ingenieursmagazine · patent van een eigen 'merkessentie'. dat is historisch gegroeid en...

VIK, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem

jaargang 46, nummer 08/09, augustus-september 2008maandelijks tijdschrift,

verschijnt niet in juli en augustusafgiftekantoor ANTWERPEN X- P2A8632

MAANDBLAD VAN DE VLAAMSE INGENIEURSKAMER

INGENIEURSMAGAZINE

08/09-2008

I-mag Ingenieursmagazine is een uitgave van de Vlaamse Ingenieurskamer vzw

Lid van World Federation of EngineeringOrganisations (WFEO) van de UNESCO.

Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers (U.P.P.)

VERANTWOORDELIJKE UITGEVER

Ing. Bart Demol MSc, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem

HOOFDREDACTEUR

Ing. Noël Lagast MSc

EINDREDACTIE

Luc Vander Elst

REDACTIERAAD

Ing. I. Born MSc - Ing. B. Demol MSc Ing. H. Derycke MSc - Ing. K. De Wever MScIng. N. Lagast MSc - Ing. G. Roymans MSc Ing. W. Samyn MSc - Ing. L. Wezenbeek MSc

REDACTIESECRETARIAAT

Francine Demaret

SECRETARIAAT VIK

Herentalsebaan 643, 2160 WommelgemTel. +32 3 259 11 00 - Fax +32 3 259 11 01Website: www.vik.be - e-mail: [email protected] open van 08.30 uur tot 17.00 uur

LIDMAATSCHAPSBIJDRAGEN

rek.nr.: 406-0098501-56

€ 61,00voor technisch en industrieel ingenieurs, die meer dan drie jaar gediplomeerd zijn;voor geassocieerde leden

€ 33,00 voor hen, die 3 jaar of minder dan drie jaar gediplomeerd zijn; voor een samenwonend lid; voor gepensioneerden

€ 17,00voor studenten-industrieel ingenieur

€ 77,00voor leden woonachtig in het buitenland

€ 550,00 voor bedrijven, scholen, instellingen, enz. met meer dan 250 werknemers

€ 275,00 voor bedrijven, scholen, instellingen, enz. met minder dan 250 werknemers

DRUKKERIJ & LAY-OUT

Drukkerij SLEURS nv, OverpeltTel. +32 11 80 90 90 - Fax +32 11 80 90 95

Voor de ondertekende artikels zijn alleen de auteurs aansprakelijk.

COVER

Meetapparatuur © Metris

Netwerken: ook voor jongereneen noodzaak!

Het woord was enkele jaren geleden nauwelijks ingebruik, maar duizenden pasten het in allerlei domeinen van de maatschappij al weltoe. Vaak gebeurde dat beroepshalve, uit noodzaak of als maatschappelijk vangnet ofnetwerk. Het woord spreekt niet alleen tot de verbeelding, maar het leunt ook aan bijeen realistische visie. Mensen hebben behoefte aan contact met anderen. Daaromnog niet met om het even wie. Meestal zoekt iemand steun bij gelijken, niet noodza-kelijk in de brede betekenis van het woord, maar vaak specifiek en doelgericht. Zovormen mensen met eenzelfde opleiding een gezamenlijk platform of netwerk.Ingenieurs, architecten en zovelen anderen 'netwerken'. Voor de industrieel ingeni-eurs geldt het netwerk van de Vlaamse Ingenieurskamer. Sinds een halve eeuwbrengt ze duizenden industrieel ingenieurs in contact met elkaar… en met andere net-werken. Een netwerk is ook een platform om te lobbyen, een andere taak van de VIK.We staan er niet elke dag bij stil, maar de kracht van het VIK-netwerk is, tot over delandsgrenzen heen, wijdvertakt. Binnen de VIK heeft men ook deelnetwerken: voor debusinesssector, de onderwijssector, de openbare diensten, zelfstandigen, studentenen senioren. De VIK biedt de collega's een klankbord om snel toegang te krijgen totde juiste informatie, om bij te leren en op te treden inzake de internationale erkenningvan het diploma. Netwerken is professionaliseren, is meer halen uit uw graad endiploma. Netwerken maakt het mogelijk kennis om te zetten in innovatie, een visie uitte werken en ze op een efficiëntere manier te realiseren. Wie niet aan een netwerkdeelneemt, blijft aan de zijlijn staan en laat kansen verloren gaan. Het opbouwen van een netwerk moet in een vroeg stadium gebeuren, van bij hetbehalen van het diploma.Er wordt ongetwijfeld fors geïnvesteerd in studie en opleidingen. Met het behalen vanhet diploma van industrieel ingenieur is een korte periode afgesloten in het leven vande jonge industrieel ingenieur. Een veel langere fase - die van de tewerkstelling - sluitdaar nu bij aan. Met de VIK staat u nooit alleen met uw vragen over de uitbouw vanuw beroepsloopbaan. Industrieel ingenieurs maken een beetje aanspraak op hetpatent van een eigen 'merkessentie'. Dat is historisch gegroeid en op zich uniek inheel wat aspecten. De typische eigenheid van het diploma ligt onder meer ook aan debasis van de VIK, als gezaghebbende en gewaardeerde organisatie.Met dit septembernummer van I-mag begint ook het nieuwe werkjaar van de VIK.Het is meteen een gelegenheid om, als u nog geen lid van de VIK zou zijn, u vandaagnog te laten registreren. Daarmee gaat ook uw belangrijk netwerk van start. Ik benovertuigd dat u er graag wil bijbehoren. Alvast welkom bij de club!

Ing. Joseph NEYENS MScAlgemeen voorzitter VIK

Commentaar

3 I-mag augustus - september 2008

Jaarlijkse algemene statutaireledenvergadering

zaterdag 25 oktober 2008 - 14.00 uur - VIK-huisInfo en inschrijving: [email protected]

CommentaarNetwerken, een noodzaak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 03Inhoudstafel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 04Soudal: van eenmanszaak tot Europese speler Technologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 05Metris brengt totaaloplossingen voor micrometrologieTechnologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 08Modern Times Technologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12Naar digitale gegevensuitwisseling over kabels en leidingenCentrum industrie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15In de kijker: Metris Afdeling Leuven - Hageland . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17Nieuws van de afdelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18VLHORA, VLIR en EURASHE onder één dak Netwerk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28VIK reikt prijzen uit bij proclamaties Netwerk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30Opleiding bouwmanager succesvol in Roemenië Netwerk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31Groot verschil in opleiding in Vlaanderen en Wallonië Netwerk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34Veiligheid is verantwoordelijkheid voor elke ingenieur Studiegroep in de kijker . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38Activiteiten van de studiegroepen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40Puzzelaar Denken & doen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44Lead auditor course ISO 9001:2000 Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45Hoe prospecten succesvol benaderen? Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4514de masterclass Fellow bouwmanager van start Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46Duurzaam bouwen Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48Ventilatietechnieken Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48Symposia voor het najaar Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49Cursusagenda Vik Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50

Inhoud

4I-mag augustus - september 2008

In 1966 nam Vic Swerts een lasbedrijfje aande Antwerpse Ossenmarkt over. Vooral deproductie van polyesterplamuur interes-seerde hem. Na enige tijd kreeg hij vanBayer de toelating om siliconen te produ-ceren, een product waar op dat momentmaar weinig mensen in geloofden. Hetbedrijfje groeide langzaam, verhuisde naarTurnhout en produceerde het eerste jaar5.000 kokers siliconen. Na tien jaar liet VicSwerts een eerste productiehal bouwen inhet industriepark van Turnhout. In 1981 ver-anderde de naam in Soudal nv. Uitbreiding,overnames, verhoogde export en de diver-sificatie van producten leidden ertoe datSoudal nv vandaag in dertig landen geves-tigd is, 1.100 personeelsleden telt en eenheel breed en innovatief gamma van mate-rialen aanbiedt.

Professionalisering

Vandaag rollen er maar liefst 500.000kokers per dag van de band, verhoogt

slechter zijn. Je moet minstens mee kun-nen en je moet beter zijn in de dingen dietellen: logistiek, prijs, innovatie. En jemoet net dat beetje meer doen om deklanten tevreden te stellen. De laatste 20jaar zijn we geëvolueerd naar een veeltechnischere en veel innovatievere spelerop de markt. Wij schrijven vandaag meede innovaties in onze sector. We hebbeneen aantal wereldprimeurs, die nog nie-mand ons heeft nagedaan.”

“Voor internationaal succeshoef je niet in álles beter tezijn. Je mag natuurlijk ook

niet slechter zijn.”

Soudal heeft 300 formules voor silicone inhuis en maakt voor de professionelewereld spitsproducten voor een zeer spe-cifieke toepassing. Nochtans maken sili-conen nu nog slechts 30% uit van het pro-ductenaanbod. Dat komt onder meeromdat Soudal veel belang hecht aan ver-nieuwing en in de loop van zijn bestaanenkele keren de juiste strategische keu-zes heeft gemaakt.

Vic Swerts: “Het nieuwe research- anddevelopmentcenter dat we hiernaast bou-wen, geeft aan dat we nog altijd volledigwillen inzetten op innovatie. Het gebouw

overstijgt eigenlijk wat voorTurnhout mogelijk is. Ieder-een weet dat het ontzettendmoeilijk is om nog goedemensen te vinden. Daaromzetten we een wat prestigieu-zer gebouw neer, waar wegoede mensen willen in krij-gen die fier zijn om bij Soudalte werken.”

Doe-het-zelf

Luc Thys: “We zijn enerzijdsgegroeid via de productseg-menten: siliconen in de jaren70, daarna de complementaire

polyurethaanschuimen en later de lijmen.Dan is er de doe-het-zelfwereld bijgeko-men. We hadden de technologie van deproducten in huis, maar qua logistiek envermarkting was dat een heel nieuwe

Soudal jaarlijks zijn omzet met bijna 40miljoen euro en groeit het personeelsbe-stand jaarlijks met zowat 100 eenhedenaan. Het gevolg van een doorgedrevenprofessionalisering?

Vic Swerts, voorzitter van Soudal: “Jebegint te professionaliseren op hetmoment dat je begint. Toen ik in 1966begon, volgde snel de crisis van de jaren'70. Maar we groeiden ook toen jaarlijksmet 50%. Het verschil ligt vooral in 'door-zetten en het willen doen'. Let op: wij zijngegroeid met vallen en opstaan en meteen hoop stommiteiten. Nu zijn het speci-alisten die de professionalisering aanpak-ken en beter stroomlijnen.”

Luc Thys, marketingdirecteur: “Onze aan-pak ligt helemaal in de lijn van de per-soonlijkheid van Vic Swerts. Voor interna-tionaal succes hoef je nietin álles beter te zijn. Jemag natuurlijk ook niet

TURNHOUT. Halverwege september bezoekt de regionale afdeling Kempen

het bedrijf Soudal. Dat en het gegeven dat Soudal 17 industrieel ingenieurs

tewerkstelt in de meest uiteenlopende functies waren al goede redenen om

het bedrijf eens voor het voetlicht te plaatsen. Maar daarnaast leest het ver-

haal van Soudal ook als een trein en is de stichter en bezieler van het bedrijf,

Vic Swerts, een typevoorbeeld van een 'American dream': de zoon van een

melkboer staat nu aan het hoofd van een bedrijf met 1.100 werknemers.

Van eenmanszaak tot Europese spelerSoudal blijft jaar na jaar sterk groeien

TECHNOLOGIE

technologie


Luc Thys

Vandaag rollen er ruim 500.000 kokers per dag van de band bij Soudal.

TECHNOLOGIE

manier van werken. Als je binnen de 24uur moet leveren in een achterhoek inHongarije, dan heb je een ander logistiekapparaat nodig dan wanneer je wekelijksaan professionelen moet leveren.”

“De laatste 20 jaar zijn we geëvolueerd naar een veel technischere en veelinnovatievere speler op

de markt.”

Negentig procent van de Soudal-produc-tie is bestemd voor export naar zowat 100verschillende landen.

Vic Swerts: “We spelen mee op deEuropese markt. Op de wereldmarkt durfik niet zeggen. België is nu eenmaal eenklein land met een kleine afzetmarkt. Er isvoor ons meer buitenland dan binnenland.

Vic Swerts is het typevoorbeeld van een ondernemer die hetgemaakt heeft, maar nooit vergeten is hoe hij begonnen is.Hij is een ondernemer met een hart voor zijn bedrijf, een hartvoor zijn mensen en een hart voor de wereld daarbuiten. Bigbusiness met een menselijk gelaat: een beeld van de oprich-ter en voorzitter van Soudal aan de hand van zeven uitspra-ken.

> “Ooit was ik fier dat dit bedrijf een onemanshow was.Maar ik weet al lang dat een onemanshow heel beperkendis. Als die ene man weg is, valt het kaartenhuisje ineen.”

> “Ik ben hier nog wel het hoofd, maar ik heb heel veelgoede teamspelers. Dat is de reden van ons succes: wehebben een geweldig orkest, maar eigenlijk bespeel ikgeen enkel instrument. Je kunt tot op grote hoogte fantas-tische orkesten uitbouwen zonder zelf beroepsmuzikantte zijn.”

> “Je moet altijd proberen om iets meer te doen dan deanderen. Ik was thuis de oudste en ik moest het voorbeeldgeven: werken dus! Er hing thuis geen studiesfeer en ikhad dus ook geen goede schoolresultaten, maar ik hebwel leren doorzetten, iets meer doen dan de andere. Jemoet geen tien seconden voorlopen op honderd meter.Een honderdste van een seconde is genoeg.”

> “Men heeft mij ooit eens gevraagd of ik altijd groter wouworden. Eigenlijk wou ik niet groot worden. Ik heb gewoon

mijn best gedaan. Het iseten of opgegeten worden.Ik wil minstens even goeddoen als de concurrentie enze liefst zelfs voor blijven.Wij zijn wereldberoemd inTurnhout, maar je moet datecht relativeren: op wereld-vlak betekent dat niets.”

> “Financieel gezien hadiedereen meer kansen om iets te bereiken dan ik. Allestopverffabrikanten mochten siliconen maken. Ik kendedaar niets van, maar ik heb die kans niet laten liggen.”

> “Ik heb altijd geopteerd voor heel straffe medewerkers,omdat mijn plaats toch niet in vraag werd gesteld. Elkbedrijf kan of durft dat niet, want heel goede elementenbetekenen vaak concurrentie voor de andere functies inhuis.”

> “Ik had er veel voldoening van om mensen te kunnen eenplezier doen en daar ook nog geld aan te verdienen. Datwas een ingesteldheid. Dat heeft te maken met een soortmiddenstandsgevoel, denk ik. Als mensen tevreden zijn,dan heb je een win-winsituatie. Anders lijkt het op profi-teren en daar hou ik niet van.”

LVE

Vic Swerts: een portret in zeven uitspraken

“Er is voor ons meer buitenland dan binnenland.”

Geheel

Luc Thys: “Soudal is in schuim echt weleen van de grote spelers, maar het geheelis is belangrijk. Wij spelen op verschillen-de productsegmenten. Als één product-segment het moeilijker krijgt, kun je hope-lijk nog voort met een ander productseg-ment. Het geheel als bedrijf moet de delenblijven overstijgen, jaar na jaar. Wij zijnbijna nergens de grootste, maar in onstotale productengamma zijn wij wel eenvan de grote spelers.”

Tekst: Luc VANDER ELSTFoto's: SOUDAL NV

Als je wil groeien, moet je over de grenzenkijken. In het buitenland proberen wealtijd klein te beginnen. Afhankelijk vande man die aan het Soudal-roer staat indat land, lukt dat of lukt dat niet. Het isniet overal een even groot succes. Watvooral belangrijk is, is doorzetten. Wij wil-len de nummer één, twee of drie zijn op deEuropese markt en - als het kan - de tech-nische evolutie juist voor blijven. Maaranderzijds wil ik ook mijn sociale functienaar behoren kunnen blijven vervullen,want op de duur heb je ook een socialefunctie als werkgever. Ik doe nog veelmeer dan alleen geld verdienen. Ik doenogal wat 'goede werken', maar het isnatuurlijk gemakkelijk om van veel eengedeelte weg te geven. Mijn ambitie is omSoudal te laten groeien en genoeg kapi-taal te behouden om zelfstandig te blij-ven.”


VIK-afdeling Kempen brengt een bezoek aan Soudal op 15 oktober: zie Nieuws uit de afdelingen.

Vic Swerts

TECHNOLOGIE

De ingenieurs bij Soudal werken in de meest uiteenlopende afde-lingen: verkoop, productie, kwaliteitscontrole, onderzoek en ont-wikkeling, labo, enz. We laten 3 van de 17 ingenieurs aan het woord.

Ing. Jan Verbruggen MSc is hoofd van de technische service, deschakel tussen ontwikkeling en klant, die de klanten de juiste pro-fessionele toepassingen aanbeveelt en nagaat welke professione-

le toepassingen de klanten precieswillen.

“Ik schrijf lastenboeken op maat vande klant. Als we voor een grote klanteen formule op maat maken, dangaan we na hoe die klant werkt, watzijn eisen zijn en hoe het productwordt verwerkt. Dat gieten we in eenmooie omschrijving met de verschil-lende parameters.”

Jan studeerde in 1987 af aan deKarel de Grotehogeschool als indus-trieel ingenieur scheikunde. Hij isaan zijn tweede arbeidsperiode bijSoudal bezig.

“Wat we hier doen, heeft in feite meer te maken met mechanica.Scheikunde komt er ook wel bij te pas. We gaan bijvoorbeeld na watde invloed van een zuur op een doorhardend product is. Als menmij komt zeggen dat een product geel wordt, dan zoek ik uit waar-om.”“Het spectrum van de producten is heel breed. Niemand kan allesweten. Ik hou me vooral bezig met beglazing, maar je kit af tussenglas en kader. Dat kader kan verf zijn, maar het kan ook aluminiummet een poedercoating zijn en in die poedercoating kan dan eenantigraffitiproduct zitten. Dat wil zeggen dat er niks pakt op diecoating, dus ook geen silicone. Dan moeten we weer een trucjevinden om die silicone toch te laten hechten op die coating. Jemoet het dus veel breder bekijken. Elk nieuw materiaal levert onsnieuwe uitdagingen op. Voor de komende tien, twintig jaar hebbenwe nog uitdagingen genoeg.”

Ing. Bob Laurent MSc is hoofd van de kwaliteitscontrole bijSoudal. Hij is industrieel ingenieur in de biochemie. Hij studeerdeaf bij Groep T en volgde een aanvullende vorming kwaliteitsingeni-eur in Antwerpen. Bob Laurent wordt geconfronteerd met heel veelverschillende eigenschappen van veel verschillende producten.

“De kwaliteit wordt gecontroleerdvanaf de aanvoer van grondstoffen,over de menging tot aan het eindpro-duct. Bij de ingangscontrole werkenwe vooral met certificaten van leve-ranciers, maar we doen ook enkelesteekproeven, omdat bepaaldegrondstoffen tijdens het transportkunnen veranderen van eigenschap.”

“Bij de menging keurt de operatorvaak zelf. Met steekproeven drijvenwe die kwaliteitscontrole nog op.Soudal heeft kwaliteit altijd hoog inhet vaandel gedragen. De metingenleveren almaar betere cijfers op.”

De uitdagingen voor de ingenieurs van Soudal


“Ik ben bij Soudal op de productieafdeling begonnen in september1997. Eerst was ik vooral verantwoordelijk voor menging en afvul-ling. Toen de plaats voor kwaliteitsverantwoordelijke vrijkwam benik daarin doorgegroeid. Het bedrijf was kleiner, toen ik hier begon,maar het groeide, ook richting buitenland. Een internationaalbedrijf in volle expansie, zoals dit, biedt kansen om binnen de firmate groeien en dat maakt het boeiend. Elke dag is bij wijze van spre-ken een uitdaging.”

Bob Laurent heeft de ambitie om nog wat hogerop te geraken in hetbedrijf.

“Ik ben hier graag. Als vrij jonge ingenieur zit ik toch al in een seri-euze positie voor een bedrijf van deze grootte. Wat niet wil zeggendat ik niet nog verder wil gaan. Het leuke hier is dat je als jongeingenieur een paar keer met je hoofd tegen de muur kan lopen endat mag ook. Je mag hier nog leren uit je fouten. Zo breid je jegroeipotentieel uit.”

Ing. Luc Loos MSc werkt vooronderzoek en ontwikkeling en is spe-cialist op het gebied van silicone. Hijstudeerde af in chemie, in Geel enlater bij De Naeyer.

“Ik ben hier in 1980 begonnen als pasafgestudeerde. Ik heb uit drie aan-biedingen voor deze job gekozen,omdat dit het meest technisch was.Wij doen hier aan productontwikke-ling en productverbetering in debreedste zin van het woord. Bij deontwikkeling van nieuwe productengaan we deels voort op eigen tech-nologie en deels op technologieëndie ons worden aangereikt door nieuwe of bestaande leveranciers,zoals Bayer en Wacker. Als we zelf iets uitzoeken, dan is het meest-al op basis van bestaande technologieën, want we hebben al heelwat in huis.”

Toen Luc bij Soudal begon, werkten er 26 mensen. “Aanvankelijk deed ik ontwikkeling, kwaliteitscontrole en technicalservice, maar naarmate Soudal groeide, is dat allemaal in apartediensten overgegaan.”

“Als er een product verandert, of de verwerkingsomstandighedenveranderen, dan moeten wij nieuwe oplossingen uitdokteren.Soms heeft dat te maken met regio's, met alternatieve grondstof-fen, met grondstoffen die wegvallen, met milieu, nieuwe wetge-ving, enz. Wij proberen onze producten ook zoveel mogelijk vrij tehouden van gevarenetikettering. En soms moeten er dus bepaaldeproducten vervangen worden door milieuvriendelijkere producten.

Onderzoek en ontwikkeling zijn heel belangrijk, want zonder aan-passingen en verbeteringen kan de verkoop niet verder.

“Behalve productontwikkelingen en productverbeteringen optima-liseren wij ook de kosten van onze producten. Een product mag nogzo schitterend zijn: als het te duur is, verkoopt het niet. Het nieuweresearchcenter dat wordt gebouwd is toch een vorm van apprecia-tie voor ons werk.” LVE

Ing. Jan Verbruggen MSc

Ing. Bob Laurent MSc

Ing. Luc Loos MSc

Ir. Renaat Van Cauter en Ing. ChristopheDupont MSc hadden het met ons over hunwerkgever. Wat eigenlijk begon als eendoctoraat over algoritmes voor reverseengineering mondde uit in een bredewaaier van totaaloplossingen voor micro-metrologie.

Renaat: “In 1995 begon het verhaal vanMetris inderdaad bij software. Bij deK.U.Leuven was er een onderzoeksafde-ling die zich bezighield met reverse engi-neering, een manier om gemeten puntwol-ken te modelleren naar een CAD-model.Zo ontstond er technologie in de vorm van

TECHNOLOGIE

LEUVEN. Metris werd als spin-off van de K.U.Leuven opgericht in 1995, maar

heeft op korte tijd al een hele weg afgelegd. Metris is gespecialiseerd in

micrometrologie en is inmiddels al beursgenoteerd. Met hoogtechnologische

innovatie en een aantal gerichte en erg uitgekiende overnames zette het

bedrijf vorig jaar een omzet van 93 miljoen euro neer en stelt het al 700 werk-

nemers tewerk, van wie 120 in Vlaanderen. Ongeveer tweederde van die 120

Vlaamse werknemers zijn ingenieurs.

