irinkerindo ninu igbo elegbeje€¦ · irinkerindo se gbe kale. b. bawo ni irinkerindo se je si...

2

IRINKERINDO NINU IGBO ELEGBEJE

3

IRINKERINDO WOLE DE

1. Se iyato laarin oninakuna ati alahun gegebi

Irinkerindo se gbe kale.

b. Bawo ni Irinkerindo se je si Akara Ogun?

c. Kini oruko baba ati iya Akara Ogun?

d. Nibo ni Ilu Irinkerindo

2a. Kini eredi ti Irinkerindo ko fi tele Akara Ogun lo

si Oke Langbodo

b. Tani o so oro yii ati wipe tani o so oro naa fun

“Mase gbagbe ohun gbogbo ti mo ba o so wonyii,

iwo omo mi, ki Olorun ma atunrii bi Olodumare ko

ba ko atunri, a je pe ng o tun fi oju mi ri o, sugbon

iku ki ida ojo, beni kii da osu, eleda lomo ojo ati sun

eni. A ki mo bi o ba de ti o ba si gbo pe mo ti ku,

mase ba ara je, su osuka Pataki ki o gbe eru mi bi

okunrin.

4

c. Imoran wo ni Baba ati Iya Irinkerindo gba nigba ti

o fe rin irin ajo.

d. Tani o so oro yii?

“Irinkerindo, emi ni mo pe o. O ku inawo oku Baba

re, o ku asehinde, ki Olorun jeki ehin re dara. O ya

mi lenu bi Baba re ti se se be ku, nitori ni kete igbati

o fi ma ku, o wa si odo mi, ara re si le dada nigbana,

a tile soro ti o po, a fi igbati o si to ojo marun lehin

re, ti nwon mu ofo re wa ba mi – iku re na dun mi

lopolopo, nitori Oyindaiyepo ko je be lara mi, ki fii

oran mi sire, bi o ti wa ni ile re ni, ki ise ki o ma wa

be mi wo ni afin yii lekokan

3a. Iru ise wo ni Oba gbe fun Irinkerindo

b. Iru igi wo ni igi Ironu

c. Se apejuwe ibi ti Ibembe Olokunrun n gbe

d. Iru eniyan wo ni Ibembe Olokunrun je

5

4a. Tani o so oro yii ati wipe tani o un bawi

“Ni irinajo yii a o de ilu kan ni ibiti awon eranko

ngbe ti o je ilu won gan, ibiti iwo o ti ma ri to adota

agbonrin fun ounje aro, ogota imado fun ounje osan,

ati edegbefa kolokolo fun ounje ale.

6

IBERE IRINAJO SI OKE TI N ME NINU IGBO

ELEGBEJE

1a. Ni soki se apejuwe iru eda ti Kumodiran je

b. Tani oro yi n sapejuwe?

“O je arewa ena, o ga, o sigbonle, o si lagbara to be

ti nko iti gbo pe enikan fi ehin re bale ninu ijakadi re.

c. Se apejuwe eniti o n je inudimeji

d. Awon melo ni won yan lati lo si inu Igbo Elegbeje

e. Daruko awon eniyan naa.

2a. Ni oro kukuru se apejuwe awon eniyan wonyii:

i. Irinkerindo

ii. Aiyeduru eda

iii. Inulaiyewa

iv. Ewe Eye

v. Oloju Majele

vi. Kumodiran

7

vii. Filasaiyepo

viii. Ibembe-Olokunrun

ix. Ireke

b. Iyato wo lo wa laarin Igbo Irumale ati Igbo

Elegbeje

c. Tani o so oro yii

“Ara igbo, ero ona, e wa ba mi ra a o, o ja mi po,

owo kekere ni, warapa, poun meta, ori fifo, sile

mewa, soponna, poun meji, ete, poun merin, were

poun mefa, ese didun, sile mefa, inu rerun, sile

mewa, sobiya, poun kan, otutu, toro, lakuregbe,

pounkan abbl.

d. Se apejuwe iru eni ti inaki-gori-ite ati gongosu

takiti je

8

ALABAPADE ELEGBARA

1a. Tani Alujonu Elegbara

b. Tani nwon n ki bayii

“A ki iwoo, a ki iwo o, e yago fun u, e yago fun u, ma

roar, ma wole, kiyesi koto, kiyesi ipanti, kiyesi gelele

okuta.

c. Ko sile bi Irinkerindo se sapejuwe Elegbara

d. Tani Elegbara faya perepere?

9

ILU AWON EDIDARE NI IBITI

OMUGODIMEJI TI N SE OBA WON

1a. Se apejuwe bi Ilu awon Edidare se ri

b. Ko asa merin ti o wa ni Ilu Edidare

c. Sapejuwe bi Aafin Oba Omugodimeji se ri

d. Tani o so oro yii?

“Enyin alaimoye, eyin alaigbon, jijoko ti mo joko

nko joko ni ijoko oba ni, tabi abo ti mo woni ko to ti

Oba? Bi e ko mo nkan e ko mo iyi ibante mi? Bi oju

yin tile fo e o so pe e ko ri ade mii ni?Bi eko tile mo

gbogbo re eko ri afin mi ti o dara bi ilu mi? Enyin ti

e loju, e ko le fi reran. Bi e ko ba sora yin ng o ba yin

ja ki e kuro ni ilu mi.

2. Omugo dimeji, inu mi ko dun lati mo, o rara,

Didun bawo? Iwo omugo dimeji, eniti o pe o ni

omugodimeji kop e o bi o ti ye ki o pe o. Bi

omugo re ko ba rekoja meji, ile re a baje to bayii

10

loju ara re, iwo a tun maa ri enu soro? Iwo

alakori, yii ti o se ikun bi apo ekuro. Ibante wo lo

fi n se fari? – Ibante ni Oba nsan? Fila re gboro,

bi oju re ko ba fo, fila re ti iwo n pe ni Ade yi

dara ju Fila ori awa lo? O ni yi lo di odidi ojo

meje ti a ti n ranse se o pe ki o je ki a wa ri o,

gbogbo adehun ti o n ba wa se ni oun ye, sibe o

ko ronu ara re wo.

11

OMUGODIMETA GORI OYE, SOPONNA

GBE OMUGO DIMEJI LO

1a. Kini awon ara ilu Edidare se si Oku

Omugodimeji?

b. Tani o di Oba ilu Edidare lehin iku

Omugodimeji?

c. Bawo ni Ilaburu ati Danasungbo se je si

Omugodimeta

d. Eranko wo ni o dipo esin ni aafin ilu

omungodimeta.

2a. Ko igbagbo ounje eyi ti awon ara ilu nka te le

omugodimeta

b. Ki ni I de tin won fe fig be Omugodimeta re ile

ejo?

e.Ilu wo ni nwon ti n pe Oba lejo kobo kan

f. Tani o nje Apata-Igbehin.

