intervboys & giews over: irls...2 interviews over ‘strategieën voor onderwijs aan jongens en...

8
Onderwijs Maak Je Samen lanceerde onlangs haar nieuwe publicatie ‘Boys & Girls, strategieën voor onderwijs aan jongens en meisjes in het voortgezet onderwijs’. Deze van origine Amerikaanse publicatie, is een onmisbaar hulpmiddel voor leraren die werken met leerlingen van het voortgezet onderwijs en voor professionals die werken met jongeren. Als aanvulling op dit boek hebben we een aantal kleurrijke interviews uitgewerkt met Nederlandse schoolleiders, begeleiders en docenten in het VO. Lees in deze interviews hoe zij in hun onderwijs tegemoet komen aan de verschillen tussen jongens en meisjes. INTERVIEWS OVER: BOYS & GIRLS STRATEGIEëN VOOR ONDERWIJS AAN JONGENS EN MEISJES IN HET VOORTGEZET ONDERWIJS Door: Margit Kranenburg www.onderwijsmaakjesamen.nl

Upload: others

Post on 09-Sep-2020

10 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: IntervBoys & GIews over: Irls...2 Interviews over ‘Strategieën voor onderwijs aan jongens en meisjes in het voortgezet onderwijs’ Onderwijs Maak Je Samen Rector Joost van Rijn

Onderwijs Maak Je Samen lanceerde onlangs haar nieuwe publicatie ‘Boys & Girls, strategieën voor onderwijs aan jongens en meisjes in het voortgezet onderwijs’. Deze van origine Amerikaanse publicatie, is een onmisbaar hulpmiddel voor leraren die werken met leerlingen van het voortgezet onderwijs en voor professionals die werken met jongeren.

Als aanvulling op dit boek hebben we een aantal kleurrijke interviews uitgewerkt met Nederlandse schoolleiders, begeleiders en docenten in het VO. Lees in deze interviews hoe zij in hun onderwijs tegemoet komen aan de verschillen tussen jongens en meisjes.

IntervIews over:

Boys & GIrlsstrateGIeën voor onderwIjs aan jonGensen meIsjes In het voortGezet onderwIjsDoor: Margit Kranenburg

www.onderwijsmaakjesamen.nl

Page 2: IntervBoys & GIews over: Irls...2 Interviews over ‘Strategieën voor onderwijs aan jongens en meisjes in het voortgezet onderwijs’ Onderwijs Maak Je Samen Rector Joost van Rijn

2 Interviews over ‘Strategieën voor onderwijs aan jongens en meisjes in het voortgezet onderwijs’Onderwijs Maak Je Samen

Rector Joost van Rijn is het schooljaar enthousiast en hoopvol begonnen. Nadat hij jarenlang heeft moeten toekijken hoe zijn VWO-klassen meisjesklassen werden en jongens afzakten of afhaakten, experimenteert zijn school nu met een speciale groep waarin onderpresteerders flink op sleeptouw worden genomen en een meer jongensachtige leerstijl krijgen aangeboden.

In interviews, in debatten, op zijn eigen school. Joost van Rijn hamert al jaren op de verschillen tussen jongens en meisjes in de tienerleeftijd en op de verspilling van talent van jongens die massaal onderpresteren. Een andere aanpak in het onderwijs, waarvan vooral jongens kunnen profiteren, is volgens hem noodzakelijk. Nu er ineens alom aandacht is voor de sekseverschillen en voor het achterblijven van jongens in het onderwijs, heeft Van Rijn alweer een volgende stap gezet. Zijn school probeert een nieuwe visie uit, met veel aandacht voor de manier waarop jongens leren. Maar ook meisjes kunnen er baat bij hebben.

doen jonGens het echt zo slecht?“De cijfers bij ons op school zijn vergelijkbaar met de landelijke cijfers. Dat houdt bijvoorbeeld in dat veel jongens een niveau afdalen, van VWO naar Havo en van Havo naar Vmbo. Maar het gaat niet zozeer om jongens versus meisjes, het gaat om de leerstijlen. Het huidige onderwijs is meer gericht op een meisjesachtige leerstijl en te weinig in staat om positief in te spelen op de jongensachtige leerstijl. Ik wil eraan bijdragen dat we ons bewuster worden van die verschillen en wat dat betekent voor de aanpak door docenten. Pas nog heb ik in het voorwoord van onze nieuwsbrief geschreven dat we echt geen hoge verwachtingen mogen hebben van de vaardigheden van pubers om werkzaamheden te plannen. Vooral jongens zijn niet goed in plannen, ze kunnen risico’s niet goed genoeg inschatten. Jongens houden ook niet van zaken als reflectie, daarvoor zijn hun hersens nog niet uitgebalanceerd. Maar met een behulp van de docent moeten ze natuurlijk wel leren plannen en leren reflecteren.”