Metris brengt totaaloplossingen voormicrometrologie

Meer dan helft Vlaams personeelsbestand is ingenieur

technologie


software. Maar voor Metris zou het inte-ressanter zijn om een unieke combinatievan scanner en software tegelijk aan tebieden. Ook de markt vroeg meer naarmogelijkheden voor 3D-inspectie op coör-dinaatmeetmachines. Zo groeide het ideeom onze klanten totaaloplossingen aan tereiken. Geleidelijk aan groeide de vraagvan belangrijke klanten uit de automobiel-sector en in 1999 nam Metris dan delaserscantechnologie van een Duitsbedrijf over.”

Drie jaar later volgde de overname vaneen platform voor verwerking van grotepuntwolken en nog drie jaar later werdKrypton overgenomen, waarmee ook de

TECHNOLOGIE

robotscanning en de 'handheld' scanningbij Metris terechtkwam.

Renaat: “Door zelf coördinaatmeetmachi-nes te leveren met daarop de scannersvan Metris konden we onze klanten eentotaaloplossing aanbieden. De overnamesdie daarop volgden, maakten de cirkelrond. Met lasertechnologie, waar nodigaangevuld met klassiekere meetmetho-den, kunnen we vandaag de meeste klan-ten een volledige oplossing bieden op hetvlak van micrometrologie.”

Auto's en vliegtuigen

Het productgamma van Metris bestaatvooral uit oplossingen die het digitaleinspectieproces mogelijk maken: 3D-laserscanners, laserradars en iGPS voor'large scale metrology' en de traditionele-re coördinaatmeetmachines (CMM's) enmeetarmen. Met de laserscanners kunnenvoorwerpen heel nauwkeurig wordenopgemeten naar dimensies, naar vormenen naar geometrische kenmerken, zoalsbevestigingsgaten. Metris vindt zijn klan-ten vooral in de automobielindustrie en devliegtuigindustrie.

tijdswinst op en een betere beheersingvan het productieproces.”

Christophe: “Die laserscans leverenbehalve productiviteitsverhoging ook eengroter gebruiksgemak op. Constructeursdoen daar hun voordeel bij tijdens deassemblage: minder hardware, minderpersoneel, enz. De optische technologieis ontwikkeld in de jaren 90 en kwam inproductie vanaf ongeveer 2000. Dat diffe-rentieert Metris van de traditionele spe-lers: wij hebben ons nooit op de traditio-nele systemen gefocust en dat was directonze voorsprong.”

X-ray

Voor die andere belangrijke klant, devliegtuigconstructeurs, biedt Metris eenlaserradar aan, die kan meten tot 60 metermet een nauwkeurigheid van 0,4 tot 0,5mm. Zo kan die een vleugel van 30-40meter in één keer geautomatiseerd encontactloos opmeten. De winst in tijd enarbeidsintensiteit is evident.

Christophe: “Wij leveren totaaloplossin-gen. Alles wat wij in huis hebben, is com-

De VIK-afdeling Leuven-Hageland bezoekt Metris op vrijdag 19 september: zie Nieuws uit de afdelingen.

Renaat: “Het inspectieproces bij de pre-productie en de productie van auto's moetzeer snel en foutloos kunnen gebeuren.Door dat inspectieproces via laserscan-nen te laten verlopen - contactloos van opeen zekere hoogte boven het meetstuk -krijgt de producent op veel kortere tijdveel meer informatie en een volledig digi-taal model van zijn opgemeten voorwerp.Daarmee kan hij zijn auto al virtueel bou-wen en virtueel nagaan waar er assembla-geproblemen kunnen ontstaan. Autocon-structeurs krijgen zo veel meer data, dieze veel dieper kunnen analyseren. Datlevert in het productieproces een serieuze


Het productgamma van Metrisbestaat vooral uit oplossingen

die het digitale inspectie-proces mogelijk maken:

3D-laserscanners, laserradarsen iGPS voor 'large scale

metrology' en de traditionele-re coördinaatmeetmachines

(CMM's) en meetarmen.

Ing. Christophe Dupont MSc en ir. Renaat Van Cauter met tussen hen in logo en baseline van Metris

TECHNOLOGIE

plementair. Wij doen onze eigen producten geen concurrentie aan. Wekunnen eventueel ook terugvallen op traditionele meettechnologie,zoals tastprobes, als laserscanning geen oplossing biedt. Of we werkenmet X-raysystemen of computertomografie, onze meest recente syste-men. Die maken het dan weer mogelijk om deinterne structuur van voorwerpen te analyseren.Afhankelijk van wat er moet worden opgemeten,gebruiken we meer of minder gesofisticeerdemeetapparatuur.”

Ongeveer een vijfde van het Metris-personeelhoudt zich bezig met onderzoek en ontwikkeling. Christophe: “Vaak leggen klanten ons een pro-bleem voor met bijbehorende specificaties. Alshet om een potentiële business case gaat, danwerken wij intens samen om hardware en soft-ware volgens die specificaties te ontwikkelen. Zogaan we na wat er in de markt nodig is om te kun-nen verkopen en daar richten we onze productendan op. Vaak zijn er al verkoopdeals gesloten opeen moment dat het product nog in ontwikkelingis. Wij streven ernaar om te bieden wat onze klan-ten nodig hebben.”Renaat: “De klanten waarmee we samenwerken,zijn doorgaans leidende constructeurs. Wat weproduceren, heeft dus wel goede afzetmogelijk-heden. Als je een product levert dat aan de speci-ficaties voldoet voor bijvoorbeeld Volvo of Toyota,dan is de rest vaak ook geïnteresseerd.”

Wereldwijde expansie

De automobiel- en de luchtvaartindustrie zijngoed voor zowat 60% van het klantenbestand vanMetris. De overige 40% bestaat uit verschillendeindustrietakken zoals de productie van scheer-machines, wasmachines, gsm's, windturbines,prothesen, tandprothesen, enz.

Renaat: “We zijn niet gelieerd aan één klant.Zelfs de grootste klanten van Metris vertegen-woordigen maar één tot twee procent van deomzet. We hebben eigenlijk zo'n breed klantenbe-stand dat we op dat vlak niet echt afhankelijk zijnvan deze of gene klant.”Christophe: “Onze technologie wordt ookgebruikt om de dagdagelijkse productie ondercontrole te krijgen. Zo krijgen bedrijven minderuitval, draait de productie soepeler en zijn er min-der kosten in het algemeen.”

Metris heeft op dit moment voet aan grond in 14 landen, maar biedt eenwereldwijde verkoop, dienstverlening en ondersteuning aan.

Tekst: Luc VANDER ELSTFoto's: METRIS en Luc VANDER ELST

Christophe Dupont,kwaliteitsingenieur

Ing. Christophe Dupont MSc stu-deerde af als industrieel ingenieurelektromechanica bij Groep T inLeuven. Hij werkt nu bijna 4 jaar bijMetris, waar hij indertijd spontaansolliciteerde.

“Ik ben kwaliteitsmanager voor deproductie in België. Wij kopen allecomponenten los aan en de kwali-teitscontrole begint vanaf daar enloopt tot het afgewerkte productbuitengaat. Zelfs daarna nog:mochten er problemen zijn bij deklanten, dan moeten die uiteraardook worden opgelost. Dat laatstekomt voor een gedeelte ook bij mijterecht, voor een ander gedeeltebij de dienst na verkoop.”“Als er bij de productie eenbepaalde component faalt, danzoeken wij uit waar de fouten lig-gen. Wij monitoren continu enbrengen verbeteringen aan. Het isniet altijd een eenvoudige taak,want wij groeien zodanig snel datwij veel nieuwe producten en veelnieuwe componenten op onzeboterham krijgen. Zo krijg jenatuurlijk geen vaste databank vanleveranciers die jaar in, jaar uithetzelfde leveren. Dat zou veelgemakkelijker onder controle tehouden zijn.”

Ir. Renaat VanCauter: marketingIr. Renaat Van Cauter studeerde afals burgerlijk ingenieur aan deK.U.Leuven in 1993. Daarna was hijtwee jaar lang projectassistent bijde universiteit. In 1995 begon hijals supportingenieur bij LMS, eenandere spin-off van de K.U.Leuvenen in 2003 stapte hij over naarMetris om er de marketing voorzijn rekening te nemen. “Wij maken alle brochures, staanin voor de website, doen opendeur-

dagen, tradeshows, externe communica-tie enz. Mijn technische achtergrond isdaarbij zeer welgekomen: de productenvertalen van zeer technische naar tochbegrijpbare taal. Door de vele overnamesfocus ik mij nu volledig op de rol van mar-keting communication.”

LVE


De automobiel- en de luchtvaartin-dustrie zijn goed voor zowat 60%van het klantenbestand van Metris.

Astridlaan 213B-3900 OverpeltTel. +32 11 80 90 90Fax. +32 11 80 90 95

[email protected]

Hypermoderneoffsetdrukkerij

tot formaat70 x 100 cm

+ dispersielaklaag

Professionelelayout- & prepress-

afdeling

Digitale drukkerijGepersonaliseerde

drukwerken

Blistering & postverzending

Moderneafwerkingsunits

Levering in heel België

Specialisatie:aanmaken, drukken,

verwerken en verzenden van

bedrijfsbrochures entijdschriften.

Vraag prijsofferte!

All

in

on

e

drukkerij

Sleurs

MODERN TIMES

Een pleister voor je hartIMEC in Leuven ontwikkelde een klein draadloos sen-sorsysteem waarmee een hart continu kan worden inhet oog gehouden. De draadloze sensor is ingebouwdin een plooibaar en rekbaar materiaal en geïnte-greerd in textiel. Het geheel lijkt op een pleister enkan vrij comfortabel op het lichaam gedragen worden

zonder dat hetopvalt. Draadlozee l e k t r o c a r d i o -grampleisters zijnerg nuttig om bij-voorbeeld hartrit-mestoornissen teontwaren tijdensdagelijkse activi-teiten buiten het ziekenhuis. De draadloze ECG-pleister kon voordien al wel de hartslag van eenpatiënt meten, maar het systeem werd verfijnd, werdplooibaarder en elastischer en kreeg extra softwaremee om de hartsignalen te verwerken. De resultatenzouden veelbelovend zijn. Hartverwarmend is dat.

www.imec.be

Mobiel drinkbaarwater

Het is Belgisch en het zuivert opwelke locatie ook ter wereld tot 50.000liter water per dag. De H2O Pure-container is een transporteerbaarwaterzuiverinssysteem, ingebouwd ineen doordeweekse container.Belgisch en toch uniek in de wereld.Het systeem zuivert water uit vervuildwater van een meer, een bron of eenrivier in proper, veilig en drinkbaarwater. De container weegt 6.500 kilo-gram en kan tot 50.000 liter drinkbaarwater per dag zuiveren, genoeg vooreen bevolking van zowat 5.000 kop-pen.

www.iclmp.com

Leugendetector verraadtdat je niet echt ziek bentIs het je ook al eens overkomen dat je het echtniet zag zitten om te gaan werken? En dan bel jenaar je werkgever en meld je je ziek. In Engelanddoen ze aan 'abscence management' en denkenze er iets op gevonden te hebben. Een leugende-tector kan softwarematig onderkennen of je aldan niet liegt aan de telefoon over je ziekte.Daarvoor wordt gebruikgemaakt van het 'voicerisk analysissysteem (VRA). Een proefproject van een jaar leverde de overheidmaar liefst 420.000 pond op aan uitgespaarde ziektedagen. De technologie werdontwikkeld door Capita en Digilog UK. Ze werkt door stemveranderingen in destem van de beller te ontwaren. Na enkele duizenden berekeningen krijgt de tele-fonist van de software een advies. Dat advies moet de beller ertoe aanzetten omzijn ziekteverzuim te herzien. Werkgevers zijn doorgaans voorstander. De priva-cycommissie heeft wellicht nog vragen…

MODERN TIMES

MODERN TIMES

technologie


In ons dichtbevolkte Vlaanderen liggen erzowat 500.000 km aan ondergrondsekabels en leidingen. De plannen wordenop grote schaal aangevraagd en afge-drukt. De aanvraagprocedure is sinds 2006sterk vereenvoudigd. Het Agentschapvoor geografische informatie Vlaanderen(AGIV) begon in maart 2007 met KLIP, hetkabel- en leidinginformatieportaal, datzowat de hele Vlaamse ondergrondbeslaat. Sindsdien kan een aannemerelektronisch op een kaart het gebied aan-duiden waar hij wil werken. De planaan-vragen gaan automatisch naar elke kabel-en leidingbeheerder uit die zone. Voorkabels en leidingen die federaal beheerdworden is er het KLIM, het kabels- en lei-dingeninformatiemeldpunt.

KLIMOP

Toch wordt de aannemer vaak nog over-stelpt met informatie. Meer dan 300beheerders leggen kabels, leidingen ofbuizen en die nemen geen risico's.Gevolg: voor kleine werken komen somspakken plannen toe: alles wat bestaat bijde verschillende kabel- en leidingbeheer-ders wordt afgedrukt. Per planaanvraagneemt men gemiddeld met 7 beheerderscontact op en de informatie valt niet altijdgemakkelijk te interpreteren. Alle plannenmoeten worden opengevouwen en symbo-liek, schaal, oriëntatie, topografische ach-tergrond, … verschilt volgens nutsbedrijf.De volgende logische stap in de informa-tie-uitwisseling is dan ook dat alle nodigeinformatie digitaal naar de aannemersgaat.

Zo groeide de aanzet voor een onder-zoeksproject: hoe kunnen we grafischeinformatie over de ligging van kabels enleidingen uitwisselen en koppelen aaneen uniforme topografische achtergrond?Ook de VIK vroeg al om dat onderwerp als

GRB

Een eerste belangrijke noodzaak is eeneenduidige, gebiedsdekkende en groot-schalige topografische achtergrond. HetVlaams grootschalig referentiebestand(GRB) is nog niet klaar, maar kan die roluitstekend vervullen.Elke KLB (kabel en leidingbeheerder) zoudus enkel zijn eigen leidinggegevens digi-taal moeten doorsturen op het momentvan een planaanvraag. De meeste KLB'smaken gebruik van CAD- of GIS-syste-men waarin ze hun leidingen en kabelsintekenen. Ze beschikken dus over digita-le informatie, maar die verschilt. Er moe-ten dus eerst afspraken gemaakt worden:wat verlangt een aannemer, wat wil en kaneen KLB doorsturen? Welke kenmerkenvan leidingen zijn van belang? Is het nut-tig en mogelijk informatie mee te gevenover nauwkeurigheid, betrouwbaarheidvan de ligging, diepteligging? Om daarover een idee te krijgen enquê-teerde het KLIMOP-team enkele nutsbe-drijven en aannemers. Op basis daarvanbevroeg AGIV de ruimere sector. Hetresultaat wordt omgezet in een datamodelmet een onderling samenhangende struc-tuur. Het KLIMOP-team bestudeerde hetNederlandse datamodel, maakte een ont-werpmodel en kon vanuit die ervaringeninput leveren om het IMKL-Vlaanderen(informatiemodel kabels en leidingen)mee vorm te geven.

Work in progress

KLIMOP bestudeert nu nog digitalisatie-technieken van analoge plannen, inpas-sing van het nieuw aangemaakte GRB inbestaande eigen topografie van de KLB'sen opmeettechnieken voor kabels en lei-dingen. Een uitgebreide praktijkproef vanhet GIM moet leiden tot feedback op hetvoorlopige IMKL en PMKL (presentatie-model kabels en leidingen).Op 25 september worden de resultatenvan het KLIMOP-onderzoeksproject toe-gelicht voor het grote publiek. We brengenvoort verslag uit over de evolutie van ditproject.

Tekst: Ine DE CUBBER, Greet DERUYTER en Guido KIPSSamenvatting voor I-mag: Luc VANDER ELST

eindwerkopdracht uit te werken. Begin2006 dienden de vakgroepen landmetenvan de KaHo Sint-Lieven en HogeschoolGent een onderzoeksvoorstel in bij IWT-Vlaanderen om de materie te verkennen.Tal van overheids- en privépartners stap-ten in het project. De Bouwunie en de VIKwerden opgenomen in de gebruikerscom-missie van het TeTra-onderzoeksproject.

Plannen worden nu nog opgrote schaal afgedrukt.

Zo drukt Eandis per jaar twee keer de hoogte van

de Eiffeltoren af, als je alle plannen zou versnijden tot A4'tjes.

Per werkdag worden er zowat250 planaanvragen verwerkt.

Het project kreeg de naam 'KLIMOP':kabels- en leidingenuitwisselingsfor-maatimplementatie & ontwikkelingspro-ject. De onderzoeksvraag luidt: wat staateen digitale uitwisseling van gegevensover de ligging van kabels en leidingentechnisch nog in de weg?

Welke problemen moeten worden aange-pakt om tot een digitaal overzichtsplan tekomen van alle ondergrondse kabels enleidingen? Sommigen dromen al van een'digitaal kadaster van de ondergrond' ofeen centraal beheerd informatiesysteemdat ook centraal toegankelijk zou zijn vooriedereen en dat steeds de meest recenteinformatie zou bevatten. Maar wie draagtde verantwoordelijkheid voor de actuali-teit en de juistheid van de data, wiebeheert de data en draagt de beheerskos-ten, hoe organiseert men het beheer en deactualisatie van zo'n kadaster, waarbijtientallen nutsbedrijven duizenden veran-deringen per dag moeten doorgeven?

WOMMELGEM. Soms breekt de toekomst trager aan dan we zouden willen.

Zo ook op het gebied van de informatie over de ligging van kabels en leidingen

in de Vlaamse ondergrond. Nog altijd leveren graafwerken dagelijks onvoor-

ziene schade en blijft er een risico verbonden aan het openleggen van nieuwe

sleuven.

Naar digitale gegevensuitwisseling overligging kabels en leidingen

VIK steunt onderzoeksproject KLIMOP

INDUSTRIE

centra


afdelingenACTIVITEIT IN DE KIJKER > LEUVEN-HAGELAND

LEUVEN. Metris stelt momenteel meerdan 670 medewerkers tewerk. Het bedrijfkiest voor productleiderschap op basisvan de nieuwste meettechnologieën zoalslaser- en CT-scanning. Sterke bedrijfsre-sultaten zijn het gevolg. Innovatievemicrometrologieoplossingen voor nauw-keurige en efficiënte 3D-geometrie-inspectie worden wereldwijd gebruikt doorvooraanstaande producenten van vlieg-tuigen, auto's, schepen, windturbines,motoren, werktuigen, elektronicabordenen zelfs gsm's.

Als fabrikanten prototypes maken en op hetmoment dat ze overgaan naar serieproductielevert Metris het materiaal aan om de kwali-teitcontrole grondiger en efficiënter te latenverlopen. De laserscanners van Metris biedenvoor heel wat toepassingen betere oplossin-gen dan de conventionele 'tastprobe-metin-gen'. Een laserscanner meet duizenden pun-ten per seconde en levert zo een nauwkeurig beeld van hetgehele meetobject af. Het resultaat zijn tijdwinst, volledigheiden correctheid. Toepasbaar bij de montage van gsm's tot vlieg-tuigen. Laserscanning gebeurt volledig contactloos en is dusook bruikbaar bij de inspectie van delicate en vervormbareobjecten.

Naast innovatieve meetsystemen met laserscantechnologiebiedt Metris sinds 2007 ook inspectiesystemen aan voor rönt-gen- en computertomografie, waarmee je letterlijk binneninvoorwerpen kunt kijken om er te speuren naar onvolmaakthe-

den in de interne structuur. De toepassingen daarvan zijnvelerlei en op dit moment wellicht nog niet allemaal bekend.Metris is de op drie na grootste wereldspeler op vlak van drie-dimensionale micrometrologie. In 2006 verkoos Enst & Younghet bedrijf tot 'onderneming van het jaar' en op 12 december2006 volgde de beursgang op Euronext Brussel. In 2007 boekteMetris 93 miljoen euro omzet en 7,1 nettowinst.

Op vrijdag 19 september brengt de afdeling Leuven-Hagelandeen hoogst interessant bezoek aan dit bedrijf. U bent van hartewelkom.

• PRAKTISCHPlaats: Metris, Geldenaaksebaan 329,Leuven.Datum: vrijdag 19 september 2008 om 15 uur.Kostprijs: gratis voor VIK-leden, niet-ledenbetalen 5 euro.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat tot enmet 12 september 2008 met het engagementzeker aanwezig te zijn en bij afwezigheid zekertijdig te verwittigen. Max. 50 deelnemers.Referte: BBLVN10908.


METRIS INNOVATIEF IN 3D-KWALITEITSCONTROLE

vrijdag 19 september 2008

afdelingenACTIVITEITEN


ANTWERPEN07-09-2008 Bezoek Zoo, Antwerpen, 13 uur17-10-2008 Proeverij uit Calabria, VIK-huis, 20 uur

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

De Antwerpse zoo achter de schermenzondag 7 september 2008

Een bezoek achter de schermen belicht de hele zoo-infra-structuur: een kijkje in de dienstingangen, de keukens, de fil-terzalen, … Kortom: je komt overal waar de gewone bezoekernooit komt. Alle vragen over de dagelijkse werking van eendierentuin met 6.000 dieren krijgen een antwoord. Wat etendie dieren, waar halen de verzorgers al het voedsel vandaan,wat met zieke dieren, wat is een stamboek en hoe werkt dat?Om veiligheidsredenen kunnen kinderen niet deelnemen.

• PRAKTISCHPlaats: Zoo, Koningin Astridplein 26, Antwerpen. Datum: zondag 7 september 2008 om 13 uur stipt.Samenkomst om 12.45 uur achter kassa/verkooppunt.Kostprijs: volgens normaal tarief; betalen aan de kassa van de zoo.Als u na inschrijving toch verhinderd bent, verwittig onsdan tijdig. Het bezoek is bestemd voor volwassenen (vanaf16 jaar) en eventueel kinderen vanaf 12 jaar onder toezichtvan hun ouders. Het aantal deelnemers is beperkt tot 40(twee groepen).Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: BBAWN10908.

Proeverij uit Calabriavrijdag 17 oktober 2008

De VIK-afdeling Antwerpen organiseert een degustatie vanspecialiteiten uit het Italiaanse Calabria. Op het menu staanonder andere Italiaanse ham (San Daniele, prosciutto metbruschetta), pancetta, Italiaanse salami/salametto (Sopres-sa, Milano, Mortadella) met bospaddestoelen, gedroogdetomaten, gegrilde groenten én - niet te vergeten - de typischeproducten in olijfolie. Dat alles wordt overgoten met heerlij-ke wijnen uit Calabria. Een gastronomische aanrader!

Volledige tekst in I-mag mei en op www.vik.be.

• PRAKTISCHPlaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem.Datum: vrijdag 17 oktober 2008 om 20 uur, ontvangst vanaf 19.30 uur.Kostprijs: 25 euro voor VIK-leden en hun partner, niet-leden betalen 30 euro.Eerst inschrijven, na bevestiging secretariaat het verschuldigde bedrag vooraf betalen op rekeningnr. 414-3146851-13 van de VIK-afdeling Antwerpen, met vermelding 'proeverij Calabria'. Het aantal deelnemersis beperkt tot 35.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: CAAWN11008.

