San Juan plazako erromatar aztarnek Oiassohiriaren tamainaegiaztatu dute

Gipuzkoa TB Txingudi LTDz ikusgai da jada

Bidasoa XXIIgeriketa Kluba,arrakastatsu

iruner182. zenbakia. 2010eko maiatza

Beraketa kalea, 1720302 IRUN

TEL: 943 62 66 84 - Faxa: 943 62 65 85Posta elektronikoa: inmolaizola@euskalnet.net

API 316

OLAIZOLA Immobiliaria agentzia

SalmentaAlokairuak

Promozio berriakAholkularitza

Laguntzaileak

Aldizkari honekGipuzkoako ForuAldundiko Gizarte etaErakundeHarremanetarakoDepartamentuaren laguntza jaso du.

Aldizkari honekEusko JaurlaritzakoKultura Sailarenlaguntza jaso du.

Aurkibidea

4.- Lapikoan: Aztarna arkeologiko berriakSan Juanen.8.- Aurrez aurre: Josetxo Arrieta, GipuzkoaTBTxingudiko debate saioko zuzendaria.10.- Lapikoan: Berriak12.- Kirolak: - Igeriketa: Bidasoa XXI.Klubaren azken arrakastak.

- Saskibaloia: Hondarribia-Irunekentrenatzaile berria du.15.- Gai Nagusia: Gipuzkoa TB Txingudi,LTDz.19.- Bi hitzetan: Berri laburrak24.- Kuttun gabinete psikopedagogikoa: Gatakak: nola jokatu?26.- Eleak iruten

27.- Lerroz lerro Karmele JaioMusika airean

28.- Kultur Agenda30.- Gazte Informazio Bulegoko berriak.

Helbidea: Salis hiribidea, 21 - behea. 20304IRUN. Tel: 943 63 18 78. Faxa: 943 63 18 77irunero@infotxingudi.comArgitaratzailea: TB S.L.Koordinazioa eta maketazioa: Ana Grijalba.Kolaboratzailea:

Mikel Asurmendi Zuzentzailea: Xabier Kerexeta.Inprimategia: AntzaTirada: 3.500 aleLege gordailua: SS-230-94ISSN: 1134-0606

i runero 3

- San Juan plazan erromatarren garai-ko aztarnak ageri dira. Zer aurkitu daeta zer interpretazio ekarri dute?Espero genuena aurkitu da. Emaitza ezinhobea izan da. Denbora igaro ahala Oiassorendimentsioen inguruko gure hipotesiak aldatuz

joan dira. Hiria udaletxean hasi eta BeraungoFrancisco Gainza eta Sarasate kaleek bat egi-ten duten bidegurutzeraino zabaltzen zelaplanteatu genuen. Ez zegoen Ponpeiakoen tan-kerako etxeak topatzeko itxaropenik. Pentsa I.mendean erromatarrek bertan behera utzizuten espazio bat dela. Halere, pitxer zatiak,

San Juango az ta rnek Oiasso San Juango az ta rnek Oiasso h i r ia ren tama ina ba iez ta t zen du teh i r ia ren tama ina ba iez ta t zen du te

San Juan plazan, arkeologoek batik bat erromatarren garaikobaxera hondakinak aurkitu dituzte. Aztarnok Oiasso hiriarendimentsioen inguruko teoriak egiaztatu dituzte. Oiasso ErromatarMuseoko zuzendari Mertxe Urteaga gai honetaz mintzo da, baieta Ponpeian museoko eta Arkeolaneko kidez osaturiko taldeakberriki egin duen indusketaz ere.

irunero 4

l a p i k o a n

Oiasso hiriaren ikuspegia, arkeologoen hipotesien arabera: Beraun-San Juan plaza espazioan hiria kokaturik zego-en eta eskuin muturrean ikus daitekeenez, Santiago inguruko portua.

baxerenak eta antzeko hondakinak ageri dira.Beraz, hiriaren dimentsioen hipotesiak baiez-tatu dituzte aurkikuntzok. Oiassok portua,meategiak eta galtzada zeuzkan: maila handikohiria zen. Zer gehiago eska daiteke, erromata-rren lurralde egituran zeukan kategoriari dago-kionez?

- Apirilean Ponpeiako indusketan lanegin duen Oiasso Museoko etaArkeolaneko taldean parte hartu duzu.Nolatan sortu zen aukera paregabehura?Indusketako zuzendariak, erromatar erlijioanaditua den William Van Andringa arkeologoak,Oiasso Museoa bisitatu zuenean gonbidatugintuen.

- Zergatik jardun zenuten laneanFortuna Augusta jainkosaren tenpluan?Tenplu honen inguruko hainbat zalantza inter-pretatibo argitzeke daude. Augustok inperioanezarri zuen erregimen berriaren garaikoa da.Ponpeiako dirudun batek bere jabetzako lurre-

tan eraiki zuen.

- Irunen badugu erromatar tenplu bat,Ama Xantalengoa. Ponpeiako azterke-tak gurerari buruzko zerbait argi leza-ke?Oiassori dena aplikatu ahal zaio. Kontuan hartzekoa da guk Estatuko lehenengo arkeolo-go belaunaldia osatzen dugula. Horregatik,hasten ari garelako, dena aplikagarria da.Garrantzizkoena Van Andringarekiko elkarla-na da. Burutu dituen hileta-ikerketak AmaXantaleni buruzkoak ulertzeko baliagarriakdira, alegia, kultu lekua zela. Hileta-zeremoniabukatutakoan hildakoak kultu objektu izaterapasatzen ziren. Ponpeian 7 nekropoli zeuden,bana hiriko ate bakoitzean. Ama Xantalengonekropolia ere hiriko sarreretako batean koka-turik zegoen. Bertan hildakoekin harremanamantentzeko, eskaintzak eta elizkizunak egitenziren. Horixe zen gure ermitaren egitekoa,Ponpeian ikasi dugunaren argitara.

- Ponpeian indusketa batean partehartzea luxua da. Zer moduzko

irunero 5

l a p i k o a n

“Oiassokmeategiak,

galtzada etaportua

zeuzkan:maila handiko

hiria zen”

Mertxe Urteaga, Miren Azkarate eta Carmen Calvo museoa inauguratu zen egunean.

esperientzia izan da?Emaitzak onak izan dira. Hamar egunetan 3edo 4 tona lur mugitu ditut eskuz. Horiek ontzietan sartu eta hondakindegira eramanbehar ziren. Dena den, induskatzea gutxiene-koa da, ondoren lan itzela egin behar baita:argazkiak atera, dokumentatu, erregistratu...Lan horrek oso garbia behar du izan, testuingu-ruak nahas ez daitezen. Zalantzarik gabe baiezta dezaket Oiassoko tal-deak maila jasoa erakutsi duela.

- Oiasso Museoa ireki zenetik ia 4 urtedira. Zer moduzkoa izan da ibilbidea?

Oso ona. Kultura zabaltzeko eta antzinakomunduan interesdunek jakin-nahiak asetzekotokia da. Oiassok baditu bere bilduma pro-pioak, hobetu daitezkeenak. Museoa, bere jar-duerekin, kultur eragilea da.

- Kanpoko bisitariak erakartzen ditu?Bai, museoa bisitatzera urrutiko herrietatik ere

badator jendea. Kontuan hartu penintsulanerromatar arkeologiako museo gutxi dagoelaeta Irungoa moderno eta erakargarrienetakobat dela.

- Noiz erantsiko zaizkio termak museoari?Proiektuaren diseinua amaitzeko gutxi falta da.Ezbairik gabe museoari eta inguruari, hirigintzaren ikuspuntutik, kalitate handiaemango dio. Orijinala da eta harridura sortukodu. Funtsean, plaza berri bat sortuko du etaBeraungo esku-hartzea borobilduko du.Proiektua gauzatuko da Udalak dirua duenean,baina ez da oso garestia.

l a p i k o a n

i runero 6

Oiasso Museoanikusgai dauden

pieza batzuk.