jonGens heBBen meer BeGeleIdInG nodIG?“Ja, ze hebben aandacht nodig, maar niet in de vorm van een stap voor stap benadering. Veel jongens, maar ook sommige meisjes, houden van een meer jongensachtige leerstijl. Ze gaan graag via trial and error aan de slag. Dat doe ik zelf ook, ik ga ook eerst aan de slag met een bouwpakket van de Gamma voordat ik de gebruiksaanwijzing lees. Als je alles stapje voor stapje aanbiedt, dan kan een vak voor deze groep jongeren heel saai worden. Met name jongens krijgen dan iets van gaap-gaap en haken af. We merken dat we op school heel veel uit de kast moeten halen om iedereen erbij te houden. Ergens verliest een deel van de jongens de lol in het leren. Ze leren dan alleen nog impliciet en en passant.”

school Is te saaI?“Ik kan me voorstellen dat het probleem ook te maken heeft met die one size fits all benadering die we kennen in het onderwijs. Dat moet veranderen. Een onderwijskundige zei eens heel mooi dat je langs de randen van het ravijn de mooiste bloemen plukt. Dat betekent dat er wat meer spanning in de lessen moet. Beetje meer competitie zou niet erg zijn. Dat je gewoon zegt: wie het foutloos als eerste inlevert, krijgt het hoogste cijfer. Een beetje stevige feedback kan ook best. Maar ja, daar bereik je bij sommige leerlingen juist wel iets mee, terwijl andere tere kinderzielen er niet tegen kunnen. Ik ben overigens zeker niet voor gescheiden lesgeven. Hoe moet een docent dat doen? Dan heb je eerst de jongensklas en een uur later de meisjesklas. Het is maar de vraag of je dan anders lesgeeft.”

wat Is dIe nIeuwe aanpak BInnen uw school?“Wij werken sinds de zomervakantie met uitstel van keuze klassen. Die zijn voor kinderen die het in het eerste jaar niet hebben waargemaakt. Maar in plaats van blijven zitten of afdalen naar een lager niveau mogen ze van ons naar die speciale klas. Daar zitten ook andere kinderen in, dus bijvoorbeeld een groep onderpresteerders op VWO-niveau met een groep kinderen op Havo-plus. Met die klassen werkt een groep van zestien docenten die daar echt enthousiast voor is. Daar zitten ook behoorlijk wat mannelijke docenten bij. We houden de onderpresteerders in die speciale klas een worst voor. De kinderen krijgen twee uur per week extra les, een uur gym en dan daarna een uur huiswerkbegeleiding. Gym is belangrijk voor de grove motoriek en daarna zijn de leerlingen fit om er nog even tegen aan te gaan met huiswerk.”

hoe weet u of zo’n specIale klas werkt?“Dat weet ik nog niet. Het is het uitproberen van een visie, misschien wel de verkeerde visie. Dat weten we nog niet. Maar de mensen zijn enthousiast aan de slag gegaan en we proberen met elkaar dingen uit, ook weer trial and error. Onze aanpak wordt wel geflankeerd door onderzoek. Deskundigen vanuit Brein en Leren, een onderzoeksafdeling van de VU en twee interne onderzoekers zijn er ook mee bezig. Ook is er een trainer vanuit Young Works actief. We hopen dat het slaagt en dat er een olievlekwerking komt.”

“we houden de onderpresteerders een worst voor.”

Joost van Rijn, rector Lek en Linge-college, probeert jongensachtige leerstijl uit.

Page 3: IntervBoys & GIews over: Irls...2 Interviews over ‘Strategieën voor onderwijs aan jongens en meisjes in het voortgezet onderwijs’ Onderwijs Maak Je Samen Rector Joost van Rijn

3Interviews over ‘Strategieën voor onderwijs aan jongens en meisjes in het voortgezet onderwijs’Onderwijs Maak Je Samen

Docent lichamelijke opvoeding Maurice Goes weet dankzij zijn jarenlange ervaring op school wel wat moeilijke leerlingen zijn. Hij weet ook dat vooral jongens profiteren van sport, van beweging. Graag zou hij zijn leerlingen elke dag een uur gym gunnen.

Hij vindt het geweldig dat zijn school, het Porta Mosana College in Maastricht, gymnastiek als examenvak biedt. Daarmee kan gymleraar Maurice Goes zijn vak naar een hoger niveau tillen. Tegelijkertijd ziet hij met lede ogen aan hoe de interesse en motivatie voor gym afneemt. Dat is niet alleen jammer voor jongens die het dankzij beweging ook beter doen in de klas, maar ook voor meisjes, want die ziet hij met de jaren uitdijen. Goes doet daarom zijn uiterste best om zijn vak aantrekkelijk te maken en te houden.

zIet u wat In GescheIden Gymlessen voor jonGens en meIsjes?“Ja, daar zie ik voor mijn vak wel wat in. Nu is het toch vaak zo dat de jongens en de meisjes rekening moeten houden met elkaar. Als je als jongen graag sport, dan wil je je met iemand meten. Meisjes willen weer graag bewegen op muziek. Ik heb jarenlang les gegeven aan zeer moeilijk opvoedbare kinderen, voor hen zou gescheiden gymles goed werken. Het kon er voor sommige van die jongens niet hard genoeg aan toe gaan. Die willen er tegenaan en totaal bezweet de gymzaal verlaten, sport is een uitlaatklep voor ze. ”

wat Is er zo BIjzonder aan uw vak?“Het is het mooiste vak wat er is. Je zie hoe kinderen met elkaar omgaan. Het is interessant om te zien hoe ze reageren als ze elkaar aanraken of als ze letterlijk tegen elkaar aan botsen. Je moet als docent de les maken, het gaat erom hoe je het aanbiedt. Als je er als een zoutzak bij zit, gaat het niet werken. Je moet enthousiasmeren. Ik probeer veel met muziek te werken. Muziek als thema en als

ondersteuning. Soms vragen leerlingen of ze muziek mogen meebrengen en dat vind ik natuurlijk leuk. Het verschil tussen jongens en meisjes blijft altijd. Uiteindelijk willen meisjes liever touwtjespringen en jongens liever voetballen.”

