C’eshte inflacioni ? Inflacioni është një tregues I

ndryshimi të nivelit tëpërgjithshëm të çmimeve nënjë ekonomi. Inflacioni matetsi ndryshimi i Indeksit tëçmimeve të konsumit (IÇK), I cili mat ndryshimin e çmimit tënjë shporte artikujsh qëpërfaqson ato mallra qëkonsumohen zakonisht nga njëfamilje.

Indeksi I çmimeve tëkonsumit për periudhën t

Çmimi në periudhën t

Çmimi në periudhënbazë

Sasia në periudhënbazë

1.Ekonomia shqiptare është një ekonomi e vogël e hapur, ku normat e interesit të aplikuara prej saj varen

nga normat e interesit të botës, ku të ardhurat nuk përputhen me shpenzimet. Politika monetare e saj

është e varur nga politikat monetare të bankave qendrore të vendeve të tjera.

2.Prodhimet bujqësore nuk sigurojnë as nevojat e popullsisë fshatare.Vetëm rreth 30% e fermerëve dalin

në treg.Shkalla e mekanizimit është e ulët në raport me vendet

me të cilat kemi marrëdhënie tregtare. Prodhimi shqiptar nuk ka

fuqi konkurruese në treg.

3.Raporti eksport- import është ¼ dhe pjesa më e madhe

mallrave të shportës importohen. Çmimet përcaktohen jashtë

kufirit shqiptar dhe i imponohen pjesës tjetër të vendit.

4.Kurset e këmbimit të lekut në Shqipëri janë fleksibël,

pavarësisht se Banka Qendrore ndërhyn në treg duke blerë ose

duke shitur valutë. Ato ndikojnë në nivelin e çmimeve dhe në

zhvillimin e ekonomisë së vendit.

5.Prurjet kryesore të valutës nuk janë prej burimeve të eksportit, por prej refugjatëve shqiptarë që

punojnë në vende të tjera. Krahas tij kemi edhe prurje nga sektori informal.

6.Në ekonominë shqiptare kemi dy pole dhe marrëveshje të fshehta. Këto veprojnë nën emrin e

shoqatave dhe shpesh kanë dalë hapur me presione ndaj qeverisë. Ato

përcaktojnë nivelin e çmimeve në treg.

7.Në treg ka abuzime prej tregtarëve të shumicës dhe pakicës

veçanërisht në periudhat festive si : festat e Nëntorit,

Krishtlindjeve dhe Vitit të Ri.

8.Stabiliteti politik e social i vendit dhe i vendeve me

të cilat realizojmë marrëdhënie tregtare.

Faktorët që ndikojnë në Inflacion

Në rastin e Shqipërisë, historiku I normave te inflacionit mund të ndahet në trenënperiudha:Para vitit 1991, ku norma e inflacionit ishte 0, për shkak të ekonomisë sëcentralizuar;

1991-1998, me norma shumë të larta dhe në disa vite me hiperinflacion(Hiperinflacion përkufizohet si një inflacion I akumuluar për një periudhë 3-vjecare mbi 100%.);

Pas vitit 1999, me një inflacion në nivele të ulta, nën kontroll.

Grafikisht periudha e parë paraqitet më poshtë:

Historik I Inflacionit ne Shqiperi

Viti me inflacionin më të lartë rezulton viti 1992 me 236.6%. Gjithashtu edhe viti I krizës 1997 është karakterizuar nga një rritje e madhe e nivelit të çmimeve, me 42.1%.

Grafikisht 10 vitet e fundit paraqiten:

Banka e Shqipërisë ka vendosur si objektiv një nivel inflacioni prej 3% ±1% me qëllimsigurimin e një rritje të qëndrueshme ekonomike, pa patur luhatje të mëdha në niveline përgjithshëm të çmimeve.Gjatë viteve 2000-2005 vihet re një tendencë në ulje e normës vjetore të inflacionit (me përjashtim të vitit 2003), ndërsa duke filuar nga viti 2006 e më tej treguesi ka qënë nërritje të vazhdueshme (me përjashtim të vitit 2008).