“Termen proiektua orijinala daeta harridura sortuko du”

Tiempo Unión

Aurten primerako futbol profesionala ikusterik izango duguStadium Galen. Gure klubaren inguruko gaurkotasun guztiaren berri emateko, Gipuzkoa TelebistaTxingudik Real Union hizpide duenprograma berezia prestatzen duastelehenero. Baina informazioahedatzeaz gain, Tiempo Unión programan taldeari ezinbestekoduen bere herriaren adorea ereematen zaio.

Ez galdu!!

Astelehenetan,21:30ean, GipuzkoaTelebista Txingudin.

Asteartetan, 16:00etan,errepikapena

Aurkezlea:Manolo Fraile.

Josetxo Arrieta Donostian jaio bazen ere, dagoeneko Irunen igaro ditu

bere 56 urteetako gehienak. Irakaslea ogibidez, ipurterrea izaeraz.

Gazte-gaztetatik politikan eta gizarte mugimenduetan lanean aritu da.

Gipuzkoa TB Txingudiko Hablando Claro debate saioko lemazain lana-

ri esker, herriko proiektuen eta arazoen zantzua ez du galdu.

a u r r e z a u r r e

i runero 8

“Gero eta globalagoa den mundu honetan

tokiko informazioa erakargarria da”

Josetxo Arrieta, Gipuzkoa Telebista Txingudiko debate saioaren zuzendaria

- Betidanik politikak erakarri zaitu,baita gizarte eragilea izatea ere, modubatean edo bestean. Telebistak ekarpe-nik egin al dizu?

Urte askotan politika munduan ibili ondoren,

telebistan aritzea aukera paregabea izan zenherriko proiektu eta arazoei pista jarraitzeko,eta garrantzitsua den horren inguruan laneanari diren pertsonak ezagutzeko. Niretzat tele-bista joko pertsonal eta elkarreragilea da.Jolasean jarri nahi ditut gonbidatuak modu

a u r r e z a u r r e

i runero 9

atsegin batez kezkatzen gai-tuenaren aurrean eztabaida-tzeko. Gainera, gidaria izakiere, denek dakite ene iritziakemango ditudala askatasunosoz.

- Hablando Claro lehenago egin dituzun programen formatukoa da. Zergatikformatu hori?Formatu bat edo beste auke-ratzeko, baliabide teknikoakizan behar dituzu kontuan; hala ere, gurekasuan, inportanteena beti izan da programaatsegina sortzea, hiritarrok gertu sentitzekomodukoa. Hori dela eta, gure programan deba-teak antolatuko ditugu, baina helburua bestetelebistek egiten ez dutena guk egitea bada,toki bat izango dute isilean dauden ahotsek ere.

- Zer ekarpen egiten die saioak ikusleei?Ikusleek positiboki baloratzen dituzte bigauza: beraientzat kezkagarriak diren gaiakaztertzea eta beraiek ezagutzen dituzten gertu-ko pertsonekin aritzea. Gero eta globalagoaden mundu honetan, tokiko informazioa, ara-zoak, gatazkak, hiriko pertsonekin tratatzeabeharrezkoa izateaz gain, erakargarria erebada. Gainera, denontzako programa bat da,eta gai anitzak jorratu nahi ditugu. Hemen iku-siko dute eta entzungo dute beste inon azaldu-ko ez dena.

- Telebistak, hedabide gisa, aspaldihartu zuen entretenimenduaren bidea.Zein da informazio saioen etorkizuna?Ikusleen aniztasuna errespetatu behar da;beraz, informazioa emateaz gain, telebistakentretenitu behar gaitu. Gainera, telebistak

eredu berriak bilatu behar dituhiritarrengana iristeko. Izan ere,informazioa inportantea etabeharrezkoa izan arren, onartubehar da telebista asko daudela,eta beste baliabide berriak erebai, munduan gertatzen denarenberri izateko. Zoritxarrez, edozorionez, tokiko gertakizunak,tokiko bizimodua, telebistagehienetan bigarren mailakoinformazioa da. GipuzkoaTelebista Txingudik hutsune horibete nahi du.

- Egoera ekonomikoa, AHT, airepor-tua... zure saioko gaiak polemikoakdira. Erraz pizten al da polemikaTxingudin?Ez pentsa. Telebistara etortzen diren pertsonaguztiak oso zintzoak dira; badakite itxura man-tentzen eta asko kostatzen zaie besteari kontraegitea. Nik zirikatzaile papera jokatu behardut, ene ustez argudioak hobeki barneratzenbaitira eztabidaren bidez, baina ez da batereerraza.

- Zeintzuk dira aurreikusiak dituzungaiak?Hamaika gai ditugu. AHT edo aireportuarenaoso bizirik daude oraindik; badaude, ordea,horrenbesteko oihartzuna ez daukaten bestebatzuk, adibidez: kalean bizi diren pertsonak,Errepublika-Monarkia, Bakerako Hezkuntza,banka soziala, hirugarren adina, osasuna, etxe-bizitza, Mugikortasun Plana…

- Gipuzkoa Telebista Txingudi LTDzhedatzen da jada. Aro berri bat hasida.Bai, gure eskualdeko hiritar guztiek aukeraizan behar dute edozein telebista programaikusteko, eta LTDk aukera izugarria eskaintzen du.

Joan den apirilean Amaia KZn euskaraz estrei-natu zen Mugaldekoak telefilma, ETBk lehenaldiz burutu duen iraganean girotutako pro-dukzioa. II Mundu Gerrako Kometa Sarearenhistoria du ardatz. Naziek okupatutako eremu-tik zibilen laguntzaz pilotu aliatuak Espainiaraeramatea zuen helburu, Bidasoa ibaia zeharka-tuz. Ibaia igarotzeko ibi garrantzitsua SanMigelekoa izan zenez, bertan errodatu zirenzenbait sekuentzia. Abiadoreak ibaia igarotzenzuten pasarteetan Santiagotarretako 12 kirola-rik figurante lanak eginez parte hartu zuten.Grabaketa oso gogorra gertatu zen, eguralditxarragatik eta ibaiko ur-emari handiagatik,eta lan taldeak goizaldeko ordu biak arte erro-datzen aritu behar izan zuen. Ezpezialistei uraleporaino iristen zitzaiela ere, ertzetik ertzerapasa ziren.

Mireia Gabilondok eta Fernando Bernuesekzuzendutako proiektuak bi atal ditu: telefilmaeta telesaila. Azken hau maiatzean hedatzenhasiko da.

l a p i k o a n

i runero 10

Mugaldekoak, Kometa Sareareninguruko filma, Irunen proiektatu zen

Maiatzeko bi astetan zehar arratoiak akabakatzekolanak egiten ari dira Irunen, Txingudiko Zerbitzueneskutik. Urtero egiten den kanpaina bi fasetan gauza-tzen da: lehena, orain burutzen ari dena, eta bigarrenfasea, azaro inguruan. Zonaka egituratutako planari jarraituz, arratoien kon-trako produktuak jartzen ari dira egunotan, aurrezdetektatutako hainbat puntutan; betiere, pertsonekedota etxeko animaliek iristeko modurik ez dutentokietan jartzen dira, nahigabeko intoxikazioak sai-hesteko.

Telesailean figurazio lanak egin dituztenSantiagotarretako kideak.