12

EBORA IGBERAGA – IBANUJE ATI

AHONDIWURA IYAWO RE

“Eyi Okunrin de difa kan ti o fi ara jo Ade ti

onko monamona bi Okuta Diamondi, ewu re je

agbada nwon fi ge oniruru okuta Olowo iyebiye

pelebe, pelebe, nwon fi se ona sii lara, gbogbo

wonyii ndan gbinringbinrin bi igbati alagbede

Pataki ba se ohun oso didara fun gbajumo

obinrin ati sokoto, ati ewu, ati fila. Iwin yi ri

jingbinni kanle, bi o n ba si ti n rin, nwon ndun

jinwinjinwin bi igbati awon aborisa ba nlu ilu

agogo ijo orisa won. Eyi obirin dara to be ge, o

ro aso ileke were ko si iyato laarin Obinrin yi ati

awon omo araiye bi ko se ahon re ti o gun rekoja

ti o tayo enu ti o san si igba aiya re titi o fi kan a

ni dodo.

Tani oro yii n se apejuwe.

13

AFI OJU WA RI ORUN APADI

1a. Iru ebora wo ni Ebora Adeforiti?

b. Awon nkan wo ni o wa ninu Apoti ti Adeforiti

so nipa re

c. Ki ni Apoti naa duro fun?

d. Se apejuwe ohun ti Esu duro fun ninu itan naa.

2a. Bawo ni Esu se ri (gegebi won se sapejuwe

re)

b. Ibo ni o nje Pakute Esu?

c. Sapejuwe bi OrunApadi se ri?

14

WEREDIRAN TI NGBE ILE

OMUGOPARAPO

1a. Sapejuwe bi ilu awon alaseju se ri?

b. Iru eniyan wo ni Ogbeni Werediran?

c. Ki lo de ti awon ara ilu Alaseju fi maa n

sokun?

d. Ilu wo ni Werediran njo si?

2a. Ko sile bi awon onilu se nki Werediran pelu

ilu won

b. Ile wo ni oun je Wobia Parapo

c. Bawo ni Aiyedimeji se je si Werediran

15

ILU ITANJE ENIA

1a. Tani Agelebu Irinkerindo

b. Imoran wo ni aiyederu-eda gba Irinkerindo

nipa Iyawo re

c. Kilo fa ija laarin Irinkerindo ati Iyawo re

d. Tani o pa Oju aiyedun ati wipe iru iku wo ni

oku.

2a. Ki ni ohun ti Aiyederu-eda so pe ki won se

fun Irinkerindo

b. Ni soki, ko awon ijewo Aiyederu-eda

c. Ona wo ni o gba fi se Irinkerindo

d. Bawo ni Aiyederu eda se ku?

16

IGBEYAWO IRINKERINDO PELU ABURO

OLOGUN IWIN INU OMI

1a. So ni soki bi igbeyawo Irinkerindo pelu aburo

Ologun Iwin Inu Omi se lo.

18

ADIITU OLODUMARE

19

ADIITU OLODUMARE PADE IJANGBON LONA

NKAN SE

1a. Se apejuwe eni ti o ni ki Adiitu Eledumare lo be

Ogede wa ni oko.

b. Iru Oloye wo ni eni naa

c. Ki ni oruko Baba ati Iya Adiitu Eledumare

d. “O n ni yi, O n ni yi, On ni yi” ki lo fa oro yii ati wipe

tani oro yii nsapejuwe

2a.Iru awon ejo wo ni Anjonnu Ijongbon ro mon Adiitu

Eledumare lese fun awon igi.

b. Daruko awon oniruru eranko afayafa ti Anjonnu iberu

ko jade ninu apo re.

c. Ki ni Adiitu Olodumare ri ti o fi taji loju orun.

d. Tani o so oro yii ati tani o n so oro naa fun –

“Iroko, iwo ni awon omo enia nla se aga, iwo ni nwon

nla se ibusun, iwo ni nwon nla se apoti, iwo ni nwon tun

20

nfi se posi oku won. Ko si nkan ti nwon ko nfi oju re ri.

Wo eleyi, omo enia, o ko oniruru nkan buruku gbogbo, o

n gbe kiri lati ba fi se ibi. Eru buruku na lo wa lori re yi,

nje mo bi o, o ye ki n pa je tabi ko ye? O ye ki n pa eniti

ngbe ejo oka kiri lati fe se ibi tabi ko ye? O ye ki n pa

eniti ngbe paramole kiri fun ijamba tabi ko ye?

e. Ma bo, iwo ti o wa lori igi, ikun re bamba, ehin orun

re bakimo, ibadi re rapata yio se ipade ninu isasun obe

mi

Tani o so oro yii?

Ta si ni oro naa n bawi

3a. Daruko awon oye ti o wa ni Ilu Ifehinti

b. Ki ni o gbehin ekeji Oba ilu Ifehinti

c. Tania won Yoruba n pe ni abobaku ni ile Yoruba

d. Oruko miran wo ni a n pe abobaku ni ile Yoruba.

21

4a. Yato si ile Yoruba, orile ede miran wo ni a tun ti le ri

abobaku nigba lailai nile Afirika.

b. Nisisiyi o ti se ase-ma-se, o gbagbe ipo re o si ja sinu

kanga, o si omonikeji re lona, o fi oko oloko fun eni

eleni, Babalawo ilu dajo fun o, Olorise Ilu dajo iku fun

o, Sango ilu dajo iku fun o, Oya ilu dajo iku fun o,

Egungun ilu dajo iku fun o, Oro ilu dajo iku fun o, awon

Oso ati Aje, gbogbo Elebologun patapata, lomode,

lagbalagba, lokunrin, lobinrin ati gbogbo arugbo

porogodo, gbogbo won lo dajo iku fun o. Gegebi ofin

wa, ekeji ilu, ki ori re to kuro lorun re, wi fun ni, tani ki

o ku pelu re?

Tani o so eleyii?

Tani won so sii?

22

ALABAPADE ADIITU OLODUMARE

1a. Ni ojo ti mo ti nri ehin ti o funfun, nko ri ehin ti o

funfun bi ti okunrin naa ri, ni ojo ti mo ti nri ahon, nkori

eyiti o pon dede bi enipe onje ko da a ri bi tire, ni ojo ti

mo ti n ri oju ti o mole gara, nko ba iru ti okunrin yii

pade ri. Ki a si so pe enia soro o fi oro wu enileyi so,

enia rin lese, o fi irin wu elomiran rin, enia wo aso, o mu

ki a ma wo aso naa kiri, tabi iho ninu eni mo, tabi apa

eni ko gun lasan jawala, tabi omo ika owo ba owo mu,

omo ika ese ba ese mu, ti okunrin naa yato lopolopo.

Tani eniti n soro yii n sapejuwe?

