investment outlook june 2016 dutch
DESCRIPTION
Dutch MeesPierson version of the ABN AMRO Investment Outlook Private BankingTRANSCRIPT
nieuwe invalshoeken
Beleggingsstrategie juni 2016
MEER DAN CIJFERS ALLEEN 1
NIEUWE INVALSHOEKEN 2
VEERKRACHT TE MIDDEN VAN RISICO’S 4
AANDELEN: FOCUS OP INKOMEN 6
OBLIGATIES: TUSSEN VEILIGHEID EN RENDEMENT 8
SCHERPE DRAAI IN GRONDSTOFFENMARKTEN 10
HET EINDE VAN DE DOLLARRALLY 11
HEDGE FUNDS 12
VASTGOED 12
BELEGGINGSBELEID EN PERFORMANCE 13
ASSETALLOCATIE PER PROFIEL 14
MEDEWERKERS 15
Dit is een publicatie van ABN AMRO MeesPierson. Risicoprofielen en beschikbare beleggingsproducten kunnen per land verschillen. Neemt u voor informatie contact op met uw lokale adviseur.
Inhoudsopgave
Het is tijd om vanuit nieuwe invalshoeken te kijken naar beleggingskansen en -risico’s. We moeten ons niet blindstaren op consensusvisies: de heersende opinie kan beleggers op het verkeerde been zetten. Markten kijken namelijk vooruit en kunnen snel reageren – sneller dan opiniemakers.
Als één man hebben economen begin 2016 hun verwachtingen neerwaarts bijgesteld; een weinig inspirerende consensusprognose was het resultaat. Maar het onderliggende verhaal is niet altijd in cijfers te vatten. Economische prognoses hebben vandaag de dag mogelijk aan belang ingeboet. Dit komt doordat markten in de afgelopen tijd vooral geleund hebben op monetaire beleidsmaatregelen die genomen zijn ter stimulering van de economie en om de volatiliteit omlaag te krijgen. In tegenstelling tot de consensusvisie denken wij dat het beleid van centrale banken mogelijk onvoldoende compensatie biedt voor het gebrek aan politieke wil om structurele hervormingen door te voeren, nationalistische tendensen tegen te gaan en nieuwe manieren van groei te realiseren.
Onze visie heeft praktische consequenties. Negatieve rendementen op obligaties vragen om een nieuwe benadering bij het realiseren van vermogensgroei. Politieke gebeurtenissen, zoals het Brexit-referendum, zullen hoogstwaarschijnlijk leiden tot beleidsverschuivingen. Ook deze veranderingen in het politieke landschap hebben impact op de obligatiemarkt. Dit betekent voor beleggers dat er in de portefeuille een nieuwe balans moet worden gevonden tussen kwaliteitsobligaties en high-yield.
Voor aandelen (overwogen) geldt: geen rendement zonder risico. Wij hebben nog altijd een voorkeur voor defensieve groeiaandelen. En gezien de mogelijkheid van (geo-)politieke verschuivingen, denken wij dat brede geografische diversificatie wenselijk is. Op deze manier kunnen de risico’s beter worden gespreid. Ten slotte: we verwachten dat hogere grondstoffenprijzen in de komende maanden zullen leiden tot een stijging van de ‘headline’ inflatie (inflatie inclusief voedsel- en grondstoffenprijzen). Dit brengt risico’s met zich mee voor obligaties (onderwogen). Hogere inflatie is bovendien een goede reden om te beleggen in reële, tastbare activa, zoals grondstoffen (overwogen) en vastgoed (neutraal).
De beleggingsspecialisten van ABN AMRO MeesPierson werken hun aanbevelingen verder uit op de volgende pagina’s van deze Beleggingsstrategie. Uw adviseur is u graag van dienst bij het samenstellen van een portefeuille waarmee u als belegger voorbereid bent op de tweede helft van 2016.
Meer dan cijfers alleen
Didier Duret
Chief Investment OfficerABN AMRO Private Banking
Ben Steinebach
Hoofd Beleggingsstrategie ABN AMRO MeesPiersonNederland
juni 2016
1
2
Nieuwe invalshoeken
Nieuwe invalshoeken
“We willen ons blik-veld niet beperken tot de consensusovertui-ging; we willen vanuit nieuwe invalshoeken kijken naar rendement en risicobeheersing”
Risicovollere beleggingen corrigeerden én herstelden sterk in het eerste kwar-taal van dit jaar. Uit macro-economische visies en beleggingsstrategieën spreekt sindsdien een gedeelde verwachting: een vrij karig economisch herstel en lagere beleggingsrendementen. De volatiliteit is weliswaar ook omlaag gegaan, maar kan weer opveren als zich onverwachte gebeurtenissen voordoen.
In consensusvisies wordt sterk rekening gehouden met bekende risico’s, zoals het Brexit-
referendum en de tumultueuze aanloop naar de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Toch
moeten we niet alleen kijken naar politieke gebeurtenissen zelf: misschien zijn het juist de
beleidsverschuivingen voortvloeiend uit dergelijke gebeurtenissen die leiden tot een nieuw
speelveld voor beleggers.
Wel kunnen op handen zijnde politieke gebeurtenissen op korte termijn onzekerheid veroorza-
ken. Hiermee groeit de aantrekkingskracht van inkomsten-genererende beleggingen en reële,
tastbare activa. De volatiliteit in valutamarkten kan toenemen: gezien hun goede verhandel-
baarheid (liquiditeit) moeten valuta’s vaak de eerste klappen incasseren in het geval van onver-
wachte gebeurtenissen. Als ons perspectief op de huidige, complexe situatie beperkt is tot de
consensusvisie, dan zullen we wellicht niet kunnen profiteren van de risicopremies die de basis
vormen van het toekomstige rendement.
Voor de rest van 2016 is het zaak om een nieuwe balans te vinden tussen drie beleggingsdoelen:XX Het beschermen van de portefeuille tegen het risico van hogere inflatie terwijl de obligatie-
rendementen (yields) veelal laag of negatief zijn.XX Het profiteren van de risicopremies op high-yield obligaties en aandelen; focus op defensieve
groeiaandelen.XX Het realiseren van internationale spreiding om de risico’s die gepaard gaan met lage groei te
beperken.
IN DIALOOG MET DE CONSENSUS XX Economische groei vraagt om een evenwichtiger beleidsmix, waarbij minder sterk wordt
geleund op monetair beleid en meer nadruk ligt op effectieve begrotingsmaatrege-
len. Markten worden gedomineerd door de consensusverwachting dat de economie een
trage, trendmatige groei zal laten zien (2% in de VS; 1,5% in de eurozone). Alleen China is
in staat gebleken om zowel monetaire maatregelen als het begrotingsbeleid aan te wenden
om 6,5%-7% groei te realiseren; opkomende economieën en de wereldhandel zullen hiervan
profiteren.XX Financiële markten blijven overgevoelig voor angst en risico’s; hierdoor dreigen aanwezige
waarde en risicopremies ondergesneeuwd te raken. De kwetsbaarheid van de markten komt
voort uit het lage groeitempo en risicoaversie. Het resultaat is een afwachtende houding onder
beleggers in aandelen en beleggers in Amerikaanse Treasuries en Duitse Bunds die gevoelig
zijn voor beleidswijzigingen en een stijgende inflatie. XX Geopolitieke risico’s rond een mogelijke Brexit, de institutionele crisis in de EU en
de presidentsverkiezingen in de VS zijn grotendeels in de koersen verdisconteerd.
Democratische systemen beschikken over voldoende mogelijkheden om tegenwicht te
bieden aan populistische campagnes in onder meer de VS en het Verenigd Koninkrijk.
