intihar-kriz dergisi makale

8/14/2019 Intihar-kriz Dergisi Makale

1/19

K R Z

Kriz Dergisi 11 (3) 1-19

MU!LA L NT HAR VE NT HAR G R "MLER N NSOSYOLOJ K OLARAK NCELENMES +

Bozver***urgn Okk*, Ayla Top**, Sergender Sezer**, nal

ZETAma Fransz Sosyolog Emile Durk-

hem'n 1897'de baslan "Le Smcde" adleseriyle, o tarh-ten gnmze intihar olgusuok disiplinli bir ara!trma konusu olmu!turMu"la blgesindeki intihar ve intihargn!mlernn oranlar Trkiye genelindeki intihargiri!imlerinin oranlarna gre olduka yksektirYntem: Bu al!ma, Mu"la yresindeki intiharve intihar giri!imi olaylarn incelemek zereMu"la Valili"i tarafndan olu!turulanKomisyonun, Haziran 2002-Mari 2003 aylararasnda gerekle!tirdi"i bir ara!trmadr Bual!mann amac , intiharlar konusunda yaplan+ Bu a!ma 5-7 Haziran 2003'de Ankara'dayaplar X Ulusal Sosyal PsikiyatrKongres'nde szel bildin olarak sunulmu!turDo Dr Mu"la niversitesi Fen-EdebyatFakltesi Sosyoloji Bolumu "retim UyesAr! Gor Mu"la niversitesi Fen-Edebyat

Fakltesi Sosyoloji Bolumu* " Ar! Gor Ege niversitesi Fen-EdebyatFakltesi Sosyoloji Bolumu

al!malar temel alarak intihar olgusunu sosy-olojik olarak aklayp Trkiye genelindeki inti-harlarla Mu"la'dak intihar ve intihar giri!imlerinikar!la!trarak Mu"la'dak intiharlarn nedenlenkonusunda genellemeler yapmaktr Bir betim-leme ara!trmas olan bu al!mada Mu"la ileilgili bir veri bankas olu!turularak veriler bilgisa-yar ortamnda de"erlendirilmi! ve sosyal anlam-larna gre intiharlar ve intihar giri!imleri kate-gorle!trlm!t Ardndan, Mu"la ile ve ky-lerinde derinlemesine mlakat tekni"iyle intihargiri!iminde bulunan ki!ilerin kendilerinden, inti-har edenlerin yaknlarndan olu!an 84 ki!ilikornekfem grubuyla en az bir kez, 30 dakikadanaz olmamak ko!uluyla, derinlemesine mlakatyaplm!tr Bulgular: statistiksel verilenn veyaplan gr!melerin sonucunda, intihar ya daintihar giri!imlerinin ok yonlu olmasnn yansra blge dinamikleriyle ili!kili oldu"u sap-tanm!tr I nthar ve intihar giri!imlerinde, turizmve modernle!menin de etkisiyle de"i!melerinhzl ya!and" Mu"la blgesinde, bireylerinuyum ve yabancla!ma sorunuyla yuz yze


2/19

K R Z

kaldklar ve bunun de intiharlar tetkleyc birzelli"i oldu"u saptanan bulgular arasndadrAnahtar Kelimeler: Sosyoloji, ntihar, nti-

har giri!imi, Trkiye, Mu"laThe Socologcal Study ol Sucde andAttempted silicide n The Mu#la Regor

SUMMARYObject: The work enttled "Le Sucde" by

Fench Socologst Emile Durkhem in 1897 hadtrggered a stgnfcant nterest in a phenomenonof sucde. in an attemp to study a dilemma ofndvuals in modem socety, socologsts havebeen analyzng a relatonshp between sucdeand another socal factors The Mu"la regon, incomparson wth the rest of Turkey, has a hghsucde and attempted sucde rate. Method:Ths case study puts forward data concernngthe work carred out by a Commsson set up bythe Governershp of Mu"la on the subject of su-cde and attempted sucde in the area. The fol-lowng s a summary of research completed thusfar 1 The statstcal placement of Mu"la area interms of rates of sucde in respect to Turkey'saverage 2 Statstcal data concernng sucdeand attemped suce cases in the Mu"la regonbetween 1997-2002 3. Information puttogetherconcludng n-depth ntervews related wth apartcpant group consstng of 84 cases 4 Thestatstcal data and the depht-ntervews relatedto 84 cases for sucde and attempted sucdeshowed that sucde s a multr factoral phenom-enon and also affected by regonal dynamcsResultsrThe results ndcated that mdvdualsare experencng a great problem in adaptatonand becomng alnated in socety at Mu"laregon where modernzaton and change of soc-ety are extremely fast due to tounsm. t s

beleved that these are the man factors trgger-ng the sucde and attempted sucdes in thsregon Dscusson and suggestons for thereducton of sucde and attempted sucde ratesbased on completed research.

Key Words: Soclology, sucde, attemptedsucde, Turkey, Mu"laG R"Bu bolmde intihar kavramna sosyolojk bir

bek! as getirilerek, intihar nedenlenne genelolarak baklcaktr Ardndan al!mann dahaanlaml klnabilmesi iin Trkiye genelinde veMu"la ilindeki intihar olaylarna ksaca tablo vegrafikle de"inilerek Mu"la'nn toplumsal yapshakknda genel bir bilgi sunulacaktr

K!nn istemli olarak olumle sonu-landrd" eyleme intihar, sonulanamayaneyleme ise intihar giri!imi denmektedir.Durkhem intihar, "bir insann do"uraca" sonu-cu bilerek olumlu ya da olumsuz bir eylemledo"rudan do"ruya veya aral olarak kendi ken-dini olume srklemesi" olarak tanmlar(Durkhem 1992) Batgun, tamamlanmam! inti-har, ba!arsz intihar, eli!kili giri!im gibioldurucu olmayan intihar davran!larnn da varoldu"unu belirtir Sayl intihar eyleminin, "inti-har", "intihar giri!imi" ve "intihar d!ncesi"olmak zere u temel kavram da belirledi"initart!r (Sayl 2000) Ancak bu u kavram bir-birinden ayrmak olduka gutur rne"in amackendine kymak olan bir ok insan eylemdensonra ya!amn srdrmektedir Bu ki!ilerraslantsal olarak ya!amlarn srdrmekte veeylemleri giri!im olarak kabul edilmektedirBuna kar!n olumu amalamayan ama olumukullanarak evrelerini etkilemek isteyen bazbireyler, ciddi olmayan bir intihar eylemindensonra ya!amlarn yitirebilirler Bunlar iinse


3/19

K R Z

lm ama de"il sonutur. ntiharda dnyadantamamen uzakla!ma iste"i varken, ntihargiri!imlerinin bazlarnda ise dnyaya evreyeve topluma btnle!me iste"i sz konusudur(Oda" 1996). niharlar, her ne kadar bireysel bireylem olarak kabul edilse de, sosyolojik olarakbakld"nda, bu drty ortaya karan sosyalfaktrlerin de tetikieyici oldu"u ve bu nedenlebireyi bu eyleme ynlendiren nedenlerden yolaklarak aklanmas gerekti"i kabul edilir.Ayrca, bireyci ve sosyolojik bak! alar birbiri-ni d!lamayp tamamlamaktadrlar. Buradasosyoloji hangi sosyal ko!ullarda intiharolasl"nn artp hangi ko!ullarda azalabilece"ikonusunda bir yol gsterici grevi stlenir.Sosyologlar intihar ara!trrken zgn bireyseldavran! aklama giri!iminde bulunmayp,Cole'a gre "insan gruplarnn davran!larn vesosyal gruplara ye olan bireyin davran!nnbunlardan nasl etkilendi"ini aklamak" isterler(Cole1999).