2a. Igba ti ojo naa sip o pupo to bayii, dereba ko ri ibi

iwaju mo, asehinwa asehinbo dereba fa kokoro yo loju

moto, o gbe ese le ibi idaduro oko, oko duro gbonin, o di

ki a ma wa wo oju ara wa. Bi o si tile je pe ati gbogbo

ilekun mo ara wa lori pinpin, ti enikeni ko gbin, ti enia

ko soro, sibe okunrin kan lu moto le wa lori. Okan ilekun

lekini, o kan a lekeeji, o tun kan a lekeeta, a ba silekun a

wo ode”

23

Tani o n lu moto?

Ki ni oun lu moto si fun

24

OBIRI AYE ATI IPONJUDIRAN

1a. Ki enia ji, ki kobo se alai ba a ji, ki enia ko aso si ara

ki o dabi jowolo ogede fun akisa, ki odidi ile ojo kan su

lai bu omi si enu, ki enia di eniti o nti epo isu ti a fi gun

iyan je, ki enia bo si ori atan ki o ma wa epo buredi, ki

elewa je ewa tan ki a ma fi nkan ha redi ikoko ewa, ki o

di pe Oloye n wa onke a ti itori be lo le gongo sile

olonje, ki okunrin ni woro ibante kan gege bi aso, ki

obinrin ma ni ju yeri

Kini Olusoro nsapejuwe?

b. Durko oruko ilu Baba ati iya Adiitu Olodumare

c. So eredi ti awon ebi Adiitu Olodumare fi talaka to be

d. Se apejuwe eranko ti a n pe ni Ilakose?

e. Ki ni iyato ti o wa laarin igbin ati ilakose

2a. Ise wo ni awon ara ilu ilakose nse

b. Fi ami si ori awon oro wonyii:

25

i. Ilakose

ii. Gongosu

iii. Alainironu

iv. Bamubamu

v. Alaimero

vi. Obo Lagido

c. Tani o n kigbe bayii

E:- e:- e:- e- E- e- e- E jowo e gba mi o – o – o ! Gbogbo

ara aiye, egba mi, gbogbo ero orun, egba mi, gbogbo

anjonnu aiye, egba mi, gbogbo sigidi adahunse, e gba

mi, sango, jowo gba mi, Jesu onigbagbo, Obatala jowo

gbami, Anabi onimale, gba mi, Edumare, temi dowo re,

gbogbo omo ilakose, agbe ilakose, onisowo ilakose, eni

keni ni ilakose, e jowo e gba mio:-:-:-:-:-:-o”

26

ADIITU OLODUMARE DI ERO INU IGBO

1a. Baba mi, mo dupe lopolopo fun bibi ti e bi mi. Lai se

ainiaini, bi o ba je bayi ni e wa tele, e ko ba ti ni ero pe

ki e bi mi, e ko ba tile le to eniti nni obinrin. Sugbon

ayipada ti de. O di owuro ana ti mo ti fie nu mi ba onje

mo, sugbon nko ri ki enyin papa jeun, nko siri ki Iya mi

bu okele. Nitorina, mo fe lati jade kuro ni arin ilu, ki n fi

ori le ibikibi ti mo ba ri, boya bi emi ba lo, enyin ati iya

mi le ri ona ati ma toju ara yin, a je pe ng o ri yin,

sugbon bi eleda ba pe oni ni arimo, a o ma pade ni ode

orun.

Tani o soro yii

Tani oro naa n bawi

Kini esi ti eniti o n baa wi fo

b. Ko lessee ohun ti o sele si Adiitu Olodumare ni ojo

meta lehin ti o gbera kuro nile

c. Bawo ni Adiitu Olodumare se pa ejo buburu naa

d. Odun meelo ni Adiitu Olodumare gbe ninu Igbo

27

e. Kini iyato ti o wa laarin eniyan ati obo

2a. Ha! Eleda mi, temi ti je?

Olodumare, temi ti je?

Temi ti je laarin omo enia?

Baba mi wa onje, ko ri je

Iya mi wa onje ko ri je

Mo t’ori bo ‘gbo nitori ati je

Mo di egbe akata tori ati je

Alabagbe kiniun, tori ati je

Ekeji Imado tori ati je

Ona kona tin g o ba gba loni,

Iwo eleda mi, ma sai ko mi

i. Nje a le pea won oro oke yii lewi bi

ii. Tani o so oro yii

28

iii. Kini o sele ti o fi so awon oro wonyii.

b. Fi ami si ori awon oro wonyii

i. Teletele

ii. Sobolo

iii. Bamubamu

iv. Apoluku

v. Jowolo

vi. Ajedubule

vii. Edegbewa

viii. Akosile

ix. Obiri Aiye

x. Adiitu

c. Kini oruko omo itunu-aye aiyedemi

d. Awon nkan Ogun wo ni won pin kan lehin iku baba re

29

e. Awon nkan Ogun wo ni won pin kan Ireke Onibudo

funra ara re

2a. Se apejuwe iyato ti o wa laarin awon aso wonyii –

etu, alari, adire, aso elepa, sanyan, aso oke, damaasi,

aran.

b. Daruko awon nkan ti Adiitu Olodumare ra lo fun Iya

re

c. Iru iku wo ni o pa awon obi Adiitu Olodumare

d. Awon ohun wo ni Adiitu Olodumare se ni iranti awon

obi re

e. Awon ise ilu wo ni o tun se pelu.

30

ADIITU OLODUMARE LA ALA IYANU

1a. Ni soki se akosile ohun ti Adiitu Olodumare ri ni oju

orun

b. Ki ni ise angeli itoju emi?

c. Kini awon eran ohun osin ti won n wo tele ara won fe

lo se

d. Daruko awon eranko osin ohun

e. Ise wo ni digi n se ninu ala naa

2a. Iru ile wo ni ile Ope je

b. Iru awon eniyan wo lo n wo ibe

c. Salaye lekunrere itumo ati nkan ti awon wonyii duro

fun

i. Ako-okuta orun

ii. Akuko Orun

iii.Ogunlogo Apoti

31

d. Se apejuwe bi Akuko orun se ri

e. Ni soki, so ohun ti o sele laarin Adiitu Olodumare ati

Obiri-aiye

32

ADIITU NFE IYUNADE

1a. Bawo ni Ademe to se je si Adiity Olodumare

b. Kini a n pe ni Iyun ni ile Yoruba

c. Ise wo lo n se

d. Bawo ni Iyunade se je si Ademeto

e. Tani oro yii n se apejuwe –

“O dara lomobinrin, egan lo ku. O pupa roboto, gbogbo

ara ri minijo, ko sanra bakiti lasan, beni ko ru han-gogo,

o ri sosoro o sig a die, gbogbo nkan ti obinrin fi iwu ni

ni o ni gbogbo, eyinloju mole kedere, ko pupa rakorako

bi oju ejo. Bi enia ba wo ipenpeju re o dabi eni pe

Olodumare da tire se loto, ti o to nkan dudu tere sii, ete

ko fele rekoja, beni ko nipon pon-on-pon, ehin funfun bi

ojo ojo, ese ko ri tere bi ese oga, beni ko ri jakiti bi ti

ajanaku, ori ko ri gidigbi, kori palaba, kori gboro, eleda

se e ni iwon tunwonsi, o ba orun mu.

d. Kini esi leta akoko ti Iyunade kosi Adiitu

e. Daruko awon nkan ti Adiitu fi ranse si Iyunade

33

2a. Bi o ba fe fun mi ni nkan gege bi ore egbon mi, mo

gbo, bi o ba se mi ni alejo ti ko ni igberaga ninu, mo

gba, ki a wipe agolo atike kan pere lo ra wa fun mi, o ba

ri I bi o ti ma niyi to lowo mi, se ni mba gbe o soke ke-

nke.

