P O L S K A A K A D E M I A N A U KI N S T Y T U T Z O O L O G I I

F R A G M E N T A F A U N I S T I C ATom XXI Warszawa, 30 XII 1976 Nr 9

Janusz S a w o n ie w ic z

Przyczynek do poznania gąsieniczników (H ym en o p tera , Ich n eu m o n id a e ) Pienin

W stęp

Fauna Ichneum onidae Pienin, licząca z pewnością setki gatunków, nie była dotąd badana. Uważa się, że z Polski wymieniono około 2500 gatunków Ichneum onidae, są to jednak tylko dane szacunkowe. Zwierzęta te są najlepiej poznane na Dolnym Śląsku i P o­morzu; tylko fragmentarycznie w okolicy Poznania, Warszawy i Białegostoku; z innych rejonów Polski mamy bardzo skąpe wiadomości dotyczące występowania tylko niektórych gatunków.

W niniejszej pracy wykorzystano materiał Ichneum onidae odłowiony na stanowiskach zlokalizowanych w różnych środowiskach Pienin, przede wszystkim jednak w zespołach trawiastych oraz w olszynie karpackiej; w innych zespołach roślinnych zebrano tylko poje­dyncze osobniki.

Zasadnicze połowy przeprowadzono w ośmiu stanowiskach:1. Młaka (Valeriano-Caricetum fla va e ) — ujście Ociemnego Potoku, wysokość około

430 m npęi.2. Olszyna karpacka (A lnetum incanae) położona na lewym brzegu Dunajca koło

przystani flisackiej w Czorsztynie, wysokość 450 m npm.3. Podłaźce — suche pastwisko o znacznym udziale roślin ciepłolubnych (zbiorowisko

z Salvia verticillata), położone na południowym zboczu Trzech Koron zaraz nad Dunajcem, wypas przez cały okres wegetacyjny, wyrsokość od 460 do 500 m npm.

4. Polana Facimiech — roślinność trawiasta, wysokość 500 m npm.5. Stolarzówka — łąka pienińska (A nthylli-T rifolietum ), okresowo koszona, wysokość

około 650 m npm.6. Polana Białe Skały położona av starodrzewiu bukowo-świerkowym na wysokości

670 m npm.7. Wąwóz Sobczański — południowo-zachodnie zbocze Trzech Koron, roślinność ksero-

termiczna (Origano-Brachypodietum las er p i t ie to sum ) przechodząca w wyższej partii w mu­rawę naskalną (Dendranthem o-Seslerietum ), wysokość od 650 do 750 m npm.

8. Łąka ziołoroślowa pod Trzema Koronami (zbiorowisko z Veratrum lobelianum i L aserp itium latifolium ), wysokość 900-970 m npm .

http://rcin.org.pl

202 J. Sawoniewicz 2

Poza wym ieniony mi stanowiskami IcJineumonidae zbierano również av innych punktach P ienin: Białe Skały — drzewostan, Gojny Las — łąka i drzewostan, góra Wżar, Sokola Perć, Wielka Dolina koło Przełęczy Szopka, Grabczycha, Gródek, Niedzica-Zamek, Sromowce Niżne i Krościenko (na wysokości 440 m npm).

IcJineumonidae odławiano czerpakiem „kosząc” po runie lub „na upatrzonego” z runa lub krzewAw oraz n a światło w Krościenku. Pojedyncze okazy otrzymano z hodowli.

Prawie cały m ateriał IcJineumonidae, który wykorzystano w niniejszym opracowaniu, został zebrany w różnych okresach przez następujące osoby: K. W A n n i k — 5-7 V 1972, 7-8 VI 1972, 19-25 VII 1972, 1 X 1972 i 21-28 VI 1973; T. H u f l e j t - 21 V I-15 VII 1973 i 8 VIII 1973; oraz przez autora w dniach 18-25 V 1974 i 9-20 VII 1974. Pojedyncze okazy dostarczyli W. B a z y l u k , R. B i e l a w s k i , E. K i e r y c h i A. R o d z i e w i c z . Łącznie zebrano 1665 okazów.

Większość gatunków' została oznaczona przez autora, część okazów oznaczyli lub sprawdzili oznaczenia specjaliści z zagranicy: G. H . H e i n r i c h (Diyden, Maine, USA) R. H intz (Einbeck, RFN),1 Dr K. H o r s t m a n n (Wurzburg, RFN) i M. I d a r (Uppsala, Szwecja)

Wszystkim wymienionym osobom za współpracę i pomoc w realizacji niniejszej pracy autor składa serdeczne podziękowania.

W y k a z g a tu n k ó w

Ephialtinae1. Scambus detritus ( H o l m g r .). Holarktyka. — Zebrano 2 $ w olszynie k ar­

packiej i na łące ziołoroślowej pod Trzema Koronami, 14 i 18 VII.2. Scambus signatus ( P f e f f .) . Środkowa Europa. — Polana Facimiech,

1 $, 22 VI.3. Townesia tenuiventris ( H o l m g r .). Holarktyka. — Złowiono 1 $ w ol­

szynie karpackiej, 21 VI.4 . Acropimpla pictipes (G r a y .) . Europa. — Jedną $ złowiono na łące zio­

łoroślowej pod Trzema Koronami, * 14 VII.5. Tromratobia ovivora ovivora ( B o h e m .) . Holarktyka. — Młaka, 1 $, 16 VII.6 . Clistopyga sauberi B r a u n s . W ykazany ze środkowej Europy. — Młaka,

1 ?, 16 VII.7. Acrodactyla^ quadrisculpta (G r a v .). H olarktyka. — Gojny Laś — łąka,

1 $, 12 VII.8. Zatypoda percontatoria (M u l l .). H olarktyka. — Młaka, 1 $, 16 VII.9. Coccygomimus contemplator (M u l l .). Europa. — Odłowiono 5 <$ w ol­

szynie karpackiej i w drzewostanie Białe Skały, V /VI-VTL10. Coccygomimus flavicoxis (T h o m s .). Gatunek eurosyberyjski. — Ze­

brano 1 $ i .18 1 w olszynie karpackiej, młace i przy zamku w Niedzicy, koniec V i VI.

11. Coccygomimus conmixta (Kiss). Środkowa i południowa Europa, K au­kaz. Nowy dla Polski. — Zebrano 2 $ i 8 w olszynie karpackiej, młace i wr drzewostanie Białe Skały, 19-25 V, leg. J. S a w o n i e w ic z .

12. Coccygomimus instigator (F.). Palearktyka. — Wąwóz Sobczański, 1 <$, 19 V.

http://rcin.org.pl

3 Grąsieniczniki (Iclmeiimonidae) Pienin 203

13. Coccygomimus melanacrias ( P e r k .) . Palearktyka. Nowy tlla Polski. — Olszyna karpacka, Stolarzówka, Podłaźce i Gojny Las — łąka, 2 $ i 3 <$, Y /Y I - y n i , leg. T. H u f l e j t , J . S a w o n i e w ic z .

11. Itoplectis curticauda curticauda ( K r i e c h b . ) . Palearktyka. — Odłowiono 5 $ — Stolarzówka, Wąwóz Sobczański, polana Facimiech, V I/V II.

15. Itoplectis maculator (F.). Palearktyka. — 6 $ odłowiono na łące zioło- roślowej pod Trzema Koronami, młace, Stolarzówce i w drzewostanie Białe Skały, V I/V II.

16. Ephialtes quadridentatus (T h o m s .). Palearktyka. — Jedną $ wyłiodo- wano z poczwarki Pieridae znalezionej w przesiewce ze ściółki bukowej pobra­nej w dolinie Potoku Pienińskiego.