3
Beleggingsstrategie juni 2016
OBSTAKELS BIJ HET SAMENSTELLEN VAN EFFECTIEF BELEIDXX De sterke afhankelijkheid van monetair beleid brengt bijwerkingen met zich mee, zoals
negatieve rendementen op kwaliteitsobligaties, risico’s voor pensioenregelingen, verander-
end spaargedrag en een ongewenste allocatie van kapitaal. Oplopende inflatie – als gevolg van
stijgende grondstoffenprijzen – kan centrale banken voor nieuwe problemen stellen, gezien
het terugkerende risico van hogere rentes in de VS.XX Nationalistisch beleid dat voortkomt uit eigenbelang en conservatisme kan leiden tot
uitstel van hervormingen en infrastructuurinvesteringen; de potentiële economische groei
wordt hiermee ingeperkt.XX Als gevolg van innovatie, regulering, migratie en klimaatverandering verandert de
wereld steeds sneller; dit vraagt om een nieuwe visie op het begrotingsbeleid.
COMPENSATIE VOOR HET NEMEN VAN RISICO XX Inflatierisico kan afgedekt worden door positionering in beleggingscategorieën die
sterk gelinkt zijn aan reële activa, zoals grondstoffen en vastgoed. Aandelen die een hoog
dividend opleveren of die betrouwbare groei laten zien kunnen interessant zijn.XX Profiteer van risicopremies op aandelen: voor de lange termijn zijn defensieve groeiaande-
len in de sectoren IT, gezondheidszorg en telecom interessant. Wij raden aan om beperkt te
beleggen in de sectoren financiële dienstverlening en nutsbedrijven.XX Europese high-yield obligaties zijn aantrekkelijker dan obligaties uit opkomende markten.XX Internationale positionering in staatsobligaties, waarbij de duratie (rentegevoeligheid)
actief wordt gemanaged, biedt zowel spreiding als bescherming.XX Streef naar tactische wendbaarheid en internationale spreiding. De volatiliteit kan plot-
seling weer toenemen; dit vraagt om een buffer van cash. Politieke risico’s, hogere inflatie,
een mogelijke opleving van onrust op de valutamarkten en de risico’s die gepaard gaan met
lage groei vragen om brede geografische spreiding.
Didier Duret – Chief Investment Officer
cash
actie
ve a
fwijk
ing
(%)
10
-10
-20
-30
_+
'veilige' staatsobligaties
investment-grade bedrijfsobligaties,
high-yield en actieve duratie-strategieën
obligaties
aandelen
financiële dienst-verlening,
nutsbedrijven
opkomend Azië,IT,
gezondheidszorg
hedge fundsvastgoed
grondstoffen
basis- en industriëlematerialen, agrarische
grondstoffen en edelmetalen 20
neutraal
ACTIEVE STRATEGIEËN
Weergave van de absolute afwijking ten opzichte van de benchmark, voortvloeiend uit onze actieve beleggingsstrategie. Deze strategieën hebben betrekking op alle profielen; profiel 3 (gematigd) is hier weergegeven.
Bron: ABN AMRO Private Banking
4
Nieuwe invalshoeken
Veerkracht te midden van risico’s
De economische groei is niet spectaculair, maar wél onverwacht veerkrachtig. Ondanks de negatieve nieuws-stroom eerder dit jaar, is China nu één van de weinige landen die met succes de groei weten aan te jagen.
In de afgelopen twaalf maanden hebben vier verschillende
factoren het beleggerssentiment onder druk gezet: de vrees
voor een harde landing van de Chinese economie en een
scherpe waardedaling van de Chinese renminbi, bezorgd-
heid over een mogelijke verslechtering van de kredietkwaliteit
in de energiesector als gevolg van de gedaalde olieprijs, de
dreiging van een recessie in de VS of in Europa en de angst
dat centrale banken qua stimuleringsmaatregelen hun kruit
verschoten hebben.
In alle vier gevallen lijken de angst en bezorgdheid overtrok-
ken geweest te zijn. China heeft het pad van een zachte
landing gevolgd. Chinese beleidsmakers zijn erin geslaagd
de grootschalige kapitaaluitstroom te beteugelen, wat een
stabiliserend effect had op de wisselkoers van de renminbi.
Grondstoffenprijzen zijn ietwat hersteld, waarmee de vrees
voor een grootschalige faillissementsgolf in de energiesector
is afgenomen. Ondertussen is de economische groei in de VS
en de eurozone niet indrukwekkend, maar wel breed gedra-
gen en krachtig genoeg om door te zetten. Centrale bankiers,
ten slotte, blijven erbij dat hun arsenaal aan stimuleringsmo-
gelijkheden nooit uitgeput zal raken.
POLITIEKE RISICO’S LIGGEN OP DE LOEROntwikkelingen die in de komende zes maanden het markt-
sentiment kunnen verstoren, zijn voornamelijk van politieke
aard. We hebben het dan over de vrees voor een mogelijk
vertrek van Groot-Brittannië uit de EU (‘Brexit’), discus-
sies rond de begrotingssituatie van diverse eurozonelanden,
nieuwe verkiezingen in Spanje en de financiële huishouding
van Griekenland. Ook de Europese vluchtelingencrisis, afne-
mende solidariteit binnen Europa, terroristische aanslagen,
geopolitieke risico’s en de Amerikaanse presidentsverkiezin-
gen – met de onconventionele Donald Trump als één van de
kandidaten – vormen risico’s van politieke aard.
Los van politieke risico’s lijken er beleidswijzigingen, zoals
hernieuwde infrastructuuruitgaven en ingrijpende hervormin-
gen, op handen te zijn. We zien dat overheden zich nu (einde-
lijk) minder richten op bezuinigingen en in plaats daarvan juist
een stimulerender begrotingspolitiek voeren (zie grafiek).
Overigens zijn beleidswijzigingen niet altijd positief: als
beleids makers een nationalistische koers gaan varen, dan zou
dat een drukkend effect kunnen hebben op de wereldhandel.
GROEI: NIET SPECTACULAIR MAAR POSITIEFRecente economische ontwikkelingen waren bemoedigend.
Het ziet er nog steeds naar uit dat de gematigde economi-
sche groei zal aanhouden en dat de inflatie zeer bescheiden
zal zijn. De Amerikaanse arbeidsmarkt groeit en voorziet
consumenten daarmee van inkomen. Herstellende olieprijzen
leiden tot afnemende risico’s in de energiesector. De groei in
de eurozone wordt ondersteund door verschillende factoren,
waaronder lage rentestanden en dito grondstoffenprijzen. Het
resultaat is dat alle componenten aan de vraagzijde (huishou-
dens, overheden et cetera) bijdragen aan de groei, waardoor
de economie minder kwetsbaar wordt. Gemeten in absolute
cijfers blijft de economische groei zwak in vergelijking met het
verleden. Dit komt doordat de potentiële economische groei
nu lager ligt, onder meer vanwege demografische ontwikke-
lingen en een gebrek aan structurele hervormingen.
5
Beleggingsstrategie juni 2016
PROGNOSE: MACRO (%)1
20 mei 2016 Reële groei BBP 2016 Inflatie 2016
ABN Markt ABN Markt
AMRO visie AMRO visie
VS 1,7 2,0 1,4 1,3
Eurozone 1,3 1,5 0,2 0,3
VK 1,6 2,0 0,5 0,7
Japan 0,6 0,6 0,3 0,0
Andere landen* 1,9 2,0 1,4 1,5
Opkomend Azië 6,4 6,4 5,5 5,5
Latijns Amerika -0,5 -0,8 18,9 17,4
Opkomend Europa** 0,9 0,3 6,0 8,9
Wereld 2,9 3,2 3,1 4,8
1Alle prognoses zijn jaargemiddelden.