Arratoiak akabatzeko kanpainak urtean bitan egiten dira Irunen

Arratoiak akabatzeko lanak burutzenari dira Txingudiko Zerbitzuak

l a p i k o a n

i runero 11

Abesbatzen Eguna maiatzaren 30ean ospatuko da

Datorren maiatzaren 30ean ospatuko denAbestabatzen Egunean, Irungo abesbatza hauekizango dira partaide: Ametsa, Albada,Larreaundi, Atzokoak, Kabigorri, Argoiak etaNáyade. Goizeko 11:30etik aurrera hiriko zen-bait auzotan abestuko dute, eta 12:30eanEskoleta kalean batera jardungo dute,Txistularien Udal Bandak lagunduta. Eguraldi txarra egiten badu, ekitaldi hauekAmaia KZn burutuko dira, 12:30etik aurrera.

Maiatzaren 20an,antzerkia euskarazPantxika Lamurreneskutik Pantxika Lamurrek Nik egin beharko &ko antzezlana taularatuko datorren maiatzaren 20an, 20:00etan, Kabigorrin.Sarrera doan izango da.Protagonista oporretatik heldu da, maletaeta guzti. Ikuskizun bat ikustera sartu da.Edozein ikusle bezala eseri eta ikuskizu-naren zain egongo da. Jendearekin harre-manetan jartzea ez zaio gehiegi kostako,baina denbora pasa ahala, bai bera, baitaikusleak, konturatuko dira artistarik ezdela heldu.Berak, honetarako, gauza guztietarakobezala, konponbidea dauka, jakina...Berehala antzez-tokiaren jabe egingo da.

Argazkian, Atzokoak abesbatza.

k i r o l a k

i runero 12

Bidasoa XXI Kluba, EspainiakoIgeriketa Kopan arrakastatsu

Bidasoa XXI Igeriketa Klubak

arrakasta bikoitza lortu du Irunen

antolatu duen Espainiako Kluben

lehiaketan. Batetik, antolaketa ezin

hobea burutu zuen; bestetik,

klubeko neskak podiumetik postu

batera baizik ez ziren geratu.

Bidasoa XXIeko neskak hirugarren postutikoso hurbil geratu ziren. Azkenean SantAndreu kluba, Erika Villaecija kapitainlanetan zuela, bidasotarrak garaitu etapodiumera igo zen. Halere, Irungo klubarenemaitza ezin hobea izan da, sailkapenikonena berdintzen baitu. Andrea Lazkanotegi gaztearen marka onbatekin hasi zen lehiaketa. GaraziAlduntzinen emaitza ere antzekoa izan zen. Ehun metro bizkarrez probaren txandaheldu zenean, Ane Saseta irundarrak jardun

Argazkiak: Eduardo Almajano

zuen lehendabizikoz, eta hirugarren geratu.Ondoren, Maddi Otxoak, Eunate Alcantarillak,Itziar Garciak, Eider Santamariak eta GraziUribarrik norgehiagokan parte hartu zuten.Lehenengo jardunaldiaren amaieran BidasoaKluba 6. postuan zegoen. Bigarren eguna oso ondo hasi zen irundarren-tzat: 4x50 estiloan bigarren sailkatu ziren.Eguneko onenak Eider Santamaria -bigarrenegin zuen- eta Ilune Gorbea -hirugarren- izanziren. Jardunaldia bukatzeko, 4x100 estilolibrean bigarren postua eskuratu zuten.Azkenerako, Kluba hirugarren zegoen, SantAndreutik puntu gutxira. Hirugarren egunean Ilune Gorbeak 100 metrolibretan hirugarren bukatu zuen, eta OlatzAltunak, zazpigarren. Bular-igeriketan, GaraziAlduntzinek hirugarren iristea lortu zuen, etaAinhoa Oñatibiak, zazpigarren.Norgehiagoka indibidualak estilo libreko 400metroko lehiaketarekin itxi ziren, non EiderSantamariak eta Nerea Otamendik laugarreneta hamalaugarren egin zuten, hurrenez hurren.Azken errelebuetakoan aukerak murritzakziren: seigarren postuak baieztatu zuen BidasoaXXI azken sailkapenean laugarren geratukozela.

Bidasoa XXI maila gorenean

Bidasoa XXIek Espainiako Kopan helburubenetan zaila erdiestea lortu zuen, alegia, igeri-keta kluben maila gorenari eustea. Xede berbe-ra zuen Bardulia IKTk ere eutsi dio.

i runero 13

Gabiria kalea, 15 - 179Katea auzoa - IRUN

Tel 943 63 16 32 Faxa943 63 16 02

Hohdarribia- SONORI-ZAZIOA- ARGIZTAPENA- GRABAZIO-ESTUDIOAK- ERREALIZAZIORAKO

PLATOAK- BIDEO-ZINEMA-

PUBLIZITATEA- BIDEO-PROIEKTAGAILUA- PANTAILAK

SAILKAPENA (emakumezkoak)

1 REAL CANOE N.C. 584,52 C.N. SABADELL 517,03 C.N. SANT ANDREU 461,04 C.D.N. BIDASOA XXI 443,05 CN.PALMA DE MALLORCA 401,56 C.N. ALCORCON 396,57 C.N. TERRASSA 367,58 C.N. SANTA OLAYA 247,0

Hondarribia-Irun saskibaloi taldeadatorren denboraldiari begira ekipoa

osatzen ari da. Gauza jakina zen JoanAlbert Cuadrat-ek entranatzaile izateareiutziko ziola, klubak kontratua ez berri-tzea erabaki baitzuen. Teknikari harenordez, Pepelu Mugicak jardungo du2010-2011n, taldea Europako lehiaketaraitzul dadin lortzeko xedez. Pepelu Mugicak Txingudi SaskibaloiElkarteko lehenengo taldea 2003anentrenatu zuen, EmakumezkoenSaskibaloi Ligara igo zen azken aldian,hain zuzen. Orain arte gizonezkoen saskibaloiarilotuta ibili da, Donostiako Easo Klubekoentranatzaile lanetan. Baina aurretikEmakumezkoen Ligako Juven-eko tekni-karia izana da, baita gizonezkoenAskatuak ekipokoa ere.Bestalde, Maria Revuelto jokalariakdatorren denboraldian taldean jarraituahal izateko kontratua sinatuko duela

k i r o l a k

Pepelu Mugica, Hondarribia-Irunen entrenatzaile berria

jakinarazi da. Lesio baten ondorioz, Revueltokezin izan du behar beste jokatu. Datorren denbo-raldian Klubak berreskuratu nahi du PekingoOlinpiadan esku hartu zuen eta 20 aldiz nazioar-teko absolutua izan den kirolaria.

Maria Revuelto

Lehenengo taldeko jokalariak.

i runero 15

Gipuzkoa TB Txingudi, LTDaren aroan

Telebistaren aro berria bertan dugu, etaGipuzkoa TB Txingudi bete-betean sartu dajada. Bai, 13 urteko ibilbidea egin dueneskualdeko telebistaren seinalea LTDz jasodaiteke. Irunen eta Hondarribian ez ezikdagoeneko Oiartzunen, Errenterian, Pasaianeta Lezon ere ikusgai da.Gipuzkoa TB Txingudiren kudeatzaile EnekoOliveri hedabide honen erronkaz mintzozaigu. Halaber, oraindik seinalea jasotzen ezdutenek eman behar dituzten urratsen gaineko informazioa topatuko dute orrialde-otan.

Eneko Oliveri,Gipuzkoa TBTxingudiko kudeatzailea

i runero 16

L u r r e k o T e l e b i s t a D i g i t a l a

2010eko maiatza GipuzkoaTB Txingudiren historianbereziki azpimarratu beharre-ko hilabetea izango da; izanere, 13 urte betetzen dituenhonetan seinalea Euskaltelenplataformaren bidez ikusi ahalizateaz gain, LTDz ere heda-tuko da.- LTDz seinalea hedatuahal izateko prozesuanzailtasunik eman al da?Konplikatua gertatu da.Orografiak jartzen dizkigunoztopoei proiektu honekeskatzen dituen ahalegin eko-nomiko potoloak gehitu beharizan zaizkie, hain justu kri-siak estutzen gaituen unean.Gainera, erakundeetatik ezdugu laguntzarik jaso.Horregatik guztiagatikLTDaren instalazioa atzeratuda. Sistema digitalez gainanalogikoz eta Euskaltelenbidez ere ikus daiteke.Hauexek dira gure ikusleeiinguruko errealitatea helaraz-teko bideak, soilik tokiko tele-

bista batek eman ditzakeenak.