KEMPEN13-09-2008 Bezoek gerechtshof "Het Kasteel der Hertogen

van Brabant", Turnhout, 14 uur VOLZET20-09-2008 Waterski, vvw Gierle vzw, Haarlebeek z/n,

Langs de autostrade, Lille, 09.30 uur24-09-2008 Bezoek Hansen Transmissions, Lommel, 14 uur15-10-2008 Bezoek Soudal + regionale ledenvergadering,

Turnhout, 14 uur23-10-2008 Bezoek BioEnergy nv, Maatheide 74 A,

Lommel, 14 uur


Gerechtshof Turnhoutzaterdag 13 september 2008 VOLZET

Op zaterdag 13 september bezoekt de VIK-afdeling Kempenhet gerechtshof in Turnhout, gevestigd in het Kasteel derHertogen van Brabant, op een boogscheut van de GroteMarkt en van het cultureel centrum De Warande. Het kasteelis omgeven door een slotgracht. Een gespecialiseerde gidsgeeft uitleg over het indrukwekkende gebouw waar in de mid-deleeuwen de hertogen van Brabant vertoefden.Gedurende ongeveer anderhalf uur worden we rondgeleidvan de kelders tot in de versterkte toren van het historischekasteel. De vroegere bewoners, de restauratie en de huidigerechtspraak worden uitvoerig besproken. Na de rondleidingkunnen we napraten in een nabijgelegen drankgelegenheid.


• PRAKTISCHPlaats: Ingang gerechtsgebouw, Kasteelplein 1, Turnhout.Datum: zaterdag 13 september om 14 uur stipt.Kostprijs: 3 euro per persoon.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Maximum aantal deelnemers: 20 personen.Referte: BBKPN20908.

Waterskizaterdag 20 september 2008

Op zaterdag 20 september 2008 organiseren de VIK-jongerenvan afdeling Kempen een activiteit voor de durvers onder de

industrieel ingenieurs. Tussen10 en 12 uur kun je namelijkdeelnemen aan een initiatiewaterskiën in de Lilse plassen.

Gedurende 2 uur kan je kennis-maken met die leuke sport. Dedeelnemers zullen gedurendedie twee uur over het water

kunnen 'vliegen' onder begeleiding van ervaren mensen.Aangezien het aantal deelnemers beperkt is, is snel inschrij-ven de boodschap.

Voor alle sportievelingen is het echt wel een must om diteens mee te maken! We hopen jullie te mogen verwelkomenop zaterdag 20 september.

ACTIVITEITEN


Meer informatie en een routebeschrijving zijn te vinden op:http://www.waterski.beDoorklikken naar clubs/VVW Gierle

• PRAKTISCHPlaats: VVW Gierle vzw , Haarlebeek z/n, Langs de autostrade, Lille.Datum: zaterdag 20 september 2008 om 9.30 uur.Kostprijs: 15 euro te betalen ter plaatse, niet-leden betalen 20 euro.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: SAKPN10908.

Hansen Transmissions woensdag 24 september 2008

Hansen Transmissions International nv heeft als corebusi-ness de productie van tandwielkasten en handhaaft zijn pio-nierspositie op het vlak van de aandrijvingstechnologie sinds1923. Vanuit vestigingen in Edegem en Lommel wordt debrede waaier van toepassingen wereldwijd verspreid: wind-turbines en industriële toepassingen, zoals koeltorens,waterzuiveringsinstallaties, transportbanden, mixers, …Hansen produceert zijn tandwielkasten volledig op maat vande klant. Van a tot z, van ontwerp tot productie en montage.

• PRAKTISCHPlaats: Hansen Transmissions International nv, Gerard Mercatorstraat 40, Lommel.Datum: woensdag 24 september 2008 om 14 uur.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: BBKPN10908.

Soudalwoensdag 15 oktober 2008

De naam Soudal klinkt velen bekend in de oren, want hij staatvoor kwalitatieve bouwproducten voor de professionelebouwsector, doe-het-zelf, industrie en automotive sector. Hetbekendst is de 'silicone' in de al even bekende gele kokers. Insamenwerking met de grondstoffenleveranciers ontwikkel-

den de scheikundi-gen van Soudal doorde jaren vele nieuwetechnologieën en hetproduc t eng a mm awerd alsmaar rui-mer: voegkitten,polyurethaanschuim,lijmen, vochtwering,producten voor deauto, vulmiddelen,

enz. De eigen ontwikkelingen worden ook nog steeds inTurnhout geproduceerd in 2 fabrieken, langs weerszijden vande autosnelweg. Soudal telt inmiddels 25 buitenlandse vesti-gingen en exporteert naar meer dan 100 landen. Soudal teltmeer dan 1.000 werknemers en haalt een omzet van meer dan250 miljoen euro. Momenteel lopen er dagelijks bijna 500.000kokers per dag (!!) van de band!

Na de ontvangst en verwelkoming bezoeken we beide plantsvan Soudal. Vanaf 16.45 uur is er gelegenheid tot vraagstel-ling. Om 17 uur volgt de regionale ledenvergadering VIK-afdeling Kempen en een halfuur later sluiten we af met eennatje en een droogje.


• PRAKTISCHPlaats: nv Soudal, Guesthouse Veedijk, Turnhout.Datum: woensdag 15 oktober 2008 om 14 uur.Kostprijs: gratis voor VIK-leden, niet-leden betalen 5 euro.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: BBKPN11008.

BioEnergy Lommeldonderdag 23 oktober 2008

BioEnergy nv werd opgerichtdoor de Group Machiels uitHasselt en FarmFrites uitLommel. Het bedrijf wil jaarlijks100.000 ton aardappelbijproduc-ten, zoals schillen en zetmeel-stromen, verwerken. Het eind-product, elektriciteit, wordt verkocht aan het elektriciteitsneten zal naar schatting 7.000 Lommelse gezinnen voorzien vangroene stroom.

Farm Frites Lommel zal op zijn beurt 100.000 m3 gezuiverdwater vanuit BioEnergy hergebruiken en het zal de opgewek-te stoom die door de gasmotoren als bijproduct wordt ont-wikkeld, verwerken in het aardappelproductieproces. De biomassa wordt met behulp van een 450 meter lang onder-gronds transport aangevoerd vanaf de terreinen vanFarmFrites. Langs datzelfde traject gaat de stoom en hetgezuiverde water terug naar Farm Frites Lommel. Dat lei-dingstelsel alleen al is een complex project, waarbij metenorm veel invloedsfactoren rekening moet worden gehou-den: temperatuurverschillen, uitzetting van leidingen, con-densvorming, enz.

Het proces bestaat uit 3 activiteiten:• verwerking van industriële bioreststoffen• energieproductie• proceswaterzuivering

Dat gebeurt via volgende eenheidsprocessen:• homogenisatie en thermofiele vergisting• scheiding vast - vloeibaar • decarbonatatie• ammoniak stripping• membraan bioreactor• omkeerosmose• warmtekrachtkoppeling

BioEnergy is dan wel niet het enige vergistingsproject terwereld, maar waar dit project wel uniek in is en veel verdergaat dan andere vergelijkbare installaties, is de mate waarinzowat alles wordt hergebruikt. Voorts is het merkwaardig datBioEnergy als het ware fysiek vastzit aan de FarmFritesbedrijven in Lommel.

ACTIVITEITEN


Tijdens het bedrijfsbezoek volgen we het hele proces vanafde aanvoer van de biomassa tot de elektriciteitsproductie ende waterzuivering.

• PRAKTISCHPlaats: BioEnergy nv, Maatheide 74 A, Lommel.Datum: donderdag 23 oktober 2008 om 14 uur.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: BBKPN21008.

LEUVEN-HAGELAND19-09-2008 Bezoek Metris, Leuven, 15 uur20-09-2008 Spoorwegfietsen in Maredsous, Leuven, 8.30 uur10-10-2008 Whiskyproeverij, Lassaut, Holsbeek, 20 uur17-10-2008 Bezoek Renier natuursteen, Aarschot, 14 uur06-11-2008 Karting14-11-2008 Gastronomisch weekend in Bütgenbach

(t/m 16/11/2008)18-11-2008 Lezing: EPB-richtlijnen voor bouwers en

verbouwers28-11-2008 Bezoek ASCO, Zaventem,05-12-2008 Bowling, ACRO, Tienen, 21 uur


Spoorwegfietsen in Maredsouszaterdag 20 september 2008

U zocht hét perfect dagje uit voor uw hele gezin, gekruid meteen vleugje sport, een lekker hapje & drankje, maar vooral opsmaak gebracht met een geweldige portie ontspanning envertier? De VIK-afdeling Leuven-Hageland biedt u de perfec-te oplossing!

Onze dag begint al goed met een bezoek aan de traditionelebrouwerij van Bocq, waar we de processen van het brouwenonder de knie krijgen. De dorstigen onder ons kunnen ertevens het lokale vocht degusteren. We brengen daarna een

bezoek aan de abdij vanMaredsous en proeven er deplaatselijke specialiteiten: bier& kaas van de abdij. Goed opkracht gekomen met dezeplaatselijke geneugten, ver-trekken alle sportievelingen ennatuurliefhebbers voor een

railbiketochtje door de beeldschone vallei van de Molignée.U leest het goed: via oude spoorwegen stampen we eenspoorwegfiets verder (of laten we ons voorttuffen door demoedigsten). In afwachting van het draaien van onze spoor-wegfietsen aan de terminus zijn we genoodzaakt daar ookeen terrasje te doen. Kortom, voor de levensgenieters onderons: een niet te missen activiteit!

• PRAKTISCHPlaats: Afspraak op parking Bodart, Leuven, vanwaar wesamen carpoolen.Datum: zaterdag 20 september 2008 om 08.30 uur.

Kostprijs: 15 euro voor VIK-leden en partners, 17 euro voor niet-leden.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: SALVN10908.

Whiskyproeverij met dinervrijdag 10 oktober 2008

Een whiskyproeverij ('nosingand tasting') is bij uitstek eenleuke activiteit. Aan de hand vaneen presentatie en in een infor-mele sfeer leiden wij u met eenvirtuele reis door de ontstaans-geschiedenis van (malt) whisky, het productieproces en(belangrijk!) enkele verschillende smaken en geuren door hetproeven van 6 uitzonderlijke whisky's. Dat geheel wordt boven-dien opgeluisterd door professionele doedelzakspelers!

De uiteenzetting wordt gegeven door de heer LouisSchrevens, sinds jaren een whiskykenner en alombekendvoor de organisatie van whiskyreizen naar diverse productie-locaties. Als geen ander heefthij de whiskymicrobe letterlijken figuurlijk in zijn bloed zitten.Louis Schrevens is ook medes-tichter en drijvende kracht vande unieke 'Single Malt Club'.Nadien gaan we genieten vaneen driegangendiner verzorgddoor meesterkok DaniëlLassaut. Als u zich een BOBlaat vergezellen, is ook een vei-lige thuiskomst gegarandeerd!

• PRAKTISCHPlaats: Salons Lassaut, Kortrijksebaan 75, Holsbeek.Datum: vrijdag 10 oktober 2008 om 20 uur stipt.Verwelkoming deelnemers vanaf 19.30 uur.Kostprijs: whiskyproeverij met diner: 45 euro voor VIK-leden en familie, niet-leden betalen 50 euro (tasting 6 whisky's + driegangenmenu all in). Deelname aan de voordracht met diner zonder tasting: 35 euro voor VIK-ledenen familie, niet-leden betalen 45 euro (driegangenmenu allin). Na inschrijving betaalt u het overeenkomstig bedrag opde rekening 431-0647591-86 van de VIK-afdeling Leuven-Hageland met de vermelding whiskyproeverij + aantal personen.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: FELVN11008.

Renier natuursteen: van droom tot werkelijkheidvrijdag 17 oktober 2008

Renier Natuursteen werd in het begin van de 20ste eeuwopgericht. Hamer en beitel waren toen het belangrijkstegereedschap om de natuursteen te bewerken, maar intussenis er heel veel veranderd. Renier verwerkt een uitgebreid

ACTIVITEITEN


gamma van natuursteen. Het bedrijf is een moderne onder-neming met computergestuurde machines. Ruwe blokkennatuursteen worden omgevormd in uw blauwe dorpel, in uwgranieten gevelbekleding of in uw marmeren badkamer.

Tijdens dit bedrijfsbezoek zien weeen ruwe blok natuursteen omgeto-verd worden tot een prachtig deco-ratief materiaal. Afgerond wordtmet vraagstelling bij een natje eneen droogje.

• PRAKTISCHPlaats: Renier natuursteen, Nijverheidslaan 1 (C110),Aarschot.Datum: vrijdag 17 oktober 2008 om 14 uur.Kostprijs: gratis voor VIK-leden; bedrijfsleden betalen 2,5euro ter plaatse; niet-leden betalen 5 euro ter plaatse.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: BBLVN11008.

Ingenieuze gastronomiein de Oostkantonsvan 14 tot 16 november 2008

In elk even jaar organiseert de VIK-afdeling Leuven-Hageland naar tra-ditie een gastronomisch weekend.Dus ook in 2008 en dit jaar hebben wegekozen voor het mooie Bütgenbachin de gezellige Oostkantons, vlak bij het meer. Het hotel'Bütgenbacher Hof' is de ideale uitvalsbasis voor actieve

ontspanning. Wandelingen rondhet meer van Bütgenbach, metzicht op de stuwdam, en in debossen staan alvast op het wan-delmenu. Op zaterdagnamiddagbezoeken we het gezelligeMonschau, een historisch stadjemet prachtige straatjes en

gevels en een mooi aanbod van kunst, cultuur, romantiek engezelligheid.Uiteraard mag 's avonds de goede Ardeense gastronomieniet ontbreken. In het hotel kunt u vrij gebruikmaken van fit-ness, zwembad of sauna.

Volledige tekst en programma in I-mag mei en op www.vik.be.

• PRAKTISCHPlaats: Hotel Bütgenbacher Hof, Marktplatz 8, Bütgenbach.Datum: vrijdag 14 november 2008 (vanaf 19 uur) tot zondag16 november 2008 (einde voorzien rond 13.30 uur).Kostprijs: 250 euro per persoon (inbegrepen: 2 overnach-tingen met ontbijtbuffet; 2x gastronomisch menu inclusiefdranken; 2x lichte lunch 's middags met dranken). Bedragover te schrijven op rek. nr. 431-0647591-86 van de VIK-afde-ling Leuven-Hageland met vermelding 'gastronomischweekend'.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: RELVN11108.

Jaarlijkse bowlingvrijdag 5 december 2008

De VIK-afdeling Leuven-Hageland nodigt u uit op haar jaar-lijks avondje bowling met snelheid, precisie, de nodige sou-plesse, … Gaat u voor de overwinning of bent u op zoek naareen avondje relaxen, netwerken of gewoon gezellig een pint-je bij een kegeltje werpen? Misschien bent u wel die geluks-speler die zelf niet weet hoe hij iedere keer aan een strikekomt?

• PRAKTISCHPlaats: Bowling ACRO, Leuvenselaan 472, Tienen.Datum: vrijdag 5 december 2008 om 21 uur.Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden en partners, 12,50 eurovoor VIK-bedrijfsleden en 15 euro voor niet-leden.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: SALVN11008.

LIMBURG23-09-2008 Bezoek mijnmuseum Houthalen, 19 uur30-09-2008 Voordracht over kanker, Hasselt23-10-2008 New VIK-event met uitreiking Paul Donnersprijs,

Hasselt, 19.00 uur12-11-2008 Bezoek Profel25-11-2008 Bezoek brouwerij Alken-Maes13-12-2008 Voorstelling Het Hasselts Toneel


Museum 'Ons mijnverleden'dinsdag 23 september 2008

Limburg is de mijnprovincie bij uitstek. Wie kent niet de reus-achtige terrils, de schachttorens, de mijngebouwen. Maarwie kent de geschiedenis van de Limburgse steenkool? InBeringen is er een nationaal mijnmuseum in de maak. Maarin het hoofdgebouw van de Houthalense mijn is er al zo'nmuseum.

Doe een sprong van honderden miljoenen jaren in het verle-den. Maak kennis met het wordingsproces van onze planeet.Bekijk, betast, bewonder gestolde opgedolven kristallen engesteenten. Ontdek de afdrukken van planten, vissen enschelpdieren, die in onze mijnen werden gevonden. Laat jeverbazen door versteende boomstammen, restanten vandinosauriërs en uitgestorven diersoorten.Beluister het verhaal van de ontdekking van de steenkool, hetafdiepen van de Limburgse mijnschachten. Beleef hetgevaarvolle delven naar het zwarte goud. De doodsangstenvan mijnwerkers bij gevaren voor grauwvuurontploffingen.Laat je meeslepen met de voelbare kameraadschap van onzekompels. Zing samen met hen oude bekende mijnwerkerslie-deren, begeleid op mondharmonica. Maak kennis met oude,originele mijnmaterialen: armdikke stalen schachtkabels,zware metalen stempels, drilboren en gereedschap. Eenmerkwaardige collectie, die gedurende meer dan 30 jaar werd

ACTIVITEITEN


verzameld door de conservator, die meteen ook een geborenverteller en entertainer is.

• PRAKTISCHPlaats: Industriepark Centrum-Zuid 1111, Houthalen,hoofdgebouw van de mijn.Datum: dinsdag 23 september 2008 om 19 uur. Kostprijs: 2 euro per persoon voor VIK-leden, niet-ledenbetalen 5 euro.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Maximum 25 personen toegelaten.Referte: BBLBG10908.

Behandeling van kanker:verleden, heden en toekomstdinsdag 30 september 2008

Het voorkomen van kanker neemt de laatste jaren in belang-rijke mate toe. Verschillende oorzaken liggen aan de basisvan die toename. De vergrijzing van de bevolking speeltdaarbij zeker ook een belangrijke rol.

Anderzijds is er ook vooruitgang geboekt in de diagnose ende behandeling van de ziekte, zodat er momenteel aanpatiënten in veel gevallen hoopvolle perspectieven kunnenworden geboden.

Tijdens de voordracht wordt stilgestaan bij de geschiedenis,de ontstaansmechanismen, de etiologie, de huidige behan-delingen en vooral bij de toekomst van de oncologie.

• PROGRAMMA19.00 uur: ontvangst deelnemers.19.15 uur: algemene vergadering VIK-afdeling Limburg.20.00 uur: voordracht door dr. Jeroen Mebis 21.00 uur: receptie

• PRAKTISCHPlaats: Aula Virga Jesse Ziekenhuis, Stadsomvaart,HasseltDatum: dinsdag 30 september 2008 om 19 uur.Spreker: dr. Jeroen Mebis, oncoloog.Kostprijs: gratis voor VIK-leden, niet-leden betalen 10 euro(ter plaatse).Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: VOLBG10908.

New VIK-event: VIK Spacedonderdag 23 oktober 2008

Het bestuur van de VIK-afdeling Limburg nodigt iedereen uitop VIK Space, hét topevenement voor ingenieurs en bedrij-ven in Limburg!

Het volledige programma met inschrijvingsmodaliteitenvindt u halverwege september terug op de website en hetwordt ook gepubliceerd in onze volgende uitgave en in deVIK-nieuwsbrief.

Mis dit netwerkevent niet en noteer de datum met stip in uwagenda!

• PRAKTISCHPlaats: Opel Boden, Herckenrodesingel, HasseltDatum: donderdag 23 oktober 2008 om 18.30 uur.

MECHELEN21-10-2008 ITIL en Six Sigma, Mechelen, 20 uur15-11-2008 Quiz, CVO Crescendo, Vaartdijk 86, Mechelen,

15 uur


ITIL en Six Sigma in uw organisatiedinsdag 21 oktober 2008

De VIK-afdeling Mechelen richt zich met deze lezing vooraltot deelnemers die bij voorkeur een praktische ervaring heb-ben bij het managen van IT-service delivery en bekend zijnmet ITIL (v2 of v3)-concepten. Voorafgaande kennis van SixSigma is niet vereist.

In tegenstelling tot wat men gewoonlijk denkt, is Six Sigmawel degelijk geschikt voor toepassing in het domein van IT-servicemanagement en is het niet nodig dat de organisatie aleen zeker mate van maturiteit bereikt heeft.Als u Six Sigma al vroeg begint toe te passen, helpt dat u nietalleen om het volgende hogere maturiteitsniveau te bereiken,maar ook om dat sneller te bereiken en dat niveau met min-der moeite te behouden.De lezing begint met een korte introductie over de achter-grond en concepten van Six Sigma. Daarna volgen enkelereallife toepassingen van het concept in IT-organisaties omde waarde ervan te ondersteunen.

De presentatoren werken allen bij Capgemini. Bernhard Goovaerts is gecertificeerd Six Sigma Green Belten een ervaren ITIL-servicemanager. Tom Kochuyt is gecertificeerd Six Sigma Green Belt en erva-ren ITIL-servicemanager en Francis Gils is ASQ-certifiedSix Sigma Black Belt (CSSBB) en gecertificeerd CMMi LeadAuditor.

De presentatie duurt anderhalf uur en uiteraard kunt u ach-teraf nog vragen stellen.

• PRAKTISCHPlaats: Zaal Opsinjoorke in de brasserie 'Passade',Brusselsesteenweg 301, Mechelen.Datum: dinsdag 21 oktober 2008 om 20 uur.Kostprijs: 5 euro per persoon te betalen op rekening 405-0106331-50 van de VIK-afdeling Mechelen. AanwezigeVIK en KVIM-leden krijgen de 5 euro terugbetaald.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: VOMLN11008.

ACTIVITEITEN


VIK-quizzaterdag 15 november 2008

De afdeling Mechelen organiseerteen voornamelijk technisch georien-teerde quiz in de lokalen van hetCentrum voor Volwassenenoplei-ding (CVO) in Mechelen.

Voorbeeld van een mogelijke vraag:Iedereen kent de lithium-ionbatterijvan zijn gsm, maar hoeveel bedraagtde nominale spanning in volt (+/- 0,1V) van één cel?Antwoord: 3,6 V.

Zin om uw kennis te testen? Schrijf dan vlug in, want het aantal deelnemers is beperkt tot30 groepen met 5 deelnemers per groep.

• PRAKTISCHPlaats: CVO Mechelen, Vaartdijk 86, Mechelen.Datum: zaterdag 15 november 2008 om 15 uur, deuren: 14.30 uur.Kostprijs: 30 euro per ploeg van 5 deelnemers, incl. 5 bonnen voor een consumptie ter plaatse.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat vóór 7 november2008.Referte: CAMLN11108.

OOST-VLAANDEREN03-11-2008 Lezing over Bio-energie, Gent


Bio-energie als alternatiefmaandag 3 november 2008

Biogasinstallaties werden tot nu toe nog maar weinig toege-past voor de opwekking van groene energie in Vlaanderen.Onder andere de strenge milieunormen voor de lozing vanafvalwater en de beperkte stimulansen van de Vlaamse rege-ring vóór 2002 zorgden ervoor dat er niet snel werd gekozenvoor deze vorm van energieopwekking.