Inu leta tani eyi ti je jade?

b. Kini o sele ti Iyunade fi n fi Adiitu Olodumare se yeye

c. Fi ami si ori awon oro yii

i. Gombu

ii. Yereku

iii. Ikoko

iv. Iyunade

v. Onibuore

vi. Onimale

d. Kini iyato ti o wa laarin omo buroka ati ipata omo

e. Kini o fa ti ara Iyunade ko fi ya

34

3a. Tani o so oro yii

Egbon mi, nko le be Adiitu rara, e jowo e je kin lo ola ti

Olodumare fun mi gegebi Obinrin. Lona kini Adiitu kii

se oko mi, ki itile se oko afesona rara, ki a wipe a fe ara

wa nijomiran ni mo le bee, sugbon eyi ni papa ko le bo

sii.

b. ki lo de ti Iyunade pe Adiitu ni Ogonju Orun

c. Tani esu-lehin ibeji

d. Kini o de ti esu lehin ibeji fe fi pa Adiitu

e. Tani esu lehin ibeji pa dipo Adiitu Olodumare

35

EHIN IGBEYAWO ADIITU OLODUMARE

1a. Tani Enudunjuyo

b. Tani o so oro yii

“Gbogbo eyin omo Ajedubule, mo ki yin, gbogbo alejo

Ajedubule, mo ki yin, mo ki onile, mo ki alejo, mo ki oso,

mo ki aje, mo ki babalawo, mo ki adahunse, mo ki

olowo, mo ki talaka, mo ki eniti o rije, mo ki eyiti ko rije

, gbogbo enyin igbagbo, mo ki yin, gbogbo enyin imale,

mo ki yin, gbogbo enyin aborisa mo ki gbogbo yin

porogodo.

c. Tani Oba Okonko

d. Kini Olori Esan-mbo se ti won fi ti mon inu iboji

e. Iru eniyan wo ni Alabapade je?

2a. Tani o gba ero lati pa Esan-mbo

b. Kini esi ti Esan mbo fun alabapade

c. Tani o n je omo owu

36

d. Ki ni alabapade ri lara esan-mbo nigba ti o fe sunmo

e. Tani o ko sibe

3a. Enu awon wo ni Oba ti gbo wipe Esan-mbo ko ku

b. Kini ase ti Oba Okonko pa fun awon onise re pe ki

won se fun Esa-mbo ati alabapade

c. Iru iya wo ni Oba Okonko fi je Esan-mbo

37

OJO KEJI NINU ILE MOGAJI ENUDUNJUYO

1a. Daruko awon eko ti a riko ninu itan Enudunjuyo

b. Iru eniyan wo ni Kotemilorun je

c. Ki ni oruko ore re

d. Iru awon Ibeere wo ni Esu Elegbara n bi awon ti won

wa si ipade

e. ki ni oruko ore Kotemilorun ti o bere lowo re wipe se

enia tun le lo si ibikan lehin iku?

39

OGBOJU ODE NINU IGBO IRUNMOLE

40

AKARA OGUN ATI AWON OBI RE


“Mu ohun ikowe re, beresi iko itan ti emi o so wonyi sile,

mase fi I sile di ojo miran ki anfani re ki o ma ba re o

koja. Emi papa ki ba ti wa loni bikosepe mo nronu ehin

ola, nitori eru nba mi ki nmaba lo ku ni ai-rotele, ki itan

na si ku pelu mi, sugbon bi mo ba so o fun o loni, ti iwo

ba si ko o sile daradara, bi ojo mi ba tilw pe ti mo ku,

awon omo araiye ko ni gbagbe mi”.

b. Kini ise awon nkan wonyii ninu ise Ode sis

-Onde

- Ado

-Ato

c. Se apejuwe ni soki, iyato ti o wa laarin Igbe ode ati ise

agbe

d. Se alaye ni soki iku ti o pa Iya Akara Ogun

41

2a.Di awon alafo wonyii:

Beni mo ri ehin okunrin na sugbon nko gbodo yo jube lo

nitoripe nko mo ibiti mo wa rara. Ohun ti mo ko se lehin

ti mo pa a tan nip e mo wo inu iho re ni lo, nigbati mo

side inu re tan oniruru ohun alumoni aiye yi ni mo ba –

awon bi ileke, lagidigba ati awon aso bi

____________,__________,______________,________

_________ ati awon ___________ ti o gbe hau tin won

si lu ni olupopo. Motun ri oniruru fila awon bi

____________, ____________ ati ______________, mo

si ri ade meta ti a fi ileke se, bi Oba ba de won ko si eniti

o le ri oju Oba naa, ileke yio bo o loju.

b. “E maser o pe mo je tan yin je rara, mo fe ki e mo pe

ko si nkan ti mo gba lowo okunrin na lati ojo ti o ti so pe

on fe mi, se eniti o ba n ri mi lode yio ma ro pe on lo n se

nkan gbogbo fun mi! iro ni, bi o ti lowo to ni ko le fi

epinnin ba enikeni sire, opelope ejika ti ko jeki ewu k

obo. Opelope Iya mi ti ko jeki ebi yo mi loju je, bi ko ba

si ti iya mi emi iba si ma rin ni igboro ilu bayi, esinsin

iba ma kun mi, aja iba ti ma gbo mi. O lawun ju aja ti o

po onje sile tan ti o tun npada kooje. Bi esi ti n wo ni o

42

gbadun fari to nkan. Igbati o ba jaja lo si ilu onilu ti o

ba ri bi awon ayaba tin se tan a sese da a ma se kutakuta

ni on nfe ge aso fun mi; oloriburuku, olorunburuje afi bi

e pa a dandan. Ona pipa re na si ni yi – ko ju kekere lo –

bi o ba ti di oru oni ti gbogbo eniyan ba ti sun tan ngo

dide, ngo silekun afin sile, ki e yan awon akoni okunrin

merin ti awon ti ida ki won wole; iyara ti e ba ri ti ferese

re ba si sile ki e wo o, ibe ni Oba wa, enikeni ti e ba si ri

ni ibe ni oba wa. Enikeni ti e ba si ri nibe, pipa ni ki e

pa a?