17. Ephialtes compactor compactor (L.). Podgatunek eurosyberyjski. — Młaka, 1 $ i 1 <?, 20 V.

Tryphoninae

13. Netelia testacea (G rav.). Palearktyka. — Krościenko — ad lucern, 4 $ i 1 <?, VI i IX .

19. Netelia virgata ( F o u r c r .). Palearktyka. — Krościenko — ad lucern, .1 <?, 18 IX .

20. Hybophanes scabriculus (G r a v .). Palearktyka. — Krościenko — ad lu­cern, 1 (J, 19 VTL

21. Thymaris sp. Odłowiono 6 <£: Wąwóz Sobczański, Krościenko — ad lu­cern, Podłaźce; V, VI i V III.

22. Polyblastus palaemon S c h i g d t e . Holarktyka. — Olszyna karpacka, 1 ?, 23 V.

23. Polyblastus westringi H o l m g r . Borealna część Palearktyki. — Gojny Las — runo w lesie przy potoku, 1 $, 28 VI.

24. Polyblastus varitarsus (Gr a v .). Holarktyka. — Odłowiono 6 $ i 1 $ na łące ziołoroślowej pod Trzema Koronami, połowa VII.

25 . Ctenochira marginata ( H o l m g r .). Europa. — Łąka ziołoroślowa pod Trzema Koronami, polana Facimiech, 1 $ i 1 <$, V I/V II.

26. Ctenochira propinqua (G r a v .). Palearktyka. — Łąka ziołoroślowa pod Trzema Koronami, polana Facimiech, 3 d, V I/V II.

27. Dyspetes arrogator H e i n r . Palearktyka, gatunek górski. — Zebrano 12 ę i 2 polana Facimiech, olszyna karpacka, Białe Skały — polana, łąka ziołoroślowa,pod Trzema Koronami, Wąwóz Sobczański; VI/VII.

*'28. Cosmoconus ceratophorus (T h o m s .). Gatunek eurosyberyjski. — Odło­wiono 12 $ i 8 <J: łąka ziołoroślowa pod Trzema Koronami, polana Facimiech, Białe Skały — polana, m łaka; V I/V II.

29. Cosmoconus elongator (F.). Palearktyka. — Stolarzówka, łąka zioło­roślowa pod Trzema Koronami, Białe Skały — polana, młaka; 2 ? i 7 d, ko­niec vi i vn.

http://rcin.org.pl

204 J. Sawoniewicz 4

30. Cosmoconus hinzi K a s p a r . Europa. Kowy dla Polski. — Wielka Dolina k. przełęczy Szopka, 1 <$, 24 V III, leg. T. H u f l e j t .

31. Tryphon auricularis T h o m s . Europa, środkowa Azja. — Podłaźce, 1 ę, 25 V.

32. Tryphon dublicatus H e i n e . Palearktyka. Ko wy dla Polski. — Młaka, 6 $ i 2 d, 4 i 16 VH, leg. T. H u f l e j t , J . S a w o n i e w i c z .

33. Tryphon heliophilus G r a v . Palearktyka. — Olszyna karpacka, 2 $, 9 i 12 VII.

34. Tryphon relator (T h u n b .) . Europa. — Stolarzówka, 1 ę, 25 VH.35. Kristotomus laticeps (G r a v .) . Palearktyka. — Młaka, 1 d> 16 VH.36. Kristotomus ridibundus (G r a v .) . Środkowa i północna Europa. — 2 d ,

Wąwóz Sobczański, polana Facimiech, 22 i 28 VI.37. Eridolius alacer ( G r a v . ) . Środkowa i północna Europa. — Stolarzówka,

1 d , 1 X .38. Eridolius laetus (G r a v .) . Środkowa i północna Europa. — Wąwóz Sob­

czański, 1 $, 13 VII.39. Eridolius pumilio ( H o l m g r .). Środkowa i północna Europa. — Olszyna

karpacka, 1 $, 15 VII.40. Eridolius pygmaeus ( H o l m g r .). Północna Europa. — Olszyna karpacka,

1 $, 10 VH.

Adelognathinae

41. Adelognathus chrysopygus (G r a v .). Środkowa i północna Europa. — Olszyna karpacka, 2 $, 12 VII.

Gelinae

42. Acrolyta distincta (B r i d g m .). Europa. — Olszyna karpacka, Wąwóz Sobczański, 2 $ i 2 dt V -V H .

43. Lysibia nana (G r a v .) . Palearktyka. — Zebrano 3 ? i 2 d: olszyna kar­packa, młaka, Podłaźce, Wąwóz Sobczański, Krościenko — ad lucern, V - VIII.

44. Aclastus gracilis (T h o m s .) . Holarktyka. — Olszyna karpacka, 1 $ i 9 d, 9 -18 VH.

45. Aclastus minutus ( B r i d g m .). Europa. — Olszyna karpacka, 1 $, 15 VH.46. Arotrephes sp. Złowiono 1 $ na polnej drodze z Krościenka do Stola-

rzówki, 550 m npm, 18 V.47. Xiphulcus floricólator (G r a v .). Europa. — Białe Skały — polana, pola­

na Wymiarki, 2 $, V/VT.48. Polyaulon sp. Stolarzówka, 1 $, 20 VI.49. Gelis agilis (F.). Północna Palearktyka. — Wąwóz Sobczański, Białe

Skały — polana, zarośla otaczające Stolarzówkę, 4 $, V-VTL50. Gelis acarorum (L.). Europa. — Sromowce Kiżne, 1 $, 13 VII.51. Gelis gonatopius (T h o m s .). Europa. — Podłaźce, 1 $, 18 VII.

http://rcin.org.pl

5 Gąsieniczniki (Ichneumonidae) Pienin 205

5 2 . Gelis instabilis ( F o e r s t .). Cała Europa, Syberia. — Wąwóz Sobczański, Stolarzówka, łąka ziołoroślowa pod Trzema Koronami, 4 $, 13-17 VII.

5 3 . Gelis melanocephalus ( S c h r a n k ) . Europa. — Młaka, 1 $, 16 VH.5 4 . Gelis micrurus ( F o e r s t .). Europa. — Polana Facimiech, 1 $, 27 VI.5 5 . Gelis spinula (T h o m s .). Europa. — Sromowce Niżne, Podłaźce, 3 $,

vn.5 6 . Gelis vagans (O l .). Europa. — Młaka, 6 $, V -V II.5 7 . Mastrus inimicus (G r a v .). Palearktyka. — Sromowce Niżne — na pniu

Populus sp., i ę, 14 vn.58. Uelcostizus restaurator restaurator (F.). Europa. — Podłaźce, 1 $, 13 V II59 . Ethelurgus sodalis (T a s c h e n b .) yar. niger P f a n k . Środkowa Europa. —

Olszyna karpacka, 3 $, 10-12 VH.60. Charitopes chrysopae (B r is c h k e ). Europa. — Na polanie Wyrobek 26 I I

wysiano ze ściółki bukowej kokon Hemerobiidae, z którego 14 H I wyleciał 1 $ pasożyta.

61. Endasys erythrogaster (G r a y .). Europa. — Olszyna karpacka, 1 $ i 2V-VT.

62. Endasys leriegeri H a b e r m . Europa. — Wąwóz Sobczański, 1 d, 13 VII.63. Glyphicnemis profligator F. sensu H a b e r m . Palearktyka. — Młaka, ol­

szyna karpacka, Stolarzówka, 11 <$, V I/V II.64. Bathythrix brevis (T h o m s .). Europa. — Olszyna karpacka, 1 $ i 1 <$,

23 V i 10 vn.65. Bathythrix claviger (T a s c h e n b .). Holarktyka, Indie. — Sromowce Niż­

ne — na pniu Salix sp., 1 $, 14 VII.66. Bathythrix coTlaris (T iio m s .). Północna Europa. — Olszyna karpacka,

i ę, 12 v i i .67. Bathythrix fragilis (G r a v .). Europa. — Młaka, 1 <2, 20 V.68. Bathythrix linearis (G r a v .). Palearktyka. — Stolarzówka, olszyna kar­

packa, 1 $ i 2 V I/V II.69. Bathythrix lamina (T h o m s .). Europa. — Młaka, olszyna karpacka, 1 $

i l e ? , 20 i 24 V.70. Bathythrix pellucidator (G r a v .). Europa. — Olszyna karpacka, 51 $,

9 -18 VII.71. Tlieroscopus politus B r id g m . Holarktyka. — Młaka, olszyna karpacka,

1 $ i 3 (J, koniec V.72. Phygadeuon liercynicus G r a v . Środkowa Europa. — Polana Facimiech,

1 $, 27 VI.73. Phygadeuon geniculatus K r i e c h b . Europa. — Wąwóz Sobczański, 1 $,

22 VI.74. Phygadeuon ovatus G r a v . Europa. — Olszyna karpacka, 1 $ i 2 ?,

25 V i 12 VII.75. Phygadeuon trichops T h o m s . Europa. — Stolarzówka, 1 $, I X .

http://rcin.org.pl

200 J. Sawoniewicz o

76. Stilpnus pavoniae (S c o p .). Środkowa i północna Europa. — Młaka, ol­szyna karpacka, Wąwóz Sobczański, łąka ziołoroślowa pod Trzema Koronami, 1 $ i 5 <J, V I-V II.