welke veranderInGen zIet u ook als mentor?“Jongens die in de problemen komen, zakken vaak een niveau. Wij zijn een Vmbo-school en krijgen ook leerlingen die wel intellectuele capaciteiten hebben, maar door hun eigen desinteresse bij ons instromen. Als de leerstijl hen niet aanspreekt en de thuissituatie niet meezit dan gaat het snel slechter. Wanneer ouders heel vaak niet thuis zijn en die leerlingen met foute vrienden rondhangen, dan raakt school op de achtergrond. Het zijn dan vooral jongens die gedragsmoeilijk worden. Wij proberen de ouders bij school te betrekken met informatieavonden, met telefonisch contact, e-mails, persoonlijke gesprekken. We kunnen zorg bieden, binnen Maastricht is er ook een samenwerkingsverband als een probleem de school overstijgt. Je krijgt begeleiding bij gedragsproblemen en tegenwoordig kun je ook een buddy krijgen die je persoonlijk begeleidt.”

wat werkt BIj uw leerlInGen?“Eigenlijk moeten die kinderen elke dag een uur gymmen. Elke dag bewegen is goed. Buiten de gymles hebben kinderen niet zoveel bewegingsmogelijkheden. Het schoolplein is vrij klein, dus voetballen in de pauze is niet echt mogelijk. We zijn ook een groene school wat onder meer inhoudt dat wij kassen met bloemen en planten op het plein hebben staan. Ook niet echt handig als je een balletje wilt trappen. We hebben wel meegedaan aan een landelijk project Vmbo in beweging en we hebben sport als speerpunt, maar in de praktijk is het toch lastig. In de pauzes staan die kinderen daar maar te staan en na afloop hebben ze een ongelooflijke rotzooi gemaakt. Ik vind het wel geweldig dat wij gym nu ook als examenvak aanbieden. Dat kan leerlingen motiveren en voor mij is het leuk om examens te maken. Met gym op hun eindlijst kunnen die leerlingen doorstromen naar bepaalde vervolgopleidingen.”

weet u hoe het uw leerlInGen verGaat als ze van uw school Gaan?“Bijna alle leerlingen stromen door naar het MBO of naar de Havo. En eigenlijk komt het meestal wel goed. Zelfs jongens waarvan ik me afvroeg wat er ooit van terecht moest komen, blijken tien jaar later gewoon een baan te hebben. Dat geldt ook voor sommige ZMOK-kinderen met wie destijds echt geen land te bezeilen viel. Nu kom ik die soms tegen en denk ik ‘hoe is het mogelijk dat alles op zijn pootjes terecht is gekomen’. Maar dat is leuk, daar doe je het voor. Zeker als zij dan terugkijkend over problemen en conflicten tijdens hun schooltijd zeggen: ‘Meneer Goes, achteraf had u toen wel gelijk met wat u zei.’ Daar doe je het voor, voor die kleine succesjes.”

“BIj Gym zIe je hoe kInderenmet elkaar omGaan.”

Maurice Goes, docent lichamelijke opvoeding, motiveert jongens en meisjes om gymnastiek te kiezen.

Page 4: IntervBoys & GIews over: Irls...2 Interviews over ‘Strategieën voor onderwijs aan jongens en meisjes in het voortgezet onderwijs’ Onderwijs Maak Je Samen Rector Joost van Rijn

4 Interviews over ‘Strategieën voor onderwijs aan jongens en meisjes in het voortgezet onderwijs’Onderwijs Maak Je Samen

Gymleraar Herman van den Berg ontdekte een jaar of tien geleden het trainingsprogramma Rots & Water en noemt zichzelf sindsdien besmet. Hij geeft de speciale trainingen op het Elzendaalcollege in Gennep en ziet dat zowel jongens als meisjes daar waardevolle lessen uit trekken.

Op dit moment knokt Herman van den Berg ervoor om Rots & Water trainingen een blijvend vast onderdeel te laten zijn van het lesprogramma op zijn school. Als ervaren gymleraar op een Vmbo-school weet hij alles van het onmiskenbare verschil tussen puberjongens en pubermeisjes. Nadat hij had kennisgemaakt met Rots & Water, een Nederlands programma dat kinderen op een positieve manier weerbaar maakt, ontdekte hij dat dit programma zijn leerlingen echt een zetje geeft. Dankzij de mix van oefeningen en reflectie leren ze zichzelf beter begrijpen en leren ze hun grenzen kennen en aangeven. Ook komen ze op school en in hun sociale contacten beter uit de verf. Van den Berg zet zich inmiddels in binnen- en buitenland in voor meer aandacht voor deze weerbaarheidstrainingen.