-Kini ohun ti o mu iru oro yii wa

-Tani o so oro yii

-Awon wo ni ohun so oro naa fun

-Iru ete wo ni obinrin naa da.

43

IGBA EKINI AKARA OGUN NINU IGBO

IRUNMALE

1a. Ta ni oro yii n gbiyanju lati sapejuwe “Nigbati mo ti

wa ni bi omo odun mewa ni mo ti nba baba mi lo si igbe

ode, nigbati mo si ti to omo odun meedogun, ni mo ti da

ibon ni fun ara mi. Baba mi ku nigbati mo di omo odun

medogbon gere; nigbati o si ku yi, ati owo ti o ni ni ati

ogun ti o ni ni, ogun ni mo fi gbogbo won je ki o to ku

pelu, mo tin pa erin, owo mi si ti n ba efon, sasa eranko

ni ibon mi ko tile ti ipa.

b. Tani Olori-igbo

c. Olori-igbo!

Olori Igbo !

Iwo ni oloja Iwin

Mo ni iwo ni oloja iwin

Ko si Oloja to dabi re

Apa omo araiye ni iwo fin je iyan

44

Genge aiya won ni iwo fin je oka

Atari won ni iwo fin mu eko

Kini omo araiye maa fi o se!

Olori igbo o!

Iwo nfi ori rin ni n dan?

Mo ni iwo n fi ori rin ni ndan?

Nitori oju re n be ni idi re

O ntanna sese

Olori igbo o!

Are nse o ni dan?

Tabi etiri ti iwo ko le jade?

Gbogbo wa n reti re?

- Koko oro inu ewi yii ni

- Kini ise apetunpe oro n se ninu ewi yii

- Daruko marun ninu koseemani amuye ewi

apileko

45

- Ohun meji ti o se Pataki ninu ewi ni

- Sa awon ewa ede ati oro ijinle ninu ewi yii

2a. E:-:-:-:-:-:-e! ina ti mbe lodo ese, owo omo araiye ni

o. Niggati o wi bayi tan gbogbo won gbe oju soke; won

si ri mi. A! onijo njo, alayo nyo, nwon ndamuso nitori

mi, nwon nfe pa mi je. Ibiti now tin pa ero bi awon yio ti

se re mi lule ni mo ti ranti ogun mi kan bayii,

- Tani o nkigbe ina, ina, ina

- Tani won n wo lo’ke

- Kini eniti won n wo loke se lati le gba ara re la

b. Bayi ni enyin omo araiye ma n se, enyin

aforesunise, awa a ma wo yin, oju yin ko gbe ibikan,

e n ba hilahilo kiri, awon tin won ba ri je ninu yin,

nwon a ma wa ipo ola, nwon a fe ma jaiye oba, nwon

a gbagbe pe omo ika omo won ko dogba. Gegebi iwa

eda yin pelu, okan yin ki bale, eniti inu re ba dun

loni, awon eniyan re to ni simi lola; o ni iku, ola

arun, oni ija, ola airoju, oni ekun, ola ibanuje; ni

omo araiye ma n ba kiri, nigbati a wa ba si ronu

46

nipa tiyin, anu yin a se wa, awa a ma sokun nitori

yin, ikun a si ma yo ni imu wa, sugbo dipo ki eyina

wa fi eni wa tan wa, e ma fi ikun imu wa bu wa.

Tani o so oro yii

Tani oro naa n bawi

3a. Fi ami si ori awon oro wonyii

i. Igbo irunmale

ii. Merindinlogun

iii. Agbako

iv. Mariwo

v. Agiliti

vi. Kukute

vii. Edumare

viii. Hilahilo

47

xi. Tibinutibinu

x. Alailanu

48

AKARA OGUN ATI LAMORIN

1a. Tani ogboju Ode ba pade ninu Igbo Irunmale

b. Nibo lo ti mon

c. Tani o n je Ijanba

d. Oro wo ni Lamorin so nigba ti won foju kan

Lamorin

2a. Tani o so oro yii ati wipe tani oro naa nbawi

“E! ori mi, e! ori mi, awon kokoro sisanra yi logba;

‘E! ori mi, e! ori mi!

b. Tani o beere ibeere yii

“Nibo ni iwo ti wa nibo ni iwo sin lo? Eredi re ti iwo

fi n wadi mi?

Tani o fo esi yii

c. Fi ami si ori awon oro wonyii:

i. Lamorin

49

ii. Tembelekun

iii. Idarudapo

iv. Sarasara.

v. Ramumu

50

AWON ERO OKE LANGBODO

1a. Di alafo wonyii:

Iranse Oba kan lo dede wole ti o wi fun pe Oba n pe

mi. Eleyi ya mi lenu mo si dide mo wo ewu mi, mo de fila

________________ mo si wo sokoto____________mi,

mo mura o di ile Oba

b. Daruko awon Ogboju Ode ti won tele Akara Ogun

lo si Langbodo.

c. Tani o soro yii ati wipe tani o n ba wi

“Kini se to be o ko ni? Oran wo ni mo da tobe? Ese

wo ni mo se to be? Ona wo ni mo gba fi se yin? Eri

okunrin miran pelu mi ni? E gbo pe mo nsoro aidara si

yin ni? Mo nhu wa ole ni? Nko wa onje lakoko ni? Nko

fife han to ni? E gbo pe mo nja kakiri bi? E gbo pe oro

omo ita nti enu mi jedebi? Mo nna inakuna bi? Mo n se

aseju fari bi? Tabi mo nrin irin idoti ni ndan? Mo nhu

iwa aibikita si yin ni ndan? Nko gboransi yin lenu ni

ndan? Tabi nko tile mo ile itunse? Tabi nko mo alejo

itoju ni? Tabi nko mo ajo yin se to? Tabi nko ti le mo esi

51

oro ni? Tabi nko mo ajo yin se to? Tabi nko ran yin lowo

to ni ibi ise yin ni.

52

IGBA EKEJI AKARA OGUN NINU IGBO

IRUNMALE

1. Pin awon oro wonyii si Silebu, ki o si salaye ihun

okookan won

i. Omoluabi

ii. Losangangan

iii. Danindanin

vi. Tiyanutiyanu

v. Werewere

vi. Ehinkule

vii.Olorun buruja

viii.Epinni

x. Jagudapali

2a. Kini idahun eniti o ba soro

53

b. Nisoki so akitiyan awon ode wonyii ninu igbo

irunmale

- Akara Ogun

- Kako

- Imodoye

- Olohun Iyo

- Elegbe-Ode

- Efoiye

- Aramada-Okunrin

c. Tani o so oro yii:

“Enyin ara ilu wa gbogbo, e seun ti e wa lati wow a loni.