77. Stilpnus tenebricosus (G r a v .). Środkowa i północna Europa, gatunek górski. — Olszyna karpacka, Podłaźce, 2 $ i 2 V/VI.

78. Mesoleptus filicornis (T h o m s .). Europa. — Olszyna karpacka, młaka,3 <j, v-vn.

79. Mesoleptus fulvipes ( F o e r s t .). Środkowa Europa. - Olszyna karpacka, młaka, łąka ziołoroślowa pod Trzema Koronami, 10 <£, V -V I1I.

80. Mesoleptus marginatus (T iio m s .). Europa. — Olszyna karpacka, młaka, łąka ziołoroślowa pod Trzema Koronami, 5 $ i 7 <$, V-VJJL1.

81. Mesoleptus scrutator (H a l .). Europa. — Olszyna karpacka, Białe Ska­ły — drzewostan, łąka ziołoroślowa pod Trzema Koronami, 4 V -V II.

82. Cremnodes sp. Młaka, zarośla otaczające Stolarzówkę, 2 <$, 18-20 V.83. Parmortha oviventris (G r a v .). Europa. — Olszyna karpacka, 1 $ i 2 (J,

24 V.84. Cubocephalus associator (T h u n b .). Europa. — Olszyna karpacka, 14 $

i 3 (J, 1 0 -1 5 V n .85. Cubocephalus nigriventris (T h o m s .). Środkowa i północna Europa, Kam­

czatka. — Olszyna karpacka, 1 $ odłowiono z kwiatów Heracleum sphondylium, 12 V II.

86. Oresbius arridens (G r a v .). Holarktyka. — Olszyna karpacka. 2 $, 12 V II.

87. Colocnema rufina (G b a v .). Środkowa i północna Europa. — Polana Fa- cimiech, łąka ziołoroślowa pod Trzema Koronami, 2 $ i 1 <$, V I/V II.

88. Schenhia rufithorax (S t r o b l ). Środkowa Europa. — Gojny Las — łąka, 1 ?, 12 VII.

89. Schenlcia graminicola graminicola (G b a v .). Europa. — Polana Wyiobek, Wąwóz Sobczański, 2 $, 6 i 15 V II.

90. Pleolophus brachypterus (G r a v .). Europa. — Olszyna karpacka. 2 $, 24 V i 12 VII.

91. Aptesis nigrocinctus (G b a v .). Europa. — Odłowiono 1 $ i 16 <$: Sokola Perć, polana Wyrobek, Białe Skały — polana, olszyna karpacka, polana Faci- miech, Gojny Las, młaka, Wąwóz Sobczański, Podłaźce, V /V I-IX .

92 . Aptesis femoralis (T h o m s .). Europa. — Łąka ziołoroślowa pod Trzema Koronami, 1 $, 10 VH.

93. Agrothereutes abbreviator (P.). Europa. — Olszyna karpacka, 1 $, 10 VII.94. Agrothereutes tibialis (T h o m s .). Europa. — Białe Skały, 1 $, 26 VI.95. Aritranis fugitivus (G r a v .). Europa. — Grabczycha, 1 $, 28 VI.96. Pycnocryptus director (T h u n b .). H olarktyka. — Podłaźce, łąka przy ol­

szynie karpackiej, 2 $, V i VTE.97. Idiolispa analis analis (G b a v .). Palearktyka. — Stolarzówka, łąka zio­

łoroślowa pod Trzema Koronami, olszyna karpacka, Podłaźce, 1 $ i 4 <£, V-VTi vni.

http://rcin.org.pl

7 Gąsieniezniki (Ichneumonidae) Pienin 207

98. Trychosis ingrata (T s c h e k ). Europa. — Łąka ziołoroślowa pod Trzema Koronami, 1 $, 14 VII.

99. Trychosis neglecta (T s c h e k ). Europa. — Wąwóz Sobczański, 1 $, 13 VII.100. Meringopus titiUator (L.). Palearktyka. — Grabczycha, 1 $, 28 VI.101. Mesostenus fu,rax T s c h e k . Środkowa Europa. — Wąwóz Sobczański,

2 ?, V i V II.102. Mesostenus obnoxius G r a v . Środkowa i północna Europa. - Wąwóz

Sobczański, przełęcz Szopka — zarośla, 2 $ i 2 d, V i VII.103. Ateleute linearis F o e r s t . Środkowa Europa, Skandynawia. — Młaka,

Grabczycha, 1 $ i 1 d, V-VT.104 . Acroricnus stylator (T h u n b .). Palearktyka. — Wąwóz Sobczański,

Stolarzówka, 2 ?, V II /V m .

Banchinae

105. Stilbops abdominalis (G r a v .). Środkowa i północna Europa. — Wąwóz Sobczański, 1 $, 3 VII.

100. Glypta ceratites (G r a v .). Palearktyka. — Zebrano 8 $: Stolarzówka, młaka, Gojny Las — polana, polana Wyrobek, V H -V H I.

107. Glypta extincta R a t z . Środkowa i północna Europa. — Łąka zioło­roślowa pod Trzema Koronami, 1 $, 10 VH.

108. Glypta mensurator (F.). Palearktyka. — Stolarzówka, olszyna karpac­ka, łąka ziołoroślowa pod Trzema Koronami, Wielka Dolina k. przełęczy Szopka,3 ? i 4 <J, V I - V in .

109. Glypta nigricornis T h o m s . Środkowa i południowa Europa. — Wąwóz Sobczański, 1 $ i 1 & 14 VII.

110. Glypta xanthognata T h o m s . Palearktyka. — Łąka ziołoroślowa pod Trzema Koronami, 1 $ i 2 d, V/VI.

111. Lissonota bellator (G r a v .). Palearktyka. — Zebrano 7 $ i 13 <$: Pod- łaźce, polana Wyrobek, Stolarzówka, Gojny Las — polana, Białe Skały — po­lana, olszyna karpacka, V I-V III .

112. Lissonota catenator ( P a n z .). Środkowa i północna Europa. — Odło­wiono 17 $: olszyna karpacka, Podłaźce, łąka ziołoroślowa pod Trzema Koro­nami, młaka, polana Facimiech, Stolarzówka, polana Wyrobek, koniec V i VII.

113. Lissonota cylindrator (V lll .). Środkowa i północna Europa. — Stola­rzówka, Wąwóz Sobczański, olszyna karpacka, 1 $ i 2 d, V I -V iii .