* Australië, Canada, Denemarken, Nieuw-Zeeland, Noorwegen, Zweden en Zwitserland.
** Wit-Rusland, Bulgarije, Kroatië, Tsjechië, Hongarije, Polen, Roemenië, Rusland, Slovakije, Slovenië, Turkije, Oekraïne.
Bron: ABN AMRO Economisch Bureau, Consensus Economics, EIU
Veerkracht te midden van risico’s
bezuinigingen
stimulering +2
+1
0
-1
-2
-3 ‘07 ‘08 ‘09 ‘10 ‘11 ‘12 ‘13 ‘14 ‘15 ‘16
Eurozone
VS
BEZUINIGINGS- EN STIMULERINGSBELEID ALS % VAN BBP
Bron: IMF, ABN AMRO Economisch Bureau
Economisch BureauHan de Jong – Hoofdeconoom ABN AMRO
WEINIG KANS OP EXTRA STIMULERINGSMAATREGELENIn het merendeel van de ontwikkelde economieën ligt de
inflatie onder het door centrale banken beoogde niveau. Om
die reden voeren centrale banken een verruimend monetair
beleid, iets waaraan in de komende tijd waarschijnlijk niet veel
zal veranderen. Aanvullende, agressieve actie van de Europese
Centrale Bank (ECB) verwachten we op korte termijn niet,
aangezien de in maart aangekondigde maatregelen nog niet
allemaal in gang zijn gezet. De VS zal behoedzaam zijn voor
wat betreft het doorvoeren van monetaire koerswijzigingen,
gezien de negatieve reacties van de markt op eerdere verkrap-
pende maatregelen en omdat het economisch herstel zwakke
plekken heeft.
Recente cijfers duiden erop dat Chinese beleidsmakers er niet
alleen in slagen een te scherpe groeivertraging te voorkómen,
maar ook een bescheiden groeiversnelling weten aan te jagen.
Monetaire steunmaatregelen leiden tot sterkere kredietgroei;
stimulering via uitgaven aan infrastructuur lijkt de industriële
sector een duwtje in de rug te geven.
6
Nieuwe invalshoeken
Aandelen: focus op inkomenAandelen zijn nog altijd aantrekkelijk, ondanks de gevoelig-
heid voor het marktsentiment op de korte termijn. Met een
dividendrendement van rond de 3% hebben aandelen onze
voorkeur boven obligaties en andere beleggingscategorieën.
De winstverwachtingen voor bedrijven – hoewel verlaagd –
zijn nog altijd gematigd positief. Voor 2016 ligt de verwachte
gemiddelde winstgroei wereldwijd op 2%. In 2017 zullen de
winsten naar verwachting met 13% groeien. Wij denken dat
het rendement op aandelen in lijn zal zijn met de winstgroei.
Na zeven jaar van stijgende koersen heeft de aandelenrally een
volwassener stadium bereikt. Verschillende aandelenindices
bewegen rond eerdere hoogtepunten. Nadat wij in februari
positiever op aandelen werden, zijn wij in april weer voorzich-
tiger geworden. Toch hanteren wij nog altijd een overwogen
allocatie naar aandelen. In de afgelopen maanden hebben we
grote verschuivingen tussen verschillende aandelensectoren
waargenomen; voor beleggers zijn hiermee ook weer kansen
ontstaan om interessante sectorposities in te nemen.
FINANCIËLE DIENSTVERLENERS ONDER DRUKWij raden beleggers aan om slechts beperkt in de sector finan-
ciële dienstverlening (onderwogen) te beleggen en hun positie
in de telecomsector (neutraal) juist uit te breiden. In de finan-
ciële sector staat de winstgroei onder druk; de telecomsector
biedt een aantrekkelijk dividendrendement van rond de 4%.
Hoewel de kredietverlening een gezonde groei laat zien,
worstelen financiële dienstverleners met aanhoudende marge-
druk als gevolg van de lage rente. Wij verwachten daarom dat
de winstgevendheid van financiële dienstverleners zal dalen.
Binnen de sector geven wij de voorkeur aan verzekeraars,
vanwege hun defensieve kenmerken.
De balansposities van de meeste telecombedrijven in Europa
zijn verbeterd. Veel telecomaanbieders betalen een degelijk
dividend. Wel dienen we ons te realiseren dat telecom een
volgroeide industrie is waarin scherp geconcurreerd wordt.
De ‘pricing power1’ in de telecomsector is beperkt; bovendien
blijft het noodzakelijk om nieuwe investeringen te doen.
1 Pricing power: het vermogen om prijsverhogingen door te voeren zonder dat dit leidt tot een vraagafname.
Nu de aandelenmarkt zich in een volwassen fase bevindt, geven wij de voorkeur aan innovatieve bedrijven binnen de sectoren IT en gezondheidszorg.
VOORKEUR VOOR DEFENSIEVE GROEISECTORENTegen een achtergrond van gematigde economische groei
raden wij beleggers aan om te beleggen in defensieve bedrij-
ven met redelijke waarderingen en een hoge winstgroei.
Dergelijke ondernemingen zijn te vinden in de innovatiege-
richte sectoren informatietechnologie (IT) en gezondheidszorg.
Binnen de IT-sector hebben wij een voorkeur voor wereldwijd
opererende internetondernemingen; we mijden hardware-
bedrijven waarvan de marges laag zijn. Onze positieve visie
op gezondheidszorg is gebaseerd op de voortdurende inno-
vatie binnen de sector, zoals in het segment biotechnologie.
Bovendien neemt de behoefte aan gezondheidszorg toe als
gevolg van de vergrijzing.
In tegenstelling tot de heersende consensus zijn wij niet
bijster positief over de sector luxegoederen & diensten. De
lagere olieprijs lijkt geen stuwend effect meer te hebben op
de omzet van bedrijven in deze sector; de gematigde luxebe-
stedingen van consumenten uit opkomende markten bieden
evenmin veel steun. Ons algemene advies is om binnen de
sectoren te beleggen in de leidende spelers en in bedrijven die
een brede groei realiseren.
7
Beleggingsstrategie juni 2016
GELIJKE REGIOVOORKEUR VS EN EUROPAVanuit aandelenperspectief hebben wij momenteel een gelijke
voorkeur voor Europa en de VS. Voor 2016 en 2017 komen de
verwachte winstgroeicijfers in beide regio’s namelijk vrijwel
overeen. We zijn positiever geworden over de VS, omdat
aandelen daar wat minder duur zijn geworden. Daarnaast is
de Amerikaanse aandelenmarkt defensiever, met een volatili-
teit die lager ligt dan in Europa. De koers/winstverhouding (op
basis van de verwachte winst) van Amerikaanse aandelen is
17,1. Europese aandelen hebben een koers/winstverhouding
van 14,7. De rentevooruitzichten zijn in Europa gunstiger dan
in de VS. In Europa zal de rente waarschijnlijk voor langere tijd
laag blijven, terwijl in de VS de rente uiteindelijk zal worden
verhoogd.
Binnen de opkomende markten blijven we Azië prefereren
– met name China – vanwege de toenemende consumptie-
georiënteerde groei aldaar. Bovendien is opkomend Azië
gunstiger gepositioneerd dan opkomende markten die sterk
leunen op de export van grondstoffen, zoals Zuid-Amerika en
Oost-Europa.