- LTDak ikusleei aldake-tarik ekarriko die?Telebista ikusi ahal izatekoteknologia bat da, beste modubatzuei gehitzen zaiena.Aldaketa hauek guztioi ahale-gin ekonomikoa egin beharraekarri digu; baina irudiarenkalitatea eta eskaintza zabala-goa irabazi da. Edukiak dirainportanteena. Eskaintza itze-la den testuinguru honetanespezializazioak egiten duedukia garrantzitsu.

- Zerk ezberdintzen duGipuzkoa TB Txingudigainontzeko kateengandik?Txingudiko hiritarroi ingu-ruan gertatzen denaren berriematen zaigu, alegia, zuzene-an ukitzen gaituenaren berri.Internet bidez mundu zabale-ko informazioa klik bateradugu; hurbileko kontuez,ordea, herri telebistak ez beste

arduratzen dira.Mugatuta bagaude ere, gurehelburua besteek erakusten ezdutena erakustean datza.

- Zeintzuk dira mugahoriek?Gipuzkoa TB Txingudi berta-ko proiektua da. Aurrera era-maten duena enpresa pribatubat da, interes sektorialekokomunikazio talde handibaten barruan ez dagoena.Langile kopuru murritz bate-kin aurre egin behar dieguenpresa-taldeen presioei etazailtasunak bizi dituen publi-zitate merkatu batek markatu-ta dagoen testuinguruari.Aberastasun iturri da herritelebista.

- Zer proiektu duzue?Dagoeneko beste urrats batemango dugu: Gipuzkoa TBTxingudiren seinalea LTDzOarsoaldean ere jasotzen da.Pixkanaka, herri hauei buruz-ko informazioa ematen hasikogara.

i runero 17

L u r r e k o T e l e b i s t a D i g i t a l a

Zer egin behar da Gipuzkoa TB Txingudi LTDz ikusi ahal izateko?

Gipuzkoa TB Txingudik LTDzhedatzen du seinalea jada,eta edonork ikus dezakebeste edozein kate bezala.

29. KANALAFREKUENTZIA: 538 MHZ

Bizilagunen komunitatebatzuek LTDaren seinaleajasotzeko antenak doitu-ta dituzte dagoeneko.Tokiko telebistak ikusiahal izateko, ordea, ezdituzte oraindik egokitu.Hala ere, hori erraz kon-pontzen da, eta gastuaere txikia da; bainakomeni izaten da insta-latzaileren batekinlehenbailehen harre-manetan jartzea: lan-petuta dabiltzanez, eginbeharreko lana luzeatzera liteke.

Antenaren doitzea erabakitzeko, ez da beharrezkoa bizilagunek bilera bat egin arteitxarotea. Antenak LTDra egokitzeko erabakiahartu zenean, seinale guztiek barne egonbeharko zuten, tokiko telebistenek ere.

L u r r e k o T e l e b i s t a D i g i t a l a

i runero 18

Zure telebistan kanala berriro sintonizatuondoren Gipuzkoa TB Txingudi agertu ez

bazaizu, bizilagunen komunitateko presi-dentearekin harremanetan jarri beharduzu, instalatzaileari dei egin eta antenaegoki dezan.

Legeak ezartzen du bizilagun guztien esku-bidea dela komunitateak LTDko kanal guzti-ak ikusteko aukera eskaintzea.

Lehenik, sintoniza itzazu zure telebistan edo deskode-gailuan LTDko kanal guztiak. Baliteke Gipuzkoa TB

Txingudi agertzea, jada hartzen zenuelako, sin-tonizatu gabe, baina.

Jakin ezazuzergatik ezinduzun GipuzkoaTB Txingudioraindik ikusi

ZALANTZAK ARGITZEKO DEI:

943 11 61 00

i runero 19

b i h i t z e t a n

Santiagoko aduanaren eraikinaUdalarena da jada

Eurovelo izeneko Europakobidegorri-sarearen programakAbenida zubiko aduanareneraikinaren jabetza IrungoUdalak berreskuratzea ahalbi-detu du. Sarea penintsularasartuko da zubi honetatik,hain zuzen ere. EraikinaEuroveloren inguruko inter-pretazio zentro gisa erabilikolitzateke. Sareari buruzkoinformazioa emateaz gain,espazio bat erreserbatuko li-tzateke zubiaren gaineko his-toria oparoa azaltzeko.Abenidakoa Irun eta Hendaiaerrepidez lotzeko altxatu zenlehen zubia izan zen, estraper-loko istorioen lekuko, xixero-en lantoki, Gerra Zibileaniheslarien igarobide, eta, etor-

kizunean, hainbat txirrindula-riren bidegorri.Irungo Udalak duela aste ba-

tzuk burutu ditu aduana zaha-rraren inguruko espazioarenhiritartze lanak.

Irungo Industrialdea sozietate publikoak Arasonsustatzen dituen 3 industria-pabiloiak datorrenuztailerako prest egongo direla iragarri zuenJose Antonio Santano Irungo alkateak.Guztira 14.000 metro koadroko oinplanoko aza-lera duten pabiloi berriak enpresa txiki eta ertai-nei zuzenduak daude. Nabeak modulutan banadaitezke, 350 m2-koetatik hasita 1.950 metroko-ak arte, eta metro koadroaren prezioa 875 euro-tik 940ra bitartekoa izango da.

Irungo alkateak esandakoaren arabera, “Motaeta tamaina anitzeko enpresei erantzuna emandiezaiekegula uste dut, baina batez ere txiki etaertainei, horiek osatzen baitute gure ehun enpre-sarial nagusia, eta horiei eskaini behar diegugure babesa, kinka larria bizi dugun honetan”. Finantzazioari dagokionez, erosteko aukeraduen alogera sistema izango da, bost urte igaroeta gero gauzatu ahalko dena.

Arasoko industria eremuko pabiloi berriak uztailerako eraikiko dituzte

Avenida zubiko aduana zaharra.

b i h i t z e t a n

i runero 20

Hondarribia eta Geltoki kaleenberritze lanak aurki hasiko dira

Uda baino lehen Hondarribia eta Geltoki kale-ak berritzeko lanei ekingo zaiela iragarri duMiguel Angel Paez Hirigintza eta Obra zine-gotziak. Helburu orokorra irisgarritasunahobetzea eta merkataritza bultzatzea da.Hondarribia kaleari dagokionez, proiektuareneremua Gipuzkoa plazatxotik Zubimusukobiribilgunera bitartekoa da, eta Udalak1.655.821 eurotan esleitu ditu lanak.Obra, udal ordezkariaren esanetan, “EPlanaren bitartez finantzatuko da zazpi hilabe-te inguru emango dituen proiektu hau. Kalekoazpiegituren erabateko berritzea burutuko da,5 metroko zabalerako espaloiak moldatukodira eta, lehenbizikoz, bidegorri bat eta zuhai-tzak izango ditu”. Oraingoz trafikoa bi norabidekoa izango da,baina etorkizunean Zubimusu norabidekoa

besterik ez da mantenduko, garraio publikora-ko izan ezik. Irun aldera etorriko diren ibilgai-luak, berriz, Donostia eta Geltoki kaleetanbarrena igaroko dira. Proiektuak aparkalekugutxi aurreikusten ditu, eta gutxi horiek TAOeremukoak izango dira. Bestalde, aparkaldimugatuko sistema berria aurreikusten du egi-tasmoak, bertako bizilagunek hala eskatuta.Expres edo epe motzeko aparkaldia deritzonazama lanetakoaren antzekoa izango da, bainabatez ere saltokietako bezeroei zuzendua.

