Alejandro Maceira Rozados Responsable de estudios sobre la DMA

Directiva Marco da Auga

Instrumentos económicos nos Programas de

Medidas

Escola Galega de Administración PúblicaSantiago de Compostela, 11 de octubre de

2006

2

Índice

1. Recuperación de custes na DMA.

2. Cumplimento da Directiva 91/271

3. Situación en Galicia

a) Tarifas municipais

b) Canon de Saneamento

4. Tributos estatais.

5. Os outros tributos autonómicos.

3

Recuperación de costes

“Os Estados membros terán en conta o principio da recuperación

dos custes dos servizos relacionados coa auga, incluidos os custes

medioambientais e os relativos ós recursos, á vista da análise

económica efectuada dacordo co anexo III, e en particular de

conformidade co principio de que quen contamina paga.”

Directiva Marco del Agua. Artículo 9

¿Por qué?

4

Recuperación de custes

Os Estados membros garantirán, a máis tardar en 2010:

– que a política de prezos da auga proporcione incentivos adecuados para que os usuarios utilicen de xeito eficiente os recursos hídricos e, polo tanto, contribuan ós obxectivos medioambientais da presente Directiva,

– unha contribución adecuada dos diversos usos da auga, desglosados, polo menos, en industria, fogares e agricultura, á recuperación dos custes dos servizos relacionados coa auga.

Directiva Marco da Auga. Artígo 9

¿Canto?

5

Directiva 91/271. Definicións

Esta directiva refírese á recolleita, tratamento e

vertido das augas residuais urbanas, así como ao

tratamento e vertido das augas residuais dalgúns

sectores industriais.

A finalidade da Directiva é protexer o medio

ambiente contra todo deterioro debido ao vertido

desas augas.

A 31 de decembro de 2005 todas as aglomeracións

urbanas de mais de 2000 habitantes equivalentes

debían dispoñer dun sistema colector e de

tratamento.

6

Directiva 91/271. Situación actual

Ó redor dun 40% da poboación suxeita á directiva non cumple actualmente cos objetivos fixados.

Estimacións das necesidades económicas para o cumprimento:

7

Directiva 91/271. Simulación

0,11 0,13

0,29 0,36

0,46

0,58

0,33 0,32 0,31 0,31 0,30 0,29

0,28

0,91

0,78

0,67 0,60

0,53

0,42 0,39

0,23

-

0,20

0,40

0,60

0,80

1,00

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

€/m

3 co

nsu

mid

o

Ingresos €/m3 Gastos €/m3 Déficit (Gastos-Ingresos) €/m3

8

Políticas de Tarificación. Ideas básicas

Retos

– Cumprimento da Directiva 91/271

– Novas esixencias Directiva Marco del Agua (art. 4, art. 9)

Situación actual

– Tarifas municipais

– Canon de saneamento de Galicia

Propostas en estudio

– Intervención na tarificación municipal

– Redefinición do Canon de Saneamento

– Deseño dun novo Canon da Auga

– Impostos á produción de enerxía

– Aplicación das figuras recollidas no T.R. da Lei de Augas

9

Tarifas municipais. Recopilación de datos

Traballos de recopilación:

– Disponse de tarifas de 142 concellos dos 156 que se encontran na demarcación hidrográfica.

– En 15 non se cobra nada pola auga, ben porque non se presta o servizo, ou porque este é gratuíto.

– Estes concellos con servizo de balde, soen ser municipios pequenos, nos que só se abastece o núcleo ou núcleos principais, e o mesmo é prestado directamente polo concello.

Habitantes Número de concellosImportancia relativa (número de

concellos sobre o total)Habitantes de concellos dos que non se dispón de tarifas 65.721 14 9%Habitantes de concellos q non se cobra nada pola auga 48.142 15 10%Habitantes de concellos q só cobran cota 5.182 2 1%Habitantes de concellos q só cobran tarifa 784.504 74 47%Habitantes de concellos q cobran cota + tarifa 1.040.917 51 33%Poboación de Galicia-Costa 1.944.466 156 100%

10

Tarifas municipales. Mínimos e Tramos

Mínimos e tramos de facturación:

– En concreto son 92 os concellos que empregan estes consumos

mínimos, un 74 % dos municipios que facturan en función do

volume consumido. Eses consumos serán facturados, se empregue

auga ou non.