Toplumsal de"er sistemlerinde farklalglanan ve insanlk tarihi kadar eski olan inti-har olgusu, genel olarak kabul grmeyen venegatif etki ykl bir olgudur. e!itli gruplararasndaki intihar oranlarndaki farkllklaraklamaya al!an 1897'de yaymlanan ntiharadl eserinde Durkheim, intihar olgusunu sosyo-lojik bir bak! asyla irdelemi!tir. Sosyal grup-larndaki ntihar oranlarnn salt psikolojikde"i!kenlerle aklanamayaca"n gstermeyeal!an ve intihar oranlarn bireysel ve sosyaletkenlerin etkile!iminin belirledi"ine inananDurkheim intihar ve bir takm sosyal faktrlerarasndaki ili!kileri ortaya koymu!tur. ntiharkonusunda bir ok veriyi ara!trdktan sonragruplar arasndaki btnle!me dzeyi vetoplumun bireysel davran! dzenleme dzeyiile ba"lantl bulmu!tur. Bu ikili temel zerinde

drt intihar tipi birbirinden ayrlmaktadr. {#ekil1)

Durkhe m'e gre, "ilk tip olan etil intihar ilebencil intihar bireyin anlaml ve ba"l sosyal gru-plara uyum derecesi le ilgilidir. E"er birey, bir

#ekil 1. Durkheim'da ntihar TipleriA!r Btnle!me(Elcil rrtihar)

A!r Dzen Yetersiz Dzen{Kaderci ntihar) (Anomik intihar)

Yetersiz Btnle!me(Egoistik-Bencil ntihar)

Kaynaka: David Lee & Howard Newby (1983) TheProblem of Sociology, Hutchinson, London

yandan anlaml gruplara uyum sa"layamazdi"er yandan da bu gruplara a!r derecedeuyum sa"larsa intihara gtren !artlar yarat-maktadr" (Ksem hal 1971) Ki!iler herhangi birgruba ait de"illerse zor dnemlerde yalnzlklayz yze kalrlar. Bu noktada Durkheim bencilintihar aile ili!kilerinden mahrumiyetleaklam!tr. Durkheim, bekar olanlarn evliolanlara kyasla intihar e"iliminin daha fazlaoldu"unu tespit etmi!tir. Bekar ve ocuksuzki!iler evli ve ocuklu olanlara oranla ailesiyledaha az btnle!mektedir.

Durkheim'n di"er iki intihar tipi anomik vekaderci intihar tipidir. Anomik intiharlar sanayitoplumlarnn bir rndr. Anomik intiharlartoplumsal de"i!menin hzl oldu"u dnemlerdegeleneksel norm ve de"erlerin zedetenmesiyleortaya karlar. Durkheim'a gre ekonomik


4/19

K R I Z

bunalm ve bolluk dnemlerinde intihar istatistik-leri ykselmektedir Bunun nedeni ise toplumdaolu!an bilinmezliktir zellikle bireyin iindeya!ad" sosya) ve ekonomik hzl de"i!im bireyikuralszl"a itelemektedir Sanayi toplumlarndaanomk intiharlarn sk grlmesinin nedenini iseDurkhem, yksek dzeyde i! bolumu veuzmanla!ma ile aklar Sanayi ncesi toplum-larda ise Durkhem daha ok altrustk (elcl) vekaderci intiharlarn yaygn oldu"unu one srerDurkhem, kaderci intiharlarn daha okbireyi snrlayan toplumlarda, zellikle, sana-yle!mem! geleneksel toplum yaplarndayaygn grld"n belirtir Durkhem'n intiharadl eseri sosyolojik ara!trmann temelmetodoloji eserlerinden olup, Durkhem'n sos-yolojik bak! asnn en iyi rneklerinden biri-sidir

Tum intiharlar tek bir nedene ba"layarakaklamak mumkun olmayp intihar ve intihargiri!imler ok yonlu ve karma!k bir olgudurzellikle kentle!me ve sanayile!me ile birlikteivme kazanan bu olgu, bir ok bilim dalndafarkl bak! alarndan incelenebilme ozelle"nesahiptir Sosyoloji, antropoloji, tp, psikiyatr,psikoloji gibi de"i!ik bilim alanlar, son yuz yldaintiharlar ve nedenleri zerinde ara!trmalaryaparken bu olguya ne tur ozum nerilengetirebilece"i konusunda al!malar yapmak-tadrlar

Ancak, intihar edenlerin ya da giri!imdebulunanlarn konumlarnda umutsuzluk, aresiz-lik duygusu, hibir k! yolu bulamama inancara!trmaclar tarafndan, ortak bir benzerlikolarak kabul edilmektedir (Oda" 1996)

Durkhem intihar bir toplumsal olgu olarakgordu"u gibi, toplumda de"i!imlerin olmad"dnemlerde intihar saylarnn da de"i!medi"ini

saysal olarak aklar Durkhem, bireylerin birtopluma ait olduklarn ve gusuz olduklarndada iinde ya!adklar toplumca desteklenecek-lerine dair inanlarnn bireyleri yalnzlktan vearesizlikten kurtarc bir zellik oldu"unu belir-tir Bu inan, ayn zamanda, intiharlar engel-leyici bir etkiye sahip olup.Durkhem'a gre, inti-harlar "bireyin toplumla btnle!ti"i orandaengellenebilir" (Durkhem 1992)

Sosyologlar e"itim, gelir, cnstyet, medenihal, ya! ve i! gibi sosyal niteliklerin k!nn iindebulundu"u konumla etkile!imini inceler ntiharolaylarnda da sosyolojik karm, daha ok,neden baz gruplardak intihar oranlarnn di"erbaz gruplardakden daha fazla oldu"unu"renme abas erndedr