114. Lissonota gracilenta H o lm g r . Środkowa i północna Europa. — Pod­łaźce, 1 $, 13 VH.

115. Lissonota variabilis H o l m g r . Środkowa i północna Europa. — Wąwóz Sobczański, 1 $, 9 VII.

116. Gryptopimpla errabunda (G r a v .). Środkowa i północna Europa. — Wąwóz Sobczański, 1 $, 14 VH.

117. Alloplasta piceator (T h u n b .). Palearktyka. — Przełęcz Szopka, 1 <£, 19 V.

http://rcin.org.pl

20 8 J. Sawoniewicz 8

118. Exetaster illusor (G r a v .) . Palearktyka. — Młaka, Wąwóz Sobczański, 3 $ i 3 d, 13-18 YII.

Scolobatinae119. Gtenopelma xanthostiqma H o lm g r . Palearktyka. — Polana Facimiech,

1 $, 27 VI.120. Gtenopelma lucifer (G r a v .). Palearktyka, gatunek górski. — Stola-

rzówka, 1 d> 20 YI.121. Trematopygus veUicans (G r a v .) . Środkowa i północna Europa. —

Młaka, Wąwóz Sobczański, 1 $ i 1 d> V I/V II.122. Ehorus chrysopus (G m e l .). Środkowa Europa. — Odłowiono 9 $ i 4

polana Facimiech, Białe Skały — polana, Wąwóz Sobczański, Stolarzówka; V I/V II.

123. Ehorus exstirpatorius (G r a v .). Środkowa i północna Europa. — Stola­rzówka, 1 cl, 17 VII.

124. Syntactus minor ( H o lm g r .). Palearktyka. — Młaka, Białe Skały, 2 d> 18 i 20 V.

1 2 5 . Pion fortipes (G r a v .). Palearktyka. — Łąka ziołoroślowa pod Trzema Koronami, Podłaźce, olszyna karpacka, polana Facimiech, 4 $ i 4 d> VT/V3X

126. Ehaestus lativentris ( H o lm g r .). Europa. — Młaka, 1 $, 20 V.127. Sympherta ambulator (T h u n b .). Europa. — Olszyna karpacka, 6 $

i 1 d, V I/V II.128. Sympherta ullrichi (T s c h e k ). Środkowa Europa. — Olszyna karpacka,

polana Facimiech, 1 ? i 2 d, V I/V II.129. Perilissus serieeus (G r a v .) . Europa. — Młaka, 1 d> 20 V.130. Lagarotis erythrocerus (G r a v .). Środkowa i północna Europa. — Pola­

na Wyrobek, łąka ziołoroślowa pod Trzema Koronami, Podłaźce, olszyna kar­packa, 4 $, V i VII.

131. Alexeter seetator (T h u n b .). Palearktyka. — Stolarzówka, Krościenko — ad lucern, Białe Skały — polana, 1 $ i 2 d> VI i V III.

132. Mesoleptidea cingulata (G r a v .). Palearktyka. — Polana Facimiech, olszyna karpacka, 8 $, V I/V II.

133. Mesoleptidea prosoleucus (G r a v .). Europa. — Olszyna karpacka, po­lana Facimiech, łąka ziołoroślowa pod Trzema Koronami, Białe Skały — drze­wostan, 9 $ i 4 d, V I/V III.

134. Anisotaerus tenellus ( H o lm g r .), det. M. Id a r . Północna Europa. — Białe Skały — polana, 1 d> 18 V.

135. Hadrodactylus tarsator T h o m s ., det. M. Id a r . Środkowa i północna Europa. — Młaka, olszyna karpacka, 3 $ i 2 d> V-V3X

136. Hadrodactylus nigrifemur T h o m s ., det. M. I d a r . Europa. — Polana Facimiech, łąka ziołoroślowa pod Trzema Koronami, 3 $, V I/V lI.

137. Hadrodactylus femoralis ( H o lm g r .) f. nigricoxa T h o m s ., det. M. I d a r . Europa. — Młaka, 2 $, 16 VII.

http://rcin.org.pl

9 Gąsieniczniki (Iclmeumonidae) Pienin 209

1 3 8 . Hadrodactylus sp. n., d e t . M. I d a r . — Stolarzówka, polana Facimiech, Białe Skały, 3 $, 2 0 - 2 7 Y I , le g . T . H u k l e j t , K . W i n n i k .

139. Phobetes cerinostomus (G r a v .). Środkowa Europa. — Wąwóz Sob­czański, 1 22 YI.

140. Phobetes leptocerus (G r a v .). Europa. — Krościenko — ad lucern, 1 <J, 26 YII.

141. Euryproctus bivinctus H o l m g r . Europa. — Odłowiono 9 $ i 4 <$: Białe Skały, olszyna karpacka, młaka, łąka ziołoroślowa pod Trzema Koronami Podłaźce, Stolarzówka, jiolana Facimiech, polana W yrobek; YT/VH.

Porizontinae

142. Campoplex coracinus (T h o m s .), det. K. H o r s t m a n n . Europa. — Sto­larzówka, 1 $, 18 Y.

143. Campoplex hadrocerus (T h o m s .) , det. K. H o r s t m a n n . Europa. — Sto­larzówka, Wielka Dolina k. przełęczy Szopka, 10 $ i 1 d, 12 i 24 V III.

144. Casinaria hnesozosta (G r a y .). Europa. — Wąwóz Sobczański, 1 $, 6 VII.

1 4 5 . Casinaria morionella H o l m g r . Europa. — Stolarzówka, łąka zioło­roślowa pod Trzema Koronami, 2 $, Y II /V iii.

146. Casinaria ischnogaster T i i o m s . Europa. — Wielka Dolina k. przełęczy Szopka, 1 $, 24 VTH; Gródek: 1 $ wyhodowano z kokonu zebranego na Populus tremula.

147. Casinaria tenuiventris (G r a v .). Palearktyka. — Polana Wyrobek, 1 $,14 vn.

148. Charops cantator (D e G e e r ). Środkowa i północna Europa, Syberia. — Polana Facimiech, 1 <J, 28 YI.

149. Nemeritis caudata ( S z e p l .) , det. K. H o r s t m a n n . Węgry, Polska. — W^ąwóz Sobczański, łąka ziołoroślowa pod Trzema Koronami, 1 $ i 1 d, Y I-Y II.

150. Nemeritis aequalis H o r s t m ., det. K. H o r s t m a n n . Środkowa Europa. Kowy dla Polski. — Grabczycha, Wąwóz Sobczański, 1 $ i 3 <$, V I/V II, leg. T. H u f l e j t , J . S aw o n i e w ic z .

151. Bathyplectes annurus contractus (T iio m s .), det. K. H o r s t m a n n . Euro­pa. — Wąwóz Sobczański, 1 ?, 22 VI.

1 5 2 . Bathyplectes Urevitor A u b ., det. K. H o r s t m a n n . Jugosławia. Ko wy dla Polski. — Olszyna karpacka, 1 $, 2 4 V, leg. J . S a w o n i e w i c z .

153. Bathyplectes cingulatus (B r is c h k e ), det. K. H o r s t m a n n . Środkowa Europa. — Młaka, polana Facimiech, góra Wżar, 2 $ i 1 <J, Y i YI.

154. Bathyplectes corvinus (T h o m s .), det. K. H o r s t m a n n . Środkowa i po­łudniowa Europa. — Podłaźce, 1 <$, 25 V.

155. Bathyplectes cnrculionis (T h o m s .), det. K. H o r s t m a n n . Środkowa Europa. — Olszyna karpacka, 1 $, 20 YI.

14 http://rcin.org.pl

210 J. Sawoniewicz 10

156. Bathyplectes exiguus (G r a v .), det. K . H o r s t m a n n . H olarktyka. — Polana Wyrobek, 1 $, 15 VII.

157. Nepiesta hungarica S z e p l . Węgry. Nowy dla Polski. — Łąka zioło­roślowa pod Trzema Koronami, 1 $ i 1 <2, 11 VH, leg. J . S a w o n ie w ic z .

158. Nepiesta mandibularis ( H o l m g r .). Środkowa Europa. — Przełęcz Szopka — zarośla, Stolarzówka, łąka ziołoroślowa pod Trzema Koronami, 1 $ i 1 <?, 18-19 V.

159. Nepiesta tricingulata H o r st m . RFN. Nowy d la Polski. — Białe Ska- ły — polana, 1 $ i 1 <$, 18 V, leg. J. S a w o n ie w ic z .

160. Biolysia immolator (G r a v .). Środkowa Europa. — Stolarzówka, łąka ziołoroślowa pod Trzema Koronami, 1 $ i 2 18-19 V.