Geltoki kaleaEusko Jaurlaritzako Industria eta MerkataritzaSailak Geltoki kaleko berritze lanak egitekoproiektua onartu du. Merkagune programarenbaitako obra hauek laster abiatuko dituzte,lauzpabost hilabetetan burutuko dituzte etakostua 600.000 eurokoa izango da.

Ezkerrean, Hondarribia kalea; eskuinean,Geltokikoa.

ANAKAANAKAKO KASINOAKUTXA BURDINDEGIA (Kutxaren aldamenean)ANAKAko AUZO ELKARTEA BIDASOAKO OSPITALEA

BELASKOENEA:TXIMISTA TALDEA (Parrokian)BELASKOENEko AUZO ELKARTEA

ARBES eta PALMERA-MON-TEROVICTORIA TABERNA(Altzukaitz)LA AGRICOLAPALMERAKO HAINBATKAFETEGI-TABERNATAN

BEHOBIA eta ARTIAHIZKUNTZA ESKOLA OFIZIA-LA TRINKETE TABERNA(MªJuncal Labandibar kalean)AZKEN PORTU KIROLDEGIAKUTTUNA HAUR ESKOLA(Artiako Caro Baroja plazan)

ERDIALDEAHERRI JAKINTZA (Nafarroahiribidea)BRASIL Gozo-dendaELKAR liburudendaOSKARBI LiburudendaEUSKADIKO KUTXA (Kolon)KUTXA(Kolon)JUBILATUEN ETXEA (LuisMariano)VIRGINIA KafetegiaSIRIMIRI tabernaKUTXA (Gipuzkoa hiribidea)KIOSKO 33 (ArgentinarErrepublika)HAZ-SAC

FOTOKOP (Foruen karrika)GAZTE INFORMAZIO BULE-GOA (Foruen karrika)EUSKARA Arloa (Foruen karri-ka)ACUBI (Foruen karrika)IZOKINAREN KOFRADIA (Kale Nagusia)ARANO TabernaMANOLO TabernaSARGIA TabernaAEK EuskaltegiaARTXIBOA eta LIBURUTEGIAMENDIBILGO MUSIKA KONTSERBATORIOAARTALEKU KIROLDEGIA

DUNBOATOMA PAN Y MOJA (S.Pedro)OSASUN ZENTROAKUTXA (Nafarroa hiribidea)ERKA (Salvador Etxeandia)ALDABE Paper-denda

LAPITZEANBULATORIOAAMAIA KZ eta Pio XIIko kios-koanOGIBERRI (Serapio Mujika)EUSKADIKO KUTXA(S.Mujika)

MEAKAMEAKAko BizilagunenElkartea ERROTAZAR OLA Sagardotegia

OLABERRIAESTEBENEA tabernaLABEKO ETXEA jatetxea

ALDE ZAHARRAUDAL EUSKALTEGIAALDE ZAHARREKO BIZILA-

GUNEN ELKARTEA(Larretxipi)EKT (Larretxipi, 12)KURPIL KIROLAK (Peñakalea)HAZIA taberna (Peña kalea)ESKINA Taberna EUSKADIKO KUTXA(Urdanibia)KULTURA Arloa (Ospitale zaharra)

ANTZARANNEKANE Paper dendaLekaenea

SAN MIGELKOLON burdindegia(Hondarribia kalea)KUTXA (Zubiaurre)EUSKADIKO KUTXA(Zubiaurre)SAN MIGELeko AUZOELKARTEA (Luis de Uranzu,24)ATREZZO (Geltoki kalea)

SANTIAGOAGUIRRE okindegia.(Junkal k.) CANON (Santiago k.)SANTIAGO AUZO ELKARTEABIKOTE (Erromes plaza)

URDANIBIAJAIZUBIA Taberna

KATEAKATEKO AUZO ELKARTEA

LARREAUNDIOKINDEGIA (Eguzkitzaldea k.)AUZO ELKARTEA (Iñigo Loiolako)LARRARTE Harategia(Eguzkitaldea, 17)

irunero aldizkaria non eskura daiteke?

Eta ikasturtean zehar, Irungo ikastetxeetan

Aurten laugarrengoz Mugan MerkatarienElkarteak Pintxoaren Ibilbidea antolatu du.Maiatzaren 23ra arte 200 establezimenduk, eros-ketak egiteagatik, Bonopintxoak banatuko dituz-te. Horietako bakoitzarekin eta 95 zentimorentruke bezeroek dastatu ahal izango dituzte 22tabernek eta jatetxek diseinatutako pintxo bere-ziak. Gainera bonopintxoekin Pariserako 2 lagu-nentzako bidaia baten zozketan parte hartzekoaukera izango da.Ekimen honetako pintxo guztiak hiru hizkuntza-tan dagoen errezetategi batean daude jasota.Liburuxka horiek saltokietan eta tabernetanbanatuko dituzte.Pintxoaren IV. Ibilbidea Mugan Elkartearen eki-mena da, merkataritza eta ostalaritza establezi-menduek bat eginik, kontsumoa suspertzeko sor-tua. Ekintzan beste entitate hauek ere dira partaide:Eusko Jaurlaritza, Udala, Bidasoa Bizirik, Ficobaeta Oiasso, Irungo Merkataritza SustatzekoKontseiluaren kide diren aldetik.

San Migel auzoko futbol zelaia eta aldamene-an dagoen haurrentzako jolas parkea berrego-kituko ditu Udalak, Eusko JaurlaritzarenHiriber programaren diru laguntzaz. IrungoUdalak 1.249.236 euroko aurrekontua dutenlanak esleitu ditu jada. Proiektuak guztira6.615 metro koadroko eremua hartuko du,zehazki Lepanto, Blas de Lezo eta Donostiakaleen artean kokatutakoa.

Futbol zelaia kendu eta bertan haurrentzakojolas parkea eta aisialdiko gunea eraikiko dute.Petankan jokatzeko bi gune, bizikletak aparka-tuta uzteko tokia eta iturri bat ere edukiko ditu.Parkearen berregokitzea San Migel-Anakainguruaren hiritartze proiektuaren erantsiaizango dela azaldu zuen Miguel Angel Paezek.

b i h i t z e t a n

i runero 22

Mugan-en Pintxoaren Ibilbidea maiatzaren 23an amaituko da

San Migelgo futbol zelaian parke bat eraikiko dute

Muganek plazaratu duen errezeta liburuxka.

2009 urtean Txingudiko Zerbitzuek 47.416tona hondakin kudeatu zituzten, aurreko urteanbaino 3.141 tona gutxiago. Horrek esan nahidu hondakin kopurua %6,21 jaitsi dela.Bildutako hondakinen %34,57 errekuperatuda, 2008an baino %5 gehiago. Gaikako bilketari dagokionez, murrizketa han-diena paperak jasan du: %5,02. Kontuan izanbehar da edukiontzi urdinetan etxebizitza etasaltokietako papera eta kartoia biltzen direla.Hala, ziurrenik, krisiak eragindako aktibitatea-ren murrizketaren ondorioz gertatu da.Kontuan hartzekoa da, baita ere, kontainer ber-dean botatzen diren hondakinen murrizketa,2009an %4,31 jaitsi dena. Halaber bolumenhandiko hondakinak murriztu dira (sofak, kol-txoiak…) eta arropa bilketa.2010eko urte bukaerarako TxingudikoZerbitzuek 5. edukontzia (hondakin organiko-ena) jartzea aurreikusi du, betiere proiektupilotu gisa.