Sosyoloji, insan etkile!imlerinden kay-naklanan sosyal olgu ve olaylardaki sorununsaptanmas ve sorunun zmlenmesikonusunda olgusal dzeyde al!ma yaparaksonular topluma sunmay ama edinir

ntihar NedenleriGenel olarak intihar nedenleri a!a"dakigibi belirtilmi!tir

Sosyal de"i!menin hzl oldu"u srelerdeintihar oranlarnda de"i!meler sozkonusudur

- E"itimde, gelr.cnsyet, medeni hal, ya! vei! gibi sosyal de"i!kenlerle intiharlararasnda ili!ki bulunmaktadrntiharlarn ruhsal hastalklarla ili!kileri

konusunda yaplan al!malarda intihareyleminde bulunanlarn %80 ve hatta%90'nda ruhsal bir hastal"n oldu"ugzlenmi!tir

- ntiharlarla duygu durum bozukluklar -

4


5/19

K R Z

depresyon- arasnda bir ili!ki sozkonusudurAlkol ve madde ba"mll" ile intiharlararasnda bir tl!k olup bu gruplarn yksekrisk grubu olarak kabul edilmesi sozkonusudur

- #izofreni hastalar, bpolar efektif bozuklu"uolan bireyler de yine yksek risk grubunuolu!turmaktadrFiziksel evre ve intihar arasnda da ciddi birili!ki soz konusudur rne"in yaz mevsi-minde hava scakl"nn artt" dnemlerde,intihar ve ldrme eylemlerinde artt!goruldugu gzlenmi!tir

- ntiharlarla zde!le!me ve taklit e"ilimleriarasnda da bir ili!ki soz konusudur zellik-le genler intihar !eklindeki davran!kalplarn merak, zenme, zde!le!me, tak-lit e"ilimleriyle benimseyerek denemek veevrelen tarafndan ilgi oda" olmak isterlerBu tur e"ilimleri olanlar ozellekle medyadagrdkleri davran! kalplarn taklit ederek,eylemlerini one almaktadrlar (Sayl 2000,Sonneck G ve ark 2000, WHO 2000,Haralambos & Holborn 1991, Marshall1999)Trkiye Geneli ve Mu#la ili intihar

Oranlarlkemizde intiharlar 1962'den beri D Etarafndan tum yerle!im yerlerinde derlenmekte-dir 1974 ylndan beri ise ylda bir yaymlananbir kitapkla ayr bir yayn olarak baslmaktadrTrkiye'deki intiharlarn genel nfusa oran ise2000 yl iin %00O 2 76'dr Sayl'a gre"co"rafi olarak intiharlar buyuk kentlerde ve batillerinde do"uya gre daha fazladr"(Sayl 2000)

Devlet statistik Enstits verilerine greMu"la Il intihar vakalar Trkiye geneli, intiharoranlarna gre anlaml bir farkllfk gstermekte-dir Ara!trmada intihar oranlar, D I E Yn1999-2000 yllarnda karm! oldu"u intihar istatistik-leri kitap"ndan alnm!tfr ntihar saysnnnuusa oranlamasnda lek 1/100 000 olarakhesaplanm!tr A!a"daki tabloda 1989-1999yllar aras Trkiye ve Mu"la intihar oranlarnnkar!la!trlmas yer almaktadrBu verilerden elde edilen grafik ise!yledi r

#ekil 2'de goruldugu gibi Mu"la ilindekikaytlara gemi! intihar vakalarnn oranTrkiye geneline gre hayli yksek bir seyirgstermektedir Devlet statistik Enstitsndenalnan 1997-2000 aras verilere gre, Trkiyegenel! ve di"er blgelerle kar!la!trld"nda


6/19

K R Z

Tablo 1 Trkiye Geneli ve Mu"la Il ntihar Oranlar Tablosu*

198919901991199219931994199519961997199819992000

TRK YE

I ntharSays

117213571228116712291536146018151990189018531853

ntiharn NfusaOran % 000

2142,422,152,022,092,572,412,953,192,982,882,76

Nfus

541700562809572200586100600300614900629800645100660800676800693200715328

MU$LA

ntihar Says

6204 3323932630185 354-

ntiharn NfusaOran % 000

1 103,557,515,456,495,200,954,652,727,837,89-

*(Venler, D E- 1999 ve 2000 ntihar I sttstMerinden Alnm!tr Mu"la in Oranlar Bu VerilerdenHesaplanm!tr)

#ekil 2 Trkiye Geneli ve Mu"la Il ntihar Oranlar Grafi"i

6


7/19


8/19

K R ! 2

zellikle kadnlar turizm sektrnde mevsimlikI#I olarak ailelerinin geimine destek olmak-tadrlar Turizm sektrne krsal eme"in girme-siyle birlikte kyde kadn, hem de"i!iminta!ycs olmakta hem de bunun getirdi"i gerili-mi ya!amaktadr Genel olarak Mu"la'daktoplumsal ili!kilere bakld"nda bu ili!kilerin din-sel yepdan pek etkilenmedi"i grlmektedirinan konusunda oplumsal li!kilerde bir dayat-ma soz konusu de"ildir (Oktk2002)

YNTEM VE GERELERBu al!mada, Mu"la Valili"i tarafndan

Mu"la I mdeki intihar ve intihar olaylarn incele-mek zere kurulmu! olan komisyonunal!malarna ili!kin bilgi vermeyi amalayanbetmleyc bir al!madr Bu al!mada intiharba"ml de"i!ken olup, nfus, cinsiyet ya!e"itim, krda ya da kentte ya!amak ba"mszde"i!ken olarak kabul edilmi!tir Buara!trmann evreni Mu"la Blgesi olup rnekte-m de grld" temelde tespit edilen ve %10 aula!lmaya al!an bir orneklemdr Teknikolarak istatistik verilerin toparlanp yorumlan-mas ve derinlemesine mlakat tekni"i temelalnarak tablolar olu!turulmu!tur Mu"la l inti-har ve intihar te!ebbslerinin Trkiye genelinde-ki intihar oranlarna gre yksek olmasnedeniyle konuyu ara!trmak iin olu!turulankomisyonda Mu"la niversitesi SosyolojiBolumu'nde grev yapan "retim yeleri veara!trma grevlileri, II Sa"lk Mdrl" RuhSa"l" Blmnde al!an personel, 11Jandarma Komutanl"nda al!an ki!iler yeralmaktadr Komisyonun al!malar SosyolojiBolumu "retim Uyes Do Dr NurgunOKT K'n ba!kanl"nda yrtlm!tr

ncelikle Mu"la ilindeki intihar ve intiharte!ebbslerinin verilerinden bir veri bankas