De eerste vergistingsinstallatie die Eneco en Eco-projects inDiksmuide bouwden, haalt de strenge lozingsnormen wel. Deinstallatie verwerkt mest, energiegewassen (bv. maïs) en bij-producten (bv. aardappelschillen) tot groene energie en vol-ledig herbruikbare eindstoffen. Eneco Energie België inves-teert de komende jaren dan ook fors in nieuwe biogasinstal-laties. De biogasinstallatie in Diksmuide is de eerste in eenrij van 20 geplande soortgelijke installaties.

De landbouwer krijgt een alternatief aangereikt voor grotemestoverschotten, stijgende concurrentie vanuit het buiten-land en steeds strengere milieunormen. Energielandbouw is

vandaag meer dan ooit een goed alternatief. De installatieverwerkt immers mest, energiegewassen en bijproducten totwaardevolle milieuvriendelijke eindproducten. Bovendienkan de installatie niet alleen voor landbouwers maar ook voorbedrijven een goed alternatief zijn voor de klassieke energie-levering.

Voordelen zijn immers grote besparingen op de energie-inkoop, een milieuvriendelijke oplossing voor energiever-bruik, verlaging van de CO2-uitstoot, verwerking van restpro-ducten op het eigen terrein en een zorgeloze exploitatiedankzij de ruime expertise.

• PRAKTISCHPlaats: Huis van de Bouw, Tramstraat 59, Zwijnaarde.Datum: maandag 3 november 2008; lezing om 20 uur, netwerking event in Club Concentra om 21.30 uur (broodjes voorzien).Spreker: Freek Van Belle, projectmanager Eneco.Kostprijs: gratis voor VIK-leden; niet-leden betalen 10 euro (ter plaatse).Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: VEOVL11108.

WAASLAND07-09-2008 Verbeke Foundation, Kemzeke (Stekene), 14 uur02-10-2008 Bestuursvergadering + presentatie industrial

engineering, Sint-Niklaas, 20 uur06-11-2008 Bestuursvergadering + presentatie resonantie,

Sint-Niklaas, 20 uur


Verbeke Foundation: hedendaagsekunst in unieke omgevingzondag 7 september 2008

De Verbeke Foundation is een private kunstsite, gecreëerddoor kunstverzamelaars Geert en Carla Verbeke-Lens. Het isin de eerste plaats een landschap met tentoonstellingsge-bouwen waar moderne en hedendaagse kunst, zowel binnenals buiten, wordt tentoongesteld.

Het museumdomein is 12 hectare groot en bestaat uit bosge-bied, een vijver, grote serres met bomen en sierplanten, eenevenementenhal, een restaurant, twee omvangrijke exposi-tieruimten van samen zo'n 20.000 m2, een viskwekerij en eenbijenhal. Om de gebouwen van energie te voorzien is een bio-gasinstallatie gepland.

Naast de unieke collectie collages en assemblages kunnenbezoekers er overnachten in een maagvormige structuur vankunstenaar Joep van Lieshout. Begin januari 2008 werdbegonnen met een 'artists-in-residence'-programma.

Net als de kunst die er getoond wordt, is ook de stichting zelfeen aanhoudend groeiproces. De Verbeke Foundation is alseen ademend organisme dat er elke dag anders uitziet.

ACTIVITEITEN


Nieuwe planten komen tevoorschijn, de zon zet alles in eennieuw daglicht en de kunstwerken gedijen en groeien in hunnatuurlijke omgeving. Je kan makkelijk een groot deel van dedag in de Verbeke Foundation vertoeven.

"Onze tentoonstellingsruimte wilgeen oase zijn. Onze show is onaf,in beweging, ongepolijst, contra-dictorisch, slordig, complex, onhar-monieus, levend en onmonumen-taal, zoals de wereld buiten demuseummuren. Bij ons geen

opzichtige spektakelgebouwen maar een verfrissende onpre-tentieuze plaats om kunst te bekijken en een subtiele kritiekop de kunstwereld", aldus Geert Verbeke

• PRAKTISCHPlaats: Verbeke Foundation, Westakker, Kemzeke(Stekene). Gps: Hulsterstraat Noord; routeplan zie www.verbekefoundation.com.Datum: zondag 7 september 2008 om 14 uur.Kostprijs: 8 euro (inkom + gids).Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Maximum aantal deelnemers: 25.Referte: BBWLD10908.

Presentaties tijdens bestuursvergaderingen

Sinds kort wordt de maandelijkse bestuursvergadering vande VIK-afdeling Waasland voorafgegaan door een korte pre-sentatie. Voor de komende maanden zijn de volgende presen-taties gepland.

2 oktober 2008: Industrial engineering (To be Lean)Het optimaliseren van processen van productie tot admini-stratie (o.a. door onnodige handelingen te elimineren).Voorbeelden: Toyota, Disney (bij regenweer paraplu's in dewinkels brengen).

6 november 2008: ResonantieAan de hand van een didactisch model zal worden aange-toond wat resonantie van een structuur betekent. Via datmodel zal je kunnen zien, horen en voelen wat resonantie isen hoe je iets kunt doen aan dat fenomeen.

5 februari 2009: Basic Visual BasicOverzicht van de mogelijkheden bij het programmeren inVisual Basic

5 maart 2009: 3D-modelling van gebouwen (autodesk REVIT).De evolutie van de informatica staat ook in de bouw niet stil.Binnen afzienbare tijd worden gebouwen volledig in 5D ont-wikkeld. Drie ruimtelijke dimensies, een tijdsdimensie en alsvijfde dimensie de kostprijs. De software en hardware is van-daag al beschikbaar. Enkel de manier van samenwerken in debouw moet zich nog aanpassen.

2 april 2009: Normering van speeltoestellenDe presentatie licht de Europese normering toe, waaraanspeeltoestellen voor openbaar en privégebruik zijn. Kan jenog zelf je creativiteit botvieren om veilige toestellen te bou-wen in de tuin?

De presentaties en bestuursvergaderingen vinden plaats inDen Antus, Grote Markt, Sint-Niklaas, telkens om 20 uur.Iedereen is welkom!

ZUID-WEST-VLAANDEREN26-09-2008 Wijndegustatie, Kuurne, 19.45 uur29-09-2008 Bezoek Sadef, Gits, 18.30 uur07-10-2008 Lezing: wettelijke keuringen en controles,

Kortrijk, 20 uur14-12-2008 Ingenieurshappening, Wevelgem


Wijnproevenvrijdag 26 september 2008

Op vrijdag 26 september organiseren de jongeren van deVIK-afdeling Zuid-West-Vlaanderen een wijnproefavond.Pol Bossuyt, fanatiek wijnliefhebber sinds 1969 en meester-vinoloog sinds 1999, verzorgt de avond. Hij is ook gastlesge-ver wijnkennis aan de Kortrijkse hotelschool en begeleidervoor de sommelieropleidingen in de hotelschool. Sinds 1993is hij wijnimporteur (import uit Frankrijk, Duitsland,Luxemburg, Oostenrijk, Portugal, Spanje, Italië, Argentinië,Australië). Sedert 1998 is Pol Bossuyt voltijds wijnhandelaar.Daarnaast is hij ook nog gastspreker voor wijnclubs in bin-nen- en buitenland en oprichter van de whiskyclub 'Goldenpromise' in Kuurne.

Ben jij een echte levensgenieter en hou je van de fijne dingendes levens? Dan is dit vast iets voor jou. Tijd om de wijnen tezien, te ruiken, te proeven, …Het aantal plaatsen is beperkt tot 20 personen. Vlug inschrij-ven is dus de boodschap.

• PRAKTISCHPlaats: Luitenant-Generaal Gérardstraat 10, Kuurne.Datum: vrijdag 26 september 2008 om 20 uur.Kostprijs: 14 euro voor VIK-leden en partner, niet-ledenbetalen 17 euro.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat uiterlijk tegen vrijdag 19 september 2008 met het engagement zekeraanwezig te zijn en bij afwezigheid zeker tijdig telefonischte verwittigen 0475 26 31 91 (Wendy Samyn). Na inschrijvingsturen we per kerende het rekeningnummer waarop jebinnen de 3 dagen het juiste bedrag overmaakt met alsmededeling 'Wijnproeven + naam + aantal personen'. Pas na ontvangst van de betaling is je inschrijving geldig!Referte: FEZWV10908.

ACTIVITEITEN


Sadefmaandag 29 september 2008

Onder het motto “Enterprise… where VIKj has not yet gonebefore…” brengen we een bezoek aan Sadef.

Sadef produceert koudgewalste stalen profielen op 35 profi-leerlijnen. Koudgewalste stalen profielen zijn licht en monta-gevriendelijk en worden desgewenst met poederlak als eind-laag geleverd. Sadef biedt ruime mogelijkheden voor koudge-

walste stalen profielen.Uit staalband tussen de20 en de 1000 mm breedtekan Sadef uw eigen opensectie of buisprofiel aan-bieden, op maat gemaaktvolgens uw vereisten envoorschriften.

Werken met koudgewal-ste stalen profielen

schept bijna onbeperkte mogelijkheden. Sadef-buisprofielenen open secties worden gebruikt in de meest diverse indus-trietakken. Bij de bouw van paletrekken en silo's, trekkers enopleggers, autocars, bussen en veiligheidscabines voor land-bouwtractoren worden koudgewalste staalprofielen gebruikt.Afsluitingspalen en wandstijlen worden als koudgewalsteprofielen gemaakt. Ook betonbekistingssystemen, voorhang-gevels en modulaire constructies zijn gebaseerd op hetgebruik van koudgewalste stalen profielen. Sectoren en pro-ducten als kassenbouw, kantoormeubilair, en bagageaf-deksystemen zijn niet meer denkbaar zonder koudgewalstestalen profielen.

• PRAKTISCHPlaats: Sadef, Bruggesteenweg 60, Gits.Datum: maandag 29 september 2008 om 18.30 uur.Kostprijs: gratis voor VIK-leden, niet-leden betalen 5 euro.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat uiterlijk tot en metzondag 21 september 2008 met het engagement zeker aan-wezig te zijn en bij afwezigheid zeker tijdig te verwittigenaan het VIK-secretariaat (03 259 11 00) of 0475 26 31 91(Wendy Samyn).Referte: BBZWV10908.

Trappen Smetwoensdag 1 oktober 2008

Onder het motto “Enterprise… where VIKj has not yet gonebefore…” brengen we een bezoek aan Trappen Smet.

De trap is een fundamenteel onderdeel van uw interieur, datde grootste aandacht verdient. Hij straalt voor een stuk uwpersoonlijk karakter en dat van uw woning uit.Trappen Smet is een familiaal bedrijf dat zowel ontwerp, pro-ductie als plaatsing van trappen voor zijn rekening neemt. Viaeen zeer persoonlijke aanpak van hun klanten verlegtTrappen Smet voor elk project opnieuw zijn grenzen. Dat laatzich voelen in een gevarieerd en kwalitatief hoogstaand aan-bod.

• PRAKTISCHPlaats: Trappen Smet, Staatsbaan 289, Zulte.Datum: woensdag 1 oktober 2008 om 18.30 uur.Kostprijs: gratis voor VIK-leden, niet-leden betalen 5 euro.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat uiterlijk tot en metdinsdag 23 september 2008 met het engagement zeker aan-wezig te zijn en bij afwezigheid zeker tijdig te verwittigenvia telefoon 0475 26 31 91 (Wendy Samyn).Referte: BBZWV11008.

Wettelijke keuringen en controlesdinsdag 7 oktober 2008

De lezing 'wettelijke keuringen en controles' wordt georgani-seerd in samenwerking met Technisch Bureau Verbrugghen(BTV). BTV is een controleorganisme, erkend door verschil-lende ministeries, om controles uit te voeren die reglemen-tair voorzien zijn. Jos Nuytens, productmanager brandveilig-heid, geeft een overzicht van de wettelijke keuringen en con-troles die van toepassing kunnen zijn binnen uw bedrijf oforganisatie.

Dat kan gaan om keuringen en controles op hefwerktuigen,stoomtoestellen, houders en opslagplaatsen propaan,butaan, recipiënten onder druk en drukapparatuur, elektri-sche installaties, liften, brandveiligheidsproducten, sport-toestellen, klimmuren, …

• PRAKTISCHPlaats: Raadzaal Hogeschool West-Vlaanderen, departement PIH, Graaf Karel de Goedelaan 5, Kortrijk.Datum: dinsdag 7 oktober 2008 om 20 uur.Kostprijs: gratis voor VIK-leden, niet-leden betalen 5 euro.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: VOZWV11008.

Rotoluxmaandag 3 november 2008

Onder het motto “Enterprise… where VIKj has not yet gonebefore…” brengen we een bezoek aan Rotolux.

Sinds 1987 heeft Rotolux alle productieprocessen vancadeaupapier in huis: printen, snijden en verpakken.Aangezien ze het hele scala van de productieprocessenbeheersen, levert Rotolux zijn klanten zowel kwaliteit alsflexibiliteit. Het bedrijf biedt een waaier aan geschenkpapie-ren, van speels tot stijlvol, van vrolijk tot gedistingeerd, maarook voor ieder seizoen en feestdag is er altijd een breedassortiment dessins en kleuren voorradig.

Onlangs is Rotolux nv uitgegroeid tot de Belgische marktlei-der op het gebied van cadeaupapier. Rotolux is een van devele bedrijven in het 'Texas van Europa', een regio in Belgiëbekend om zijn uitstekende ondernemers. Door een beroepte doen op de meest gerespecteerde ontwerpers voor huninpakpapier - een uitstekende marketingstrategie - zijn zeuitgegroeid tot een toonaangevende onderneming in cadeau-papier in Europa.

ACTIVITEITEN

• PRAKTISCHPlaats: Rotolux nv, Grasstraat 6, Vichte.Datum: maandag 3 november 2008 om 17.45 uur stipt!Kostprijs: gratis voor VIK-leden, 5 euro voor niet-leden.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat uiterlijk tot en metmaandag 27 oktober 2008 met het engagement zeker aanwe-zig te zijn en bij afwezigheid zeker tijdig te verwittigen viatelefoon 0475 26 31 91 (Wendy Samyn).Referte: BBZWV11108.

Reo Veilingmaandag 1 december 2008

Onder het motto “Enterprise… where VIKj has not yet gonebefore…” brengen we een bezoek aan de Reo Veiling.

In Zuid-West-Vlaanderen is landbouw heel belangrijk.Daarom wil de VIK ook eens de agrarische industrie bezoe-ken: de REO Veiling in Roeselare. Daarmee bezoeken we hetbelangrijkste agrarische handelscentrum van België.

De REO Veiling (REO staat voor Roeselare en omstreken) iseen coöperatieve groente- en fruitveiling waarin meer dan3.000 producenten samenwerken om gemiddeld 60 verschil-

lende soorten groenten in optimale omstandigheden te com-mercialiseren. De producten worden zesmaal per week dag-vers geveild. De meeste groenten zijn bijna het hele jaar doorbeschikbaar.

De REO Veiling is gevestigd in Roeselare, in het midden vande belangrijkste groentestreek van België. Die moestuinbrengt kwaliteitsproducten voort: gezonde, voedzame groen-ten en fruit, geteeld volgens de principes van de goede agra-rische praktijk.

De REO Veiling won in 2006 de award voor energievriendelijk-ste onderneming. Dat moeten we dus van dichterbij bekijken!

• PRAKTISCHPlaats: REO Veiling, Oostnieuwkerkesesteenweg 101,Roeselare.Datum: maandag 1 december 2008 om 18.30 uur.Kostprijs: gratis voor VIK-leden, niet-leden betalen 5 euro.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat uiterlijk tot en metzondag 23 november 2008 met het engagement zeker aanwe-zig te zijn en bij afwezigheid zeker tijdig te verwittigen viatelefoon 0475 26 31 91 (Wendy Samyn).Referte: BBZWV11208.

VLIR en CIUF

De VLIR is een autonoom overlegorgaanvan alle Vlaamse universiteiten, dat in1976 werd opgericht. Voorzitter van deVLIR is momenteel Marc Vervenne, rectorvan de K.U.Leuven.

De Franstalige tegenhanger van de VLIRis de 'Conseil interuniversitaire de laCommunauté française' (CIUF). Het per-manent secretariaat bevindt zich aan deEgmontstraat 5 in Brussel, waar vroegerook de VLIR was gehuisvest.De CIUF werd bij decreet van 9 januari2003 opgericht en groepeert 9 universitei-ten en universitaire faculteiten van deFranse Gemeenschap. De raad wordt doorde regering van de Franse Gemeenschapsamengesteld en bestaat uit 39 leden: rec-

overleg- en adviesorgaan van de Vlaamsehogescholen. Het adviseert de Vlaamse overheid overalle beleidsaspecten inzake het hoge-schoolonderwijs, het projectmatig weten-schappelijk onderzoek, de maatschappe-lijke dienstverlening en het kunstonder-wijs. De VLHORA werd in 1996 opgerichten kreeg in 1998, bij decreet, het statuutvan een instelling van openbaar nut.Oorspronkelijk was de VLHORA in deKoningsstraat in Brussel gevestigd.Daarna verhuisde hij naar de Wolven-gracht 38. De behuizing was er krap. Deverdieping waar de VLHORA was geves-tigd, werd te koop gesteld en de VLHORAverhuisde naar de eerste verdieping aande Ravensteingalerij 27.

Een vorm van samenwerking tussen deVLHORA en de VLIR werd al begin april2004 zichtbaar, toen ze samen het tijd-schrift Delta uitgaven, niet te verwarrenmet het tijdschrift Delta van de TU Delft.

EURASHE

De EURASHE (European association ofinstitutions in higher education) bevindtzich nu ook op de eerste verdieping van deRavensteingalerij 27 in Brussel. DeEURASHE komt, samen met VLHORA,van de Wolvengracht 38. Wijlen WardDhondt, oud-docent van de KIHO (Gent),was als secretaris-generaal vele jaren debezieler van EURASHE. Hij zorgde er meevoor dat ons Vlaams hoger onderwijs opde Europese kaart stond. Bij zijn overlij-den in 2001 werd hij opgevolgd door deGentenaar Stefan Delplace. De huidigevoorzitter van EURASHE is de Deen LarsLygne Nielsen.

HBO-raad Nederland

De HBO-raad is in Nederland de tegen-hanger van de VSNU (Nederlandse uni-versiteiten). De HBO-raad wordt wel eensals het equivalent van de VLHORAbeschouwd, maar dat lijkt ons niet hele-maal juist. De HBO-raad behartigt in

toren en vertegenwoordigers van het aca-demisch, wetenschappelijk en technischpersoneel, vakbonden en studenten.Binnen het CIUF heeft men het CUD(Commission universitaire pour le dével-oppement), een groep die onder meer desamenwerking tussen hogescholen enuniversiteiten als opdracht heeft.

VSNU, EUA

In Nederland is de 'Vereniging vansamenwerkende Nederlandse universitei-ten' (VSNU) het equivalent van de VLIR.Het is een overlegorgaan tussen 14 uni-versiteiten.

De koepel van de vereniging van universi-teiten in Europa is de EUA (European uni-versity association). Ze werd in 2001 aan

de universiteit vanSalamanca opgericht,waarin ook de Confe-rentie van Europeserectoren opging. EUAgroeide sindsdien uittot een samenwer-kingsverband tussen760 universiteiten uit45 landen.

VLHORA

De Vlaamse hoge-scholenraad (VLHO-RA) is het officiële

WOMMELGEM. Eind 2007 besloot men om de Vlaamse hogescholenraad

(VLHORA), de 'Vlaamse interuniversitaire raad' (VLIR) en de 'European

association of institutions in higher education' (EURASHE) onder één

dak samen te brengen in de Ravensteingalerij 27 in Brussel, aan het

Centraal Station. Op 1 juli 2008 werden de nieuwe kantoren officieel in

gebruik genomen. Waarvoor staan die organisaties en welke zijn hun

'equivalenten' bij de Franse Gemeenschap en in Nederland? Een over-

zicht.

VLHORA, VLIR en EURASHE onder één dak

Gelijkenissen en verschillen tussen Vlaamse, Waalse en Nederlandsesamenwerkingsverbanden

� Van onze hoofdredacteur

netwerk

VLHORA,VLIR en EURASHE op nieuwe locatie in Brussel.


Nederland de belangen van het hoger beroepsonderwijsin het algemeen én van de hogescholen als werkgever. Devereniging groepeert 48 door de Nederlandse overheidbekostigde hogescholen. Het bureau van de HBO-raad isin Den Haag gevestigd en telt 55 medewerkers. VLHORAtelt een tiental medewerkers.Tijdens het academiejaar 2007-2008 volgden zowat 375.000studenten een HBO-opleiding, goed voor 30.000 onder-wijsmedewerkers.

Adisif

Adisif staat voor 'Association des directions des insti-tuts supérieurs industriels francophone'. Het is het over-legorgaan van de directeurs van de 11 hogescholen vande Franse Gemeenschap, die de vijfjarige opleiding vanindustrieel ingenieur organiseren. Die onderwijsinstellin-gen (sections techniques) maken deel uit van een hoge-school met verschillende departementen (sections). Integenstelling tot de Vlaamse Gemeenschap kent deFranse Gemeenschap geen associaties van hogescholenmet één universiteit. Wel zijn er geïnstitutionaliseerdesamenwerkingsverbanden met universiteiten en universi-taire faculteiten. Het onderzoek aan de hogescholen(twee cycli) gebeurt in een samenwerkingsverband metde universitaire instellingen en de bedrijven. Dat gebeurtonder de noemer van 'academies' of 'academische polen',waarbij een universiteit of faculteit het 'speerpunt' vormt.Samen met de Union Wallonne des Entreprises is Adisifpartner van de Interface-Adisif. De kantoren bevindenzich in Jambes bij Namen. Adisif is ook het aanspreek-punt voor minister Marie-Dominique Simonet, voor deFranse Gemeenschap bevoegd voor het hoger onderwijs,het wetenschappelijk onderzoek en de internationalebetrekkingen en voor onderzoek en nieuwe technologieënvoor het Waals Gewest.

Conseil général

Bij Besluit van de regering van Franse Gemeenschapwerd in januari 1997 de 'Algemene raad voor de hoge-scholen' opgericht, in uitvoering van het decreet van deFranse Gemeenschap uit 1995 dat de organisatie van hethoger onderwijs regelt. Adisif heeft een afgevaardigde indie algemene raad. Hij adviseert de minister over het

hoger onderwijs (hoge-scholen en universiteiten),het wetenschappelijkonderzoek, enz. De studie-duurverlenging (van 4 naar5 jaar) voor industrieelingenieur in de FranseGemeenschap kwam er opadvies van de algemeneraad, Adisif, UFIIB (deFranstalige zustervereni-ging van de VIK) en deondernemingen.