waar komt uw passIe voor het helpen van leerlInGen vandaan?“Wij hebben hier op school vooral doe-kinderen. Wat bleek op een gegeven moment? Leerlingen die het bij mij in de gymles goed deden, deden het niet goed in de klas. Ze konden er niet stilzitten. Bij mij in de les hoeft dat niet, liever niet zelfs. Ik wilde die kinderen helpen. Ik heb een zwak voor kinderen die buiten de boot vallen en steeds vaker bleken dat de jongens te zijn. Bovendien moet je in het Vmbo na het tweede jaar al kiezen voor een beroepsrichting. Hoog op de lijstjes bij ons staat altijd ‘ik weet het niet’. Die kinderen kunnen wel wat hulp gebruiken.”

hoe Bent u ze Gaan helpen?“Door een collega was ik getipt voor weerbaarheidstrainingen voor leerlingen en later voor een bijeenkomst over het trainingsprogramma Rots en Water. Sindsdien ben ik besmet. De school raakte ook enthousiast

en met subsidies van de gemeente zijn we van start gegaan. Het uitgangspunt is dat je vanuit je lijf werkt, je lichaam is de eerste vorm van communicatie met de buitenwereld. Je moet je lijf kunnen voelen en stevig kunnen staan. Dan kun je veel beter eigen keuzes maken. Bij veel kinderen tegenwoordig is dat lichaam wat minder aanwezig, ze leven in een virtuele wereld met minder persoonlijk contact. Ik vertel mijn leerlingen soms over dat voorbeeld dat in Groningen zestig procent van de verkeringen worden uitgemaakt per sms.”

kunt u uItleGGen hoe verschIllend jonGens en meIsjes reaGeren?“In mijn mentorklas moesten ze een keer een groepsopdracht doen en ze verprutsten het gewoon. Toen heb ik gezegd dat ze allemaal een 1 kregen. Daarop liepen de jongens weg en gingen de meisjes huilen. Ik leer hen nu dat ze door rustig adem te halen en in hun centrum te blijven gepast kunnen reageren. Als gymleraar weet ik dat jongens meer geïnteresseerd zijn in sporten. Ze vragen altijd aan het begin van de les: ‘meneer, wat gaan we vandaag doen?’ Het verschil met meisjes is zo zichtbaar. Pas nog gaf ik de opdracht om in groepjes te oefenen om de bal in de basket te gooien. Bij toeval waren er jongensgroepjes en meisjesgroepjes. De jongens begonnen direct en er ontstond een enorme puinhoop. De meisjes gingen bij elkaar staan en overleggen, maar deden niets. Ik heb toen zowel met de jongens als de meisjes gepraat en het grappige was dat één jongen opperde dat een groepje met twee jongens en twee meisjes misschien wel het beste zou werken.”

maar hoe kan een leraar enGels met het verschIl omGaan?“Die moet allereerst goed Engels geven. En proberen de schoonheid van het verschil te zien. Als je zo’n jongen van twaalf jaar voor je hebt zitten met zo’n scheut testosteron erin, dan kun je niet gewoon zeggen dat-ie stil moet zitten. Laat zo’n jongen even lopen, even wat doen. De leerlingen kunnen wat ze geleerd hebben bij de Rots en Water training overal toepassen. Bijvoorbeeld eerst rustig uitademen voordat je iets gaat doen. Veel jongens doen soms maar wat, maar als je eerst even een moment rust hebt, kun je daarna prima die spreekbeurt houden.”

zIet u resultaten?“Een meisje liet weten dat ze dankzij de training eindelijk haar grenzen wist te trekken. Dat vond ik zo mooi om te horen. En tijdens de introductieweek aan het begin van het schooljaar haalde een van de jongens bij een wandeling een brievenbus uit de grond en schopte hem kapot. Je zou denken dat zijn vrienden gingen meedoen, maar ik hoorde een van hen juist zeggen: ‘he joh, dat moet je niet doen, je maakt spullen van iemand anders kapot’. Dat vind ik dan geweldig.”

“Ik heB een zwak voor kInderen dIe BuIten de Boot vallen.”

Herman van den Berg, docent lichamelijke opvoeding en Rots & Water trainer, houdt van de schoonheid van het verschil.

Page 5: IntervBoys & GIews over: Irls...2 Interviews over ‘Strategieën voor onderwijs aan jongens en meisjes in het voortgezet onderwijs’ Onderwijs Maak Je Samen Rector Joost van Rijn

5Interviews over ‘Strategieën voor onderwijs aan jongens en meisjes in het voortgezet onderwijs’Onderwijs Maak Je Samen

Henno Oldenbeuving van bureau Young Works probeert intrinsieke motivatie bij jongens aan te boren. Tegelijkertijd spreekt hij docenten aan op hun vakmanschap. Daarbij kunnen op het eerste gezicht kleine details al mooi resultaat opleveren.