olu!turulmas amalanm!tr Bu amala ilEmniyet Mdrl" ve II JandarmaKomutanl"nn verilerinden yararlanarakyaplan ara!tmada Mu"la ilinde 1997-2002 ta-rihleri arasnda intihar eden ve intihara te !ebbseden ki!ileri kapsayan,1128 kaytl vakann bil-gilerine eri!ilmi!tir Elde edilen veriler bilgisayarortamna geirilmi!tir Daha sonra ise, Mu"lal'nde gerekle!en intihar ve intihargiri!imlerinin nedenlerini ayrntl olarak sap-tayabilmek iin, 24 09 2002-29 12 2002 tarihleriarasnda Bodrum, Fethiye, Kyce"iz, Marmaris,Milas, Merkez ve Ula olmak zere toplam 7ilede, ile merkezlerinde ve kylerde derin-lemesine mlakat yntemiyle, intihar giri!imindebulunan ya da intihar eden ki!ilerin yakn olantoplam 84 k! ile grlm!tr 84 ki!iden olu!anorneklem grubunun 65' intihar giri!imi vakas19'u ise olumle sonulanm! intihar vakasdrintihar te!ebbslerinde gr!meler ki!ilerinkendileriyle, intiharlar da ise ki!ilerin birincidereceden yaknlaryla yaplm!tr

BULGULARBu bolmde Mu"la'da elde edilen veriler-

den yararlanlarak tablolar olu!turulmu! ve butabloda Mu"la'dak intihar ve te !ebbslerkonusunda aklayc bilgiye ula!mayaal!lm!tr

1997-2002 yllar Arasnda Mu#la'daGerekle$en ntihar ve ntihar Te$ebbsleri

01 01 1997-01 04 2002 tarihleri arasndaMu"la ilinde intihar eden ve intiharlara te!ebbseden ki!ileri kapsayan, II Emniyet Mdrl" veII Jandarma Komutanl"nn verilerden yararla-narak yaplan ara!trmada 1128 kaytl vakannbilgilerine eri!ilmi!tir


9/19

K R Z

Tablo 2 01 01 1997-01 04 2002 Tarihleri Arasnda Mu"la linde ntihar ve ntihar Giri!imleriTURU

ntiharTe !ebb sTOPLAM

Kadn102616718

CINSIYET

%37 5%72 3%6 3 9

Erkek170236406

%62 5%27 7%36 1

TOPLAM

2728521124

Tablo 2'de, Mu"la 11 Emniyet Mdrl" veII Jandarma Komutanl"ndan alnan verilerleolu!turulan veri tabanndan elde edilen evrende,cinsiyet ve olay turu de"i!kenleri brbrlenyleaprazlanm!tr Kaytl olay vakas 1128 olmak-la brlte apraz tablo ortak verilerinkar!la!trlmasndan olu!tu"u iin verileriaprazlanamayan 4 k! i!leme dahil edileme-mi!tir Bu nedenle genel toplam 1124 olarakalnm!tr Tablodan da anla!laca" zere tumintihar vakalarndan % 38') kadn, % 62's erkek-lerden olu!mu!tur Tum intihar te !ebbsvakalarndan %72's kadn, %28' erkektirGrld" zere intihar edenler arasnda erkek-ler a"rlkl bir o"unluk, tum intihar te!ebbsleriarasnda ise kadnlar a"rlkl bir o"unluk

gstermektedir Tum kadnlar arasnda intiharve intihar te!ebbsleri oranlar incelendi"indeise kadnlarn %14'unun intihar, %86'snn inti-hara te !ebbs davran! gstermi! oldu"ugrlmektedir Tum erkekler arasnda intihar veintihara te!ebbs oranlar incelendi"inde ise,erkeklerin %42'snn intihar, %58'nn intiharate!ebbs davran! gsterdi"i grlmektedirKadnlarn intihar ve intihara te!ebbsoranlarnda buyuk bir fark bulunmakta olup,erkeklerin intihar ve intihara te!ebbs oranlararasnda buyuk bir oransal tark bulunmamak-tadr Fakat bu oransal farkllklar kadnlarn veerkeklerin toplam saylr da ele alnrakde"erlendirilmezdir {Tablo 3)

Tablo 3 Mu"la nn Cinsiyet ve olay Turu De"i!kenlerine Gre 01 01 1997-01 04 2002 Tarihleri Arasnda aprazTablosu

C NS YET

KadnErkekTOPLAM

Frekans%Frekans%Frekans%

OLAY TURUntiharFrekans102% 3 8170%62272% 100

%% 1 4% 4 2

Te!ebb sFrekans616% 7 2236%28852% 100

%% 8 6% 5 8

TOPLAMFrekans7184061124

%%100%100

%100

9


10/19

K

Kr ve kent cinsiyet gre intihar ve intiharate!ebbs davran!larn inceledi"imizde, her ikicins iinde krda intihar skl"nn kentte ntiharskl"na gre (azla oldu"u, intihara te!ebbsdavran!nn se her iki cinsiyet in de kenttekye gre daha sk oldu"u grlmektedir (Tablo

4). Tablo 4 ncelendi"inde kaytl vakalar inde,koyda ya!ayan kadnlarn % 27.3'nn kentteya!ayan kadnlarn ise % 5.4'nn intihar etti"i,kyde ya!ayan erkeklerin % 55.8' n n, kentteya!ayan erkeklerin ise % 27.3'nn ntihar etti"igrlmektedir.

Tablo3. Mu"la'nn, Kr-Kent/Olay Tr /Cinsiyet De"i!kenleri 01.01.1997-01.04,2002 Terihferi Arasndaapraz TablosuKIR KENT

Ky

Kent

C NS YETKadnErkekKy ToplamKadnErkekKent Toplam

GENEL TOPLAM

NT HARFrekans79115194235578272

OLAY TlYzde% 27.4% 55.8% 39.2% 5.4% 27.3% 12.4% 3 7

JRTE"EBBSFrekans Yzde21091301406145551852

% 72.6% 44.2%60.8% 94.6% 72.7% 87.6% 6 3

TOPLAM

2892064954292016301126

Anla!laca" zere intihar davran!konusunda cinsiyet de"i!keni de"il yerle!im yeride"i!keninin etkili oldu"u grlmektedir. ntihardaran! % 55.8 le en ok kyde ya!ayanerkeklerde, % 27.4 ile kyde ya!ayan kadnlar-da daha sonra ise % 27.3 ile kentte ya!ayanerkeklerde ve % 5,4 ile kentte ya!amayankadnlarda grlmektedir. Bu verilerden hare-ketle, kyde ya!yor olmann kentte ya!amaya

oranla ntihar davran!na ynelmede risk fak-tr oldu"u grlmektedir. Kyde intihar oran-larnn kente gre neden daha faza oldu"uara!trmada yaplan birebir gr!melerin verilerido"rultusunda tart!lm!tr. { Baknz, Tablo-4)

Mu"la ilinde 1997-2002 yllar arasnda nti-har ve intihar te!ebbslerinin ilelere greda"lm se Tablo 5'de verilmi!tir.