Investment Strategy & Portfolio ExpertiseAnnemijn Fokkelman - Hoofd Aandelenresearch & Portefeuillebeheer
Spot Actieve Voorwaarts
19 mei 2016 strategie k/w 2016
MSCI ACWI 391,13 Overwogen 15,5
S&P 500 2.040,04 Neutraal 17,0
Euro Stoxx 50 2.919,22 Neutraal 12,9
FTSE-100 6.053,35 Neutraal 15,7
Nikkei 225 16.646,66 Neutraal 16,0
DAX 9.795,89 Neutraal 12,4
CAC 40 4.282,54 Neutraal 13,8
AEX 428,27 Neutraal 16,4
Hang Seng Index 19.694,33 Neutraal 10,2
MSCI China 53,00 Overwogen 8,7
Straits Times Index 2.740,11 Neutraal 12,4
Sensex 25.399,72 Neutraal 17,8
PROGNOSES: AANDELENINDICES
4,7%
7,0%
7,5%
8,0%
8,5%
9,4%
10,7%
12,0%
13,4%
14,7%
0% 5% 10% 15%
Nutsbedrijven
Financiëledienstverlening
Telecom
Consumptie-goederen
Basismaterialen
Industrie
Gezondheids-zorg
Energie
Informatie-technologie
Luxegoederen& diensten
overwogen
neutraal
onderwogen
DEFENSIEVE GROEISECTOREN: HOGERE GROEI WINST PER AANDEEL OP MIDDELLANGE TERMIJN
Bron: ABN AMRO Private Banking, IBES
Samengestelde gemiddelde groei van winst per aandeel op middellange termijn 2015/2018 (schatting)
Bron: Bloomberg
8
Nieuwe invalshoeken
We beleggen in bedrijfsobligaties omdat zij een hoger rende-
ment opleveren dan staatsobligaties. Met staatsobligaties
volgen we een strategie waarin portefeuillespreiding, duratie-
management en kapitaalbescherming centraal staan.
Na een turbulente start van 2016 begint onze positieve visie
op Europese bedrijfsobligaties vruchten af te werpen. Maar
één van de lessen die we kunnen trekken uit de marktonrust
van eerder dit jaar, is dat ook risicovolle bedrijfsobligaties zich
in de hoek bevinden waar de klappen vallen als aandelenkoer-
sen dalen. Gezien het fragiele sentiment streven we naar een
evenwicht tussen het hogere rendement dat deze bedrijfsobli-
gaties opleveren en de relatieve veiligheid van staatsleningen.
Qua assetallocatie hebben we al geruime tijd een negatieve
visie op obligaties, vanwege de lage rentestanden. Binnen
obligaties hebben wij de voorkeur voor investment-grade
bedrijfsobligaties en high-yield. Deze voorkeur brengt ook een
hogere correlatie met aandelen met zich mee. Met andere
woorden: bij dalende aandelenkoersen biedt een portefeuille
bestaande uit bedrijfsobligaties weinig bescherming.
Centrale banken in Europa en de VS houden met hun mone-
taire beleid de rendementen op staatsobligaties laag. In veel
gevallen zijn deze rendementen zelfs negatief.
De lage obligatierendementen aan beide zijden van de
Atlantische Oceaan hebben ertoe geleid dat rendementscur-
ves geen voorspellende waarde meer hebben voor wat betreft
de economische groei.
Traditioneel vervullen staatsobligaties in beleggingsportefeuil-
les de functie van buffer als het marktsentiment verslechtert.
Met obligatierendementen op bodemniveaus is het lastiger
geworden om staatsobligaties als stootkussen in te zetten.
Maar gezien de broosheid van het sentiment vinden wij het
belangrijk om de bufferfunctie van obligaties in ere te herstel-
len. Tegen deze achtergrond hebben wij een voorkeur voor
strategieën rond staatsobligaties waarbij de duratie actief
gemanaged wordt.
De duratie is in feite de rentegevoeligheid van een obligatie-
portefeuille. Hierbij geldt: hoe langer de duratie, hoe gevoe-
liger de obligatieportefeuille is voor rentestijgingen (rentestij-
gingen zijn slecht nieuws voor obligatiehouders, aangezien
de obligatiekoersen dan dalen). Actieve duratie-strategieën
kunnen de duratie van de portefeuille in tijden van stijgende
rentes verlagen; in tijden van dalende rentes kunnen deze stra-
tegieën de duratie juist verhogen.
Obligaties: tussen veiligheid en rendement
De huidige obligatiemarkt is kwetsbaar. Om die reden kiezen wij voor een combinatie van bedrijfsobligaties (zowel investment-grade als high-yield) en relatief veilige staatsobligaties.
9
Beleggingsstrategie juni 2016
Investment Strategy & Portfolio ExpertiseMary Pieterse-Bloem - Hoofd Obligatiestrategie & Portefeuillebeheer
Via deze strategie kan bovendien de geografische spreiding
van de portefeuille verbeteren doordat er in Duitse Bunds,
Amerikaanse Treasuries en Japans staatspapier wordt belegd.
De risicopremies op perifere obligaties bleven relatief stabiel
tijdens de zes weken van marktturbulentie aan het begin van
dit jaar. Geleidelijk liepen deze risicopremies echter op, onder
invloed van de groeiende Brexit-angst. Gezien de toenemende
politieke risico’s in Europa, vinden wij de tijd rijp om de positi-
onering in de periferie terug te schroeven.
Een tweede les die we kunnen trekken uit de turbulente start
van 2016, is dat we ons als beleggers niet te snel van ons stuk
moeten laten brengen. We geloofden toen – en dat doen we
nog steeds – dat Europese bedrijven goed gepositioneerd zijn
om te profiteren van het economisch herstel in Europa, ook al
is het een bescheiden herstel. Het opkopen van bedrijfsobliga-
ties door de ECB, als onderdeel van een uitgebreid steunaan-
koopprogramma, biedt eveneens steun aan Europese invest-
ment-grade en high-yield obligaties.
We mijden de Amerikaanse high-yield markt. Het Amerikaanse
high-yield segment is in sterke mate blootgesteld aan de
energiesector, waar het aantal faillissementen momenteel
toeneemt.
Obligaties: tussen veiligheid en rendementPROGNOSE: RENTE EN OBLIGATIERENDEMENT (%)
12 mei 2016 kw4 2016 kw4 2017
VS
Fed 0,38 0,38 1,13
3-maands 0,64 0,60 1,40
2-jaars 0,73 1,20 2,00
10-jaars 1,77 2,20 2,50
Duitsland
ECB Refi 0,00 0,00 0,00
3-maands -0,25 -0,35 -0,35
2-jaars -0,51 -0,50 -0,50
10-jaars 0,14 0,50 0,80
-1,0
-0,5
0,0
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
3,0
3,5
0,0
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
3,0
3,5
4,0 In
flatie
in %
oblig
atie
rend
emen
t in
%
Jaar
10-jaars BundPrognose 10-jaars Bund
Eurozone inflatie (rechteras) Eurozone inflatie prognose j-o-j (rechteras)
2012 2013 2014 2015 2016 2017 2011
HOGERE INFLATIE VORMT RISICO VOOR BUNDS
Bron: Bloomberg, ABN AMRO Economisch Bureau
Bron: ABN AMRO Economisch Bureau
10
Nieuwe invalshoeken
Grondstoffenprijzen hebben dit jaar – tot dusver – een sterke stijging laten zien. De prijzen
van edelmetalen gingen sneller omhoog dan verwacht, inclusief de goudprijs die boven de
USD 1.300 per ounce uitkwam. Cyclische edelmetalen, zoals platinum en palladium, deden het
beter dan goud en zilver.
Ook ijzererts- en staalprijzen zijn dit jaar krachtig hersteld, ondersteund door het verbeterde
economische sentiment rond China. Hoewel een verbetering van het sentiment gerechtvaar-
digd was, lijken speculanten de marktprijzen te ver te hebben opgedreven. In de Chinese indus-
triële sector is weliswaar vraag naar ijzererts en staal, maar overaanbod blijft een risico.