Tekst en foto's: Ing. Noël LAGAST MSc

VLIHOR en VHOLT:een stukje geschiedenis van de VIK

Aan de oprichting van VLHORA gaat een brokjegeschiedenis van de VIK vooraf.Aan de instelling van de graad en het diploma vanindustrieel ingenieur in februari 1977 gingen heel watbesprekingen tussen de VIK en de directeurs van detoen nog autonome Vlaamse scholen voor technischingenieur vooraf. Er was ook vaak afzonderlijk overlegmet de top van de verschillende onderwijsnetten.Na de instelling van de graad en de ermee gepaardgaande fusie van scholen voor technisch ingenieurswaren de problemen voor de afgestudeerden nog langniet opgelost. Daarom riep de VIK op 29 november 1983,over de onderwijsnetten heen, de directeurs van de'nieuwe' scholen voor industrieel ingenieurs bijeen,samen met de beleidsmensen van de vier onderwijsnet-ten van destijds. De bijeenkomst vond plaats in hetvroegere Switel-hotel in Antwerpen. Zowat dertigbeleidsmensen uit het hoger onderwijs daagden op. Eenhele dag lang wisselde men van gedachten over destandpunten en voorstellen van de VIK. Het was een erglevendig debat. Dat blijkt uit ons omvangrijk fotoarchiefvan toen en uit het verslag van de vergadering. Alle par-tijen hadden van elkaar geleerd. De vergadering vonddat er best een vervolg aan de bijeenkomst zou komen.Dat gebeurde ook. De VIK gaf de groep de naam'Vlaamse Interhogeschoolraad' (VLIHOR). Na enkelenieuwe bijeenkomsten in Brussel werd de VLIHORomgedoopt in VHOLT (Vlaamse hogescholen van hetlange type). Op een bijeenkomst in 1984 diende HermanVermeylen zich aan als voorzitter van de VHOLT.Vermeylen was licentiaat in de wijsbegeerte en letterenen sinds 1978 directeur van wat toen de rijkshogeschoolwas voor vertalers en tolken aan de Trierstraat inBrussel. Hij was tussen 1958 en 1964 docent geweest inhet technisch hoger onderwijs. Als docent werd hij vaakrechtstreeks met de problematiek van de technischingenieurs geconfronteerd. Samen met de directeursvan de scholen voor technisch ingenieur (en na 1977 voorindustrieel ingenieurs) had hij voeling voor de grievenvan de VIK. Dat resulteerde in standpunten die in de lijnvan die van de VIK lagen.Na de fusie van de scholen van het destijds korte en hetlange type in 1994 kwam er een einde aan de autonomescholen van het lange type (zoals die voor industrieelingenieur) en aan de VHOLT.De Vlaamse hogescholen kozen voor een overlegorgaandat de belangen zou behartigen voor het geheel van hetVlaams hoger onderwijs. In 1996, twee jaar na de fusie-operatie, zag de VLHORA het levenslicht. Dat gebeurdemet de steun, in welke vorm ook, van de VIK. Want zoveelwas voor de VIK duidelijk: er moest een 'tegengewicht'komen voor de VLIR. Vandaag mogen we ons verheugenin het feit dat de medewerkers van VLHORA en de VLIRelkaar kunnen treffen in een gebouw waar ze dagelijkswerken. Maar daar mag het natuurlijk niet bij blijven…

NL


Vorige locatie van VLHORA en EURASHE (tweede verdieping) aan de Wolvengracht.

Op 4 juli 2008 vond de diploma-uitreikingplaats bij de industrieel ingenieurs vanGroep T in Leuven. De VIK-afdelingLeuven-Hageland was afgevaardigd doorIng. Louis De Filette MSc, Ing. Erik Van deCasteele MSc en Ing. Bart Van OrshovenMSc.

Tijdens de toespraken konden we hetbelang van de Vlaamse Ingenieurskamerbenadrukken. Zo werd onder meer aan-dacht gevestigd op de netwerking binnende VIK, zowel regionaal, nationaal alsinternationaal: de juiste persoon met hetjuiste antwoord op het juiste moment ken-nen, is iets dat via VIK mogelijk wordt.

In elke afstudeerrichting werd een VIK-prijs overhandigd. In de afdeling bioche-mie mocht Ing. Louis De Filette MSc deVIK-prijs uitreiken aan Julie Wambacqvoor haar eindwerk 'Study of the ecologi-cal niche of Mycobacterium ulcerans inthe Democratic Republic of Congo'.In de afdeling elektronica-ICT mocht Ing.Erik Van de Casteele MSc de VIK-prijs uit-reiken aan Matthias Verbert en Jeroen DeVries voor hun eindwerk 'Development ofa morningcheck application'. Ten slotte mocht Ing. Bart Van OrshovenMSc in de afdeling elektromechanica deVIK-prijs uitreiken aan Bruno Declercq enPieter Van de Velde voor hun eindwerk'Dimensionering en haalbaarheidsstudievan een stadsverwarming op WKK aan devaartkom in Leuven'.

Ook aan andere hogescholen werd eenVIK-prijs uitgereikt. Een overzicht:

Hogeschool Antwerpen:Remko Dardenne met zijn masterproef'Aanmaak en karakterisatie van zuivereen gedopeerde UO2-pastilles'.

Master in de biowetenschappen:Ben Aernouts met zijn masterproef'Mechanische belasting op een koespeen:vergelijking tussen tepelvoering en kalf'.

Tijdens de proclamaties aan de Katho-lieke Hogeschool Limburg en de XIOS-hogeschool werden de genomineerdenbekendgemaakt die mogen meedingenvoor de eindselectie van de Paul Don-nersprijs. De genomineerden zijn: Joa-chim Thonissen, Geert Schoofs en WimThewissen van de KHLim en JanComhair, Bernd Mouchaers, Bart Marivoeten Kenny Vanreppelen van de XIOS-hoge-school. Op 4 oktober verdedigen zij huneindwerk voor een jury. De naam van delaureaat wordt bekendgemaakt tijdens hetVIK-event in Hasselt op 23 oktober.

Een welgemeende proficiat aan alle prijs-winnaars!

Hogeschool West-Vlaanderen: Maarten Heylen met zijn masterproef'Realtime gelaatsherkenning'.

Hogeschool Gent: Jeroen Willems met zijn masterproef'Ring-oscillator-based technique for cha-racterization statistics'.

Katholieke Hogeschool Brugge-Oostende: Brecht Vulsteke met zijn masterproef'Optimalisatie van een AVR GE-forcehakenfrees'.

Katholieke Hogeschool Kempen - master in de industriële wetenschappen:Matthias Mariën en Maarten Seijen methun masterproef 'Ontwerp en realisatievan een boot op zonne-energie: energie-management'.

WOMMELGEM. Naar aanleiding van

de proclamaties in de hogescholen

op het einde van het academiejaar

heeft de VIK een aantal prijzen uit-

gereikt aan gepromoveerden. Hier-

onder een kort overzicht van de uit-

gereikte prijzen.

VIK reikt prijzen uit bij proclamatiesAandacht voor promovendi uit verschillende hogescholen en richtingen

netwerk


De laureaten werden bij KH Kempen goed omringd.

De laureaten van Groep T in Leuven: Julie Wambacq, Bruno Declercq, Peter Van de Velde, Matthias Verbert, Jeroen De Vries.

Het Roemeens programma liep vorig jaaren in de eerste helft van dit jaar. De les-sen vonden plaats aan de TechnischeUniversiteit van Boekarest. Het program-ma begon op 26 januari 2007 met een semi-narie over veiligheidsvoorschriften enongevallenpreventie. Een zestigtal verte-genwoordigers van bouwbedrijven, uni-versiteiten en overheidsinspectie nameneraan deel.

De Roemeense partners in het samen-werkingsproject zijn Araco, een bouw-werkgeversorganisatie die 60% van deRoemeense bouwsector vertegenwoor-digt, en het opleidingscentrum CMC. Hunsamenwerking met VIK en VCB moet toteen transfer van knowhow leiden, zowelop het niveau van de betrokken beroeps-organisaties als op dat van het bouwma-nagement. Het project wil de Roemeensebouwpartners tot op Europees niveau til-len. De verhoging van het niveau en decapaciteit van de Roemeense bouwbedrij-ven is uiteindelijk ook in het belang vanBelgische bedrijven die in Roemenië pro-jecten willen opzetten of er aan projecten

vallen) in de Belgische bouwsector hunlaagste peil ooit hebben bereikt. InRoemenië bestaat alvast belangstellingom er een gelijkaardige organisatie alshet NAVB op te richten.

Vijftig Roemenen, allen ingenieurs in diverse discipli-

nes, schreven zich in voor de cursus.

Het seminarie over bouwveiligheid washet startevenement voor de Roemeensevervolmakingscursus voor bouwmanage-ment. Zoals bij het programma 'bouwma-nager' in Vlaanderen komen niet zozeer debouwtechnische dan wel de organisatori-sche, sociale, commerciële en financiëleaspecten van het bouwbedrijf aan bod.

Ingenieurs

Ook Roemeense bouwmanagers moetenzich in die aspecten bekwamen, omdatook in Roemenië de druk toeneemt om hetbouwproces sneller, efficiënter en goed-koper te laten verlopen en tegelijk toch

willen deelnemen. De Vlaamse Gemeen-schap subsidieert het samenwerkingspro-ject.

NAVB

Tijdens het openingsseminarie ging Ing.Guy Roymans MSc (VIK) dieper in op detoepassing op Belgische niveau van deEuropese richtlijn op de mobiele en tijde-lijke bouwplaatsen. Van zijn kant gaf DanAndreescu (Roemeense vereniging voorveiligheid op het werk) een overzicht vande Roemeense situatie. Uit de Roe-meense reacties bleek dat de toepassingin Roemenië juridisch nog niet op puntstaat.

Collega, Ing. Carl Heyrman MSc, direc-teur-generaal van het Nationaal actieco-mité voor veiligheid en hygiëne in hetbouwbedrijf (NAVB) besprak de werkingvan het NAVB en de bereikte resultaten.Met name wees hij erop dat de frequentie-graad (het aantal arbeidsongevallen) alsde werkelijke ernstgraad (het aantaldagen arbeidsongeschiktheid door onge-

WOMMELGEM. Zoals eerder in

Polen en Hongarije heeft de

Vlaamse Ingenieurskamer (VIK) nu

ook in Roemenië meegewerkt aan de

organisatie van een opleidingspro-

gramma voor bouwmanagers. Het

model daarvoor is het programma

'bouwmanager' dat de VIK nu al 13

jaar met succes in Vlaanderen orga-

niseert in samenwerking met de

Vlaamse Confederatie Bouw (VCB).

Opleiding bouwmanager succesvol in Roemenië

VIK na Polen en Hongarije nu ook medeorganisator voor Roemenen

netwerk


De VIK, het VCB en het NAVB namen het leeuwendeel van de Vlaamse organisatie voor hun rekening.

een kwalitatief beter eindproduct af televeren. Daarom moeten zij leren werkenmet de nieuwste plannings-, beheers- eninformatietechnieken. Bovendien moetenzij zich in versneld tempo aanpassen aande Europese veiligheids-, kwaliteits- enmilieunormen.

De verhoging van het niveauen de capaciteit van de

Roemeense bouwbedrijven isuiteindelijk ook in het belangvan Belgische bedrijven die in

Roemenië projecten willenopzetten of er aan projecten

willen deelnemen.

Vijftig Roemenen, allen ingenieurs indiverse disciplines, schreven zich in voorde cursus. De meesten van hen (33) zijnbouwplaats- en bedrijfsleiders van kleineen middelgrote bouwbedrijven, 17 zijnkaderlid op verschillende niveaus bij éénzeer groot bedrijf met 10.000 werknemers.Vlaamse docenten gaven ongeveer 60%

leid, logistiek, projectmanagement enwerforganisatie en beheer.

Van de 50 ingeschrevenen - die ook decursus daadwerkelijk hebben gevolgd -hebben er 44 deelgenomen aan het exa-men. Ze zijn allemaal geslaagd. De exa-mens konden worden afgelegd in hetEngels, Frans, Duits en uiteraard in het

van het programma. Docenten en profes-soren van de Technische Universiteit vanBoekarest namen de overige 40% voor hunrekening, omdat het daarbij gaat om spe-cifiek Roemeense onderwerpen. Onzedocenten hebben hen laten kennismakenmet strategisch management, met goedepraktijken van leefmilieu, kwaliteitszorgen veiligheid, marketing en aankoopbe-

I-mag augustus - september 2008

De delegatie werd ontvangen in hotel Errera bij minister-president Kris Peeters, in aanwezigheid van vertegenwoordigers van het kabinet van minister Bourgeois,

van het departement Vlaanderen Internationaal en van de VIK en het VCB.

De organisatie van de opleiding werd gedragen door Vlaanderen en Roemenië.

Roemeens met tolk. De meesten verkozenhet Roemeens, 12 legden het examen af inhet Engels, 1 in het Frans, en zelfs 1 in hetNederlands!

Laureaten

Vijf laureaten mochten van 14 tot 18 meideelnemen aan een uitgebreid program-

ma met bezoeken aan diverse bouwpro-jecten. In Brussel bezochten ze kantorenen appartementen van Cordeel, in Kessel-Lo kregen ze een woonwijk van Van Roeyte aanschouwen, in Charleroi ging detocht naar het ziekenhuis van Jan de Nul.Voorts gingen ze op bezoek bij de kanto-ren en werkhuizen Jan de Nul in Aalst,een logistiek centrum van Cosimco in


Bornem, laboratoria en testopstellingenaan de VUB en de infrastructuur- enspoorwerken voor het GewestelijkExpresnet (GEN) van TUC-rail rondBrussel.

Op die manier kregen ze de kans om ken-nis te maken met onze Vlaamse bouwma-nagers en kregen zij een beter beeld overhoe de Vlaamse bouwplaatsen in de prak-tijk worden gemanaged en bouwprojectenhier worden gerealiseerd.

Donderdagavond 15 mei werd de delega-tie ontvangen bij minister-president KrisPeeters, in aanwezigheid van vertegen-woordigers van het kabinet van ministerBourgeois, het departement VlaanderenInternationaal, de economische vertegen-woordiger van de Roemeense ambassadeen vertegenwoordigers van VIK en VCB.Het daaropvolgende weekend brachten zegeleide bezoeken aan Gent en Brussel omzo een zeer geslaagde en succesvollemissie af te ronden, waarbij de VIK samenmet de VCB een wezenlijke bijdrage lever-den ten bate van Europa en de bouwsec-tor.

Tekst: Ing. Guy ROYMANS MSc.Foto's: VIK

Ing. Guy Roymans MSc.

De Roemeense ingenieurs volgen de opleiding bouwmanager met grote aandacht.

De overheid van de Franse Gemeenschapmoedigt het levenslang leren sterk aan.Wie gaat werken, kan via het onderwijsvoor sociale promotie (avondonderwijs)voor industrieel ingenieur studeren. In hetdagonderwijs kan men aan 11 Institutenvoor hoger onderwijs voor industrieel inge-nieur studeren. Ze maken deel uit van eenhogeschool. In tegenstelling tot de Vlaam-se Gemeenschap kent de Franse Gemeen-schap geen associaties van hogescholenmet één universiteit. In juni 2009 studerende eerste industrieel ingenieurs af met eenvijfjarige opleiding. Ze zijn dan 'master ensciences de l'ingénieur industriel'. In de school voor industrieel ingenieursvan Aarlen spraken we met de herenGeorges Sironval en Gérard Troessaert. InJambes bij Namen konden we ons verge-wissen van de werking van de dynamische'Adisif-interfacecel-ondernemingen'.

Wie is wie?

Ir. Georges Sironval studeerde in 1977 alsburgerlijk ingenieur elektrotechniek af aande universiteit van Luik. Hij is algemeendirecteur van de Haute Ecole RobertSchuman, met vestigingen in Aarlen,Libramont en Virton. De hogeschool heeft2200 studenten en 200 personeelsleden. Dehogeschool Robert Schuman is samen metde hogeschool Charlemagne partner vande universitaire academie Wallonie-Europe(UAWE).Ir. Georges Sironval is lid van de HogeRaad van de Hogescholen van de FranseGemeenschap en sinds twee jaar voorzit-ter van Adisif, Association des directions

Kamer gestemd. Ik was me er toen nog nietbewust van dat ik later een deel van deleefwereld van de industrieel ingenieurszou worden. Er is ondertussen veel veran-derd. Markant was het herschikken enrationaliseren van de hogescholen. Van-daag gaat onze aandacht naar het aanpas-sen van de opleiding van industrieel inge-nieur aan de gangbare internationale stan-daard. We gingen ook in op de vraag van deindustrie voor een langere werkstage. Wehadden het ons ook gemakkelijk kunnenmaken en alles op zijn beloop laten, maardat zou onrechtvaardig geweest zijn, énten opzichte van afgestudeerden, én tenopzichte van de maatschappij. Beleids-makers hebben een grote verantwoorde-lijkheid. Daarom stellen we alles in hetwerk om de opleiding van industrieel inge-nieur op een internationale leest te schoei-en. We mogen met enige trots zeggen datons dat is gelukt, maar er is ook nog veelwerk aan de winkel om het internationaleimago van de opleiding nog meer te verbe-teren. Ja, het noorden en het zuiden vanons land, zijn een beetje van elkaar ver-vreemd. Dat is jammer. Maar ingenieurszijn nuchtere mensen en trachten vanelkaar te leren. Sinds enkele jaren is er eenkentering op gang gekomen. De VIK neemtdeel aan de vergaderingen van Adisif enomgekeerd. Ook de oprichting van Cibic(Comité des ingénieurs belges-Belgischingenieurscomité) is een mooi voorbeeldvan samenwerking en netwerkvorming. Wezijn blij dat u ons de gelegenheid geeft omonze visie over de opleiding van deFranstalige industrieel ingenieur aan uwlezers te verduidelijken.”

“Centraal in onze betrachting staatde internationale erkenning van de

graad en het diploma van de afgestudeerden.”

des instituts supérieurs industriels franc-ophones. De zetel van Adisif ligt in Jambesbij Namen, waar ook de interfacecel,Adisif-Entreprise, is ondergebracht. Zestelt 5 vaste medewerkers tewerk: 4 ingeni-eurs en één juriste. De interfacecel behan-delt voor de hogescholen onder meer deonderzoeksprojecten van de industrie. Zehoudt zich ook bezig met de juridische aan-gelegenheden van de stages van de stu-denten. Gérard Troessaert studeerde wiskunde aande ULB (Université Libre de Bruxelles). Hijis directeur van de school voor industrieelingenieurs in Aarlen en bestuurslid vanAdisif. Samen met onze zustervereniging UFIIB,neemt de VIK, op uitnodiging, deel aan devergaderingen van Adisif.

Afgestudeerden centraal

Ir. Georges Sironval en Gérard Troessaerthebben veel ervaring over de ontwikkelingen de evolutie van het hoger onderwijs inde Franse Gemeenschap.

Ir. Sironval: “Centraal in onze betrachtingstaat de internationale erkenning van degraad en het diploma van de afgestudeer-den. Ik had als student veel bewonderingvoor de toenmalige technisch ingenieurs,die opkwamen voor een betere waarderingvan hun diploma. Ik volgde met veelbelangstelling hun strijd. Ik herinner me detalrijke betogingen in Luik, Brussel enelders in het land. Toen ik in 1977 als bur-gerlijk ingenieur afstudeerde, was degraad van industrieel ingenieur net in de

AARLEN/JAMBES. De Franse Gemeenschap van ons land

opteerde voor een opleiding van industrieel ingenieur die aange-

past is aan de internationale standaard van ingenieursopleidin-

gen. Dat houdt in: een studieduur van 5 jaar (300 studiepunten) en

een half jaar praktische stage.

Opleiding in Franstalig en NederlandstaligBelgië wereld van verschil

Een gesprek met Ir. Georges Sironval, voorzitter Adisif

en directeur Gérard Troessaert

netwerk


� Van onze hoofdredacteur

Gérard Troessaert,directeur Adisif.

Ir. Georges Sironval,voorzitter Adisif.

Internationaal afstemmen

Ir. Sironval en Troessaert belichten denoodzaak van een internationale dimensievan de studies van industrieel ingenieur.

Troessaert: “De industrieel ingenieurs diein Aarlen afstuderen, ondervinden eensterke concurrentie van hun collega's uithet Groothertogdom Luxemburg, Frankrijken Duitsland. De industriële driehoek isnochtans voor de Franstalige industrieelingenieurs van zeer groot belang. 95 pro-cent van onze oud-studenten zijn ertewerkgesteld. De erkenning van het diplo-ma en een te korte stageperiode vormdeneen probleem. Bologna was voor ons een'geschenk'. Als onderwijsinstelling heeftmen niet enkel de fundamentele opdrachtom hoogkwalitatief onderwijs te verstrek-ken, men moet er ook voor zorgen dat hetdiploma voor de internationale arbeids-markt waardevol is. Dat is niet het gevalvoor een vierjarige opleiding. In de onsomringende landen is een opleiding van 5jaar voor ingenieurs de standaard, incluiseen lange bedrijfsstage.”

“Als onderwijsinstelling heeft menniet enkel de fundamentele

opdracht om hoogkwalitatiefonderwijs te verstrekken, men

moet er ook voor zorgen dat hetdiploma voor de internationale

arbeidsmarkt waardevol is.”

Sironval: “We hebben oplossingen voorge-steld en de industrie geraadpleegd. Watverlangde de gebruiker, in hoofdzaak deinternationaal gerichte industrie, van onzeafgestudeerden? We pleegden ruim over-leg met de Franstalige sector van Agoria,de Waalse werkgeversorganisatie. Zededen een onderzoek bij hun bedrijfsleden.Een ruime meerderheid koos voor aanpas-sing van de studies aan de internationalesituatie. Concreet kozen de bedrijven vooreen studieduur van 5 jaar. Ook de titulatuurmoest de specifieke ingenieursopleidinguitstralen. We raadpleegden studenten,onderwijzend personeel, UFIIB, de be-roepsvereniging van de Franstalige indus-trieel ingenieurs, en de overheid. De eerstebesprekingen, nu vier jaar geleden verlie-pen aarzelend. Dat is normaal, want hetvoorstel om naar vijf jaar over te schake-len, was al met al ingrijpend. Het onderwij-zend personeel was bang. We hadden ookvoor het behoud van een vierjarige oplei-ding kunnen opteren en dat van meer werk-stage voorzien. Maar dat zou ten kostegegaan hebben van de fundamentelebasisvorming. In overleg met alle betrok-ken partijen werden de studieprogramma's

eur, ook in de Vlaamse en de FranseGemeenschap. Ik denk dat de ondernemin-gen zich onvoldoende bewust zijn van deernst van de toestand. De studieduurver-lenging leidt niet tot een vermindering vande instroom. De jongeren reageren enthou-siast. De graad en het diploma van de vroe-gere 4-jarige opleiding worden automa-tisch gelijkgesteld met die van de nieuwe5-jarige opleiding.”