161. Pyracmon fumipennis (Z e t t .). Środkowa i północna Europa. — Pod­ła źce, 1 $ i 1 25 V.

162. Synetaeris carbonella (T iio m s .), det. K. H o r s t m a n n . Środkowa i pół- nocna Europa. — Białe Skały — polana, 1 ę, 18 V.

163. Campoletis crassicornis (T s c h e k ), d e t . K. H o r s t m a n n . Ś ro d k o w a Europa. — Przełęcz Szopka, Białe Skały — polana, 1 ę i 1 <$, 18-19 V.

161. Campoletis holmqreni (T s c h e k ). Europa. — Polana Wyrobek, Białe Skały, 2 ? i 1 (J, V -V II.

165. Busona americana (A s iim .), d e t . R . H i n z . Holarktyka. Nowy dla Pol­ski. — Olszyna karpacka, 1 <J, 12 VH, leg. J . S a w o n ie w ic z .

166. Busona carpathica (S z e p l .), det. R. H i n z . Węgry. Nowy dla Polski. — Łąka ziołoroślowa pod Trzema Koronami, Wąwóz Sobczańąki, 1 $ i 1 11 VII,leg. J . S a w o n ie w ic z .

167. Busona habermehli ( R r ie c h b .), det. R. H i n z . Środkowa Europa. Nowy dla Polski. — Wąwóz Sobczański, jeden uszkodzony okaz, 18 VII, leg. J. S a w o n ie w ic z .

168. Busona limnobia (T iio m s .), det. R. H i n z . Środkowa i północna Euro­pa. — Olszyna karpacka, 1 <£, 10 VH.

1 6 9 . Busona opaca (T h o m s .) , d e t . R . I I i n z . Ś r o d k o w a E u r o p a . — W ą w ó z S o b c z a ń s k i , 2 <y, 1 9 V .

170. Busona oxyacantlie (B o ie ), det. R. I I i n z . Środkowa i północna Euro­pa. — Polana Facimiech, 1 $, 28 VI.

171. Busona stragifex ( F o e r s t .), det. R. H in z . Europa. — Białe Skały — polana, 1 $, 26 VI.

172. Busona tenuis ( F o e r s t .), det. R. H in z . Palearktyka. — Wąwóz Sob­czański, 1 <$, 3 VTE.

173. Busona victor (T h u n b .), det. R. H i n z . Europa. — Stolarzówka, ol­szyna karpacka, 3 $ i 1 <J, V I/V II.

171. Cymodusa eruentata (G r a v .), det. K. H o r s t m a n n . Europa. — Sto­larzówka, Podłaźce, 1 ? i 2 <$, V i X.

1 7 5 . Cymodusa petulans H o l m g r . E u r o p a , K a z a ń . — W ą w ó z S o b c z a ń s k i ,

3 $ i 1 2 <?, V -V II.

http://rcin.org.pl

11 Gąsieniczniki (Ichneumonidae) Pienin 211

176. Cymodusa sp. n. S a w o n ie w ic z in litt. — Wąwóz Sobczański, 3 $ i 2 <J, V T-V H , leg . J . S a w o n ie w tcz.

177. Phobocampe bicingulata (G r a v .). Europa. — Białe Skały — polana, olszyna karpacka, 4 $ i 1 <J, V i VII.

.178. Tranosema arenicola (T h o m s .), det. K . H o r s t m a n n . Europa. — Przełęcz Szopka — zarośla, 1 19 V.

179. Diadegma ?annulicrus (T h o m s .), det. K. H o r s t m a n n . — Olszyna karpacka, 1 $, 25 V.

180. Diadegma armiUata (G r a y .), det. K . H o r s t m a n n . Palearktyka. — Olszyna karpacka, 2 $, Y.

181. Diadegma combinata (H o lm g r .), d e t . K. H o r s t m a n n . — Podłaźce, 2 $, 13 VH.

182. Diadegma elisbae (B rldg m .), d e t . K. H o r s t m a n n . — Olszyna karpac­ka, 1 $, 12 VII.

183. Diadegma erucator ( H o lm g r .), d e t. K. H o r s t m a n n . — Olszyna kar­packa, 1 ę, 28 YI.

184. Diadegma pusio ( H o lm g r .), det. K. H o r s t m a n n . — Wąwóz Sob­czański, 1 22 YI.

185. Diadegma sp. n. H o r s t m a n n in litt. — Wąwóz Sobczański 1 łąka ziołoiosiowa pod Trzema Koronami 4 $ i 21 <J, leg. T. H u e l e j t , J. S a w o n ie - w ic z .

1 8 6 . Diadegma truncata (T h o m s.), det. K. H o r s t m a n n . — Olszyna kar­packa, 2 $, 20 i 28 YI.

1 8 7 . Macrus parvulus (G r a y .) . Środkowa Europa. — Gojny Las — runo w lesie przy potoku, Wąwóz Sobczański, 2 $, 22 i 28 YI.

188. Hyposoter boops (T h o m s .), 2 $ det. B . H in z (ze znakiem zapytania). Europa, Astrachań. — Młaka, olszyna karpacka, 7 $ i 18 <$, 20-24 V.

189. Olesieampe alboplica T h o m s ., det. R. H i n z . Środkowa Europa. — Polana Facimiech, olszyna karpacka, 6 $ i 1 <$, VII.

190. Olesieampe auctor (G r a v .), det. R. H i n z . Północna i środkowa Euro­pa. — Łąka ziołoroślowa pod Trzema Koronami, 1 $, VI.

191. Olesieampe gracilipes T h o m s., det. R. H i n z . Północna Europa. — Olszyna karpacka, 5 $ i 4 10-14 VII.

192. Olesieampe longipes (M u l l .). Palearktyka. — Olszyna karpacka, 9 $ i 7 <J, 12-15 VII.

193. Olesieampe patellana T h o m s., det. R. H i n z . Środkowa i północna Europa. — Białe Skały — polana, Gojny Las — polana, Polana Wyrobek, W ą­wóz Sobczański, 1 $ i 4 V I/V II.

194. Olesieampe punctitarsis T h o m s., det. R. H i n z . Środkowa Europa. — Wąwóz Sobczański, 1 $, 9 VII.

195. Olesieampe subcallosa T h o m s., det. R. H in z . Środkowa i północna Europa. — Młaka, 2 $ i 1 16 VII.

http://rcin.org.pl

212 J. Sawoniewicz 12

Cremastinae

196. Pristomerus vulnerator (P a n z .). Palearktyka. — Podłaźce, 1 <J, 13 YXI.197. Cremastus infirmus (Grav.). Środkowa i północna Europa. — Pod­

łaźce, 1 $, 13 VII.198. Temelucha discoidalis (S z e p l .). Środkowa Europa. — Polana Wyro-

bek, 1 ?, 14 Vn.

Phrudinae

199. Phrudus sp. — Białe Skały, łąka ziołoroślowa pod Trzema Koronami, 2 $, koniec V".

Tersilochinae

200. Barycnemis filicornis T h o m s ., det. K. H o r s t m a n n . Środkowa Euro­pa. — Wąwóz Sobczański, 1 <£, 19 V.

201. Barycnemis harpurus (S c h r a n k ). Palearktyka. — Podłaźce, Białe Skały, polana Wyrobek, młaka, 6 $ i 5 d, V I/V II.

202. Barycnemis sp. n. H o r s t m a n n in litt. — Podłaźce, olszyna karpacka, 2 $, 12-13 VII.

203. Heterocola proboscidalis (T h o m s .), det. K. H o r s t m a n n . Środkowa Europa. — Młaka, 1 $, 7 V.

204. Phradis decrescens (T h o m s .). Środkowa Europa. — Białe Skały, 3 $, 26 VI.

205. Phradis interstitialis (T iio m s .). Środkowa i zachodnia Europa. — Góra Wżar, 1 $, 6 VI.

206. Phradis monticola S z e p l ., det. K. H o r s t m a n n . Środkowa i zachodnia Europa. Nowy dla Polski. — Wąwóz Sobczański, 1 $, 13 ATI, leg. J. S a w o ­n ie w ic z .