Número de concellos Importancia relativaConcellos con 1 tramo na tarifa 3 2%Concellos con 2 tramo na tarifa 63 50%Concellos con 3 tramo na tarifa 42 34%Concellos con 4 tramo na tarifa 12 10%Concellos con 5 tramo na tarifa 1 1%Concellos con 6 tramo na tarifa 4 3%Concellos onde se cobra en función do consumo 125

11

Tarifas municipais. Conclusións

Inexistencia de información adecuada para os

organismos xestores.

Gran disparidade nas tarifas que varían segundo

os usos, os bloques establecidos, etc...

Existencia de mínimos e estruturas de prezos

pouco ou nada incentivadoras do aforro (falta de

progresividade).

12

Tarifas municipais. Propostas

Características que de debe reunir toda estrutura tarifaria que aspire a ser incentivadora do aforro e un uso sostible do recurso:

– Debe de ser unha tarifa progresiva: o prezo debe de aumentar a medida que aumente o consumo, nunha maior medida, a fin de penalizar o despilfarro.

– Deben de fixarse suficientes tramos de prezos, de modo que o consumo excesivo estea penalizado.

– Serían preferibles as cotas fixas ós mínimos de consumo.

– As tarifas deben de transmitir ó usuario o custe efectivo do recurso.

– Tarifación por persoa residente en cada vivenda.

13

Intervención na tarificación municipal

Vía menos intervencionista

– mantense a plena competencia da administración local, e séguese o camiño das recomendacións políticas. (un camiño para isto podería atoparse en pactos coa FEGAMP, a fin de autoimpoñerse un modelo de tarifas progresivo e con varios bloques de consumo).

Vía máis intervencionista

– a través da Comisión de Prezos, ditaminar que tarifas se axustan ós principios buscados, e en función de elo, aprobar ou non as tarifas propostas.

Reforma legal

– establecer con caracter obrigatorio algunhas das características que deberían ter as estruturas de prezos que se pretenden fixar.

14

Canon de Saneamento. Definición

Ingreso de dereito público da Comunidade Autónoma.

Creado e regulado nos seus aspectos esenciais pola Lei

8/1993, da Administración Hidráulica de Galicia.

No ano 1996 empezouse a aplicar ós usuarios industriais.

En 1998 aprobouse a aplicación do tributo ós usuarios

domésticos.

En 1999 foron regulados aspectos como a intervención

das entidades subministradoras e os correspondentes á

determinación do canon por volume e por medición

directa da carga contaminante.

15

Canon de Saneamento. Tarifas

Usos domésticos: 0,197 euros/m3

Usos industriais ou asimilados:Tipo xeral por volume: 0,330 euros/m3

Materias en suspensión: 0,193 euros/Kg

Sales solubles: 3,106 euros/S/cm.m3

Materia oxidable: 0,387 euros/KgMetais: 8,726 euros/Kg equimetalMaterias inhibidoras: 0,040 euros/equitox

Usos domésticos: 0,054091 euros/m3Usos industriaisTipo xeral por volume 0,090152 euros/m3Materias en suspensión: 0,052889 euros/kg.Sales solubles: 0,847427 euros/S/cm.m.Materia orgánica: 0,105778 euros/kg.Metais pesados: 2,380008 euros/kg. equimetal.Materias inhibidoras: 0,010818 euros/equitox

1998 2006

16

Canon de Saneamento. Facturación

17

Tributación Estatal

Canon de Vertidos

Canon de Regulación

Tarifa de Utilización

Canon de Aproveitamento Hidroeléctrico

Canon de Utilización do Dominio Público

Hidráulico

18

Canon de control de vertidos

Grava os vertidos ó dominio público hidráulico.

Está destinado ó estudo, control, protección e

mellora do medio receptor de cada cunca

hidrográfica.

O importe correspondente a un tributo autonómico

poderase deducir ou reducir do importe a

satisfacer en concepto de canon de control de

vertidos.

O prezo básico por metro cúbico fíxase en 0,01202

euros para a auga residual urbana e en 0,03005

euros para a auga residual industrial.