Ekintza garrantzitsuenakTxingudiko Zerbitzuek hondakinen garraioaoptimizatzen duten kaxa-aldagarriko 7 ibilgai-lu berri erosi zituzten pasa den urtean. 2009komaiatzean Arasoko Garbigunea inauguratu zen-bolumen handiko hondakinen zabortegia-.Eta, azkenik, Hondarribiko lur azpiko kontai-nerrak kendu, kaleetako kontainerrak jartzekoisletak hobetu zituzten eta ostalari eta merkata-riei era esklusiboan zuzendutako autokonpak-tadorea ezarri zuten Itsas Etxearen alboan.Bestalde, urarekin erlazionatutako azpiegitureidagokienez, 1.912.596 euro bideratu zituenhornidura eta saneamendu sareak hobetzeko.Azkenik, Foru Aldundiak eta Txingudiko

Zerbitzuek apirilean sinatu zuten Jaizkibel-Elordi horniketa lanak burutzeko hitzarmena.Hamaika milioko aurrekontua duen poriektuhonek Bidasoaldeko biztanleei ur horniketabermatuko die.

Txingudiko Zerbitzuek edukiontzi berriakipini zituztenetik, nabarmen handitu dasukaldeko olio zaharraren bilketa: 2009urte guztian zehar 9.360 litro bildu ziren,2010eko otsailean eta martxoan kopuruhori gainditu da, 9.635 litrora ere iritsiz.Joan den otsailean Irunen eta Hondarribian29 edukiontzi ipini zituzten olio bilketahiritarrei errazteko. Orain arte olioa hilabe-tean behin biltzen zen Irungo Urdanibiaplazan eta Hondarribiko Bentan.

b i h i t z e t a n

i runero 23

Hondakin gutxiago eta birziklatze gehiago Bidasoaldean

Txingudiko Zerbitzuek9.635 litro olio bildu

dituzte

i runero 24

Gatazkak nola kudeatu behar genituzkeenaztertu baino lehen, gatazkak onak otediren galdetu nahi nizueke. Zer iruditzenzaizue? Gatazkak onak al dira? Noiz sortzen dira gatazkak?

Zure beharrak eta nireak asetuak badaude,ba al dago gatazkarik? Gatazkak sortzen dira zure beharrak nirebeharren gainetik jartzen direnean. Adibidez:Bi haur elkarrekin jolasten ari dira eta biekpilotarekin jolastu nahi dute, bien beharra ber-dina denez, printzipioz ez dago gatazkarik.Hala ere, demagun haur bakoitzak joko des-berdinetan aritu nahi duela: hortxe azaltzenda gatazka. Bien beharrak desberdinak diraeta estrategiak behar dituzte gatazka kon-pontzeko. Estrategia positiboak egokienaklirateke: jolas ezberdinak txandakatu, gaurnirean eta bihar zure jolasean aritu, elkarbanandu eta lagun gehiago bilatu nor berejolasean aritzeko… Gatazkak bizitzan gauza normala dira.Aurrelana egiten saiatu behar dugu (prebentzio lana, alegia) baina datozeneangainditzea ezinbestekoa da. Gatazka prozesubat da, eta pertsonen beharretan du oinarria;behar biologikoak, ekonomikoak, ideologiko-ak, emozionalak… Krisialdia eta gatazka gauza bera al da?Eguneroko arazotxoak edo gatazkak gainditzen ez direnean, gatazka KRISI bateanlehertzen da. Beraz, krisialdia ez da gatazka.Hori sinesten badugu, arazo edo gatazkei ezdiegu aurre egingo KRISIALDIA ematen den

arte. Horra hemen beste adibi-de bat, honen guztiaren ingu-ruan:Haurrak patiora korrika etabatera jaisten dira lehenak iritsinahi dutelako (gatazka egoe-ra). Egun batean, mutil bat eroriegin da, eta hanka puskatu du(krisia). Arazoa edo gatazkaikusten dugunean gatazka kon-pontzen saiatu behar dugu;denekin hitz egin eta denenartean antolatu nola jaitsi; lehe-nik zaharrenak... edo bestela, zaharrenak txi-kiak laguntzen dituelarik, edo denok baterabaina ilaran... Arazo edo gatazka guztiek etorkizuneanhaur eta gaztearekin plangintza kooperati-boak egiteko balio digute, krisi egoerarairits ez gaitezen. Hala ere, onartu beharra dago gatazkak ezditugula egunerokotasunean gauza normal-tzat hartzen. Gainera, denbora asko behar dagatazkei aurre egiteko eta ABIADURA HAN-DIKO BIZIMODUAK ez digu aukera askorikematen.Zer egiten dugu helduok haurrek edo gazteekliskarra bat dutenean? Hots, zein da gurasoedo hezitzaileen rola gatazkaren aurrean?Ohiko rolak eta jokabideak sailkatu ditugu:1. EPAILE: Zerbait gertatzen denean nor hasiden galdetzen dugu? Eta pentsa dezagun,benetan jakin dezakegula nork hasten duengatazka. Momentuan, beharbada, ikusi dugunorbaitek beste bat jo duela; baina egoeraren

Gatazkak: zer egin eta nola kudeatu?

i runero 25

momentu bakarrarekin ezingara geratu. Bestalde, bene-tan inporta al du nor hasi denjakiteak? 2. POLIZIA: Liskarra dutenen-gana joan eta banatu egitenditugunean. Gehienetan biakzigortzen ditugu, bien erruadelakoan.3. OSTRUKA: gatazka ikus-ten dugu, baina “ez ikusiare-na” egiten dugu, burua lurazpian sartuz, ostruken antze-ra. Ostrukaren beste jokaeraere izan daiteke hauxe: estra-tegia positiboak menperatugabe, haur edo gazteari esa-ten diogunean beraiek baka-rrik konpontzeko gatazka 4. ARMADURA IPINTZENDUGUNEAN, PERTSONALI-ZATZEN DENEAN: gu izo-

rratzeko edo modu pertsonalean hartzendugunean ematen da gatazka. Era pertsona-lean hartzen dugunean, alegia.Rol edo jokabide hauek momentuan baliaga-rriak badira ere, gaztea ez dute hezten gataz-kak era autonomoan konpon ditzan. Beraz,zer egin dezakegu guraso edo hezitzaileok?Haurrak gatazkak konpontzeko hezi,gatazkekin bizitzen ikasi eta horiek kude-atzen lagundu....eta NOLA EGIN HORI? Ez da erraza izan-go, baina gure rola aztertu behar genukelehendabizi: zein da gure joera gatazka batenaurrean? Gatazka baten aurrean HEZITZAI-LE ROLA hartu behar dugu, gatazka betibaliagarria baita bizitzen, “elkarbizitzen”, ikas-teko. LABURBILDUZ:- Gure rola aztertu eta, beharrezkoa bada,hobetzen saiatu.- Gatazkaren bizipen positiboa ikusi eta den-

bora hartu gaztearekin aurre egiten ikasteko.- Zer gertatu den galdetu, lasai eta adi entzun,eta haurrei hitz egiteko denbora eskaini. - Tarte bat eskaini haur edo gazte bakoitzarigertatu dena eta sentitzen duena adierazteko.Komunikazio asertiboa bideratzen saiatu,positibotasuna eta haien emozioetatik komu-nikazioa bideratuz.- Enpatia landu kide bakoitzarekin...- Gaizki egindakoaren ardura hartzen laguntzea eta jarrera desegokia konpontzekoaukera ematea. Kulpa sentitu eta adieraztea,gaizki egin badute. Denok egiten ditugu gau-zak gaizki, ez da inor perfektua; aldiz, gaizkiegindakoa konpon dezakegu.- Kulpa edo gaizki egindakoa bideratzen era-kustea. Zer egin dezakezu gaizki egindakoakonpontzeko? Beraien ekintzen ardura hartubehar dute, egin dugunaren ondorio logikoeta naturalak bizitu, hurrengo batean berrirogaizki egin ez dezaten. - Ez inposatu gure nahiak, berak erabakitzeazer egin behar duen gatazka konpontzeko etalagunarekin adosteko. Ez bazaie ezer buru-ratzen, konponketarako aukera desberdinakeskaini beharko genizkieke. Adibidez: Gaizkiegin dutela sentiaraziz, barkamena eskatzea,apurtutakoa konpontzea, marrazki bat egitea,botatakoa jasotzea, negoziatzea…Ez dago “makilatxo miragarririk”, eta honekguzti honek denbora asko eskaintzea eska-tzen digu. Gatazketatik ikasiz gero, autono-moak egiten dira eta gure esku-hartzeak ezdira hain sarri gertatuko; denborarekin, estra-tegiak ikasi badituzte, egoera gatazkatsuakkonpontzeko gai izango dira. Beraz, animo,lagun, ongi egiten dugula sentitzeak ere gurezorion iturria da. Saiatuz eta helburu txikiakipiniz eta hauek emeki gehituz lor dezakegunahi duguna! Aupa!