Inflacioni në Shqipëri Krahasuar me Vendet e Rajonit

Shqipëria renditet e treta në rajon pas Serbisë (6.58%) dhe Turqisë (6.53%), tëcilat janë karakterizuar nga periudhahiperinflacionare në dekadën e fundit. Ndërkohë pas Shqipërisë renditen: Greqia (2%), Kroacia (1.9%), Kosova(0.1%), Bosnja dhe Hercegovina (-0.025%) dhe Maqedonia (-1.64%).Duke bërë një analizë kohore, vihet re se vendi me uljen më drastike të inflacionitgjatë dhjetëvjecarit të fundit ështëSerbia. Në rastin e Shqipërisë, inflacioniështë luhatur rreth normës 3%.Një normë inflacioni e qëndrueshme, është e domosdoshmepër rritjen ekonomike dhe përmirsimin e mirëqënies në një vend.

Krahasuar me vendet e rajonitShqipëria paraqitet si më poshtë:

Inflacionin vjetor për periudhën shkurt 2012- shkurt 2013 sipasgrupeve kryesore te të mirave dhe shërbimeve:

Ushqime dhe pijejoalkoolike

Pije joalkoolike dheduhan

Veshje dhe kepuce

Qera,Uje,Lendedjegese & Energji

Mirembajtje e shtepise

Transport

Mallra & sherbime tendryshme

Pamundesia e mbajtjes ne kontrollte inflacionit E para, se në Shqipëri qarkullojnë tri monedha pa kurrfarë kufizimi,

njësoj si leku shqiptar. Në Shqipëri sot, njësoj si leku, që është monedhëzyrtare e Republikës së Shqipërisë, qarkullojnë edhe dy valuta të tjera, euro dhe dollarë. Këto dy valuta zënë pjesën më të madhe të kredive nëtotalin e përgjithshëm të tyre dhe po i afrohen 50% të depozitave. Nësesot depozitat në lekë zënë 52% të totalit të depozitave, prej tyre nëformë kredie shkojnë 60%. Ndërsa, nëse 48% të totalit të depozitave e zë valuta, mbi 95% e tyre shkojnë për kredi. Duke parë raportet ndajtotalit të depozitave dhe ndaj dhënies së kredive, fare qartë shikohet se leku shqiptar është i mënjanuar në qarkullim. Ai zë peshën më tëmadhe të depozitave, sepse depozitat në lekë kanë normë interesi tëlartë dhe peshë të ulët në kredi, sepse normat e interesit në euro dhedollarë janë shumë më të ulëta se normat e interesit në lekë.

E dyta, se në Shqipëri nuk ka asnjë bankë të nivelit të dytë me kapitalplotësisht shtetëror. Duke mos pasur një bankë të nivelit të dytë me kapital tërësisht shtetëror, në kushtet kur qarkullojnë lirshëm përdepozita dhe kredi euroja dhe dollari, Banka Qendrore e ka pasurshumë të vështirë të ndikojë në tregun e valutave, si dhe në një sërëtreguesish apo agregatesh monetare.Sot, sistemi bankar përbëhet vetëm nga banka me kapital privatpërgjithësisht të huaj dhe nga asnjë bankë me kapital shtetëror. Kjosituatë ka bërë që në sistemin bankar të krijohet një strukturë treguoligopol, me një bankë drejtuese tërësisht me kapital të huaj, qëështë “Raiffeisen Bank”. Kriza e vitit 2008 theksoi ndikimin e bankavetë huaja në procesin e transmetimit të politikës monetare në vendetme ekonomi në zhvillim. Kanë qenë të shpeshta rastet kur bankatqendrore të vendeve me tregje në zhvillim, ku bankat e huaja luajnërol dominues, ulën normën bazë të interesit, gjë që nuk u shoqëruame ulje të normave të kreditimit.Këto çështje kanë një rëndësi të veçantë për vendet me ekonomi nëzhvillim, të cilat nuk ishin shkaku i krizës financiare të vitit 2008, porqë ishin ato të cilat vuajtën në mënyrë të veçantë nacionalizminfinanciar që u ndez nga kriza.

Faleminderit per vemendjen !