати годишно <3%Un


Прекини ( ≥ 3min) 10-50 пати годишно <1%Un


Повремени пренапони U<1,5 kV 10 ms / 100%

Транзиентни пренапони U<6 kV / / 100%

Несиметрија 2% / повремено 3% 10 min 7 дена 95%

Виши хармоници THD < 8% 10 min 7 дена 95%

Фликер Plt < 1 2 часа 7 дена 95%


Пример за управување со врвно оптоварување



Додека се прави анализа за можностите за управување со врвното оптоварување, потребно е да се спроведе истовремено мерење на потрошената електрична енергија и ангажираната моќност на сите енергетски изводи (F1, F2…..Fn од еднополната шема). Ова мерење се прави према разводните ормари во објектот и на тој начин ќе се утврди вистинската можност за намалување на врвното оптоварување во објектот. - Овој случај е најчест кај комерцијални објекти, објекти кои поседуваат дигалки, мотори, компресори и сл. како на пр. сервиси за возила (лесни и тешки)

4.2.8. Електромоторни погони / Системи за електрично осветлување

Електромоторните погони денеска се поприсутни во модерните згради и тоа преку системите:

- ладење и греење - вентилација - лифтови - системи за принудна циркулација во дистрибутвните системи

Денеска најупотребувани се асинхроните електромотори кои се користат дури во 2/3 од сите електромоторни погони. Следуваат најзначајните елементи од кои зависи ефикасноста на еден електромоторен погон.

4.2.8. Електромоторни погони (ЕМП) / Системи за електрично осветлување Особености од кои зависи енергетската ефикасност на ЕМП


Електромоторите денес се важен стандарден индустриски производ. Моторите се проектирани да работат со константна брзина на вртење и посветено e посебно внимание на оптимизација на регулираната брзина. До појавата на фреквентните регулатори не беше во можност да се управува погонот (брзината на моторите) во потполност. Електромоторниот погон со кој се управува работата на моторот има потреба од специфични стартови и различни оперативни карактеристики во текот на еден циклус (час, ден, месец, година)


Фреквентен регулатор со 6 пулсен исправувач и корекција на 5-от, 7-от и 11-от хармоник



Карактеристика на мотор со константна брзина наспроти регулирана


Енергетска ефикасност на електромотрните погони Доколку технолошкиот процес на производната постројка или сервисните услуги во објектот овозможува промена на динамката на пуштање и работење на потрошувачите, тогаш постои можност за намалување на трошоците за користење на електрична енергија и ангажирана моќност што се плаќа на дистрибутивната компанија – снабдувач на електрична енергија. Постојат два начини за намалување на трошоците на постојната мрежа и тоа со:

• намалување на ангажираната моќност; • компензација на реактивна енергија.


Намалување на ангажираната активна моќност (пониска моќност на максиграф) Со промена на режимот на работа на постројките каде доминираат електромоторни погони, може да се намали ангажираната максимална моќност на целиот погон. Обично моторите при пуштање во работа краткотрајно влечат и до 5-7 пати поголема струја и моќност од мрежа што се регистрира на максиграфот. При истовремено пуштање на повеќе мотори може моќноста да ја надмине границата предвидена со договорот со дистрибутивната компанија, при што надминатата моќност се плаќа како дополнителна ангажирана моќност.1 kW=770 ден., или надминатата моќност чини: (P(t)-Pdog) x 770 ден, при што овој дел како надмината ангажирана моќност може да изнесува и до 50% од трошоците за електрична енергија.


Начини на намалување на ангажираната моќност: • користење на “soft start”

прекинувачи за меко пуштање; • доколку дозволува технолошкиот

процес, да се пуштаат моторните погони етапно со временска разлика од неколку минути, а не истовремено


Компензација на реактивна моќност 1/3 Присуството на реактивната моќност во мрежите предизвикува низа несакани ефекти како зголемување на загубите на моќност и енергија, влошување на напонските прилики, намалување на преносниот капацитет на активна моќност. Поради тоа се наметнува потребата за смалување на циркулацијата на реактивна моќност во мрежата, со генерирање реактивна моќност во близина на потрошувачите. Ова може реално да се обезбеди бидејќи реактивната моќност може да се генерира и локално за разлика од активната моќност. Поимот компензација значи генерирање реактивна моќност во близина на потрошувачите.


Компензација на реактивна моќност 2/3 При компензација на реактивна моќност треба да се постават три основни задачи: • избор на типот на компензациски уреди; • избор нај оптималана локација на уредите за компензација; • одредување на оптимални големини на уредите за компензација. За да се решат овие задачи потребно е да се примени сложен пристап кој треба да го опфати влијанието на следните фактори: загубите на електрична моќност и енергија, трошоците за купување на реактивната енергија и моќност, негативните последици при промена на квалитетот на напонот и сл. Оптимално планирање на компензационите уреди во голема мера зависи и од природата на реактивното оптоварување.


