12

/n

Inleiding Fysisch-Experimentele

Vaardigheden (3A560)André Duif

Paul Koenraad

12

/n

De Practica

1ste jaar 2de jaar

trim.1 IFEVVFEV

trim.2 FEV DVV, dl.1

trim.3OGO-

projectenDVV, dl.2

12

/n

Web-info

Public folder in Outlook:

/Public Folders/All Public Folders/Phys/Onderwijs/1e jaar/Inleiding fysisch-experimentele vaardigheden

12

/n

IFEV

College Experimenteren

Diktaat Handleiding+

waarnemingenboek

12

/n

Organisatie van de practica

PRACTICUMLEIDING

André Duif

Paul Koenraad

TECHNISCH TEAM

Jan Millenaar

Martine van VlokhovenPaul Peters

Gerard Westerbeek

BEGELEIDING

6 begeleiders

12

/n

Adressen

André Duif a 1.16 tel. 2582(a.m.duif@tue.nl)

Paul Koenraad d 2.04 tel. 4105(p.m.koenraad@tue.nl)

Jan Millenaar b 0.02 tel. 2762(j.millenaar@tue.nl)

12

/n

Indeling college

• 10 weken x 2 uur (maandag 3&4)• voorbereiding op de experimenten• afsluitend schriftelijk tentamen in november 2003• hertentamen in januari 2004

• Je moet aan het tentamen hebben deelgenomen om aan het 2de-trimester practicum (FEV) mee te mogen doen

• Je moet het tentamen hebben gehaald om aan het 2de-jaars practicum (VFEV) mee te mogen doen

12

/n

Indeling practicum• DEELNAME VERPLICHT• 6 experimenten à 2 halve dagen• groepsindeling:

– groep 1: ma.mi. + di.mi.– groep 2: vrij.ocht. + vrij.mi.– groep 3: wo.mi.+do.mi.

• per proef: 2 halve dagen voor experimenteren én uitwerken

• 5 proeven in (wisselende koppels), 1 proef solo• indeling: zie rooster• proefverslag van proef 4

12

/n

Speciale onderdelen

• 8 september, 10:45-11:30Veiligheid in de laboratoriaAANWEZIGHEID VERPLICHT

• cursus RSI-preventie AANWEZIGHEID VERPLICHT

verroostering volgens practicum roosters

12

/n

Gang van zaken bij de practica

• Voor het begin van de proef aanmelden bij de practicum-administratie a 0.11

• Bij verhindering afmelden: 040 2472762• Experimenteren in de c-vleugel, begane grond• Bij iedere proef hoort een oranje flap

(= toegangsbewijs)• Bovenste deel van de flap moet je ZELF

HELEMAAL invullen

12

/n

Gang van zaken bij de practica

• Alles op het practicum wordt genoteerd in een logboek

• Logboeken zijn te koop bij de administratie:– deze week €7.00– vanaf volgende week €14.00– slechts 1 exemplaar per persoon

• Vanaf volgende week worden de notebooks gebruikt bij de proeven: MEEBRENGEN!

• Notebooks mogen alleen worden gebruikt voor de practica, d.w.z. NIET INTERNETTEN en GEEN MUZIEK

12

/n

Logboeken

• Planning / voorbereiding• (schematische) schets van de opstelling• Lijst van gebruikte apparatuur (merk, type, serienr.)• Afleiding van formules en uitdrukkingen• Beschrijving meetmethode• Meetgegevens + instelling van de apparatuur (bv.

bereik noteren)• Namen van files op je notebook• Uitwerking van de metingen• Plaatjes en grafieken

12

/n

GROEP 1 GROEP 2 GROEP 3

1 v.d. Brink

11

Staaltink 1 Brasjen 11

Roosendaal

1 v. Doremalen

11 du Pau

2 Castelijns

12

Schellekend

2 v. Bree 12

J. de Ruiter

2 Dudink 12 Pijnenburg

3 Doggen 13

Schoenaker

3 v. Bussel 13

R. de Ruiter

3 Dudycz 13 Rammeloo

4 Engelen 14

Sitters 4 Cardinaels

14

Speijcken 4 Ebberink 14 Sallevelt

5 v. Gils 15

Stegen 5 Duif 15

Vader 5 Geerts 15 Souren

6 Jeune 16

v.d. Winkel

6 v. Elst 16

Zwanenburg

6 Goedhart 16 Vehmeijer

7 Kersten 17

Fedorin 7 Jansen 17

Lipperts 7 Groenen 17 Janssen

8 Mackus 18

Lam 8 Palm 18

Quirijnen 8 Joosten 18 Schilden

9 Metselaar

19

Stapel 9 Portegies 19

9 de Milliano 19 Wolters

10 Righart 20

Schuitvlot 10 de Rooij 20

10

v. Noorloos 20

Groepsindeling

12

/n

Metingen aan een voorwerp

Vraag: waarvan is het voorwerp gemaakt?