19

Canon de utilización dos bens do dominio público hidráulico

Destinado á protección do dominio público

hidráulico.

O feito impoñible é a ocupación, utilización e

aproveitamento dos bens do dominio público

hidráulico seguintes:

– Os leitos de correntes naturais, continuas ou

descontinuas.

– Os leitos dos lagos e lagoas y os dos embalses superficiais

en leitos públicos que requiran concesión ou autorización

administrativa.

20

Canon de regulación

Recae nos beneficiados polas obras de regulación

das augas superficiais ou subterráneas,

financiadas total ou parcialmente con cargo ó

Estado

Destinado a compensar os custes da inversión que

soporte a Administración estatal e atender os

gastos de explotación e conservación de tales

obras.

21

Tarifa de utilización

Exacción que recae nos beneficiados por outras

obras hidráulicas específicas financiadas total ou

parcialmente a cargo do Estado, incluídas as de

corrección do deterioro do dominio público

hidráulico, derivado da súa utilización.

Destinada a compensar os custes de inversión que

soporte a Administración estatal e a atender os

gastos de explotación e conservación de tales

obras.

22

Tributación Autonómica. Modelos básicos.

Canon da auga (Catalunya).

Canon ecolóxico (País Vasco).

Cánones de saneamento (Aragón, Comunidad

Valenciana).

Imposto ecolóxio da auga (Andalucía).

Impostos que gravan o uso da auga na produción

de electricidade (Castilla La-Mancha,

Extremadura).

23

Canon da Auga de Cataluña. Definición

Grava o uso real ou potencial da auga e a contaminación que,

unha vez utilizada, se poida producir.

Obxectivos:

– Incitar ó consumidor para que realice un consumo racional e

eficiente da auga, fomentando o aforro e penalizando o consumo.

– Favorecer a innovación tecnolóxica e a mellora dos procesos

industriais e a actividade económica.

– Dotar ó organismo xestor da política hidráulica, de suficiencia

financieira mediante a asignación dos recursos necesarios, para

acometer os fines ós que se destina.

– Permitir á Agència Catalana de l`Aigua, autonomía de xestión

debido ó fluxo constante de fondos, independentemente das

flutuacións presupostarias.

24

Canon da Auga de Cataluña. Usos domésticos

Uso doméstico

– Existencia dun consumo mínimo mensual: 6m3.

– Tramos de consumo variables (3) en función das persoas

por vivenda

– Multiplicadores (de 1 a 5) en función

– Coeficiente de concentración demográfica, segundo o

tamaño do municipio

– Canon da auga (€) = Base impoñible (m³) x Tipo de

gravame x multiplicador x coeficiente de concentración

demográfica

25

Canon da Auga de Cataluña. Usos

domésticos

Volumen

Personas por vivienda 1er Tramo 2o Tramo 3er Tramo0-3 Hasta 10 m³ De 10 a 18 m³ Más de 18 m³4 Hasta 13 De 13 a 24 Más de 245 Hasta 16 De 16 a 30 Más de 306 Hasta 19 De 19 a 36 Más de 367 Hasta 22 De 22 a 42 Más de 42n Hasta (3n+1) >(3n+1) a 6n Más de 6n

Tipo Impositivo

1er Tramo 2o Tramo 3er TramoTipo base(€/m³) 0,3287 0,3448 0,3448

Coeficiente que se debe aplicar (multiplicador) 1 2 5Tipo final (€/m³) 0,3287 0,6896 1,724

26

Canon da Auga de Cataluña. Usos

industriais

Tipo general: 0,1091 €/m³

Este tipo, en el ámbito territorial de las cuencas intercomunitarias de Cataluña, queda afectado por un coeficiente 0,51.

Tipo específico

1. Tarifación por volumen (DUCA abreviada): 0,4277 €/m³2. Tarifación individualizada por medición directa del uso y de la carga contaminante vertida (DUCA básica)

Parámetros de contaminaciónPrecios

parámetrosMaterias en suspensión (MES) 0,3305 €/KgMaterias oxidables (MO) 0,6611 €/Kg

Sales solubles (SOL)5,2892 €/Sm³/cm

Materias inhibidoras (MI)7,8408 €/Kequitox

Nitrógeno (N) 0,5019 €/KgFósforo (P) 1,0039 €/Kg

Tipo de gravame = Tipo xeral + Tipo especifico

27

Canon Ecolóxico. País Vasco

Destinado a compensar os danos ambientais derivados da extracción, uso e contaminación da auga.