10


11/19

K R Z

Tablo 5 01 01 1997-01 04 2002 tarihleri Arasnda Mu"la Il, lelere Gre ntihar ve ntihar Giri!imleriLELER

FethveMarmarisMerkezMilasOrtacaBodrumKyce"izDataYata"anUlaDalamanKavakldereToplamBo !GENEL TOPLAM

NT HARKov55920385394-14461195195

Kent12521154-6--24-7777

Topl.6714415 393910-1461012722279

TE"EBBSKy6623333523321123202339301301

Kent10013 0774 81012024188108-544544

Topl.16615311 08312 452354128331198457852

BO" _-_----1-----23

TOPLAM23316 715 1136133914542423921101118111128

Yllara gre kadn ve erkek intihar ve intihar bankasndan 13 k!nn blgier veri kaybnagiri!imlerinin verilen ise Tablo 6 dak gibidir u"ram!trapraz tablo olmas nedeniyle 1128 ki!ilik veriTablo 01 01 1997-01 04 2002 Tarhien Arasnda Mu"la'da Yllara Gre ntihar Ve Te!abbuslerde CinsiyetOranlar

YILLAR199719981999200020012002*TOPLAM

C NS YETKadn11 411 611613 41567571 1

% 71 3% 62 7% 68 6% 62 6% 58 2% 6 3% 63 8

Erkek4669538011 244404

% 28 8% 3 7 3% 31 4% 37 4% 41 8% 3 7% 36 2

TOPLAM16018 51692142681191115

* 2002 yl verilen Ocak Nisan aras donemi kapsamaktadr

11


12/19

K

Tablo 7. 01.01.1997-01.04.2002Tarihleri Arasnda Mu"la'da Yllara Gre ntihar ve Te!ebbs OranlarYILLAR19971998193920002001 ' ' "2002*TOPLAM

Trntihar

41583863S0 '22

% 25.8%31.2% 22.4% 29.4% 18.7% 18.6

272

Te$ebb s11812813215121896

% 74.2% 68.8% 77.6% 70.6

~%BT.3 ""'%81 .4

843

TOPLAM1591861702142681181115

Tablo 8. 01.01.1997-01.04.2002Tarihleri Arasnda Aylar / Olay Tr

AYLAROcak#ubatMartNisanMaysHaziranTemmuzA"ustosEyllEkimKasmAralkTOPLAM

ntihar202924202628222 322171918268

OLAY TRTe$eb b s

% 7.4% 10.8% 8.9% 7.4% 9.7% 10.4% 8.2% 8.6% 8.2% 6.3% 7.1% 6.7

897266829074765871633464

%10.6% 8.6% 7.9% 9.8% 10.7% 8.8% 9% 6.9%8.5% 7.5% 4% 7.6

839

TOPLAM109 %9.8101 % 9.190 % 8.1102 %9.2116 % 10.5102 %9.298 % 8.881 % 7.493 % 8.480 % 7.253 % 4.882 % 7.41107

Turizm sezonunda intihar ve intiharte!ebbsleri oranlarnda bir de"i!iklik olupolmad"n tespit edebilmek iin Tablo 8'i incele-di"imizde aylara gre intihar ve intiharte!ebbslerinde oransal bir farkllk olmad"grlmektedir. Bu verilerden hareketle Mu"la'yatatil iin gelen ki!ilerin intihar oranlarnde"i!tirdi"in sylemenin mmkn olmad"grlmektedir.

Yaplan Gr$melerden Elde EdilenBulgular

Mu"la ili ntihar ara!trmalar komisyonuolarak 24.09.2002-29.12.2002 tarihleriarasnda, bu vakalar arasrda 26 erkek ve 58kadndan olu!an toplam 84 ki!iyle derinleme-sine mlakat yntemiyle gr!me yaplm!tr.Gr!meler, Bodrum, Fethiye, Kyce"iz,Mamaris, Milas, Merkez ve Ula olmak zere

12


13/19

K R Z

toplam 7 ilede, ile merkezlerinde ve kylerdeyaplm!tr 84 ki!iden olu!an ornekiemgrubunun 65' intihar giri!imi vakas, 19'u lm-le sonulanm! intihar vakasdr ntiharte!ebbslerinde gr!meler gnlllk esasnagre yaplm! olup, al!maya katlmak isteme-di"ini belirten ki!ilerle gr!lmemi!tir

Ara!trma, Mu"la Merkez, Ula, MarmarisKyce"iz, Fethiye, Bodrum ve Milas olmakzere 7 ilede yaplm!tr lelerinseilmesinde, Mu"la lnn co"rafi zelliklen veintihar oranlar dikkate alnm!tr Vakalarn enok grld" 4 ile Fethiye, Marmans Merkez,Milas, ncelikli olarak al!maya dahil edilmi!,di"er ileler de Mu"la haritas dikkate alnaraksaptanm!tr le merkezlerinde, ta!nanki!ilere, tatilcilere, sezonluk i!ilere, kylerdeise, e!itli tarm etkinlikleri nedeniyle evlerindeolmayan ki!ileri ula!mada zorluk ya!anm!tr yada ula!lamam!tr Ula!lan ki!ilerlegr!melerin yapld" yerlerin ilelere greayrntl bilgisi Tablo 9'da yer almaktadr

Gr!me yaplan ilelerdeki (Mu"laMerkez, Ula, Marmaris, Kyce"iz, Fethiye,Bodrum ve Milas) kaytl olan intihar ve intiharate!ebbs saylarnn toplam 862, ara!trmadagr!me yaplan k! says 84'dur 7 iledenalnan ornekiem, evrenin % 9 75'nn olu!turul-maktadr Yan 7 ilede yaplan ara!trmada, builedeki intihar ve intihara te!ebbs vakalarnngenel olarak % 9 75'ne ula!lm!tr lelerbaznda toplam intihar, intihara te !ebbsvakasyla, yaplan gr!melerin oran iseBodrum % 1, Fethiye % 9, Kyce"iz % 33,Marmaris % 4, Merkez % 7, Milas % 14, Ula %33!dur Genel yzde ortalama % 9 75 olmaklabirlikte, bodrum ilesi iin yaplan gr!mesaysr bulundu"u iledeki vakalar aklamaktakullanlabilecek oranda de"ildir Bununla birlikteyaplan gr!melerin, genel vaka saysnaoran, istatistiksel olarak Mu"la Il iin birgenelleme yaplmasna uygun bir orandrOralarn ayrntlar Tablo 9'da yer almaktadr