Werkstage

Sironval: “Het vijfde jaar maakt een sprei-ding van de studielast mogelijk. Al jarenvraagt de industrie meer werkstage vanonze afgestudeerden. Aan hun vraag wordtnu voldaan. Vroeger telde de 4-jarige oplei-ding van industrieel ingenieur in de FranseGemeenschap 4 x 840 tot 900 uur per jaar ofin totaal 3.600 uren. Door de opleiding over5 jaar te spreiden komt er niet alleen meerruimte voor praktische stage in de bedrij-ven vrij, het geeft ook de mogelijkheid omspecifieke vakken in te lassen, zoals eco-nomie, management, talen, …De opleiding kan men in twee grote blok-ken indelen. Een eerste blok met algemenetheorie, seminaries, laboratoriumoefenin-gen, enz. komt overeen met een periodevan 4,5 jaar of 735 uren per jaar, hetzij intotaal 3.250 uren.Het tweede blok bevat de praktische stage.Werkstage doen de studenten in bachelor-en masterperiode: 6 weken in het derdejaar van de bacheloropleiding én 14 wekenin het vijfde jaar (master). In het vijfde jaaris ruimte voorzien voor het eindwerk (mas-terwerk), projectwerk en om mee te werkenaan onderzoeksprojecten. In de realiteit isde student 6 maanden bezig met praktischwerk. De oproep om meer stagewerk in hetleerplan in te lassen kwam niet enkel vande bedrijven uit de Franse Gemeenschap,maar ook van bedrijven uit Duitsland,Frankrijk en het Groothertogdom Luxem-burg. In die landen krijgen de ingenieurstijdens hun opleiding een half jaar werk-stage.”

Stageplaatsen

Op de vraag of er genoeg stageplaatsenzijn antwoordt Ir.Sironval: “Nous sommesdébordés”. Het aanbod van stageplaatsenoverstijgt ruim het aantal kandidaat-inge-nieurs. Of de stages worden vergoed? “Dathangt af van bedrijf tot bedrijf. De stagiairgeniet een specifiek statuut en eenbescherming als 'werknemer'. Hij of zijstaat financieel niet in de kou. Een goedko-pe werkkracht is hij of zij niet. We zoudendat trouwens onder geen beding aanvaar-den. Ze ontvangen een behoorlijk 'defrai-

aangepast. Er was uiteraard kritiek op hetvoorstel om de studieduur te verlengen.Dat is ook gezond. De geschiedenis steektsoms een handje toe en helpt om de nega-tieve kritiek te counteren. In het verledenwaren er immers gelijkaardige situaties.De studieduur voor technisch ingenieurwas destijds 3 jaar. Daarna werd ze overalop 4 jaar gebracht. Ook de titulatuur werdgewijzigd: van 'ingénieur technicien' naar'ingénieur industriel'. Er is bovendien noghet aspect van het aanvangssalaris, datvoor iemand met een BAC+4 niet hetzelfdeis als voor iemand met een BAC+5. Eenindustrieel ingenieur met een vierjarigeopleiding wordt in Frankrijk als een BAC+4beschouwd, het studieniveau van bacca-lauréat of bachelier.”

Master en sciences del'ingénieur industriel

In juni 2009 studeren bij de FranseGemeenschap de eerste industrieel inge-nieurs af met een opleiding van 5 jaar.

Sironval: “De opleiding leidt tot de titel van'master en sciences de l'ingénieur indus-triel of tot master en sciences de l'ingéni-eur industriel en agronomie'.De vijfjarige opleiding volgt het 3+2-stu-dietraject. De eerste 3 jaren leiden tot degraad van 'bachelier en sciences indus-trielles' of 'baccalauréat'. De laatste 2 stu-diejaren van de opleiding leiden tot degraad van master ('maitrise' of maître).

Studenten kunnen ook voor de cyclus van 4jaar (3+1) inschrijven. Dat leidt tot degraad van 'master en sciences industriel-les', maar niet tot de titel van industrieelingenieur. Een eenjarige master van 60 stu-diepunten geeft geen toegang tot de mas-ter van 120 studiepunten. De inhoud van destudies voor een master van 60 studiepun-ten is niet dezelfde als die voor 120 studie-punten. Dat geldt eveneens voor het stu-dietraject tot bachelor.In de praktijk kiezen studenten voor eenvijfjarige opleiding. Op termijn zal de vier-jarige opleiding tot het verleden behoren.Wie industrieel ingenieur wil worden, moethet studietraject van 5 jaar volgen. Deovergang van 4 naar 5 jaar had geen weer-slag op de instroom van studenten. Vroe-ger studeerden er in de Franse Gemeen-schap meer studenten voor burgerlijk inge-nieur dan voor industrieel ingenieur. Nustuderen er in de Franse Gemeenschapevenveel studenten voor burgerlijk als voorindustrieel ingenieur.

“In praktisch alle Europese landen daalt debelangstelling voor de studies van ingeni-


ement'. Stagiairs en werkgevers zijn besttevreden. Het Groothertogdom Luxemburgis bovendien een begeerd werkgebied. Deonkostenvergoeding is aantrekkelijk en deinteressante jobs liggen voor het grijpen.”

Leemte?

Leidt de studieduurverlenging voor deindustrie tijdelijk niet tot een zero-instroom van nieuwe industrieel inge-nieurs?

Sironval: “Op het eerste gezicht zou mendat kunnen vermoeden, maar dat is niet hetgeval. De industrie mopperde vroeger datze de kersvers afgestudeerde industrieelingenieurs gedurende maanden zelf moes-ten bijscholen. Welnu, de lange stageperi-ode voorkomt dat. Bovendien krijgt dewerkgever de mogelijkheid om de compe-tenties van de stagiair tijdens de stage inkaart te brengen. De bedrijven kunnen ookbeter nagaan of hij voor het bedrijfgeschikt is. Door een lange periode in hetbedrijf te werken wordt het wederzijds ver-trouwen aangezwengeld. Langere stagepe-rioden vormen voor de bedrijven geenonderbreking van de instroom van nieuweindustrieel ingenieurs.”

Financiële middelen

Sironval: “De organisatie van het vijfdejaar kost aan de Franse Gemeenschapniets meer. Dat kan verwonderlijk lijken,maar ik kan dat aantonen. Ik bespaar u dedetails van de financiering. Dat ligt alle-maal vast. We krijgen niet meer geld van deFranse Gemeenschap. Het hoger onder-wijs bij de Franse Gemeenschap wordt,zoals bij de Vlaamse Gemeenschap, opbasis van een zogenaamde 'gesloten enve-loppe' gefinancierd. Voor de FranseGemeenschap is er 11 miljard oudeBelgische frank voorzien voor de werkingvan de hogescholen 'du type long et court',het geheel van het onderwijs van één entwee cycli.Madame la ministre-présidente Marie-Dominique Simonet bezwoer dat de over-gang van 4 naar 5 jaar niet meer mocht kos-ten. We gingen akkoord, al zou wat meergeld welgekomen zijn. “Mais bon, nousnous débrouillons.”De overheid voerde een andere methodevan financiering in. De financieringsenve-loppe werd niet groter, maar het geld werdherverdeeld tussen het 'type court' en het'type long'. De financiering van het vijfdejaar is dus geen probleem. We hebben voorhet vijfde jaar niet meer omkadering doorpersoneel nodig. De studenten zijn immerseen half jaar in een bedrijf en de begelei-

hogescholen. Die structuur bestaat niet inde Franse Gemeenschap, waar men uni-versitaire academies heeft. Ze werden bijbesluit van de regering van de FranseGemeenschap op 9 maart 2005 opgericht.Er zijn 3 universitaire academies.'Wallonie-Bruxelles' bestaat uit de ULB,de universiteit van Bergen-Henegouwenen de polytechnische faculteit van Bergen.'Louvain' bestaat uit de UCL, de universi-taire faculteit Notre-Dame de la Paix inNamen, de universitaire faculteit Saint-Louis in Brussel en de katholieke universi-taire faculteit van Bergen. 'Wallonie-Europe' (AUWE) tot slot werd in oktober2004 opgericht en omvat de universiteit vanLuik en de universitaire faculteit voor land-bouwwetenschappen van Gembloers.Bernard Rentier, gewezen rector van deULg, is sinds september 2006 voorzittervan de AUWE.

Academies zijn clusters van universiteitenen faculteiten rond een pool: Brussel(ULB), Louvain (ULv) en Luik (ULg).

Integratie van de HE?

De onderwijshervorming in de FranseGemeenschap en de oprichting van de uni-versitaire Academies, bracht de discussievan het al of niet integreren van de HE's opgang. De HE's zijn echter niet van plan omhet voorbeeld van de associaties uit deVlaamse Gemeenschap te volgen. DeFranse Gemeenschap vindt dat het acade-miseringsproces handenvol geld kost. Tochstaat men niet afkerig ten aanzien van hetintegreren van de HE's in een 'universitai-re omgeving'.

Sironval: “Integratie zou in het kader vande 'Europese onderwijsruimte' een logi-sche stap zijn, maar dat mag niet ten kostevan om het even wat gaan. Bijvoorbeeldten koste van het opgeven van de eigen-heid van onze opleidingen. We denken aaneen integratie van onze opleidingen in eenuniversitaire academie. We mogen onsimmers niet afzonderen, al zijn onze instel-lingen ook niet te koop. We werken allangsamen met universiteiten en onderzoeks-instellingen. Dat kan natuurlijk efficiënteren integratie is daarbij een middel.Integratie betekent voor ons dat we hetgeheel van het hoger onderwijs, dat nu aande HE's wordt verstrekt, in een universitai-re academie willen opnemen. Dus 'le tout'van de opleidingen, zowel masters als pro-fessionele bachelors. Dat moet natuurlijkonder bepaalde voorwaarden gebeuren.Laat me duidelijk zijn: we opteren voor eenintegratie van alle vormen en niveaus vande opleidingen die nu aan de hogescholen

ding gebeurt met personeel dat door hetspreiden van de opdracht ter beschikkingkomt. Geld is natuurlijk belangrijk, maareven belangrijk of belangrijker zijn de prin-cipes waarvoor men gaat. De studieduur-verlenging is een principieel project, dat desteun geniet van de overheid van deFranse Gemeenschap, omdat het past inhet kader van de internationale evolutievan de ingenieursopleidingen.”

Onderwijsinstellingenvoor industrieel ingenieurs

Een instelling die industrieel ingenieursopleidt, heet in de Franse Gemeenschap'Institut Supérieur Industriel'. Samen metandere opleidingsinstellingen maken zedeel uit van een haute école (HE) .De Franse Gemeenschap heeft 11'Instituts Supérieurs Industriels' Ze zijngespreid over 10 vestigingsplaatsen: Ath,Aarlen, Brussel, Charleroi, Doornik,Gembloers, Hoei, Luik, Bergen en Virton.Aan het hoofd staat een directeur.De Association des directions des insti-tuts supérieurs industriels francophones(Adisif) groepeert de 11 directeurs. De hui-dige minister voor hoger onderwijs, weten-schappelijk onderzoek en internationalebetrekkingen is mevrouw Marie-Dominique Simonet.

“Vroeger studeerden er in deFranse Gemeenschap meer studenten voor burgerlijk

ingenieur dan voor industrieelingenieur. Nu studeren er in deFranse Gemeenschap evenveel

studenten voor burgerlijk als voorindustrieel ingenieur.”

De Franse Gemeenschap heeft een aparteminister voor het secundair onderwijs envoor het onderwijs voor sociale promotie.Ter vergelijking: de Vlaamse Gemeen-schap telt 13 departementen waar industri-eel ingenieurs worden opgeleid. Ze zijngespreid over 9 vestigingsplaatsen: Ant-werpen, Brussel, Diepenbeek, Geel, Gent,Kortrijk, Leuven, Mechelen en Oostende.Aan het hoofd van een departement staateen departementshoofd. De 13 departe-mentshoofden zijn niet verenigd, maarkomen regelmatig bijeen bij de VIK onderde roepnaam VIK@Sciences. De VlaamseGemeenschap heeft voor alle niveaus vanhet onderwijs één minister.

Universitaire academies

De Vlaamse Gemeenschap telt 5 associa-ties van één universiteit met verschillende


Gérard Troessaert, Ing. Noël LAGASTMSc en Ir. Georges Sironval.

worden verstrekt. Dat zal tijd vragen. Wemoet af van de onduidelijkheid ten opzich-te van het buitenland, waar hoger onder-wijs doorgaans alleen aan een universiteitgebeurt.”

Sociale promotie

Vóór de hervorming van het hoger onder-wijs in 1977 was het in heel het land moge-lijk om via avondonderwijs (onderwijs voorsociale promotie) voor technisch ingenieurte studeren. De studieduur bedroeg 6 jaar.Na de hervorming in 1977 van de studies totindustrieel ingenieur werd de mogelijkheidom via avondonderwijs te studeren, voort-gezet. Maar door een tanende belangstel-ling werd de avondopleiding voor industri-eel ingenieur in de Vlaamse Gemeenschapstopgezet.Vandaag kan men in de Franse Gemeen-schap nog aan 3 scholen via avondonder-wijs voor industrieel ingenieur studeren:Brussel, Charleroi en Luik. De studieduurbedraagt 7 jaar, maar veelal doet men er 10jaar over.

Sironval: “Het is bijzonder lovenswaardigdat mensen die overdag werken, de moedhebben om zulke zware studies via avond-onderwijs te volgen. We hebben de mondvol over het levenslang leren en over denoodzaak om op elke leeftijd in een ofander leertraject in te kunnen stappen.Waarom zou dat dan niet mogen voordegenen die via het stelsel van socialepromotie voor industrieel ingenieur willenstuderen? Zij het dan volgens een modulairopgebouwd leersysteem. We zijn daarvoorstander van.”

Assimilatie

Bij de overgang van technisch naar indus-trieel ingenieur konden de technisch inge-nieurs hun diploma laten assimileren metdat van industrieel ingenieur. Daarvoorkonden ze in de periode 1977-1992, een aan-vraag bij een assimilatiecommissie indie-nen. Na 1992 werd voor de technisch inge-nieurs uit de Vlaamse Gemeenschap demogelijkheid om te assimileren opgehe-ven. Toch zijn er nog Vlaamse technischingenieurs, zij het een schaars aantal, die

onderscheid is er dan nog tussen beideingenieursvormen?

Ir. Sironval: “Het onderscheid wordt nietdoor de studieduur bepaald, wel door deinhoud en de benadering van de studies.De studies voor burgerlijk ingenieur zijnmeer theoretisch dan die voor industrieelingenieur. Sommige vakken worden ookdiepgaander gedoceerd. Het is van grootbelang dat de complementariteit van deopleidingen wordt behouden en bewaakt.Door de langere praktische stage van deindustrieel ingenieurs wordt de comple-mentariteit eerder versterkt. De industrieheeft nood aan beide ingenieursvormen,want ze vullen elkaar op het werkveld aan.Bij mijn weten is dat uniek in de wereld.”

Academiseren en onderzoek

In de Vlaamse Gemeenschap is veel tedoen rond de academisering van deopleidingen van twee cycli, meerbepaald rond het inbedden van deopleiding in het wetenschappelijkonderzoek. Hoe moeten we ons datvoor de Franse Gemeenschap voorstel-len?

Ir. Sironval: “Ik volg het academiserings-proces in de Vlaamse Gemeenschap nietvan nabij. Het kost heel veel geld. Geld datde Franse Gemeenschap vermoedelijk nietheeft. Als academiseren het inbedden isvan het onderwijs in het onderzoek, dankan ik u zeggen dat dat in de FranseGemeenschap al gebeurt. De opleidingenvan onder meer industrieel ingenieurs zijnnauw bij het wetenschappelijk onderzoekbetrokken. Betrokken zijn betekent opge-nomen zijn of ingebed zijn, hoe men hetook wil noemen. We werken niet enkel aantalrijke onderzoeksprojecten mee, maar weontwikkelen ook zelf onderzoeksinitiatie-ven. De Adisif-interface met de onderne-mingen krijgt de onderzoeksprojecten bin-nen en die worden dan naargelang deopdracht aan de gespecialiseerde onder-wijsinstellingen overgemaakt. In de FranseGemeenschap gebeurt heel wat op onder-zoeksvlak, zoals in Luik, Bergen,Gembloers, Namen, enz. Veel industrieelingenieurs komen in de onderzoekswereldterecht. In Ghlin opent Google straks eennieuwe vestiging en Microsoft bouwt inBergen haar 'Microsoft innovation centre'(MIC). Ze zullen aan veel ingenieurs werkverschaffen.”

Tekst en foto's: Ing. Noël LAGAST MSc

hun oud diploma willen assimileren, maardat kan nu niet meer. In de FranseGemeenschap bestaat die mogelijkheidwel. In het Belgisch Staatsblad verschij-nen regelmatig de namen van Franstaligetechnisch ingenieurs die worden geassimi-leerd. Aan Ir. Georges Sironval stelden wede vraag of er nog een assimilatiecommis-sie in de Franse Gemeenschap bestaat.

“De assimilatiecommissie en de commis-sie van beroep uit de periode 1977-1992bestaan ook bij de Franse Gemeenschapniet meer. Er zijn wel nog Franstalige tech-nisch ingenieurs die hun diploma willenassimileren met dat van industrieel ingeni-eur. Bijvoorbeeld degenen die hun diplomavia avondonderwijs hebben behaald. Zekunnen een aanvraag, met dossier, indie-nen bij het ministerie van het hoger onder-wijs van de Franse Gemeenschap. Het dos-sier wordt dan door de Hoge Raad van deHogescholen behandeld. Ik ben daar trou-wens effectief lid van. Wie kan bewijzendat hij of zij het 'beroep' van technischingenieur heeft uitgeoefend, komt vooradvies aan de minister in aanmerking. Debeoordeling is even streng als destijds. Bijnegatief advies aan de minister kan menzijn dossier bij de commissie van beroepindienen.”

Doctoraat

Over de noodzaak van een doctoraat voorlesgevers in het hoger onderwijs geeft Ir.Sironval zijn persoonlijke mening.

“Een doctoraat is nuttig en noodzakelijkvoor wie theoretische vakken doceert,maar we moeten er over waken dat ookdocenten met praktische kennis aan indus-trieel ingenieurs kunnen lesgeven. Toegangtot het doctoraat moet mijns inziens ookkunnen op basis van onderzoekservaringen vanuit de ervaring die men op het werk-veld heeft verkregen. Maar dat is stof vooreen grondige andere discussie. Dat is éénvan de agendapunten van Adisif.”

Onderscheid ?

Als de studieduur voor burgerlijk enindustrieel ingenieur dezelfde is, welk


“Het onderscheid wordt niet doorde studieduur bepaald, wel doorde inhoud en de benadering van

de studies. De studies voor burgerlijk ingenieur zijn meer

theoretisch dan die voor industrieel ingenieur.”

WOMMELGEM. Tijd om weer een studiegroep voor te

stellen. Deze keer is het de beurt aan 'Veiligheid en

milieu'. Tot voor zowat zes jaar ging het om twee aparte

studiegroepen, maar toen 'milieu' wat stilviel, werd het

tot één studiegroep samengevoegd met 'veiligheid'. We

zitten aan tafel met voorzitter Ing. Marc Vandenput MSc

en met Ing. Guy Roymans MSc, actief lid van de studie-

groep en - met de woorden van Marc Vandenput - 'éminen-

ce grise'.

Ing. Marc Vandenput MSc maakt deel uit van de studiegroepsedert begin de jaren negentig. In 1994-95 nam Marc Vandenputhet roer over van toenmalig voorzitter Ing.Bruno Gebruers MSc. Ondervoorzitter is Ing.Hans Verlinden MSc en secretaris is Ing. TomVissers MSc.

Marc Vandenput steekt onmiddellijk van walmet de visie en de missie van de studiegroep:“Wij willen vooral veiligheid en milieu brengenvoor ingenieurs die daar niet specifiek inonderlegd zijn. Dus vooral voor de niet-veilig-heid- en milieukundigen. We willen juist dedoorsnee industrieel ingenieur een en anderbijbrengen over veiligheid en milieu.”

Beroepsorganisaties

Vandenput: “De industrieel ingenieurs die pre-ventieadviseur of milieucoördinator zijn, vor-men niet onmiddellijk onze doelgroep. Zij beho-ren al tot doeltreffende beroepsorganisaties,zoals PreBes voor de preventieadviseurs en deVMC vzw voor de milieucoördinatoren. Daarkrijgen ze alle informatie, vorming en bijscho-ling die ze nodig hebben in hun branche. Hetheeft weinig zin om die organisaties te kopiëren en opleiding tegaan geven over preventie. Ermee samenwerken doen we wel.Van de zowat 5.000 leden van PreBes, de Koninklijke BelgischeVereniging van Preventieadviseurs, is naar schatting de helftindustrieel ingenieur. Vanuit de VIK mikken wij vooral op de indus-trieel ingenieur die in de industrie en dan vooral in de productie-industrie werkt. Ons doelpubliek zijn de ingenieurs in de hiërar-chische lijn.”

Guy Roymans: “Veel te weinig mensen beseffen welke verant-woordelijkheid ze dragen inzake veiligheid. Veiligheid moet in elkbedrijf geïntegreerd zijn. De wetgeving zegt duidelijk dat de hië-

rarchische lijn verantwoordelijk is voor de uitvoering van hetbeleid van de werkgever op het vlak van welzijn. Wie daar niet vol-doende van op de hoogte is, speelt met vuur. Vaak hebben ze hetpas door, als er iets gebeurt en ze daarvoor veroordeeld worden.De mensen in de hiërarchische lijn zijn strafrechtelijk hoofdelijkverantwoordelijk. En er worden ook effectief straffen uitgespro-ken.”

Marc Vandenput: “Een ingenieur met een leidinggevende functie -en zo zijn er heel wat - is dus altijd verantwoordelijk voor de pre-ventie en de veiligheid. De preventieadviseur staat als adviseuraan de zijkant. Preventieadviseurs hebben een staffunctie en dra-gen weinig of geen verantwoordelijkheid. Met onze studiegroepwillen we de ingenieurs in de hiërarchische lijn de nodige techni-sche kennis bijbrengen voor het uitvoeren van hun taak die in dewetgeving heel duidelijk is voorzien. Dat geldt ook voor milieu.

Het is niet de milieucoördinator die iets totstand brengt. Hij moet coördineren en heeftzelf relatief weinig verantwoordelijkheid. Hetis de ingenieur die het uitdenkt, die de verant-woordelijkheid draagt.”

Guy Roymans: “Vergeet niet dat veel bedrij-ven de hiërarchische lijn ook jaarlijks evalue-ren. Daar spelen dan ook elementen mee alsongevallen, milieufactoren, enz. Dat weegtsoms zeer zwaar door bij de eindevaluatie.”

Samenwerking

Marc Vandenput: “Als studiegroep kunnen wijeen belangrijke rol spelen voor andere studie-groepen. Nagenoeg bij elke specialisatie ishet veiligheidsaspect een belangrijk element.Daarom zou het goed zijn, als we de veilig-heidsfactor voor een groot stuk zouden kun-nen integreren in de opleidingen die anderestudiegroepen aanbieden. Het is wel debedoeling om in de toekomst veel nauwer tegaan samenwerken met de verschillende stu-

diegroepen. De studiedag waterbehandeling in Gent was daar aleen mooi voorbeeld van.”

In 2007 organiseerde de studiegroep Veiligheid en Milieu tweelezingen en een bedrijfsbezoek aan Ecover. Het zou meer moetenzijn, maar ook deze studiegroep draait op het enthousiasme en devrijwillige inzet van enkelen. Ook Marc Vandenput beseft dat.