Obxectivos:

– A prevención en orixe da contaminación e a preservación, protección, mellora e restauración do medio hídrico e dos ecosistemas vinculados a él, incluíndo o mantemento dos caudais ecolóxicos.

– A consecución dun bo estado ecolóxico das masas de auga, segundo o establecido na Directiva Marco 2000/60/CE.

– As infraestruturas declaradas de interese xeral na planificación hidrolóxica.

– A atribución de axudas ou recursos económicos ás corporacións locais, a outras entidades e a particulares para o cumprimento dos obxectivos da planificación hidrolóxica, e inversións destinadas a aforrar auga, con especial incidencia na minimización das perdas nas redes de distribución.

28

Canon Ecolóxico. País Vasco

Usos domésticos:

– fíxase un mínimo exento de 130 l/persoa/día, e a partires dese

mínimo, cóbrase 0,06 €/m3 consumido.

Usos industriais:

– as empresas non pagarán canon nos casos de reutilización da

auga que non supoña unha alteración da súa calidade.

– no resto dos casos, cóbrase 0,06 €/m3 consumido.

Usos agrarios:

– cóbrase 0,06 €/m3 dende o primeiro m3 consumido.

Existe unha bonificación de ata o 95 % nos usos agrarios en

industriais, en función da súa contribución ó uso sostíbel.

29

Anteproxecto de Lei do ciclo integral da auga de Andalucía

Tasas de aducción e depuración

– o feito impoñible destas taxas a prestación pola Agencia

Andaluza del Agua do servizo de abastecemento da auga en

alta ou adución así como da depuración das augas residuais

– os suxeitos pasivos serán os entes locais ou os seus

substitutos.

Imposto da auga

– o feito impoñible do imposto é o uso real ou potencial da

auga de calquera procedencia, subministrada por redes de

abastecemento municipais ou supramunicipais ou realizada

por captación propia e a contaminación que o vertido poida

producir ó dominio público hidráulico ou ó marítimo-

terrestre.

30

Lei do ciclo integral da auga de Andalucía. Tarifas

Tasas de aducción e depuración

– Pola taxa de aducción: 0,46 €/m3

– Pola taxa de depuración: 0,32 €/m3

• A cota pola taxa de depuración, estará afectada por un coeficiente de

contaminación

Imposto da auga

– O tipo impositivo é de 0,20 euros por metro cúbico.

31

Canon de saneamento de Aragón

Imposto de finalidade ecolóxica, no cal a súa

recadación está destinado á financiación das

actividades de prevención da contaminación,

saneamento e depuración.

A creación do Canon de Saneamento fíxose veu

motivada pola necesidade de facer fronte ós

obxectivos marcados pola Directiva 91/271/CEE.

32

Canon de saneamento de Aragón. Tarifas

Consideraranse usos domésticos aqueles que consuman

un volume total anual de auga inferior a 1.000 m3.

– A Tarifa do Canon diferenza un compoñente fixo e un tipo

aplicable.

• Compoñente fixo para usos domésticos= 3,66 € por suxeito pasivo e mes.

• Tipo aplicable por volume de auga de 0,44 €/m3 .

Para os usos industriais a base impoñible determínase

mediante estimación por cálculo da carga

contaminante.

– A Tarifa do Canon diferenza un compoñente fixo e un tipo

aplicable.

• Compoñente fixo= 14,63 € por suxeito pasivo e mes.

• Tipo aplicable = en función da carga contaminante que declare o suxeito pasivo

industrial.

33

Canon de saneamento da Comunidade

Valenciana

Grava

– a produción de augas residuais, manifestada a traveso do

consumo de auga.

Obxectivos:

– a xestión e explotación de instalacións públicas de evacuación,

tratamento, depuración e, no seu caso, reutilización de augas

residuais procedentes das redes de alcantarillado de

titularidade local.