Tablo 9 Evren Ornekiem OranlarLELERBodrumFethiyeKyce#izMarmarisMerkezMilasUlaTOPLAM

TOPLAM NT HAR VETE"EBBS SAYISI91

2334516 715113 639862

ARA"TIRILAN NT HAR VETE"EBBS SAYISI1

2015610191384

ORAN%

%1% 9% 3 3% 4% 7% 1 4% 3 3% 9 75

13


14/19

K R Z

84 ki!ilik rneklerimin, 26's erkek, 58'kadndr Erkeklerin orneklem iindeki oan %31, kadnlarn oran ise % 69'dur Cinsiyetda"lmnn, Mu"la ilindeki tum vakalardakoran ise kadnlar iin % 63 7 erkekler iin %36 2'dr Oranlardan da grlece"i zere kadn

ve erkeklenn orneklem iindeki da"lm cin-siyete gre birbirlerinden farkl olmakla bereberbu farkllk evrenin cinsiyet oranlaryla ben-zerdir Bu ba"lamda orneklemn cinsiyete greda"lm oranlar, evrenin cinsiyet da"lm oran-laryla uyumludur (Tablo 10- Tablo 11)

Tablo 10 Mu"la Genelinde ntihar ve ntihara Te!ebbslerin Cinsiyeti Gre Da"lm (Evrenin Cinsiyet Da"lm)C NS YETKadnErkekBelirtilmeyenTOPLAM

FREKANS7 1 840821128

YZDE %63 736 20 2100

Tablo 11 Yaplan Gr!melerin Cinsiyete Gre Da"lm (Orneklemn Cinsiyet Da"lm)LEBodrumFethiyeKyce"izMarmansMilasMu"laUlaTOPLAMYZDE (%)

CINSIYETKADIN

126265426

% 3 t

ERKEK-1894135958%69

TOPLAM12015619101384% 100

Ara!trma evrelerinin ve orneklemnn inti-har ve intihar te!ebbslerine gre da"lmlarkar!la!trld"nda orneklemn da"lmnevrenin de"lmna benzer oldu"u grlmekte-dir 1128 ki!ilik evren de vakalarn 274'u intihar,852's intihar te!ebbs vakas olup 2 vakannintihar m te!ebbs mu oldu"u kaytlarda belir-tilmemi!tir Bu verilerden hareketle Mu"la ilindekaytl tum vakalarn % 24 3'u intihar vakas, %75 5' ise intihar te!ebbs vakasdr Ornek-

lemde ise intihar vakas 19, intihar te!ebbsvakas ise 65'dr ntihar vakalarnn ve intiharte!ebbslerinin orneklemdek da"lm oranlarise, intiharlar iin % 22 6 intihar te!ebbsleri iin% 77 4'tur Evrenin ve orneklemn vaka turunegre da"lmlar kstas alnd"nda orneklemnevrene genelleneblrhk zelli"i ta!d"grlebilmekledir

Yukarda yaplan kar!la!malardan daanla!laca" zere, yaplan ara!trma, gerek14


15/19

K R Z

ara!trmada yaplan gr!me saysnn Mu"lalindeki toplam intihar ve intihar te!ebbslerisaysna oran asndan, gerek cinsiyetda"lmlar asndan, gerekse olay trleri

asndan istatistiksel olarak evreniyanstabilirle kapasitesine sahiptir {Ayrntl bilgiTablo 11'de bulunmaktadr).

Tablo 12 Evren ve Orneklemr Olay Turune Gre Da"lmlar TablosuOLAY TR

intiharntihar Te!ebbsBelirtilmeyen

TOPLAM

Frekans27485221128

EVR ENYzde %% 24 3% 75 5% 0 2100

Frekans1965-84

ORNEKLEMYzde %% 22 6% 77 4-100

Mu"la genelinde kylerde intihar orandaha fazla olmakla birlikte ara!trmada ilemerkezlerinde yaplan gr!melerde intiharoran kylere gre fazladr. Bu noktada evreninbilgisinden farkllk iermektedir Raporun giri!ksmnda da belirtilmi! olan, gr!melerdeki!ilere ula!ma konusunda ya!anan zorluklar bufarkll"n sebebidir.

Toplam 84 ki!iden olu!an orneklemgrubunda, ekonomik durumunu kriz halinde,de"i!ken, ok kotu ya da kotu olarakde"erlendirenlerin toplam 35'dr. Yan ornek-lemn % 41'6'sn olu!turmaktadr. Maddi duru-Tablo 13 Olay Turu ve Cinsiyete Gre Ornek emm Sorun

munu normal olarak de"erlendiren 33 k!nnoram, % 39 4'tur Maddi durumunu iyi yada okiyi olarak de"erlendiren 16 k!nn oran ise %19'dur Oranlardan da anla!ld" zereekonomik durumunu iyi olarakde"erlendirmeyen ki!iler omeklemde yksek biroran olu!turmaktadr

Yaplan gr!melerden elde edilen bulgu-lar !"nda tespit edilen sorun alanlar ve bun-larn cinsiyet ve oay turu de"i!kenlerine grekar!la!tn mas Tablo 13'de yer almaktadr

AlanlarTR

nthar

HastalkAile SorunlarEkonomik SorunlarSosya l SorunlarE#itim SorunlarDuygusal SorunlarTespit Edilmeyen

NEDENLERFiziksel HastalkPsikolojik RaharszAile Tart!masEkonomik KrizGollegal i!ler

Okul SorunlarNi!an vb ayrlkBelirsiz

Erkek1114

11

C NS YETKadn1311121

Toplam241511122

TOPLAM

6152122

15


16/19

K R Z

Te

Hastalk

Aile Sorunlar

Ekonomik Sorunlar

Sosya l Sorunlar

E#itim SorunlarDuvgusul SorunlarGENEL TOPLAM

TOPLAMFiziksel HastalkPsikolojik HastalkAile i #iddetAile geimsizli"iBo!anmaKaarak EvlenmeZorla EvlendirilmeEkonomik Krizllegal !ler

E!in Alkol,KumarAl!kanl"!ven Sorunlar

Namus DfirlknrlsOkul SorunlarNi!anl vb ayrlkTOPLAM

9242

31

2121726

101381231533

?344858

19158162318432?46

. 65.,84

196

30

8

11

466584

TART"MA VE SONUntihar davran! tek nedeni bir davran!

olmayp, pek ok nedenin etkile!imini bir aradabarndrmaktadr Ancak ki!ilerin ekonomikdurumlarndak an de"i!iklikler (iflas, hacs, v b)nemli bir tetkleyc etken olarak kar!mzakmaktadr zellikle yaplan gr!melerdeerkek intiharlarnda, ekonomik kriz ya!antsnnnemli bir tetkleyc etken oldu"u, ayn nedeninkadnlarda ise intihara te!ebbs davran!nntekleycs olabildi"i grlm!tr