Компензација на реактивна моќност 3/3 Кога оптоварувањето е динамично и нелинеарно, или има брза промена на моќноста на потрошувачите може да дојде до појава на вишите хармоници и фликери.


Временска котрола, управување и мониторинг на системи за осветлување

Современото внатрешно и надворешно осветлување подразбира дека е опремено со ефикасни сијалици и светилки и опрема за нивно управување. Повеќето оператори на ваквите инсталации денеска го користат називот "заштеда на енергија" или “избегната потрошена енергија“ како намалувањето на операционите и сопствените трошоци за да задоволат одредени социјални и еколошки потреби. Индивидуалната временска контрола на индивидуални светилки може да обезбеди уште поголема заштеда на енергијата.



Lixos е решение кои ги задоволува сите потреби на едно модерно оветлување кое ги има сите можни побарувања Системот во основа работи на master/slave технологија, која подразбира најпрво конфигурирање на еден главен уред (master) со сите барања и потоа со помош на него се конфигурираат помошните уреди кои се вклопуваат во светилките. Конфигурирањето на главиот уред се врши со помош на персонален компјутер или лаптоп со софтверска алатка која ја обезбедува самиот производител.



Користа на клиентот од овој систем е: • Управување со оперативните трошоци • Помали трошоци за електрична енергија со тоа што

системот дозволува адаптација на осветлувањето на секоја светилка според времето во денот и улогата на местото каде што е поставена

• Помали трошоци за одржување, под кое се подразбира проверката на сијалицата дали работи. Со системот се има информација за секоја дефектна сијалица

• Намалени капитални трошоци



Системот се состои од: Секоја светилка е опремена со електронска пригушница која може да дава помали моќности на сијалицата; Секоја светилка е поврзана со локалниот контролер од каде добива команди; Локалниот котролер е поврзан преку Интернет мрежата со централниот систем за супервизија и контрола. Целиот систем е Веб управуван и контролиран. Информациите кои ги добива се обработуваат на сервер; серверот е поврзан и со централата за пратење на временските услови; контролниот центар добива и обработува податоци со густината на корисници во просторот или сообраќајот и ги испраќа на серверот на обработка.


Временска контрола на системи за осветлување

• Со уреди за контрола на вклучување/исклучување (ON / OFF) на осветлението во просториите => до 10% енергетска заштеда

• Временската контрола е со временски прекинувачи, апликација на ABZ/S2.1, како и интегрирани временски функции со панели на допир (touch panels).

• Инсталацијата на временската контрола може да се оствари без дополнително ожичување.


Контрола на осветление со детектор на присуство

• Користење на автоматски детектор на присуство во коридори или простории кои малку се користат има до 20% енергетска заштеда

• Вклучувањето/исклучувањето ON и OFF или вредностите кои се праќаат можат да се контролираат во споредба и комбинација со амбиентната осветленост

• Комбинација на детектор на присуство со временска контрола овозможуваат гарантирана основна илуминација за дефинираните периоди, различна контрола на осветлението зависно од временскиот период од денот, контрола на присуство за помали и подолги присуства

• Животниот век на светилките се продолжува во споредба со класично исклучуавање.


Контрола на осветление со детектор на присуство


Контрола на осветление со комбинација на детектор на присуство и осветленост

• Со комбинација на детектор на присуство и контрола на осветленоста во споредба со надворешната светлост се постигнува до 40% енергетска заштеда за објектите според истите стандарди

• Комбинација со сензор за светлост и временски сензор оваа комбинација за контрола на осветлувањето се користи за големи производни хали.


Контрола на осветление со комбинација на детектор на присуство и осветленост

4.2.9. Други потрошувачи на електрична енергија

После воведувањето на класификацијата на енергетски класи, која ги дели уредите на класи од А до G, односно A (оптимален), B (многу добар), C (добар), Е (просечен), F (слаб) и G (лош) степен на ефикасност, производителите сè повеќе вложуваат во развојот на енергетски ефикасни уреди. • Mашината за перење од класа А троши 8% помалку енергија од онаа со ознака B. • Разликата помеѓу класите B и C изнесува дури 17%. • Уредите и расветните тела од А класа трошат и до 45% помалку енергија

од истите уреди од D класа. • Затоа, при купувањето на бела техника информирајте се за класата на енергетската ефикасност на уредот. • Доколку ознаката за енергетската ефикасност не е на видно место, информирајте се кај продавачот. • Машините за перење алишта покрај енергетската ефикасност, имаат и ознаки за ефикасност на перење (потрошувачка на вода), како и ознака за ефикасност на сушење (центрифугирање), како на пр. ААА, АBB итн. Слично е и кај машините за миење садови, каде првата буква ја означува енергетската ефикасност, втората ефикасноста на миење, а третата ефикасноста на сушење.