– a realización de obras de infraestructura para abastecemento de

augas de caracter xeral e de construción de instalacións

públicas de depuración de augas residuais procedentes das

redes de alcantarillado de titularidade local así como de

colectores xerais que unan as redes de alcantarillado de

titularidad local a ditas instalacións.

34

Canon de saneamento da C.Valenciana.

Tarifas

Usos domésticos

– Suma das cotas de:

• servizo (de 14,66 a 26,26€/ano)

• Consumo (de 0,145 a 0,262 €/m3).

– Ambas cotas dependen do tamaño do municipio

Usos industriais (mais de 3000 m3)

– Canon de saneamento= (Cota de servizo [€/ano] + cota

consumo [€/m3] x volume auga consumida [m3/ano])x

coeficiente corrector carga contaminante).

• Cota de servizo: depende do calibre do contador (de 64,69 a 2.262,91 €/ano).

• Cota de consumo: 0,316 €/m3

Autonomía TributoRecadación

(millóns de €)Ano Órgano xestor Observacións

€/m3 cun consumo doméstico medio (*)

Andalucía Impuesto del agua Anteproxecto de lei Agencia Andaluza del Agua 0,20

Aragón Canon de saneamiento 55,54 2006 Instituto aragonés del aguaPresupostos do Goberno de

Aragón 20060,66

Asturias Canon de saneamiento 18,75 2005 Junta de Saneamiento 0,25

Baleares Canon de saneamiento 38,76 2005 Agencia Balear del Agua y la Calidad Ambiental 0,33

Cantabria Canon de saneamiento Prim eiro ano de funcionam ento MARE: medio ambiente, agua, residuos y energía 0,24

Castilla La-Mancha Canon de depuración - Aguas de Castilla La Mancha 0,23

Cataluña Canon de l´aigua 336,96 2006 ACA - Agencia Catalana del aguaPresupostos da Generalitat

de Cataluny a 20060,67

Galicia Canon de saneamento 32,89 2005 Augas de Galicia 0,20

La Rioja Canon de saneamiento 5 2005 Consorcio de Aguas y Residuos 0,24

Madrid Tarifas de agua - Canal de Isabel II 0,29

Murcia Canon de sanemaiento -ESAMUR - Entidad Regional de Saneamiento y

Depuración de Aguas Residuales0,34

Navarra Canon de saneamiento 14,45 2004 NILSA - Nav arra de infraestructuras locales ,S.A. 0,31

País Vasco Canon ecológico Entra en vigor en decem bro 2006 Agencia Vasca del agua 0,02

Valencia Canon de saneamiento 136,73 2005EPSAR - Entidad pública de saneamiento de aguas

residuales de la comunidad v alenciana0,34

Tributos e recadación autonómica sobre a auga

(*) Importe mensual cun consumo de 17 m3, nunha vivenda de 3 persoas, situada nun concello de 20.000 hab

Simulación da recadación promedio por tributos sobre a auga

Importe mensual cun consumo de 17 m3, nunha vivenda de 3 persoas, situada nun concello de 20.000 hab

0,32

3,35 3,403,91 4,08 4,09 4,25

4,94

5,74 5,795,57

11,47

5,27

11,14

0 €

3 €

6 €

9 €

12 €

Paí

s V

asco

Gal

icia

And

aluc

ía

Cas

tilla

- L

a M

anch

a

La R

ioja

Can

tabr

ia

Ast

uria

s

Mad

rid

Nav

arra

Bal

eare

s

Mur

cia

Val

enci

a

Ara

gón

Cat

aluñ

a

37

Tributos sobre o uso da auga na produción

eléctrica

A nivel estatal

– Canon de aproveitamento hidroeléctrico

A nivel autonómico

– Extremadura: “Medidas Fiscales sobre la Producción y

Transporte de Energía que incidan sobre el Medio

Ambiente”

– Castilla La Mancha: “Imposto sobre determinadas

actividades que inciden en el Medio Ambiente”

– Baleares: “Impuesto sobre instalaciones que incidan en el

medio ambiente” (declarado inconstitucional)

Moitas grazas pola súa atención

Estou á súa disposición en

a.maceira@adantia.es

Convidolles a seguir a actualidade da Directiva Marco da Auga no meu blog:

http://directivamarco.blogspot.com