Orneklemn ekonomik durum algs, k!nnsosyal gvencesinin olup olmamas ve sa"lkhizmetlerinden yararlanp yararlanltnamasndada etkili olmaktadr Sa"lk hizmetlerinden yarar-lanp yararlanamama da etkili olmaktadr Sa"lkhizmetlerinden yararlanamama zellikle kronikrahatszlklarda ok nemli bir de"i!ken olarakkar!mza kmaktadr Ekonomik kriz ya!ayan

ki!ilerin yaplan gr!melerde sa"lk sorun-larna odaklanmadklar grlmektedirEkonomik durumunu kou olarak de"erlendiren23 k!ren 15' sa"lk sorunu olmad"n belirt-mi!tir Ekonomik durumunu kotu olarakde"erlendiren ve sa"lk sorunlar olan ki!ilerleyaplan gr!melerde ise ekonomik sorunlarla,sa"lk sorunlarnn birlikteli"inin ya!am kalitesiniolumsuz ynde etkileyen faktrler oldu"ugrlm!tr zellikle srekli ila kullanmgerektiren hastalklarda sa"lk gvencesininolmay! kimi intihar te!ebbslerinde do"rudanneden olarak tespit edilmi!tir Sosyal gvencesiolmayan, ye!il kart kullanan ki!ilerin sa"lksorunlarnda kullandklar ye!il kartn hi biri!levsel etkisi olmad" grlm!tr rne"inekonomik durumunu kotu olarak dile getirdi"ietken tamamen sa"lk sorunlar ve paraszlktrYe!il kart sahibi olan bu k! doktora gidip ucret-

16


17/19

K R Z

sz muayene olabilmekte, fakat ilalar kendiimkanlaryla almas gerekti"i iin ila kullanama-maktadr Sa"lk sorunlaryla ya!amaktanbkt" iin intihar te !ebbsnde bulundu"ubelirtilmi!tir Psikolojik sorunlar ya!ayan ki!ilerinde dzenli ila kullanm gerekmektedirEkonomik nedenlerle ila alamayan ki!iler esasolarak psikolojik skntlar nedeniyle de"il,psikolojik tedavi alamamalar nedeniyle intihardavran!na ynelmektedirler unku ila kullan-malar durumunda, psikolojik rahatszlklarnaktif olmas nedeniyle intihar davran!naynelmeleri de soz konusu olamayacaktrMaddi durumunu normal olarak de"erlendiren33 ki!iden 24'unun herhangi bir sa"lk sorunubulunmamaktadr Benzer bir!ekilde, ekonomikdurumunu iyi olarak de"erlendiren 14 k!nn7'snn de herhangi bir sa"lfk sorunu yoktur

Bu de"erlerden de anla!laca" zere inti-har davran!na sebep olan etkenler sadeceekonomik nedenlerdir ya da sadece sa"lk prob-lemleridir demek mumkun grlmemektedirAile yaps, toplumsal de"i!im nedeniyleya!anan at!malar hem tek tek hem de bir-birinin etkisini artrarak intihar davran!naynelmede etkili olacaktr

Tablo 13 incelendi"inde, intihardavran!nda nemli etken olarak psikolojik vefiziksel hastalklar ile ekonomik sorunlargrlmektedir Psikolojik rahatszlklarda zellik-le depresyon ya da !izofreni gibi hastalklardaintihar davran! grlmekle birlikte, intiharn teksebebi olarak psikolojik rahatszlklargrlmemektedir K!nn ekonomik durumu,ailesi ile ili!kileri, yalnz ya!ayp ya!amad" gibietkenler birbirini tetklemektedr rne"inara!trmada Tablo 13'de sorun alan psikolojikhastalk olarak belirtilmi! olan bir intihar

vakasnn oykusu bu konuda aydnlatc birrnektir Fethiye Merkez ilede gerekle!mi!olan intihar vakasnda, intihar eden k! ergenlikdneminden itibaren psikolojik olarak tedavigrmektedir ve devaml olarak ila kullanmak-tadr Memur olarak al!an, bekar olan ve annebabasnn olumu nedeniyle yalnz ya!ayan buk!, 2001 ylnda ya!anan ekonomik kriz dne-minde bankaya kredi kart nedeniyleborlanm!tr Kredi kartnn faizlerini deyeme-mi!tir Ekonomik sknt ya!ad" budnemlerdei!yerinde de arkada!laryla ya!ad" problemlernedeniyle tefti! geirmektedir Butun buskntlar sonucunda yalnz ya!ad" evinde ken-disini asarak ldrm!tr

Aktarlan olaydan da anla!laca" zere buk!nn intiharndan tek bir nedeni sorumlu tut-mak mumkun de"ildir Ancak, a"rlkl olarakpsikolojik sorunlarn, ekonomik sorunlarlabirle!mesinin etkili oldu"u sylenebilir ntiharte!ebbslerinde ise zellikle aile sorunlar vesosyal sorunlarn nemli bir a"rl" oldu"ugrlmektedir Atle sorunlar ierisinde zellikleaile II !iddet, evli ki!ilerde geleneksel aileyapsndan ekirdek aile yapsna gei!teya!anan sorunlar gsterir !ekilde gelin-kaynvalide tart!malarnn etkilen grlmekte-dir Ayrca e!in alkol, kumar al!kanl" iledzenli bir gelin olsa bile bunun aile ihtiyalarnaharcanmamas gibi konular zellikle kadn inti-har te!ebbuslennda etkili grlmektedir E!ininkotu al!kanlklarn braktrmak iin her yoludenemi! olan kadnlar kimi zaman kendilerinildrme amac gtmeyecek !ekilde e!lerinindavran!larn de"i!tirmeye ynelik olarak inti-ha r te!ebbsnde bulunmakla birlikte, kimivakalarda da ozulumeyen sorunlar kar!sndacanndan ve ya!amdan bezme duygusuyla vekendini ldrme amacn gdecek!ekilde intihar

17


18/19

K R Z

te !ebbs davran!larna rastlanm!trEkonomik sorunlarda kadn intihar te!ebbusler-lernde nemli bir etken olarak grlmektedir

ntihar giri!imlerinde ya da intiharvakalarnda psikolojik faktrlerin yan sra k!nnsosyalevres de goz onune alnarak tedavininok yonlu yaplmas gerekmektedir Sadece ilatedavisi sorunun bir yonunu zmlerken birey-lerin sosyal evresini ve oradaki sorunlarde"i!tirmemektedi Genel olarak tedavi sonrasgncel ya!ama donen birey ayn problemlerleyeniden yuz yze kalmaktadr Giri!imde bulu-nanlarn evrede etiketlenmeden annda mda-hale edilerek kendi ortamnda tedaviedilebilmeleri iin dzenlemelerin yaplmasgerekmektedir