E hu iwa bi omo enia, e se bi omoluwabi si wa; e mu ki

ori way a, e mu ki aiya wa ba le, e mu ki okan wa si si

irin ajo wa. Bi ko ba si ohun ti o se ese, ese ki ise, bi ko

ba ni idi e ko ni dede se bayii ri wa. Gbogbo awa ti e n

woyii, Oke Langbodo ni a n lo, nitori ilu wa yin a si ni.

Ajo ki idun titi ki a ma ranti ile wa. Bi ilu eni kere ti o

54

dabi ite eiye, ilu eni ni ilu eni, ibi ilu eni re ehin ti oju

awon olugbe re ko la rara, ilu eni ni ilu eni, awon onilu

ni si ise ilu, awon ni iso ilu idoti di mimo, awon ni si iso

ilu kekere din la. Sugbon enikeni ti o ba wipe ilu on ki

idr t’on mo, gongosu enia ni.

3a. Ni oro kukuru, so iriri awon Ogboju ode ninu ilu

awon eiye

b. “Tani enyin wonyii? Nibo ni e ti wa? Nibo ni e si n

lo? Dajudaju ole ni yin, ami olosa mbe niwaju yin,

nitorina e se giri, ki Onibante san ibante; ki onisokoto

fun sokoto, ngo han yin lemo loni, ise meta ni e o se fun

mi, bi e ko ba si le se won, pipa ni ngo pa gbogbo yin je.

Tani o so oro yii?

c. Tani were-orun

d. Awon Ode Akoni melo ni won pa ni ilu awon eye.

e. Di alafo yii

55

_____________________ ki iwe; ewoni

_________________ oju re dabi ebi eniti o orun re dabi

ara opolo eri aiyebaiye si le moo, odudu bi ose ekolo,

ejo ati ________________ ni imi jade lenu re bi o ba n

soro, o n a si ma je won bi onje nigbati ebi ba de sii.

56

OJO EKEJI ATI OJO EKEJE LODO

IRAGBEJE NI ILU OLOJULEMEJE

1a.Ogboju ode melo ni won de odo iragbeje

b. Awon eko wo ni won riko lodo Iragbeje

c. Ni soki so itan kiniun ati awon eranko yooku

d. Se akosile eko ti itan na ko wa

e. Daruko awon eda ti o wa ninu itan na.

58

IREKE ONIBUDO

59

IGBESI AIYE MI NI ILU ALUPAYIDA

1. Bawo ni ife ti o wa laarin Ireke Onibudo ati

Ifepade se bere?

b. Se alaye lekunrere ohun ti o ri ko nipa ise ati ise

ilu Alupayida?


“Alakori ejo naa fe se ijamba ni, ko mo pe ojo

iku ti o n papa tip e.

2. Ni oro soki, se apejuwe ejo ti Ireke Onibudo pa

b. Tani o ko leta yi ati wipe tani won ko si:

“Ojo Kewa osu Kejila ni Edegbewa odun o le

Merindiladota Lehin Iku Oluwa wa,

Nko gbodo sai je ki e mo bi e ti je lokan mi, arin

okan mi ni e wa, ohun ti e se fun mi ko le se gbagbe

lailai, nko sile san a fun yin rara, eniti o ti itori eni

fie mi re wewu ti pari ore. Bi ko ba si enyin Ode

Orun ni akuko iba ko ba mi lojo oni – E ku itoju mi, e

jowo e ba mi fi owo ba onje kekere yii be ki e si ma

60

retie mi papa ni agogo merin ola. Baba ki yin, Iya mi

si ki yin pelu.

d. Akuko iba ko ba mi lojo oni tunmo si?

3. Tani o so oro yii ati tani won so oro naa si!

“Mo ro pe o to akoko ki n wa soro fun o. O to

akoko o to ge, o wa gegebi bi alainitiju enia,

Olodumare si wa laarin temi tire. Kini enyin

obinrin mo nipa okunrin ju pe ki e duro bi apata

lehin re igbadun, ki e sa bi igbati omo eran bas a

fun yin, ki e ma lo ola kii e si ma yo ninu aso

olowo iyebiye, ki e ma pe pelu awon enia Pataki,

sugbon e dabi ejo oloro labe koriko, paramole ti

n bu enia lese je, eniti n da ija sile ti o n ta kete.

Bayii ni e je eyin obinrin. Sugbon iwo, kini

alakori re gbekele? Se baba re yii naa ni, kini ati

iwo ati baba re jamo? Kini eniyan nfe lara iwo

papa? Iwo jagbajagba, rederede, randanrandan,

galagala, jagajaga, yagbayagba, o wa o ko ni

ero lori rara, ko si ibi ti o ko le de, boya o tun ti

ba okunrin miran lo ni, ki iwo ati baba re ma se

61

bi e ba ti fe, bi iwo papa tile tun mi n ko fe o mo,

mo lo fun o ati fun oloriburuku re na o.

b. Se alaye awon oro wonyii

i. Ejo oloro labe koriko

ii. Paramole ti n bu enia lese je


i. Jagbajagba ii. Rederede iii. Randanrandan

vi. Galagala vii. Jagajaga viii. Yagbayagba

62

ALABAPADE IREKE-ONIBUDO

1a. Tani omo Akintunde ti ise omo Beyioku?

b. Awon Alaru meelo ni won tele alejo Ireke Onibudo?

c. Awon oro wo ni Ireke Onibudo ati alejo re jo so?

d. “A soro nipa irawo wonni, a ronu bi ogbon

Olodumare ti to, bi ojo ojo ro, ko ro ina ti olodumare tan

si oju orun ki iku, eleda kii iwa epo atupa kaakiri, ile

onile, atupa Olodumare ki ifo, epo atupa re kii itan, kii

isi danu, beni afefe ko lagbara loriina ti olodumare tan

si oju orun.

Oro wo lo fa awon oro wonyii?

e. Wo mi dada, wo mi ki o tun mi wo, wo mi ki o baa mo

eni ti emi n se. Moti rekoja omi okun ti o yii aiye po, mo

ti rekoja omi osa ti o wa ni opolopo orile ede, mo ti de

aginju nibiti igbo dudu minrinmirin, mo si ti de aarin

awon kiniun ati amotekun, ikoko ati imado, ekun ati

agbalangbo, oka ati ere, lekeleke ati adan, Iroko ati

Oganwo, ati ologo se ti iru re ri gboro.

63

Tani o so awon oro wonyii?

2a. Omo odo a maa gbon ju Oluwa re? Bakanna ni pelu,

awon elomiran a wa ni ibi ise, oga won a fi iya je won

sugbon dipo kin won roar ma ba ise won lo ni ti won

awon n wa orun ki nwon a ni awon n wa Ifarapa oga

awon, awon were, awon dangisola gbogbo dipo kin won

roju kin won fi ara da isoro titi awon naa a fi di oga fun

awon elomiran nwon a ma se ileri ohun ti awon o se.