Gefascineerd is Oldenbeuving door wat er mis kan in een schoolloopbaan én door wat er dankzij een paar veranderingen weer goed kan gaan. Terugkijkend op zijn eigen schooltijd zat hij niet op het juiste niveau, had hij niet de juiste motivatie, geen goed decanaat en zag hij ook geen rolmodellen. Als extern trainer en adviseur op scholen probeert hij nu op een positieve manier leerlingen, vooral jongens, in alle opzichten bij de les te houden. Zo raadt hij docenten aan ook eens de ouders te bellen met een compliment over hun zoon. Oldenbeuving wil er gewoon niet aan dat puberjongens per definitie een probleem zijn. Goed onderwijs is de beste aanpak.

welke ervarInG heeft u met ‘lastIGe’ leerlInGen?“Voorheen wist ik dat ik in januari altijd twee weken moest vrij roosteren omdat scholen mij dan zouden bellen met de klacht dat ze een lastige of ontspoorde klas hadden. Dat bleek dan altijd te gaan om een of twee jongens die zo’n klas op z’n kop zetten. Die jongens waren niet gemotiveerd, die hadden niet eens door waarom ze op school zaten. Dan kon zo’n docent wel zeggen dat iemand ‘m over twintig jaar dankbaar zou zijn voor wat hij nu leerde, maar dat slaat helemaal niet aan bij een puber. Ik ging curatief aan de slag, zo’n klas beter maken. Maar op een gegeven moment dacht ik dat de scholen beter vanaf het begin van het schooljaar met goed onderwijs kunnen starten, zodat zo’n klas direct na de zomer goed van kan start gaat.”

moet je school dan altIjd leuk vInden?“Het gaat er mij om dat leerlingen van extrinsiek gemotiveerd naar intrinsiek gemotiveerd gaan. Schoolallergie ontstaat vaak al op de

basisschool. Het eerste jaar van de middelbare school is nog wel indrukwekkend genoeg om gemotiveerd te zijn. Dat is het ‘wow’-effect. Maar vanaf het tweede jaar gaan veel jongens onderpresteren. Dat is het moment om als docententeam te gaan kijken wat je moet doen.”

hoe moeten docenten dan omGaan met dIe jonGens?“Eigenlijk geloof ik niet in het probleem van de jongens. Dat puberbrein kun je ondervangen. Het onderwijs is nu heel feminien met veel aandacht voor samenwerken. Als je een opdracht geeft en je zeg dat die over twaalf weken af moet zijn, dan werkt dat niet bij veel pubers en al helemaal niet bij de meeste jongens. Zoiets moet je gefaseerd doen, elke week een stapje. Maar je kunt leerlingen ook aanspreken op wat hij of zij kan. En dan met een positieve benadering. Dat je tegen de ene leerling met een 6 zegt ‘He hallo, dat kan best wat hoger’, terwijl voor die andere leerling een 6 goed is. Het gaat mij om het vakmanschap.”

wat verstaat u dan onder vakmanschap?“Leraren moeten direct vanaf het begin de toon zetten in de klas. Dan gaat het om kleine dingetjes en ook weer positieve dingen. Je spreekt af dat iedereen op tijd in het lokaal is en je checkt altijd of het huiswerk gemaakt is. Dat is echt een eenvoudige regel: huiswerk opgeven betekent huiswerk controleren. Het gaat erom dat kinderen direct gemotiveerd zijn voor school. Het is niet erg als ze het in het begin voor die docent doen. Ook binnen het docententeam kun je naar elkaars competentie kijken bij problemen. Wie heeft er wel een klik met die ene jongen? Mooi, dan kan die wat extra persoonlijke aandacht geven en zo’n leerling motiveren. Vaak is het de gym- of dramadocent met wie sommige jongens het beste kunnen opschieten. En als het dan weer goed gaat met een jongen, bel dan ook eens de ouders om te zeggen dat hun zoon het zo goed doet. En heel simpel, beweging is ook belangrijk voor jongens. Na een gymles heb je een hoger rendement van huiswerk. Ik snap dat wel, ik raak zelf ook geïnspireerd als ik een halfuur hardloop.”

heeft het onderwIjs zItten slapen terwIjl jonGens GInGen onderpresteren?“Het ligt politiek nog steeds gevoelig om op te komen voor jongens, om te zeggen dat het onderwijs te feminien is. Lange tijd was iedereen blij dat meisjes een inhaalslag maakten. Op dit moment is een derde feministische golf aan de gang waarbij vrouwen door dat glazen plafond heen moeten. Zeer terecht. Maar tegelijkertijd is het onderwerp jongens sinds kort gelukkig wel bespreekbaar en kun je cijfers bespreken die je twee jaar geleden nog niet eens kon noemen. Het onderwijs weet nu dat ze met diversiteit aan de slag moet en dat het vak van docent weer aantrekkelijk moet worden voor mannen.”

“schoolallerGIe ontstaat vaak al op de BasIsschool.”

Henno Oldenbeuving, senior adviseur Young Works, focust op intrinsieke motivatie.

Page 6: IntervBoys & GIews over: Irls...2 Interviews over ‘Strategieën voor onderwijs aan jongens en meisjes in het voortgezet onderwijs’ Onderwijs Maak Je Samen Rector Joost van Rijn

6 Interviews over ‘Strategieën voor onderwijs aan jongens en meisjes in het voortgezet onderwijs’Onderwijs Maak Je Samen

Dolf Hautvast is jaren geleden al begonnen met het verbeteren van onderwijs voor jongens en meisjes. De adviseur is blij dat het onderwerp nu landelijk zo op de agenda staat. Hij heeft zin om met de pioniers van het eerste uur de schouders te zetten onder het expertisecentrum JongensTalent.