In slechts drie maanden tijd is de olieprijs met meer dan 75% gestegen. De rally kwam voort uit
de hoop dat zowel OPEC- als non-OPEC-landen hun olieproductie zouden bevriezen. Daarnaast
speelden beleggers met speculatieve posities in op een mogelijke afname van het wereldwijde
overaanbod; ook hierdoor ging de olieprijs omhoog.
AANTREKKENDE ECONOMIE BIEDT STEUNWe verwachten meer wind in de zeilen voor veel grondstoffen gedurende de rest van dit jaar.
Onze positieve visie is gebaseerd op de verwachting dat economische cijfers in de VS en
Europa in de loop van 2016 en 2017 een bescheiden verbetering zullen laten zien. Bovendien
kunnen hogere olieprijzen – en het effect daarvan op de inflatie – steun bieden aan goud; de
goudprijs stijgt doorgaans als de olieprijs herstelt.
Hoewel we verwachten dat zilver het beter zal doen dan goud, denken we dat de goudprijs in
2016 en 2017 eveneens zal stijgen. Ook de vraag naar cyclische metalen zoals koper en zink kan
toenemen, met hogere prijzen als gevolg.
19 mei 2016 Spot
index
2016
gem.
2017
gem.
Olie
Brent USD/bbl 47,8 55 60
WTI USD/bbl 47,2 55 60
Metalen
Goud USD/oz 1254 1283 1401
Zilver USD/oz 16,66 17,4 22
Platina USD/oz 1019 1078 1300
Palladium USD/oz 574 600 700
Aluminium USD/t 1546 1550 1650
Koper USD/t 4575 5050 6050
Economisch BureauHans van Cleef – Senior Sectoreconoom Energie
Scherpe draai in grondstoffenmarkten
PROGNOSE: GRONDSTOFFEN
0
500
1000
1500
2000
0
50
100
150
200
‘94 ‘96 ‘98 ‘00 ‘02 ‘04 ‘06 ‘08 ‘10 ‘12 ‘14 ‘16
Olieprijs (Brent) per vat in USD (linkeras) Goudprijs per ounce in USD (rechteras)
GOUDPRIJS STIJGT DOORGAANS ALS OLIEPRIJS HERSTELT
Bron: Datastream
De aantrekkingskracht van de Amerikaanse dollar is afgenomen,
als gevolg van het monetaire beleid van de belangrijkste centrale
banken. De verzwakking van de dollar heeft een positief effect op de
grondstoffenprijzen.
HOGERE OLIEPRIJS VERWACHTWe verwachten dat de olieprijs in de tweede helft van dit jaar zal stijgen,
aangezien de vraag het overaanbod zal absorberen. Toch denken wij
niet dat de olieprijs op korte termijn weer boven de USD 100 per vat
zal uitkomen, ongeacht het gebrek aan investeringen in de oliesector.
Verder denken we dat de volatiliteit hoog zal blijven. Beleggers zullen
zich namelijk afwisselend richten op het huidige olie-overaanbod ener-
zijds, en de groeiende vraag en productieverlagingen (voortvloeiend uit
de gedaalde olieprijs) anderzijds.
Bron: ABN AMRO Economisch Bureau
11
Beleggingsstrategie juni 2016
Het einde van de dollarrally
PROGNOSE: VALUTA’S ONTWIKKELDE MARKTENValutapaar 19 mei 2016 ultimo kw4 2016 ultimo kw4 2017
EUR/USD 1,1211 1,15 1,15
USD/JPY 109,90 110 105
EUR/JPY 123,21 127 121
GBP/USD 1,4635 1,48 1,56
EUR/GBP 0,7660 0,78 0,74
EUR/CHF 1,1076 1,10 1,14
AUD/USD 0,7201 0,76 0,80
NZD/USD 0,6756 0,68 0,72
USD/CAD 1,3091 1,20 1,15
EUR/SEK 9,3563 9,25 8,75
EUR/NOK 9,3611 8,75 8,25
PROGNOSE: VALUTA’S OPKOMENDE MARKTENValutapaar 19 mei 2016 ultimo kw4 2016 ultimo kw4 2017
USD/CNH (offshore) 6,5643 6,70 6,80
USD/INR 67,37 67,00 65,00
USD/SGD 1,3798 1,40 1,35
USD/TWD 32,4000 33,00 32,00
USD/IDR 13565 13500 13000
USD/RUB 66,4809 60,00 55,00
USD/TRY 2,9929 2,75 2,75
EUR/PLN 4,3950 4,35 4,20
EUR/CZK 27,0230 27,00 26,00
EUR/HUF 316,1760 305,00 290,00
USD/BRL 3,5654 3,50 3,30
USD/MXN 18,4756 16,75 15,25
Drie belangrijke factoren hebben in de afgelopen jaren steun
geboden aan de rally van de Amerikaanse dollar: verschillen in
het monetaire beleid van centrale banken, dalende grondstof-
fenprijzen en de koersval van valuta’s van opkomende landen.
Maar sinds het begin van dit jaar is er een kentering gaande
rond deze factoren, die negatief uitpakt voor de dollar. Hoewel
de ECB en de Bank of Japan hun verruimende beleid waar-
schijnlijk zullen voortzetten, mikken deze centrale banken niet
langer op verzwakking van hun respectievelijke valuta’s. Er is
de ECB veel meer aan gelegen om de kredietverstrekking aan
te jagen dan om de euro verder te verzwakken.
De financiële markten realiseren zich dat er grenzen zijn aan de
impact van monetaire verruiming. Dit besef heeft zich vertaald
in een stijging van de euro en de yen. Steunaankopen door
centrale banken (kwantitatieve verruiming) kunnen in eerste
instantie een sterk drukkend effect hebben op de koers van
een munt. Maar met het verstrijken van de tijd neemt dit effect
af. We zagen dit eerder al gebeuren bij de Amerikaanse dollar;
we zien nu hetzelfde bij de euro en de yen.
De verzwakking van de dollar vormde een opwaartse impuls
voor de grondstoffenprijzen. Hiermee wordt het langetermijn-
patroon voortgezet (zie grafiek). Hoewel de prijzen niet in een
rechte lijn omhoog zullen gaan, is het marktklimaat beduidend
gunstiger aan het worden voor grondstoffen en voor de valu-
ta’s van grondstoffen-gerelateerde landen.
EURO BEWEEGT IN BANDBREEDTE VERSUS DOLLARDe euro heeft veerkracht getoond tegenover de Amerikaanse
dollar (EUR/USD). Dit kwam vooral doordat de dollar verzwakte
nadat de markt haar verwachtingen ten aanzien van rentever-
hogingen door de Federal Reserve neerwaarts bijstelde. Als
de cijfers omtrent de Amerikaanse economie blijven tegenval-
len, dan kan de EUR/USD stijgen tot 1,20.
In het geval van een flinke stijging van de euro zal de ECB
wellicht de depositorente verder verlagen. Wij verwachten dat
de EUR/USD in de nabije toekomst rond de 1,15 zal bewegen,
binnen een bandbreedte van 1,10-1,20. Mocht de euro uit deze
bandbreedte breken, dan zal dat eerder aan de boven- dan aan
de onderzijde zijn.
Economisch BureauGeorgette Boele – Coördinator Valuta- en
Edelmetalenstrategie
0
100
200
300
400
500
70
80
90
100
110
120
130
‘94 ‘96 ‘98 ‘00 ‘02 ‘04 ‘06 ‘08 ‘10 ‘12 ‘14 ‘16
US Dollar Index (linkeras)
CRB Index (grondstoffenindex; rechteras)
GRONDSTOFFEN SPINNEN GAREN BIJ ZWAKKERE DOLLAR
Bron: ABN AMRO Economisch Bureau
Bron: Datastream
12
Nieuwe invalshoeken
Het eerste kwartaal van 2016 stond in schril contrast met
2015. In veel markten draaide het momentum. Het verleden
heeft aangetoond dat een omslag van het marktsentiment
doorgaans een negatief effect heeft op de rendementen van
hedge funds.