“Het is te weinig om goed te zijn. Vroeger organiseerden we zeergrote studiedagen, waar soms tot 300 mensen op afkwamen, maarde laatste tijd is dat wat stilgevallen. De maandelijkse vergade-ringen blijven plaatsvinden zoals het hoort en we hebben vijf, zes

Veiligheid is de verantwoordelijkheid van elke ingenieurStudiegroep Veiligheid en Milieu biedt dienstverlening en ondersteuning aan

Ing. Marc Vandenput MSc

studiegroepenACTIVITEITEN


zeer actieve kernleden, maar het blijft uiteraard vrijwilligerswerk.Er zit heel veel potentie in onze studiegroep, maar de tijd is nietaltijd beschikbaar om zich in te zetten voor de studiegroep. Ookbedrijfsbezoeken zouden we meer moeten kunnen organiseren.Eventueel ook in samenwerking met andere studiegroepen ofzelfs met de regionale afdelingen. Waarom niet? We zouden moe-ten aan een tempo van bij voorkeur drie, vier organisaties per jaargeraken.”

De coördinatie tussen de verschillende studiegroepen kan wel-licht op middellange termijn naar een compromis leiden. Alsandere studiegroepen iets organiseren, kan de studiegroep henondersteunen voor de aspecten veiligheid en milieu.

Marc Vandenput: “Traditiegetrouw schermen de studiegroepenzich wat af en beperken ze zich tot hun eigen vakgebied. Wij plei-ten al jaren voor wat meer oog voor de ruimere context en eenmeer geïntegreerde aanpak. Dat komt nu stilaan los. Daarbij zou-den wij het preferentieel aanspreekpunt moeten zijn voor de niet-veiligheids- en niet-milieudeskundige ingenieur die op zoek isnaar advies over veiligheid en milieu. Het gebeurt de laatste tijdwel vaker dat andere studiegroepen ons de vraag stellen. Zekerstudiegroepen met mensen uit grote bedrijven vragen ons meeren meer.”

Netwerking

De studiegroep Veiligheid en Milieu heeft wel overal nauwe ban-den gesmeed en is vertegenwoordigd in alle mogelijk denkbarebestuursorganen, die op een of andere manier te maken hebbenmet veiligheid en milieu. Zo is er bijvoorbeeld een vrij ruime ver-tegenwoordiging in de stuurgroepen van KaHo Sint-Lieven enPreBes.

Guy Roymans: “Van bij het decreet in 1978 is de VIK beginnensamen te werken met KaHo Sint-Lieven voor de opleidingen.Later is daar dan PreBes bijgekomen. Op dat moment was dieopleiding een zeer belangrijke inkomstenbron voor de VIK, maarin de loop der tijden moesten de opleidingen buiten de VIK omgeorganiseerd worden. We werken daar wel nog nauw meesamen. Zo begeleiden wij de eindwerken, vormen we de jury's engeven we zelf les. Kortom: we zijn betrokken bij alles wat inhou-delijk is.”

Marc Vandenput: “Netwerking is uiteraard belangrijk. De mensenin de stuurgroepen zijn allemaal mensen die op Vlaams niveaufunctioneren in hun eigen organisaties of bedrijven. Dat zijn inte-ressante fora. De netwerking biedt een rijke achtergrond enmogelijkheden om prominente sprekers te vragen. Die links zijnook voor de VIK zeer interessant. Als wij vanuit het VIK-secreta-riaat een vraag binnenkrijgen, dan lossen we die heel snel op. Enals we zelf het antwoord niet onmiddellijk zouden weten, dan heb-ben we onze bronnen die ons heel snel kunnen informeren.Sommige ingenieurs bellen veel rond voor een antwoord op hunvragen over veiligheid en milieu, terwijl ze die bij de VIK bijnaonmiddellijk beantwoord kunnen krijgen via onze studiegroep. Enalle correspondentie over die materie komt ook bij de studiegroepterecht. Dat is wellicht onze belangrijkste dienstverlening.”

Tekst: Luc VANDER ELSTFoto's: Luc VANDER ELST en aangeleverd door IBEVE

Stuurgroep studiegroep Veiligheid en Milieu

Voorzitter: Ing. Marc Vandenput MSc, [email protected] - 0475 86 77 87

Ondervoorzitter: Ing. Hans Verlinden [email protected] - 0478 46 14 80

Secretaris: Ing. Tom Vissers [email protected] - 0484 62 81 96

“Veel te weinig mensen beseffen welke verantwoordelijkheid ze dragen inzake veiligheid.Veiligheid moet in elk bedrijf geïntegreerd zijn.De wetgeving zegt duidelijk dat de hiërarchischelijn verantwoordelijk is voor de uitvoering vanhet beleid van de werkgever op het vlak van welzijn. Wie daar niet voldoende van op de

hoogte is, speelt met vuur.”

“Als studiegroep kunnen wij een belangrijke rolspelen voor andere studiegroepen. Nagenoeg bij

elke specialisatie is het veiligheidsaspect eenbelangrijk element.”

ACTIVITEITEN


ELEKTRICITEITElektrische reglementering en AREIdonderdag 18 september 2008

De lezing zal het hebben over drie Koninklijkebesluiten waarin de laatste veranderingen aande elektrische reglementering en het AREI wor-den behandeld.

1. KB tot wijziging van de artikelen 105 tot 113 van het AREI.Dit lang verwachte KB verandert de oude Ex-artikelen vanhet AREI en houdt nu rekening met de ATEX-richtlijnen.Zoals in de Europese richtlijnen is aangegeven, is er eenlink tussen de categorieën van materiaal en tussen dezones. Die richtlijnen zijn allang omgezet in BelgischeKB's. Nu is eindelijk ook het AREI in overeenstemminggebracht met de alom geldende wetgeving.Er worden ook voorschriften geformuleerd voor de installa-tie en het onderhoud van elektrische machines en toestel-len naargelang de beschermingsmethode.

2. KB tot wijziging van het artikel 176 van het AREI.Dit KB behandelt de verplichte controle door een erkendorganisme van oude huishoudelijke elektrische installatiesbij de verkoop van de woning. De verschillende partijengaan nu akkoord en vanaf 1 juli is de verplichting tot con-trole een feit. De dag van toepassing slaat op de datumwaarop de onderhandse verkoopsovereenkomst geslotenwordt en niet op de datum waarop de authentieke verkoop-sakte gesloten wordt.

3. KB betreffende de minimale voorschriften inzake de veilig-heid van oude elektrische installaties op arbeidsplaatsen.Het KB richt zich tot de werkgevers en werknemers engaat over 'oude' elektrische installaties. Dat zijn installa-ties van voor het AREI. Het legt aan de werkgevers de ver-plichting op om een risicoanalyse uit te voeren van dieelektrische installaties. Op grond daarvan worden dan denodige preventiemaatregelen getroffen om de werknemerste beschermen. Voorts worden er enkele minimale voor-schriften gegeven, zoals de verplichting om stroombanente beschermen tegen overbelasting en kortsluiting. Voorhet uitvoeren van werkzaamheden aan en voor de controlevan elektrische installaties wordt voornamelijk verwezennaar het AREI, waarbij de eerste controle moet gebeurenbinnen de vijf jaar, te rekenen vanaf de inwerkingtredingvan het KB.

• PRAKTISCHPlaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem.Datum: donderdag 18 september 2008 om 19.30 uur.Spreker: Paul De Potter, VEI. Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden.Broodjes en uitgebreid drankenbuffet inbegrepen. Een inschrijving annuleren kan kosteloos tot 48 uur vooraanvang van de activiteit. Daarna is de volledigedeelnameprijs verschuldigd.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: VOELE10908.

HAVENTECHNOLOGIEBevloering van bedrijvendonderdag 20 november 2008

Bedrijfsvloeren verschillen van wegverhardingen door degrotere bandbreedte in specifieke gebruikseisen en de aarden de grootte van de belastingen. Onder bedrijfsvloeren val-len talloze verhardingen, zoals vloeren in magazijnen, gara-gebedrijven, bedrijfswegen, open overslagbedrijven, con-tainerterminals, enz. Vanwege het uiteenlopende toepas-singsgebied, de aard en de grootte van de belasting, maarook vanwege specifieke zaken zoals vlakheid en chemischebestendigheid variëren de eisen per bedrijf. De gewensteverharding kan dan ook alleen worden bereikt na het opstel-len van een gedegen programma van eisen waarin naast debelastings- en gebruiksaspecten ook aandacht wordtgeschonken aan inrichting, lay-out, vergunningen en milieu-zaken.

Onze gastsprekers zijn de heren Frits Stas en Jan Van Drentvan KOAC-NPC. Zij hebben hun sporen verdiend bij o.a. deRijkswaterstaat en de luchthaven van Schiphol en zijnmomenteel actief als adviserend studiebureau bij een groot-schalige renovatie van een containerterminal in deAntwerpse haven. KOAC-NPC is een onafhankelijke specia-list voor onderzoek, keuring en advies op het gebied vanbouwmaterialen en hun hergebruik, verhardingen en wegop-pervlakeigenschappen. We zijn er dan ook van overtuigd datdeze avond zeer interessant zal zijn voor al wie betrokken isbij aanbestedingen, ontwerp en aanleg, maar ook bij hetonderhoud van een bedrijfsterrein.

• PRAKTISCHPlaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem.Datum: donderdag 20 november 2008 om 20 uur.Sprekers: Frits Stas en Jan Van Drent, KOAC-NPC.Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden.Broodjes en uitgebreid drankenbuffet inbegrepen. Een inschrijving annuleren kan kosteloos tot 48 uur vooraanvang van de activiteit. Daarna is de volledigedeelnameprijs verschuldigd.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: VOHAV11108.

PIPING EN PIJPLEIDINGENASME BioProcessing Equipmentdinsdag 18 november 2008

ASME BPE is een internationale norm voor het ontwerp ende constructie van systemen en componenten die gebruiktworden in hooghygiënische toepassingen. ASME BPE reiktontwerpers en procesingenieurs betrouwbare en meetbarecriteria aan bij de selectie van componenten voor toepassin-gen, zoals 'Water for injection' (WFI), 'pure steam' (PS), bio-reactoren, CIP-installaties, enz.

studiegroepen


ACTIVITEITEN


De toepassing van ASME BPE leidt tot een beter beheersba-re ontwerpen constructiefase, draagt bij tot minimalisatievan de validatie- en onderhoudskosten en bijgevolg ook totminimalisatie van de totale projectkosten.

• PRAKTISCHPlaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem.Datum: dinsdag 18 november om 20 uur, ontvangst vanaf19.30 uurSpreker: Peter Van der Sanden, projectengineer, actief infarmacie, biotechnologie, cosmetica en fijnchemie.Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden.Broodjes en uitgebreid drankenbuffet inbegrepen. Een inschrijving annuleren kan kosteloos tot 48 uur vooraanvang van de activiteit. Daarna is de volledigedeelnameprijs verschuldigd. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Referte: VOPPL11108.

TECHNISCH-COMMERCIEEL'Creatief denken' bij verkoop?dinsdag 30 september 2008

Innovatie en creativiteit zijn de succes-factoren om de uitdagingen van de21ste eeuw aan te gaan. Het 'andersdenken' vergt een creatieve instellingdie iedereen kan ontwikkelen. Het den-ken buiten onze geijkte denkpatronenbetekent een verrijking van ons dage-lijks leven, zowel privé als in werksitua-ties. Een training 'creatief denken' isinspirerend en ontspannend! Atletiekvoor de hersenen; denken in een bocht-je; op zoek naar nieuwe, nuttige en ver-

rassende oplossingen; liefst met een Eureka-gevoel, alsof erineens lampjes gaan branden.

We nemen u mee in een wervelende zoektocht naar uw eigencreatieve bronnen!Een creatieve kijk leidt bijvoorbeeld tot nieuwe oplossingenbij:• de ontdekking van nieuwe businessopportuniteiten;• de ontwikkeling van nieuwe bedrijfsprocessen;• de optimale benutting van het menselijk potentieel.

De twee uur durende miniworkshop confronteert u eerst metuw eigen vaste denkpatronen. Die onbewuste overheersingin uw eigen denken herkennen is de eerste grote stap om totinnovatie en inspiratie te komen. Een tweede deel behandeltenkele technieken om in een bochtje te denken. Daarmeekunt u zelf een basis leggen voor creativiteit en innovatie inuw onderneming.In een minibrainstorm over 'one single target' ontdekt u tenslotte hoe snel en effectief 'creatief denken' tot oplossingen

leidt. Als voorbereiding vragen wij om één scherp gesteldeigen probleem (one single target) mee te nemen.

Spreker is de heer Frank Jordens. Hij is een kameleon die vanvele markten thuis is. Reclame- en communicatie-expert,trainer-consultant, brainstormfacilitator, presentator.Al bijna 20 jaar is hij actief als creative en account director inde reclame- en grafische sector. Momenteel is Frank mana-ging partner bij Focus Skill Source, marketing- en communi-catiebureau. De laatste vijf jaren is hij zich gaan toeleggenop training en consulting. Zijn specialiteit is creatieve ver-koopstechnieken.

Een mengeling van reclame en communicatietechnieken,time- en stressmanagement, onderhandelingstechnieken,non-verbale communicatie en vooral creatief denken.Sinds 2007 maakt Frank deel uit van het Cocd-partnerteam,hij is door het Centrum voor Creatief Denken opgeleid tottopfacilitator.

Met zijn gedreven passie, zijn deskundigheid en zijn kennisvan de wereld, is deze 'ideeënmanager' altijd weer op zoeknaar onderscheidende en relevante ideeën om dingen andersaan te pakken, nieuwe strategieën te bedenken, problemenop te lossen, te innoveren en te veranderen.

• PRAKTISCHPlaats: Hotel Ramada Plaza Antwerp, Desguinlei 94,Antwerpen (Berchem).Datum: dinsdag 30 september 2008 om 20 uur.Verwelkoming vanaf 19.30 uur. Na de lezing receptie en netwerking tot 23 uur.Spreker: Frank Jordens.Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden.Broodjes en uitgebreid drankenbuffet inbegrepen. Een inschrijving annuleren kan kosteloos tot 48 uur vooraanvang van de activiteit. Daarna is de volledigedeelnameprijs verschuldigd..Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: VOTCM10908.

Waarom twee oren en één mond?dinsdag 21 oktober 2008

Tijdens een interactieve presentatie met een humoristischenoot inspireert en motiveert Frederik Imbo u om efficiënt te

communiceren met uw klanten, colle-ga's en relaties. U krijgt een creatievediashow op uw bord met rake citaten,cartoons, filmpjes en foto's. Tal van her-kenbare situaties zijn de eye-openersdie u ertoe aanzetten om bewuster omte gaan met uw gesprekspartner. Hetwordt pas echt fun, als u daadwerkelijkiets verandert in uw professionele enpersoonlijke leven, of niet? Wat is de rolvan de zender en ontvanger? Luisteren,hoe doet u dat precies? Feit of interpre-tatie? Hoe geeft u feedback op een res-

pectvolle manier? Hoe zorgt u ervoor dat wat u bedoelt het-zelfde is als wat de ander begrijpt? Naast die tips en tricks

Frank Jordens

Frederik Imbo

ACTIVITEITEN


oefent u tijdens de presentatie samen met uw buurman enke-le luistervaardigheden. Die oefeningen per twee laten u met-een aanvoelen wat wél en niet werkt. Zie ook een livevideo opvolgende link: http://www.frederikimbo.be/2oren1mond/video.html

Wie is Frederik Imbo?Na een theateropleiding vervolmaakte hij zich tot master inde dramatische kunst. Frederik Imbo acteerde in musicals,theatervoorstellingen, talrijke tv-reeksen en films. Gedu-rende 7 jaar was hij tv-presentator en reporter voor lokale tv-zenders. Gebruikmakend van zijn opleiding practitioner NLP(neurolinguïstisch programmeren) en transpersoonlijkecoaching geeft hij nu opleiding in presentatietechnieken,feedbackgesprekken, verkoopstechnieken, persoonlijke groeien alles wat met communicatie te maken heeft. Wilt u meerweten, dan is een bezoek aan zijn website een must:http://www.frederikimbo.be/wiebenik/levenswandel.html

• PRAKTISCHPlaats: Hotel Ramada Plaza Antwerp, Desguinlei 94,Antwerpen (Berchem).Datum: dinsdag 21 oktober 2008 om 20 uur, verwelkomingvanaf 19.30 uur. Na de lezing receptie en netwerking tot 23uur.Spreker: Frederik Imbo.Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden.Broodjes en uitgebreid drankenbuffet inbegrepen. Een inschrijving annuleren kan kosteloos tot 48 uur vooraanvang van de activiteit. Daarna is de volledigedeelnameprijs verschuldigd.Daarna is de volledige deelnameprijs verschuldigd.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: VOTCM11008.

Meer resultaat met meer gemakdinsdag 25 november 2008

Hoe uw zelfsturend vermogen als verko-per vergroten vanuit uw werkorganisa-tie?Welke problemen kent de hedendaagseverkoper? Stijgende targets, complexe-re techniciteit, grotere concurrentie,mobielere klanten.Hoe vertaalt zich dat in de werkorgani-satie? Hoge werkdruk, overvolle agen-da's, chronisch tijdsgebrek, overurenen weekendwerk, overvolle inboxen,veel ad hoc, groeiende papierstapels, inhet privéleven gebrek aan energie, geentijd voor ontwikkeling en lange termijn.

Wat leren de toehoorders door deze pre-sentatie bij te wonen?Bewustwording en leren zien wat deeigen mogelijkheden zijn om met meergemak resultaten te halen, herkennenvan (in)effectieve werkgewoonten, aan-

leren van effectieve werkgewoonten, onderscheiden 'auto-matisch' van 'bewust werken', onderscheid proactief enreactief werken.

Sprekers:Annemarieke van den Boogaard heeft in haar loopbaan inbinnen- en buitenland brede ervaring opgedaan op het vlakvan verkoop, consultancy, personeelsbeleid en management.Zij is sinds 6 jaar gecertificeerd trainer/ coach bij Impulsus. Jetty Michielsen heeft brede commerciële ervaring opge-daan in kleine en grote bedrijven. Ze is sinds 5 jaar gecertifi-ceerd trainer/coach bij Impulsus.Op de website www.impulsus.com vindt u quotes van deelne-mers bij referenties, België, handel en industrie.

• PRAKTISCHPlaats: Hotel Ramada Plaza Antwerp, Desguinlei 94,Antwerpen (Berchem).Datum: dinsdag 25 november 2008 om 20 uur; verwelkomingvanaf 19.3ur. Na de lezing receptie en netwerking tot 23 uur.Sprekers: Annemarieke van den Boogaard en JettyMichielsen.Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden.Broodjes en uitgebreid drankenbuffet inbegrepen. Een inschrijving annuleren kan kosteloos tot 48 uur vooraanvang van de activiteit. Daarna is de volledigedeelnameprijs verschuldigd.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: VOTCM11108.

VEILIGHEID - MILIEUZone 0: een explosief onderwerp!donderdag 13 november 2008

Met deze avond willen we de toehoorders enkele mogelijkhe-den voorstellen hoe explosieve zone 0-dampmengsels kun-nen worden behandeld. We denken daarbij aan het transporten de behandeling van dampemissies die vrijkomen bij hetverladen van vluchtige producten naar scheepstanks/tank-wagens en dampemissies van opslagtanks op een economi-sche, milieuvriendelijke en gecontroleerde wijze.

• PRAKTISCHPlaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem.Datum: donderdag 13 november 2008 om 20 uur.Spreker: Theo Martens, verkoop- en marketingleiderEuropem nv.Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden.Broodjes en uitgebreid drankenbuffet inbegrepen. Een inschrijving annuleren kan kosteloos tot 48 uur vooraanvang van de activiteit. Daarna is de volledigedeelnameprijs verschuldigd.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: VOVEM11108.

Jetty Michielsen

Annemarieke vanden Boogaard

ACTIVITEITEN

AGENDA BIJEENKOMSTENStudiegroep Bedrijfsbeleid16-09-2008 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 20 uur

Studiegroep Bouwkunde24-09-2008 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 20 uur 29-10-2008 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 20 uur 26-11-2008 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 20 uur

Studiegroep Elektriciteit18-09-2008 Lezing: De laatste wijzigingen van de

elektrische reglementering en van het AREI,VIK-huis, 19.30 uur

16-10-2008 Lezing: Hoe kies ik een motor?, VIK-huis, 19.30uur

20-11-2008 De evolutie van de HS transfo's + netwerk-berekeningen: Electro80, VIK-huis, 19.30 uur

11-12-2008 Windturbines, VIK-huis, 19.30 uur

Studiegroep Meet- en regeltechniek18.11.2008 Hoe kunnen we statische elektriciteit

elimineren in stofomgevingen? VIK-huis, 20 uur25.03.2009 Bedrijfsbezoek Rodax

Studiegroep Onderhoud10-09-2008 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 18.30 uur

15.10.2008 Weegtechnologiedag Evonik DegussaAntwerpen nv

05-11-2008 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 18.30 uur

Studiegroep Piping, pijpleidingen en lastechnieken18-11-2008 Lezing: ASME BioProcessing Equipment

(ASME BPE), VIK-huis, 20.00 uur

Studiegroep Technisch-Commercieel30-09-2008 Lezing: Hoe "creatief denken" toepassen in de

verkoop?, Antwerpen, 20 uur21-10-2008 Lezing: Waarom twee oren en één mond,

Antwerpen, 20.00 uur25-11-2008 Lezing: Meer resultaat met meer gemak,

Antwerpen, 20.00 uur

Studiegroep Veiligheid en milieu11.09.2008 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 20 uur 09.10.2008 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 20 uur13.11.2008 Lezing: Zone 0: een explosief onderwerp,

VIK-huis, 20 uur

Studiegroep Voeding02-09-2008 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 18.30 uur 07-10-2008 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 18.30 uur 04-11-2008 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 18.30 uur 02-12-2008 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 18.30 uur

De Italiaanse wiskundige Jean de Ceva (17de eeuw) zei: weze Peen willekeurig punt binnen de driehoek ABC, en de rechten AP,BP en CP die respectievelijk de driehoek snijden in de punten x,y en z, dan hebben we:

BX-

CY-

AZ = 1

CX AY BZ

Kunt u dit nog bewijzen?

Bijvraag:hoeveel goede oplossingen zullen we ontvangen?

Stuur uw antwoord vóór 15 oktober 2008 naar Ing. Roland MebisMSc, Tabaartstraat 23, 3740 Bilzen of naar [email protected](ook uw adres in de mail vermelden a.u.b.).

Oplossing VIK-puzzelaar 85 > het magische getal 7

De hierbij gegeven oplossing heb ik samengesteld uit de oplos-singen van Koen Matthysen en Klaas Verhoeven. Meteen ook pro-ficiat aan Koen en Klaas voor hun klaar inzicht van het vraagstukmet de oplossing.

Stel x een getal waarvan de som der cijfers een veelvoud is van 7en y het daaropvolgend getal waarvan de som der cijfers even-eens deelbaar is door 7.Als x eindigt op 0,1 of 2, dan eindigt y op 7, 8 of 9.Eindigt x op 3, 4, 5, 6, 7, 8 of 9, dan eindigt y op een getal verschil-lend van 7, 8 of 9 of met andere woorden de eindigende eenhedenzijn dan 0, 1, 2, 3, 4, 5 of 6.

Daaruit kunnen we dus besluiten dat het maximale verschil tus-sen x en y '13' is. Dat komt voor als x eindigt op '3' en y eindigt op'6'.