Kuttun Aholkularitza Psikopedagogikoa.

i runero 26

e l e a k i r u t e n

Martxoaren 8aeguna gogoanidatzi nuenean

Azken PortukoIgerilekuan nengoen, etazehatzago esanda, SPAdelakoan. Azken Portuda nire azken deskubri-mendua.

Azken Porturen eta berehistoriaren berri banuen.Bisitatua dut Oiasso, Museo erromatarra.Arditurri meazuloetan barrena ere ibilia naiz.Interesgarriak, oso, bi-biak.

Azken Portu Igerilekuko SPA delakoak erebadu bere xarma, pentsa. Tira, banuen lekuarenbeharra. Mens sana in corpore sano delakoailtzatua daramat kaskezurrean txiki-txikitatik,baina gorputzaren zaintza utzi samarra izan dutazken neguetan –udaldian mendia eta itsasoa hur-bilagoak izaten ditugu–.

Igerilekuko SPA delakoak baduela bere xarmaesan dut. Izanik ere, Azken Portu Bidasoako jen-dartearen laborategia dateke. Adin guztietakopertsonak gurutzatzen gara bertan. Hainbat kirolezberdinetan aritzen garen herritarrok.

Herritarrak eta hiritarrak. Gaztelania etaeuskara entzuten dira nagusiki, baita frantsesezere, kasu ugaritan eta sarritan. Baita Europakohainbat herrialdetako hizkuntzak sarri entzun ere.Balkanetakoak begitantzen zaizkit horietakobatzuk.

Horiek horrela, bada, badakit nirea ez delaaparteko aurkikuntza edo deskubrimendua. Badupuntu bat bitxia oso, halere: pertsonok, igerilekuko kasuan, bainujantzia baino ez

daramagula soinean.Areago, betaurrekoakedo txanoak tarteko, arejende bitxiagoa etaezezagunagoa bihurtzengara. Bitxia da, denok berdi-

nak ematen badugu ere–hondartzan bezalatsu,alegia–, hizketan jardungabe aiseago, pertsona

bakoitzaren atzean izaera edota nortasuna ezku-tatzen dira. Nik, mintzoak mintzo, itxurak itxura,pentsatu izan dut: hau beharbada jendarmea da.Eta hori ertzaina, edo guardia zibila edo polizianazionala. Edo, demagun, gai bat hizpide duzulapertsona hori ukitzen duzula zuzen-zuzenean, etaudaletxeko funtzionari batekin ari zarela hizke-tan. Demagun, diot.

Kulturen eta hizkuntzen zentzu hertsian hartuta,esperientzia bitxia da bizitzen dudana. Egunezegun, astez aste, hilez hil, morroi arruntakbilakatzen dira/gara eta hobeto ezagutzen duguelkar. Ohitzen gara, badakizu. Esaterako, lehen-goan bikote frantses bat zebilen SPAn, arauak ezzituen ondo ezagutzen edo eurek ibilitako besteSPAetan bestera ibiliak ziren, antza.

Kontuak kontu, saunan sartu nintzen eta neskaluze-zabal zegoen etzanda. Izerdi patsetan jada,gori-goria eta bikiniaren goi parterik gabe.

Apirileko Bedatsako usainak eta sexu grinakjota zegoen morroiarekin gogoratu nintzen.

Bref: Azken Portu, erromatarrak gogoan,hamaika gogoetarako baratz edota ortu.

MIKEL ASURMENDI

Azken Portu Kiroldegian nengoela idatzi nuen apirileko lerrootan.Ez nuen lekua zehaztu, ordea. Igerilekuan nintzen, emakumeakhizpide zituen morroiarekin topo egin nuenean.

Aitor dezadan, KarmeleJaioren literaturak ez naubeti-beti ase guztiz-guz-

tiz bete. Laburzurrean, eta buruzari naiz: Hamabost zaurikoipuinek bai. Amaren eskuaknobelak ez ninduen guztiz harra-patu. Zu bezain ahul ipuin sortak“indarge” utzi ninduen. Musikaairean nobelan kulunkatzeko“tentuz” sartu nintzen.

Adi, norberaren gustu kontuada literatura. Zuk esperoduzunaren edo zure aldarteakbehar duenaren arabera, ezin uste –eta nahi– duzuna aurkitu.Karmele Jaioren Musika aireannobelaren aireak berehala harra-patu ninduen. Aldiz, berriz diot,agian ez nintzen “amaren eskue-tan” trenpu onean murgildu.

Idazle honek badu berezko doinua: bere hitzendoinua emea da. Agian, baten bati matxista samar-ra irudituko zaio espresioa, baina sentitua adierazibaino ez dut egin. Emearen leuntasuna dario bereidatz moldeari.

Literatura hori baino gehiago ere bada, bistan da.Nobela honen kasuan istorio bat dago, eta istorionagusian txirikordatzen diren zenbait istorio.Istorio nagusiaren protagonista Elena da, eta berebitartez belaunaldi ezberdinen bizipenek harilkatzen eta trinkotzen dute Musika aireannobela.

Elena, adineko emakumea jada, protagonistanagusia izan arren, gainerako pertsonaienbizipenak xumeki eta leunki bilbatu ditu idazleak.

Pertsonaien jatorri anitzen (h)arian pertsonaren nortasun ertzak marraztu eta gorpuztu ditu nobelaegileak.

Egileak jakin izan du bakoitzatoki batean kokatzen, euren bi-zitzen bilakaerak ondo uztartuz.Izan ere, pertsonok –nobelarenpertsonaiak legez– gero eta bakarti-ago bizi gara, nork bere musikaentzuten du/dugu. Iraganean aingu-raturik bizi gara eta bizitako ger-taeren doinuetan balakatzen edohondoratzen gara. Saminak bizigaitu une gehienetan. Erruek edodamuek hartzen dute leku gehiengure baitan.

Agian, ez. Agian, iraganaren unelatzak gure izatearen itxurakeriakdira. Gogortasuna gure izaerababesteko ezkutua da. Agian, giza

harremanetan eta pertsonen arteko elkarbizitzanadiskidetasunak bakardadea gailendu dezakeelapentsatzeko motibo asko dago.

Literatura hamaika moldez espresatzen da. Emeaeta leuna eleak erabili ditut testuan. Ez alferrik,nobelako pertsonaiak, baten bat salbu,emakumezkoak dira gutiz gehienak. Ez diezadanordea, nobela femeninoa izendatu, gizonezkoekidazten dutenak maskulinoak izendatzen ez ditu-gun ber.

Alabaina, ezin uka Musika airean nobelakberezko samurtasuna helarazten duela. Airean.

MIKEL ASURMENDI

l e r r o z l e r r o

i runero 27

Liburua: Musika airean Egilea: Karmele Jaio Argitaletxea: Elkar

Musika airean nobelaren izenburuak badu, bai, funtsa. Hots, kon-takizunak badu berezko hotsa. Istorioaren hariek doinu propioahelarazten dizute kontakizunean aurrera egin ahalean.