AANDELENSTRATEGIEËNWe verwachten dat de aandelenmarkten in toenemende mate
gestuurd zullen worden door fundamenteel-economische
factoren. Prestatieverschillen tussen aandelensectoren zullen
de resultaten van long- en short-strategieën ten goede komen.
Een mogelijke Brexit kan een negatieve uitwerking hebben op
de markt; we zien dan ook dat de meeste beheerders van
hedge funds qua aandelenstrategieën zeer conservatieve
marktposities hebben ingenomen.
OBLIGATIESTRATEGIEËNNaar verwachting zal de volatiliteit in de bedrijfsobligatiemark-
ten aanhouden. Daarnaast verwachten wij dat de prestaties
van bedrijfsobligaties uiteen zullen blijven lopen, afhankelijk
van de kredietwaardigheid van deze ondernemingen. Nu de
kredietcyclus een volwassener stadium heeft bereikt, denken
wij te kunnen profiteren van shortposities in individuele obli-
gaties. Arbitragestrategieën rond overnames/fusies zijn even-
eens aantrekkelijk.
TRADING-STRATEGIEËNTrendvolgende hedge-fund-strategieën hebben aangetoond
van belang te zijn bij het realiseren van portefeuillespreiding
te midden van turbulente marktomstandigheden. Managed-
future-programma’s deden het erg goed aan het begin van dit
jaar maar sterke verschuivingen in het sentiment hebben ertoe
geleid dat een groot deel van het rendement weer verdampte.
Toch blijven deze strategieën een rol vervullen bij het bescher-
men van de portefeuille.
Investment Products & Wealth Solutions Wilbert Huizing - Specialist Beleggingsproducten
De vastgoedsector staat er in fundamenteel opzicht goed voor.
De dividendrendementen zijn aantrekkelijk en het momentum
is positief. In het turbulente marktjaar 2015 werd met beursge-
noteerd vastgoed1 een rendement behaald dat in eurotermen
10% hoger was dan het rendement op aandelen. Wij denken
dat de prestaties van vastgoed ook in 2016 goed zullen zijn.
Vastgoed is in sterke mate gerelateerd aan economische
groei. Hoewel de groei van de wereldeconomie bescheiden
is, nemen de detailhandelsverkopen nog steeds toe en trekt
de arbeidsmarkt aan. Urbanisatie vormt eveneens een onder-
steunende factor voor vastgoed.
LAGE RENTESTANDEN GUNSTIG VOOR VASTGOEDVanwege de aanhoudend lage rentestanden zoeken beleggers
naar andere bronnen van rendement, een zoektocht waar vast-
goed van profiteert. Vastgoed biedt meestal een aantrekke-
lijk dividendrendement, dat hoger is dan dat van aandelen uit
ontwikkelde markten. Verder denken wij dat de waarderingen
binnen de sector momenteel redelijk zijn, met uitzondering
van vastgoed in wereldsteden als New York en Londen.
DEFENSIEVE KENMERKENDe economie laat een bescheiden herstel zien en de opbrengst
van traditionele rendementsbronnen is kariger dan voorheen:
tegen deze achtergrond vormt vastgoed een aantrekkelijke
beleggingscategorie. Daarnaast biedt vastgoed bescherming
tegen inflatie. En omdat huurcontracten doorgaans voor een
langere periode worden afgesloten, genereert vastgoed een
stabiele huurstroom. Wij denken dat vastgoed zal profiteren
van deze defensieve kenmerken, nu de economische cyclus
zich in een volwassen stadium bevindt en gezien een moge-
lijke toename van de marktvolatiliteit.
Investment Strategy & Portfolio ExpertiseRalph Wessels - Expert Aandelenresearch- en advies
1 Gemeten aan de hand van de FTSE EPRA/NAREIT Developed Index, een index die de prestaties volgt van beursgenoteerd vastgoed en van Real Estate Investment Trusts (REITs) wereldwijd.
Hedge funds: inspelen op uiteenlopende beleg-gingsideeën en tegengaan van specifieke risico’s
Vastgoed: aantrekkelijk als dividendbron en ter afdekking van inflatierisico
Hedge funds Vastgoed
13
Beleggingsstrategie juni 2016
Beleggingsbeleid en performanceIn onze optiek worden portefeuilleresultaten op lange termijn
vooral gedreven worden door risicovollere beleggingen. Maar
deze visie pakte in de eerste zes weken van 2016 negatief uit
voor het rendement. Markten werden aan het begin van dit jaar
getrakteerd op een cocktail van angst. De ingrediënten daarvan
waren onder meer de daling van de olieprijs en sterke koersbe-
wegingen in China. De heftige marktreactie deed de volatiliteit
oplopen tot niveaus die we zelden zien tijdens periodes van
economische groei. De MSCI World Index bereikte een diepte-
punt op 11 februari: de index stond toen bijna 16% lager (in euro-
termen) dan aan het begin van 2016.
Halverwege februari keerde het tij. Het vertrouwen in China nam
toe, Saudi-Arabië en Rusland werden het eens over een bevrie-
zing van de olieproductie, de Fed stelde verdere renteverhogin-
gen uit en de ECB breidde haar steunaankopenprogramma uit.
Een aandelenrally was het resultaat.
STERK HERSTEL NA SCHERPE CORRECTIEHet resultaat van het gevoerde beleggingsbeleid vormde een
weerspiegeling van de marktbewegingen. Aanvankelijk waren de
resultaten negatief. Maar een sterk herstel volgde, zowel in abso-
lute als in relatieve termen. Gedurende deze periode meden we
‘veilige’ beleggingscategorieën, zoals staatsobligaties. Veiligere
beleggingscategorieën zullen naar verwachting slechts een
bescheiden rendement opleveren. Wij geloven dan ook dat we
het qua rendement op lange termijn vooral moeten hebben van
risicovollere beleggingen. Deze overtuiging komt tot uitdrukking
in ons assetallocatiebeleid.
Aandelen, bedrijfsobligaties en grondstoffen herstelden sterk na
de verkoopgolf van begin 2016. Maar de scherpe marktdalingen
werden door de daaropvolgende stijgingen niet volledig goed-
gemaakt. Daarnaast waren er verschillen tussen dollar- en euro-
gedenomineerde portefeuilles: beleggingen in euro’s deden het
grosso modo minder goed dan beleggingen in dollars.
WIJZIGINGEN ASSETALLOCATIESinds het begin van 2016 heeft het ABN AMRO Beleggings-
comité twee belangrijke, goed getimede wijzigingen in de
assetallocatie doorgevoerd. Rond de tijd dat het marktherstel
inzette (halverwege februari), hebben we onze positionering in
aandelen uitgebreid. Vervolgens hebben we in april – na het
sterke herstel – de overwogen allocatie naar aandelen wat
teruggeschroefd. Met de opbrengst hiervan hebben we de
allocatie naar liquide middelen in de meeste portefeuillepro-
fielen verhoogd; ook hebben we de positionering in vastgoed
uitgebreid.
In het huidige marktklimaat kunnen we geconfronteerd worden
met gebrekkige liquiditeit en sterke uitschieters in de correlaties
tussen de verschillende beleggingscategorieën. Onder deze
omstandigheden kunnen marktdalingen voor langetermijnbeleg-
gers een interessante gelegenheid vormen om hun positionering
bij te stellen en zo de verwachte portefeuillerendementen te
verhogen. Maar deze strategie vereist de bereidheid om risico’s
te nemen en werkt het beste bij een lange beleggingshorizon.
