21-10-15

1

Riet J.M. Fiddelaers-Jaspers

Kwetsbaar en veerkrachtig

Rouwende kinderen en jongeren

Rouwtaken

•  Omgaan met verlies/emoties leer je van je ouders/familie

•  Erkennen van het verlies •  Herkennen van de gevoelens •  Verkennen van het veranderde leven •  Verbinden met het leven

Ingrijpende verlieservaringen

•  Ernstige ziekte •  Lichamelijke beperking •  Overlijden •  echtscheiding- gescheiden worden van elkaar •  Er niet meer bij mogen horen •  Verlies betekenisvolle dingen

Hoe moet je het nieuws in de klas vertellen? •  In afstemming met de ouders •  Niet te lang wachten •  Zo eerlijk mogelijk, voorzichtig met details •  Zo duidelijk mogelijk, aangepaste aan leeftijd •  Aansluiten bij hun vragen en behoeften •  Gebruik maken van meerdere zintuigen •  Afstemmen en waar nodig verschil maken •  Kaderen: wanneer aandacht, wanneer niet?

Rol van scholen •  Betrouwbare aanwezigheid en aandacht •  Afstemmen op behoeften van leerling •  Begrenzing/duidelijkheid •  Kind/jongere serieus nemen •  Afleiding en structuur •  Verduren (zowel emoties leerling als van jezelf) •  Vertrouwen op de veerkracht, rekening houden

met kwetsbaarheid

Splitsing van de ziel na een ingrijpende verlieservaring

Gewonde deel Overlevingsdeel

Gezonde deel

21-10-15

2

• Rust • Regelmaat • Rituelen

Belangrijk voor rouwende kinderen/jongeren

• Ritme • Afleiding

Verliesgebeurtenissen in scholen

•  Individueel in gezin (overlijden in gezin, scheiding, enz)

•  Wanneer de klas rechtstreeks betrokken is (ernstige ziekte of overlijden klasgenoot of leerkracht)

•  Calamiteit: onverwacht, accuut, grote groep mensen bij betrokken, dagelijkse gang is ontwricht, buitengewone inspanning

Calamiteiten waarbij school betrokken is

•  Calamiteit waarbij school/instelling betrokken is: onverwacht dramatisch overlijden, (meerdere) suïcides of suïcidepogingen, (meerdere) slachtoffers bij ongelukken.

•  Gevolgen van rampen •  Moord op school •  (Gezins) moorden

Fasen bij een calamiteit •  Soms: signalen/voorbode •  Feitelijke gebeurtenis •  Eerste overzicht en besef •  Gecoördineerde actie •  Terug naar herstel •  Nazorg

21-10-15

3

Calamiteiten waarbij school betrokken is

•  Omdat er van een dramatische gebeurtenis een sterk appèl uitgaat om iets te doen, is het risico van ongecoördineerde actie, naast elkaar en elkaar soms tegenwerkende acties groot, met name in de verwarring van de eerste dagen.

Prof. Wim Wolters

Kernpunten

•  Veiligheid •  Juiste informatie verkrijgen •  Rust •  Communicatie: intern en extern •  Wie doet wat? Organiseren, ondersteunen, perscontacten •  De juiste mensen op de juiste plek •  Ruimte aan emoties versus kaderen •  Wie heeft welke steun nodig en wanneer?

Draaiboek/checklist

•  Geeft houvast en richting •  Zorgt dat je niks vergeet •  Crisisteam/crisisorganisatie •  Wie is in deze situatie waar verantwoordelijk/bekwaam

voor? Met wie kun/wil je samenwerken? •  Wat kun je als directie delegeren? •  Draaiboek is een flexibel instrument •  Regelmatig updaten

Informatie

•  www.rietfiddelaers.nl zie: artikelen: calamiteiten en rampen

•  www.in-de-wolken.nl