Nwon ti gbagbe pe ki enia to le ri anfaani nla olwa re ni

lati jiya nla, ki enia to le de ipo nla Oluwa re ni lati mu

suru nla, omo odo ko le gbonju oluwa re lo.

Ni oro tire ni soki, se itupale oro imoran yii?

b. Mo si tun fe ki o mo pe elomiran wa tin won duro

gegebi egun osusu ati atelese si arin awon omo enia

awon ti eri okan won ti ku ti o je pe Olodumare ni o mo

ona ti won le fi ji eri okan won dide, bi iru awon mon nib

a se o ni ibi kan se ni ki o yara maa sa lo, nitori bi o ba

wipe o fe gbesan nwon o se o ni meji, bi o ba duro n won

o se o ju meji lo ati papa, awon wonii ti mo ona ibi tobe

64

ti o fi je wipe ati mu won soro gidigidi. Bi enia kan ba fe

oniwa lile, ti o nse ipanle kiri, mase fi ara we e lailai,

nitori bi iwa ipanle ko ba si ni eda re, ekansoso ti iwo ba

se tire ni owo awon alagbara yio te o tin won yi fi iya je

o dada.

i. Se afiwe imoran yii pelu eyi ti o wa loke?

ii. Awon eko wo ni imoran yii ko wa?

c. Se apejuwe ati iyato ti o wa laarin awon eranko wonyii

i. Kiniun ati amotekun

ii. Ikoko ati Imado

iii. Ekun ati Agbalangbo

vi. Oka ati Ere

vi. Lekeleke ati adan

vii. Iroko ati Oganwo

d. Ni ede tire, ni kukuru, so itan Olongbo Ijakadi ati

Ekun

65

e. Eko wo ni itan Olongbo Ijakadi ati Ekun ko wa.

2a. Daruko awon nkan eto ti Olongbo Ijakadi fe fi se

Ogun-ikola fun awon omo ekun

b. Ninu itan Olongbo Ijakadi ati Ekun, Eranko wo lo so

eyi “ Ore mi Pataki, ore mi o to, ore mi gan, ore mi

ododo, ore mi atata, ore mi pato, ore mi owuro, ore mi

osan, ore mi ale, ore mi aiye, ore mi orun, ore mi lati ori

de gongo imu, ore mi lati orun de atelese, ore ti o ju iya,

ore ti o ju irekan, ore ti o ju obirin eni lo-

c. Se apejuwe iru eranko ti Olongbo Ijakadi n se.

d. Se alaye lekunrere awon ibi ti o ja lu ekun

Awon eda itan meelo ni won wa ni inu itan Olongbo

Ijakadi ati ekun

3a. Orisirisi gbolohun meelo ni o suyo ninu itan Olongbo

Ijakadi ati ekun

66

b. Fi awon eka gbolohun wonyii se apeere

i. Gbolohun Alaye

ii. Gbolohun Ase

iii. Gbolohun Ibeere

vi. Gbolohun Apejuwe

vii. Gbolohun Akiyesi

c. Se Ogbufo awon oro wonyii

i. Se Ogbufo awon oro wonyii

i. Igbonwo

ii. Imado

iii. Agbalangbo

vi. Ogan wo

v. Olojose

vi. Alarekereke

vii. Otelelegbeje

67

viii. Rogbodiyan

ix. Arin Oganjo

x. Alailanu

d. Tani o so oro yii:

“Ore mi ti mbe loke odo, o ku rogbodiyan na, se ko si

nkan ti iyawo re fi n yi ni ile gbiri? Jowo lo si isale yio

yii bo si inu omi. Mo tile fe so kini kan fun o, eran awon

omo re ma tile dun o, akobi re ni o le die, sugbon

sibesibe na mo fo o de ile koko, eran abikehin re ni mo

gbadun ju, egungun re roar nrun si mi lenu ni, nko si ni

gbagbe agbari omo naa lailai, mo fi ehin fo o dada. O

digba die naa, lojo tie bi ba n pa mi ng o wa ye ile re wo,

bi o ko ba si ti ibi omo miran dajudaju n o ri paje ninu

awon ibatan re, o digba o.

68

PIPADE AWON ABAMI EDA

i. So ni kukuru itumo ahere

b. Se apejuwe bi ahere aye atijo se maa n ri?

c. Daruko ohun meji ti o yepere ni oju awon agbe

d. Daruko nkan abami meje eyi ti Eledumare da sinu oko

lati le fi agbara re han.

e. Ki ni oruko obirin ti won bi tele Ireke Onibudo

2a. Ko ga ju ibadi mi lo je gbolohun

___________________________

b. Se alaye lori

i. Ara re dabi aseseyo eweko

ii. Ehin re funfun bi oju orun

iii. O wo ewu funfun nini

c. Se apejuwe awon oro wonyii

69

i. Eyin ni n di akuko

ii. Igba ewe ni n fi igba igba han

iii. Gongbo ni Pataki lara igi

iv. Orisun omi ni ise alakoso omi

d. Se alaye lessee awon imoran ti abami eda gba Ifepade

e. Se agbekale awon oro wonyii gegebi o ti ye o:

i. Ara awon ohun ogbin tutu nini

ii. Isu ti lo mo eya isu ti bo ruru

iii. Ewa ila ri gberegede gberegede

iv. Efo tete ri gbogagboga

v. Ogunmo ri gbegegbege

vi. Elegede yo owo sarasara

vii. Ewe osunri gbaragada Gbaragada

viii. Oyo dudu mirinmirin

ix. Akengbe fa bo ile

70

3a. Wa oro miran ti o ni itunmo oro wonyii

i. Ebiti

ii. Takute naa ti ru

b. Se alaye ni soki, bi Ifepade se sapejuwe Abami Eda

naa

c. Se Ogbufo awon oro yii si eda Oyinbo

i. Digi

ii. Kukute

iii. Yanrin

Iv. Rugudu

v. Apamowo

vi. Alakoso

vii. Digbose

viii. Apo Owo

ix. Awojiji

71

x. Bikita

xi. Ogunlogo

xii. Bulabula

xiii. Arekereke Okunrin

xi v. Rikisi

vx. Gboyisoyi

d.Kini ibeere ti Abami eda bi Ireke Onibudo

e. Se alaye ohun ti Ifepade ri leti odo ti Abami Eda naa

mu lo

4a. Ko itumo owe yii

I. Ori awuje ni awuje fi igbe ile jade, ori okiti ogan ni

okiti ogan njinle

b. Se alaye ni soki lori orisirisi asa Yoruba ti o ba pade

ninu apa kini yii

72

c. Awon igbadun wo lo ri fayo ninu awon itan inu eko

yii?

d. E meelo ni abami eda yii si Ireke Onibudo loju orun

e. Wa apeere awon owe merin ninu itan ti a ka tan yii ti o

je mo

a. Imoran b. Ikilo c. Alaye d. Ibawi

73

OJO KEJI ALABAPADE IREKE ONIBUDO

a. Tete parada, tete parada, ore mi, ojo nlo

i. Tani o soro yii

ii. Ta ni nwon soro sii

b. Tani oruko re n je Adeorun?