Дали се исплати да се купат електрични уреди со повисока оценка на енергетска ефикасност? Пример од PRIRUČNIK ZA ENERGETSKO CERTIFICIRANJE ZGRADA

Помалите компании се во дилема дали да купат кујна фрижидер на пример KONCAR, модел HC 360 , одделение на енергетска ефикасност на модел или пример KONCAR HCB 60 330.BV одделение на енергетска ефикасност Б. Фрижидерот Модел HC 360 е нешто поголем иако троши помалку енергија. Визуелно тие се и многу сличени Од каталог на производителот KONCАR беше прочитано за фрижидер HC 360 E со годишна потрошувачка на струја во износ од 346 kWh цена и кулер во износ од 2.400 евра ( без ДДВ) . Од каталог на производителот KONCAR беше прочитано за фрижидер HCB 60 330.BV со годишна потрошувачка на електрична енергија во износ од 449 kWh цена и кулер во износ од 2200 евра ( без ДДВ) . Пресметаната годишна заштеда на електрична енергија е 103 kWh ( 449 kWh - 346 kWh) Цената на електричната енергија во согласност со т.н.. сини тарифен модел за домаќинства е 0,79 евра / kWh (без ДДВ) .


Дали се исплати да се купат електрични уреди со повисока оценка на енергетска ефикасност? Пример од PRIRUČNIK ZA ENERGETSKO CERTIFICIRANJE ZGRADA

Пресметаните заштеди се: 81,37 евра / годишно. ( 103 kWh x 0,79 евра / kWh) Период за едноставен поврат на инвестициите е 2,46 години. ( 200 EUR / 81,37 евра / год.)


Типичен електричен апарат

Макс. Моќност

Моќност во

standby

Време на користење

за 75 денари

Коментари

Уреди за забава

21” CRT television 100W 15W 17 days on 4 hrs/day + 20 hrs on standby

32” LCD television 170W 3W 13 days on 4 hrs/day + 20 hrs on standby

42” Plasma television 280W 3W 8 days on 4 hrs/day + 20 hrs on standby

Video/DVD player/recorder 40W 3W 45 days

on 4 hrs/day + 20 hrs on standby

Digital/analogue radio 4W n/a 1 year on 8 hrs/day

Music centre 75W 1W 31 days on 4 hrs/day + 20 hrs on standby

Satellite/freeview/cable box 40W 9W 11 days on 24 hrs/day

Games console 45W 5W 9 days on 24 hrs/day


Типичен електричен

апарат Макс.

Моќност Моќност

во standby



Коментари

Уреди за комуникација

Desktop PC and CRT monitor 200W 30W 6 days

on 4 hrs/day + 20 hrs on standby

Inkjet printer 60W 20W 15 days on 4 hrs/day + 20 hrs on standby

Broadband router 10W n/a 42 days on 24 hrs/day

Telephone (2 digital handsets) 7W 3W 4 months 1 hr talk/day +

23 hrs standby




Моќност во

standby



Коментари

Осветлување

Compact fluorescent bulb 20W n/a 83 days on 24 hrs/day

Fluorescent strip light 36W n/a 46 days on 24 hrs/day

Halogen bulb 60W n/a 28 days on 24 hrs/day

100w tungsten light bulb 100W n/a 16 days on 24 hrs/day




Моќност во

standby



Коментари

Греење Високи t Ниски t

Oil filled radiator 2500W 700W 4 hours to heat average room - £300 assuming 300IWh p/a on peak electricity

Fan heater 3000W 500W 3.3 hours

Halogen heater 1200W 400W 8.3 hours

Immersion heater 3000W n/a 3.3 hours

£250 assuming 2500 kWh p/a

Electric shower 10500W 7500W 1 hour 2x10mins/day

Electric blanket 130W 35W 80 hours on 2 hrs/day for 22 weeks





во standby

Време на користењ

е за 75 денари

Год. трошок Коментари

Готвење

Electric kettle 2200W n/a 4.5 hours £27 5 x 4 mins/day

Electric oven 2200W n/a 4.5 hours

Electric hob ring 1400W n/a 7 hours

Microwave 800W 2W 12.5 hours

A rated fridge 120W n/a 24 days £15 average family use

A rated freezer 150W n/a 17 days £21 average family use

A rated dish washer 1050W n/a 10 days £37 used once each day





во standby




Перње

A rated washing machine

3000W 5W 9 loads £11 2x6kg/week @40°c

Tumble drier 2500W n/a 3 loads £35 2x6kg/week

Steam iron 1800W n/a 5.5 hours £38 2x2hours/week




во standby

Време на користењ

е за 80 денари


Друго

Правосмукалка 1200W n/a 8 часа 900 ден 2 часа/неделно

Бормашина 900W n/a 9 часа n/a

iso 9001:2008 iso 14001:2004 ОБУКА ЗА ЕНЕРГЕТСКИ … · пренесување и...

Documents