207. Phradis sp. n. H o r s t m a n n in l i t t . — Młaka, 10 $ i 11 <J, 5 -7 V, le g . K. W i n n i k .

208. Probles montanus H o r st m . Środkowa i zachodnia Europa. Nowy dla Polski. — Stolarzówka, 1 $ i 1 d , 22 VII, leg. K. W i n n i k .

209. Epistathmus crassicornis H o r s t m ., det. K. H o r s t m a n n . Zachodnia Europa. Nowy dla Polski. — Stolarzówka, 1 17 VII, leg. J . S a w o n ie w ic z .

210. Tersiloclius jocator H o lm g r ., det. K. H o r s t m a n n . Europa. — Pod­łaźce, młaka, olszyna karpacka, Białe Skały, góra Wżar, 4 ? i 4 1, (1 $ - f. longicanda), V/VI.

Ophioninae

211. Ophion luteus (L.). Holarktyka. — Krościenko — ad lucern, 2 ę, 20-23 VI.

http://rcin.org.pl

13 Gąsieniczniki (Iclineumonidae) Pienin 213

Mesochorinae

212. Mesochorus brevicollis T h o m s . Północna Europa. — Polana Faci- miech, 1 $, 26 VI.

213. Mesochorus confusus H o lm g r . Europa. — Olszyna karpacka, polana Facimiech, 2 $, V I/V II.

211. Mesochorus aiberius (T i i u n b .). Europa. — Krościenko — ad lucern. 1 $ i 1 <J, V I i IX .

215. Mesochorus silvarum Cu r t . Europa. — Młaka, 1 $, 20 V.216. Mesochorus vittator (Z e t t .). Holarktyka. — Łąka ziołoroślowa pod

Trzema Koronami, 1 ę, 10 VII.217. Mesochorus vitticollis H o lm g r . Europa. — Łąka ziołoroślowa pod

Trzema Koronami, Krościenko — ad lucern, 2 $, VTI/YTII.

Metopiinae

218. Chorineus longicalcar longicalcar T h o m s . Palearktyka. — Białe Skały — runo w starodrzewiu, 1 $, 18 V.

219. Chorineus sp. — Łąka ziołoroślowa pod Trzema Koronami, 8 £, 19 Y.220. Triclistus podagricus (G r a y .). Europa. — Młaka, 1 $, 5 V.221. Triclistus longicalcar T h o m s . Europa. — Wąwóz Sobczański, 1 $,

13 VII.222. Exochus anospilus T h o m s . Środkowa Europa. — Podłaźce, 1 ?, 25 Y.223. Exochus flavomarginatus H o lm g r . Europa. — Łąka ziołoroślowa pod

Trzema Koronami, 1 7 VII.221. Exochus fletcheri B r id g m . Opisany z Anglii. — Stolarzówka, Białe

Skały, 2 ?, VI i X.

Anomalinae

225. Trichionotus clandestinus (G r a v .). Europa. — Białe Skały — polana, 3 $ i 2 d, 25-26 VI.

226. Trichionotus flexorius (T h u n b .). Palearktyka. — Wąwóz Sobczański, Grabczycha, 2 $ i 2 V I-V II .

227. Agrypon flaveolatum (G r a v .). Palearktyka. — Młaka, Stolarzówka,1 $ i 1 S, 19-20 V.

228. Exochilum circumftexum (L.). Holarktyka. — Podłaźce, 1 $, 13 VTL

Acaenitinae

229. Mesoclitus rufipes (G r a v .). Północna i zachodnia Europa. — Podłaźce,2 ?, 13 VH.

Microleptinae

230. Oxytorus luridator (G r a y .). Europa. — Stolarzówka, 2 10 VII.

http://rcin.org.pl

214 J. Sawoniewicz 14

Orthopelmatinae

231. Orthopelma mediator (T h u n b .). Europa. — Samce i samice wyhodo­wano z galasówki Rodites rosae L. zebranej z Rosa sp. — Białe Skały — polana, Podłaźce; 1 $ odłowiono na polanie Facimiech, 27 VI.

Collyriinae

232. Collyria coxator (V il l .). Palearktyka. — Polana Facimiech, łąka zio­łoroślowa pod Trzema Koronami, 14 $ i 4 <$, VT/VTI.

Diplazontinae

233. Homotropus signatus (G e a v .). Holarktyka. — Krościenko — ad lucern, 1 $, 8 VTH.

234. Syrphoctonus biguttatus (G r a v .). Holarktyka. — Stolarzówka, 1 $, 25 vn.

235. Syrplioctonus holarcticus D il l e r . Borealno-alpejski gatunek występu­jący w Holarktyce. Kowy dla Polski. — Grabczycha, 1 $, 22 VI, leg. T. H uf- l e j t .

236. Campocraspedon caudatus T h o m s . Europa. — Białe Skały — polana, 1 $, 26 VI.

237. Syrphophilus bizonarius (G r a y .). Holarktyka. — Łąka ziołoroślowa pod Trzema Koronami, Stolarzówka, Białe Skały — polana, 4 ę i 1 <£, V I/V II.

238. Tymmophorus graculus (G r a v .). Holarktyka. — Łąka ziołoroślowa pod Trzema Koronami, 2 $ i 3 <$, V I/V II.

239. Tymmophorus rufiventris (G r a v .). Holarktyka. — Młaka, 1 <$, 21 VI.240. Diplazon alpinus ( H o l m g r .) . Środkowa i północna Europa. — Prze­

łęcz Szopka — zarośla, 1 $ i 19 <J, 19 V.24.1. Diplazon laetatorius (F.). Wszystkie regiony świata. — Młaka, olszyna

karpacka, Wąwóz Sobczański, polana Wyrobek, Stolarzówka, łąka ziołoroślowa pod Trzema Koronami, Krościenko — ad lucern, 18 $, VII.

2 4 2 . Diplazon tetragonus (T h u n b .) . Holarktyka. — Młaka, 1 20 V.243. Prometlies sulcator (G r a v .). Holarktyka. — Krościenko — ad lucern,

3 ?, 18 IX .2 4 4 . Sussaba cognata albicoxa (T h o m s .) . Europa. — Młaka, Białe Skały —

polana, polana Facimiech, Stolarzówka, 3 $ i 4 V -V L245. Sussaba erigator (F.). Palearktyka. — Młaka, 1 $, 21 VI.2 4 6 . Sussaba pulchella ( H o lm g r .) . H olarktyka. — Młaka, olszyna karpac­

ka, Stolarzówka, Białe Skały — polana, Wąwóz Sobczański, Krościenko — ad lucern, 3 $ i 10 <£, V -V III .

Ichneumoninae2 4 7 . Centeterus opprimator (G r a v .) . Palearktyka. — Podłaźce, Wielka Do­

lina k. przełęczy Szopka, Białe Skały — polana, 2 $ i 3 <$, V I-V 111.

http://rcin.org.pl

15 Gąsieniczniki (Ichneumonidae) Pienin 215

248. Centeterus major W esm . Europa. — Wąwóz S o b c z a ń s k i , P o d ł a ź e e , 1 $i U , v i v n .

249. Diadromus troglodytes (G r a v .). Europa. — Wielka Dolina k. przełęczy Szopka, Białe Skały — polana, 2 $, VI i VTTT

250. Dicaelotus ruficoxatus (Grav.). Środkowa i północna Europa. — Pod- łaźce, 1 <£, 13 V II.

251. Dicaelotus pumilus (G r a v .) . H o l a r k t y k a . — Podłaźee, 8 <$, 13 VII.2 5 2 . Epitomus parvus T h om s. Środkowa i północna Europa. Gatunek gór­

ski. — Olszyna karpacka, Wąwóz Sobczański, polana Facimiech, łąka zioło­roślowa pod Trzema Koronami, Stolarzówka, 2 $ i 8 <J, koniec V I-V II.