Stel y = 10 n + 6, dan moet de som van de cijfers van 10 n gelijkzijn aan '1'. Y kan dus zijn: 16, 106, 1006 …Stel x = 10 n - 7 (met eenheidsgetal 3), dan kan x dus zijn 993,99993, …

Besluit: het gezochte maximale verschil is '13' en de gezochtegetallen zijn 993 en 1006.

Heel wat inzenders hebben enkel het maximale verschil berekend, ter-wijl ook een getallenvoorbeeld werd gevraagd. We telden daaromslechts 12 goede antwoorden, namelijk van: Bart Laeremans, Rumst(15); Pascal Strager (32); Theofiel Demets, Evergem (9); Josef Thijs,Lummen; Jan Doornaert, Wondelgem (23); Theo Renckens, Hamont(15); Geert Geens, Lille (7); Klaas Verhoeve, Zwijnaarde (32) en dewinnaars: Stephan Orban, Kerkstraat 14, 9111 Belsele (12), goed vooreen boekenbon ter waarde van 25 euro en Koen Matthysen, Bosstraat25, 9190 Stekene; Pieter Kindt, Doorniksesteenweg 112, 8580 Avelgem;Lieven Hautekeete, Leopold III laan 33, 8710 Ooigem. Ze dachten elkaan 13 en halen daardoor een gedeelde boekenbon binnen van 8 euro.

PS: een puzzelaar merkte op dat bij vraag 83 'De walvissendetector'geen ramingsgetal van het aantal goede inzendingen bij de winnaarswerd vermeld. Welnu, dat was respectievelijk '9' en '12', zodat dathiaat weeral is ingevuld.

Ing. Roland MEBIS MSc

denken & doen

44I-mag augustus-september 2008

Puzzelaar 87 Het theorema van Jean de Ceva

PUZZELAAR

VIK orming VVIK orming V


WOMMELGEM. In deze intensieve vijfdaagse trai-ning, die gecertificeerd is door het InternationalRegister of Certificated Auditors (IRCA) nemen wijde ISO 9001-norm met u door en maakt u kennismet de praktijk van het auditproces op basis vanISO 19011:2002. Die kennis is toe te passen inaudits bij externe organisaties of binnen uw eigenorganisatie. De cursus is gericht op de ontwikke-ling van vaardigheden van deelnemers om auditsvan kwaliteitsmanagementssystemen efficiënt eneffectief uit te voeren. De 'lead auditor course'wordt vanuit een zakelijke benadering gegeven(business approach).

• DOELGROEP• Kwaliteitsmedewerkers die worden ingezet om externe

of interne audits uit te voeren.• Iedereen die lead auditor wil worden.• Iedereen die een gedegen kennis van de ISO 9001:2000 norm

wil opdoen.

Opdat u zoveel mogelijk voordeel haalt uit dit seminarie, wordthet aantal deelnemers beperkt. Het seminarie wordt in hetNederlands gedoceerd. Het cursusmateriaal is in het Engels enbijgevolg is een goede beheersing van de Engelse taal vereist.Het examen is in het Nederlands.

• PROGRAMMA• De norm ISO 9001:2000 begrijpen vanuit de eigen organisatie

(theorie & praktijk).• Processen uit het kwaliteitsmanagementssysteem auditeren

(kennis en ervaring bij het uitvoeren van audits).• Een auditprogramma op een efficiënte manier managen.• Als lead auditor in teamverband bevindingen onderbouwen

en tekortkomingen wegen.• Presentatie van een case: in een sluitingsbijeenkomst

als lead auditor uw bevindingen weergeven en een advies voor certificatie geven.

Het seminarie wordt afgesloten met het formele IRCA-examendat uw inzicht en kennis toetst. Uiteraard bereidt de trainer udaarop voor en doorloopt hij met u een oefenexamen. Wie slaagt,krijgt een certificaat dat erkend is door het IRCA.

• PRAKTISCHResidentieel programma van maandag 06 oktober tot en met vrij-dag 10 oktober 2008 in het Congrescentrum Ter Elst.Overnachtingen zijn inbegrepen.

Lead auditor course ISO 9001:20006 tot 10 oktober 2008

WOMMELGEM. De markt is permanent in evolutie.U maakt nieuwe klanten, u verliest er. Kortom: er iseen constante beweging. Prospecten op een suc-cesvolle manier benaderen is een noodzaak. Indeze praktijkgerichte opleiding (65% oefeningen,35% theorie) leert u effectief een prospectie vande begin- tot de eindfase uit te voeren op maatvan uw bedrijf. Daarom bezorgen de cursistenvooraf de nodige achtergrondinformatie van hunbedrijf aan de docent en brengen ze tijdens desessies hun eigen materiaal mee.

• DOELGROEPAlle technisch-commerciële medewerkers die verantwoordelijkzijn voor het behalen van een klantenbestand en de uitbreidingervan.

• PROGRAMMA• Cases en persoonlijke doelstellingen van de deelnemers• Prospectie in het commercieel proces• De telefonische benadering• Het eerste prospectiebezoek

• PRAKTISCH07 en 14 oktober, 09 december 2008 telkens van 19 tot 22 uur, VIK-huis, Wommelgem.

Hoe prospecten succesvol benaderen?vanaf 7 oktober 2008

WOMMELGEM. Op 12 september 2008 gaat de 14de promotievan de masterclass Fellow bouwmanager van start. Hetbelang van publiek-private samenwerking (PPS) blijft eenvan de vele onderdelen van de opleiding, maar daarnaastgaat er natuurlijk ook veel aandacht naar strategischmanagement, financiële aspecten, milieu, duurzaam bou-wen, kwaliteit, veiligheid, aankoopbeleid, commercieelbeleid, juridische aspecten, bouwprojecten in internationa-le context, logistiek, human resources, management vanbouwprojecten, informatica en werforganisatie. Hetgeslaagde programma met een mix van theorie en praktijkblijft behouden. Toch is er een veran-dering: de opleiding gaat niet meerdoor in Sint-Katelijne-Waver, maarze vindt voortaan plaats in het VIK-huis in Wommelgem. De eerste les vindt plaats op vrijdag12 september. Daarna volgen de les-sen telkens op vrijdag en op zater-dagochtend.

Enkele getuigen aanhet woord

De Fellow bouwmanager telt tot hiertoeal meer dan 400 afgestudeerden. Zij zijnuiteraard het best geplaatst om u te ver-tellen wat zij over de opleiding denken.Vandaar hier enkele getuigenissen:

“Een degelijke opleiding voor mensen die meer informatie willenover de verschillende facetten van de bouwwereld. Vooral dedocenten, die rechtstreeks uit de bedrijfswereld komen, kunnenbijdragen tot een leerrijke opleiding voor gemotiveerde jongerendie later graag een stapje hogerop willen zetten.” Ing. Björn Kusé MSc, adjunct hoofd calculatiedienst bij Van Laere nv

“Het verlossende e-mailtje komt binnengerold... Geslaagd! Hetfantastische nieuws is een leuke afsluiter van een zeer leerrijkjaar. Tijdens mijn carrière en door de jarenlange ervaring, eerstals projectleider en nu als senior projectleider, is het voor mijaltijd duidelijk geweest dat voortdurende en bijkomende vormingessentieel zijn om op professioneel vlak je mannetje te kunnenstaan. Meer en meer wordt het beheersen van het bouwprocescomplexer door de economische druk waarbij rendement, effi-ciëntie, bouwkosten, milieu en de geleverde kwaliteit een duur-zaam evenwicht moeten vormen. Ik was dan ook op zoek naar eenopleiding die mijn inzichten daarover zou verruimen.”

“Eerder toevallig werd ik op de hoogte gebracht van het bestaanvan de opleiding Fellow bouwmanager en ik heb geen secondegetwijfeld. Op een week tijd was mijn inschrijving afgerond enkeerde ik terug naar de schoolbanken! Alle aspecten kwamen aanbod: strategisch management (van een superinteressante startgesproken), financiële aspecten, milieu, veiligheid, juridischeaspecten, kwaliteit, aankoop, commercieel beleid, … tot en metmanagement van bouwprojecten, werforganisatie en werfbeheer.Je leert als het ware terug te functioneren in een ruimer denkpa-troon.”

“Interactie tijdens de cursus zorgt ervoor dat jeeffectief en onmiddellijk voordeel kunt

halen uit wat je leert.”

“Interactie tijdens de cursus zorgt ervoor dat je effec-tief en onmiddellijk voordeel kunt halen uit wat je leerten misschien reikt men je wel onmiddellijk die oplos-sing aan voor de specifieke problemen waarmee je opde bouwplaats wordt geconfronteerd… De verschei-denheid aan docenten uit verschillende bedrijfstak-ken en de integratie van de publiek-private samen-werking in het lessenpakket zorgen ervoor dat ik deopleiding als 'niet te missen' beschouw voor al wiezich voort wil bekwamen in bouwmanagement.”

“Voor mij was het alleszins een positieve ervaring metals extraatje verschillende werkaanbiedingen opdirectieniveau… Misschien wordt het dan nu wel tijdom met mijn werkgever over promotie te praten.”Marc Bauters, senior projectleider, Wilma Projectdevelopment nv.

“Ik heb hele het jaar lang met veel belangstelling naar de volgen-de lessen uitgekeken. Het was een hele inspanning om de nodigetijd vrij te maken, maar dat vervalt in het niets, als je de overvloe-dige, goedgestoffeerde en zeer actuele lessen krijgt. Vooral delessessies zelf hebben me veel bijgebracht. Terwijl de cursustek-sten eerder een naslagwerk zijn, waardoor je de kans krijgt opzoe-kingswerk te doen voor relevante stukken. Veel leerrijke, somsgepassioneerde (door het vak uiteraard) discussies gaven hetsurplus aan de geïnteresseerden.”Tom Van Put, projectleider, Ibens nv bouw en ontwikkeling.

“We hebben deelgenomen aan de opleidingscyclus, omdat weonze algemene kennis inzake bedrijfsmanagement wilden actua-liseren en aanvullen. De meeste opleidingen focussen maar opéén deelaspect van het bouwmanagement. De Fellow bouwmana-ger biedt de bredere kijk die noodzakelijk is om vandaag eenbouwbedrijf goed te leiden.”



14de masterclass Fellow bouwmanager van start

Succesvolle opleiding vindt voortaan in VIK-huis plaats

“Het was een hele inspanning om de nodige tijdvrij te maken, maar dat vervalt in het niets, alsje de overvloedige, goedgestoffeerde en zeer

actuele lessen krijgt.”

“PPS is de manier van werken voor de toekomst. Het is een trendin het bedrijfsleven om bepaalde activiteiten, zoals bijvoorbeeldhet onderhoud van gebouwen, uit te besteden. Als bedrijf is hetzeer belangrijk dat we op die trend kunnen inspelen, rechtstreeksof als onderaannemer. Ontwerpen en bouwen is logisch voor eenbouwbedrijf, maar de financiering en het onderhoud zijn eenander verhaal. De opleiding 'bouwmanager' geeft een correctbeeld van wat de PPS-constructie precies inhoudt en wat demogelijkheden ervan zijn.”Gino Heyndrickx en An Parewijck, zaakvoerders, Industrial Construction Services nv.(Bouwkroniek van 8 september 2006, blz. 28)

Informatie en inschrijvenDe Fellow bouwmanager begint op vrijdag 12 september en loopttot eind juni 2009. De lessen vinden elke vrijdag plaats van 19 tot22 uur en elke zaterdag van 9 tot 12 uur, behalve tijdens de school-vakanties. Vanaf dit jaar vinden de lessen plaats in het VIK-huis,Herentalsebaan 643 in Wommelgem.

U wilt ook deelnemen aan de masterclass Fellow bouwmanager?Schrijf u dan vandaag nog in! Dat kan via het inschrijvingsformu-lier dat u vindt in de folder of op de website www.vik.be/fbm.

Meer informatie?Neem dan contact op met VIK Vorming: per mail [email protected] telefonisch 03 259 11 06.U kunt ook onze folder aanvragen.



Laureaten Wim De Walsche, Ben Smismans, An Parewijck en programmadirecteur, Ing. Guy Roymans MSc

Laureaat Mark Bauters met Dirk Herman van Aswebo.



Duurzaam bouwen3, 10 en 17 oktober 2008

WOMMELGEM. Deze opleiding biedt ueen overzicht van de huidige tenden-sen en toekomstige ontwikkelingen opde bouwmarkt. U leert weloverwogenkeuzes te maken en u kunt de kostendie daarmee gepaard gaan, becijfe-ren. U kunt uw klanten een degelijk onderbouwdadvies verlenen of de lijnen voor uw eigen bouw-project uitzetten.

De deelnemers zijn in staat een visie te ontwikke-len op hedendaagse aspecten van duurzaam bou-wen en kunnen in aanvullende cursussen meerdiepgaande technische kennis opdoen.

• DOELGROEPWerfleiders, aannemers, medewerkers uit studiebureaus, archi-tecten en ontwerpers, iedereen die gaat bouwen of overweegt tebouwen, iedereen die zijn kennis over bouwen wil verruimen.

• PROGRAMMA• Duurzaam bouwen• Energie (in gebouwen, ontwerp van de bouwschil, technische

voorzieningen, evaluatie energieprestaties, Europese richtlijn en energieprestatieregelgeving (EPB), economische aspecten, energieaudits, energiebeheer bij renovatie)

• Waterbeheer• Planaspecten• Economische becijfering en afwikkeling van de opleiding

• PRAKTISCH03, 10 en 17 oktober 2008 telkens van 9 tot 17 uur(lunch inbegrepen), VIK-huis, Wommelgem.

aangegeven hoe ventilatie-installaties opgebouwd moeten wor-den, zodat onderhoud mogelijk blijft. Ook volgen er aanwijzingenover hoe dat onderhoud moet worden uitgevoerd.

• DOELGROEPDe cursus is bestemd voor iedereen die in zijn/haar professioneelleven te maken krijgt met het ontwerp van niet-residentiële venti-latiesystemen.

• PROGRAMMA• Inhoud van de norm NBN EN 13779.• Op welke manier kan een dimensionering van een installatie

aangepakt worden volgens de regels van EPB?• Toepassing van stappenplan voor het dimensioneren van

een ventilatiesysteem in een kantoor.• Onderhoud van een ventilatiesysteem: norm EN 12097 en

impact op bestaande installaties.• Inspectie en reiniging van ventilatiesystemen.• Geluid in ventilatiesystemen: impact van de norm NBN

S01-400 (installatiegeluid) op bestaande systemen en ontwerpen.

• Hoe geluidsproblemen voorkomen en oplossen?

• PRAKTISCH14 en 21 oktober, 04, 18 en 25 november, 02 december 2008 telkensvan 19 tot 22 uur, VIK-huis, Wommelgem.

Ventilatietechniekenvanaf 14 oktober 2008

WOMMELGEM. De meeste klachten over ventila-tie- en luchtbehandelingssystemen gaan overtocht, geluid en 'slechte lucht'. De oorzaak van heteerste probleem is vaak terug te brengen tot hetontwerp en de uitvoering van de installatie. Eengoede kennis van de regels rond het dimensione-ren van ventilatiesystemen kan al veel leed voor-komen. In de eerste module van deze cursus wor-den de basisregels voor het ontwerpen van eenventilatiesysteem met behulp van de norm NBNEN 13779 aan de hand van een voorbeeld duidelijkgemaakt.

Geluid ten gevolge van ventilatiesystemen vormt een niet teonderschatten bron van hinder in moderne gebouwen. De betere(geluids)isolatie ten opzichte van de buitenomgeving doet instal-latiegeluid sneller opvallen. Met de nieuwe norm NBN S01-400 eneen hele reeks van oplossingen voor geluidsproblemen kan deontwerper van een systeem ervoor zorgen dat er ook een comfor-tabel geluidsklimaat in het gebouw heerst.

'Slechte lucht', sickbuildingsyndroom en benauwd gevoel zijnvaakgehoorde begrippen, als het gaat om 'slechte' klimaatsyste-men. Dikwijls valt de oorzaak van die symptomen terug te bren-gen tot een gebrekkig onderhoud. In dit deel van de cursus wordt

Piping: RVS vervangen door kunststofDoor de sterke stijgingen van de grondstof- en energieprijzenverdient de materiaalkeuze bij pijpleidingsystemen extra aan-

dacht. In welke gevallenkan RVS vervangen wor-den door kunststoffen endoor welke kunststoffen?In bepaalde gevallen blijktde standtijd van kunst-stoffen vele malen langerte zijn dan die van RVS,maar in welke gevallen?Welke zijn de beperkin-gen? In welke grootteorde

liggen de prijsverschillen? En als kers op de taart: wat is demeest recente innovatie op het gebied van afdichting, die bruik-baar is bij stalen flenzen?

Datum: 16 oktober 2008Locatie: minisymposium op de vakbeurs 'Pumps 'n' valves',

Antwerp Expo

Impact van 'mechanical seals' op LCC en up-time bedrijfs-installatiesDatum: eind oktober 2008Locatie: VIK-huis, Wommelgem

Tot op het botPraktisch toegepaste regelgeving voor bouw en uitrusting in de vleesindustrie

Dit symposium wil eenantwoord geven op allevragen uit de volledigesector van de vleesver-werking. De regelge-ving wordt geduid enmeteen vertaald inpraktisch hanteerbaremethoden en technie-ken aan de hand van desectorgids en van voor-beeldcases. Eerstkomen ontwerp, bouw en lay-out van de werkplaatsen aanbod. Nadien wordt de uitrusting besproken met specialeaandacht voor koeling, hygiëne en richtlijnen volgens desectorgids. Tot slot wordt besproken wat u van een auditmag verwachten en hoe de checklist een handig hulpmid-del is.

Datum: 18 november 2008Locatie: KaHo Sint-Lieven, Gent



Symposia voor het najaar 2008

Meer informatie over al deze symposiavindt u op de website www.vik.be/symposia. Of neem contact op met VIK Vorming: [email protected] of 03 259 11 06.



CURSUS STARTDATUM EINDDATUM AANTAL DAGEN LEDENTARIEF

TECHNOLOGIE

Dimensionering van elektro-mech. aandrijfsystemen* 10/09/2008 22/10/2008 7 880

Stoom in mijn bedrijfsomgeving (modulair) 22/09/2008 26/09/2008 5 1.380

Betonherstelling 29/09/2008 20/10/2008 4 470

Bouwputten - diepfunderingen 29/09/2008 13/10/2008 5 560

OPC (ole for process control) 01/10/2008 03/10/2008 3 970

Chemische processengineering 03/10/2008 28/11/2008 7 740

Duurzaam bouwen 03/10/2008 17/10/2008 3 880

Rubbertechnologie 04/10/2008 18/10/2008 3 440

Inzicht in lastechniek 06/10/2008 02/03/2009 10 970

Praktijk van de geotechniek 07/10/2008 16/12/2008 9 920

Piping en engineering 07/10/2008 09/12/2008 8 990

Betonbouw 1: gewapend beton berekenen 08/10/2008 19/11/2008 6 680

HVAC: heating, ventilation & airconditioning 08/10/2008 12/11/2008 5 560

Ventilatietechnieken (modulair) 14/10/2008 02/12/2008 6 650

Bruggenbouw 20/10/2008 13/11/2008 5 560

BEDRIJFSKUNDE

Hoe de betrouwbaarheid van uw installatie verhogen? 09/09/2008 30/09/2008 4 1.080

6 sigma: problemen aanpakken 22/09/2008 20/10/2008 5 660

Integraal waterbeheer (modulair) 22/09/2008 26/01/2009 15 1.320

Inbedrijfstellen van nieuwe projecten 01/10/2008 15/10/2008 3 380

Business processmanagement 02/10/2008 09/10/2008 2 540

Bedrijfsmanagement 03/10/2008 12/12/2008 9 1.140

Lead auditor course ISO 9001:2000** 06/10/2008 10/10/2008 5 2.640

Projectplanning en -management (modulair) 07/10/2008 25/11/2008 5 1.400

Effectief leidinggeven - coachen - teammanagement (modulair) 07/10/2008 12/05/2009 17 1.680

VIB = veiligheidsinformatieblad volgens reach-verordening 09/10/2008 09/10/2008 1 320

Planning en scheduling van onderhoudsactiviteiten 09/10/2008 20/11/2008 6 650

Interpretatie van de norm ISO 9001:2000 13/10/2008 20/10/2008 2 330

Basisveiligheid voor operationele medewerkers (B-VCA) 13/10/2008 13/10/2008 1 135

IFS-logistics 14/10/2008 14/10/2008 1 360

Legionella pneumophila beheersplan 16/10/2008 16/10/2008 1 230

Veiligheid voor operationeel leidinggevenden (VOL-VCA) 16/10/2008 17/10/2008 2 240

Workshop procesveiligheid en MOC 16/10/2008 20/11/2008 4 1.080

BEDRIJFSKUNDE

Relationeel verkopen 22/09/2008 20/10/2008 5 560

Mentale weerbaarheid en assertiviteit 03/10/2008 24/10/2008 3 880

Hoe prospecten succesvol benaderen? 07/10/2008 09/12/2008 3 380

* Gent / ** Ter Elst, Edegem

Cursusagenda september - oktober 2008

U heeft graag een duidelijk overzicht van de programmatie najaar 2008 en voorjaar 2009? Vraag dan onze vormingsgids najaar 2008 aan!

Stuur een mailtje naar [email protected] of geef even een belletje: 03 259 11 05.U kan het up-to-date aanbod ook steeds bekijken via onze website www.vikvorming.be.

Schrijf nu in voor de VIK Vormingmasterclasses najaar 2008!

Fellow bouwmanagertechnologie, management en bedrijfseconomische knowhow

Vanaf 12 september, 60 sessies, telkens op vrijdag van 19 tot 22 uur en op zaterdag van 9 tot 12 uur, in het VIK-huis in Wommelgem.

Info en inschrijvingen: www.vik.be/fbm.

Fellow in integraal onderhoudsmanagementtotaalvisie op de onderhoudsfunctie

Vanaf 12 september, 46 sessies, telkens op vrijdag van 14 tot 17 uur enop zaterdag van 9 tot 12 uur, in de hogeschool in Gent.

Info en inschrijvingen: www.vik.be/fio.

Fellow in logistiek managementvoor iedereen die met logistiek te maken heeft

Vanaf 25 september, 45 sessies, telkens op donderdag van 19 tot 22 uur,in het VIK-huis in Wommelgem.

Info en inschrijvingen: www.vik.be/flm.

Fellow in industrial engineeringverhogen van efficiëntie en effectiviteit

door productiviteitsverbetering

Vanaf 17 oktober, 63 sessies, telkens op vrijdag van 14 tot 21 uur en enkele keren op zaterdag van 9 tot 12 uur, in het VIK-huis in Wommelgem.

Info en inschrijvingen: www.vik.be/fie.

Fellow in kwaliteitsmanagementwegwijs in het kwaliteitsland

Vanaf 6 november, 33 sessies, telkens op donderdag van 19 tot 22 uur en op zaterdag van 9 tot 12 uur, in het VIK-huis in Wommelgem.

Info en inschrijvingen: www.vik.be/fik.


Meer informatie? Een folder aanvragen? Neem dan contact op met VIK Vorming: [email protected] - 03 259 11 06

ingenieursmagazine · patent van een eigen 'merkessentie'. dat is historisch gegroeid en...

Documents