Investment Strategy & Portfolio Expertise Paul Groenewoud – Specialist Quant Risk
Linus Nilsson – Specialist Quant Risk
EUR
22 mei 2003 tot 29 april 2016* 2016 YTD (29 april 2016)
Strategisch Tactisch Extra rend. Strategisch Tactisch Extra rend.
Profiel 1 72,41 75,70 1,91 0,99 0,75 -0,24
Profiel 2 80,16 89,08 4,95 0,18 -0,25 -0,43
Profiel 3 101,92 125,36 11,61 -0,59 -0,92 -0,33
Profiel 4 112,87 136,63 11,16 -1,62 -1,84 -0,22
Profiel 5 130,59 162,98 14,04 -2,67 -2,59 0,09
Profiel 6 139,36 169,57 12,62 -3,46 -3,38 0,09
* Profiel 1 en 2 zijn gekoppeld aan het ‘oude’ conservatieve profiel, profiel 3 en 4 aan het ‘oude’ balanced profiel en profiel 5 en 6 aan het ‘oude’ groeiprofiel.
RESULTATEN (%) VAN TACTISCHE T.O.V. STRATEGISCHE ASSETALLOCATIE
De marktturbulentie aan het begin van dit jaar heeft het resultaat van het beleggingsbeleid geen goed gedaan. Toch blijven wij erbij dat het meeste rendement zal moeten komen van risicovollere beleggingen.
14
Nieuwe invalshoeken
Assetallocatie per profiel
Risicoprofielen van modelportefeuilles, zoals gehanteerd door het ABN AMRO Beleggingscomité, in percen-tages. Het overzicht begint met het meest conservatieve profiel 1 en eindigt met het meest marktgevoelige profiel 6.
De tactische assetallocatie geeft actieve strategieën weer die betrekking hebben op visies voor de korte en middellange termijn en afwijken van de strategi-
sche assetallocatie voor de langere termijn.
ASSETALLOCATIE PROFIEL 3 PROFIEL 4Beleggingscategorie Strategisch Tactisch Afwijking Strategisch Tactisch Afwijking
Neutraal Min. Max. Neutraal Min. Max.
Liquiditeiten 5 0 70 20 15 5 0 70 12 7
Obligaties 55 20 70 30 -25 35 10 55 18 -17
Aandelen 30 10 50 35 5 50 20 70 55 5
Altern. beleggingen 10 0 20 15 5 10 0 30 15 5
Funds of hedge funds 5 5 0 5 5 0
Vastgoed 3 3 0 3 3 0
Grondstoffen 2 7 5 2 7 5
Totaal 100 100 100 100
ASSETALLOCATIE PROFIEL 1 PROFIEL 2Beleggingscategorie Strategisch Tactisch Afwijking Strategisch Tactisch Afwijking
Neutraal Min. Max. Neutraal Min. Max.
Liquiditeiten 5 0 60 44 39 5 0 70 27 22
Obligaties 90 40 100 51 -39 70 30 85 39 -31
Aandelen 0 0 10 0 0 15 0 30 19 4
Altern. beleggingen 5 0 10 5 0 10 0 20 15 5
Funds of hedge funds 5 5 0 5 5 0
Vastgoed 0 0 0 3 3 0
Grondstoffen 0 0 0 2 7 5
Totaal 100 100 100 100
ASSETALLOCATIE PROFIEL 5 PROFIEL 6
Beleggingscategorie Strategisch Tactisch Afwijking Strategisch Tactisch Afwijking
Neutraal Min. Max. Neutraal Min. Max.
Liquiditeiten 5 0 70 2 -3 5 0 60 2 -3
Obligaties 15 0 40 11 -4 0 0 25 0 0
Aandelen 70 30 90 75 5 85 40 100 86 1
Altern. beleggingen 10 0 30 12 2 10 0 30 12 2
Funds of hedge funds 5 5 0 5 5 0
Vastgoed 3 3 0 3 3 0
Grondstoffen 2 4 2 2 4 2
Totaal 100 100 100 100
15
Beleggingsstrategie juni 2016
LEDEN ABN AMRO BELEGGINGSCOMITÉ
Didier Duret Chief Investment Officer Private Banking
Gerben Jorritsma Hoofd Investment Strategy & Portfolio Expertise
Han de Jong Hoofdeconoom ABN AMRO
Olivier Raingeard Hoofd Beleggingen Private Banking Neuflize OBC
Bernhard Ebert Hoofd Vermogensbeheer Bethmann Bank
Rico Fasel Directeur Beleggingsadvies en Zelf Beleggen
ECONOMISCH BUREAU
Georgette Boele Coördinator Valuta- en Edelmetalenstrategie
Hans van Cleef Senior Sectoreconoom Energie
Roy Teo Senior Valutastrateeg
INVESTMENT STRATEGY & PORTFOLIO EXPERTISE
Mary Pieterse-Bloem Hoofd Obligatiestrategie & Portefeuillebeheer
Roel Barnhoorn Senior Expert Obligatiethema’s
Willem Bouwman Portefeuillebeheerder Obligaties
Chris Huys Senior Portefeuillebeheerder Obligaties
Shanawaz Bhimji Portefeuillebeheerder Obligaties
Annemijn Fokkelman Hoofd Aandelenresearch & Portefeuillebeheer
Maurits Heldring Senior Expert Aandelenresearch- en advies
Jaap Rijnders Senior Expert Aandelenresearch- en advies
Paul van Doorn Senior Portefeuillebeheerder Aandelen
Ralph Wessels Expert Aandelenresearch- en advies
Javy Wong Aandelenstrateeg Noord-Azië
INVESTMENT PRODUCTS & WEALTH SOLUTIONS
Eric Zuidmeer Specialist Private Equity
Wilbert Huizing Specialist Beleggingsproducten
RISICOBEHEER
Hans Peters Hoofd Investment Risk
Paul Groenewoud Specialist Quant Risk
Linus Nilsson Specialist Quant Risk
MET SPECIALE DANK AAN
Ben Steinebach
INVESTMENT COMMUNICATIONS
Het Global Investment Communications team is verantwoordelijk voor de totstandkoming van deze publicatie.
Heeft u vragen/opmerkingen? Stuur dan een e-mail naar [email protected].