- Ekainaren 6etik 13raOiasso Erromatar MuseoakGreziarako bidaia batantolatu du Epiro eskualde-ko aztarna arkeologikoakezagutzeko. Gida lanetanLilleko unibertsitatekoJavier Arce irakaslea aritu-ko da.Bidaiaren zehaztasunak etabehin-betiko izen-emateorria deskargatzerik bada-go: www.oiasso.com

- Ficoban mugaz gaindikotrenari buruzko garraioareninguruko komunikazio jar-dunaldi bat egingo da, BAFBidasotarra 7301 Amigosdel Ferrocarril Elkarteakantolatua.

- Irungo Toki-Alai ikastetxe-aren 25. urtemuga-jaialdia.

- Euskadiko Kutxaren areto-an, Guillermo Camiorenpintura erakusketa.

- Amaian, 20:00etan,Tangolatría izeneko CarlosMonteroren kontzertua.

- Amaia KZn,17:00etan,haurrentzako antzerkia eus-karaz. Gorakada taleakJules Verneren azken aben-

tura lana antzeztuko du.

- Amaian KZn, CarmenMauraren, JavierSagarzazuren eta SusanaZaldivarren pintura erakus-keta.

ikultur jaialdia

i runero 28

a g e n d a

k u l t u r a g e n d a

Ekainaren 20ra arte

Maiatzak 22

Maiatzak 29

Maiatzak 27

Maiatzak 29-30

Maiatzaren 23ra arte

Opera

Kultur bidaia Greziara

ikultur musika jaialdiaFicoban.Maiatzak 1421:00 BETI MUGAN22:30 MICHAEL ROSEFORMENTLY BLACKUHURU00:30 O´FUNK´ILLO02:30 DEF CON DOS04:00 DJ SETMaiatzak1521:00 DJ SET22:00 DELOREAN23:30 RINÔÇÉSÔSE01:30 KAP BAMBINO

02:30 FRONT 24204:00 JULEN&IDOIA

- Maiatzaren 15ean eta16an, 20:00etan, BellinirenLa Sonnanbula opera, LuisMariano Lirika Elkarteakantolatuta.

a g e n d a

i runero 29

BIOTERRA

Erromes udaberria

Ficoban, ekainaren 4tik 6ra.Bioterra produktu ekologi-koen, bioeraikuntzaren,energia berriztagarrien etakontsumo arduratsuarenazoka da. Aurten hizlariizarretako bat FranciscoVaratojo izango da,Portugalgo MakrobiotikaInstitutuaren sortzailea etazuzendaria.

Santiago-Bide Lagunen Txingudikoordezkaritzak antolatuta, honako ekintzak burutuko dira:Done Jakueri buruzko zinema astea.19:00etan, Amaia KZn.- Maiatzak 12. Al final del Camino(Roberto Santiago).- Maiatzak 13. L’enfant Chemin (Jean-François Castell).- Maiatzak 14. La Vía Láctea. (LuisBuñuel). - Maiatzak 15. Peregrinos. Coline

Serreau.Argazki-paseoa

- Maiatzak 30. Irundik iga-rotzen den Errege-Bidearen

adarretik. 10:00etan Santiagokozubian.Txangoa familia guztiarentzat- Maiatzak 23, 9:30an, San Juan plazatikGuadalupera.Kontakizun laburren erakusketaMaiatzean zehar.

- Maiatzaren 17an,19:00etan,Libroforum tailerra.Maggie O’Farrell-enLa extraña desapari-ción de Esme Lenox.- Maiatzaren 20an,17:00etan, Carlos deAgustinen mintegia. Fotogramas aldizkariarenedukiaren analisia.- Maiatzak 25, 19:00etan, irakurketa tailerra.Calamity Jane-en Cartas a la hija. - Maiatzaren 31n, 17:30ean, poesia taldea.

Ikust- Alaia liburutegiko ekintzak

Antzerkia euskaraz

- Maiatzaren 23an,Amaian, 20:00etan, Wazemank saiokolan-taldeakXabinaitor obra antzeztuko du.

-UMOREZKO BAKARRIZKETALEHIAKETA. Noiz: Uztailaren15, 16 eta 17an Irunenegingo da, GazteAntzerkiaren Jaialdiarenbarruan. Sariak: 1. saria:800 €, diploma eta bi ema-naldi Komediaren zirkuitunazionalean. 2. saria: 400€, Street End-ek babestua,diploma eta bi emanaldiKomediaren zirkuitu nazio-nalean. Epea: Maiatzak 31.Eskaerak: cultura@irun.org

- EPAIMAHAI GAZTEA. 17 eta21 urte bitarteko ikaslea

baza-ra, Donostiako ZinemaldikoGazte Epaimahaian partehar dezakezu. Epea:Ekainak 15. juventud@sansebastianfesti-val.com

- KARTEL LEHIAKETA.Arrasateko Udalak SanJuango festak iragartzeko

kartel lehiaketa antolatu du.Edozeinek parte har deza-ke. Saria: 750 euro. Epea:Maiatzak 21.

- GIPUZKOAKO FORUALDUNDIAREN BEKAK. Edukia:bekak musika, dantza, antzerkia, ikus-arteak etaerakusketen paratze arloe-tan prestakuntza espeziali-zatuak burutzeko dira.Baldintzak: Nafarroan edoEuskadin burutu ezin daite-keen proiektu bat aurkez-tea. Epea: Maiatzak 22.

Lehiaketak

Bekak

Orrialde hauetako informazio guztia, zabalago, www.irun.org/igazte webgunean.

ADI

!!!!!

Gaztezulo aldizkaria GIBn duzu.

i runero 30

- UDAN ATZERRIAN HIZKUNTZAikastaroak egiteko bekak.Deitzailea: EuskoJaurlaritza. Epea: Maiatzak21.

- EURES-EN LAN ESKAINTZA:WEB proiektu baten zuzen-daria Ingalaterran, ordukakogaztelania irakasleaFinlandian, gaztelania /ingelesa irakaslea Zipren,udako informazio laguntzai-lea Erresuma Batuan...

Eskaintza guztiakwww.irun.org/igazte webe-an dituzu.

- OSTARGI ELKARTEAK GIZARTEHEZITZAILE bat behar du.Epea: Ekainak 15.

info@ostargi.org

- PARTEKATZEKO ETXEBIZITZAbaten bila nabil Irunen. 943628 682.

- BI LOGELA HANDI ALOKAGAI.

ORAIN GAZTE

Zure txokoa

Gazte Informazio Bulegoakbere web orriko HOMEa berritudu.Zer iruditzen zaizu? Sar zaitezeta EMAIGUZU ZURE IRITZIA!

BRIGADAK: taldeanegiten dira, tokiantokiko gizarte-erakunde eta mugi-menduen eskutik he-rrien errealitateakezagutzeko.- KOMITE INTER-NAZIONALISTAK- ASKAPENA- PANGEAAUZOLANDEGIAK:Eusko Jaurlaritzakzenbait aukeraeskaintzen ditu.

ELKARTASUN BIDAIAK:- SODEPAZ - Bakearen aldekoLankidetza Batzarra - SETEM - Felix BaltistanFundazioaLANKIDETZA:Boluntario gisaaritzeko programak.- Euskadiko GazteakLankidetzan- Europar BoluntarioZerbitzua.

Orain Gazte zure aukera da gai garrantzitsuen inguruanzeure iritzia adierazdezazun, adibidez,emantzipazioaren etaherritar gisa dituzuneskubideak gauzatzeareninguruan. Horretarako,Eusko JaurlaritzakGazteriaren EuskalLegea eta III. GaztePlana lantzeari ekin dio.HAR EZAZU PARTE

www.gazteaukera.euskadi.net

Lana

Zer iruditzen HOME-a? Auzolandegiak, bidaia solidarioak, brigadak