2 5 3 . Mevesia arguta (W e s m .) . Europa. — Młaka, Białe Skały — polana i starodrzew, 3 $, V-VT.

254. Phaeogenes bellicornis W e s m . Europa. — Młaka, Stolarzówka, polana Wyrobek, łąka ziołoroślowa pod Trzema Koronami, Białe Skały, 4 $ i 3 <yV-V3XE.

2 5 5 . Phaeogenes cephalotes W esm . Środkowa i północna Europa, K am ­czatka. — Stolarzówka, 1 <J, 2 5 VII.

256. Phaeogenes fulvitarsis W e s m . Europa. — Krościenko — nad brzegiem Dunajca, 1 ?, 16 V III.

257. Phaeogenes fuscicornis W e s m . Środkowa i północna Europa. Gatunek górski. — Młaka, Wąwóz Sobczański, łąka ziołoroślowa pod Trzema Koro­nami, Stolarzówka, olszyna karpacka, dolina Głębokiego Potoku, 8 $ i 7 <y,V I-IX .

258. Phaeogenes osculator (T h u n b .). Palearktyka. — Stolarzówka, 1 $, 18 V.2 5 9 . Trachy ar us corvinus T h o m s . Środkowa i północna Europa. Gatunek

górski. — Gojny Las, 1 £, 1 2 VII.260. Alomya dehellator (F.). Palearktyka. Gatunek górski. — Młaka, Sto­

larzówka, łąka ziołoroślowa pod Trzema Koronami, 4 $ i 9 d, V I/V II.261. Barichneumon albosignatus (G r a v .). Palearktyka. — Stolarzówka, 2 <J,

v n .2 6 2 . Barichneumon bimaculatus (S c h r a n k ). Europa, Iran. — Olszyna kar­

packa, polana Wyrobek, polana Facimiech, 3 d, V I/V II.263. Barichneumon locutor (T h u n b .). Palearktyka. — Stolarzówka, łąka

ziołoroślowa pod Trzema Koronami, 1 $ i 1 <£, V.264. Barichneumon praeceptor (T h u n b .). Palearktyka. — Podłaźee, 1 <£,

13 VII.265. Barichneumon saturatorius (L.). Europa. — Młaka, 1 20 V.2 6 6 . Gratichneumon culex (M u l l .) . Palearktyka. — Olszyna karpacka,

Krościenko — ad lucern, 1 $ i 1 <?, V I-V II .267. Gratichneumon dissimilis (G r a v .). Palearktyka. — Wielka Dolina

k. przełęczy Szopka, łąka ziołoroślowa pod Trzema Koronami, 2 V i VHI.2 6 8 . Gratichneumon foersteri (W e s m .) . Środkowa Europa, Anglia. — Wąwóz

Sobczański, 1 $, 3 VII.

http://rcin.org.pl

216 J. Sawoniewicz 16

269. Cratichneumon fabricator (F.). Europa. — Młaka, olszyna karpacka,1 ? i 3 <?, V i VII.

270. Cratichneumon pratincola H e i n e ., det. G. H e i n e i c h . Środkowa i pół­nocna Europa. Gatunek górski. Nowy dla Polski. — Białe Skały — na polanie,1 2 6 VI, le g . K . W i n n i k .

271. Cratichneumon rufifrons (G e a v .). Palearktyka. — Stolarzówka, 1 20 VI.

272. Cratichneumon varipes (G e a v .) . Palearktyka. — Olszyna karpacka,6 <?, 21-24 V.

273. Cratichneumon versator (T h u n b .). Palearktyka. — Olszyna karpacka,2 <?, 24 V.

274. Stenichneumon militarius militarius (T h u n b .) . Palearktyka. — Wielka Dolina k. przełęczy Szopka, olszyna karpacka, 1 $ i 1 V i V III.

275. Patroclus sputator (F.). Palearktyka. — Młaka, Podłaźce, Wielka Do­lina k. przełęczy Szopka, góra Wżar, 4 ?, V, V I I - IX .

276. Aoplus ochropis (G m e l .) . H olarktyka. — Młaka, olszyna karpacka, 1 $ i 1 <J, 20 -24 V.

277. Aoplus ruficeps ruficeps (G e a v .) . Palearktyka. — Olszyna karpacka,3 <J, 23 -24 V.

278. Pterocormus albiger (W e s m .) . Palearktyka. — Podłaźce, 1 $, 25 V.279. Pterocormus confusor (G e a v .) . Europa. — Olszyna karpacka, 1 $, 12 VH.280. Pterocormus gracilicornis (G e a v .). Palearktyka. — Stolarzówka, 1 $>,

12 V III.281. Pterocormus insidiosus (W e s m .) . Europa. — Wąwóz Sobczański, 1 $,

18 VII.282. Pterocormus melanotis ( H o l m g e .). Palearktyka. — Krościenko —

brzeg Dunajca, 1 $, 16 V1H.283. Pterocormus molitorius (G e a v .) . Palearktyka. — Młaka, 1 $, 20 V.284. Pterocormus spurius (W e s m .). Środkowa Europa, Anglia. — Podłaźce,

1 ?, 25 V.285. Pterocormus subquadratus (Thoms.). Palearktyka. — Łąka ziołoroślowa

pod Trzema Koronami, 1 $, 19 V.286. Pterocormus suspiciosus (W e s m .). Palearktyka. — Młaka, 1 $, 20 V.287. Diphyus subsericans (G e a v .) , det. G. H e i n e i c h . Europa. — Wąwóz

Sobczański, 1 <J, 14 VII.288. Diphyus mercatorius mercatorius (F.). Europa, Iran , Syberia. — Stola­

rzówka, 2 $ i 1 12 VHI.289. Diphyus tricolor (K e i e c h b .) , det. G. H e i n e i c h . — Łąka ziołoroślowa

pod Trzema Koronami, 1 $, 14 VII.290. Diphyus trifasciatus (G e a v .) . Palearktyka. — Stolarzówka, 1 <$,

12 v i n .291. Triptognathus pulchella (Oh e i s t ). Środkowa Europa, Anglia, ?Sybe-

ria. — Góra Wżar, 1 $, 15 IX .

http://rcin.org.pl

17 Gąsieniczniki (Ichneumonidae) Pienin 217

292. Limerodops elongata (B r is c h k e ), clet. G. H e in r ic h . Palearktyka. — Polana Facimiech, 1 <$, 27 YI.

293. Exephanes ischioxanthus (G r a v .). Europa. — Wąwóz Sobezański, 1 $, 19 V.

291. Neotypus lapidator (F.). Europa. — Krościenko — brzeg Dunajca, 1 $, 16 Y in .

295. Linycus exhortator exhortator (T i i u n b .), det. G. H e i n r i c h . Pale- arktyka. — Olszyna karpacka, 1 28 VI.

296. Hypomecus quadriannulatus (G r a v .). Holarktyka, Birma. — Łąka zio- łoroślowa pod Trzema Koronami, 1 $, 14 YII.

297. Asthenolabus vitratorius (G r a v .). Europa. — Młaka, 1 $, 16 YII.298. Platylabus intermedins H o lm g r ., det. G. H e i n r i c h . Szwecja, BFK,

Kumunia. Ko wy dla Polski. — Białe Skały — polana, 1 ?, 25 YI, leg. T. H ttf- l e j t .