Medewerkers
16
Nieuwe invalshoeken
Notities
Disclaimers© Copyright 2016 ABN AMRO Bank N.V. en verbonden maatschappijen (“ABN AMRO”), Gustav Mahlerlaan 10, 1082 PP Amsterdam / Postbus 283, 1000 EA Amsterdam, Nederland. Alle rechten voorbehouden. Dit materiaal is opgesteld door het Investment Advisory Centre (IAC) van ABN AMRO. Dit materiaal wordt uitsluitend ter informatie beschikbaar gesteld en vormt geen aanbod tot het verkopen of uitnodiging tot het kopen van effecten of andere financiële instrumenten. Hoewel dit materiaal is gebaseerd op informatie die betrouwbaar wordt geacht, wordt geen garantie gegeven aangaande de juistheid of volledigheid hiervan. Hoewel wij ernaar streven de hierin opgenomen informatie en opinies naar redelijkheid te actualiseren, kan dit door regelgeving, compliancevoorschriften of andere oorzaken niet mogelijk zijn. De in dit materiaal opgenomen opinies, prognoses, aannames, schattingen, afgeleide waarderingen en koersdoel(en) gelden per de aangegeven datum en zijn te allen tijde onderhevig aan wijziging, zonder voorafgaande kennisgeving. De beleggingen waarnaar in dit materiaal wordt verwezen, zijn mogelijk niet geschikt voor de speci-fieke beleggingsdoelstellingen, financiële positie, kennis, ervaring of individuele behoeften van de verkrijgers van dit materiaal en de informatie in dit materiaal dient niet te worden gebruikt in plaats van een onafhankelijk oordeel. ABN AMRO of haar functionarissen, directeuren, employee benefit programma’s of medewerkers, waaronder tevens begrepen personen die zijn betrokken bij het opstellen of de uitgifte van dit materiaal, kunnen van tijd tot tijd een long- of short-positie aanhouden in effecten, warrants, futures, opties, derivaten of andere financiële instrumenten waarnaar in dit materiaal wordt verwezen. ABN AMRO kan te allen tijde investment banking-, commercial banking-, krediet-, advies- en andere diensten aanbieden en verlenen aan de emittent van effecten waarnaar in dit materiaal wordt verwezen. Uit hoofde van het aanbieden en verlenen van dergelijke diensten kan ABN AMRO in het bezit komen van informatie die niet is opgenomen in dit materiaal en kan ABN AMRO voorafgaand aan of direct na de publicatie hiervan hebben gehandeld op basis van dergelijke informatie. ABN AMRO kan in het afgelopen jaar zijn opgetreden als lead-manager of co-lead-manager voor een openbare emissie van effecten van emittenten die worden genoemd in dit materiaal. De vermelde koersen van in dit materiaal genoemde effecten gelden per de aangegeven datum en vormen geen garantie dat tegen deze koers transacties kunnen worden uitgevoerd. Noch ABN AMRO noch andere personen kunnen aansprakelijk worden gehouden voor directe, indirecte, speciale of incidentele schade, gevolgschade of punitieve of exemplarische schade, met inbegrip van gederfde winst die op enigerlei wijze het gevolg is van de in dit materiaal opgenomen informatie. Dit materiaal is uitsluitend bedoeld voor gebruik door de beoogde verkrijgers hiervan en de inhoud mag noch geheel noch gedeeltelijk voor enig doel worden vermenigvuldigd, opnieuw worden verspreid of worden gekopieerd zonder de uitdrukkelijke voorafgaande toestemming van ABN AMRO. Dit document is uitsluitend bestemd voor verspreiding onder particuliere klanten in een PC-land. In rechtsgebieden waar voor de verspreiding aan particuliere klanten een registratie of vergunning is vereist die de distributeur momenteel niet bezit, mag dit document niet worden verspreid. Met materiaal bedoelen wij alle researchinformatie in welke vorm dan ook, waaronder begrepen, maar niet beperkt tot, gedrukte of elektronische documenten, presentaties, e-mail, SMS of WAP.
US Person Disclaimer BeleggenABN AMRO is niet geregistreerd als broker-dealer en investment adviser zoals bedoeld in respectievelijk de Amerikaanse Securities Exchange Act van 1934 en de Amerikaanse Investment Advisers Act van 1940, zoals van tijd tot tijd gewijzigd, noch in de zin van andere toepasselijke wet- en regelgeving van de afzonderlijke staten van de Verenigde Staten van Amerika. Tenzij zich op grond van de hiervoor genoemde wetten een uitzondering voordoet, is de effectendienstverlening van ABN AMRO inclusief (maar niet beperkt tot) de hierin omschreven producten en diensten, alsmede de advisering daaromtrent niet bestemd voor Amerikaanse ingezetenen [“US Persons” in de zin van vorenbedoelde wet- en regelgeving]. Dit document of kopieën daarvan mogen niet worden verzonden of meegebracht naar de Verenigde Staten van Amerika of worden verstrekt aan Amerikaanse ingezetenen.
Overige rechtsgebiedenOnverminderd het voorgaande is het niet de intentie de in dit document beschreven diensten en/of producten te verkopen of te distribueren of aan te bieden aan personen in landen waar dat ABN AMRO op grond van enig wettelijk voorschrift niet is toegestaan. Een ieder die beschikt over dit document of kopieën daarvan dient zelf na te gaan of er wettelijke beperkingen bestaan tegen de openbaarmaking en verspreiding van dit document en/of het afnemen van de in dit document beschreven diensten en/of producten en zodanige beperkingen in acht te nemen. ABN AMRO is niet aansprakelijk voor schade als gevolg van diensten en/of producten die in strijd met de hiervoor bedoelde beperkingen zijn afgenomen.
Disclaimer inzake duurzaamheidsindicatorABN AMRO Bank N.V. (“ABN AMRO”) en Triodos MeesPierson Sustainable Investment Management B.V. (“TMP”) hebben alle redelijkerwijs vereiste zorgvuldigheid betracht om te waarborgen dat de indicatoren betrouwbaar zijn. De informatie is echter niet door een accountant gecontro-leerd en is aan wijziging onderhevig. De indicatoren zijn deels gebaseerd op informatie die afkomstig is van externe onderzoeksbureaus waarover TMP geen controle heeft. ABN AMRO noch TMP is aansprakelijk voor enige schade die een gevolg is van het (directe of indirecte) gebruik van de indicatoren. De indicatoren op zich zijn niet bedoeld als een aanbeveling met betrekking tot individuele bedrijven, en evenmin als een aanbod tot het kopen of verkopen van beleggingen. Hierbij dient te worden aangetekend dat de indicatoren een opinie op een bepaald moment weergeven, waarbij een aantal verschillende duurzaamheidsaspecten in aanmerking is genomen. De duurzaamheidsindicator geeft slechts een indicatie van de duurzaamheid van een bedrijf binnen zijn sector. De duurzaamheidsindicator weerspiegelt niet noodzakelijkerwijs de opinie die TMP hanteert binnen haar vermogensbeheeractiviteiten.
Personal disclosureDe informatie in deze opinie is niet bedoeld als individueel beleggingsadvies of als aanbeveling om in bepaalde beleggingsproducten te beleggen. De opinie is gebaseerd op beleggingsonderzoek door ABN AMRO IAC. De analist heeft geen persoonlijk belang bij dit bedrijf. Zijn vergoeding voor de verrichte werkzaamheden is en was noch direct noch indirect gerelateerd aan de specifieke aanbevelingen of standpunten zoals weergegeven in deze opinie en zal dat ook niet worden.
Europa
ABN AMRO MEESPIERSON
AMSTERDAM
Rico Fasel
BANQUE NEUFLIZE OBC S.A.
PARIS
Wilfrid Galand
BETHMANN BANK AG
FRANKFURT
Bernhard Ebert
ABN AMRO PRIVATE BANKING
LUXEMBOURG
Jean-Marie Schmit
ABN AMRO PRIVATE BANKING
ANTWERPEN - BERCHEM
Tom Van Hullebusch
ABN AMRO PRIVATE BANKING
CHANNEL ISLANDS
Andrew Pollock
De Investment Advisory Centres zijn opgezet op basis van het werk van de beleggingsspecialisten die financieel advies en ondersteuning leveren voor uw belangrijke beleggingsbeslissingen. Deze specialisten worden ondersteund door een team van research- en strategieanalisten die de belangrijkste financiële markten en vermogensklassen (aandelen, obligaties, alternatieve beleggingen en valuta’s) nauwgezet volgen.
Neem voor meer informatie contact op met een van de bovenstaande vestigingen. Wij hopen kennis met u te maken en zien ernaar uit u van dienst te kunnen zijn.
www.abnamroprivatebanking.com
Nabije Oosten
ABN AMRO PRIVATE BANKING
DUBAI (DIFC)
Bjorn Holderbeke
Azië
ABN AMRO PRIVATE BANKING
HONG KONG
William Tso
ABN AMRO PRIVATE BANKING
SINGAPORE
Peter Ang