“ Iwo omo mi, Ireke-Onibudo, bi mo ti now oro mi yii,

nko ro pe mo le yo ninu aisan yii, beni nko ni nkankan

sile fun o. Mo fi o le Olodumare lowo, bi mo ba ti ku tan,

se ni ki o jade ni ilu ki o maa lo si ibikibi ti o ba ri. Baba

re tit a gbogbo nkan ti mo ni ki o to ku o si fi mi sile ni

ihoho ni ode aiye, bayii ni aiye mi ba je loju mi, nko se

enikeni ni ibi re, nko si hu iwa ika si omonikeji

2a. Pelu apeere to tona, se alaaye orisirisi osunwon ti a fi

n da silebu mo ninu ede Yoruba.

74

b. Pin awon oro wonyii se sileebu, ki o si salaye ihun

okookan won.

i. Omoluwabi

ii. Adeorun

iii. Ireke Onibudo

iv. Mejilelogbon

v. Olodumare

vi. Oluigbo

vii. Afowobafisile

viii. Nhanrun

c. Se ogbufo awon oro wonyii:

i. Nhanrun

ii. Aimoye

iii. Odunrun

vi. Afowobafisile

75

v. Tembelekun


“Omokunrin se ni ki o wa ibis a pamo si nigbati o ba di

oju ale nitori nwon le bo sokoto idi re lo

b. Se apejuwe ilu ero-ehin ati ogbeni Rikisi-gori-ite

c. Koa won ofin ti awon ara ilu ero-ehin gbodo maa tele

lojojumo

76

ITANFORITI TI NGBE INU IHO ILE

1a. Se apejuwe iru eda ti Itanforiti ti ngbe inu iho ile je

b. Daruko mejo ninu awon imoran ti o gba Ireke

Onibudo

c. Tani oriki re n je Alagidi-okunrin

2a. Kini oruko oke ti Ireke onibudo ati ore re gun koja

b. Daruko ida maarun ninu itan yii


i. Hilahilo

ii.Anjonnu

iii. Itanforiti

iv. Kumofehinti

v. Ero-ehin

vi. Ihoho

77

vii. Gbaiyegborun

viii. Irewesi

ix. Ijangbon

x. Odomobinrin

3a. Tani o so oro yii ati wipe tani o n ba wi?

“ Enyin omo enia, bakanna ni e je oniruru ni ode aiye,

eleda ko pin ebun ti o fun olukuluku dogba. Elomiran wa

o ni ebun oro siso, bi o ba soro bi enipe ki won maa pon

enu re la ni. Elo miran wa ti ko le soro pupo sugbon ti o

le ronu ju elomiran lo, le soro pupo sugbon ti o le ronu

ju elomiran lo, elomiran je arewa ti o n wu gbogbo eda

alaye; omiran je aburewa, ti ko fa enikeni mora;

elomiran ga fiofio, omiran kuru o dabi kukute; omiran si

mo ni iwontunwonsi, bi o ti wu eleda ni o pin ebun re

laarin awon omo araiye.

ii. Pin awon oro wonyii si silebu ki o si salaye ihun

okookan won?

78

i. Hilahilo

ii. Itanforiti

iii. Kumofehinti

iv. Ero-ehin

v. Ihoho

vi. Irewesi

vii. Ijangbon

viii. Odomobinrin

c. Ko awon owe inu itan naa jade.

4a. Pin awon oro wonyii si silebu ki o si salaye ihun

okookan won

i. Tagbaratagbara

ii. Itakun

iii. Lofurufu

iv. Apanirun

79

v. Iwontunwonsi

vi. Wundia

vii. Arogidigba

viii. Diamondi

ix. Winnikin

x. Pepeiye

80

AROGIDIGBA TI ISE OLORI EJA INU OMI

1a. Eyiti o ya mi lenu ju gbogbo re lo ni pe bi oko wa ti

da ojude ti mo n gbiyanju ati di igi re mu ni enikan nfa

mi ni ses ni isale. Nigbati o pe ti mo ti n ja o re mi mo si

fi ara mi sile fun iku. Sugbon nigbati mo de inu omi

lohun ni mo ri eniti nfa mi naa, o gbe apoti digi n la kan

lowo o si ti mi si inu apoti naa, on naa yo mo nmi dada

mo sir ii pe ki ise enia ni okunrin ti o mu mi si inu apoti

na, o san ibante, ko ni irun lori, ekan owore si gun

sobolo, o ni iru ni idi to bi ju ti enia lo o si ri roboto bi

osupa. O ni irun gigun sanransaran, ni inu ti o fi ara we

eja, ehin re dabbi ti kiniun, o tobi o si nipon.

Tani oro yii n se apejuwe?

b. Fi ami si ori awon oro wonyii

i. Sobolo

ii. Sanransanran

iii. Digi

iv. Deruba

81

v. Felefele

vi. Ikarawun

vii. Roboto

viii. Mirinmirin

ix. Winnikin

x. Rederede

c. Salaye soki lori orisirisi asa Yoruba ti o ba pade ninu

itan Arogidigba ti ise olori eja inu omi


- Mu u duro, mu u duro lohun ni, omo enia ko

gbodo de sakani mi, kini omo enia je? O je akeke

ti o wa fun ipalara, paramole labe koriko, eni

ibanuje fun awon eda alaye, enia duro bi eniti o

fi oju ida re bo ile, o nlo ola ti Olodumare fi fun u

rederede. Tani to yin, enyin enia? Ki si ni ilo tin

si awon eja?

b. Se ogbufo awon oro wonyii:

82

i. Koriko

ii. Agbegbe

iii. Akeke

iv. Felefele

v. Perese

vi. Akengbe

vii. Ikoko

viii. Adahunse

ix. Tagbaratagbara

x. Pepeiye

c. Se apejuwe awon ise kanrinkanrin ti Arogidigba ti ise

Olori Eja inu omi gbe fun Ireke Onibudo

3a. Salaye lekunrere ohun ti o sele ninu oro yii “Bi o ti n

jab o ni orun mu, were o fi omobirin yii sile, o koju simi

o fi ori so mi nigba aiya mo si tit a gebe losiwaju,

83

lehinna ejo buruku yii lo mi ni idi o si ka we milara lati

idi mi de orun, lehin eyi o n fi iru re na mi, o na mi debi

ti mo fisubu tie mi ati oun nyi lo gbirigbiri.

irinkerindo ninu igbo elegbeje€¦ · irinkerindo se gbe kale. b. bawo ni irinkerindo se je si...

Documents