Natuurlijk vindt Dolf Hautvast het mooi dat de media ineens massaal lijken te berichten over het ´jongensprobleem´ in het onderwijs en over het geringe aantal mannelijke Pabo-studenten. De telefoon staat soms roodgloeiend bij de expert op het gebied van leerstijlen. Maar graag ziet hij vanaf nu ook volop aandacht voor de oplossingen. Want daarmee is de adviseur van onderwijsadviesbureau APS al een paar jaar bezig. Op dit moment doet hij met collega’s bijvoorbeeld praktijkonderzoek op zes scholen in het voortgezet onderwijs, met subsidie van het ministerie. Eén van de oplossingen die werken is volgens hem variatie in de pedagogisch-didactische aanpak.

Bent u BlIj met alle aandacht voor jonGens In het onderwIjs?“Natuurlijk, de extra aandacht dit jaar betekent dat het onderwerp bespreekbaar is. Maar laat ik wel even benadrukken dat het maar met een deel van de jongens echt niet goed gaat. Jongens die echt probleemgedrag kunnen vertonen komen vaak uit een laag sociaal-economische milieu. Dat jongens in het algemeen achterblijven bij meisjes heeft heel erg te maken met het tempo van hersenontwikkeling in combinatie met de aangeboden leerstijlen op school. Vanaf de bovenbouw van de basisschool gaan de verschillen tussen jongens en meisjes door elkaar lopen. Toch vinden we het normaal om hen op school nog heel veel te laten stilzitten, luisteren en lezen. Terwijl dingen maken, met elkaar praten en bewegen bijvoorbeeld ook heel belangrijk zijn.”

hoe kunnen docenten en leerlInGen ontsnappen aan dat keurslIjf?“Dat zijn we aan het uitproberen in de praktijk. Op dit moment begeleiden we onderzoek dat we op zes scholen doen onder de titel Jongens aan de slag. Op een conferentie op 26 januari volgend jaar presenteren we de uitslag van de uitkomsten. Dan zullen we met elkaar uitwisselen wat werkt en wat goed te doen is in de klas. Wat we onder meer doen is leerlingen bij de lessen en het verwerken van kennis de keuze geven tussen een meer talige manier of bijvoorbeeld een praktische of meer visuele manier. Dat heeft met meervoudige intelligentie te maken. Bij jongens is de visuele en lichamelijke intelligentie meestal goed aanwezig, daarvoor zijn hun hersenen beter ontwikkeld. Bij meisjes is het talige

sneller ontwikkeld. Als je als docent daarop inspeelt en leerlingen ruimte geeft, dan help je jongens en meisjes. Want echt, iedereen kan goed leren, ook een 13-jarige jongen.”

wat kan nu al veranderen In de klas?“Docenten kunnen er bijvoorbeeld rekening mee houden dat jongens meer moeten bewegen. Ze kunnen moeilijk stilzitten. Beweging roept juist concentratie op. Daar kunnen jongens de pauzes voor gebruiken, maar dan moet de school wel bewegingsmogelijkheden bieden. Jongens moeten zelf ervaren dat ze zich beter voelen. Tijdens de les kan een docent wat korte bewegingsmomenten inbouwen. Er zijn voor alle vakken heel veel voorbeelden die helpen bij het begrijpen van de leerstof. Maar ook ontspanningsoefeningen helpen, of simpelweg iets laten klaarzetten of halen of naar iemand toelopen om even te helpen. Het gaat allemaal om een herinterpretatie van wat gezond leergedrag is bij jongeren. Het is zeker niet de bedoeling dat leerkrachten extra werk krijgen. Ze moeten gewoon blijven lesgeven.” waarom moeten er eIGenlIjk meer mannen voor de klas?“Ik wil eerst benadrukken dat vrouwelijke docenten pedagogisch-didactisch net zo goed zijn als hun mannelijke collega’s. Het empathisch vermogen van vrouwen is vaak sterker, ze voelen de kinderen vaak goed aan. Maar voor een aantal jongens is een mannelijk rolmodel essentieel, dat heeft ook met normen en waarden te maken. Als een jonge alleenstaande moeder uit een laag sociaal-economisch milieu een jongen moet opvoeden, dan leert hij minder goed grenzen kennen. Een man voor de klas kan hem helpen, kan een positief rolmodel zijn. Maar dan moeten Pabo’s aantrekkelijker worden voor mannen. Het is jammer dat het nog niet lukt om meer jongens enthousiast te maken voor de opleiding. Dat heeft natuurlijk ook met het imago van het vak te maken, dat is te eenzijdig. Er wordt nu gekeken naar meer mogelijkheden wat loopbaanperspectief betreft.”

wat Gaat het expertIsecentrum jonGenstalent BIeden?“We willen een gedachtegoed ontwikkelingen met alle deskundigen die de afgelopen decennia bezig zijn geweest met hoe jongens en meisjes leren. We willen wetenschappelijke inzichten en resultaten uit de praktijk verzamelen en toegankelijk maken voor een groter publiek. APS faciliteert het centrum met een website, met workshops en met een jaarlijkse conferentie. De Raad van aanbeveling en advies gaat bestaan uit kopstukken als Lauk Woltring, Louis Tavecchio en Jan van der Ploeg. Zij hebben jarenlang onderzoek gedaan en merken nu dat hun werk terecht nog meer aandacht krijgt. Hun deskundigheid op gebieden als hersenontwikkeling, sekseverschillen, opvoeding en leerstijlen komt samen in JongensTalent.”