Mu"la'da turizm bugn ve yarn iin tarmave bacal sanayiye bu yrede tek alternatifolarak grlmekte ve bu yrenin de"i!mesindeve geli!mesinde temel de"i!ken olarak kabuledilmektedir 1996-2002 yllar arasndaMu"la'da alt kyde yaplan Turizm Sektrndeal!an Kadn Toplumsal De"i!me Etkilen" adlal!mann bulgularnda da grld" gibi tu-rizm, zellikle krsal kesimde hzl de"i!imeneden olmaktadr (Oktk 2002) Ome"tn intihargiri!iminde bulunan kadn vakalardan biriside,krsal kesimde ya!ayan ve turizmde al!mayaba!lamasyla birlikte ya!ad" ortama hzlayabancla!an, Durkhem'n anomk ntharlardakhzl toplumsal de"i!meyle ya!anan kuralszl"arnek olarak verilebilir Turizmle birlikte bublgede ya!amakta olan hzl toplumsalde"i!im, mthar vakalarnda da goz onundetutulmas gereken bir etkendir

Bu al!mada intihar ya da intihargiri!imlerinin ok yonlu olmasnn yan sra,blge dinamikleriyle ili!kisi saptanm!tr

Blgesel de"i!meyle birlikte bireylerin ya!ad"uyum sorunu ve yabancla!mann nemli biretken oldu"u gzlenmi!tir Ancak, blgedekide"i!imler do"rultusunda, blge yetkililerinin,durumu saptayp ozum retebilmek iin, aktifolarak somut giri!imlerde bulunmas ve intiharriski ta!yan ki!ilere psikolojik ve ekonomikdestek sa"lanmasyla, en azndan, intihargiri!iminde bulunanlarn yeniden ya!amaba"lanmas sa"lanabilir

Bu ara!trma, !u an sonulanm! olupbasm a!amasndadr al!mann sonulan-masnn ardndan, komisyon Mu"la Vall"'nea!a"d a zetlenmi! olan nerileri iletmi! ve bunerilerin bir ksm hayata geirilmi!tir

Mu"la'dak Devlet Hastanesi ya da SosyalSigortalar Hastanes'nde, Ankara niversitesiKriz Merkezinin da deste"i ile bir Kriz Odasolu!turulmas, {!u an hayata geirilmekzeredir)

statistiklerin daha sa"lkl tutulmasnsa"lamak ve gelecek iin sa"lkl bir veribankas olu!turmak asndan Polis veJandarmadaki kaytlarn ayn sistemle tutulmasve bu k kurumun birbirleriyle btnlkierisinde al!mas iin standart bir formgeli!tirilmes (bu form hazrlanarak Valili"esunulmu!tur)

Acil servise intihar giri!imiyle gelen hasta-larn, hastaneden ktktan sonra da psikolojikdestek almasnn sa"lanmas ve maddt-manevher turlu destek alt yapsnn olu!turulmas(Gr!len ki!ilerin isimler Valili"e iletilerekdestek sa"lanm!tr)

Yerel medyann intihar haberleri konusun-da uyarlarak e"itilmesi ile merkezlerinde ve kylerde alkolba"mll" ile ilgili bilgilendirme al!malar

18


19/19

K R Z

yaplmas. Koy kahvelerinde alkol kullanmnndenetlenmesi, depresyon ve intihar konularndakahvelerde toplantlarn dzenlenmesi (Bukonuda Valilike al!malar yrtlmektedir).

* Kylerde al!an sa"lk personelinin, jan-darmann, imam ve "retmenlerin, merkezlerdepolis, "retmenler ve cam hocalarnn intiharlarkonusunda e"itilerek halk bilgilendirmesi.

Polis ve Jandarma tarafndan, e!me veocuklarna!iddet uygulayanlar belirlenerek, buailelerde intihar potansiyeli goz onunde bulun-durularak takp edilmelerinin sa"lanmas.

* ntihar te!ebbsnde bulunan ki!ilerdensosyal gvencesi olmayanlara Valilike kaynaksa" lanmas (Ksmen gerekle!tirilmi!tir).* ntihar te!ebbsnde bulunan ve sa"lk

KAYNAKACole S (1999) Sosyolojik D!nme Yntemi,ev Demrka! B, Vadi Yaynlar, stanbul, s 16Lee D & Newby H (1983) The Problem ofSocology, Hutchnson, LondonDurkhem E (1992) ntihar, ev Ozankaya O ,imge Kitapevi, Ankara, s 5Dnya Sa"lk Te!kilat (WHO) (2000)http //www un org tr/who/who htm, Cenevre, EkimHaralambos H & Holborn M (1991) Socology,Themes and Perspectves, Collns Educatonal,LondonKosemhal N # (1971) Durkhem Sosyolojisi,Remzi Ktabev, stanbul, 1971, s 80-92Marshall G (1999) Sosyoloji sozlu"u, Ing evAknhay O, Komurcu D, Bilim ve Sanat Yaynlar,

Ankara, s 345

gvencesi olmayan hastalarn ilalarnnValilike ya da yerel ynetimlerce kar!lanmasiin giri!imleri ivediliklerin ba!latlmas(Ba!latl-m !tr)

Ankara kriz merkezi ile gr!lerekMu"la'da konuyla ilgili elemanlarn yeti!tirilece"ibir kurs amas sa"lanmas (#u an gr!mea!amasndadr).

Te$ekkr*Mu"la Vall"'nn kudu"u komisyondo"rultusunda gerekle!en bu al!mada nce-likle Mu"la Vall"'ne ve eme"i geen Yrd Do,Dr. Hatice KURTULU#, Yrd Do. Dr Gken

APAYD N, Ar!. Gor Fethi NS, Hem!ireNurselGUMU#'e te!ekkr bor biliriz.

Oda" C (1996) ntihar (Oz kym) Tanm-Kuram- Sa"altm, zmir Psikiyatr Derne"iPskoterpler Birimi, zmir, s 5-16

Oktk N (2002) Turizm Sektrnde al!anKadnlarn Toplumsal De"i!ime Etkileri, Mu"laniversitesi Yaynlar, Mu"la, s 32-129

Sayl I (2000) ntihar Davran!, Kriz ve KrizeMdahale (mde), Ankara niversitesi PsikiyatrikKriz Uygulama ve Ara!trma Merkezi Yaynlar No 6,Ankara, s 165-188

Sonneck G ve ark (2000) Krize Mdahale ventihar nleme Ing ev Sozer Y, Ankara niver-

sitesi Psikiyatrik Kriz Uygulama ve Ara!trma MerkeziYaynlar No 4, Ankara, s 76-77

19

intihar-kriz dergisi makale

Documents