299. Platylabus opaculus T h o m s ., det. G. H e in r i c h . Europa. — Stola- rzówka, 1 $, 17 YII.

300. Amblyjoppa fuscipennis (W e s m .). Europa. — Polana Facimiech, 1 <£, 28 YI.

Przedstawiony powyżej wykaz 300 gatunków Ichneumonidae reprezento­wany jest przez 1090 okazów, co stanowi około 65% zebranego materiału. Wiele okazów nie zdołano oznaczyć, podana więc lista nie wyczerpuje bogactwa gatunkowego również tych środowisk, w których skoncentrowano obserwacje, a tym bardziej stosunków ilościowych i jakościowych w różnych środowiskach całych Pienin. Daje się jednak zauważyć, że pewne gatunki były licznie ło­wione prawie wyłącznie w określonych środowiskach, co sugeruje, że są z nimi ściśle związane. Prawie tylko w olszynie karpackiej odławiano Olesicampe albo- plica, O. gracilipes, O. longipes, Hyposoter boops, Bathythrix pellucidator, Cubo- cephalus associator; na łące ziołoroślowej pod Trzema Koronami zbierano Dia- degma sp. n., Polyblastus varitarsus, Chorineus sp.; na młace — Tryphon dubli- cator. Większość jednak gatunków odławiano w różnych badanych środowiskach i niezależnie od wysokości npm. Były to zwykle gatunki występujące również w całej Polsce.

Do gatunków ściślej związanych z górami należą: Tryphon dublicatus. Stilpnus tenebricosus, Byspetes arrogator, Ctenopelma lucifer, Epitomus parvus, Pliaeogenes fuscicornis, Trachyarus corvinus, Alomya debellator, Cratichneumon pratincola.

W systematyce Ichneumonidae nadal jest dużo niejasności. Między innymi nie wyjaśnione problemy w synonimice gatunków sprawiają, że często ograni­czone są możliwości w korzystaniu ze starszych prac faunistycznych. Z tego względu jako gatunki nowe dla Polski wymienione zostaną te, które w ostat-

http://rcin.org.pl

21 8 J. Sawoniewicz 18

nicli latach opisano i przedstawiono w pracach rewizyjnych oraz gatunki nowe dla nauki, jeszcze nie opisane, a wyróżnione w oparciu — przynajmniej częścio­wym — o materiał z Pienin. Są to : Coccygomimus conmixta, C. melanacrias, Cosmoconus liinzi, Tryphon dublicatus, Hadrodactyhis sp. n., Nemeritis aequalis, Bathyplectes brevitor, Nepiesta tricingulata, N . hungarica, Dusona americana, D. carpathica, U. habermehli, Cymodusa sp. n., Diadegma sp. n., Bary cnemu sp. n., Probles montanus, Phradis monticola, Phradis sp. n., Epistathmus crassi- cornis, Cratichneumon pratincola, Platylabus intermedins, Syrphoctonus holarcticus.

Przedstawione gatunki Ichneumonidae są pasożytami larw i poczwarek owa­dów z różnych grup systematycznych oraz pajęczaków. W motylach pasoży­tu ją przede wszystkim przedstawiciele podrodzin Ichneumoninae, Banchinae, Porizontinae, Cremastinae oraz Ephialtinae (Scambus, Coccygomimus, Itoplectis, Epliialtes), Celinae {Agr other eutes), Metopiinae, Anomalinae. W stosunku do Symphyta wyspecjalizowały się podrodziny Tryphoninae, Scolobatinae, Adelo- gnathinae, Porizontinae (Olesicampe), niektóre gatunki z Celinae. W drapieżnych Syrphidae pasożytują gatunki z Diplazontinae, Eihelurgus sodalis i niektóre gatunki z rodzaju Bathythrix. Znanymi pasożytami pajęczaków (złóż jaj w ko­konie) są przedstawiciele z rodzajów Tromatobia, Clistopyga, Acrodactyla, Zaty- poda, Aclastus, Gelis, Trychosis. Aculeata porażane są przez gatunki z rodzajów Aritranis i Stylator. W ksylofagach pasożytują Helcostizus restaurator, Cubo- cephalus associator, Pyracmon fumipennis, Mesoclitus rufipes. Nadpasożyty re ­krutują się głównie z podrodzin Gelinae (np. Lysibia nana) i Mesochorinae.

Instytut Zoologii PAN00-950 Warszawa, Wilcza 64

PE3IOME

[ 3 a r j ia B u e : K H3yueHHK) Hae3HHHKOB (Hymenoptera, Ichneumonidae) lleHHHOBj

OcHOBHbie H a d m o n e H u a n o Ichneumonidae rieHHHOB n p oH 3B en eH b i b 1972—1974 r r .

b 8 G n o T o n a x , H a x o n flu n ix c a Ha j iy r a x , jiecH b ix n o jiB H a x h y c T y n a x c x a j i , a H3 n p e B o c r o -

eB — b xapnaTCKOM ojibinaH H K e. Ichneumonidae c o d u p a j in c a n x o M Ha TpaBHHHCTOH p a c -

THTejibHOCTH h Ha K ycTapHHKax. O T ^ ejib H b ie ÓHOTonbi OTJiHuajiHCb n o cB o eM y n o j io -

>tceHHio ( o t 400 n o 970 m H an Y-M .) h n o pacTH TejibH O M y n o x p o B y — o t d o r a T o r o h d y ii-

H o r o Ha t paBHHHCTo m J iyry (c o o d m e c T B o c Veratrum Iobelianum h Laserpitium latifo- lium) n o n TpeM H K opoH aM H n o x c e p o T e p M n n e c x o r o b C od n aH b C xoM y m e jib e . B p a d o T e

npHHBTo b o BHHMaHHe 1090 o c o 6 e n (65% B cex o c o d e i i co d p a H H b ix b IleH H H ax), n p n -

HanJioKamnx k 300 BnnaM.IlocKOJibKy MaTepnan, xoTopbin HMen b c b o c m pacnopaxceHHH aBTop, 6bui Hedojib-

u ih m , a onpeneJieHue oTnejibHbix npencTaBHTejieii Ichneumonidae HaTajiKHBanocb Ha

http://rcin.org.pl

19 Gąsieniczniki (Icłmeumonidae) Pienin 219

3HaMMTeiibHbie TpyaHOCTH, H a c T o a m a a ny6jTHKau,HH flBJiaeTCH H e6ojibu iH M npe,nBapn- TejibH biM , ho nepB biM co o 6 m eH H eM n o H3yHeHHK) 3 t h x napa3HTHHecKHX HaceKOMbix

b IleH H H ax.

1 6 b h a o b , KOTopbie H e^aB H o ób iJ in o n n c a H b i, aBjiaEOTca, H aB ep H oe, h o b m m h ajih

(j)ayHbi T lo jib n iM ; 6 b u h o b 0 K a 3 a jin cb h o b b im h ajih HayKM h ó y ^ y T on H caH b i b .a p y r a x

ny6nH K au,H B x.

ZUSAMMENFASSUNG

[Titel: Beitrag zur Kenntnis der eełiten Schlupfwespen (Hymenoptera, Ichneu- monidae) der Pieninen]

Die Beobachtungen der echten Schlupfwespen wurden in den Jahren 1972-1974 in 8 Biotopen des Pieniny-Gebirges durchgefiihrt. Die untersuchten Stellen wurden auf Wiesen, Waldlichtungen und Pelsen sowie im karpatisehen Erlenwald lokalisiert. Einzelne Fundorte unterschieden sich sowohl hinsichtlich ihrer Hóhenlage (von etwa 400 bis 970 m ti.d.M.) ais auch ihres Pflanzen- kleides — von reichem und iippigem auf der Hochstauden-Wiese unter der Spitze von Trzy Korony bis xerothermem in der Sobczański-Schlucht. Die Ichneumo- niden wurden aus K rautern und Buschen gekatsckert. In der vorliegenden Arbeit wurden 1090 Individuen (65 % aller in den Pieninen gesammelten Exem- plaren) von 300 Arten berucksichtigt.

Mit Biicksicht auf das geringe verfiigbare Material sowie auf die Schwierig- keiten beim Bestimmen von Icłmeumonidae ist die vorliegende Arbeit ein kleiner, aber erster Beitrag zur Kenntnis dieser parasitischen Insekten der Pieninen.

16 Arten, die erst vor kurzem beschrieben worden sind, sind fur die Fauna Polens sicher neu; 6 weitere Arten, die sich ais neu fur die Wissenschaft er- wiesen, werden in einer anderen Yeróffentlichung beschrieben werden.

http://rcin.org.pl

http://rcin.org.pl