“Goed onderwIjs Is Goed voor jonGens én meIsjes.”

Dolf Hautvast, adviseur bij APS, legt focus bij meervoudige intelligentie.

Page 7: IntervBoys & GIews over: Irls...2 Interviews over ‘Strategieën voor onderwijs aan jongens en meisjes in het voortgezet onderwijs’ Onderwijs Maak Je Samen Rector Joost van Rijn

7Interviews over ‘Strategieën voor onderwijs aan jongens en meisjes in het voortgezet onderwijs’Onderwijs Maak Je Samen

“Discussie over sekseverschillen was (te) lange tijd taboe. Dit boek toont hoe relevant het is verschillen tussen jongens en meisjes in de puberteit te onderkennen en er op pedagogisch verantwoorde wijze mee om te gaan, zonder die verschillen te overdrijven of te verabsoluteren.” - Louis Tavecchio. emeritus hoogleraar pedagogiek, Universiteit van Amsterdam

“Dit boek doet recht aan jongens en meisjes en hoe zij soms anders leren. Docenten vinden hier de kennis én de middelen om jongens en meisjes hun talenten te laten ontdekken, maar ook dát tot ontwikkeling te brengen wat minder binnen hun bereik lijkt te liggen.” - Lauk Woltring, Bureau Werken met Jongens, Platform ‘Jongens in Balans’, Expertisecentrum ‘JongensTalent’

“Jongens en meiden: samen in één klas, levend in één wereld, maar zo verschillend. Dat kan lastig zijn, maar vooral ook leuk. Als je de verschillen (h)erkent en er naar handelt kan dat verbluffende resultaten opleveren!” - Henno Oldenbeuving, YoungWorks

“Jongens en meisjes verschillen in bepaalde vaardigheden en attitudes. Deze veranderen in de kindertijd en adolescentie. Als daarmee in onderwijs en opvoeding rekening wordt gehouden, kan de scholier effectief ‘verbreinen’ en daarmee zijn of haar talenten beter ontwikkelen.” - Prof. Jelle Joles, directeur instituut LEARN!, VU Amsterdam

In zijn klassieke bestseller Boys and Girls Learn Differently, verklaarde Michael Gurian de oorsprong en aard van genderverschilen in de klas. Zijn boek onderzocht het gedrag dat leerkrachten waarnamen en de uitdagingen waarmee zij geconfronteerd werden met zowel jongens als meisjes in de klas. De volgende stap, Strategies for Teaching Boys and Girls, biedt docenten een hands on tool gebaseerd op onderzoek en training van het Gurian Instituut met basisscholen en schooldistricten. Het werkboek biedt praktische strategieën, lessen en activiteiten die in echte klaslokalen zijn getest en die ontwikkeld zijn om de unieke sterke punten van jongens en meisjes tot uiting te laten komen.

Het werkboek is bedoeld om leerkrachten te helpen voorzien in een solide basis voor leer- en studiegewoonten die leerlingen in de klas en thuis kunnen gebruiken. Het omvat de belangrijkste studiegebieden en biedt beproefde technieken om leren aantrekkelijker te maken voor alle leerlingen, ongeacht het onderwerp.Het werkboek is een essentiële bron voor alle leerkrachten die het onderwijs willen verbeteren en het beste uit leerlingen willen halen ongeacht hun geslacht.

www.onderwijsmaakjesamen.nl

Michael Gurian, Kathy Stevens en Kelley King

BOYS & GIRLSSTRATEGIEËN VOOR ONDERWIJS AAN JONGENS & MEISJES IN HET BASISONDERWIJS

STRATEGIEËN VO

OR O

NDERW

IJS AAN JO

NGEN

S & M

EISJES Michael G

urian, Kathy Stevens en Kelley KingIN

HET BASISO

NDERW

IJS

Onderw

ijs Maak Je Sam

en

BOYS & GIRLS STRATEGIEËN VOOR ONDERWIJS AAN JONGENS & MEISJES IN HET BASISONDERWIJS

Michael Gurian, Kathy Stevens en Kelley King“Jongens en meisjes verschillen in bepaalde vaardigheden en attitudes. Deze veranderen over de kindertijd en adolescentie. Als daarmee in onderwijs en opvoeding wordt rekening gehouden, kan de scholier effectief ‘verbreinen’ en daarmee zijn of haar talenten beter ontwikkelen.”

“Als Gurian, Stevens en King spreken over verschillen tussen jongens en meisjes reduceren zij hen niet tot hun sekse, maar illustreren zij met talloze praktische tips wat het oplevert om recht te doen aan optredende verschillen en hen te helpen om uit te groeien tot volwassen in balans. Een absolute aanrader.”

“ Boys &Girls is vooral een praktisch boek. Duidelijke inhouden en concrete aanwijzingen voor activiteiten die je helpen tegemoet te komen aan de verschillen tussen jongens en meisjes.”