Mogelijkheden:• 18-karaat goud: =15.5 g/cm3

• goedkope legering: =13.8 g/cm3

12

/n

Meetmethode: =m/V

h1h0

d = 14.5 cm

massameting: m = 1238 g

volumemeting:

12

/n

Volumemeting

h1h0

d = 14.5 cm

Volume van het voorwerp:

012

41

01 hhdhhOV

22 cm13.1655.141416.325.0

012]cm[13.165 hhV

12

/n

Meetresultaten

012]cm[13.165 hhV

h1 = 25.5 cm

h0 = 25.0 cm

h1 h0 = 0.5 cm3cm57.825.013.165 V

g1238

cm57.82 3

m

V

V

m 3g/cm15.0

57.82

1238

12

/n

Conclusie

Mogelijkheden:• 18-karaat goud: =15.5 g/cm3

• goedkope legering: =13.8 g/cm3

Gemeten:• =15.0 g/cm3

Conclusie:• 18-karaat goud

12

/n

Foutenberekening

Fout (onzekerheid) in hoogtemeting = h = 0.5 mm

h1 = (25.50 0.05) cmminimaal h1 = 25.45 cm

maximaal h1 = 25.55 cm

h0 = (25.00 0.05) cmminimaal h0 = 24.95 cm

maximaal h0 = 25.05 cm

h1 h0

minimaal 25.45 25.05 = 0.40 cm

maximaal 25.55 24.95 = 0.60 cm

h1 h0 = (0.5 0.1) cm

12

/n

Nieuwe berekening

012]cm[13.165 hhV

h1 h0 = (0.5 0.1) cm

V

m

min. V = 165.13 0.4 = 66 cm3

max. V = 165.13 0.6 = 99 cm3

min.

33

g/cm8.18][cm66

]g[1238max.

33

g/cm5.12][cm99

]g[1238

12

/n

Conclusie

12 14 15 16 17 18 19 2013

leg.

18kt.

dichtheid (g/cm3)

CONCLUSIE: een conclusie is onmogelijk

interval voor

12

/n

Een nauwkeuriger metingoude meting nieuwe meting

h1 = (25.50 0.05) cm

(25.52 0.01) cm

h0 =(25.00 0.05)

cm(24.98 0.01) cm

h1 h0 = (0.5 0.1) cm (0.54 0.02) cm

301

2 cm)3.32.89(]cm[13.165 VhhV

3g/cm)5.09.13()3.32.89(

1238

12

/n

Conclusie

12 14 15 16 17 18 19 2013

leg.

18kt.

oud interval voor nieuw interval voor

dichtheid (g/cm3)

CONCLUSIE: goedkope legering

12

/n

Moraal

Je mag NOOIT conclusies trekken zonderberekening van de onzekerheid

12

/n

Definities

FOUT = afwijking van de gemeten waardet.o.v. de werkelijke waarde

ONZEKERHEID = maximale waarde diede fout kan hebben

12

/n

Definities

Fouten

systematische fouten

toevallige fouten

• altijd dezelfde afwijking• onder de knie zien te krijgen:

elimineren of voor corrigeren

fluctuaties

12

/n

.....

....................

.........................

....................................

...............................

....................

Notatie van meetresultaten• (62.61 ± 4.044873298) mm is ONZIN

• (62.61 ± 4.04) mm

• (62.61 ± 4) mm

• (63± 4)

is ook ONZIN

is ook ONZIN

is ook ONZIN

• (63± 4) mm is CORRECT

• (6.3± 0.4) 101 mm is ook CORRECT

12

/n

Regels

• Onzekerheden opgeven met 1 significant cijfer

• Bij tussenresultaten: 2 significante cijfers• Meetresultaat en onzekerheid op dezelfde

positie afronden• EENHEDEN vermelden

12

/n

Nog een paar definities

gemeten grootheid:

absolute onzekerheid in x:

relatieve onzekerheid in x:

x

x

xx /

heeft dezelfde dimensie als x

is dimensieloos !

12

/n

De oppervlakte van een cirkel

D2

41 DO

DD 21

DODO :merk op

DO dD

dO

algemene formule:

12

/n

De oppervlakte van een rechthoek

l

b blO

12

/n

Algemene formule

blO

blO b

O

l

O

blblO ),(:

bl lb

l

O

is de partiële afgeleide van O naar l

12

/n

Een paar oefeningen

x

f

y

f

y x

yx cos yx cos

yxyxf ,

24, yxyxf

x

f

y

f

yxyxf sin,

x

f y

f

yxyxf ,

x

f y

f

yxyxf sin,

x

f

y

f

234 yx yx42

1 1

yxy cos yxx cos

12

/n

Inhoud van een cilinder

h

d hdV 241

hdV h

V

d

V

hdV dhd 241

21