- Prof. Jelle Jolles, directeur instituut LEARN!, VU Amsterdam

- Lauk Woltring, Bureau ´Werken met Jongens´, Platform ´Jongens in balans´

- Martijn Smoors, senior onderwijsadviseur Onderwijs Maak Je Samen

Boys & GirlsStrategieën voor Onderwijs aan Jongens en Meisjes

“Dit boek doet recht aan jongens en meisjes en hoe

zij soms anders leren.

Docenten vinden hier de kennis én de middelen om

jongens en meisjes hun talenten te laten ontdekken,

maar ook dát tot ontwikkeling te brengen wat

minder binnen hun bereik lijkt te liggen.”

- Lauk Woltring, Bureau Werken met Jongens,

Platform ‘Jongens in Balans’, Expertisecentrum

‘JongensTalent’

“Jongens en meiden: samen in één klas, levend in

één wereld, maar zo verschillend. Dat kan lastig zijn,

maar vooral ook leuk. Als je de verschillen (h)erkent

en er naar handelt kan dat verbluffende resultaten

opleveren!”

- Henno Oldenbeuving, YoungWorks

“Jongens en meisjes verschillen in bepaalde

vaardigheden en attitudes. Deze veranderen over de

kindertijd en adolescentie. Als daarmee in onderwijs

en opvoeding rekening wordt gehouden, kan de

scholier effectief ‘verbreinen’ en daarmee zijn of haar

talenten beter ontwikkelen.”

- Prof. Jelle Joles, directeur instituut LEARN!, VU

Amsterdam

In zijn klassieke bestseller Boys and Girls Learn Differently,

verklaarde Michael Gurian de oorsprong en aard van

genderverschillen in de klas. Zijn boek onderzocht het

gedrag dat leerkrachten waarnamen en de uitdagingen

waarmee zij geconfronteerd werden met zowel jongens als

meisjes in de klas. De volgende stap, Strategies for Teaching

Boys and Girls, biedt docenten een hands on tool

gebaseerd op onderzoek en training van het Gurian

Instituut met middelbare scholen en schooldistricten.

Het werkboek biedt praktische strategieën, lessen en

activiteiten die in echte klaslokalen zijn getest en die

ontwikkeld zijn om de unieke sterke punten van jongens

en meisjes tot uiting te laten komen.

Het werkboek is bedoeld om leerkrachten te helpen

voorzien in een solide basis voor leer- en studiegewoonten

die leerlingen in de klas en thuis kunnen gebruiken. Het

omvat de belangrijkste studiegebieden en biedt beproefde

technieken om leren aantrekkelijker te maken voor alle

leerlingen, ongeacht het onderwerp.

Het werkboek is een essentiële bron voor alle leerkrachten

die het onderwijs willen verbeteren en het beste uit

leerlingen willen halen ongeacht hun geslacht.

www.onderwijsmaakjesamen.nl

Michael Gurian, Kathy Stevens en Kelley King

BOYS & GIRLSSTRATEGIEËN VOOR ONDERWIJS AAN JONGENS &

MEISJES IN HET VOORTGEZET ONDERWIJS

STRATEGIEËN VO

OR O

NDERW

IJS AAN JO

NGEN

S & M

EISJES Michael G

urian, Kathy Stevens en Kelley King

IN H

ET VOO

RTGEZET ON

DERWIJS

Onderw

ijs Maak Je Sam

en

BOYS & GIRLS STRATEGIEËN VOOR ONDERWIJS AAN JONGENS &

MEISJES IN HET VOORTGEZET ONDERWIJS

Michael Gurian, Kathy Stevens en Kelley King

Een onmisbaar hulpmiddel voor leraren die werken met leerlingen in het basis- en

het voortgezet onderwijs. Het combineert op eenvoudige en direct toepasbare

wijze de wetenschap over de werking van de hersenen met onderwijsstrategieën.

Dit is het soort boek dat leraren willen: één dat de juiste balans biedt tussen ‘net

genoeg’ theorie voor het opdoen van kennis en ‘veel’ oefening, zodat de leraren op

maandagmorgen de strategieën direct kunnen toepassen. Inleiding van deze beide

boekvertalingen is geschreven door Lauk Woltring, gedragsspecialist.

Auteurs: Michael Gurian, Kathy Stevens en Kelley King

Uitgever: Uitgeverij OMJS, 2011

€ 39,95Meer weten? Meteen bestellen?Ga naar: www.onderwijsmaakjesamen.nl/webwinkel

per stuk“Boys & Girls is vooral een praktisch boek. Duidelijke inhouden en concrete aanwijzingen voor activiteiten die je helpen tegemoet te komen aan de verschillen tussen jongens en meisjes.” - Martijn Smoors, senior onderwijsadviseur Onderwijs Maak Je Samen

Page 8: IntervBoys & GIews over: Irls...2 Interviews over ‘Strategieën voor onderwijs aan jongens en meisjes in het voortgezet onderwijs’ Onderwijs Maak Je Samen Rector Joost van Rijn

Mierloseweg 4 • 5707 AL • Helmond • 0492 88 11 57www.onderwijsmaakjesamen.nl • Volg ons op twitter @OMJSactueel

Meer weten? Neem contact op via [email protected]